modul tuisyen mpdca sains spm 2020

SEKALUNG PENGHARGAAN

PANEL PENULIS MODUL MPDCA SAINS SPM 2020

NAMA SEKOLAH

1 SHAMSIDDA BINTI MOHT NOR SMK MUTIARA IMPIAN

2. ISMAYATI BINTI ISMAIL SMK TASEK

3. MOHD FIRDAUS BIN MUZARI SMK CONVENT GREEN LANE

4. HASROL NIZAM BIN HASHIM SMK MACHANG BUBUK

5. KAMAR ZAMAN BIN IDRIS SMK PENANG FREE

6. NOR FALAHANA BINTI OTHMAN SMK DATO HAJI AHMAD BADAWI

7. MOHD FIRDAUS BIN HASNU SMK SIMPANG EMPAT

8. NURUL WAHIDA BINTI YAACOB SMK JAWI

9. MUHD ZAHIRUDDIN BIN ABDUL SMA AL-MAAHADUL ISLAMI

WAHAB TASEK JUNJUNG

10. RUSLINA BINTI RAMLI SMKA AL-IRSHAD

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT
1 – 18
BIL TAJUK 19 – 36
37 – 53
1 BAB 2 : KOORDINASI BADAN 54 – 72
73 – 87
2 BAB 3 : KETURUNAN DAN VARIASI
88 – 113
3 BAB 4 : JIRIM DAN BAHAN 114 – 130
131 – 159
4 BAB 5 : TENAGA DAN PERUBAHAN KIMIA 160 – 178
179 – 196
5 BAB 6 : TENAGA NUKLEAR 197 – 210
211 – 232
6 BAB 7 : CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN 233 – 249
250 – 259
7 BAB 8 : BAHAN KIMIA DALAM PERINDUSTRIAN 260 – 272
273 – 281
8 BAB 9 : MIKKROORGANISMA DAN KESANNYA KE
ATAS BENDA HIDUP

9 BAB 10 : NUTRISI DAN PENGELUARAN MAKANAN

10 BAB 11 : PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN
ALAM SEKITAR

11 BAB 12 : SEBATIAN KARBON

12 BAB 13 : GERAKAN

13 BAB 14 : TEKNOLOGI DAN PENGELUARAN
MAKANAN

14 BAB 15 : BAHAN SINTETIK DALAM INDUSTRI

15 BAB 16 : ELEKTRONIK DAN TEKNOLOGI
MAKLUMAT SERTA KOMUNIKASI

16 LAMPIRAN

BAB 2: KOORDINASI BADAN

KOORDINASI SISTEM
SARAF SARAF

JENIS-JENIS KOORDINASI SISTEM
KOORDINASI BADAN ENDOKRIN

BADAN KOORDINASI
HORMON

Mengekalkan Mengekalkan
kemaMndeirian keseimbangan

spesies hormon

Mengelakkan KEPENTINGAN Menyelaras
diri dari KOORDINASI segala aktiviti
dalam badan
keadaan bahaya BADAN

Memastikan Mengubahsuai
gerakbalas keadaan diri
yang sepadan
terhadap
persekitaran sentiasa

berubah

1

SISTEM SISTEM OTAK
SARAF SARAF
PUSAT SARAF TUNJANG
SARAF KRANIUM
SISTEM (12 PASANG)
SARAF SARAF SPINA
PERIFERI ( 31 PASANG)

STRUKTUR NEURON & FUNGSINYA

Neuron

Takrif: Unit asas sistem saraf

Fungsi: Membawa impuls saraf

Binaan: Terdiri daripada

(1) Dendron: gentian bersitoplasma dan diakhiri
dengan cabang kecil yang disebut dendrit dan
membawa impuls ke badan sel

(2) Akson: gentian bersitoplasma dan membawa
impuls menjauhi badan sel

(3) Salut mielin: Melindungi akson /Dendron
mempercepatkan pengaliran impuls

(4) Badan sel: bahagian neuron yang
mempunyai nukleus dan dikelilingi oleh
sitoplasma.

Fungsi : Mengawal segala aktiviti neuron

2

JENIS-JENIS NEURON
3

RESEPTOR REGANG
v Reseptor regang terlibat secara langsung dalam deria kinestetik berfungsi untuk
mengimbangkan badan dan mengkoordinasi badan.
v Reseptor regang terdapat pada otot, tendon, ligamen dan sendi badan.
Gentian saraf

LINTASAN TINDAKAN REFLEKS(ARKA REFLEKS)

4

STRUKTUR OTAK~ BAHAGIAN-BAHAGIAN DERIA PADA OTAK

STRUKTUR OTAK

Serebrum Serebelum

v Bahagian otak terbesar v Fungsi:
v Permukaan berlipat-lipat: 1. Mengawal

Untuk menambah luas keseimbangan
permukaan otak supaya badan.
dapat menyimpan lebih 2. Memelihara
banyak neuron postur badan.
v Fungsi: Mengawal
tindakan terkawal

Medula Oblongata

v Fungsi: Mengawal
tindakan luar kawal seperti:
(a) Peristalsis
(b) Peredaran darah
(c) Denyutan jantung
(d) Rembesan peluh

5

KELENJAR ENDOKRIN

1. Mengawal koordinasi kimia
2. Terdiri daripada kelenjar duktus yang merembeskan hormon ke dalam salur darah
3. Hormon terdiri daripada:

(a) beratus-ratus unit asid amino
(b) dinyahaktifkan di hati
(c) dikumuh oleh ginjal
(d) dirembes dalam kuantiti kecil
(e) diangkut oleh darah ke organ sasaran

P: Kelenjar Pituitari Q: Kelenjar Tiroid

Fungsi hormon: Fungsi hormon:

v Menggalakkan – Mengawal pertumbuhan
pertumbuhan otot dan fizikal
pemanjangan tulang
– Mengawal perkembangan
v Merangsang aktiviti mental
kelenjar lain (digelar:
kelenjar induk) – Mengawal kadar respirasi
dan metabolisme badan
v Merangsang pengeluaran
susu untuk ibu hamil Kesan Kekurangan:

v Mengawal kuantiti air yang – Pertumbuhan terbantut
diserap semula dalam – Perkembangan mental
ginjal
terencat
Kesan kekurangan: – Menjadi kurang aktif

f Kekerdilan Kesan Berlebihan:
f Air yang diserap oleh
– Menyebabkan goiter
ginjal kurang
( tiroid bengkak)
Kesan Berlebihan – Kadar metabolisme

f Kegergasian meningkat
f Air kencing menjadi pekat
– Menjadi terlalu aktif

– Cepat letih

– Emosi tidak stabil

6

ahbrer R: Kelenjar Adrenal S: Pankreas

Fungsi hormon: Fungsi hormon insulin:
v Menyediakan badan untuk v Mengawal aras gula dalam

menghadapi situasi cemas: darah
(a) Mempercepatkan kadar v Merangsang penguraian

respirasi glukosa dalam hati
(b) Mempercepatkan denyutan jantung Kesan kekurangan
(c) Meningkatkan tekanan darah v Menyebabkan penyakit
(d) Menyediakan otot untuk bertindak
v Meningkatkan kepekatan gula kencing manis (diabetes
dalam darah mellitus)
v Mengawal kandungan garam v Kerap membuang air kecil
dalam darah Kesan berlebihan
Kesan Kekurangan v Aras glukosa dalam darah
v Mengurangkan tekanan rendah
v Penyakit Addison-kehilangan air dan v koma ,maut

garam berlebihan daripada badan akan T: Ovari(perempuan)
berlaku Fungsi Hormon:
Kesan berlebihan É Mengawal ciri-ciri seks
v Tekanan darah tinggi berlaku
v Glukosa dan garam dalam darah sekunder perempuan seperti
bertambah buah dada, suara, kulit
É Mengawal kitar haid
o É Merangsang perkembangan
ovari
Testis (Lelaki) É Mencegah penghasilan ovum
Fungsi hormon: semasa hamil
É Merangsang kelenjar susu
v Merangsang perkembangan dan menghasilkan susu
kematangan testis É Merangsang perkembangan
dinding uterus bagi
v Mengawal perkembangan penempelan ovum tersenyawa
ciri-ciri seks sekunder lelaki Kesan Kekurangan
seperti perubahan suara, É Ciri seks sekunder terencat
pertumbuhan misai dan janggut É Kitar haid terhenti /tidak tetap
É Kegagalan melahirkan anak
Kesan Kekurangan pada tempoh tertentu
v Perkembangan organ-organ seks Kesan Kelebihan
É Fetus gugur sebelum cukup
dan ciri-ciri seks sekunder terencat bulan

7

Jenis Dadah dan Kesan Penyalahgunaan Dadah

v Maksud dadah: Adalah bahan kimia yang boleh mempengaruhi minda, mengubah
fungsi badan, perasaan dan kelakuan pengguna

v Penyalahgunaan dadah: Pengambilan dadah tanpa nasihat atau arahan doktor secara
berlebihan dengan tujuan untuk mencari kepuasan dan keseronokan

v Cara pengambilan: dihisap, disuntik, dihidu, dimakan
v Kesan buruk penyalahgunaan dadah

(a) Ketagihan (b) Kemerosotan Kesihatan (c) Koordinasi badan

v Ketagihan:
Penagih perlu dadah berterusan untuk mencapai ketenangan jiwa dan menghilangkan
kesan-kesan fizikal seperti kekejangan otot, menggeletar, muntah dan cirit-birit.

v Koordinasi Badan:
(a) Merangsang gerakbalas
§ Dadah perangsang akan mengaktifkan sel-sel otak dan meningkatkan kadar
metabolisme
§ Pengguna menjadi lebih aktif, kurang selera makan, tidak dapat tidur, muram dan
bersikap agresif
(b) Melambatkan gerakbalas
§ Dadah depresan akan melambatkan gerakbalas sistem saraf terhadap rangsangan
§ Pengguna menjadi mengantuk , tenang, tidur dan kurang sedar tentang dunia luar
(c) Halusinasi atau khayalan
§ Dadah pengubah perasaan hati/ menjadi khayal akan mengganggu fungsi otak
terutama daripada segi persepsi jarak, ruang dan masa.
§ Memberi khayalan (halusinasi), kegilaan, dan kematian kepada pengguna

Kelas dadah Contoh dadah Kesan Pengambilan
Depresan
(Penenang) § Candu Ø Untuk mengurangkan tekanan jiwa
§ Heroin Ø Untuk melegakan kesakitan menyebabkan rasa
Stimulan § Morfina
(Perangsang) § Barbiturat letih, mengantuk, pertuturan tidak jelas
§ Kafeina Ø Gerakbalas terhadap rangsangan lambat
Opiat § Nikotina Ø Boleh mengaktifkan sel-sel otak dan
(Pelega Kesakitan) § Marijuana
Halusinogen § Amfetamin menambahkan kadar metabolisme badan
(Pengubah perasaan Ø Penagih berasa gembira dan aktif
hati) § Morfina Ø Apabila kesan dadah hilang, penagih berasa
§ Heroin
§ Candu takut, risau, tidak dapat tidur dan hilang selera
§ Ganja makan
Ø Melegakan kesakitan dan kegelisahan

Ø Menyebabkan khayalan (halusinasi)
Ø Menyebabkan kegilaan dan kematian

8

Kesan Pengambilan Minuman Beralkohol
Ø Minuman beralkohol ialah sejenis minuman yang mengandungi etanol
Ø Contoh: bir, wiski, vodka, rum dan brandi
Ø Ia akan melambatkan penghantaran impuls dalam sistem saraf.
Kesan Minuman Alkohol Terhadap Kesihatan Manusia
Ø Mengakibatkan kerosakan otak, ulser perut dan gastrik.
Ø Merosakkan sel-sel hati yang mengakibatkan penyakit hati dan kanser hati (sirosis hati)
Ø Ibu hamil yang mengambil arak menyebabkan bayi dalam kandungannya menghidapi

masalah seperti kecacatan jantung, perkembangan otak terbantut dan bersaiz kecil. Bayi
yang dilahirkan mungkin cacat dan terencat akal.

Faktor Yang Mempengaruhi Penyalahgunaan Dadah
Ø Dorongan perasaan ingin tahu
Ø Terpengaruh oleh kawan-kawan
Ø Kurang kesedaran bahaya dadah
Ø Masalah keluarga
Ø Tidak berpegang teguh pada nilai-nilai kerohanian yang berdasarkan kepercayaan agama
Ø Mengelakkan diri daripada masalah peribadi
Ø Keseronokan

SOALAN STRUKTUR
1. Rajah menunjukkan dua jenis neuron

Neurone A
Neurone A

9

X

Neurone B
Neurone B

(a) Namakan jenis neuron yang ditunjukkan dalam rajah di atas

(i) Neuron A : ________________________________________________
(ii) Neuron B : ________________________________________________

(b) Namakan struktur yang berlabel X pada neuron B.
______________________________________________________________________

(c) Apakah fungsi struktur X?
______________________________________________________________________

(d) Isikan petak di bawah dengan neuron yang betul bagi suatu lintasan impuls

RReesceeppttoorr Central nervous system EEffefekptotorr
System saraf pusat

(e) Rajah di bawah menunjukkan bahagian otak manusia. Seorang murid telah kehilangan

keseimbangan badan dan tidak dapat mengkoordinasi pergerakan kaki dan tangan. Pada

Rajah di bawah, tandakan (ü) bahagian otak yang mengalami kecederaan.

Cerebrum
Serebrum

Cerebellum
Serebelum
M edulla oblongata
Medula oblangata

10

2. Rajah menunjukkan seorang pelajar sedang menendang bola.

(a) Nyatakan jenis tindakan dalam rajah di atas
_______________________________________________________________________

(b) (i) Antara X, Y dan Z yang manakah mengawal tindakan pelajar itu?
Bulatkan jawapan anda dalam rajah di bawah.
X

Y
Z
(ii) Namakan bahagian yang anda bulatkan di 2(b)(i).
__________________________________________________________________
(iii) Nyatakan fungsi bahagian yang berlabel Y.
__________________________________________________________________
(iv) Apakah yang berlaku kepada seseorang itu jika bahagian yang berlabel Z cedera?
__________________________________________________________________

11

(c) Lintasan impuls bagi tindakan pelajar itu ketika menendang bola ditunjukkan dalam
rajah di bawah.

Eye NeuroneP Brain Neurone Q Effector
Mata Neuron P Otak Neuron Q Efektor

(i) Namakan neuron P
_________________________________________________________________

(ii) Apakah efektor itu?
_________________________________________________________________

(d) Apakah yang akan berlaku pada pelajar itu sekiranya neuron Q mengalami kecederaan?
______________________________________________________________________

3. Rajah 3 menunjukkan reseptor regang pada otot manusia

P: Stretch receptor
Reseptor regang

M uscle
Otot

Rajah 3
(a) Namakan struktur P dalam petak yang disediakan di atas.

______________________________________________________________________
(b) Nyatakan fungsi struktur P.

______________________________________________________________________

12

(c) Nyatakan dua bahagian pada badan manusia, selain daripada otot di mana reseptor
regang boleh ditemui.
(i) ___________________________________________
(ii) ___________________________________________

(d) Namakan bahagian pada anggota badan lain yang berfungsi bersama deria kinestesis.
______________________________________________________________________

(e) Nyatakan satu kepentingan deria kinestesis kepada manusia.
______________________________________________________________________

(f) Tandakan (√) bagi aktiviti yang melibatkan reseptor regang.

13

4. Rajah 4 menunjukkan seorang pelajar duduk bersilang kaki di atas kerusi. Seorang rakan
mengetuk secara perlahan di bawah tempurung lutut kakinya dengan sebatang penukul kecil.

Rajah 4
(a) Namakan jenis tindakan yang ditunjukkan.

______________________________________________________________________

(b) Apakah yang dapat diperhatikan daripada aktiviti ini?
______________________________________________________________________

(c) Labelkan neuron P dan Q yang terlibat dalam tindakan ini.

P:

Leg muscle .
Otot kaki

Q:

(d) Nyatakan satu contoh situasi yang akan menghasilkan jenis tindakan yang sama seperti
Rajah di atas.
______________________________________________________________________

(e) Nyatakan satu kepentingan jenis tindakan ini.
______________________________________________________________________

14

5. Rajah 5 di bawah menunjukkan sistem endokrin seorang lelaki.

P it iut ary
Pitiutari
R

Adrenal P an creas
Adrenal Pankreas

S

Rajah 5
(a) (i) Namakan kelenjar R

_________________________________________________________________
(ii) Apakah yang akan berlaku pada lelaki tersebut jika kelenjar R merembeskan

kurang hormon?
_________________________________________________________________

(b) (i) Namakan kelenjar S.
_________________________________________________________________

(ii) Nyatakan satu fungsi hormon yang dirembeskan oleh kelenjar S.
_________________________________________________________________

(c) Rajah di bawah menunjukkan individu X yang mempunyai ketinggian yang luar biasa
berbanding individu Y yang normal.

15

Individual Y Individual X
Individu Y Individu X

(i) Berdasarkan sistem endokrin, apakah yang menyebabkan individu X mempunyai
ketinggian yang luar biasa?
_________________________________________________________________

(ii) Namakan kelenjar endokrin yang terlibat di 5(c)(i)
_________________________________________________________________

BAHAGIAN C

1. (a) Nyatakan dua punca remaja sekolah terlibat dengan penyalahgunaan dadah dan
terangkan kenapa masalah penyalahgunaan dadah tersebut berlaku.
[4 markah]

JAWAPAN : Penerangan
Punca

16

(b) Seorang remaja sekolah telah terlibat dengan masalah penagihan dadah. Masalah ini
berpunca daripada sikapnya yang ingin mencuba pengalaman baru bersama rakan
sebaya. Ibubapanya mahu memulihkannya daripada terus terlibat dengan penagihan
dadah. Huraikan bagaimana mereka dapat mengatasi masalah ini. Huraian anda
hendaklah mengandungi aspek berikut :
(i) Kenalpasti masalah
(ii) Penjelasan masalah
(iii) 3 kaedah untuk mengatasi masalah tersebut
(iv) Pilih kaedah terbaik dan penjelasannya.
[6 markah]

JAWAPAN :
(i) Kenalpasti masalah

(ii) Penjelasan masalah

(iii) Tiga kaedah 1.
penyelesaian 2.

3.

(iv) Satu kaedah terbaik dan
penjelasannya

2. (a) Namakan dua kumpulan dadah dan berikan satu contoh bagi setiap kumpulan
[4 markah]

JAWAPAN :

Kumpulan dadah Contoh

17

(b) Kaji maklumat yang diberi dalam rajah di bawah dan bina konsep Dadah

Amfetamina Bahan kimia Nikotina
Kokaina

Jawapan anda hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut :

(i) Kenalpasti dua ciri sepunya
(ii) Berikan dua contoh lain bagi dadah
(iii) Berikan satu contoh bahan kimia bukan dadah
(iv) Hubungkaitkan ciri sepunya untuk membina konsep dadah

[6 markah]

JAWAPAN : 1.
Dua ciri sepunya 2.

Contoh lain

Contoh bahan kimia
bukan dadah
Konsep dadah

18

BAB 3: KETURUNAN DAN PEWARISAN

3.1: Proses Pembahagian Sel Mitosis

Kromosom ¹ Proses pembahagian sel untuk
• Struktur menghasil sel baru yang mempunyai
bilangan kromosom sama seperti sel
bebenang halus induk
yang wujud dalam ¹ Berlaku dalam sel soma (semua sel
nukleus sel dalam badan kecuali pada sel di organ
tumbuhan dan sel pembiakan
haiwan ¹ Satu sel induk menghasilkan dua
• Terdiri drp DNA sel anak
yang wujud ¹ Bagi tumbuhan berlaku di hujung
berpasangan pucuk , tisu kambium dan hujung akar
kecuali dalam sel ¹ Kepentingan:
pembiakan
¹ Menghasilkan sel-sel baru untuk
Gen pertumbuhan dan menggantikan
v Bahan baka dalam kromosom yang sel-sel mati/rosak

membawa maklumat genetik ¹ Menjamin sel anak mempunyai
v Terdiri drp DNA sifat yang serupa dengan sel induk
v Tersusun di sepanjang kromosom
v Fungsi: Membawa ciri-ciri ¹ membolehkan organisma
menjalankan pembiakan aseks dan
keturunan vegetatif.

Nota:
Pembiakan aseks-cth: pertunasan dan
pembelahan dedua
Pembiakan vegetatif –cth: rizom, batang
rayap, umbisi, anak pokok

19

Peringkat-peringkat mitosis

20

Meiosis Peringkat-peringkat dalam meiosis

œ Proses pembahagian sel untuk membentuk

gamet (sel anak) dengan bilangan kromosom

dalam gamet diseparuhkan

œ Berlaku dalam sel organ pembiakan

Organisma

Ciri Haiwan Tumbuhan

Jantan Betina Jantan Betina

Organ testis ovari anter Ovari

pembiakan

Gamet sperma ovum debunga Ovul

œ Satu sel induk menghasilkan empat sel anak

œ Pindah silang

œ berlaku semasa meiosis

œ Berlaku semasa pasangan kromosom

tersusun di satah khatulistiwa sel

œ Bahan genetik daripada satu kromatid

satu kromosom bertukar dengan bahan

gentik kromosom yang lain.

œ Menyebabkan variasi genetik berlaku

œ

œ Kepentingan:
œ Proses yang menghasilkan gamet
œ Bilangan kromosom dalam gamet separuh
daripada bilangan kromosom dalam sel
induk.
o Tujuan: Memastikan zigot yang
terhasil selepas persenyawaan
mempunyai bilangan kromosom yang
sama dengan sel induk
œ Menyebabkan variasi genetik antara
spesies-spesies yang sama melalui pindah
silang

21

Perbezaan di antara mitosis dan meiosis

Bil Ciri Mitosis Meiosis
1 Tujuan Menghasilkan sel-sel Menghasilkan sel gamet
baru
2 Tempat berlaku Dalam sel soma Dalam sel organ
pembiakan
3 Bilangan pembahagian Satu kali
bagi nukleus sel induk 2 Dua kali

4 Bilangan sel anak terhasil Sama sel induk 4
5 Bilangan kromosom dalam Setengah dari sel induk
Berlaku
sel anak berbanding Tidak berlaku Berlaku dalam
dengan sel induk Tidak berlaku pembahagian sel pertama
6 Proses penduaan
kromosom Berlaku
7 Pindah silang kromosom Berlaku
8 Variasi genetik

3.2: Pewarisan Sifat

Ä Ada dua jenis gen: (a) gen dominan (b) gen resesif

Ä Gen dominan: gen yang menunjukkan sifatnya tidak kira samada gen yang

Ä berpasangan dengannya adalah gen dominan atau gen resesif

Ä Gen resesif: gen yang hanya menunjukkan sifatnya jika gen yang

berpasangan dengannya adalah gen resesif

Sifat dominan Sifat resesif
Cuping telinga bebas Cuping telinga lekap

Tinggi Kerdil
Ada lesung pipit Tiada lesung pipit

Iris hitam Iris biru
Berambut kerinting Berambut lurus
Boleh menggulung lidah Tidak boleh menggulung

Tangan kanan lidah
Kidal

22

Mekanisme Pewarisan
¯ Nota: 1. Satu sifat dikawal oleh dua gen

2. Satu gen diwakili oleh satu huruf

3. Gen dominan diwakili dengan huruf besar

4. Gen resesif diwakili dengan huruf kecil

5. Kombinasi gen:

(a) Sifat dominan baka tulen : contoh: MM

(b) Sifat resesif baka tulen : contoh: mm

(c) Sifat baka kacukan : contoh: Mm

¯ Gregor Mendel – orang yang pertama mengkaji pewarisan sifat secara dan

mendalam

¯ Kacukan antara pokok tinggi baka
kacukan /tidak tulen sesama sendiri
Kacukan antara pokok tinggi baka tulen
dengan pokok kerdil baka tulen

Tinggi baka tulen X Kerdil baka tulen Tinggi baka tak tulen X Tinggi baka tak tulen

TT tt TT tt

Meiosis

T Tt t T Tt t

T Tt i tt
T n

Tt Tt Tt g
g
i
b
TT Tta Tt
k
a

t

Semua tinggi baka tidak tulen Tingg tinggiu tinggi kerdil

l

e

Nisbah sifat :n 3 tinggi : 1 kerdil

Nisbah gen : X1 TT: 2Tt : 1tt

K
e
r
d
i
l
b
a
k

a

23 t
u
l
e
n

T
T

3.3: Penentuan Seks Anak

Penentuan Seks Anak Kandungan kromosom
Kromosom manusia Bil Lelaki Perempuan

--- Sel badan 1 Testis 44+ XY
23 pasang kromosom
2 Ovari ---------- 44 + XX
22 pasang autosom 1 pasang kromosom seks
3 Sperma 22 + X
fungsi fungsi (Ada 2 atau
jenis) 22 + Y
menentukan menentukan seks
sifat individu 4 Ovum ------- 22 + X
(ada 1
kromosom X kromosom Y jenis)
(saiz lebih besar

drp kromosom Y)

Gambar rajah skema penentuan seks anak

€ Jantina anak ditentukan oleh jenis kromosom seks yang dibawa oleh sperma
€ Jika sperma yang mengandungi 22 + X kromosom bersenyawa dengan ovum, maka

anak perempuan dilahirkan.
€ Jika sperma yang mengandungi 22 + Y kromosom bersenyawa dengan ovum, maka anak
€PerbezNlaeialsanbkiaahdnitmlaaehrnairdkkaaepnmatbaanraskelierlaaskiddaann kaenmakbaprerteamkpsueaniraiaslah 1:1 / 50%: 50%

24

Bil Ciri Kembar seiras Kembar tak seiras

1 Bilangan sperma dan ovum terlibat 1 sperma dan 1 Dua sperma dan 2

ovum ovum

2 Bilangan zigot terhasil 12

3 Zigot terhasil membahagi dua Ya Tidak

4 Kandungan kromosom dan gen Sama Berlainan

dalam kedua-kedua zigot

5 Perkongsian plasenta oleh kedua- Berkongsi plasenta Mempunyai

dua bayi dalam kandungan. plasenta

tersendiri.

6 Seks kedua-dua bayi Sama Sama atau

berlainan

7 Sifat fizikal antara kedua-dua Sama Berlainan

bayi

3.4 : Mutasi maksud Perubahan spontan yang
berlaku terhadap kromosom
1. sinaran radioaktif :a,b ,g Mutasi atau gen yang boleh
2. bahan kimia toksik spt mengubah sifat organisma
Jenis
benzena, racun herba,
formaldehid boleh Mutan: organisma yang
menyebabkan penyakit mengalami mutasi
kanser dan kecacatan
fetus Mutasi Gen
3. Cahaya berkeamatan ¨ Terjadi apabila perubahan berlaku pada
tinggi –merosakkan sel
kulit Gen
dan kanser kulit ¨ Contoh Penyakit: Albino, buta warna,

Mutasi Kromosom Hemofilia, anemia sel
Sabit
¤ Terjadi apabila perubahan berlaku pada struktur ¨ Boleh diwarisi
atau bilangan kromosom

¤ Contoh penyakit: Sindrom Down, Sindrom

Turner, Sindrom Klinefelter

¤ Tidak diwarisi

Kebaikan Keburukan

Meningkatkan Menyebabkan
variasi dalam kecacatan dan
populasi penyakit ,maut

25

Penyakit baka

É Penyakit yang diwarisi dari satu generasi ke satu generasi

É

Bil Penyakit Huraian

1 albino (Disebabkan mutasi yang berlaku pada gen pada
autosom yang mengawal warna kulit

(Pesakit tidak dapat menghasilkan pigmen melanin
yang memberikan warna kepada kulit, rambut dan
mata

2 hemofilia ( Darah pesakit lambat membeku
(Jika berlaku kecederaan, pesakit akan mengalami

pendarahan yang banyak
(Disebabkan oleh mutasi gen pada kromosom seks

X

3 Buta warna (Penghidap tidak dapat membezakan antara warna

merah dan hijau
(Disebabkan oleh kekurangan sel kon yang peka

kepada warna pada retina mata pesakit
(Dikawal oleh gen resesif yang dibawa oleh

kromosom seks X

4 Anemia sel sabit ( Mutasi pada gen yang membentuk hemoglobin
( Hemoglobin yang dihasilkan adalah tidak normal
dan menyebabkan sel darah merah berbentuk
sabit
( Sel darah merah berbentuk sabit tidak cekap
dalam pengangkutan oksigen. Menyebabkan
pesakit mengalami anemia

5 Sindrom Down ( Disebabkan oleh mutasi kromosom
( Penyakit yang disebabkan oleh kelebihan satu

kromosom pada kromosom ke-21 dalam sel badan
( Juga dikenali sebagai mongolisme

( Ciri-ciri:
(a) terencat akal
(b) pertumbuhan terbantut
(c) mata sepet
(d) mempunyai jari pendek serta kecil
(e) mulut yang sentiasa ternganga
(f)

(g) lidah2te6rjelir

SOALAN STRUKTUR
1 Murid-murid telah menjalankan ujian darah untuk mengenalpasti kumpulan darah

mereka. Jadual di bawah telah menunjukkan keputusan ujian darah mereka.

A AB A AB A

AB B A O B

O B A O AB

BOBBA

(a) Berdasarkan jadual di atas, tentukan bilangan murid bagi setiap kumpulan
darah.

Kumpulan A B AB O
darah

Bilangan

murid

(b) Berdasarkan keputusan dalam Jadual di atas, lukis carta palang bagi
menunjukkan bilangan murid melawan kumpulan darah
Bilangan murid
6

5

4

3

2

1 B 27 AB O Kumpulan
0A darah

(c) Nyatakan jenis variasi berdasarkan carta palang dalam 2(b).

(d) Dalam Jadual di bawah, tandakan ( ) bagi ciri-ciri yang mempunyai jenis
variasi yang sama seperti di 2(c).

Jenis cap cari Ketinggian Warna kulit

2 Rajah di bawah menunjukkan proses pindah silang.

(a) Lukis hasil pindah silang dalam ruang yang disediakan di atas.
(b) Apakah yang berlaku semasa pindah silang?

(c) Dalam jenis pembahagian sel yang manakah berlakunya proses pindah
silang? Bulatkan pilihan anda.

Mitosis I Mitosis II Meiosis I Meiosis II

28

(d) Dimanakah pindah silang berlaku di dalam badan seseorang perempuan?
(e) Nyatakan satu kepentingan pindah silang kepada manusia.
3. Rajah menunjukkan satu carta alir dalam pembentukan zigot manusia.

(a) Namakan proses X dan proses Y.
(i) Proses X: _________________________________________________
(ii) Proses Y: _________________________________________________

(b) Nyatakan bilangan kromosom yang terdapat di dalam testis dan sperma
gamet.
29

(i) Testis: ______________________________
(ii) Sperma: ______________________________
(c) Nyatakan satu kepentingan proses X dalam pembentukan zigot.
4. Rajah menunjukkan pembentukan pasangan kembar.

(a) Namakan gamet P dan gamet Q.
1. Gamet P:
2. Gamet Q:
30

(b) Nyatakan kromosom yang terdapat dalam gamet P.
(c) Namakan proses Y.
(d) Nyatakan satu ciri pasangan kembar selain daripada jantina mereka.

(e) Nyatakan jenis kembar yang ditunjukkan dalam rajah di atas.

31

5. Rajah menunjukkan kromosom-kromosom dalam sel soma individu tertentu.

(a) Pasangan kromosom yang manakah menentukan jantina individu?
(b) Nyatakan jantina bagi individu ini.
(c) (i) Namakan ketidaknormalan yang dihidapi oleh individu di atas.

(ii) Berikan sebab kepada jawapan anda dalam (c) (i).
(d) Nyatakan satu trait khusus bagi individu ini.
(e) Apakah sebab utama untuk mendapat ketidaknormalan seperti ini dalam

seseorang individu?
32

6. Rajah menunjukkan generasi pertama bagi pembiakbakaan dua ekor kucing.

Petunjuk:
H mewakili gen dominan untuk bulu hitam.
h mewakili gen resesif untuk bulu putih.
(a) Apakah gen yang mungkin bagi induk?

(i) Jantan:___________________________________________________
(ii) Betina:___________________________________________________
(b) Tuliskan setiap pasangan gen bagi anak-anak kucing di dalam kotak yang
disediakan di atas.
(c) Jika dua generasi kucing dikacuk sendiri, apakah nisbah anak kucing
berbulu hitam kepada anak kucing berbulu putih?

33

(d) Berdasarkan rajah di atas, namakan jenis variasi dalam warna bulu kucing?

7. Rajah menunjukkan pewarisan bagi jenis rambut.

Parental phenotype : Father curly hair X Mother straight hair
Fenotip induk : Bapa berambut Ibu berambut lurus
Parental genotype :
Genotip induk : kerinting

CC cc

Gametes : CC cc
Gamet :

Genotype ratio : PQ RS
Nisbah genotip :

(a) Labelkan P, Q, R dan S.
P: Q: R: S:

(b) Jenis rambut manakah ialah resesif?

(c) Apakah nisbah fenotip bagi rambut kerinting kepada rambut lurus dalam
generasi F1?

(d) Apakah jenis variasi ini?
34

BAHAGIAN C

11 (a) Nyatakan empat perbezaan antara pembahagian sel secara mitosis dan meiosis.
[4 markah]

(b) Rajah 11 di bawah menunjukkan sejenis variasi. Kaji Rajah 11 dan terangkan
bagaimana anda boleh membina suatu konsep tentang variasi.

Rajah 11

Penerangan anda hendaklah merangkumi aspek-aspek berikut :

i) Kenal pasti maklumat

ii) Kenal pasti dua ciri sepunya

iii) Berikan satu contoh lain yang sama seperti Rajah 11 dan satu contoh tidak

berkaitan

iv) Jelaskan konsep sebenar tentang variasi tak selanjar [6 markah]

Rangka jawapan:

11 Soalan Jawapan Markah

a) Perbandingan mitosis dan meiosis 4

MITOSIS MEIOSIS
1.
2.
3.
4.

35

11 Soalan Jawapan Markah
bi) Maklumat 1
ii) 2 ciri 1. 2
2.
sepunya Contoh lain : 2
iii) Contoh Contoh tidak berkaitan :
1
iv) Konsep
sebenar

36

BAB 4 : JIRIM DAN BAHAN
4.1 : Perubahan Keadaan Jirim

Sebarang benda yang
mempunyai jisim dan

menempati ruang

Wujud dlm keadaan JIRIM Bukti yang menyokong
Teori Kinetik Jirim
• Pepejal *Resapan
• Cecair *Gerakan Brown
• Gas

TEORI KINETIK JIRIM
1 Jirim terdiri daripada zarah kecil & diskrit
2 Zarah dalam jirim sentiasa bergerak

@ bergetar secara rawak
3. Tenaga kinetik dalam zarah bergantung

kepada suhu jirim

Perbezaan antara sifat pepejal, cecair dan gas

Sifat Pepejal Cecair Gas

Bentuk Tetap Ikut bekas Ikut bekas
Isipadu Tetap Tetap Isipadu ikut bekas
Susunan zarah Rapat dan teratur
Kurang padat Berjauhan
Pergerakan zarah Bergetar Bergerak secara
Bergerak bebas
Daya tarikan antara Sangat kuat rawak
zarah 37 Sederhana
Lemah

Kandungan tenaga Rendah Sederhana Tinggi
kinetik Tinggi Sederhana
Ketumpatan Sukar dimampatkan Sukar dimampatkan Rendah
Mudah
Kebolehmampatan dimampatkan

Perubahan keadaan jirim

Pemejalwapan

Peleburan Pendidihan
Pembekuan Kondensasi

Pemejalwapan

Nota: Serap haba
Bebas haba

4.2 : Struktur Atom

Proton Nukleus
Neutron

Elektron
(Bergerak mengelilingi
nukleus)

38

Sifat-Sifat Zarah Subatom

Sifat-sifat Elektron Proton Neutron
Lokasi Orbit Dalam nukleus Dalam nukleus

Pergerakan Dari satu atom ke Tidak bergerak Tidak bergerak
atom yang lain
Cas Positif Neutral
Jisim relatif Negatif 1 1
1/1840 p n
Simbol
e

4.3 : Nombor Proton & Nombor Nukleon

No. Nukleon Simbol Isotop
unsur ü Atom-atom unsur yang
(Jumlah bilangan
proton dan neutron) mempunyai bilangan
proton yang sama tetapi
No. Proton bilangan neutron yang
(Bilangan proton dalam atom) berbeza

Bilangan neutron = No. Nukleon – No.Proton ü Sifat kimia sama
Nombor Nukleon = Bil. Proton + Bil. Neutron
ü Sifat fizik berbeza
ü Contoh C-12,C-13,C-14

O-16,0-17,0-18

39

4.4 : Pengelasan Unsur Dalam Jadual Berkala

• Unsur disusun mengikut
pertambahan nombor proton

• Turus menegak disebut kumpulan
• Turus mendatar disebut kala
• Ada 7 kala dan 8 kumpulan
• Unsur dalam kumpulan yang sama :

sifat kimia sama
• Sifat unsur dari kiri ke kanan jadual:
• Berubah dari logam àsepara

logamàbukan logam
• Kumpulan 17 terdiri daripada

unsur halogen
• Kumpulan 18 terdiri daripada gas

nadir/adi/lengai

40

4.5 : Sifat Bahan

Bahan

Bahan atom Bahan ion Bahan molekul
(zarah paling kecil, (terdiri daripada zarah (2 @ lebih atom
sejenis atom sahaja) bergabung secara kimia)
bercas)

Sifat Atom BAHAN Molekul
atom Ion Molekul
1. Jenis zarah ion Pepejal,cecair dan
2. Keadaan bahan pada Pepejal (semua pepejal
logam kecuali gas
suhu bilik bergetar
merkuri) Pepejal-bergetar
3. Pergerakan zarah Gas (semua gas Cecair- bergerak

4. Daya tarikan antara nadir) bebas
zarah Gas - bergerak
bergetar
5. Takat lebur dan takat Rawak
didih Daya tarikan Daya
logam sangat elektrostatik Daya Van der Waals
6. Kekonduksian elektrik kuat sangat kuat lemah
§ Pepejal
§ Leburan Tinggi (logam) Tinggi Rendah
§ Akues/larutan berair Rendah (gas
Contoh nadir)

§ Boleh § Tidak boleh § Tidak boleh
§ Boleh § Boleh § Tidak boleh
§ Boleh § Boleh § Tidak boleh

Semua jenis Natrium klorida Naftalena,
logam Plumbum glukosa,
bromida alkohol

41

4.6 : Logam & Bukan Logam LOGAM BUKAN LOGAM
Berkilau Pudar
SIFAT
1. Permukaan Boleh Tidak boleh
2. Kemuluran (tarik jadi panjang)
3. Kebolehtempaan( boleh Boleh Tidak boleh

bentuk) Tinggi Rendah
4. Kekuatan regangan Baik Lemah
5. Kekonduksian haba Baik Lemah
6. Kekonduksian elektrik Tinggi Rendah
7. Ketumpatan Tinggi Rendah
8. Takat lebur dan takat didih
Pepejal kecuali merkuri Pepejal, cecair, gas
9. Keadaan pada suhu bilik
Ada dua perkataan Satu perkataan
4.7 : Penulenan Bahan

Kaedah Penulenan Bahan

Penyulingan Penghabluran
Memisahkan satu cecair daripada: Memisahkan pepejal daripada
a) Larutan yang mengandungi
larutan tepunya
bahan pelarut. Contoh : Air Laut (Larutan yang ada kuantiti
b) Campuran yang mempunyai dua maksimum bahan terlarut)

atau lebih cecair yang mempunyai
takat didih berbeza. Contoh : Petroleum

42

Sejenis Takat beku
zarah Takat lebur
sahaja Kehadiran Bendasing

Tiada Ciri Takat Takat didih
bendasing Bahan lebur
Tulen tetap

Takat
didih
tetap

Penyulingan

Melibatkan proses:
§ Pendidihan
§ kondensasi

Aplikasi:
1. Menyuling air laut

untuk mendapatkan
air tulen
2. Penyulingan petroleum
untuk mendapat pecahan
petroleum
3. Menyuling cecair udara
untuk mendapatkan gas
oksigen dan gas nitrogen

43

Kaedah Penghabluran

Faktor yang mempengaruhi saiz hablur: Kadar penyejukan larutan tepu
¨ Semakin perlahan kadar penyejukan larutan tepu, semakin besar saiz hablur yang

terbentuk
Ciri-ciri hablur:

« Bentuk geometri yang sekata
« Permukaan rata
« Sisi lurus
Aplikasi :
8 Memperoleh garam daripada air laut
8 Menghasilkan gula putih daripada air tebu

44

BAHAGIAN A

1) Rajah 1.1 dan Rajah 1.2 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji kekonduksian elektrik
plumbum(II) bromida.

Elektrod Elektrod
karbon karbon

Pepejal Leburan Rajah 1.2
plumbum(II) plumbum(II)
bromida bromida

Rajah 1.1

a) i) Nyatakan satu pemerhatian daripada eksperimen ini.
____________________________________________________________

ii) Berdasarkan kepada pemerhatian di (a)(i), nyatakan satu inferens.
_____________________________________________________________

b) Nyatakan pembolehubah dalam eksperimen ini.
i) Pembolehubah dimanipulasikan: __________________________
ii) Pembolehubah bergerak balas: __________________________

c) Nyatakan definisi secara operasi bagi sebatian ion.
__________________________________________________________________

45

2. Rajah 2.1 dan Rajah 2.2 menunjukkan susunan radas bagi satu eksperimen untuk mengkaji
ketertempaan bahan yang berbeza dengan mengetuk bahan tersebut menggunakan penukul.

Rajah 2.1 Rajah 2.2

a) Berdasarkan Rajah 2.1,
(i) Nyatakan satu pemerhatian dalam eksperimen ini
_________________________________________________________
(ii) Nyatakan satu inferens bagi jawapan anda di 2(a)(i)
_________________________________________________________

b) Nyatakan pemboleh ubah bergerak balas dalam eksperimen ini
_________________________________________________________________

c) Tandakan ( √ ) pada kotak yang disediakan bagi bahan yang mempunyai ciri yang
sama dengan bahan dalam Rajah 2.2

Besi Sulfur

d) Kuprum adalah logam. Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan operasi secara definisi
bagi logam

___________________________________________________________________

46

BAHAGIAN B
3) Rajah 3 menunjukkan model struktur atom.

Rajah 3

a) Namakan zarah X

_________________________________________________________________

b) Berdasarkan Rajah 3, nyatakan nombor proton dan nombor nukleon bagi atom M

Nombor proton : ___________________________________________

Nombor nukleon : __________________________________________

Atom Nombor proton Nombor Nukleon Bilangan proton
P 6 12 6
Q 6 14 6
R 7 14 7
S 8 16 8

Jadual 3

c) (i) Berdasarkan Jadual 3, pasangan manakah merupakan isotop?
_______________________________________________________________
(ii) Berikan satu sebab untuk jawapan anda dalam (c) (i)
_________________________________________________________________

d) Berapakah bilangan atom neutron dalam atom Q?
__________________________________________________________________
47