รายงานประจำปี 2563

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 44

โครงการ ราชทัณฑ์ปนั สขุ ทำความดี
เพอ่ื ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ จังหวัดราชบรุ ี

บทนำ
ดว้ ยสขุ ภาพช่องปากเป็นส่วนหน่ึงของสขุ ภาพที่ต้องไดร้ ับการดแู ลทดี่ ี เพราะหากเกดิ ปัญหาไม่ว่าภาวะ

ฟันผุ ฟันโยกคลอน เหงือกอักเสบ เป็นต้น แล้วไม่ได้รบั การดูแลรกั ษา นอกจากจะสร้างความทุกข์ทรมานจาก
อาการปวดฟันและเหงอื กแลว้ ยังอาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพทีร่ ้ายแรงตามมาได้ ซึง่ กรณีของประชาชน
ทว่ั ไปสามารถเข้าถงึ การรับบรกิ ารไดย้ ังคลนิ กิ ทนั ตกรรมและโรงพยาบาลท่ใี ห้บรกิ ารทันตกรรมท่วั ไป แต่ในส่วน
ของผู้ต้องขังที่อยู่ในเรือนจำ โอกาสของการเข้าถึงบริการทันตกรรมเป็นเรื่องที่ยากมาก ส่งผลให้สถานการณ์
ของผู้ตอ้ งขังส่วนใหญ่ที่มีปญั หาฟนั และสุขภาพช่องปากเข้าไม่ถึงการรักษา และหลายคนตอ้ งทนกบั ภาวะความ
เจบ็ ป่วย

วัตถปุ ระสงค์ในการดำเนินงาน
สรา้ งความรอบรู้ด้านสขุ ภาพชอ่ งปาก และเพิม่ การเข้าถึงบรกิ ารสขุ ภาพชอ่ งปากของผู้ตอ้ งขัง

เปา้ หมายในการดำเนนิ งาน
ผู้ต้องขงั ได้รับความร้ใู นการดูแลสุขภาพช่องปาก ไดร้ บั การตรวจสขุ ภาพช่องปากและการรักษาทันตกรรม

วิธีการดำเนินงาน
3.1 กจิ กรรมใหบ้ ริการทนั ตกรรมแกผ่ ตู้ ้องขัง ณ หอ้ งทนั ตกรรม เรือนจำกลางเขาบนิ ให้บรกิ าร ตรวจ

ฟนั ถอนฟัน อดุ ฟนั ขูดหินปนู โดยทันตแพทยจ์ ากสำนักงานสาธารณสขุ จังหวัดราชบรุ ีและโรงพยาบาลของรัฐ
เขา้ ไปใหบ้ รกิ าร สปั ดาห์ละ 1 ครั้ง

3.2 หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ พอ.สว. (ด้านทันตกรรม) ทันตบุคลากรจังหวัดราชบุรีจากสถานบริการ
ของรัฐ ร่วมกนั ให้บริการถอนฟัน รวม 8 คร้งั (เรอื นจำกลางราชบุรี 3 ครง้ั , เรอื นจำกลางเขาบิน 3 คร้ัง, ศูนย์
ฝึกอบรมเด็กและเยาวชนเขต2 1 คร้งั , สถานพนิ จิ และคุม้ ครองเดก็ และเยาวชนจงั หวัดราชบุรี 1 ครง้ั )

ผลการดำเนินงาน
3.1 กิจกรรมให้บริการทันตกรรมแก่ผู้ต้องขัง ณ ห้องทันตกรรม เรือนจำกลางเขาบิน ให้บริการโดย

ทันตแพทย์จากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรีและโรงพยาบาลของรฐั เข้าไปใหบ้ ริการ สัปดาหล์ ะ 1 คร้ัง
มผี ู้ตอ้ งขังได้รบั บรกิ าร 106 ราย

3.2 หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ พอ.สว. (ด้านทันตกรรม) ร่วมกับ ทันตบุคลากรจังหวัดราชบุรีจากสถาน
บริการของรัฐ ให้บริการถอนฟัน รวม 2 ครั้ง (เรือนจำกลางเขาบิน 1 ครั้ง, เรือนจำกลางราชบุรี 1 ครั้ง)
ผตู้ อ้ งขังได้รบั บริการ 523 ราย

ปัญหาอปุ สรรค/ข้อเสนอแนะ
ไม่สามารถให้บริการตามกำหนดเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา

2019 (COVID-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 45

โครงการฝกึ อบรม

การเลี้ยงดูและการดแู ลสุขภาพชอ่ งปากเด็กสำหรบั ผูป้ กครอง และผู้ดแู ลเด็ก อายุ 3 – 5 ปี
จังหวัดราชบรุ ี ปี 2563 (มลู นธิ ิ พอ.สว.)

บทนำ
การดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพและป้องกันฟันผุในเด็ก ต้องอาศัยความร่วมมือจากผู้ปกครอง

ครูผู้ดูแลเด็ก บุคลากรสาธารณสุข และภาคีเครือข่ายท่ีเกี่ยวข้อง เนื่องจากเด็กยังไม่มีความสามารถในการ
ดูแลสขุ ภาพช่องปากดว้ ยตนเองได้ดีพอ ดงั นัน้ ควรมีการส่งเสรมิ สนับสนุนและกระตุ้นให้ผู้ปกครองหรือผูด้ ูแลเด็ก
ให้เห็นความสำคัญและสามารถดูแลทำความสะอาดช่องปากและฟันของเด็กตั้งแต่ยังเล็ก พร้อมทั้งควรมีการ
ควบคมุ การบริโภคอาหารที่เส่ยี งตอ่ ฟันผุรว่ มด้วย

มูลนิธิ พอ.สว. ได้สนับสนุนงบประมาณให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรี จัดทำโครงการ
ฝึกอบรม การเลี้ยงดูและการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กสำหรับผู้ปกครอง และผู้ดูแลเด็ก อายุ 3 – 5 ปี จังหวัด
ราชบุรี ปี 2563 เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กให้กับผู้ปกครอง ผู้ดูแลเด็ก และภาค
ส่วนที่เกี่ยวข้อง อันเป็นการส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพแบบมีส่วนร่วม เพื่อการลดอัตราการเกิดฟันผุในเด็ก
อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพและยง่ั ยนื ต่อไป

วตั ถปุ ระสงค์ในการดำเนินงาน
1. เพื่อเพิ่มพูนความรู้และพัฒนาทักษะผู้ปกครอง ผู้เลี้ยงดูหลัก และผู้ดูแลเด็ก ในการดูแลสุขภาพ

ช่องปากเด็ก และการสร้างพฤติกรรมการบริโภคที่ถูกต้องตามวัยสำหรับเด็ก ตลอดจนการสร้าง สิ่งแวดล้อมที่
เออื้ ต่อการ มสี ุขภาพท่ีดีของเดก็

2. เพื่อสนับสนุนให้เครือข่ายบริการสุขภาพระดับอำเภอ (CUP) มีการดำเนินงานด้านส่งเสริม สุขภาพ
ช่องปากเดก็ ก่อนวัยเรยี น โดยให้ความสำคญั กับกลมุ่ ผู้ปกครองซ่งึ เปน็ ผู้เลยี้ งดูหลักของเด็ก

3. เพื่อพัฒนาทีมงานและวิทยากรด้านส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพระดับอำเภอ

เปา้ หมายในการดำเนนิ งาน
1. ผู้ปกครอง ผู้เลี้ยงดูหลัก และ/หรือผู้ดูแลเด็กอายุ 3 - 5 ปี ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก และ/หรือใน

ชมุ ชนพน้ื ทีเ่ ขตรบั ผิดชอบ 10 อำเภอของจังหวัดราชบรุ ี อำเภอละ 60 คน เปน็ จำนวน ท้ังส้นิ 600 คน
2. ทันตบุคลากร เจ้าหน้าที่สาธารณสุข อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ปฏิบัติหน้าที่เป็น

วทิ ยากรการอบรมใน 10 อำเภอ อำเภอละ 10 คน เป็นจำนวนทงั้ ส้นิ 100 คน

วิธีการดำเนนิ งาน
1. ขน้ั เตรยี มการ
1.1 เสนอแผนปฏิบัติงานโครงการฝึกอบรม จังหวัดราชบุรี (มกราคม –สิงหาคม 2563)

เพื่อขอสนับสนุนงบประมาณจากมูลนิธิแพทย์อาสาสมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี (พอ.สว.)
2. ข้ันดำเนนิ งาน
2.1 จัดทำและขออนมุ ัตโิ ครงการ
2.2 แจง้ สถานบริการในสังกัดและหนว่ ยงานท่ีเกี่ยวข้อง ดำเนินกจิ กรรมตามโครงการในพื้นที่

10 อำเภอ ภายในระยะเวลาทกี่ ำหนด

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 46

2.3 ผรู้ ับผดิ ชอบกิจกรรมแตล่ ะพ้ืนท่รี ายงานผลการดำเนนิ กิจกรรม พร้อมสง่ เอกสารเบิกจ่าย
งบประมาณมายังผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการระดับจังหวัด

2.4 ผู้รับผิดชอบโครงการระดับจังหวัดสรุปผลการดำเนินโครงการ และรายงานผลภาพรวม
ระดบั จังหวัด พรอ้ มรวบรวมเอกสารเบิกจ่ายงบประมาณ สง่ ไปยงั มูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบ
รมราชชนนี

2.5 ผรู้ ับผิดชอบโครงการระดับจงั หวดั เบกิ จา่ ยงบประมาณท่ีทางมูลนิธิ พอ.สว. อนุมตั ิ และ
โอนงบประมาณมายังจังหวัดราชบุรี เพอ่ื ส่งมอบใหผ้ ูร้ ับผดิ ชอบกิจกรรมของแตล่ ะพน้ื ที่

ผลการดำเนนิ งาน
มีพน้ื ท่ีดำเนนิ การเสร็จส้ินแลว้ จำนวน 8 อำเภอ โดยมีผู้เขา้ รับการอบรม จำนวน 597 คน

ปญั หาอปุ สรรค/ข้อเสนอแนะ
พื้นที่ไม่สามารถจัดอบรมได้เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019

(COVID-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 47

กิจกรรมรณรงค์

ฟนั สะอาด เหงือกแขง็ แรงฯ เพอื่ ถวายเป็นพระราชกศุ ลเนอ่ื งในวนั คล้ายวนั เสด็จ
สวรรคต สมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี 18 กรกฎาคม 2563

บทนำ
มูลนิธิ พอ.สว. ร่วมกับ กระทรวงสาธารณสุข และสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

กระทรวงศึกษาธิการ ขอความร่วมมือจังหวัดราชบุรี ในการดำเนินงานกิจกรรมรณรงค์ “ฟันสะอาด เหงือก
แข็งแรง” เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลเนื่องในวันคล้ายวันเสด็จสวรรคตสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
วนั ท่ี 18 กรกฎาคม 2563 ในช่วงวันที่ 13 - 24 กรกฎาคม 2563

วัตถุประสงค์ในการดำเนินงาน
1. เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีทันตสุขนิสัยที่ดีโดยการเรียนรู้วิธีการแปรงฟันที่

ถกู ตอ้ งและสะอาดตามเกณฑส์ ากล เพื่อสง่ ผลให้มี “ฟนั สะอาด เหงอื กแขง็ แรง
2. โรงเรียนจัดกิจกรรมสอนการแปรงฟันที่ถูกต้องและสะอาดอย่างง่ายๆ โดยใช้เม็ดสีย้อมฟันเป็น

องค์ประกอบในการตรวจสอบ

เปา้ หมายในการดำเนินงาน
โรงเรยี นทกุ สงั กัด 116 แหง่ จำนวนห้องเรียน 319 ห้อง นกั เรียนมธั ยมศึกษาช้นั ปที ี่ 1 จำนวน 10,612 คน

วิธกี ารดำเนนิ งาน
1. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรีประสานงานผ่านต้นสังกัดในการขอข้อมูลเพื่อขอสิ่งสนับสนุน

จากมลู นธิ ิ พอ.สว.
2. โรงเรียนรับสิง่ สนบั สนุนไปใชใ้ นการจัดกิจกรรมรณรงค์ให้นักเรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 1 ไดฝ้ ึกทักษะ

การแปรงฟันให้ถูกวิธแี ละสะอาด โดยใชเ้ ม็ดสีย้อมคราบจุลินทรีย์เป็นตวั ชว้ี ดั ความสะอาด อันจะนำไปสู่การฝึก
สุขนสิ ยั การแปรงฟันใหส้ ะอาดตอ่ ไปในอนาคต

3. โรงเรียนรายงานผลการจดั กจิ กรรม
4. สำนกั งานสาธารณสุขจงั หวัดราชบุรี สรุปรายงานผลไปยงั มูลนิธิ พอ.สว.

ผลการดำเนนิ งาน
อยู่ในขั้นตอนการจัดกิจกรรมของโรงเรียน (เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส

โคโรนา 2019 (COVID-19) ทางสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรีได้รับอนุมัติจาก มูลนิธิ พอ.สว. ในการ
ขยายระยะเวลาดำเนนิ การใหเ้ ป็นดำเนินการภายในปกี ารศึกษา 2563)

ปญั หาอปุ สรรค/ขอ้ เสนอแนะ
ไม่สามารถให้บริการตามกำหนดเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา

2019 (COVID-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 48

โครงการรณรงคป์ อ้ งกันและแก้ไขปญั หายาเสพตดิ
(TO BE NUMBER ONE) จังหวัดราชบุรี

บทนำ
ยาเสพติด เป็นปัญหาสำคัญระดับชาติที่รัฐบาลถือเป็นนโยบายที่ตอ้ งเร่งดำเนินการแก้ไข อย่างจริงจัง

ทง้ั น้ีเพราะปญั หายาเสพตดิ ท่ีมีการระบาดในทุกพื้นท่ีของประเทศไทยได้ทวีความรนุ แรงมากขึ้น ทกุ ขณะ สง่ ผล
กระทบต่อ การพัฒนาประเทศทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งด้านการเมืองและความมั่นคง
ของประเทศ และเป็นภัยคุกคามกลุ่มเยาวชนไทย ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญาสิริวัฒนาพรรณวดี
เป็นองค์ประธาน ทรงมีความห่วงใยต่อประชาชนชาวไทยเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะกลุ่มเด็กและเยาวชนที่เป็น
กลุ่มขนาดใหญ่ เพราะมีจำนวนถึง ๒๑ ล้านคนและเป็นกลุ่มที่มีคุณค่าอย่างยิ่งต่อการพัฒนาประเทศ
นอกจากนี้ยังถือเป็นกลุ่มที่เสี่ยงต่อการติดยาเสพติดสูง เนื่องจากเป็นวัยที่ตอ้ งเรียนรู้ในสิ่งตา่ งๆ แต่ยังขาดวุฒิ
ภาวะทางอารมณ์ที่ดีพอ รวมทั้งต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงทั้งร่างกายและจิตใจ จึงทรงพระกรุณาธิคุณรับ
เป็นองค์ประธานโครงการรณรงค์ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด ซึ่งปัจจุบันได้ใช้ชื่อเพื่อให้ง่ายต่อการ
รณรงค์ว่าโครงการ TO BE NUMBER ONE เพื่อรณรงค์ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดภายในประเทศให้
ดำเนินไปด้วยความเรียบร้อยและมีประสิทธิภาพ โดยความรว่ มมือและรวมพลังจากภาครฐั และเอกชน กระตุ้น
และปลุกจิตสำนึกของปวงชนในชาติให้มีความรู้ ความเข้าใจและความตระหนักว่าการที่จะเอาชนะปัญหายา
เสพตดิ มใิ ช่หน้าท่ขี องบคุ คลใดบุคคลหนึ่งหรือองค์กรใดองค์กรหนึ่ง แตท่ กุ คนในชาติจะรว่ มแรงร่วมใจเป็นพลัง
ของแผ่นดินที่จะต่อสู้และเอาชนะยาเสพติดให้ได้โดยเร็ว โดยทรงมีพระประสงค์มุ่งเน้นการรณรงค์ ใน
กลมุ่ เปา้ หมายหลัก คอื วยั รุ่นและเยาวชน โดยกลวิธสี รา้ งกระแสการแสดงพลงั อย่างถูกต้องโดยไม่ข้องแวะกับ
ยาเสพติดการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจให้แก่เยาวชนในชุมชน จัดระบบการบำบัดรักษารองรับภายใต้
โครงการ “ใครติดยา ยกมือขึ้น” ทั้งนี้เพื่อคืนคนดีสู่สังคมและป้องกันการกลับมาเสพซ้ำ ตลอดจนการสร้าง
เครือข่ายสมาชิกและชมรม TO BE NUMBER ONE เพื่อร่วมกันรณรงค์และจัดกิจกรรมป้องกันและแก้ไข
ปญั หายาเสพติดเปน็ เสมอื นการเตมิ สง่ิ ท่ดี ีให้กับชีวิต เพอื่ ใหเ้ กิดคา่ นิยมของการเปน็ หน่งึ โดยไมพ่ ึง่ ยาเสพตดิ

วตั ถุประสงค์ในการดำเนนิ งาน
1. เพื่อสรา้ งกระแสการมสี ว่ นร่วมในการแสดงพลงั ต่อต้านยาเสพติดด้วยโครงการทูบนี ัมเบอร์วัน
2. เพือ่ สรา้ งความเข้าใจของผมู้ ีสว่ นเกี่ยวข้องและการรว่ มจดั กจิ กรรมของชมรมทูบนี ัมเบอร์วัน
3. เพอื่ เพ่ิมประสทิ ธภิ าพและพัฒนาการดำเนนิ งานของชมรมทูบนี ัมเบอรใ์ น ประเภทต่างๆ ให้เพม่ิ

สงู ขน้ึ และประสานความร่วมมือระหว่างหนว่ ยงาน องค์กร ทง้ั ภาครฐั และเอกชน ให้มสี ่วนรว่ มขบั เคลือ่ น
โครงการ TO BE NUMBER ONE

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 49

เปา้ หมายในการดำเนินงาน

• กล่มุ เปา้ หมาย
1. สมาชกิ ทบู ีนมั เบอรว์ นั จำนวน 129,584 คน

2. ชมรมทูบนี มั เบอรว์ นั 460 ชมรม

3. ชมรมในสถานศกึ ษา 406 ชมรม, ในชมุ ชน 35 ชมรม, สถานประกอบการ 17 ชมรม

4. ชมรมในสถานพนิ จิ และคุ้มครองเด็ก และเยาวชนจงั หวัดราชบรุ ี 1 ชมรม

5. ศูนยฝ์ ึกอบรมเดก็ และเยาวชน เขต 2 จังหวัดราชบุรี 1 ชมรม

6. ชมรมในเรือนจำกลางราชบรุ ี 1 ชมรม ชมรมในเรือนจำเขาบิน 1 ชมรม

7. ชมรมในสำนกั งานคุมประพฤติจงั หวดั 1 ชมรม

8. ชมรมระดบั ตน้ แบบ 10 ชมรม (รวมจังหวัดทบู ีนมั เบอรว์ ันระดับตน้ แบบ)

• เป้าหมายโครงการ

ตัวชวี้ ัด หนว่ ยนบั ปี 2563 ปี 2564 ปี 2565 ปี 2566 ปี 2567
แผน (ผล) แผน แผน แผน แผน

- ร้อยละ ๘๕ ของผมู้ ีอายุ ร้อยละ 97 97 97 98 98

๑๐-๒๔ ปี เปน็ สมาชิก

TO BE NUMBER ONE

- มอี ำเภอทูบนี ัมเบอร์วัน อำเภอ 10 10 10 10 10
ตามเกณฑ์มาตรฐาน

- จำนวนชมรมท่ไี ดร้ ับการ ชมรม 10 15 20 25 30
สนบั สนุนและสร้างใน

ประเภทต่างๆ

- มีการพัฒนาศักยภาพ คร้งั 6 8 10 10 10
สมาชิกและแกนนำ

วิธีการดำเนินงาน
1. จัดประกวดในระดบั จังหวัด ไดแ้ ก่
- การประกวด TO BE NUMBER ONE TEEN DANCERCISE
- การประกวด TO BE NUMBER ONE IDOL
- การประกวดผลงานอำเภอ/ชมรม TO BENUMBER ONE ดเี ดน่
2. สนับสนุนการดำเนินงาน TO BE NUMBER ONE ในการประกวดรอบระดบั ภาค และ

ระดับประเทศต่อไป
3. จดั กิจกรรม และสนบั สนุนการดำเนนิ งาน TO BE NUMBER ONE ภายในจงั หวัดราชบุรี ไดแ้ ก่
- กจิ กรรม TO BE KEY EXCELLENCE (แลกเปลี่ยนเรยี นรภู้ ายนอกจงั หวดั )
- กจิ กรรม คา่ ยคนหลงั เลนส์
- กจิ กรรม TO BE NUMBER ONE CAMP

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 50

4. โดยมีกิจกรรมทดี่ ำเนินการดังนี้

ระยะเวลาดำเนินการ
ลำดับ กจิ กรรมโครงการ

ต.ค.-ธ.ค.2562 ม.ค.- มี.ค.2563 เม.ย.-ม.ิ ย.2563 ก.ค.-ก.ย.2563

1. คา่ ยพฒั นาสมาชิก TO BE
NUMBER ONE สคู่ วามเป็น
หน่ึง

2. ประชมุ คณะทำงานและพัฒนา
เครอื ขา่ ยทบู นี มั เบอร์วัน

3. ประกวดทูบนี ัมเบอรว์ ันไอดอล

-เข้าประกวดระดบั ภาคกลาง

-ประกวดระดบั จังหวัดเพอ่ื ประกวด
ป2ี 563

4 เข้ารว่ มประกวดผลงานจงั หวัด/
อำเภอ/ชมรมทบู นี มั เบอรว์ ัน
-ระดบั จังหวัด

-ระดบั ภาคกลาง

-ระดับประเทศ

5 อบรมพัฒนาศกั ยภาพสมาชิกชมรม
(TO BE NUMBER ONE CAMP3)

6 ประชุมติดตามประเมนิ ผลงานทู
บีนัมเบอร์วันระดบั พืน้ ท่ี

7 การอบรมเยาวชนโครงการคนหลงั
เลนส์ ตอนส่อื สรา้ งสรรคป์ ้องกนั ยา
เสพติด

8 ประกวดทูบนี มั เบอรว์ ันทนี แดนซ์
เซอร์ไซส์

-ระดับภาคกลาง

-ระดับประเทศ

-ระดบั จงั หวดั เพอ่ื ประกวด ปี2563

9 กจิ กรรม TO BE KEY
EXCELLENCE

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 51

ผลการดำเนินงาน
1. เยาวชนมกี ารรวมกลุม่ เพ่อื ทำกจิ กรรมปอ้ งกนั และแกไขปัญหายาเสพติด
2. ปญั หายาเสพติด และปัญหาอน่ื ๆทีเ่ กิดขึ้นในกลมุ่ เยาวชน เด็กวยั เรียนและพนักงานบริษัทลดลง
3. ชมรม TO BE NUMBER ONE ระดับตน้ แบบมีการพัฒนา

ปญั หาอุปสรรค/ข้อเสนอแนะ
1. ไมส่ ามารถจดั กจิ กรรมตามกำหนดไดเ้ นือ่ งจากสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เชอื้ ไวรัส

โคโรนา 2019 (COVID-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 52

กิจกรรมเข้าค่ายพัฒนาสมาชิก TO BE NUMBER ONE สู่ความเป็นหน่งึ ร่นุ ท่ี 23

วันที่ 20 - 25 ตลุ าคม 2562
ณ เดอะไพน์ รีสอร์ท จังหวัดปทมุ ธานี

กิจกรรมการแขง่ ขนั TO BE NUMBER ONE TEEN DANCERCISE THAILAND
CHAMPIONSHIP 2020 ระดับภาคกลางและตะวนั ออก

วนั ท่ี 16- 17 พฤศจกิ ายน 2562
ณ ศนู ย์การคา้ แปซฟิ คิ พาร์ค ศรรี าชา จงั หวัดชลบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 53

กจิ กรรมการประกวดรอบชิงชนะเลิศระดบั ประเทศ TO BE NUMBER ONE TEEN
DANCERCISE CHAMPIONSHIP THAILAND 2020

วนั ที่ 8-9 กุมภาพนั ธ์ 2563
ณ เดอะมอลล์ บางกะปิ กรงุ เทพมหานคร

กิจกรรมการประกวดทบู ีนมั เบอร์วนั ไอดอล รนุ่ ท่ี 10
ระดบั ภาคกลางและภาคตะวันออก

วนั ที่ 15- 16 กุมภาพันธ์ 2563
ณ แปซิฟคิ พาร์ค ศรรี าชา จ.ชลบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 54

กิจกรรมการประกวดอำเภอ และ ชมรม TO BE NUMBER ONE
จงั หวัดราชบรุ ี ปี 2563

วันท่ี 19 กุมภาพันธ์ 2563
ณ หอ้ งประชุมชน้ั 6 สำนักงานสาธารณสขุ จังหวัดราชบุรี

กจิ กรรมการประกวดผลงานทูบนี ัมเบอรว์ นั ของจงั หวัดราชบรุ ี
ระดับภาคกลางและภาคตะวันออก

วนั ท่ี 5 มีนาคม 2563
ณ โรงแรมแอมบาสซาเดอร์ ซิต้ี จอมเทยี น พทั ยา จังหวัดชลบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 55

กจิ กรรมการประกวดเยาวชนตน้ แบบเก่งและดี TO BE NUMBER ONE IDOL
รุ่นที่ 10 ระดบั ประเทศ

วันที่ 18 กรกฎาคม 2563
ณ ศนู ยก์ ารคา้ เจเจ มอลล์ เขตจตจุ ักร กรงุ เทพมหานคร

กิจกรรมต้อนรบั คณะอนุกรรมการตดิ ตามและประเมนิ ผลการดำเนนิ งาน จงั หวัด
อำเภอ และชมรม TO BE NUMBER ONE ในพ้ืนท่จี งั หวัดราชบุรี

จำนวน 7 แหง่
วันท่ี 20 - 21 กรกฎาคม 2563 และวันท่ี 3-4 สิงหาคม 2563

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 56

กิจกรรม ประชุมคณะทำงานและพัฒนาเครอื ขา่ ยชมรมทบู ีนมั เบอรว์ ัน

วันพธุ ที่ 24 มถิ นุ ายน 2563 เวลา 08.30 – 16.30 น.
ณ ห้องประชุม 1 สำนกั งานสาธารณสุขจงั หวดั ราชบุรี (ครั้งที่ 1)

และ
วนั ศกุ ร์ท่ี 28 สงิ หาคม 2563 เวลา 08.30 – 16.30 น.
ณ ห้องประชุม 4 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบรุ ี (ครง้ั ที่ 2)

การประกวด TO BE NUMBER ONE (TO BE NUMBER ONE IDOL) ระดับจงั หวดั

วันที่ 17 สิงหาคม 2564
ณ หอ้ งประชุมชั้น6 สำนักงานสาธารณสุขจงั หวัดราชบุรี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 57

กิจกรรม คา่ ยอบรมพฒั นาศักยภาพสมาชกิ ชมรม TO BE NUMBER ONE
(Ratchaburi TO BE NUMBER ONE Camp 3)

จังหวดั ราชบุรี ปงี บประมาณ 2563 ระหว่างวนั ท่ี 14 - 16 สงิ หาคม 2563
ณ ไร่จริ าภรณ์ รสี อรท์ อำเภอเมอื ง จงั หวดั ราชบรุ ี

000

กิจกรรมการ ประชมุ แลกเปลีย่ นเรยี นรู้ เครอื ข่ายภายนอกจงั หวดั (TO BE KEY
EXCELLENCE)

จังหวัดราชบุรี ปงี บประมาณ 2563

ระหวา่ งวนั ท่ี 22 - 23 สงิ หาคม 2563
ณ ไรจ่ ิราภรณ์ รสี อรท์ อำเภอเมอื ง จงั หวัดราชบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 58

กิจกรรม TO BE NUMBER ONE TEEN DANCERCISE ระดบั จังหวดั ราชบรุ ี

เมื่อวนั ที่ 25 สงิ หาคม 2563 ปีงบประมาณ 2563
ณ ห้องประชุมชนั้ 6 สำนักงานสาธารณสขุ จงั หวัดราชบุรี

กิจกรรมคา่ ยคนหลงั เลนสป์ ี8

วนั ที่ 29-31 สงิ หาคม 2563
ณ โรงแรมเดอะ คาแนล รีสอร์ท จ.ราชบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 59

งานมหกรรมรวมพลสมาชิก TO BE NUMBER ONE ระดับประเทศ

วนั ท่ี 15-17 กนั ยายน 2563
ณ ศูนยป์ ระชมุ อิมแพค เมอื งทองธานี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี โ ค ร ง ก ำ ร ใ น พ ร ะ ร ำ ช ดำ ริ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 60

ผลการดำเนนิ งาน
ปงี บประมาณ พ.ศ. 2563

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 61

กลุ่มงานสง่ เสรมิ สขุ ภาพ

การดำเนนิ งานส่งเสรมิ สุขภาพ 5 กลมุ่ วยั

- กลุ่มสตรแี ละเดก็ ปฐมวยั
- กลุ่มวยั เรยี น
- กลมุ่ วัยร่นุ
- กลมุ่ วยั ทำงาน
- กลุ่มผู้สงู อายุและผพู้ กิ าร

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 62

งานสตรีและเด็กปฐมวยั (สตร)ี

บทนำ
จังหวัดราชบุรีได้ดำเนินงานอนามัยแม่และเด็ก โดยให้โรงพยาบาลทุกแห่งจัดระบบบริการ

ตามมาตรฐานตั้งแต่ระยะตั้งครรภ์ ระยะคลอด หลังคลอด โดยการดูแลหญิงตั้งครรภ์เน้นการส่งเสริมสุขภาพ
การพัฒนาระบบบริการของสถานบริการสาธารณสุขให้ได้มาตรฐานตามเกณฑ์ และการส่งเสริมสุขภาพแม่และเด็ก
เชิงรุกอย่างมสี ่วนร่วมเพื่อลดความเส่ียงต่อมารดาและทารก โดยคณะกรรมการงานอนามยั แม่และเด็ก จังหวัดราชบุรี และ
คณะกรรมการพัฒนาระบบบริการ สาขาสูติกรรม จังหวัดราชบุรี ร่วมเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนงาน
ให้บรรลุเป้าหมายตามแผนการดำเนินงาน มีการพัฒนาระบบบริการสุขภาพด้านอนามัยแม่และเด็ก จึงส่งผลให้
การดำเนินงานส่งเสริมสขุ ภาพกลมุ่ สตรีและเดก็ ปฐมวยั มคี วามกา้ วหนา้ อย่างเปน็ รปู ธรรม ตลอดจนสามารถแกไ้ ขปญั หาด้าน
อนามยั แมแ่ ละเดก็ ในแตล่ ะอำเภอ ส่งผลให้โรงพยาบาลในทกุ ระดับ ได้รบั การพัฒนากระบวนการคณุ ภาพด้านอนามัยแม่และ
เดก็ อย่างตอ่ เน่อื ง

ผลการดำเนินงานย้อนหลงั 3 ปี (ปี 2560 - 2562) พบอัตราส่วนมารดาตาย 24.74, 13.31 และ 13.69 ต่อแสนการ
เกิดมีชีพ ตามลำดบั เป้าหมายไม่เกิน 17 ต่อแสนการเกิดมีชพี โดยมสี าเหตจุ าก Direct cause 2 ราย ได้แก่ Amniotic Fluid
Embolism 2 ราย (รพ.ราชบรุ ี และรพ.ดำเนนิ สะดวก) ปี 2561 สาเหตุจากภาวะแทรกซ้อนขณะต้ังครรภ์ 1 ราย คอื Severe
Preeclampsia (รพ.โพธาราม) และ ปี 2562 มีสาเหตุมาจากภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ การคลอด 1 ราย ได้แก่
Amniotic Fluid Embolism และ PIH (รพ.ราชบรุ ี แผนกหลงั คลอด)

ด้านการเข้าถึงและการบริการ ผลการดำเนินงานย้อนหลัง 3 ปี (ปี 2560 - 2562) พบหญิงตั้งครรภ์ฝาก
ครรภ์ครั้งแรกกอ่ น 12 สัปดาห์ มแี นวโน้มเพม่ิ ขน้ึ ร้อยละ 68.19, 73.22 และ 76.90 ตามลำดับ (เป้าหมายร้อยละ
60) หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์คุณภาพ มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ร้อยละ 58.47, 65.14 และ 67.85
ตามลำดับ (เป้าหมาย ร้อยละ 60) หญิงตั้งครรภ์ได้รับยาเม็ดเสริมไอโอดีน ร้อยละ 83.95, 75.71 และ 79.54
ตามลำดับ (เป้าหมาย ร้อยละ 100) ภาวะโลหิตจางในหญิงตั้งครรภ์ (HDC) ร้อยละ 14.9, 13.05 และ 11.59
ตามลำดับ(เป้าหมาย ร้อยละ 20) ภาวะโลหิตจางในหญงิ ตั้งครรภจ์ ากรายงานแม่และเด็กไทย พบหญิงตั้งครรภ์มี
ภาวะซีด จากการตรวจเลือดครั้งที่ 1 (ฝากครรภ์ครั้งแรก) ร้อยละ 16.34, 14.75 และร้อยละ 12.52 (เป้าหมาย
ร้อยละ 18) พบภาวะซีดจากการตรวจเลือดครั้งท่ี 2 (ทีอ่ ายคุ รรภ์ 28-32 สัปดาห)์ ร้อยละ 9.26, 10.56 และร้อย
ละ 9.63 (เป้าหมาย ร้อยละ 10) อัตราการตกเลือดหลังคลอด ร้อยละ 1.84, 2026 และ 1.91 ตามลำดับ
(เปา้ หมาย ร้อยละ 5) หญิงไทยคลอดก่อนกำหนด รอ้ ยละ NA, 8.91 และ 8.06 ตามลำดบั (เป้าหมาย รอ้ ยละ 10)
หญงิ หลังคลอดไดร้ ับการดูแลหลังคลอด 3 ครั้ง ร้อยละ 53.04, 61.02 และ 62.14 ตามลำดับ (เปา้ หมาย ร้อยละ
65) อัตราทารกแรกคลอดมีภาวะขาดออกซิเจน 25.03, 26.28 และ 28.70 ต่อพันการเกิดมีชีพ ตามลำดับ
(เป้าหมาย 25 ต่อพันการเกิดมีชีพ) ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม ร้อยละ 7.04, 6.21 และ 7.08
ตามลำดับ (เป้าหมาย รอ้ ยละ 7) อตั ราทารกตายปริกำเนดิ 5.26, 4.10 และ 5.46 ตอ่ พันการเกิดมชี ีพ (เป้าหมาย
9 ตอ่ พันการเกิดมีชพี ) โรงพยาบาลผา่ นเกณฑ์มาตรฐาน ANC /LR คุณภาพ 10 แหง่ ยกเวน้ รพ.บา้ นคา เนอ่ื งจาก
เพิ่งเปิดบริการเมื่อเดือน ธันวาคม 2561 โรงพยาบาลทุกแห่งผ่านเกณฑ์มาตรฐานศูนย์บริการที่เปน็ มิตรกับวัยร่นุ
(Youth Friendly Health Service : YFHS)

วัตถปุ ระสงค์ในการดำเนนิ งาน
1. เพ่ือลดการตายมารดาและทารก และลดภาวะแทรกซ้อนจากการต้งั ครรภ์ การคลอด
2. เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ได้รับการดูแลฝากครรภ์เร็วและฝากครรภ์ตามเกณฑ์คุณภาพ และสามารถดูแล

ตนเองขณะตง้ั ครรภ์และหลังคลอดไดถ้ ูกต้อง เหมาะสม

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 63

3. เพือ่ เพม่ิ การเข้าถึงบริการของกลุ่มเป้าหมายและหญงิ ต้งั ครรภก์ ลุม่ เสี่ยง
4. เพื่อให้สถานบริการสาธารณสุขให้บริการฝากครรภ์และการคลอดที่มีคุณภาพตามมาตรฐานงาน
อนามยั แมแ่ ละเดก็ กระทรวงสาธารณสขุ
5. มีความเชอ่ื มโยงบรกิ ารของสถานบริการทุกระดับและระบบสง่ ตอ่ ท่มี ีประสทิ ธภิ าพ

เป้าหมายในการดำเนินงาน
1. อตั ราสว่ นการตายมารดาไทย ไมเ่ กนิ 17 ต่อการเกิดมีชีพแสนคน
2. รอ้ ยละ 75 ของหญงิ ต้ังครรภไ์ ดร้ บั การฝากครรภค์ รั้งแรกเมื่ออายุครรภ์กอ่ น 12 สปั ดาห์
3. รอ้ ยละ 75 ของหญิงต้ังครรภไ์ ดร้ ับบริการฝากครรภค์ ุณภาพครบ 5 ครัง้ ตามเกณฑ์
4. รอ้ ยละ 65 ของหญงิ หลังคลอดไดร้ บั การดูแลครบ 3 คร้ังตามเกณฑ์
5. ร้อยละ 100 ของหญิงต้ังครรภ์ไดร้ ับยาเมด็ เสริมไอโอดนี
6. อัตราทารกตายปรกิ ำเนิด ไมเ่ กิน 9 ตอ่ 1,000 การเกดิ ทั้งหมด
7. ร้อยละ 7 ของทารกแรกเกิดนำ้ หนักน้อยกวา่ 2,500 กรัม
8. ภาวะขาดออกซเิ จนในทารกแรกเกดิ ระหวา่ งคลอดไมเ่ กิน 25 ตอ่ การเกดิ มีชีพพนั คน

วธิ ีการดำเนินงาน
มาตรการการดำเนินงานในด้านระบบบริหารจัดการและขับเคลื่อนการดำเนินงาน โดยจังหวัดราชบุรี

มีการวิเคราะห์ข้อมูล สถานการณ์ วิเคราะห์แนวโน้ม คาดการณ์ การกำหนดประเด็นปัญหา ประเด็นความเสี่ยง
และพื้นที่เสี่ยง เพื่อกำหนดแนวทางการดำเนินงานร่วมกันระหว่างเครือข่ายบริการสุขภาพอนามั ยแม่และเด็ก
ระดับจังหวัดและ อำเภอ รวมทั้งมีการจัดทำแผนปฏิบัติการเพื่อขับเคลื่อนงาน มีการกำหนดประเด็นการพัฒนา
ศักยภาพบุคลากรโดยมกี ารฝึกในรูปแบบของฝกึ ปฏิบัติ On the job Training / การฝกึ อบรบ และการเย่ยี มเสริม
พลัง ดงั นี้

1. ใช้กลไกการขับเคลอ่ื นบูรณาการ MCH board ร่วมกบั Service plan สาขาสตู กิ รรมประชุม
วเิ คราะห์ข้อมูล ปัญหา การควบคมุ กำกับ และตดิ ตามงาน โดยคืนข้อมูลผ่านเวทีประชุม, ชอ่ งทางไลน์,อีเมล์ และ
ปรับปรุงแนวทางการดแู ลหญิงตั้งครรภ์ หญงิ คลอดท่ีมภี าวะเส่ยี ง

2 ประชุมผู้จัดการแผนสุขภาพสตรีและเด็กปฐมวัย ระดับอำเภอ/จังหวัด เพื่อชี้แจงการ
ดำเนินงานสตรีและเด็กปฐมวัย วิเคราะห์ปัญหาผลงานที่ไม่ผ่านเป้าหมาย และร่วมวางแนวทางแก้ไขปัญหาการ
ดำเนนิ งาน แลกเปล่ยี นเรียนรกู้ ารดำเนินงาน และกำกบั ติดตามผลการดำเนินงาน ปีละอยา่ งนอ้ ย 2 ครั้ง

3. พัฒนาคุณภาพระบบบริการร่วมกับทีม Service Plan สาขาสูติกรรม ในการดูแลหญิง
ตั้งครรภ์เสี่ยงและการคลอดฉุกเฉิน จัดทำแนวทางการป้องกันมารดาเสียชีวิต ทำแนวปฏิบัติ (CPG) ภาพจังหวัด
ไดแ้ กโ่ รคความดันโลหติ สงู ขณะต้ังครรภ์ ภาวะตกเลอื ดหลังคลอด การคลอดก่อนกำหนด จดั ทำ Standing Order
ในโรงพยาบาลชุมชนเพื่อป้องกันมารดาตายจากการตกเลือดและความดันโลหิตสูงในหญิงตั้งครรภ์ มีช่องทาง
ให้คำปรึกษาผ่าน Group Line “SP สตู ิกรรม ราชบรุ ”ี จดั ทำ Warning Sign สำหรับหญงิ ต้งั ครรภใ์ นชมุ ชน

4. พัฒนาระบบเฝ้าระวังมารดาตาย โดยหน่วยบริการ Conference Case กรณีมีเคสมารดา
และทารกเสียชวี ติ และนำเสนอในเวทกี ารประชุมบูรณาการ MCH Board และ Service Plan สาขาสูติกรรม

5.พัฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการดูแลภาวะฉุกเฉินทางสูติกรรม ร่วมกับ Service Plan สาขา
สตู กิ รรม โดยจดั อบรมพัฒนาศกั ยภาพแพทย์ พยาบาลห้องคลอดโรงพยาบาลทุกแห่ง

6. การพัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่ รพ.และ รพ.สต. ในการให้คำปรึกษาและเตรียมความพร้อม
ก่อนต้ังครรภก์ ารดูแลและคดั กรองหญงิ ตงั้ ครรภ์ทม่ี ภี าวะเส่ียง การป้องกันการคลอดกอ่ นกำหนด

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 64

7. โรงพยาบาลจดั บริการอนามัยแม่และเด็ก ตามมาตรฐานงานอนามยั แม่และเด็ก ให้คำปรึกษา
ก่อนมีบุตร ทบทวนแนวปฏิบัติ และซ้อมแผนภาวะฉุกเฉินทางสูติกรรม ฝึกปฏิบัติการช่วยฟื้นคืนชีพมารดา
และทารก การทำคลอดติดไหล่ และตามปัญหาและบริบทของพื้นที่ เยี่ยมเสริมพลังและประเมินรับรองหน่วย
บรกิ ารตามมาตรฐานอนามยั แม่และเดก็

8. จัดบริการเชิงรุกใน รพ.สต. โดย อสม. ค้นหาหญิงมาฝากครรภ์เร็ว ตรวจการตั้งครรภ์
คดั กรองความเส่ยี ง และติดตามเยี่ยมหญงิ ตงั้ ครรภท์ ่มี ีภาวะเสี่ยงใหม้ าตรวจครรภ์ตามนดั

9. จัดโซนนิ่ง (Zoning) ระบบส่งต่อFast Track และเชื่อมโยงข้อมูล กับเครือข่ายทุกระดับ
ในการส่งต่อ/ติดตามหญงิ ต้งั ครรภ/์ หญิงหลงั คลอด

10 โรงพยาบาลจัดบริการช่วยเหลือหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงและหญิงตั้งครรภ์ภาวะฉุกเฉิน
ใช้ถุงตวงเลือด ในการเฝา้ ระวังภาวะตกเลือด มียาท่ีจำเป็น และคลงั เลอื ด ท่ีสามารถสนบั สนุนไดเ้ พยี งพอ ทนั เวลา

11. หน่วยบริการจัดกิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่ในคลินิกและชุมชน เพื่อสร้างความรอบรู้ด้าน
สุขภาพ หญิงต้ังครรภ์ หญงิ หลงั คลอด และประชาสัมพนั ธก์ ารสมคั รใช้บริการ 9 ย่างเพอื่ สรา้ งลกู

12. หน่วยบริการจ่ายยาเสริมธาตุไอโอดีน ธาตุเหล็ก และโฟลิก ให้แก่หญิงตั้งครรภ์ และหญิง
หลงั คลอดระยะใหน้ มบตุ ร 6 เดือน ตามสทิ ธปิ ระโยชน์

13. ประชาสัมพันธ์โครงการวิวาห์สร้างชาติ ให้คำปรึกษาก่อนมีบุตร ให้ยาเสริมธาตเุ หล็ก โฟลกิ
กอ่ นต้งั ครรภ์ 3 เดอื น

14. ส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพ และส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพหญิงตั้งครรภ์ของ
ครอบครวั ชุมชน

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 65

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 66

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 67

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 68

ปัญหาอุปสรรค/ข้อเสนอแนะ การแก้ไข
ปญั หา/อุปสรรค
- พัฒนาการให้บริการ ANC และ LR คุณภาพ
ผลงานทารกแรกเกดิ นำ้ หนัก - หนว่ ยบริการจัดบริการให้คำปรึกษาก่อนต้งั ครรภ์ จ่ายยาเสรมิ ธาตุ
นอ้ ยกว่า 2,500กรัม และ เหลก็ แก่
ทารกแรกเกิดมภี าวะ หญิงวัยเจรญิ พันธท์ พ่ี ร้อมจะมีบุตร จา่ ยยาเมด็ เสริมไอโอดนี ให้แก่
ขาดออกซเิ จน เกนิ เกณฑ์เป้าหมาย หญงิ ตง้ั ครรภ์
ตามสทิ ธิประโยชน์ ใหค้ ำแนะนำวธิ กี ารกนิ ยาทถ่ี ูกตอ้ ง การป้องกัน
ระบบบริการและบริหารจดั การ ภาวะซดี และติดตามกำกับการกินยา
- เจา้ หนา้ ท่ี รพ.สต. ปรบั เปล่ียนงานบอ่ ย - พัฒนาองคค์ วามรูเ้ กย่ี วกบั ความรอบรดู้ ้านสุขภาพ ด้านแม่
- หญิงต้ังครรภม์ ีความรู้ ทักษะ และเดก็ แก่ จนท.รพ.และรพ.สต. / อสม. และผู้เกี่ยวขอ้ ง และ
ส่งเสริมใหม้ กี ารคดั กรองและดแู ลหญิงตงั้ ครรภเ์ สยี่ ง การ
ในการประเมนิ ภาวะโภชนาการ ประชาสมั พนั ธ์สมัครใชบ้ ริการรับขอ้ มูลข่าวสารด้านแม่และเด็ก
การเพิม่ น้ำหนกั ที่เหมาะสมในระหวา่ ง ผ่าน Facebook 9 ย่างเพ่อื สร้างลูก
ตง้ั ครรภ์ - มนี โยบายให้ทกุ หน่วยบริการให้ความร้โู ภชนาการสำหรบั
การบันทกึ ผลงานในระบบ HIS ไม่ หญิงตงั้ ครรภ์ ผา่ นกจิ กรรมโรงเรียนพ่อ-แม่ ในคลนิ ิกฝากครรภ์
ครบถว้ นตามโครงสร้าง 43 แฟ้ม ทำ และในชมุ ชน
ให้ข้อมลู ไม่ถูกส่งออกในระบบ HDC - พฒั นาองค์ความรู้ด้านโภชนาการ และขับเคลอื่ น “มหศั จรรย์
1000 วัน” แก่ บคุ ลากรสาธารณสุข อสม.และภาคเี ครือข่าย
ท่ดี ูแลหญิงตงั้ ครรภ์ในชมุ ชน
- จดั ให้มกี ารพฒั นาศักยภาพด้านวิชาการและฟ้นื ฟูองค์ความรู้
ท่ีจำเปน็ และทันสมัย
- เพ่ิมการประเมนิ ภาวะโภชนการ ส่งเสรมิ ใหห้ ญิงตงั้ ครรภม์ ี
ความรแู้ ละความเข้าใจการเพ่ิมนำ้ หนกั ทเี่ หมาะสม อาหารท่ี
ควรรับประทานในระหวา่ งการต้ังครรภ์

- ประสานทีมสารสนเทศจงั หวัดและอำเภอ ร่วมเยย่ี มเสริมพลัง
หนว่ ยบริการระดับ รพ./รพ.สต.ทมี่ ีผลการดำเนนิ ตำ่ กว่าเกณฑ์
เพอ่ื หาแนวทางแก้ปัญหาและแลกเปลีย่ นเรยี นรกู้ ารดำเนินงาน
- ทีมสารสนเทศระดับจงั หวัด และ ผูจ้ ัดการแผนสุขภาพสตรี
และเด็กปฐมวยั ระดับจังหวดั รว่ มวิเคราะหข์ ้อมลู และคนื
ขอ้ มลู การดำเนนิ งานที่มปี ญั หาให้ ผูจ้ ดั การแผนสุขภาพสตรี
ระดับอำเภอ ผู้รับผิดชอบงานสตรแี ละเดก็ ปฐมวยั สำนักงาน
สาธารณสขุ อำเภอ และทีมสารสนเทศระดบั อำเภอ เพ่ือ
ตรวจสอบขอ้ มลู ท่ีผิดพลาด และประสานให้หน่วยบรกิ ารแก้ไข

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 69

งานสตรแี ละเดก็ ปฐมวัย (เดก็ ปฐมวยั )

บทนำ
สถานการณ์สุขภาพเด็กปฐมวัย ผลการดำเนินงานย้อนหลัง 3 ปี (ปี2560-2562) จังหวัดราชบุรี

ด้านการเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย พบว่า เด็กอายุ 9, 18, 30 และ 42 เดือนได้รับการคัด
กรองพัฒนาการด้วยเครื่องมอื DSPM ครอบคลุม ร้อยละ 83.17, 84.28 และ 83.04 ตามลำดับ (เป้าหมาย
ร้อยละ 90) พบเด็กพัฒนาการสงสัยล่าช้าจากการคัดกรองครั้งแรก ร้อยละ 22.96, 21.66 และ 25.54
ตามลำดับ (เป้าหมายไม่น้อยกว่าร้อยละ 20) เด็กพัฒนาการสงสัยล่าช้าได้รับการติดตามส่งเสริมกระตุ้น
พัฒนาการและประเมินซ้ำ ร้อยละ 81.16, 90.11 และ 90.14 ตามลำดับ (เป้าหมาย ร้อยละ 90) เด็กที่มี
พัฒนาการสงสัยล่าช้าได้รับการส่งเสริมกระตุ้นจนมีพัฒนาการสมวัย ร้อยละ 98.52, 98.25 และ 98.67
ตามลำดับ เด็กปฐมวัยมีพัฒนาการสมวัยโดยรวม ร้อยละ 95.14, 97.28 และ 96.87 ตามลำดับ (เป้าหมาย
รอ้ ยละ 85) เดก็ ท่ีมีพัฒนาการล่าชา้ ได้รับการกระตุ้นด้วยเครื่องมือ TEDA4I รอ้ ยละ NA, 21.95 และ 66.29
ตามลำดับ (เป้าหมาย ร้อยละ 60) ได้รับการกระตุ้นครบตามเกณฑ์ ร้อยละ NA, 38.89 และ 71.19
ตามลำดับ พัฒนาการสมวัยหลังกระตุ้นด้วย TEDA4I ร้อยละ NA, 42.86 และ 23.81 ตามลำดับ ด้าน
ภาวะโภชนาการ พบว่า เด็กอายุ 0-5ปี ได้รับการชั่งน้ำหนักและวัดส่วนสูงครอบคลมุ ร้อยละ 73.72, 75.06
และ 77.03 ตามลำดับ (เป้าหมายรอ้ ยละ 80) มสี ่วนสงู ระดบั ดแี ละรูปร่างสมสว่ น รอ้ ยละ 50.0, 52.43 และ
64.41 ตามลำดับ มีภาวะอ้วน (เริ่มอ้วนและอ้วน) ร้อยละ 3.66, 9.34 และ 11.97 ตามลำดับ (เป้าหมาย
ร้อยละ 10) มีภาวะเตี้ย ร้อยละ 8.27, 8.83 และ 13.82 ตามลำดับ (เป้าหมายร้อยละ 10) ภาวะผอม ร้อย
ละ 3.67, 4.09 และ 5.57 ตามลำดับ (เป้าหมายร้อยละ 5) เด็กแรกเกิด - ต่ำกว่า 6 เดือน กินนมแม่อย่าง
เดียว รอ้ ยละ 67.24, 51.70 และ 57.31 ตามลำดับ (เปา้ หมายร้อยละ 50) สถานบรกิ าร (รพ.) ผา่ นเกณฑ์
WCC คุณภาพ ทุกแหง่

จากผลการดำเนินงานเด็กปฐมวัย พบประเด็นปัญหาที่สำคัญ คือ การติดตามค้นหาเด็ก
กลุ่มเป้าหมายรับการคัดกรองพัฒนาการ และการติดตามเด็กพัฒนาการสงสัยล่าช้ารับการส่งเสริมกระตุ้น
พัฒนาการและประเมินซ้ำ และการติดตามเด็กกลุ่มเป้าหมายรับการชั่งน้ำหนัก และวัดส่วนสูง ยังต่ำกว่า
เป้าหมาย และมีปัญหาเด็กมีภาวะเตี้ย อ้วน และผอม จาก สาเหตุมาจากเด็กไม่อยู่ในพื้นที่ในช่วงคัดกรอง
พัฒนาการ-ประเมินภาวะโภชนาการ/ ย้ายออกจากพื้นที่ไปกับบิดามารดา/ ติดตามไม่ได้ และการบันทึก
ขอ้ มูลในระบบ 43 แฟ้มไม่ถูกตอ้ ง ไม่ทันเวลา ผ้ปู กครองมีความรู้ ความเขา้ ใจและเห็นความสำคัญต่อการพา
บุตร/หลานมารับการคัดกรองพัฒนาการและประเมินภาวะโภชนาการน้อย และพฤติกรรมการบริโภค
อาหารและพฤตกิ รรมทางกายของเด็กไมเ่ หมาะสม การบนั ทึกข้อมูลในระบบ 43 แฟม้ ไม่ถกู ตอ้ ง ไมท่ นั เวลา

วัตถุประสงคใ์ นการดำเนนิ งาน
1. เพ่ือใหเ้ ดก็ 0 - 5 ปี มีพัฒนาการสมวยั
2. เพือ่ ใหเ้ ด็ก 0 - 5 ปี มภี าวะโภชนาการตามวัย
3. เพอ่ื ให้สถานบริการสาธารณสุขใหบ้ ริการดูแลเด็กปฐมวัย ทม่ี คี ณุ ภาพตามมาตรฐานงานอนามัย

แม่และเดก็ กระทรวงสาธารณสุข
4. มีความเชอื่ มโยงบรกิ ารของสถานบริการทุกระดบั และระบบสง่ ต่อทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 70

เป้าหมายในการดำเนนิ งาน
1. รอ้ ยละ 90 ของเดก็ อายุ 0-5 ปี ไดร้ บั การคัดกรองพฒั นาการ
2. รอ้ ยละ 20 ของเด็กอายุ 0-5 ปี ไดร้ ับการคัดกรองพัฒนาการ พบพัฒนาการสงสยั ลา่ ชา้
3. ร้อยละ 90 ของเดก็ อายุ 0-5 ปี ทีม่ พี ฒั นาการสงสัยลา่ ช้าไดร้ บั การตดิ ตาม
4. รอ้ ยละ 65 ของเด็กพฒั นาการล่าชา้ ได้รับการกระตนุ้ พฒั นาการด้วย TEDA4I
5. รอ้ ยละ 85 ของเด็กทไ่ี ดร้ บั การชัง่ นำ้ หนักและวดั ส่วนสงู
6. ร้อยละ 60 ของเดก็ อายุ 0-5 ปี สูงดสี มสว่ น

วิธกี ารดำเนนิ งาน

จังหวัดราชบุรี มีนโยบายให้ทุกตำบลดำเนินงานตำบลมหัศจรรย์1,000 วันแรกของชีวิตดูแล
ภาวะโภชนาการหญิงตั้งครรภ์ ตั้งแต่รู้ว่ามีการปฏิสนธิตลอดจนคลอด และดูแลโภชนาการเด็กปฐมวัยอายุ
0 - 5 ปี เน้นสร้างความตระหนักโดยให้ความรู้ และสื่อประชาสัมพันธ์ในเชิงรุก โดยร่วมกับภาคีเครื อข่าย
หมู่บ้าน และศูนย์พัฒนาการเด็กเล็ก ให้ผู้ปกครอง ผู้ดูแลเด็ก และครูพี่เลี้ยงในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กมีความรู้
ความเข้าใจ และทักษะเรื่องโภชนาการตามวัยไปใช้เลีย้ งดบู ุตรหลาน หรือนักเรียน การใช้คู่มือสมุดสุขภาพ
แม่และเด็ก (สมุดสีชมพู) ในการดูแลเด็กปฐมวัย เน้นภาคีเครือข่ายรว่ มมีบทบาทและมีส่วนรว่ มในการดูแล
เด็กปฐมวัย

1. ขับเคลื่อนการดำเนินงานเด็กปฐมวัย ระดับจังหวัด ผ่านคณะอนุกรรมการเด็กปฐมวัย
ระดับจังหวัด ร่วมวิเคราะห์ วางแผนและขับเคลื่อนนโยบายมหัศจรรย์ 1000 วัน แรกของชีวิต และการ
ส่งเสรมิ การเจริญเติบโตและพัฒนาการเด็กปฐมวยั

2. ขับเคลื่อนการดำเนินงานระดับอำเภอ ผ่านผู้จัดการแผนสุขภาพสตรีและเด็กปฐมวัย
ระดับอำเภอ ร่วมวิเคราะห์ข้อมูล สถานการณ์การดำเนินงาน ระบบเฝ้าระวังการเจริญเติบโต พัฒนาการ
เด็กปฐมวัย และ คืนข้อมูลให้พื้นที่เพื่อจัดทำแผนพัฒนาและกำกับติดตาม เพื่อสนับสนุนการดำเนินงาน
อยา่ งมีประสิทธภิ าพ

3. ส่งเสริมและสนับสนุน สถานบริการร่วมกับภาคีเครือข่ายในพื้นที่ ดำเนินงานตาม
มาตรฐานอนามยั แมแ่ ละเด็ก และ มหศั จรรย์ 1000 วนั แรกแห่งชวี ิต และขยายตำบล 1000 วนั

4. ส่งเสริมสนับสนุนสถานบริการ และภาคีเครือข่าย ในการคัดกรอง ติดตามเด็กสงสัย
ลา่ ช้าและลา่ ชา้ ไดร้ ับการกระตุน้ พัฒนาการ และดำเนินการตามมาตรฐานสถานพฒั นาเดก็ ปฐมวัยแหง่ ชาติ

5. เสริมสร้างให้ความรู้ พ่อ แม่. ครอบครัว และผู้ดูแลเด็ก ในการดูแลสุขภาพ ส่งเสริม
พัฒนาการ และการเจริญเตบิ โต เด็กปฐมวยั

6. พัฒนาศักยภาพบุคลากร สาธารณสุข และภาคีเครือข่าย (อสม. ครูพี่เลี้ยงศูนย์พัฒนา
เดก็ เล็ก) ในการดำเนินการแก้ปัญหาพฒั นาการเด็ก (DSPM/ TEDA4I) และการเจริญเติบโตเดก็ ปฐมวยั ด้วย
การมสี ว่ นร่วมของภาคีเครือข่าย

7. เยี่ยมเสริมพลังและประเมินมาตรฐาน WCC คุณภาพ ในหน่วยบรกิ าร โดยทีมประเมิน
มาตรฐานอนามยั แม่และเด็กระดบั จังหวัด

8. เยี่ยมเสริมพลังงานพัฒนาการเด็กปฐมวัย ประเมินทักษะ การใช้เครื่องมือ DSPM และ
ระบบข้อมลู เดก็ ปฐมวัย

9. ส่งเสริมการสร้างพ่อแม่คุณภาพ โดยการให้ความรู้ผู้ปกครอง ครูพี่เลี้ยง ผ่านโรงเรียน
พ่อแม่ กิน กอด เลน่ เล่า นอน เฝ้าดูฟนั กจิ กรรมทางกาย และ และ Facebook 9 ยา่ งเพือ่ สร้างลูก

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 71

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 72

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 73

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 74

ปญั หาอุปสรรคที่พบและการแกไ้ ข

ปญั หา/อุปสรรค การแกไ้ ข

1. การคน้ หาเดก็ 1. พัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าท่ีในการคัดกรองพฒั นาการดว้ ยเคร่ืองมือ DSPM และ

กลมุ่ เปา้ หมายคัดกรอง เจ้าหน้าที่ที่กระตุ้นด้วยเครื่องมอื TEDA4I

พัฒนาการและตดิ ตาม 2. พัฒนาระบบการติดตามและรบั -ส่งต่อเด็กพฒั นาการสงสัยล่าชา้ เพ่ือให้ได้รับการ

พฒั นาการสงสัยลา่ ชา้ ให้ รกั ษาต่อเนื่อง

ได้รบั การส่งเสรมิ / 3.เยย่ี มเสริมพลังเจ้าหนา้ ที่ รพ.สต.ในกลุ่มท่คี ้นไม่พบเด็กพัฒนาการสงสัยล่าช้า

กระตุ้นพัฒนาการไม่ได้ 4.ประสานใหร้ ะดับอำเภอพัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าท่ใี นการคัดกรองพัฒนาการ

ตามเกณฑ์เป้าหมาย การสง่ เสริมและกระตนุ้ พัฒนาการเด็กปฐมวัย

5. ประสานเครือขา่ ย อสม., ทีมหมอครอบครวั ,ผู้นำชุมชนและ อปท. ในการติดตาม

เด็กพฒั นาการสงสยั ล่าช้า ให้ไดร้ ับการดูแลอยา่ งต่อเน่ือง

2.ภาวะโภชนาการสูง 1. ขบั เคลื่อนโภชนาการ 1000 วนั แรกของชวี ติ และ พรบ.นมผง

ดสี มส่วนบางอำเภอ 2. พัฒนาตำบล 1000 วนั แรกของชีวิต

ไมไ่ ดต้ ามเกณฑ์ 3. หน่วยบรกิ ารทกุ ระดับจา่ ยยานำ้ เสริมธาตเุ หล็กแกเ่ ดก็ อายุ 6 เดือน-5ปี ทุกราย

เปา้ หมาย 4. หน่วยบรกิ ารทกุ ระดับจดั กิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่ กิน กอด เล่น เลา่ นอน เฝ้าดูฟัน

และสง่ เสริมกจิ กรรมทางกาย และการส่งเสริมการเลี้ยงลูกดว้ ยนมแม่

5. พัฒนาศักยภาพ อสม.เชี่ยวชาญด้านแม่และเด็ก ในการส่งเสริมพัฒนาการ

โภชนาการ ทันตสุขภาพ และการจัดอาหารสำหรับเด็กปฐมวยั

6. ประสานสถานประกอบการในการจัดมุมนมแม่ในสถานประกอบการ

3.การบนั ทกึ ผลงาน 1. ทีมสารสนเทศจังหวดั ราชบรุ ี ร่วมคน้ หาและวเิ คราะหป์ ัญหา และคืนข้อมลู ให้

ไม่ถูกตอ้ ง ไม่ทันเวลา PM เด็กปฐมวัยระดับจงั หวดั และทีมสารสนเทศระดบั อำเภอ เพื่อคืนข้อมลู ให้

CDM อำเภอ เพ่ือสง่ ตอ่ ใหผ้ ูป้ ฏิบตั ิงานปรับปรุงข้อมลู และใชก้ ำกบั ติดตามการ

ดำเนินงาน

2. ผจู้ ดั การแผนเดก็ ปฐมวยั ระดบั จังหวัด และอำเภอ (PM) รว่ มกันติดตามการ

ตรวจสอบความผิดพลาดของข้อมูล เพอื่ วเิ คราะห์ปญั หา และส่งต่อให้พน้ื ที่แก้ไข

ปรับปรงุ ขอ้ มูล กอ่ นสง่ ออก 43 แฟม้

3. แลกเปลี่ยนเรยี นรู้การบนั ทึกข้อมูลในระบบ 43 แฟม้

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 75

งานวัยเรียน

ผลการดำเนินงานการส่งเสรมิ การดำเนินงานกลุ่มวยั เรยี น ปงี บประมาณ 2563

บทนำ
วัยเรียน เป็นวัยที่มีการเจริญเติบโตจากวัยเด็กเข้าสู่วัยรุ่น และเจริญเติบโตเข้าสู่วัยผูใ้ หญ่ เด็กวัยนี้มีการ

เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จึงเป็นโอกาสที่จะส่งเสริมให้เด็กมีการเจริญเติบโตอย่างเต็มศักยภาพ ทั้งเรื่องการ
เจริญเติบโตทางด้านร่างกาย จิตใจ และพฤติกรรมสุขภาพ ทักษะชีวิต ปัญหาด้านสุขภาพ ของเด็กวัยนี้ที่สำคัญ
ประกอบด้วย ภาวะโภชนาการในวัยเรยี น หากเด็กได้รับอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย จะทำให้
การเจริญเติบโตไม่ดีและผอม หากขาดอาหารเป็นเวลานานเร้ือรังจะทำให้เด็กเตี้ย ส่งผลต่อการพัฒนาสมอง โดย
ระดับสติปัญญาต่ำกว่าเด็กที่มีส่วนสูงตามเกณฑ์ พัฒนาการล่าช้า อีกทั้งเด็กที่มีภาวะเตีย้ มีความเสี่ยงสงู ที่จะป่วย
เปน็ โรคเร้ือรงั เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่“รวมท้ังกระทรวงสาธารณสขุ ได้กำหนดนโยบายการเข้าถงึ ระบบฐานข้อมูลบริการ
ประชาชนให้ไดอย่างถูกต้อง และรวดเร็ว โดยไดพัฒนาระบบสารสนเทศรองรับการพัฒนาเพื่อให้สอดคลองกับ
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ให้ประชาชนเข้าถึงบริการสาธารณสุข ปรับปรุงระบบบริการสุขภาพให้ได
มาตรฐาน จากนโยบายดงั กล่าว หนว่ ยงานในระดบั บริการจะต้องมรี ะบบข้อมลู ที่มีคณุ ภาพ การดำเนนิ งานอนามัย
วัย โดยสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรี ได้จัดระบบการดำเนินงานเริ่มจากการตรวจคัดกรองโดย โรงเรียน
และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพระดบั ตำบล ระบบการดูแลรักษาโดยโรงพยาบาล และการส่งต่อ และมีระบบการ
บนั ทกึ ข้อมูลงานอนามัยวัยเรียนดา้ นอนื่ ๆ เชน่ ภาวะโภชนาการในเด็กวัยเรียน การจ่ายยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็ก และ
การคัดกรองสขุ ภาพอนามยั เดก็ วัยเรียน และการบนั ทึกผลการตรวจคัดกรองสายตานกั เรียน

ปี 2562 พบภาวะโภชนาการของเด็ก วัยเรียนอายุ 6-14 ปีสูงดีสมส่วนเพียง ร้อยละ 61.99 ภาวะผอม
ร้อยละ 4.76 เริ่มอ้วนและอว้ น ร้อยละ 15.50 และเตยี้ รอ้ ยละ 6.52 ดังนัน้ การสง่ เสริมใหเ้ ดก็ วัยเรียนได้บริโภค
อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วนเหมาะสมตามวัย ทำให้เด็กมีการเจริญเติบโตที่ดีทั้งร่างกายและสมอง
โดยเด็กวัยเรียนควรดื่มนมจืดวันละ 2 แก้ว หรือ 400 มิลลิลิตร ทุกวันร่วมกับการออกกำลังกายที่มีแรงกระแทก
ของข้อต่อ เพื่อให้การเจริญเติบโตของกระดูกเพิ่มขึ้น รวมถึงการนอนหลับที่มีคุณภาพอย่างน้อย วันละ 8 ชั่วโมง
จะมีผลตอ่ ความสูงที่เพิ่มขึ้น กระบวนการโรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health Literate School) เป็นกระบวนการ ท่ี
จะช่วยแก้ไขปัญหาของวัยเรียนและวัยรุ่น เพราะโรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพเป็นโรงเรียนที่มกี ารจัดระบบ บริหาร
จัดการ การเรียนการสอนทั้งในหลักสูตรและพัฒนาผู้เรียน การจัดสิ่งแวดล้อมและการสื่อสารด้านสุขภาพ เพ่ือ
มุ่งเน้นให้นักเรียนและบุคลากรสามารถเข้าถึง เข้าใจข้อมูลสุขภาพ ทำให้ตัดสินใจดูแลสุขภาพตนเองได้อย่าง
เหมาะสมตามบรบิ ทและสภาพปัญหาของโรงเรียน โดยใชก้ ระบวนการการมีสว่ นร่วมของทกุ ภาคส่วน
วัตถปุ ระสงค์ในการดำเนินงาน

เพื่อพัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและครูแกนนำ (ครู ก) ให้สามารถเป็นนักจัดการน้ำหนักตาม
โปรแกรมนักจัดการนำ้ หนักนักเรียน (Smart Kid Coacher; SKC) และพัฒนาทักษะการบันทึกข้อมูลงานอนามยั
วัยเรียนในระบบสารสนเทศ การประมวลผล การตรวจสอบความคลาดเคลือ่ น และการแก้ไขปัญหาเบื้องต้น เพื่อ
ใชใ้ นการส่งเสรมิ ให้เดก็ วัยเรยี นเตบิ โตเต็มศักยภาพ มสี ่วนสงู ระดบั ดีและรูปร่างสมส่วน รวมท้งั ส่งเสริมเด็กวัยเรียน
ให้มีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ มีทักษะชีวิตด้านเพศศึกษาที่ถูกต้อง และมีความรู้ความเข้าใจในการป้องกัน
การต้งั ครรภ์ก่อนวัยอันควร

เป้าหมายในการดำเนนิ งาน

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 76

กลุ่มเด็กวัยเรียนอายุ 6-14 ปี ในเขตจังหวัดราชบุรี,Project Manager วัยเรียนระดับอำเภอและ
โรงพยาบาลทุกแห่ง,บุคลากรกระทรวงศึกษาธกิ าร และหนว่ ยงานท่เี ก่ยี วข้องกับการดำเนนิ งานวัยเรียน ทัง้ ภาครัฐ
และเอกชน

เป้าหมายตามตัวชี้วดั
1. รอ้ ยละ 66 ของเด็กวยั เรยี น อายุ 6-14 ปี สูงดีสมสว่ น
2. เดก็ วัยเรยี นอายุ 6-14 ปี มีภาวะเริม่ อ้วนและอ้วน ไมเ่ กินร้อยละ 10

วิธกี ารดำเนนิ งาน
ดำเนินการโดยการจัดประชุมเพื่อชี้แจงนโยบายแก่ Project Manager วัยรุ่นระดับอำเภอและ

โรงพยาบาล ทุกแห่ง เพอ่ื เป็นแนวทางในการดำเนนิ งานในพน้ื ท่ี จดั กจิ กรรมประชมุ เชิงปฏบิ ัตกิ าร การดำเนินงาน
โรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health Literate School) และกิจกรรมประชุมเชิงปฏิบัติการให้ความรู้การออก
กำลังกายและประกวดการออกกำลังกายเพื่อลดภาวะอ้วนและเริ่มอ้วนในโรงเรียน โดยให้ความรู้แก่เจ้าหน้าท่ี
สาธารณสขุ และครพู ละหรือครอู นามยั โรงเรียน เพอ่ื เปน็ ผู้นำการออกกำลังกายในโรงเรยี น รวมทงั้ ให้ความรู้พ่อแม่
ผู้ปกครองเพื่อช่วยกำกับดูแลการออกกำลังกายและการรับประทานอาหารที่บ้าน โดยมีเป้าประสงค์เพื่อลดภาวะ
เร่มิ อว้ นและอ้วนของเดก็ วยั เรยี นและลดภาวะเสยี่ งต่อการป่วยเป็นโรคไม่ติดต่อเรอื้ รังในอนาคต

ผลการดำเนินงาน
ด้านภาวะโภชนาการนกั เรยี นชัน้ ป.1 - ม.3 จำนวน 102,226 คน
จากผลการตรวจสุขภาพเด็กวยั เรียน ครั้งที่ 1 ปีการศกึ ษา 2563 พบว่า มีนักเรยี นได้รับ การชัง่ น้ำหนกั และวัด

ส่วนสง และมรี ูปรา่ งสูงดีสมส่วน คิดเป็นร้อยละ 64.65 ซึ่งต่ำกว่าเกณฑ์ท่ีกำหนด คอื ร้อยละ 66 อำเภอที่มีเด็กนักเรียน
สงู ดีสมสว่ นสงู ทีส่ ุดคอื อำเภอบ้านโปง่ คิดเปน็ ร้อยละ 74.64 รองลงมา คอื อำเภอบางแพ รอ้ ยละ 72.24 และอำเภอจอม
บึง ร้อยละ 69.18 นกั เรียนทม่ี ีภาวะเรม่ิ อ้วนและอว้ น คิดเป็น ร้อยละ 14.25 ซึง่ สงู กวา่ เกณฑท์ ่ีกำหนดคือ ไม่เกินร้อยละ
10 อำเภอที่มีเด็กนักเรียนมีภาวะเริ่มอ้วนและอ้วนสูงที่สุด คือ อำเภอเมืองราชบุรี คิดเป็นร้อยละ 18.64 รองลงมาคือ
อำเภอปากทอ่ ร้อยละ 16.90 และอำเภอบ้านคา ร้อยละ 15.78 (ข้อมูลจาก HDC ณ 24 กันยายน 2563) เด็กที่มีภาวะ
โภชนาการผอม จำนวน 3,522 คน คิดเป็นร้อยละ 4.02 อำเภอที่มีเด็กที่มีภาวะโภชนาการผอมมากที่สุด คือ อำเภอ
ดำเนินสะดวก ร้อยละ 5.28 และเด็กที่มีภาวะโภชนาการเตี้ย จำนวน 5,606 คน คิดเป็นร้อยละ 6.40 อำเภอที่เด็ก
นักเรียนทม่ี ภี าวะโภชนาการเตยี้ สูงท่ีสดุ คือ อำเภอสวนผงึ้ รอ้ ยละ 13.93

การดำเนนิ งานจดั การนำ้ หนกั นักเรยี น
ปีงบประมาณ 2564 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรี ได้ดำเนินการกิจกรรมการออกกำลังกายในเด็กวัย
เรยี น เพื่อลดภาวะเริม่ อว้ นและอ้วน โดยทา่ จิงโจ้ HIIT โดยท่าจิงโจเ้ น้นการกระโดดเพ่ือเพิ่มความสูง และการออก
กำลังกายแบบ HIIT เป็นการออกกำลังกายแบบหนักสลับเบาเพื่อลดภาวะอ้วนเป็นการดำเนินงานต่อเนื่องจาก
ปีงบประมาณ 2562 และปีงบประมาณ 2563 โดย ปรับกิจกรรม โดย เน้นให้สำนักงานสาธารณสุขอำเภอและ
โรงพยาบาลเป็นทีมนำในการอกกกำลังกายในโรงเรียนทุกแห่งในเขตรับผิดชอบอย่างน้อยโรงเรียนละ 1 ครั้ง และ
มอบหมายให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพจัดกิจกรรมการออกกำลังกายในโรงเรียนทุกโรงเรียน อย่างน้อย 3 ครั้งต่อ
สัปดาห์ โดยใช้ต้นแบบ คลิป VDO จิงโจ้ HIIT ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดราชบุรีเป็นสื่อในการจัดกิจกรรมใน
โรงเรียน พร้อมทั้งจัดกิจกรรม Family Coacher โดยให้ความรู้ผู้ปกครองในการจัดการอาหารสำหรับนักเรียนที่บ้าน
และคุณครูพรอ้ มด้วยเจา้ หนา้ ทจ่ี ะดำเนนิ การเยี่ยมบ้านเพ่ือติดตามทบ่ี ้าน

นวัตกรรมที่สามารถเป็นแบบอยา่ ง
1. นวตั กรรมการออกกำลังกายแบบ “จงิ โจ้ HIIT” เพื่อลดภาวะเริ่มอ้วนในเด็กวยั เรยี นจังหวัดราชบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 77

2. ใชส้ อื่ (VDO) การออกกำลงั กายแทนการใชผ้ นู้ ำในการออกกำลังกาย

ผลการดำเนินงานตามตวั ชวี้ ัด
ผลการตรวจคัดกรองสขุ ภาพเด็กวยั เรียน (อายุ 6-14ปี) จังหวัดราชบุรี ปกี ารศกึ ษา 2563 (เทอมท่ี 1)

(ปงี บประมาณ 2564) ความครอบคลุมร้อยละ 85.65
เดก็ วยั เรยี น อายุ 6-14 ปี สูงดีสมสว่ น รอ้ ยละ 64.65
เดก็ วัยเรยี น อายุ 6-14 ปี เริ่มอว้ นและอ้วน ร้อยละ 14.25
เด็กวัยเรยี น อายุ 6-14 ปี มีภาวะเต้ีย รอ้ ยละ 6.40
เด็กวยั เรียน อายุ 6-14 ปี มภี าวะผอม รอ้ ยละ 4.02
ผลการจัดการน้ำหนักนักเรียนลดลง รอ้ ยละ 46.01
การจดั กจิ กรรมการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มสงู ลดอ้วน โดยใชก้ ารออกกำลงั กาย แบบ “จิงโจ้ HIIT”

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 78

สรุปภาพกจิ กรรม Health Literate
School

การใช้
โปรแกรม

Vision

2020

กจิ กรรมออกกำลงั กายในโรงเรียน

ตรวจเยี่ยม โรงเรยี นกอ่ นเปดิ /วนั เปดิ ชว่ ง (Covid-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 79

งานวยั รนุ่

ผลการดำเนนิ งานการปอ้ งกันและแกไ้ ขปัญหาการตงั้ ครรภใ์ นวัยรนุ่ ปงี บประมาณ 2563

บทนำ
วัยรุ่นเป็นประชากรที่มีความสำคัญในการพัฒนาประเทศชาติเพราะเป็นกลุ่มเป้าหมายที่ต้องรับช่วงต่อ

การพฒั นาประเทศชาติจากผใู้ หญ่ เป้าหมายของการพฒั นาสขุ ภาพวยั รุน่ คอื การทำให้วัยรนุ่ มีวิถีชีวิตสุขภาพท่ดี ี
สดใส ไม่ท้องก่อนวัย มีทักษะชีวิตที่ดี มีอนาคต นั้นหมายถึงต้องมีอนามัยการเจริญพันธุ์ที่มีคุณภาพและมีความ
รบั ผิดชอบ ตอ่ สงั คม ดว้ ยสถานการณ์และแนวโน้มการเปลยี่ นแปลงดา้ นเศรษฐกจิ สังคมและความเป็นอยู่ รวมท้ัง
วิวัฒนาการความเจริญในด้านต่าง ๆ ของโลก ส่งผลให้ความเป็นอยู่ ของวัยรุ่นแปรเปลี่ยนตามกระแส นำไปสู่
พฤติกรรมเสี่ยง ด้านอนามัยการเจรญิ พนั ธุส์ ูงขึ้น เชน่ การมีเพศสัมพันธไ์ มป่ ลอดภัย การมคี ่านยิ มท่ีไม่เหมาะสมใน
เรื่องเพศ การมีเพศสัมพันธ์ก่อนแต่งงานในอัตราเพิ่มขึ้น แนวโน้มการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรกมีอายุน้อยลงเรื่อยๆ
ปัญหาการถูกล่อลวงในเรื่องเพศสูงขึ้น รวมทั้งการมีเพศสัมพันธ์ ที่ขาดความรับผิดชอบซึ่งจะนำไปสู่ปัญหาต่าง ๆ
เช่น การตั้งครรภ์ไมพ่ ึงปรารถนา การติดเชือ้ จากโรคตดิ ต่อทางเพศสมั พนั ธ์ โรคเอดส์ การแทง้ และภาวะแทรกซ้อน
หรือแม้แต่ปัญหาด้านสงั คมอื่น ๆ เนื่องจากการมีเพศสัมพันธ์ที่ไมป่ ลอดภัยขาดการป้องกัน มูลเหตุที่สำคัญพบวา่
วัยรุ่นยังขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องในเรื่องอนามัยการเจริญพันธุ์ ขาดความตระหนัก ขาดทักษะต่างๆ ท่ี
จำเป็นในการสง่ เสริมอนามัย การเจริญพนั ธทุ์ ดี่ ี และ เขา้ ไม่ถึงบริการสขุ ภาพอนามยั การเจริญพนั ธุ์ ตลอดจนการมี
ส่วนร่วมในการพัฒนาสุขภาพของตนเองลดลง อีกทั้งครอบครัว ชุมชนและสังคมโดยรวมยังเข้าไม่ถึงปัญหาไม่ให้
ความสำคัญกบั การปอ้ งกันและแก้ไขปัญหาดงั กลา่ ว

“การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นของไทยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ปัจจุบันทุก 4 นาที มีวัยรุ่น
คลอดลูก 1 คน ที่แย่ไปกว่านั้น คือ ทุก 2 ชั่วโมง มีเด็กที่อายุต่ำกว่า 15 ปี คลอดลูก 1 คน นั่นหมายความว่า
ปัจจุบัน ทารกทุก 1 ใน 6 เกิดจากแม่ที่ยังเป็นเด็กหรือวัยรุ่น” (แหล่งที่มา: นายคาสปาร์ พีค, ผู้แทนกองทุน
ประชากรแห่งสหประชาชาติ (UNFPA) ประจำประเทศไทย) และ องค์การยูนิเชฟ แห่งประเทศไทยไดร้ ายงานการ
คลอดบุตรของวัยรุ่นทั่วโลกที่มีอายุระหว่าง 15-19 ปี มีค่าเฉลี่ยที่ 65 คนต่อหญิง ในวัยเดียวกัน 1,000 คน หรือ
ราวร้อยละ 6.5 ปี 2562 จังหวัดราชบุรีมีประชากรหญิงอายุต่ำกว่า 20 ปี จำนวน 83,288 คน มีอัตราการคลอด
ในหญิงอายุ 10-14 ปี คดิ เป็น 0.89 ต่อพนั ประชากรหญงิ อายุ 10-14 ปี อัตราการคลอดในหญงิ อายุ 15-19 ปี คิด
เปน็ 23.76 ต่อพนั ประชากรหญงิ อายุ 15-19 ปี และอัตราการตัง้ ครรภ์ซำ้ รอ้ ยละ 16.44

วัตถุประสงคใ์ นการดำเนนิ งาน
เพื่อพัฒนามาตรฐานการดำเนินงาน และแลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานการป้องกันและแก้ไขปัญหา

การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น,ติดตามผลการดำเนินงานตาม พรบ.การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น
พ.ศ. 2559 เพื่อให้กลุ่มวัยรุ่นท่ีเป็นกล่มุ เสย่ี งและมปี ัญหาได้รับการปรับเปล่ยี นพฤติกรรมสุขภาพและมีทักษะชีวิต
ลดจำนวนวยั รนุ่ กลุ่มเสีย่ งและวยั รุ่นกลมุ่ ทมี่ ปี ัญหา ให้กลับมาสู่กลมุ่ ปกติ และสามารถอยใู่ นสังคมได้อยา่ งปลอดภัย

เป้าหมายในการดำเนินงาน
กลมุ่ วยั รุ่นอายตุ ่ำกว่า 20 ปี ในเขตจงั หวัดราชบุรี,Project Manager วยั รุ่นระดบั อำเภอและโรงพยาบาล

ทุกแห่ง,พ่อแมผ่ ู้ปกครองกลมุ่ วัยรุน่ และหน่วยงานทเ่ี กยี่ วข้องกบั การดำเนินงานวัยรุ่นท้ังภาครฐั และเอกชน

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 80

เป้าหมายตามตวั ช้วี ดั
1. อัตราการคลอดมีชพี ในหญงิ อายุ 10-14 ปี ไม่เกนิ 1.1 ต่อประชากรหญิงอาย1ุ 0-14 ปพี ันคน
2. อัตราการคลอดมชี พี ในหญงิ อายุ 15-19 ปี ไม่เกนิ 34 ต่อประชากรหญงิ อาย1ุ 5-19 ปีพันคน
3. ร้อยละของการตั้งครรภ์ซ้ำในมารดาอายตุ ำ่ กว่า 20 ปี ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 14.00
4. ร้อยละของการคมุ กำเนดิ ในมารดาอายตุ ่ำกวา่ 20 ปี ทุกวธิ ี รอ้ ยละ 80
5. รอ้ ยละของการคมุ กำเนิดในมารดาอายุตำ่ กว่า 20 ปี ดว้ ยวธิ ีการคุมกำเนิดแบบกง่ึ ถาวร รอ้ ยละ 80

วิธีการดำเนินงาน
ดำเนินการโดยการจัดประชุมเพื่อชี้แจงนโยบายแก่ Project Manager วัยรุ่นระดับอำเภอและ

โรงพยาบาล ทุกแห่ง เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินงานในพื้นที่ โดยกิจกรรมการดำเนินงานในพื้นที่เน้นการคัด
กรองพฤติกรรมเสี่ยง พร้อมทั้งการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในกลุ่มปกติ/กลุ่มเสี่ยงและมีปัญหา ซึ่งการปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมในกลุ่มวัยรุ่นนั้นนอกจากให้ความรู้กับวัยรุ่นแล้ว ยังมุ่งเน้นการให้ความรู้พ่อแม่ให้มีความรู้ความเข้าใจ
เรื่องเพศคุยได้ ซึ่งจะเป็นผู้คอยให้คำแนะนำ และเป็นขวัญกำลังใจให้แก่วัยรุ่นที่ผิดพลาดได้เป็นอย่างดี รวมทั้ง
มุ่งเน้นการสร้างแกนนำวัยรุ่นเป็น Youth Counsellor เพื่อนช่วยเพื่อน ในทุกๆอำเภอ ในส่วนของเจ้าหน้าทีก่ ็มี
กจิ กรรมการพัฒนาศักยภาพแก่ Project Manager ทง้ั ในเร่ืองทักษะการเปน็ วิทยากร และทักษะการให้คำปรึกษา
เพ่อื สามารถนำไปใช้ในการดำเนนิ งานได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ
ผลการดำเนนิ งาน

การส่งเสริมสนับสนุนการดำเนินงานศูนย์บริการที่เป็นมิตรสำหรับวัยรุ่นและเยาวชน (Youth
Friendly Health Services) และการดำเนินงานอำเภออนามยั การเจรญิ พนั ธ์ุ

จังหวัดราชบุรี มีโรงพยาบาลที่พัฒนาได้มาตรฐานศูนย์บริการที่เป็นมิตรกับวัยรุ่น (Youth Friendly
Health Service : YFHS) จำนวน 11 โรงพยาบาล คอื คดิ เปน็ ร้อยละ 100.00
จังหวัดราชบุรผี ่านรบั รองโดยกรมอนามยั จำนวน 10 อำเภอ คดิ เปน็ ร้อยละ 100 และได้รับการรบั รองเป็นจังหวัด
อนามัยการเจรญิ พนั ธุ์ โดยกรมอนามยั ในปีงบประมาณ 2563

การดำเนินงาน อปท.เป็นแหล่งเรียนรู้การดำเนินงานการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น
ปีงบประมาณ 2563 จำนวน 2 แห่ง คอื อปท.วดั เพลง และ อปท.วัดแก้ว

การดำเนนิ งานตามพระราชบัญญตั กิ ารปอ้ งกันและแกไ้ ขปัญหาการต้ังครรภใ์ นวยั รนุ่ พ.ศ.2559
แต่งตั้งคณะอนุกรรมการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นระดับจังหวัด ตั้งแต่ปีงบประมาณ
2561 และมกี ารจดั ประชุมหนว่ ยงานที่เก่ยี วข้องทั้ง 5 กระทรวงหลกั เพ่อื จดั ทำวิสยั ทศั น์ พันธกจิ และยุทธศาสตร์
การดำเนนิ งานปอ้ งกันและแก้ไขปัญหาการตัง้ ครรภใ์ นวยั รนุ่ (แผน 5ปแี ละแผน 10ปี)
มีการจดั ประชุมคณะอนกุ รรมการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตงั้ ครรภใ์ นวัยรุ่นระดบั จังหวัด ปีละ 2 ครั้ง
ไดร้ ับสนับสนุนงบประมาณจากกรมอนามัย
ผลการดำเนนิ งานตามตัวช้ีวดั
1. อตั ราการคลอดมชี ีพในหญงิ อายุ 10-14 ปี คิดเป็น 0.60 ตอ่ ประชากรหญิงอายุ10-14 ปีพนั คน
2. อตั ราการคลอดมชี ีพในหญงิ อายุ 15-19 ปี คดิ เป็น 21.49 ต่อประชากรหญงิ อาย1ุ 5-19 ปีพนั คน
3. ร้อยละของการตงั้ ครรภซ์ ำ้ ในมารดาอายุต่ำกว่า 20 ปี รอ้ ยละ 13.21
4. รอ้ ยละของการคมุ กำเนิดในมารดาอายตุ ำ่ กวา่ 20 ปี ทุกวธิ ี ร้อยละ 53.78
5. รอ้ ยละของการคุมกำเนิดในมารดาอายุตำ่ กวา่ 20 ปี ด้วยวิธกี ารคมุ กำเนิดแบบก่ึงถาวร ร้อยละ 66.08

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 81

ผลการดำเนินงานโครงการ
1. คัดกรองพฤติกรรมเสี่ยง และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมวัยรุ่น จำนวน 8 อำเภอๆละ 100 คน รวม

800 คน อบรมพอ่ แม่เร่อื งเพศคุยได้มนครอบครวั จำนวน 10 อำเภอๆละ 70 คน
2. ประชุมเชิงปฏิบัติการและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ต้นแบบการดำเนินงานการป้องกันและแก้ไขปัญหาการ

ตัง้ ครรภใ์ นวยั รุ่น จำนวน 1 ครงั้
นวัตกรรมท่ีสามารถเป็นแบบอยา่ ง

1. Delivery Counselling โดยกลุ่ม YC (Youth Counsellor) ในโรงเรยี นวัดสนั ตกิ าราม อำเภอปากท่อ
จงั หวดั ราชบรุ ี และขยายผลลงสูต่ ำบลใกลเ้ คยี ง

2. To Be Safety Love รพสต.วัดแกว้ อำเภอวัดแก้ว จงั หวดั ราชบุรี
3. กระบวนการจติ ปัญญา สอนเด็กวยั รนุ่ อำเภอจอมบงึ จังหวัดราชบุรี
4. รายการวิทยุ DJ TEEN (รายการ จุดประกาย วัยทีน) โดยกลุ่มสภาเด็กและเยาวชน ออกอากาศ
ทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย จังหวัดราชบุรี AM stereo 1593 KHz และทาง Facebook LIVE : สวท.
ราชบรุ ี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 82

สรุปภาพกิจกรรม

ประชุมคณะอนุกรรมการ
ปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หา
การต้งั ครรภ์ในวยั ร่นุ

ประชมุ คณะกรรมการประเมนิ YFHS

แลกเปลยี่ นเรยี นรู้การดำเนินงานวัยรุน่
จังหวัดประจวบคีรขี นั ธ์

ประเมินมาตรฐาน YFHS
ต่ออายุ

ประเมินอำเภออนามัยการเจรญิ พันธุ์

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 83

งานวัยทำงาน

บทนำ

ประชากรวัยทำงาน มีความรอบรดู้ า้ นสุขภาพ เป็นกลมุ่ ประชากรทม่ี ีความสำคญั ตอ่ การพัฒนา ครอบครัว

สังคม และประเทศชาติ มีบทบาทในการขับเคลื่อน นโยบายการส่งเสริมการออกกำลังกาย เพื่อให้คนไทย

มีสุขภาพที่ดีห่างไกลโรค และเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลเข้าใจข้อมูล โดยวัดผล

จากการลงทะเบียนจำนวนครอบครัวออกกำลังกาย เพื่อให้ประชาชนวัยทำงานมีสุขภาพแข็งแรง ฉลาดรอบรู้

และเตรียมความพรอ้ มเข้าสวู่ ัยสูงอายตุ ่อไป

วัตถุประสงคใ์ นการดำเนนิ งาน

ส่งเสริมให้ประชาชนออกกำลังกายเพื่อสุขภาพและเสริมสร้างความรอบรู้ เรื่องกิจกรรมทางร่างกาย

ใหบ้ คุ ลากรในหน่วยงานและในชมุ ชนได้ตระหนกั ถงึ การดแู ลสุขภาพ

เป้าหมายในการดำเนินงาน

จำนวนครอบครัวไทยมีความรอบรู้สุขภาพเรื่องกิจกรรมทางกาย โดยมีเป้าหมายครอบครัวมีความรอบรู้

ดา้ นสุขภาพของจังหวดั ราชบรุ ี 13,260 ครอบครัว

วิธีการดำเนินงาน

1. จัดทำแผนโครงการเสนอผู้บรหิ ารเพือ่ อนุมตั ิดำเนินงาน

2. การดำเนนิ กิจกรรมปรบั เปลยี่ นพฤตกิ รรมสขุ ภาพ

3. ประชาสมั พนั ธ์พนื้ ทรี่ ว่ มลงทะเบยี นกิจกรรมทางกายและก้าวท้าใจ

4. จดั กจิ กรรมออกกำลงั กายในหน่วยงานสำนกั งานสาธารณสขุ จังหวัดราชบุรี สัปดาห์ละ 3 คร้ัง

5. ติดตามกจิ กรรมการดำเนินงาน รวบรวมผลการดำเนนิ งาน และสรปุ ปญั หาอปุ สรรค เสนอผ้บู ริหาร

ผลการดำเนนิ งาน

อำเภอ เปา้ หมาย จำนวนสมาชกิ 10 ลา้ นครอบครวั

(ข้อมูลรวมทงั้ หมด 10 ลา้ นเดมิ + SS1 + SS2)

เมืองราชบรุ ี 2,816 4,544

บ้านโป่ง 2470 5,166

โพธาราม 1,908 2,896

ดำเนนิ สะดวก 2,202 651

บางแพ 679 1,254

ปากทอ่ 953 691

วดั เพลง 176 190

จอมบงึ 1,032 1,728

สวนผง้ึ 660 236

บา้ นคา 364 200

รวมทั้งสนิ้ 13,260 17,556

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 84

งานผู้สงู อายุและผพู้ ิการ

บทนำ
จังหวัดราชบุรี แนวโน้มมีประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้น จากข้อมูลประชากรกลางปี 2562 จำนวนประชากร

สูงอายุ จังหวัดราชบุรี ร้อยละ 18.85 อำเภอที่เป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ คือ อำเภอวัดเพลง 22.68
อำเภอบางแพ 20.8 อำเภอดำเนินสะดวก 20.65 จังหวัดราชบุรี มี 104 ตำบล องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน
จำนวน 111 แห่ง เป็นเทศบาลเมืองและเทศบาลตำบล จำนวน 33 แห่ง องค์การบริหารส่วนตำบล จำนวน
78 แห่ง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสมัครเข้าร่วมตำบลที่มีระบบส่งเสริมสุขภาพดูแลสุขภาพผู้สูงอายุระยะยาว
(Long Term Care) ปี 2559-2563จำนวน 68 แหง่ โดยจำแนกกลุ่มผ้สู ูงอายุและผู้ทม่ี ภี าวะพ่ึงพงิ ตามภาวะพ่ึงพิง
และประเมินความจำเป็นด้านการสนับสนุนบริการและการจัดบริการด้านสุขภาพและสังคมในพื้นที่องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นที่MOU จำนวน 2,448 คน มีการจัดทำแผนการดูแลผู้สูงอายุดูแลต่อเนื่องและรายใหม่
ในโปรแกรมของ สปสช.ที่สมบูรณ์ จำนวน 2,294 ฉบับ รวมถึง การสร้าง care manager และ care giver
เพื่อช่วยเหลือดูแลผู้สูงอายุและผู้อยู่ในภาวะพึ่งพิง มีการอบรมผู้จัดการดูแลผู้สูงอายุ(care manager) ปี 59-62
จำนวน 203 คน และผูด้ แู ลผูส้ งู อายุ (care giver) ปี59-62 จำนวน 916 คน ผสู้ งู อายจุ ำนวน 143,244 คน ได้รับ
การคัดกรองและประเมินความต้องการความช่วยเหลือในการดำเนินชีวิตประจำวัน(ADL) จำนวน 129,824 คน
ร้อยละ 90.63 พบติดสังคม จำนวน ร้อยละ 97.08 กลุ่มติดบ้าน ร้อยละ 2.21 และกลุ่มติดเตียง ร้อยละ 0.71
มีโรงเรียนผู้สูงอายุ จำนวน 44 แห่ง มีศูนย์ฟื้นฟูผู้สูงอายุ ผู้พิการและผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองหลังระยะ
เฉียบพลัน หรือกึ่งเฉียบพลัน เพื่อการฟื้นฟูสภาพผู้สูงอายุ ผู้พิการที่สามารถฟื้นฟูได้และผู้ป่วยโรคหลอดเลือด
สมองหลังระยะเฉียบพลัน หรือกึ่งเฉียบพลัน และเพื่อเป็นการบูรณาการงา นกับService Plan
สาขา Intermediate Care จำนวน 10 แห่ง อำเภอละ 1 แห่ง และที่อำเภอโพธาราม มีดำเนินการศูนย์ฟื้นฟูฯ
รว่ มกับองคก์ รRECAและเทศบาลเมืองโพธาราม ท่ีรพ.โพธาราม และรพ.สต.บ้านฆ้อง
วัตถปุ ระสงคใ์ นการดำเนนิ งาน

1.เพื่อรองรับสังคมผู้สูงอายุของประเทศไทย ในการเตรียมความพร้อมก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ พัฒนาระบบ
การดูแลสุขภาพและส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง การจัดบริการในหน่วยบริการสาธารณสุข
ทไ่ี ด้มาตรฐานและรวดเร็วตามปญั หาของผู้สูงอายุ

2.เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถดูแลตวั เองได้โดยไม่ต้องพึ่งผู้อืน่ เพิม่ มากขึ้น (กลุ่มติดสังคม) ตลอดจนการปรบั
พฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสมกับผูส้ งู อายุ รวมถึง การดูแลระยะยาวและการฟื้นฟูสภาพสำหรบั ผู้สูงอายทุ ี่มภี าวะ
พง่ึ พิงหรอื มปี ัญหาดา้ นสุขภาพตามปัญหาของผู้สงู อายุ

3.เพื่อให้ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้าน เป็นกลุ่มสังคม กลุ่มติดเตียงไม่เกิดภาวะแทรกซ้อน หรือเปลี่ยนเป็น
กลุ่มติดบ้าน ผู้สูงอายุมีสุขภาพแข็งแรง อายุยืนยาว โดยบูรณาการกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในระดับพื้นที่
และสง่ เสริมใหผ้ พู้ กิ ารเขา้ ถึงการบรกิ ารทางการแพทย์
เปา้ หมายในการดำเนินงาน

ผสู้ ูงอายุของจังหวดั ราชบรุ ี
วิธกี ารดำเนินงาน

1. ขบั เคลอ่ื นงานLong Term Care
2. พัฒนาทักษะบุคลากรและผูด้ ูแลในการรว่ มจดั บริการดูแลผู้สงู อายุท่ีมภี าวะพึ่งพงิ (จัดอบรมฟื้นฟู CM
ร่วมกับศูนย์อนามัยท่ี 5 ราชบรุ ีและการฟนื้ ฟู CG ให้ทกุ CUP ทำแผนใช้งบ CUP อบรมฟื้นฟูในพ้ืนท่)ี
3. จดั ประชมุ นำเสนอผลการดำเนนิ งานดูแลผ้สู ูงอายุทม่ี ภี าวะพง่ึ พิง (LTC)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 85

4. ประชุมชี้แจงและติดตามผลการดำเนนิ งานPM, ผูร้ บั ผิดชอบงานผสู้ ูงอายุ
5. พิจารณาหลักสูตร Day Care, โรงเรียนผู้สงู อายุ เพื่อนำไปใช้ในการขยายผลรูปแบบการฟื้นฟูสุขภาพ
ผู้สงู อายุ ผู้พิการฯ (Day Care) เพมิ่ ใหม่ 20 แหง่ .และโรงเรยี นผู้สงู อายุใหม่ 10 แหง่
6. ประชาสมั พนั ธ์ความรู้และสือ่ สารความรูเ้ รอ่ื งสุขภาพและการเตรียมความพรอ้ มก่อนสูงอายุแก่กลุ่มวัยทำงาน
(ดำเนนิ การในหน่วยบรกิ าร,หวั หน้าส่วนราชการระดับจงั หวัด/อำเภอ)
7. พัฒนาการจัดบริการดูแลผู้สูงอายุแบบครบวงจร เพื่อเป็นต้นแบบระดับจังหวัด ดำเนินการท่ี
รพ.วดั เพลง รว่ มกบั กรมการแพทย์ ในการพฒั นารปู แบบ กำหนดแนวทางการพฒั นารูปแบบการจดั บริการร่วมกัน
ประชมุ ใหค้ วามรู้ 2 วัน ประชมุ ติดตามผลและสรปุ ผลในพ้นื ที่
8. จัดสรรให้อำเภอดำเนินการในกิจกรรมพัฒนาชมรมผู้สูงอายุคุณภาพต้นแบบของอำเภอ,พัฒนาคลินิก
ผ้สู ูงอายุ,การจดั การข้อมลู ,การสื่อสารความรู้Pre-Aging ด้านสุขภาพ และจัดทำส่ือความรเู้ พื่อสอ่ื สารเร่ืองสุขภาพ
และการเตรยี มความพรอ้ มกอ่ นสงู อายุสนบั สนนุ ให้โรงพยาบาล 11 แห่ง
9. พัฒนาระบบบริการส่งเสริมสุขภาพและฟื้นฟูสภาพผู้สูงอายุและดูแลผู้สูงอายุระยะกลาง ระยะยาว
ในหน่วยบริการที่มีความพร้อม โดยสนับสนุนอุปกรณ์กระตุ้นกล้ามเนื้อ ฝึกสมอง และฝึกความจำให้กับ
หน่วยบริการที่จัดบริการส่งเสรมิ สุขภาพและฟื้นฟูสภาพผู้สูงอายุที่พบปัญหาสขุ ภาพและดูแลผู้สูงอายุระยะกลาง
ระยะยาว หรอื ปว่ ยด้วยโรคหลอดเลือดสมองหลังเฉยี บพลัน หรอื กงึ่ เฉียบพลนั รวมจำนวน 30 แห่ง
ผลการดำเนนิ งาน
1. คัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุปีงบประมาณ 2563 ตุลาคม-มิถุนายน 2563 (ข้อมูลจาก HDC
ณ 19 มิถุนายน 2563) ผู้สูงอายุได้รับการคัดกรองเบาหวาน ร้อยละ 93.43, ความดันโลหิตสูง ร้อยละ 94.35,
ประเมนิ สมรรถนะกลมุ่ ทชี่ ่วยเหลอื ตนเองได้ในกิจวัตรประจำวันเพ่อื การดูแล ร้อยละ 90.63 แยกเปน็ กลมุ่ ติดสงั คม
ร้อยละ 97.08 กลุ่มติดบ้าน ร้อยละ 2.21 กลุ่มติดเตียง ร้อยละ 0.71,คัดกรองตาต้อกระจก ร้อยละ 73.76
คัดกรองสมองเสื่อม ร้อยละ 87.36 พบผิดปกติ 0.46,คัดกรองเข่าเสื่อม 87.83 พบผิดปกติ 2.48,คัดกรองภาวะ
หกลม้ รอ้ ยละ 87.9 พบผดิ ปกติ ร้อยละ 2.25 ผลงานการคัดกรองท่ียังต่ำ คือ การคดั กรอง CVD Risk
2. ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงได้รับการดูแลตาม care plan จากโปรแกรม LTC ของกรมอนามัย จำนวน
ผู้สูงอายุพึ่งพิงและผู้มีภาวะพึ่งพิง จำนวน 1,440 ราย จัดทำ Care Plan จำนวน 1,293 ฉบับ คิดเป็น
ร้อยละ 89.79
3. ประชากรสูงอายุที่มีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ จากแอพพลิเคชั่น H4U ณ กรกฎาคม 2563
จำนวน 4651 ร้อยละ 60.88
4. ตำบลที่มีระบบการส่งเสริมสุขภาพดูแลผู้สูงอายุระยะยาว (Long Term Care) ในชุมชนผ่านเกณฑ์
จำนวนตำบลทั้งหมด 104 ตำบล ผ่านเกณฑ์การประเมิน 4 องค์ประกอบ จำนวน 98 ตำบล ร้อยละ 94.23
การขับเคลื่อนงาน Long term care ในพื้นท่ีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ที่สมัครเข้าร่วม MOU LTC
ผู้มีภาวะพึ่งพิงในพื้นท่ีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ที่ได้รับการดูแล 81 ราย ร้อยละ 25 ,ADL เท่าเดิม
149 ราย ร้อยละ 45.99 ,ADL แย่ลง 94 ราย ร้อยละ 29.01 และได้จัดประชุมนำเสนอผลการดำเนินงาน
ตำบลLTC เพื่อเตรียมส่งผลงานในระดับเขต โดยไดเ้ ลือกตำบลโพหกั เปน็ ตำบล LTC ระดบั จังหวัด
5. จัดประชุมพิจารณาหลักสูตรDay Care,โรงเรียนผู้สูงอายุ เพื่อการขยายผลรูปแบบการฟื้นฟูสุขภาพ
ผู้สูงอายุผ้พู กิ ารฯ (Day Care) และโรงเรยี นผูส้ งู อายุเพ่ิมเปา้ หมายขยาย Day care ใหม่และจัดหาอุปกรณ์กระตุ้น
กล้ามเนื้อ ฝึกสมองและฝึกความจำให้กับหน่วยบริการที่จัดบริการส่งเสริมสุขภาพ และฟื้นฟูสภาพผู้สูงอายุที่พบ
ปัญหาสุขภาพและดูแลผู้สูงอายุระยะกลาง ระยะยาว หรือป่วยด้วยโรคหลอดเลือดสมองหลังเฉียบพลันหรือ
ก่ึงเฉียบพลนั เพอ่ื จะใช้ในหน่วยทจ่ี ัด Day Care และใชใ้ นคลนิ กิ ผสู้ ูงอายุของโรงพยาบาลทุกแหง่ จำนวน 30 ชดุ

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 86

6. รพ.วัดเพลงได้เริ่มพัฒนารูปแบบการจัดบริการดูแลผู้สูงอายุแบบครบวงจรเพื่อต้นแบบระดับจังหวัด
ที่มีการบูรณาการเชื่อมโยงกับระดับชุมชน และมีการพัฒนาระบบการให้บริการฟื้นฟูสภาพในชุมชน ณ รพ.สต.
ในพืน้ ทโ่ี ดยจดั ทีมแพทยแ์ ละนักกายภาพลงให้บริการ ณ ศนู ย์ฟ้นื ฟูสภาพในชุมชน(Day Rehabilitation Center)
เพื่อให้บริการแก่ผู้สูงอายุ ผู้พิการ กลุ่มหลัง Intermediate Care และกลุ่มที่ต้องได้รับการรักษา
ทางกายภาพบำบัด เพื่อให้ได้รับการฟื้นฟูสภาพและดูแลที่ต่อเนื่องในชุมชนใกล้บ้าน ลดความแออัดของ
ผู้รับบริการในการเข้ารับบริการในโรงพยาบาล ลดค่าใช้จ่ายและเวลาในการเดินทาง ไปรับบริการที่โรงพยาบาล
โดยมแี พทย์ลงตรวจประเมินทุกวันพุธ และนักกายภาพลงปฏบิ ัติงานทกุ วนั จันทร์-ศุกร์
ปัญหาอุปสรรค/ข้อเสนอแนะ/แกไ้ ข

1. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นยังเข้าMOU ไม่ครบ มีหน่วยบริการในสังกัดขององค์กรปกครองส่วน
ท้องถิ่น (อปท.) จัดทำ Care Plan เพื่อขออนุมัติล่าช้าทางสำนักงานสาธารณสุขจังหวดั ราชบรุ ี ได้มีการนำข้อมลู
สถานการณ์การดำเนนิ งานเข้าท่ีประชุมของท้องถนิ่ จังหวัด เพอ่ื ขบั เคล่ือนงานและให้ระดับอำเภอนำเข้าท่ีประชุม
หัวหน้าส่วนระดับอำเภอ และคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอในประเด็นงานผู้สูงอายุควบคู่
กบั การใหค้ วามร้ใู นการเตรียมความพร้อมก่อนสูงอายุด้านสุขภาพ

2. การจัดทำข้อมูลผลงาน หรือการคัดกรองต้องบันทึกข้อมูลหลายโปรแกรม ไม่มีการเชื่อมโยงกัน
ในระบบ เช่น การคัดกรองสุขภาพผูส้ งู อายุในHDC, การคัดกรองตาในโปรแกรมVision, การบันทึกข้อมูลในพื้นท่ี
MOU LTC ในโปรแกรมของกรมอนามัยและ สปสช.

3. ในระดับจังหวัดมีแผนติดตามผลการฟื้นฟูสภาพผู้สูงอายุ ผู้พิการ ในDay Care จำนวน 10 แห่ง
ที่ดำเนินการ ไปเมื่อปี 2562 เมื่อครบ 1 ปีเมื่อเดือนพฤษภาคม 2563 และขยายรูปแบบการดำเนินการลงพื้นที่
ในปี 2563 เพิ่ม จำนวน 20 แห่ง เนื่องจากสถานการณ์ COVID-19 ทำให้ไม่สามารถดำเนินการได้ตามแผน
และหน่วยบริการตอ้ งหยุดให้บรกิ ารฟน้ื ฟู

4. ในช่วงสถานการณ์โควิด-19 CM และ CG ในพื้นท่ีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ท่ี MOU
ไมส่ ามารถจดั บริการแกผ่ ู้ท่มี ีภาวะพงึ่ พิงไดต้ าม Care Plan ท่ที ำไว้ตามชว่ งเวลาไดแ้ ละไม่มแี นวทางการจัดบริการ
จากส่วนกลางเพื่อใช้ในการอ้างอิง ทำให้บางแห่งขยายเวลาและต้องมีการปรับรูปแบบการจัดบริการดูแล
เพื่อให้เข้าสถานการณ์ การเบิกจ่ายงบประมาณในการ ลงดูแลแก่ CG และให้กลุ่มเป้าหมายได้รับประโยชน์มาก
ท่สี ุด พร้อมๆกบั การปอ้ งกนั ตวั จากการแพร่เช้อื

5. ขาด CM ในการปฏิบัติงานในพ้นื ที่องคก์ รปกครองส่วนท้องถิน่ (อปท.) MOU LTC เนือ่ งจากมกี ารย้าย
สถานท่ปี ฏิบตั ิงาน ลาออกและเกษียณอายุ

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนส่งเสริ มสุ ขภำพ

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 87

กลุม่ งานทนั ตสาธารณสุข

ผลการดำเนินงานสง่ เสริมปอ้ งกันทันตสขุ ภาพใน
- กลุ่มหญิงตงั้ ครรภ์
- กลุม่ เดก็ อายุ 0-2 ปี
- กลุ่มเดก็ อายุ 3-5 ปี
- กลุ่มเดก็ วันเรียน อายุ 6-12 ปี
- กลุ่มวยั ทำงานและโรคไมเ่ รอ้ื รัง
- กลมุ่ ผู้สูงอายุ
- การจัดบรกิ ารสขุ ภาพชอ่ งปากทม่ี คี ณุ ภาพ

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 88

ผลการดำเนนิ งานสง่ เสริมป้องกนั ทนั ตสขุ ภาพใน
กลุ่มหญงิ ตัง้ ครรภ์

บทนำ
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์จัดเป็นประชากรกลุม่ ที่มคี วามอ่อนไหวตอ่ โรคในช่องปาก เนื่องจากมีการเปลีย่ นแปลง

ของรา่ งกาย การเปลีย่ นแปลงของฮอร์โมน สง่ ผลให้มีความเส่ียงต่อการเกิดโรคในช่องปาก ทั้งโรคปริทันต์และโรค
ฟันผุมากขึ้น ในประชากรไทยพบครึ่งหน่ึงของหญิงตัง้ ครรภท์ ี่มีปัญหาสุขภาพช่องปากไม่ได้รับการรักษาทางทันต
กรรม ซึ่งความผิดปกติเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของหญิงตั้งครรภ์และคุณภาพการตั้งครรภ์ จึงมีความ
จำเป็นต้องสง่ เสรมิ ให้หญงิ ตัง้ ครรภ์เข้าถงึ บรกิ ารทันตกรรมอย่างครอบคลมุ มากข้ึน

วัตถปุ ระสงค์ในการดำเนนิ งาน
เพอื่ เพ่มิ การเขา้ ถงึ บริการสร้างเสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคในช่องปากในหญิงตงั้ ครรภ์

เป้าหมายในการดำเนินงาน
หญงิ ไทยตั้งครรภ์ ในพืน้ ทร่ี บั ผิดชอบจังหวัดราชบรุ ี มีการเข้าถงึ บริการสร้างเสรมิ สขุ ภาพและป้องกันโรค

ในชอ่ งปากเพ่ิมขึ้น

วธิ ีการดำเนนิ งาน
1. การตรวจประเมนิ สุขภาพชอ่ งปาก และวางแผนการรักษาหญิงตั้งครรภ์ทุกคนท่มี าฝากครรภค์ ร้ังแรก
ที่สถานบริการของรัฐจะได้รับส่งต่อมาเพื่อรับบริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในช่องปาก
เพื่อตรวจประเมินสุขภาพชอ่ งปาก และวางแผนการรกั ษาโดยทันตบคุ ลากร
2. การให้ทันตสุขศึกษา และฝกึ ทกั ษะแปรงฟันแบบลงมือปฏิบัติ
3. การขัดและทำความสะอาดฟนั หรอื การขูดหินนำ้ ลาย (oral prophylaxis or scaling)
4. การใหบ้ ริการทันตกรรมตามความจำเปน็ (ตามแผนการรักษา และความจำเปน็ เร่งด่วน)

ผลการดำเนนิ งาน
หญิงตั้งครรภ์ได้รับการตรวจสุขภาพช่องปาก และขัดทำความสะอาดฟัน ในพื้นที่รับผิดชอบจังหวัด

ราชบรุ ี ร้อยละ 16.01

OHSP รอ้ ยละหญิงตง้ั ครรภ์ไดร้ ับการตรวจสุขภาพช่องปาก และขดั ทาความสะอาดฟนั เฉพาะเขตรับผดิ ชอบ (คน) ใชแ้ บบความคลอบคลุ ม
เขตสุขภาพที่ 5 จังหวัดราชบุรี

60

50

40 48.63

30 37.17

20 6.61 22.9 19.43 14.73 8.77 9.55 16.01
7.14
10 1.47 จ.ราชบุรี

0

เมืองราชบุรี จอมบึง สวนผ้งึ ดาเนนิ สะดวก บ้านโปง่ บางแพ โพธาราม ปากท่อ วดั เพลง บา้ นคา

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 89

ปญั หาและอปุ สรรค/ขอ้ เสนอแนะ/แก้ไข
จากแนวทางการรักษาทันตกรรมในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019

(COVID-19) ทำให้ต้องงดการให้บริการทันตกรรมฟุ้งกระจาย เช่น การขัดทำความสะอาดฟัน และการขูดหิน
น้ำลาย ในชว่ งเวลาควบคมุ การแพรร่ ะบาดของเชอื้

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 90

ผลการดำเนนิ งานสง่ เสริมปอ้ งกันทันตสขุ ภาพใน
กลุม่ เด็กอายุ 0-2 ปี

บทนำ
ฟันซี่แรกจะขึ้นเมื่ออายุ 6 เดือนขึ้นไป เด็กที่มีฟันผุจะส่งผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็ก

ดังนั้นผู้ปกครองควรทราบถึงวธิ กี ารดูแลสุขภาพฟันให้เด็ก ควรพาเด็กมาพบทันตแพทย์ตั้งแต่ขวบปีแรก และเร่ิม
ดูแลตง้ั แต่ฟนั ซี่แรกด้วย

วตั ถปุ ระสงค์ในการดำเนนิ งาน

เพ่ือพัฒนาทกั ษะการดูแลสขุ ภาพช่องปากเด็กในผปู้ กครอง ใหต้ ระหนักและสามารถดูแลสุขภาพช่องปาก
ของเดก็ ไดอ้ ย่างเหมาะสม

เป้าหมายในการดำเนินงาน
1. เด็ก 0-2 ปี ได้รับการตรวจสุขภาพชอ่ งปาก
2. เดก็ 0-2 ปี ผู้ปกครองไดร้ ับการฝกึ แปรงฟนั แบบลงมือปฏบิ ตั ิ และสามารถตรวจความสะอาดของฟนั ได้

วิธกี ารดำเนินงาน
1. รณรงค์ “ลกู รักฟันดี เรมิ่ ที่ซีแ่ รก”
2. การให้ทันตสขุ ศึกษา และฝึกทกั ษะแปรงฟันแบบลงมอื ปฏบิ ัติ
3. ตรวจสขุ ภาพชอ่ งปาก และทาฟลูออไรด์วานชิ ในกลุ่มเส่ียง

ผลการดำเนนิ งาน
1. เด็ก 0-2 ปี ไดร้ ับการตรวจสุขภาพชอ่ งปาก เฉพาะเขตรบั ผิดชอบ จงั หวดั ราชบรุ ี รอ้ ยละ 42.63
2. เดก็ 0-2 ปี ผู้ปกครองไดร้ ับการฝึกแปรงฟันแบบลงมือปฏิบตั ิ จงั หวดั ราชบรุ ี ร้อยละ 44.21

ผลการดาเนนิ งานส่งเสรมิ ปอ้ งกนั ทันตสุขภาพในเดก็ 0-2 ปี ในช่วงปี พ.ศ. 2560-2563

100 52.05 52.52 44.6 47.8 42.63 44.21 รอ้ ยละเดก็ 0-2 ปี ได้ตรวจ
สุขภาพช่องปาก จังหวดั ราชบรุ ี
80
ร้อยละเด็ก 0-2 ปี ผู้ปกครอง
60 54.33 58.02 ไดร้ ับการฝึกแปรงฟนั จงั หวัด
ราชบรุ ี
40

20

0

2560 2561 2562 2563

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 91

เดก็ 0-2 ปี ผู้ปกครองไดร้ บั การฝึกแปรงฟนั แบบลงปฏิบตั ิ แยกรายอาเภอ ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2563

34.79 51.29 39.63 62.7 67.57 50 57.81
51.44 17.03

26.05

เมอื่ งราชบรุ ี จอมบงึ สวนผ้ึง ดาเนนิ สะดวก บ้านโปง่ บางแพ โพธาราม ปากทอ่ วัดเพลง บ้านคา

ปญั หาและอุปสรรค/ขอ้ เสนอแนะ/แกไ้ ข
ไม่สามารถให้บริการตามเป้าหมายได้ เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา

2019 (COVID-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 92

ผลการดำเนนิ งานส่งเสริมปอ้ งกันทันตสขุ ภาพ
ในกล่มุ เดก็ อายุ 3-5 ปี

บทนำ
ปัญหาสุขภาพช่องปากของเด็กช่วงวัยน้ีคอื ปัญหาโรคฟันน้ำนมผุ แม้ว่าเด็กส่วนใหญจ่ ะมีปัญหาฟนั น้ำนมผุ

มาตั้งแต่ก่อนเข้ามาเรียนที่สถานพัฒนาเด็กปฐมวัย แต่ในช่วงที่เด็กได้รับการดูแลจากสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย เด็กมี
ปญั หาฟนั นำ้ นมผุเพ่ิมมากขนึ้ ทง้ั จำนวนและความรุนแรง ซึ่งมีสาเหตุมาจากการสมั ผสั ปัจจยั เส่ียงฟันผุมากข้ึน ดังน้ัน
เด็กทเ่ี ข้ามาอยูใ่ นสถานพฒั นาเด็กปฐมวยั จึงตอ้ งได้รบั การดูแลสุขภาพช่องปากอยา่ งมคี ณุ ภาพ

วตั ถปุ ระสงคใ์ นการดำเนินงาน
1. เพื่อเพิ่มทักษะเดก็ ในการดแู ลสุขภาพช่องปาก
2. เพือ่ พฒั นาศกั ยภาพครพู ี่เลย้ี ง ใหส้ ามารถจดั กิจกรรมสง่ เสริมสุขภาพช่องปากไดอ้ ย่างมีคุณภาพ
3. เพื่อพฒั นาระบบบริการสุขภาพช่องปากใหเ้ ดก็ ในสถานพฒั นาเด็กปฐมวยั ให้ไดร้ บั บรกิ ารทนั ตกรรม

ทีเ่ หมาะสม

เปา้ หมายในการดำเนนิ งาน
1. เดก็ 3-5 ปี ในเขตพื้นทร่ี บั ผิดชอบจงั หวัดราชบรุ ี ไดร้ ับการตรวจสขุ ภาพช่องปาก และฝึกทักษะการแปรงฟัน
2. ครูพเ่ี ลี้ยงและผู้ปกครองได้รบั การพฒั นาทักษะการดูแลสขุ ภาพชอ่ งปากเด็ก

วธิ กี ารดำเนนิ งาน
1. สนบั สนนุ กิจกรรมแปรงฟนั หลังอาหารกลางวัน และสง่ เสรมิ ใหม้ ีการจัดอาหารว่างทม่ี ปี ระโยชน์
2. ตรวจสขุ ภาพช่องปากเดก็ และทาฟลูออไรด์วานิชในกล่มุ เส่ียง
3. ฝึกอบรมครูพ่ีเล้ียงและผ้ปู กครองในการดูแลสุขภาพชอ่ งปากเด็ก

ผลการดำเนนิ งาน
1. เด็กอายุ 3 ปี ได้รับการตรวจสุขภาพช่องปาก เฉพาะเขตรับผิดชอบ จังหวัดราชบุรี รอ้ ยละ 55.29
2. เดก็ อายุ 3 ปี ปราศจากฟันผุ จงั หวัดราชบุรี ร้อยละ 64.23

รอ้ ยละเด็กอายุ 3 ปี ปราศจากฟันผุ จงั หวดั ราชบุรี รอ้ ยละเด็ก 3-5 ปี ได้รับการตรวจช่องปาก เฉพาะเขต
รบั ผดิ ชอบ จงั หวัดราชบรุ ี
65.2 67.87 67.89 64.23
57.36 56.15 54.55 55.29

2560 2561 2562 2563 2560 2561 2562 2563

ปญั หาอุปสรรค/ขอ้ เสนอแนะ/แก้ไข
ไม่สามารถให้บริการตามเป้าหมายได้ เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา

2019 (COVID-19)

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข

ร ำ ย ง ำ น ป ร ะ จำ ปี 2 5 6 3 ห น้ ำ | 93

ผลการดำเนนิ งานส่งเสริมปอ้ งกันทันตสขุ ภาพ
ในกล่มุ เดก็ วัยเรียนอายุ 6-12 ปี

บทนำ
ปัจจุบันความชุกของโรคฟันผุในกลุ่มเด็กยังคงสูงในขณะที่เด็กได้รับการตรวจ สุขภาพช่องปากเพียง

ร้อยละ 55.49 (ข้อมูลภาพรวมท้ังประเทศ จาก HDC ปี 2562) ซึ่งเป็นช่วงวัยที่ควรได้รับการดูแลอย่างเข้มขน้
เนื่องจากเป็นช่วงที่มีการเปลี่ยนชุดฟันจากฟันน้ำนมเป็นฟันถาวร จึงมีความจำเป็นต้องส่งเสริมป้องกันทันต
สขุ ภาพในเด็กวยั เรยี นอายุ 6-12 ปีมากขน้ึ

วตั ถุประสงคใ์ นการดำเนินงาน
1. เพอื่ เพ่มิ การเข้าถงึ บริการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพและป้องกนั โรคในช่องปากในเด็กวัยเรยี น
2. เพ่อื ลดความชุกของการเกิดโรคฟนั ผใุ นเด็กวัยเรียน

เป้าหมายในการดำเนินงาน
เด็กไทยอายุ 6-12 ปี ในพื้นท่ีรับผดิ ชอบจังหวัดราชบรุ ี มกี ารเข้าถงึ บริการสรา้ งเสริมสุขภาพและ

ป้องกันโรคในชอ่ งปากเพ่ิมขึ้น และมคี วามชกุ ของการเกดิ โรคฟนั ผุน้อยลง

วธิ กี ารดำเนินงาน
1. ตรวจสุขภาพช่องปาก และวางแผนการรักษาในเด็กวยั เรียนท้งั ในและนอกสถานพยาบาล
2. ให้บรกิ าร เคลือบ/ทา ฟลอู อไรดเ์ ฉพาะทใี่ นเด็กวัยเรยี น ในเด็กกลมุ่ เสี่ยงทุก 6 เดอื น
3. ให้บรกิ ารเคลือบหลุมรอ่ งฟันถาวรซ่ีท่ี 6 และ 7 ทม่ี หี ลมุ และรอ่ งฟันลึก
4. สนับสนุนให้โรงเรียนทุกแห่ง มีการจัดกิจกรรมแปรงฟันด้วยยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์หลังอาหาร

กลางวนั ทกุ วันอย่างมปี ระสิทธิภาพ และจดั การเรยี นรูเ้ รอื่ งการดูแลสขุ ภาพช่องปาก การควบคุมอาหารว่างและ
เครื่องดื่มรสหวานทกุ ชน้ั เรยี น

ผลการดำเนินงาน
1. เดก็ อายุ 6-12 ปี ของจงั หวัดราชบุรี ได้รับการตรวจช่องปาก ร้อยละ 44.36 ซึง่ มากข้นึ จากปี 2562

รอ้ ยละ 0.10 แต่นอ้ ยกวา่ ปี 2561 ร้อยละ 40.5
2. อัตราการให้บริการเคลือบ/ทาฟลอู อไรด์ในเด็กอายุ 4-12 ปี จังหวัดราชบรุ ี อยู่ที่รอ้ ยละ 36.26
3. อตั ราการให้บริการเคลือบหลุมร่องฟนั กรามแท้ในเด็กอายุ 6-12 ปี จงั หวัดราชบุรี อยทู่ ่ีร้อยละ 16.16
4. มกี ารสนับสนนุ ส่อื ความรทู้ นั ตสขุ ศึกษาและจดั กจิ กรรมให้ความร้ใู นโรงเรยี น

กราฟแสดงอตั ราการใหบ้ ริการเคลือบ/ทาฟลอู อไรดใ์ นเด็กอายุ 4-12 ปี รายโรงพยาบาล ในจงั หวัดราชบุรี

70 59.35 55.16 55.47 62.06 66.38
60 54.79
50 54.5
40 36.39 36.26
30 23.43 บ้านคา
20 จ.ราชบรุ ี
10 8.91 12.54
0
จอมบงึ สวนผ้งึ ดาเนนิ สะดวก บา้ นโป่ง บางแพ โพธาราม เจด็ เสมียน ปากท่อ วัดเพลง
เมืองราชบุรี

สำนักงำนสำธำรณสุ ขจังหวัดรำชบุรี กลุ่มงำนทันตสำธำรณสุ ข