Bhagwat Gita Better Font

vāda, and Sautāntrik vāda), and Jainism. Each of
these has its own explanation for the nature of the
self. Chārvāka vāda states that the body itself
comprises the self, and consciousness is merely a
product of the conglomeration of its constituents.
Jainism states that the soul is the same size as the
body, and hence, it is subject to change from birth to
birth. The Buddhist schools of thought do not accept
the existence of a permanent soul, and instead
maintain that there is a stream of renewed animation
from lifetime to lifetime, which ensures continuity of
the individual.

ଆଜି ଏତକି ।ି

ଓଁ ଭୂ ଭୁ ବ4 ଃ ¿ଃ
ତ¨ବତି ୁ ବେ4 ରଣ,ଂ
ଭେଗ4ା େଦବସ,ଃ ଧୀମହି
ଧୀେୟା େୟା ନଃ \େଚାଦୟାତ

ଗାୟÙୀ ମÞର ଅଥ4

ଭଗବାନ ସଯୂ ,4 wର
¨ୁତେି ର ଗାୟନ କରାଯାଉ©ବା ଏହି ମÞର ଅଥ4 େହଉଛି \ା

© Prabir Mishra 100

\ାଥନ4 ା
˜ୀ ହରି ପରମାନpମପୂ େଦŽାରମି›ରü ।
ବ,ାପକଂ ସବ4େଲାକାନାଂ କାରଣଂ ତଂ ନମାଭ,ହü।
I bow down to Him — to Sri Hari, the Supreme Bliss

ନମ•ାର ଆଜି ମ0ଳବାର ୯ ଜୁନ ୨୦୧୯, ଗୀତା ଅ#ାୟ ୨ େ<ାକ ୨୭

ଜାତସ, ହି ଧ¡େଵା ମତୃ ୁ ,ଧ¡ଵ4 ଂ ଜନ¾ ମତୃ ସ, ଚ |
ତÔାଦପରହି ାେୟଽ4 େଥ4 ନ æଂ େଶାଚତି ୁ ମହସ4 ି || 27 ||

जातPय fह Šवु ो मKृ यŠु वु7 ं ज?म मतृ Pय च |
तPमादपdरहायzऽथz न Kवं शोiचतमु ह7@स || 27||

jātasya hi dhruvo mṛityur dhruvaṁ janma mṛitasya
cha

tasmād aparihārye ’rthe na tvaṁ śhochitum arhasi

jātasya—for one who has been born; hi—
for; dhruvaḥ—certain; mṛityuḥ—death; dhruvam—
certain; janma—birth; mṛitasya—for the dead; cha—

© Prabir Mishra 101

and; tasmāt—therefore; aparihārye arthe—in this
inevitable situation; na—not; tvam—
you; śhochitum—lament; arhasi—befitting

ଜନ¾ ପେର ମତୃ ୁ , ନøି ିତ ଓ ମତୃ ୁ ,ପେର ଜନ¾ ନøି ିତ ଓ ଏହାକୁ ବଦେଳଇ
େହବନାହ• କି ପରହି ାର କରାଯାଇ ପାରବି ନାହ• । େତଣୁ ଏପରି ଅପରହି ାଯ4,
ବଷି ୟେର େଶାଚନା କରବି ା ଅନୁଚତି ।

The point is one life or many life, Hindu believe in
Many life. ମÜୁ କ, ଉପନଷି ଦ ଅନୁସାେର you are not even born.
ଏ ସବୁ େକବଳ ମାୟା ମାÙ।

ଏହି େଛାଟ େ<ାକ ଧ¡େଵା ମତୃ ୁ ,ଧ¡ଵ4 ଂ ଜନ¾ ମତୃ ସ,
ପନୁ ଜ4ନ¾ ଅବା କମଫ4 ଳ ଆଧାରତି ଜନ¾ କଥା କୁହାଯାଇଛ।ି େତେବ ମତୃ ୁ , େହାଇଛି
ଜନ¾ ମ# େହବ। େକବଳ ଶରୀର ବଦଳବି । ତନି ି \କାର ଶରୀର, Fୂଳ ଶରୀର,
ସ1ୂ (ଲି0 ଶରୀର) ଶରୀର ଓ କାରଣ ଶରୀର। Gross body, subtle
body and causal body, ଆ?ା ଏହା ଠାରୁ ଉA4େର। େଯେତେବେଳ
ମନୁଷ, ର ମତୃ ୁ , ହୁଏ। ଏହି Fୂଳ ଶରୀର ର ମତୃ ୁ , େହାଇଥାଏ। ସ1ୂ ଶରୀର
କାରଣ ଶରୀର ଏକ ବୀଜ ସଦୃଶ, ଏକ ଶରୀର ରୁ ଅନ, ଶରୀର କୁ ଯାଇଥାଏ।
Fୂଳ ଶରୀର , ପିତାମାତା, କୁଳ ଜନ¾ ସବୁ decide େହାଇଥାଏ ବଗି ତ କମ4
ଅନୁସାେର। simple way this can be described as a
pendrive, whenever you need data you plug in in
computer. Like your ସ1ୂ ଶରୀର ଆଉ କାରଣ ଶରୀର। Subtle
body and causal body।

© Prabir Mishra 102

ଏହା ହ• କୁ କୁହାଯାଏ ଧ¡େଵା ମତୃ ୁ ,ଧ¡ଵ4 ଂ ଜନ¾ ମତୃ ସ, ଚ। ହpି ୁ ଦଶନ4 ଶାýେର
ବାର ବାର ଜନ¾ କଥା କୁହାଯାଇଛ।ି କqି ୁ ଏହା not acceptable, େତଣୁ ହpି ୁ
ମାେନ ଚାହାqି ଏହି ପନୁ ଜନ4 ¾ ରୁ ମ{ୁ ି । େମା› is the ultimate that
one can wish।
ଆଜି ଏତକି ।ି

ଓଁ ଭୂ ଭୁ ବ4 ଃ ¿ଃ
ତ¨ବତି ୁ ବ4େରଣ,ଂ
ଭେଗ4ା େଦବସ,ଃ ଧୀମହି
ଧୀେୟା େୟା ନଃ \େଚାଦୟାତ

\ାଥ4ନା
˜ୀ ହରି ପରମାନpମପୂ େଦŽାରମ›ି ରü ।
ବ,ାପକଂ ସବେ4 ଲାକାନାଂ କାରଣଂ ତଂ ନମାଭ,ହü।
I bow down to Him — to Sri Hari, the Supreme Bliss

ନମ•ାର ଆଜି ବୁଧବାର ୯ ଜୁନ ୨୦୧୯, ଗୀତା ଅ#ାୟ ୨ େ<ାକ ୨୮
୨୦୧୯

ଅଵ,{ାଦୀନି ଭୂ ତାନି ଵ,{ମ#ାନି ଭାରତ |ଅଵ,{ନଧି ନାେନ,ଵ ତÙ କା
ପରେି ଦଵନା || 28 ||

अ•य‹ादjJन भतू ाJन •य‹मxयाJन भारत |
अ•य‹Jनधना?येव त| का पdरदेवना || 28||

© Prabir Mishra 103

avyaktādīni bhūtāni vyakta-madhyāni bhārata
avyakta-nidhanānyeva tatra kā paridevanā

avyakta-ādīni—unmanifest before birth; bhūtāni—
created beings; vyakta—manifest; madhyāni—in the
middle; bhārata—Arjun, scion of Bharat; avyakta—
unmanifest; nidhanāni—on death; eva—
indeed; tatra—therefore; kā—why; paridevanā—
grieve

˜ୀକୃš େ<ାକ ୨.୨୭ ଆଉ ୨.୨୮ \¨ୁତ କଲାେବେଳ ଭାରତୀୟ ଚqି ାଧାରା
ର ଦୁଇଟି ଅତ,ାବଶ,କ, ଅନବି ାଯ4, concepts, \ଥମତଃ ମତୃ ୁ , ଏକ ନøି ିତ
େଯଉଁମାେନ ଜନ¾ େନଇଛq,ି ମତୃ ୁ , ପେର ଜନ¾ ମ# ନøି ିତ। ଧ¡େବା ମତୃ ୁ , ଏବଂ
ଧ¡େବା ଜନ।¾

ଅଵ,{ାଦୀନି unmanifested ଆଥƒÀ ଅଭିବ,{ି ନୁେହ ଅବା \କାଶତି
ନୁେହ, ଉଦାହରଣ ¿ରୂ ପ ବଶି ାଳକାୟ ବର ଗଛ। ଏହି ଗଛ ଏକ ›ୁÖ ବୀଜ ¿ରୂ ପ
©ଲା। ଏହା ନୁେହ କି ଗଛ ଟି ›ୁÖତମ ରୂ ପେର ବୀଜ ଭିତେର ©ଲା। Ôପ‰ୂ 4 ବୃ›
ଏକ ପ‰ୂ 4 ଅଭିବ,{ି ଅବା \କାଶତି । manifestation, କqି ୁ ବୀଜ ଟି
ଅ\କାଶତି । ବୀଜ ପବୂ 4ରୁ modern science ଅନୁସାେର କୁହାଯାଇ ପାେର
it was inform of gene or DNA। କଥାର ବାହୁଲ, ଏହା କ,ି ବୃ›
ପବୂ 4ରୁ ମ# ଏହାର Fତି ି (ଅ\କାଶତି ରୂ ପେର) ©ଲା ଏବଂ ପେର ମ# ଏହି Fତି ି
(\କାଶତି ରୂ ପେର) ରୂ ପ େର ରହବି । ବÇମ4 ାନ ର ¿ରୂ ପ ପ‰ୂ 4 ଅଭିବ,{ି ଅବା
\କାଶତି । Effect is in the cause, ପରଣି ତି କାରଣ ମ#େର।

© Prabir Mishra 104

େଶାÓ କ ୨୮ ଭାବାଥ4 ସମ¨ ସŽୃ ି ଜୀବ ଆର•େର (ଅବା \ଥମ ଅବFାେର)
ଅ\କାଶତି ଥାଆq,ି ମ# ଭାଗେର \କାଶତି ହୁଅq।ି େଯେତେବେଳ େସମାେନ
ନŽିତ ହୁଅq,ି େସେତେବେଳ ପଣୁ ି ଅ\କଟ or ଅ\କାଶତି େହାଇଯାq।ି େତଣୁ
ଏ©େର ଦୁଃଖ କରବି ା କାରଣ କଣ େହାଇପାେର ?
ସŽୃ ି ଏବଂ ବନି ାଶ କୁ ପରଭି ାଷତି ( definition) େବଦାq ମା#ମେର।
ସŽୃ ି “କାରଣ” ରୁ “ପରଣି ାମ” । Creation is defined as “cause to
the effect” ବନି ାଶ “ପରଣି ାମ” ର ବଲି ୟ କାରଣ େର। Destruction is
effect dissolving into the cause itself,
ମାଟଘି ଟ ର ସŽୃ ି ମାଟି ଠାରୁ ହ।• Pot from clay and destruction
of pot is dissolving into clay.
ଆେମ ସବୁ େସହି ପରଂÌÍ ଠାରୁ ଏବଂ ମତୃ ୁ , ପେର େସହି ପରଂ ÌÍ େର
ବଲି ୟ। From that unmanifested in middle manifested
and end going back to same unmanifested. କମ4
ଅନୁସାେର next ଜନ¾ ର ଶରୀର।
It’s wrong to believe that we have only one life, but in
reality, we are having many life. There is something
get carry forward. It existed as in form of Maya as
unmanifested, then manifested and again goes to
unmanifested form.

ଆଜି ଏତକି ।ି

ଓଁ ଭୂ ଭୁ 4ବଃ ¿ଃ
ତ¨ବତି ୁ ବ4େରଣ,ଂ

© Prabir Mishra 105

ଭେଗା4 େଦବସ,ଃ ଧୀମହି
ଧୀେୟା େୟା ନଃ \େଚାଦୟାତ

\ାଥ4ନା
˜ୀ ହରି ପରମାନpମପୂ େଦŽାରମ›ି ରü ।
ବ,ାପକଂ ସବେ4 ଲାକାନାଂ କାରଣଂ ତଂ ନମାଭ,ହü।
I bow down to Him — to Sri Hari, the Supreme Bliss

ନମ•ାର ଆଜି ଗୁରୁ ବାର ୧୧ ଜୁନ ୨୦୧୯, ଗୀତା ଅ#ାୟ ୨ େ<ାକ ୨୯

ଆøୟଵ4 Eଶ,ତି କøିେଦନ ମାøୟଵ4 Éଦତି ତେଥୖଵ ଚାନ,ଃ |
ଆøୟଵ4 େBନୖ ମନ,ଃ ଶେୃ ଣାତି ଶ¡æାେପ,ନଂ େଵଦ ନ େଚଵୖ କøିତ || 29 ||

आŒयव7 KपQयJत किŒदेन 106
माŒयव7 •दJत तथवै चा?य: |
आŒयव7 oचनै म?य: शणृ ् ोJत
3ुKवाvयेनं वेद न चवै किŒत ् || 29||

āśhcharya-vat paśhyati kaśhchid enan
āśhcharya-vad vadati tathaiva chānyaḥ
āśhcharya-vach chainam anyaḥ śhṛiṇoti
śhrutvāpyenaṁ veda na chaiva kaśhchit

āśhcharya-vat—as amazing; paśhyati—
see; kaśhchit—someone; enam—this

© Prabir Mishra

soul; āśhcharya-vat—as amazing; vadati—speak
of; tathā—thus; eva—indeed; cha—and; anyaḥ—
other; āśhcharya-vat—similarly amazing; cha—
also; enam—this soul; anyaḥ—others; śhṛiṇoti—
hear; śhrutvā—having heard; api—even; enam—this
soul; veda—understand; na—not; cha—and; eva—
even; kaśhchit—some

େକହି େକହି ଏହି ଆ?ା କୁ ଆøଯ4,ଭାେବ ଦଖqି ତ େକହି େକହି
ଆøଯ,4 େହଲାପରି କହqି ଅନ, େକହି େକହି ଆøଯ,4 େହାଇ ଶୁଣqି ।ଅନ,େକହି
ଶଣୁ ି ଶଣୁ ି ମ# ଏହାକୁ ଜାଣିପାରqି ନାହ• ଅଥା4 ƒ ଏହା ଦୁବେÀ —ୟ ।

Let's େଦÂବା \ଥମ ବାକ, େକହି େକହି ଶରୀର କୁ ଆøଯ,4 ଭାେବ େଦଖqି
କାରଣ କଣ େହାଇ ପାେର ? ପଶ,ତି ଅଥ4 େଦÂବା, େକବଳ େଦÂବା ନୁେହ,ଁ
ଅେନକ ଅଥ4 େହାଇପାେର, େଯପରି ଶୁଣିବା, *ଶ4 କରବି ା, ଅନ, ଅଥେ4 ର ଆ?ାÁ
ଏପରି ଏକ ଜନି ଷି (object) ନୁେହ ଯାହା ଇÎୟି ମାନw Éାରା ପରଭି ାସତି
େହାଇ ପାରବି । ଯÉାରା ଏହା ଏକ ଆøଯ4, ବଷି ୟବ¨ୁ େହାଇଥାଏ। It’s
neither an object for mind nor an object for senses,
because it’s beyond the sensory organs, some sees
it as wonder.
\େତ,କ —ାନ ଆେରାହଣ ପାଇଁ ଏହି ÌÍାÜ େର ତନି େି ଗାଟି ଜନି ଷି ର ଆବଶ,କ
େହାଇଥାଏ। ଏହାକୁ Ùକି ୁଟି କୁହାଯାଏ। େଯପରି —ାତା, େ—ୟ, —ାନ, knower,
known and knowledge, ଏହି ଠାେର ଦୁଇ େଗାଟି ବ¨ୁ ଏବଂ େଗାଟଏି
ବଷି ୟ। Knower get the knowledge through instrument

© Prabir Mishra 107

or ସାଧନ। let's say you are smelling nice fragrance,
the instrument is nose, ସାଧନ ନାକ । you are reading
some interesting facts, the instrument is eyes, ସାଧନ
ଆଖୀ you are testing some delicious food the
instrument is your tounge, ସାଧନ ଜଭି ´ା
Two object and one instrument କqି ୁ ଆ?Á ପାଇଁ ଏହା \ପଜୂ ,
ନୁେହ।ଁ କାରଣ ଏଠାେର instrument ଅବା ସାଧନ କଛି ି ନାହ• ଯାହାÉାରା
ଆ?Á କୁ ଅନୁଭବ କରାଯାଇପାରବି । Ùୀକୁଟି ଏଠାେର ସ•ବ ନୁେହ।ଁ େତଣୁ ଏହା
ଏକ ଆøଯ4, ର ବଷି ୟ। େତେବ \ଶ” ଉେଠ ଆ?Á କୁ କଣ ଜଣା ଯାଇପାରବି
ନାହି ? Yes it can be known by itself though itself, in
simple way you continuously reveal to yourself, you
don't need any instrument for reveal। ନେି ଜ ନଜି ର \କଟର
ସା›ୀ, ଏହା ଅନବରତ ଚାଲିଥାଏ। େଯେତେବେଳ ଯାଏ ଶରୀରେର େଚତନା
ଶ{ିଥାଏ। ନେି ଜ ନଜି ର ବା¨ବକି ତା \କାଶ କରବି ା ପାଇଁ କଛି ି ସାଧନ ର
ଆବଶ,କତା େହାଇ ନ ଥାଏ। ଆବଶ,କ ଥାଏ ଏକ େଚତନା or
consciousness। େବଦାq ଅନୁସାେର ଆ?Á know itself by
itself without any instrument, That is that I AM. ସଂ•ତୃ
େର କୁହାଯାଏ କରଣ-ନେି ରପ›। ଆ?ନ ର ପରଚି ୟ। Independent of
instrument of knowledge is the Atman or SELF।

ଆଜି ଏତକି ି
ଓଁ ଭୂ ଭୁ 4ବଃ ¿ଃ
ତ¨ବତି ୁ ବେ4 ରଣ,ଂ
ଭେଗା4 େଦବସ,ଃ ଧୀମହି

© Prabir Mishra 108

ଧୀେୟା େୟା ନଃ \େଚାଦୟାତ

\ାଥନ4 ା
˜ୀ ହରି ପରମାନpମପୂ େଦŽାରମି›ରü ।
ବ,ାପକଂ ସବ4େଲାକାନାଂ କାରଣଂ ତଂ ନମାଭ,ହü।
I bow down to Him — to Sri Hari, the Supreme Bliss

ନମ•ାର ଆଜି ଏକାଦଶୀ, ଶÛୁ ପ› ଆଷାଢ଼ ମାସ ୧୨ ଜୁନ ୨୦୧୯। ଆଜି ର
ଏକାଦଶୀ କୁ କହqି ଶୟନୀ ଏକାଦଶୀ ଅବା େଦବଶୟାନି ଏକାଦଶୀ ଏକ ମହା
ଏକାଦଶୀ ଅେଟ।
ଗତକାଲି ଆେମ ଗୀତା ର େଶାÓ କ ୨.୨୯ କୁ ଅନୁ#ାନ କର©ି େଲ। ଆøଯ4,ବତ
େଶÓାକ।

ଆøୟଵ4 Eଶ,ତି କøିେଦନ ମାøୟ4ଵÉଦତି ତେଥୖଵ ehaଚାନ,ଃ |
ଆøୟଵ4 େBନୖ ମନ,ଃ ଶେୃ ଣାତି ଶ¡æାେପ,ନଂ େଵଦ ନ େଚଵୖ କøିତ || 29 ||

ଏହି ଉେପାେରା{ େଶାÓ କ େର ˜ୀକୃš ଏକ word use େହାଇଛି “କøିƒ”
ଅଥା4 ƒ rare or େବାହୁତ କü ମାÙାେର େଦଖାଯାଏ। କଣ ଏହଠି ାେର ˜ୀକୃš
କହୁଛq?ି ଗୀତା, େବଦାq ର ବଦି ,ାଥ4ୀ, ଯଦଓି ଏହା ସମ¨w ପାଇ,ଁ କqି ୁ \କୃତ
ପେ› ଅ' ବଦି ,ାଥ4ୀ ଏହାକୁ §ହଣ କରି ପାରq।ି ଅନ, ମାନwୁ ଏହା ଆøଯ,4
ଲାଗିଥାଏ। why he says sso? Special qualifications
required to gain this knowledge maximum. େଯପରି
ବେି ବକ, େବରୖ ାଗ,, ସମଦମ ଆଦି ଷଡସଂପତ,ି ମମୁ ›ୁ ଏହା ଏକ ବଶି ାଳ ବଷି ୟ

© Prabir Mishra 109

will discuss later ଏହା ଆମ ସମ¨w ମେ# ଅଛ।ି ଏହା ନ େହାଇ©େଲ।
ଆେମ ସବୁଦନି ସକାଳୁ ଗୀତା େ<ାକ ର ଅନୁବାଦ କୁ wait Kari ନଥାqୁ ।
ଭାଗବତ ଗୀତା ଅ#ାୟ ୨ େଶାÓ କ ୩୦

େଦହୀ ନତି ,ମଵେ#ାଽୟଂ େଦେହ ସଵ4ସ, ଭାରତ |ତÔାâଵା4 ଣି ଭୂ ତାନି ନ æଂ
େଶାଚତି ୁ ମହସ4 ି || 30 ||

देहj JनKयमवxयोऽयं देहे सवP7 य भारत |
तPमाKसवा7ˆण भतू ाJन न Kवं शोiचतमु ह7@स || 30||

dehī nityam avadhyo ’yaṁ dehe sarvasya bhārata
tasmāt sarvāṇi bhūtāni na tvaṁ śhochitum arhasi

dehī—the soul that dwells within the body; nityam—
always; avadhyaḥ—immortal; ayam—this
soul; dehe—in the body; sarvasya—of
everyone; bhārata—descendant of Bharat,
Arjun; tasmāt—therefore; sarvāṇi—for all; bhūtāni—
living entities; na—not; tvam—you; śhochitum—
mourn; arhasi—should

Often, in the course of his teachings, Shree Krishna
explains a concept in a few verses, and then states a
verse summarizing those teachings. This verse is a

© Prabir Mishra 110

summary of the instructions on the immortality of the
self, and its distinction from the body.

େଦହୀ କହେି ଲ େଦହ ଯାହାର ଅଛ,ି େତଣୁ େଦହୀ ଅଥ4 ଅ?ା । ଏହା ସବଦ4 ା ଅବ#
। େତଣୁ କାହାରି ମରଣେର ତୁ େମ େଶାକ କରବି ା ଅନୁଚତି ।

ବଗି ତ େର ଆେମ discuss କରଛି ୁ। ଆେମ ଯାହାକୁ SELF ଅବା ନଜି ¿ ଭାବୁ
େସହି self ୩ ଭାଗେର ବଭି {, gross or Fୂଳ ଶରୀର, subtle or ସ1ୂ
ଶରୀର, and causal ଅବା କାରଣ ଶରୀର। ମନୁଷ, ମତୃ ୁ , ଅଥ4ାƒ ମତୃ ୁ , ହୁଏ
Fୂଳ ଶରୀରର।
ସ1ୂ ଶରୀର ୧୯ େଗାଟି ଉପାଦାନ େର ନମି Àତ। େସହପି ରି କାରଣ ଶରୀର। ମତୃ ୁ ,
ପେର ଏହି ସ1ୂ ଶରୀର ଏବଂ କାରଣ ଶରୀର ଏକ ନୂତନ ଶରୀର Fୂଳ ଶରୀର
ଧାରଣ କରଥି ାଏ। ଆ?ନ ଶÃ ମା#ମେର ବୁଝାଇବା ଅସ•ବ। ଶÃ ଆସଥି ାଏ
ଭାଷା ମ#ରୁ , କାହକି ?• ଭାଷା କପି ରି କାଯ,4 କେର, ଏହା ବୁଝବି ାକୁ ଆମକୁ
ବୁଝବି ାକୁ େହବ ଏହା (ଭାଷା) ସମେୟ କପି ରି ପ‰ୂ 4 ହୁଏନାହ• େକୗଣସି ବ¨ୁ
ବେି ଶଷ କୁ ସºୂ‰4 ରୂ େପ ପରଭି ସତି କରବି ାକୁ ଅସମଥ4 ହୁଏ। ଶwରାଚାଯ4, ଦଶ4ନ
ଶାý ଅନୁସାେର ୫ େଗାଟି condition fullfill େହବା ଦରକାର ଯଥା ଜାତ,ି
ଗୁଣ, ïିୟା, ସମÊ´ , ରୂ ଢ।ି Simple for a cow the class(ଜାତ)ି is
Cow, କqି ୁ ଆ?ନ ପାଇଁ ଏହା \େୟାଗ କାରା ଯାଇ ପାରବି ନାହ।• େସହି ପରି
ଗୁଣ let's say red flower red is the quality ( ଗୁଣ) େସହପି ରି
ଆେମ ଆ?ନ ପାଇଁ ଗୁଣ ରହତି େସହପି ରି ଅନ, ଭାଷା ର ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼କି
.apply େହାଇପାରବି ନାହ।•

© Prabir Mishra 111

ଆଜି ଏତକି ି

ନମ•ାର ଆଜି ୧୩ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୯, ଗୀତା ଅ#ାୟ ୨ େ<ାକ ୩୧

¿ଧମମ4 ପି ଚାେଵ›, ନ ଵକି ºତି ୁ ମହ4ସି |
ଧମ,4 ାAି ୟୁAା େõେ÷ ୟାଽନ,8FÙୟି ସ, ନ ଵଦି ,େତ || 31 ||

Pवधमम7 /प चावेgय न /वकिqपतमु ह7@स |
धqया7/Ž यŽु ाosे योऽ?यK:•|यPय न /व•ते || 31||

swa-dharmam api chāvekṣhya na vikampitum arhasi
dharmyāddhi yuddhāch chhreyo ’nyat kṣhatriyasya
na vidyate

swa-dharmam—one’s duty in accordance with the
Vedas; api—also; cha—and; avekṣhya—
considering; na—not; vikampitum—to
waver; arhasi—should; dharmyāt—for
righteousness; hi—indeed; yuddhāt—than
fighting; śhreyaḥ—better; anyat—
another; kṣhatriyasya—of a warrior; na—
not; vidyate—exists

େବଦ ଅନୁସାେର \େତକ, ମନୁଷ, ର କÇ4ବ, ¿ ଧମ4 ଅବଲମ´ନ କରବି ା। ଦୁଇ
\କାର ¿ ଧମ4 ପର ଧମ4 ଅଥା4 ƒ ଆ#ା?କି କÇ4ବ, ଆଉ ଅପର ଧମ4 ଅଥ4ାƒ

େଭୗତକି କÇ4ବ, ଅବା ସାମାଜକି କÇ4ବ,। େବଦ େର ଜାତ,ି ବ‰4 ବେି ଶଷæ

© Prabir Mishra 112

କରାଯିବ ର କାରଣ ଏହି କି କପି ରି ସଂସାର ଶáୃ ଳତି ଭାବେର ଚାଲିପାରବି .
ଅଜୁନ4 େହେଲ ›Ùୟି , ଧମ4 ଅନୁଶାେର େସ ଯୁA କରବି ା ଦରକାର ˜ୀକୃš
ଏହାକୁ ହ• ¿-ଧମ4 କହୁଛqି ଯାହା କି ଏହି ଶରୀର Éାରା କରାଯାଇଥାଏ. ଏହି
େ<ାକ ଠାରୁ ଆର• କରି next ୭ ଟି େ<ାକ talks about more
about practical sense of life.
୫ େଗାଟି ଉପାଦାନ ¿-ଧମ4 ର, େସ ଗୁଡକି େହଲା ଆ˜ମ ଧମ,4 ବ‰4 ଧମ,4
ବଣ4ା˜ମ ଧମ,4 ବେି ଶଷ ଧମ4 ଓ ସାଧାରଣ ଧମ।4 ବୟସ ଅନୁସାେର ଏବଂ ଜାତି
ଅନୁସାେର, ଅଜୁନ4 ବÇମ4 ାନ ସମୟ େର ¿ ଧମ4 େହଲା ଗହୃ F ସହତି ରହବି ା
(ବ‰4ାଶମ)4 ଏବଂ ଜାତି ଅନୁସାେର ›Ùୟି ଏବଂ ଯୁA କରବି ା। ବେି ଶଷ ଧମ4
specific ଅଥ4 େଯପରି ଶ›ି କ, CEO, CFO, General Manager,
ସମାଜ େର specific role କରବି ା ସକାେଶ। ପାÜବ େସନା େର ଅଜୁନ4 w
specific role ©ଲା। ଏହାପେର ସାଧାରଣ ଧମ4 େଯପରକି ି Gାଫିକ ନୟି ମ
ପାଳନ କରବି ା। Ethic values, ଏହି ୫ \କାର କୁ ମଶି ାଇ ମନୁଷ, ର ସଧz ମ4
ଅଭିଭାଷତି େହାଇଥାଏ। ଏହି ସବୁ ଗୁଡ଼କି ମନୁଷ, ର ¿ଭାବ ଆଉ ¿ରୂ ପ କୁ
define କରଥି ାଏ। କଏି କଏି #ାନୀ, କଏି —ାନୀ, କଏି ବା¨ବବାଦୀ, ¿ଭାବ
defines ଜଣw ¿ରୂ ପ।
କଛି ି େ<ାକ ପେର , ଆେମ େଦÂବା ˜ୀକୃš େସହି ବାକ,, ଶÃ େଯଉଁ ଶÃ ଅଜୁ4ନ
ବ,ବହାର କରି ˜ୀକୃš \ଶ” ପଚାର©ି େଲ, ˜ୀ କୃš େସହି ଶÃ ବାକ, ବ,ବହାର
କରି ଅଜୁ4ନwୁ ଶ›ି ା େଦେବ

େଯେହତୁ ›Ùୀୟର କÇ4ବ, ଯୁAଠାରୁ ଅନ,କଛି ି େ˜ୟନାହ• େତଣୁ କÇ4ବ, ଦୃŽିରୁ
ତୁ ମର ଯୁAକରବି ାପାଇଁ Éଧି ା କରବି ା ଉଚତି ନୁେହଁ ।

ଆଜି ଏତକି ।ି

© Prabir Mishra 113





















































एषा तऽे @भfहता सा`aये
ब/ु Žय‰गे िKवमां शणृ ु |

बGु xया य‹ु ो यया पाथ7
कमब7 ?धं cहाPय@स || 39||

eṣhā te ’bhihitā sānkhye
buddhir yoge tvimāṁ śhṛiṇu
buddhyā yukto yayā pārtha
karma-bandhaṁ prahāsyasi

eṣhā—hitherto; te—to you; abhihitā—
explained; sānkhye—by analytical
knowledge; buddhiḥ yoge—by the yog of
intellect; tu—indeed; imām—this; śhṛiṇu—
listen; buddhyā—by understanding; yuktaḥ—
united; yayā—by which; pārtha—Arjun, the son of
Pritha; karma-bandham—bondage of
karma; prahāsyasi—you shall be released from

ଏହି ଶÃ ସାେá, ଆସଅି ଛି ମଳୂ ଶÃ ସାଂ ଅଥା4 ତ ସଂପ‰ୂ ,4 ଓ ଖ, ଅଥ4 ଜ—ି ାଶା,
ଜାଣିବା , େତଣୁ ସାଂଖ, ଅଥ4 “ସºୂଣ4 ବେି ²ଷଣା?କ —ାନ” complete
analytical knowledge about something
ସାଂଖ, ଦଶ4ନ ଯାହାw ଏକ ଅ0, ଭାରତୀୟ ଦଶ4ନ ଶାý ର ୬ େଗାଟି ଭାଗ
ଅଛ,ି ନ,ାୟ, େବୈ ଶଷକି , ମୀମାଂଶା, େବଦାq, ସାଂଖ, ଓ େଯାଗ

© Prabir Mishra 140

ପନୁ ଃ, ସାଂଖ, ୨୪ େଗାଟି ଭାଗେର ବଭି {, ପାô ମହାଭୁ ତ(ପ©ୃ ବୀ, ଯାକ, ଅûି,
ବାୟୁ, ଓ ଆକାଶ) ପାô ତଂମାÙ ( ¿ାଦ, *ଶ,4 ଗÊ, ଶÃ, ଓ ଦୃଶ,), ପô
କେମÎ4 ୟି , ପô —ାନ ଇଂÖିୟ , ମନ, ଅହଂକାର, \କୃତି ଓ ପରୁ ୁ ଷ

˜ୀ କୃš ଅଜୁନ4 wୁ ଅମର ଆ?ା ଉପେର ବୁଝାଇେଲ, through ସାଂଖ,
େଯାଗ, ˜ୀକୃš ବତ4ମାନ କମେ4 ଯାଗ ଉପେର focus କରେି ବ
He now says that he is going to reveal the science
of working without desire for rewards. This requires
detachment from the fruits of actions. Such
detachment comes by practicing discrimination with
the intellect. Hence, Shree Krishna has interestingly
called it buddhi yog, or “Yog of the Intellect.” In
subsequent verses (2.41 and 2.44), he goes on to
explain how the intellect plays an important role in
bringing the mind to a state of detachment.

ଆଜି ଏତକି ି

ନମ•ାର

ନମ•ାର ଆଜି ମ0ଳବାର୨୩ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୯,

© Prabir Mishra 141

ଆଜଠି ାରୁ ଏକ ନୂତନ ଶ›ି ା ଆର• େହବ. ଅ#ାୟ ୨ େ<ାକ ୩୮ ପଯ,4 q ଆେମ
ସାଂଖ, େଯାଗ ଶÂି ଆସଲି ୁ , doctrine of atman, we are not the
body nor the mind. We are immortal spirit. This is the

point of inflection. ବତ4ମାନ ଠାରୁ . ˜ୀକୃš କମ4େଯାଗ ଉପେର —ାନ
େଦେବ. କପି ରି ଆମର ïିୟା ସବୁ କୁ ଆେମ ଆ#ା?କି ତା େର ପରବି ତତÀ କରି
ପାରବି ା, ଏହି ମ#େର େ<ାକ ୩୧ ଠାରୁ େ<ାକ ୩୮ ମା#ମ େର ˜ୀକୃଷ”
ଅଜୁନ4 wୁ କଛି ମି ାÙାେର ବା¨ବତା େର ପରଚି ୟ କରାଇଛq.ି ବଗି ତ େ<ାକ ୩୮
େର important of mental action has been depicted. ମନ

ର କାଯ,4 ›ମତା ଉପେର ଗୁରୁ æ ଦଆି ଯାଇଛି , ସମଦୃସTି on ଲାଭ ›ତ,ି ଜୟ.
ପରାଜୟ େଯେତେବଳ କୁହା ଯାଉଛି ଅଥ4 ପରମି ାଣ ସଖୁ ଦୁଃଖ ମ#ରୁ ନ େଦÂ,
prospective, ଅବା ପରେି ପ› କୁ ପରବି ତ4ନ କରି େଦÂବା ଉଚତି .
Weather you are fighting for self or for the cause of
societal benefits, ନଜି ଜୀବନ ର ପରେି ପ› \ଥମତଃ କତ4ବ, ପାଳନ,

without looking at self. Where you find happiness ?

It’s in the meaning of life not in the outcome of any
event.

ବତ4ମାନ change in outlook, perspective େ<ାକ 39

ଏଷା େତଽଭିହତି ା ସାେá, ବୁAେି ୟ4ାେଗ æମି ାଂ ଶଣୃ ୁ |ବୁA,ା ୟୁେ{ା ୟୟା ପାଥ4
କମ4ବÊଂ \ହାସ,ସି || 39 ||

एषा तऽे @भfहता सा`aये
बGु iधय‰गे िKवमां शणृ ु |

बGु xया यAु तो यया पाथ7
कमब7 ?धं cहाPय@स || 39||

© Prabir Mishra 142

eṣhā te ’bhihitā sānkhye
buddhir yoge tvimāṁ śhṛiṇu
buddhyā yukto yayā pārtha
karma-bandhaṁ prahāsyasi

eṣhā—hitherto; te—to you; abhihitā—explained;
sānkhye—by analytical knowledge; buddhiḥ yoge—
by the yog of intellect; tu—indeed; imām—this;
śhṛiṇu—listen; buddhyā—by understanding; yuktaḥ—
united; yayā—by which; pārtha—Arjun, the son of
Pritha; karma-bandham—bondage of karma;
prahāsyasi—you shall be released from

େହ ପାଥ4 େଯଉଁ ସମବୁAେି ର ଯୁ{ େହାଇ ତୁ େମ କମ4 ବÊନରୁ ମ{ୁ େହାଇ
ପାରବି ତାହା ସାá,େଯାଗେର କୁହାଗଲା।ଏେବ ତୁ େମ କମ4େଯାଗ \ସ0େର
ଶୁଣ ।

The teaching about self/ atman is given to you now
equipped with teaching with action you will
transcend the bondage created by action.

© Prabir Mishra 143

ଏେବ ଠାରୁ unpacking ଆର• େହବ (କମ4) େଯାଗ. ଆ?ନ ର ଶ›ି ା ଏକ
ଅେÉତ େବଦାq ର ଶ›ି ା. “ଚଦି ାନp ରୂ ପଃ ଶୀେବାହü ଶୀେବାହü”.
କାହକ• ି ଏହି କମେ4 ଯାଗ ର ବଷି ୟବ¨ୁ ଆସଲି ା? ଏହାର କାରଣ ଏହି କି ବହୁତ
ସମୟେର ଏହି —ାନେଯାଗ ଅéକାଂଶ ବ,{ି ବେି ଶଷ କରପି ାରqି ନାହ.• ବହୁତ
େକୗଚତି େକୗଣସି ବ,{ି ଏହା ଠାରୁ illumine େହାଇଛq.ି ଅଜୁନ4 w ଅେନକ
\ଶ” ବନି ା ଉÇର ରହଛି .ି ଏହା ଆମ ସଦାହରଣ ବ,{ି ମାନw Ép ଏହାର
ଉÇର ହ• େଖାଜ ଚାଲିଛ.ି ଏହା କପି ରି Ép ସମେ¨ Éତି ଜୀବନ ଅତବି ାହତି
କରୁ ଛୁ, କପି ରି କାଯ4, କରୁ ଛୁ େଯପରକି ି ଆେମ one secular life
other spiritual life. ସକାଳୁ ଆଉ ସ,ାହq େର ଆେମ more
ଆ#ା?କି ଜବି ନ, ବାକି ସମୟେର ଆେମ ଭୁ ଲିଯାଉ spirituality. This is
true we have a family, have a job, politics, friends,
party, money to make, house to keep in order, the
reason spirituality takes a back seat. It does not help
in a big way to be in fully spiritual. ଏହପି ରି ଅେନକ ଅସବୁ ଧି ା ,
ଏହି ସକାଳୁ ଗୀତା class ସମୟ ସମେୟ ମ# ମସି ସ େହାଇଯାଏ ¿ାମୀ
ସବ\4 ିୟ ନp କହୁଛq.ି Spiritualising whole life is important.
ଏହାର ଅଥ4 କଣ େହାଇପାେର ? ଏହଠି ାେର ˜ୀକୃš କମେ4 ଯାଗ ମା#ମେର
ବୁଝାଇବାକୁ ଆର• କରୁ ଛq.ି ଆଗକୁ ଆେମ ଶÂି ବା ଏହି intellect \େୟାଗ
କରି ଆେମ କପି ରି ମନକୁ detachment କରପି ାରବି ା

Just realized that, ଆେମ େଶÓାକ ୩୯ ଗତକାଲି ମ# discuss
କର©ି ଲୁ । ଆଉ ମଁୁ ସºୂ‰4 ରୂ ପେର ଭୁ ଲି ଯାଇଛ।ି ଗତକାଲି ର ଅନୁବାଦ ଏେତ
ପରମି ାଣର େର ଯଥାଥ4 ଅନୁବାଦ ନ ©ଲା , େମାର ସେqାଷ ନା ©ଲା। I was

© Prabir Mishra 144

not satisfied, କାରଣ ଟେି କ ତର ତର େର େଲଖା େହାଇ©ଲା, କଛି ି ମ#
miss େହାଇଯାଇ©ଲା।
ଅଜାଣତେର ଏହି େଲଖା ସରଲି ା େବଳକୁ ବÇମ4 ାନ େମାର େବାଧ େହଲା। we
are in same sloka 39।
କqି ୁ ଏହା ଏକ ବଚି Ùି ନୁେହକ?ି Upto one to decide, comments
are not solicited. ଧନ,ବା±।
ସାz ମୀ \ଭୁ ପାଦ ସବୁେବେଳ କୁହqି always you be in KRSHN
Consciousness’ େର ସଦା ସବ4ଦା ˜ୀକୃš େଚତନା େର ରୁ ହ। ˜ୀକୃš
େଚତନା େର ରହେି ଲ ସବୁ କଛି ି ସଠ(ି େହାଇଥାଏ। It’s upto one how
someone take today experience?
ଅନୁଭୂ ତି େର ˜ୀ ଜଗðାଥ।
ଜୟ ˜ୀକୃš।

ନମ•ାର ବୁଧବାର ୨୪ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୯ ଭାଗବତ ଗୀତା ଅ#ାୟ ୨ େ<ାକ
୪୦
\ାଥନ4 ା
˜ୀ ହରି ପରମାନpମପୂ େଦŽାରମ›ି ରü ।
ବ,ାପକଂ ସବ4େଲାକାନାଂ କାରଣଂ ତଂ ନମାଭ,ହü।

ଏହି ଠାରୁ କମେ4 ଯାଗ ର ଆର•, ¿ାମୀ ସବ4\ିୟାନp ଏକ ସpୁ ର matrix ର
ରଚନା କରି ଏହା ବୁେଝଇ ବାକୁ େଚŽା କରଛି q.ି Let me try, please
don’t take this so simple, ଏହା ଏକ philosophy, ଏହା
ଅେÉତ େବଦାq perspective, ଅେନକ \ଶ” ର ଉÇର ମିଳପି ାରି

© Prabir Mishra 145

\ଥମତଃ problem େହଲା ଅ—ାନ, —ାନ ଏହି problem ର solution
େଦଇପାରବି , ଯଦି ୨େଗାଟି condition fulfill ହୁଏ . ଏହା ଅତି ସରଳ
ଳାଗିଥାଇ ପାେର, This is philosophy, simple can get
complicated and simplified again. What are those
two conditions

Provided object and locus of the knowledge and
ignorance are same
ଏହା ଅତ,q ସରଳ, ମୁ ଅ—ାନ about what, suppose on
physics. ବତମ4 ାନ ଦୁଇଟି condition ଅ—ାନ େକାଉଠି , physics ଆଉ
ଅ—ାନୀ କଏି ମୁ ନେି ଜ,
1. େତଣୁ —ାନ on physics େମାର ଅ—ାନ ଦୂର କରବି ନା କି —ାନ on

chemistry or maths
2. Secondly my professor knowledge is not going

to remove my ignorance, the knowledge should
arise in me
େତଣୁ ଆ?ନ ର ଅ—ାନତା େମା ମ#େର େକବଳ ଆ?—ାନ Éାରା ହ• ଦୂର
କରେି ହବ. I must realise it how can I get that
• ˜ବଣ. Hearing
• ମନନ reasoning
• ନି ରୀ #ା ସ ନ. Meditating
ଏହା —ାନେଯାଗ ର ଉପାଦାନ ଗୁଡକି , Congratulations you are on
right track. —ାନେୟାଗ

© Prabir Mishra 146

Now Second Row of matrix, ଯଦଓି ଆେମ ଜାଣୁ ଅ—ାନ କqି ୁ ମନ
Fରି ନୁେହ, ଏହି \େବÓମ କୁ କୁହାଯାଏ ବେି ›ପ, scattered mind ଆେମ
ଜାଣୁ କqି ୁ Clarity ଆେସନ,ି solution େଫାU, focus, ଏକା§ତା
concentration, distraction ଅେନକ ବ¨ୁ ବେି ଶଷ େହାଇପାେର,
mobile , whatsApp, Facebook etc.
Method meditation #ାନ is the only way out

Now third row of the matrix. Last tier of problem
impurity of mind, ଅଶAୁ ଚÇି , ଅବା ଚÇି ମଳ ମ# କୁହାଯାଏ.
Solution ଚÇି ଶୁAି
Method କମ4େଯାଗ
କମେ4 ୟାଗ ର ଏହା ହ• ଶ›ି ା, ଆବଶ,କ ଅନୁଶାେର କାଯ,4 କରବି ା, ଆ#ାତଂି କ
ଭାବନା ସହ. Spiritualising your work, doing your work
with spiritual attitude. This is କମେ4 ୟାଗ
With a pure mind when you sit and meditate,
meditation becomes effective. This is a framework
on adweta vendanta.
କqି ୁ ଭ{ି େୟାଗ ର methodology is different
One important sign ଚÇି ଶAୁ ି ର, over time ଏହି practice
ପେର ଅନୁଭବ କରପି ାରେି ବ େïାଧ, anxiety, ଆେବଗ, depression,
irritations, outbursts, inability to control ଏହସି ବୁର
frequency କମି ଆସବି . Éତି ୀୟ େର intensity of negativity will
comedown.

© Prabir Mishra 147

Problem Solution Method
Ignorance
ଅ—ାନ Knowledge Hearing

• Disturb —ାନ Reasoning
mind
ଅ—ାନ ର ବpି ୁ େର Meditating
• ଅFରି ମନ
• Scattered —ାନ ଅବତରଣ , ଅଥା4 ତ —ାନେଯାଗ

mind ଯଦି େକୗଣସି ବଷି ୟ େର
• Lack of
ଅ—ାନ େସହି ବଷି ୟ ର
focus
• ବେି ›ପ —ାନ ହ• ଅ—ାନ କୁ ନାସ
Impurities in
mind କେର
ଅଶୁA ଚÇି
ଚÇି ମଳ Focus, Meditation

concentration #ାନ

ଏକା§ତା

Purity of mind କମେ4 ଯାଗ
ଚÇି ଶAୁ ି

େନହାଭିïମନାେଶାଽ¨ି \ତ,ଵାେୟା ନ ଵଦି ,େତ |¿ଲମ4 ପ,ସ, ଧମସ4 , Ùାୟେତ
ମହେତା ଭୟାତ || 40 ||

© Prabir Mishra 148

नेहा@भ„मनाशोऽिPत cKयवायो न /व•ते |
Pव]पमvयPय धमP7 य |ायते महतो भयात ् || 40||

nehābhikrama-nāśho ’sti pratyavāyo na vidyate
svalpam apyasya dharmasya trāyate mahato bhayāt

na—not; iha—in this; abhikrama—efforts; nāśhaḥ—
loss; asti—there is; pratyavāyaḥ—adverse result; na—
not; vidyate—is; su-alpam—a little; api—even; asya—
of this; dharmasya—occupation; trāyate—
saves; mahataḥ—from great; bhayāt—danger

ଆେମ ଆସqା କାଲି ଏହା ଉପେର ଚଚ4ା କରବି ା

ନମ•ାର ୨୫/୨୬ ଜୁଲାଇ ଗୁରୁ ବାର/ଶୁïବାର ୨୦୧୯
\ାଥନା
ବାସେୁ ଦବ ¿ତମଂ େଦବମଂ କଂସ ଚାରୁ ନ ମଦ4ନମ
େଦବକୀ ପରମାନpମଂ କୃš: ବେp ଜଗତଗୁରୁ ଃମଂ

ମୁ ˜ୀକୃš wୁ ନଜି ˜Aା ଅପ4ଣ କରୁ ଛ,ି ବାସେୁ ଦବw \ିୟ ପÙୁ , ଯିଏ ର›ାସ
କଂଶ ଏବଂ ଚାଣୁର କୁ ଵଧ କର©ି େଲ| ଯିଏ କି ମାତା େଦବକୀ wୁ ପରମ ସଖୁ
େଦଉ©େଲ, ଯିଏ କି \କ¡ତ ରୂ ପେର ସାରା ବ²ି ÌÍାÜ ର ଗୁରୁ

ଆେମ ଗତ କାଲି ର େଶÓାକ ଠାରୁ ଆର• କରବି ା,

© Prabir Mishra 149