คู่มือครู พว ศิลปะ ป.6 2564

ค่มู อื ครูใชค้ กู่ ับหนังสือเรียน
มาตรฐานสากล ๖ช้นั ประถมศึกษาปีที่

๒๑ 5ศตวรรษที่
BBL Steps

ใชก้ ระบวนการ

GPAS

เนน้ การท�ำ งานของสมอง

BBL & PBL

จดั การเรยี นรตู้ ามแนวทาง

Backward

Design

เพ่มิ ผลสัมฤทธด์ิ ว้ ย

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

สโทคักูอ่ รษางะเงศซาตียนวนรบรแูรษณลทะี่า๒โกลา๑กร

เฉลยคำ�ตอบ

ละเอียดทุกข้อ

QคCวOาRDมEรนส้คู วว่ือาตั มเกสเขรร้ารใิมมจ

สถาบนั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)

ผังสาระการเรยี นรู้

หนังสอื เรียน รายวิชาพืน้ ฐาน ศลิ ปะ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ ๖ กลุ่มสาระการเรยี นรศู้ ลิ ปะ

หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ ๒ สตี รงขา้ มก็งามได้ หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๑ สวยงามดว้ ยความสมดุล หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี ๑ องค์ประกอบดนตรี หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ ๒ เครื่องดนตรีไทยและ
(ศ ๑.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๖) (ศ ๑.๑ ป.๖/๒, ป.๖/๕) และศพั ท์สงั คตี เครือ่ งดนตรีสากล
(ศ ๒.๑ ป.๖/๑) (ศ ๒.๑ ป.๖/๒)
หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี ๓ ๒ มติ ิ สู่ ๓ มติ ิ สาระท่ี ๑ ศิลปะ
(ศ ๑.๑ ป.๖/๓) ทัศนศิลป์ สาระท่ี ๒ หน่วยการเรยี นรู้ท่ี ๓ เครอื่ งหมายและ
ดนตรี สญั ลกั ษณ์ทางดนตรี
หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ ๔ ป้นั แตง่ เตมิ เพมิ่ และลด (ศ ๒.๑ ป.๖/๓)
(ศ ๑.๑ ป.๖/๔)
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๔ หลกั การรอ้ งเพลง
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๕ ภาพนีม้ คี วามหมาย (ศ ๒.๑ ป.๖/๔)
(ศ ๑.๑ ป.๖/๗)
หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี ๕ การวเิ คราะหเ์ พลง
หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ ๖ ทัศนศลิ ป์สะท้อนชวี ิต และหลักการฟังเพลง
(ศ ๑.๒ ป.๖/๑, ป.๖/๒, ป.๖/๓) (ศ ๒.๑ ป.๖/๕, ป.๖/๖)

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ ๖ วิวัฒนาการดนตรีไทย
(ศ ๒.๒ ป.๖/๑, ป.๖/๒, ป.๖/๓)

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๑ นาฏศลิ ป์สร้างสรรค์ สาระที่ ๓ หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ ๔ มารยาทในการชมการแสดงนาฏศลิ ป์และละคร
(ศ ๓.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๒) นาฏศลิ ป์ (ศ ๓.๑ ป.๖/๕, ศ ๓.๒ ป.๖/๒)

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๒ นาฏยศัพท์และภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ไทย หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ ๕ บทบาทหนา้ ทขี่ องงานนาฏศิลปแ์ ละการละคร
(ศ ๓.๑ ป.๖/๓) (ศ ๓.๑ ป.๖/๔, ป.๖/๖)

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี ๓ การแสดงนาฏศลิ ป์และละคร หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี ๖ ประวตั นิ าฏศลิ ปแ์ ละการละครของไทย
(ศ ๓.๑ ป.๖/๓) (ศ ๓.๒ ป.๖/๑)

คูม่ อื ครูใชค้ กู่ ับหนังสอื เรยี น
ศลิ ปะ ๖กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ
ั้ชนประถมศึกษาปีท่ี
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน
พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

website : สงวนลขิ สิทธ์ิ
บรษิ ัท พฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จ�ำ กัด
www.iadth.com พ.ศ. ๒๕๖๔
สถาบนั พฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.)
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ติ กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อตั โนมตั ิ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อตั โนมตั ิ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

พิเศษ การพัฒนาคณุ ภาพผูเ้ รียนทสี่ อดคลอ้ งกับ

G PA S S t e p s เสริมสร้างศักยภาพการเรยี นรตู้ าม

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การอธบิ ายเปา้ หมาย St St เป้าหมายการเรยี นรู้ จดุ ประกายความคดิ
การเรียนรู้ และการท�ำ
ช้ินงานท่ผี ู้เรยี นจะได้ ระบเุ ปา้ หมายการเรยี นรใู้ นหลกั สตู รตามแนวทาง 55%
คะแนนอยา่ งชดั เจน ทำ�ใหผ้ ้เู รียน Backward Design ซง่ึ ประกอบดว้ ย
เห็นทิศทางในการเรยี น เปน็ การ - มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ชว้ี ดั ลวดลายบนปกี ผเี สื้อมีความสมดลุ กัน นักเรยี นลองมอง
ขจดั ความกังวลใจ และสรา้ ง - สมรรถนะส�ำ คญั ของผเู้ รยี น ไปรอบ ๆ ตัวดสู ิว่ามีสิ่งใดบา้ งท่ลี วดลายมีความสมดุลเหมือนกัน
ความรสู้ กึ เชงิ บวกใหแ้ ก่ผเู้ รยี น - คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
การใชค้ ำ�ถาม 10 ศิลปะ ป.๖
หรอื ก�ำ หนดปัญหา ภาระงาน/ชนิ้ งาน
ทผี่ เู้ รียนต้องพบในชวี ติ ก�ำ หนดภาระงานหรือชิน้ งานของผูเ้ รียน กิจกรรมเสริมสรา้ งศักยภาพการเรียนร้ใู นศตวรรษท่ี 21
(Problem Based Learning: PBL) ซ่ึงเป็นหลักฐานแสดงความเข้าใจ ขอ้ สอบเนน้ สมรรถนะ
เพ่ือสรา้ งความรู้สึกต่นื เตน้ ทา้ ทาย
กระตนุ้ อารมณใ์ ห้ผู้เรียนสนใจ ep 1 ขัน้ สังเกต และสารประโยชน์มากมายสำ�หรับครู
อยากเรียนรู้ อยากสบื สอบ
ซึ่งสง่ ผลต่อการเรียนรู้ทีด่ ี รวบรวมข้อมูล

การรวบรวมขอ้ มูล 1. ต้งั ค�ำ ถาม ตัง้ สมมุตฐิ าน เพ่อื กระต้นุ
จากสิง่ แวดลอ้ ม ประสบการณ์ให้ผ้เู รยี นเกิดการเรียนรู้
และแหลง่ เรยี นรู้
อยา่ งหลากหลาย ผา่ นระบบ 2. สังเกตและรวบรวมข้อมลู จากแหล่งเรียนรู้
ประสาทสมั ผสั (ways of knowing) อย่างหลากหลาย เพื่อให้ผูเ้ รียนร้จู กั
ทงั้ การเห็น (ทางตา) การไดย้ นิ เลอื กข้อมลู ทต่ี อ้ งการ
(ทางหู) การสมั ผสั (ทางกาย)
การได้กล่ิน (ทางจมกู ) ep 2
การรับรส (ทางปาก) ทำ�ใหส้ มอง
เกดิ การเรียนรูแ้ ละมีพฒั นาการ ขั้นคดิ วิเคราะหแ์ ละสรปุ ความรู้
เพราะส่งิ แวดล้อมคอื ตวั กระตนุ้
พฒั นาการสมอง และส่งิ แวดล้อม 3. จดั กระทำ�ข้อมลู ดว้ ยการคดิ วเิ คราะห์
ทห่ี ลากหลายทำ�ให้สมองเรียนรู้ไดด้ ี (จ�ำ แนก จัดหมวดหมู่ หาความสัมพนั ธ ์
การจดั ข้อมลู ของสมอง เปรียบเทียบ ฯลฯ) โดยใช้แผนภาพจดั
จะใช้การคิดหา ความคดิ อยา่ งเป็นระบบ สรปุ สาระส�ำ คัญ
ความสัมพันธเ์ ช่อื มโยงกับ สงั เคราะหเ์ ป็นความคิดรวบยอด
ประสบการณ์เดิม เปรยี บเทยี บ
จัดกลมุ่ และสรุปเป็นหลกั การ 4. คิดประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่าโดยเช่ือมโยงกับ
ของตนเอง กิจกรรมท่เี นน้ การคิด หลกั คณุ ธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม หลกั ปรชั ญา
จงึ ทำ�ใหส้ มองเกดิ การเรยี นรู้ ของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อสร้างความเป็น
และครตู ้องฝึกให้ผเู้ รียนใช้ พลเมืองไทยและพลโลกท่ีมีคุณภาพ
แผนภาพความคดิ แลว้ สรุปเปน็ ความคิดรวบยอด
(Graphic Organizers)
เพ่อื จดั ขอ้ มลู อยา่ งเป็นระบบ 5. สรา้ งทางเลอื กโดยออกแบบหรอื คดิ สรา้ งสรรค์
สรา้ งการคิดอย่างมีแบบแผน แนวทางอย่างหลากหลาย แล้วตัดสินใจ
เลือกแนวทางทดี่ ีที่สดุ

6. วางแผนขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ
เพื่อนำ�ไปสคู่ วามส�ำ เรจ็

การคิดประเมนิ เพอ่ื เพ่ิมคณุ ค่า ท�ำ ให้ผู้เรยี นเหน็ ความส�ำ คัญของสิ่งน้นั
ข้อมลู ที่มคี วามส�ำ คัญมีความหมายต่อชีวติ สมองจะสนใจและตอบสนอง
จึงส่งข้อมลู เหล่านนั้ เขา้ สูก่ ระบวนการเรยี นรู้ โดยเช่อื มโยงกบั ความรู้
และทักษะท่ีมอี ยูเ่ ดิม สรา้ งความหมายใหม้ ากยิ่งข้นึ

สุดยอดคู่มือครู 2

การเรียนร้ขู องสมอง (Brain Based Learning) พเิศษ

มาตรฐานสากลในศตวรรษที่ 21

Apขp้ันlปyฏiิบnัตgิแลanะสdรCุปoคnsวtาruมcรtiู้หngลังthกeารKปnoฏwิบlัeตdิ ge A ขั้นส่ือสารและน�ำเสนอ ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying the Communication Skill

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St St St asean

3ep ขนั้ ปฏหิบลัตังกแิ าลระปสฏริบุปัตควิ ามรู้

๑. ความสมดลุ 7. เขยี นข้นั ตอนการปฏิบัตงิ านจริงและ

ความสมดลุ คอื ความเทา่ กัน เสมอกนั ส่งิ ต่าง ๆ ท่ีเราเห็นวา่ มีความสวยงาม ลงมอื ปฏบิ ตั ติ ามแผน ประเมนิ ความส�ำ เรจ็
เมื่อนกั เรยี นสังเกตใหด้ กี จ็ ะพบวา่ มีความสมดลุ แฝงอยู่ในส่ิงน้ัน เชน่
ของงานและประเมนิ การท�ำ งานเชิงระบบ
55%พระที่น่ังอนันตสมาคม แม้มีความแตกต่างทางด้านซ้าย
เพอ่ื ปรบั ปรงุ และแกป้ ญั หา แลว้ สรปุ การเคลอ่ื นไหวและ
และด้านขวา แต่ก็ยังมีความสมดุลสวยงาม เปน็ ความคดิ รวบยอด การลงมือปฏิบตั ิทำ�ให้

8. น�ำ ความเขา้ ใจท่ีเกดิ จากการปฏบิ ัติ สมองพัฒนาทั้งสองด้าน
เม่อื ผเู้ รยี นน�ำ หลกั การจากศาสตร์
มาสรา้ งองค์ความรู้ หรือสรปุ เปน็ หลกั การ แขนงตา่ ง ๆ ไปปฏบิ ตั ิหรือลงมือ
แกป้ ญั หามากข้ึน ความร้จู ะยง่ิ ถักทอ
ขยายกวา้ งข้ึน เกิดทักษะการคิด
รเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ (creative thinking)
ep 4 การคดิ แก้ปญั หา (problem solving

ประตูวัดโพธิ์ ความสมดุลท่ีเกิดจาก ขนั้ สอ่ื สารและนำ� เสนอ thinking) การคดิ อยา่ งมวี จิ ารณญาณ
ความเหมือนกัน เท่ากันในด้านซ้าย (critical thinking) ผูเ้ รียนได้พฒั นา
และด้านขวา และความสมดุลใน 9. สอื่ สารและน�ำ เสนอผลงานหรอื ความส�ำ เรจ็ ความคิดทั้งระบบ และสามารถ
ลายไทย เพ่อื ขยายความรู้ในรปู แบบการอภปิ ราย
การรายงาน นำ�เสนอดว้ ยแผงโครงงาน สร้างองคค์ วามร้ไู ปพรอ้ ม ๆ กนั
ความรเู้ พม่ิ เตมิ PowerPoint Presentation เป็นตน้ เกดิ ความเขา้ ใจท่ลี ่มุ ลึกและเปน็

ความสมดุลในดอกบานช่ืน พ ร ะ ที่ นั่ ง อ นั น ต ส ม า ค ม สร้างขึ้นใน ความเข้าใจทีค่ งทน สามารถน�ำ ไป
สมัยรัชกาลที่ ๕ สร้างด้วยหินอ่อน เป็นศิลปะ ประดิษฐผ์ ลงาน สรา้ งผลติ ภัณฑ์
จดุ ประกายความรู้ ตะวันตก บนเพดานของพระที่นั่งมีภาพเขียนสี จัดทำ�โครงงาน (Project Based
ปูนเปียกสวยงาม

Learning: PBL) พัฒนาพหปุ ญั ญา
และขยายผลสสู่ ังคมตามมาตรฐาน
วดั โพธ ์ิ มีชอื่ เต็มว่า วัดพระเชตุพนวิมลมงั คลารามราชวรมหาวหิ าร เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ep 5 สากลและวสิ ัยทศั น์ในศตวรรษที่ 21
และเป็นวดั ประจาํ รัชกาลในสมยั รัชกาลที่ ๑ ข้นั ประเมินเพ่อื เพิม่ คุณคา่
บริการสงั คมและจิตสาธารณะ
สวยงามด้วยความสมดุล 11

กจิ กรรมเสรมิ สร้างศกั ยภาพการเรียนรูใ้ นศตวรรษท่ี 21 10. เชื่อมโยงความรู้ไปสู่การทำ�ประโยชน์ให้กับ
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ ท้องถ่ิน สังคม ส่ิงแวดล้อม ในระดับ
ประเทศ อาเซียน และโลก ตามวุฒิภาวะ
และสารประโยชน์มากมายสำ�หรบั ครู ข อ ง ผู้ เ รี ย น แ ล้ ว ป ร ะ เ มิ น ค่ า นิ ย ม
นสิ ัยแห่งการคดิ การกระท�ำ

Active Learning

3 สุดยอดคู่มือครู

พเิ ศษ

GPAS กระบวนการเรียนรู้ BBL อย่างแท้จริง
Steps ตามมาตรฐานสากลและวสิ ัยทัศน์ในศตวรรษท่ี ๒๑

ep 1

ขั้นสังเกต รวบรวมขอ้ มลู (Gathering)
St
St การรวบรวมข้อมูลเพ่ือสร้างฐานการเรียนรู้ กระตุ้นอารมณ์ตื่นเต้น สร้างความรู้สึกเชิงบวก สนุกสนาน
น่าสนใจ ทำ�ให้สมองต่ืนตวั พร้อมเรยี นรู้ ซึ่งมี ๒ วธิ ี ดงั น้ี
St
วธิ ที ่ี ๑ การใชค้ ำ�ถามหรือกำ�หนดปัญหาทีผ่ ูเ้ รยี นตอ้ งพบในชวี ติ

วธิ ที ่ ี ๒ ให้ผู้เรียนอยู่ในสิ่งแวดล้อมท่ีเอื้อต่อการเรียนรู้ โดยใช้ระบบประสาทสัมผัสรับรู้ข้อมูล เรียนรู้
จากของจริง สง่ิ ใกลต้ วั ภาพ บัตรคำ� ฯลฯ รวมทั้งได้สบื ค้นจากแหล่งเรยี นรู้ตา่ งๆ ดว้ ยตนเอง

GPAS 5 Steps Gatheringขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
GPAS 5 Steps

ep 1 eบpูร1ณากขา้ันรสงั ทเกบตูรักณษากะารศทักตษะวศตรวรรรษษทท่ี 21ี่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
รวบรวมข้อมูล
ขัน้ สังเกต๒. นักเรียนร่วมกันเล่นเกมคู่สีคู่กัน
รวบรวมขอ้ มูลโดยนักเรียนเขียนช่ือสีท่ีตนเอง

ชอบมากที่สุดลงในกระดาษ และติด

๑. สคี ่ตู รงข้ามไว้ท่ีหน้าผากของตนเอง ใช้คำาถาม
๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น เ ล่ น เ ก ม คู่ สี คู่ กั น เพอื่ ใหน้ กั เรียนหาคู่สีของตนเอง ดงั น้ี
ข ี ย น ชื่ อ สี ท่ี ต น เ อ ง • สีที่เหมือนหรือใกล้เคียงกับสีของ ๑. สีคู่ตรงขา้ ม
โ ด ย นั ก เ รี ย น เ สีคู่ตรงข้าม คือ สีท่ีอยู่ตรงข้ามกันในวงสีธรรมชาติ เป็นคู่สีกันคือ สีคู่ที่ตัดกัน
ตนเองคอื สีอะไร หรือต่างจากกันมากที่สุด เช่น สีแดงกับสีเขียว สีม่วงกับสีเหลือง สีส้มกับสีน้ำาเงิน
เม่ือนักเรียนผสมแม่สีจนได้สีขั้นท่ี ๓ แล้วจัดเรียงเป็นวงสี นักเรียนจะพบว่ามีส ี
ท่ีอยู่ตรงข้ามกันหลายคู่

ชอบมากที่สุดลง ใน •ก สสรีขีทอี่แะงตตดกนตเอา่างงษคหอื รส ืออี แตะไรลรงกะันขต้ามิดกับ สีคู่ตรงข้าม คือ สีท่ีอยู่ตรงข้ามกันในวงสีธรรมชาติ เป็นคู่สีกันคือ สีคู่ท่ีตัดกัน
ไ ว้ ที่ ห น้ าผ า ก ข องตนเอง ใช้คำาถาม ๓. นกั เรียนศกึ ษาความรู้เรอ่ื ง สคี ู่ตรงขา้ ม หรือต่างจากกันมากที่สุด เช่น สีแดงกับสีเขียว สีม่วงกับสีเหลือง สีส้มกับสีนำ้าเงิน
แล้วร่วมกันสนทนาเพ่ือเช่ือมโยง เม่ือนักเรียนผสมแม่สีจนได้สีขั้นท่ี ๓ แล้วจัดเรียงเป็นวงสี นักเรียนจะพบว่ามีส
เพอ่ื ให้นักเรยี นหาคคสู่วาีขมรอู้ งตนเอง ดังนี้ ท่ีอยู่ตรงข้ามกันหลายคู่

• สีที่เหมือนหรือใกล้เคียงกับสีของ

ตนเองคอื สอี ะไร

• สีที่แตกต่างหรือตรงกันข้ามกับ

สขี องตนเองคอื สอี ะไร วงสีธรรมชาติ

๓. นักเรียนศกึ ษาความรู้เรื่อง สีคตู่ รงข้าม วงสีธรรมชำติที่เกิดจำกกำรผสมกันของแม่สี
แล้วร่วมกันสนทนาเพ่ือเช่ือมโยง ได้เป็นสีต่ำง ๆ ซ่ึงกลำยเป็นคู่สีกัน
ความรู้
22 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 22 รอบรู้อาเซียนและโลก

a saeseaann

สีธงชาติของประเทศสมาชกิ อาเซยี น
๑. ประเทศบรไู นดารุสซาลาม : ธงชาตมิ สี ีเหลือง สีขาว สดี าำ และสีแดง
๒. ประเทศกมั พชู า : ธงชาตมิ ีสีนำ้าเงิน สีแดง และสขี าว
๓. ประเทศอนิ โดนีเซยี : ธงชาตมิ สี ีแดง และสีขาว
๔. ประเทศลาว : ธงชาติมสี ีน้ำาเงิน สแี ดง และสขี าว
๕. ประเทศมาเลเซยี : ธงชาติมีสแี ดง สขี าว สีนำ้าเงิน และสีเหลอื ง

สุดยอดคู่มือครู 4

วงสีธรรมชาติ

พเิ ศษ

ep 2

ขั้นคิดวิเคราะหแ์ ละสรปุ ความรู้ (Processing)
St
St St
สมองจะเกิดการเรียนรู้ทันทีเม่ือประเมินได้ว่า เรื่องท่ีกำ�ลังเรียนมีความหมายและสำ�คัญต่อการดำ�เนินชีวิต
ดังน้ัน ในการสอนควรให้ผู้เรียนคิดประเมินเพื่อสร้างความหมายของความรู้ในมิติคุณธรรม จริยธรรม และ
ค่านิยมหลกั ๑๒ ประการ

ผเู้ รยี นจะกระตอื รอื รน้ เมอ่ื รา่ งกายไดเ้ คลอ่ื นไหว มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมการเรยี นรู้ ท�ำ ใหส้ มองพฒั นา มศี กั ยภาพ
ในการคิดมากขึ้น สมองจะใช้การคิดหาความสมั พนั ธข์ องส่ิงตา่ ง ๆ เพอื่ เปรียบเทยี บ จัดกลุม่ และสร้างเปน็ หลักการ
ของตนเอง โดยใช้แผนภาพมาชว่ ยจดั ความคดิ เหล่านี้ใหเ้ ปน็ ระบบชดั เจน

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
A A Spplying pplying elf Regulatingand ConstructinAgpptขh้ันlyปeiฏnิบKgัตnaิแonลdะwสCรloุปenคdsวtgrาuมecรtiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge
Applytขihnั้นegสื่อtChสeาoรCmแoลmmะนm�าuuเnสniนciaอctaiotnioSknill Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า-
เสริมความรู้ ครูควรสอน เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ตัวช้ีวัด 2aseaenapse2aeรnอpบรู้อราขอเซ้นั ียบคนดิ รแวลู้อิเคะโราลากเะซห์ียนและโลก

๔. เงาตกกระทบ และสรปุ ควขามนั้ รู้ คิดวเิ คราะห์
สามารถลงน้�าหนักแสงเงา ๑๐. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กแั นลวะิ เสครรปุ า ะคหว์าวม่ า รู้

๔. เงาตกกระทบ นอกจากแสงจะท�าให้เกิดเงาท่ีวัตถุแล้ว แสงยังท�าให้เกิดเงาท่ีบริเวณพ้ืน เงาตกกระทบมีลักษณะอย่างไร
หรือฉากซ่ึงอยู่ใกล้วัตถุอีกด้วย เม่ือแสงผ่านวัตถุนั้นมาท่ีพ้ืนหรือฉากซ่ึงอยู่ใกล้วัตถุ
๑๐จ.า กนนั้นั กนักเเรรียี ยนสนำารรว่จวส่ิมงต่กางั นๆ วิ เ ค ร า ะ ห์ ว่ า
นอกจากแสงจะท�าให้เกไเิงดมา่ไตเดกง้ กการ็จทะะที่เวกบัติดเงถาตุแาลมร้วูปร ่าแงขสองงวยัตถังุขทึ้น�บานใพห้ืน้เหกรือิดฉเางกนา้ันท ่ีซบึ่งรเงิาเชวนณิดนพี้เร้ืียนก ว่า แในละบสเรงั งิเเวกาตณตสโง่ิ รกตงา่ เงกร ๆียร ทนะมี่ เีท(งกาตลบกากมงรแีะลจท้งับก) ษณะอย่างไร
รือฉากซ่ึงอยู่ใกล้วัตถุอีกด้วย เม่ือแสงผ่านวัตถุน้ันมาท่ีพ้ืนหรือฉากซ่ึงอยู่ใกล้วัตถุ แลว้ รจว่ มากกนั วนเิ คั้นรานะหักว์ า่ เเงราตียกกนระสทำบารวจส่ิงต่าง ๆ
ได้ ก็จะเกิดเงาตามรูปร่างของวัตถุข้ึนบนพื้นหรือฉากน้ัน ซึ่งเงาชนิดนี้เรียกว่า
าตกกระทบ ๑๑. ขนอักงเสรใีย่งิ นตน่าวงบา ๆดร ภมิเาีลพวักสษณิ่งณตะโ่าองร ยๆง่า งเบไรรรบิเียว้างณน (กลางแจ้ง)
โรงเรแียลนะที่สสำางัรเวกจมตาส แง่ิ ลต้วใา่ ชง้ด ินๆส ทอ มี่ เี งาตกกระทบ
นลำางผแลแสงงลาเนงว้ มารทาว่แี่ตลมกกกกเปรนั ละ่ีทวยนบเิ คเ รจีรยานากะรนู้กห้ัันนว์ า่ เงาตกกระทบ
แลว้ รขว่ มอกงนั สสิ่งรปุตค่าวงาม คๆดิ รมวบลี ยกั อดษณะอยา่ งไรบ้าง

๑๑. นักเรียนวาดภาพส่ิงต่าง ๆ บริเวณ

โรงเรียนที่สำารวจมา แล้วใช้ดินสอ

ลงแสงเงาท่ีตกกระทบ จากน้ัน

นำาผลงานมาแลกเปล่ียนเรียนรู้กัน

คำ� ถำมทำ้ ทำย แล้วร่วมกันสรุปความคดิ รวบยอด
ถ้าเปน็ เวลาเทีย่ งวนั
เงาของนักเรยี นจะเปน็ สนกุ กับคาํ ศพั ท์
ลกั ษณะอย่างไร
light (ไลท) แสง
shadow (แชด′โ� ด) เงา

๒ มิติ สู่ ๓ มติ ิ 43 เงาตกกระทบ

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ส่ิงใดมลี ักษณะเป็น ๓ มิติ (เฉลย ๑ เพราะลักษณะของภาพ
๑ ถ้าำ ท่มี องเห็นความลึก ๓ มิติ จะมีความกวา้ ง ความยาว
๒ กระดาษวาดเขยี น ๑ แผน่ ความลึกและความหนา)
๓ ภาพถา่ ยขนาด ๔ Ö ๖ นว้ิ
ค�ำถำมท้ำทำย ๔ ผ้าทอพื้นเมอื ง ๑ ผืน

ถ้าเป็นเวลาเท่ยี งวนั สนุกกับคาํ ศพั ท์ 43 สุดยอดคู่มือครู
เงาของนักเรียนจะเปน็
light (ไลท) แสง เงาตกกระทบ
ลกั ษณะอยา่ งไร shadow (แชด′โ� ด) เงา

๒ มติ ิ สู่ ๓ มิติ 43 5 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

ep 3
St
ขัน้ ปฏบิ ัติและสรปุ ความรู้หลงั การปฏบิ ัติ (Applying and Constructing the Knowledge)
St
การน�ำ หลักการท่สี ร้างขึ้นไปปฏิบัติ ลงมอื ท�ำ ลงมือแก้ปญั หา ท�ำ ใหส้ มองตอ่ ยอดความรู้ที่มอี ยูเ่ ดมิ เกิดความรู้
St
ทซ่ี บั ซอ้ นขนึ้ ยงิ่ ปฏบิ ตั เิ ปน็ ประGจP�ำAจSะ5เกStดิepคsวามช�ำ นาญ กลายขั้นเปสังน็Gเกคตaวtรhาวeมบrรเiวขnมา้gขใ้อจมทูลคี่ งทน ซงึ่ เรยี กวข้ัาน่ คอิดงวิคPเคrค์รoาวcะหาe์แมsลsระiสnู้ รหgุปรคอืวาปมญัรู้ ญา

ep 2 บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ขั้นคดิ วิเคราะห์ GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
และสรปุ ความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ๓. ตวั อยา่ งรขูป้อสปอบ้นั เนต้นา่สมงรรๆถนะ

๑๒. นรูปักปเeร้ันpียต2น่างศ ึกๆ ษแขเลพาน้ั ะ คส่ือิดวรเวิุปเปเิ คคค็นรวราาแะมาหรระ์ู้งหบ์ตันัวดอายล่ใาจง
๑๓. ในนัก๑กเ๒รา.รีย สนรนูปัรกแปา้เรงบั้นียสต่งนร่ากงรศ ลคึกๆุ่ม ์ผษเรพาล่ว ่ืองวมเาิเปคนก็นรขันแาอรอะงงหอบต์ตกันนัวดแอเาอบยลง่ใบาจง
แจกนั ลในวกดาลรสายร้าตงสา่ งรร คๆ์ผ พลงราอ้นมขอกงาำตหนนเอดง ๓. ตัวอย่างรปู ป้นั ตา่ ง ๆ

วัส๑ด๓ุท. ่ีจนะักใเชรีย้ในแกบา่รงกสลรุ่ม้ารง่วสมรกรันคอ์ผอลกงแาบนบ
แเแชชล่น่น้ว ้ำารดผ่วินเแแวชัสสมจชน่นดก่นมก ้ำาันุทำ้าดมกันผลี่จินันาะวสวนใวดม าชำ้าล ดมก้ใงขานัินนาแยวกว ตเผ ดาดหา่ขรินนงรนสว เูปรขๆดหีย้า ั้รนนทงวพูปสีย ตรรทรวกอ้งรอ รมรตคกงนกะ์ผรต่าำาดะกลง่าหดงงา านา าษๆรษดนๆ
ปฏิบตั ิงแาลน้วร่วมกันวางแผนขั้นตอนการ
ปฏบิ ัตงิ าน

St 3ep ep 3แหลลขะงั สน้ักรปาแหุปรลลฏขปะคังิบสัน้วกฏรตัปาาิบุปรมฏิ ปคัติบรวฏัติู้าิบมิ ตั ริู้

St๑๔. นกั ๑เ๔ร.ยี นกัแเตรยีล่ นะแกตลล่ มุ่ะกรลว่ มุ่มรกว่ มนั กสนั รสา้ รงา้ สงสรรรรคค์
ขทง้าี่ออนอมปกู ล้ัขงแทนแ้บา่ีอขอบแนบอั้มนบจบปกู ลันั้ไนกแตทวขบัแน้กึอ้ั นบจ พจดไนกตวงัารัน้อต ก้กอพจัวนามขอารกย้กรอเว่าขามขปดงีรยเว้ัขเนปดนีหย้ั เนลบนหลลบันงลือันงืทอใใทใใึนกชึนกช ้ ้
แบบแบบบันบทันทึกกึ ดงาังนตปนั้ัวแอจยกันา่ งจากขวดเหลือใช้

แบบบนั ทช่อืึกผงลางนานป นั้ แจกันจากขวดเหลอื ใช้

ช่อื ผลงานวสั ดุ อุปกรณ์ 56 ศิลปะ ป.๖
วัสดุ อปุ กรณ์
56 ศิลปะ ป.๖
ข้นั ตอนการปั้น

๔.

ขัน้ ตอนการปนั้ ๓.

๒.

๑.๔.
๓.

๒.
สุดยอ๑ด.คู่มือครู 56

สุดยอดคู่มือครู 6 56
สุดยอดคู่มือครู

พเิ ศษ

ppข้ันlyปiฏnิบgัตaิแnลdะeสCpรoุป4nคsวtrาuมcรtiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�าuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
St
St St
ริมความรู้ ครูควรสอน ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ (Aตpัวpชlี้วyัดing the Communication Skilla)sean รอบรู้อาเซียนและโลก

3ep ขน้ั ปฏิบตั ิ

การถ่ายทอดความรู้ ความคิด ความรู้สึก โดยใช้ภาษา แสดงถึงความสาแหมลละาังสกรราถุปรใปคนวฏาบิกมัตาริรู้ สื่อสารหรือปัญญา
ธกทาเ์รียนอำ่ นคำ�คสแ ดคห�ำัดลอว้าร-ะ่ำทานือคนมาสภวสือ่ำากม�ำอษาหเิเการรลมิจ็จสำก็คกกขยื่อทวขรรอสารระองมมาอบงตเชครพนวนอื่�ำแัฒนิกต ลคผสก่อนวะเู้ไ์าาราปผนกรมียนู้เำน�าเรนล้ีรเ้ีทยีื่ออจสนม�ำ่าะนคนใใเกสหอกวจ็ ำเิดผ้ มะปคู้เไหร็นดวมียาพ้กำนมยาัฒไภรดนสาแ้ าครลท้าภกักงมู เอษปิใาจะลรดยี่ เมา้กนณนดิ คเแ์เวทชราคิงงมบโบรนนัวู้ โกทดลไัศายดลนดี ้อใ้วคจ๑๑ยยตท่๔๕าิซี่จง..งึ่ ะดกนคแนสี นันรัักวเกมา้แาวเเงรมล่ือทรสียะถผาีรยกนงูู้อกรปนันร่ืนตคร่วป้์ผชอับถม่ืลนงรป้ากขงชนะรันาองุอำ�เนสงแมเบตผสรกิผนุปน่อล้ไลขๆสอ งงใาิ่โงตหาไดนทปนด้รย ่ีเขพขีขใวช้าึ้นอรจใ้คง้อจสอตมเมอปนหพ็บนาชวิ เื่นตชอมร์

พล อดิ -ทิ-พน ก�าลังที่ยังผลใหส้ �าเรจ็ อา� นาจท่สี ามารถบันดาล ความรู้ร่วมกัน ดงั น้ี

• บทบาทของงานทัศนศลิ ป์ ในชวี ติให้เป็นไปได้ต่าง ๆAppขั้นlyปiฏnิบgัตaิแnลdะสCรoุปnคsวtrาuมcรtiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge
Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�าuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
และสังคม งานทัศนศิลป์สร้างขึ้น เสริมความรู้ ครูควรสอน
ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

เว็บไซต์แนะน�า ให้สอดคล้องกับข้ันปฏิบัติ วิถีชีวิตของคนใ น
และสรุปความรู้
ทนาดงกินทัศาเผรนาดศ ภิลแู ปาลช์ขนรอะงักทหษ้อุงตงาถโ้ม่ินบ เรเพชา่ื่นอณก าสรถาน โบราณวัตถุ ศลิ ปวตั ถ ุ www.tกhจิ กaรiรlมoพcัฒaนlaากdาmรอ่าinน.go.th ๑๔. นคัวกาเมรคทถียูกอ้วนตหางลป้อังมงถรกขาะรอนเิ่ เปชงมฏผ ิบิเ่ือนลกตั งิ าดิตคนร จวพวารจา้กอสมมอภหศบามู รปิัทญั ธาญ ศาทาสเ่ี กนยี่ าวแกลบั ะ
สภาพภูมิศาสตร์แนวทางปรับปรุงแก้ไขใหด้ ีขึน้
านเรือนตามสภาพภูมิศาสตร์ของ ใหน้ ักเรียนอำ่ นค�ำและควำมหมำยของคำ� ตอ่ ไปนี้
สูงกว่าบ้านท่ีอยู่บนเนินเขา ๑๕. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น
คำ� ศัพท์ คำ� อำ่ น ควำมหมำย
ผงั สรุปสาระส�าคญั ค •ว าบมท ร ู้รบ•่วา มทกขออันงิ ทดงาังนธนท้ี ิพศั นลศิลขป ์ใอนชงวี ติศาสนาที่มีต่องาน
ศรัทธา สัด-ทา ความเช่อื ความเล่ือมใส และสทังคศั มน งาศนทลิ ัศปนศ์ใิลนปท์สร้อ้างงขึ้ถน ่ิน งานทัศนศลิ ป์ที่
ทใหอ้ ้สงถอไนิ่ดด คเกลด้ิร้อจับงากกแัภบมูวริถปิ งีชญั ีวบญิตาันขทอเ่ีดกงคยี่ านวกลในบั ใจจากศาสนาจะมี
อทิ ธพิ ล อิด-ท-ิ พน ก�าลงั ที่ยงั ผลใหส้ า� เรจ็ อ�านาจท่ีสามารถบันดาล คสภวาามพคเภชูมื่อวิศ าคามสวตาสมรศ์วรยัทธงาา มศาอสนอ่ าแนลชะอ้ ยและมเี อกลกั ษณ์

งานทใศั ห้เนปน็ศไปลิ ไปด้ตส์ า่ งร ๆา้ งขน้ึ ใหส้ อดคลอ้ ง ทไ ด•ศั ้รนอับศิท ทแลิ ธร•ปี่ิมงพ ์ใบลนีันผอขทดอ้อทิ าลงงลถศธใติ่นจาพิส จง่อานาลกนากศทททาัศ่ีมาสนาีตนรศง่อาิลสจวงปะาฒัมนท์รีี่ ้านงธงรารนมทในัศทนอ้ ศงิลถนปิ่ ์
ตีนจก ลวดลายอันเป็นเอกลักษณท์แบัศบนศบลิ ทปบ์ใานทชขีวอิตงแงลาะนสังกเควาบ็รมดไซูแลตร์แกั นษะานโบ�าราณกเคสกถัวบาินดา วมโบจิ ถเรชาาณี ชอ่ืกวีัตว คภถิ ต ุ ศวูมลิ าขปิมปวอัตศัญถงุ รwคญทัwwนธา.าtใhท aศนiี่lเoาcกทสaี่l้ยaนอdmาวงแiถnกล.gิ่ันบoะ.t h ค •ว ามอสทิใวธนยพิ งลาแมทอาตอ่งวน่ลฒัชอ้ นะยธแทรลระ้อมมใเี อนงกทถลอ้ กั ง่ินษถณนิ่ ม์ ีวัฒนธรรม และ
องกรรมวิธีการทอผ้าในกลุ่มคนพ้ืนเมือง ผงั สรุปสาระส�าคญั สภาพภูมิศาสตร์

วั ฒ น ธ ร ร ม ที่ เ กี่ ย ว ข ้ อ ง งานทศั นศลิ ปส์ รา้ งขนึ้ ใหส้ อดคลอ้ ง

นทนพ งศใ นณใชิลนปีตวีปประ่ราิต์เะงพเพณๆณีบ เีลุญชอ่นบย ั้งกกไรฟาะร ทปงร กะดาริษททฐอ�า์่ีมทิ ีตธอ่พิ งลาขนอทงศัศนาสศนิลาป์ ทัศนงศาบิลนทปบทใ์ านทศัชขีวอนติ งแงศลาะนลิ สงั ปคมท์ ไี่ ดร้ บัเคกกัวบแิดาวมจริถเชาีงชอื่กีวบ คภิตวูมนั าขิมปอดศัญงราคญทั ลนธาาใใท ศนจ่ีเากทส่ี้ยนอาวงแถกลิ่ันบะ
จากศาสนาจะมีคสวภาาพภมมู ิศสาสวตรย์ งาม
ในทอ้ งถ่นิ ทศั นศิลป์ ออิทอ่ ธนิพลชขอ้องยศาแสนลาะมเี อกลงากันทษศั นณศลิ ์ ปท์ ไ่ี ดร้ บั แรงบนั ดาลใจ
สะท้อนชีวติ ท่ีมีตอ่ งานทัศนศิลป์ จากศาสนาจะมีความสวยงาม ทในี่มแีผตปล่ลตะร่อทะก้อเางพรถส่ินณรม้าีวงัฒทีงานเี่นธปทรัศนร็ มนเ ศอแิลลกปะ์ ลกั ษณ ์ ซง่ึ มผี ลตอ่
ในทอ้ งถ่ิน อ่อนชอ้ ยและมเี อกลกั ษณ์ ประเพกณาที รเ่ี ปสน็ เรอก้าลงกั ผษณล ์ซงง่ึ มาผีนลตทอ่ างทศั นศลิ ป์
ทณปธัจ์ ิพมจลุีคบตุัณน่อ คกโ่าดา รยคสมวรีกร้าแางกรสป่กรรราัรคบอ์ผปนลรุรใุงงอักนใาทิหษนท ์้ ธ้อพิ งลถทิ่นาทงม่ี วผีฒั ลนตธ่อรกรามร
สรา้ งงานทศั นศิลป์ ใอนใปิททนธร้อพิ งแะลถทเิ่นตพาทง่ลมี่ วณีผัฒะลนีททตธอ่ รี่เ้อกรปามงร็นถเ่ินอมกีลวปในัฒักรแะษเตพน่ลณณะธีทที่เ้รอ์ ปงซร็นถเ่ินม่ึงอมกมแีลวัฒักีผลษนลณะธร์ ซรม่ึงมแีผลละ การสรา้ งผลงานทางทัศนศลิ ป์
ตสรอ่ า้ งกงาานรทสศั นรศา้ ิลงปผ์ ลงานทต่อากงารทสรัศา้ งนผลศงานลิ ทปาง์ทศั นศลิ ป์
St 4ep 4ep
ข้นั สือ่ สารและน�าเสนอ
St St
ทศั นศิลปส์ ะท้อนชวี ิต 81 ๑๖. นักเรียนนำาเสขนั้นอแสบือ่ บสบันารทึกแงลาะน น�าเสนอ

ทัศนศิลป์ในท้องถ่ินของตนเอง
หน้าชั้นเรียน โดยครูคอยตรวจสอบ
ความถูกต้อง และให้คำาแนะนำา
เพมิ่ เตมิ
5ep ข้นั ประเมินเพ่อื เพมิ่ คณุ ค่า 81

๑๖. นักเรียนนำาเสนอแบบบันทึกงาน บริการสังคม

และจิตสาธารณะ
ทัศนศลิ ปส์ ะท้อนชีวิต

5 ข้ันประเมินเพอื่ เพม่ิ คณุ ค่า ทั ศ น ศิ ล ป์ ใ น ท้ อ ง ถ่ิ น ข อ ง ต น เ อ ง ๑๗. นักเรียนร่วมกันจัดทำาแผ่นพับแนะนำาผลงานทัศนศิลป์ที่สะท้อนถึงชีวิต
บรกิ ารสงั คม หน้าช้ันเรียน โดยครูคอยตรวจสอบ
และจิตสาธารณะ ของคนในท้องถิ่น แล้วนำาไปวางไว้ที่ห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุดชุมชน หรือ

ศาลาประชุมของชุมชน เพ่ือเผยแพร่ความรู้ให้แก่ผู้ท่ีสนใจศึกษาและ ความถูกต้อง และให้คำาแนะนำา
เปน็ การประชาสัมพนั ธ์เกี่ยวกับชมุ ชน

นักเรียนร่วมกันจัดทำาแผ่นพับแนะนำาผลงานทัศนศิลป์ท่ีสะท้อนถึงชีวิต เพ่ิมเตมิ 81 สุดยอดคู่มือครู

ของคนในท้องถ่ิน แล้วนำาไปวางไว้ท่ีห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุดชุมชน หรือ

ศาลาประชุมของชุมชน เพ่ือเผยแพร่ความรู้ให้แก่ผู้ที่สนใจศึกษาและ 7 สุดยอดคู่มือครู
ปน็ การประชาสมั พันธ์เกย่ี วกับชมุ ชน

พเิ ศษ

ep 5

ขน้ั ประเมินเพือ่ เพม่ิ คณุ คา่ บรกิ ารสงั คมและจิตสาธารณะ (Self-Regulating)
St
สิง่ ที่เปเน็ มป่ือรสะมโยอชงนขเ์อพงมิ่ผขู้เรนึ้ ียอนีกไหดล้รับ่อGหกPลาAอรSเม5สเSรปtิมeน็ pแนsริสงยั เแชหิงบ่งกวากรอคยิด่ากงาสรขมั้นก่ําสรังเะGสเกทมตaำ�tอใรhนวจeบาตrรกiัววnมสผgขิ่เู้ง้อรทมยี ี่ทูลนำ� สาจมะการรถะขตยุ้นาใยหขผั้น้คลคิดไิดปสวิPเสรคr้ราู่สoางังcะสหคe์แรมsลsรไะiสคดnรg์ุ้ปความรู้
St ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตามมาตรฐานepสา3กลและวขิสน้ั ยั ปทฏบิบัศัตูรนณิ ใ์ านกศารตทวักรษระศษตทวรี่ ร๒ษ๑ที่ 21
แหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มัตริู้
กิจกรรมพฒั นาการอา่ น

๑๗. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเขGP้าAใSจ5เSปte็นps คขําใั้นหศสังพั้นGเกกัทตaเ์tรรhวียeบนrรiวnอมgา่ ขน้อมคูลาํคแขํา้อลอสะ่าอคนบวเนา้นมสมหรมรถาขนย้ันะขคิดอวงิPเคคrรoาําcะตหe์แอ่ sลsไะiปสnรgนุปค้ี วามรคู้ วามหมาย
ความรู้รว่ มกนั ดังน้ี บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
St St St ทิวทศั น์ ทวิ -ทดั ลกั ษณะภมู ิประเทศทป่ี รากฏเห็นตามธรรมชาติ
• การวาดepภ3าพ ๒ ขมนั้ ปิตฏิบิใัตหิ ้เป็นภาพ
๓ มิติ ทำาได้โดยการลงแแหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มัตริู้ สงเงา บรรยากาศ บันกิจ-กยราร-มกพาัฒดนาการออ่านากาศทีห่ ุ้มหอ่ โลก ความรสู้ ึกหรอื สิง่ ทีอ่ ยูร่ อบ ๆ ตวั

ของภาพ ๑ซ๗ึ่ง. ทนักำาเใรหียน้ภรา่วพมกดันูมสรีมุปิตส่ิงิ ทแ่ีเขล้าใะจมเปี ็น ให้นักเรียนอ่านคําและความหมายของคําต่อไปน้ี
คาํ ศพั ท์ เว็บคําไอซ่านต์แนะน�า
นำ้าหนกั ม ากข ค ึน้•ว ากมารรู้รว่วามดกภันา พด งั ๒น้ี มิติให้เป็นภาพ ความหมาย

ep 4 ๓ มิติ ทำาได้โดยการลงแสงเงา ทวิ ทัศน์ รปู ท ๒ิว- ทมดั ิต ิ และล ๓กั ษ มณิตะภ ิ ูมwปิ wระเwทศ.aทdป่ี รvาeกrฏtเiหs็นinตgาม.ธcรliรcมkชาinติgme.com
ของภาพ ซึ่งทำาให้ภาพดูมีมิติ และมี
น้ำาหนักมากขึ้น บรรยากาศ บนั -ยา-กาด อากาศท่หี มุ้ ห่อโลก ความรูส้ ึกหรอื สิง่ ทอ่ี ยรู่ อบ ๆ ตวั

St St ข้นั สอ่ื eสpา4รและน�าเสนอ เว็บไซต์แนผะนงั า�สรุปสาระส�าคญั

รปู ๒ มิต ิ และ ๓ มิต ิ www.advertising.clickingme.com

ผังสรปุ สาระสา� คัญ รูป ๒ มิติและรูป ๓ มติ ิ รปู ๒ มติ ิ เปน็ รปู ทมี่ ดี า้ นกวา้ งและดา้ นยาว
รูป ๓ มิติ เป็นรูปท่ีแสดงถึงความลึก
๑๘. นักเรียนนำาเสนขอั้นสภ่อื สาาพรแลวะนา�าดเส นอ๓ มิติ รูป ๒ มิติและรูป ๓ มติ ิ รรปููป ๒๓ ม ติม ิิเตปิ น็ เรปปู็นทรมีู่ปดี ทา้ ่ีแนสกวดา้ งงถคแึลงวคะาดวมา้านมนยลาูนึกว ความหนา
ของตนเอ๑๘ง.ห นนัก้าเรชียั้นนนเรำาีเยสนนอ ภโาดพยวาเดพ ่ือ๓ นมิติ
และครรู ว่ มกแขนั ลอปะงคตรรนะรู เว่เอมมงกหนิ นันผป้ารชละั้นเงมเรานิ ียนผนลแ งโลาดนะยแใเลพหะื่อใ้ หน้ รูปทรงกบั คแวาสมนงูนเง คาวามหนา รูปทรงกับแสงเงา เมื่อลงแสงเงาในภาพ
ข้อเสนอแนะขเพอ้ เส่ิมนเอตแมินะเพิม่ เติม รูปทรงกับแสงเงา ๒รูป มทิตริ งจกะับกแลสายงเเปงาน็ รเูปมทื่อรลงง แ๓ส ๒มงิตเ งมิ าใิตนภิ จาพะ กลายเป็นรปู ทรง ๓ มติ ิ

ep 5 5ep ข้ันประเมนิ เพอ่ื เพม่ิ คุณคา่ ๒ มิติ หลักการลงนหา้� หลนกัักแกสางเรงาลงนา�้ แหจหะตลสนั่กสว่กว่ากั งนามรแทลาี่สรกงับ นงไแ�้ามเหสงต่ นงา้อนักง้อลแยงสนหงา้�เรงหือานสไจหกั ม่วแะน่ไลสดสทงัก้รี่รเวงับับกาา่ แแมงาสสามรกงง ลากง นไ�้ามห่ตน้อักงลแงสนง้�าเงหานสกั ่วแนสทงี่รเงับาแมสากง
สู่ ๓ ม๒ติ ิ มิติ จะตอ้ งลงนา�้ หนักแสงเงามากแต่ส่วนที่รับแสงน้อยหรือไม่ได้รับแสง
ข้ันประบเมรกิินาเพรส่อื งั เคพแมลิม่บะรจคิติกุณาสราคสธงัาา่ ครมณะ สู่ ๓ มิติ เงาตกกระทบ
๑แ๙ล.ะ จนติ ักสเราียธานรรณวบะรวมผลงานของตนเอง เงาตกกระทบ เป็นเงาที่เกิดขจ้ึนตะาตม้อรูปงรล่างงน้�าหนกั แสงเงามาก
ของวัตถทุ าบบนพืน้ หรอื ฉากนนั้
และเพ่ือน ๆ จัดทำาเป็นสมุดภาพ
๑๙. นักเรียนรวบแรลว้วมนผำาไลปงมาอนบขแอลงะตจันดเแอสงดง แสงเงาในภาพทวิ ทศั เนง์ าตกกรแรสะบะงเางทายใบแนสภงาพเงทาิวใทหัศ้เปน์็ นภ า๓พ ทมิวขเิทตงอัศิา จนงต์ทะวกท่ีมัต�าีกกถใาหรรทุ ้ะาทบบบ นเปพ็นนื้ เหงารทอื ี่เฉกาิดกขน้ึนนั้ ตามรูปร่าง
แแลละ้ วเพนำื่อานไ ป ๆปศใมนรกึ ะหษอจโ้อายัดบงชสนทแม์แำาุลดลเะขปใอะห็งน้คจโวรสัาดงมมเรรแีู้แุยดกนสภ่ผ ู้ทเดาพี่สพื่อนงใใ ชจ้ สวยงามสมจรงิ

ในห้องสมุดของโรงเรียน เพื่อใช้ 46 ศิลปะ ป.๖ แสงเงากบั การสแรส้างงสเรงรคา์ในภาแสพงททา� ใวิหภ้ทาพศั ดนสู ว์ า่ ง เงาทา� ใหภ้ แาพสดงมู เนี งา้� าหในนกั ภาพทิวทัศน์ ภาพทิวทัศน์ที่มีการ
๓เป ลมี่ยติ นิ รปู รา่ งจาก ๒ มิต ิ ใหก้ ลรสายะวเปยบ็นงารปูายทมรแสง สมงจเรงิงาให้เป็น ๓ มิติ จะท�าให้

ประโยชน์และให้ความรู้แก่ผู้ที่สนใจ แสงเงากับการสร้างสรรค์ แสงทา� ใหภ้ าพดสู วา่ ง เงาทา� ใหภ้ าพดมู นี า้� หนกั
ศกึ ษา เปลย่ี นรปู รา่ งจาก ๒ มิติ ให้กลายเปน็ รปู ทรง
๓ มติ ิ
46 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 46

สุดยอดคู่มือครู 8

พเิ ศษ

ค�ำช้ีแจงในการใช้หนังสือเรียน

ท่ีได้รับการออกแบบให้สอดคล้องกับการเรียนรู้ของสมอง

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน ศิลปะ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ เล่มนี้ ได้จัดทำ�ขึ้นตาม
มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลางของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑
โดยมีเนื้อหา กิจกรรม และคำ�ถามที่เหมาะสมกับพัฒนาการของผู้เรียน กระตุ้นกระบวนการคิดวิเคราะห์ให้กับผู้เรียน
ซึ่งสอดคล้องกับการเรียนรู้ของสมอง (Brain Based Learning)

๑หน่วยการเรียนรู้ท่ี

ตวั ชว้ี ัด สวยงามดว้ ยความสมดุล
เป็นเป้าหมายในการพฒั นา
ผ้เู รยี น ท่ผี ู้เรียนจะได้รับและ ตัวช้ีวัด
ปฏบิ ตั ิได้ในหนว่ ยการเรยี นรนู้ ้ี
๑. อธิบายหลักการจัดขนาด สดั ส่วน ความสมดุลในการสร้างงานทศั นศิลป ์ (ศ ๑.๑ ป.๖/๒)
ผงั สาระการเรยี นรู้ ๒. สรา้ งสรรคง์ านทศั นศลิ ป์ โดยใชห้ ลักการของรปู และพนื้ ทีว่ ่าง (ศ ๑.๑ ป.๖/๕)
เปน็ หวั ขอ้ ที่ผู้เรยี นจะไดเ้ รียน
ในหนว่ ยการเรยี นรนู้ ้ี ผงั สาระการเรียนรู้

สาระส�ำคญั ความสมดุล ขนาด
เปน็ ความรู้ส�ำคญั ทเ่ี ปน็
ความเขา้ ใจที่คงทน สวยงามดว้ ย
ทผ่ี เู้ รยี นจะได้รบั ความสมดลุ

รูปและพ้นื ทีว่ า่ ง สัดส่วน

สาระส�าคญั

หลกั การจดั ขนาด สดั ส่วน ความสมดลุ รปู และพน้ื ทว่ี า่ ง เป็นองค์ประกอบท่ีสาํ คัญในการสร้างงาน
ทศั นศิลป์

9 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

จดุ ประกายความคดิ

จุดประกายความคิด

เปน็ ค�ำถามที่กระตนุ้ ความคดิ ให้ผ้เู รยี นฝึกใช้
ความคดิ สรา้ งสรรค์เก่ียวกบั เร่ืองทจ่ี ะเรยี น

ลวดลายบนปีกผีเสื้อมคี วามสมดลุ กัน นกั เรยี นลองมอง
ไปรอบ ๆ ตัวดสู วิ า่ มสี งิ่ ใดบา้ งที่ลวดลายมคี วามสมดุลเหมือนกนั

10 ศลิ ปะ ป.๖ ๔. รปู และพ้ืนทวี่ ่าง
ภาพท่ีสวยงามจําเป็นต้องมีการจัดวางขนาดและเรื่องราวให้เหมาะสมกับ
เนอ้ื หา พื้นท่ีว่าง โดยการกําหนดขนาดไม่ให้เล็กหรือใหญ่จนเกินไป และนําองค์ประกอบ
ครบตามตวั ชีว้ ดั และตรงตามหลกั สูตรแกนกลาง ของเรื่องราวมาจัดวางให้เหมาะสมสัมพันธ์กันอย่างลงตัว จะทําให้รูปโดดเด่น
การศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ น่าสนใจมากย่ิงข้ึน
เหมาะสมกบั ระดับช้ันของผูเ้ รยี น
ภาพที่มีขนาดรูปเต็มพ้ืนที่ ไม่มีพื้นท่ีว่าง ภาพท่ีมีขนาดรูปและพื้นท่ีว่างอย่างเหมาะสม
สุดยอดคู่มือครู 10 การจัดบริเวณพื้นที่ว่างภายในภาพสามารถทําได้หลายรูปแบบ เช่น
การวางพ้ืนที่ว่างรอบ ๆ รูป เพ่ือให้รูปมีขนาดใหญ่และโดดเด่น ส่วนการวางพ้ืนที่ว่าง
ตรงกลางภาพเป็นการเน้นจุดเด่นของภาพ และการวางพื้นท่ีว่างกระจาย
อยู่รอบ ๆ รูป ทําให้องค์ประกอบของภาพมีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น
พื้นท่ีว่างในภาพอาจปรากฏในลักษณะต่าง ๆ ดังน้ี

พ้ืนที่ว่างรอบ ๆ รูป พ้ืนท่ีว่างกลางภาพ พ้ืนที่ว่างกระจายอยู่รอบ ๆ รูป
สวยงามด้วยความสมดลุ 17

พเิ ศษ

๑. ความสมดลุ
ความสมดุล คอื ความเท่ากนั เสมอกนั สงิ่ ต่าง ๆ ทเี่ ราเห็นวา่ มีความสวยงาม
เมือ่ นักเรยี นสงั เกตให้ดีก็จะพบว่ามีความสมดลุ แฝงอยู่ในสิ่งนน้ั เช่น

พระท่ีนั่งอนันตสมาคม แม้มีความแตกต่างทางด้านซ้าย
และด้านขวา แต่ก็ยังมีความสมดุลสวยงาม

ประตูวัดโพธ์ิ ความสมดุลที่เกิดจาก ความรเู้ พมิ่ เติม
ความเหมือนกัน เท่ากันในด้านซ้าย เป็นหวั ขอ้ ความรู้ทเ่ี พมิ่ เตมิ จากเน้ือหาเพ่อื ให้ผเู้ รยี น
และด้านขวา และความสมดุลใน ไดร้ ับความร้ทู น่ี อกเหนือจากบทเรียนเพ่มิ ข้ึน
ลายไทย
ความรเู้ พม่ิ เติม ๔. เงาตกกระทบ
นอกจากแสงจะท�าให้เกิดเงาท่ีวัตถุแล้ว แสงยังท�าให้เกิดเงาที่บริเวณพ้ืน
ความสมดุลในดอกบานช่ืน พ ร ะ ที่ นั่ ง อ นั น ต ส ม า ค ม สร้างขึ้นใน หรือฉากซึ่งอยู่ใกล้วัตถุอีกด้วย เมื่อแสงผ่านวัตถุน้ันมาที่พ้ืนหรือฉากซ่ึงอยู่ใกล้วัตถุ
จดุ ประกายความรู้ สมัยรัชกาลที่ ๕ สร้างด้วยหินอ่อน เป็นศิลปะ ไม่ได้ ก็จะเกิดเงาตามรูปร่างของวัตถุข้ึนบนพื้นหรือฉากน้ัน ซึ่งเงาชนิดนี้เรียกว่า
ตะวันตก บนเพดานของพระที่นั่งมีภาพเขียนสี เงาตกกระทบ
ปูนเปียกสวยงาม

วัดโพธ์ิ มชี ่ือเตม็ วา่ วัดพระเชตุพนวิมลมงั คลารามราชวรมหาวิหาร เป็นพระอารามหลวงชนั้ เอก
และเปน็ วัดประจํารัชกาลในสมัยรชั กาลท่ี ๑

สวยงามด้วยความสมดุล 11

สนุกกับค�ำศพั ท์ ค�ำถำมทำ้ ทำย สนกุ กับคําศัพท์
เปน็ หวั ขอ้ ค�ำศพั ทภ์ าษาองั กฤษทเ่ี กย่ี วกบั ถา้ เปน็ เวลาเที่ยงวัน
เรอ่ื งท่เี รียน โดยมคี �ำศพั ท์ ค�ำอ่าน เงาของนกั เรยี นจะเป็น light (ไลท) แสง
และความหมาย ลักษณะอย่างไร shadow (แชด′โ� ด) เงา

ค�ำถามทา้ ทาย ๒ มิติ สู่ ๓ มติ ิ 43
เป็นค�ำถามกระตุ้นความคิดของผู้เรียน
ใหเ้ กดิ ความคดิ สร้างสรรค์ 11 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

๒.๓ เคร่ืองเปา่ ลมทองเหลือง เฟรนช์ฮอร์น
ทรอมโบน
เคร่ืองเป่าลมทองเหลือง เป็นเคร่ืองดนตรีท่ีท�ำจำกโลหะ
เป็นประเภทกลุ่มแตร เป็นเคร่ืองดนตรีท่ีมีปำกเป่ำหรือ
ท่ีเรียกว่ำ ก�ำพวด ท�ำให้เกิดเสียงโดยกำร เป่ำลมให้เกิด
กำรสั่นสะเทือนท่ีริมฝีปำกของผู้เป่ำเข้ำไปในปำกเป่ำ
เคร่ืองเป่ำลมทองเหลืองจะมีท่อลมท�ำด้วยโลหะขนำด
ตำ่ ง ๆ

บทบาทหน้าที่ : ใช้บรรเลงด�ำเนินท�ำนองเพลงและ
ประสำนเสียงไปพร้อมกบั เครอื่ งดนตรีอนื่

ความรู้รอบโลก ทรัมเป็ต ทูบา คอร์เน็ต

เป็นหัวข้อความรู้ท่ีน�ำเสนอเนื้อหาและความรู้อันเป็น
สากล เพ่อื ให้ผู้เรียนมีจติ ส�ำนกึ ในความเปน็ พลโลก

ยูโฟเนียม ซูซาโฟน บาริโทน

ความรู้รอบโลก ค�าถามท้าทาย
ซูซำโฟน เป็นเคร่ืองเป่ำลม- ถา้ จะบรรเลงดนตรใี นงานบวช
ทองเหลืองที่ใหญ่ที่สุด ต้ังข้ึนให้กับ จะเลอื กเครอ่ื งเป่าลมทองเหลือง
จอหน์ ฟลิ ปิ ซซู ำ นกั ประพนั ธเ์ พลงผคู้ วบคมุ
วงดนตรีของอเมริกำ ชนดิ ใด เพราะเหตใุ ด

เครอ่ื งดนตรีไทยและเครื่องดนตรีสากล 105

๒.๒ หลกั กำรออกแบบ
การออกแบบเคร่ืองแต่งกาย การประดิษฐ์อุปกรณ์และฉากประกอบ

การแสดงควรค�านึงถึงส่ิงต่าง ๆ ดังนี้

ประหยัด ในการประดิษฐ์อุปกรณ์การแสดงควรค�านึงถึงวัสดุท่ีน�ามาใช้
เพื่อเป็นการประหยัดค่าใช้จ่าย ประหยัดวัสดุ โดยน�าวัสดุเหลือใช้ เช่น
เศษผา้ ขวดพลาสติก กระดาษ มาตกแต่งในเชงิ สรา้ งสรรค์

หลกั การ ประโยชน์ ในการออกแบบสร้างสรรค์อุปกรณ์
ออกแบบ ควรค�านึงถึงประโยชน์ด้วย โดยอุปกรณ์ท่ีประดิษฐ์ขึ้น
ควรนา� ไปใช้ต่อได้อกี เชน่ การประดิษฐพ์ ดั การประดษิ ฐ์
งอบ เมอ่ื ใช้ในการแสดงเสร็จแล้วสามารถน�าไปใชต้ อ่ ได้

ปลอดภยั ในการประดษิ ฐอ์ ปุ กรณป์ ระกอบการแสดงควรคา� นงึ ถงึ ความ อนุรกั ษ์สง่ิ แวดล้อม
ปลอดภัย คือ ต้องไม่ใช้อุปกรณ์ หรือวัสดุอันตราย เช่น ของมีคม เป็นหัวข้อความรู้ในการปลูกฝังจิตส�ำนึก
สีที่มีสารอันตราย ของผู้เรยี นให้รจู้ กั อนรุ กั ษร์ กั ษาส่งิ แวดลอ้ ม

ค�ำถำมท้ำทำย ปลอดภยั ไว้ก่อน
นกั เรยี นจะเลือกใชว้ ัสดุธรรมชาตใิ ด เป็นหัวข้อความรู้ท่ีให้ผู้เรียนรู้จักระมัดระวัง
มาประดิษฐ์อปุ กรณป์ ระกอบการแสดง ในการท�ำกจิ กรรมตา่ ง ๆ โดยสอดแทรกหวั ขอ้
ทีส่ ัมพนั ธ์กับเร่ืองทีเ่ รียน
เซิ้งกระติบขา้ ว เพราะอะไร

การประดิษฐ์อุปกรณ์การแสดง ควรใช้วัสดุที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า หรือใช้วัสดุ
เหลือใช้ เพราะนอกจากจะช่วยให้ประหยัดแล้ว ยังช่วยลดปัญหาภาวะโลกร้อน

เมอ่ื ประดษิ ฐช์ นิ้ งานเสรจ็ แลว้ ควรเกบ็ วสั ดุ อปุ กรณใ์ หเ้ รยี บรอ้ ย ไมว่ างเกะกะ เพราะ
อาจท�าให้ผู้อ่ืนได้รับอันตรายได้

นาฏศิลป์สรา้ งสรรค์ 167

สุดยอดคู่มือครู 12

กจิ กรรมการเรียนรู้ พเิ ศษ

๑. ให้นักเรียนแต่งนิทานสั้นตามจินตนาการของตนเอง จากน้ันวาด กิจกรรมการเรยี นรู้
เป็นแผนภาพ จำานวน ๔ ช่อง ดังตัวอย่าง เป็นกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติและพัฒนาทักษะ
แผนภาพนิทานสั้น ทางดา้ นการคดิ และความรปู้ ระจ�ำหน่วยการเรยี นรู้

๒. ให้นักเรียนคิดจินตนาการ “โรงเรียนในฝัน„ ว่าอยากให้บริเวณโรงเรียน คำ� ถามพัฒนากระบวนการคดิ
มีสิ่งใดบ้าง จากน้ันให้วาด “แผนผังโรงเรียนในฝัน„ แล้วระบายสี เป็นค�ำถามท้ายหน่วยการเรียนรู้ ให้ผู้เรียนได้ฝึก
๓. ให้นักเรียนเขียนเล่าเหตุการณ์ท่ีประทับใจที่สุด แล้ววาดภาพประกอบ คดิ วิเคราะห์
จากนั้นนำามาเล่าหน้าช้ันเรียน
จุดประกายโครงงาน กลุ่มสาระการเรียนร้ศู ิลปะ
คา� ถามพฒั นากระบวนการคดิ ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๖
๑. แผนภาพต่างจากแผนผังอย่างไร
๒. ถ้าต้องการแสดงสถานท่ีสำาคัญของชุมชนจะใช้การนำาเสนอรูปแบบใด ใหน้ กั เรยี นเลอื กโครงงานทก่ี า� หนดให ้ หรอื คดิ โครงงานขน้ึ มาใหม ่ แลว้ ฝกึ ปฏบิ ตั ิ
๓. ในสวนสัตว์จะมีสิ่งใดบ้างท่ีต้องวาดลงบนแผนผัง โครงงานตามข้ันตอนการท�าโครงงาน โดยครูเป็นผ้ชู ่วยเหลือและใหค้ �าแนะน�า
๔. ถ้าต้องการวาดภาพประกอบเรื่องราวในหัวข้อ “ปีใหม่หรรษา„ สาระทศั นศลิ ป์ : โครงงานออกแบบลายไทยประยกุ ต์
นักเรียนควรฝึกซ้อมวาดภาพใดบ้าง รปู เรขาคณิตสามารถน�ามาออกแบบลายไทยประยกุ ตไ์ ดอ้ ยา่ งไร ใหน้ กั เรยี น
๕. การวาดภาพประกอบเน้ือหามีประโยชน์อย่างไร ทดลองน�าเรขาคณิตรูปแบบต่าง ๆ มาออกแบบเป็นลายไทยประยุกต์แบบต่าง ๆ
และน�าไปส�ารวจความคิดเห็น เลือกแบบที่เหมาะสม น�ามาใช้ตกแต่งส่ิงของ
ภาพนีม้ คี วามหมาย 71 เครอ่ื งใชใ้ นชวี ติ ประจ�าวนั
สาระดนตรี : โครงงานเครอ่ื งดนตรีมหัศจรรย์
จุดประกายโครงงาน ให้นักเรียนประดิษฐ์เคร่ืองดนตรีง่าย ๆ โดยใช้วัสดุเหลือใช้หรือหาได้ง่าย
น�ำเสนอแนวทางการจัดท�ำโครงงาน ตามท้องถิ่นมาประดิษฐ์เป็นเคร่ืองดนตรี ตกแต่งเคร่ืองดนตรีให้สวยงาม และ
ที่น่าสนใจ สามารถพฒั นาผเู้ รียนให้ ทดลองเล่น
มีสมรรถนะส�ำคัญ และคุณลกั ษณะ สาระนาฏศลิ ป์ : โครงงานประดิษฐ์ทา่ รำาประเพณที อ้ งถ่ิน
อนั พงึ ประสงค์ สอดคลอ้ งกบั ตวั ชวี้ ดั ให้นักเรียนเลือกประเพณีในท้องถ่ินที่สนใจ ๑ ประเพณี แล้วประดิษฐ์ท่าร�า
ในกลมุ่ สาระการเรยี นรู้และบรู ณาการ สร้างสรรค์ เพอื่ สอ่ื ถงึ ประเพณนี นั้ จากนน้ั ฝึกซอ้ มและนา� มาแสดงในงานโรงเรียน
กับกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น รวมท้ัง
สง่ เสรมิ ความเปน็ ไทยและหลกั ปรชั ญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

จดุ ประกายโครงงาน 231

13 สุดยอดคู่มือครู

พเิ ศษ

กิจกรรมพฒั นาการอา่ น กิจกรรมพัฒนาการอ่าน
เป็นกิจกรรมให้ผู้เรียนได้ฝึกอ่านค�ำศัพท์ภาษาไทย
ในหนว่ ยการเรยี นร ู้ พรอ้ มกบั มคี �ำอา่ น และความหมาย ใหน้ กั เรยี นอา่ นคาํ และความหมายของคาํ ตอ่ ไปน้ี

เวบ็ ไซต์แนะน�ำ คําศัพท์ คาํ อา่ น ความหมาย
เป็นหัวข้อท่ีให้ผู้เรียนสามารถค้นหาข้อมูลเพ่ิมเติม
ในเร่อื งทเ่ี รียนจากเวบ็ ไซตท์ ี่เกีย่ วขอ้ ง ทวิ ทัศน์ ทิว-ทดั ลกั ษณะภูมปิ ระเทศท่ีปรากฏเหน็ ตามธรรมชาติ

ผังสรุปสาระสำ� คญั บรรยากาศ บัน-ยา-กาด อากาศท่หี มุ้ ห่อโลก ความรู้สึกหรือส่ิงท่ีอยรู่ อบ ๆ ตวั
เป็นการสรุปความคดิ รวบยอด
ของเน้อื หาในแตล่ ะหัวขอ้ เว็บไซตแ์ นะนา�
ของหน่วยการเรียนรู้ รปู ๒ มิติ และ ๓ มิต ิ www.advertising.clickingme.com

ผังสรุปสาระส�าคัญ รปู ๒ มติ ิ เปน็ รปู ทมี่ ดี า้ นกวา้ งและดา้ นยาว
รปู ๒ มิติและรูป ๓ มิติ รูป ๓ มิติ เป็นรูปท่ีแสดงถึงความลึก
ความนูน ความหนา
๒ มิติ รูปทรงกบั แสงเงา
สู่ ๓ มิติ หลกั การลงน�้าหนกั แสงเงา รูปทรงกับแสงเงา เม่ือลงแสงเงาในภาพ
๒ มิต ิ จะกลายเปน็ รปู ทรง ๓ มิติ
เงาตกกระทบ
แสงเงาในภาพทิวทศั น์ หลักการลงน�้าหนักแสงเงาส่วนที่รับแสง
จะสวา่ งมาก ไมต่ ้องลงนา้� หนกั แสงเงามาก
แสงเงากับการสรา้ งสรรค์ แต่ส่วนที่รับแสงน้อยหรือไม่ได้รับแสง
จะตอ้ งลงน�า้ หนักแสงเงามาก
46 ศลิ ปะ ป.๖
เงาตกกระทบ เป็นเงาท่ีเกิดขึ้นตามรูปร่าง
ของวัตถุทาบบนพน้ื หรอื ฉากน้นั

แสงเงาในภาพทิวทัศน์ ภาพทิวทัศน์ที่มีการ
ระบายแสงเงาให้เป็น ๓ มิติ จะท�าให้
สวยงามสมจรงิ

แสงทา� ใหภ้ าพดสู วา่ ง เงาทา� ใหภ้ าพดมู นี า้� หนกั
เปลย่ี นรูปรา่ งจาก ๒ มติ ิ ใหก้ ลายเป็นรปู ทรง
๓ มิติ

สุดยอดคู่มือครู 14

หนงั สือเรียน

รายวิชาพ้นื ฐาน

สถาบนั พฒั นาคุณภาพวิชาการ (พว.) ศิลปะ
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี
แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ติ ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ ๖
กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ กลมุ่ สาระการเรียนร้ศู ิลปะ
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑
(อตั โนมัติ ๑๕ สาย),
๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ ผู้เรียบเรยี ง ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์อรวรรณ ขมวฒั นา
แฟกซ์ : ทกุ หมายเลข, อาจารยร์ งค์ ประภาสะโนบล
แฟกซอ์ ตั โนมัติ : อาจารย์นวลฉวี ส�ำ ราญราษฎร์
๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,
๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
สงวนลิขสิทธิ์
บรษิ ทั พัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.)
จ�ำ กดั
พ.ศ. ๒๕๖๔

ผตู้ รวจ ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.อนุกูล โรจนสุขสมบูรณ์
ผูช้ ่วยศาสตราจารยพ์ งษ์ลดา ธรรมพิทกั ษก์ ลุ
อาจารย์ธงชัย รักปทมุ อาจารย์นคร บญุ ราช

อาจารยว์ ลยั พร เอี่ยมสนธิ อาจารย์สกุ ัญญา ทรัพยป์ ระเสรฐิ

website : บรรณาธิการ ศาสตราจารย์วิโชค มกุ ดามณี

www.iadth.com อาจารยอ์ ุษา วงศก์ ลม



หน้า

สาระท่ ี ๑ ทศั นศลิ ป์

หน้า
สาระที่ ๒ ดนตรี

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ หลักการร้องเพลง หน้า
การขับร้องเพลง ๑๒๕
๑๒๗

๑๓๔
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ การวิเคราะห์เพลงและหลักการฟังเพลง ๑๓๕
การวิเคราะห์เพลง ๑๔๐
หลักการฟังเพลง ๑๔๓
๑๔๔
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๖ วิวัฒนาการดนตรีไทย ๑๕๐
ดนตรีไทยในประวัติศาสตร์
อิทธิพลของวัฒนธรรมต่อดนตรีในท้องถิ่น ๑๕๓
๑๕๔
สาระที ่ ๓ นาฏศิลป์ ๑๕๖
๑๖๖
ผังสาระการเรยี นรูน้ าฏศลิ ป ์ ๑๗๐
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี ๑ นาฏศลิ ป์สร้างสรรค์ ๑๗๑
๑๗๓
การประดษิ ฐท์ า่ ทางประกอบเพลงพนื้ เมอื ง ๑๗๖
งานออกแบบนาฏศิลป ์ ๑๗๗
๑๘๑
หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๒ นาฏยศพั ท์และภาษาทา่ ทางนาฏศิลปไ์ ทย ๑๘๙
นาฏยศัพท์ ๑๙๙

ภาษาทา่

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี ๓ การแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร
ราำ วงมาตรฐาน

ระบำาตารกี ปี สั
ฟ้อนเลบ็

ละครสร้างสรรค ์

หน้า

สาระท่ี ๑ ทัศนศิลป์

ผังสาระการเรียนรู้ทัศนศิลป์

ศ ๑.๑

ศ ๑.๒

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

เปา้ หมายการเรยี นรู้

๑หน่วยการเรียนรู้ที่ มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ศ ๑.๑
สวยงามดว้ ยความสมดุล สร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ตามจินตนาการ
และความคิดสร้างสรรค์ วิเคราะห์
วิ พ า ก ษ์ วิ จ า ร ณ์ คุ ณ ค่ า ง า น ทั ศ น ศิ ล ป์
ถา่ ยทอดความรสู้ กึ ความคดิ ตอ่ งานศลิ ปะ
อย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้
ในชีวติ ประจ�ำ วนั

สมรรถนะส�ำ คัญของผเู้ รียน

ตัวชวี้ ัด ๑. ความสามารถในการสอ่ื สาร
๒. ความสามารถในการคิด
๑. อธบิ ายหลกั การจัดขนาด สัดส่วน ความสมดุลในการสร้างงานทศั นศลิ ป์ (ศ ๑.๑ ป.๖/๒) ๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา
๒. สร้างสรรค์งานทัศนศลิ ป์ โดยใชห้ ลกั การของรูปและพื้นที่ว่าง (ศ ๑.๑ ป.๖/๕) ๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวิต
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
ผงั สาระการเรยี นรู้

ความสมดุล ขนาด

สวยงามด้วย คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
ความสมดุล
ใฝเ่ รยี นรู้
รปู และพนื้ ทว่ี ่าง สดั สว่ น ตวั ชว้ี ดั ที่ ๔.๑ ตงั้ ใจ เพียรพยายาม
ในการเรยี นและเขา้ ร่วมกจิ กรรม
สาระสา� คญั การเรียนรู้

หลกั การจัดขนาด สัดสว่ น ความสมดลุ รปู และพืน้ ทว่ี ่าง เปน็ องคป์ ระกอบทส่ี าํ คัญในการสร้างงาน มุง่ มั่นในการทำ�งาน
ทศั นศลิ ป์ ตัวช้ีวัดที่ ๖.๑ ต้ังใจและรบั ผดิ ชอบ
ในการปฏบิ ัตหิ นา้ ท่ีการงาน

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จุดประกายโครงงาน

นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันสร้างสรรค์งานทัศนศิลป์จากเศษวัสดุเหลือใช้

โดยอาศัยหลกั การจดั ความสมดลุ กลุม่ ละ ๑ ช้ิน

9 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตวั ชี้วดั จุดประกายความคดิ

Stศ ๑.๑ ป.๖/๒
ศ ๑.๑ ป.๖/๕

ภาระงาน/ช้ินงาน

ภาพวาดระบายสี

ep 1 ขนั้ สงั เกต

รวบรวมขอ้ มลู

๑. นกั เรยี นรว่ มกนั สนทนา โดยใชค้ �ำ ถาม
ดังนี้

• ส่ิงต่าง ๆ รอบ ๆ ตัวนักเรียน
อะไรบ้างที่มีความสมดุล เพราะเหตุใด
(ตัวอย่างคำ�ตอบ โต๊ะเรียน เพราะเม่ือ
แบง่ คร่ึงแล้ว แต่ละด้านมขี า ๒ ขา เท่ากนั )

ลวดลายบนปีกผเี สือ้ มคี วามสมดลุ กนั นกั เรยี นลองมอง
ไปรอบ ๆ ตัวดสู วิ า่ มีสง่ิ ใดบ้างทล่ี วดลายมคี วามสมดุลเหมือนกัน

10 ศลิ ปะ ป.๖

ความสมดุล

สุดยอดคู่มือครู 10

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 1asean

ขั้นสังเกต
รวบรวมขอ้ มูล

๑. ความสมดลุ ๒. นักเรียนค้นหาภาพถ่าย หรือภาพวาด
ที่มีความสมดุล คนละ ๑ ภาพ แล้ว
ความสมดลุ คือ ความเทา่ กัน เสมอกนั ส่งิ ตา่ ง ๆ ท่เี ราเห็นวา่ มีความสวยงาม นำ � ผ ล ง า น ม า แ ล ก เ ป ลี่ ย น ค ว า ม รู้
เมอ่ื นักเรียนสงั เกตใหด้ ีกจ็ ะพบว่ามคี วามสมดุลแฝงอยูใ่ นส่งิ นนั้ เชน่ กบั เพ่ือน ๆ โดยกำ�หนดหัวขอ้ ดังนี้

• ชอ่ื ภาพ
• ลกั ษณะความสมดลุ
๓. นกั เรยี นศกึ ษาความรเู้ รอื่ งความสมดลุ

แล้วร่วมกันสนทนาเพื่อเชื่อมโยง
ความรู้

พระที่นั่งอนันตสมาคม แม้มีความแตกต่างทางด้านซ้าย
และด้านขวา แต่ก็ยังมีความสมดุลสวยงาม

ประตูวัดโพธ์ิ ความสมดุลที่เกิดจาก
ความเหมือนกัน เท่ากันในด้านซ้าย
และด้านขวา และความสมดุลใน
ลายไทย

ความรู้เพิ่มเตมิ

ความสมดุลในดอกบานชื่น พ ร ะ ที่ นั่ ง อ นั น ต ส ม า ค ม สร้างขึ้นใน
สมัยรัชกาลที่ ๕ สร้างด้วยหินอ่อน เป็นศิลปะ
จดุ ประกายความรู้ ตะวันตก บนเพดานของพระที่นั่งมีภาพเขียนสี
ปูนเปียกสวยงาม

วดั โพธิ ์ มีช่ือเตม็ วา่ วัดพระเชตุพนวมิ ลมงั คลารามราชวรมหาวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก
และเปน็ วดั ประจํารัชกาลในสมัยรชั กาลท่ ี ๑

สวยงามดว้ ยความสมดุล 11

รอบรู้อาเซียนและโลก

a saeseaann

ประเทศสมาชิกอาเซยี นมีสถานทส่ี ำ�คัญทแี่ สดงถึงความสมดลุ เช่น
• ปราสาทนครวัด นครธม ประเทศกมั พูชา
• บุโรพทุ โธ ประเทศอินโดนเี ซยี
• พระปรางค์วดั อรุณราชวรารามราชวรมหาวหิ าร ประเทศไทย

11 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วเิ คราะห์
St
และสรุปความรู้
การวาดภาพโดยคํานึงถึงความสมดุล สามารถกําหนดหรือแบ่งพ้ืนที่

๔. นกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายวา่ เราจะทราบ ในการวาดได้ด้วยสายตา ดังน้ี ๒
ไ ด้ อ ย่ า ง ไ ร ว่ า ผ ล ง า น ทั ศ น ศิ ล ป์
๑

ชน้ิ ใดมคี วามสมดลุ และไม่สมดลุ
๕. นกั เรยี นพจิ ารณาภาพทไ่ี มม่ คี วามสมดลุ

แ ล้ ว นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ว่ า

จะทำ�อย่างไรเพื่อให้ภาพดังกล่าว
เกดิ ความสมดุล

๓๔

๕๖

สุดยอดคู่มือครู 12 มองแล้วคิดวางแผน กะประมาณเส้นแนวกลางของกระดาษ
ด้วยสายตา หากไม่ม่ันใจ อาจใช้ดินสอลากเป็นเส้นบาง ๆ

12 ศลิ ปะ ป.๖

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การวาดภาพให้สมดุลควรปฏิบตั ิอยา่ งไร
๑ ระบายสีพื้นหลงั ด้วยสีอ่อน ๆ
๒ แบ่งพื้นที่การวาดในกระดาษกอ่ นวาดจริง
๓ สงิ่ ต่าง ๆ ในภาพต้องมีขนาดเทา่ กัน
๔ วาดภาพให้เตม็ พ้นื ทไ่ี ม่ใหม้ ที วี่ า่ งในภาพ
(เฉลย ๒ เพราะการวาดภาพให้มีความสมดุล สามารถกะประมาณดว้ ยสายตา
หรือใช้ดนิ สอลากแบง่ พ้นื ทกี่ ารวาดเปน็ เส้นบาง ๆ ก่อนวาดจรงิ )

ขนาด

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ การวาดภาพต้องคํานึงถึงความสมดุลขององค์ประกอบต่าง ๆ ในภาพ

pplying and Constructing the Knowledge A Spplyคเชขiวn่นั้นา มgสขรนื่อู้สtาึกhสดวeาข่ารอภCแงาoสพลmิ่งดะตนูเmอ่า�ำงียu เงnสๆไi ปนcใขaนอ้าtภงiใาoดพnข ้าจSงะkหตiนl้อlึ่งงมีความเหมาะขส้ันมแปลeระlะสfเมม-Rดินุลeเพไgม่ือ่ทuเําพlใaหิ่ม้เtกคiิดnุณ gค่า

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด 1asean รอบรู้อาเซียนและโลก
ความสมดุลเกิดได้จากการจัดขนาดของสิ่งต่าง ๆ ในภาพ
ep
St หรกู้ส็าชกึก่ วภวยา่าสพภรขา้พาองรงขคนาวดวักขบาคเรน้ั มรวียสสาวนมมงัมมสเดีรขกมูุปล้อดตซใุลมหึ่ง มูล้ กเีขอั บนียภางดาไปพใหทไญดาง่แ้ ดแล้าะมนเ้ลวท็ก่ า่ีมรอีรู ปยูปู่คทขนี่ อนลยาดะู่ ดดใ้หา้านนญ

๒. ขนาด ขนาดเล็กกว่ารปู อีกด้านหน่งึ แตก่ ารใชส้ ีทีม่ นี าํ้ หนกั ระบายในรปู

๖. นกัเพเิ่มรนียํ้าหนนสักังใหเก้กับตรูปภนาั้นพไดบ้ เนนื่อกงรจาะกดทําาในห้เกดิดังกนาร้ีถ่วงน้ําหนัก
ขนาด หมายถึง มาตราส่วนของส่ิงใดส่ิงหนึ่ง ซ่ึงมนุษย์ได้กําหนด หหากนภ่วาคพยวขาวอมังดสน มักดเรุลียเกนิดมไีรดูป้จซา่ึงก มกีขานราจกดัดใ.ขภหนาญาพด่แมขลีคอะวงเลาสม็ก่ิงสตอม่ายงดู่ค ๆุลน ใลนะภดา้าพนใขหอ้มงภีคาวพาม กเห็จมะาทะําสใมห ้
ขึ้นมาเพ่ือเป็นมาตรฐานในการกําหนดให้มีขนาดที่แตกต่างกัน เช่น รขู้สนึกาว่าดภเาลพ็ขกา ดความสมดุล เอียงไปทางด้านท่ีมีรูปขนาดใหญ่กว่า แต่บางครั้งสี
ขนาดขในหญาด่ เโปด็นยสใช่ิง้คสําวคามัญกสว่ว้านง หคนว่ึงามทยี่ช่วาวย ถห่ารยือทคอวดามอหารนมาณแล์ ะคลวึกามเปร็นู้สตึกัวขกอํางหขกเงพน็ชนาิ่มา่นวดดนยศเํ้าลสหิลก็ รนก้ปาักวงใะา่คหร ้กวูปาับอมรีกูปสดนมา้ นั้นดหไุลดนใ้ ง่ึ หเ นแ้กื่อตับงก่ จภาารากใพชท้สไําดใที ห้ี่ม ้เแีนกมํ้าิดห้กวน่าากัรรถรูปะ่วทบง่ีนอายํ้ายหใู่ดนนร้าักูปนใทนหม่ีภนขีา่ึงนพขา อดจงึงเลชภ็ก่วายจพะทจชําะว่ใหมย้ ี
ให้เป็นไปตามความต้องการของผู้สร้างสรรค์ผลงาน หรือผู้ออกแบบภทาพ่ีจมะีคตวา้อมสงมดุล
พิจารณาเองว่า ขนาดเท่าใดจึงจะดูงดงาม เหมาะสมกับลักษณะของผลงานนั้น ๆ ข. ภาพด้านซ้ายมีขนาดที่เล็กกว่า แต่ดูมีนํ้าหนักมากกว่า เพราะมีก
การกําหนดขนาดใหญ่ ปานกลาง และเล็ก ให้มีความแตกต่างกัน โดยการคํานึง
สวยงาม

รายละเอียดของโครงสร้าง และพ้ืนท่ีรองรับ หากขนาดเล็กหรือใหญ่เกินไปอาจทําให้
ผลงานที่สร้างสรรค์ขาดความเหมาะสมและสวยงาม

ขกนาารดวขา ดองภสา่ิงพตต่าง้ อ งๆค ํใานนภึ ง ถาพึ ง คจวะาตม้อสงมมดีคุ ลวาขมอเงหอมงาคะส์ ปมรแะลกะอสบมตด่ าุลงไ มๆ่ท ําใในหภภ้าเกพาดพิด้าน ซ้ายมีขนาดที่เล ็กกว่า แจตา่ดกูมีนนํ้าหนั้ นักรมว่ ากมกกว่านั เพสราสงั ะวยเมงกีกามาตดร้วเยวพค่ิมวา่ านภม้ําสหมาดนพลุ ักสที1ง้ั 5๒ ภาพ
เช่น มรี ายละเอยี ดในภาพอย่างไร
ความรู้สึกว่าภาพดูเอียงไปข้างใดข้างหน่ึง
(ตวั อย่างคำ�ตอบ ภาพ ก. มีขนาดเล็กกวา่

แต่ดูมีน้ําหนักมากกว่าภาพ ข. เพราะมี

การเพม่ิ นํา้ หนกั ส)ี

๗. นักเรียนศึกษาความรู้เร่ือง ขนาด

แล้วร่วมกันสนทนาเพื่อเชื่อมโยง

ความรู้

สวยงามดว้ ยความสมดลุ 13

เสริมความรู้ ครูควรสอน

สชี ว่ ยสร้างความสมดุลใหภ้ าพได้ โดยใช้สที ีม่ ีนํา้ หนกั (สีท่มี ีความเข้ม) ระบาย
ในภาพท่ีมีขนาดเล็กจะช่วยเพิ่มนํ้าหนักให้กับภาพน้ันได้ เนื่องจากท�ำให้เกิด
การถ่วงนา้ํ หนกั ในภาพ จงึ ชว่ ยท�ำให้ภาพมคี วามสมดุล

13 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์
St
และสรปุ ความรู้
ขนาดในภาพไม่จําเป็นต้องเท่ากันก็ทําให้ภาพเกิดความสมดุลได้ ขึ้นอยู่กับ
การออกแบบจัดวางรูป การวาดภาพควรมีรูปขนาดเล็กและรูปขนาดใหญ่ประสานกัน
๘. นักเรียนร่วมกันอภิปรายว่าขนาด ให้ดูงาม ซ่ึงรูปที่มีขนาดแตกต่างกันน้ัน เมื่อมาอยู่รวมกันในภาพแล้วต้องจัดให้เกิด
ของภาพช่วยให้ภาพเกิดความสมดุล ความพอดี
ได้อยา่ งไร

๙. นักเรียนพิจารณาตัวอย่างภาพ

จากนน้ั รว่ มกนั ก�ำ หนดสดั สว่ นของภาพ

ลงในกระดาษวาดเขียนหรือกระดาษ
ขนาด A4

การเพ่ิมจ�านวนของรูปที่มีขนาดเล็ก ท�าให้สมดุลกับรูปที่มีขนาดใหญ่

ขนาดท่ีแตกต่างกันแต่ก่อให้เกิดความงาม การออกแบบจัดวางให้ภาพเกิดความสมดุล

ค�ำถำมท้ำทำย

นักเรียนคดิ วา่ ผลไม้ชนดิ ใด
มขี นาดใหญ่ทสี่ ุด

14 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 14

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 1asean

ขนั้ สังเกต
รวบรวมขอ้ มลู

๓. สัดส่วน ๑๐. นักเรียนสังเกตภาพสัดส่วนเด็ก
ที่มีอายุแตกต่างกันว่าแต่ละภาพ
สัดส่วน หมายถึง ความสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสม ระหว่างขนาดของ มีลักษณะอย่างไร
องค์ประกอบที่แตกต่างกัน สัดส่วนในภาพวาดเกี่ยวข้องกับขนาดของสิ่งต่าง ๆ
ในภาพ ซึ่งต้องมีความสัมพันธ์กันอย่างพอดี ๑๑. นักเรียนศึกษาความรู้เร่ือง สัดส่วน
สัดส่วนของคนเรามีความแตกต่างกันตามเพศและวัยของรูปคนที่ต้องการวาด แล้วร่วมกันสนทนาเพ่ือเชื่อมโยง
ดังนั้น การวาดภาพคนจะกําหนดขนาดตามความสูง ต้ังแต่เด็กไปจนถึงผู้ใหญ่ จะมี ความรู้
สัดส่วนของการวาดท่ีไม่เหมือนกัน โดยใช้ขนาดความสูงของศีรษะกําหนดสัดส่วน
ตามช่วงอายุจะทําให้ดูสมส่วนมากยิ่งข้ึน

สัดส่วนเด็กอายุ ๑ ปี สัดส่วนเด็กอายุ ๓ ปี สัดส่วนเด็กอายุ ๕ ปี
สวยงามดว้ ยความสมดลุ 15

15 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้ันคดิ วเิ คราะห์
St
และสรุปความรู้
ความเข้าใจเร่ืองสัดส่วนที่เหมาะสมในการวาดภาพ

๑๒. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ว่าการ จะช่วยให้จัดวางองค์ประกอบต่าง ๆ ในภาพได้ง่ายข้ึน

กำ�หนดสัดส่วนมีผลต่อพ้ืนท่ีว่าง ขั้นตอนกำรวำดภำพโดยก�ำหนดสัดส่วนโครงสร้ำงของวัตถุ
ในภาพวาดอย่างไร จำกรูปร่ำงและรูปทรง
การวาดภาพต้องกําหนดสัดส่วนโครงสร้างโดยใช้รูปร่างของวัตถุจัดวางขนาด
ให้เหมาะสมกับพื้นรองรับ และเพ่ิมรายละเอียดโดยใช้รูปทรงของวัตถุให้มีความ

เหมือนจริงมากยิ่งข้ึน

๑. ก�าหนดสัดส่วนโดยการร่างด้วย ๒. วาดรายละเอียดเพิ่มเติม
ดินสอ หรือกะประมาณด้วยสายตา

๓. แต่งเติมแสงเงาให้ภาพสวยงาม

16 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 16

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St Step 1asean

ขนั้ สงั เกต
รวบรวมขอ้ มลู

๔. รูปและพ้นื ทว่ี า่ ง ๑๓. นักเรียนสังเกตภาพที่มีขนาดรูป
และพน้ื ทวี่ า่ งแตกตา่ งกนั แลว้ รว่ มกนั
ภาพที่สวยงามจําเป็นต้องมีการจัดวางขนาดและเร่ืองราวให้เหมาะสมกับ สนทนา
พ้ืนท่ีว่าง โดยการกําหนดขนาดไม่ให้เล็กหรือใหญ่จนเกินไป และนําองค์ประกอบ
ของเร่ืองราวมาจัดวางให้เหมาะสมสัมพันธ์กันอย่างลงตัว จะทําให้รูปโดดเด่น ๑๔. นักเรียนศึกษาความรู้เรื่อง รูป
น่าสนใจมากย่ิงขึ้น และพ้ืนท่ีว่าง แล้วร่วมกันสนทนา
เพื่อเชื่อมโยงความรู ้

ภาพที่มีขนาดรูปเต็มพ้ืนท่ี ไม่มีพื้นท่ีว่าง ภาพที่มีขนาดรูปและพ้ืนที่ว่างอย่างเหมาะสม ep 2 ขนั้ คดิ วเิ คราะห์

การจัดบริเวณพื้นที่ว่างภายในภาพสามารถทําได้หลายรูปแบบ เช่น และสรปุ ความรู้
การวางพื้นที่ว่างรอบ ๆ รูป เพ่ือให้รูปมีขนาดใหญ่และโดดเด่น ส่วนการวางพ้ืนท่ีว่าง
ตรงกลางภาพเป็นการเน้นจุดเด่นของภาพ และการวางพ้ืนท่ีว่างกระจาย ๑๕. นักเรียนพิจารณาตัวอย่างผลงาน
อยู่รอบ ๆ รูป ทําให้องค์ประกอบของภาพมีความสมบูรณ์มากย่ิงขึ้น ทัศนศิลป์ ๒-๓ ผลงาน จากน้ัน
พื้นท่ีว่างในภาพอาจปรากฏในลักษณะต่าง ๆ ดังน้ี สุ่มเลือกตัวแทนนักเรียนออกมา
อภิปรายเกี่ยวกับภาพวาดคนละ
พื้นที่ว่างรอบ ๆ รูป พ้ืนที่ว่างกลางภาพ พื้นที่ว่างกระจายอยู่รอบ ๆ รูป ๑ หัวข้อ ตามที่กำ�หนด ดังน้ี
สวยงามดว้ ยความสมดุล 17
• ความสมดลุ
• ขนาด
• สดั ส่วน
• รปู และพืน้ ทวี่ ่าง
จากนั้นนักเรียนและครูร่วมกัน

สรุปความคดิ รวบยอด
๑๖. นั ก เ รี ย น ว า ง แ ผ น ข้ั น ต อ น ก า ร

ปฏิบัติงาน โดยการเลือกใช้วัสดุ
อุ ป ก ร ณ์ ท่ี ต น เ อ ง ช อ บ ห รื อ ถ นั ด
ในการวาดภาพระบายสี

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ขอ้ ใดคอื ประโยชน์ของพน้ื ท่วี า่ งในภาพ
๑ ท�ำให้รปู ในภาพมขี นาดเท่ากนั ๒ ท�ำใหภ้ าพมีนา้ํ หนกั มากขน้ึ
๓ ท�ำใหภ้ าพมีสสี ันมากข้ึน ๔ ท�ำใหร้ ปู ในภาพดเู ดน่ ขนึ้
(เฉลย ๔ เพราะพ้ืนท่วี า่ งของภาพเปน็ ส่วนท่ที ำ�ใหผ้ ูช้ มภาพไดพ้ กั สายตา
และทำ�ให้รปู เด่นข้ึน)

17 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St St Step 3 ข้นั ปฏบิ ัติ กจิ กรรมพัฒนาการอ่าน
แหลละงั สกราุปรปควฏาิบมัตริู้

๑๗. นักเรียนวาดภาพสิ่งต่าง ๆ ที่ตนเอง ใหน้ กั เรียนอ่านคา� และความหมายของคา� ตอ่ ไปน้ี
ประทับใจ อาจเป็นคน สัตว์ สิ่งของ
หรอื สถานที่ คนละ ๑ ภาพ ใหม้ คี วาม คา� ศพั ท์ คา� อา่ น ความหมาย
สมดุลในภาพวาด โดยการเลือกใช้
วสั ดุ อปุ กรณ์ทต่ี นเองถนัด ขนาด ขะ-หนาด ลักษณะของรปู ทก่ี ําหนด สังเกตได้วา่
ใหญ่ เลก็ สนั้ ยาว หนกั หรอื เบา
๑๘. นั ก เ รี ย น ป ร ะ เ มิ น ต ร ว จ ส อ บ
ความเรียบรอ้ ยของผลงาน พรอ้ มหา สมดุล สะ-มะ-ดุน, สม-ดนุ เสมอกัน เท่ากัน
แนวทางปรับปรุงแก้ไขให้ดขี น้ึ
เวบ็ ไซตแ์ นะน�า
๑๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงที่เข้าใจเป็น ความสมดลุ www.vattaka.com/composit.htm
ความรู้ร่วมกัน ดังนี้
ผงั สรปุ สาระสา� คญั ความสมดุลท่ีเกิดจากการจัดวางขนาด สัดส่วน และ
• การวาดสง่ิ ตา่ ง ๆ ตอ้ งจดั ต�ำ แหนง่ ความสมดุล พ้ืนท่ีว่างให้ประสานกลมกลืนกันพอเหมาะพอดี
กำ�หนดขนาด สัดส่วน รูปและ กับส่วนต่าง ๆ ของงานศิลปะนั้น ทําให้ผลงานมีความ
พื้นทวี่ า่ งใหเ้ หมาะสม เพอ่ื จะท�ำ ใหภ้ าพ สมบรู ณ์และสวยงาม
เกดิ ความสมดลุ และมคี วามสวยงาม

ep 4 สวยงามด้วย ขนาด ขนาดเล็กและใหญ่ ถ้าจัดวางตําแหน่งให้อยู่ใน
ความสมดุล สัดสว่ น ภาพเดียวกันทําให้การสร้างความสมดุลเกิดข้ึนภายใน
ขั้นสือ่ สารและนำ� เสนอ ภาพได ้ โดยการวางตาํ แหนง่ ของรปู ทมี่ ขี นาดใหญใ่ กลก้ บั
รปู และพื้นทวี่ า่ ง เส้นแกนกลางของภาพ
๒๐. นักเรียนนำ�เสนอภาพวาดของตนเอง สัดส่วนเป็นความสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสมระหว่าง
หน้าช้ันเรียน โดยเพ่ือน ๆ และครู ขนาดขององคป์ ระกอบทแ่ี ตกตา่ งกนั การสงั เกตสดั สว่ น
ร่วมกันประเมินผลและให้คำ�แนะนำ� ของสิง่ ต่าง ๆ จะทาํ ให้วาดภาพสง่ิ ตา่ ง ๆ ได้เหมาะสมกบั
เพม่ิ เติม พ้ืนท่ี
การวาดภาพให้มีพื้นท่ีว่างอย่างเหมาะสมจะทําให้ภาพ
5ep ข้นั ประเมินเพื่อเพมิ่ คุณค่า มคี วามสมดลุ
บรกิ ารสังคม
และจิตสาธารณะ 18 ศิลปะ ป.๖

๒๑. นกั เรยี นรวบรวมภาพวาดของตนเอง บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
และเพ่ือน ๆ ไปจัดเป็นนิทรรศการ
ผลงานภาพวาด เพอ่ื เผยแพร่ความรู้ นักเรียนสืบค้นขอ้ มูลเกีย่ วกับความสมดุลจากเวบ็ ไซตท์ ีเ่ ก่ียวข้อง
ให้กับผอู้ นื่ แลว้ นำ�ข้อมูลมาร่วมกันแลกเปล่ียนความรู้

สุดยอดคู่มือครู 18

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กจิ กรรมการเรียนรู้ ศ ๑.๑ ป.๖/๒
ศ ๑.๑ ป.๖/๕

๑. ให้นักเรียนร่วมกันอธิบายวิธีการสร้างงานทัศนศิลป์ แล้วร่วมกันสรุป
เป็นแผนภาพความคิด ดังนี้

วิธีการสร้างงาน
ทัศนศิลป์

๒. ให้นักเรียนวาดภาพตามความสนใจ โดยใช้หลักการของรูปและพ้ืนที่ว่าง แนวค�ำตอบ
จากน้ันออกมานําเสนอผลงาน
๑. กึง่ กลางหน้ากระดาษ
คา� ถามพฒั นากระบวนการคิด ๒. ทำ�ให้ภาพมีสัดส่วนท่ีสวยงาม
๑. ถ้าต้องการวาดภาพสัตว์ตัวใหญ่ตัวเดียว ควรวาดลงในตําแหน่งใด ๓. ระบายภาพสีเข้มหรอื สีที่มีน้ําหนักในภาพ
ของกระดาษวาดเขียน ๔. ภาพไมส่ วยงาม สัดสว่ นในภาพไม่ถูกตอ้ ง
๒. การแบ่งพ้ืนที่ในการวาดด้วยสายตามีประโยชน์อย่างไร ๕. อดึ อัด ไมส่ บายตา
๓. ถ้าภาพมีขนาดเล็กจะมีวิธีทําให้ภาพดูมีน้ําหนักได้อย่างไร
๔. ภาพท่ีมีการวาดสัดส่วนไม่ถูกต้อง จะทําให้ภาพเป็นอย่างไร
๕. การมองภาพท่ีไม่มีพื้นที่ว่างจะเกิดความรู้สึกอย่างไร

สวยงามด้วยความสมดุล 19

19 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรยี นรู้

มาตรฐานการเรยี นรู้ ๒หน่วยการเรียนรู้ที่

มาตรฐาน ศ ๑.๑ สีตรงขา้ มก็งามได้
สร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ตามจินตนาการ
และความคิดสร้างสรรค์ วเิ คราะห์ วิพากษ์
วิจารณ์คุณค่างานทัศนศิลป์ ถ่ายทอด
ความรู้สึก ความคิดต่องานศิลปะอย่าง
อิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ในชีวิต-
ประจ�ำ วัน

สมรรถนะสำ�คญั ของผู้เรยี น ตัวชว้ี ดั

๑. ความสามารถในการสอ่ื สาร ๑. ระบสุ คี ตู่ รงขา้ มและอภปิ รายเกย่ี วกบั การใชส้ คี ตู่ รงขา้ มในการถา่ ยทอดความคดิ และอารมณ์ (ศ ๑.๑ ป.๖/๑)
๒. ความสามารถในการคิด ๒. สร้างสรรคง์ านทศั นศลิ ป์ โดยใช้สคี ตู่ รงข้าม หลักการจดั ขนาด สดั สว่ นและความสมดุล (ศ ๑.๑ ป.๖/๖)
๓. ความสามารถในการแกป้ ญั หา
๔. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต ผังสาระการเรียนรู้
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี
สีคู่ตรงข้าม การใช้สคี ู่ตรงข้าม

คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ สตี รงข้าม
ใฝ่เรียนรู้ กง็ ามได้
ตวั ช้วี ดั ท่ี ๔.๑ ตง้ั ใจ เพียรพยายาม
ในการเรยี นและเขา้ ร่วมกจิ กรรม วธิ ีการลงสีคตู่ รงข้ามในภาพ
การเรยี นรู้
สาระสา� คัญ
อยู่อย่างพอเพียง
ตวั ชว้ี ดั ท่ี ๕.๑ด�ำ เนนิ ชวี ติ อยา่ งพอประมาณ สคี ตู่ รงข้ามเป็นสีท่ีอยู่ตรงข้ามกนั ในวงสธี รรมชาต ิ สคี ่ตู รงข้ามทำาใหผ้ ู้ที่มองเหน็ เกิดความรสู้ กึ ขดั แย้ง แตว่ ิธกี าร
มีเหตุผล รอบคอบ มีคณุ ธรรม ใช้สีคตู่ รงขา้ มทีเ่ หมาะสมจะทำาให้ผลงานทศั นศิลปม์ ีความโดดเดน่ สวยงามและน่าสนใจ

มงุ่ ม่นั ในการทำ�งาน บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 จุดประกายโครงงาน
ตัวชวี้ ัดท่ี ๖.๑ ตั้งใจและรับผิดชอบ
ในการปฏิบัตหิ นา้ ที่การงาน

นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันออกแบบและประดิษฐ์สิ่งของเคร่ืองใช้ภายในบ้าน

จากวัสดุเหลือใช้ในบ้าน ให้มีความแปลกใหม่ โดยการใช้สีคู่ตรงข้าม กลุ่มละ

๑ ช้ิน

สุดยอดคู่มือครู 20

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

จดุ ประกายความคดิ ตัวชวี้ ดั

ศ ๑.๑ ป.๖/๑
ศ ๑.๑ ป.๖/๖

ภาระงาน/ชิ้นงาน

ภาพวาดโดยใชส้ คี ูต่ รงขา้ ม

ep 1 ขนั้ สงั เกตSt

มีคำ� ใดบ้ำงทแี่ สดงถงึ สิ่งตรงข้ำม รวบรวมข้อมูล
ใหน้ ักเรียนคดิ ใหไ้ ด้มำกท่สี ดุ
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยใช้คำ�ถาม
ดังนี้

• นักเรยี นชอบสีอะไรมากทส่ี ดุ
เพราะอะไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ สีชมพู

เพราะเป็นสีที่มองแล้วรู้สึกมีความสุข
สบายตา)
• นักเรียนไม่ชอบสีอะไรมากที่สุด
เพราะอะไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ สีดำ�
เพราะเปน็ สที มี่ ดื มองแลว้ รู้สกึ มืดมน)

สตี รงข้ามก็งามได้ 21

21 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 1 ขน้ั สังเกต

รวบรวมข้อมูล

๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น เ ล่ น เ ก ม คู่ สี คู่ กั น ๑. สคี ตู่ รงข้าม
โ ด ย นั ก เ รี ย น เ ขี ย น ช่ื อ สี ที่ ต น เ อ ง
ชอบมากที่สุดลงในกระดาษ และติด สีคู่ตรงข้าม คือ สีท่ีอยู่ตรงข้ามกันในวงสีธรรมชาติ เป็นคู่สีกันคือ สีคู่ท่ีตัดกัน
ไว้ท่ีหน้าผากของตนเอง ใช้คำ�ถาม หรือต่างจากกันมากท่ีสุด เช่น สีแดงกับสีเขียว สีม่วงกับสีเหลือง สีส้มกับสีน้ำาเงิน
เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นหาคสู่ ีของตนเอง ดังนี้ เม่ือนักเรียนผสมแม่สีจนได้สีขั้นท่ี ๓ แล้วจัดเรียงเป็นวงสี นักเรียนจะพบว่ามีส ี
ท่ีอยู่ตรงข้ามกันหลายคู่
• สีท่ีเหมือนหรือใกล้เคียงกับสีของ
ตนเองคอื สอี ะไร

• สีที่แตกต่างหรือตรงกันข้ามกับ
สีของตนเองคอื สีอะไร

๓. นกั เรียนศึกษาความร้เู รอ่ื ง สีคูต่ รงขา้ ม
แล้วร่วมกันสนทนาเพ่ือเช่ือมโยง
ความรู้

สุดยอดคู่มือครู 22 วงสีธรรมชาติ

วงสีธรรมชำติที่เกิดจำกกำรผสมกันของแม่สี
ได้เป็นสีต่ำง ๆ ซ่ึงกลำยเป็นคู่สีกัน

22 ศลิ ปะ ป.๖

รอบรู้อาเซียนและโลก

a saeseaann

สธี งชาตขิ องประเทศสมาชกิ อาเซียน
๑. ประเทศบรูไนดารสุ ซาลาม : ธงชาติมสี ีเหลอื ง สขี าว สดี ำ� และสีแดง
๒. ประเทศกัมพูชา : ธงชาตมิ ีสีน้ําเงนิ สีแดง และสีขาว
๓. ประเทศอนิ โดนีเซยี : ธงชาตมิ ีสแี ดง และสขี าว
๔. ประเทศลาว : ธงชาตมิ สี ีน้ําเงิน สีแดง และสขี าว
๕. ประเทศมาเลเซีย : ธงชาตมิ สี แี ดง สขี าว สนี าํ้ เงิน และสีเหลือง

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 1asean

ขนั้ สังเกต
รวบรวมขอ้ มูล

๔. นั ก เ รี ย น ศึ ก ษ า แ ล ะ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล
จากแหลง่ เรยี นรอู้ น่ื ๆ แลว้ น�ำ ความรมู้ า
แลกเปลย่ี นเรยี นรกู้ นั วา่ ธงชาตปิ ระเทศ
ใดบ้างท่ีมีการใช้สีคู่ตรงข้าม มาคนละ
๓ ประเทศ พร้อมภาพประกอบ

สีม่วงกับสีเหลือง สีม่วงแดงกับสีเขียวเหลือง

สีแดงกับสีเขียว สีส้มแดงกับสีเขียวนํ้าเงิน

สีส้มกับสีน้ําเงิน สีส้มเหลืองกับสีม่วงนํ้าเงิน

ค�ำถำมทำ้ ทำย

นักเรียนคดิ วำ่ สคี ใู่ ดทจี่ ับคู่กัน
แลว้ เด่นทส่ี ดุ

สตี รงข้ามกง็ ามได้ 23

รอบรู้อาเซียนและโลก 23 สุดยอดคู่มือครู

a saeseaann

สธี งชาติของประเทศสมาชกิ อาเซียน
๖. ประเทศเมียนมา : ธงชาติมสี ีเหลอื ง สีเขียว สแี ดง และสขี าว
๗. ประเทศฟิลิปปินส์ : ธงชาติมีสขี าว สีเหลือง สนี ํ้าเงนิ และสีแดง
๘. ประเทศสิงคโปร์ : ธงชาติมสี แี ดง และสขี าว
๙. ประเทศไทย : ธงชาติมีสีนา้ํ เงิน สแี ดง และสขี าว
๑๐. ประเทศเวยี ดนาม : ธงชาตมิ ีสแี ดง และสเี หลอื ง

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์

และสรุปความรู้

๕. นกั เรยี นน�ำ ภาพธงชาตทิ ตี่ นเองสบื คน้ ได้ ๒. การใช้สีคู่ตรงข้าม

มาวิเคราะห์ว่าธงชาติดังกล่าวมีการใช้ สีคู่ตรงข้ามจะให้ความรู้สึกขัดแย้ง ดังน้ัน การใช้สีคู่ตรงข้ามจึงนิยมใช้สีใด
สีคตู่ รงข้ามอย่างไร สีหนึ่งให้มากกว่าอีกสีหนึ่งในพื้นท่ีการระบายสี หรือใช้สีคู่ตรงข้ามโดยมีการผสมส ี
คู่น้ันในอัตราส่วนท่ีต่างกันเพ่ือลดความขัดแย้งของสี ทำาให้ภาพมีความกลมกลืน
สวยงาม
๒.๑ กำรใชส้ ีคตู่ รงข้ำมหรือสตี ดั กนั
วิธีการใช้สีคู่ตรงข้ามหรือสีตัดกัน สามารถทำาได้หลายวิธี ดังนี้
วิธีท่ี ๑ ใช้ในปริมาณต่างกัน โดยใช้สีใดสีหนึ่งจำานวน ๘๐%
ส่วนอีกสีหนึ่งต้องเป็น ๒๐% จึงจะเกิดคุณค่าทางศิลปะ
วิธีท่ี ๒ ลดปรมิ าณคา่ ของสลี ง หากจาำ เปน็ ตอ้ งใชส้ คี ใู่ ดคหู่ นง่ึ ในปรมิ าณ
เท่า ๆ กัน ต้องลดค่าของสีลงด้วยการผสมสีขาวหรือสีเทาดำา
วิธีท่ี ๓ ผสมซ่ึงกันและกัน เพื่อลดความรุนแรงที่เกิดจากการตัดกัน
ของสีภายในภาพ

สีม่วงกับสีเหลือง สีส้มกับสีนํ้าเงิน สีแดงกับสีเขียว

สีส้มแดงกับสีเขียวน้ําเงิน สีม่วงแดงกับสีเขียวเหลือง สีส้มเหลืองกับสีม่วงนํ้าเงิน
24 ศลิ ปะ ป.๖

การใชส้ ีคตู่ รงขา้ ม ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

สุดยอดคู่มือครู 24 ขอ้ ใดไม่ใชส่ คี ูต่ รงขา้ มกนั
๑ ส ีสม้ ส เี หล อื ง ๒ สีแดง สนี ้ำ� เงิน

๓ สีน �้ำเงนิ สีสม้ ๔ สีเหลอื ง สีเขยี ว

(เฉลย ๑ เพราะสคี ตู่ รงข้ามจะมลี กั ษณะทแี่ ตกต่างกัน ตดั กนั อย่างเห็นไดช้ ัด)

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

ขนั้ คดิ วิเคราะห์
และสรุปความรู้

๖. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เปรียบเทียบ
ว่ า ก า ร ใ ช้ สี คู่ ต ร ง ข้ า ม ใ น ป ริ ม า ณ ท่ี
ต่างกัน และในปริมาณที่เท่ากัน
ส่งผลต่อผลงานแตกต่างกันอย่างไร
เปน็ แผนภาพความคิด

การใช้สีคู่ตรงข้ามสร้างลวดลายที่ดูโดดเด่น

๒.๒ กำรใช้สคี ู่ตรงขำ้ มในปริมำณทีต่ ำ่ งกนั
การใช้สีคู่ตรงข้ามในปริมาณที่ต่างกัน คือใช้สีใดสีหนึ่งมากกว่าอีก
สีหนึ่ง จะเพิ่มความน่าสนใจให้กับภาพมากข้ึน

การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยใช้สีแดงให้มากกว่าสีเขียว การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยใช้สีแดงให้น้อยกว่าสีเขียว

สีตรงขา้ มก็งามได้ 25

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การใชส้ คี ูต่ รงขา้ มมาระบายผสมกันจะทำ�ให้ภาพทีอ่ อกมามีลกั ษณะอย่างไร
๑ ภาพมคี วามโดดเดน่ ๒ ภาพมคี วามสวยงาม กลมกลนื
๓ ภาพมีความสมดุลกนั ๔ ภาพมคี วามขดั แย้งกัน
(เฉลย ๒ เพราะการใชส้ ีคู่ตรงขา้ มระบายผสมกนั เปน็ การลดความขัดแยง้ ของสี
ท�ำ ใหภ้ าพที่ออกมามคี วามสวยงาม กลมกลืน)

25 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วเิ คราะห์
St
และสรุปความรู้

๗. นักเรียนพิจารณาตัวอย่างผลงาน การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยใช้สีเขียวให้น้อยกว่าสีแดง การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยใช้สีเขียวให้มากกว่าสีแดง
การใช้สีคู่ตรงข้ามจากหนังสือเรียน
จ า ก น้ั น สุ่ ม เ ลื อ ก ตั ว แ ท น นั ก เ รี ย น
อ อ ก ม า อ ภิ ป ร า ย เ กี่ ย ว กั บ ลั ก ษ ณ ะ
การใช้สีคู่ตรงข้ามของภาพนั้น ๆ
หนา้ ชั้นเรยี น โดยก�ำ หนดหวั ข้อ ดงั นี้

• สที ีใ่ ช้
• ความรูส้ ึกเมื่อเห็นผลงาน
• ขอ้ เสนอแนะเพ่มิ เตมิ

การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยใช้สีน้ําเงินให้มากกว่าสีส้ม การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยใช้สีส้มให้มากกว่าสีน้ําเงิน
26 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 26

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

๒.๓ ตวั อย่ำงภำพวำดที่ระบำยด้วยสีคตู่ รงขำ้ ม ขัน้ คดิ วิเคราะห์
และสรปุ ความรู้

๘. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ว่ า ก า ร
เลือกใช้สีคู่ตรงข้ามในงานทัศนศิลป์
ต้องคำ�นึงถึงสิ่งใดบ้างเป็นแผนภาพ
ความคิด

การใช้สีนํ้าเงินมากกว่าสีส้ม การใช้สีเหลืองมากกว่าสีม่วง

การใช้สีแดงมากกว่าสีเขียว การใช้สีแดงน้อยกว่าสีเขียว

สตี รงขา้ มกง็ ามได้ 27

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ข้อใดกลา่ วไดถ้ ูกตอ้ งเกี่ยวกับสีคตู่ รงขา้ ม
๑ สที ีม่ คี วามใกลเ้ คียงกนั มากท่สี ดุ ๒ สที ่ีผสมกันแลว้ จะได้เป็นแมส่ ี
๓ สีทตี่ ่างจากกันมากทีส่ ดุ ๔ สีทม่ี ีโทนสีเดยี วกัน

(เฉลย ๓ เพราะสีค่ตู รงขา้ ม คอื สที ่ีมกี ารตดั กนั และต่างจากกันมากทสี่ ุด เช่น สีแดงกบั สีเขยี ว
สีเหลอื งกบั สีมว่ ง)

27 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขั้นคดิ วิเคราะห์
St

และสรุปความรู้ การใช้สีคู่ตรงข้ามผสมกันระบายในภาพ จะช่วยลดความขัดแย้งของส ี

๙. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย แ ล ะ เ ขี ย น ทำาให้ภาพมีความสวยงามกลมกลืน

ขั้นตอนการลงสีคู่ตรงข้ามในภาพ

เป็นแผนภาพความคิด จากนัน้ รว่ มกนั
สรุปความคดิ รวบยอด

การใช้สีแดงระบายให้มีนํ้าหนักแตกต่างกัน การใช้สีแดงกับสีเขียวผสมกัน ระบายบาง ๆ
และใช้สีแดงกับสีเขียวผสมกันระบายที่ผมและ รอบต้นมะเขือเทศ

กางเกงเพ่ือเพิ่มความกลมกลืนให้กับภาพ

การใช้สีคู่ตรงข้ามโดยระบายทับกัน เพ่ือช่วยลดความขัดแย้งของสีคู่ตรงข้าม

การใช้สีส้มระบายทับสีนํ้าเงิน การใช้สีม่วงแดงและสีเขียวเหลืองระบายทับกัน
เพื่อลดความขัดแย้งของคู่สี เพื่อช่วยลดความขัดแย้งของคู่สี

28 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 28

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St ep 2asean

การใช้สีขาวและสีดำา เพ่ือช่วยลดความขัดแย้งของสีคู่ตรงข้าม ขั้นคดิ วเิ คราะห์
และสรุปความรู้

การใช้สีขาวช่วยลดความขัดแย้งระหว่าง การใช้สีขาวช่วยลดความขัดแย้งระหว่าง ๑๐. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า
สีส้มกับสีน้ําเงิน สีเขียวกับสีแดง และปลกู ฝงั คา่ นยิ มหลกั ๑๒ประการ
ด้านการใฝ่เรียนรู้ สีคู่ตรงข้ามคู่ใด
ท่ีนักเรียนพบเห็นบ่อยท่ีสุด พร้อม
ยกตวั อย่างผลงาน และสรุปความคดิ
รวบยอด

๑๑. นั ก เ รี ย น กำ � ห น ด สี คู่ ต ร ง ข้ า ม
สำ�หรับสร้างสรรค์ผลงานภาพวาด
คนละ ๒ สี และวางแผนข้ันตอน

การปฏิบตั งิ าน

การใช้สีขาวช่วยลดความขัดแย้งระหว่าง การใช้สีดําช่วยลดความขัดแย้งระหว่าง
สีเหลืองกับสีม่วง สีเขียวฟ้ากับสีม่วงแดง

ปลอดภัยไวก้ ่อน

สีขาวและแดง เป็นสัญลักษณ์สี
ที่แสดงถึงการห้ามปฏิบัติ เช่น ห้ามจอด
โดยจะสังเกตได้จากริมถนน จะมีการทาสีขาว
และแดง ถ้าพบเห็นควรอ่านและปฏิบัติตาม
เพ่ือความปลอดภัย

สีตรงข้ามกง็ ามได้ 29

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ถา้ ตอ้ งใชส้ ีคตู่ รงขา้ มระบายดอกไม้ ควรระบายอย่างไรเพอ่ื ชว่ ยลดความขดั แยง้ ของสี

๑ ใชส้ ีคูต่ รงขา้ มสีใดสหี นง่ึ ใหม้ ากกว่า (เฉลย ๔ เพราะในการระบายสดี อกไม้โดยใช้สีคูต่ รงข้าม

๒ ใช้สีคู่ตรงข้ามระบายตามความชอบ เพื่อลดความขัดแย้งของสี ควรใช้สีคู่ตรงข้ามผสมกัน

๓ ใช้สีคู่ตรงขา้ มในอัตราส่วนท่ีเทา่ กนั แล้วระบายรอบ ๆ ดอกไม้ ให้ภาพมีความกลมกลนื มากขนึ้ )

๔ ใชส้ คี ตู่ รงขา้ มผสมกนั ระบายรอบ ๆ ดอกไม้

29 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 3 ขั้นปฏิบัติ
แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มัตริู้
๓. วิธกี ารลงสคี ู่ตรงข้ามในภาพ
๑๒. นักเรียนวาดภาพตามจินตนาการ
ของตนเอง และระบายสีโดยการใช้ “ห่ำนจอมซน”
สี คู่ ต ร ง ข้ า ม ที่ ต น เ อ ง กำ � ห น ด ไ ว้
ใหส้ วยงาม

๑๓. นั ก เ รี ย น ป ร ะ เ มิ น ต ร ว จ ส อ บ
ความเรียบร้อยของผลงานตนเอง
พรอ้ มหาแนวทางปรบั ปรงุ แก้ไข

๑. มองภาพแล้วจินตนาการว่า ๒. ตัดสนิ ใจว่าจะใชส้ สี ้มกบั สีน้ำาเงนิ
จะเลือกใช้คู่สีตรงข้ามคู่ใดในภาพ แล้วลงสีส้มเป็นสีแรก

๓. ลงสีน้ำาเงินท่ีก้อนหิน นำ้า และ ๔. ตกแต่งแสงเงาให้กับตัวห่าน
ต้นไม้ ภาพก็จะมีความงามที่ลงตัว

30 ศลิ ปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 30

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

“เพ่ือนกันวันหยุด” ep 3 ขนั้ ปฏบิ ตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ

๑. มองภาพแล้วจินตนาการถึงสีสันที่ ๒. เร่ิมลงสีแดงอย่างบาง ๆ เพื่อให้เป็น ๑๔. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น
จะใช้ หากเราใช้สีเขียวระบาย สีของท้องฟ้า และแต่งเติมสีแดง ความรู้ร่วมกนั ดังน้ี
สนามหญ้า สีคู่ตรงข้ามกับสีเขียว ในส่วนต่าง ๆ ของภาพ
ก็คือสีแดง • สคี ตู่ รงขา้ ม คอื สที อี่ ยตู่ รงขา้ มกนั
ในวงสีธรรมชาติ

• การใช้สีคู่ตรงข้าม ทำ�ให้ภาพ
ดูมีความกลมกลืน สวยงาม ควรใช้
สีหนึ่งมากกว่าอีกสีหน่ึง หรือผสม
สคี นู่ นั้ ในอัตราส่วนทตี่ า่ งกัน

• วิธีการลงสีคู่ตรงข้ามในภาพ
ให้ลงสีที่เป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ก่อน
แลว้ จงึ ลงสีบริเวณพนื้ ทสี่ ่วนน้อย

๓. ลงสีเขียวในสนามหญ้า ส่วนใกล้ตา ๔. ส่วนที่เหลือใช้สีตรงข้ามอีกคู่หน่ึง
ให้ลงสีเขียวเข้มและค่อย ๆ ระบาย คือสีนำ้าเงินและสีส้มระบายให้มี
ให้อ่อนลงเม่ือเป็นระยะท่ีไกลตา น้ำาหนักแตกต่างกัน

สีตรงขา้ มกง็ ามได้ 31

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การฝึกใชส้ ีคู่ตรงข้ามในการระบายสีภาพมปี ระโยชนอ์ ย่างไร
๑ ทำ�ใหภ้ าพมคี วามเหมือนจริง (เฉลย ๓ เพราะการฝึกใช้สีคู่ตรงข้าม
๒ ท�ำ ให้ภาพจ�ำ หน่ายไดร้ าคาดี ท�ำ ใหภ้ าพมสี สี ันสดใส โดดเด่น
๓ ท�ำ ให้ภาพมคี วามสวยงามโดดเด่น เพราะมกี ารตดั กันของสี ภาพจงึ สวยงาม
๔ ทำ�ใหภ้ าพมสี ีสนั สดใสไมซ่ ดี จาง กลมกลืน น่าสนใจ)

31 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St Step 4

ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ กจิ กรรมพฒั นาการอา่ น

๑๕. นักเรียนนำ�เสนอภาพวาดของตนเอง ให้นักเรียนอ่านค�าและความหมายของค�าตอ่ ไปน้ี
หน้าชั้นเรียน โดยเพ่ือน ๆ และครู
ร่วมกันประเมินผลและให้คำ�แนะนำ� คา� ศัพท์ ค�าอา่ น ความหมาย
เพิ่มเตมิ
จนิ ตนาการ จนิ -ตะ-นา-กาน การสรา้ งภาพขึ้นในจิตใจ
5ep ขน้ั ประเมนิ เพ่อื เพม่ิ คุณค่า
บริการสงั คม วงจร วง-จอน เสน้ ทางทเ่ี คล่อื นท่ไี ปครบรอบ
และจิตสาธารณะ
เวบ็ ไซต์แนะน�า
๑๖. นกั เรยี นรว่ มกนั รวบรวมภาพวาดของ สีคู่ตรงข้าม www.cfa.bpi.ac.th/sub5-7-12.html
ตนเองและเพื่อน ๆ มาจัดเป็น
นทิ รรศการภาพวาด การใชส้ คี ตู่ รงขา้ ม ผงั สรปุ สาระสา� คัญ สีคู่ตรงข้าม คือสีท่ีอยู่ตรงข้ามกัน
เพื่อเป็นการเผยแพร่ความรู้ให้กับ สีค่ตู รงขา้ ม ในวงสธี รรมชาติ
ผู้อื่น

สีตรงข้าม การใชส้ ีคูต่ รงข้าม การใช้สีคู่ตรงข้าม ทำาให้ภาพดูมี
กง็ ามได้ ความกลมกลืน สวยงาม ควรใช้
สีใดสีหนึ่งมากกว่าอีกสีหนึ่ง หรือ
ผสมสีคนู่ ัน้ ในอตั ราส่วนท่ตี ่างกนั

วธิ ีการลงสีคู่ตรงข้าม วิธกี ารลงสีคตู่ รงข้ามในภาพ
ในภาพ ให้ลงสีท่ีเป็นพ้ืนท่ีส่วนใหญ่ก่อน
แลว้ จงึ ลงสบี รเิ วณพ้นื ทส่ี ่วนน้อย

32 ศิลปะ ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 32

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กิจกรรมการเรยี นรู้ ศ ๑.๑ ป.๖/๑
ศ ๑.๑ ป.๖/๖

๑. ให้นักเรียนสำารวจสิ่งของรอบตัวท่ีมีสีต่าง ๆ แล้วอภิปรายว่ามีสีใดบ้าง
ที่เป็นสีคู่ตรงข้าม
๒. ให้นักเรียนเลือกหัวข้อที่จะวาดภาพ ๑ หัวข้อ ดังต่อไปนี้
“ความรัก” “ความเสียสละ” “ธรรมชาติประทับใจ”
จากนั้นให้วาดภาพโดยใช้สีคู่ตรงข้าม และใช้หลักการจัดขนาด สัดส่วน
และความสมดุล
๓. ให้นักเรียนนำาเสนอผลงานแล้วร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับความคิด
และ อารมณ์ของภาพ

คา� ถามพฒั นากระบวนการคิด แนวคำ� ตอบ

๑. ส่ิงแวดล้อมทางธรรมชาติคู่ใดบ้างที่มีสีเป็นสีคู่ตรงข้าม ๑. แตงโม ดอกหน้าววั
๒. สีประจำาวันใดบ้างท่ีเป็นสีคู่ตรงข้าม ๒. วนั อาทิตย์กบั วันพุธ
๓. สีคู่ตรงข้ามสีใดท่ีให้ความรู้สึกสดใส วันจนั ทร์กับวันเสาร์
๔. สีม่วงกับสีเหลืองเหมาะสำาหรับใช้ระบายสีภาพอะไร จึงจะเหมาะสม วันพฤหัสบดกี บั วันศกุ ร์
๕. ภาพทะเลควรใช้คู่สีใดจึงจะเหมาะสม ๓. สีมว่ งกับสเี หลือง
๔. ภาพทงุ่ ดอกไม้ทม่ี ดี อกไม้สเี หลือง
กบั สีม่วง
๕. สสี ม้ กับสีนา้ํ เงิน

สีตรงขา้ มก็งามได้ 33

33 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรียนรู้

มาตรฐานการเรียนรู้ ๓หน่วยการเรียนรู้ท่ี

มาตรฐาน ศ ๑.๑ ๒ มติ ิ สู่ ๓ มิติ
สร้างสรรค์งานทัศนศิลป์ตามจินตนาการ
และความคิดสร้างสรรค์ วิเคราะห์
วิ พ า ก ษ์ วิ จ า ร ณ์ คุ ณ ค่ า ง า น ทั ศ น ศิ ล ป์
ถ่ายทอดความรสู้ กึ ความคดิ ต่องานศิลปะ
อย่างอิสระ ชื่นชม และประยุกต์ใช้ใน
ชีวติ ประจำ�วนั

สมรรถนะส�ำ คัญของผ้เู รยี น ตวั ชว้ี ดั

๑. ความสามารถในการสอื่ สาร สร้างงานทศั นศิลปจ์ ากรูปแบบ ๒ มิติ เป็น ๓ มติ โิ ดยใช้หลกั การของแสงเงาและน�า้ หนกั (ศ ๑.๑ ป.๖/๓)
๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการแกป้ ัญหา ผงั สาระการเรยี นรู้
๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวิต
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี รูปทรงกับแสงเงา วิธกี ารลงน้�าหนัก
แสงเงา
คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์
รูป ๒ มติ ิ และรูป ๓ มติ ิ หลกั การลงน้�าหนักแสงเงา
ใฝเ่ รียนรู้
ตัวช้ีวัดที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพยี รพยายาม ๒ มิติ
ในการเรยี นและเข้าร่วมกิจกรรม สู่ ๓ มิติ
การเรียนรู้
แสงเงากับการสรา้ งสรรค์ เงาตกกระทบ
ม่งุ มัน่ ในการทำ�งาน
ตวั ชีว้ ัดที่ ๖.๑ ต้ังใจและรบั ผิดชอบ แสงเงาในภาพทิวทศั น์
ในการปฏิบตั หิ น้าทีก่ ารงาน
สาระส�าคญั

การวาดภาพ ๒ มิติ ให้เปน็ ภาพ ๓ มิต ิ จา� เปน็ ตอ้ งใชเ้ สน้ อยา่ งถูกตอ้ ง และมีการลงน�้าหนกั แสงเงาในภาพ ซ่ึงเปน็
หลักการพ้ืนฐานที่ผู้สร้างงานทัศนศิลป์ต้องรู้และเข้าใจเพื่อน�าไปใช้สร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ให้มีความลงตัว และ
สามารถน�าความรู้พื้นฐานไปประยกุ ต์สร้างสรรคผ์ ลงานใหม้ คี วามแปลกใหม่ได้อย่างเหมาะสม

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 จุดประกายโครงงาน

นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันจัดทำ�แผ่นพับตัวอย่างภาพจากการลงแสงเงา

ในลักษณะต่าง ๆ กลุ่มละ ๑ แผน่ พับ

สุดยอดคู่มือครู 34