โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ ปี2565

4. โรงเรียนดําเนินงานรวมกับเครือขายผูปกครอง เพื่อฝกปฏิบัตินักเรียนอยางตอเน่ือง โดยเฉพาะ
การแปรงฟนกอนนอนและกอนอาหารเชา รวมทั้งควบคุมการรับประทานขนมและอาหารวางท่ีบาน โดยมี
แบบฟอรมสื่อสารการดูแลพฤตกิ รรมระหวางบานและโรงเรียน

5. โรงเรยี นดาํ เนนิ งานรว มกบั องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ในการสนบั สนนุ ทงั้ ดา นงบประมาณ และ
การจัดการสิ่งแวดลอมที่เอื้อตอสุขภาพเด็ก ไดแก การกําหนดเทศบัญญัติหรือบัญญัติองคกรปกครองสวนทองถิ่น
เพ่ือจัดระเบียบรานคารอบโรงเรียน ไมมีการจําหนายอาหารหรือเครื่องด่ืมที่เปนโทษตอสุขภาพ การสนับสนุน
งบประมาณแกโรงเรียนในการจัดทําสถานที่แปรงฟนใหเพียงพอและถูกสุขลักษณะ สนับสนุนงบประมาณ
ในการจัดซอ้ื แปรงสีฟนและยาสีฟน เพิ่มเตมิ ใหกบั โรงเรยี น

6. มีการจัดระบบการดูแลสุขภาพฟนอยางตอเนื่อง โดยการตรวจเฝาระวังภาวะสุขภาพชองปาก
ปละ 2 คร้ัง ครอู นามยั หรือครูประจําชน้ั มีการลงบนั ทึก และประสานงานกับบคุ ลากรสาธารณสขุ ในการใหบ ริการ
ดแู ลรักษาอยา งเหมาะสม

ผลท่ีไดร ับ

นักเรียนไดทํากิจกรรมทันตสุขภาพอยางจริงจังและตอเน่ือง เพ่ือปองกันการเกิดโรคฟนผุในฟนแท
มกี ารเฝาระวงั ทันตสุขภาพ และไดร ับการตรวจฟน รวมทง้ั ไดรบั การชวยเหลือในรายท่ีมีปญหา

Ù‹ × 139

Ø

��ั ���ั�ที่ 6

นกั เรย� น�ายุ 7-18 ป มสี มรรถภาพทางกายทสี่ มั พันธก บั สุขภาพ
(Health-related Physical Fitness) ผา นเกณฑ

ความหมาย

นักเรียนอายุ 7-18 ป มสี มรรถภาพทางกายทส่ี มั พนั ธกับสขุ ภาพ (Health-related Physical
Fitness) ผานเกณฑ หมายถงึ นักเรียนทม่ี ีอายรุ ะหวาง 7-18 ป ไดรับการทดสอบสมรรถภาพทางกาย ท้ัง 3 ดาน
คอื 1) ดา นความอดทนของระบบไหลเวยี นโลหิตและระบบหายใจ (Cardiovascular endurance) 2) ดานความ
แข็งแรงและความอดทนของกลามเนื้อ (Muscle-strength endurance) 3) ดานความออนตัว (Flexibility)
และผา นเกณฑต ัง้ แตระดบั ปานกลางขึน้ ไป (ปานกลาง ดีและดมี าก) ทัง้ 3 ดา น

เกณฑประเมนิ นกั เรยี นผานเกณฑป ระเมนิ ทัง้ 3 ดาน รอ ยละ 80 ข้ึนไป

วัตถุประสงค

เพื่อสง เสรมิ ใหนกั เรียนมีสมรรถภาพทางกายทด่ี ีและมีการออกกาํ ลงั กายเปน ประจํา

แนวทางการดาํ เนินงาน

เปน การดาํ เนนิ งานทตี่ อ เนอื่ งจากองคป ระกอบท่ี 8 ของโรงเรยี นสง เสรมิ สขุ ภาพ เรอื่ งการออกกาํ ลงั กาย
กฬี าและนนั ทนาการ โดยมแี นวทางการดาํ เนินงาน ดงั น้ี

1. จัดกจิ กรรมสง เสริมใหน กั เรียนทุกคนไดอ อกกําลังกายเปนประจาํ ซง่ึ มีหลายรูปแบบ เชน
การเพมิ่ เวลาและเง่ือนไขใหน กั เรียนออกกําลงั กายมากขน้ึ
ใหน กั เรยี นไดอ อกกําลังกายตามชนดิ ของกฬี าท่ชี อบและถนดั
การใหนักเรียนแกนนําเปนผูนําออกกําลงั กาย
ประกวด แขงขัน มอบรางวัลผูท มี่ ผี ลงานเดน ดา นการออกกาํ ลงั กาย
รณรงคประชาสัมพันธใหนักเรียน บุคลากรในโรงเรียน ผูปกครองและชุมชนไดทํากิจกรรม

ออกกําลงั กายรว มกนั
2. การทดสอบสมรรถภาพทางกายของนักเรียนท้ัง 3 ดาน ครูเลือกกิจกรรมทดสอบแตละดานได

การแปลผลวา นกั เรียนแตละคนผานเกณฑท ดสอบสมรรถภาพทางกาย มีเง่อื นไขดังน้ี
เลอื กกิจกรรมทดสอบสมรรถภาพดา นละ 1 กจิ กรรม (รายละเอียดในภาคผนวก)
นกั เรยี นแตล ะคนจะตอ งมผี ลการทดสอบสมรรถภาพทางกายผา นเกณฑก ารประเมนิ ในระดบั

ปานกลาง ดีหรือดีมาก และนักเรียนคนน้ันตองผานเกณฑประเมินท้ัง 2 ข้ันตอน คือ 1) ผานเกณฑประเมิน
ในแตละดาน 2) ผานเกณฑป ระเมิน ครบท้ัง 3 ดาน จึงจะถือวานกั เรยี นผูน นั้ ผานเกณฑ

114202 ¤‹ÁÙ Í× ¡ÒôíÒà¹¹Ô §Ò¹

âçàÃÂÕ ¹Ê‹§àÊÃÔÁÊØ¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558

3. โรงเรยี นใชเ กณฑม าตรฐานสมรรถภาพทางกายสาํ หรบั เดก็ ไทยระดบั อายุ 7-18 ป ของกรมพลศกึ ษา
กระทรวงการทองเทยี่ วและกฬี า พ.ศ. 2555 ในการทดสอบสมรรถภาพทางกายของนักเรยี น

4. โรงเรียนดําเนินการชวยเหลือ ใหคําแนะนําหรือแกไขนักเรียนท่ีมีผลการทดสอบสมรรถภาพ
ทางกายไมผา นการประเมนิ

5. การจดั กิจกรรมออกกําลังกายในเด็กท่มี ีปญ หา เชน อว น ผอม เตีย้ ตองจัดกจิ กรรมในรปู แบบ
เฉพาะควบคูการจัดการดานโภชนาการ โดยกระตุนใหมีการเคลื่อนไหว ออกกําลังกายทุกวัน อยางนอย
วันละ 60 นาที เหมอื นเดก็ ปกติทัว่ ไป มขี อแนะนาํ ดังนี้

เดก็ อวน มักจะมพี ฤตกิ รรมนั่งๆ นอนๆ ในแตละวนั ไมควรนง่ั เลน หรอื ทาํ กิจกรรมติดตอกัน
นานเกิน 2 ช่วั โมง ควรกระตุน ใหมีการเลน เคลื่อนไหว ออกกําลงั กายอยางนอ ยคร้ังละ 30 นาที หลังรบั ประทาน
อาหารกลางวัน หลังเลิกเรียนและในชวงเย็นที่บาน โดยเลือกออกกําลังกายชนิดท่ีมีการแบกรับนํ้าหนักตัวนอย
หรือรับแรงกระแทกต่าํ เชนการเดนิ วายนา้ํ การปนจกั ยาน ฯลฯ

เด็กผอม มีสุขภาพไมคอยสมบูรณแข็งแรง กิจกรรมออกกําลังกายในแตละวัน ควรเลือก
กิจกรรมที่เปนลักษณะการเคลื่อนไหว ออกกําลังกายแบบสะสมเปนชวงๆ ครั้งละอยางนอย 10 นาที รวมกัน
ใหได 60 นาที เลอื กกจิ กรรมชนิดทไ่ี มรนุ แรง หรอื ไมใ ชค วามเร็วมาก

เด็กเต้ีย ควรออกกําลังกายประเภทที่มีการกระโดด เพิ่มแรงกระแทกของกระดูกขอตอ
ในแนวดิ่ง เชน บาสเกตบอล วอลเลยบอล กระโดดเชือก ฯลฯ เพ่ือกระตุนเสริมสรางมวลกระดูกรวมกับ
การรบั ประทานแคลเซยี ม

ผลท่ีไดร ับ

นักเรยี นมกี ารออกกาํ ลงั กายเปนประจํา สขุ ภาพรา งกายแขง็ แรงและมสี มรรถภาพทางกายทด่ี ี

ÙÁ‹ Í× 141

âØ

7SI-Ihÿ S69gW 7

;$S _EÿD;9WgC=W ‰ MTLZ%BT@+7þ c6 ES<$TE6`[ G- ID_MGYO

7IS -Iÿh 6S 9Wg 7

;$S _EDÿ ;9WCg =W ‰ MTLZ%BT@+þ7c6 E<S $TE6`[ G-I D_MGYO

ความหมาย

นักเรียนที่มีปญหาสุขภาพจิตไดรับการดูแลชวยเหลือ หมายถึง นักเรียนท่ีผานการคัดกรองปญหา

นโแเนดกักยณเรใแคชีย้แฑวนบมาป บปีมรปญั หะรหเมะมาเามสินยนิขุ นภจักุดาเรพแนียขจกั น็งิตเรจทียโดุ ่ีมรนองีปทเอ่ รญีม่นียปีหน(ญาSจสtึงหrุขดeา�ภnสำเาgุขนtพภนิhจากsพิตาaจไรnดดติ dรูแทับลกุDกชคifาว่นfรยiไcดเดuหูแรlลtลับiอืeชกนsวากัรยQดเเรuหูแยี eลลนsชืออtวiยoยห่าnเมงหnทาลaยวั่ iือrถถeึงึงแ:นลSักะDเตQรรีย)งนตพทา.ศี่ผม.าสน2ภ5กา4าพ6รปคแัญัดลหก้วราพอบงปว่าญหา
วัตถนุประสงค

เกณฑป เพรือ่ะเคมดั ินกรองปนญกั เหราียสนขุ ทภม่ี าปี พญ จหิตาในสนุขภกั เารพยี จนติ แทลกุะคใหนกไดารร ชับวกยาเรหดลูแอื ลอชยวายงเตหอ ลเอื นือ่ งและสม่ําเสมอ

แนววทตั าถงปุ กราะรสดงาํคเนินงาน

เปน กเพารือ่ ดคาํัดเกนรนิ องงาปนญทตี่หอาสเนุขอื่ ภงาจพาจกติอใงนคนป กัระเรกยี อนบแทล่ีะ9ใขหอกงาโรรชงวเรยยี เนหสลงอื เอสยรมิา งสตขุ อ ภเานพอ่ื งเรแอ่ื ลงะกสามรํ่าใหเสค มาํ อปรกึ ษา

กพรแะาล.ศรยะ.ดกรแแะส2าํะาเลนนวเ5รยะนับวล4ดะสิน6าสําทเนงหวเนนาาับลดนุนนนิง1าสังึ่งทดงห.กนจนาังาี้นนุนานนง1เแคึ่งมปรท้ีสด.บจรั่นันังงาดูปนบนคงใกคราํมจปี้สมาะรวเ่ันัรงรนูปจาดคะใซํารรจนิาํเม่ึงชมะูจเวเนงบ้ันจัินกปาซนิําคุาหรนจนึ่งชงูลจนรุดักเสาั้นืาัอกปแเิ่นงกหรคนนขททีรยรรัก็งสี่โสต่ีือูนทรจเิ่งาอรค่ีปดงุดทธียเรเีแรนอาี่รโูนทึกรรลีออ่ืย่ีปดณงษวงนนเีแรจารสปึกจลาีย(ุขฏกสSษึงวนtอัทิงบแาrปเงจํeนาัตกคฏสึกงnะิเตปัทิงปบาgนพเรtรําันตกํ ฤhะปกวิเตปตsกปิธารพกิกอีกระนaฤตรบปาเnปตริมใรทรdนมกิกใิน่ีะช9แตรรสเDแ รละิมใขุขบiนมบะfิอนภfบแทรงบiสcาละปโําุดขuรพบะครงูภแlจทะวtเบลราiิเตาําeดมยีพชมคนsูนแินวจรวักลสจยูจิQตาเงดุชักมเรนuเหแีวยนรสักeขลยูจนรักsเง็ือักเมิรเtโหจรiีดยนนสoียุดลนยขุักักnนอือภเโเnรอเรดนาปaียนียยพักiนนrนเe(รเเรSรปาียอื่tโ:ยนrดนงeบรSกยnาุคDามโgยครดQีแtบใลhย)นหุคใsมควนคีแaทาํชลนปnาวใdวรนงงกึทชษาวางง

Difficulties Questionแnบaบirปeร:ะSเDมQินจ) ุดพแ.ศข.็ง2จ5ุด4อ6อในหแ (Sกtคrรeปูnรgะthจsําชaั้นnหdรอื Dคifรทู cี่ปuรltกึ ieษsา Qเพuอ่ื eคsดัtiกoรnอnงaนirักeเร:ยี นSรDาQย)คน
(กคตเศปัอดลึกน งกุมษตพไ(Dคเรปศปดานัด.อifศกึกรรน ไกงาบัษ.ตปตจcรย2กิาแuนาอลเ5รากลlพไงะาtร4ปขะจiือ่ยเดe62อกอาจลเแูs.กียพลมดัะลQขดุมูลอ่ืกเช2นออใuจเลว.นสยีาํมSeดัมุยผภ่ีดยDูลsกนเลนาtใหงQลกัiนคสจาํoSลุมเผภรผะDnรือทนปุลนนายีnQกัี่ปคกสนวําaกสเรราผกมรiทrรรปาุะ(น)ยีeากจุปร่ีปเกนวคมลปดับกส:ผรากิดมุินกรรราSะลุค()กประโจปุลรDเกลดมลวปเดัมกุผาQามยมุินมกตรนรกล)ินคปะโปเลิรกกั ปดพกเรเมกุสรเาพมรูยลน.ะตนารศย่ือีิแนคุมธเปริกั.นมผลกเราเอรเพ2สนิมารูะรละย5ยี่นย่ือีณแนาปมุเล4งนมหผลเําเญสะก6สนิมาาะมหขุขณห่ยีคนนาปาใรองาหหาแเฑแําอืญกสรงแามปนหกมอนณหุขคกาละลรายภักาาแคฑือนผมุตลสราเปรกลมาํรมรอะุขพปูลวีลฐยภาีปใยภจริธนาผมุตนาลญาิตะกีนรลวมระทพจขหาะโฐะภปีใี่มรจราํอดนาาสาญงชใิตีสง)บนัรุขชวเนัน้ขุหขระชโะภแ รียักหอดภานั้สบางนเง)บัรุขแาพรเบนอืรสชพลียภจปียกัคงน้ัะนาจิตรนเเรภแพรเสิตขะูทปสลยีารจเอป่ปีงนพมะนิมิตงเกรภรินรเสสนขปตึกาวาจรุขอักยมษนิพิมดุภงเคสขรรารแสนานาีอยววขุขพัเกยมนงแนพ็งภเรโคขลจนรร่อืระานีอยดุาะงักคพดยเงแนจอเดัรับรโรคัดลอรยีรกะียเนาะกงนนพรดนยเจลอรชับทกค(ัดตุมยีงSรเง้ัลนกั้งนนพtนแุมrลักใชeท้ีชตตมมุนเรnรงั้ผชั้งีปกั นยีgแล้ันเใญtน้ีรชตกนhปยีหรผชาsกั.นา1ราลั้นเยaรกปคยnี า.นนd1ร

กลุมปกติและกลุมเสี่ยงจะนํามาคิดรวมเปนรอยละของนักเรียนท่ีมีสุขภาพจิตปกติ สวนนักเรียนกลุมมีปญหา
ตองไดรับการดูแลชวยเหลอื

142 ¤‹ÙÁÍ× ¡ÒôÒí à¹Ô¹§Ò¹
124
âçàÃÕ¹ʧ‹ àÊÃÔÁÊØ¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558

3. มีการเฝาระวังนักเรียนกลุมเสี่ยง และชวยเหลือนักเรียนกลุมที่มีปญหาสุขภาพจิต พรอมท้ัง
บันทึกผลการดําเนินการแกไข ติดตามความกาวหนา ประเมินสถานการณ และใหการชวยเหลือนักเรียนเปน
รายบุคคลอยางเหมาะสม

4. จัดกิจกรรมสงเสริมสุขภาพจิตอยางตอเน่ือง สรางบรรยากาศและสิ่งแวดลอมทางสังคม
ภายในโรงเรียนใหนาอยู มีสัมพันธภาพที่ดีระหวางครู บุคลากร นักเรียน และชุมชน เพื่อการอยูรวมกันอยาง
มีความสขุ

5. จัดใหมีชองทางการเขาถึงขอมูลขาวสารและความรูที่ถูกตอง มีการติดตอสื่อสารแลกเปลี่ยน
เรียนรูระหวา งเครอื ขา ย ทวั่ ประเทศ เชน www.tobenumber 1. net /www.tobefriend.in.th

6. มีการประสานงานความรวมมือระหวางครู ผูปกครอง หนวยงานสาธารณสุข และองคกรตางๆ
ทเี่ กีย่ วของเพ่ือหาแนวทางแกไขรว มกัน รวมท้งั การติดตามประเมนิ ผลเปนระยะ

ผลที่ไดร บั

นักเรียนมีสขุ ภาพจิตดี อยูใ นโรงเรียนอยา งมีความสขุ และนักเรยี นท่ีมปี ญ หาสุขภาพจติ ไดร บั การดแู ล
ชวยเหลอื หรอื สงตอ

â ¤Ù‹ÁÍ× ¡ ¹ 1453

Ø

7IS -hÿI6S 9Wg 8

;$S _EÿD;C'W ITCE`[ GR9S$KR6 T;L%Z BT@O;TCDS 9T*_@J

ความหมาย

นักเรียนมีความรูและทักษะดานสุขภาพอนามัยทางเพศ หมายถึง การสงเสริมใหนักเรียน
มีความรูความเขาใจเกี่ยวกับเรื่องเพศที่ถูกตอง และสามารถนําความรูไปใชดําเนินชีวิตทางเพศที่เหมาะสม
และปลอดภัย โดย

- โรงเรียนจัดกิจกรรมการเรียนรูนอกหลักสูตร เพื่อส่งเสริมและป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงเรื่องเพศ
เนนใหนักเรียนเรียนรูและฝกทักษะท่ีจําเปน เชน การรับรูและเขาใจการเปล่ียนแปลงตามชวงวัยท้ังดานรางกาย
และอารมณ มีทัศนคติที่ถูกตอง มีพฤติกรรมการแสดงออกท่ีเหมาะสมตามเพศวัย การรูจักปฏิเสธ การตัดสินใจ
แกไขปญหาเฉพาะหนา การควบคุมอารมณตนเอง การปองกันตนเองจากความเสี่ยงหรืออันตรายในชีวิต
ประจําวันและโรคภยั ท่ีเกดิ จากการมเี พศสัมพันธท่ไี มปลอดภยั และอนามยั การเจรญิ พันธุ

- โรงเรยี นมีการแกไข ใหค ําปรกึ ษา ดูแลชว ยเหลอื หรือสงตอ นักเรียนที่มปี ญหาไปยงั สถานบรกิ าร
สาธารณสุขหรอื หนว ยงานดา นสงั คม

เกณฑประเมิน

มีการจดั กิจกรรมพฒั นาผเู รียนดานสุขอนามัยทางเพศ อยา งนอยภาคการศึกษาละ 1 เรื่อง

วัตถุประสงค

1. เพื่อใหผูบริหาร ครู นักเรียน ผูปกครองและชุมชน มีสวนรวม เห็นความสําคัญและใหการ
สนบั สนนุ การดาํ เนนิ งานกิจกรรมเร่อื งสุขอนามัยทางเพศในโรงเรียน

2. เพอ่ื ปอ งกนั และลดปญ หาพฤตกิ รรมเสย่ี งดา นเพศสมั พนั ธ การตง้ั ครรภ โรคตดิ ตอ ทางเพศสมั พนั ธ
และโรคเอดส

แนวทางการดาํ เนินงาน

เปนการดําเนินงานที่ตอเน่ืองจากองคประกอบท่ี 6 ของโรงเรียนสงเสริมสุขภาพ เร่ืองสุขศึกษา
ในโรงเรียน โดยมีแนวทางการดาํ เนนิ งานดังนี้

1. โรงเรียนกําหนดนโยบายและสนับสนุนใหมีการจัดอบรมครู เพ่ือสรางความเขาใจและ
ความรวมมือจัดการเรียนการสอนเพศศึกษาที่เปนรูปธรรมเหมาะสมตามชวงช้ันอยางจริงจัง เนนสาระที่
จําเปนเพื่อลดปญหาความรุนแรงทางเพศ การตั้งครรภไมพรอม และเรื่องเพศกับเอดส/โรคติดตอทางเพศสัมพันธ
ทัง้ ในระดับประถมศึกษาและระดับมธั ยมศกึ ษา

2. สง เสรมิ และสนบั สนนุ การทาํ กจิ กรรมรว มกนั ระหวา งครู นกั เรยี น และผปู กครอง เพอ่ื สมั พนั ธภาพ
ที่ดีและเกดิ ความไววางใจกัน

12446 ¤‹ÙÁÍ× ¡ÒôÒí à¹¹Ô §Ò¹

âçàÃÕ¹ʧ‹ àÊÃÔÁ梯 ÀÒ¾ ¾.È. 2558

3. จัดกิจกรรมสงเสริมและปองกัน เชน สงเสริมการตั้งชมรมหรือชุมนุมของนักเรียน การจัดคาย
เยาวชนรุนใหมใสใจสุขภาวะทางเพศ การรณรงค/ประชาสัมพันธเรื่องการรูเทาทันระหวางภัยคุกคามจากบุคคล
และส่ือตางๆ วิธีการคุมกําเนิดฯลฯ เนนการมีสวนรวมของนักเรียนแกนนําที่ผานการอบรมเปนผูใหคําปรึกษา
โดยครูและบุคลากรสาธารณสุขเปนพี่เลี้ยง แนวทางการจัดกิจกรรมเสริมทักษะและการเรียนรูนอกหลักสูตร
้แบง่ เป็น 2 ระดับ ดังน้ี

ระดับประถมศึกษา จัดกิจกรรมเสริมทักษะการเรียนรูเร่ืองเขาใจพฤติกรรมทางเพศของตนเอง
ตามชวงวัย รูจักปฏิเสธและปองกันตัวเองจากคนแปลกหนาและบุคคลใกลชิด หลีกเลี่ยงสถานการณอันตราย
ตอการถกู ทาํ รา ยหรือลว งละเมิดทางเพศ รจู กั แหลง /บคุ คลทีส่ ามารถใหก ารชว ยเหลือ ฯลฯ

ระดับมัธยมศึกษา จัดกิจกรรมสงเสริมทักษะการเรียนรู เรื่องการคบเพื่อนตางเพศ การเคารพสิทธิ
การยกยอ งใหเ กียรตแิ ละรับผดิ ชอบตอ เพศตรงขา ม คานิยม ทัศนคติ ศีลธรรม รูจ กั ประเมินความเสย่ี งและปอ งกนั
ตนเอง หลีกเลี่ยงสถานการณอันตรายตอการถูกทํารายหรือลวงละเมิดทางเพศ สําหรับผูที่มีความเสี่ยงเรื่องเพศ
ใหแ นะนําวธิ ีการปอ งกนั การตั้งครรภแ ละการตดิ เชอ้ื ทางเพศสัมพนั ธแ ละโรคเอดส

4. มกี ารคดั กรอง ใหค าํ ปรกึ ษาและชว ยเหลอื นกั เรยี นทมี่ ปี ญ หาตามระบบการดแู ลชว ยเหลอื นกั เรยี น
และสง ตอ ไปยังสถานบรกิ ารสาธารณสุขหรือหนว ยงานดานสงั คม

5. จดั หาส่ือ ขอมูลทที่ ันสมัย เชือ่ ถือไดและสง เสริมใหน ักเรียนเขาถึงขอมูลขาวสารทจ่ี ําเปน
6. มีการติดตามประเมินผลการดําเนินงานเปนระยะ และนํามาปรับปรุงแกไขปญหาใหทันกับ
สถานการณ
7. มีการประเมินพฤตกิ รรมเสยี่ ง หรือทดสอบความรูแ ละทกั ษะของนักเรยี นทุกชนั้ ปการศกึ ษาละ
1 ครง้ั เพ่อื ประเมินความรู และทักษะในการดูแลสุขภาพอนามยั ทางเพศและการปองกนั ตนเองตามชว งวยั

ผลที่ไดร บั

1. นักเรียนมีความรูความเขาใจดานสุขอนามัยทางเพศเพ่ิมขนึ้ และมีพฤตกิ รรมเสี่ยงลดลง
2. ครู นักเรียน และผูปกครอง มีทัศนคติท่ีถกู ตอ งเรือ่ งเพศ มสี ัมพันธภาพทด่ี ี สามารถพดู คุยหรอื
ทํากิจกรรมรวมกนั มากขึ้น
3. นักเรยี นที่มปี ญหาไดร บั การดแู ลชว ยเหลือหรอื สงตอ

â ‹Ù Í× 1457

Ø

7IS -Ihÿ 6S 9gW 9

$TEL<[ <ZMEÿgb;aE*_EDÿ ;

ความหมาย

การสูบบุหร่ีในโรงเรียน หมายถึง การที่นักเรียนและบุคลากรทุกระดับของโรงเรียนสูบบุหรี่ ยาเสน
ซิการแ ละอืน่ ๆ ที่ระบใุ นกฎหมายวาดว ยยาสบู ขณะทีอ่ ยูภ ายในโรงเรยี น

เกณฑป ระเมิน ไมม กี ารสบู บหุ ร่ีในโรงเรียน

วตั ถปุ ระสงค

เพอ่ื ใหโ รงเรยี นเปนสถานท่ีปลอดบุหรี่

แนวทางการดําเนินงาน

เปน การดาํ เนนิ งานทต่ี อ เนอื่ งจากองคป ระกอบท่ี 4 ของโรงเรยี นสง เสรมิ สขุ ภาพคอื การจดั สงิ่ แวดลอ ม
ในโรงเรียนท่ีเอ้ือตอสุขภาพ กลุมเปาหมายของการไมสูบบุหรี่ในโรงเรียนตามตัวช้ีวัดน้ีหมายถึง นักเรียน บุคลากร
ของโรงเรยี น รวมทง้ั ผทู ปี่ ฏบิ ตั งิ านอยูในโรงเรยี นเปน ประจาํ เชน ผขู ายอาหาร เปน ตน โดยมแี นวทางการดาํ เนนิ งาน
ดังนี้

1. มีการประกาศนโยบายใหโรงเรียนเปนเขตปลอดบหุ รแ่ี ละมีมาตรการจริงจัง
2. มีเคร่ืองหมายปลอดบุหร่ีติดท่ีทางเขาโรงเรียน ทางเขาอาคารหรือบริเวณอ่ืนๆ เชน หองสุขา
หองสมุด สนามกีฬาในรม หอ งประชุม สนามเดก็ เลน บริเวณทผ่ี ปู กครองน่ังรอนักเรยี น ฯลฯ
3. ไมร บั การอดุ หนุนดา นการเงินและสง่ิ อืน่ จากอตุ สาหกรรมยาสูบ
4. จัดกิจกรรมรณรงคเพื่อสงเสริมใหโรงเรียน บานและชุมชนเปนเขตปลอดบุหร่ี เชน การจัด
สภาพแวดลอ มท่ีปองกันไมใ หเด็กเขาถงึ บุหร่ไี ดง้ ่าย และผูใ้ หญ่เปน็ แบบอยา่ งท่ดี ี
5. มกี ารเฝา ระวงั และใหค าํ ปรกึ ษาหรอื แกไ ขนกั เรยี นทมี่ พี ฤตกิ รรมเสยี่ งหรอื มปี ญ หา โดยประสานงาน
กับบุคลากรสาธารณสุข และผปู กครอง

ผลท่ีไดรับ

นักเรยี นและบคุ ลากรของโรงเรยี นอยูในสิ่งแวดลอมทปี่ ลอดจากบหุ ร่ี

114268 ¤‹ÁÙ ×Í¡ÒôÒí à¹Ô¹§Ò¹

âçàÃÂÕ ¹Ê‹§àÊÃÔÁ梯 ÀÒ¾ ¾.È. 2558

7IS -hIÿ 6S 9Wg 10

;$S _EÿD;9CgW LW TD7T`GR$TEc6D V;>6V =$7Vc6E S<$TE`$ c%

ความหมาย

นักเรียนท่ีมีสายตาและการไดยินผิดปกติไดรับการแกไข หมายถึง โรงเรียนมีการจัดบริการตรวจ
คัดกรองสายตาและการไดยนิ ใหน ักเรยี นช้ันประถมศึกษาปท ่ี 1 และนักเรียนมธั ยมศกึ ษาปท ี่ 1 ทกุ คน โดยบคุ ลากร
สาธารณสุขหรอื ครูอนามยั หรือนักเรยี นแกนนําที่ไดร บั ความรู คําแนะนาํ หรืออบรมวธิ ีการตรวจคัดกรองท่ถี ูกตอง
เพื่อคนหาเด็กที่มีความผิดปกติหรือมีปญหาต้ังแตระยะเร่ิมแรกของการศึกษา และนักเรียนที่มีปญหาไดรับการ
ชวยเหลือ เน่ืองจากความผิดปกติดังกลาวมีผลตอการเรียนรู การประกอบอาชีพในอนาคตและคุณภาพชีวิต
ของนกั เรียน

เกณฑประเมิน

นักเรียนชัน้ ประถมศกึ ษาปที่ 1 และนกั เรียนมัธยมศึกษาปท่ี 1 ทกุ คนทีม่ ีปญหาไดร ับการแกไ ข

วัตถปุ ระสงค

1. เพ่อื ใหมีการเฝาระวัง ลดความรุนแรงของโรคหรือความพิการ
2. เพื่อใหนักเรียนท่ีมีความผิดปกติหรือมีปญหาทางสายตาและการไดยิน ไดรับการชวยเหลือ
อยางเหมาะสม

แนวทางการดาํ เนินงาน

เปน การดําเนนิ งานที่เชือ่ มโยงตอ เนื่องกบั องคประกอบที่ 5 ของโรงเรียนสงเสริมสขุ ภาพ เร่ืองบริการ
อนามัยโรงเรียน โดยมแี นวทางการดาํ เนนิ งาน ดงั น้ี

1. การตรวจคดั กรอง
การวัดสายตา เปน การตรวจสายตาโดยใชเครื่องมอื เชน Snellen test หรือ E-chart ถาคาการ

มองเหน็ ตงั้ แต 20/50 หรือ 6/18 ขนึ้ ไปอยางนอ ย 1 ขาง ควรสง ตอ เพ่อื การตรวจหาสาเหตุและใหก ารชวยเหลือ
(แนวทางดูแลสุขภาพเด็กไทย ของราชวิทยาลัยกุมารแพทยแหงประเทศไทย แนะนําใหมีการตรวจวัดสายตา
ทกุ 2 ป ในกลมุ เดก็ วยั เรียนคือตรวจในชว งอายุ 6 ป 8 ป 10 ป กลมุ วยั รุนตรวจในชวงอายุ 11-14 ป 15-17 ป
และ 18-21 ป)

การไดยิน คัดกรองเบื้องตนโดยการซักถามและใชเทคนิคการตรวจอยางงายโดยใชนิ้วหัวแมมือ
และนว้ิ ชถ้ี กู นั เบาๆ หา งจากรหู ปู ระมาณ 1 นว้ิ และผตู รวจยนื ดา นหลงั ผถู กู ตรวจ ตรวจหทู ลี ะขา ง ถา ขา งใดขา งหนง่ึ
ไมไดยินเสียง ใหสงสัยวาหูขางน้ันมีความผิดปกติ ควรสงตอเพื่อการตรวจหาสาเหตุและใหการชวยเหลือ
กอนทําการตรวจ ควรจัดเตรยี มสถานท่เี พื่อลดเสยี งรบกวน

âØ ¤‹ÁÙ Í× ¡Ò 147

2. กิจกรรมสงเสริมและการปองกนั
ดานสายตา โรงเรยี นมกี ารจัดสภาพแวดลอมภายในหอ งเรียนใหเหมาะสม เชน
การติดต้ังทีวีใหอยูในระดับสายตา บริเวณสวนกลางหนาหองเรียน ไมควรติดต้ังดาน

ซา ย-ขวาหรือสงู มากเกินกวาระดับสายตา
การจัดโตะ เรยี น ควรหางจากกระดานหรอื กระดานไวทบอรด หนาชัน้ เรยี นประมาณ 2 เมตร

ในแนวตรง การจัดโตะเรียนในลักษณะท่ีเด็กหันหนา ทําใหมองเห็นกระดานหรือผูสอนท่ีอยูหนาหองเรียนไมถนัด
และทาํ ใหเ กิดปญ หาเกี่ยวกับสายตาหรอื บรเิ วณกลา มเนือ้ ท่ีคอ

ปรับแสงสวางภายในหองเรยี นใหเ หมาะสม ไมม ืดหรอื แสงจา เกินไป พยายามลดแสงสะทอ น
ใหมากท่ีสุดเพื่อปองกันการระคายเคืองสายตา กรณีใชกระดานไวทบอรดและจอคอมพิวเตอรตองระวังเร่ือง
แสงสะทอ นเขาตาเด็ก

บรหิ ารกลามเน้ือตาและพักสายตาระหว่างใช้งานเป็นระยะทกุ 1 ชัว่ โมง
การดูแลและปองกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นตอตาได้ โดยเฉพาะในเด็กเล็กขณะเล่นกัน
รวมท้ังเก็บวัตถุของมีคมและสารเคมีสารพิษที่เปนอันตราย การสังเกตอาการผิดปกติหรือซักถามเด็กเกี่ยวกับ
การมองเห็นระหวา งการเรยี นการสอน ฯลฯ
ดา นการไดยนิ
มีมาตรการปองกัน และแกไขเพื่อลดระดับเสียง กรณีท่ีมีเสียงดังรบกวนการเรียนมาก เชน
สถานท่ีต้ังโรงเรียนอยใู กลถนนใหญท ่ีมเี สียงยานพาหนะดังมาก ฯลฯ
การดูแลปองกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้น เชน ใชไมแคะหู การใชหูฟงที่เปดเสียงดังมากและ
เปน เวลานาน
ครู และผปู กครองสงั เกตอาการผดิ ปกติ หรอื ซกั ถามเดก็ เกย่ี วกบั การไดย นิ เพอ่ื ใหก ารชว ยเหลอื
ไดท ันเวลา สวนมากการไดยินผดิ ปกติเกิดจากขีห้ อู ุดตัน ซงึ่ สามารถชว ยเหลอื ใหเ ดก็ กลบั มาไดยนิ ตามปกติ
3. สงเสรมิ การใหความรูเ พือ่ ใหเกิดพฤติกรรมทเ่ี หมาะสม เชน
การรบั ประทานผกั และผลไมท มี่ วี ติ ามนิ เอ สารอาหารบาํ รงุ สายตา เชน ผกั คะนา ผกั ปวยเลง
ผักโขม ผกั ตาํ ลงึ ผกั บงุ แครอท ฟก ทอง ขาวโพด มะละกอ มะมว งสกุ ฯลฯ
ใหความรูเรื่องการใชเวลาใหคุมคาเพื่อการปองกันการติดเกม การใชสื่อท่ีไมเหมาะสม
หรอื ใชเ วลานานเกนิ ไป
ฝกทักษะการประเมินสุขภาพดวยแบบบันทึกการตรวจสุขภาพดวยตนเองในเด็กตั้งแต
ชนั้ ป.5 ขนึ้ ไป เพ่อื ใหรูจ กั สงั เกตอาการผิดปกติหรือการเปลย่ี นแปลงท่เี กิดขึ้นกบั ตวั เอง
4. การฝกวินัยการใชส ือ่ เทคโนโลยีท้งั ทีโ่ รงเรียนและทบ่ี าน โดยประสานความรวมมือกบั ผปู กครอง
เชน กําหนดขอตกลงระหวางเด็กกับผูปกครองเร่ืองการใชเวลาหนาจอทีวี และจอทุกประเภทไมเกิน 1-2 ช่ัวโมง
ตอ วนั รวมท้ังสงเสริมการใชสือ่ อยา งสรางสรรคแ ละเหมาะสม

ผลที่ไดรับ

1. นักเรียนกลุม เปา หมายไดร บั การตรวจคดั กรองอยา งครอบคลมุ
2. นกั เรยี นทม่ี ีความผิดปกติไดรับการแกไข สามารถเรียนรหู นงั สือไดอยา งเต็มศกั ยภาพ

148 ‹ Í× ¡Ò ¹
Ø¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558
â

7SI-hIÿ S69gW 11

CWa'E*$TE`$ c%= ‰MT6T ;LZ%BT@MEāOLgV*`I6GO C9WgCW'ITC-Z$L[*

MEāO_=; OS;7ETD7O LZ%BT@%O*;$S _EÿD;c6_ =; >GLlT_E+f

ความหมาย

มโี ครงการแกไ ขปญ หาดา นสขุ ภาพหรอื สงิ่ แวดลอ มทมี่ คี วามชกุ สงู หรอื เปน อนั ตรายตอ สขุ ภาพของ
นักเรยี นไดเ ปนผลสาํ เร็จ หมายถงึ โครงการท่คี รูและบุคลากรในโรงเรยี นเปนผูดาํ เนนิ การ เพือ่ แกไขหรือลดปญ หา
ทเ่ี ปน อันตรายตอ สขุ ภาพ โดยนกั เรียน ผูปกครอง ชมุ ชนหรือหนวยงานอ่ืนท่ีมสี ว นรว มในกิจกรรมของโครงการ

ปญหาสุขภาพหรือส่ิงแวดลอมท่ีมีความชุกสูง หมายถึง ปญหาที่สงผลกระทบตอสุขภาพนักเรียน
ทมี่ ีระดบั สัดสว น ปรมิ าณ หรือจาํ นวนทส่ี งู มากกวาเกณฑม าตรฐานทกี่ ําหนด

- กรณีโรงเรียนไมมีปญหาสุขภาพท่ีเปนอันตรายหรือมีความชุกสูง สามารถจัดทําโครงการเพ่ือ

สงเสรมิ สขุ ภาพนักเรยี น

- กรณโี รงเรยี นตอ งการสง โครงการตอ เนอ่ื งเพอ่ื ประเมนิ ผา นตวั ชวี้ ดั ท่ี 11 ตองดสู ถานการณป ญ หา

วา มีความสําคัญในระดบั ทมี่ คี วามชกุ สงู หรอื มผี ลกระทบตอ สขุ ภาพของนักเรยี นมากกวาปญ หาอนื่ หรอื ไม

เกณฑประเมิน มโี ครงการทีป่ ระสบความสําเร็จอยา งนอ ย 1 โครงการ

วัตถุประสงค

เพ่ือใหโ รงเรยี นมกี ารแกไ ขปญ หาสุขภาพของนกั เรยี นหรอื ส่ิงแวดลอ มในโรงเรียน

แนวทางดาํ เนนิ งาน

เปน การดาํ เนนิ งานทตี่ อ เนอื่ งกบั องคป ระกอบที่ 2 และ 3 ของโรงเรยี นสง เสรมิ สขุ ภาพเรอื่ งการบรหิ าร
จัดการในโรงเรียนและโครงการรวมระหวางโรงเรียนและชุมชน ซ่ึงเนนใหโรงเรียนเปนผูดําเนินการแกไขปญหา
สขุ ภาพในโรงเรยี นโดยบุคลากรของโรงเรยี น และนกั เรียนหรอื ชุมชนเขามามสี วนรวม โดยมีแนวทางการดาํ เนนิ งาน
ดงั นี้

1. ผูบริหารเห็นความสําคัญของการสงเสริมสุขภาพของบุคลากรและนักเรียน มีการส่ือสารให
ผเู กยี่ วขอ งตระหนกั ถงึ สง่ิ ทมี่ ผี ลกระทบตอ สขุ ภาพ เพอ่ื ใหเ กดิ การมสี ว นรว มในการคน หาปญ หา จดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั
เลือกหวั ขอ โครงการ และมอบหมายครผู รู ับผดิ ชอบ

2. ครผู รู บั ผิดชอบกาํ หนดวตั ถุประสงค เปา หมาย ระยะเวลา กจิ กรรม และบทบาทหนาท่ใี หช ดั เจน
รวมทง้ั จัดทําแผนปฏบิ ัตงิ าน

3. ดําเนนิ งานตามแผนและบันทึกผลการปฏบิ ัตงิ านเปน ระยะ
4. สรุปผลการดําเนินงานโดยเปรียบเทียบผลการดําเนินงานกอนและหลัง เพื่อแสดงผลสําเร็จ
โครงการ
5. จดั ทาํ รายงานและนําเสนอโครงการเพอื่ เผยแพรสูสาธารณะ

â ¤ÁÙ‹ Í× ¡ÒôíÒà¹¹Ô §Ò¹ 11491

Ø

6. โรงเรียนอาจจัดทําโครงการสงเสริมหรือแกไข โดยพิจารณาจากประเด็นปญหาท่ีมีแนวโนม
เพิ่มสูงขึ้นในปจจุบัน เชน ปญหาการใชสื่อเทคโนโลยีท่ีไมเหมาะสม ความรุนแรง ยาเสพติด ความเส่ียงเร่ืองเพศ
พฤตกิ รรมบรโิ ภคไมเ หมาะสม ฯลฯ

ก�ร�ัดท��ร�ย�����ร�ก�รด� ���� ����ร�อ��่� �วดลอ� ประกอบดว ย

ชือ่ โครงการ
ชอื่ ครผู ูรบั ผดิ ชอบ
ระยะเวลาดําเนินการ ระยะเวลาเร่ิมตนและสิ้นสุดโครงการ กรณีโครงการตอเน่ืองตองกําหนด
ชวงเวลาเพอื่ วดั ผลการดาํ เนินงานโครงการวา ทําใหป ญ หาลดลงหรอื ไม อยางไร
หลกั การและเหตผุ ล ระบคุ วามสาํ คญั และความเปนมาของโครงการ สาเหตุทเ่ี ลอื กทําโครงการ
และแสดงขอมูลสถานการณป ญ หาทเ่ี ปน ตัวเลข จาํ นวน รอยละหรืออัตรา จากแหลงขอ มลู ท่เี ชือ่ ถือได
วัตถุประสงคและเปาหมาย ระบุสิ่งท่ีตองการแกไข ใหสอดคลองกับสถานการณปญหา
มีจาํ นวนขอ ไมมากเกินไป และมีเครือ่ งมือวัดได
กลุม เปา หมาย กําหนดใหช ดั เจนวา จะดาํ เนนิ การในกลุม เปาหมายและพ้นื ทีใ่ ด
วธิ ดี าํ เนนิ งาน ประกอบดว ยขน้ั ตอนกจิ กรรมการดาํ เนนิ งานทงั้ หมด ตง้ั แตเ รม่ิ ตน จนกระทง่ั สนิ้ สดุ
โครงการ
มแี ผนปฏิบัตกิ ารท่ีกาํ หนดกิจกรรม ระยะเวลา และผรู ับผดิ ชอบ
สรปุ รายงานโครงการ แสดงผลสาํ เรจ็ โดยเปรยี บเทยี บขอ มลู กอ น-หลงั ทาํ โครงการ พรอ มเครอ่ื งมอื
วัดผล

ผลท่ีไดร บั

โรงเรียนทราบสถานการณป ญ หาสขุ ภาพและมกี ารแกไขปญหาสขุ ภาพนักเรยี นอยา งตอ เนือ่ ง

150 ¤Á‹Ù Í× ¡ÒôíÒà¹Ô¹§Ò¹
12
âçàÃÕ¹ʋ§àÊÃÁÔ ÊØ¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558

��ั �้�� ัด��ี 12

น้ําบรโิ ภคปลอดภยั และเพียงพอ

ความหมาย

น้าํ บริโภคปลอดภยั และเพียงพอ หมายถึง นา้ํ ท่โี รงเรยี นนาํ มาใหน กั เรียนและบคุ ลากรในโรงเรยี นดื่ม
ปรุง/ประกอบอาหาร ลางหนาและแปรงฟน เปนน้ําจากแหลงน้ําธรรมชาติ เชน น้ําฝน น้ําบอตื้น น้ําบอบาดาล
หรือแหลงอ่ืนๆ ทั้งที่ผานระบบทอหรือใสภาชนะ ไดแก น้ําประปา น้ําบรรจุขวด ฯลฯ โดยแหลงน้ําบริโภค
ดังกลา วตอ งมาจากแหลงน้ําทถี่ ูกหลักสุขาภบิ าล คุณภาพน้าํ ตองไดม าตรฐานน้าํ บรโิ ภคกรมอนามัย ป พ.ศ. 2553
และมีปริมาณเพียงพอ คือมีจุดบริการน้ําดื่ม 1 ที่ตอนักเรียนและบุคลากรในโรงเรียน 75 คน หรือมีปริมาณ
น้าํ บริโภค 5 ลิตรตอ คนตอ วนั (ใชด่ืม 2 ลิตร และใชป รงุ ประกอบอาหาร ลา งหนา แปรงฟน 3 ลติ ร) ทั้งนีต้ อ งมี
น้ําบรโิ ภคใหบ ริการตลอดเวลา

การตรวจวิเคราะหคุณภาพนํ้าบริโภค หมายถึง การตรวจวิเคราะหคุณภาพน้ําทางหองปฏิบัติการ
ซงึ่ สามารถตรวจทศี่ นู ยห อ งปฏบิ ตั กิ ารกรมอนามยั หรอื หอ งปฏบิ ตั กิ ารทางราชการ หรอื เอกชนทไี่ ดร บั รองมาตรฐาน
และใชวิธีการตรวจวิเคราะหเชนเดียวกับศูนยหองปฏิบัติการกรมอนามัย และประเมินผลโดยใชเกณฑมาตรฐาน
คุณภาพนํ้าบรโิ ภคกรมอนามยั พ.ศ. 2553

เกณฑป ระเมิน

1. มีผลการตรวจวิเคราะหคุณภาพนํ้า ผานเกณฑมาตรฐานคุณภาพนํ้าบริโภคกรมอนามัย
พ.ศ. 2553 ไมเกิน 1 ป และมีผลการตรวจดานแบคทีเรีย (โคลิฟอรมแบคทีเรีย และฟคัลโคลิฟอรมแบคทีเรีย)
ผานเกณฑ ทุก 6 เดือน โดยการสงตัวอยางนํ้าบริโภคตรวจวิเคราะห ใหระบุประเภทน้ําบริโภคใหชัดเจน เชน
นา้ํ ประปา นํ้าฝน หรอื นา้ํ บรรจขุ วด ฯลฯ

จาํ นวนตัวอยางสง ตรวจคณุ ภาพน้ําบรโิ ภคและการผานเกณฑ
นักเรียนจํานวน ไมเ กนิ 300 คน สง ตัวอยางน้าํ และผานเกณฑอยางนอ ย 1 จดุ
นกั เรยี นจํานวน 300 – 1,500 คน สงตวั อยา งนาํ้ และผานเกณฑอ ยางนอย 2 จุด
นกั เรยี นจาํ นวน 1,500 – 5,000 คน สง ตัวอยางน้ําและผานเกณฑอ ยา งนอ ย 3 จุด
นักเรียนจํานวน 5,100 คนข้นึ ไป สง ตัวอยางนํ้าและผา นเกณฑอยา งนอ ย 4 จดุ

หมายเหตุ จุดที่ 1 สงตรวจวิเคราะหน าํ้ บรโิ ภคครบ 20 รายการ ตามเกณฑกรมอนามยั
จดุ ที่ 2, 3 และ 4 ตรวจเฉพาะโคลฟิ อรม แบคทเี รยี และฟคลั โคลิฟอรมแบคทเี รีย

กรณีผลการตรวจวิเคราะหคุณภาพนํ้าบริโภคทางหองปฏิบัติการไมผานเกณฑ ใหดําเนินการ
แกไขปรบั ปรงุ แลว สง ตรวจวเิ คราะหใหมเฉพาะขอ มลู ท่ไี มผ านเกณฑ ภายใน 6 เดือน หากแกไขไมท นั ตามกําหนด
จะตองตรวจวเิ คราะหใ หมท ้ัง 20 รายการ

กรณีโรงเรียนอยูในพื้นท่ีสํานักงานการประปาที่ประกาศเปนนํ้าประปาดื่มได ตองมีเอกสาร
การรับรองคุณภาพภายในระยะเวลาการรับรองของกรมอนามัย และโรงเรียนมีผลตรวจวิเคราะห นํ้าบริโภคดาน
แบคทเี รีย (โคลฟิ อรมและฟคลั โคลิฟอรมแบคทเี รยี ) ทกุ 6 เดือน

2. มจี ดุ บรกิ ารน้าํ ด่มื 1 ท่ตี อ นกั เรียนและบคุ ลากร 75 คน

¤‹ÙÁÍ× 151

âØ

วตั ถุประสงค

1. เพือ่ ใหน ักเรยี นและบคุ ลากรมีนาํ้ บรโิ ภคทส่ี ะอาดปลอดภยั และเพียงพอ
2. เพ่อื ปอ งกนั การเจบ็ ปวยจากโรคทเ่ี กิดจากนา้ํ บรโิ ภคทไ่ี มส ะอาด

แนวทางการดาํ เนนิ งาน

1. มกี ารจัดหานา้ํ ดมื่ น้ําใชทสี่ ะอาดและเพยี งพอ รวมทัง้ แหลง นา้ํ ท่สี ะอาด และควบคุมคณุ ภาพน้าํ
ไมใ หแหลง นาํ้ สกปรกอยางสมา่ํ เสมอ ดังนี้

สํารวจ พัฒนาและปรับปรุงระบบน้ําบริโภคในโรงเรียน โดยการตรวจสอบระบบน้ําบริโภค
ทั้งแนวทอ กอกน้ํา และภาชนะเก็บน้ําใหอยูในสภาพดี สะอาด ไมชํารุด กรณีใชเคร่ืองกรองน้ําตองลางทําความ
สะอาดและเปล่ยี นไสก รองตามคาํ แนะนาํ ของผลิตภณั ฑ

มีการเฝาระวังน้ําบริโภคในโรงเรียน โดยทดสอบคุณภาพนํ้าบริโภคเบื้องตนดวยชุดทดสอบ
โคลิฟอรมแบคทีเรียภาคสนาม (อ11) อยางนอยภาคเรียนละ 1 ครั้ง (ชวงเปดภาคการศึกษา) และบันทึกผล
หากพบวามีการปนเปอนแบคทีเรียตองดําเนินการแกไขปรับปรุง และทดสอบซ้ําจนกระทั่งผลทดสอบไมพบ
การปนเปอ น จงึ สง ตรวจสอบคณุ ภาพตามเกณฑม าตรฐานคณุ ภาพนา้ํ บรโิ ภคกรมอนามยั พ.ศ. 2553 ทง้ั 20 รายการ
(ข้นั ตอนการดําเนนิ งานน้ําบริโภคปลอดภัยในภาคผนวก)

สงเสริมใหนักเรียนมีกิจกรรมและทักษะการเฝาระวังคุณภาพน้ําบริโภค ในชมรมสุขภาพ
หรือบูรณาการในกลุม สาระการเรียนรู

2. ภาชนะเก็บน้ําและภาชนะดื่มนํ้าประจําตัว ควรทํามาจากวัสดุที่ใชสําหรับผลิตภัณฑอาหาร
มีการจัดเก็บที่ถกู สขุ ลักษณะเพอ่ื ปองกนั การปนเปอนฝนุ ละออง แมลง พาหนะนําโรค ฯลฯ และนักเรียนไมควรใช
แกว นาํ้ รวมกนั กรณโี รงเรยี นจดั บรกิ ารแกว นา้ํ ดม่ื ใหน กั เรยี นและมกี ารหมนุ เวยี นการใช ตอ งแยกภาชนะอยา งชดั เจน
ระหวางแกวน้าํ ที่ใชแ ลวกบั แกวทยี่ งั ไมใ ช รวมท้งั การลางและจัดเกบ็ ใหส ะอาดกอ นนํามาใช

3. โรงเรยี นบางแหง ทข่ี าดแคลนนาํ้ ควรจดั หาทเ่ี กบ็ สาํ รองนาํ้ หรอื ประสานหนว ยงานทเ่ี กยี่ วขอ ง เชน
องคก รปกครองสว นทอ งถิ่น การประปา เพ่ือสนบั สนนุ ใหมีนาํ้ บรโิ ภคเพียงพอ หากจําเปน ตองซ้ือน้ําด่ืมบรรจุขวด
ควรตรวจสอบคุณภาพเพอื่ ความปลอดภยั

4. การตรวจสอบพื้นท่ีสํานักงานการประปาที่ประกาศเปนน้ําประปาบริโภค สอบถามไดจาก
ศนู ยอนามัยหรือผานทางเวบ็ ไซตส ํานักสุขาภบิ าลอาหารและนํา้ กรมอนามยั ท่ี

http:// foodsan.anamai.moph.go.th/main.php?lename=water standard
5. การสง เสริมใหโรงเรียนรกั ษาสภาพมาตรฐานคุณภาพนํา้ ด่ืมอยางตอ เนือ่ ง โดย

โรงเรียนจัดสรรหรือขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากหนวยงานหรือองคกรในพ้ืนท่ี
ในการตรวจวิเคราะหคณุ ภาพนา้ํ บริโภค

หากมปี ญ หาทางดา นเทคนคิ วชิ าการ สามารถสอบถามรายละเอยี ดไดท ส่ี าํ นกั งานสาธารณสขุ
จังหวัด ศูนยอ นามยั หรอื สาํ นักสขุ าภบิ าลอาหารและน้าํ กรมอนามัย

ผลท่ีไดร ับ

นกั เรียนและบุคลากรมีนํา้ บรโิ ภคทีส่ ะอาดปลอดภัย เพียงพอ และปองกนั การเจ็บปว ยจากโรคทเี่ กดิ
จากน้ําบรโิ ภคที่ไมส ะอาด

115324 ¤Á‹Ù Í× ¡ÒôÒí à¹Ô¹§Ò¹

âçàÃÂÕ ¹Ê§‹ àÊÃÔÁÊØ¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558

ตว� ��ว���� 13

สวมผา นเกณฑม าตรฐาน HAS

ความหมาย

สว มผา นเกณฑม าตรฐาน HAS หมายถงึ สว มในโรงเรยี นทกุ จดุ /ทผ่ี า นเกณฑม าตรฐานสว มสาธารณะ
ระดบั ประเทศ (HAS)

เกณฑประเมิน

สว มทกุ จดุ /ที่ผานเกณฑมาตรฐาน 16 ขอ

วตั ถุประสงค

เพ่ือพฒั นาสวมในโรงเรยี นใหบรรลุเปาหมาย 3 ดา นคอื สะอาด (Health) เพียงพอ (Accessibility)
และปลอดภยั (Safety)

แนวทางการดาํ เนินงาน

เปน การดาํ เนนิ งานตอ เนอื่ งจากองคป ระกอบที่ 4 ของโรงเรยี นสง เสรมิ สขุ ภาพ เรอื่ ง การจดั สง่ิ แวดลอ ม
ในโรงเรยี นทเ่ี ออ้ื ตอสุขภาพ และสอดคลอ งกับงานตามนโยบายกระทรวงศกึ ษาธิการ โดยมีแนวทางการดาํ เนินงาน
ดงั นี้

1. โรงเรียนศึกษาเกณฑมาตรฐานสวมสาธารณะระดับประเทศ (HAS) 16 ขอ และมอบหมาย
ผรู ับผดิ ชอบใหชัดเจน

2. โรงเรยี นและนกั เรียนดาํ เนินการพัฒนาสว มในโรงเรียนทกุ แหง ใหเ ปนไปตามเกณฑม าตรฐาน
3. โรงเรียนควบคุมกํากับเรื่องการดูแลรักษาความสะอาดสวมและบริเวณโดยรอบ การตรวจ
ซอ มอปุ กรณช ํารุด การหา มสูบบุหร่ี รวมท้ังสงเสริมนกั เรียนใหมพี ฤตกิ รรมการใชส ว มอยางถกู ตอง

ผลที่ไดร บั

1. สวมมีความสะอาด ปลอดภยั เพยี งพอ และรกั ษามาตรฐานตามเกณฑอยา งตอ เน่ือง
2. นกั เรยี นไดใชส วมทถี่ ูกสุขลกั ษณะ และมีพฤติกรรมการใชส ว มทดี่ ี

‹Ù × 153

Ø

�วั ช�วัดที� 14

มกี ารจัดหร�� จา� หนา ��าหารวางและเคร��งด�มที�มคี �� คาทางโภชนาการ
ไมหวานจดั ไมเ คม็ จดั และไมม ีไขมนั สูง

ความหมาย

อาหารวา งและเครอื่ งดมื่ ทมี่ คี ณุ คา ทางโภชนาการ ไมห วานจดั ไมเ คม็ จดั และไมม ไี ขมนั สงู หมายถงึ
อาหารท่ีบริโภคระหวางมื้ออาหารหลัก ท่ีมีประโยชนใหพลังงานและมีสารอาหารท่ีจําเปนตอรางกายครบถวน
เพยี งพอ ไดแก โปรตนี แคลเซียม เหลก็ วิตามนิ เอ วติ ามินซี วติ ามนิ บี 1 วิตามินบี 2 หรือใยอาหารไมน อยกวา
2 ชนิด โดยแตละชนิดมีปริมาณนํ้าตาล โซเดียม และนํ้ามัน/ไขมันในระดับตํ่าไมเกินเกณฑท่ีกาํ หนด พลังงาน
ที่ไดรับจากการรับประทานอาหารวาง โดยเฉลี่ยแตละมื้อในเด็กอายุ 4-5 ปไมควรเกินม้ือละ 130 กิโลแคลอรี
เดก็ อายุ 6-13 ปไมเกนิ มือ้ ละ 160 กิโลแคลอรี และเด็กอายุ 14-19 ป ไมเ กนิ ม้อื ละ 200 กิโลแคลอรี โรงเรยี น
ไมมีการจดั และจําหนายอาหารวา งหรอื ขนมท่มี รี สหวานจดั เคม็ จัดและมไี ขมนั สูง

อาหารวางรสหวานจัด หมายถึง อาหารหรือขนมท่ีมีคุณคาทางโภชนาการต่ําและมีผลเสียตอการ
เจริญเติบโตเปนอันตรายตอสุขภาพ ทําใหรับประทานอาหารม้ือหลักไดนอย สงผลตอการขาดสารอาหาร
(ผอม, เตี้ย) หากรับประทานอาหารม้ือหลักมากดวย เด็กจะมีภาวะอวน อาหารวางรสหวานจัด ไดแก
ขนมทีม่ ปี ริมาณน้าํ ตาลสงู เกนิ 12 กรมั หรือเกินประมาณ 3 ชอ นชาตอมอื้ (น้าํ ตาล 1 ชอนชา หนกั 4 กรัม) เชน
ช็อกโกแลต ท็อฟฟ ลูกอม อมยิ้ม นมอัดเม็ด หมากฝร่ัง เยลลี่ ขาวโพดอบกรอบ ขนมปงกรอบ บิสกิต
เวเฟอรไสต างๆ คุกกี้ หวานเย็นหรอื ไอศกรมี ฯลฯ

เคร่ืองด่ืมท่ีมีรสหวานจัด หมายถึง เครื่องดื่มที่มีปริมาณนํ้าตาลที่ระบุในฉลากโภชนาการหรือ
เตมิ นา้ํ ตาลเกินรอ ยละ 5 ตอการบรโิ ภค 1 ครง้ั เชน นมเปร้ียว นมปรุงแตงรส น้ําอดั ลม นํา้ ผลไมรสตา งๆ ชาเขียว

การบริโภคน้ําตาล ควรรับประทานแตนอย ทั้งในอาหารมื้อหลักและอาหารวาง การบริโภคนํ้าตาล
ใน 1 วัน สําหรับกลมุ อายุ 6-13 ป ไมค วรเกิน 4 ชอนชา((1166กรมั ) และกลมุ อายุ 14-18 ป ไมค วรเกนิ 6 ชอนชา
(24 กรมั )

อาหารวางรสเค็มจัด หมายถึง อาหารท่ีมีปริมาณโซเดียมระบุในฉลากโภชนาการเกินรอยละ 4
ของปริมาณโซเดียมที่แนะนําใน 1 วัน ตอการบริโภค 1 คร้ัง หรือปริมาณโซเดียมเกิน 100 มิลลิกรัมตอครั้ง
หรือมเี กลอื เกนิ 0.25 กรมั เชน ขนมซอง ขนมถุงประเภทปลาเสน ปรุงรส มันฝรั่งทอด ขาวเกรยี บ สาหรา ย ฯลฯ

โซเดียม หมายถงึ แรธ าตทุ ่ีจาํ เปนตอรางกาย มีหนา ท่รี กั ษาความสมดลุ ของของเหลวในรา งกายและ
ความดันโลหิตใหอยูในระดับปกติ ถาไดรับมากเกินไปเปนประจํา จะมีความเส่ียงตอการเกิดโรคความดันโลหิตสูง
โรคไต โรคหัวใจ ฯลฯ แหลงของโซเดยี ม ไดแก อาหารธรรมชาติ เคร่อื งปรงุ รส เชนเกลอื นาํ้ ปลา ซอี ๊วิ อาหารแปรรูป
เชนผกั ดอง ไขเค็ม ไสกรอก หมยู อ บะหมี่กึ่งสําเรจ็ รปู ขนม อาหารขบเคีย้ ว ฯลฯ

154 ¤Á‹Ù Í× ¡ÒôíÒà¹¹Ô §Ò¹

Ø¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558

เกลอื เครื่องปรุงรสเคม็ ที่มีโซเดยี มปริมาณสงู เกลือ 1 ชอนชา (5 กรัม) จะมีโซเดยี ม 2,000 มลิ ลิกรมั
การบริโภคเกลือ ควรรับประทานในปริมาณเล็กนอยท้ังอาหารมื้อหลักและอาหารวาง ใน 1 วัน ไมควรบริโภค
โซเดียมเกิน 2,400 มลิ ลกิ รมั หรือเกลือไมควรเกิน 1 ชอ นชา

ปรมิ าณโซเดยี มท่ีควรไดรบั ตอวัน

กลุมอายุ ปรมิ าณโซเดียมตอ วนั (มิลลิกรัม)

6-8 ป 325-950
9-12 ป 400-1,175
13-15 ป 500-1,500
16-18 ป 525-1,600

อาหารวางท่ีมีไขมันสูง หมายถึง อาหารวางท่ีมีคุณคาทางโภชนาการตํ่า ไขมันสูงมีผลเสียตอการ
เจริญเติบโตของเด็ก ทําใหเด็กมีภาวะอวน เสี่ยงตอภาวะไขมันในเลือดสูง โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง
อาหารวางท่ีมีไขมันสูง ไดแก อาหารท่ีปรุงโดยใชน้ํามันมากเกิน 2.5 กรัมตอมื้อ หรือมากกวาครึ่งชอนชา
(นํ้ามัน 1 ชอนชา หนัก 5 กรัม) หรืออาหารทอดดวยน้ํามันทวม เชน มันฝร่ังทอด ลูกช้ินทอด ไสกรอกทอด
ขนมซอง ขนมเบเกอร่ี เคกหนา ครีม คุกกี้ พฟั พาย พซิ ซา ฯลฯ

เกณฑประเมนิ จดั หรอื จําหนา ยทุกวนั เปดเรยี น
วัตถุประสงค

เพื่อใหนักเรียนบรโิ ภคอาหารวางทมี่ คี ุณคา ทางโภชนาการ ไมหวานจดั ไมเ ค็มจดั และไมม ไี ขมันสูง

แนวทางการดําเนนิ งาน

1. มกี ารสาํ รวจอาหารวางและเครอ่ื งดื่มท่ีจดั /จาํ หนา ยในโรงเรียน
2. อาหารวา งมคี ณุ คาทางโภชนาการ ที่ควรนาํ มาจัดหรือจาํ หนา ยในโรงเรียน มีดังนี้

นม นมสดรสจืดวันละ 1-2 มอื้ ๆ ละ 1 กลอ ง/ถงุ (200 ซีซี) ใหกลมุ เด็กท่วั ไป สาํ หรบั เดก็ ทวม
เร่ิมอวนหรืออวน ใหด่ืมนมพรองมันเนยหรือนมขาดมันเนยแทน และจําหนายนม/ผลิตภัณฑนมในรานสหกรณ/
รานคา เชน นมสดรสจดื นมพรองมันเนย และโยเกริ ต รสธรรมชาติ ฯลฯ

ผลไม ควรรับประทานผลไมสดวันละ 1-2 สวน ถาเปนผลไมตากแหงตองไมเติมนํ้าตาล
เชน กลวยตากไมชบุ นํ้าผึ้ง ฯลฯ

พชื หัว และถว่ั เมลด็ แหง เชน ขาวโพดตม มนั เทศตม เผอื กตม ถ่วั ลิวสงตม ฯลฯ
ขนมไทยรสไมหวานจัด ปริมาณ 1 ถวยเล็ก โดยมีอาหารกลุมขาว-แปง (พืชหัว) กลุมผัก
กลุมผลไม กลุมเน้อื สตั ว (ถว่ั เมลด็ แหง ) หรือกลมุ นมเปนสว นประกอบ เชน ฟก ทองแกงบวด กลวยบวชชี เตา สว น
ขา วตม มดั ถว่ั เขียวตม นํ้าตาล ฯลฯ
อาหารวางอ่ืนๆ มีกลุมผัก กลุมผลไม กลุมเนื้อสัตว (ถั่วเมล็ดแหง) หรือกลุมนม
เปน สวนประกอบ เชน ซาลาเปาไสหมูแดง ขนมจบี แซนวชิ ไสทนู า ขนมปง ไสหมหู ยอง ฯลฯ

ÙÁ‹ ×Í 155

âØ

3. ตรวจสอบปริมาณนํ้าตาล เกลือ ไขมนั ในอาหารวางและเครอ่ื งดม่ื ดังนี้
3.1 ตรวจสอบปริมาณนาํ้ ตาล
ขนมที่ทําเอง ใหดูจากสูตรขนม แยกสวนประกอบแตละชนิดและน้ําหนักเปนกรัม

และจํานวนชิ้นหรือถวยท่ีไดจากสูตรน้ัน ดูปริมาณน้ําตาลท่ีใชทั้งหมด หารดวยจํานวนชิ้นหรือถวย
จะไดปริมาณน้ําตาลตอช้ินหรือถวย ถาเด็กกินขนมคนละ 1 ช้ินจะไดนํ้าตาลปริมาณท่ีแนะนําได แตถาเด็กกิน
2 ช้ิน จะตองคูณปริมาณนํ้าตาลดวย 2 ถาปริมาณน้ําตาลสูงเกิน 12 กรัม หรือเกินประมาณ 3 ชอนชาตอม้ือ
ตองลดปริมาณนาํ้ ตาลหรือเปลยี่ นเปนขนมอ่ืนแทน

ขนมสําเรจ็ รูปที่มบี รรจุภณั ฑ ใหด จู ากฉลากโภชนาการ แตถาไมมี ใหด ูจาก
สว นประกอบและคาํ นวณปรมิ าณนํ้าตาล

เคร่ืองด่ืมสําเร็จรูปที่มีปริมาณนํ้าตาลระบุในฉลากโภชนาการไมเกิน รอยละ 5
ตอการบริโภค 1 ครง้ั หรอื มนี า้ํ ตาลเกิน 5 กรัม ในเครอ่ื งดืม่ 100 ซซี ี

เครอ่ื งดมื่ ผสมเอง
กรณีไมใ สนาํ้ แข็ง การคาํ นวณปรมิ าณนา้ํ ตาลในเครื่องดืม่ เชน
นา้ํ ตาลไมเ กนิ 5 กรมั ตอนา้ํ 100 ซซี ี หรอื
นาํ้ ตาลคร่ึงขีด (50 กรมั ) ตอน้าํ 1 ลิตร (1,000 ซีซี) หรือ
นา้ํ ตาลคร่ึงกิโลกรัม (500 กรมั ) ตอนา้ํ 10 ลิตร
กรณีใสน ํา้ แขง็ การคาํ นวณปริมาณน้ําตาลในเคร่อื งด่มื เชน
นํ้าตาลไมเกิน 10 กรัม ตอ น้าํ 100 ซซี ี หรือ
นํา้ ตาล 1 ขดี (100 กรมั ) ตอ น้าํ 1 ลิตร (1,000 ซีซี) หรือ
นํ้าตาล 1 กิโลกรัม ตอน้าํ 10 ลติ ร

ปรบั ลดปรมิ าณนาํ้ ตาลและไมน าํ อาหารทม่ี นี า้ํ ตาลเกนิ กาํ หนด มาจาํ หนา ยในโรงเรยี น
3.2 ตรวจสอบปรมิ าณเกลอื โซเดียม โดย

ตรวจสอบปริมาณโซเดียมที่ระบุในฉลากโภชนาการ ไมเกินรอยละ 4 ของปริมาณ
โซเดียมที่แนะนําใน 1 วัน ตอการบริโภค 1 ครั้ง หรือปริมาณโซเดียมไมเกิน 100 มิลลิกรัมตอครั้ง หรือมีเกลือ
ไมเ กนิ 0.25 มิลลกิ รมั ถา เกินแสดงวา มรี สเคม็ จดั

3.3 ตรวจสอบปรมิ าณไขมนั โดยสังเกตจาก
อาหารวา งทปี่ รุงเอง ใชนํา้ มันไมม ากเกิน 2.5 กรัมตอ มื้อ หรือไมม ากกวา คร่งึ ชอนชา

(นํา้ มนั 1 ชอ นชา หนกั 5 กรัม) ถา เกนิ หรืออาหารทอดดว ยนํ้ามัน/ทว ม แสดงวา มไี ขมนั สูง
อาหารวางท่ีมีบรรจุภัณฑใหดูจากฉลากโภชนาการ ไขมันทั้งหมดตองไมเกิน

2.5 กรัม ถา เกินแสดงวา มไี ขมันสูง

ผลท่ีไดรบั

โรงเรียนมีการจัดหรือจําหนายอาหารท่ีมีคุณคาทางโภชนาการ และสงเสริมพฤติกรรมให

นักเรียนรบั ประทานอาหารวา งและเครอื่ งดืม่ ทีร่ สไมห วานจดั ไมเ คม็ จดั และไมม ไี ขมนั สูง

113586 ¤Ù‹ÁÍ× ¡ÒôÒí à¹Ô¹§Ò¹ ¾.È. 2558

âçàÃÂÕ ¹Ê‹§àÊÃÔÁ梯 ÀÒ¾

7SI-Iÿh 6S 9gW 15

CW$TEL* _LECþ bM; $S _EDÿ ;9$Z ';c6 <Eaþ B'>$S COhY $GT*I;S 7TC=ECþ T59g`W ;R;lT

ความหมาย

มีการสงเสริมใหนักเรียนทุกคนไดบริโภคผักม้ือกลางวันตามปริมาณท่ีแนะนํา หมายถึง โรงเรียน
มีการจัดบริการหรือจําหนายอาหารกลางวันที่มีผักเปนสวนประกอบทุกวันเปดเรียน โดยมีปริมาณผักในจาน

หรือถาดอาหารกลางวันเพียงพอตามปริมาณท่ีแนะนํา ท้ังน้ี การจัดอาหารกลางวันตองคํานึงถึงอาหาร

ท่ีมีประโยชนและคุณคาทางโภชนาการประเภทอ่ืน ไดแก กลุมเนื้อสัตว ขาว/แปง เพ่ือใหเด็กไดรับสารอาหาร

ครบถว นและมีปรมิ าณเพยี งพอ

เกณฑป ระเมนิ

นกั เรยี นไดร ับประทานผกั เพยี งพอตามปริมาณทแ่ี นะนํา ทกุ วนั เปด เรยี น
3 ชอนกนิ ขาว/ม้อื /คน (นักเรียนช้นั อนบุ าล)
4 ชอ นกินขา ว/มือ้ /คน (นักเรยี นชน้ั ประถมศกึ ษา)
5 ชอนกนิ ขาว/มอ้ื /คน (นกั เรียนชน้ั มัธยมศกึ ษา)

วัตถุประสงค

เพื่อใหโรงเรียนมีการจัดอาหารกลางวันที่มีคุณคาทางโภชนาการตามปริมาณท่ีแนะนําทุกวัน
เปด เรียน

แนวทางการดาํ เนนิ งาน

เด็กวัยเรียนมีความตองการพลังงานและสารอาหารเพิ่มมากข้ึน เพ่ือเตรียมความพรอม
กอนเขาสูวัยรุน และวัยรุนเปนชวงที่มีการเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว อาหารจึงมีผลตอโครงสรางของรางกาย
ความสามารถในการเรยี นรจู ดจาํ และการสรา งภมู ติ า นทานโรค รวมทงั้ การทาํ กจิ กรรมตา งๆ การจดั อาหารกลางวนั
ใหมีคุณคาทางโภชนาการ เนนอาหารมื้อกลางวันเปนอาหารม้ือหลักม้ือหนึ่งจะทําใหเด็กไดรับพลังงานและ
สารอาหารท่ีครบถวนเพยี งพอตอความตอ งการของรางกาย มีแนวทางการดาํ เนินงานดงั นี้

1. มกี ารดแู ลการตักอาหารใหไ ดตามปรมิ าณทแ่ี นะนํา ดงั นี้

ระดับช้ัน ผกั เน้ือสตั ว ขาว-แปง
ระดบั อนบุ าล 3 ชอนกินขา ว (หรอื 1 ทัพพ)ี 1.5 ชอนกินขา ว 2 ทัพพี
ระดบั ประถมศึกษา 2 ชอนกนิ ขาว 3 ทพั พี
ระดับมธั ยมศึกษา 4 ชอ นกินขาว 3 ชอ นกินขาว 4 ทัพพี
5 ชอ นกนิ ขา ว

‹ÙÁÍ× 157

âØ

2. มกี ารกาํ หนดรายการอาหารลว งหนา 1 เดอื น เพอื่ ตรวจสอบวา อาหารทจ่ี ดั นน้ั มคี วามหลากหลาย

โดยกําหนดชนดิ อาหารทส่ี าํ คัญ ไดแ ก

จดั อาหารใหมไี ขเ ปน สว นประกอบ สปั ดาหล ะ 1-2 วัน
จดั อาหารใหมีเนือ้ ปลาเปน สว นประกอบ สัปดาหละ 1-2 วัน
จัดอาหารทเี่ ปนแหลง ธาตเุ หลก็ สปั ดาหละ 1 วนั
จัดรายการอาหารที่มผี กั เปนสวนประกอบทกุ วนั

การแยกกลมุ ขา ว-แปง กลมุ ผัก หรอื กลมุ ผลไมตามชนดิ อาหาร

ชนดิ อาหาร กลุม ขา ว-แปง กลมุ ผกั กลุม ผลไม
ขาวโพดเทยี น
ขาวโพดขา วเหนยี ว
ขา วโพดเหลือง
มะละกอดบิ
ขา วโพดออ น
มะมว งดิบ
มะมวงสกุ
มะละกอสุก
สับปะรดหา ม,สกุ

3. วธิ ีการคาํ นวณปริมาณผักและเนือ้ สตั วทซี่ ้ือเพอ่ื ประกอบอาหารมื้อกลางวนั ดงั นี้

กลุม อาหาร จํานวนกรมั ตอ นักเรียน 1 คน ตอมื้อ
ผกั
ระดับอนุบาล ระดบั ประถมศกึ ษา ระดบั มัธยมศกึ ษา
เน้ือสัตว 50
70 90

30 40 60
(หรอื ไข 1 ฟอง) (หรอื ไข 1 ฟอง) (หรอื ไข 1 ฟอง + เน้อื สตั ว1 ชอนโตะ)

158 Ù‹ × Ø

ตัวอยา งการคํานวณปริมาณผักที่ซอ้ื ในแตละวัน ดังน้ี

นักเรียนช้นั อนุบาลจาํ นวน 100 คนตองซือ้ ผัก 50 กรมั x 100 คน = 5,000 กรัม หรอื 5 กโิ ลกรมั

นกั เรียนชั้นประถมศกึ ษาจาํ นวน 100 คนตอ งซ้ือผัก 70 กรัม x 100 คน = 7,000 กรัม หรอื 7 กโิ ลกรัม

นกั เรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาจาํ นวน 100 คนตอ งซ้ือผัก 90 กรัม x 100 คน = 9,000 กรัม หรอื 9 กิโลกรมั

กรณีครูและบุคลากรรับประทานอาหารท่ีโรงเรียน ตองคํานวณปริมาณผักของครูและบุคลากร

คนละ 120 กรมั รวมเขาไปดว ย

4. กรณีโรงเรียนใหรานคามาจัดจําหนาย การซ้ือผักหรือเน้ือสัตว/ไข รวมท้ังการตักอาหารใหได
ตามปริมาณท่ีแนะนาํ ใชห ลกั การเดียวกับกรณีโรงเรยี นจัดบริการ

4.1 การกําหนดรายการอาหารทขี่ าย ดงั นี้
รานขายขาวราดแกง อาหารท่ีขายประกอบดวยรายการอาหารที่มีเนื้อสัตวเปน

สว นประกอบอยา งนอ ย 2 เมนู และรายการอาหารที่มผี กั เปน สวนประกอบอยางนอย 2 เมนู
รานอาหารจานเดียว เชนขาวขาหมู ขาวหมูแดง ตองมีผักใหเติมที่หนาราน

กรณีทเ่ี ปนขาวมนั ไก ควรเปน ขา วธรรมดาทีไ่ มม ัน
รานกวยเตยี๋ วตองมีผักใหเติมที่หนาราน

4.2 สาํ รวจจํานวนนกั เรยี นเฉลย่ี ตอวันทม่ี าซือ้ อาหารแตล ะรานท่ีขายอาหารมอื้ หลัก
คํานวณปรมิ าณผัก/เนอ้ื สตั วทีต่ องซื้อ โดยใชหลกั เกณฑเชน เดยี วกับขอ 3
ตกั อาหารใหม ีปริมาณผักตามขอ 1
ตรวจสอบปริมาณอาหารในจานท่ีนักเรียนซื้อ ใหมีปริมาณกลุมขาวแปง กลุมผักและ

กลมุ เนื้อสตั วต ามปริมาณทแ่ี นะนาํ
5. จัดทําโครงการ/โครงงาน/กิจกรรม/มาตรการ ท่ีจูงใจใหเด็กรับประทานอาหารแตละกลุม

ตามปรมิ าณทแี่ นะนาํ

ผลท่ีไดรับ
นักเรยี นไดร ับประทานอาหารม้ือหลกั ที่มคี ณุ คา ทางโภชนาการและไดรับสารอาหารครบถวน

Ù‹ × 159

Ø

7SI-ÿIh 6S 9Wg 16

aE*OTMTE> T;_$53C T7E2T;LZ%TB<V TGOTMTEb;aE*_EDÿ ;

ความหมาย

โรงอาหารผานเกณฑมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารในโรงเรียน หมายถึง โรงเรียนมีการจัดการและ
ควบคุมโรงอาหารตามมาตรฐานสุขาภิบาลอาหารในโรงเรียน เพื่อใหอาหารปลอดภัยจากเชื้อโรค พยาธิ และ
สารเคมีท่ีเปนอนั ตรายตอสุขภาพ

เกณฑป ระเมนิ โรงอาหารผานเกณฑมาตรฐาน 30 ขอ

วัตถุประสงค

เพอ่ื ใหโ รงอาหารเปนสถานทส่ี าํ หรบั การปรุง ประกอบอาหารและใหบ ริการอาหารท่ถี กู สุขลักษณะ

แนวทางการดําเนนิ งาน

เปนการดําเนินงานที่ตอเนื่องจากองคประกอบท่ี 4 และ 7 ของโรงเรียนสงเสริมสุขภาพเรื่อง
การจัดสิ่งแวดลอมในโรงเรียนท่ีเอ้ือตอสุขภาพ และเรื่องโภชนาการและอาหารที่ปลอดภัย และสอดคลองกับงาน
ตามนโยบายกระทรวงศึกษาธกิ าร โดยมีแนวทางการดาํ เนินงาน ดังนี้

1. วางแผนการดาํ เนนิ งานดา นสขุ าภบิ าลอาหารและกาํ หนดการปอ งกนั ไวล ว งหนา เชน การปอ งกนั
สัตวพาหะไมใหอาศัยหรือกินอาหารในโรงอาหาร ความปลอดภัยในสถานท่ีและวัสดุอุปกรณ การจัดระเบียบ
สิ่งของเคร่อื งใชตา งๆ สขุ อนามยั ของผูปรุงและผเู สริ ฟ ฯลฯ

2. สงเสริมการเรียนรูและฝกทักษะของนักเรียน เพ่ือใหเกิดพฤติกรรมการบริโภคอยางปลอดภัย
ไดแก การสังเกตฉลากผลิตภณั ฑ พฤติกรรมผูปรุง ผูเสริ ฟ และภาชนะอุปกรณท เ่ี หมาะสมกบั อาหาร เชน เมลามนี
ไมค วรใชกบั อาหารท่รี อ นจดั ฯลฯ

3. ควบคุมใหมีการตรวจสุขภาพประจําปของผูปรุง และผูเสิรฟทุกคน โดยมีผลการตรวจอุจจาระ
เพ่ือคัดกรองโรคติดตอระบบทางเดินอาหารและผลเอ็กซเรยปอด เพ่ือคัดกรองโรคระบบทางเดินหายใจ
ถามีอาการนาสงสัย เชน ตวั เหลอื ง ตาเหลอื ง ออนเพลยี ฯลฯ ใหต รวจไวรสั ตบั อักเสบชนดิ เอ รวมดว ย

4. มมี าตรการ แนวทางปฏบิ ตั แิ ละสรา งความเขา ใจแกผ ปู รงุ ผเู สริ ฟ รวมทง้ั บคุ ลากรของโรงเรยี นและ
ผขู ายอาหารจากภายนอก

ผลท่ีไดรบั

เพอ่ื ใหน ักเรยี นไดร ับประทานอาหารที่สะอาด และมีพฤตกิ รรมการบริโภคทีป่ ลอดภยั

114620 ¤ÁÙ‹ Í× ¡ÒôÒí à¹¹Ô §Ò¹

â Ø¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558

7IS -ÿIh S69Wg 17

$TE<T6_+<f b;aE*_EÿD;99Wg lTbM ;S$_EÿD;7O *@$S ES$KT7IS b;aE*@DT<TG

ความหมาย

การบาดเจ็บในโรงเรียนท่ีทําใหนักเรียนตองพักรักษาตัวในโรงพยาบาล หมายถึง นักเรียนมีการ
บาดเจ็บขณะอยูภายในโรงเรียน และแพทยผูรักษามีความเห็นวาตองพักรักษาตัวในโรงพยาบาล ในชวงรอบป
ทผี่ า นมา โดยนับยอ นหลัง 1 ป ถัดจากวันประเมิน

การบาดเจ็บในโรงเรียน หมายถึง อุบัติเหตุและการบาดเจ็บที่ทําใหนักเรียนตองพักรักษาตัว
ในโรงพยาบาลไดแก อุบัติเหตุและการบาดเจ็บท่ีเกิดจากอาคารเรียน บอ/สระนํ้า สนามและเคร่ืองเลน
วัสดุอุปกรณ เคร่ืองใชไฟฟา สารเคมีที่เปนอันตราย การขับขี่ยานพาหนะ และการจราจรในโรงเรียนและพ้ืนที่
รบั ผิดชอบภายนอกโรงเรยี น รวมทั้งการทะเลาะววิ าท หรอื พฤตกิ รรมรนุ แรง ฯลฯ

เกณฑประเมิน ไมมนี กั เรยี นบาดเจ็บที่ทาํ ใหตอ งพกั รักษาตวั ในโรงพยาบาล ในชวงรอบปท ี่ผานมา
วัตถุประสงค

เพื่อเฝาระวังและปองกันการเกดิ อบุ ัตเิ หตุในโรงเรยี น

แนวทางการดําเนินงาน

เปนการดําเนินงานตอเน่ืองจากองคประกอบท่ี 4 ของโรงเรียนสงเสริมสุขภาพ เรื่องการจัด
ส่ิงแวดลอมในโรงเรียนที่เอื้อตอสุขภาพ และสอดคลองกับงานตามนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ โดยมีแนวทาง
การดําเนนิ งานดังนี้

1. มนี โยบายสง เสริมความปลอดภัยในโรงเรียน ไดแก
สงเสริมความปลอดภัยในการเดินทาง ไป-กลับ ระหวางบานและโรงเรียน เชน

การจราจรในโรงเรียน การสวมหมวกนริ ภยั ทกุ คร้งั ขณะโดยสาร หรอื ขับขจ่ี กั รยานยนต ฯลฯ
การเฝา ระวงั จุดเสยี่ งตางๆ เชน ประตูร้ัว พื้นต่างระดับ ท่อ/รางระบายน้�ำ สวิทช์/สายไฟ

ตทู ํานํา้ เยน็ (ตอ งตอสายดนิ ทกุ จดุ ) เครอื่ งเลนชาํ รดุ /ผุกรอ นเปน สนมิ ฯลฯ
การจัดทาํ ขอ มลู การบาดเจ็บเพ่ือใชว างแผน ปอ งกันและแกไข
จัดกิจกรรมใหความรู ฝกทกั ษะและวินยั เก่ยี วกบั กฎจราจร
การดูแลเด็กเพื่อปองกันอันตรายจากการพลัดตก หกลม ชนกระแทก จมนํ้า สารพิษ

สตั วกัด นำ�้ รอ้ นลวก ไฟฟา้ และอบุ ตั ิเหตจุ ราจร สอนให้เด็กรจู้ ักอนั ตรายและหลีกเลี่ยงการเขา้ ใกล้แหลง่ น้�ำ
2. มีมาตรการความปลอดภัยและคุมครองนักเรียนจากความรุนแรง เชน นักเรียนรังแกกัน

โดยใชความรุนแรง การลงโทษ การทํารายจติ ใจ การพกพาอาวธุ ฯลฯ
3. มแี ผนฉุกเฉิน แผนบรรเทาสาธารณภยั และระบบสง ตอไปยงั สถานบริการ/โรงพยาบาลใกลเ คยี ง

บคุ ลากรในโรงเรียนควรไดรบั การฝกทั้งการปฐมพยาบาลและการกูช ีพเบ้ืองตน
4. มีกิจกรรมเสรมิ หลักสตู รเพื่อฝกฝนทกั ษะความปลอดภัยใหแกน ักเรียน

ผลที่ไดร บั

โรงเรยี นมีการเฝาระวังและปองกันการเกิดอบุ ตั เิ หตุเพื่อใหนกั เรยี นอยูในสงิ่ แวดลอมทปี่ ลอดภัย

Á‹Ù Í× 161

âØ

ต�������ท่ี 18

มกี าร��� การ����าท่�ี ก�� �ากมลภา�ะภา��อก�ร��ร�� �
ทม่ี ผี ลกระทบตอสุขภาพ

ความหมาย

มกี ารจดั การปญ หาทเี่ กดิ จากมลภาวะภายนอกโรงเรยี นทมี่ ผี ลกระทบตอ สขุ ภาพ หมายถงึ โรงเรยี น
มีการแกไขปญหาสภาวะสิ่งแวดลอมท่ีเปลี่ยนแปลงหรือเกิดมลภาวะ ซ่ึงสงผลกระทบตอส่ิงแวดลอมในโรงเรียน
และเปนอันตรายตอสุขภาพนักเรียน ครูและบุคลากร เชน ขยะ มลภาวะทางนํ้า เสียง ความรอน อากาศ ควัน
ฝนุ ละออง แมลงวนั ฯลฯ

เกณฑป ระเมนิ มกี ารจดั การทกุ ปญ หา (ถาม)ี

วตั ถุประสงค

เพอื่ ใหโรงเรยี นจดั การแกไ ขปญหามลภาวะภายนอกที่มีผลกระทบตอสุขภาพนกั เรียนและชุมชน

แนวทางการดําเนนิ งาน

เปน การดาํ เนนิ งานตอ เนอ่ื งจากองคป ระกอบท่ี 4 ของโรงเรยี นสง เสรมิ สขุ ภาพ เรอื่ งการจดั สงิ่ แวดลอ ม
ในโรงเรียนท่ีเอื้อตอ สุขภาพ และสอดคลอ งกับงานตามนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ โดยมีแนวทางการดาํ เนนิ งาน
ดังน้ี

1. คนหาปญหามลภาวะดวยวิธีการตางๆ เชน สํารวจ สังเกต แหลงขอมูลท่ีมีอยูท้ังภายในและ
ภายนอกโรงเรียน เพื่อใหไดปญหาที่กอใหเกิดอันตรายตอสุขภาพ เชน ปญหาการกําจัดขยะ มลภาวะทางน้ํา
เสยี ง ความรอน อากาศ ฝนุ ละออง แมลงวนั ฯลฯ

2. การปรับปรุงแกไ ขสภาพแวดลอม เพื่อใหเ กิดผลดตี อ สุขภาพของทุกคนอยา งยัง่ ยนื ควรเกิดจาก
การมีสวนรวมของผเู ก่ยี วของ ไดแ ก ผูบรหิ าร ครู บคุ ลากร นกั เรยี น และชุมชน

3. กรณโี รงเรยี นไมสามารถแกไ ขไดเ อง ควรมกี ารประสานงานกับผูกอมลภาวะ หรือทาํ หนังสอื แจง
หนวยงานท่ีเกี่ยวขอ ง เพ่อื แกไขปญหารวมกัน และมีการติดตามผลการแกไข

4. สงเสริม สรางจิตสํานึก และรณรงครวมกับชุมชนใหเกิดความตระหนัก และรวมกันรักษา
สิง่ แวดลอ ม ลดภาวะโลกรอนและอนรุ กั ษธรรมชาติ ถึงแมวาโรงเรยี นไมมีปญ หาจากมลภาวะภายนอก

ผลท่ีไดร บั

นักเรยี น ครู บคุ ลากร และชุมชนอยใู นสง่ิ แวดลอมที่ปลอดจากมลภาวะที่มีผลกระทบตอสขุ ภาพ

116424 ¤‹ÙÁÍ× Ò ¹
Ø¢ÀÒ¾ ¾.È. 2558
â

7SI-ÿhIS69Wg 19

aE*_EDÿ ;>T ;_$53 CT7E2T;LZ%TBV<TGLg*V `I6GO Cb;aE*_EDÿ ;

ความหมาย

โรงเรียนผานเกณฑมาตรฐานสุขาภิบาลส่ิงแวดลอมในโรงเรียน หมายถึง โรงเรียนมีการจัดการ
ควบคมุ และปอ งกนั การแพรกระจายของโรคติดตอ จัดสภาพแวดลอมใหถูกสุขลกั ษณะ และจัดอาคารสถานทใี่ หมี
ความมนั่ คงแขง็ แรง เพือ่ ใหเ ด็กมคี วามปลอดภยั

เกณฑประเมนิ สิ่งแวดลอ มในโรงเรียนผา นเกณฑมาตรฐาน 28 ขอ
วัตถุประสงค

เพอื่ ใหโรงเรยี นบรหิ ารจดั การส่ิงแวดลอมตามมาตรฐานสุขาภบิ าลส่ิงแวดลอ มในโรงเรยี น

แนวทางการดาํ เนนิ งาน

เปน การดาํ เนนิ งานทต่ี อ เนอื่ งจากองคป ระกอบที่ 4 ของโรงเรยี นสง เสรมิ สขุ ภาพ เรอ่ื งการจดั สง่ิ แวดลอ ม
ในโรงเรยี นท่เี อ้ือตอ สุขภาพ และสอดคลองกบั งานตามนโยบายกระทรวงศกึ ษาธกิ าร โดยมีแนวทางการดําเนนิ งาน
ดังน้ี

1. จดั ส่งิ แวดลอ มที่ปลอดภัย ถูกสขุ ลกั ษณะและจดั ระเบียบสิ่งของเครอ่ื งใชตางๆ
2. สาํ รวจ ปรบั ปรุง ซอมแซม และแกไ ขบริเวณท่ีเปนจุดเสย่ี งอยางสมํ่าเสมอ
3. มีการกําจัดสิ่งปฏิกูลหรือของเสีย เชน น้ําโสโครก ขยะมูลฝอยหรือของเสีย ไมใหเปนแหลง
แพรกระจายเชอื้ โรค หรอื แหลงเพาะพันธแุ มลงและสัตวพาหะนาํ โรค เชน ยงุ แมลงสาบ แมลงวนั หนู สุนขั แมว
สวนการจัดการขยะในโรงเรียนดําเนินการอยางครบวงจร ดวยวิธีการท่ีเหมาะสมกับประเภทของขยะ ตองมีการ
เกบ็ รวบรวมและนาํ ไปกําจัดอยา งถูกวิธี ดงั นี้

- จดั ต้งั ถังขยะแยกประเภท มฝี าปดมดิ ชิด ปองกันแมลง และสัตวพ าหะนาํ โรค
- ใหความรูแกนักเรียน เรื่องคัดแยกขยะกอนท้ิง และการลดปริมาณขยะดวยวิธีการตางๆ
เชน ใชใ บตองแทนพลาสตกิ หรอื โฟม เศษอาหารนาํ ไปเลย้ี งสตั ว หรอื ทาํ ปยุ ชวี ภาพ (EM) เศษใบไมท าํ ปยุ หมกั ฯลฯ
- มีการดําเนินงานธนาคารขยะอยางเปนระบบ สามารถชวยลดปริมาณขยะทั้งในโรงเรียน
และชุมชนและทําใหนักเรียนมีพฤติกรรมที่ดี มีระเบียบวินัย รักษาความสะอาด รูจักออมเงิน เห็นคุณคาของการ
แยกขยะเพอื่ นาํ มาขาย หรือแลกเปน ส่ิงของท่ีเปนประโยชน เชน นม ไข ฯลฯ
4. วางแผนการดําเนินงานดานความปลอดภัยและกําหนดมาตรการปองกันไวลวงหนา เชน มีการ
ซักซอมสถานการณในภาวะฉุกเฉนิ
5. จัดสิ่งแวดลอมทางสังคม เชนการสรางบรรยากาศท่ีนาอยู สงเสริมสัมพันธภาพท่ีดีระหวางครู
นกั เรียน รุนพีร่ นุ นองและเพอ่ื น เพือ่ ใหอ ยูรวมอยา งมีความสุข ไมใ ชความรนุ แรงในการตัดสนิ ปญ หาและลงโทษ

ผลท่ีไดร ับ

นกั เรยี นอยใู นสง่ิ แวดลอ มทถ่ี กู สขุ ลกั ษณะและเออ้ื ตอ การดาํ รงชวี ติ อยา งมคี วามสขุ ขณะอยใู นโรงเรยี น

‹ÙÁ×Í 163

Ø

164

ก. แบบสํารวจ/ประเมนิ

แบบสํารวจสวมตามเกณฑม าตรฐานสว มสาธารณะ
ระดับประเทศ
แบบประเมนิ ส�� า�ิบา��า�าร�น�ร�เร��น
แบบประเมนิ ส�� า�ิบา�ส��ิ แวด�� ม�น�ร�เร��น
แบบประเมิน��ตกิ รรมบร����
แบบประเมนิ จด� แ���จ�ด���น (SDQ)

165

แบบสํารวจสวมตามเกณฑม าตรฐานสวมสาธารณะระดับประเทศ

��่อ�รงเร�ยน……………………………………….อําเภอ………………………จังหวดั ……………………วนั ท่ีสาํ รวจ………………

รายละเอียดมาตรฐาน ผลการประเมิน หมายเหตุ
ผาน ไมผ าน
ความสะอาด (Health : H)

1. พืน้ ผนัง เพดาน โถสวม ที่กดโถสวม โถปสสาวะ ท่กี ดโถปสสาวะ
สะอาด ไมมีคราบสกปรก อยูในสภาพดี ใชงานได

2. นาํ้ ใชสะอาด เพียงพอ และไมมลี ูกนา้ํ ยุง ภาชนะเก็บกกั นาํ้ ขนั ตกั น้าํ
สะอาด อยูใ นสภาพดี ใชงานได

3. กระดาษชาํ ระเพียงพอตอ การใชงานตลอดเวลาทีเ่ ปด ใหบรกิ าร
(อาจจาํ หนา ยหรอื บรกิ ารฟรี) หรือสายฉดี ชาํ ระทสี่ ะอาด อยูใ นสภาพดี
ใชง านได

4. อา งลางมอื กอกน้ํา กระจก สะอาด ไมม คี ราบสกปรก อยใู นสภาพดี
และใชง านได

5. สบูลางมอื พรอ มใหใชตลอดเวลาที่เปด ใหบ ริการ
6. ถังรองรับมลู ฝอย สะอาด มฝี าปด อยใู นสภาพดี ไมรวั่ ซมึ ตั้งอยใู น

บริเวณอางลา งมอื หรอื บรเิ วณใกลเคยี ง
7. มกี ารระบายอากาศดี และไมมีกลิ่นเหมน็
8. สภาพทอ ระบายสิ่งปฏกิ ลู และถงั เก็บกักไมร ว่ั แตก หรอื ชํารดุ
9. จัดใหมีการทาํ ความสะอาด และระบบการควบคุมตรวจตราเปน ประจาํ

ความเพียงพอ (Accessibility : A)

10. จดั ใหม ีสว มนง่ั ราบสาํ หรบั ผพู กิ าร ผูส งู วยั หญงิ ตั้งครรภ และ
ประชาชนทว่ั ไปอยา งนอ ยหน่ึงท่ี

11. สว มสาธารณะพรอ มใชงานตลอดเวลาท่ีเปด ใหบ ริการ

ความปลอดภัย (Safety : S)

12. บรเิ วณทีต่ ้ังสวมตองไมอ ยทู ่ีลบั ตา/เปลยี่ ว
13. กรณที ม่ี ีหองสว มตงั้ แต 2 หองขน้ึ ไป ใหแ ยกเปนหองสวมสําหรับ

ชาย-หญิง โดยมปี ายหรือสัญลักษณท่ีชัดเจน
14. ประตู ที่จับเปด-ปด และทลี่ ็อคดา นใน สะอาด อยใู นสภาพดี ใชง านได
15. พนื้ หองสวมแหง
16. แสงสวา งเพยี งพอ สามารถมองเห็นไดท วั่ บรเิ วณ

166 Ù‹ ×

Ø

`<<=ER_CV;LZ%TB<V TGOTMTEb;aE*_EÿD;

(สาํ หรบั ประเมินโรงเรียนสง เสริมสขุ ภาพระดับเพชร)

�่อ� �รงเร�ยน……………………………………….อาํ เภอ………………………จังหวัด……………………วนั ที่สาํ รวจ………………

I:þ $ÿ TEb- `<<LlTEI+

1. ใหกาเครื่องหมาย “ ” ในชอ งผลการประเมนิ “ผา น” หรอื “ไมผ าน” แตละขอ ในกรณที ไี่ มม ี
กจิ กรรมที่ระบไุ วในขอมาตรฐาน และไมเ ปน ปญ หาทางดานสุขาภบิ าลอาหารใหถ ือวา ผา นมาตรฐานในขอนนั้

2. กรณีโรงเรียนไมมีโรงอาหาร หรือปรุงอาหารมาจากภายนอก ใหบุคลากรสาธารณสุขท่ี
รบั ผดิ ชอบงานอนามยั สง่ิ แวดลอ ม หรอื ผปู ระเมนิ ออกไปตรวจสถานทเี่ ตรยี มและปรงุ ตามแบบสาํ รวจ หากไมส ามารถ
ตรวจสถานท่ีจรงิ ได ใหตรวจสอบจากหลกั ฐานการควบคุม กาํ กบั ของโรงเรียน

3. สําหรับโรงเรียนท่ีมีรานจําหนายอาหารมากกวา 1 รานขึ้นไป การใหผานมาตรฐานแตละขอ
รานอาหารจะตองปฏบิ ตั ใิ หถูกตองตามมาตรฐานทกุ รา น

เรอ�่ ง รายละเอียดมาตรฐาน ผลการประเมนิ หมายเหตุ
ผา น ไมผาน

ก. สถานท่ี 1. สะอาด เปน ระเบยี บ
รบั ประทาน 2. โตะ เกา อ้ี สะอาด แขง็ แรง จัดเปน ระเบียบ
อาหาร และ 3. มกี ารระบายอากาศทดี่ ี
บรเิ วณทว่ั ไป

ข. บริเวณท่เี ตรยี ม 4. สะอาด เปนระเบียบ พื้นทําดวยวัสดุถาวร
ปรงุ อาหาร แข็ง เรยี บ สภาพดี

5. มีการระบายอากาศรวมท้ังกลิ่นและควัน
จากการทําอาหารไดด ี เชน มปี ลอ งระบาย
ควนั หรอื พัดลมดูดอากาศทใ่ี ชก ารไดดี

6. ไมเตรยี มและปรงุ อาหารบนพนื้
7. โตะเตรียม-ปรุงอาหารและผนังบริเวณ

เตาไฟตอ งทาํ ดว ยวสั ดทุ ที่ าํ ความสะอาดงา ย
(เชนสแตนเลส กระเบื้อง) มีสภาพดี และ
พ้ืนโตะตอ งสูงจากพ้ืนอยา งนอย 60 ซม.

Ù‹ × 167

Ø

เร�อ� รายละเอียดมาตรฐาน ผลการประเมนิ หมายเหตุ
ผาน ไมผ า น

ค. อาหาร นา้ํ 8. อาหารและเคร่ืองดื่มในภาชนะบรรจุที่
น้าํ แขง็ ปดสนทิ ตอ งมีเลขสารบบอาหาร เชน
เครื่องดมื่
9. อาหารสด เชน เนื้อสัตว ผักสด ผลไม
และอาหารแหง มีคุณภาพดี แยกเก็บเปน
สดั สว นไมป ะปนกนั วางสงู จากพนื้ อยา งนอ ย
60 ซม. สาํ หรบั อาหารสดตอ งลา งใหสะอาด
กอนนาํ มาปรุง

10. อาหารและเครื่องด่ืมในภาชนะบรรจุที่
ปดสนิท มีคุณภาพดี เก็บเปนระเบียบ
วางสงู จากพืน้ อยา งนอ ย 30 ซม.

11. อาหารท่ีปรุงสําเร็จแลวเก็บในภาชนะท่ี
สะอาด มกี ารปกปด วางสงู จากพน้ื อยา งนอ ย
60 ซม.

12. มีตูสําหรับปกปดอาหารท่ีปรุงสําเร็จแลว
และดา นหนาของตูตอ งเปน กระจก

13. นํ้าดื่ม เคร่ืองด่ืม นํ้าผลไม ตองสะอาด
ใสภาชนะที่สะอาด มีฝาปด มีกอกหรือ
ทางเทรินนํ้าหรือมีอุปกรณท่ีมีดามสําหรับ
ตักโดยเฉพาะและวางสูงจากพื้นอยางนอย
60 ซม.

14. นา้ํ แขง็ ทใี่ ชบ รโิ ภคตอ งสะอาด ใสใ นภาชนะที่
สะอาด มีฝาปด มีอุปกรณที่มีดามสําหรับ
ตัก โดยเฉพาะวางสูงจากพื้นอยางนอย
60 ซม. และตองไมม สี ่งิ ของอืน่ แชรวมไว

ง. ภาชนะอปุ กรณ 15. ภาชนะอุปกรณเชน จาน ชาม ชอน สอม
ฯลฯ ตองทําดวยวัสดุที่ไมเปนอันตราย
เชน สเตนเลส กระเบื้องเคลือบขาว แกว
อลมู เิ นยี ม เมลามนี สขี าวหรอื สอี อ น ตะเกยี บ
ตอ งเปนไมไ มตกแตงสีหรือพลาสตกิ สขี าว

168 Ù‹ ×

Ø

ผลการประเมนิ
เร�อ� รายละเอยี ดมาตรฐาน ผาน ไมผาน หมายเหตุ

16. ภาชนะใสนํ้าสมสายชู น้ําปลา และนํ้าจิ้ม
ตอ งทาํ ดว ยแกว กระเบอ้ื งเคลอื บขาวมฝี าปด
และชอนตัก ทําดวยกระเบ้ืองเคลือบขาว
หรือสเตนเลส สําหรับเครื่องปรุงรสอ่ืนๆ
ตองใสในภาชนะที่ทําความสะอาดงาย
มีฝาปดและสะอาด

17. ลางภาชนะอุปกรณดวยวิธีการอยางนอย
2 ขนั้ ตอน โดย
ขน้ั ตอนท่ี 1 ลา งดว ยนาํ้ ยาลา งภาชนะ และ
ขัน้ ตอนที่ 2 ลา งดว ยนํ้าสะอาด 2 ครั้ง หรอื
ลางดวยนํ้าไหลและอุปกรณ
ก า ร ล  า ง ต  อ ง สู ง จ า ก พ้ื น
อยางนอย 60 ซม.

18. ใชอางลางภาชนะอุปกรณที่มีทอระบายนํ้า
ท่ีใชก ารไดดี อยา งนอ ย 2 อา ง

19. จาน ชาม ถวย แกวน้ํา ถาดหลุม ฯลฯ
เกบ็ ควํ่าในภาชนะโปรงสะอาดหรอื ตะแกรง
วางสงู จากพ้ืนอยา งนอ ย 60 ซม. หรอื เกบ็ ใน
ภาชนะหรือสถานท่ีท่สี ะอาด มีการปกปด

20. ชอน สอม ตะเกียบ วางตั้งเอาดามขึ้นใน
ภาชนะโปรง สะอาด หรือวางเปนระเบียบ
ในภาชนะท่ีสะอาดและมีการปกปด ตั้งสูง
จากพนื้ อยางนอ ย 60 ซม.

21. เขียงตองมีสภาพดีไมแตกราวหรือเปนรอง
มีเขียงใชเฉพาะอาหารสุกและอาหารดิบ
แยกจากกัน มีฝาชีครอบ (ยกเวนครัวที่มี
การปองกนั แมลงวนั แลว)

‹Ù × 169

Ø

เร�อ� รายละเอียดมาตรฐาน ผลการประเมิน หมายเหตุ
ผาน ไมผ า น

จ. การรวบรวมขยะ 22. ใชถ ังขยะที่ไมร่ัวซึม และมฝี าปด
และน้ําโสโครก 23. มที อ หรอื รางระบายนา้ํ ทม่ี สี ภาพดไี มแ ตกรา ว
ระบายน้ําจากหองครัว และท่ีลางภาชนะ
อุปกรณ ลงสูทอระบายนํ้าหรือแหลง
บําบัดไดดี และตองไมระบายนํ้าเสียลงสู
นา้ํ สาธารณะโดยตรง
24. มีบอดักเศษอาหารและดักไขมันท่ีใชการ
ไดด ี กอนระบายนา้ํ เสยี ท้ิง

ฉ. หองนา้ํ หอ งสวม 25. หองน้าํ หอ งสว ม ตอ งสะอาดไมม กี ล่ินเหมน็ ตามหลักฐาน
มีนํา้ำ� ใชชเ้เพพียียงงพพออ ขอ 6 หอ งสว ม
ในแบบประเมนิ
26. หองสวมแยกเปนสัดสวน ประตูไมเปดสู สุขาภิบาล
บรเิ วณทีเ่ ตรียม-ปรุงอาหาร ท่ีลา ง และเกบ็ ส่ิงแวดลอม
ภาชนะอุปกรณ ท่ีเก็บอาหาร และตอง ในโรงเรียน
มีอางลางมือที่ใชการไดดีอยูในบริเวณ
หองสวม

ช. ผปู รงุ ผเู สริ ฟ 27. แตงกายสะอาด สวมเส้อื มีแขน
28. ผกู ผา กนั เปอ นสขี าว หรอื มเี ครอื่ งแบบ ผปู รงุ

จะตองสวมหมวก หรือเนทคลมุ ผมดว ย
29. ตองเปนผูมีสุขภาพดี ไมเปนโรคติดตอ

ไมเปนโรคผิวหนัง สําหรับผูปรุงจะตองมี
หลักฐานการตรวจสุขภาพในปนั้นใหตรวจ
สอบได
30. มีสุขนิสัยที่ดี เชน ตัดเล็บสั้น ไมสูบบุหรี่
ในขณะปฏิบัติงาน ไมใชมือหยิบจับอาหาร
ทป่ี รุงเสรจ็ แลวโดยตรง

170 Ù‹ ×

Ø

`<<=ER_CV;LZ%TB<V TGL*Vg `I6G OCb;aE*_EÿD;

(สําหรบั ประเมนิ โรงเรียนสง เสรมิ สขุ ภาพระดบั เพชร)

I:þ $ÿ TEb-` <<LlTEI+

1. ใหก าเครื่องหมาย “ ” ในชองผลการประเมินในแตละขอ “ผา น” “มีเง่ือนไข” หรือ “ไมผ าน”
2. เกณฑมาตรฐานบางประการสําหรับพิจารณาประกอบการใชแ บบประเมิน

2.1 ความสัมพนั ธดา นความสูงของโตะ และเกาอ้ี (แบบประเมนิ ขอ 10)

ความสงู ของโตะเรยี น (ซม.) ความสงู ของเกาอี้ (ซม.)

50 30

55 35

65 40

756 45

การจดั โตะเรยี นและเกา อ้ี

- มีทางเดินระหวางแถวของโตะ เรยี น ไมนอยกวา 45 ซม.

- แถวริมสุดหางจากผนังหอ ง ไมนอ ยกวา 60 ซม.

- แถวหนาหางจากกระดานดาํ ไมนอยกวา 2 ม.

- โตะ เรยี นแถวหลงั สุดหางจากกระดานดาํ ไมเกนิ 9 ม.

2.2 มาตรฐานจํานวนหองสว ม ทป่ี ส สาวะ อางลางมือ สาํ หรับโรงเรยี น

ระดับ หองสว ม (ท่ี/คน) ทป่ี สสาวะ (ท่ี/คน) อางลางมอื (ท่/ี คน)
ชาย 1/50 หญิง 2/50 ชาย 1/50 ชาย-หญงิ 1/ 50
ประถมศึกษา
มัธยมศึกษา

หมายเหตุ : ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 63 (พ.ศ. 2551) ออกความตามใน พ.ร.บ. ควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522

2.3 เกณฑสถานทแี่ ปรงฟน
สถานที่แปรงฟน เพียงพอ พิจารณาจากกอกนํ้าในสัดสวนอยางนอย 1 กอก/

เด็ก 5 คน/รอบ (จํานวนรอบการแปรงฟน ของนกั เรยี นข้นึ กบั การจัดการของโรงเรยี น)
สถานที่แปรงฟนมีความสูงเหมาะสมกับวัย เชน สําหรับเด็กประถมศึกษา มีความสูง

60 เซนติเมตร

‹Ù × 171

Ø

`<<=ER_C;V LZ%TBV<TGLgV*`I6G OCb;aE*_EÿD;

(สาํ หรับประเมนิ โรงเรียนสงเสรมิ สขุ ภาพระดับเพชร)

�่�อ�รงเร�ยน……………………………………….อําเภอ………………………จงั หวดั ……………………วันทสี่ ํารวจ………………

เรอ่� ง รายละเอยี ดมาตรฐาน ผลการประเมิน
ผา น มีเง�่อนไ� ไมผ า น หมายเหตุ

1. สนามและบรเิ วณ 1. บริเวณโดยรอบโรงเรียนสะอาดและปลอดภยั

2. มขี อบเขตบรเิ วณรอบโรงเรยี น เชน รว้ั แนวตน ไม
ฯลฯ โดยร้วั และประตูร้วั มีความม่นั คงปลอดภัย

3. มีการจัดระเบียบการจราจรทางเขา-ออก
จุดจอดรถ เปนสัดสวนและปลอดภัย พรอม
ปา ยสัญลักษณก ารจราจร

4. สนามกีฬา สนามเด็กเลน เคร่ืองเลนในสนาม
จัดเปนสัดสวนมั่นคง ปลอดภัยและมีระบบ
การตรวจสอบใหอยใู นสภาพพรอ มใชงาน

5. มีบริเวณสําหรับพักผอนหยอนใจ เปนระเบียบ
สวยงามและไมอยูในจดุ ท่ลี ับตา

2. อาคารเรียน 6. อาคารเรียนพ้นื ผนัง เพดาน และบนั ไดสะอาด
แขง็ แรงและมคี วามปลอดภยั โดยมกี ารจดั ระเบยี บ
การขนึ้ ลง พรอมมีปายสญั ลักษณ

7. จดั วางส่ิงของเปนระเบยี บ เหมาะสม ปลอดภัย
และสวยงาม

3. หองเรยี น/ 8. สภาพหองมีความสะอาด เปน ระเบียบ
หอ งสมุด 9. มีการระบายอากาศดแี ละมีแสงสวา งเพยี งพอ

10. ขนาดของวัสดุ อุปกรณ เชนโตะเกาอี้มีขนาด
เหมาะสมกบั นักเรียน เพยี งพอและสภาพดี

4. หอ งพยาบาล 11. หอ งพยาบาลอยชู น้ั ลา งในอาคาร จดั เปน สดั สว น
ไมอยูใ นทีล่ ับตา อุปกรณข องใชสะอาดสภาพดี

12. มียาเวชภัณฑ และวัสดุอุปกรณ ที่จําเปน
จัดเก็บเปนระเบียบ มีปายบอกชื่อยาชัดเจน
และยาไมหมดอายุ

13. ในหองหรือบริเวณใกลเคียงมีท่ีลางมือ และ
ทําความสะอาดเครอ่ื งมือ/อุปกรณ

14. สําหรับโรงเรียนสหศึกษา มีเตียงพักแยก
สําหรับชาย-หญงิ และมีทกี่ ั้นชดั เจน

172 ‹Ù ×

Ø

เร�อ� รายละเอียดมาตรฐาน ผลการประเมิน หมายเหตุ
5. ที่แปรงฟน ผาน มเี ��อนไ� ไมผ า น
6. การกําจดั ขยะ/ 15. จัดใหม ีท่แี ปรงฟน กอ กนํ้า และกระจก สะอาด
เพียงพอ เหมาะสมกับวัยและอยูในสภาพ
นํ้าเสีย/ ใชงานไดดี
พาหะนาํ โรค
16. ภาชนะรองรับขยะท่ีสะอาด สภาพดี มีฝาปด
7. การปองกันและ ไมรั่วซึม ไมแตกราว มีจํานวนเพียงพอตอการ
ความปลอดภัย รองรับขยะ มีการทําความสะอาดและจัดเก็บ
ออกจากอาคารทุกวัน ไมมีขยะเกลื่อนกลาด
8. กิจกรรมการจัด ในบริเวณโรงเรียน
การสง่ิ แวดลอม
ที่เอ้ือตอสขุ ภาพ 17. มีการคัดแยกขยะแตละประเภท และจัดใหมี
ภาชนะรองรบั ขยะแยกประเภทพรอ มสญั ลกั ษณ

18. มีท่ีพักรวมขยะท่ีมิดชิด ปองกันสัตวและแมลง
พาหะนําโรค มีการนําไปกําจดั อยางถกู วิธี มกี าร
ดแู ลใหส ะอาดอยเู สมอ และมกี ารรวบรวมนาํ้ เสยี
ท่ีเกดิ ข้นึ ลงระบบบําบัดหรอื รางระบายนํา้

19. มีทอ/รางระบายนํ้าสภาพดีไมอุดตันโดยไมมี
น้ําทวมขังเปนแหลงเพาะพันธุสัตวและแมลง
พาหะนําโรค

20. มีการบําบัดน้ําเสียอยางเหมาะสม เชน
บอ ดักไขมัน หลุมซมึ หรอื ระบบรองซึม

21. มีการควบคุมกําจัดแมลง สัตวพาหะนําโรค
ไดแ ก หนู แมลงวนั แมลงสาบ เปน ตน

22. มีการตรวจสอบแหลงเพาะพันธุยุงลายโดย
ภาชนะขังน้ําในโรงเรียนตองไมมียุงลาย และ
กาํ จดั แหลงเพาะพนั ธุย งุ

23. มีการติดตั้งอุปกรณไฟฟาอยางปลอดภัยและ
ตรวจสอบใหอยใู นสภาพพรอ มใชงาน

24. มีระบบปองกัน/อุปกรณชวยในการดับไฟใหอยู
ในสภาพพรอ มใชงาน

25. มีการใหความรูในเรื่องการดับเพลิงเบ้ืองตน
และฝก ซอมหนไี ฟ อยา งนอ ยปล ะ 1 ครั้ง

26. มีการจัดการแหลงนํ้าท่ีมีความเส่ียง/จุดเสี่ยง
เชน ลอ มรั้ว ตดิ ปายเตือน ฯลฯ

27. จัดใหมีอุปกรณสําหรับชวยคนตกนํ้า เชน ไม
เชือก ถังแกลลอนพลาสตกิ เปลา

28. มีการจัดกิจกรรมการจัดการส่ิงแวดลอม
และความปลอดภัยในโรงเรียนไดแก การลด
ปริมาณและใชประโยชนจากขยะ การปองกัน
อุบตั ิเหตุ พฤติกรรมอนามัย เปน ตน

Ù‹ × 173

Ø

���ป���ม������� ��ม�า������ค�าหา�������� �าย� 6-13 ป

�่อ� -สกลุ …………………………………………………………………………ครัง้ ที่……………….วนั ที…่ ……………………………………..

ความหมาย พฤตกิ รรมการบรโิ ภคอาหารแตล ะขอ นน้ั หมายถงึ พฤตกิ รรมทเ่ี หมาะสม หากพฤตกิ รรมในขอ ใด

ไมป ฏบิ ตั ิ แสดงวา ตองปรบั ปรุงพฤตกิ รรมในเรอื่ งนนั้

ว��ป� ���ม�� 1. ประเมินพฤติกรรมการบรโิ ภคอาหารในชวง 1 สัปดาห ที่ผา นมา

2. ใหท ําเครอ่ื งหมาย “ ” ลงในชอ งปฏบิ ตั ิหรือไมปฏบิ ัติในพฤติกรรมแตล ะขอ

��ติกรรมการบร�� �คอา�ารท่ี��มา�สม ปฏิบัติ ไมปฏบิ ัติ
นอ ยกวา มากกวา

1. กนิ อาหารเชาทีม่ ีกลุม อาหารอยางนอย 2 กลมุ คือ กลุมขา ว-แปง

และเนื้อสัตว หรือกลุมขาว-แปง และนมทกุ วัน

2. กนิ อาหารหลกั วันละ 3 มอ้ื (เชา กลางวัน เยน็ ) ทกุ วัน

3. กินอาหารวา ง วันละ 2 คร้งั (ชวงสายและชวงบา ย) ทกุ วนั

4. ปรมิ าณอาหารท่ีบรโิ ภคในแตละกลมุ

4.1 กินอาหารกลมุ ขา ว-แปง วนั ละ 8 ทพั พี ทุกวนั

4.2 กินอาหารกลุมผัก วันละ 4 ทพั พี ทกุ วัน

4.3 กินอาหารกลุมผลไม วันละ 3 สว น ทกุ วัน

4.4 กินอาหารกลุมเนอ้ื สัตว วนั ละ 6 ชอนกินขา ว ทุกวัน

4.5 ดืม่ นม

นมรสจืด วันละ 3 แกวหรือกลอง ทุกวัน สําหรับเด็กไมอวน

นมพรองมันเนย/นมขาดมันเนย วันละ 3 แกวหรือกลอง

ทกุ วนั สําหรับเดก็ อวน

5. กินปลาสัปดาหล ะอยางนอย 3 วัน

6. กนิ ไข สัปดาหละ 3-7 วนั ๆ ละ 1 ฟอง

7. กนิ อาหารที่เปน แหลง ธาตุเหล็ก เชน ตบั เลอื ด สปั ดาหละ 1-2 วัน

8. กินยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็ก (เลอื กใหตรงตามภาวะการเจรญิ เติบโตของเด็ก)

สัปดาหละ 1 คร้ังๆ ละ 1 เม็ด สําหรับเด็กทมี่ ีการเจรญิ เตบิ โตดี

ทุกวันๆ ละ 1 เม็ด สําหรับเด็กที่ขาดอาหารและกลุมเส่ียง

เปนเวลา 1 เดือน

174 ‹Ù ×

Ø

��ติก��มกา�บ�����อา�า�����มา��ม ปฏบิ ัติ ไมป ฏบิ ตั ิ
นอยกวา มากกวา

9. กนิ อาหารประเภทผดั ทอด และกะทิ
(เลอื กใหต รงตามภาวะการเจริญเติบโตของเดก็ )
ไมมากกวา 3 อยา งตอ วัน สําหรบั เดก็ ท่ีมกี ารเจรญิ เติบโตดี
ไมม ากกวา 2 อยางตอวัน สําหรบั เดก็ อวนและกลุมเสยี่ ง
มากกวา 3 อยา งตอ วัน สําหรับเด็กขาดอาหารและกลุม เสยี่ ง

10. ไมกนิ เน้ือสัตวติดมัน เชน หมสู ามชั้น ขาหมู คอหมู หนงั ไก หนงั เปด

11. ไมกินขนมที่มีรสหวาน เชน ไอติมหวานเย็น ช็อคโกแล็ต หมากฝรั่ง
ลูกอม เยลลี่ เปน ตน

12. ไมดื่มเครื่องด่ืมที่มีรสหวาน เชน นํ้าอัดลม น้ําหวาน โกโกเย็น
ชาเย็น นํ้าปน น้ําผลไม นมเปร้ียว เปน ตน

13. ไมกินขนมเบเกอร่ี เชน เคก พาย โดนทั เปน ตน

14. ไมกินขนมขบเค้ียว เชน ปลาเสนปรุงรส มันฝร่ังทอด ขนมปง เวเฟอร
ขนมปงแทง เปน ตน

15. ไมเติมเคร่ืองปรุงรสเค็ม เชน นํ้าปลา ซีอิ๊ว แม็กกี้ ในอาหารที่
ปรงุ สกุ แลว ทกุ ครง้ั

16. ไมเ ตมิ นํา้ ตาลในอาหารท่ีปรงุ สุกแลว

‹Ù × 175

Ø

���ป���ม���������ม�า������ค�าหา�������� �าย� 14-18 ป

�อ�่ -สกลุ …………………………………………………………………………ครง้ั ที…่ …………….วันที…่ ……………………………………..

ความหมาย พฤตกิ รรมการบรโิ ภคอาหารแตล ะขอ นน้ั หมายถงึ พฤตกิ รรมทเ่ี หมาะสม หากพฤตกิ รรมในขอ ใด

ไมปฏิบตั ิ แสดงวา ตอ งปรบั ปรุงพฤตกิ รรมในเรือ่ งน้ัน

ว�� ป� ���ม�� 1. ประเมินพฤติกรรมการบริโภคอาหารในชวง 1 สัปดาห ท่ผี า นมา

2. ใหท าํ เครือ่ งหมาย “ ” ลงในชองปฏิบตั ิหรือไมปฏิบตั ิในพฤตกิ รรมแตละขอ

��ติกรรมการบร�� �คอา�ารท�่ี �มา�สม ปฏิบตั ิ ไมป ฏิบตั ิ
นอยกวา มากกวา

1. กินอาหารเชาทม่ี กี ลมุ อาหารอยางนอย 2 กลุม คือ กลมุ ขา ว-แปง

และเน้ือสตั ว หรอื กลุมขา ว-แปง และนมทุกวัน

2. กนิ อาหารหลกั วนั ละ 3 มอ้ื (เชา กลางวนั เย็น) ทกุ วนั

3. กินอาหารวาง วันละ 2 คร้ัง (ชวงสายและชวงบา ย) ทุกวัน

4. ปริมาณอาหารทบ่ี ริโภคในแตล ะกลมุ

4.1 กินอาหารกลมุ ขา ว-แปง วนั ละ 10 ทพั พี ทุกวนั

4.2 กินอาหารกลมุ ผกั วันละ 5 ทพั พี ทกุ วนั

4.3 กินอาหารกลมุ ผลไม วนั ละ 4 สว น ทกุ วนั

4.4 กนิ อาหารกลมุ เนื้อสตั ว วนั ละ 9 ชอนกินขา ว ทกุ วัน

4.5 ดื่มนม

นมรสจดื วันละ 3 แกว หรือกลอง ทกุ วนั สาํ หรับเด็กไมอวน

นมพรองมนั เนย/นมขาดมนั เนย วันละ 3 แกวหรอื กลอ ง

ทกุ วัน สาํ หรับเด็กอวน

5. กนิ ปลาสปั ดาหละอยา งนอ ย 3 วนั

6. กินไข สปั ดาหล ะ 3-7 วันๆ ละ 1 ฟอง

7. กนิ อาหารท่ีเปน แหลง ธาตุเหลก็ เชน ตบั เลอื ด สัปดาหละ 1-2 วนั

8. กินยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หลก็ (เลือกใหตรงตามภาวะการเจรญิ เติบโตของเดก็ )

สัปดาหละ 1 คร้งั ๆ ละ 1 เมด็ สําหรับเด็กท่ีมกี ารเจริญเตบิ โตดี

ทุกวันๆ ละ 1 เม็ด สําหรับเด็กที่ขาดอาหารและกลุมเส่ียง

เปนเวลา 1 เดือน

‹Ù ×

176

��ตกิ ��มกา�บ��� ��อา�า�����มา��ม ปฏบิ ัติ ไมป ฏิบตั ิ
นอ ยกวา มากกวา

9. กินอาหารประเภทผัด ทอด และกะทิ
(เลอื กใหต รงตามภาวะการเจริญเติบโตของเด็ก)
ไมม ากกวา 3 อยา งตอ วัน สาํ หรับเดก็ ทมี่ กี ารเจรญิ เตบิ โตดี
ไมม ากกวา 2 อยางตอ วนั สาํ หรับเด็กอว นและกลมุ เส่ยี ง
มากกวา 3 อยา งตอ วัน สาํ หรบั เด็กขาดอาหารและกลุมเสย่ี ง

10. ไมกนิ เนอ้ื สัตวตดิ มัน เชน หมสู ามชัน้ ขาหมู คอหมู หนังไก หนงั เปด

11. ไมกินขนมที่มีรสหวาน เชน ไอติมหวานเย็น ช็อคโกแล็ต หมากฝรั่ง
ลกู อม เยลลี่ เปน ตน

12. ไมด่ืมเคร่ืองด่ืมที่มีรสหวาน เชน นํ้าอัดลม น้ําหวาน โกโกเย็น ชาเย็น
นํ้าปน น้ําผลไม นมเปร้ียว เปน ตน

13. ไมก ินขนมเบเกอร่ี เชน เคก พาย โดนัท เปนตน

14. ไมกินขนมขบเคี้ยว เชน ปลาเสนปรุงรส มันฝร่ังทอด ขนมปง
เวเฟอร ขนมปง แทง เปนตน

15. ไมเติมเครื่องปรุงรสเค็ม เชน นํ้าปลา ซีอ๊ิว แม็กกี้ ในอาหารที่ปรุง
สกุ แลว ทุกครั้ง

16. ไมเ่ ตมิ นําำ�้ ตาลใในนออาาหหาารรทท่ีปีป่ รรุงุงสสกุ กุแแลลว้ว

‹Ù × 177

แ���ระ���น��� แข�� แ�ะ���อ�อน (Strengths and Difficulties Questionnaire: SDQ)
พ.ศ. 2546

แบบประเมินจุดแข็งจุดออน (Strengths and Difficulties Questionnaire = SDQ) นี้
เปนแบบประเมินของกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข พัฒนาจาก The Strengths and Difficulties
Questionnaire (SDQ) และเปนเครื่องมือท่ีผานการวิจัยแลววามีประสิทธิภาพในการคัดกรองปญหาเด็กไดดี
สามารถชวยเหลือครูในการคัดกรองปญหา และใหการชวยเหลือเบื้องตนแกเด็กในโรงเรียน เหมาะที่จะใชกับเด็ก
อายุระหวาง 4-16 ป แบบประเมินแตล ะชุดมี 2 หนาโดยมีรายละเอียดดังนี้

หนาแรก เปนลักษณะพฤติกรรมจํานวน 25 ขอ มีลักษณะของพฤติกรรมทั้ง จุดออน (ดาน 1-4)
และจุดแขง็ (ดาน 5) โดยสามารถจัดเปน กลุมพฤตกิ รรม 5 ดาน ไดแ ก

ดา นที่ 1 ปญ หาดา นอารมณ
ดานที่ 2 ปญ หาพฤตกิ รรมอยไู มน่งิ /สมาธิส้ัน
ดานท่ี 3 ปญ หาพฤตกิ รรมเกเร
ดานที่ 4 ปญหาความสัมพันธกับเพอื่ น
ดานท่ี 5 ความสามารถทางสงั คม
คะแนนรวมในดานที่ 1-4 เปนคะแนนที่แสดงถึงจุดออนของเด็กในดานน้ันๆ (Total Difficulties
score) สว นคะแนนในดา นท่ี 5 เปนคะแนนท่ีแสดงถงึ จุดแข็งของเด็ก (Strength score) ซึ่งเปน สว นสาํ คัญในการ
พิจารณานําจุดแข็งมาใชเพ่ือใหการชวยเหลือแกปญหาจุดออนดานอื่นๆ แกเด็กตอไป ในขณะเดียวกันคะแนน
ดานความสามารถทางสังคมก็เปนตัวบงชี้ใหครูไดทราบถึงความยากงายในการแกปญหา ถาเด็กมีจุดแข็ง
(คะแนนดานความสามารถทางสังคมสูง) การใหความชวยเหลือปญหาพฤติกรรมจะงายกวาเด็กที่ไมมีจุดแข็ง
(คะแนนดา นความสามารถทางสงั คมต่ํา) เปน ตน
หนาที่ 2 ในดานหลังของแบบประเมิน เปนการประเมินผลกระทบของพฤติกรรมวามีความเรื้อรัง
สงผลกระทบตอบุคคลรอบขาง ตอตัวเด็กเอง มีผลตอสัมพันธภาพทางสังคม และชีวิตประจําวันของเด็ก
มากนอ ยเพยี งไร ซ่ึงในสว นน้ีใชค ําสรุปวา “เปนระดับความรุนแรงของปญ หา”

ขอแนะนาํ ในการใช

1. แบบประเมนิ จุดแขง็ และจดุ ออน มี 3 ชดุ คอื

แบบประเมนิ ทน่ี ักเรียนประเมินตนเอง ใชส าํ หรับเด็กอายุ 11-16 ป

แบบประเมนิ ทค่ี รูประเมนิ นกั เรียน ใชส าํ หรบั เด็กอายุ 4-16 ป

แบบประเมนิ ทผ่ี ูปกครองประเมินนักเรยี น ใชสําหรบั เด็กอายุ 4-16 ป

แบบประเมินทั้ง 3 ชุดน้ี มีลักษณะขอคําถามคลายคลึงกัน รวมท้ังการตรวจใหคะแนน

ยกเวน เกณฑก ารแปลผลตางกนั เล็กนอย

2. ครูหรือผูปกครองท่ีจะประเมินพฤติกรรมนักเรียน ควรทําความรูจักและมีความใกลชิดกับ

นักเรียนไมน อ ยกวา 6 เดอื นและ/หรือชว งระยะเวลาทีค่ รูมัน่ ใจวารูจ กั นกั เรียนดแี ลว

178 Ù‹ ×

3. ควรประเมินท้ัง 25 ขอใหสมบูรณในคร้ังเดียวกัน โดยคร้ังแรกใหนักเรียนประเมินตนเองกอน
และใชช ดุ คร/ู ชดุ ผปู กครอง ทาํ การประเมนิ นกั เรยี นซา้ํ ควรเปน ระยะเวลาทใ่ี กลเ คยี งกนั เพอ่ื ดผู ลทไ่ี ดว า สอดคลอ งกนั
หรอื ไม

4. กรณีท่ีเห็นวาผลที่ไดขัดแยงกับความเปนจริง อาจใชแบบประเมินชุดนี้ในการสัมภาษณหรือ
ใชเ ครอื่ งมอื อน่ื ชว ยในการพจิ ารณาเพม่ิ เตมิ อยา ลมื วา ไมม เี ครอ่ื งมอื ชนดิ ใดสมบรู ณแ บบ ขน้ึ อยกู บั สภาพความพรอ ม
ของผตู อบแบบประเมนิ เปน สาํ คญั แบบประเมนิ เปน เครอ่ื งมอื เพอื่ ชว ยเหลอื ในการคดั กรองปญ หานกั เรยี นเทา นน้ั
ไมใ ชเ ปนตวั ชี้นาํ ครูในการตัดสินปญ หานักเรยี น การประเมนิ พฤตกิ รรมนักเรยี น เปน การประเมินในชว ง 6 เดอื น
ทผ่ี า นมา ยกเวนการใชเ พอ่ื ติดตามลักษณะพฤตกิ รรมของนกั เรียน

_$53 $TEIþ_'ETRM >G

1. ใหใชแบบบันทึกคะแนนและวิเคราะหผล บันทึกผลการประเมินและรวมคะแนนในแตละดาน
ดานจุดแข็งคือความสามารถทางสังคม และดานจุดออน คือปญหาดานอารมณ พฤติกรรมอยูไมนิ่ง/สมาธิสั้น
ปญ หาพฤตกิ รรมเกเร/ความประพฤติ ปญ หาความสมั พนั ธกบั เพ่ือน และคะแนนรวมปญ หาพฤติกรรม โดยบนั ทึก
ใหสอดคลองในชดุ เดก็ ประเมนิ ตนเอง ชดุ ครูประเมนิ และชุดผูปกครองประเมิน

2. นําผลคะแนนท่ีไดในแตละดานคือจุดแข็ง 1 ดานและคะแนนรวมจุดออนท้ัง 4 ดาน เทียบกับ
เกณฑก ารวเิ คราะห

3. การแปลผล แบงออกเปน 2 ดาน คือ 1) ดานบวก หรือดานความสามารถทางสังคม
แปลผลวานักเรียนมีจุดแข็ง หรือไมมีจุดแข็ง 2) ดานลบ ใชคะแนนรวมของจุดออนท้ัง 4 ดานนํามาแปลผล
นักเรยี นแตละคนวา อยใู นกลมุ ปกติ เสย่ี ง หรือมีปญ หา

4. กรณีที่ประเมินครบท้ัง 3 ชุด หากผลการวิเคราะหแตกตางกันใหคํานึงวา มีโอกาสเปนไปได
เนื่องจากอาจมีมุมมองท่ีแตกตางกัน ทั้งนี้ควรดําเนินการศึกษาขอมูลเพ่ิมเติม เพ่ือประกอบการอธิบาย ผลท่ีได
รวมทง้ั การวางแผนใหการชว ยเหลอื ตอไป

5. สามารถใชแ บบประเมินดา นสุขภาพจิตอน่ื ๆ ได เชน แบบประเมนิ IQ EQ ฯลฯ

Á‹Ù × ‹ × 179

หนา้ 1

æ.». 2546 §√Ÿ

·∫∫ª√–‡¡π‘ ®ÿ¥·¢Áß·≈–®ÿ¥ÕÕà π

Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)
∑”‡§√◊ËÕßÀ¡“¬ ✗ „π™àÕß ❒ „μâ¢âÕ§«“¡ ‰¡à®√‘ß ®√‘ß∫â“ß ®√‘ß·πàπÕπ ‡æ’¬ß™àÕ߇¥’¬«„π·μà≈–¢âÕ§”∂“¡
°√ÿ≥“μÕ∫∑ÿ°¢âÕ „Àâ„°≈⇧’¬ß§«“¡‡ªìπ®√‘ß°—∫æƒμ‘°√√¡¢Õ߇¥Á°∑’ˇ°‘¥¢÷Èπ„π™à«ß 6 ‡¥◊Õπ∑’˺à“π¡“
À√◊Õ„π™à«ßªï°“√»÷°…“π’È
™◊ËÕ‡¥Á°................................................................................................................... ‡æ»¢Õ߇¥Á° ❒ ™“¬
«—𠇥◊Õπ ªï‡°‘¥¢Õ߇¥Á°.............................................Õ“¬ÿ¢Õ߇¥Á°....................ªï ❒ À≠‘ß

1. „ à„®°—∫§«“¡√Ÿâ ÷°¢ÕߺâŸÕ◊Ëπ ‰¡®à √ß‘ ®√ß‘ ∫â“ß ®√‘ß·πàπÕπ
2. Õ¬àŸ‰¡à ÿ¢ ‡§≈◊ËÕπ‰À«¡“° ‰¡à “¡“√∂Õ¬àŸπ‘Ë߉¥âπ“π ❒ ❒❒
3. ∫à𪫥»√’…– ª«¥∑âÕßÀ√◊Õ§≈◊Ëπ‰ â∫àÕ¬Ê ❒ ❒❒
4. ‡μÁ¡„®·∫àߪíπ°—∫‡¥Á°Õ◊Ëπ (¢π¡ ¢Õ߇≈à𠥑π Õ œ≈œ) ❒ ❒❒
5. ·º≈߃∑∏‘Ï∫àÕ¬ À√◊ÕÕ“√¡≥å√âÕπ ❒ ❒❒
6. §àÕπ¢â“ßÕ¬Ÿà‚¥¥‡¥’ˬ« ¡—°‡≈à¡μ“¡≈”æ—ß ❒ ❒❒
7. ‚¥¬ª°μ‘·≈â« ‡™◊ËÕøíß ∑”μ“¡∑’˺⟄À≠à∫Õ° ❒ ❒❒
8. ¡’§«“¡°—ß«≈À≈“¬‡√◊ËÕß ¥Ÿ‡À¡◊Õπ°—ß«≈∫àÕ¬ ❒ ❒❒
9. ™à«¬‡À≈◊Õ∂â“¡’„§√∫“¥‡®Á∫ ‰¡à ∫“¬„®À√◊Õ‡®Á∫ªÉ«¬ ❒ ❒❒
10. À¬ÿ°À¬‘° À√◊Õ¥‘Èπ‰ª¥‘Èπ¡“μ≈Õ¥‡«≈“ ❒ ❒❒
11. ¡’‡æ◊ËÕπ π‘∑Õ¬à“ßπâÕ¬Àπ÷Ëߧπ ❒ ❒❒
12. ¡’‡√◊ËÕßμàÕ ŸâÀ√◊Õ√—ß·°‡¥Á°Õ◊Ëπ∫àÕ¬Ê ❒ ❒❒
13. ‰¡à¡’§«“¡ ÿ¢ ‡»√â“À√◊Õ√âÕ߉Àâ∫àÕ¬Ê ❒ ❒❒
14. ‚¥¬∑—Ë«‰ª‡ªìπ∑’Ë™Õ∫æÕ¢Õ߇¥Á°Õ◊Ëπ ❒ ❒❒
15. «Õ°·«°ßà“¬ ‰¡à¡’ ¡“∏‘ ❒ ❒❒
16. «‘μ°°—ß«≈À√◊Õμ‘¥·®‡¡◊ËÕÕ¬Ÿà„π ∂“π°“√≥å„À¡à ‡ ’¬§«“¡¡—Ëπ„®ßà“¬ ❒ ❒❒
17. „®¥’°—∫‡¥Á°∑’ËÕ“¬ÿπâÕ¬°«à“ ❒ ❒❒
18. 查ª¥À√◊Õ¢’È‚°ß∫àÕ¬Ê ❒ ❒❒
19. ∂Ÿ°‡¥Á°§πÕ◊Ëπ·°≈âßÀ√◊Õ√—ß·° ❒ ❒❒
20. ¡—°Õ“ “™à«¬‡À≈◊ÕºŸâÕ◊Ëπ (æàÕ·¡à §√Ÿ ‡¥Á°Õ◊Ëπ) ❒ ❒❒
21. §‘¥°àÕπ∑” ❒ ❒❒
22. ¢‚¡¬¢Õß∑’Ë∫â“π ∑’Ë‚√߇√’¬π À√◊Õ∑’ËÕ◊Ëπ ❒ ❒❒
23. ‡¢â“°—∫ºâŸ„À≠à‰¥â¥’°«à“‡¢â“°—∫‡¥Á°Õ◊Ëπ ❒ ❒❒
24. ¡’§«“¡°≈—«À≈“¬‡√◊ËÕß À«“¥°≈—«ßà“¬ ❒ ❒❒
25. ¡’ ¡“∏‘„π°“√μ‘¥μ“¡∑”ß“π®π‡ √Á® ❒ ❒❒
‚ª√¥°√Õ°‡æ‘Ë¡‡μ‘¡∂ⓧÿ≥¡’§«“¡‡ÀÁπÕ◊Ëπ........ ❒ ❒❒

(‚ª√¥æ≈‘°Àπâ“∂—¥‰ª)

180

หนา้ ท่ี 2

æ.». 2546 §√Ÿ

‚¥¬√«¡§ÿ≥§‘¥«à“‡¥Á°¡’ªí≠À“„π¥â“πÕ“√¡≥å ¥â“π ¡“∏‘ ¥â“πæƒμ‘°√√¡ À√◊Õ§«“¡ “¡“√∂‡¢â“°—∫ºâŸÕ◊Ëπ¥â“π„¥
¥â“πÀπ÷ËßÀ√◊Õ‰¡à
‰¡à¡’ ¡’ªí≠À“ ¡’ªí≠À“ ¡’ªí≠À“
ªí≠À“ ‡≈Á°πâÕ¬ ™—¥‡®π Õ¬à“ß√ÿπ·√ß

❒❒❒❒

∂ⓧÿ≥μÕ∫ ç¡’ªí≠À“........é ‚ª√¥μÕ∫¢âÕ 1) - 4) μàÕ‰ªπ’ȥ⫬ 6 - 12 ‡¥◊Õπ ¡“°°«à“ 1 ªï
1) ªí≠À“∑’Ë¡’ ‡°‘¥¢÷Èπ¡“π“π‡∑à“‰√·≈â«
πâÕ¬°«à“ 1 ‡¥◊Õπ 1-5 ‡¥◊Õπ

❒❒❒❒

2) ‡¥Á°√⟠÷°Àßÿ¥Àß‘¥À√◊Õ‰¡à ∫“¬„®°—∫ªí≠À“∑’Ë¡’À√◊Õ‰¡à §àÕπ¢â“ß¡“° ¡“°∑’Ë ÿ¥
‰¡à‡≈¬ ‡≈Á°πâÕ¬ ❒ ❒
❒❒

3) ªí≠À“∑’Ë¡’ √∫°«π™’«‘μª√–®”«—π¢Õ߇¥Á°„π¥â“πμà“ßÊ μàÕ‰ªπ’ÈÀ√◊Õ‰¡à ¡“°∑’Ë ÿ¥
‰¡à‡≈¬ ‡≈Á°πâÕ¬ §àÕπ¢â“ß¡“° ❒
°“√§∫‡æ◊ËÕπ
❒ ❒ ❒ ❒

°“√‡√’¬π„πÀâÕ߇√’¬π ❒ ❒ ❒

4) ªí≠À“∑’Ë¡’ ∑”„Àâ§ÿ≥À√◊Õ™—Èπ‡√’¬π‡°‘¥§«“¡¬ÿà߬“°À√◊Õ‰¡à
‰¡à‡≈¬ ‡≈Á°πâÕ¬ §àÕπ¢â“ß¡“° ¡“°∑’Ë ÿ¥

❒❒❒❒

„π·μà≈– —ª¥“À凥Á°§ππ’ÈÕ¬àŸ°—∫§ÿ≥‚¥¬‡©≈’ˬ°’Ë™—Ë«‚¡ß (‚ª√¥√–∫ÿ) .........................................................™—Ë«‚¡ß

≈“¬‡´Áπ.....................................................................................«—π∑’Ë...................................................
‚ª√¥√–∫ÿ§«“¡ —¡æ—π∏å°—∫‡¥Á° (§√Ÿª√–®”™—Èπ/Õ◊ËπÊ)............................................................................

‚ª√¥μ√«® Õ∫Õ°’ §√ß—È «“à ∑“à πμÕ∫§√∫∑°ÿ ¢Õâ
¢Õ∫§ÿ≥∑’Ë„À⧫“¡√«à ¡¡Õ◊ „π°“√°√Õ°·∫∫ª√–‡¡‘ππ’È

181

i

182

ข. แบบรายงาน

แบบสรุปการประ�มินตน�องของ�รง�ร�ยน
สง�สรม� สุขภาพระด�บ�พชร
แบบรายงานการประ�มินภาวะการ�จร���ตบิ �ต
แบบรายงานผลการตรวจสุขภาพชอ งปากและฟน
แบบรายงานการทดสอบสมรรถภาพทางกาย
ของนก� �ร�ยน
แบบรายงานการประ�มนิ จ�ดแข�งจ�ดออน (SDQ)
แบบรายงานการทดสอบสายตาและการไดยิน

183

184 Ù‹ × แบบสรุปการประเมินตนเองตามเกณฑโรงเรยี นสง เสริมสุขภาพระดบั เพชร

โรงเรียน........................................................................................................สังกัด................................................................ตําบล...................................................................
อําเภอ.....................................................จงั หวัด....................................................มีนกั เรียน.....................................คน ขนาดโรงเรียน เล็ก กลาง ใหญ

มาตรฐานดาน/ตวั ชีว้ ัด เกณฑประเมนิ ขอ มลู
การดําเนนิ งานโรงเรียนสง เสรมิ สขุ ภาพ ณ ปจ จบุ ันเปนโรงเรยี นสงเสริม ครง้ั ที่ 1 ..................................... ครง้ั ท่ี 2 ..........................................
คร้งั ท่ี 3 ..................................... ครงั้ ที่ 4 ..........................................
1. โรงเรียนผานการประเมินรับรองเปนโรงเรียน สขุ ภาพระดับทอง ...........................................................................................................
สงเสริมสขุ ภาพระดบั ทอง นักเรียนดําเนินกจิ กรรม รายการชมรมดานสุขภาพ...................................................................
อยางนอ ย 6 เดอื นขึ้นไป ............................................................................................................
การดําเนนิ กิจกรรมสขุ ภาพของนกั เรียนแกนนํา มโี ครงงานทปี่ ระสบความสาํ เร็จ ช่ือชมรมทมี่ ีการดาํ เนนิ การตอเนอ่ื ง (ตัวอยา ง 1 ชมรม)
2. มีการจัดต้ังชมรมสุขภาพที่มีแกนนํานักเรียน ............................................................................................................
รวมตวั กนั ดาํ เนินกจิ กรรมสุขภาพอยางตอ เนือ่ ง อยา งนอย 1 เรอ่ื ง รายงานโครงงานของนักเรียนดานสุขภาพหรือสิ่งแวดลอม.................
ช่ือโครงงานทป่ี ระสบความสาํ เรจ็ 1 โครงงาน.....................................
3. มีโครงงานสุขภาพของนักเรียนท่ีประสบผลสําเร็จ
ชัดเจนในการลดปญหาสุขภาพหรือสิ่งแวดลอมใน
โรงเรยี นหรอื ชมุ ชน

ผลสําเรจ็ ของการดาํ เนินงาน ไมเ กนิ รอยละ 7 - จาํ นวนนกั เรยี นทชี่ ่งั นำํา้� หนัก/วัดสว นสงู ท้งั หมด = ………………..คน
4. ภาวะการเจรญิ เติบโต ไมเกินรอยละ 5 - จํานวนนักเรียนท่ีเริม่ อว นและอวน ………………..คน
4.1 นกั เรยี นมนี ำ้�าํ หนักตามเกณฑสว นสูง (W/A) คิดเปน รอ ยละ ....................
เกินเกณฑ (เร่ิมอวนและอวน) - จาํ นวนนักเรียนคอ นขางเตย้ี และเต้ยี ………………..คน
4.2 นกั เรยี นมสี วนสงู ตามเกณฑอ ายุ (H/A) คิดเปน รอยละ ....................
ตาํ่�ำกวาเกณฑ (คอ นขา งเตีย้ และเต้ยี )

‹Ù × 185 มาตรฐานดา น/ตวั ชี้วัด เกณฑประเมิน ขอมลู

5. นกั เรยี นไมม ีฟน แทผ ุ อดุ และถอน : รอ ยละ 45 ขน้ึ ไปสาํ หรบั นกั เรยี น - นักเรียนชัน้ ป.1-ป.6 ทไ่ี ดร บั การตรวจฟน ทง้ั หมด = …………..คน
ประถมศกึ ษาปท ่ี 1-6 ไมม ฟี น แทผ ุ นกั เรยี นท่ไี มม ฟี นแทผุ อดุ ถอน …………..คน
อดุ และถอน คิดเปนรอ ยละ ..............

: รอ ยละ 35 ขน้ึ ไปสาํ หรบั นกั เรยี น - นักเรยี นชั้น ม.1-ม.3 ทีไ่ ดรบั การตรวจฟน ท้ังหมด = …………..คน
มัธยมศึกษาปท่ี 1-3 ไมมีฟนแทผุ นกั เรียนที่ไมม ฟี น แทผุ อดุ ถอน …………..คน
อดุ และถอน คดิ เปนรอ ยละ ..............

6. นักเรียนอายุ 7-18 ปมีสมรรถภาพทางกายที่ นักเรียนผานเกณฑประเมินท้ัง - นกั เรยี นช้นั ป.1 ขึ้นไปทไ่ี ดรับการทดสอบสมรรถภาพทางกาย
สัมพันธกับสุขภาพ (Health-related Physical 3 ดา น ท้งั หมด = …………..คน
Fitness) ผานเกณฑ รอ ยละ 80 ขน้ึ ไป นักเรียนผานเกณฑร ะดับปานกลางข้ึนไป …………..คน
คิดเปน รอ ยละ ..............

7. นักเรียนท่ีมีปญหาสุขภาพจิตไดรับการดูแล นกั เรยี นทม่ี ปี ญ หาสขุ ภาพจติ ทกุ คน - นักเรียนทไ่ี ดร บั การประเมนิ ดา นสุขภาพจติ ทั้งหมด = …………..คน
ชวยเหลอื ไดร บั การดแู ลชว ยเหลอื นักเรียนทมี่ ปี ญ หาสุขภาพจติ …….…....คน
คิดเปนรอยละ ..............
นกั เรยี นทม่ี ปี ญ หาสขุ ภาพจติ ไดร บั การดแู ลชว ยเหลอื = ………....คน
คิดเปน รอยละ ..............

8. นกั เรยี นมคี วามรแู ละทกั ษะดา นสขุ อนามยั ทางเพศ มกี ารจดั กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี นดา น ชอ่ื กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น (หรอื โครงการ/ชมรม)..................................
สขุ อนามยั ทางเพศ ......................................................................................................
อยา งนอ ยภาคการศกึ ษาละ 1 เรอ่ื ง ดาํ เนนิ งานภาคการศกึ ษาท.่ี ..............................ป. ............................

186 Ù‹ × มาตรฐานดา น/ตัวชี้วัด เกณฑป ระเมิน ขอมลู

9. การสบู บหุ ร่ีในโรงเรียน ไมม ีการสบู บุหรีใ่ นโรงเรยี น ช่ือกิจกรรมหรือโครงการรณรงค/ปองกัน............................................
.............................................................................................................
10. นักเรียนท่ีมีสายตาและการไดยินผิดปกติ ไดรับ นักเรียนช้ันประถมศึกษาปที่ 1 1. นกั เรยี นชนั้ ป.1 ทไ่ี ดร บั การตรวจสายตาและการไดย นิ ทง้ั หมด......คน
การแกไ ข และ/หรือชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 มีปญหาดานสายตา ...............คน ไดรับการแกไข..................คน
ทกุ คน ที่มปี ญ หาไดรับการแกไ ข มปี ญหาดา นการไดย นิ ..............คน ไดรับการแกไ ข...................คน
2. นกั เรยี นชน้ั ม.1 ทไ่ี ดร บั การตรวจสายตาและการไดย นิ ทง้ั หมด.......คน
มีปญหาดานสายตา ...............คน ไดรับการแกไข..................คน
มปี ญหาดา นการไดย ิน..............คน ไดรบั การแกไ ข...................คน

11. มีโครงการแกไขปญหาสุขภาพหรือส่ิงแวดลอม มโี ครงการที่ประสบความสาํ เรจ็ รายการโครงการดา นสขุ ภาพ...................................................................
ที่มีความชุกสูงหรือเปนอันตรายตอสุขภาพ อยางนอย 1 โครงการ ............................................................................................................
นักเรยี นไดเปนผลสาํ เรจ็ ..............................................................................................................
ชื่อโครงการที่ประสบความสาํ เร็จ 1 โครงการ
..............................................................................................................

12. น้าํ บริโภคปลอดภัยและเพยี งพอ - มผี ลการตรวจวเิ คราะหค ณุ ภาพนา้ํ - จาํ นวนจดุ ทสี่ ง ตวั อยา งตรวจวเิ คราะห นาํ้ บรโิ ภค (20 รายการ)........จดุ
ผานเกณฑมาตรฐานคุณภาพ วันท่ีรายงานผล.....................................................
น้ำ�าํ บรโิ ภค กรมอนามยั พ.ศ.2553 - จาํ นวนจดุ ท่สี ง ตัวอยางตรวจโคลิฟอรม แบคทเี รียและฟคลั โคลิฟอรม
ไมเกิน 1 ป และมีผลการตรวจ แบคทเี รยี ทกุ 6 เดือน.......................................จดุ
ดานแบคทีเรีย (โคลิฟอรม วันทรี่ ายงานผล.....................................................
แบคทีเรียและฟคัลโคลิฟอรม - จาํ นวนจุดบรกิ ารน้ําดืม่ ................จุดตอผใู ช. ................คน
แบคทเี รยี ) ผา นเกณฑท กุ 6 เดอื น - ระบแุ หลง นาํ้ บรโิ ภคในโรงเรยี น
- มจี ดุ บรกิ ารนาํ้ ดม่ื 1ทต่ี อ นกั เรยี น ..............................................................................................................
และบคุ ลากร 75 คน

‹Ù × 187 มาตรฐานดา น/ตวั ชว้ี ดั เกณฑป ระเมิน ขอมูล
13. สวมผานเกณฑมาตรฐาน HAS
สวมทุกจุดผานเกณฑมาตรฐาน จาํ นวนนกั เรียนหญงิ ทง้ั หมด...........คน นกั เรียนชายทงั้ หมด...........คน
16 ขอ - จาํ นวนหองสว ม/ท่ปี สสาวะในโรงเรียน

นักเรียนหญงิ ..........ท่ี นกั เรยี นชาย................ท่ี
สว มนงั่ ราบ.............ท่ี โถปสสาวะชาย............ที่

14. มีการจัดหรือจําหนายอาหารวางที่มีคุณคาทาง ทกุ วันเปด เรยี น ตัวอยางรายการอาหารวา ง/เครือ่ งด่ืมทีจ่ าํ หนา ยในโรงเรยี น
โภชนาการ ไมหวานจัด ไมเค็มจัดและไมมี ขนม/อาหารวา ง...................................................................................
ไขมันสูง .............................................................................................................
เครือ่ งดืม่ ..............................................................................................
.............................................................................................................

15. มีการสงเสริมใหนักเรียนทุกคนไดบริโภคผัก นกั เรยี นไดร บั ประทานผกั เพยี งพอ ปรมิ าณผักที่ซื้อตอมอ้ื ตอ วนั
มอ้ื กลางวัน ตามปรมิ าณทแ่ี นะนํา ตามปริมาณท่ีแนะนําทุกวัน 1. กรณีโรงเรียนจดั หรอื จาํ หนา ยอาหารกลางวัน
เปดเรียน จํานวนนักเรยี นทัง้ หมด......................คน
นักเรยี นช้นั อนบุ าล ชน้ั อนบุ าล...............คน/ชน้ั ประถมฯ.............คน/ชนั้ มธั ยมฯ............คน
: 3 ชอ นกินขา ว/มื้อ/คน รวมปรมิ าณผักทีซ่ อ้ื ทงั้ หมด......................กโิ ลกรัม
2. กรณีใหรานคาจําหนาย (เฉพาะรานขายอาหารมื้อหลัก เชน
นกั เรยี นช้ันประถมศึกษา ขายขา วแกง กว ยเต๋ยี ว ฯลฯ)
: 4 ชอ นกินขา ว/ม้อื /คน รา นท่ี 1 ขาย...............รวมปรมิ าณผกั ทซ่ี อ้ื ทง้ั หมด.................ก.ก.ตอ มอื้
รา นที่ 2 ขาย...............รวมปรมิ าณผกั ทซ่ี อ้ื ทงั้ หมด.................ก.ก.ตอ มอื้
นักเรยี นชนั้ มัธยมศกึ ษา รา นที่ 3 ขาย...............รวมปรมิ าณผกั ทซี่ อื้ ทงั้ หมด.................ก.ก.ตอ มอื้
: 5 ชอนกินขา ว/มอื้ /คน รา นที่ 4 ขาย...............รวมปรมิ าณผกั ทซี่ อื้ ทงั้ หมด.................ก.ก.ตอ มอื้
(จํานวนท่ีขายอาหารรวมทุกเมนู......................จาน/ชาม ตอวัน
เฉล่ยี นร. 1 คน รับประทานอาหาร 1 จาน/ชาม)

188 Ù‹ × มาตรฐานดาน/ตัวชว้ี ัด เกณฑประเมิน ขอ มลู
16. โรงอาหารผานเกณฑมาตรฐานสุขาภิบาล
โรงอาหารผานเกณฑมาตรฐาน ผลการดําเนินงาน...............................................................................
อาหารในโรงเรยี น 30 ขอ .............................................................................................................

17. การบาดเจ็บในโรงเรียนท่ีทําใหนักเรียนตอง ไมมีนักเรียนบาดเจ็บท่ีทําใหตอง ผลการดําเนินงาน...............................................................................
พักรกั ษาตวั ในโรงพยาบาล พกั รกั ษาตวั ในโรงพยาบาล ในชว ง .............................................................................................................
รอบปทผ่ี านมา

18. มีการจัดการปญหาที่เกิดจากมลภาวะภายนอก มกี ารจัดการทุกปญ หา (ถา ม)ี ระบุปญหามลภาวะ (ถามี)...................................................................
โรงเรยี นท่ีมีผลกระทบตอ สขุ ภาพ .............................................................................................................
การแกไข..............................................................................................
.............................................................................................................

19. โรงเรียนผานเกณฑมาตรฐานสุขาภิบาล สง่ิ แวดลอ มในโรงเรยี นผา นเกณฑ ผลการดําเนินงาน..............................................................................
สิง่ แวดลอ มในโรงเรยี น 28 ขอ ............................................................................................................

ขอรับรองวาขอ มูลการประเมนิ ดังกลา วขางตนเปน ความจรงิ ลงช่อื ..............................................................ผบู ริหารโรงเรียน
(.............................................................)

ตําแหนง ............................................................
วนั ที.่ .....................................................