243 LH Luteinising Hormone MCH Maternal & Child Health MEC Medical Eligibility Criteria NBOS National Blue Ocean Strategy NGO Non Govement Organisation (Badan Bukan Kerajaan) OKU Orang Kurang Upaya O&G Obstetric & Gynaecology OPD Out Patient Department PJK Penyelia Jururawat Kesihatan PHN Public Health Nurse PKD Pejabat Kesihatan Daerah PPK Pembantu Perawatan Kesihatan POA Period of Amenorrhoea POP Progesteron Only Pill PP&K Pegawai Perubatan dan Kesihatan PPH Post Partum Haemorrhage STI Sexually Transmitted Infections SISPEK Sistem Pengumpulan Maklumat Aktiviti Promosi Kesihatan VDRL Venereal Disease Research Laboratory Y/M Yang Menyelia
Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak 244 Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam PENGHARGAAN Setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan terim kasih kepada semua yang terlibat dalam menghasilkan manual ini. Penasihat: To’ Puan Dr. Safurah bt. Jaafar Pengarah Bahagian Pembanginan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia Dr. Faridah bt. Abu Bakar Timbalan Pengarah (Kesihatan Keluarga) Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga Kementerian Kesihatan Malaysia Dr. Majdah bt. Mohamed Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Noraziah bt. Aboo Bakar Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Rohana bt. Ismail Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Aminah Bee bt. Mohd. Kassim Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Siti Zaleha bt. Sulaimen Pakar Perubatan Keluarga Klinik Kesihatan Merlimau, Melaka Dr. Yusmawati bt. Mohd Yusof Pakar Perubatan Keluarga Klinik Kesihatan Seberang Jaya, Pulau Pinang Dr. Lilawati bt. Ismail Pakar Perubatan Keluarga Klinik Kesihatan Hutan Melintang PKD Hilir Perak, Perak Dr. Rozita bt. Ab. Rahman Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Tuty Aridzan Irdawati bt. Mohsin Ketua Penolong Pengarah Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Siti Habsah bt. Abdul Halim Ketua Penolong Pengarah Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Amy Nur Diyana bt. Mohamed Nasir Ketua Penolong Pengarah Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Dr. Zul Azwin bt. Zulkifli Ketua Penolong Pengarah Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Mahawa bt. Abd. Manan Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Athnah bt. Sulaiman Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Chupia @ Jupiah bt. Guting Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Noor Aini bt. Karimon Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Lidwina bt. Edwin Amir Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Wong Moi Lan Pengajar Jururawat Kanan Kolej Sains Kesihatan Bersekutu Sg. Buloh, Selangor Pn. Chen Phaik Guan Pengajar Jururawat Kesihatan Awam Kolej Sains Kesihatan Bersekutu Sg. Buloh, Selangor Pn. Norkiah bt. Arshat Pengajar Jururawat Kesihatan Awam Kolej Sains Kesihatan Bersekutu, Kota Kinabalu, Sabah Pn. Umi Kalsom bt. Abd. Rahman Ketua Penolong Pengarah Bahagian Kejururawatan, KKM Pn. Masnie bt. Baliran Ketua Penolong Pengarah Bahagian Kejururawatan, KKM Pn. Farah bt. Abdullah Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Unit Perkhidmatan Kesihatan Orang Asli, Pejabat TKPK (Kesihatan Awam), KKM Pn. Norazlina bt. Mohd Sab Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Rajeswary a/p N. Marie Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
245 Pn. Puah Hooi Meng Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Taiping, PKD Larut Matang & Selama, Perak Pn. S. Kalyani a/p Sangaran Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan PKD Kuala Pilah, Negeri Sembilan Pn. Munah bt. Abd. Rahman Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan JKN Pahang Pn. Noorhiyati bt. Ayoob Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan PKD Kepala Batas, Kedah Pn. Norlela bt. Hassan Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan PKD Tampin, Negeri Sembilan Pn. Narry Lwi Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Bukit Kuda, PKD Klang, Selangor Pn. Rohayati bt. Ibrahim Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan PKD Kangar, Perlis Pn. Hassmah bt. Yussof Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan PKD Tanah Merah, Kelantan Pn. Tay Yock Moy Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan JKN Negeri Sembilan Pn. Manuela Sodoi Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan PKK Penampang, Sabah Pn. Khamisah Barukang Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan WP Labuan Pn. Maimunah bt. Hamid Penyelia Jururawat Kesihatan KKIA Batu Gajah, PKD Kinta, Perak Pn. Namishah bt. Kamaruddin Penyelia Jururawat Kesihatan PKD Manjung, Perak Pn. Fatimah bt. Abu Bakar Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Norasmah bt. Hakim Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Kepala Batas PKD Seberang Prai Utara, Pulau Pinang Pn. Diwi Murni bt. Mohd. Yusof Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Batu Pahat, Johor Pn. Juwita bt. Abu Talib @ A. Hamid Penyelia Jururawat Kesihatan JKN Johor Pn. Jameah bt. Megat Sahabudin Ketua Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Bota Kiri, PKD Perak Tengah, Perak Pn. Sharifah Hasliza bt. Syed Harun Ketua Jururawat Kesihatan JKN Pulau Pinang Pn. Zalelawati bt. Zainuddin Penyelia Jururawat Kesihatan JKN Selangor Pn. Sarimah bt. Ibrahim Penyelia Jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Kapar, PKD Klang, Selangor Pn. Roszlita bt. Musman Ketua jururawat Kesihatan Klinik Kesihatan Sg. Tengi, PKD Kuala Selangor, Selangor Pn. Norhafishah bt. Abu Hassan Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Teressa Mansai Penyelia Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Suzana bt. Kipli Ketua Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Rosinah bt. Hashim Ketua Jururawat Kesihatan Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak 246 Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam EDITOR Pn. Noor Aini bt. Karimon Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan, Sektor Kesihatan Ibu, Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Chupia @ Jupiah bt. Guting Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan Kanan, Sektor Kanak-kanak, Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM Pn. Lidwina bt. Edwin Amir Ketua Penyelia Jururawat Kesihatan, Sektor Kanak-kanak, Bahagian Pembangunan Kesihatan Keluarga, KKM
247 NOTA
Manual Perkhidmatan Kesihatan Ibu & Anak 248 Bagi Anggota Kejururawatan di Perkhidmatan Kesihatan Awam NOTA