MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN TINGKATAN 5

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 200
12. Maklumat menunjukkan kepentingan kaedah penyimpanan.

Kerja-kerja penyimpanan perlu dilakukan secara bersistem bagi membolehkan
kualiti tanaman dikekalkan dalam jangka masa yang panjang sebelum digunakan

Berdasarkan maklumat di bawah
a. Senaraikan tiga faktor yang dapat mengekalkan kualiti hasil tanaman.
i. ...........................................................................................................................
ii. ...........................................................................................................................
iii. .............................................................................................................................

[ 3 markah ]
b. Cadangkan satu kaedah penyimpanan buah mangga harumanis untuk di eksport.
………………………………………………………………………………………………….

[1 markah]
c. Lakar cara penyimpanan buah itu dengan kreatif dan inovatif.

[10 markah]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 201

4.4
PEMASARAN HASIL

TANAMAN

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 202

TAJUK 4.0 PENGELUARAN TANAMAN

STANDARD KANDUNGAN 4.4 Pemasaran Hasil Tanaman

4.4.1 Menerangkan strategi pemasaran hasil pertanian

STANDARD iaitu produk, harga, tempat dan promosi
PEMBELAJARAN 4.4.2 Menilai kehendak pasaran iaitu produk, harga, rupa

luaran, sasaran pengguna dan keselamatan

makanan.

1. Mengenal pasti strategi pemasaran hasil pertanian

iaitu produk, harga, tempat dan promosi

2. Menerangkan strategi pemasaran hasil pertanian

iaitu produk, harga, tempat dan promosi

OBJEKTIF PEMBELAJARAN 3. Mengenal pasti dan menyenaraikan kehendak pasaran iaitu

produk, harga, rupa luaran, sasaran pengguna dan

keselamatan makanan.

4. Menilai kehendak pasaran iaitu produk, harga, rupa

luaran, sasaran pengguna dan keselamatan makanan.

TEMPOH MASA 4 Jam

TP1 : Menerangkan empat strategi pemasaran hasil pertanian

TP2 : Menjelaskan semua elemen dalam menentukan

TAHAP PENGUASAAN kehendak pasaran

TP 6 : Menghasilkan satu strategi pemasaran produk pertanian

dengan menunjukkan hasil yang kreatif dan inovatif.

KAEDAH PENTAKSIRAN & 1. Penulisan
INSTRUMEN PENTAKSIRAN 2. Pemerhatian
3. Latihan

PAUTAN BAHAN BANTU Agro MAEPS Maklumat Pemasaran(FAMA)
MENGAJAR
(Link @ QR CODE)

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 203

PAUTAN BAHAN BANTU https://www.moe.gov.my.file.pdf

MENGAJAR PERTANIAN

(Link @ QR CODE) https://www.fama.gov.my.gpl

GPL-FAMA

https://www.fama.gov.my.maklum

Maklumat Pasaran - FAMA

https://www.lpendidikan.my.

Langkah Meningkatkan Pengeluaran Hasil Pertanian Negara

CADANGAN AKTIVITI 1. Setiap pelajar diminta mengikuti arahan yang terdapat pada

modul latihan.

2. Pembelajaran kendiri dengan bantuan guru.

3. Setiap pelajar diminta menghubungi guru anda jika kurang

faham.

4. Setiap pelajar perlu membaca dan memahami nota yang

disertakan di dalam modul ini pada muka surat 3 – 8 yang

disertakan.

5. Setiap pelajar juga boleh merujuk Buku Teks Pertanian

Tingkatan 5 muka surat 163 hingga 172 untuk membantu

murid memahami tajuk Strategi Pemasaran.

6. Setiap pelajar dikehendaki menjawab soalan dengan cara

menulis jawapan pada Latihan pada muka surat 9 – 17

yang disertakan dalam Modul ini.

7. Setiap pelajar juga boleh mengunakan link pada pautan

untuk merujuk bagi membantu pelajar meningkatkan

pemahaman lagi tajuk Strategi Pemasaran.

8. 8. Selesaikan Latihan ini untuk penilaian markah

Pentaksiran Bilik Darjah (PBD).

9. 9. Selamat Menggunakan Modul ini dengan sepenuhnya.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 204

MODUL / NOTA :

4.4 PEMASARAN HASIL TANAMAN

PENGENALAN

PEMASARAN

- Kegiatan menyalurkan produk dan hasil produk daripada petani kepada pengguna.
- Kegiatan bermula dari peringkat mengumpul, memproses,membungkus, mengiklan,

menyimpan dan menjual.
KEPENTINGAN PEMASARAN HASIL

1. SEBAGAI PEMBEKALAN
ASAS TEMPATAN

- Memenuhi keperluan
makanan penduduk tempatan.

2. MEMBEKALKAN KEPERLUAN 3. UNTUK PEMASARAN KE LUAR
KEPADA UNIT PENGELUARAN. NEGARA
- memindahkan keluaran
- Menyediakan keperluan asas pertanian dari negara pengeluar
lain dalam bidang pertanian ke negara pembeli.
seperti buruh, biji benih,bahan
kimia, jentera dan sebagainya.

4. MEMBANTU MENINGKATKAN 5. MEMBANTU KEWUJUDAN
PENGELUARAN PERTANIAN. SISTEM KEMUDAHAN TERTENTU.
- Pelbagai kemudahan lain wujud
- Keyakinan pengeluar terhadap seperti kemudahan pelabuhan,
kecekapan dan keberkesanan perkapalan,insuran, bank,
sistem pemasaran mendorong penyimpanan,promosi dan maklumat
meningkatkan kuantiti dan pasaran.
mutu keluaran pertanian.

MASALAH ASAS PEMASARAN HASIL PERTANIAN

Kos margin Ketidakstabilan Kekurangan
yang tinggi harga maklumat
pasaran

Kekurangan Penawaran Kekurangan
Infrastruktur dan saluran
pemasaran
permintaan pemasaran
bermusim
Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 205

Strategi pemasaran

- Kaedah yang dilakukan oleh seseorang pengusaha untuk mencapai sasaran
pengeluarannya.

- Empat kaedah dalam strategi pemasaran ialah :

Product Price Place Promotion
(Produk) (Harga) (Tempat) (Promosi)

1. Product (Produk)

- Barang atau perkhidmatan yang ditawarkan oleh pengeluar kepada pengguna.
- Produk yang dihasilkan haruslah memuaskan kehendak dan keperluan pengguna.
- Antara perkara yang perlu diberi tumpuan oleh pengeluar ialah kepelbagaian produk,

kualiti, reka bentuk, menetapkan ciri, nama atau jenama, pembungkusan, saiz,
perkhidmatan, jaminan dan ganjaran.
- Penggunaan teknologi dan kepakaran yang tinggi membolehkan pengeluar
menghasilkan produk yang berkualiti dengan reka bentuk baharu dan pelbagai inisiatif
tambahan seperti melakukan penjenamaan semula, menukar saiz dan teknik
pembungkusan yang mempunyai nilai komersial.
- Perkhidmatan yang ditawarkan harus menepati seperti yang diiklankan. Pengguna perlu
ada jaminan dari segi keselamatan menggunakan produk atau perkhidmatan yang
ditawarkan serta memberi potongan harga kepada pembeli dapat menggalakkan
penjualan.

2. Price (Harga)

- Nilai sesuatu barang atau perkhidmatan yang dinyatakan dalam bentuk wang.
- Kualiti sesuatu produk atau perkhidmatan boleh mempengaruhi harga.
- Penentuan harga perlu mengambil kira segala kos yang ditanggung oleh pengeluar.
- Pengeluar perlu mempamerkan senarai harga kepada pelanggan supaya mereka dapat

membuat perbandingan harga yang dapat mempengaruhi minat pengguna untuk
membeli sesuatu produk atau perkhidmatan.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 206

3. Place (Tempat)

- Pemilihan tempat yang strategik mempengaruhi kejayaan pemasaran hasil
tanaman.

- Tempat yang strategik membantu meningkatkan penjualan.
- Peniaga perlu memastikan tempat yang dipilih akan memudahkan pengguna

untuk mendapatkan produk mereka.
- Jualan adalah melalui orang tengah (ejen) atau pemborong atau menjual hasil

tanaman secara terus kepada pengguna di pasar tani yang dianjurkan oleh
FAMA.
- Lokasi pasaran telah ditentukan dengan segala kemudahan kelengkapan
khemah dan pemasangan disediakan atau menjual sendiri hasil tanaman
mereka di pasar malam.

4. Promotion (Promosi)

- Promosi merupakan strategi berkomunikasi di antara peniaga dengan
pengguna. Ini melibatkan komunikasi dua hala daripada pengusaha kepada
pengguna dan sebaliknya.

- Strategi yang digunakan dalam mempromosikan barangan adalah melalui
pengiklanan, mengadakan promosi jualan, jualan perseorangan, melalui
publisiti dan pemasaran langsung.

- Tujuan promosi adalah untuk memberitahu, mengingatkan dan memujuk
pengguna
untuk membeli barang dan perkhidmatan.

- Peranan promosi ialah untuk:
• Menyampaikan maklumat kepada pengguna.
• Mewujudkan pasaran baharu.
• Mengekalkan pasaran sedia ada.
• Meningkat dan meluaskan pasaran.
• Memujuk dan mempengaruhi pengguna untuk membeli.
• Memantapkan imej barang dan syarikat pengeluar.
• Mengatasi pesaing-pesaing dari dalam dan luar negara.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 207

4.4.1 Kehendak Pasaran

1. Produk dan perkhidmatan yang ditawarkan harus mempunyai ciri-ciri yang
dikehendaki pengguna.

2. Pengeluar perlu peka kepada jenis produk yang menjadi kegemaran pengguna yang
dapat memenuhi cita rasa mereka dan pasaran setempat.

1. Produk

Produk makanan siap mendapat perhatian pelanggan yang lebih meluas dari segi
umur dan cita rasa pengguna.
Contohnya, hasil tanaman padi dijadikan beras, tepung beras atau biskut. Selain
daripada itu, pelbagai jenis beras dijual di pasaran seperti beras perang, beras wangi
dan beras basmati (beras yang diimport) serta beras bukit seperti beras bario.
Hasil tanaman koko pula dijadikan produk lain seperti coklat, minuman coklat, koko
untuk membuat kuih dan pelbagai makanan siap.

2. Harga

Harga produk tidak boleh terlalu mahal (affordable) kepada pengguna.
Penetapan harga mengambil kira bukan sahaja mutu, nilai dan kos pengeluaran
termasuk

o masa, tempat, musim atau cuaca, pilihan dan keutamaan individu, tahap
pendapatan pengguna dan permintaan luar negara.

Contoh, harga satu kilo sayur timun di Kuala Terengganu tidak sama dengan harga
satu kilo sayur timun di Kuala Lumpur.
Harga di pasar borong lebih murah harganya berbanding dengan sayur yang sama
dijual di

o pasar raya
Pada musim perayaan, kehendak pasaran terhadap sesuatu produk dan
perkhidmatan meningkat.

Gambar foto 1 : Harga sayuran jualan secara longgok berbeza dengan harga di pasar raya
yang telah dilakukan pembungkusan

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 208

3. Rupa Luaran

Bermaksud nilai estetika iaitu saiz dan warna, persembahan dan
pembungkusan menarik sebagai nilai tambah produk yang dihasilkan.
Nilai estetika itu mesti boleh dirasa melalui panca indera penglihatan, pendengaran,
sentuhan, rasa dan bau produk.
Pembungkusan penting dalam menarik minat pelanggan untuk membeli sesuatu
produk.
Pelbagai jenis pembungkusan terdapat di pasaran,

4. Sasaran Pengguna

Pengeluar mesti mengenal pasti penggunanya dari segi umur, jantina, cita rasa,
status sosial dan lokasi jualan.
Pengeluar harus mengetahui keperluan, kehendak dan kemampuan pembeli
sebelum mereka membuat keputusan untuk membeli produk.

Rajah menunjukkan tahap kesediaan pembeli untuk membeli suatu barangan.

Kesedaran Pengetahuan Keinginan Keutamaan

Keyakinan Keputusan

5. Keselamatan Makanan

Merupakan keupayaan dan kekuatan sesebuah negara menghasilkan makanan
sebagai asas keperluan kepada rakyat.
Keupayaan ini ditentukan oleh beberapa faktor seperti, bekalan (availability), mudah
diperolehi (accessibility), harga yang munasabah (affordability) serta keselamatan
kualiti (safe quality).
Harga makanan terutama beras meningkat secara mendadak. Oleh itu aspek
keselamatan makanan dan pemakanan telah diberi penekanan dalam pengeluaran
makanan.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 209

Melalui Dasar Agromakanan Negara (DAN), 2011-2020, antara inisiatif utama yang
akan dilaksanakan bagi menjamin bekalan makanan negara adalah:

▪ Meningkatkan pengeluaran makanan melalui penggunaan tanah
secara optimum,

o perladangan intensif secara mampan dan penanaman padi berskala besar di
kawasan jelapang padi. Pengeluaran padi di kawasan jelapang sedia ada akan
diusahakan secara lebih intensif dengan penyediaan infrastruktur pengairan
dan saliran yang mencukupi.

o Menjamin harga makanan yang berpatutan dengan membangunkan sistem
pemantauan

o harga makanan dan sistem amaran awal bekalan makanan. Ini dilakukan
dengan

o pemantauan harga makanan di bawah Lembaga Pemasaran Pertanian
Persekutuan

o (FAMA).
o Menjamin keselamatan dan khasiat makanan melalui Program Jaringan

Keselamatan
o Sosial Berasaskan Makanan dan kempen kesedaran pemakanan dengan

memperluaskan Amalan Pertanian Baik (GAP), Amalan Pengilangan Baik atau
Good Manufacturing Practice (GMP), Analisis Bahaya dan Titik Kawalan
Kritikal atau Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP), Sanitasi dan
Fitosanitasi atau Sanitary Phytosanitary (SPS) dan akreditasi halal serta
meningkatkan mutu penggredan, pembungkusan, pelabelan dan
penjenamaan.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 210
LATIHAN :

1. Rajah 1 menunjukkan carta alir pemasaran hasil ladang yang tidak
lengkap.Lengkapkan carta alir itu.
Mengumpul

i.

ii.

iii.

Memasarkan

[ 3 markah / SPM 2018 ]

2. Nyatakan lima kepentingan pemasaran hasil tanaman
i. .……………………………………………………………………………………………
ii. ….…………………………………………………………………………………………
iii. ……………………………………………………………………………………………
iv. …………………………………………………………………………………………….
v. …………………………………………………………………………………………….
[5 markah]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 211
3. Rajah 2 menunjukkan masalah pemasaran Hasil Pertanian. Lengkapkan Rajah 2

a. Lengkapkan (i) , ( ii ) dan ( iii ).

[3 markah]
b. Nyatakan dua sebab mempengaruhi penawaran dan permintaan bermusim

terhadap pemasaranhasil pertanian.
(i) .……………………………………………………………………………………………
(ii) ….…………………………………………………………………………………………

[2 markah]

c. Nyatakan dua agensi yang boleh membantu memasarkan hasil pertanian
petani di Malaysia
(i) .………………………………………………………………………………………………
(ii) ….…………………………………………………………………………………………...
[2 markah]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 212

4. Rajah 3 menunjukkan pernyataan tentang startegi pemasaran.

Barang atau perkhidmatan yang
ditawarkan oleh pengeluar kepada
pengguna.

Rajah 3
Nyatakan tiga strategi pemasaran yang lain.
i) ………………………………………………………………………..........…………
ii) ……………………………………………………………………….............………

[2 markah]
5. Rajah 4 menunjukkan satu strategi berkomunikasi antara peniaga dengan pengguna iaitu

promosi hasilpertanian

Rajah 4
(a) Namakan kaedah promosi itu
…………………………………………………………………………………………………..

[ 1 markah]
(b) Nyatakan dua kaedah promosi selain (a)

(i) ………………………………………………………………………………………
(ii) ……………………………………………………………………………………...

[ 2 markah]

(c) Nyatakan dua peranan promosi tersebut.
(i) ………………………………………………………………………………………………….
(ii)……………………………….…………………………………………………………………
[ 2 markah]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 213

6. Lengkapkan pernyataan berikut dengan betul berkaitan strategi pemasaran

Strategi Pemasaran Pernyataan
i) ..................................................
• Nilai sesuatu barang atau perkhidmatan
ii) ................................................. yang dinyatakan dalam bentuk wang
mempengaruhipengguna untuk membeli

• Strategi Pemilihan lokasi yang tepat boleh
meningkatkan penjualan seperti pasar
awam , pasar tani , pasar malam atau
pasar raya

[ 2 markah ]

7. Rajah 5 menunjukkan gambar foto strategi pemasaran.

(a) Lengkapkan Rajah 5 itu. Jawapan (ii) dan (iv) diberi.

(i) ……………………………. (ii)Promosi

(iii) …………………………….. (iv)Tempat
Rajah 5 [ 2 markah ]

(b) Nyatakan dua lokasi yang sesuai dijadikan strategi pemilihan tempat untuk
meningkatkan lagi pembelian hasil pertanian.

(i) ……………………………………………………………………………………

(ii) ……………………………………………………………………………………
[ 2 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 214

8. Rajah 6 menunjukkan satu strategi pemasaran hasil pertanian oleh pengeluar untuk
memuaskankehendak dan keperluaan pengguna

Rajah 6
(a) Namakan strategi pemasaran hasil pertanian itu.

.........................................………………………………………….....................
[ 1 markah ]

(b) Nyatakan dua perkara yang perlu diberi tumpuan oleh pengeluar
terhadap strategi pemasaran itu.

I. ………………………………………………...........................................................
ii ………………………………………………………………......................................

[ 2 markah ]

(c) Nyatakan dua inisiatif digunakan oleh pengeluar agar strategi pemasaran
Rajah A dapat lebih berdaya saing
i ………………………………………………………………………………………………
ii ……………………………….…………………………………………………………….

[ 2 markah ]

9. Nyatakan lima kehendak pasaran

i. .……………………………………………………………………………………………
ii. ….…………………………………………………………………………………………
iii. ……………………………………………………………………………………………
iv. …………………………………………………………………………………………….
v. …………………………………………………………………………………………….

[5 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 215

10. Rajah 7 menunjukkan pembungkusan bagi sayur salad di sebuah pasar raya.

Rajah 7
a. Berdasarkan rajah, terangkan satu kepentingan pembungkusan produk.

…………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

[2 markah ]
b. Huraikan dua strategi lain dalam pemasaran hasil pertanian.

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

[4 markah ]
c. Terangkan tiga faktor mengekalkan kualiti sayur salad itu sebelum dijual.
................………………………………………………………………………………………
................………………………………………………………………………………………
……………………................…………………………………………………………………
……………………………................…………………………………………………………
……………………………………………................…………………………………………

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 216
……………………………………………................…………………………………………
……………………………………………................…………………………………………
……………………………………………................…………………………………………

[6 markah ]
d. Lakarkan satu kaedah pembungkusan lain yang bersesuaian untuk menjaga

kualiti hasil sayuran di pasaraya.

[6 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 217
11. Pengurus sebuah syarikat pengeluaran sayuran organik mengkehendaki anda mereka

bentuk sebuah banner pengiklanan
Berdasarkan lakaran di rajah 9, lakar dan warnakan satu banner pengiklanan anda itu.

[10 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 218

TAJUK 4.0 PENGELUARAN TANAMAN

STANDARD KANDUNGAN 4.4 Pemasaran Hasil Tanaman

STANDARD 4.4.3 Melakukan aktiviti pemasaran hasil pertanian.
PEMBELAJARAN

1. Mengenal pasti dan menyenaraikan aktiviti pemasaran

OBJEKTIF PEMBELAJARAN hasil pertanian.

2. Melakukan aktiviti pemasaran hasil pertanian.

TEMPOH MASA 1 Jam

TAHAP PENGUASAAN TP3 : Memasarkan hasil tanaman dan merekod hasil jualan
PAUTAN BAHAN BANTU
MENGAJAR Buku Teks MPEI Pertanian
(Link @ QR CODE)
1. Setiap pelajar diminta mengikuti Arahan yang terdapat
CADANGAN AKTIVITI pada modul latihan.

2. Pembelajaran kendiri dengan bantuan guru.
3. Sila hubungi guru anda jika kurang faham.
4. Sila baca dan fahami nota yang telah diberikan.
5. Rujuk Buku Teks Pertanian Tingkatan 5 muka surat 173

hingga 184 untuk membantu murid memahami tajuk
2.4.3 Aktiviti Pemasaran Hasil Pertanian.
6. Baca dan Fahami nota yang disertakan di dalam modul
ini .
7. Jawab soalan dan tulis jawapan pada Latihan yang
disertakan dalam Modul ini.
8. Selesaikan Latihan ini untuk penilaian markah
PENTAKSIRAN BILIK DARJAH.

Selamat Menggunakan Modul ini dengan sepenuhnya.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 219

MODUL / NOTA

4.4.2 Aktiviti Pemasaran Hasil Pertanian
❖ Pemasaran hasil pertanian adalah aktiviti menyalurkan barang atau perkhidmatan
daripada petani kepada pengguna.
❖ Pemasaran hasil pertanian boleh dilakukan secara terus kepada pengguna atau
❖ melalui ejen atau pemborong. Pemasaran hasil pertanian melibatkan aktiviti seperti
penjualan, pengurusan kewangan dan pengangkutan.

Penjualan

- Proses menjual produk kepada pengedar atau pun pembeli akhir.
- Untuk pengeluaran pertanian, boleh dilakukan melalui :

peraih di ladang menjual sendiri pemborong pasar pemborong
tani pasar awam

•P
- Menggunakan orang tengah di lading.
- Peraih yang datang terus ke ladang untuk mendapatkan hasil pertanian.
- Cara ini dapat menjimatkan kos pengangkutan dan buruh.

•P
- melalui pasar tani (anjuran FAMA)
- pengeluar boleh berhubung terus dengan pelanggan.

•j
- Ini akan mempercepatkan pulangan hasil dan pusingan tunai kepada pengeluar.
- Pengusaha boleh menjual di gerai sendiri, membekalkan kepada peruncit berdekatan
atau ke kilang-kilang.

•P w
- kebanyakan pemborong di pasar awam telah ada pembekal tetap.
- kuantiti yang mencukupi diperlukan untuk menampung permintaan yang sentiasa
berterusan.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 220
Kewangan

- Kedudukan kewangan yang kukuh dan stabil membantu pengusaha memaju dan
meningkatkan bidang usahanya.

- Sumber diperolehi melalui modal sendiri, secara perkongsian dengan rakan atau
melalui pinjaman daripada agensi-agensi tertentu, contohnya, pinjaman pertanian
adalah melalui skim pinjaman yang disediakan oleh Agro Bank.

Pengangkutan
- Pengangkutan merupakan saluran pengedaran yang intensif, diperlukan untuk
mengangkut serta menghantar produk ke tempat pengeluaran seterusnya sampai
kepada pengguna.
- Pengeluar harus bijak memilih jenis pengangkutan yang sesuai untuk menjimatkan
kos.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 221

LATIHAN

1. Nyatakan perkaitan antara pengusaha ladang dengan orang tengah dan pemborong
pasar tani dalam pemasaran hasil pertanian .Isikan jawapan dalam petak di bawah

Orang tengah Pemborong pasar tani

[4 markah ]
2. Rajah 8 menunjukkan dua tempat yang memasarkan hasil tanaman kepada

pengguna.

TESCO KEDAI
RUNCIT

Rajah 8
Jawab soalan berikut.
a. Bandingkan faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan pemasaran hasil tanaman

daripada segi aspek produk, harga dan promosi.

................………………………………………………………………………………………
................………………………………………………………………………………………
……………………................…………………………………………………………………
……………………………................…………………………………………………………
……………………………………………................…………………………………………
……………………………………………................…………………………………………
……………………………………………................…………………………………………

[6 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 222

b. Penjualan adalah salah satu aspek pemasaran hasil pertanian.
Terangkan 3 kaedah memasarkan hasil tanaman pada musim negara dilanda wabak
ngina i COVID 19.
................………………………………………………………………………………………
................………………………………………………………………………………………
……………………................…………………………………………………………………
……………………………................…………………………………………………………
……………………………………………................…………………………………………
……………………………………………................…………………………………………
……………………………………………................…………………………………………

[5 markah ]
3. Pemasaran adalah aktiviti menyalurkan barangan atau perkhidmatan kepada

pengguna.
(a) Nyatakan tiga aktiviti dalam pemasaran

i. ........……………………………..………………………..……………………………
ii. ……………………………….…………………………………………………………..
iii ...……………………………………………………………….…………………………

[3 markah ]

(b) Nyatakan dua orang tengah dalam proses penjualan hasil antara pengeluar dan
pengguna.

i. .........……………………………..………………………..……………………………
ii. .……………………………….…………………………………………………………..

[2 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 223

TAJUK 4.0 PENGELUARAN TANAMAN
STANDARD KANDUNGAN 4.4 Pemasaran Hasil Tanaman

STANDARD 4.4.4 Mengkaji data harga semasa beberapa hasil tanaman di
PEMBELAJARAN pasaran.

4.4.5 Menganalisis kadar harga semasa tanaman dengan
harga musim perayaan, bandar dan luar bandar.

OBJEKTIF PEMBELAJARAN 1. Mengenal pasti data harga semasa beberapa hasil
tanaman di pasaran.

2. Mengkaji data harga semasa beberapa hasil tanaman di
pasaran.

3. Menganalisis kadar harga semasa tanaman dengan
harga musim perayaan, bandar dan luar bandar.

4. Menganalisis kadar harga semasa tanaman dengan
harga musim perayaan, bandar dan luar bandar.

TEMPOH MASA 3 Jam

TAHAP PENGUASAAN TP 4 : Menganalisis perbezaan harga semasa tanaman dengan
harga pada musim perayaan, bandar dan luar Bandar
TP 5 Menilai kadar kenaikan atau penurunan harga beberapa
hasil tanaman.

PAUTAN BAHAN BANTU Laporan Analisis Harga
MENGAJAR 1. Setiap pelajar diminta mengikuti Arahan yang terdapat
(Link @ QR CODE) pada modul latihan.
2. Pembelajaran kendiri dengan bantuan guru.
CADANGAN AKTIVITI 3. Sila hubungi guru ngina ic kurang faham.
4. ngina ic dan fahami nota yang telah diberikan.
5. Rujuk Buku Teks Pertanian Tingkatan 5 muka surat 173
hingga 184 untuk membantu murid.
6. Baca dan Fahami nota yang disertakan di dalam modul
ini .
7. Jawab soalan dan tulis jawapan pada Latihan yang
disertakan dalam Modul ini.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 224

MODUL / NOTA :

Harga Pasaran

- Ketidakstabilan harga merupakan satu fenomenon dalam pemasaran hasil
pertanian.

- Ketidakstabilan harga boleh menggugat rancangan pengeluaran dan pelaburan
serta memberi kesan terus kepada petani kecil yang kekurangan sumber.

- Petani harus peka kepada harga pasaran tanaman yang ditanam.
- Harga pasaran boleh dibahagikan kepada harga ladang, harga borong dan harga

runcit.

Harga Purata Sayur Terpilih

- Harga purata sayur berbeza mengikut tempat di Semenanjung Malaysia, Sabah
dan Sarawak.

- Perbezaan harga purata antara sayur-sayuran terpilih di ketiga-tiga tempat
tersebut sama ada dari segi harga ladang, borong dan juga harga runcit.

- Perbezaan harga ini mempunyai kaitan langsung dengan pemasaran terutama
dari segi strategi pemasaran.

Harga Pasaran Beberapa Tanaman Komoditi

- Kementerian Perusahaan Perladangan dan Komoditi (MPIC) telah mengeluarkan
harga beberapa tanaman komoditi seperti buah tandan segar kelapa sawit, biji koko
kering dan lada hitam serta jagung manis yang dikeluarkan oleh Kementerian
Pertanian dan Industri Asas Tani.

i. Perbandingan Harga Pasaran

- Harga tanaman di pasaran sentiasa berubah terutama barangan segar dan yang
mudah rosak. Keadaan ini berkait rapat dengan kuantiti dan lambakan barangan
tersebut di pasaran pada satu – satu masa.

- Maklumat mengenai trend harga boleh membantu pengeluar meminimumkan risiko
dan membuat keputusan berkaitan penanaman, penyimpanan dan pemasaran hasil
tanaman.

Perbandingan Harga Pasaran

Masa Lokasi
Hari Biasa Bandar
Perayaan Luar Bandar

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 225

a) Harga Semasa Tanaman Musim Perayaan

- Musim perayaan seperti Tahun Baru Cina dan Hari Raya Puasa mempengaruhi
harga hasil tanaman di pasaran.
- Penurunan harga di peringkat runcit disebabkan oleh :

1. Pertambahan bekalan daripada pasar borong ke pasar runcit.
2. Permintaan daripada pengguna berkurangan.
3. Bekalan yang banyak masih belum terjual.

- Keadaan ini menyebabkan harga jualan perlu diturunkan :
● untuk menggalakkan pembelian secara berterusan.
● mengurangkan kos kerugian akibat kerosakan sayur.

b) Harga Komoditi Sayur Bandar dan Luar Bandar

- Penurunan atau peningkatan harga di peringkat runcit disebabkan oleh
pengurangan atau peningkatan pengeluaran hasil tanaman di peringkat ladang.

- Kekurangan bekalan menyebabkan peningkatan harga pasaran di peringkat
borong dan runcit.

- Perbezaan keperluan permintaan hasil sayur-sayuran di bandar dan luar
bandar mempengaruhi harga komoditi sayur-sayuran.

Faktor Kenaikan dan Penurunan Harga Sayur-Sayuran

Faktor Kenaikan Harga.

• Keadaan cuaca yang tidak menentu dan hujan yang berlarutan.
• Permintaan yang tinggi dari negara jiran iaitu Singapura bagi sayur eksport

menyebabkan
kekurangan untuk bekalan tempatan.
• Kekurangan tenaga kerja asing bagi ngina perladangan menyebabkan pengeluaran
sayur
dari ladang berkurangan.
• Kenaikan harga input pertanian.
• Permintaan yang mendadak terutama musim cuti sekolah dan musim perayaan.

Faktor Penurunan Harga

• Pengeluaran sayur yang tidak dikawal sehingga berlakunya lambakan sayur di pasaran.
• Pemberian insentif tanaman oleh pihak Kementerian menyebabkan pengusaha

menambahkan pengeluaran mereka.
• Import sayur daripada negara jiran yang berlambak di pasaran.
• Kempen bumi hijau yang menggalakkan penduduk menanam sendiri sayuran untuk

keperluan isi rumah.
• Penurunan kualiti tanaman akibat daripada pengurangan penggunaan racun makhluk

perosak dan baja kerana faktor penjimatan kos dan alam sekitar.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 226

REFLEKSI

PEMASARAN HASIL TANAMAN
Masalah Penawaran Hasil Pertanian
Ketidakstabilan harga, penawaran dan permintaan bermusim, kekurangan saluran pasaran,
kos dan margin yang tinggi, kekurangan maklumat pasaran dan kekurangan infrastruktur
pemasaran.
Strategi Pemasaran
Strategi 4P iaitu Produk, Harga, Tempat dan Promosi.
Kehendak Pemasaran
Berdasarkan produk, harga, rupa luaran, pengguna dan keselamatan makanan.
Aktiviti Pemasaran Hasil Pertanian
Aktiviti pemasaran hasil pertanian adalah penjualan, pengurusan kewangan dan
pengangkutan.
Harga Pasaran
• Harga purata sayuran terpilih Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak.
• Harga pasaran minyak sawit.
• Harga pasaran biji koko kering.
• Harga pasaran jagung.

Perbandingan Harga Pasaran
• Perbandingan harga pasaran adalah berdasarkan masa dan kawasan.
• Masa ialah pada hari biasa dan musim perayaan.
• Kawasan ialah bandar dan luar bandar.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 227

LATIHAN :

1.
a. Ketidakstabilan harga boleh menggugat rancangan pengeluaran dan pelaburan
serta memberi kesan terus kepada petani kecil yang kekurangan sumber.
b. Petani harus peka kepada harga pasaran tanaman yang ditanam.

Berdasarkan pernyataan di atas

Nyatakan tiga jenis harga pasaran
i. ................……………………………..………………………..………………………
ii. ......……………………………….……………………………………………………
iii ......………………………………………………………………….…………………

[3 markah ]

2. Jadual 1 menunjukkan perkaitan harga jualan dengan kehendak pasaran.

Lengkapkan jadual itu.

Kehendak Pasaran Harga Jualan
Produk yang dkehendaki kurang di i. ......................................
pasaran
Produk yang dibungkus menggunakan ii. ......................................

ngina tanpa maklumat iii. ........................................
Produk yang dihasilkan menggunakan Harga turun
baja dan racun ngina .
Lambakan produk di pasaran

[3 markah ]

3. Kewangan sangat penting untuk memula dan melaksanakan sesuatu bidang usaha.

(a) Nyatakan dua sumber kewangan.
I …………...........……………………………..………………………..…………………
ii. ..……………………………….…………………………………………………………..
[2 markah ]

(b) Nyatakan dua maklumat yang penting dalam membuat belanjawan bidang usaha.

i. ..........……………………………..………………………..………………………
ii. ..……………………………….……………………………………………………

[2 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 228

4. Nyatakan tiga peringkat harga pasaran hasil pertanian daripada ladang kepada
pengguna.
i. ..........……………………………..………………………..………………………….
ii. ..……………………………….………………………………………………………
iii. ..…………………………….…………………………………………………………..

[3 markah ]

5. Rajah 1 menunjukkan peringkat harga pasaran hasil pertanian. Lengkapkan.

i...................................... Harga Borong ii.....................................
Rajah 1 .

[2 markah ]

6. Rajah 2 menunjukkan perbezaan harga cili merah sekilogram di pasaran.

Rajah 2
a) Terangkan graf pada rajah itu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

[4 markah]
b) Nyatakan tiga faktor yang menyebabkan harga jualan pada rajah itu.

i. ..........……………………………..………………………..……………………...
ii. ..……………………………….……………………………………………………
iii. ..…………………………….………………………………………………………

[3 markah ]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 229
7. Rajah 3 (i) dan (ii) menunjukkan harga cili merah bagi dua masa yang berbeza.

Rajah 3(i) Rajah 3(ii)

(a) Terangkan dua sebab berlaku perbezaan harga antara rajah 3(i) dan rajah 3(ii) itu.

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

[4 markah]
(b) Huraikan tiga faktor ketidakstabilan harga sayur-sayuran di pasaran.
……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

[6 markah]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 230

8. Jadual 2 menunjukkan perbezaan harga hasil tanaman pada musim perayaan.

Sayuran Minggu SebelumPerayaan Minggu Semasa Perayaan
(RM/kg) (RM/kg)
Sawi hijau 3.60 3.80
Kubis bulat
Cili merah 3.35 4.10

11.85 15.15

Jadual 2

Buat analisis perbezaan harga bagi hasil tanaman sawi hijau.
......………………………………….....………………………………………...................…
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

[2 markah]

9. Jadual 3 menunjukkan harga jualan tiga jenis sayuran dalam tiga bulan yang berbeza
di pasaran.

Sayuran Bulan Januari Bulan Jun Bulan Disember
Bayam Hijau (RM/kg) (RM/kg) (RM/kg)

Cili Merah Kulai 5.00 4.50 5.50

Bendi 24.00 20.00 25.00

8.00 7.00 8.00

Jadual 3

Berdasarkan maklumat di atas, mengapakah harga jualan sayuran pada
bulan Disember lebih tinggi berbanding bulan yang lain.

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

[6 markah]

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 231

4.5
TAFSIR UNTUNG RUGI

PROJEK TANAMAN

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 232

TAJUK 4.0 PENGELUARAN TANAMAN

STANDARD KANDUNGAN 4.5 Tafsir untung atau rugi projek tanaman

STANDARD PEMBELAJARAN 4.5.1 Memerihalkan modal permulaan, modal akhir projek
OBJEKTIF PEMBELAJARAN penanaman pengeluaran tanaman secara hidroponik,
Pada akhir PdPc pelajar akan dapat :

3. Menyatakan maksud modal permulaan dan modal
akhir.

4. Menyenaraikan maklumat dalam modal permulaan dan
modal akhir.

5. Menghitung modal permulaan dan modal akhir dengan
menggunakan formula yang betul.

TEMPOH MASA 1 Jam

TAHAP PENGUASAAN TP 1 Menerangkan konsep modal permulaan, modal akhir
dan penyata untung rugi.
KAEDAH PENTAKSIRAN &
INSTRUMEN PENTAKSIRAN TP 2 Menjelaskan butiran yang digunakan untuk
PAUTAN BAHAN BANTU menghitung modal permulaan, modal akhir dan
MENGAJAR penyata untung rugi
(LINK @ QR CODE)
CADANGAN AKTIVITI 1. Latihan bertulis
2. Kuiz
3. Lisan

1. Buku Teks MPEI Pertanian muka surat 187 – 189.
2. https://youtu.be/wmFi4ZPF34k

Kaedah PdPr :
1. Medium – Modul / Google Meet / Telegram
2. Murid perlu membaca buku teks muka surat 187 – 189 dan
merujuk nota yang disediakan di bawah.
3. Murid menonton video di youtube berdasarkan pautan yang
diberikan.
4. Murid membuat latihan yang disediakan dalam masa 30
minit.
5. Latihan perlu dihantar melalui telegram kepada guru.
Kaedah PdPc :
Trade-A-Problem –
Pelajar membina masalah/soalan dan menghantar kepada
pelajar lain untuk dicari penyelesaian.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL / NOTA : MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 233
MODAL PERMULAAN

Sumber kewangan atau aset yang Terdiri daripada KOS TETAP dan KOS
digunakan untuk membantu dalam proses BERUBAH

pengeluaran.

KOS TETAP KOS BERUBAH

• Bayaran terhadap penggunaan input • Kos yang berubah secara langsung
tetap dengan tingkat output.

• Dibayar secara tetap dengan amaun • Semakin tinggi output, semakin meningkat
yang sama setiap bulan @ tahun. kos berubah.

• Kos meningkat atau menurun mengikut
pembekalan dan permintaan.

Contoh : Contoh :
• Sewa tanah • Kos bahan mentah
• Sewa bangunan • Kos tenaga kerja
• Gaji pekerja • Kos sampingan
• Pembelian alatan dan mesin
• Susut nilai
• Insurans
• Cukai

MODAL AWAL = Jumlah Kos (Kos Bahan + Kos Tenaga Kerja) + Kos Luar Jangka

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 234

SUMBER MODAL

Pelaburan Simpanan Pinjaman
Individu Sendiri Daripada

SUMBER Rakan
MODAL Atau Ahli
Keluarga

Bantuan Pinjaman
Kerajaan Bank

MODAL AKHIR
Modal yang terdapat pada akhir suatu projek tanaman

Modal yang ditolak dengan ambilan

AMBILAN
Pengeluaran atau penggunaan tunai atau lain-lain asset perniagaan milikan tunggal
oleh pemilik sendiri untuk kegunaan peribadi. Setiap ambilan akan direkod kredit ke
akaun tunai.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 235

MODAL AKHIR = Modal awal + Keuntungan - Ambilan
@

= Modal awal - Kerugian - Ambilan

KEUNTUNGAN = Pendapatan - Jumlah perbelanjaan

PENDAPATAN = Harga hasil x Kuantiti hasil

JUMLAH Jumlah Kos + Kos Luar Jangka
PERBELANJAAN =

KOS LUAR JANGKA = 10 / 100 X Jumlah Kos

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 236

LATIHAN :

1. i. Terangkan maksud modal permulaan
………………………………………………………………………………………………
(2 markah)
ii. Terangkan maksud modal akhir.
…………………………………………………………………………………………………
(2 markah)

2. Nyatakan dua contoh bagi setiap kos berikut :

Kos Berubah Kos Tetap

i. ................................ i. ...............................

ii. ............................... i. ...............................

(4 markah)

3. Jadual menunjukkan maklumat kewangan bagi bidang usaha tanaman bayam.

PERKARA JUMLAH

Pendapatan RM 95,000.00

Kos Bahan RM 25,000.00

Kos Tenaga Kerja RM 5,000.00

Kos Tetap RM 8,000.00

Ambilan RM 2000.00

Berdasarkan jadual, hitung :

i. Modal Awal

(6 markah)

ii. Keuntungan

( 2 markah )

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 237

iii. Modal Akhir

(3 markah)

4. Jadual 1 menunjukkan sebahagian maklumat dalam belanjawan bidang usaha

tanaman tembikai susu. Andaikan kos luar jangka adalah 10%.

PERKARA RM

Harga Hasil RM 10.00 / KG

Kuantiti Hasil 5000 KG

Anggaran Kos Berubah RM 16 000

Anggaran Kos Tetap RM 8 000

Ambilan RM 500

Jadual 1

Berdasarkan jadual hitung,

i. Kos luar jangka bidang usaha itu.

ii. Modal permulaan bidang usaha itu. (4 markah)
iii. Keuntungan bidang usaha itu. (2 markah)

(4 markah)

iv. Modal akhir bidang usaha itu.

(3 markah)

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 238

TAJUK 4.0 PENGELUARAN TANAMAN

STANDARD KANDUNGAN 4.5 Tafsir untung atau rugi projek tanaman

STANDARD PEMBELAJARAN 4.5.2 Mengumpul dokumen dan menghitung kos projek
OBJEKTIF PEMBELAJARAN penanaman dan pengeluaran tanaman secara hidroponik,
fertigasi dan aeroponik
Pada akhir PdPc pelajar akan dapat :

1. Menyatakan kepentingan penyediaan dokumen.
2. Menyenaraikan dokumen sebelum, semasa dan

selepas urusniaga.
3. Menerangkan maklumat penggunaan setiap

dokumen.

TEMPOH MASA 1 Jam

TAHAP PENGUASAAN -

KAEDAH PENTAKSIRAN & 1. Latihan bertulis
INSTRUMEN PENTAKSIRAN 2. Kuiz
3. Lisan
PAUTAN BAHAN BANTU
MENGAJAR 1. Buku Teks MPEI Pertanian muka surat 190 – 196.
(LINK @ QR CODE)
CADANGAN AKTIVITI Kaedah PdPr :
1. Medium – Google Meet / Telegram dan Modul
2. Murid perlu membaca buku teks muka surat 190 – 196 dan
merujuk nota yang disediakan di bawah.
3. Murid perlu mencari dokumen urusniaga yang tedapat di
rumah masing – masing.
4. Murid menunjukkan dokumen urusniaga mereka melalui
google meet / telegram.
5. Murid menerangkan butiran yang terdapat di dalam dokumen
itu dan kegunaannya.
5. Murid membuat latihan yang disediakan.
6. Latihan perlu dihantar melalui telegram kepada guru.
Kaedah PdPc :
1. Team Word-Web

• Pelajar tulis topic di tengah-tengah kertas mahjong
• Setiap ahli pasukan menulis idea dalam peta minda

mengikut warna pen yang berbeza untuk menunjukkan
sumbangan idea setiap dari mereka

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 239

2. Galery Walk
• Pelajar mengumpul dokumen – dokumen perniagaan
yang ada di rumah seperti resit, bil, katalog dan lain –
lain.
• Bergerak dari meja anda dan pergi ke paparan yang
terdapat dalam kelas / lihat hasil kerja kumpulan lain (guru
memberi tugasan apa maklumat yang perlu mereka cari)
• Tulis komen positif terhadap hasil kerja kumpulan lain atau
ambil maklumat atau data yang diminta oleh guru.

MODUL / NOTA : 1 2

4 Sumber maklumat Memberikan
perakaunan maklumat tentang
Mengingatkan sesuatu urusniaga
pengurus tentang KEPENTINGAN
PENYEDIAAN
hutang dalam
urusniaga DOKUMEN

Dijadikan bukti bagi
sesuatu urusniaga

3

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 240

JENIS – JENIS DOKUMEN

SEBELUM SEMASA SELEPAS
Resit
Surat tanya Borang pesanan
Katalog Nota serahan Bil tunai
Invois Penyata akaun
Senarai harga Nota kredit
Sebut harga Nota debit

DOKUMEN SEBELUM URUSNIAGA

JENIS DOKUMEN HURAIAN
Surat Tanya
Katalog • Pembeli → Penjual
Senarai harga • Tujuan untuk mendapatkan maklumat barang yang hendak dibeli.
Sebut harga • Maklumat : harga barang, cara pembekalan, diskaun dan cara

pembayaran.
• Penjual → Pembeli
• Katalog ngina sebut harga.
• Maklumat katalog : Senarai harga semua barang yang dibekalkan

oleh penjual.

• Mencatatkan harga semua barang yang dijual oleh peniaga.

• Penjual → Pembeli
• Sebagai jawapan kepada surat Tanya.
• Maklumat : harga yang hendak dibeli, syarat penghantaran dan

pembayaran.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 241

Katalog Sebut Harga

Surat Tanya Senarai Harga

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 242

DOKUMEN SEMASA URUSNIAGA

JENIS DOKUMEN HURAIAN
Borang Pesanan
• Pembeli → Penjual
• Maklumat tentang barang yang hendak dibeli.
• Maklumat : jenis barang, jenama, kuantiit, harga, syarat

serahan, syarat pembayaran dan kadar diskaun.

Nota Serahan • Penjual → Pembeli
• Hantar ngina barang yang dipesan.
• Pembeli menyemak barang yang dihantar dan perakuan

barang diterima dengan selamat.
• Jenis barang dan kuantiti sahaja.(tiada harga)

Invois • Penjual → Pembeli
• Pembelian barang niaga atau asset secara kredit.
• Maklumat : Nama alamat pembeli dan penjual, ngina

urusniaga, nombor invois, kuantiti dan harga, jumlah belian,

syarat serahan dan bayaran dan K&K di K.
• 3 Salinan (asal pembeli dan 2 penjual)

Nota kredit • Penjual → Pembeli (hutang dikurang)
(duit keluar) • Tujuan :
• - Pulangan barang rosak, salah jenama @ tidak berkualiti.
• - Bayaran terlebih dari sepatutnya.
• - Pulangan bekas kosong yang dikenakan bayaran dalam

invois.
• - Jumlah hutang terlebih kerana salah kiraan.
• - Pembeli diberi elaun @ komisen.

Nota debit • Penjual → Pembeli (hutang bertambah)
(duit masuk) • Tujuan :
• - Ketinggalan catatan kos dalam invois.
• - Bayaran dikenakan terkurang
• - Faedah keatas bayaran lewat oleh pembeli.
• - jumlah hutang kurang kerana salah kiraan
• - Bayaran tambahan kerana tukar barang

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 243

Nota Debit Nota Kredit

Invois
Borang Pesanan

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 244

DOKUMEN SELEPAS URUSNIAGA

JENIS DOKUMEN HURAIAN
Bil tunai
Resit • Penjual → Pembeli
• Pembelian barang niaga dengan wang tunai atau cek.
• Bukti asset atau perkhidmatan dibeli secara tunai.

• Penjual → Pembeli
• Selepas menerima bayaran dari pembeli
• Bukti penerimaan dan pembayaran telah dibuat

Penyata akaun • Penjual → Pembeli
• Peringatan kepada penghutang yang dihantar setiap akhir

bulan
• Maklumat : baki hutang awal bulan, jumlah jualan, pulangan

bayaran dan baki hutang yang perlu dijelaskan.

Resit

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 245

Penyata Akaun Bil Tunai

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 246
LATIHAN

1. Rajah menunjukkan pengkelasan jenis dokumen perniagaan. Lengkapkan rajah itu.

DOKUMEN PERNIAGAAN

SEBELUM SEMASA SELEPAS

i. ii. iii.
2. Rajah menunjukkan salah satu dokumen perniagaan. (3 markah)

Berdasarkan rajah,
i. Nyatakan jenis dokumen itu.

…………………………………………………………………………………………

(1 markah)

ii. Terangkan dua peranan dokumen itu.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

(4 markah)

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 247

3.Lengkapkan jadual di bawah dengan pernyataan yang betul berkaitan dokumen urus
niaga.

Jenis Dokumen Huraian
Surat tanya i. ………………………………………………..

………………………………………………..

ii. ............................ Dikeluarkan oleh penjual kepada pembeli,
Pembelian barang niaga dengan wang tunai atau cek.

Bukti asset atau perkhidmatan dibeli secara tunai.

Invois iii. …………………………………………………
…………………………………………………

[5 markah]

4. Nyatakan dua kepentingan dokumen urusniaga.
i. ……………………………………………………………………………………………….
ii. ………………………………………………………………………………………………

(2 markah)

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 248

TAJUK 4.0 PENGELUARAN TANAMAN

STANDARD KANDUNGAN 4.5 Tafsir untung atau rugi projek tanaman

STANDARD PEMBELAJARAN 4.5.3 Mengumpul dokumen dan menghitung hasil
OBJEKTIF PEMBELAJARAN pendapatan projek penanaman dan pengeluaran
tanaman secara hidroponik, fertigasi dan ngina ic.
Pada akhir PdPc pelajar akan dapat :
1. Menyatakan maksud hasil pendapatan
2. Menyatakan maklumat yang diperlukan dalam pengiraan
pendapatan.
3. Menghitung anggaran pendapatan

TEMPOH MASA 1 Jam

TAHAP PENGUASAAN TP 3 Menyediakan penyata untung rugi mudah dari
dokumen kos projek dan dokumen hasil pendapatan
KAEDAH PENTAKSIRAN
& INSTRUMEN 1. Latihan bertulis
PENTAKSIRAN 2. Kuiz
3. Lisan
PAUTAN BAHAN BANTU
MENGAJAR Buku Teks MPEI Pertanian muka surat 198 – 200
(LINK @ QR CODE)
CADANGAN AKTIVITI Kaedah PdPr :
1. Medium – Google Meet / Telegram dan Modul
2. Murid perlu membaca buku teks dan nota yang disediakan di
bawah
3. Guru menunjuk cara menyediakan format penyata melalui
video atau google meet.
5. Murid membuat latihan yang disediakan.
6. Latihan perlu dihantar melalui telegram kepada guru.

Kaedah PdPc :

Window Pane
• Guru melakar jadual penyata kewangan di papan putih.
• Ahli dalam pasukan bergilir-gilir menyambung maklumat
yang diperlukan di dalam jadual.

Panitia Pertanian Negeri Kedah

MODUL BERSTRUKTUR MPEI PERTANIAN 249

MODUL / NOTA

PENDAPATAN Wang yang diterima oleh peniaga daripada aktiviti jualan barang niaga

Pengusaha akan mengira hasil pendapatan untuk tujuan merekod prestasi
projek

Harga seunit hasil perlu didarabkan dengan kuantiti hasil tanaman

Anggaran Pendapatan yang
Pendapatan dijangka akan diperoleh

oleh pengusaha bagi
suatu jangka masa

pengeluaran

PENDAPATAN = Harga hasil x Kuantiti hasil

Anggaran Kos yang dijangka akan
Perbelanjaan dikeluarkan untuk
membiayai sesuatu

bidang usaha. Meliputi
Kos tetap dan Kos
berubah

Panitia Pertanian Negeri Kedah