MAKROEKONOMI

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  33

Apakah kesan masalah ini? Masalah ini boleh menyebabkan KDNK terlebih kira
atau jangkaan dan nilai ini tidak menunjukkan nilai sebenar. Untuk memudahkan
anda memahami konsep ini, mari kita rujuk Contoh 2.6.

Contoh 2.6:
Andaikan terdapat tiga langkah untuk mengeluarkan pakaian (Jadual 2.2).

Jadual 2.2: Kaedah Nilai Tambah

Proses Nilai Tambah Nilai Tambah
(RM) (RM)
Firma I ă Kapas kepada benang
Firma II ă Benang kepada kain 100 100
Firma III ă Kain kepada pakaian 150 50
230 80
JUMLAH
230

Dalam proses pertama, kapas diproses menjadi benang dan dijual kepada
Firma II sebanyak RM100. Pada peringkat ini, nilai RM100 dikeluarkan
(andaikan kapas itu diperoleh secara percuma).

Firma II kemudian menghasilkan kain menggunakan benang dan menjualnya
kepada Firma III sebanyak RM150. Proses ini ditambah dengan nilai RM50
daripada nilai asal RM100.

Seterusnya, kain dijadikan pakaian dalam langkah ketiga pengeluaran.
Pakaian ini kemudian dijual oleh Firma III untuk pengguna pada harga
RM230. Ini bermakna, nilai RM80 telah ditambah dalam harga ketika kain
dibeli.

Berdasarkan kaedah pengeluaran, hanya nilai akhir pengeluaran sahaja yang
diambil kira dalam pendapatan negara. Dalam kes ini, hanya nilai akhir
RM230 sahaja diambil kira. Jika nilai barang pertengahan dimasukkan
(contohnya, 100 + 150 + 230), ini akan bermaksud nilai tersebut telah ditambah
dua kali dan pendapatan negara akan terlebih kira.

2.4.3 Kaedah Pendapatan

Bagaimanakah kita menggunakan kaedah pendapatan dalam mengira KDNK?
Mengira KDNK menggunakan kaedah pendapatan adalah bermaksud
menjumlahkan pendapatan yang dibayar oleh firma kepada isi rumah untuk

34  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

faktor pengeluaran yang digajikan oleh firma. Sebagai contoh, buruh, tanah,
modal dan usahawan. Kaedah ini membahagikan pendapatan kepada lima
bahagian seperti yang diterangkan dalam Jadual 2.3 berikut.

Jadual 2.3: Lima Kategori bagi Kaedah Pendapatan

Kaedah Pendapatan Penerangan

Upah Pekerja Ia bermaksud upah yang dibayar kepada pekerja. Ini
termasuklah upah bersih dan gaji, ditambah dengan faedah
sampingan yang dibayar oleh majikan seperti insurans
kesihatan, sumbangan keselamatam sosial dan sumbangan
wang simpanan atau pencen.

Faedah Bersih Merupakan bayaran faedah ke atas deposit yang dibuat oleh
bank kepada pelanggan atau isi rumah. Bayaran ini mesti
mengurangkan faedah yang dibayar oleh pelanggan atau isi
rumah untuk pinjaman yang diambil.

Pendapatan Sewa Merupakan jumlah sewa yang dikutip bagi penggunaan tanah
dan input lain. Ia termasuklah bayaran sewa rumah dan
anggaran sewa yang perlu dibayar oleh mereka yang tinggal di
rumah mereka sendiri.

Untung Korporat Merupakan keuntungan yang diperoleh oleh sektor isi rumah
bagi membekalkan perkhidmatan keusahawanan melalui
syarikat. Keuntungan korporat dibayar sebagai dividen dan
keuntungan yang tidak dibahagikan dianggap juga sebagai
pendapatan.

Pendapatan Pengusaha adalah seseorang yang memiliki perniagaan
Pengusaha sendiri. Pendapatan beliau termasuklah jumlah semua empat
sumber pendapatan yang dinyatakan tadi.

Namun, pendapatan pengusaha adalah sukar untuk
dibahagikan ke dalam pampasan pekerja, pendapatan sewa
dan keuntungan. Oleh itu, ia perlu digabungkan ke dalam
kategori tunggal iaitu pendapatan pengusaha.

Akhir sekali, kita boleh membuat kesimpulan bahawa pendapatan negara boleh
diukur dengan menambah jumlah semua pendapatan dalam Jadual 2.3 tadi. Ini
kemudiannya boleh diringkaskan menjadi formula berikut.

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  35

Pendapatan Negara = Upah pekerja
+ Faedah bersih
+ Pendapatan sewa
+ Keuntungan korporat
+ Pendapatan pengusaha

= KDNK

SEMAK KENDIRI 2.1

Berikan makna bagi setiap kaedah di bawah dengan menggunakan
perkataan anda sendiri.

Kategori Pendekatan Pendapatan Makna
Upah pekerja
Faedah bersih
Pendapatan sewa
Keuntungan korporat
Pendapatan pengusaha

2.5 PENYELARASAN KOS FAKTOR KEPADA
HARGA PASARAN

Dalam proses pengiraan KDNK, pendekatan perbelanjaan menilai barang dan
perkhidmatan pada kadar pasaran, manakala pendekatan pendapatan pula
membuat pengiraan berdasarkan kos faktor pengeluaran yang digunakan untuk
menghasilkan sesuatu barang dan perkhidmatan.

Terdapat dua elemen penting yang membezakan harga pasaran daripada kos
faktor. Elemen tersebut ialah cukai tidak langsung dan subsidi. Cukai jualan
menyebabkan nilai harga pasaran menjadi lebih tinggi daripada kos faktor,
manakala subsidi membuatkan kos faktor yang lebih tinggi daripada harga
pasaran. Dalam usaha untuk menyesuaikan kos faktor kepada harga pasaran,
cukai tidak langsung perlu ditambah dan subsidi perlu dipotong seperti yang
ditunjukkan dalam formula berikut.

Kos Faktor + (Cukai Tidak Langsung ă Subsidi) = Harga Pasaran

36  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

Mari kita lihat Contoh 2.7 berikut yang menunjukkan bagaimana untuk mengira
nilai KDNK bagi daerah X pada harga pasaran.

Contoh 2.7:
Berikut adalah maklumat berkaitan dengan pendapatan negara X:

KDNK pada kos faktor [KDNK (kf)] = RM100 juta
Cukai tidak langsung = RM25 juta
Subsidi = RM7 juta

Apakah nilai KDNK bagi negara X pada harga pasaran?

Jawapan: GDPkf + cukai tidak langsung ă subsidi
KDNK (hp) = RM100 juta + RM25 juta ă RM7 juta
RM118 juta
=
=

Oleh itu, KDNK pada harga pasaran bagi negara X adalah RM118 juta.

LATIHAN 2.3

1. Nyatakan tiga kaedah untuk mengira KDNK.
2. Bagaimanakah nilai kos faktor diselaraskan kepada nilai pasaran?

2.6 KEGIATAN EKONOMI YANG TIDAK
DINYATAKAN

AKTIVITI 2.3

Apakah pandangan anda terhadap pengeluaran pertanian tradisional
yang dijalankan di kampung (ini merujuk khusus kepada petani yang
tidak menjual hasil pertanian mereka dan hanya untuk memenuhi
keperluan isi rumah mereka)? Bagaimanakah aktiviti ekonomi ini
diukur?

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  37

Dalam mengukur KDNK, hanya nilai pengeluaran daripada aktiviti ekonomi yang
produktif, sah di sisi undang-undang dan dipasarkan sahaja akan dikira. Namun,
anda tentu sedar bahawa terdapat juga aktiviti ekonomi yang produktif tetapi
menyalahi undang-undang dan tidak dipasarkan. Subtopik berikut menerangkan
empat contoh aktiviti yang tidak termasuk dalam pengiraan KDNK.

2.6.1 Keluaran Pertanian Petani Tradisional

Dalam pertanian tradisional, beberapa output yang dihasilkan adalah digunakan
untuk kegunaan pengusaha itu sendiri. Walaupun aktiviti ekonomi ini adalah
produktif, ia tidak dipasarkan. Oleh itu, jenis pertanian pada skala yang lebih
kecil tidak termasuk dalam pengiraan KDNK. Rajah 2.5 berikut menunjukkan
satu contoh pertanian tradisional.

Rajah 2.5: Penanaman padi merupakan aktiviti pertanian tradisional
Sumber: http://images.google.com.my

2.6.2 Aktiviti Haram

Walaupun aktiviti-aktiviti seperti pengedaran dadah, pelacuran, perjudian atau
perdagangan pasaran gelap adalah produktif dan menjana wang yang banyak, ia
tidak termasuk dalam pengiraan KDNK. Ini adalah kerana aktiviti tersebut
menyalahi undang-undang, norma dan agama.

38  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

2.6.3 Aktiviti Produktif yang Tidak Dibayar

Adakah anda sedar terdapat pelbagai aktiviti produktif yang tidak dibayar?
Sebagai contoh, kerja rumah yang dilakukan oleh suri rumah. Kerja ini tidak
dibayar dan oleh itu, ia sukar untuk dinilai. Justeru, ia tidak termasuk dalam
pengiraan KDNK. Walau bagaimanapun, jika kerja itu diberikan kepada
pembantu rumah dan beliau telah dibayar untuk kerja yang dilakukan, maka ia
akan diambil kira dalam KDNK.

2.6.4 Ganjaran Bukan Wang

Ia adalah perkara biasa bagi pengurus syarikat untuk menerima sebahagian
faedah dalam bentuk sesuatu yang lain daripada wang tunai. Sebagai contoh,
penginapan hotel atau pengangkutan percuma. Walaupun ini meningkatkan
pendapatan sebenar, ia masih tidak termasuk dalam pengiraan KDNK.

Selain aktiviti yang tidak termasuk dalam pengiraan KDNK, terdapat juga
batasan konsep KDNK dari segi kebajikan sosial. Seperti yang kita tahu,
peningkatan dalam KDNK adalah perkara yang baik dan ia adalah salah satu
objektif utama dasar ekonomi makro. Walau bagaimanapun, bolehkah kita
menggunakan konsep KDNK sebagai langkah kebajikan? Penurunan tahap
jenayah dalam negara pasti meningkatkan kebajikan sosial tetapi tahap jenayah
tidak diukur dalam KDNK. Jika tahap jenayah menurun, masyarakat akan
menjadi lebih baik, tetapi penurunan dalam jenayah tidak meningkatkan
pengeluaran, oleh itu ia tidak dicerminkan dalam KDNK. Begitu juga dalam kes
pencemaran, KDNK tidak mencerminkan kerugian. Ia hanya menunjukkan
KDNK yang lebih tinggi apabila pengeluaran yang lebih dihasilkan meskipun
wujud kesan pencemaran kepada masyarakat.

2.7 KDNK BENAR DAN KDNK NOMINAL

Perlu diingat bahawa nilai KDNK bagi negara berubah dari semasa ke semasa.
Begitu juga dengan harga yang sentiasa turun naik mengikut keadaan semasa.
Oleh itu, maklumat yang berkaitan dengan peningkatan dalam pengeluaran
adalah penting.

Walau bagaimanapun, elemen perubahan pada harga telah diketepikan daripada
nilai pengeluaran negara. Data yang terpencil ini amat diperlukan kerana ia
menunjukkan perbezaan harga yang lebih bermakna kepada ekonomi. Bagi
pembuat dasar pula, ia penting kerana mencerminkan aktiviti ekonomi sebenar.

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  39

Terdapat dua jenis KDNK iaitu KDNK benar dan KDNK nominal. Mari kita lihat
definisi mereka.

KDNK benar bermakna nilai KDNK yang tidak mempunyai sebarang unsur
perubahan harga dalam perhitungannya. KDNK dikira berdasarkan harga
tetap.

KDNK nominal bermakna ukuran nilai semua barang dan perkhidmatan
yang dikeluarkan dinyatakan dalam harga semasa. Perubahan harga akan
memberi kesan kepada nilai KDNK.

Untuk memudahkan anda memahami kedua-dua konsep ini, mari kita rujuk
Contoh 2.8 berikut.

Contoh 2.8:
Bayangkan negara X hanya menghasilkan dua barangan iaitu makanan dan
pakaian. Jadual 2.4 berikut menunjukkan kuantiti dan harga bagi kedua-dua
barangan bagi tahun 2001 dan 2002.

Jadual 2.4: Kuantiti dan Harga bagi Negara X

Tahun Kuantiti (Unit) Harga

2010 Makanan Pakaian Makanan Pakaian
2011
5 10 RM20 RM15

7 12 RM22 RM15

Berdasarkan maklumat dalam Jadual 2.4 tadi, nilai KDNK nominal (nilai
barangan yang dikeluarkan untuk tahun tertentu bagi negara itu pada tahun
2010 dan 2011) dinyatakan seperti berikut:

Tahun 2010 (5 Makanan  RM20) + (10 Pakaian  RM15) = RM250
Tahun 2011 (7 Makanan  RM22) + (12 Pakaian  RM15) = RM334

40  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

KDNK bagi tahun 2010 adalah berdasarkan harga bagi tahun 2010 seperti
berikut:

(5 Makanan  RM20) + (10 Pakaian  RM15) = RM250

Memandangkan harga yang digunakan adalah sama iaitu harga bagi tahun
2010, nilai KDNK benar dan KDNK nominal adalah sama pada harga RM250.
Berdasarkan harga bagi tahun 2010, nilai KDNK benar untuk 2011 ialah:

(7 Makanan  RM20) + (12 Pakaian  RM15) = RM320

Secara perbandingan, nilai KDNK bagi tahun 2011 adalah lebih rendah
daripada nilai KDNK nominal bagi tahun yang sama. Ini adalah disebabkan
oleh kenaikan harga makanan pada tahun 2010 hingga 2011.
KDNK benar boleh diukur dengan menggunakan harga tetap pada sebarang
tahun. Pada tahun 2011, KDNK benar juga boleh diukur berdasarkan harga
2011.
Kadar pertumbuhan KDNK benar antara 2010 dan 2011 boleh dikira seperti
berikut:

(RM320 ă RM250 / RM250  100 = 28%

Nilai 28% menunjukkan kadar pertumbuhan purata bagi kedua-dua
makanan dan pakaian bagi negara X.

LATIHAN 2.4

1. Nyatakan jenis aktiviti yang tidak termasuk dalam pengiraan
pengeluaran negara.

2. Jelaskan perbezaan antara KDNK benar dengan KDNK nominal.

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  41

2.8 KEGUNAAN DATA PENGELUARAN
NEGARA

Tahukah anda bahawa data pengeluaran negara mencerminkan aktiviti ekonomi
keseluruhan bagi negara? Ia amat berguna untuk banyak pihak. Bagi Malaysia,
pihak tersebut termasuklah kerajaan, pembuat dasar dan Bank Negara. Apakah
kegunaan data ini? Rajah 2.6 menyenaraikan lima kegunaan utama data
pengeluaran negara.

Rajah 2.6: Kegunaan data pengeluaran negara
Mari kita pelajari dengan lebih lanjut lima kegunaan utama data pengeluaran
negara dalam bahagian seterusnya.
(a) Mengukur Prestasi Ekonomi

Kadar pertumbuhan ekonomi boleh dikira dengan membandingkan data
pengeluaran negara semasa dengan tahun sebelumnya. Maklumat
mengenai kadar pertumbuhan ekonomi membantu kerajaan membuat
perbandingan dengan negara lain.
(b) Memudahkan Pembuat Dasar dalam Merancang
Pembuat dasar memerlukan data pengeluaran negara untuk menggubal
dasar ekonomi untuk tahun yang akan datang. Pengeluaran kebangsaan
merupakan panduan penting yang menyediakan maklumat tentang
prestasi ekonomi negara. Oleh itu, ia adalah penting untuk tujuan
perancangan.

42  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

(c) Menunjukkan atau Menyatakan Kejayaan atau Kegagalan Dasar Kerajaan
Kerajaan dapat menilai keberkesanan dasar ekonomi yang telah
dilaksanakan berdasarkan maklumat mengenai pengeluaran negara. Ia juga
membolehkan kerajaan untuk melihat apa-apa masalah ekonomi yang
mungkin boleh timbul dan mencari jalan untuk menyelesaikan masalah
tersebut.

(d) Mengukur Taraf Hidup Rakyat
Data pengeluaran negara digunakan untuk mengukur taraf hidup rakyat.
Biasanya, nilai KDNK benar atau KDNK per kapita digunakan sebagai
kayu pengukur. Dengan data ini, kita boleh membandingkan taraf hidup
rakyat dari semasa ke semasa atau membandingkannya dengan negara
lain.

(e) Menilai Sumbangan Sektor Ekonomi terhadap Ekonomi Negara
Berdasarkan pendekatan pengeluaran, sumbangan yang dibuat oleh setiap
sektor ekonomi ke arah pertumbuhan ekonomi secara keseluruhan boleh
dinilai. Kerajaan boleh mengenal pasti sektor yang dianggap tulang
belakang kepada ekonomi negara. Berdasarkan prestasi setiap sektor itu,
kerajaan juga boleh menilai kejayaan atau kegagalan dasar yang berkaitan
dengan setiap sektor.

2.9 FAKTOR YANG MEMPENGARUHI TAHAP
PENGELUARAN NEGARA

Tahap pengeluaran sesebuah negara selalu berubah-ubah mengikut masa.
Pengeluaran negara maju seperti Amerika dan Jepun adalah lebih tinggi
berbanding dengan pengeluaran negara membangun seperti Sri Lanka dan
Thailand. Ada dua jenis faktor yang boleh memberi kesan kepada tahap
pengeluaran negara ialah faktor dalaman dan faktor luaran.

2.9.1 Faktor Dalaman

Antara faktor dalaman yang memberi kesan kepada tahap pengeluaran negara
adalah sumber asli seperti petroleum dan gas. Negara yang kaya dengan sumber
semula jadi pasti mempunyai tahap pengeluaran negara yang lebih tinggi
berbanding dengan negara yang tidak mempunyai sumber semula jadi.

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  43

Faktor tenaga atau buruh memainkan peranan yang penting dalam menyumbang
ke arah pengeluaran negara. Negara yang mempunyai pekerja yang rajin dan
berkebolehan, sebagai contoh, Jepun, pasti akan meningkatkan tahap pengeluaran
negara berbanding dengan negara dengan pekerja yang malas dan tidak
produktif.

Di samping itu, jumlah modal yang dimiliki oleh sesebuah negara juga memberi
kesan kepada tahap pengeluaran negara. Negara yang mempunyai modal yang
kurang tidak mampu untuk menghasilkan output yang besar berbanding dengan
negara yang mempunyai modal yang lebih.

Tahap teknologi juga menentukan tahap pengeluaran negara. Negara yang
mempunyai pengetahuan dan kemajuan teknologi mampu menghasilkan barang
dan perkhidmatan dengan menggunakan kaedah yang lebih cepat dan lebih
cekap.

2.9.2 Faktor Luaran

Pelaburan asing memainkan peranan penting dalam meningkatkan pendapatan
negara dan pertumbuhan ekonomi negara. Pelaburan asing, sama ada secara
langsung atau tidak langsung, menyumbang kepada pertumbuhan ekonomi
negara dan tahap pendapatan.

Adakah anda tahu bahawa perdagangan juga memberi kesan kepada
pendapatan negara? Terdapat syarat perdagangan yang perlu dipatuhi dalam
negara. Apakah yang dimaksudkan dengan syarat perdagangan?

Syarat perdagangan merujuk kepada nisbah jumlah sesebuah negara
menerima bagi komoditi eksport kepada jumlah ia membayar untuk komoditi
import.

Syarat perdagangan adalah baik jika ia menunjukkan bahawa negara sedang
menerima kuantiti import yang lebih tinggi berbanding dengan kuantiti eksport.
Ini bermakna, negara tersebut perlu membayar kurang untuk produk yang
diimport iaitu ia perlu memberi kurang eksport untuk import yang diterimanya.

Menerima bantuan daripada negara lain juga boleh meningkatkan taraf hidup
negara penerima. Sebagai contoh, bantuan yang disediakan oleh organisasi
antarabangsa dan negara maju boleh membantu mengurangkan kadar
kemiskinan di negara miskin. Begitu juga dengan pengeluaran oleh negara
membangun. Ia boleh diperbaiki dengan bantuan negara lain.

44  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

LATIHAN 2.5

1. Apakah kegunaan data pengeluaran negara?
2. Bincangkan faktor yang memberi kesan kepada tahap pendapatan

negara.

2.10 MASALAH DALAM PENGIRAAN
PENGELUARAN NEGARA

AKTIVITI 2.4

Proses pengiraan pengeluaran negara bukanlah sesuatu yang mudah.
Selalunya, masalah yang tidak diduga muncul dan akan membuatkan
perkara menjadi lebih sukar. Sebelum anda meneruskan subtopik ini,
cuba kenal pasti masalah yang biasa anda baca dalam surat khabar
berkaitan dengan ekonomi.
Pengiraan pengeluaran negara adalah proses yang sangat rumit dan banyak
masalah boleh timbul semasa proses ini dijalankan. Rajah 2.7 berikut
menunjukkan empat masalah yang biasanya timbul semasa proses pengiraan
pengeluaran negara dilakukan.

Rajah 2.7: Empat masalah dalam pengiraan pengeluaran negara

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  45

Keempat-empat masalah tersebut dibincangkan dengan lebih lanjut seperti
berikut.

(a) Mengumpul Maklumat
Mengumpul maklumat atau data adalah sukar kerana ada beberapa pihak,
seperti ahli perniagaan kecil-kecilan dan petani yang tidak menyimpan
rekod terperinci aktiviti ekonomi mereka. Nilai pengeluaran yang
diperoleh daripada mereka biasanya dalam bentuk anggaran. Kesilapan
selalu berlaku ketika mengklasifikasikan maklumat ini di mana ia boleh
menyebabkan kekeliruan dalam proses pengiraan.

(b) Mengira Dua Kali
Kesukaran dalam membezakan barangan akhir daripada barang pengantara
mungkin membawa kepada masalah pengiraan dua kali. Produk boleh
diklasifikasikan sebagai barangan akhir atau pertengahan bergantung
kepada penggunaannya. Sebagai contoh, tepung yang dibeli oleh suri rumah
boleh dianggap sebagai produk akhir. Walau bagaimanapun, tepung yang
dibeli oleh pembuat roti dianggap sebagai produk perantaraan.

(c) Menentukan Harga Barangan
Biasanya, harga barangan adalah berbeza dari satu kawasan dengan
kawasan yang lain. Di samping itu, terdapat harga barang tertentu yang
sentiasa berubah. Sebagai contoh, harga minyak sawit yang berubah setiap
hari. Oleh itu, kesukaran timbul dalam menentukan harga yang perlu
diambil kira dalam menghitung pengeluaran negara.

(d) Penurunan Nilai (Susut Nilai)
Ia adalah sukar untuk mengira nilai mata wang kerana tidak ada rekod
yang terperinci mengenai beberapa aktiviti ekonomi. Selain itu, terdapat
kaedah yang berbeza dalam mengira penyusutan nilai selain setiap kaedah
yang memberikan angka yang berbeza.

AKTIVITI 2.5

Berdasarkan pemahaman anda tentang masalah yang biasanya timbul
dalam pengiraan pengeluaran negara, kenal pasti sekiranya terdapat
sebarang masalah yang tidak disebut dalam perbincangan tadi. Cuba
anda senaraikan.

46  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

2.11 KITARAN PERNIAGAAN

Akhir sekali, sebelum kita mengakhiri topik ini, mari kita belajar tentang kitaran
perniagaan bagi pengeluaran negara. Adakah anda masih ingat maksud „kitaran
perniagaan‰ yang telah anda jumpa dalam Topik 1 yang lalu?

Kitaran perniagaan boleh ditakrifkan sebagai perubahan berkala dalam
kadar aktiviti ekonomi, seperti yang diukur oleh tahap pekerjaan, harga dan
pengeluaran.

Biasanya, kitaran perniagaan berlangsung dalam tempoh antara 2 hingga 10
tahun, disertai oleh pengembangan dan penguncupan dalam pelbagai sektor
ekonomi.
Mari kita lihat Rajah 2.8 berikut yang menunjukkan kitaran perniagaan.

Rajah 2.8: Kitaran perniagaan
Berdasarkan Rajah 2.8 tadi, anda boleh melihat bahawa terdapat lima peringkat
kitaran perniagaan iaitu puncak, lompang, pemulihan, pertumbuhan
(perkembangan) dan kemelesetan (penguncupan). Terdapat titik antara
peringkat yang ditunjukkan oleh puncak dan lompang. Ia merupakan fasa yang
paling penting dalam kitaran perniagaan iaitu pertumbuhan (perkembangan)
dan kemelesetan (penguncupan). Ekonomi dikatakan mencapai kitaran penuh
apabila ekonomi telah melalui lima peringkat. Sebagai contoh, kitaran
perniagaan yang bermula di puncak menjadi lengkap apabila ia berakhir di
puncak seterusnya.

TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA  47

Kemelesetan bermula di puncak dan berakhir pada lompang. Kemelesetan
berlaku apabila nilai pengeluaran negara sebenar jatuh untuk dua suku tahun
berturut-turut. Ciri-ciri utama kemelesetan termasuk penurunan dalam
permintaan untuk tenaga kerja dan pengurangan dalam perbelanjaan oleh
pengguna. Kemelesetan juga dicerminkan dalam penurunan dalam keuntungan
syarikat. Apabila perbelanjaan pengguna berkurangan semasa kemelesetan,
produk firma yang tidak terjual meningkat dan ini akan meningkatkan inventori
firma.

Sebaliknya, pengembangan bermula pada lompang dan berakhir di puncak.
Pada peringkat awal pengembangan, ia dipanggil pemulihan. Ini berlaku apabila
pengeluaran negara meningkat selama enam bulan secara berterusan.
Pertumbuhan dalam ekonomi mencerminkan peningkatan keyakinan sektor
perniagaan, kenaikan dalam pelaburan dan permintaan untuk buruh. Dengan
peningkatan pendapatan, kuasa beli rakyat juga turut meningkat. Keuntungan
firma juga akan meningkat tetapi inventori akan dikurangkan.

LATIHAN 2.6

1. Ada banyak masalah yang perlu diambil kira dalam pengiraan
pengeluaran negara. Jelaskan masalah yang biasa timbul dalam
pengiraan ini.

2. Tentukan kitaran perniagaan dan bincangkan lima fasa dalam
kitaran perniagaan.

 Aliran model pendapatan menunjukkan aktiviti ekonomi paling ringkas di
mana ia hanya melibatkan dua pihak iaitu isi rumah dan firma.

 Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) bermaksud jumlah nilai pasaran bagi
semua barang dan perkhidmatan akhir yang dikeluarkan dalam lingkungan
negara bagi sesuatu tempoh tertentu.

 Keluaran Negara Kasar (KNK) bermaksud jumlah nilai pasaran bagi barang
dan perkhidmatan akhir yang dikeluarkan oleh rakyat negara tersebut
menggunakan sumber negaranya sendiri (tidak kira sama ada operasi
pengeluaran tersebut dijalankan di dalam atau luar negara).

48  TOPIK 2 PENGELUARAN NEGARA

 KDNK dikira dengan menjumlahkan perbelanjaan penggunaan individu (C),
pelaburan (I), perbelanjaan kerajaan bagi barang dan perkhidmatan akhir (G)
dan eksport bersih (X ă M). Formulanya adalah seperti berikut:

Jumlah perbelanjaan = C + I + G + (X ă M) = KDNK

 KDNK sebenar bermakna nilai KDNK yang tidak mempunyai sebarang
unsur perubahan harga dalam perhitungannya. KDNK dikira berdasarkan
harga tetap.

 KDNK nominal bermakna ukuran nilai semua barang dan perkhidmatan
yang dikeluarkan dinyatakan dalam harga semasa. Perubahan harga akan
memberi kesan kepada nilai KDNK.

 Empat masalah semasa mengukur keluaran negara ialah pengumpulan
maklumat, mengira dua kali, penentuan harga barangan dan penurunan nilai
(susut nilai).

Aliran kitaran Kitaran perniagaan
KDNK benar Masalah pengiraan dua kali
KDNK nominal Pendekatan pengeluaran
Keluaran Dalam Negara Kasar Pendekatan perbelanjaan
(KDNK) Pengeluaran negara
Keluaran Negara Kasar (KNK)

Topik  Teori Penentu

3 Keseimbangan
Pendapatan

HASIL PEMBELAJARAN

Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat:
1. Membincangkan ciri-ciri ekonomi dua sektor, ekonomi tiga sektor

dan ekonomi empat sektor;
2. Menganalisis penentu keseimbangan pendapatan ekonomi dua

sektor, ekonomi tiga sektor dan ekonomi empat sektor; dan
3. Menggunakan peraturan dasar fiskal dalam menyelesaikan masalah

ekonomi.

 PENGENALAN

Adakah anda masih ingat apa yang kita belajar dalam topik sebelum ini? Dalam
dua topik yang lepas, kita telah mempelajari tentang pengenalan makroekonomi
dan pengeluaran negara. Sekarang, kita akan beralih ke topik baru yang akan
membincangkan teori keseimbangan pendapatan.

Pada permulaan topik ketiga ini, anda akan diperkenalkan kepada keseimbangan
ekonomi dua sektor. Ini diikuti dengan perbincangan tentang ekonomi tiga sektor
dan ekonomi empat sektor. Bahagian akhir topik ini pula akan membincangkan
tentang dasar fiskal dan bagaimana ia boleh digunakan untuk menyelesaikan
inflasi dan deflasi. Mari kita mulakan pelajaran!

50  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

3.1 EKONOMI DUA SEKTOR

Adakah anda tahu bahawa keseimbangan dalam ekonomi negara adalah berkait
rapat dengan aliran kitaran pendapatan? Ini termasuklah pasaran makroekonomi,
pasaran barang dan perkhidmatan, pasaran kewangan dan pasaran buruh.

Apakah komponen dalam ekonomi dua sektor? Ekonomi dua sektor terdiri
daripada dua komponen iaitu isi rumah dan firma seperti yang dinyatakan
dalam Jadual 3.1 berikut.

Sektor Jadual 3.1: Ekonomi Dua Sektor
Isi Rumah
Penerangan
Firma
Isi rumah adalah unit ekonomi yang memiliki faktor pengeluaran.
Mereka membuat keputusan ke atas penggunaan barang dan
perkhidmatan dan tabungan. Isi rumah mempunyai peranan
membekalkan perkhidmatan kepada firma.

Firma adalah unit ekonomi yang menentukan pengeluaran. Firma
membeli faktor atau sumber daripada isi rumah dan menjual atau
membekalkan barang dan perkhidmatan kepada sektor isi rumah.

3.1.1 Aliran Kitaran Pendapatan

Aliran kitaran pendapatan antara sektor dengan kedua-dua barangan dan
pasaran buruh melibatkan aliran fizikal dan aliran tunai. Aliran ini dapat dilihat
dalam Rajah 3.1 berikut.

Rajah 3.1: Aliran kitaran pendapatan dalam ekonomi dua sektor

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  51

Aliran fizikal boleh berbentuk barang dan perkhidmatan, manakala aliran tunai
boleh berbentuk yuran, sewa, faedah, keuntungan dan pembayaran bagi
penggunaan barang dan perkhidmatan.

Firma menghasilkan kuantiti tertentu bagi barang dan perkhidmatan dalam
tempoh tertentu. Ia dikenali sebagai output agregat (Y). Oleh kerana setiap
ringgit yang dibelanjakan diterima sebagai pendapatan oleh orang lain, output
agregat dan pendapatan agregat adalah sama.

Ada empat konsep penting dalam aliran pendapatan ekonomi dua sektor iaitu:
(a) Penggunaan;
(b) Tabungan;
(c) Perlaburan; dan
(d) Pendapatan boleh guna.

Mari kita pelajari dengan lebih lanjut keempat-empat konsep ini dalam bahagian
seterusnya.

(a) Penggunaan (C)
Pertama, apakah yang ditakrifkan dengan penggunaan (C)?

Penggunaan (C) merujuk kepada komponen perbelanjaan isi rumah
iaitu semua perbelanjaan isi rumah untuk membeli barang dan
perkhidmatan dari pendapatan yang mereka dapat.

Penggunaan agregat (jumlah perbelanjaan penggunaan) untuk tempoh
tertentu bergantung kepada pendapatan isi rumah, kekayaan, kadar faedah
dan perancangan isi rumah untuk masa depan.

Kita sering menyatakan bahawa lebih tinggi pendapatan individu, semakin
tinggi pula perbelanjaan beliau. Konsep ini juga diguna pakai bagi
keseluruhan ekonomi. Hubungan yang positif memang wujud antara
pendapatan agregat dengan penggunaan agregat.

52  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Fungsi penggunaan menunjukkan hubungan antara penggunaan dan
pendapatan. Ia boleh diringkaskan seperti formula berikut.

C = a + bYd

Di mana C = Pengunaan
a= Pengunaan autonomi
b= Kecenderungan mengguna marginal (MPC)
Yd = Pendapatan boleh guna (Y ă T); Y = Pendapatan, T = Cukai

Penggunaan autonomi (a) merujuk kepada penggunaan yang tidak
bergantung kepada pendapatan. Ia wujud walaupun Y = 0 yang bermaksud,
isi rumah berbelanja walaupun tidak ada pendapatan. Kecenderungan
mengguna marginal (b) pula merupakan ukuran nisbah perubahan dalam
penggunaan kepada perubahan dalam pendapatan. Formula untuk mengira
MPC adalah seperti berikut:

MPC = Perubahan dalam penggunaan = C
Perubahan dalam pendapatan Y

Nisbah jumlah penggunaan kepada jumlah pendapatan diukur melalui

kecenderungan mengguna purata (APC).

APC = Jumlah penggunaan = C
Jumlah pendapatan Y

Fungsi penggunaan boleh diplot seperti dalam Rajah 3.2 berikut.

Rajah 3.2: Fungsi penggunaan

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  53

Pendapatan boleh guna adalah pendapatan bersih yang tinggal selepas
cukai dibayar (Y ă T). Pendapatan ini boleh digunakan untuk membeli
barang dan perkhidmatan. Oleh kerana sektor kerajaan tidak wujud dalam
ekonomi dua sektor, maka cukai T = 0 dan oleh itu, Yd = Y.

(b) Tabungan (S)
Dalam ekonomi dua sektor, (yang tidak melibatkan perdagangan
antarabangsa) isi rumah boleh melakukan dua perkara dengan pendapatan
mereka iaitu sama ada membelanjakannya pada penggunaan atau
menabungnya. Dengan kata lain, isi rumah menabung sebahagian daripada
pendapatannya yang tidak digunakan untuk membeli barang dan
perkhidmatan.

Fungsi tabungan adalah hubungan antara pendapatan boleh guna dan
tabungan. Pendapatan boleh guna mempunyai jumlah yang sama dengan
penggunaan dan tabungan, oleh itu:

Yd = C + S
Yd = a + bYd + S

Bagi fungsi tabungan, formulanya adalah seperti berikut:

S = ă a + (1 ă b)Yd

Di mana S = Tabungan

-a = Tabungan negatif

(1ăb) = Kecenderungan menabung marginal (MPS)

Yd = Pendapatan boleh guna

Kita boleh memplotkan graf bagi fungsi tabungan seperti yang ditunjukkan
dalam Rajah 3.3 berikut.

54  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Rajah 3.3: Fungsi tabungan
Berdasarkan Rajah 3.3 tadi, kita dapat melihat bahawa tabungan negatif (-a)
adalah sama nilai apabila Y = 0.
Kecenderungan Menabung Marginal (MPS)
[1ăb] menunjukkan nisbah antara peningkatan dalam tabungan dan
peningkatan pendapatan. Ia boleh diringkaskan seperti berikut:

MPS = Perubahan dalam tabungan = S
Perubahan dalam pendapatan Y

Nisbah antara tabungan dan pendapatan disebut sebagai kecenderungan
menabung purata (APS). Ia boleh diringkaskan menjadi seperti berikut:

APS = Jumlah simpanan = S
Jumlah pendapatan Y

Ini adalah kerana tabungan oleh isi rumah dan firma dianggap sebagai
bocoran dalam aliran kitaran pendapatan.

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  55

(c) Pelaburan (I)
Adakah anda tahu bahawa pelaburan adalah jenis perbelanjaan utama bagi
firma? Ini dapat dilihat pada definisi berikut:

Pelaburan ditakrifkan sebagai perbelanjaan firma untuk membeli stok
barang modal dan/atau barang teknologi yang tidak digunakan tetapi
digunakan dalam pengeluaran masa depan barangan dan perkhidmatan.

Pelaburan termasuklah membina bangunan, kilang atau rumah, membeli
barang modal seperti mesin dan menambah inventori bersih atau stok
barangan.

Dalam ekonomi, pelaburan sebenar berbeza daripada pelaburan yang
dirancang kerana perubahan dalam inventori firma adalah sebahagian
daripada pelaburan sebenar dan perubahan dalam inventori tidak
sepenuhnya di bawah kawalan syarikat. Perubahan atau peningkatan dan
penurunan inventori, kadangkala bergantung kepada keputusan mengenai
penggunaan isi rumah mereka. Walau bagaimanapun, huruf „I‰ biasanya
merujuk kepada pelaburan yang dirancang sahaja.

Ada dua jenis pelaburan iaitu:
(i) Pelaburan teraruh; dan
(ii) Pelaburan autonomi.

Apakah perbezaan antara keduanya?

Pelaburan teraruh bergantung kepada pendapatan negara. Perubahan
dalam pendapatan mendorong perubahan dalam pelaburan.

Faktor yang mempengaruhi pelaburan teraruh adalah keuntungan dan
peningkatan pendapatan penduduk. Semakin banyak bilangan orang akan
menyebabkan pengeluaran barangan dan perkhidmatan meningkat.

56  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Bagaimana pula pelaburan autonomi?
Pelaburan autonomi dipengaruhi oleh faktor yang lain daripada
pendapatan negara, contohnya, kadar faedah, tahap kemajuan teknologi
dan jangkaan.

Fungsi pelaburan teraruh dan pelaburan autonomi ditunjukkan dalam
Rajah 3.4 berikut.

Rajah 3.4: Pelaburan autonomi dan pelaburan teraruh

3.1.2 Penggunaan, Tabungan dan Pendapatan Boleh
Guna

Bagaimanakah kita mengaitkan penggunaan, tabungan dan pendapatan boleh
guna? Hubungan antara pendapatan, tabungan dan pendapatan boleh guna
adalah seperti berikut:

Yd = C + S
Di mana Y = Yd, C = f(Yd), S = f(Yd).

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  57

Apabila persamaan itu dibahagikan dengan Y, maka
Y=C+ S
YYY

Di mana 1 = APC + APS.
Jika terdapat perubahan dalam tahap pendapatan, maka

ΔY = ΔC + ΔS

Apabila persamaan itu dibahagikan dengan Y, maka

Y  C  S
Y Y Y

Iaitu 1 = MPC +MPS

MPC adalah peratusan atau bahagian pendapatan tambahan yang digunakan
untuk perbelanjaan penggunaan. MPS adalah peratusan atau bahagian
pendapatan tambahan yang digunakan untuk tabungan. Oleh kerana semua
pendapatan dalam ekonomi mesti dibelanjakan atau ditabung, maka MPC +
MPS = 1.

Ia juga boleh ditulis sebagai MPC = 1 ă MPS atau MPS = 1 ă MPC

3.1.3 Keseimbangan Pendapatan Negara

Sebelum keseimbangan pendapatan negara diperoleh, kita perlu mengenal pasti
keadaan keseimbangan pendapatan negara. Terma dan syarat keseimbangan
pendapatan negara adalah Permintaan Agregat (AD) = Penawaran Agregat (AS).
Dalam ekonomi dua sektor, Permintaan Agregat terdiri daripada penggunaan
dan pelaburan iaitu:

AD = C + I

58  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Jumlah penawaran adalah jumlah barangan dan perkhidmatan yang dikeluarkan
dalam negara ini iaitu:

AS = Pengeluaran negara = Pendapatan negara

Oleh itu, AS = Y.

Maka AD = AS. Oleh itu, terma dan syarat keseimbangannya boleh ditulis
sebagai:

Persamaan AD = AS
atau C+I=Y

AS = AD
Y= C+I

Dalam keadaan yang tidak seimbang, contohnya, apabila perbelanjaan agregat
adalah lebih daripada output agregat, akan ada penurunan yang tidak diduga
dalam inventori. Firma akan bertindak balas dengan meningkatkan output. Ini
akan membantu meningkatkan pendapatan dan akhirnya meningkatkan tahap
penggunaan juga. Proses ini akan berterusan sehingga tahap keseimbangan
dicapai.

Oleh itu, C + I = Y = C + S di mana keadaan keseimbangan ini boleh ditulis
sebagai:

Persamaan suntikan = Bocoran
I= S

Adakah anda tahu bahawa tahap keseimbangan pendapatan negara boleh
ditentukan dengan menggunakan tiga kaedah? Tiga kaedah tersebut ialah:

(a) Menggunakan jadual;

(b) Menggunakan rajah atau graf; dan

(c) Menggunakanpersamaan matematik.

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  59

Mari kita lihat setiap kaedah ini secara terperinci.

(a) Jadual
Jika MPC = 0.75, penggunaan adalah RM500 juta apabila pendapatan
bersamaan dengan sifar dan pelaburan autonomi adalah RM200 juta.

Oleh itu, C = 500 + 0.75Yd dan S = -500 + 0.25Yd. Dengan mengubah nilai Y
dalam persamaan, kita akan mendapat jawapan seperti dalam Jadual 3.2

berikut.

Jadual 3.2: Penentu Keseimbangan dalam Ekonomi Dua Sektor

Y = AS Penggunaan (C) Pelaburan (I) Tabungan (S) AD = C + I
0 500 200 ă500 700
700 1,025 200 -325 1,225
1,400 1,550 200 -150 1,750
2,100 2,075 200 25 2,275
2,800 2,600 200 200 2,800
3,500 3,125 200 375 3,325
4,200 3,650 200 550 3,850

Keseimbangan pendapatan negara wujud pada Y = 2800 apabila keadaan
AD = AS dan I = S berpuas hati.

Apa yang berlaku apabila Y tidak sama dengan 2800? Jika pendapatan lebih
rendah daripada 2,800, ia akan menjadi keadaan yang tidak stabil kerana
AD > AS. Ini akan menggalakkan syarikat untuk meningkatkan pengeluaran
dan aktiviti ekonomi (ia akan meningkat sehingga AD = AS dicapai). Jika
pendapatan melebihi 2,800, ia juga akan menjadi satu keadaan yang tidak
stabil kerana AS > AD. Ini bermakna, keluaran negara melebihi agregat
perbelanjaan yang dirancang. Oleh sebab penawaran melebihi permintaan,
firma akan mengurangkan pengeluaran mereka sehingga keseimbangan
AD = AS dicapai.

(b) Rajah atau Graf
Persamaan AD = AS melibatkan keluk Y = AS dan AD = C + I.
Keseimbangan dicapai ketika kedua-dua keluk bertemu di „e‰ dan
pendapatan berada di Ye (lihat Rajah 3.5).

60  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Rajah 3.5: Keseimbangan pendapatan negara

Walau bagaimanapun, pendekatan suntikan-bocoran melibatkan keluk
tabungan, S dan keluk pelaburan, I. Keseimbangan ini ditunjukkan di titik
kedua-dua keluk ini bertemu.
(c) Persamaan Matematik
Menggunakan nilai yang sama, di mana penggunaan dan fungsi tabungan
ialah:
C = 500 + 0.75Yd
S = -500 + 0.25Yd
Y = C + I, oleh itu:
Y = 500 + + 200 0.75Y
Y = 700 + 0.75Y
Y - 0.75Y = 700
Y = 700/0.25 = 2,800
Atau menggunakan kaedah suntikan bocoran (I = S), oleh itu
200 = -500 + 0.25Y
0.25 Y = 700
Y = 700/0.25

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  61
Ini boleh diilustrasikan dalam Rajah 3.6.

Rajah 3.6: Keseimbangan pendapatan negara (keluk penggunaan dan tabungan)

3.1.4 Perubahan dalam Permintaan Agregat

Perubahan dalam permintaan agregat akan mengubah tahap keseimbangan
pendapatan negara. Dalam ekonomi dua sektor, ini berlaku apabila faktor yang
mempengaruhi penggunaan dan pelaburan berubah.
Anda boleh melihat kesan perubahan dalam AD (perubahan dalam pelaburan)
seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3.7 dan Rajah 3.8 berikut.

62  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Rajah 3.7: Kesan perubahan pada AD menggunakan pendekatan AD = AS
Rajah 3.8: Kesan perubahan dalam AD menggunakan pendekatan suntikan bocoran

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  63

3.1.5 Kesan Pengganda

Apakah yang dimaksudkan dengan kesan pengganda?

Kesan pengganda boleh ditakrifkan sebagai nisbah peningkatan pendapatan
atau pengeluaran negara untuk meningkatkan permintaan agregat (AD).

Apakah yang dilakukan oleh pengganda? Pengganda mengukur kesan perubahan
dalam satu pemboleh ubah terhadap pemboleh ubah yang lain.
Saiz pengganda boleh diperoleh dengan menggunakan formula berikut:

Nilai pengganda (K) = 1/(1-MPC) atau 1/MPS

Kesan pengganda menyebabkan pendapatan berubah pada kadar yang lebih
tinggi berbanding dengan perubahan lebih awal dalam AD. Dalam ekonomi dua
sektor, perubahan dalam komponen AD memberi tumpuan kepada tahap
pelaburan (I).

Mari kita lihat Contoh 3.1 yang menerangkan kesan pengganda dengan lebih
terperinci.

Contoh 3.1:
Untuk memahami kesan pengganda, andaikan MPC = 0.8 dan perubahan
dalam pelaburan = RM150 juta. Didapati bahawa pengganda nilai K = 1/0.2
= 5. Ini merupakan nilai pengganda yang menunjukkan bahawa perubahan
dalam pelaburan akan menukar nilai Y dengan jumlah pelaburan
didarabkan dengan lima.

Oleh itu, perubahan Y = Nilai pengganda  Perubahan dalam pelaburan
Y = K   Saya
= 5  RM150 juta
= RM750 juta

Dengan mengandaikan tahap keseimbangan asal adalah RM2,500 juta, oleh
itu tahap pendapatan negara yang baru ialah:

Y = 2,500 + 750 = RM3,250 juta.

64  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

SEMAK KENDIRI 3.1

Apakah ciri-ciri ekonomi dua sektor? Buat satu jadual yang
menerangkan ciri-ciri tersebut.

LATIHAN 3.1

1. Dalam ekonomi dua sektor, terangkan hubungan antara
penggunaan, tabungan dan pendapatan boleh guna.

2. Berikan takrif konsep pengganda dan nyatakan bagaimana saiz
pengganda diperoleh.

3. Dalam satu model mudah, jika C = 100 + 0.8Y dan I = 50, kirakan
tahap keseimbangan output.

4. Jika MPC = 0.75, kecenderungan menabung marginal adalah
_________________.

5. Peningkatan dalam penggunaan autonomi akan menggerakkan
keluk penggunaan agregat ke _______________________.

6. ________________________ adalah peratusan atau bahagian
pendapatan tambahan yang digunakan untuk perbelanjaan
penggunaan.

7. Jelaskan apa yang akan berlaku apabila bocoran adalah lebih besar
daripada suntikan.

3.2 EKONOMI TIGA SEKTOR

Adakah anda tahu bahawa ekonomi tiga sektor juga dikenali sebagai ekonomi
yang tertutup? Ia merangkumi tiga sektor seperti berikut:
(a) Sektor isi rumah;
(b) Firma atau sektor perniagaan; dan
(c) Sektor kerajaan.

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  65

Melalui ekonomi tiga sektor, kerajaan boleh mempengaruhi aktiviti ekonomi
dengan menggunakan dua dasar yang khusus. Dasar ini adalah:
(a) Dasar fiskal; dan
(b) Dasar kewangan atau dasar monetari.

Apakah maksud dasar ini?

Dasar fiskal merujuk kepada tindakan kerajaan dalam membuat
pembelanjaan dan mengenakan cukai.

Bagaimana dengan dasar kewangan atau monetari?

Dasar kewangan atau monetari merujuk kepada pihak berkuasa bank pusat
yang menentukan saiz dan kadar pertumbuhan penawaran wang di
pasaran.

Anda akan mempelajari lebih lanjut tentang dasar kewangan atau monetari
dalam topik yang akan datang. Sekarang, mari kita teruskan perbincangan kita
mengenai dasar fiskal.

Dalam dasar fiskal, campur tangan kerajaan wujud secara langsung dalam
aktiviti ekonomi melalui perbelanjaan kerajaan (G) dan sumber pendapatan
kerajaan (kutipan cukai [T]).

Perbelanjaan kerajaan (G) termasuk perbelanjaan kerajaan apabila membeli
barangan dan perkhidmatan, perbelanjaan pelaburan awam dan sebagainya.
Sementara itu, kerajaan memperoleh pendapatan dari cukai yang dipungut dari
isi rumah dan firma.

3.2.1 Aliran Kitaran Pendapatan

Ada tiga aliran baru dalam aliran kitaran pendapatan bagi ekonomi tiga sektor.
Tiga aliran baru ini dinyatakan dalam Jadual 3.3 berikut.

66  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Jadual 3.3: Aliran Kitaran Pendapatan Ekonomi Tiga Sektor

Jenis Aliran Huraian

Pembayaran dalam pertukaran Aliran ini wujud kerana kerajaan membeli barangan
untuk barang dan perkhidmatan dan modal daripada sektor perniagaan (syarikat).

Pembayaran dalam pertukaran Aliran ini wujud kerana perbelanjaan kerajaan ke
untuk faktor pengeluaran dari atas faktor pengeluaran yang ditawarkan oleh sektor
mana cukai dikutip isi rumah.

Cukai Kerajaan mengutip cukai daripada isi rumah dan
sektor perniagaan.

Aliran kitaran pendapatan dalam ekonomi tiga sektor adalah seperti ditunjukkan
dalam Rajah 3.9 berikut.

Rajah 3.9: Aliran kitaran pendapatan dalam ekonomi tiga sektor

3.2.2 Kerajaan dan Dasar Fiskal

Selain empat konsep kecil yang kita telah bincangkan dalam ekonomi dua sektor,
(pendapatan boleh guna (Y), penggunaan (C), tabungan (S) dan pelaburan (I)),
terdapat dua konsep penting yang perlu ditambah kepada ekonomi tiga sektor
iaitu perbelanjaan kerajaan (G) dan cukai (T).

Mari kita lihat kedua-dua konsep baru ini dengan lebih lanjut dalam bahagian
seterusnya.

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  67

(a) Perbelanjaan Kerajaan
Ini merujuk kepada perbelanjaan awam yang dibuat oleh kerajaan untuk
menyediakan kemudahan untuk orang ramai. Perbelanjaan kerajaan dapat
dilihat dari tiga perspektif iaitu:

(i) Perbelanjaan kerajaan untuk membeli barang dan perkhidmatan yang
dikeluarkan oleh sektor perniagaan (syarikat);

(ii) Perbelanjaan kerajaan untuk membayar terhadap faktor pengeluaran
atau tenaga buruh yang disediakan oleh sektor isi rumah; dan

(iii) Perbelanjaan kerajaan dalam bentuk pencen, biasiswa dan
sebagainya.

Perbelanjaan kerajaan dianggap suntikan kerana ia akan membawa aliran
masuk pendapatan ke dalam aliran kitaran pendapatan. Secara umumnya,
perbelanjaan kerajaan (G) bergantung kepada beberapa faktor seperti:

(i) Jangkaan hasil cukai;

(ii) Tujuan ekonomi, contohnya, untuk mengurangkan kadar
pengangguran; dan

(iii) Keadaan politik dan keamanan. Contohnya, peningkatan perbelanjaan
semasa kempen pilihanraya.

Sumber kewangan yang menampung perbelanjaan kerajaan diperoleh
terutamanya daripada cukai dan pinjaman dalam negeri. Sebagai contoh,
Bank Negara dan Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP), pinjaman
dari luar negara seperti Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF) atau
penjualan bon dan sebagainya. Perbelanjaan kerajaan adalah ditentukan
oleh kerajaan secara eksogen.

(b) Cukai (T)
Apakah yang anda faham tentang cukai? Bolehkah anda takrifkan cukai?

Cukai adalah bayaran wajib dalam bentuk wang tunai atau barangan
yang dikenakan oleh kerajaan ke atas isi rumah dan firma untuk
menyokong perbelanjaan kerajaan.

68  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Cukai adalah bocoran dalam aliran kitaran pendapatan negara.
Cukai boleh dikategorikan kepada dua iaitu cukai langsung dan cukai
tidak langsung seperti yang dijelaskan dalam Jadual 3.4.

Jadual 3.4: Cukai Langsung dan Cukai Tidak Langsung

Cukai Langsung Cukai Tidak Langsung

Cukai langsung dikumpul secara langsung Cukai tidak langsung boleh dikongsi
daripada penerima dan tanggungjawab atau dipindahkan kepada orang lain.
pembayaran tidak boleh dipindahkan kepada Contohnya: duti eksport, duti import,
orang lain. Contohnya: cukai pendapatan duti eksais, cukai jualan dan cukai
peribadi. perkhidmatan.

Dalam ekonomi, ada tiga jenis cukai yang dikenakan iaitu:
(i) Cukai progresif;
(ii) Cukai regresif dan
(iii) Cukai berkadar.

Mari kita rujuk Jadual 3.5 berikut untuk penjelasan yang lebih terperinci
mengenai ketiga-tiga jenis cukai tersebut.

Jenis Cukai Jadual 3.5: Tiga Jenis Cukai
Cukai progresif
Cukai regresif Penerangan
Cukai berkadar
Kadar cukai bertambah dengan pendapatan.

Kadar cukai berkurangan dengan pendapatan.

Semua orang membayar peratusan yang sama pendapatan dalam
cukai tanpa mengira tahap pendapatan. Walaupun pendapatan
meningkat, kadar cukai akan tetap sama. Walau bagaimanapun,
jumlah cukai yang perlu dibayar akan meningkat.

Fungsi cukai berkadar menunjukkan hubungan antara cukai dan
pendapatan. Ia boleh diringkaskan seperti berikut:

T = s + tY

Di mana T = Tahap cukai
s= Cukai autonomi
t= Kecenderungan sut kepada cukai (MPT)
Y= Pendapatan

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  69

Adakah anda tahu bahawa cukai autonomi (s) tidak bergantung kepada
pendapatan? Mereka wujud walaupun Y = 0. Ini bermakna, isi rumah perlu
membayar cukai walaupun mereka tidak mempunyai pendapatan.

Kecenderungan sut kepada cukai (t) mengukur kenaikan cukai disebabkan
oleh peningkatan dalam pendapatan.

3.2.3 Penggunaan, Tabungan dan Cukai

Bagaimana kita mengaitkan penggunaan, tabungan dan cukai? Hubungan antara
penggunaan, tabungan dan cukai boleh dilihat daripada kesan cukai tetap pada
nilai penggunaan dan tabungan. Cukai tetap isi rumah dan firma akan
mengurangkan pendapatan boleh guna dan seterusnya, mempengaruhi
penggunaan dan tabungan. Fungsi penggunaan dengan cukai boleh dirumuskan
seperti berikut:

C = a + bYd
C = a + b(Y ă T)

Bagi fungsi tabungan dengan cukai, formulanya adalah seperti berikut:

S = -a + (1 ă b)(Y ă T)
C = a + b(Y ă T)

Sebagai contoh, jika a = 9,000, MPC = 0.75, T = 1,000

(a) Dalam persamaan tanpa cukai, apabila Y= 6,000
Nilai pengunaan C = 9,000 + 0.75Y = 9,000 + 0.75(6,000) = 13,500
Tabungan S = ă9,000 + 0.25Y = 9,000 + 0.25(6,000) = ă7,500

(b) Dalam persamaan dengan cukai tetap:
C = 9,000 + 0.75(Y ă 1000)
C = 8,250 + 0.75Y
C = 8,250 + 0.75 (6000)
= 1,2750

S = -9,000 + 0.25(Y ă 1000)
S = -9,250 + 0.25Y
S = -9,250 + 0.25(6000)
S = ă7,750

70  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

3.2.4 Keseimbangan Pendapatan Negara

Dalam ekonomi tiga sektor, komponen AD termasuklah penggunaan, pelaburan
dan perbelanjaan kerajaan. Oleh itu, keadaan keseimbangan ditulis sebagai:

Persamaan AD = AS
C+I = Y
atau
AS = AD
Y = C+I

Selain penggunaan, pendapatan juga digunakan untuk tabungan dan
pembayaran cukai. Oleh itu, keadaan keseimbangan juga boleh ditulis sebagai:

Persamaan suntikan = Bocoran
I+G= S+T

Di sini, keseimbangan pendapatan negara dikira dengan menggunakan dua
kaedah utama iaitu:

(a) Rajah; dan

(b) Persamaan Matematik.

Jika a = RM900 juta, MPC = 0.75
I = 150 juta, G = 600 juta, T = 600 juta

Jika Y = 6,000, nilai penggunaan (C) dan tabungan (S) tanpa cukai adalah lebih
tinggi daripada nilai dengan cukai.

Fungsi penggunaan = 900 + 0.75 (Y ă 600)
= 450 + 0.75 Y

Fungsi tabungan = -900 + 0.25 (Y ă 600)
= -1,050 + 0.25Y

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  71

Sekarang, mari kita lihat bagaimana kaedah ini digunakan.
(a) Rajah

Keseimbangan pendapatan menggunakan keadaan keseimbangan AD = AS
dan suntikan = bocoran seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3.10 berikut.

Rajah 3.10: Keseimbangan pendapatan negara

(b) Persamaan Matematik
Pendapatan negara pada keseimbangan menggunakan pendekatan
AD = AS adalah seperti berikut:

Y = C+I+G
Y = 450 + 0.75Y + 150 + 600
Yă 0.75Y = 1,200
Y = 1,200/0.25 = 4,800

Pendekatan suntikan bocoran juga memberikan jawapan yang sama di
mana:

I+G = S+T

150 + 600 = ă1,050 + 0.25Y + 600

750 + 1,050 ă 600 = 0.25Y

1,200/0.25 =Y

Y = 4,800

Untuk memeriksa jawapan anda apabila mengira pendapatan negara pada
keseimbangan, anda boleh menggunakan kedua-dua pendekatan dan
sudah tentu, anda perlu mendapatkan jawapan yang sama. Jika anda
mendapat jawapan yang berbeza, cuba kira kembali.

72  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Kita telah mempelajari sebelum ini bahawa pengiraan keseimbangan
pendapatan negara termasuklah cukai tetap atau sekaligus. Sekarang, mari
kita lihat pengiraan keseimbangan pendapatan negara apabila terdapatnya
fungsi cukai.

Apakah tahap keseimbangan pendapatan negara bagi masalah berikut?

Fungsi penggunaan (C) = 70 + 0.9Yd

Fungsi cukai (T) = 25 + 0.2Y

Perbelanjaan kerajaan (G) = 20

Pelaburan (I) = 35

Keseimbangan ekonomi tiga sektor menggunakan kaedah AD = AS

Y = C+I+G
Y = (70 + 0.9Yd) + 35 + 20
Y = 125 + 0.9 (Y ăT)
Y = 125 + 0.9Y ă 0.9T
Y = 125 + 0.9Y ă 0.9(25 + 0.2Y)
Y = 102.5 + 0.72Y
(1 ă 0.72)Y = 102.5
Y = 102.5/0.28

= 366.07

Menggunakan kaedah suntikan-bocoran:

I+G = S+T
35 + 20 = (ă70 + 0.1Yd) + (25 + 0.2Y)

55 = ă70 + 0.1 (Y ă T) + (25 + 0.2Y)
55 = ă70 + 0.1 (Y ă 25 ă 0.2Y) + 25 + 0.2Y
100 = ă2.5 + 0.08Y + 0.2Y
102.5 = 0.28Y
102.5/0.28 = Y
Y = 366.07

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  73

3.2.5 Perubahan dalam Agregat Permintaan

Perubahan dalam perbelanjaan kerajaan boleh menyebabkan perubahan dalam
AD dan seterusnya perubahan dalam tahap pendapatan keseimbangan.
Mari kita lihat Rajah 3.11 berikut.

Rajah 3.11: Kesan perubahan dalam perbelanjaan kerajaan

Dalam Rajah 3.11 tadi, B merupakan titik keseimbangan asal, di mana AD = AS
dan tahap pendapatan = Yasal.
Jika perubahan wujud dalam perbelanjaan kerajaan iaitu peningkatan sebanyak
G, keluk AD0 akan berpindah ke AD1. Satu titik keseimbangan baru akan
muncul di C apabila AD1 melintasi AS di Y1.
Sebaliknya, penurunan dalam perbelanjaan kerajaan (G) akan menyebabkan
keluk AD0 bergerak ke bawah AD2. Satu titik keseimbangan baru tercapai di A
apabila AD2 melintasi AS di peringkat pendapatan Y2.

3.2.6 Kesan Pengganda

Dalam ekonomi tiga sektor, ada dua jenis kesan pengganda iaitu:
(a) Pengganda perbelanjaan kerajaan; dan
(b) Pengganda cukai.

74  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Sekarang, mari kita lihat kedua-dua jenis pengganda ini dengan lebih lanjut.

(a) Pengganda Perbelanjaan Kerajaan
(Sama seperti pengganda pelaburan)

Pengganda perbelanjaan kerajaan (K G) = 1/1 ă MPC atau 1/MPS

Perubahan dalam pendapatan,  Y = KG   G.

Dengan menggunakan contoh yang sama, jika kerajaan mengurangkan G

daripada RM600 juta kepada RM400 juta, (  G = -200)

 Y = 1/0.25   G

= 4  -200
= -800

Oleh itu, nilai pendapatan negara pada keseimbangan baru ialah:

Ybaru = Yasal +  Y

= 4,800 ă 800
= 4,000

Didapati bahawa penurunan dalam perbelanjaan kerajaan telah
menyebabkan nilai pendapatan negara turut jatuh.

(b) Pengganda Cukai
Bagaimana pula dengan pengganda cukai? Berikut adalah formula untuk
mengiranya.

Pengganda cukai (KT) = - MPC/1-MPC atau -MPC/MPS

Perubahan tahap pendapatan, Y = KT  T

Dengan menggunakan contoh yang sama, jika kerajaan mengurangkan
cukai sebanyak RM150 juta, bermakna ia mengurangkan RM600 kepada
RM450, maka nilai Y = 150  MPC  Pengganda = 150  0.75  4 = 450

Oleh itu, nilai baru Y = Yasal + Y
= 4,800 + 450 = 5,250

Pengiraan sebelumnya menunjukkan bahawa penurunan cukai akan
meningkatkan pendapatan negara.

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  75

LATIHAN 3.2

1. Huraikan dua konsep tambahan disebabkan oleh kewujudan sektor
kerajaan dalam ekonomi tiga sektor.

2. Nyatakan keadaan keseimbangan ekonomi tiga sektor menggunakan
pendekatan suntikan bocoran.

3. Ekonomi kerajaan mempunyai MPC = 0.6. Apakah nilai pengganda
perbelanjaan kerajaan?

4. Andaikan bahawa MPC = 0.4 dan kerajaan meningkatkan
perbelanjaan sebanyak RM2 juta dan cukai sebanyak RM1 juta.
Kirakan apa yang akan berlaku kepada tahap pendapatan
keseimbangan.

3.3 EKONOMI EMPAT SEKTOR

Sekarang, mari kita beralih kepada ekonomi empat sektor. Adakah anda tahu
bahawa ekonomi empat sektor juga dikenali sebagai ekonomi terbuka? Ini
adalah kerana penglibatan negara dengan ekonomi asing atau antarabangsa juga
diambil kira. Aktiviti perniagaan antarabangsa seperti import dan eksport
barang dan perkhidmatan mempengaruhi ekonomi aliran kitaran pendapatan.
Ini dapat dilihat dalam Rajah 3.12 berikut.

76  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

Rajah 3.12: Aliran kitaran dalam ekonomi empat sektor atau terbuka

Dalam ekonomi empat sektor, hubungan antara pemain dalam ekonomi iaitu isi
rumah, firma, kerajaan dan sektor luar negara termasuk juga aktiviti di tiga
pasaran utama iaitu pasaran barang dan perkhidmatan, pasaran buruh dan
pasaran kewangan.
Rajah 3.13 berikut menunjukkan pemain dan pasaran dalam ekonomi empat
sektor atau ekonomi terbuka.

Rajah 3.13: Peserta dan pasaran dalam ekonomi empat sektor atau terbuka

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  77

3.3.1 Eksport dan Import

Anda pasti pernah mendengar atau membaca tentang aktiviti import dan eksport
dalam ekonomi negara. Apakah yang anda faham tentang terma eksport dan
import ini?

Import (M) adalah pembelian barang dan perkhidmatan yang dihasilkan oleh
negara asing. Barangan yang diimport termasuklah barangan pengguna,
barangan modal dan bahan mentah.

Eksport (X) adalah penjualan barang dan perkhidmatan kepada negara asing
sama ada barangan pengguna, barangan modal atau bahan mentah.

Dalam aliran kitaran pendapatan negara, komponen eksport adalah suntikan
kerana ia menyebabkan aliran wang dari luar ke dalam negara ini, manakala
import adalah bocoran kerana ia melibatkan wang yang mengalir keluar dari
negara ini.

Eksport Bersih (X ă M) = Xn
Nilai semua barang dan perkhidmatan yang dikeluarkan dalam negara ini
yang dijual ke luar negara
Tolak
Nilai semua barang dan perkhidmatan yang dihasilkan di luar negara yang
dibeli oleh orang tempatan.

Komponen import boleh dibahagikan kepada import tetap dan import berkadar.
Komponen import ditentukan secara eksogen. Perbincangan dalam subtopik ini
melibatkan komponen import tetap dan import berkadar.

Fungsi import berkadar menunjukkan hubungan antara import dan pendapatan
seperti berikut:

M = n + mY

Di mana M = Tahap import
n = Import autonomi
m = Kecenderungan sut untuk mengimport

78  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

3.3.2 Keseimbangan Pendapatan Negara

Dalam ekonomi empat sektor, komponen AD terdiri daripada penggunaan,
pelaburan, perbelanjaan kerajaan dan eksport bersih. Oleh itu, keadaan
keseimbangannya ditulis sebagai:

Persamaan AD = AS
Y = C + I + G + (X ă M)

Di mana X = X0 dan M = M0

Keadaan keseimbangan juga boleh ditulis sebagai:

Persamaan suntikan-bocoran
I+G+X=S+T+M

Mari kita lihat Contoh 3.2 iaitu model ekonomi terbuka.

Contoh 3.2:

C = 500 + 0.5Yd
T = 100, G = 100, I = 100
X = 100 and M = 50

Menggunakan pendekatan AD = AS,

Y = C+I+G+XăM
Y = 500 + 0.5 (Y ă 100) + 100 + 100 + 100 ă 50
Y = 750 + 0.5Y ă 50
0.5Y = 700
Y = 700/0.5
Y = 1,400

Menggunakan pendekatan suntikan-bocoran,

S+T+M = I+G+X
- 500 + 0.5 (Y ă T) + 100 + 50 = 100 + 100 + 100
300 + 500 ă150
0.5Y ă 50 = 700/0.5
Y= 1,400
Y=

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  79

Sekarang, mari kita lihat model ekonomi yang sama tetapi dengan fungsi import
berkadar (lihat Contoh 3.3).

Contoh 3.3:
Satu model ekonomi terbuka diberikan di bawah. Kira tahap keluaran atau
keseimbangan pendapatan negara.

C= 500 + 0.5Yd
T= 100
G= 100
I= 100
X= 100
M= 50 + 0.2Y

Menggunakan pendekatan AD = AS,

Y= C+I+G+XăM
Y= 500 + 0.5 (Y ă T) + 100 + 100 + 100 ă (50 ă
0.2Y)
Y= 750 + 0.5Y ă 50 ă 0.2Y
(1 ă 0.3Y) = 700
700/0.7 = 1,000
Y=

Menggunakan pendekatan suntikan-bocoran,

S+T+M = I+G+X
-500 + 0.5 (YăT) + 100 + (50 + 0.2Y) = 100 + 100 + 100
300 + 500 ă 150
0.7Y ă 50 = 700/0.7 = 1,000
Y=

Kedua-dua contoh ini jelas menunjukkan hubungan negatif antara import dan
tahap keseimbangan pendapatan negara. Ini bermakna bahawa mana-mana
peningkatan dalam import akan mengurangkan tahap keseimbangan
pendapatan negara. Sebaliknya, penurunan dalam import akan membantu
meningkatkan tahap keseimbangan pendapatan negara.

80  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

3.3.3 Perubahan dalam Permintaan Agregat

Perubahan dalam eksport dan import negara boleh menyebabkan perubahan
dalam AD dan seterusnya mengubah tahap keseimbangan pendapatan juga.
Mari kita lihat Rajah 3.14 berikut.

Rajah 3.14: Kesan perubahan eksport bersih

Dalam Rajah 3.14 di atas, titik B adalah tahap keseimbangan asal di mana AD
dan tahap pendapatan = AS = Yasal. Jika perubahan positif berlaku, bermakna
eksport bersih yang lebih tinggi (X > M), maka keluk AD0 akan berpindah ke
AD1. Satu keseimbangan baru akan tercapai pada titik C apabila AD1 melintasi
AS di Y1.
Sebaliknya, jika terdapat perubahan negatif di mana jumlah import melebihi
jumlah eksport (X < M), keluk AD0 akan bergerak ke bawah untuk AD2. Satu
keseimbangan baru akan tercapai pada titik A apabila AD2 melintasi AS di
peringkat pendapatan Y2.

3.3.4 Kesan Pengganda

Selain pelaburan, perbelanjaan kerajaan dan cukai pengganda yang telah anda
pelajari dalam subtopik sebelum ini, terdapat dua tambahan pengganda dalam
ekonomi empat sektor. Pengganda tersebut adalah pengganda eksport dan
pengganda import.

TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN  81

(a) Pengganda Eksport
Berikut adalah formula untuk pengganda eksport:

Pengganda eksport (KX) = 1/1- MPC atau 1/MPS

Perubahan dalam pendapatan, Y = KX  X

Dengan menggunakan contoh yang sama, jika eksport meningkat sebanyak
RM100 juta, maka (X = 100):

Y = 1/0.5  X
= 2  100
= 200

Maka nilai pendapatan negara pada keseimbangan baru akan menjadi:

Ybaru = Yasal + 200
= 1,400 + 200

= 1,600

Sebagai suntikan dalam aliran kitaran pendapatan negara, peningkatan
dalam nilai eksport meningkatkan nilai pendapatan negara.

(b) Pengganda Import
Berikut adalah formula untuk pengganda import:

Pengganda import (KM) = ăMPC/1ăMPC atau ă MPC/MPS

Perubahan dalam pendapatan, ΔY = KM  ΔM

Y = 50  Pengganda
= 50  2
= 100 juta 

Oleh itu, nilai Ybaru = Yasal + Y
= 1,400 ă 100 = 1,300 juta

Pengiraan ini menunjukkan bahawa peningkatan dalam import akan
mengurangkan nilai pendapatan negara.

82  TOPIK 3 TEORI PENENTU KESEIMBANGAN PENDAPATAN

SEMAK KENDIRI 3.2

Bandingkan ciri-ciri yang membezakan ekonomi tiga sektor daripada
ekonomi empat sektor.

LATIHAN 3.3

1. Senaraikan semua pemain dalam ekonomi empat sektor dan
jelaskan tambahan dua konsep yang wujud dalam sektor ini
berbanding ekonomi tiga sektor.

2. Apakah syarat keseimbangan pendapatan negara bagi ekonomi
empat sektor?

3. Peningkatan tahap eksport akan ________ peringkat output negara,
manakala peningkatan dalam tahap import akan ________ peringkat
output negara.

4. Dalam ekonomi terbuka, MPC = 0.9 dan kecenderungan mengimport
marginal ialah 0.3. Berapa banyak jumlah eksport yang perlu
ditingkatkan untuk meningkatkan tahap output menjadi 200?

3.4 MASALAH EKONOMI DAN POLISI FISKAL

AKTIVITI 3.1

Ada beberapa dasar yang digunakan oleh kerajaan dalam mencapai
objektif kerajaan. Bolehkah anda kenal pasti dasar tersebut?

Dasar fiskal adalah alat dasar makroekonomi yang boleh digunakan untuk
mencapai objektif kerajaan atau matlamat ekonomi seperti kadar pekerjaan yang
lebih tinggi, kadar inflasi yang stabil dan pertumbuhan ekonomi.