Kamus_Indonesia-Filipino

mancanegara manusiawi

manasuka a opsyonal, hindi manja a laki sa layaw: magiging
sapilitan, pwedeng mamili: laki sa layaw ang bata kung
ang pagdadagdag ng segurong ibibigay sa lahat ang gusto
pangkalusugan sa iyong talaan nito memenuhi semua
ay hindi sapilitan keinginan anak dapat
penambahan asuransi membuat anak menjadi manja
kesehatan pada tabungan
anda bersifat manasuka bermanja-manja v yakap:
gustong-gusto kong yakapin
di mana pron saan, nasaan: ang ate ko saya suka
hindi ko alam kung nasaan na bermanja-manja dengan
sila ngayon saya tidak tahu kakak perempuan saya
di mana mereka sekarang
memanjakan v palayawin:
ke mana pron saan: saan ko huwag mong palayawin ang
ba dapat ihatid itong pakete? iyong anak sebaiknya Anda
kemana saya harus tidak memanjakan putri Anda
mengantarkan paket ini?
mantan n dati: datingpangulo
mancanegara n banyaga: mantan presiden
wikang banyaga bahasa asing
mantel n amerikana, dyaket: ang
mancung a matangos: matangos dyaket ay gawa sa balat ng
ang kanyang ilong katulad ng tigre mantel itu terbuat dari
kanyang ama hidungnya kulit macan
mancung seperti ayahnya
manusia n tao: hindi na kayang
mandiri a independiente, tustusan ng kalikasan ang
mapagsarili, nagsasarili, hindi pangangailangan ng tao alam
umaasa sa iba: ini sudah tidak mampu
independienteng babae wanita mencukupi kebutuhan
mandiri manusia

kemandirian n nang malaya, kemanusiaan n
pagsasarili, kasarinlan: ang sangkatauhan, katauhan:
kasarinlan ay pwedeng makataong organisasyon
makamtan sa pamamagitan ng organisasi kemanusiaan
pagpapagal kemandirian
dapat diraih dengan kerja manusiawi a makatao: ang
keras matakot kabiguan ay makatao
takut gagal adalah hal yang
manusiawi

139

marak masuk, masuk akal

marak a tumaas, dumami: semasa adv habang,
tumaas ang bilang ng krimen samantalang: noong panahon
sa cyber space angka ng aking kabataan, nakatira
kejahatan dunia maya akong mag-isa kasama ang
semakin marak aking tiyuhin semasa remaja,
saya tinggal beberapa tahun
semarak a piyesta: di Solo bersama paman
malapiyestang selebrasyon ng
bagong taon peringatan tahun masak a hinog, luto: pitasin
baru yang semarak lamang ang hinog na prutas
para maging masarap ang
mari p tara na, halika na, tayo katas pilihlah hanya buah
na: tara, sumunod ka sa akin! yang benar-benar masak agar
mari ikuti saya! rasa jus menjadi enak

markas n estasyon; himpilan: masakan n pagkain:
himpilan ng hukbo markas pagkaing Hapon/ Japanese
tentara masakan jepang

-- polisi n istasyon ng pulis, memasak v luto; magluto:
himpilan ng pulis: may maaari mo bang lutuin ng
banggaan sa pagitan ng mga bahagya para sa akin? bisakah
residente at mga pulis sa Anda memasaknya tidak
harap ng himpilan ng police terlalu matang untuk saya?
terjadi bentrokan antara
warga dengan aparat di masing-masing a bawat: bawat
depan markas polisi kalahok ay makakatanggap ng
meryenda at tanghalian
masa, masa kini adv sa masing-masing peserta akan
panahong ito, ngayon: sa mendapatkan kudapan dan
panahon ngayon, pinapaigting makan siang
ng mga maybahay ang
kanilang kakayanan sa masuk, masuk akal a
pamamagitan ng makatwiran: makatwirang
pagnenegosyo online di masa dahilan alasan yang masuk
kini, banyak ibu rumah akal
tangga yang memberdayakan
dirinya melalui bisnis daring

140

masyarakat mata, mata air

-- angin v medyo may sipon; termasyhur a kilala, sikat,
konting sipon: may konting batikan, tanyag, popular,
sipon ang bata dahil kilala, balita, bantog, ilustre,
masyadong matagal siyang lutang, ipinalalagay, kinikilala:
lumangoy anak itu masuk ang mga likha ng mga pintor
angin karena terlalu lama ay sikat sa buong mundo
berenang karya-karya pelukis itu
termasyhur di dunia
masukan n pampasok,
ipasok: pakipasok mo ang mata, mata air n bukal, balon,
iyong numero para sibol: maraming bukal na may
magrehistro mohon masukkan malinis na tubig ang burol na
nomor anda untuk melakukan iyon Bukit itu mempunyai
registrasi ini banyak mata air yang cukup
bersih
masyarakat n pamayanan,
lipunan: pagkakaroon ng -- angin n direksyon ng
kapangyarihan ng pamayanan hangin: ang kompas ay
pemberdayaan masyarakat ginagamit pa din ng mga
manlalakbay para malaman
pemasyarakatan n ang direksyon ng hangin
pakikisalamuha, pagsasama- kompas masih digunakan
sama, pagsasapanlipunan: para pelancong untuk
pagsasapanlipunan ng wikang menentukan arah mata angin
Indonesian pemasyarakatan
bahasa Indonesia -- duitan a mukhang-pera,
sakim sa pera: isa siyang
masyhur a (maging) kilala, sikat, babaeng mukhang-pera dia
batikan, tanyag, popular, adalah perempuan mata
kilala, balita, bantog, ilustre, duitan
lutang: ang mga likha ng
pintor ay sumikat sa buong -- gelap a magalit; magdilim
mundo karya-karya pelukis ang paningin: nang mahuli sa
itu masyhur di dunia akto, nagdilim ang paningin
ng magnanakaw at pinatay
ang may-ari ng bahay karena
ketahuan sedang melancarkan
aksinya, pencuri itu gelap
mata dan membunuh pemilik
rumah

141

matang mati, kematian

-- hati n mata ng puso: mat semata-mata adv para
ang puso niya ay sarado na lamang: lahat ay ginagawa
mata hatinya telah tertutup para lamang makakuha siya
ng atensyon semua dilakukan
-- ikan n mata ng isda: mata semata-hanya untuk
ng isda mata ikan mendapatkan perhatiannya

-- kaki n bukong: nasugatan matang a hinog; luto: ang
ang kanyang bukong dahil abukado ay hinog na alpukat
tumama sa matalim na tinik itu sudah cukup matang
mata kakinya terluka kena
duri tajam mati, kematian n kamatayan:
ang kamatayan ay tiyak na
-- pelajaran n asignatura, dadating sa bawat mortal
aralin, leksiyon: ilang kematian pasti akan datang
paaralan ang nagdagdag ng pada setiap makhluk hidup
ilang aralin upang mas
mapabuti ang ang pagganap -- kutu a walang magawa:
ng mga estudyante beberapa siya ay walang magawa noong
sekolah menambah beberapa nakipagsabayan sa kanyang
mata pelajaran untuk idolo dia mati kutu ketika
meningkatkan prestasi berpapasan dengan idolanya
muridnya
-- langkah a patay na
-- pencaharian n kabuhayan: hakbang: siya ay nanalo sa
kabuhayan ng kanyang ama chess dahil sa patay na
ay bilang magsasaka mata hakbang dia memenangkan
pencahariannya adalah permainan catur itu dengan
sebagai petani mati langkah

-- sapi (telur) n itlog: ang -- rasa a walang
itlog ay pabotito niya na nararamdaman: paa niya ay
agahan telur mata sapi adalah walang nararamdaman dahil
sarapan favoritnya sa tingling kakinya mati rasa
karena kesemutan
semata wayang a nag-iisang:
anak siya ay kanyang nag- -- suri a koma: siya ay
iisang anak dia adalah anak nakaranas ng koma ng ilang
semata wayangnya oras dia mengalami mati suri
selama beberapa jam

142

mau melar

mati-matian adv patayan: mayat n bangkay
siya ay hanggang patayan
nagpapanatili sa bahay na na medali n medalya: gintong
gigibain dia mati-matian medalya medali emas
mempertahankan rumahnya
yang akan digusur meja hijau n korte, husgado:
ang tiwali ay nag-iiyak ng
mau v gusto, nais, hangad, ibig: siya ay dalhin sa korte
gusto kong maging astronawta koruptor itu menangis ketika
balang araw aku ingin dihadapkan ke meja hijau
menjadi astronot kelak
mekar v mamukadkad: ang
kemauan n may gusto: kapag batang babaeng iyon ay
may gusto, sigurado may lumalaking parang bulaklak
paraan jika ada kemauan pasti na namumukadkad gadis itu
ada jalan tumbuh seperti bunga yang
sedang mekar
mau tak mau adv sa ayaw o
sa gusto: sa ayaw o sa gusto bermekaran v
mo dapat ka pumili ng namumulaklak: sa Abril, ang
desisyon mau tak mau kau Turkey ay magmumukhang
harus segera mengambil hindi kapani-paniwala sa dami
keputusan ng bulaklak na
mamumukadkad sa buong
maupun p o: bunso o ang lungsod pada bulan April,
nakakatanda niya na kapatid Turki akan tampak luar biasa
ay parehong maganda baik dengan bunga-bunga tulip
adik maupun kakaknya sama- yang bermekaran di seluruh
sama cantik kota

semau-maunya adv melar a nababanat, nauunat: ang
nasagusto: mayari ng tindahan kamisetang ito ay nababanat
na iyon ay nasagusto niya kaus ini melar
lang pagalitan ang trabahante
pemilik toko itu semau-
maunya saja memarahi
pegawainya

143

melarat menara

melarat a naghihirap: noong menang v panalo: ikaw ay
naghihirap siya ay madalas panalo at ako ay talo Anda
humingi ng tulong sa amin menang dan saya kalah
ketika melarat ia sering
meminta pertolongan kepada kemenangan n kapanalonan:
kami mga manlalaro ng putbol ay
nagdiriwang sa kapanalonan
memang adv lubhang: sa sentro para pesepak bola
bulubundukin na tanawin ay merayakan kemenangan
lubhang napakaganda mereka di pusat kota
pemandangan gunung itu
memang menakjubkan memenangkan v manalo:
bawat manlalaro ay nais
memar a pasa: pasa na iyon ay upang manalo sa kampeonato
naging dahilan ang sa tenis setiap pemain ingin
boksingero ay hindi na dapat memenangkan kejuaraan tenis
ipagpatuloy ang laban luka lapangan itu
memar itu membuat petinju
itu tidak dapat melanjutkan pemenang n mananalo:
pertarungannya mananalo sa tula ay aking
kamag-aral pemenang lomba
mempan v gumagana: ang puisi itu adalah teman kelasku
paghikayat ng tagapahiram ng
pera n aiyon ay hindi menantu n manugang: ang
gumagana sa amin upang kanyang saloobin ang dahilan
baguhin ang aming saloobin upang maging manugang na
bujukan rentenir itu tidak napaka-mahal ng kanyang
mempan bagi kami untuk biyenan sikap santunya
berubah sikap membuatnya menjadi menantu
yang sangat disayangi
mempelai n bagong kasal: mga mertuanya
inanyayahan sa kasalan ay
naghihintay sa bagong kasal n menara n tore, moog: ang
apumasok sa gusali ng tanawin mula sa tuktok ng
baysanan para tamu tore ay napakaganda
undangan menanti kedua pemandangan dari atas
mempelai memasuki gedung menara ini sangat indah
pesta pernikahan

144

menerima merah

-- gading n toreng garing: merah a pula: Siya ay nakasuot
ang mga kritikong nang napakagandang pulang
tumutuligsa sa patakaran ng bestida Wanita itu
gobyerno sa ekonomiya ay mengenakan gaun merah
mga ekonomistang nakatira sa yang sangat indah
toreng garing kritikan
terhadap kebijakan ekonomi -- hati a matingkad na pula,
yang diambil pemerintah pulang-pula: Ang matingkad
bersumber dari para ahli na pula ay karaniwang
ekonomi yang hanya hidup di (pinapakahulugang)
atas menara gading sumisimbolo ng katapangan
warna merah hati seringkali
-- suar n parola: tagabantay diartikan sebagai simbol
ng parola penjaga menara keberanian
suar
-- jambu a kulay rosas, rosas:
menerima tinanggap: tinanggap ang kulay rosas ay ang
nila ang presensya namin pinagsamang pula at puti
mereka menerima kahadiran merah jambu adalah corak
kami warna yang merupakan
perpaduan antara warna
menraktir nanglibre: siya ay merah dan putih
nanglibre samin ng masarap
na pagkain dia mentarktir -- muda a kulay rosas, rosas:
kami makan enak ang rosas ay magandang kulay
merah muda merupakan
mental n pangkaisipan, mental, warna yang cantik
pag-iisip: problema sa pag-
iisip gangguan mental -- telinga a napahiya,
mapahiya: nahiya siya sa
menteri n ministro, kagawad- inasal ng kanyang anak
bansa: punong ministro kelakuan anak itu membuat
perdana menteri merah telinga bapaknya

kementerian n ministeryo, pemerah bibir n lipistik,
departamento, kagawaran: kolorete: siya ay nakalipistik
kinatawan ng ministeryo nang pula gadis itu
utusan kementerian mengenakan pemerah bibir
berwarna merah

145

merdeka mesin

pemerah pipi n blush on: merpati n kalapati: ang kalapati
ang pampapula ng mukha ay ay hindi lamang simbolo ng
maraming benepisyo at kapayapaan kundi simbolo din
dalawa dito ay para ng katapatan sa pag-ibig
magmukhang presko at ayusin burung merpati tidak hanya
ang anumang mali sa mukha sebagai lambang perdamaian
pemerah pipi mempunyai tetapi juga lambang kesetiaan
banyak manfaat dan dua cinta
diantaranya adalah membuat
wajah terlihat lebih segar dan -- pos n mensaherong
mengoreksi bentuk wajah kalapati: naging malaking
tulong ang mensaherong
merdeka a malaya: malayang kalapati sa paghahatid ng
bansa negara merdeka mensahe sa digmaan merpati
kemerdekaan n kalayaan, pos telah menjadi cara
malaya, pagsasarili, kasarinlan: mengantarkan informasi yang
araw ng kalayaan hari sangat berguna dalam perang
Kemerdekaan
mertua n biyanan: hayaan mong
merdu a maganda, mahimig, ipakilala kita sa aking biyanan
malambing, malamyos, na babae perkenalkan, ini ibu
matamis, mataginting: mertua saya
napakalambing ng boses ng
mang-aawit suara penyanyi mesin n makina: ang makinang
itu sangat merdu pang-tala ay isa sa mga
kagamitan sa opisina mesin
meriah a maligaya, masaya: absensi merupakan salah satu
napakasaya ng pagtitipong perangkat wajib di
iyon pesta itu sangat meriah perkantoran

merica n paminta: maraming tao -- cuci n washing machine:
ang nagsasabi na ang paminta inaayos ni tatay ang sirang
ang hari ng pampalasa sa washing machine ayah
anumang lutuin banyak orang sedang membetulkan mesin
menyebutkan merica adalah cuci yang rusak
rajanya dari segala bumbu
dalam setiap masakan

146

mesjid milyar
kemesraan n
-- tik n makinilya: ang pagpapalagayang-loob,
tindahan ay nagbibigay ng malapit
malawak na hanay ng mga
manu-mano at dekoryenteng mewah a maluho: maluhong
makinilya na may
garantisadong kalidad toko istilo gaya hidup mewah
itu menyediakan berbagai
macam mesin ketik manual kemewahan n luho: hindi
maupun elektronik dengan kayang siguruhin ng luho ang
kualitas yang terjamin kaligayahan kemewahan tidak
menjamin kebahagiaan
mesjid n moske: sa Ramadan,
dinarayo ng mga Muslim ang mi n noodles: sa papaano mang
mga moske pada bulan paraan hindi mapapalitan ng
Ramadhan umat Islam madaliaang noodles ang
memenuhi mesjid-mesjid pagkain bagaimanapun mi
untuk beribadah instan tidak bisa
menggantikan makan penuh
meski bagaman, kahit na: kahit
na may sakit, pumpasok pa rin milyar num bilyon: naglaan ng
ako sa trabaho meski sakit, bilyong rupiahng pondo ang
saya tetap berangkat kerja gobyerno para sa pagbibigay
ng mga laboratoryo sa mga
mesra a matalik, kapalagayang- paaralan sa mga malalayong
loob, kilalang-kilala, malapit: lugar pemerintah telah
hindi na malapit ang aming menganggarkan miliaran
relasyon ngayon hubungan rupiah untuk pengadaan
kami sudah tidak mesra lagi laboratorium di sekolah-
sekolah terpencil
bermesraan v maging
malapit, maging matalik:
hindi sila nahiyang
maglampungan sa harap ng
publiko mereka tidak segan
bermesraan di depan umum

147

mimbar mogok

mimbar n plataporma: ang -- bisnis n kasosyo sa
tagapagsalita ay nagbibigay negosyo: kami ay madalas
ng pagtatanghal sa may makipagkita sa mga kasosyo
plataporma pembicara sedang sa negosyo sa mga tindahan
memberikan presentasinya di ng alak kami sering bertemu
podium dengan mitra bisnis di kedai
kopi
mimpi n panaginip: isang
panaginip na hindi -- kerja n kasamahan: farhan
magkakatotoo mimpi yang tak ay isa sa aking mga
pernah jadi nyata kasamahan sa opisina Farhan
adalah salah satu mitra kerja
bermimpi v managinip: saya di kantor
nanaginip ako na tinuklaw ako
ng ahas saya bermimpi digigit modal n kabisera: kabisera ng
ular pamumuhunan modal
investasi
minat, berminat v mahilig;
interesado: interesado ka ba sa -- asing n dayuhang kapital:
isport? apakah Anda berminat pamahalaan ay naghihikayat
di bidang olahraga? sa mga banyagang
mamumuhunan upang
peminat n interesado, madagdagan ang dayuhang
tagahanga, masigasig: hindi kapital pemerintah
mabilang ang dami ng mga mendorong investor luar
tagahanga sa okasyon na iyon negeri untuk menambah
jumlah peminat acara itu di modal asing
luar perkiraan
pemodal n mamumuhunan:
minyak, minyak wangi n dayuhang mamumuhunan
pabango: ang pabangong ito pemodal asing
ay mabango minyak wangi ini
baunya enak moga, semoga adv sana, umaasa:
umaasa akong papasa sa
miring 1 adj pahilis: magingat, pagsusulit semoga saya lulus
ang sahig ay pahilis! hati-hati, ujian
lantai ini miring!;
mogok v welga, huminto, ayaw
2 a nakadalusdos: gusaling umandar, tumigil: tumigil ang
nakadalusdos bangunan makina ng sasakyan ko mesin
miring mobilku mogok

mitra n kasosyo: kasosyo mitra

148

mohon, mohon maaf muda

-- kerja v magprotesta, -- bebek n motorsiklo: ang
magwelga, mag-istrayk, tigil- bilang ng motorsiklo
trabaho: ang mga dumadami ng makabuluhang
manggagawa ay nagtigil- sa bawat taon jumlah motor
trabaho ngayong araw para bertambah secara signifikan
buruh melakukan mogok kerja di Indonesia setiap tahunnya
hari ini
muara n bunganga: bunganga
-- makan v magutom: siya ay ng ilog ay matatagpuan sa
tatlong araw ng magutom ia gitna ng kagubatan muara
sudah tiga hari mogok makan sungai itu terletak di tengah
hutan
mohon, mohon maaf v nagsisisi,
pagsisisi, paumanhin, patawad: muat, bermuatan v maylaman:
humihingi ako ng paumanhin trak na iyon ay maylaman na
dahil nahuli ako ng dating buhangin at bato truk itu
saya mohon maaf karena bermuatan pasir dan batu
datang terlambat
memuat v nag-pasan: ang
mondar-mandir v pabalik-balik: mga manggagawa ay nag-
ang magnanakaw na iyon ay pasan ng mga gamit sa bodega
pabalik-balik sa harap ng para pekerja memuat barang-
bahay bago pa siya kumilos barang ke gudang
pencuri itu sempat mondar-
mandir di depan rumah itu muatan n karga: karga
sebelum melakukan aksinya galing sa labas muatan ekspor

motor n motor: ang pag-aalaga muda a 1 bata: bata na pinuno
ng motor ay ginagawa buwan- pengusaha muda;
buwan perawatan mesin
motor itu dilakukan setiap 2 mapusyaw, maputla:
bulan mapusyaw na berde hijau
muda
-- balap n pangkarera na
motorsiklo: ang batang iyon pemuda n kabataan: kilusan
ay humihingi upang bilhan ng ng kabataan sa Indoensia ay
pangkarera na motorsiklo sa nagsimula noong mga 1920
kanyang magulang anak itu gerakan pemuda di Indonesia
minta dibelikan motor balap dimulai sejak tahun 1920-an
kepada orang tuanya

149

mudah mulia

mudah a maginhawa, madali, mukim, bermukim v nakatira:
magaan, maluwag, ang mga tagabaryo ay
maginhawa, maalwan; simple, karaniwang nakatiwa sa
payak: napakadali ng paligid ng gulod ng bulkan
pagsusulit sa matematika para penduduk desa itu umumnya
sa akin kuis matematika itu bermukim di sekitar lereng
terlalu mudah bagiku gunung api

mudah-mudahan adv sana, permukiman n nakatira: sa
umaasa: sana ay dumating paanan ng bundok ay
siya sa tamang oras mudah- mayroong mga nakatira di
mudahan dia datang tepat kaki gunung itu terdapat
waktu permukiman

mudi, kemudi n kontrolin: dahil mula, mula-mula adv nung una:
sa antok, ang drayber na iyon nung una kami ay naniniwala
ay hindi kayang kontrolin ang sa taong iyon bago pa niya
manubela karena mengantuk, itinakbo ang sasakyan ng
pengemudi itu tidak mampu opisina mula-mula kami
mengendalikan kemudinya percaya saja dengan orang
itu sebelum dia membawa lari
mujarab a epektibo, mabisa: mobil kantor
medyo epektibo ang gamot
obat itu cukup mujarab pemula n baguhan: baguhan
na antas tingkat pemula
mujur a suwerte: siya ay isang permulaan n simula: ako ay
napakaswerteng tao ia orang hindi nakasubaybay sa
yang sangat mujur pagtatalakay na iyon sa simula
saya tidak mengikuti ceramah
muka, bermuka dua v malabiga: itu dari permulaan
ang mga aktibista ng
kapaligiran ay bumatikos sa mulas a kabag, sakit ng tiyan:
mga malabiga na politiko mayroon akong kabag;
kaum aktivis lingkungan Mayroon akong sakit ang
mengkritisi pemimpin daerah aking tiyan perutku mulas
yang bermuka dua
mulia a marangal: may
pemuka n pinuno: pinuno ng marangal siyang puso hati
relihiyon pemuka agama pria itu sungguh mulia

150

mulus musim

mulus a cleanm pure immacuate -- senyum a pala-ngiti,
undamaged: mayroon siyang masayahin: ang mga batang
makinis na kutis kulitnya palangiti ay maraming
mulus kaibigan anak yang murah
senyum banyak temannya
mungil a katiting, munsik,
tsikiting,malinggit,maliit, murahan a mumurahin,
munti: napakaliit ng tuta anak bakya, mura, chipipay:
anjing itu sangat mungil binigyan ako ng tindero ng
mga mumurahing mga bagay
mungkir, memungkiri v itanggi: penjual itu memberikan
huwag mong itanggi ang barang murahan padaku
iyong ginawa jangan
memungkiri perbuatanmu muram a malungkot: ang
mukha niya ay halatang
muntah v suka, sumuka: buong malungkot wajahnya tampak
gabi siyang sumusuka ia muram hari ini
muntah semalaman
murka, kemurkaan n galit: siya
murah, murah hati a ay na galit nung maabutan
mapagbigay: maging niya ninakaw ang kanyang
magpagbigay sa kapwa murah baka dia murka mendapati
hatilah pada sesama sapinya dicuri orang

-- meriah a napakamurah: murung a walang imik: dahil ito
mga damit na binibenta sa ay hindi pumasa sa pagsusulit,
mga tradisyonal na merkado ang batang iyon ay mukhang
ay karaniwang napakamurah walang imik karena tidak
pakaian yang dijual di pasar lulus ujian, anak itu tampak
tradisional biasanya murah murung
meriah
musim n panahon: ang mga
-- rezeki a sagana sa pagpala: tropikal na lugar ay mayroon
ang taong mahilig tumulong lang dalawang panahon, tag-
sa kapwa ay madalas na siya araw at tag-ulan daerah
ay sagana sa pagpala orang tropis hanya memiliki dua
yang sering membantu musim, panas dan hujan
sesama biasanya murah
rezeki

151

musnah musuh

-- kemarau n tag-tuyot: ang mustahil a imposible: imposible
panahon ng tag-tuyot ay para sa kaniya na matapos
nakakapagpatuyo nang ilang niya ang gawain sa loob ng
balon musim kemarau isang gabi mustahil baginya
membuat beberapa sumur mengerjakan tugas itu dalam
kekeringan satu malam

-- liburan n bakasyon: ang musuh n kalaban: ang takot ay
paaralan namin ay nagpasya ang ating pangunahing
sa bisitahin ang zoo sa kaaway ketakutan adalah
bakasyon sekolah kami musuh utama kita
memutuskan untuk
mengunjungi kebun binatang -- bebuyutan n mortal na
pada musim liburan kaaway: klab ng putbol na
Real Madrid ay ang mortal na
-- pancaroba n pagbabago kaaway ng Barcelona klub
ng panahon: maraming tao sepak bola Real Madrid
ang nagkakasakit kapag dahil merupakan musuh bebuyutan
sa pagbabago ng panahon Barcelono
banyak penduduk yang jatuh
sakit ketika musim pancaroba bermusuhan v magaway:
ang guro laging
musnah v natupok: ang ipinagbabawal ang kanyang
kabahayan ay natupok ng mag-aaral na magaway bawat
apoy permukiman itu musnah isa guru selalu melarang
dilalap api muridnya untuk bermusuhan
satu sama lain
memusnahkan v sirain: ang
kumpanya na iyon ay may memusuhi v kumalaban:
balak upang sirain ang lahat tayo ay hindi dapat kumalaban
ng mga mahalagang sa ating sariling pamilya kita
dokumento ng mga kumpanya tidak boleh memusuhi
perusahaan itu berniat keluarga kita sendiri
memusnakan semua dokumen
penting perusahaan

152

mutakhir mutu

permusuhan n labanan: mutiara n perlas: ang perlas ay
labanan sa pagitan ng mahalagang alahas na tanyag
dalawang magkakarera ay sa sa mga kababaihan mutiara
wakas malulutas na merupakan perhiasan
permusuhan antara kedua berharga yang digemari kaum
pembalap itu akhirnya dapat wanita
diselesaikan
mutlak a lubos; tiyak: tiyak na
mutakhir a moderno, batas hukum mutlak
pinakabago, napapanahon,
makabago, pangkasalukuyan: mutu n kalidad, klase, uri,
pinakabagong teknolohiya katangian: pamantayan ng
teknologi mutakhir kalidad standar mutu

153

154

N-n

nabati n gulay: taba mula sa nafsu n pagnanais: ang tao na
halaman lemak nabati iyon ay may isang malakas na
pagnanais upang maging
nada, nada dasar n pangulo sa kanyang bayan
pangunahing tono: sa G major, orang itu memiliki nafsu yang
ang pangunahing tono ay G kuat untuk menjadi penguasa
pada G mayor, nada dasarnya di kampungnya
adalah G
-- amarah n poot, matinding
senada a katulad, kawangis: galit: sumabog ang kanyang
sila ay may parehong matinding poot nafsu
problema mereka memiliki amarahnya meledak
masalah yang senada
bernafsu v matakam,
nadi n pulso, tibok: kinukuha ng manabik, magmithi ng labis,
doktor ang pulso ng pasyente hanap-hanapin: hindi ko
dokter sedang memeriksa hinahanap-hanap ang sorbetes
denyut nadi pasiennya aku tidak bernafsu makan es
krim
nafkah n 1 sweldo, kita,
kabuhayan: ang kanyang naga n dragon: ang dragon ay
buwanang gastos ay higit sa isang alamat na nilalang naga
kanyang buwanang sahod adalah makhluk mitologi
pengeluaran bulanannya
melebihi nafkah yang dia nahas a malas: napakamalas
terima; 2 hanap-buhay: niya ngayong araw sungguh
nangibang bansa siya upang nahas dia hari ini
maghanap- buhay dia pergi ke
luar negeri untuk mencari naif a walang muwang: ugali
nafkah niya na laging nagtatanggol sa
mga manggagawa at
menafkahi v sustentuhan, tinuturing walang muwang ng
suportahan: kailangang mga negosyante sikapnya
suportahan nang maliit na yang sering membela kaum
batang iyon ang kanyang buruh dianggap naif oleh
buong pamilya anak kecil itu para pengusaha
harus menafkahi seluruh
keluarganya naik v1 umakyat:umakyat siya sa
puno dia naik ke atas pohon;

155

naik, naik kelas naik, menaikkan

2 tumaas: ang araw ay -- pitam v magalit, mamuhi,
nagsimulang tumaas sa umaga masuklam: nagalit ang lalaki
matahari mulai naik di pagi pria itu naik pitam
hari; 3 pumasok: halika,
pumasok ka sa kotse ayo, naik -- takhta v umakyat sa trono:
ke mobil; 4 sumakay: araw- umakyat sa trono si Sultan
araw siyang sumasakay ng Hasanuddin bilang Hari ng
kanyang bisekleta papasok ng Gowa noong 1653 kapalit ni
paaralan dia naik sepeda ke Sultan Muhammad Said
sekolah setiap hari Sultan Hasanuddin naik
takhta sebagai raja Gowa
-- kelas v itaas, tumaas ng pada tahun 1653
baitang, tumaas ang posisyon: menggantikan Sultan
binilhan ako ng gitara ng Muhammad Said
aking mga magulang dahil
tumaas ang aking posisyon kenaikan n pag-ahon, pag-
orang tuaku membelikanku akyat, pagtaas: ang pag-akyat
gitar karena aku naik kelas ng isang propeta kenaikan
nabi
-- turun v pumanik panaog:
tumakbo siya pababa at pataas menaiki v umakyat, sumakay:
ng burol dia berlari naik umakyat sa hagdan ang
turun bukit bombero upang sagipin ang
isang maliit na batang
-- banding v umapela, nakulong ng apoy pemadam
humiling, humabol, kebakaran itu menaiki tangga
mamanhik: ang lalaking untuk menolong gadis kecil
naparatangang lamang na yang terjebak di kebakaran
pumatay ay nagdesisyong
umapela pria yang salah menaikkan v 1 taasan, itaas,
dituduh membunuh itu ilagay sa mataas na lugar
memutuskan untuk naik Inilagay siya ng kanyang boss
banding sa isang maimpluwensiyang
posisyon atasannya
-- cetak v magpaimprenta, menaikkan dia ke posisi yang
magpalimbag: ang hinahanap berpengaruh;
mong aklat ay hindi pa
nalilimbag buku yang kau
pesan belum naik cetak

156

nakhoda nama, kenamaan

2 isakay, ilagay: tinulungan penalaran n pangangatwiran,
ng mga bata ang kanilang mga katwiran, paliwanag,
magulang na isakay ang argumentasyon: hindi
kanilang mga gamit sa tinanggap ng kanyang mga
sasakyan anak-anak itu kaibigan ang kanyang
membantu orang tua mereka paliwanag penalarannya tidak
menaikkan barang-barang ke diterima oleh rekan-rekannya
mobil
naluri n pakiramdam, likas,
nakhoda n kapitan ng barko: huna-huna: ang pakiramdam
siya ay itinalaga bilang ko ay hindi siya
bagong kapitan ng barko dia nagsinungaling naluriku
diangkat sebagai nakhoda mengatakan bahwa dia tidak
kapal yang baru berbohong

menakhodai v umigit, ugitan, naluriah a katutubo, likas,
mamiloto, tumimon, natural: natural na reaksyon
pagtimunan, timunan, respon naluriah
pilotohan, maglayag, layagin,
makapaglayag, paglayaganag: nama, kenamaan n sikat, kilala,
ang paglalayag na ito ay tanyag, bantog, popular:
magiging kanyang unang bumili siya ng damit sa isang
karanasang mamiloto ng kilalang dibuhante dia
barko pelayaran ini akan membeli gaun karya seorang
menjadi pengalaman desainer kenamaan
pertamanya menakhodai
kapal -- dagang n pangalan ng
negosyo: ang pangalan ng
nalar n lohika, pangangatwiran, negosyo ay kailangang ipatala
katwiran: pag-iisip nang may nama dagang sebaiknya
katuwiran berpikir dng nalar didaftarkan

bernalar v pangangatwiran: -- diri n pangalang pantangi:
ang pagsusulat ay isang ang pangalang pantangi ay
prosesi ng pangangatwiran pwedeng pangalan ng tao o ng
menulis adalah proses organisasyon nama diri dapat
bernalar berupa nama orang atau
organisasi

157

nampan nasib

-- samaran n sagisag panulat, nantinya n sa huli: sa huli ay
sagisag: Maraming mga sasabihin niya sa atin ang
manunulat ang gumagamit ng katotohanan nantinya, dia
mga sagisag panulat banyak pasti akan memberi tahu kita
penulis menggunakan nama kebenarannya
samaran
menanti v maghintay, mag-
ternama v sikat; tanyag: antay, mag-abang, hintayin,
isang sikat na artista aktor umasa: dalawang oras kitang
ternama hinintay aku menantimu
selama dua jam
nampan n bandeha, bandehado,
trey: trey para sa tsaa nampan penantian n paghihintay,
teh pag-aantabay: natapos na rin
ang kanyang paghihintay
namun p gayunman, ganun pa penantiannya berakhir sudah
man, kaso, subalit: gusto kong
manonood ng sine kasama ang nasabah n suki, parokyano,
aking mga kaibigan Ganun pa kliyente ng bangko: limang
man, hingi ko pa natapos ang taon na akong kliyente sa
aking mga takdang-aralin aku bankong iyon saya sudah
ingin pergi ke bioskop menjadi nasabah di bank tsb
bersama teman-temanku; sejak lima tahun yang lalu
namun, aku belum
menyelesaikan pekerjaan nasi, nasi goreng n sinangag:
rumahku ang sinangag ay aking
paboritong pagkain nasi
nanah n nana: tumatagas ang goreng merupakan makanan
dugo at nana mula sa kanyang favorit saya
sugat sa tuhod luka di lututnya
mengeluarkan darah dan -- tim n sinaing: ang sinaing
nanah ay maganda ipakain sa mga
bata at sanggol nasi tim baik
nanti n mamaya: siguro ay untuk konsumsi anak-anak
darating siya mamaya dan bayi
mungkin nanti dia akan
datang nasib n kapalaran: ang bawat tao
ay may iba't ibang kapalaran
setiap orang memiliki nasib
yang berbeda-beda

158

naskah nenek

naskah n manuskrito, origihal -- maju n maunlad na bansa:
(na kopya), sulat: ang iba't Japan at ang Estados Unidos
ibang lumang kasulatan ay ay nabibilang sa maunlad na
nakatago sa museo berbagai bansa sa mundo Jepang dan
naskah kuno disimpan di Amerika Serikat tergolong
museum pada negara maju di dunia

-- berita n skrip ng balita: -- persemakmuran n
nagkamali nang pagbasa ng mankomunidad: Britanya ay
iskrip (ng balita) ang gaganap ng isang
tagapagbalita pembaca berita mankomunidad na pulong sa
itu salah membaca naskah taon na ito Inggris Raya
berita menggelar pertemuan negara
persemakmuran tahun ini
-- dinas n opisyal na liham,
opisyal na manuskrito, opisyal negeri n bansa: kailangan natin
na dokumento: dumalo ang mapanatili ang kultura ng
mga manggawa sa isang ating bansa kita harus
pagtuturo nang paggawa ng melestarikan kebudayaan
opisyal na liham para negeri kita
pegawai mengikuti lokakarya
naskah dinas -- jiran n kalapit na bansa:
ang Malaysia at Singapore ay
nasrani n Kristiyano: ang kilala bilang kalapit na bansa
Bibliya ang banal na aklat ng ng Indonesia Malaysia dan
relihiyong Kristiyano Alkitab Singapura dikenal sebagai
adalah kitab suci agama negeri jiran Indonesia
nasrani
nekat a matapang, pangahas,
natal n pasko: bisperas ng Pasko mapangahas, malakas ang
malam natal loob, agresibo: masyadong
mapangahas ang bata anak itu
negara, negara kepulauan n terlalu nekat
isang bansa kapuluan: ang
Indonesia ay isang bansang nenek n lola: natuto akong
kapuluan Indonesia adalah magniting sa aking lola aku
negara kepulauan belajar merajut dari nenekku

159

neraca nikmat

-- moyang n ninuno, nuno: neraka n impyerno: apoy ng
ang ninuno ng Indonesia ay impiyerno api neraka
pinaniniwalaang nagmula sa
Yunan nenek moyang bangsa nestapa a kalungkutan:
Indonesia diyakini berasal kalungkutan at kaligayahan
dari Yunan nestapa dan kebahagiaan

-- sihir n bruha, niaga n negosyo; bisnes: e-
mangkukulam: sa mga commerce niaga elektronik
kwentong pambata,
karaniwang merong mga berniaga v kalakalan:
bruha di dalam cerita-cerita mangangalakan na Indian ay
dongeng, biasanya ada tokoh nagsimulang pumasok sa
nenek sihir kapuluan noong ika-trese na
siglo sa kalakalan pedagang
neraca n 1 balanse: ang India mulai memasuki
kondisyong pinansyal ng wilayah Nusantara pada abad
isang kumapanya ay 13 untuk berniaga
malalaman sa kanyang
balanse kondisi keuangan perniagaan n komersyong:
sebuah perusahaan dapat komersyong kumpanya
diketahui melalui neracanya; perusahaan perniagaan

2 balanse: ampere balance niat n intensyon, layunin, pakay,
neraca Ampere balak, tangka, plano:
nauunawaan ko ang mabuti
-- pembayaran n balanse ng mong layunin saya mengerti
pagbabayad: balanse ng niat baik Anda
pagbabayad ng kumpanya ay
palaging maayos neraca berniat v balakin, sadyain,
pembayaran perusahaan itu loobin: binabalak nilang
selalu lancar bayaran ang kanilang mga
utang mereka berniat
-- perdagangan n balanse ng mengembalikan utangnya
kalakalan: ang kumpanya ay
gaganapin ang isang pulong nihil a sero, wala: walang kita
tungkol sa balanse ng penghasilan nihil
kalakalan sa taong ito
perusahaan itu menggelar nikmat a 1 masarap: ang
rapat yg membahas neraca pagkaing ito ay napakasarap
perdagangan tahun ini makanan ini sangat nikmat;

2 kasiya-siya: kasiya-siyang
buhay nikmat hidup;

160

nilai, bernilai niscaya

3 biyaya, regalo: biyaya iyon penilaian n paghusga, tasa,
mula sa Diyos ini nikmat dari pagtasa: paghusga ng
Tuhan pagganap penilaian kinerja

kenikmatan n kasiyahan: sa ninabobo n hele, kantang
panahon ngayon, pampatulog, kanta na
napapaligiran tayo nang pampatulog sa bata, lalabay,
napakaraming teknolohiya oyayi, lulabay, lulay: umawit
para sa ating kasiyahan ng pampatulog ang bata anak
sekarang ini kita dikelilingi itu menyanyikan ninabobo
banyak kenikmatan teknologi
meninabobokan v ihele,
menikmati v magpakasaya, payapain, patahimikin:
magsaya, malugod, masiyahan: ipinaghehele ako ng nanay ko
masaya ako sa trabaho ko noong ako ay maliit pa ibuku
ngayon aku menikmati biasa meninabobokanku
pekerjaanku yang sekarang sewaktu aku kecil

nilai, bernilai v halaga, saysay, ningrat n maharlika, dakilang
kwenta: ang bagong tao: maharlikang pamilya
diskubreng ancient artifacts ay keluarga ningrat
nagkakahalaga nang mahigit
isang daang milyong rupiah nisan n lapida: inihanda niya
artefak kuno yang baru saja ang lapida ng kanyang anak
ditemukan bernilai lebih dari para sa libing dia menyiapkan
seratus juta rupiah nisan anaknya ke acara
penguburan itu
menilai v tasahan, husgahan,
presyohan, halagahan, niscaya adv walang pagsala,
tantiyahin: ang mga kritiko ay walang pasubali, sigurado,
humusga na hindi maganda walang pagdududa: kung ikaw
ang karera ng aktor para ang nagsabi sa kanya,
kritikus menilai buruk karir siguradong papaniwalaan ka
aktor itu niya kalau kamu yang
mengatakannya, niscaya dia
penilai n tagatasa, tasador, akan percaya
tagahusga: siya ay tasador ng
sining dia seorang penilai
seni

161

nista nota

nista a kalait-lait, kakutya-kutya, menodai v namantsahan,
kasuklam-suklam, kamuhi- nabahiran: namantsahan ko ng
muhi: ang pagnanakaw ay tinta ang aking kurbata ng di
isang karumal-dumal na sinasadya aku tidak sengaja
gawain mencuri itu perbuatan menodai dasiku dengan tinta
yang nista pulpen

menistakan v laitin, dustahin, ternoda v namantsahan:
alipustahin, sirain: hindi namantsahan ng inumin ang
mabuti ang manlait ng ibang karpet na iyon karpet itu
tao tidak baik menistakan ternoda minuman
orang lain
not n nota (ng musika):
nobat, menobatkan v masyadong mataas ang nota
magluklok sa trono, dakilain, para sa kanya not itu terlalu
dumakila, isadambana: tinggi untuknya
iluluklok nila sa trono ang
pinakabatang prinsepe bilang -- balok n nota ng musika:
bagong hari mereka akan kaya niyang bumasa ng nota
menobatkan pangeran ng musika dia dapat membaca
termuda sebagai raja yang not balok
baru
nota n sulat, memo,
penobatan n paglagay sa memorandum: pinadalhan
trono, pagluluklok sa trono: siya ng sulat ng kanyang amo
ang seremonya nang atasannya mengirimkan nota
pagluluklok sa trono ay
dinaluhan ng mga panauhing -- dinas n palibot-sulat,
pandangal upacara penobatan palibot-liham, ulat, talaan, o
dihadiri tamu-tamu nota sa opisina: hindi ko alam
kehormatan kung paano magsulat ng ulat
pang-opisina aku tidak tahu
noda n mantsa, tina, bahid, batik, cara membuat nota dinas
dungis, hawa, dumi: may
mantsa ng ketsap sa iyong
damit ada noda saos di
kemejamu

162

nukil, menukil nyamuk

-- kesepahaman n menyala-nyala v liyab: ang
panandaan ng kasunduan; tala apoy na yun ay nag liliyab
ng kasunduanmemorandum hanggang na ubos ang buong
ng kasunduan: lumagda ang gusali api itu menyala-nyala
dalawang bansa ng hingga menghanguskan
memorandum ng unawaan seluruh isi bangungan
kedua negara
menandatangani nota nyali n 1 apdo, bituka, sikmura;
kesepahaman lakas ng loob, tapang: masakit
ang sikmura ko nyaliku sakit;
-- penjualan n bayarin: ang
isang kahero ay dapat na 2 bayag: ano ang sinasabi ng
magagawang makalkula ang bayag mo? apa yang
bayarin ng maingat seorang dikatakan oleh nyalimu?;
kasir harus mampu
menghitung nota penjualan 3 lakas ng loob: ikaw ay
dengan cermat walang lakas ng loob upang
sabihin ang katotohanan kamu
nukil, menukil v sipiin, tidak punya nyali untuk
banggitin, tukuyin: ang berkata jujur
kilalang personalidad ay
nagbanggit ng talata mula sa bernyali v matapang: siya ay
Quran sa kanyang talumpati matapang sapat na upang
tokoh itu menukil sebuah ayat maparalisa ang magnanakaw
Quran dalam pidatonya ia cukup bernyali untuk
melumpuhkan pencuri itu
nyala, menyala v apoy, liyab,
ningas: nagliliyab ang mga nyaman a kaaya-aya: kaaya-
mata niya sa galit matanya ayang kapaligiran suasana
menyala marah yang nyaman

menyalakan v liwanag, alab: kenyamanan n kaginhawaan:
ang kanyang talumpati ay kaginhawaan sa tahanan ay
nagpaalab ng damdamin ng napakahalaga para sa paglikha
mga tao pidatonya ng isang maayos na pamilya
menyalakan semangat rakyat kenyamanan di dalam rumah
sangat penting bagi
terciptanya keluarga
harmonis

nyamuk n lamok: marka ng
kagat ng lamok bekas gigitan
nyamuk

163

nyaris nyonya, nyonya besar

nyaris adv halos, kamuntik na, bernyawa v buhay
muntik na, malapit na: muntik
nang masagasaan ng kotse ang nyenyak a mahimbing, malalim,
matandang lalaki pria tua itu mahusay, magaling:
nyaris tertabrak mobil mahimbing ang tulog ng
sanggol bayi itu tidur nyenyak
nyata, menyatakan v
nagpahayag: ang mga nyinyir a madaldal: mas
residente ay nagpahayag ng mahusay ng tayo ay umalis
kanilang hindi pagsang-ayon bago siya magsimulang
ng pagtayo sa proyekto ng maging madaldal sebaiknya
marangya na apartment para kita pergi sebelum dia mulai
warga menyatakan nyinyir
ketidaksetujuan mereka dalam
proyek pembangunan nyonya, nyonya besar n mahal
apartemen mewah itu na reyna: ang tagapagsilbi ng
palasyo ay humahanga sa
nyawa n kaluluwa mahal na reyna para pelayan
istana sangat menyegani
nyonya besar di Istana

-- rumah n married wman:
siya ang maybahay beliau
adalah nyonya rumah ini

164

O-o

obat, obat bius n anestisiko: obeng n destornilyador: siya ay
ang doktor ay nagbigay ng gumagamit ng destornilyador
anestesiko sa pasyente bago upang makuha ang tornilyo sa
gawin ang isang operasyon aparador ia menggunakan
dokter itu menyuntikan obat obeng untuk melepas baut
bius kepada pasiennya pada lemari itu
sebelum melakukan
pembedahan obor n sulo, ilaw, tanglaw: ilaw
ng olimpik obor Olimpiade
-- merah n yodo: yodo ay
kadalasan ginagamit upang obral v subasta, baratilyo:
gumamot ng sugat sa balat presyong baratilyo/ bagsak
iodine biasanya digunakan presyo harga obral
untuk mengobati luka pada
kulit oceh, mengoceh v 1 ngawa:
mahilig ngumawa ang aking
-- nyamuk n gamot ng lamok: sanggol bayiku senang
ang gamot ng lamok ay mengoceh; 2 makipag-usap,
madalas mabenta sa tag-init makipagdaldalan, magsalita
obat nyamuk biasanya laris na parang bata: sila ay
pada musim panas nakikipag-usap na parang bata
sa kanilang mga anak mereka
-- tidur n gamot pampatulog: mengoceh saja tentang anak-
ang gamot pampatulog ay anaknya
hindi inirerekomenda na
gamitin araw-araw obat tidur ocehan n ngawa,
tidak disarankan dikonsumsi pagngangawa: hindi ko
secara rutin maintindihan ang lagi niyang
pagngangawa saya tidak
obat-obatan n gamot: dapat mengerti ocehannya
industriya ng gamot industri yang cepat itu
obat-obatan
odol n tutpeyst: pambatang
terobati v ipagamot: ang tutpeyst odol untuk anak-anak
sakit niya ay mahirap
ipagamot penyakitnya sulit
terobati

165

ogah, ogah-ogahan

ogah, ogah-ogahan a nag-
aatubili: nag-aatubili siyang
pumayag na sumama sa babae

dia ogah-ogahan pergi
dengan gadis itu

166

P-p

pabean n adwana, impuwesto: berpacaran v kasintahan,
ang pagpasok at paglabas ng nobya, date: gusto kong
mga kalakal sa pwerto ay maging kasintahan ang
binabantayan ng adwana arus babaing iyon saya ingin
masuk dan keluarnya barang berpacaran dengan wanita itu
di pelabuhan dipantau oleh
pabean pacu, berpacu v karerahan,
unahan, karera: nag-unahan
kepabeanan n pahintulot ng ang mga drayber sa pag-abot
aduwana: kami ay may sa katapusan para pengemudi
karanasan sa pangangasiwa ng saling berpacu untuk
pahintulot ng aduwana para mencapai tujuan
iyong pagluwas at pag-angkat
ng kalakal kami -- jantung n pacemaker: ang
berpengalaman dalam pacemaker ay isang
pengurusan kepabeanan untuk kagamitang medikal na
kegiatan eksport dan impor inilalagay sa pasyenteng may
Anda mabagal na tibok ng puso alat
pacu jantung adalah sebuah
pabrik n pabrika; pagawaan: perangkat medis implan
natakot ang mga residente dikembangkan untuk pasien
nang masunog ang pabrika ng yang jantungnya berdetak
goma kebakaran yang terjadi terlalu lambat
di pabrik karet itu membuat
takut warga setempat memacu v udyukan, utusan:
inudyukan ng hinete ang
pabrikan n pabrikante, may kanyang kabayo joki itu
pagawaan, tagayari: iginuhit memacu kudanya
ko nang paunti-unti ang buong pacuan n karera: may karera
pabrika ng lana saya telah ng kabayo ang Bandung
membuat sketsa secara umum Bandung memiliki tempat
sebagai pabrikan wol secara pacuan kuda
bertahap

pacar n kasintahan: mandaragat
ang kasintahan ko pacar saya
seorang pelaut

167

padahal padat, memadati

~ kuda v ipodromo, padan, padanan kata n
karerahan: nakakatuwa ang katumbas; sing-kahulugan:
karera ng kabayo sa ipodromo ang mga sing-kaluhugan ay
balapan kuda berlangsung mga salitang may
sangat seru di gelanggang magkaparehong kahulugan
pacuan kuda itu padanan kata adalah
beberapa kata yang memiliki
pemacu n booster: arti yang sama
adrenaline booster pemacu
adrenalin padang n bukid, parang,
batawan: may puno sa gitna
padahal p bagama't: kailangan ng parang ada pohon besar di
niyang bumili ng gamot tengah padang
bagama't wala siyang pera dia
harus membeli obat padahal -- golf n daanan ng golp:
dia tidak mempunyai uang tinaniman nang ilang puno
ang daanan ng golp padang
padam a patayin, pulain, golf itu ditanami beberapa
naapula: naapula na ang sunog pohon palem
api sudah padam
-- pasir n disyerto: ang
memadamkan v patayin, Sahara ay isang napakalaking
apulahin, hipan: apulahin ang disyerto Sahara adalah
apoy memadamkan api padang pasir yang sangat
luas
pemadam api n pamatay-
apoy: ang mga pampatay ng -- rumput n parang, pastulan:
apoy ay kinakailangan sa dinala nila ang mga baka sa
bawat palapag ng gusali alat parang mereka membawa
pemadam api harus ada di ternak ke padang rumput
setiap lantai gedung
padat, memadati v mapuno:
pemadam kebakaran n napuno ng mga manonood
bombero: sinusubukang ang fild ng putbol penonton
maapula ng mga bombero ang memadati lapangan bola
apoy pemadam kebakaran
berusaha memadamkan api
yang berkobar

168

padi, padian paduka

-- pengunjung a masikip, memadukan v pagsanibin,
matao, maraming tao: laging pagsamahin: ang disenyo ng
puno ang ang zoo kapag kotse ay matagumpay na
walang pasok ang mga naipagsama ang sining at
paaralan kebun binatang teknolohiya desain mobil
selalu padat pada saat liburan berhasil memadukan seni dan
sekolah teknologi

padi, padi-padian n butil: ang paduan n pinagsama-sama,
mga butil ay mayaman sa pinaghalo: ang pinaghalo-
bitamina B1 padi-padian halong larawan ay nakatulong
mengandung banyak vitamin sa mga pulis na madakip ang
B1 magnanakaw paduan gambar
membantu polisi menangkap
padu, berpadu v pagsamahin, pencuri
pag-isahin, pag-ugnayin: ang
relihiyon ay pwedeng maging ~ suara n koro, pangkat ng
isang pwersang mag-uugnay mang-aawit: mayroon ng koro
sa buong pamayanan agama ang National Portrait Gallery
dapat digunakan sebagai ng London galeri lukisan
kekuatan sosial yang berpadu nasional London kini memiliki
paduan suara
keterpaduan n pagkakaisa:
pagkakaisa ng komunidad ay perpaduan n pagkakaisa,
isang napaka-importanteng pagkakasundo, pagkakatugma:
isyu keterpaduan komunitas ang pagkakaisa ng mga bansa
adalah masalah yang sangat sa mundo perpaduan negara-
penting negara di dunia

memadu v naghalo: ang terpadu v isama: di mabilang
tagapag-ayos ay naghalo ng na mga salita ang isinama sa
semento at buhangin tukang wikang Ingles kata-kata
itu memadu semen dan pasir asing yang tak terhitung
jumlahnya telah terpadu ke
~ janji v pangako: kami ay dalam bahasa Inggris
na ngako na hindi na
maghihiwalay ulit kami paduka n ang kamahalan: ang
memadu janji untuk tidak kamahalan na hari ay nakaupo
berpisah lagi sa kastilyo paduka raja
bertahta di istana

169

pagar pahat

pagar n bakod: bakod sa may paham v marunong: marunong
aplaya pagar di sepanjang siya ng iba't-ibang wika dia
tepian air paham banyak bahasa

berpagar v bakod, nabakuran: kesepahaman n kasunduan;
nakakulong ang mga preso sa pagsang-ayon: anumang
kulungang nababakuran ng pagbabago sa plano ay
bakal tahanan dikurung dalam mangangailangan ng pagsang-
penjara berpagar besi ayon ng bawat isang sangkot
setiap perubahan rencana
pagi, kepagian a maaga: ikaw memerlukan kesepakatan dari
ay dumating ng masyadong semua orang yang terlibat
maaga kamu datang kepagian
memahami v maunawaan,
-- buta n bawat umaga: maintindihan, matanto,
umaga siya umalis ng bahay matarok, mawari, mawawaan:
pagi buta dia sudah pergi naiintindihan ko ang iyong
meninggalkan rumah pagkakamali saya memahami
kesalahanmu
pagi-pagi n maaga ng
kinaumagahan: maaga ng pemahaman n pagkaintindi;
kinaumagahan ay oras ng kaalaman: basikong kaalaman
maraming gawain para sa sa pagmamaneho pemahaman
kanya pagi-pagi adalah dasar tentang mengemudi
waktu yang paling sibuk
baginya sepaham n sang-ayon,
sumang-ayon, pumayag:
sepagian n buong umaga: sumasang-ayon ako sa kanya
buong umaga akong saya sepaham dengannya
naghintay para sa mga diyaryo
sepagian tadi saya menunggu pahat n pait, panukol: matagal
surat kabar nang mapurol ang pait pahat
itu sudah tumpul
paha n hita: mukhang malaki
ang mga hita ko paha saya memahat v paglililok:
terlihat sangat besar trabaho ko ang paglililok
memahat adalah pekerjaan
pahala n gantimpala: ang saya
pagbibigay ay isang
gantimpala memberi adalah
sebuah pahala

170

pahlawan pakai, pakaian dalam

pahatan n lilok, paglilok, mengepak v balutin:
nililok, iskultura: naibenta sa nagbalot ng regalo ang tatay
mataas na halaga ang kanyang ayah mengepak bingkisan
nililok pahatannya terjual
dengan harga yang tinggi pakai v magsuot: tuwing gabi,
nagsusuot ng tsaleko di
pemahat n taga ukit: malam hari saya pakai rompi
maraming taga ukit ng kahoy
ang makikita sa isla ng Bali berpakaian v magbihis,
pemahat kayu banyak terlihat magsuot: nagbihis sila nang
di pulau Bali maayos at malinis mereka
berpakain rapih dan bersih
pahlawan n bayani: bayaning
hindi takot mamatay memakai v nagsusuot,
pahlawan yang tidak takut gumagamit: laging nakasuot
mati ng guwantes ang babaing iyon
wanita itu selalu memakai
pailit a nalugi: maraming sarung tangan
kumpanya ang nalugi dahil sa
kumpetisyon banyak terpakai v ginamit; nagamit:
perusahaan yang pailit ang lupa ay nagamit na lahan
karena persaingan itu sudah terpakai

pajang v magpakita: magpakita pakaian, pakaian dalam n
ng anunsyo sa dyaryo pajang kasuutang pang-ilalim, damit
iklan di koran na panloob: ang damit
panloob ay karaniwang gawa
memajang v ipresenta; sa malambot na sinulid
ipakita: anunsyong ipinakita pakaian dalam biasanya
sa pahayagan memajang iklan terbuat dari benang yang
di koran lembut

pajangan n dekorasyon: -- renang n damit-panligo:
ipakita bilang tisir para sa ang disenyo ng damit panligo
ating mga bisita pajangan ay naging pansin ng mga
sebagai pemikat bagi para dibuhante desain pakaian
pengunjung renang menjadi perhatian
bagi para perancang busana
pak n pakete: siya ay bumili ng
dalawang pakete na sabon ia
membeli sabun 2 pak

171

pakat paku

-- resmi n pormal: kami ay paksa v pilitin: pinilit niya
pumunta sa salu-salo ng akong isama siya dia paksa
nakasuot ng damit na pormal saya untuk mengantarnya
kami pergi ke pesta dengan memaksa v itulak, pilitin,
mengenakan pakaian resmi kumbinsihin: kailangan kong
piliting kumain ang mga bata
-- seragam n uniporme: ang saya harus memaksa anak-
uniporme ay pwedeng maging anak supaya mau makan
pagkakakilanlan pakaian paksaan n puwersa;
seragam dapat menjadi pamimilit: ang pangakong
sebagai identitas idinaan sa pamimilit ay hindi
umiiral janji diperoleh
pakat n sang-ayon, payag: dengan paksaan tidak pernah
sinabi niya na kailangan ng mengikat
pagbabago at sumang-ayon pemaksaan n pamimilit:
ako dia mengatakan bahwa kailangan natin silang makuha
diperlukan perubahan, dan upang makipag tulongan ng
saya pakat sepenuhnya walang pamimilit kita harus
bisa mendapatkan mereka
paket n pakete, parsela, balutan: untuk bekerja sama tanpa
ang mga pinadalang pakete ay menggunakan paksaan
dumating na paket yang terpaksa v pinilit,
dikirim telah tiba kinailangan: pinilit akong
sundin ang sinasabi niya saya
-- udara n air package: mas terpaksa mengikuti
mabilis ang pagpapadala sa air perkataannya
package paket udara
memungkinkan kecepatan paku n pako: hindi na matulis
dalam pengiriman barang ang pako ayah memerlukan
paku
-- wisata n pakete ng terpaku v mapako: ang tabla
paglalakbay: nakatanggap ako ay matibay na nakapako
ng alok na pakete nang papan itu terpaku dengan
paglalakbay sa Bali saya kuat
mendapat tawaran paket
wisata ke bali 172

memaketkan v balutin:
binalutan ko ang ilang libro
para sa kanya saya
memaketkan beberapa buku
untuknya

palang pamer

palang n harang: sementong pemalsuan n palsipikasyon;
harang na nakapaikot sa pandaraya: dumadami ang
karerahan para pangalagaaan palsipikasyon ng pera bilang
ang mga manonood palang pangkaraniwang para kumita
mengelilingi ruas balap untuk pemalsuan kian marak
melindungi penonton dilakukan untuk mencari
untung
-- merah n Red Cross: ang
Red Cross ay isang palu n martilyo: ang martilyo ay
organisayong mapagkawang- kadalasang ginagamit na
gawa palang merah adalah pampukpok ng pako palu
suatu organisasi sosial biasanya digunakan untuk
memukul paku
palem n palmera, palma, nipa:
napakataas ng puno ng memalu v nagpupukpok:
palmang iyong pohon palem maghapong nagpupukpok ang
itu tinggi sekali mga karpintero para tukang
kayu itu memalu sepanjang
paling, berpaling v tumabi: sore
tumabi siya para paraanin ako
ia berpaling kesamping untuk paman n tiyuhin: bibisita ang
membiarkan saya lewat aking tiyuhin sa isang linggo
paman saya berkunjung
memalingkan v ipihit: minggu depan
pinihit niya ang susi at
binuksan ang pinto dia pamer v ipakita: gusto lang
memalingkan kunci dan niyang ipakita ang
membuka pintu kapangyarihan dia hanya
sekadar ingin pamer kekuatan
palsu a huwad, peke: siya ay
nakasuot nang pekeng bigote memamerkan v magpasikat,
dia mengenakan kumis palsu maghambog, magyabang:
gusto lang niyang ipasikat ang
memalsukan v kanyang mga bagong alahas
magsinungaling: siya ay dia hanya ingin memamerkan
nandaraya sa talaan ng perhiasan barunya
pananalapi dia memalsukan
rekening keuangan

173

pamit pancar, memancar

pameran n eksibisyon, panahan n pamamana: ang
tanghalan, pagtatanghal, Pamamana at ang relasyon
palabas, pagpapalabas: nito sa Palarong Olimpiko
gaganapin ang kanyang panahan dan hubungannya
solong pagtatanghal pameran dengan olimpiade
tunggalnya akan segera
digelar panas a mainit: ang paglalaro sa
ilalim ng araw ay
pamit v pamamaalam: ito ay makakapagpaitim sa ating
pamamaalam sa akin ini balat
adalah sebuah perpisahan
untuk saya memanas v iinit, uminit: iinit
ang tubig kapag pinainitan ng
pamor n kasikatan, katanyagan, higit sa 70 antas ng
kabantogan: kumalat ang temperatura air akan
kanyang kasikatan at nakilala memanas jika dipanaskan
siya nang lahat ng tao sa dalam suhu diatas 700
bayan pamornya menyebar
dan semua orang di kota pemanas n pang-init: dapat
mengenalnya isterelisado ang initan ng bote
pemanas botol susu haruslah
pana, terpana v masindak, steril
nasindak: nasaindak ako nang
makita ang palabas saya pemanasan n painitan,
terpana melihat magpainit: nagpapainit ang
pertunjukannya mga manlalaro bago
magsimula ang labanan para
panah n tunod, palaso: ang mga atlit melakukan pemanasan
ganyang pana ay kayang sebelum bertanding
tumudla ng palaso nang higit
sa 100 metro busur tersebut pancang n tulos; tukod: ang
bisa menembak panah lebih pagtatayo ng tulay ay
dari seratus meter nangangailangan ng tulos
bilang suhay pembangunan
memanah v pamamana: jembatan membutuhkan
pamamana sa asintahan pancang sebagai penguat
memanah tepat sasaran
pancar, memancar v sumikat;
umilaw: umiilaw kapag may
panganib memancar saat ada
bahaya

174

pancing pandang

memancarkan v magbibigay: pancingan n pamingwit: ang
kapar ang koryente ay ipinares pamingwit ay kagamitan ng
sa gasolina, ang gasolina ay mga mangingisda sa
magbibigay ng liwanag ketika pangingisda pancingan
arus listrik berpapasan adalah peralatan yang
dengan gas, maka gas akan digunakan oleh nelayan saat
memancarkan cahaya memancing

pancaran n maliwanag, terpancing v mabingwit:
kumikinang, makinang, nabingwit ng mga
maningning: ang kanyang mangingisda ang malaking
maningning na aura ay isda ikan besar itu terpancing
nakakapawi (ng kabigatan) ng oleh nelayan
aking puso pancaran auranya
menenangkan hati saya pancur, pancuran n dutsa: ang
mga bata ay naliligo sa ilalim
pemancar n tagapaghatid: ng dutsa anak-anak mandi di
tagapaghatid ng kuryente bawah pancuran
pemancar listrik
pandai a matalino: maging
terpancar v ibinubuga, matalino sa paggamit ng pera
nilalabas, ibinibigay: ang init berpandai-pandailah
at liwanag na binibigay ng memakai uang Anda
araw panas dan cahaya
terpancar oleh matahari kepandaian n katalinuhan;
katalasan ng isip: alam ng
pancing n ani: nahuli ni tatay mga matatalinong pusa kung
ang isda gamit ang bingwit paano buksan ang pinto
ayah menangkap ikan kepandaian beberapa kucing
menggunakan pancing tahu bagaimana cara
membuka pintu
memancing v mangisda: ang
mga mangingisda ay pandang v tingin: tinitignan ko
nangingisda sa gabi nelayan siya nang hindi kumukurap
memancing ikan pada malam saya pandang wanita itu
hari tanpa berkedip

berpandang-pandangan v
magtinginan: nagtinginan sila
mereka saling berpandang-
pandangan

175

pandu panen

memandang v tumingin, panduan n patnubay, gabay:
magmasid, sumulyap: umupo ang gabay na ito ay ginawa
ako sa tabing-dagat at upang magbigay ng mga
pinagmasdan ang kagandahan kasangkapan at ng komunidad
ng karagatan saya duduk para sa mga kababaihan upang
ditepi pantai sambil maunawaan ang teknolohiya
memandang keindahan panduan ini dibangun untuk
lautnya memberikan alat dan
komunitas bagi perempuan
memandangi v tumingin: untuk memahami teknologi
tingin siya ng tingin sa akin
dia terus memandangi saya pemandu n taga-gabay: ang
taga-gabay sa paglilibot ay
pandangan n pananaw, kuro- nakakatuwa pemandu wisata
kuro, palagay: itu sangat menyenangkan
nakakaengganyong pananaw
pandangan yang menggoda ~ acara n may-anyaya,
hati punong-abala; nangunguna:
pinatawa ng nangunguna ang
pemandangan n tanawin: mga manonood pemandu
kamangha-manghang tanawin acara itu membuat para
pemandangan yang penonton tertawa
menakjubkan
~ wisata n gabay panturista:
terpandang v iginagalang: ang gabay sa paglalakbay ay
pinuno na matalino at nakakuha ng libreng gamit sa
iginagalang pemimpin yang paglipad pemandu wisata
bijaksana dan terpandang mendapat fasilitas
penerbangan gratis
pandu v gabay, tagamanman:
ginagabayan ko siya sa panen n ani: hindi nakapag-ani
kanyang trabaho saya pandu ang mga magsasaka dahil sa
dia dalam mengerjakan tugas biglaang pagbaha petani
gagal panen akibat banjir
memandu v patnubayan, bandang
gabayan: ako ay gumagabay
sa turismo sa templo
Borobudur saya memandu
wisatawan di candi
Borobudur

176

panggang pangkal

memanen v pag-ani: sa memanggil-manggil v
panahon ng taglagas, ang tawagin, pukawin, sigawan:
aking pamilya at ako ay ang tinig na tumawag sa akin
nagsisimulang mag-ani ng ay galing sa labas ng bahay
aming mga pananim selama suara yang memanggil-
musim gugur ini, saya dan manggilku berasal dari luar
keluarga saya akan mulai rumah
memanen tanaman kami
panggilan n tawag ng: tawag
panggang v inihaw, nilitson: ng tungkulin panggilan tugas
nakaupo sa tabing dagat terpanggil v tinawag:
habang kumakain ng inihaw tinawag para maglingkod
na isda duduk di tepi pantai terpanggil untuk melayani
sambil memakan ikan
panggang panggul n balakang: ang sakit sa
balakang ay mas karaniwan sa
memanggang v nagihaw: mga babae nyeri panggul
kami ay nag-ihaw ng isda sa lebih sering terjadi pada
siga kami memanggang ikan wanita
di api unggun
memanggul v pasanin:
panggangan n parilya: hindi pinasan niya ang isang troso
pantay na parilya panggangan para iuwi dia memanggul
yang kurang merata kayu untuk dibawa pulang

pemanggang n ihawan: panggung n entablado,
kailangan ng ihawan para tanghalan: napakarangya ng
magluto ng Satay sebuah tanghalan dahil sa makulay na
pemanggang diperlukan untuk mga ilaw panggung itu sangat
membuat satai megah dengan lampu sorot
yang berwarna-warni
panggil, memanggil v tawagin:
tumawag siya at binigyan niya pangkal n pundasyon: putulin
ako ng kung ano dia ang puno mula sa pundasyon
memanggil dan memberiku nito memotong pohon dari
sesuatu pangkalnya

177

pangkas panjang

berpangkal v magsimula, pangku, memangku v
manggaling, magmula: ang kandungan: pinaupo ng babae
tunog ay parang nagmula sa sa kanyang kandungan ang
labas ng silid suara itu kanyang anak habang
tampaknya berpangkal dari kumakain perempuan duduk
luar ruangan dikursi memangku anaknya
yang sedang makan
pangkalan n base, kampo:
ang nakatagong kampo ng pangkuan n kandungan:
mga hukbong-kati pangkalan umupo ang bata sa kandungan
militer yang tersembunyi ng kanyang ina anak itu
duduk di pangkuan ibunya
pangkas v gupit: gupitin at idikit
Pangkas dan tempel panik a nasindak, takot na takot,
memangkas v ginupitan: gulat na gulat: takot na takot
ginupitan namin ang punong si nanay nang may makita
pamasko kami memangkas siyang nasusunog sa kusina
pohon Natal ibu panik saat melihat api
yang berkobar di dapur
pangkat n ranggo: wala siyang
sapat na ranggo para malagay kepanikan n taranta, takot,
sa posisyon na iyon dia tidak sindak, kaguluhan: nataranta
mempunyai pangkat yang ang mga tao nang malamang
cukup untuk menempati posisi tumaas ang presyo ng langis
itu kepanikan menakuti warga
setelah mengetahui harga
berpangkat v ranggo, minyak naik
tungkulin, posisyon: kung
sino man ang hahawak nang panjang a mahaba: mahaba ang
importanteng posisyon na aking nilakad (na daan) saya
iyon ay magkakaroon nang menyusuri jalan yang panjang
labis na kapangyarihan
seseorang yang berpangkat -- umur a kahabaan ng
akan memiliki banyak kuasa buhay, matagal na buhay:
mahaba ang buhay ng lolo ko
at siya ay 90 taong gulang na
ngayon, kakek saya panjang
umur, kini sudah berumur 90
tahun

178

panjar pantau, memantau

berkepanjangan a pinatagal, berpantang v umiwas:
pinahaba: mahabang tagtuyot kailangan mo pa din umiwas
musim kemarau yang mula sa alak Anda harus tetap
berkepanjangan berpantang dari alkohol

memanjang v pahaba: hatiin pantangan n bawal: mas
ang prutas ng pahaba at alisin mabuti ay iwasan ang bawal
ang mga buto membelah buah na pagkain na nakakasama sa
memanjang dan buang bijinya kalusugan sebaiknya Anda
menghindari pantangan
sepanjang n sa kahabaan: sa makanan yang merugikan
kahabaan ng daan, wala akong kesehatan
nakitang ibang motorista
sepanjang jalan saya tidak pantas a karapat-dapat: siya ay
melihat pengendara lain karapat-dapat para dito dia
pantas mendapatkannya
panjar n paunang bayad:
nagpaunang bayad si tatay pantat n puwit: nakatanggap
pambili ng bahay ayah panjar siya ng ineksyon sa puwet dia
sejumlah uang untuk membeli mendapat suntikan di pantat
rumah
pantau, memantau v mag-
panjat, memanjat v umakyat: observa, manood, magbantay:
matapang na umakyat ang binabantayan ko ang bahay
isang lalaki sa matarik na minsan sa isang linggo
bangin seorang pemuda seminggu sekali saya pantau
memanjat sebuah tebing rumah
dengan beraninya
pantauan n listahan ng
pantai n tabing dagat: kami ay kailangang bantayan,
nag bakasyon sa tabing dagat binabantayan: ang aming
ng pangandaran kami listahan ng babantayan hasil
berlibur di pantai dari pantauan kami selama
pangandaran sepekan

pantang n bawal, ipinagbabawal: pemantauan n pamamahala,
ipinagbabawal ng batas ang pagbabantay: pagbabantay
pakikipagmabutihan sa kapwa nang taas ng tubig sa ilog
mang-gagawa aturan pantang Ciliwung Pemantauan
berkencan dengan rekan kerja ketinggian air di sungai
Ciliwung

179

panti paras

terpantau v matsagan, papan n tabla, makapal na tabla:
bantayan: kahapon pa kinaya nang makapal na tabla
minamatyagan ng mga pulis ang mabigat na karga papan
ang mga kriminal penjahat itu itu mampu menahan beban
terpantau polisi sejak kemarin yang berat

panti n tahanan: nagbigay ang papas, berpapasan v magkita,
gobyerno ng mga bahay para masalubong, madaanan:
sa mga residenteng walang nasalubong ko ang guro ng
sariling bahay pemerintah aking anak saya berpapasan
menyediakan panti bagi dengan guru anak saya
warga yang tidak memiliki
rumah paraf n inisyal: nilagay niya ang
kanyang inisyal sa bawat
pantul, memantul v talbog: pahina ng kontrata dia
tumalbog ang bato at menaruh paraf pada setiap
tinamaan ang kanyang ulo halaman kontraknya
batu itu memantul dan
mengenai kepalanya memaraf v pirmahan,
lagdaan: nilagdaan niya ng
memantulkan v pinatatalbog: kanyang inisyal ang ilang mga
pinapatalbog niya ang bola ng kasunduan dia sedang
tennis sa pader dia memaraf sejumlah perjanjian
memantulkan bola tenis ke
tembok parah a malala, grabe:
nagdurusa mula sa isang
pantulan n aninag, larawan, malalang karamdaman
salamin: ang salamin ng sinag menderita dari penyakit yang
ng araw pantulan sinar parah
matahari
paras n mukha: ang kanyang
pantun n tula: sumulat siya ng mukha ay nagpapaalala sa
tula tungkol sa kanyang mga akin ng isang tao parasnya
magulang dia menulis sebuah mengingatkan aku pada
pantun tentang orang tuanya seseorang

panutan n gabay: siya ang
naging gabay namin sa pag-
aaral dia menjadi panutan
kami dalam belajar

180

parit pasang

parit n kanal: maghukay ng pas a akma: ang damit na yun ay
kanal at punuin ito ng tubig akma sa maliit nyang katawan
para mapanatili ang apoy sa baju kaos itu pas di badannya
gubat menggali parit dan yang mungil
mengisinya dengan air dalam
upaya untuk mencegah mengepas v magsukat:
terjadinya kebakaran hutan nagsusukat ako ng sapatos
saya sedang mengepas sepatu
pariwisata n turismo: ang
turismo ay karaniwang mengepaskan v magsukat:
gawain ng aking pamilya magsukat ng kulay ng
pariwisata merupakan kamiseta at pantalon
kegiatan rutin bagi keluarga mengepaskan warna pakaian
saya antara baju dan celana

partai n partido, pangkat; pas-pasan a halos, bahagya,
pagtitipon, okasyon, salu-salo: kaunti: hindi ako nagdala
partidong politikal na nang madaming pera, kaunti
sumusuporta sa gobyerno lang saya tidak membawa
partai politik yang uang lebih, pas-pasan
menyokong pemerintah
pasal n talata; bahagi: ang
paru, paru-paru n baga: ang edukasyon ay idinambana sa
baga ay bahagi ng sistema na talata 31 ng Konstitusyon ng
may kinalaman sa paghinga 1945 pendidikan tercantum
paru-paru merupakan organ dalam pasal 31 Undang
dalam sistem pernafasan Undang Dasar 1945

paruh num kalahati, gitna: pasang n pares: dalawang pares
kalahati lang ang nakuha ko ng isda sa loob ng garapon
saya hanya mendapat paruh dua pasang ikan hias di
saja dalam toples

separuh num kalahati, -- surut v pagkati at pag-alon:
bahagya, bahagi, hindi buo: maraming nagsasabi na ang
nagbawas ang tindahan nang nangyayaring pagkati at pag-
kalahati sa halaga toko alon ay may malapit na
mengurangi separuh biaya kaugnayan sa buwan banyak
yang bilang fenomena pasang
surut air laut erat kaitannya
dengan bulan

181

pasar pasrah

memasang v naglagay, pasaraya n basar, almasen,
nagkabit: naglagay ng laso malaking pamilihan: may
ang kapatid ko sa kanyang palaruan para sa mga bata ang
buhok adik memasang pita malaking pamilihan pasaraya
pada rambutnya itu memiliki tempat bermain
untuk anak-anak
pasangan n kapareha: hindi
siya nakapag-ensayo dahil pascasarjana a masteral:
hindi dumating ang kanyang pagkatapos niya makapasa
kapareha dia urung berlatih siya ay dederetso sa masteral
karena pasangannya tidak na programa setelah lulus ia
bisa datang ingin melanjutkan ke program
pascasarjana
sepasang n bagay: ang karpet
at mga kurtina ay tugma pasir n buhangin: gustong-gusto
sepasang karpet dan tirai ng mga batang maglaro ng
buhangin sa dagat anak-anak
terpasang v naka-kabit: senang bermain pasir di
kawad ng telepono ay naka- pantai
kabit na sa aming bayan kabel
telepon sudah terpasang di pasok n panustos: ang
desaku pagkakaroon ng kalakal ay
nakadepende sa pagdating
pasar n merkado, palengke, nito ketersediaan barang itu
pamilihan: pumunta si nanay tergantung pasok yang datang
sa palengke para bumili ng
isda ibu pergi ke pasar untuk paspor n pasaporte: maari
membeli ikan kaming magproseso ng hajj
pasaporte sa opisina ng
-- swalayan n supermarket: imigrasyon kita dapat
tuwing simula ng buwan mengurus paspor haji di
palaging pumupunta si nanay kantor imigrasi
sa supermarket awal bulan
ibu selalu pergi ke pasar -- dinas n pasaporteng
swalayan opisyal: nagmamay-ari siya
ng pasaporteng opisyal ia
pemasaran n pagmemerkado: memiliki paspor dinas
ang kumpanya ay magtataas
ng nilalaang pondo para sa pasrah a sumuko: siya ay
pagmemerkado perusahaan sumuko na sa kanyang
akan menaikkan anggaran sitwasyon dia sudah pasrah
untuk pemasaran dengan keadaannya

182

pasta, pasta gigi pecah

pasta, pasta gigi n tutpeyst: patung n rebulto: isang
kailangan natin ng tutpeyst kabataan na nakuhanan ng
upang panlinis ng ngipin kita larawan habang nakaupo sa
memerlukan pasta gigi untuk isang rebulto seorang remaja
menggosok gigi yang berfoto sambil
menduduki sebuah patung
pasti a tiyak: tiyak na umalis
siya sa kanyang trabaho dia patungan v nag-aambagan: sila
pasti akan meninggalkan ay nag-aambagan sa
pekerjaannya inupahang bahay mereka
patungan menyewa rumah
memastikan v tiyakin:
kailangan niyang bumalik sa payah a pagod: kung pagod na
bahay para siguraduhin na ay puede na mag pahinga
naikandado ang pinto dia kalau sudah payah boleh
harus kembali pulang ke beristirahat
rumah untuk memastikan
bahwa pintunya telah terkunci payudara n dibdib: kalusugan
ng dibdib ay dapat bantayan
pasuk, pasukan n hukbo: ang kesehatan payudara perlu
hukbo ng lobo ay inatake ang dijaga
isang kabayo pasukan
serigala menyerang seekor payung n payong: upang hindi
kuda mabasa ng ulan siya ay
gumamuit ng payong agar
patah a putol: nabali ang maliit tidak kehujanan ia memakai
na sanga ng puno ranting payung
pohon itu patah
pecah v basag: ang pinggan na
patuh a masunurin: siya ay iyon ay basag na piring itu
masunurin sa kanyang mga sudah pecah
magulang dia sangat patuh
kepada orang tuanya memecah v naghampasan:
ang alon ay naghampasan sa
mematuhi v sumunod: baybayin ombak memecah di
kailangan niyang sumunod sa pantai
batas dia harus mematuhi
peraturan memecahkan v lutas: si tatay
ay nag wagi na lutasin ang
problema na ito ayah berhasil
memecahkan persoalan ini

183

pecat pegal

pecahan n basag: basag na pedas a anghang: ang sarsa na
pinggan na iyon ang ginawa ay napaka anghang ng
nakapinsala sa kamay ni sobra sambal yang dibuat
nanay pecahan piring itu sangat pedas sekali
melukai tangan ibu
pedih a mahapdi: ang sugat na
perpecahan n kawalan ng dahil sa sunog ay mahapdi
pagkakaisa: ang walang pag nilalagyan ng gamot luka
kwenta ay hindi dapat maging bakar terasa pedih ketika
sanhi ng kawalan ng diberi obat
pagkakaisa hal yang sepele
jangan sampai menimbulkan kepedihan n masakit: ang
perpecahan batang iyon ay mangiyak sa
sakit nung ni linisan ang
terpecah v nahati: ang grupo kanyang sugat anak itu
ay nahati sa dalawa menangis kepedihan ketika
rombongan itu terpecah lukanya dibersihkan
menjadi dua
pedoman n alituntunin:
pecat, memecat v magsibak: kinakailangan ang alituntunin
ang bangko ay handa na para sa pagpapatupad ng mga
magsibak ng empleyado gawain upang tumakbo ng
pihak bank siap maayos at may koordinasyon
untuk memecat pegawainya diperlukan pedoman
pelaksanaan kegiatan agar
pecundang n talunan: wala kegiatan berjalan dengan
masyadong maasahan mula sa lancar dan terkoordinasi
mga grupo ng talunan tak
banyak yang bisa diharapkan pegal a pagtitigas: kailangan
dari kelompok pecundang nilang magbanat ng mahigit
kumulang sampong segundo
pedang n tabak: ang tabak ay sa bawat katawan na
inihasa upang manatiling nararamdan ang pagtitigas
matalim pedang diasah agar mereka perlu melakukan
tetap tajam peregangan selama kurang
lebih 10 detik, pada setiap
berpedang v ispadahan: siya bagian badan yang dirasa
ay nagaral ng teknik sa pegal
ispadahan dia mempelajari
teknik dalam seni berpedang

184

pegang pekik

pegang v humawak: humawak peka a sensitibo: hindi lahat ng
ng isang bola ng bowling ay tao ay sensitibo sa
hindi kasing-dali humawak ng pakiramdam ng ibag tao tidak
bola ng tennis pegang bola semua orang peka dengan
bowling tidak semudah perasaan orang lain
pegang bola tenis
pekak a bingi: ang boses niya ay
berpegang v nakakapit: ang nakaka bingi ng tainga
kanyang kamay ay nakakapit suaranya membuat pekak
ng mahigpit sa sanga telinga
tangannya berpegang erat
pada dahan itu memekakkan (telinga) v
nakakabingi (ng tainga): ang
memegang v humawak: ang boses ng batang iyon ay
kapatid (ko) ay humawak ng nakakabingi ng tainga suara
mahigpit sa kamay ni nanay anak itu memekakkan telinga
adik memegang erat tangan
ibu pekan n linggo: isang linggo ay
mayroong pitong araw satu
pegawai n empleyado: pekan ada tujuh hari

pejam v nakasara: nakasara ng pekat a malapot: ang kape na
mata pejam mata ginawa ang sobrang malapot
kopi yang dibuat pekat sekali
memejamkan v pumipikit:
lahat ay pumipikit ng mata pekik n sigaw: sigaw ng anak
kapag nagdadasal Semua niya ay gumambala sa
memejamkan mata ketika atensyon ng lahat ng tao pekik
berdoa anaknya mengalihkan
perhatian semua orang
terpejam v nakapikit: ang
mata niya ay nakapikit nang memekik v tumili: ang kanya
makita niya ang liwanag na anak ay tumili pa punta sa
nakakasilaw matanya kapatidnya na makulit
terpejam seketika melihat anaknya memekik ke arah
cahaya yang menyilaukan kakaknya yang usil

185

pel pelihara

pekikan n tili: ang tili niya peleset, terpeleset v pagkadulas:
ay naririnig hanngang sa tubig na hindi umaagos ay
malayo pekikannya terdengar maaring magdulot ng
sampai jauh pagkadulas ng isang tao air
tergenang akan membuat
pel n lampaso: hawakan ng seseorang terpeleset
lampaso na iyon ay sira na
tangkai pel itu sudah patah pelesir v maglibang: kapag ang
bakasyon ay dumating, ang
mengepel v lalampaso: mga magulang ay mag-anyaya
katulong sa bahay ay nag sa kanilang anak maglibang
lalampaso ng bahay araw- ketika liburan tiba para orang
araw Asisten Rumah Tangga tua mengajak anak- anak
mengepel rumah setiap hari mereka pelesir
berpelesir v gumala: hindi
pelan a mabagal: ang sasakyan na makapaghintay upang
na iyon ay tumatakbo ng gumala lahat na kailangan ay
napaka mabagal mobil itu inayos na matagal pa lang
berjalan pelan sekali tidak sabar untuk berpelesir
semua perlengkapan sudah
memelankan v nag dahan- disiapkan jauh hari
dahan: ang drayber ng bus ay
nag dahan-dahan noong mga pelihara v alaga: ang alaga niya
pasahero ay na tataranta sa na isda ay namatay dahil
kabilisan ng takbo ng bus nakalimutan niyang bigyan ng
supir bus memelankan bus pagkain ikan yang dia
ketika penumpang panik bus pelihara mati karena lupa
dikendarai dengan kecepatan diberi makan
tinggi memelihara v mag-alaga:
hindi lahat ng tao ay
pelana n siyahan: kapag marunong mag alaga ng
nakasakay sa kabayo maayong ng isdang karpa
mayroong siyahan bilang tidak semua orang bisa dan
kaligtasan ketika mampu memelihara ikan koi
menunggang kuda ada pelana dengan baik
sebagai pengaman
186
pelangi n bahaghari: kadalasan
mayroong bahaghari
pagkatapos ng ulan terkadang
ada pelangi setelah hujan
selesai

pelik peluk, berpeluk

peliharaan n alagang pelit a madamot: ang taong
(hayop): pagong na sa tubig madamot at walang
ay pinakamaganda sa mga kasiguraduhan na gusto din ng
alagang hayop kura-kura air taong madamot orang pelit
menjadi primadona sendiri belum tentu suka pada
binatang peliharaan orang pelit
pemeliharaan n pagaalaga:
pagaalaga ng halaman ay pelopor n tagapanguna: ang
napaka halaga pemeliharaan kampus na iyon ay isang
tanaman sangatlah penting tagapanguna ng moderning
terpelihara v alaga: literatura kampus itu adalah
pagpapanatili ng kapaligiran pelopor sastra modern
ay mananatiling alaga kapag
ang pagpapanatili ng memelopori v pinangunahan:
kapaligiran mismo ay maging propesor na iyon ay
kinakailangan kelestarian pinangunahan ang pag-aaral
lingkungan akan ng peminismo profesor itu
tetap terpelihara ketika memelopori pembelajaran
kelestarian lingkungan itu feminisme
sendiri menjadi kebutuhan
peluang n pagkakataon: siya ay
pelik a komplikado: mga mayroong malaking
komplikadong bagay ay pagkakataon dia memiliki
siguradong hindi tatangapin kesempatan besar
ng matinong pagiisip hal-hal
yang pelik pasti tidak dapat berpeluang v pagkakataon:
diterima oleh akal sehat batang masipag ay may
pagkakataon maging
pelintir, terpelintir v matagumpay anak rajin
bumaluktot: siya ay berpelung untuk sukses
bumaluktot sa ikalimang liko
ia terpelintir di tikungan peluk, berpeluk v nakipag
kelima yakap: siya ay nakipag yakap
kamay lang dia hanya
pelipis n pilipisan: pilipisan ng berpeluk tangan
anak niya ay nasugatan noong
tumama sa sulok ng mesa -- cium v yakap at halik:
pelipis anaknya terluka ketika yakap at halik mula sa akin
terbentur sudut meja peluk cium dariku

memeluk v yumakap: siya ay
yumakap sa kapatid niya dia
memeluk adiknya

187

peluru pengantin

pelukan n yakap: ang yakap pendar n posporesent:
na iyon ay paalalahanan ni posporesent ng bituin sa langit
nanay pelukan itu ay napaka ganda pendar
mengingatkanku pada Ibu bintang di langit sangat indah

peluru n bala: siya ay hindi pendek a maikli: ang batang
dinaraan ng bala dia tahan yun ay maikli anak itu pendek
peluru kependekan n daglat: KBRI
ay daglat ng embahada ng
pena n panulat: ako ay nag sulat republika ng indonesia KBRI
gamit ang panulat na itim aku adalah kependekan dari
menulis dengan pena hitam Kedutaan Besar Republik
Indonesia
pencar, berpencar v mag kalat:
tara mag kalat sa buong pendekar n mandirigma: ang
indonesia! ayo berpencar ke hari ay umalis ng
seluruh Indonesia! napapalibutan ng mga
mandirigma raja pergi
terpencar(-pencar) v dengan dikelilingi para
nakakalat: nag pamilya nila ay pendekar
nakakalat na keluarga mereka
sudah terpencar-pencar pendeta n pastor: ang pastor ay
nagbigay ng payo sa simbahan
pencet, memencet v diin: diniin pastor memberi petuah di
ko ang butones na berde aku gereja tersebut
memencet tombol hijau
pengantin n ikakasal: ang
pencil, terpencil v malayong ikakasal na iyon ay ikinasal
bayan: ang bayan na iyon ay ng nakabendahe na damit ng
mattagpuan sa malayong tradisyonal na Sundanese
bayan kampung itu terletak di pengantin itu menikah dengan
sebuah desa terpencil balutan busana tradisional
Sunda
pendam, memendam v
nagkikimkim: siya ay -- pria n lalakeng bagong
nagkikimkim ng galit ia kasal: ang lalakeng bagong
memendam amarah kasal na iyon ay hinalikan ang
babaing pinakasalan niya
terpendam v nakabaon: pengantin pria mencium
nakabaon na kayamanan harta wanita yang ia nikahi
karun terpendam

188