report62

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปีงบประมาณ 2562 l46

รูปท่ี 6 กล้วยทอดท่ีอณุ หภูมิ 100 องศาเซลเซยี ส ใช้เวลา 30 นาที
การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าหั่นบาง โดยใช้เวลา 30 นาที ในการทอดสุญญากาศ ที่ ที่อุณหภูมิที่ 110
องศาเซลเซียส พบว่า กล้วยมีลักษณะสุกและเกือบไหม้ มีการอมน้ามันเล็กน้อยมีสีเหลืองและดา รสชาติมี
ความหวานและมกี ลิ่นไหม้เล็กนอ้ ย ผลการทดลองที่ออกมาแสดงใหเ้ หน็ ดงั รูปท่ี 7

รปู ท่ี 7 กล้วยทอดท่ีอุณหภูมิ 110 องศาเซลเซียส ใชเ้ วลา 30 นาที
การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าห่ันบาง โดยใช้เวลา 20 นาที ในการทอดสุญญากาศ ที่ ท่ีอุณหภูมิที่ 120
องศาเซลเซียส ผลการทดลองทอ่ี อกมาแสดงให้เห็นดังรูปท่ี 8

รปู ที่ 8 กล้วยทอดท่ีอุณหภมู ิ 120 องศาเซลเซียส ใช้เวลา 20 นาที

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l47

การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าห่ันบาง โดยใช้เวลา 15 นาที ในการทอดสุญญากาศ ที่ ท่ีอุณหภูมิท่ี 120
องศาเซลเซยี ส ผลการทดลองทอ่ี อกมาแสดงให้เหน็ ดังรปู ที่ 9

รูปท่ี 9 กล้วยทอดทอี่ ุณหภมู ิ 120 องศาเซลเซยี ส ใช้เวลา 15 นาที
การทดลองโดยใช้กล้วยน้าว้าห่ันบาง โดยใช้เวลา 15 นาที ในการทอดระบบความดันบรรยากาศ ท่ี
อุณหภูมทิ ่ี 190 องศาเซลเซยี ส ผลการทดลองทีอ่ อกมาแสดงให้เห็นดงั รปู ที่ 10

รูปท่ี 10 กลว้ ยทอดระบบความดันบรรยากาศท่ีอุณหภูมิ 190 องศาเซลเซยี ส ใชเ้ วลา 15 นาที
ทดสอบหาประสทิ ธิภาพของเครื่องทอดสญุ ญากาศ
การทดลองที่ใช้เวลา 15-30 นาที 5 อุณหภูมิ ได้แก่ 80 , 90 ,100 ,110 และ 120 องศาเซลเซียส ผล
การทดลองการหาค่าในเวลา 15-30 นาที พบว่าคุณภาพของกล้วยทอดในการทอดสุญญากาศทั้ง 5 อุณหภูมิ
โดยกล้วยทอดท่ีมีคุณภาพท่ีดีที่สุด คือ กล้วยทอดที่ใช้เวลา 15 นาที อุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส โดยมี
คุณภาพดงั แสดงในตาราง 7

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l48

ตารางท่ี 7 ผลการทดลองการทอดกล้วยน้าว้าในระบบสญุ ญากาศ

ครงั้ ท่ี เวลา อุณหภูมิ สภาพผลผลติ สภาพนา้ มันหลังการทอด
(min) (°c)

1 30 80 ไมส่ ุก เหลืองใส

2 30 90 ไม่สกุ เหลอื งใส

3 30 100 สกุ แตย่ ังไมด่ มี าก เหลอื งใส

4 30 110 สุกมีสีเหลอื งอมดา เรม่ิ ไหม้ เหลืองใส

5 20 120 สุกมสี ีเหลืองกาลังดี เหลอื งใส

6 15 120 สุกมสี เี หลอื ง กลน่ิ และรสชาติทีด่ มี าก เหลอื งใส

ตารางที่ 8 ผลการทดลองการทอดกลว้ ยน้าว้าในระบบความดนั บรรยากาศ

ครั้งท่ี เวลา อณุ หภมู ิ สภาพผลผลิต สภาพนา้ มนั หลังการทอด
(min) (°c) เหลืองคลา่ ๆ
สุกเหลอื ง กล่นิ และรสชาติดี
1 15 190 แต่อมนา้ มันนดิ หน่อย

หมายเหตุ ในการทอดกล้วยในระบบสุญญากาศ ได้ทดลองโดยใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง ต่อการทดลอง
1 คร้งั

จากผลการทดลองการทอดกลว้ ยในระบบสุญญากาศจานวน 6 คร้งั ได้แก่
1) ทอดท่อี ณุ หภมู ิ 80 องศาเซลเซียส ใช้เวลา 30 นาที
2) ทอดที่อณุ หภมู ิ 90 องศาเซลเซยี ส ใชเ้ วลา 30 นาที
3) ทอดท่ีอณุ หภูมิ 100 องศาเซลเซยี ส ใช้เวลา 30 นาที
4) ทอดทอ่ี ุณหภมู ิ 110 องศาเซลเซยี ส ใชเ้ วลา 30 นาที
5) ทอดที่อณุ หภูมิ 120 องศาเซลเซยี ส ใชเ้ วลา 20 นาที
6) ทอดท่อี ณุ หภมู ิ 120 องศาเซลเซียส ใช้เวลา 15 นาที
สามารถนามาแสดงเป็นกราฟดงั รูปที่ 11 และ 12

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l49

แผนภูมแิ สดงความสมั พนั ธ์ระหวา่ งเวลากับอณุ หภูมิ

140

120

100

80

60

40

20

0 อณุ หภมู ิ
เวลา (นาที)

รปู ที่ 11ครแง้ั ผทน่ี 1ภูมแิ สคดรงัง้คทว่ี า2มสัมพคันรธ้งั ท์ระี่ 3หวา่ งเควรลั้งาทกี่ ับ4อุณหคภรมู งั้ ิที่ 5 คร้งั ที่ 6

รูปท่ี 12 กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหวา่ งเวลากบั อุณหภมู ิ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชัย ปีงบประมาณ 2562 l50

รปู ท่ี 13 กราฟแสดงความสัมพันธร์ ะหว่างการทอดแบบปกตกิ ับการทอดแบบสุญญากาศ

จากตารางและกราฟ พบว่า ในเวลา 30 นาที สามารถทอดกล้วยในระบบสุญญากาศ ท่ีอุณหภูมิ 80
องศาเซลเซียส ออกมาได้ไม่สุก ที่อุณหภูมิ 90 องศาเซลเซียส ออกมาได้ไม่สุกที่อุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส
ออกมาได้สกุ แต่ยังไมด่ ีมาก อมนา้ มนั ทอ่ี ณุ หภูมิ 110 องศาเซลเซยี ส ออกมาได้สุกสีเหลืองปนดา เร่ิมไหม้ และ
ในเวลา 20 นาที ท่ีอุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส ออกมาได้สุกมีสีเหลืองกาลังดี อมน้ามันเล็กน้อย ในเวลา 15
นาที ที่อุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส ออกมาได้สุกมีสีเหลือง กลิ่นและรสชาติท่ีดีมาก สรุปได้ว่าการทอดกล้วย
ในระบบสุญญากาศ ในเวลา 15 นาที ทอ่ี ณุ หภมู ิ 120 องศาเซลเซียสออกไดส้ ี กลิ่น และรสชาติที่ดีสุดจากการ
ทดลอง

การคานวณหาอตั ราการใช้ไฟฟา้ ในการทดลองการทอดในระบบสญุ ญากาศ
สามารถคานวณไดจ้ ากสมการ

กาลงั ไฟฟา้ (W) x เวลา (ชัว่ โมง) (1)
1,000

หมายเหตุ 1) ปัม๊ สุญญากาศขนาดกาลัง 1/4 HP เท่ากับ 186.5 W
2) ฮตี เตอร์ 1500 W เท่ากับ 1500 W
3) อตั ราคา่ ไฟ / หนว่ ย ประมาน 3.3 บาท

จากการคานวณหาอัตราการใชไ้ ฟฟ้าในการทอดกล้วยในระบบสุญญากาศต่อการทดลอง 1 คร้ังสามารถ
สรปุ การใช้ไฟฟ้าดังแสดงในตารางท่ี 9

ตารางท่ี 9 อตั ราการสน้ิ เปลอื งไฟฟา้ โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l51

เวลา อณุ หภมู ิ บาท / ชวั่ โมง
(min) (°c) 0.87
30 80 1.006
30 90 1.141
30 100 1.275
30 110 0.939
20 120 0.705
15 120

รูปท่ี 14 กราฟแสดงความสัมพนั ธอ์ ัตราการส้นิ เปลืองไฟฟ้า

จากตารางและกราฟ พบวา่ การทอดกล้วยในระบบสุญญากาศ ในเวลา 15 นาที ท่ีอุณหภูมิ 120 องศา
เซลเซยี ส มอี ตั ราการสิ้นเปลืองไฟฟ้าน้อยทีส่ ุดในการทดลอง

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l52

8. ตวั ชีว้ ดั ความสาเรจ็ ของโครงการ
8.1. ตัวช้ีวัดเชิงปริมาณ
8.1.1. ไดเ้ คร่ืองห่นั และซอยกล้วย จานวน 1 เครือ่ ง
8.1.2. ไดเ้ คร่ืองทอดสุญญากาศ จานวน 1 เครอื่ ง
8.1.3. ได้อนุสิทธบิ ตั รเครื่องหน่ั และซอยกล้วย จานวน 1 รายการ
8.2. ตวั ชว้ี ัดเชิงคุณภาพ
8.2.1. ได้เครื่องที่มีประสิทธิภาพ โดยคานึงถึงความสะดวก รวดเร็ว และความปลอดภัยของ
ผู้ปฏบิ ตั งิ าน
8.2.2. สามารถลดแรงงานคนในการผลิต เพือ่ ประหยัดเวลา และค่าใช้จา่ ย
8.2.3. ชว่ ยสร้างงาน และอาชีพให้แก่ประชาชนในชนบทได้
8.2.4. กอ่ ใหเ้ กดิ นวตั กรรมท่ีเป็นผลงานวจิ ัยและมีผลผลติ ออกมาเปน็ รปู เปน็ รา่ ง
8.2.5. พัฒนาชุมชน และเสรมิ สรา้ งอาชีพแกช่ มุ ชนเพือ่ ให้เกิดความเข้มแข็ง และพง่ึ พาตวั เองได้
8.2.6. หน่วยงานสามารถถ่ายทอดความรู้ที่มีอยู่เพื่อเป็นการพัฒนาชุมชน และก่อให้เกิดอาชีพให้
ชมุ ชน

9. สรุปผลการประเมนิ ดาเนนิ งานในโครงการ เพ่อื นาไปสู่การพัฒนาในปถี ัดไป
สรปุ ผลการทดลองเครอื่ งห่นั และซอยกล้วย
จากการทดลองสไลดก์ ลว้ ยเปน็ แผ่นและตัดซอยเปน็ เสน้ เปรียบเทียบระหว่างแรงงานคนกับเครื่องผลิต

กลว้ ยแผน่ และกลว้ ยเสน้ สาหรบั ผลติ กลว้ ยฉาบ สรุปได้วา่ เครือ่ งผลติ กล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วย
ฉาบ สามารถสไลด์กล้วยและตัดซอยได้เร็วกว่าการใช้แรงงานคนโดยผลการทดลองเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและ
กล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ จะมีความสามารถในการสไลด์ประมาณ 186.34 กิโลกรัมต่อช่ัวโมง และตัด
ซอยเป็นเส้นได้ประมาณ 70.60 กิโลกรัมต่อช่ัวโมง สไลด์กล้วยแผ่น คิดเป็น 5.86 เท่า และตัดซอยเป็นเส้น
คิดเป็น 5.38 เท่า ของแรงงานคนที่มีความสามารถในการสไลด์ได้เพียง ประมาณ 31.75 กิโลกรัมต่อช่ัวโมง
และตัดซอยไดเ้ พียง ประมาณ 13.13 กโิ ลกรมั ต่อช่วั โมง เทา่ นั้น

เมื่อคนปฏิบัติงานเป็นระยะเวลาหนึ่งผู้ปฏิบัติงานจะมีความเม่ือยล้าเกิดขึ้นในขณะที่เครื่องผลิตกล้วย
แผน่ และกล้วยเสน้ สาหรับผลิตกลว้ ยฉาบ จะสามารถทาการผลติ ได้เรื่อย ๆ เครือ่ งผลิตกลว้ ยแผ่นและกล้วยเส้น
สาหรับผลิตกล้วยฉาบ สามารถสไลด์และตัดซอยเป็นเส้นพืชผลชนิดอื่นท่ีมีรูปร่างใกล้เคียงกับกล้วย เช่น มัน
ฝรั่ง แครอท ขิง เป็นต้น ลดความเมื่อยล้าและความเครียดจากการปฏิบัติงานท่ีต้องใช้ทักษะความชานาญสูง
เครื่องผลติ กลว้ ยแผน่ และกล้วยเส้นสาหรับผลติ กล้วยฉาบ ที่สร้างขึ้นมวี ิธีการทางานที่สะดวกและง่ายต่อการใช้
งานและการบารุงรักษา และเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ สามารถคืนทุนภายใน
ระยะเวลา 50 วนั

ขอ้ เสนอแนะ
- การออกแบบสร้างเคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ เพ่ือให้เครื่องมี
ประสิทธิภาพสงู สุดท่ีจะนาไปสู่การทางานจรงิ พบวา่ ควรมีการศกึ ษาเพ่ิมเติมดงั ต่อไปน้ี
- ชดุ ใบมีดทีใ่ ชใ้ นการสไลด์มคี วามหนาอยู่ จึงควรมีการออกแบบชดุ ใบมีดในการสไลด์ให้บางและคม
แต่ยังคงความแข็งแรงอยู่เหมือนเดิม และสามารถปรับใบมีดได้เพื่อให้สามารถปรับระดับความ
หนาบางของกล้วยได้ เพ่ือสะดวกต่อความตอ้ งการของตลาด

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปงี บประมาณ 2562 l53

- ชุดใบมีดตัดซอยควรมีการออกแบบลูกกล้ิงให้มีคมตัดมากกว่านี้และควรมีลูกกล้ิงหลายตัวเพ่ือไว้
เปล่ียนชุดตัดซอย และร่องฟันควรมีหลายขนาดด้วยกัน รวมท้ังมีการกลึงลายของลูกกล้ิงให้
สามารถดงึ วัตถดุ บิ ลงมายังคมตัดซอยไดเ้ ร็วขึน้

- ช่องใส่กล้วยมขี นาดเลก็ จึงควรปรบั ขนาดของชอ่ งใส่กล้วยใหใ้ หญ่กว่าเดมิ และใบมีดควรจะให้ยาว
กวา่ เดิมด้วย เพ่ือจะใหก้ ลว้ ยมขี นาดความยาวมากขึน้ และควรปรับรูปทรงของช่องใส่ให้เหมาะกับ
วัตถดุ บิ ชนดิ อน่ื ดว้ ยหรอื อาจปรบั เปลี่ยนชอ่ งใส่กลว้ ยได้ดว้ ย

- รปู ทรงของเคร่อื งควรปรังปรงุ ให้ดทู นั สมัยและลดเวลาในการทางานและเพ่ิมประสิทธิภาพให้มาก
ยิง่ ขน้ึ

จากการที่ได้ประเมินพ่อค้าแม่ค้าจะเห็นได้ว่าเส้นกล้วยไม่สมบูรณ์เนื่องจากขนาดของเส้นใหญ่เกินไป
และเร่ืองความสวยงามของกล้วย และนอกจากกล้วยแล้วหน้าจะทาพืชผลชนิดอื่นได้อีกด้วย แต่ถ้าเคร่ืองผลิต
กล้วยแผ่นและกลว้ ยเส้นสาหรับผลิตกลว้ ยฉาบ สามารถผลิตได้ตามความต้องการของพ่อค้าแม่ค้า พ่อค้าแม่ค้า
สนใจในเครอ่ื งผลติ กล้วยแผ่นและกลว้ ยเสน้ สาหรบั ผลิตกล้วยฉาบ ทีร่ าคา 90,000 ถงึ 120,000 บาท
สรุปผลการทดลองเครอ่ื งทอดสุญญากาศ

โดยเคร่ืองทอดสุญญากาศ เป็นหม้อทาจากสแตนเลสเส้นผ่านศูนย์กลาง 27 เซนติเมตร ความสูง 20
เซนติเมตร โดยมีฝาหม้อติดตั้งเกจวัดความดัน เกจอุณหภูมิ ทั้งดูดสุญญากาศ และอุปกรณ์ติดต่อฮีตเตอร์ ใช้
ป๊ัมสุญญากาศขนาดกาลัง ¼ แรงม้า เพื่อการทาระบบสุญญากาศภายในหม้อทอดสุญญากาศ และใช้ฮีตเตอร์
ขนาดกาลัง 1500 วัตต์ เพื่อใช้ให้ความร้อนภายในหม้อทอดสุญญากาศและในการทดลองกล้วย โดยการ
ทดลองทงั้ หมด 6 คร้ัง และในการทดลองแตล่ ะครั้ง 30 นาที 4 ครั้ง 20 นาที 1 ครั้ง และ 15 นาที 1 คร้ัง โดย
มีอุณหภูมิที่แตกต่างกัน รวมเวลาในการทดลองทั้งหมด 2 ช่ัวโมง 35 นาที ซึ่งสรุปผลการทดลองท้ัง 6 คร้ังได้
ดังน้ี

1. ทอดกล้วยอุณหภมู ิ 80°C ท่ี 30 นาที พบว่า กล้วยมีลักษณะไม่สุก อมน้ามันไม่กรอบ และมีสีเหลือง
ออ่ น

2. ทอดกล้วยอุณหภูมิ 90°C ท่ี 30 นาที พบว่า กลว้ ยมลี ักษณะไม่สกุ อมน้ามัน ไม่กรอบ และมีสีเหลือง
อ่อน

3. ทอดกล้วยอุณหภูมิ 100°C ที่ 30 นาที พบว่า กล้วยมีลักษณะสุกอมน้ามันเล็กน้อย มีความกรอบ
และมสี ีเหลืองเขม้ รสชาตมิ คี วามหวานของกลว้ ย สามารถรักษา กลิ่น สี รสชาตไิ ด้ตามธรรมชาติ

4. ทอดกล้วยอุณหภูมิ 110°C ท่ี 30 นาที พบว่า กล้วยมีลักษณะสุกและเกือบไหม้ มีการอมน้ามัน
เล็กน้อยมีสีเหลอื งและดา รสชาตมิ ีความหวานและมีกล่ินไหมเ้ ล็กน้อย

5. ทอดกลว้ ยอณุ หภมู ิ 120°C ที่ 20 นาที พบว่า กล้วยมีลักษณะสุก มีการอมน้ามันเล็กน้อย มีสีเหลือง
ตามธรรมชาติมีรสชาติหอมหวานกว่าท่ีอุณหภูมิ 100°C สามารถรักษา กล่ิน สี รสชาติได้ตาม
ธรรมชาติ

6. ทอดกล้วยอุณหภูมิ 120°C ที่ 15 นาที พบว่า กล้วยมีลักษณะสุกมีการอมน้ามันเล็กน้อย มีสีเหลือง
ตามธรรมชาติ มีรสชาติหอมหวานกว่าที่อุณหภูมิ 120°C ที่ 20 นาที สามารถรักษา กล่ิน สี รสชาติ
ไดด้ ีกว่าท่อี ุณหภูมิ 120°C ที่ 20 นาที
จากการทดลองทั้งหมด 6 ครั้ง พบว่า การใช้เคร่ืองทอดสุญญากาศเหมาะสมกับท่ีอุณหภูมิ 120°C ที่

15 นาที เพราะท่ีอุณหภูมิ 120°C ท่ี 15 นาที ให้ผลผลิตที่ดีท่ีสุด ผลผลิตที่ได้มี รสชาติ กลิ่น สี ท่ีไม่เป็น
ธรรมชาติมากทส่ี ุด

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l54

ข้อเสนอแนะ
- ต้องทาการบัดกรีท่ีรอยร่ัวของอุปกรณ์ ตัดต่อฮีตเตอร์เพ่ืออุดรอยร่ัวของระบบท่ีจะไม่ให้อากาศ

สามารถไหลเข้าไปในระบบสุญญากาศได้ และติดกาวตามแนวการบัดกรี เพราะการบัดกรีไม่
สามารถปิดรอยรวั่ เล็กๆได้ จึงต้องใช้กาวมาอุดตามรอยเล็กเพื่อไม่ให้อากาศสามารถไหลเข้ามาใน
ระบบได้
- ต้องทาการเปลี่ยนจากป๊ัมสุญญากาศเป็นบูสเตอร์ปั๊ม เพราะบูสเตอร์ป๊ัมสามารถลดความดันและ
รักษาความดันได้คงท่ีและสม่าเสมอ ทาให้การทาระบบสุญญากาศภายในเคร่ืองทอดสุญญากาศ
ทาความดนั ได้ถึง -30 นว้ิ ปรอท และไดป้ ระสิทธิภาพสูงสุด

10. ปญั หาและอปุ สรรคท่พี บในระหว่างการดาเนินงาน
ไม่มี

11. รายงานงบประมาณสนับสนุนและงบประมาณท่ีใช้ในการดาเนินงานจรงิ (ระบุอยา่ งละเอียด)

รายการ จานวนเงนิ (บาท)

1. ค่าใช้สอย 80,000
- ค่าจา้ งสร้างเครอ่ื งห่ันและซอยกลว้ ย 80,000
- คา่ จ้างสร้างเครอื่ งทอดสุญญากาศ
10,000
2. ค่าวสั ดุ 170,000 บาท
- ค่าวัสดทุ ดลองของเครอื่ งหั่นและซอยกล้วย และเครื่องทอดสุญญากาศ

รวมงบประมาณ

หมายเหตุ ขอถัวเฉล่ียทุกรายการเท่าท่จี ่ายจริง และไมเ่ กนิ งบประมาณที่ไดร้ ับจัดสรร**

12. แหล่งที่มาของงบประมาณ
 งบประมาณปกตปิ ระจาปีของหน่วยงาน (งบประมาณแผน่ ดนิ )

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l55

13. ผลการดาเนินงาน
13.1. โครงการต่อเนอื่ ง จากโครงการงานอนรุ ักษ์และใชป้ ระโยชนท์ รพั ยากรกลว้ ยพ้นื เมืองท้งั 3
ฐาน ที่ได้จากการสารวจเกบ็ รวบรวม ปงี บประมาณ 2561
13.2. ผลการดาเนนิ งาน
13.2.1. โครงการวิจยั
เครื่องหั่นและซอยกล้วย โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อออกแบบและสร้างเครื่อง
ผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ เพ่ือลดเวลาในการผลิตกล้วยแผ่นและ
กล้วยเส้น ลดการใช้ปริมาณแรงงานคนในข้ันตอนการสไลด์และตัดซอยให้เป็นเส้น โดย
คานึงถึงความสะอาดและความปลอดภัยท้ังผู้ปฏิบัติงานและผู้บริโภค โดยมีหลักการทางาน
คอื เร่ิมจากการนาส่งกล้วยท่ีใส่ลงมาทางช่องใส่กล้วย กล้วยจะตกลงมาสู่ห้องป้อนกล้วย ทา
หน้าท่ีครอบเพลาลาเลียงกล้วยเพื่อลาเลียงกล้วยไปยังระบบป้อนสไลด์แผ่นหรือระบบป้อน
สไลด์เส้น ในกรณีเปิดประตูห้องป้อนกล้วย กล้วยจะหมุนและลาเลียงเข้าสู่เพลาใบตัดสไลด์
แผ่น (เป็นแว่น) ทาหน้าที่ตัดเฉือนกล้วยให้เป็นแผ่นแบบแว่น โดยมีมอเตอร์เป็นต้นกาลังใน
การตัดเฉือน ซึ่งกล้วยท่ีถูกสไลด์แผ่น (เป็นแว่น) แล้วจะตกลงสู่ทางลาเลียงกล้วยออกจาก
เครื่อง ในกรณีปดิ ประตูหอ้ งปอ้ นกล้วย กล้วยจะหมนุ และลาเลยี งออกสูอ่ กี ด้านของประตูห้อง
ป้อนกล้วย เพ่ือเข้าสู่ช่องป้อนตัดสไลด์เส้น ทาหน้าท่ีรองรับกล้วยท่ีลาเลียงมาจากห้องป้อน
กล้วย โดยมีกระบอกไฮดรอลิกส์ ทาหน้าที่ดันกล้วยที่ช่องป้อนตัดสไลด์เส้น ให้ตัดเฉือนกับ
แผ่นใบมีด โดยมีมอเตอร์เป็นต้นกาลังของระบบไฮดรอลิกส์ เมื่อกล้วยถูกตัดเฉือน (เป็นเส้น
หรอื เปน็ แผ่นตามแนวยาวของกล้วย) แลว้ จะตกลงสู่ทางลาเลียงกล้วยออกจากเคร่ือง เป็นอัน
เสรจ็ กระบวนสไลดแ์ ผน่ และสไลดเ์ สน้ กล้วยเพ่ือนากล้วยออกมาแปรรูป ผลการทดลองพบว่า
เคร่ืองผลิตกล้วยแผ่นและกล้วยเส้นสาหรับผลิตกล้วยฉาบ จะมีความสามารถในการสไลด์
ประมาณ 186.34 กิโลกรัมต่อช่ัวโมง และตัดซอยเป็นเส้นได้ประมาณ 70.60 กิโลกรัมต่อ
ชวั่ โมง
เครื่องทอดสุญญากาศ โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพ่ือศึกษาเชิงทดลองเคร่ืองทอด
สุญญากาศ โดยโครงสร้างประกอบด้วยตัวถังทอดสุญญากาศซึ่งทาจากสแตนเลสขนาด
เส้นผ่าศูนย์กลาง 27 เซนติเมตร หนา 1.5 มิลลิเมตร และภายในถัง มีชุดฮีตเตอร์ให้ความ
รอ้ นขนาดกาลงั 1500 วัตต์ มตี ะกร้าสาหรับใส่วัตถุดิบในการทอดซ่ึงทาจากสแตนเลส ขนาด
เส้นผ่าศูนย์กลาง 25 เซนติเมตร ความสูง 13 เซนติเมตร หนา 1 มิลลิเมตร และมีบ่ารองรับ
ตะกร้าอยู่ภายในตัวถังบนบ่าของถังทอดมีซีลกันความร้อนติดอยู่ ส่วนภายนอกของตัวถังหุ้ม
ดว้ ยฉนวนกันความรอ้ น ฝาถังทาจากสแตนเลสมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 35 เซนติเมตร หนา
3 มิลลิเมตร มีเกจวัดอุณหภูมิ เกจวัดความดัน ท่อดูดสุญญากาศ และชุดตัด-ต่อฮีตเตอร์
ตดิ ตง้ั อยู่ท่ฝี าถงั ท่อทางดดู สุญญากาศมีการเข้าอุปกรณ์ดักไอน้ามัน เพ่ือทาการดักไอน้ามันที่
ระเหยจากการเดือดของน้ามนั โดยไม่ให้ไอน้ามันเข้าสู่ป๊ัมสุญญากาศ จากอุปกรณ์ดักไอน้ามัน
มกี ารต่อเขา้ สูป่ ั๊มสญุ ญากาศขนาดกาลงั 1⁄4 แรงม้า เพ่ือดูดอากาศภายในถังทอดออกจนเป็น
ระบบสุญญากาศ โยมีชุดควบคุมไว้สาหรับเปิด-ปิดฮีตเตอร์ และตัด-ต่ออุณหภูมิท่ีเหมาะ
สาหรับการทอด โดยใช้เวลาในการทอดตั้งแต่ 15-30 นาที โดยเป้าหมายของการทดลองก็
เพื่อท่ีจะหาอุณหภูมิและเวลาท่ีเหมาะและเวลาที่เหมาะสมในการทอดสุญญากาศ และ
อุณหภูมิของน้ามันท่ี 80 90 100 110 และ 120 องศาเซลเซียส ซึ่งในการทอด เพื่อหา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l56

ประสิทธิภาพที่ดีท่ีสุดของการใช้งานในช่วงเวลา 15-20 นาที และนาผลผลิตท่ีได้จากการ
ทดลองมาเปรียบเทียบกัน จากการทดลองพบว่าที่อุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส เวลา 15
นาที ใหผ้ ลผลิตท่มี ี กลิ่น รสชาติ และประหยัดพลงั งานมากกว่าในการทอดอุณหภูมิและเวลา
อืน่ ๆ
 บรรลเุ ป้าหมาย
14. การถา่ ยทอดองคค์ วามรู้สชู่ มชน
 มกี ารถา่ ยทอดองค์ความรู้ให้กบั ชุมชน เกษตรธาตุสี่ อาเภอรตั ภูมิ จงั หวัดสงขลา
15. ได้รบั รางวัล หรือประกาศเกียรติคุณ
ไมม่ ี
16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนนิ โครงการ

\

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l57

ลงชือ่ ..................................................... (หัวหนา้ โครงการ)
(ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารยว์ รพงค์ บญุ ช่วยแทน)
วันที่ 30 / 09 / 2562

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l58

รายงานผลการดาเนนิ งาน
โครงการอนุรักษพ์ นั ธกุ รรมพืชอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรวี ชิ ัย
หนว่ ยงานคณะวิศวกรรมศาสตร์

ประจาปีงบประมาณ 2562

1. โครงการ การทาผลิตภัณฑใ์ ยกาบกล้วยสู่ชมุ ชน
2. ผู้รับผดิ ชอบโครงการ

หวั หนา้ โครงการ ผศ.พรโพยม วรเชฐวราวตั ร์ เบอร์โทรติดต่อ ๐๘-๔๑๙๖-๐๔๗๙
ผู้ร่วมโครงการ ..........ผศ.พนั ธย์ ศ วรเชฐวราวตั ร์......................

3. ลกั ษณะโครงการ ตรงตามกจิ กรรมของโครงการอนรุ ักษพ์ ันธกุ รรมพืชอนั เน่อื งมาจากพระราชดาริฯ
กจิ กรรมท่ี กิจกรรมที่ 4 กิจกรรมอนุรักษแ์ ละใชป้ ระโยชนพ์ นั ธุกรรมพชื
รหัสโครงการ ......... (F2A4)..........

4. วัตถุประสงคข์ องโครงการ
4.1 เพ่ือดาเนินงานสนองพระราชดาริโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี
4.2 เพอื่ ผลิตผลติ ภัณฑ์จากใยกาบกล้วย
4.3 เพื่อผลติ บรรจุภณั ฑ์จากผลติ ภัณฑ์กล้วย
4.4 เพ่อื ถา่ ยทอดส่ชู ุมชน

5. สถานทด่ี าเนนิ การ
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลศรวี ิชัย คณะวิศวกรรมศาสตร์ และ กลมุ่ หตั ถกรรมจักสานจากเชอื กกล้วย
ตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรตั ภูมิ จังหวัดสงขลา
6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนนิ การโครงการ

ระยะเวลาดาเนินการ

แผนงาน / กิจกรรม ไตรมาสท่ี 1 ไตรมาสท่ี 2 ไตรมาสที่ 3 ไตรมาสที่ 4

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1. เสนอโครงการ

2. ปฏบิ ัตงิ านตามโครงการ

3. สรุปผลโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l59

7. ข้ันตอนการดาเนินงานหรือผลดาเนินงาน
ลกั ษณะโครงการ

1. สารวจความต้องการเพื่อทาผลติ ภณั ฑ์ให้ตรงกบั ความต้องการของชมุ ชนอย่างนอ้ ย 1 ผลิตภณั ฑ์
2. คดิ ค้นผลติ ภัณฑ์จากใยกาบกล้วยอย่างน้อย 1 ผลติ ภณั ฑ์ เพื่อสร้างมูลค่าเพ่มิ จากต้นกล้วย
3. อบรมการทาผลิตภัณฑจ์ ากใยกล้วย
4. ประเมนิ ผล
1 ผลการดาเนนิ การ
การดาเนินการ กระบวนการผลิตผ้าไม่ทอจากเส้นใยกล้วยนางพญาและวิเคราะห์ผลการทดลองใน
ขน้ั ตอนต่าง ๆ ดังน้ี
1.1 การเตรยี มเสน้ ใยกล้วยนางพญา

นาตน้ กล้วยมาแยกกาบกล้วยออกเป็นชิน้ ๆ เพ่อื ทจ่ี ะนาไปเข้าเครอื่ งตีเส้นใย นาเสน้ ใยกล้วยท่ีได้
ไปล้างนา้ ให้สะอาด แลว้ ตากให้แห้งสนิทท่อี ณุ หภูมิห้อง (ดังรูปท่ี 1)

รปู ท่ี 1 ขั้นตอนการเตรยี มกาบกลว้ ย

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l60

รปู ท่ี 2 ขั้นตอนการเตรียมเสน้ ใยกล้วย
จากรูปที่ 2 ขั้นตอนการตีเส้นใยกล้วยนางพญาด้วยเคร่ืองตีเส้นใย พบว่าเส้นใยที่ได้น้ันมีความ
ยาวเสน้ ใยตามขนาดท่ีตดั กาบกลว้ ย และแยกส่วนที่เป็นเน้ือของต้นกล้วยออกจากเส้นใยได้หมด เส้นใยมีความ
แขง็ แรงไม่ขาดงา่ ย
2. ผลการยอ้ มกาบกล้วยด้วยสีย้อมธรรมชาติ
การยอ้ มกาบกล้วยดว้ ยสีย้อมธรรมชาตแิ ละวิเคราะหผ์ ลการทดลองในขั้นตอนต่าง ๆ ดงั นี้
1 ผลการทดลองการฟอกขาวและกาจดั ไขมนั กาบกล้วย
ผลจากการทดลองการฟอกขาวและกาจัดไขมัน โดยมีการใช้ผลิตภัณฑ์สารฟอกขาวไฮเตอร์ใน
ปริมาณ 100, 200, 300 มิลลิลิตร/ลิตร โดยใช้เวลา 10 นาที และใช้อุณหภูมิห้องในการฟอกและกาจัดไขมัน
ได้ผลดังตารางที่ 1
ตารางที่ 1 ลกั ษณะของกาบกลว้ ยทผ่ี า่ นกระบวนการฟอกขาวพร้อมกาจดั ไขมัน
ระยะเวลา สารฟอกขาว 100 ml/l สารฟอกขาว 200 ml/l สารฟอกขาว 300 ml/l

10 นาที

จากตาราง 1 ผลจากการทดลองการฟอกขาวพร้อมกาจัดส่ิงสกปรกกาบกล้วย พบว่า กาบ
กล้วยมีสีท่ขี าวข้ึนกวา่ ไมไ่ ด้ฟอกและพบว่าทสี่ ารฟอกขาวท่ีแตกต่างกันคือ 100, 200 และ 300 มิลลิตร ทาให้สี
และความสะอาดของกาบกลว้ ยไมแ่ ตกต่างกนั ดังแสดงตารางท่ี 1

2 ผลการทดลองการย้อมกาบกลว้ ยทผ่ี า่ นกระบวนการฟอกและไม่ฟอกสดี ว้ ยสจี ากใบมังคุดสด
1) ผลการยอ้ มกาบกลว้ ยท่ผี ่านกระบวนการฟอกสแี ละไมฟ่ อกสี ดว้ ยสจี ากใบมังคุดสด อุณหภูมิ

ทใี่ ชใ้ นการย้อม 60 องศาเซลเซียส ระยะเวลา 30 นาที ผลการทดลองแสดงในรปู 3

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปีงบประมาณ 2562 l61

กาบกล้วยแบบฟอกสี กาบกลว้ ยแบบไม่ฟอกสี

รปู ที่ 3 ย้อมสีใบมังคุดสดบนกาบกล้วยฟอกสแี ละไม่ฟอกสี

2) ผลการวดั คู่สดี ้วยเครอื่ งวดั คา่ สีดังแสดงตารางท่ี 2
ตารางที่ 2 แสดงค่าสีกาบกล้วยท่ีวดั ด้วยเคร่ืองวดั ค่าสี

กาบกล้วยชนดิ ฟอก
ตัวอยา่ ง L A B CV_SWL

1 37.14 18.87 18.17 10
2 40.26 18.64 17.99 8.021
3 39.82 18.47 18.53 8.202
4 42.3 18.88 18.56 6.993
รวม 159.52 74.86 73.25 33.216
เฉลี่ย 39.88 18.715 18.3125 8.304

กาบกล้วยชนิดไม่ฟอก
L A B CV-SWL
1 43.2 16.29 17.63 6.281
2 50.88 14.64 19.46 4.136
3 48.53 14.43 18.25 4.713
4 38.76 15.85 16.23 7.862

เฉลี่ย รวม 181.37 61.21 71.57

3 ผลการการทดลองการเพิ่มประจบุ วกและไมเ่ พิ่มประจุบวกในกาบกล้วย
1) ผลจากการเพ่ิมประจแุ ละไมเ่ พม่ิ ประจุกาบกล้วยทย่ี ้อมสจี ากใบมังคุดสด

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l62

ในการเพิ่มประจุบวก โดยใช้สารเพิ่มประจุบวก STARCAT PD นากาบกล้วยที่ผ่านการเพิ่ม
ประจุบวกและไม่ผ่านการเพ่มิ ประจุบวก มาทดลองย้อม อณุ หภูมทิ ่ใี ช้ในการย้อม 60 องศาเซลเซียส ระยะเวลา
30 นาที ผลการทดลองแสดงในรูป 4.2

แบบเพมิ่ ประจุบวก แบบไม่เพม่ิ ประจุบวก

รูปท่ี 4 ตวั อย่างกาบกลว้ ยที่ย้อมสจี ากใบมงั คุดแบบเพ่มิ ประจุบวกและไมเ่ พิม่ ประจบุ วก

จากรปู ที่ 4 ในการยอ้ มกาบกล้วยทผ่ี ่านการเพ่ิมประจุบวกและไม่เพิ่มประจุบวก จากการทดลองย้อมสีใบมังคุด
สด ทอ่ี ุณหภมู ิ 60 องศาเซลเซียส ระยะเวลา 30 นาที พบว่า สีที่ติดกาบกล้วยแบบเพิ่มประจุบวกติดสีเข้มกว่า
และสมา่ เสมอมากกว่าแบบไม่เพม่ิ ประจบุ วก

4 ผลการทดลองการย้อมสี
ผลการทดลองท่ี 2 การย้อมสโี ดยใหอ้ ณุ หภูมคิ งที่ ที่ 60 องศาเซลเซียล ใช้เวลาในการย้อมเป็นตัวแปร

3 ระดบั คือ 20 นาที 30 นาทแี ละ 40 นาที โดยการย้อมสี 4 ซา้ ตอ่ ทรีทเมนต์

อณุ หภมู ิ 60 c° 20 นาที อุณหภมู ิ 60 c° 30 นาที อณุ หภูมิ 60 c° 40 นาที

รูปท่ี 5 แสดงกาบกล้วยยอ้ มสีกาหนดให้อุณหภมู ิคงท่ี

ตารางท่ี 3 แสดงค่าสยี อ้ มกาบกล้วยดว้ ยอณุ หภมู ิคงที่ 60 องศาเซลเซยี ล

ย้อมกาบกล้วยดว้ ยอณุ หภูมิคงท่ี 60 องศาเซลเซยี ล

ตัวอย่าง L A B CV_SWL

1. ยอ้ มท่ี 20 นาที 42.78 19.32 19.5 6.857

2. ย้อมที่ 20 นาที 44.84 17.27 19.38 6.334

3. ยอ้ มท่ี 20 นาที 43.95 18.76 18.61 6.365

4. ยอ้ มที่ 20 นาที 41.43 18.47 18.11 7.268

รวม 173 73.82 75.6 26.824

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปีงบประมาณ 2562 l63

เฉลย่ี 43.25 18.455 18.9 6.706
1. ย้อมที่ 30 นาที 43.55 16.35 17.82 6.474
2. ย้อมที่ 30 นาที 43.01 16.37 17.65 6.62
3. ยอ้ มท่ี 30 นาที 36.51 16.29 14.4 8.829
4. ย้อมที่ 30 นาที 44.76 17.08 17.14 5.66

รวม 167.83 66.09 67.01 27.583
เฉลย่ี 41.9575 16.5225 16.7525 6.89575
1. ยอ้ มท่ี 40 นาที 39.4 19.79 20.29 9.528
2. ยอ้ มที่ 40 นาที 39.34 19.76 19.26 8.66
3. ย้อมท่ี 40 นาที 47.13 17.98 19.48 5.409
4. ยอ้ มที่ 40 นาที 40.48 18.99 18.06 7.909
รวม 166.35 76.52 77.09 31.506
เฉล่ีย 41.5875 19.13 19.2725 7.8765
ผลการวิเคราะห์ ANOVA พบว่า เมื่อเวลาต่างกัน ค่า a* แตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ี
ระดับ .05 โดยแตกตา่ งกนั ระหวา่ งเวลา 20 และ 30 นาที ซ่ึง 30 นาที มีค่าเฉลี่ยสูงกว่า 20 นาที และระหว่าง
เวลา 30 และ 40 นาที ซ่ึง 40 นาทีมีค่าเฉล่ียสูงกว่า 30 นาที ส่วนค่า L* , b* , และค่าความเข้มของสี (K/S)
ผลการวิเคราะหพ์ บวา่ ไมม่ ีความแตกตา่ งทางสถิติ

ผลการทดลองท่ี 3 การย้อมสีโดยให้เวลาคงที่ ท่ี 30 นาที ใช้อุณหภูมิในการย้อมเป็นตัวแปร 3 ระดับ คือ 50
องศาเซลเซียล 60 องศาเซลเซียล และ70 องศาเซลเซียล โดยการย้อมสี 4 ซา้ ตอ่ ทรที เมนต์

เวลา 30 นาทอี ณุ หภมู ิ 50 c° เวลา 30 นาทอี ณุ หภมู ิ 60 c° เวลา 30 นาทีอุณหภูมิ 70 c°

รูปท่ี 6 แสดงกาบกล้วยยอ้ มสีกาหนดให้เวลาคงที
ตารางท่ี 4 แสดงค่าสยี ้อมกาบกล้วยดว้ ยเวลาคงท่ี 30 นาที

ย้อมกาบกล้วยเวลาคงท่ี 30 นาที

ตวั อยา่ ง LAB CV_SWL
8.568
1. ยอ้ มที่ 50 องศา 39.14 17.62 18.14 6.597

2. ย้อมท่ี 50 องศา 43.52 17.05 18.47

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l64

3. ยอ้ มที่ 50 องศา 40.73 18.47 18.97 7.972
4. ยอ้ มท่ี 50 องศา 45.02 16.36 18.4 6.098
168.41 69.5 73.98 29.235
รวม 42.1025 17.375 18.495 7.30875
เฉลี่ย 44.1 17.24 18.62 6.344
1. ย้อมท่ี 60 องศา 39.86 18.55 17.38 7.635
2. ย้อมที่ 60 องศา 34.92 16.39 15.73 10.411
3. ยอ้ มท่ี 60 องศา 42.58 20.15 20.04 7.057
4. ย้อมที่ 60 องศา 161.46 72.33 71.77 31.447
รวม 40.365 18.0825 17.9425 7.86175
เฉลย่ี 42.03 17.93 17.99 7.148
1. ย้อมที่ 70 องศา 37.82 19.61 18.37 9.085
2. ย้อมท่ี 70 องศา 42.65 13.69 14.14 5.457
3. ย้อมท่ี 70 องศา 39.11 18.52 16.71 8.021
4. ย้อมที่ 70 องศา 161.61 69.75 67.21 29.711
รวม 40.4025 17.4375 16.8025 7.42775
เฉลยี่

ผลการวเิ คราะห์ ANOVA พบวา่ เมอ่ื อณุ หภูมิต่างกันค่า L*, a* , b* , และค่าความเข้มของสี (K/S) พบว่าไม่
มคี วามแตกตา่ งทางสถิติ

ผลการทดลองที่ 4 ทดสอบกาบกล้วยย้อมสีธรรมชาติใบมังคุดสด จากศูนย์ทดสอบส่ิงทอ สถาบันพัฒนา
อุตสาหกรรมส่ิงทอไทย ประกอบด้วย 1.การทดสอบความคงทนของสีต่อแสง (Color fastness to light: JIS
L0843 : 2006 Method A) อยู่ระดับ 4 2.ความคงของสีต่อการเปียกน้า (Color fastness to Water: JIS
L0846 : 2004) อยู่ในระดับ 4-5 และความคงทนของสีต่อการเปื้อนสีเส้นใยชนิดอ่ืนๆ อยู่ในระดับ 4 3.
ความคงทนของสีต่อการขัดถู (Color fastness to Rubbing: JIS L0849 : 2004 Rubbing Tester Type 1)
ในสภาวะแห้งอยู่ที่ระดับ 3 ในสภาวะเปียกอยู่ในระดับ 2-3 4. ปริมาณฟอร์มัลดีไฮด์ (Formaldehyde
Analysis: JIS L 1041 : 2000 Acetylacetone Method) อยู่ท่ี 31.37 mg/kg

3 ผลการถา่ ยทอดสชู่ ุมชน

ผลการดาเนินการฝกึ อบรมโครงการทาผลติ ภัณฑ์ใยกาบกลว้ ยสูช่ มุ ชน

ผลจากการจดั อบรมของโครงการทาผลิตภณั ฑ์ใยกาบกลว้ ยสชู่ มุ ชน ณ กลมุ่ หตั ถกรรมจักสานจาก
เชือกกล้วย อาเภอรตั ภมู ิ จ. สงขลา ซึง่ จัดการอบรมในลกั ษณะการบรรยายและฝึกปฏิบตั ิ โดยใช้แบบประเมนิ
ความพงึ พอใจของผูเ้ ข้าร่วมโครงการพฒั นาและยกระดบั ผ้าบาติกควนขันบาติก ประกอบด้วย

ตอนท่ี 1 ข้อมลู เกี่ยวกับสถานภาพของผู้ตอบแบบสอบถาม
ตอนที่ 2 ระดับความพึงพอใจต่อการเขา้ รว่ มโครงการฯ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l65

ตอนท่ี 3 ขอ้ เสนอแนะ
ดาเนินการวเิ คราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ ประมวลผลและวิเคราะห์ผลด้วยโปรแกรม Microsoft Excel โดยใช้
สถิติเชิงพรรณนาในการวิเคราะห์ และใช้เกณฑ์การประเมินผลความพึงพอใจที่ระดับคะแนน 5 ระดับ ซ่ึงมี
ความหมายในการแปลค่าชว่ งคะแนน ดังนี้

4.51 - 5.00 หมายถงึ มีความพึงพอใจระดับมากที่สุด
3.51 - 4. 50 หมายถงึ มีความพึงพอใจระดับมาก
2.51 - 3. 50 หมายถงึ มีความพึงพอใจระดบั ปานกลาง
1.51 - 2.50 หมายถึง มคี วามพึงพอใจระดับนอ้ ย
1.00 - 1.50 หมายถงึ มีความพึงพอใจระดบั นอ้ ยท่สี ุด

โครงการทาผลิตภัณฑ์ใยกาบกล้วยสู่ชุมชน ณ กลุ่มหัตถกรรมจักสานจากเชือกกล้วย อาเภอรัตภูมิ จ.
สงขลา มีผลการดาเนนิ งานดังนี้

ดาเนินการจัดอบรมเม่ือวันท่ี 26 สิงหาคม 2562 ระหว่างเวลา 13.00-17.00 น. ณ กลุ่มหัตถกรรม
จักสานจากเชือกกล้วย อาเภอรัตภูมิ จ. สงขลา จานวนท้ังสิ้น 21 คน โดยมีผู้เข้าร่วมโครงการตอบ
แบบสอบถาม จานวน 18 คน คิดเปน็ ร้อยละ 85.71 มีผลการประเมินดงั นี้

ด้านข้อมลู ท่ัวไปของผ้เู ข้ารับการอบรม โดยส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงจานวน 13 คน คิดเป็นร้อยละ
72.22 เพศชายจานวน 5 คน คิดเปน็ ร้อยละ 27.78 โดยมีอายุ 41 - 50 ปี ขึ้นไปมากท่ีสุดจานวน 6 คน คิด
เป็นร้อยละ 33.33 รองลงมามอี ายรุ ะหวา่ ง 20 - 30 ปี จานวน 4 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 22.22 อายุระหว่าง 31 -
40 ปี และ 51 - 60 ปี จานวน 3 คน คิดเป็น ร้อยละ 16.67 อายุน้อยกว่า 20 ปี จานวน 2 คน คิดเป็นร้อยละ
11.11

ด้านการศึกษาเป็นผู้ที่จบในระดับมัธยมมากที่สุด จานวน 10 คน คิดเป็นร้อยละ 55.56
รองลงมาจบปริญญาตรี จานวน 4 คน คิดเป็นร้อยละ 22.22 ระดับสูงกว่าปริญญาตรีและระดับประถม 4-6
จานวน 2 คน คิดเปน็ ร้อยละ 11.11

ด้านอาชีพและศาสนาของผเู้ ขา้ รับการอบรม โดยสว่ นใหญป่ ระกอบอาชีพอ่นื ๆ มากที่สุด จานวน
8 คน คิดเป็นร้อยละ 44.44 รองลงมาเป็นอาชีพรับจ้างทั่วไป จานวน 5 คน คิดเป็นร้อยละ 27.78 อาชีพรับ
ราชการ/รฐั วิสาหกจิ และเกษตรกร จานวน 2 คน คดิ เป็นร้อยละ 11.11 อาชีพแม่บ้านเกษตรกร จานวน 1 คน
คิดเป็นร้อยละ 5.56 โดยส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม จานวน 14 คน คิดเป็นร้อยละ 77.78 และนับถือ
ศาสนาพุทธ จานวน 4 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 22.22

ด้านรายได้ของผู้เข้ารับการอบรม โดยส่วนมีรายได้น้อยกว่า 10,000 บาท/เดือน มากที่สุด
จานวน 10 คน คิดเป็นร้อยละ 55.56 รองลงมามีรายได้อยู่ระหว่าง 10,000-30,000 บาท/ต่อเดือน จานวน 6
คน คิดเป็นร้อยละ 33.33 และมีรายได้ระหว่าง 30,001-50,000 บาท/เดือน น้อยที่สุดจานวน 2 คน คิดเป็น
ร้อยละ 11.11

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l66

ด้านการทราบข่าวสารการให้บริการ โดยส่วนใหญ่ทราบข่าวสารการให้บริการกิจกรรมนี้จาก
เพ่อื นและคนรู้จักมากทีส่ ุด จานวน 16 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 88.89 และทราบข่าวจากหนังสอื ท่ีมหาวิทยาลัยฯส่ง
ถึงตวั ท่าน จานวน 2 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 11.11 ดงั ตารางท่ี 3

ตารางท่ี 3 : ข้อมูลเกี่ยวกบั สถานภาพของผูเ้ ข้าร่วมโครงการทาผลติ ภณั ฑใ์ ยกาบกล้วยส่ชู มุ ชน ณ กลุม่
หัตถกรรมจักสานจากเชือกกลว้ ย อาเภอรัตภูมิ จ. สงขลา

สถานภาพ ความถี่ ร้อยละ สถานภาพ ความถี่ ร้อยละ

เพศ 18 100.00 ศาสนา 18 100.00
ชาย 5 27.78
หญงิ 13 72.22 พทุ ธ 4 22.22
ไม่ตอบ 0 0.00
18 100.00 อิสลาม 14 77.78
อายุ 2 11.11
นอ้ ยกว่า 20 ปี 4 22.22 ครสิ 0 0.00
20-30 ปี 3 16.67
31-40 ปี 6 33.33 อืน่ ๆ 0 0.00
41-50 ปี 3 16.67
51-60 ปี 18 100.00 รายไดต้ ่อเดอื น 18 100.00
2 11.11
การศกึ ษา นอ้ ยกว่า 10,000 บาท/เดอื น 10 55.56
ประถม 4-6 10 55.56
10,001-30,000 บาท/เดือน 6 33.33
มัธยม 1-6 4 22.22
30,001-50,000 บาท/เดอื น 2 11.11
ปริญญาตรี 2 11.11
50,000 บาทขึ้นไป 0 0.00
สูงกวา่ ปริญญาตรี
อน่ื ๆ 0 0.00

ไมต่ อบ 0 0.00

ทราบข่าวสารให้บรกิ ารจาก 18 100.00
แหลง่ ใด

ใบปลวิ ป้ายประชาสมั พนั ธ์ 0 0.00

หนงั สอื ท่สี ง่ จากมหาวทิ ยาลยั 2 11.11
ฯส่งถึงตัวทา่ น

อนื่ ๆ 0 0.00 หนงั สอื จากหน่วยงาน เชน่ 0 0.00
อบต. รร.

อาชีพ 18 100.00 หอกระจายข่าว รายการวทิ ยุ 0 0.00

เกษตรกร 7 12.50 อินเตอรเ์ น็ต 0 0.00

รบั จ้างท่วั ไป 28 50.00 เพอื่ นหรือคนรจู้ กั 16 88.89

รบั ราชการ/รฐั วสิ าหกิจ 2 11.11

แม่บา้ นเกษตรกร 1 5.56

พนักงานบริษัท/เอกชน 0 0.00

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปงี บประมาณ 2562 l67

ในด้านความพึงพอใจพบว่า ผู้เข้าอบรมมีความพึงพอใจในภาพรวมในระดับมาก (4.54) โดยมีความ
เบี่ยงเบนมาตรฐานที่ 0.63 ซึ่งเม่ือพิจารณาในด้านต่างๆ นั้นพบว่าผู้เข้าร่วมอบรมพึงพอใจในระดับมากท่ีสุด
คือด้านด้านการนาความรู้และประสบการณ์ไปใช้ประโยชน์ (4.77) รองลงมาระดับมาก ในความรู้ความเข้าใจ
(4.48) และดา้ นความพอใจ (4.44) ตามลาดับ ดังตารางท่ี 4-5 และข้อเสนอแนะดงั ตารางท่ี 6

ตารางที่ 4 : ระดับความพึงพอใจตอ่ การเขา้ ร่วมโครงการทาผลิตภัณฑ์ใยกาบกล้วยสู่ชุมชน ณ กลมุ่
หัตถกรรมจักสานจากเชือกกลว้ ย อาเภอรัตภมู ิ จ. สงขลา

ประเด็นการประเมินความพึงพอใจ เฉลย่ี ระดับ

ดา้ นความพอใจ 4.44 มาก
1. การประชาสมั พันธก์ ารจัดโครงการ 4.56 มากทีส่ ุด
2. ความสะดวกในการลงทะเบยี น 4.39
3. ความเหมาะสมของวนั และระยะเวลาในการอบรม 4.61 มาก
4. การถ่ายทอดของวทิ ยากร 5.00 มากทส่ี ุด
5. การใชภ้ าษาท่ีเหมาะสมและเข้าใจง่าย 4.44 มากทสี่ ุด
6. การตอบคาถามของวิทยากร 4.61
7. ความเหมาะสมของสถานที่ 3.83 มาก
8. ความสะอาดเรียบรอ้ ยของสถานท่ี 3.89 มากทีส่ ุด
9. ความเหมาะสมของส่ือและอุปกรณ์ 4.22
10. การให้บรกิ ารของเจ้าหน้าที่ 4.89 มาก
ดา้ นความรคู้ วามเข้าใจ 4.48 มาก
1. ความรู้ ความเข้าใจในเร่ืองนี้ก่อนการอบรม/สมั มนา 3.78 มาก
2. ความรู้ ความเข้าใจในเรื่องน้ีหลงั การอบรม/สัมมนา 4.89 มากทส่ี ุด
4.78 มาก
3. สามารถนาไปบรู ณาการทางความคดิ ส่กู ารทางานเปน็ ทมี และพฒั นางานอยา่ งเป็นระบบ 4.77 มาก
4.94 มากที่สดุ
ดา้ นการนาความร้แู ละประสบการณไ์ ปใชป้ ระโยชน์ มากที่สดุ
4.67 มากที่สดุ
1. กจิ กรรมมคี วามสอดคล้องกบั การปฏบิ ตั ิงาน มากท่ีสุด
2. สามารถนาความรแู้ ละประสบการณจ์ ากการร่วมกิจกรรมไปประยุกต์ใชใ้ นชวี ิตประจาวัน/การ 4.83
ปฏบิ ตั งิ านได้ มากที่สดุ
3. ได้รบั ความรแู้ ละประสบการณ์ท่ีเปน็ ประโยชน์ และสามารถถา่ ยทอดความรแู้ ละประสบการณ์แก่ 4.67
ชุมชน/สังคม 4.72 มากที่สดุ
4. สามารถนาความรูแ้ ละประสบการณจ์ ากการเข้ารว่ มกิจกรรมมาพัฒนาองคค์ วามรูใ้ หม่ 4.54
0.63 มากท่ีสุด
5. การเขา้ ร่วมกิจกรรมทาให้เกิดการสรา้ งเครอื ขา่ ยในชุมชน/สงั คม มากที่สุด
มากที่สุด
เฉล่ียรวม
SD

ตารางที่ 5 : ความถีแ่ ละรอ้ ยละของความพงึ พอใจตอ่ การเข้าร่วมโครงการทาผลิตภณั ฑใ์ ยกาบกลว้ ยสู่ชมุ ชน
ณ กลมุ่ หตั ถกรรมจกั สานจากเชอื กกลว้ ย อาเภอรัตภูมิ จ. สงขลา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l68

มากท่สี ดุ มาก ปานกลาง นอ้ ย นอ้ ยทส่ี ุด ไม่ตอบ

ประเด็นการประเมินความพงึ พอใจ ความ ความ ความ ความ ความ ความ
ร้อยละ รอ้ ยละ รอ้ ยละ ร้อยละ รอ้ ยละ รอ้ ยละ

ถ่ี ถี่ ถ่ี ถี่ ถ่ี ถ่ี

ดา้ นความพอใจ

1. การประชาสมั พันธก์ ารจดั โครงการ 10 55.56 8 44.44 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

2. ความสะดวกในการลงทะเบยี น 7 38.89 11 61.11 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

3. ความเหมาะสมของวันและระยะเวลาใน 11 61.11 7 38.89 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00
การอบรม

4. การถ่ายทอดของวิทยากร 18 100.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

5. การใชภ้ าษาท่เี หมาะสมและเขา้ ใจงา่ ย 8 44.44 10 55.56 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

6. การตอบคาถามของวทิ ยากร 11 61.11 7 38.89 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

7. ความเหมาะสมของสถานที่ 3 16.67 9 50.00 6 33.33 0 0.00 0 0.00 0 0.00

8. ความสะอาดเรยี บร้อยของสถานที่ 4 22.22 8 44.44 6 33.33 0 0.00 0 0.00 0 0.00

9. ความเหมาะสมของสื่อและอปุ กรณ์ 7 38.89 8 4.44 3 16.67 0 0.00 0 0.00 0 0.00

10. การให้บรกิ ารของเจา้ หน้าที่ 16 88.89 2 11.11 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

ด้านความรูค้ วามเข้าใจ

1. ความรู้ ความเขา้ ใจในเรอ่ื งนี้ก่อนการ 0 0.00 15 83.33 2 11.11 1 5.56 0 0.00 0 0.00
อบรม/สมั มนา

2. ความรู้ ความเขา้ ใจในเรื่องนี้หลังการ 16 88.89 2 11.11 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00
อบรม/สมั มนา

3. สามารถนาไปบรู ณาการทางความคดิ สู่

การทางานเปน็ ทีมและพัฒนางานอยา่ งเปน็ 16 88.89 0 0.00 2 11.11 0 0.00 0 0.00 0 0.00

ระบบ

ด้านการนาความรแู้ ละประสบการณ์ไปใช้

ประโยชน์

1. กจิ กรรมมีความสอดคล้องกับการ 17 94.44 1 5.56 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00
ปฏบิ ัตงิ าน

2. สามารถนาความรู้และประสบการณ์จาก

การรว่ มกิจกรรมไปประยกุ ตใ์ ช้ใน 12 66.67 6 33.33 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

ชีวติ ประจาวัน/การปฏิบัติงานได้

3. ไดร้ บั ความรแู้ ละประสบการณท์ ี่เป็น

ประโยชน์ และสามารถถ่ายทอดความร้แู ละ 15 83.33 3 16.67 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

ประสบการณ์แก่ชุมชน/สังคม

4. สามารถนาความรู้และประสบการณจ์ าก 14 77.78 2 11.11 2 11.11 0 0.00 0 0.00 0 0.00
การเข้ารว่ มกจิ กรรมมาพัฒนาองคค์ วามรใู้ หม่

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l69

มากที่สดุ มาก ปานกลาง น้อย นอ้ ยท่สี ุด ไม่ตอบ

ประเด็นการประเมินความพงึ พอใจ ความ ความ ความ ความ ความ ความ
รอ้ ยละ รอ้ ยละ ร้อยละ ร้อยละ รอ้ ยละ ร้อยละ

ถ่ี ถี่ ถ่ี ถ่ี ถี่ ถี่

5. การเข้าร่วมกจิ กรรมทาใหเ้ กิดการสร้าง 13 72.22 5 27.78 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00
เครอื ข่ายในชุมชน/สังคม

ตารางที่ 6 : ขอ้ เสนอแนะจากการอบรมโครงการ

 ขอ้ เสนอแนะอนื่ ๆ
 ต่อยอดผลติ ภณั ฑ์แบบใหม่
 ตอ่ ยอดการพฒั นาผลิตภณั ฑ์

ภาพบรรยากาศการอบรม

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l70

ภาพผลิตภณั ฑ์จากใยกาบกล้วยยอ้ มสธี รรมชาติ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l71

8. ตวั ช้ีวดั ความสาเร็จของโครงการ
8.1 ตวั ชีว้ ดั เชิงปริมาณ

1 .ผลติ ภัณฑจ์ ากเส้นใยกาบกลว้ ย 1 ผลิตภัณฑ์
2. เผยแพรส่ ูช่ มุ ชน 1 คร้งั
8.2 ตัวชี้วดั เชิงคณุ ภาพ
1. ผลิตภัณฑ์ท่ไี ดร้ ับการยอมรับจากชุมชนในระดบั ดี
2. ตัวแทนชุมชนสามารถทาผลิตภัณฑไ์ ด้

9. สรปุ ผลการประเมนิ ดาเนนิ งานในโครงการ เพอื่ นาไปสู่การพฒั นาในปีถัดไป
เนอื่ งจากการทาเส้นใยกาบกล้วยต้องอาศยั การตีเสน้ ใยจากเครอ่ื งตี แต่เครอ่ื งตีเสน้ ใยมปี ัญหา ไม่

สามารถตีเส้นใยได้ จึงไม่มเี ส้นใยในการทาผลิตภัณฑ์ จงึ ได้ถ่ายทอดการย้อมสีธรรมชาตเิ ส้นใยกลว้ ย งานวิจัย
ผศ.พันธย์ ศ วรเชฐวราวตั ร์ เพ่อื สร้างความแตกตา่ งในผลติ ภณั ฑ์ และปลอดภัยต่อสุขภาพ

10. ปญั หาและอุปสรรคท่ีพบในระหว่างการดาเนนิ งาน

-ไมม่ ี

11. รายงานงบประมาณสนบั สนุนและงบประมาณทีใ่ ช้ในการดาเนนิ งานจริง (ระบุอยา่ งละเอียด)

งบประมาณสนบั สนุน ๔๐,๐๐๐ บาท

รายการ จานวนเงนิ (บาท)

1. งบบคุ ลากร ไมม่ ี

2. งบดาเนินงาน

ค่าใช้สอย

- ค่าจา้ งทากาบกล้วยให้เปน็ เส้นใย ๒๑,๐๐๐ บาท

- ค่าจ้างออกแบบและตวั อย่างผลติ ภณั ฑ์ ๑๙,๐๐๐ บาท

3. คา่ วสั ดุ
-

รวมเป็นเงนิ (ส่หี มื่นบาทถ้วน) ๔๐,๐๐๐ บาท

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l72

12. แหล่งที่มาของงบประมาณ
 งบประมาณปกติประจาปีของหนว่ ยงาน (งบประมาณแผน่ ดิน)

13. ผลการดาเนนิ งาน
13.1  โครงการใหม่
13.2 ผลการดาเนนิ งาน
13.2.1 การจดั กิจกรรม/ฝึกอบรม → จดั กิจกรรมการอบรมถา่ ยทอดการย้อมสีกาบกล้วย

ดว้ ยสีธรรมชาติ แก่กลมุ่ หัตถกรรมจกั สานจากเชอื กกลว้ ย ณ องค์การบรหิ ารส่วนตาบลทา่ ชะมวง อาเภอรัตภมู ิ
จ. สงขลา

 บรรลุเปา้ หมาย
 ไมบ่ รรลเุ ปา้ หมาย เพราะ เครื่องตเี ส้นใยกลว้ ย ชารุดทาใหผ้ ลติ เส้นใยกลว้ ยมาทาเป็นผลติ ภัณฑ์
ไมไ่ ด้
14. การถา่ ยทอดองค์ความรู้สชู่ มชน
 มกี ารถ่ายทอดองค์ความรู้ใหก้ ับชุมชน (ระบ)ุ กลุ่มหัตถกรรมจักสานจากเชือกกลว้ ย อาเภอรัตภูมิ
จ. สงขลา..
15. ไดร้ ับรางวัล หรอื ประกาศเกียรติคณุ
-ไมม่ ี-

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปงี บประมาณ 2562 l73

16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนินโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปีงบประมาณ 2562 l74

ใบรายชื่อการถา่ ยทอดสู่ชุมชน กลุ่มหตั ถกรรมจักสานจากเชือกกล้วย
วนั ที่ ๒๖ สงิ หาคม ๒๕๖๒ ณ องค์การบรหิ ารส่วนตาบลท่าชะมวง อาเภอรตั ภูมิ จังหวดั สงขลา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l75

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l76

เอกสารประกอบการอบรม

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l77

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l78

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l79

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l80

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l81

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l82

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชัย ปงี บประมาณ 2562 l83

ลงช่อื ..................................................... (หวั หนา้ โครงการ)
(ผศ.พรโพยม วรเชฐวราวัตร์)
วนั ท่ี ...๒๕....../..กันยายน./...๒๕๖๒..

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l84

รายงานผลการดาเนินงาน
โครงการอนุรักษพ์ นั ธกุ รรมพืชอนั เน่อื งมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวชิ ัย
หนว่ ยงานคณะสถาปตั ยกรรมศาสตร์
ประจาปงี บประมาณ 2562

1. โครงการ โครงการสรา้ งจิตสานกึ ในการอนรุ ักษ์พนั ธุกรรม (กลว้ ย)

2. ผรู้ ับผิดชอบโครงการ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์สาทินี วัฒนกจิ
หวั หน้าโครงการ

3. ลักษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนรุ กั ษ์พันธุกรรมพืชอนั เนอื่ งมาจากพระราชดารฯิ
 กจิ กรรมที่ 7 กจิ กรรมสร้างจติ สานักในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช

รหัสโครงการ F3A7

4. วตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการ
4.1. เพือ่ สนองพระราชดารโิ ครงการอนุรกั ษ์พันธุกรรมพชื อันเน่อื งมาจากพระราชดาริฯ (อพ.สธ.)
4.2. เพือ่ สร้างจิตสานึกในการอนรุ ักษ์พันธกุ รรมพืชผ่านวถิ วี ฒั นธรรมชมุ ชน
4.3. เพ่ือนาเทคนิคการสื่อความหมายในการจัดแสดงนิทรรศการมาใช้ให้ผู้รับส่ือ เข้าใจในคุณค่าวิถีการ
อนุรกั ษ์พันธกุ รรมพืช
4.4. เพ่ือพัฒนาพ้นื ที่ใหเ้ ป็นแหล่งเรียนร้ทู างวัฒนธรรม ด้านวถิ ีวฒั นธรรมของคนในชุมชน อยา่ งย่งั ยนื

5. สถานทดี่ าเนินการ
อาเภอรัตภมู ิ จังหวัดสงขลา

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปีงบประมาณ 2562 l85

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนนิ การโครงการ

ประจาปีงบประมาณ 2562

รายเอียดแผนปฏบิ ตั ิงาน ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

1. สรปุ โครงการปี 61

2. ประชมุ วางแผนโครงการปี 62

3. จัดทาแผนการดาเนินโครงการ

ปฏิบัตงิ าน

1) สารวจอปุ กรณ์ต่าง ๆใน
การจัดแสดง

2) จดั ทาสือ่ เทคนิคการจดั
แสดงเพ่มิ เติม

3) ปรับปรงุ ติดตัง้ และซอ่ ม
บารงุ อปุ กรณ์ต่างๆใน
การจัดแสดง

4) จัดกิจกรรมหมนุ เวียน

เสรมิ การเรียนรู้

4. สรุปและประเมินผลโครงการ

7. ข้ันตอนการดาเนินงานหรอื ผลดาเนนิ งาน
7.1. สารวจพื้นที่
7.2. จดั ทาส่ือ เทคนคิ การจดั แสดง
7.3. ตดิ ต้ังส่อื การจดั แสดง
7.4. สรุปผล

กรณที ี่เป็นสิ่งประดิษฐ์
1) ขัน้ ตอนการประดษิ ฐ์
2) การทดสอบประสิทธิภาพ
3) คมู่ อื การใช้

8. ตวั ชีว้ ัดความสาเรจ็ ของโครงการ
8.1.ตัวชว้ี ัดเชิงปริมาณ
8.1.1. การมีสว่ นร่วมระหว่างชมุ ชน สถาบันการศึกษาในอาเภอรตั ภมู ิ
8.2.ตวั ช้วี ดั เชิงคุณภาพ
8.2.1. การไดร้ บั ความรู้ ความเข้าใจ และตระหนักถึงคุณคา่ ของการอนรุ กั ษ์พันธุกรรมพืชฯ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l86

9. สรปุ ผลการประเมนิ ดาเนินงานในโครงการ เพ่อื นาไปสู่การพัฒนาในปถี ดั ไป
ชมุ ชนในพนื้ ทอี่ าเภอรตั ภมู ิไดเ้ ขา้ ใจและตระหนกั ถึงคณุ ค่าในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชฯ จากนิทรรศการ

ที่จัดแสดง

10. ปัญหาและอุปสรรคทพี่ บในระหวา่ งการดาเนนิ งาน
เกิดปญั หาในงานเอกสาร

11. รายงานงบประมาณสนบั สนุนและงบประมาณท่ีใช้ในการดาเนนิ งานจริง

รายการ จานวนเงนิ (บาท)
ท่ีได้รับอนมุ ัติ ทจี่ ่ายจริง

1) กิจกรรมท1ี่ จัดประชุมและสารวจอปุ กรณ์

1. ค่าใช้สอย

1.1. เงินชดเชยการใช้ยานพาหนะส่วนตัว จากจังหวัดสงขลา – อาเภอรัตภูมิ 1,040.- 1,040.-

จงั หวัดสงขลา (ระยะทาง 65 กม. X 4 บาท x 4 เทีย่ ว)

1.2. คา่ เบย้ี เลีย้ งคณะผ้ทู างาน (5 คน x 240 บาท x 2 วัน) 2,400.- 2,400.-

กิจกรรมที่ 2 งานออกแบบส่ือและติดตั้ง 73,120.- 73,120.-
2. ค่าใช้สอย 1,040.- 1,040.-

2.1. คา่ จ้างเหมาการจดั ทาข้อมลู และป้ายส่อื ความหมายการจัดแสดงนิทรรศการ 2,400.- 2,400.-
2.2. เงินชดเชยการใช้ยานพาหนะส่วนตัว จากจังหวัดสงขลา – อาเภอรัตภูมิ 80,000.- 80,000.-

จังหวัดสงขลา (ระยะทาง 65 กม. X 4 บาท x 4 เท่ียว)
2.3. ค่าเบ้ยี เลีย้ งคณะผู้ทางาน (5 คน x 240 บาท x 2 วนั )

รวมงบประมาณ

12. แหลง่ ท่ีมาของงบประมาณ
 งบประมาณปกตปิ ระจาปขี องหน่วยงาน (งบประมาณแผ่นดนิ )

13. ผลการดาเนนิ งาน
13.1. โครงการต่อเนื่อง จากโครงการ โครงการสรา้ งจติ สานึกในการอนุรักษ์พันธุกรรม (กลว้ ย)
13.2. ผลการดาเนินงาน
13.2.1. งานศูนย์ข้อมูล/ฐานข้อมูล ลักษณะเป็นการจัดแสดงนิทรรศการเพ่ือให้ชุมชน นักเรียน
นักศกึ ษา หรอื บคุ คลทสี่ นใจ ตระหนกั ถงึ คุณคา่ ในการอนรุ กั ษ์พันธกุ รรมพชื ฯ

 บรรลเุ ป้าหมาย

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ยั ปงี บประมาณ 2562 l87

14. การถา่ ยทอดองค์ความรู้สชู่ ุมชน
 เปน็ ศูนย์การเรยี นรู้ใหช้ ุมชน จดั แสดงชั้น 2 วทิ ยาเขตรตั ภมู ิ

15. ไดร้ ับรางวัล หรือประกาศเกียรติคุณ
ไม่มี

16. ภาคผนวก ภาพประกอบการดาเนนิ โครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ยั ปีงบประมาณ 2562 l88

ลงชือ่ ..................................................... (หวั หนา้ โครงการ)
(ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์สาทนิ ี วฒั นกจิ )
วันท่ี 28 สงิ หาคม 2562

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชยั ปีงบประมาณ 2562 l89

รายงานผลการดาเนนิ งาน
โครงการอนุรักษพ์ ันธกุ รรมพืชอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย

หน่วยงานคณะครุศาสตรอ์ ตุ สาหกรรมและเทคโนโลยี
ประจาปงี บประมาณ 2562

1. โครงการ พฒั นาเครอ่ื งผลติ เส้นใยจากตน้ กล้วย

2. ผู้รับผิดชอบโครงการ นายทวชิ าติ เย็นวิเศษ
หัวหน้าโครงการ นายจรญั ธรรมใจ
ผูร้ ว่ มโครงการ นายอภริ พ แก้วมาก

3. ลกั ษณะโครงการ ตรงตามกิจกรรมของโครงการอนุรกั ษ์พันธุกรรมพชื อนั เน่อื งมาจากพระราชดารฯิ
 กจิ กรรมท่ี 4 กิจกรรมอนรุ ักษแ์ ละใช้ประโยชน์พนั ธกุ รรมพชื

รหสั โครงการ F2A4

4. วัตถปุ ระสงคข์ องโครงการ
4.1. เพอ่ื สนองพระราชดาริโครงการอนุรกั ษ์พนั ธุกรรมพชื อันเนื่องมาจากพระราชดารฯิ (อพ.สธ.)
4.2. เพอื่ สรา้ งเครอ่ื งแยกเสน้ ใยจากต้นกล้วยทส่ี ามารถผลติ เส้นใยกล้วยไดส้ ะดวก รวดเร็ว และเส้นใย
กล้วยมคี ณุ ภาพดี

5. สถานทด่ี าเนนิ การ
มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย

6. แผนงาน/กจิ กรรมและระยะเวลาดาเนินการโครงการ

รายเอียดแผนปฏิบัติงาน ประจาปีงบประมาณ 2562
ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4
1. เสนอโครงการ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.
2. ปฏิบัตงิ านตามโครงการ
3. สรปุ ผลโครงการ

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชัย ปงี บประมาณ 2562 l90

7. ขั้นตอนการดาเนนิ งานหรอื ผลดาเนินงาน
7.1. ข้นั ตอนการประดษิ ฐ์
7.1.1. การออกแบบ

รปู ท่ี 1 แบบรา่ งของเครือ่ งแยกเส้นใยกลว้ ย

เคร่อื งแยกเสน้ ใยกลว้ ยน้ีอาศัยหลักการใช้วัตถุของแข็งมาตีผ่านกาบกล้วยด้วยความเร็วสูง เพ่ือ
ทาให้เปลือกของกาบกล้วยแตกและหลุดออก เหลือเพียงเฉพาะเส้นใยท่ีอยู่ตรงแกนกลางซึ่งจะนาไปใช้
ประโยชนส์ ร้างเปน็ ผลติ ภัณฑส์ ิ่งทอหรอื จกั สานต่อไป โดยเคร่ืองทอ่ี อกแบบข้ึนมีสว่ นประกอบหลักทีส่ าคญั ดังนี้

1. ชดุ ระบบส่งกาลงั
- มอเตอร์ 220 โวลท์ 1 เฟส ขนาดกาลัง ¼ แรงมา้ ความเร็วมอเตอร์ 1,450 รอบ/นาที
- ส่งกาลังด้วยสายพานร่อง A โดยใช้พุลเล่ย์ขับขนาด 200 มิลลิเมตร และพุลเล่ย์ตามขนาด
150 มิลลเิ มตร

2. ชุดลูกรดี กาบกล้วย
- ลูกกลิ้งคู่ทาจากท่อเหล็กขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5 น้ิว สามารถปรับระยะช่องว่าง
ระหว่างลูกกลง้ิ ได้ ใช้สาหรบั รีดน้าออกจากกาบกลว้ ย และรีดทรงกาบกล้วยให้เป็นทรงแบน
ราบเพอื่ ให้ได้ประสทิ ธิภาพการตแี ยกเส้นใยกล้วยดีท่สี ุด

3. ชดุ ใบตกี าบกล้วย
- ทาจากเหล็กฉากขนาด 1 นิ้ว จานวน 12 ช้ิน ประกอบติดตั้งกับแผ่นเหล็กจานกลมขนาด
เส้นผ่าศูนย์กลาง 300 มิลลิเมตรให้มีลักษณะเหมือนลูกล้อ และมีเพลากลมขนาด 25
มิลลิเมตรเป็นแกนกลางซ่ึงจะประกอบติดตั้งไว้กับพุลเล่ย์ตามขนาด 150 มิลลิเมตรในข้อ
(1) ขณะเคร่ืองจักรทางานชุดใบตีกาบกล้วยนี้จะมีความเร็วประมาณ 1,933 รอบ/นาที
ค ว า ม เ ร็ ว ข อ ง ใ บ ตี ที่ ผ่ า น ก า บ ก ล้ ว ย ป ร ะ ม า ณ 3 0 . 3 6 เ ม ต ร / วิ น า ที

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ิชัย ปงี บประมาณ 2562 l91

รปู ท่ี 2 ลักษณะการออกแบบชดุ ใบตีจานวน 12 ชิ้น จดั เรียงเป็นลูกล้อ
4. ถาดรองรบั เศษกาบกลว้ ย

- ทาจากแผน่ เหลก็ 0.5 ความหนามิลิเมตรพบั ข้นึ รูปเป็นถาด ใช้สาหรับรองรับน้า
และเศษของกาบกล้วยท่ีแตกออกมา
7.1.2. ดาเนนิ การสรา้ ง
เม่ือได้ออกแบบส่วนประกอบหลักที่สาคัญทั้งหมดแล้ว ก็ออกแบบโครงสร้างและดาเนินการ
สรา้ งชนิ้ สว่ นต่าง ๆ และประกอบขนึ้ ตามแบบ ดังน้ี

รูปท่ี 3 ชดุ สง่ กาลัง

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรวี ชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l92

รูปที่ 4 ลกู รีดกาบกลว้ ย
รปู ที่ 5 ใบตีกาบกล้วย

รูปที่ 6 ถาดรองรับเศษกาบกลว้ ยและรองรบั นา้

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปงี บประมาณ 2562 l93

รปู ที่ 7 สว่ นประกอบหลักทัง้ หมดติดต้ังบนโครงสรา้ ง
7.2. การทดสอบประสิทธิภาพ

ผลการทดสอบประสิทธิภาพเครื่อง ทดสอบโดยการตีแยกเส้นใยจานวน 100 กาบ ใช้เวลาประมาณ
33 นาที คดิ เป็นเวลาต่อรอบการทางานประมาณกาบละ 20 วนิ าที

กาบกล้วยที่ใช้ทดสอบความยาวเฉลี่ย 1.00 เมตร กาบกล้วยสดมีมวลเฉลี่ย 550 กรัมต่อกาบ
กาบกลว้ ยหน่งึ กาบเม่อื ตีแยกไดเ้ ป็นเสน้ ใยแล้วนาไปล้างทาความสะอาดและตากใหแ้ หง้ จะได้เส้นใยกล้วยเฉลี่ย
3.2 กรัมต่อกาบ

หากต้องการเส้นใยกล้วยปริมาณ 1 กิโลกรัม จะต้องใช้กาบกล้วยประมาณ 313 กาบ หากทางาน
อยา่ งต่อเน่ืองจะใช้เวลาประมาณ 105 นาที (เฉพาะเวลาท่ีใช้ในการตีแยกเส้นใย ไม่รวมเวลาการล้างและตาก
แห้ง)

7.3. คู่มอื การใช้
วิธีการใช้งาน
1) ก่อนการใช้งาน ตรวจสอบสภาพของเคร่ืองว่าอยู่ในสภาพปกติ เช่น สายพานอยู่ในสภาพดี
ชิ้นสว่ นตา่ ง ๆ ทย่ี ดึ ด้วยสลักเกลียวไม่มกี ารคลายตัว
2) เปิดสวิตช์เพื่อใหเ้ ครือ่ งทางาน ใบตีกาบกลว้ ยจะหมุนตามมอเตอรข์ ับ
3) นากาบกล้วยป้อนเข้าตรงระหว่างลูกรีดคู่ที่อยู่ด้านหน้าเคร่ือง ค่อย ๆ ดันกาบกล้วยเข้าไปให้ลึก
ท่ีสุด จากนั้นดึงกาบกล้วยกลับออกมา กาบกล้วยจะถูกตีจนแตกและได้เป็นฝอยเส้นใยกล้วย
ขน้ั ตอนน้ีสามารถทาซ้าได้เร่ือย ๆ จนได้ปริมาณไยกล้วยตามท่ีตอ้ งการ
4) เม่ือต้องการเลิกใชง้ าน ให้ปดิ สวติ ช์และถอดปลั๊กออกทุกครั้ง จากนั้นทาความสะอาดเศษไยกล้วย
ออกจากตวั เคร่อื งโดยใช้แปรงขนออ่ นและผ้า ไม่ควรใช้น้าฉีดลงบนตัวเครื่อง

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวิชยั ปงี บประมาณ 2562 l94

5) เส้นใยกล้วยท่ีเป็นฝอยแล้วไปล้างทาความสะอาด ตัดปลายส่วนท่ียังเหลือเป็นกาบออก จากน้ัน
ผูใ้ ช้สามารถนาเส้นใยเข้าสูก่ ระบวนการปรบั สภาพอื่น ๆ เพอ่ื ใช้ทาเป็นผลิตภัณฑต์ อ่ ไป

รปู ที่ 8 ปอ้ นกาบกล้วยเขา้ ทางดา้ นหน้าของเครื่อง

รูปท่ี 9 กาบกล้วยที่ถกู ตีจนแตกเหลือเส้นใยเปน็ ฝอย

โครงการ อพ.สธ. – มทร.ศรีวชิ ัย ปงี บประมาณ 2562 l95

รปู ท่ี 10 นาเส้นใยที่ไดไ้ ปลา้ งทาความสะอาด

รปู ท่ี 11 เสน้ ใยที่ทาความสะอาดแล้ว นาไปตากแหง้ ก่อนถกู นาไปตัดปลายกาบส่วนท่ีเหลือออก
รปู ที่ 12 เศษของกาบกล้วยที่แตกออกจากการถูกตี