A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ขั้นปฏิบตั ิ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ
ท่าท่ี ๔ ท่าร�าประกอบท�านอง
๗. นกั เรยี นชมการสาธติ ทา่ ร�ำ ระบ�ำ ตารกี ปี สั
ท่าที่ ๔-๖ แล้วนักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
และใหค้ ำ�แนะนำ�เพิ่มเตมิ
ผู้แสดงปฏิบัติโดยมือด้านในถือพัดสูงระดับศีรษะ มือด้านนอกถือพัด
ไพล่หลังวางส้นเท้าด้านนอก จากน้ันชักเท้ากลับชิดวางจมูกเท้า ศีรษะเอียง
ข้างเดยี วกบั เทา้ ที่วางสน้ เทา้
หมำยเหตุ : ปฏบิ ตั ทิ ่านแ้ี ล้วหมุนรอบตัวแลว้ ปฏิบัติซา้� อีกครั้ง โดยสลับมอื ปฏิบัติ
ท่าที ่ ๕ ปฏบิ ัตทิ ่าเช่ือม (โบกพดั เดนิ ย่า� เท้าแปรแถว)
ทา่ ท่ี ๖ ท่ารา� ประกอบท�านอง
ผู้แสดงถือพัดหันหน้าออกจากคู่ มือด้านในถือพัดระดับศีรษะ มือด้านนอก
ถือพัดระดับปาก เท้านอกวางปลายเท้า ขยับพัดและสะโพกตามจังหวะ โดยมือ
ด้านในขยับพดั ออก มอื ดา้ นนอกขยับพัดเข้า
หมำยเหตุ : ปฏิบตั ทิ ่านอ้ี กี ครงั้ โดยสลบั มือและสลบั ข้างปฏบิ ตั ิ
การแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร 185
185 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขนั้ ปฏบิ ัติ
St แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้
ท่าที่ ๗ ผูแ้ สดงปฏบิ ัติทา่ เชือ่ ม พร้อมแปรแถว
๘. นกั เรยี นชมการสาธติ ทา่ ร�ำ ระบ�ำ ตารกี ปี สั ท่าที่ ๘ ท่าประกอบทา� นอง
ท่าท่ี ๗-๘ แล้วนักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
และใหค้ ำ�แนะนำ�เพ่มิ เตมิ
ผแู้ สดงชพู ดั เขา้ ในวงแตะเทา้ ดา้ นนอก มอื ทงั้ สองถอื พดั มอื ซา้ ยถอื พดั หงายมอื
ระดบั อก มอื ขวาถือพัดหงายมือตงึ แขนระดบั ไหล่ หมนุ รอบตัวเอง โดยเหวย่ี งมอื ขวา
ข้ึนเหนือศีรษะ พร้อมกับก้าวเท้าซ้าย-ขวา-ซ้าย จากน้ันหันกลับมาตามวง
วางสน้ เทา้ ขวา มอื ซา้ ยชพู ดั สงู ระดบั ศรี ษะ มอื ขวาถอื พดั หงาย ตงึ แขนทอดไปตามขาขวา
ทา่ ตอ่ เนอื่ งจากท่าท่ี ๘
ปฏิบัตเิ ชน่ เดยี วกนั กับขั้นตอนในทา่ ท ี่ ๘ แต่สลบั ขา้ งปฏบิ ตั ิ
186 ศิลปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 186
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ขน้ั ปฏิบัติ
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบตั ิ
ท่าท่ี ๙ ทา่ รา� ประกอบท�านอง
๙. นกั เรยี นชมการสาธติ ทา่ ร�ำ ระบ�ำ ตารกี ปี สั
ทา่ ที่ ๙-๑๒ แลว้ นกั เรยี นฝกึ ปฏบิ ตั ติ าม
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
และให้ค�ำ แนะนำ�เพม่ิ เติม
ผแู้ สดงยกมอื ซา้ ยชพู ดั เหนอื ระดบั ศรี ษะ มอื ขวาถอื พดั ควา�่ มอื ระดบั อกเอยี งซา้ ย
แตะเท้าขวา จากน้ันเคลื่อนมือขวาออกหงายมือตึงแขนระดับไหล่เอียงขวา แตะ
เทา้ ซา้ ย
ท่าที่ ๑๐ ผแู้ สดงปฏบิ ตั ิทา่ เช่ือม พรอ้ มแปรแถว
ทา่ ท่ ี ๑๑ ทา่ รา� ประกอบทา� นอง
ผแู้ สดงแถวหนา้ นั่งตัง้ เขา่ ขวา มือทัง้ สองถอื พดั โดยมอื ซ้ายถือสงู ระดับศรี ษะ มือขวา
หงายตึงแขนระดับอก เอียงซ้ายแล้วกลับปฏิบัติอีกข้าง ผู้แสดงแถวหลังยืนถือพัด
ท้ังสองมือ โดยมือขวาถือพัดสูงระดับศีรษะ มือซ้ายถือพัดหงายตึงแขนระดับอก
เอียงขวา แตะเทา้ ซา้ ย แล้วปฏิบัติอีกข้าง โดยก้าวเทา้ ซา้ ย-ขวา-ซ้าย แตะขวา
ทา่ ที ่ ๑๒ ผูแ้ สดงปฏิบตั ทิ า่ เชอื่ ม พร้อมกบั ค่อย ๆ ลุกขึน้ ยืน
การแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร 187
187 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ท่าที่ ๑๓ ท่ารา� ประกอบท�านอง
ep 3 ข้ันปฏิบัติ
แหลละังสกราุปรปควฏาิบมัตริู้
๑๐. นักเรียนชมการสาธิตท่ารำ�ระบำ�
ตารีกีปสั ท่าท่ี ๑๓-๑๕ แล้วนักเรียน
ฝกึ ปฏบิ ตั ติ าม โดยครคู อยตรวจสอบ
St St
Stความถูกต้อง และให้คำ�แนะนำ�
เพิ่มเตมิ
๑๑. นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติท่ารำ�ระบำ� ผู้แสดงถือพัดท้ังสองคว�่ามือซ้อนกันระดับชายพกแล้วกางแขนออก
ตารกี ปี สั ประกอบเพลงจากทา่ ท่ี ๑-๑๕ หงายมือ งอแขนระดับวงกลาง
จนจบเพลงใหถ้ กู ตอ้ งพรอ้ มเพรยี งกนั หมำยเหตุ : ปฏบิ ัตทิ ่านพ้ี รอ้ มกับเคล่อื นเทา้ ไปพร้อม ๆ กนั
จ า ก นั้ น บั น ทึ ก ผ ล ก า ร ป ฏิ บั ติ
ลงในแบบบนั ทึก ดงั ตวั อยา่ ง ท่าท่ ี ๑๔ ทา่ ร�าประกอบทา� นอง ท่าท ่ี ๑๕ ทา่ ร�าประกอบท�านองทา่ จบ
แบบบนั ทึกผลการปฏิบตั ิการแสดงระบำ�ตารีกีปสั
รายการปฏิบัติ ผลการปฏบิ ตั ิ
ดี พอใช้ ควรปรับปรุง
๑. ความถูกต้องของท่าร�ำ ✓
๒. ความถกู ตอ้ งของจงั หวะในการร�ำ ✓ ผแู้ สดงแปรแถว ตงั้ ซมุ้ ผแู้ สดงกา้ วไขว้ ผแู้ สดงขยบั เทา้ มารวมกนั เพอ่ื ท�าทา่ ซมุ้
โขยกเทา้ มอื ทงั้ สองถอื พดั ระดบั วงกลาง ผแู้ สดงคนกลางนัง่ ตงั้ เขา่ ผแู้ สดงแถว
๓. ความสวยงามของลีลาทา่ ร�ำ ✓ โดยมือหนึ่งคว�่าและมือหนึ่งหงาย ยืนชูพดั ชนกนั
จากนัน้ สลับขา้ งปฏิบัติ
๔. ความพร้อมเพรียงในการร�ำ ✓
๕. ความกล้าแสดงออก ✓
• นกั เรียนมวี ธิ ีการปรับปรงุ การแสดงระบ�ำตารีกีปสั อย่างไร
ใหส้ วยงามและถูกตอ้ ง (ฝกึ ซอ้ มทา่ ร�ำเปน็ ประจ�ำ
จนเกดิ ความช�ำนาญ)
๑๒. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น 188 ศลิ ปะ ป.๖
ความรรู้ ่วมกัน ดงั นี้
5ep ขนั้ ประเมนิ เพ่ือเพ่มิ คณุ คา่
• ระบำ�ตารีกีปัส เป็นการแสดง บรกิ ารสังคม
พนื้ เมอื ง ทม่ี คี วามสนกุ สนาน นยิ มใช้ และจติ สาธารณะ
แสดงในงานรน่ื เริงต่าง ๆ
ep 4
ขน้ั สอื่ สารและน�ำเสนอ ๑๔. นักเรียนฝึกซ้อมระบำ�ตารีกีปัสให้สวยงามพร้อมเพรียง แล้วนำ�ไปเข้าร่วม
๑๓. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาแสดง แสดงในกจิ กรรมของโรงเรยี นหรือชมุ ชน เพ่อื สร้างความสุขและความบนั เทิง
ระบ�ำ ตารกี ปี สั หนา้ ชน้ั เรยี น โดยเพอ่ื น ใหก้ ับผ้อู ่ืน
กลุ่มอ่ืนและครูร่วมกันประเมินผล
และเสนอแนะเพิ่มเตมิ
สุดยอดคู่มือครู 188
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวชีว้ ดั
๓. ฟอ้ นเลบ็ ศ ๓.๑ ป.๖/๓
ฟ้อน คือ รูปแบบการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองประเภทหนึ่งที่เป็นเอกลักษณ ์ ภาระงาน/ชิน้ งานSt
เฉพาะของภาคเหนือ โดยใช้แสดงในงานสมโภชหรืองานต้อนรับบุคคลส�าคัญ
ของบ้านเมือง เป็นการแสดงที่สะท้อนถึงลักษณะนิสัยของชาวเหนือท่ีมีความอ่อนหวาน แบบบันทกึ การแสดงฟอ้ นเล็บ
อ่อนโยน นุ่มนวล สอดคลอ้ งกับสภาพท้องถิ่น วถิ ีชีวิต
ep 1 ข้นั สงั เกต
ฟ้อนเล็บ หรือบางคร้ังเรียกฟ้อนเมือง พระราชชายาเจา้ ดารารศั มี
หรือฟ้อนครัวทาน มีเอกลักษณ์ในการแสดงคือ ผมู้ บี ทบาทส�าคญั ตอ่ การแสดง รวบรวมขอ้ มูล
ช่างฟ้อนหรือผู้ฟ้อนจะต้องสวมเล็บปลอมสีทอง นาฏศลิ ป์พนื้ เมอื งภาคเหนือ
เรยี วยาวจา� นวน ๘ นวิ้ เว้นน้วิ หัวแม่มอื ทงั้ สองขา้ ง ๑. นักเรียนสังเกตภาพการแสดงฟ้อนเล็บ
การฟ้อนเล็บเดิมมีเฉพาะในคุ้มของเจ้าหลวงหรือ จากหนังสือเรียนหน้า ๑๘๙ จากน้ัน
ผู้ครองนคร ผู้ท่ีมีบทบาทส�าคัญในการฟ้อน คือ รว่ มกนั สนทนา โดยใชค้ �ำ ถาม ดงั น้ี
พระราชชายาเจา้ ดารารศั ม ี พระราชชายาในพระบาท-
สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ • นักเรียนรู้จักการแสดงนาฏศิลป์
ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์ และให้เจ้านายนางก�านัล ในภาพหรอื ไม่ อยา่ งไร (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ
ฝ่ายในฝึกฟ้อนเล็บ และแสดงถวายรัชกาลที่ ๗ ร้จู กั เป็นการแสดงฟอ้ นเล็บ)
เมอ่ื ครัง้ เสด็จประพาสหัวเมืองเหนอื เมือ่ ปี ๒๔๗๐
หรอื เรยี กว่า งานสมโภชชา้ งเผอื ก • การแสดงในภาพเป็นการแสดง
นาฏศลิ ป์ประเภทใด เพราะเหตุใด
การแสดงฟ้อนเล็บ
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ประเภทฟ้อน ที่มีความ
การแสดงนาฏศิลป์และละคร 189 อ่อนช้อย สวยงามของชาวภาคเหนือ)
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ ๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เกี่ยวกับฟ้อนเล็บ จากหนังสือเรียน
การแสดงฟ้อนเล็บเป็นการแสดงท่ีสะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม ประเพณีของ และแหล่งเรียนรู้อ่ืน ๆ ในประเด็น
ต่อไปนี้
คนในภาคใด
• ประวตั ิความเปน็ มา
๑ ภาคเหนือ (เฉลย ๑ เพราะการแสดงฟอ้ นเล็บเปน็ การแสดง • เคร่ืองดนตรีประกอบการแสดง
๒ ภาคกลาง พน้ื เมอื งของภาคเหนอื ) ฟอ้ นเล็บ
• ผแู้ สดงและการแตง่ กาย
๓ ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ • ลักษณะทา่ ฟ้อนเลบ็
จ า ก นั้ น ร่ ว ม กั น นำ � ค ว า ม รู้ ที่ ไ ด้
๔ ภาคใต้
มาแลกเปล่ียนเรียนรู้กัน แล้วสรุป
ความร้ทู ่ีไดเ้ ปน็ แผนภาพความคิด
189 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วเิ คราะห์
St
และสรปุ ความรู้ ๓.๑ เคร่ืองดนตรปี ระกอบการแสดงฟ้อนเล็บ
๓. นักเรียนฟังเพลงฟ้อนเล็บ จากนั้น วงดนตรีที่บรรเลงประกอบการแสดง กลองแอว กลองตะโลด้ โปด๊
นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น คือ วงกลองแอว เป็นวงดนตรีพื้นเมือง
โดยใชค้ �ำ ถาม ดงั นี้ ภาคเหนือ เครอ่ื งดนตรที ี่ใช ้ ไดแ้ ก่ กลองแอว
กลองตะโล้ดโป๊ด ฉาบ ฆ้องโหมง่ ใหญ่
• ขณะแสดงฟ้อนเล็บ นักเรียน ฆ้องโหม่งเลก็ และปี่แน
ควรถ่ายทอดอารมณอ์ ย่างไร
(ตวั อย่างค�ำ ตอบ ออ่ นหวาน ยมิ้ แย้ม)
๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์เปรียบเทียบ
ความเหมือนและความแตกต่างของ
ฟ้ อ น เ ล็ บ กั บ ร ะ บำ � ต า รี กี ปั ส เ ป็ น
แผนภาพความคิด ดงั ตวั อย่าง
ฉาบ ปี่แน ฆอ้ งโหมง่ ใหญ่ ฆอ้ งโหม่งเล็ก
ฟ้อนเลบ็ สง่ิ ที่ ระบ�ำ ตารีกปี ัส ๓.๒ ผแู้ สดงและการแต่งกาย
เหมือนกัน
การแสดงของภาค เหนอื เป็นการแสดงพนื้ เมอื ง การแสดงของภาค ใต้
จงั หวะและทำ�นองเพลง ที่มคี วามออ่ นช้อย จงั หวะและท�ำ นองเพลง
เนบิ ช้า ออ่ นหวาน สวยงามที่แสดงถงึ เร็ว กระชับ
อุปกรณ์ประกอบการแสดง เอกลักษณ์ของชาต ิ อปุ กรณ์ประกอบการแสดง
เลบ็ สที อง พดั ผู้แสดงเป็นผู้หญิงล้วน การแต่งกายจะ
นุ่งผ้าซิ่นมีเชิงแบบลายขวางหรือตีนจก สวมเส้ือ
๕. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความรคู้ วามเขา้ ใจ แขนกระบอกผ่าหน้าติดกระดุม ห่มสไบทับ
เกล้าผมมวยสูงติดดอกไม้ สวมเครื่องประดับ
เปน็ แผนภาพความคิด ดงั ตัวอย่าง สร้อยคอ ต่างหู และสวมเล็บทองท่ีเป็นอุปกรณ์
กลองแอว สา� คัญในการแสดง
วงกลองแอว กลองตะโลด้ โปด๊
เครือ่ งดนตรี ฉาบ การแต่งกายในการแสดงฟ้อนเลบ็
ฆ้องโหม่งใหญ่
ฆอ้ งโหมง่ เลก็
ปีแ่ น
การแสดง การแสดง จังหวะ 190 ศิลปะ ป.๖
พน้ื เมือง ฟ้อนเล็บ ท�ำ นอง
ภาคเหนือ เนิบชา้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
อ่อนหวาน
นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันประดิษฐ์เล็บ สำ�หรับใช้ในการแสดงฟ้อนเล็บ
ผ้แู สดงและการแต่งกาย จากวสั ดเุ หลอื ใช้ในทอ้ งถ่ิน
ผู้แสดงหญิงล้วน
นุง่ ผา้ ซิ่นลายขวางหรอื ตนี จก
สวมเสอื้ แขนกระบอก ผา่ หนา้ ติดกระดมุ ห่มสไบทับ
เกล้าผมมวยสงู ติดดอกไม้
สวมเคร่อื งประดับและเลบ็ สีทอง
สุดยอดคู่มือครู 190
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
๓.๓ ลักษณะท่าฟอ้ นเล็บ St ขัน้ ปฏิบัติ
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบตั ิ
ทา่ ที่ ๑ ทา่ ออก ตั้งแถวทางดา้ นซ้ายและขวา ๖. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔-๖ คน
เทำ้ เดนิ ซอยเทา้ ขนานกนั เปน็ คู่ จากนั้นชมการสาธิตท่ารำ�ฟ้อนเล็บ
แบบแถวตอนเรียงหนึ่ง ท่าที่ ๑-๒ แล้วนักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
มือ สง่ จบี หงายทงั้ สองมอื ไปดา้ นหลงั โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
ศรี ษะ ถ้าวง่ิ ออกไปทางขวาใหเ้ อียง และใหค้ ำ�แนะนำ�เพ่ิมเตมิ
ทางซา้ ย ออกทางซ้ายให้เอียงขวา
ท่าท ่ี ๒ ท่าบดิ บวั บาน
ตวั หันอยทู่ างด้านขวา
เทำ้ ก้าวเดินตามจังหวะเพลงสู่ด้านหน้าของเวที ๑-๒-๓ โดยค่อย ๆ หมุนตัว
กลับมาหน้าตรง ในจังหวะที ่ ๔ จังหวะที ่ ๕-๖ ตัวอยทู่ างด้านซา้ ย
มอื จีบมือท้ังสองข้างในลักษณะตะแคงมือ หักข้อมือออกจากกัน ใช้ข้อมือ
ด้านหลังชนกันหมุนขอ้ มอื พร้อมปล่อยจบี ตามจงั หวะ
ศีรษะ เอียงทางด้านซ้าย เม่ือหันตัว
มาทางด้านซ้ายแล้วครบ ๖ จังหวะ
จงึ เปลยี่ นเอยี งมาทางดา้ นขวา (ทา� ทา่ ท ี่ ๒
ซ้� า โ ด ย หั น ตั ว ก ลั บ ม า ท า ง ด ้ า น ข ว า
นับจังหวะเช่นเดิม ๑-๒-๓-๔ หน้าตรง
๕-๖ ตัวหันอยทู่ างด้านขวา)
การแสดงนาฏศิลป์และละคร 191
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
การฟอ้ นเลบ็ มีเอกลกั ษณส์ �ำ คญั อย่างไร
๑ สวมเสอื้ แขนยาว (เฉลย ๔ เพราะการแสดงฟอ้ นเลบ็ มเี อกลักษณ์
๒ นุ่งผ้าซนิ่ ลายแบบขวาง ของการแสดงอยู่ท่ีผู้แสดงต้องสวมเล็บสีทอง
๓ ประดับศรี ษะด้วยอบุ ะดอกไม้ ทงั้ ๘ น้วิ )
๔ สวมเลบ็ สที องทงั้ ๘ นวิ้
191 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
Step 3 ขน้ั ปฏิบตั ิ
แหลละังสกราุปรปควฏาิบมตั ริู้
ท่าที่ ๓ ท่ากงั หนั รอ่ น ตัว หนั อยู่ทางดา้ นซ้าย
๗. นักเรียนชมการสาธิตท่ารำ�ฟ้อนเล็บ เทำ้ ใช้เดนิ ตามจังหวะเดมิ คือ ๑-๒-๓-๔
ท่าท่ี ๓-๕ แล้วนักเรียนฝึกปฏิบัติตาม หนา้ ตรง ๕-๖ ตัวหันอยูท่ างด้านซา้ ย
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง มือ มอื ขวาจีบหงายตึงแขน มอื ซ้ายต้ังวง
และใหค้ ำ�แนะนำ�เพ่ิมเติม ตึงแขนระดับไหล่
ศรี ษะ เอยี งทางขวา
(ท�าท่าที่ ๓ ซ�้า โดยหันตัวกลับมาทางด้านขวา
เปล่ียนมอื จบี และเปล่ยี นเอยี ง นบั จังหวะ ๑-๖
กลบั ตัวมาอย่ทู างขวาเช่นเดมิ )
ท่าท่ี ๔ ทา่ พสิ มยั เรียงหมอน
ตวั หนั อยู่ทางด้านขวา
เท้ำ ก้าวเท้าเรียงเดินเฉียงข้ึนหน้า ๖ ก้าว
หรือ ๖ จงั หวะ
มือ มือซ้ายตงั้ วงบนมือขวาต้งั มือตงึ แขน
ศีรษะ เอยี งทางขวา
ท่าท่ี ๕ ทา่ จบี หงายข้างลา� ตัว ตัว หันอยู่ทางด้านขวา
เท้ำ ก้าวเทา้ เรยี ง ลงด้านลา่ ง ๖ จังหวะ
192 ศิลปะ ป.๖ แล้วหมุนตัวออก
มือ มอื ขวา จบี หงาย งอแขนใหข้ อ้ ศอก
อยู่ระดับเอว มอื ซ้ายจบี หงายท่ีชายพก
ศีรษะ เอียงทางซ้าย
สุดยอดคู่มือครู 192
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
St ขน้ั ปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ
ทา่ ที ่ ๖ ทา่ สอดสร้อยมาลา
ตัว หนั หนา้ ตรง ๘. นักเรียนชมการสาธิตท่ารำ�ฟ้อนเล็บ
เทำ้ ก้าวเดินตรงไปด้านหน้าเวที (เป็นการ ท่าท่ี ๖-๗ แล้วนักเรียนฝึกปฏิบัติตาม
เดินเข้าคู่กัน) ๖ จังหวะ แล้วแยกออกจากกัน โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง
หมุนตัวกลบั ก้าวลงหลังเวท ี อกี ๖ จงั หวะ และใหค้ ำ�แนะน�ำ เพมิ่ เตมิ
มอื ต้ังวงบนเข้าคู่กันแถวขวาตั้งวงมือซ้าย
แถวซา้ ยตงั้ วงมอื ขวา ใหม้ อื อยใู่ นระดบั เดยี วกนั
มอื ทเี่ หลอื จบี หงายทชี่ ายพก
ศีรษะ เอียงทางมือทีอ่ ยูท่ ่ีชายพก
ท่าท ี่ ๗ แยกออกจากกนั หมุนตวั กลับก้าวลงหลงั เวที
เทำ้ เดนิ แยกออกจากกนั หมุนตัวกลับกา้ วลงหลงั เวท ี ๖ จงั หวะ
มือ ใชท้ า่ เดยี วกับทา่ ที่ ๖
ศรี ษะ ใชท้ า่ เดยี วกบั ทา่ ที่ ๖
การแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร 193
193 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
Step 3 ขน้ั ปฏิบตั ิ
แหลละังสกราุปรปควฏาิบมตั ริู้
ท่าท ่ี ๘ จบี หงายเข้าค ู่ หน้าตรง
๙. นักเรียนชมการสาธิตท่ารำ�ฟ้อนเล็บ เท้ำ ก้าวเดินขึ้นหน้าเวทีเป็นคู่ ๘ จังหวะ
ท่าที่ ๘-๙ แล้วนักเรียนฝึกปฏิบัติตาม แล้วแปรแถว
โดยครูคอยตรวจสอบความถูกต้อง มือ คนที่อยู่ทางด้านขวาจีบหงายมือซ้าย
และให้คำ�แนะนำ�เพ่ิมเติม ตง้ั มอื สงู ระดบั แงศ่ รี ษะ มอื ขวาจบี หงายระดบั
วงลา่ ง งอแขนทง้ั สองขา้ งคนทอี่ ยทู่ างดา้ นซา้ ย
จีบหงายมือขวาต้ังมือสูงระดับแง่ศีรษะ มือ
ซ้ายจีบหงายระดับวงล่าง งอแขนท้ังสองข้าง หักข้อมือเข้าหาตัว ให้มือสูงชนกัน
โดยใชข้ ้อมือดา้ นหลงั
ศีรษะ เอียงทางมือที่จบี วงลา่ ง
ท่าที ่ ๙ หนา้ ตรง แปรแถว
เท้ำ ก้าวตามจังหวะเพอ่ื แปรแถวเปน็ หน้ากระดาน ๘ จงั หวะ
มือ ลดมือจบี ท้ังสองลงเปน็ จบี หงายวงกลาง
ศีรษะ ต้งั ตรง
194 ศลิ ปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 194
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
St ข้นั ปฏิบัติ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ัติ
ทา่ ที่ ๑๐ ท่าจบี สง่ หลงั หนา้ ตรง
เทา้ วางเทา้ ลงดา้ นหลงั สลบั ซา้ ย ขวา ๘ จงั หวะ ๑๐. นักเรียนชมการสาธิตท่ารำ�ฟ้อนเล็บ
มอื มอื ทัง้ สองจบี หงายส่งแขนตึงไปดา้ นหลงั ทา่ ที่ ๑๐-๑๒ แล้วนักเรียนฝึกปฏบิ ตั ิ
ศรี ษะ เอียงทางเท้าท่วี างลงด้านหลงั ต า ม โ ด ย ค รู ค อ ย ต ร ว จ ส อ บ
ความถูกต้อง และให้คำ�แนะนำ�
เพม่ิ เตมิ
ทา่ ที่ ๑๑ ต้งั วงหน้า หนั หน้าตรง
ตวั หันหน้าตรง
เทา้ กา้ วเดนิ ข้ึนหนา้ เวท ี ๘ จังหวะ
มือ ตงั้ วงหน้าทงั้ สองมอื ระดบั ปาก
ศีรษะ ตงั้ ตรง
ท่าท่ี ๑๒ ทา่ บวั บาน ตัว หนั อยู่ทางด้านขวา
เท้า เดนิ ยา�่ เทา้ หมนุ ตวั กลบั มาทาง
ดา้ นขวาตามจังหวะเดิม ๑-๖ จงั หวะ
(ในจังหวะท่ ี ๔ หน้าตรง)
มอื มือท้ังสองท�าท่าพรหมสี่หน้า
หรือทา่ บวั บาน
ศีรษะ เอยี งทางซา้ ย
การแสดงนาฏศลิ ป์และละคร 195
195 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ข้ันปฏบิ ัติ
St ตัว หันอยู่ทำงดำ้ นซ้ำย
แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้ เท้า ย�่ำเท้ำเพ่ือหนั มำหน้ำตรง
ทา่ ที่ ๑๓ ท่ายูงฟ้อนหาง ๖ จงั หวะ
๑๑. นักเรียนชมการสาธิตท่ารำ�ฟ้อนเล็บ มอื แทงมือควำ�่ ลงพืน้ ตงึ แขน
สง่ ไปทำงดำ้ นหลัง
ทา่ ท่ี ๑๓-๑๖ แล้วนักเรียนฝึกปฏบิ ัติ ศีรษะ เอียงทำงขวำ
ต า ม โ ด ย ค รู ค อ ย ต ร ว จ ส อ บ ทา่ ที่ ๑๔ ทา� เช่นเดยี วกับท่าที่ ๒ หนั ตัวด้านขวา
เท้า เดินย�่ำเทำ้ ๘ จังหวะเพ่ือแปรแถว
ความถูกต้อง และให้คำ�แนะนำ� มอื จีบมือท้ังสองข้ำงในลักษณะตะแคงมือ
หักข้อมือออกจำกกัน ใช้ข้อมือด้ำนหลังชนกัน
เพมิ่ เติม หมุนขอ้ มือพรอ้ มปลอ่ ยจีบตำมจงั หวะ
ศรี ษะ เอียงทำงซำ้ ย
๑๒. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ปฏบิ ตั ทิ า่ ฟอ้ นเลบ็
ประกอบเพลงจากท่าที่ ๑-๑๖
จนจบเพลงใหถ้ กู ตอ้ ง พรอ้ มเพรยี งกนั
จากนั้นบันทึกผลการปฏิบัติลงใน
แบบบันทกึ ดงั ตวั อยา่ ง
แบบบันทกึ ผลการปฏบิ ัติการแสดงฟอ้ นเลบ็
รายการปฏบิ ัติ ผลการปฏบิ ตั ิ
ดี พอใช้ ควรปรบั ปรงุ
๑. ความถกู ตอ้ งของทา่ ร�ำ ✓
๒. ความถูกตอ้ งของจงั หวะในการร�ำ ✓
๓. ความสวยงามของลลี าทา่ ร�ำ ✓
๔. ความพร้อมเพรียงในการร�ำ ✓
๕. ความกลา้ แสดงออก ✓
๑๓. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น 196 ศลิ ปะ ป.๖
ความร้รู ว่ มกนั ดงั น้ี
• การแสดงฟ้อนเล็บ มีท่ารำ�ท่ีมี
ความอ่อนช้อย งดงามและมี
เอกลักษณ์เฉพาะ คือ ผู้แสดง
ตอ้ งสวมเลบ็ สที องในการแสดงฟ้อน
สุดยอดคู่มือครู 196
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 4asean
St St
ทา่ ที่ ๑๕ แปรแถวเปน็ รปู เฉยี งหนั ตวั ทางดา้ นขวา ขั้นสอื่ สารและน�ำเสนอ
เท้า เดินย�่าเท้าตามจังหวะจ�านวนจังหวะเพ่ิมตามจ�านวนผู้แสดงเพื่อให้พอดี
กับการจัดแถว ๑๔. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาแสดง
มือ ท่าบดิ บัวบาน ฟ้อนเล็บหน้าชั้นเรียน โดยเพ่ือน
ศรี ษะ เปล่ยี นเอียงในจังหวะที ่ ๔ กลุ่มอ่ืนและครูร่วมกันประเมินผล
และเสนอแนะเพม่ิ เติม
5ep ข้ันประเมนิ เพื่อเพ่มิ คุณคา่
บริการสงั คม
และจิตสาธารณะ
ท่าที่ ๑๖ ท่าจบการแสดง ๑๕. นักเรียนประเมินผลการปฏิบัติ
เทา้ ก้าวเท้าเรียงเดนิ ลง (เขา้ เวที) การแสดงฟ้อนเล็บเพ่ือหาแนวทาง
มอื มือขวาจีบหงายตึงแขนด้านขา้ งล�าตัว มือซา้ ยจีบหงายที่ชายพก ในการพัฒนาผลงานใหด้ ขี น้ึ
ศีรษะ เอยี งทางดา้ นขวา ทอดสายตาไปทางผชู้ ม
๑๖. นักเรียนฝึกซ้อมการแสดงฟ้อนเล็บ
กจิ กรรมการเรียนรู้ ให้สวยงาม พร้อมเพรียง แล้วนำ�ไป
เ ข้ า ร่ ว ม แ ส ด ง ใ น กิ จ ก ร ร ม ข อ ง
โรงเรยี นหรอื ชมุ ชนเพอ่ื สรา้ งความสขุ
และความบนั เทิงใหก้ บั ผอู้ ่ืน
๑. ครูสาธิตท่าร�าวงมาตรฐานเพลงหญิงไทยใจงาม ใหน้ กั เรยี นดแู ละปฏบิ ตั ติ าม ตัวชี้วัด
ทีละท่าจนถูกต้อง จากนั้นให้นักเรียนจับคู่กับเพ่ือน ฝึกปฏิบัติท่าร�าวง
มาตรฐาน เพลงหญิงไทยใจงาม ศ ๓.๑ ป.๖/๓
๒. ครูสาธิตท่าร�าระบ�าตารีกีปัสให้นักเรียนดูทีละท่า แล้วปฏิบัติตาม
จนถูกต้อง จากน้ันให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน ฝึกปฏิบัติท่าร�าระบ�า
ตารีกีปัส แล้วออกมาแสดงหน้าช้ันเรียนทีละกลุ่ม
การแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร 197
197 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชี้วัด ๓. ครูสำธิตท่ำร�ำฟ้อนเล็บให้นักเรียนดูทีละท่ำ แล้วให้นักเรียนปฏิบัติตำม
จนถูกต้อง จำกน้ันให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๖ คน ร่วมกันฝึกปฏิบัต ิ
ศ ๓.๑ ป.๖/๓ ท่ำร�ำฟ้อนเล็บ แล้วออกมำแสดงหน้ำช้ันเรียน
๔. ให้นักเรียนสรุปควำมรู้เก่ียวกับฟ้อนเล็บ ลงในแผนภำพควำมคิด ดังนี้
กำรแต่งกำยและอุปกรณ์กำรแสดง
ดนตรีท่ีใช้บรรเลงประกอบกำรแสดง โอกำสในกำรแสดง
ฟอ้ นเลบ็
ลักษณะท่ำทำงของกำรแสดง กำรแสดงสะท้อนถึง
๕. ให้นักเรียนร่วมกันเสนอแนวทำงกำรส่งเสริมและอนุรักษ์นำฏศิลป์พื้นเมือง
คนละ ๑ แนวทำง
แนวค�ำตอบ คำ� ถำมพัฒนำกระบวนกำรคดิ
๑. ร�ำวงมำตรฐำนเพลงหญิงไทยใจงำมมีควำมหมำยเกี่ยวกับอะไร
๑. ดวงจันทร์ทสี่ ่องแสงอยู่บนทอ้ งฟ้า ๒. ระบ�ำตำรีกีปัสเป็นกำรแสดงเพ่ือสิ่งใด
มคี วามงดงามมากยงิ่ ได้แสงระยิบระยับ ๓. ฟ้อนเล็บมีลักษณะเด่นอย่ำงไร
จากดวงดาวยิง่ ทำ�ใหด้ วงจันทร์งามเดน่ ๔. กำรแสดงระบ�ำตำรีกีปัสสำมำรถน�ำไปแสดงในงำนใดได้บ้ำง
เปรยี บเหมอื นหนา้ ของหญิงสาวท่มี ี ๕. กำรแสดงนำฏศิลป์มีควำมส�ำคัญต่อประเทศชำติอย่ำงไร
ความงดงามอยู่แลว้ ยงิ่ มคี วามดดี ว้ ย 198 ศิลปะ ป.๖
กจ็ ะมคี วามงามเป็นเลิศ
๒. เพื่อแสดงศิลปวัฒนธรรมพ้ืนเมืองภาคใต้
ในงานเฉลิมฉลองหรอื งานรน่ื เรงิ ต่าง ๆ
๓. สวมเล็บสที องทั้ง ๘ น้ิว
๔. งานตอ้ นรบั แขกบา้ นแขกเมอื ง
๕. แสดงถงึ เอกลกั ษณข์ องชาติ
ท�ำ ใหค้ นในชาตมิ คี วามสุข
สนุกสนาน
สุดยอดคู่มือครู 198
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตวั ชว้ี ัด
๔. ละครสรา้ งสรรค์ ศ ๓.๑ ป.๖/๓St
ละครท่ีสร้างความสุขให้ผู้แสดง เรียกว่า ละครสร้างสรรค์ เป็นการฝึกทักษะ ภาระงาน/ชิน้ งาน
การละครข้ันพื้นฐานอย่างหนึ่งท่ีต้องการดึงความสามารถและพัฒนาศักยภาพ
ในการแสดงของนักเรียนทุกคน โดยการใช้ท่าทาง การพูด การใช้เสียง การใช้ภาษา เล่านทิ านจากตวั หนุ่
และอ่ืน ๆ ผ่านจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์
ละครหุ่นสร้างสรรค์ ep 1 ข้ันสังเกต
หุ่น คือ ส่ิงไม่มีชีวิตท่ีมนุษย์สร้างเลียนแบบขึ้นมาเพื่อใช้ประโยชน์ต่าง ๆ
เช่น หุ่นไล่กาท่ีชาวนาสร้างข้ึนเพ่ือไม่ให้นกบินมาจิกข้าวหรือพืชในไร่สวน นอกจากน ี้ รวบรวมข้อมูล
หุ่นยังสามารถใช้เพื่อความสนุกสนานบันเทิงอีกด้วย
๑. นักเรียนสังเกตตัวอย่างหุ่นชนิดต่าง ๆ
การแสดงหุ่นเป็นการแสดงที่นิยมกันอย่างแพร่หลายมาตั้งแต่สมัยโบราณ จากน้ันร่วมกันสนทนา โดยใช้คำ�ถาม
ซ่ึงมีการแสดงหุ่นหลายชนิด เช่น หุ่นหลวง หุ่นละครเล็ก หุ่นกระบอก ดงั น้ี
หุ่นหลวง หุ่นละครเล็ก หุ่นกระบอก • ภาพทนี่ กั เรยี นเหน็ คอื อะไร (หุ่น)
• หุ่นมชี ีวิตหรือไม่ (ไม่ม)ี
ปัจจุบันการเล่นละครหุ่นมีการน�ารูปแบบมาจากตะวันตก ท�าให้มีลักษณะ • นกั เรยี นเคยชมการแสดงหนุ่ หรอื ไม่
ตัวหุ่นหลายแบบ และบางประเภทสามารถน�ามาจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได ้ อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ เคยชม
โดยเข้าชมหุ่นละครเล็กโจหลุยที่โรงละคร
โดยการน�าหุ่นมาแสดงประกอบนิทานต่าง ๆ แห่งชาติ)
๑) ละครหุ่นที่นิยมเล่นในปัจจุบัน ๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
หุ่นมือ ท�าด้วยถุงมือ ใช้นิ้วมือของผู้เชิดสอดเข้าไปในตัวหุ่น เพื่อให้หุ่น เ กี่ ย ว กั บ ล ะ ค ร หุ่ น ส ร้ า ง ส ร ร ค์ จ า ก
แสดงท่าทางต่าง ๆ ตัวหุ่นท�าด้วยผ้าเย็บติดกับคอและข้อมือหุ่น หนังสือเรียนหน้า ๑๙๙-๒๐๐ จากนั้น
ร่ ว ม กั น บ อ ก ล ะ ค ร หุ่ น ใ น ปั จ จุ บั น
มีอะไรบา้ งและมีลกั ษณะอยา่ งไร
ส่วนต่าง ๆ หุ่นเงำ เป็นหุ่นท่ีท�าจากหนังสือหรือกระดาษแข็งใช้ไม้เสียบหรือเชือกต่อ
การแสดงนาฏศิลป์และละคร 199
เสริมความรู้ ครูควรสอน ละครหุ่นทน่ี ิยมเลน่
ในปัจจบุ ัน
หุน่ หลวง หรือหุน่ ใหญ่ เป็นหนุ่ แบบเก่าแก่ มมี าแต่สมัยอยุธยา ลักษณะของหุน่
จะเหมือนคนจริงเต็มตัว มีความสูงประมาณ ๑ เมตร ภายในตัวหุ่นกลวง
มีสายโยงร้อยไปมาตามท่อนแขน ขา น้ิวมือ สามารถชักเชิดบังคับให้หน้าตา
เคลือ่ นไหวและกลอกไปมาได้
199 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
St St St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์ หุ่นกระบอก ท�าจากไม้เนื้ออ่อน ลงรักปิดทองและตกแต่งตามลักษณะ
และสรปุ ความรู้
๓. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และอภิปราย ของตัวละคร สวมเสื้อคลุมไม่มีแขนปักเล่ือมต่าง ๆ มือหุ่นอาจถืออาวุธในท่าต่าง ๆ
เกี่ยวกับลักษณะของหุ่นมือ หุ่นเงา กระบอกจะอยู่ด้านในคอยยึดให้หุ่นเคลื่อนไหวตามผู้บังคับแกนกระบอก โดยใช ้
หุ่นกระบอก หุ่นชัก และหุ่นนิ้วมือ มือซ้ายเชิดตะเกียบส�าหรับคนเชิด บังคับส่วนที่เป็นมือโดยใช้มือขวาเชิด
แล้วสรปุ ความคิดรวบยอด
หุ่นชัก ลักษณะส่วนใหญ่จะต้องมีชิ้นส่วนร่างกายแต่ละชิ้นที่ต่อกัน
๔. นกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายวา่ วสั ดเุ หลอื ใช้ สามารถเคล่ือนไหวได้ ซึ่งอาจสร้างหุ่นให้ขยับตาและปากได้
รอบ ๆ ตัว มีอะไรบ้างท่ีสามารถ
นำ�มาสร้างเป็นตัวหุ่นได้ โดยเขียน หุ่นน้ิวมือ สร้างขึ้นโดยใช้กรวยกระดาษหรือกรวยท่ีประดิษฐ์จาก
สรุปเปน็ แผนภาพความคดิ ผ้าสักหลาดเทียม เป็นหน้าคนหรือสัตว์ตามเร่ืองราว
ep 1 ข้ันสังเกต ๒) การสร้างตัวหุ่นอย่างง่าย
การสร้างตัวหุ่นเป็นงานประดิษฐ์ท่ีส่งเสริม
รวบรวมข้อมูล
ความคิดสร้างสรรค์ และรู้จักใช้เวลาว่างให้เกิด หุ่นถุงกระดาษ
ประโยชน์ โดยน�าวัสดุ อุปกรณ์และส่ิงของเหลือใช ้
มาประดิษฐ์เป็นหุ่นอย่างง่าย คือ หุ่นถุงกระดาษ
๕. นักเรียนร่วมกันศึกษาและรวบรวม หุ่นถงุ กระดำษ
ข้อมูลเกย่ี วกับการสร้างตัวหุ่น ขัน้ ตอน
การทำ�และการเขียนบทละครหุ่น วัสดุ อุปกรณ์
จากหน้า ๒๐๐-๒๐๑ จากน้ันร่วมกัน ๑. ถุงกระดาษใส่ของกว้าง ๑๕ เซนติเมตร
บอกว่าวัสดุ อุปกรณ์ใดบ้างท่ีใช้ สูง ๓๐ เซนติเมตร ๑ ใบ ๑. ๔.
ประดิษฐ์หุ่น มีขั้นตอนการทำ�อย่างไร ๒. กระดาษแข็งสีขาว ๑ แผ่น
บ้าง และการเขียนบทละครหุ่น ๓. กระดาษสีและสีโปสเตอร์ ๕.
ควรมลี กั ษณะอยา่ งไร หรือสีไม้ส�าหรับตกแต่งหุ่น ๖.
๔. ดินสอ/ยางลบ ๒.
ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์
๕. กาวลาเทกซ์ ๓.
และสรุปความรู้ ๖. กรรไกร
๖. นักเรยี นรว่ มกันวเิ คราะห์วสั ดุ อปุ กรณ์ 200 ศิลปะ ป.๖
ในภาพหนา้ ๒๐๐ แลว้ ตอบค�ำ ถาม ดงั นี้
• วัสดุ อุปกรณ์ในภาพใช้สร้างหุ่น
ชนดิ ใด (ห่นุ ถงุ กระดาษ) • นักเรยี นจะประดษิ ฐห์ ่นุ อยา่ งไร จึงจะได้หนุ่ ตามท่ีตอ้ งการ
• วัสดุเหลือใช้อะไรบ้างท่ีนำ�มาสร้าง (ตวั อย่างค�ำ ตอบ ศกึ ษาวิธกี ารท�ำ และประดิษฐท์ ำ�ตามข้นั ตอนด้วยความระมัดระวงั )
ตัวหุ่นได้ (ตัวอย่างคำ�ตอบ กระดาษ
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
หนังสือพิมพ์เก่า กระดาษนิตยสารเก่า
เศษผ้าหรอื เศษกระดาษส)ี นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓-๔ กลุ่ม ร่วมกันออกแบบและประดิษฐ์ตัวหุ่นที่สนใจ
จากวสั ดุเหลอื ใช้ในบ้านกลมุ่ ละ ๑ ตัว จากน้ันน�ำ เสนอหนา้ ช้นั เรยี น
สุดยอดคู่มือครู 200
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ขนั้ ตอนการทา� หุน่ ถงุ กระดาษ St Step 2asean
ข้นั คิดวเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้
ขั้นตอนที่ ๕ ทดลองสวมมือเข้าในถุง แล้วขยับ ๗. นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันเลือกนิทาน
ก้นถุงกระดาษที่เป็นหน้าของหุ่น กลมุ่ ละ ๑ เรอ่ื ง จากนน้ั รว่ มกนั วางแผน
ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิงาน
ขั้นตอนที่ ๔ น�าส่วนหัวติดด้วยกาวลาเทกซ์ที่บริเวณ ep 3 ข้นั ปฏิบตั ิ
ก้นถุงกระดาษ รอจนกาวลาเทกซ์แห้งสนิท และสรปุ ความรู้
ขั้นตอนที่ ๓ ตกแต่งถุงกระดาษที่เป็นตัวหุ่น ให้สวยงาม หลังการปฏบิ ตั ิ
กลมกลืนกันกับส่วนหัวของหุ่น
ขั้นตอนที่ ๒ น�ากระดาษแข็งสีขาวมาวาดภาพตัวละครที่เป็นคน ๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสร้างหุ่น
หรือสัตว์ตามเนื้อเรื่องที่แสดง แล้วระบายสีให้สวยงาม ตวั ละคร จากวสั ดเุ หลอื ใชต้ ามลกั ษณะ
ขั้นตอนที่ ๑ น�าถุงกระดาษใส่ของที่มีอยู่แล้ว หรือพับขึ้นใหม่ขนาดกว้าง ของตวั ละครในนทิ านทเี่ ลอื กไว้ จากนนั้
ประมาณ ๑๕ เซนติเมตร สูง ๓๐ เซนติเมตร ร่วมกันฝึกซ้อมเล่านิทาน โดยใช้หุ่น
ที่สร้างขึน้ เปน็ ตัวแสดง
๓) บทละครหุ่น ๙. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันประเมิน
การเขียนบทละครหุ่นเป็นงาน ตรวจสอบความเรียบร้อยของผลงาน
สร้างสรรค์ เรื่องท่ีจะน�ามาใช้เล่นละครหุ่น
พรอ้ มหาแนวทางปรบั ปรงุ แกไ้ ขใหด้ ขี นึ้
อาจเป็นนิทานที่เล่ากันอยู่ทั่วไป หรือเป็น
เหตุการณ์ในชีวิตประจ�าวันท่ีสนุกสนาน
มกี ารกา� หนดตวั ละคร สรา้ งบคุ ลกิ ลกั ษณะ
นิสัยของตัวละคร มีการก�าหนดสถานการณ ์
เหตุการณ์ต่าง ๆ และเน้ือเร่ืองมีการ
ปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม สอดแทรก
หุ่นมือ ข้อคิด คติสอนใจให้เด็กได้รับรู้ด้วย
การแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร 201
201 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขัน้ ปฏบิ ัติ
St St St แหลละังสกราุปรปควฏาบิ มัตริู้
๔) องค์ประกอบส�าคัญในการเชิดหุ่น
๑๐. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ผู้เชิดหุ่น คือ ผู้รับบทบาทแสดง เวทีหรือโรงส�ำหรบั เชิดหุน่
ความรรู้ ว่ มกนั ดังนี้ เป็นตัวละครนั้น ๆ โดยจะต้อง
เชิดหุ่นให้เคล่ือนไหวตรงตาม หุ่นน้ิวมือ หุ่นมือ หุ่นกระบอก
• หุ่นเป็นสิ่งไม่มีชีวิตท่ีมนุษย์สร้าง สามารถใช้โรงหุ่นแบบเดียวกันได ้
เลียนแบบข้ึนมาเพื่อใช้ประโยชน์ บทบาทและสอดคลอ้ งกบั ผพู้ ากย์ สถานท่ีส�าหรับเชิด จะใช้ผ้าก้ัน
ตา่ ง ๆ ต่อมาได้มีการนำ�หนุ่ มาแสดง ซ่ึงบางครั้งผู้เชิดหุ่นกับผู้พากย์
เป็นละครหุ่น และมีการนำ�ไปใช้ใน อาจเปน็ คนเดยี วกันได้ เปน็ ฉากบงั ตา เพ่อื บงั ผู้เชิดเท่าน้นั
กิจกรรมการเรียนและการละเล่น
เพอ่ื พฒั นาเยาวชน โดยนยิ มน�ำ นทิ าน องคป์ ระกอบ
เ ร่ื อ ง ที่ ส นุ ก ส น า น ที่ เ ด็ ก รู้ จั ก ม า สำ� คัญ
ใชแ้ สดง มกี ารสร้างตัวหุ่น สร้างฉาก ในกำรเชิดหุ่น
มี บ ท เ พ ล ง ป ร ะ ก อ บ เ พ่ื อ ใ ห้ เ กิ ด ผู้พำกย์ คือ ผู้ที่ท�าหน้าท่ีพูดแทน ดนตรแี ละเพลงประกอบกำรแสดง
ความเพลิดเพลิน สนุกสนาน และ ตัวหุ่น ซึ่งจะต้องทราบว่าตัวหุ่นท่ี เปน็ สว่ นสา� คญั ในการแสดง ทา� ให้
ยังช่วยส่งเสริมให้เด็กมีความคิด พากย์น้ันมีลักษณะนิสัยอย่างไร การแสดงมคี วามสนุกสนาน
รเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ เด็กหรือผู้ใหญ่จะต้องใช้น้�าเสียง น่าสนใจ ผชู้ มเข้าใจเรอ่ื งราว
และอารมณพ์ ากยต์ วั ละครออกมา อารมณ์ในการแสดงมากข้ึน
ให้ถกู ต้อง
ค�าถามท้าทาย
นกั เรยี นจะสร้างสรรค์หุน่ อย่างไร ที่แสดงถึงความเป็นทอ้ งถิ่นของนกั เรยี น
ep 4 เว็บไซต์แนะนา�
การแสดงนาฏศลิ ป์และละครไทย www.thaidance.com
ขัน้ ส่ือสารและน�ำเสนอ
กิจกรรมพัฒนาการอา่ น
๑๑. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม เ ล่ า นิ ท า น
ประกอบการแสดงหุ่นหน้าช้ันเรียน ให้นักเรียนอ่านคา� และความหมายของค�าต่อไปน้ี
โดยเพ่ือนและครูคอยให้คำ�แนะนำ�
เพิ่มเตมิ คา� ศพั ท์ คา� อ่าน ความหมาย
ประยุกต์ ประ-ยกุ นา� ความรใู้ นวทิ ยาการตา่ ง ๆ มาปรบั ใชใ้ หเ้ ปน็ ประโยชน์
5ep ขัน้ ประเมินเพ่อื เพิม่ คณุ ค่า มาตรฐาน มาด-ตระ-ถาน สิ่งที่ถือเอาเปน็ เกณฑ์ทีร่ บั รองกนั ทัว่ ไป
บริการสงั คม 202 ศลิ ปะ ป.๖
และจิตสาธารณะ
๑๒. นักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�หุ่นของตนเอง ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ไปแสดงให้น้อง ๆ ในโรงเรียนดู ข้อใดไมใ่ ชอ่ งคป์ ระกอบสำ�คญั ในการเลน่ ละครหุน่
เพื่อเป็นการสร้างสัมพันธ์ท่ีดีระหว่าง ๑ ดนตรีและเพลงประกอบการแสดง
รุ่นพ่ีและรุ่นน้อง และเป็นการสร้าง
ความสขุ ให้กับผู้อ่ืน ๒ เวทีหรอื โรงส�ำ หรบั เชดิ ห่นุ
๓ ผ้เู ชิดหุน่ ผูพ้ ากย์ (เฉลย ๔ เพราะผู้ชมละครเปน็ บทบาทของผชู้ ม)
๔ ผู้ชมละคร
สุดยอดคู่มือครู 202
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวชี้วัด
ผงั สรุปสาระสา� คัญ ศ ๓.๑ ป.๖/๓
การแสดง กำรแสดง การแสดงนาฏศลิ ปเ์ ปน็ ศลิ ปะการแสดงของชาตไิ ทย
นาฏศิลป์ นำฏศลิ ป์ ท่มี ีความสวยงาม สะทอ้ นวิถชี ีวิต ความเป็นอย่ขู อง
และละคร ละครห่นุ คนในชาติ เป็นมรดกทางวัฒนธรรมท่ีควรอนุรักษ์
สรำ้ งสรรค์ และรกั ษาไว้สืบไป
ละครหุ่นเป็นการแสดงที่ฝึกทักษะด้านจินตนาการ
และความคิดสร้างสรรค์ และเป็นการแสดงที่
สามารถน�ามาแสดงในช้ันเรียนได้ อีกทั้งการแสดง
ละครหุ่นยังสอดแทรกข้อคิด คติต่าง ๆ ที่สามารถ
นา� ไปปรับใชใ้ นชวี ิตประจา� วนั ได้
กิจกรรมการเรียนรู้
๑. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓ กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันสร้างสรรค์นิทาน ๑ เรื่อง
จากนั้นประดิษฐ์หุ่นมือเพ่ือใช้ประกอบการแสดง และฝึกซ้อมการแสดง
แล้วออกมาแสดงหน้าชั้นเรียน
๒. ให้นักเรียนสรุปประโยชน์ของละครหุ่น
คา� ถามพัฒนากระบวนการคิด แนวค�ำตอบ
๑. บทละครหุ่นควรมีลักษณะอย่างไร
๒. การประดิษฐ์หุ่นเป็นการฝึกทักษะด้านใด ๑. ปลูกฝงั คณุ ธรรม จรยิ ธรรม
๓. หุ่นประเภทใดที่สามารถน�ามาแสดงในชั้นเรียนได้ สอดแทรกขอ้ คดิ คตสิ อนใจ
๔. ผู้พากย์หุ่นจะต้องปฏิบัติอย่างไรเม่ือพากย์หุ่น ๒. ความคดิ สรา้ งสรรค์
๕. การน�าวัสดุเหลือใช้มาประดิษฐ์หุ่นมีประโยชน์อย่างไร ๓. หุ่นถงุ กระดาษ
๔. พากยใ์ หต้ รงตามลักษณะของตัวละคร
การแสดงนาฏศลิ ป์และละคร 203 ๕. ทำ�ให้ประหยัดทรพั ยากร ใชว้ ัสดุ อปุ กรณ์
อย่างคมุ้ ค่า
203 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เป้าหมายการเรยี นรู้
มาตรฐานการเรียนรู้ ๔หน่วยการเรียนรู้ท่ี
มารยาทในการชมการแสดง
มาตรฐาน ศ ๓.๑ นาฏศลิ ปแ์ ละละคร
เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่าง
สร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์คุณค่า ตวั ชี้วดั
นาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิด ๑. แสดงความคดิ เห็นในการชมการแสดง (ศ ๓.๑ ป.๖/๕)
อยา่ งอิสระ ชน่ื ชม และประยุกต์ใช้ในชีวิต ๒. ระบปุ ระโยชนท์ ี่ได้รบั จากการแสดงหรือการชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร (ศ ๓.๒ ป.๖/๒)
ประจำ�วัน
ผงั สาระการเรยี นรู้
มาตรฐาน ศ ๓.๒
เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างนาฏศิลป์ มารยาทในการชม
ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เห็นคุณค่า การแสดงนาฏศิลป์
ของนาฏศิลป์ท่ีเป็นมรดกทางวัฒนธรรม
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและ และละคร
สากล
หลักการชมการแสดง ประโยชน์ของการชมการแสดง
สมรรถนะส�ำ คัญของผู้เรยี น นาฏศลิ ป์และละคร นาฏศิลปแ์ ละละคร
๑. ความสามารถในการส่อื สาร การแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร
๒. ความสามารถในการคดิ ในวนั ส�าคัญของโรงเรียน
๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา
๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ ประโยชน์ท่ีไดร้ ับจากการชม
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี การแสดงนาฏศลิ ป์และละคร
คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ สาระสา� คัญ
ใฝ่เรยี นรู้ การมีมารยาทในการชมการแสดงจะท�าให้ชมการแสดงได้เข้าใจ ไม่รบกวนสมาธิของผู้ชมและ
ตวั ชีว้ ัดท่ี ๔.๑ ต้ังใจ เพยี รพยายาม ผู้แสดง ควรมหี ลักในการชมการแสดงเพ่อื ท่จี ะทา� ให้ชมการแสดงไดเ้ ข้าใจมากขน้ึ และได้รบั ประโยชน์
ในการเรยี นและเขา้ รว่ มกจิ กรรมการเรยี นรู้ จากการชมการแสดงที่สามารถน�าไปปรับใช้ในชีวติ ประจ�าวนั ได้
มุ่งมนั่ ในการทำ�งาน บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ตวั ช้วี ดั ท่ี ๖.๑ ตงั้ ใจและรบั ผิดชอบ
ในการปฏิบตั หิ น้าที่การงาน นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันออกแบบและจัดทำ�ป้ายมารยาทในการชมการแสดง
เช่น ป้ายปิดเครื่องมือสื่อสาร ป้ายห้ามนำ�อาหารเข้าหอประชุม หรือป้าย
รักความเปน็ ไทย ห้ามส่งเสยี งดงั กลมุ่ ละ ๓ ปา้ ย
ตวั ชวี้ ดั ที่ ๗.๑ภาคภมู ใิ จในขนบธรรมเนยี ม
ประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรมไทยและ
มีความกตัญญกู ตเวที
สุดยอดคู่มือครู 204
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
จดุ ประกายความคิด ตวั ชี้วัด
ศ ๓.๑ ป.๖/๕
ศ ๓.๒ ป.๖/๒
ภาระงาน/ชนิ้ งาน
แบบบนั ทกึ ประโยชนจ์ ากการชม
การแสดง
จากภาพถา้ นักเรียนกา� ลงั ชมการแสดงในภาพนักเรียนจะร้สู ึกอยา่ งไร ep 1 ขัน้ สังเกตSt
และเมือ่ การแสดงในภาพนี้ไดแ้ สดงจบแล้ว นักเรยี นจะปฏบิ ตั ิอยา่ งไร
รวบรวมขอ้ มลู
๑. หลกั การชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยใช้คำ�ถาม
การชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร ผู้ชมการแสดงจะต้องมีความเข้าใจ ดังน้ี
เก่ียวกับองค์ประกอบของนาฏศิลป์ เพ่ือให้สามารถเข้าใจการแสดง และเกิดความ
สนกุ สนานเพลดิ เพลนิ ซึ่งผู้ชมการแสดงควรมีหลักการชมการแสดง ดงั นี้ • นกั เรยี นเคยชมการแสดงนาฏศลิ ป์
หรือละครอะไรบ้าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ
ศึกษาท่าร�าของ มีความเข้าใจเน้ือร้อง เข้าใจการแต่งกาย ละครเวทเี ร่อื ง ส่ีแผ่นดนิ เดอะมวิ สิคลั )
การแสดง เพอื่ ท�าให้ หรือภาษาของบทเพลง ของผแู้ สดงวา่
ทราบความหมาย ท่ใี ช้ในการแสดง เหมาะสมกับ • การแสดงทนี่ กั เรยี นชมใหป้ ระโยชน์
ของทา่ รา� และเข้าใจ บรรยากาศ เรอ่ื งราว ต่อนักเรียนอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
การแสดง ในการแสดงหรอื ไม่ ให้ความสุข และให้ข้อคิดเกี่ยวกับความ
เขา้ ใจเก่ยี วกบั แสง สี รกั ชาต)ิ
เสยี งวา่ ใชไ้ ด้เหมาะสมกับ
สถานการณ์ในเร่อื งราว หลักการชมการแสดง
การแสดงหรอื ไม่ นาฏศิลป์และละคร
เขา้ ใจบทบาทของตวั แสดง
วา่ ตัวแสดงแตล่ ะตัว
เปน็ ใคร ท�าอะไร ทไี่ หน
มารยาทในการชมการแสดงนาฏศลิ ป์และละคร 205
205 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ข้ันสงั เกต
St St รวบรวมขอ้ มูล นอกจากผู้ชมการแสดงจะมีหลักในการชมการแสดงแล้ว ผู้ชมการแสดงควรมี
๒. นักเรียนรว่ มกนั สนทนา โดยใช้ค�ำ ถาม มารยาทในการชมการแสดงและปฏบิ ตั ิตนเป็นผชู้ มที่ดีดว้ ย ซ่ึงมลี กั ษณะดงั นี้
ดงั น้ี ปรบมอื ทกุ ครงั้ เมอ่ื การแสดงเรม่ิ และจบการแสดง รวมทง้ั
ให้ความสนใจต่อการแสดง ไมพ่ ดู คุยขณะมีการแสดง
• ขณะชมการแสดงต่าง ๆ นักเรียน
ควรปฏิบตั ติ นอยา่ งไร (ตวั อย่างคำ�ตอบ ไม่วิจารณ์ผู้แสดงขณะมีการแสดง เพราะจะท�าให้ผู้แสดง
เสยี สมาธ ิ และผ้ชู มทา่ นอื่นไม่เขา้ ใจการแสดง
ชมการแสดงด้วยความตั้งใจ ไม่พูดคุย
ไม่สง่ เสียงโห่ร้องเมอื่ การแสดงจบหรอื เม่อื ผู้แสดง
เสยี งดังขณะชมการแสดง) มารยาทใน เกดิ ความผิดพลาดในการแสดง เพราะจะท�าใหผ้ ูแ้ สดง
การชมการแสดง ไม่มกี �าลงั ใจในการแสดงต่อไป
๓. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล และการปฏิบัติตน แตง่ กายสภุ าพขณะไปชมการแสดง เพอ่ื เปน็ การใหเ้ กยี รติ
เกี่ยวกับการชมการแสดงนาฏศิลป์ ผู้แสดง สถานท่ี และผชู้ มทา่ นอ่ืน
และละคร จากหนังสือเรียนและแหล่ง เป็นผู้ชมที่ดี
เรยี นรู้อ่นื ๆ
ep 2 ขนั้ คิดวิเคราะห์ ไปถึงสถานที่แสดงก่อนการแสดงเร่ิมและไม่ลุกเดิน
เข้า-ออกขณะมีการแสดง หากจ�าเป็นต้องลุกข้ึนเดิน
และสรปุ ความรู้ เข้า-ออกควรแสดงความเคารพผู้แสดง และผชู้ มดว้ ยการ
โค้งคา� นับเปน็ การขอโทษ
๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สถานการณ์
เกี่ยวกับมารยาทในการเป็นผู้ชมท่ีดี ไม่รับประทานอาหาร หรือขนมขณะชมการแสดง เพราะ
ดงั น้ี เป็นการรบกวนสมาธผิ ูแ้ สดงและผู้ชมท่านอนื่
ไปชมการแสดงก่อน เป็นการแสดงออกที่เหมาะสม เวลาเพ่อื น ๆ ไปชมการแสดง ควรมีมารยาทในการชมการแสดงนะคะ
เวลาเริม่ แสดง หรือไม่ เพราะอะไร (เหมาะสม เพราะจะท�าใหช้ มการแสดงได้เข้าใจ และไมร่ บกวนผอู้ นื่ ด้วย
วิจารณ์การแสดงของ เพราะจะได้เตรียมความพร้อม
ผู้แสดงตลอดเวลา ในการชมการแสดง) คำ� ถำมทำ้ ทำย
การชมการแสดง เป็นการแสดงออกที่เหมาะสม
หรอื ไม่ เพราะอะไร (ไมเ่ หมาะสม เม่อื นกั เรยี นเข้าไปชมภาพยนตรใ์ นโรงภาพยนตร์
เพราะทำ�ใหผ้ ู้แสดงเสยี สมาธิ) นกั เรียนจะปฏบิ ตั ติ นอย่างไรบ้าง
พดู คยุ กบั เพอื่ นในขณะ เป็นการแสดงออกที่เหมาะสม 206 ศิลปะ ป.๖
ช ม ก า ร แ ส ด ง เ ป็ น หรอื ไม่ เพราะอะไร (ไมเ่ หมาะสม
บางครั้ง เพราะเปน็ การรบกวนสมาธขิ องผชู้ ม ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
โค้งคำ�นับผู้แสดงและ ทา่ นอื่น)
ผู้ชม เม่ือออกไปทำ� เป็นการแสดงออกท่ีเหมาะสม ผชู้ มท่ดี ีควรปฏิบัติอย่างไร
ธุระด้านนอก หรือไม่ เพราะอะไร (เหมาะสม ๑ ปรบมือเมอื่ จบการแสดง
นำ�ขนมขบเคี้ยวไป เพราะเป็นการแสดงความขอโทษ ๒ เขา้ ชมหลงั เวลาเรม่ิ เลก็ นอ้ ย
รับประทานเม่ือพัก ผู้แสดงและผู้ชมท่านอนื่ ๆ) ๓ คยุ กับเพือ่ นขณะชมการแสดง
การแสดง เป็นการแสดงออกที่เหมาะสม ๔ ออกก่อนเวลาจบการแสดงเลก็ นอ้ ย
หรอื ไม่ เพราะอะไร (ไมเ่ หมาะสม (เฉลย ๑ เพราะการเป็นผู้ชมที่ดีขณะชมการแสดง ควรปรบมือเม่ือการแสดงเร่ิม
เพราะเปน็ การรบกวนสมาธขิ องผชู้ ม และจบการแสดง และไมพ่ ดู คุยสง่ เสยี งดังรบกวนผ้อู ่นื )
ทา่ นอนื่ ๆ)
สุดยอดคู่มือครู 206
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 2asean
ข้นั คดิ วเิ คราะห์
และสรปุ ความรู้
๒. ประโยชนข์ องการชมการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร ๕. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ว่า การ
การชมการแสดงนาฏศิลป์และละครเป็นส่ิงที่ช่วยสร้างความผ่อนคลาย มีมารยาทในการชมการแสดงส่งผลดี
สร้างความบันเทิงใจให้กับผู้ชม จึงสามารถน�าไปแสดงเพ่ือสร้างความสุขให้กับ ตอ่ ตนเอง ผู้อนื่ และการแสดงอย่างไร
ผชู้ มในวันสา� คญั ตา่ ง ๆ ได ้ ดังนี้ เปน็ แผนภาพความคดิ ดงั ตัวอยา่ ง
๒.๑ กำรแสดงนำฏศลิ ป์และละครในวันส�ำคัญของโรงเรยี น ผลดตี ่อการแสดง
วนั สา� คญั ของโรงเรยี น จะมกี ารจดั กจิ กรรมตา่ ง ๆ มากมาย เพอ่ื สรา้ งความ ผแู้ สดงมีสมาธิ ทำ�ใหแ้ สดงได้ดี
สนุกสนาน ความน่าสนใจให้กับผู้มาร่วมงาน เช่น วันไหว้ครู วันสุนทรภู่ งานร�าลึก
ศิษย์เก่า สัปดาห์วิทยาศาสตร์ กีฬาสี ซึ่งนอกจากจะมีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ แล้ว ผลดตี อ่ ผ้อู ืน่
ยงั มกี ารแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละคร เชน่ การแสดงรา� อวยพรในงานวนั ไหวค้ รู การแสดง ผูช้ มผู้อนื่ เขา้ ใจการแสดง
ละครเรื่อง พระอภัยมณี ในวันสุนทรภู่ จะเห็นได้ว่าการแสดงนาฏศิลป์และละคร
เป็นกิจกรรมส�าคัญอย่างหนึ่งส�าหรับในแต่ละโรงเรียน เพราะเป็นส่ิงที่ช่วยขัดเกลา ผลดีต่อตนเอง
จิตใจ และสร้างความบันเทิง ความสนุกสนานให้กับนักเรียนในโรงเรียน รวมถึง ชมการแสดงเข้าใจ
ส่งเสริมการเรียนรู้
การมมี ารยาท
๒.๒ ประโยชนท์ ี่ไดร้ บั จำกกำรชมกำรแสดงนำฏศิลป์และละคร ในการชม
การชมการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละครมปี ระโยชน์ตอ่ ผู้ชม ดงั น้ี การแสดง
๖. นักเรียนจับคู่กับเพ่ือนเลือกมารยาท
กปารรจะแแโาสยลกดชะกงลนานะ์ทราคชี่ไฏรดมศ้ริลับป์ ไดร้ ับความสนกุ สนาน บนั เทิงใจ ที่ดีมา ๑ ข้อ จากน้ันร่วมกันวิเคราะห์
ช่วยพฒั นาจิตใจ อารมณ ์ และสติปัญญา ผลที่เกิดข้ึนต่อผู้ชมและผู้แสดงเป็น
แผนภาพความคิด ดงั ตวั อยา่ ง
ได้รบั ขอ้ คดิ จากการแสดงและสามารถนา� ไปปรบั ใช้
ในชวี ิตประจ�าวันได้ ผลทเ่ี กิดขึน้ ตอ่ ผู้ชมการแสดง
ได้ฝึกความคดิ และจินตนาการ ไปพร้อมกบั
การชมการแสดง ไดช้ มการแสดงตงั้ แตต่ น้
ท�ำ ใหเ้ ขา้ ใจเนอ้ื เรือ่ ง
การแสดง
มารยาทในการเป็นผู้ชมทด่ี ี
ไดร้ บั ความรจู้ ากการชมการแสดง เพราะการแสดง เข้าชมการแสดงกอ่ นเวลาเริ่ม
สว่ นใหญจ่ ะน�ามาจากวรรณคดี
ผลทีเ่ กดิ ขน้ึ ตอ่ ผู้แสดง
มารยาทในการชมการแสดงนาฏศลิ ป์และละคร 207
ผู้แสดงมีสมาธิตั้งแต่
เรมิ่ แสดงจนจบ
การแสดง
๗. นักเรียนและครูร่วมกันสรุปความรู้
เก่ียวกับมารยาทในการชมการแสดง
เปน็ ความคดิ รวบยอด
๘. นักเรียนแบ่งกลุ่มเลือกการแสดง
นาฏศิลป์หรือละครที่ชื่นชอบ ๑
การแสดง และวางแผนขั้นตอน
การปฏิบัติงาน
207 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
กจิ กรรมพัฒนาการอ่าน
ep 3 ขั้นปฏิบัติ
แหลละังสกราปุรปควฏาิบมตั ริู้
๙. นักเรียนชมการแสดงที่ตนเองเลือก
St Stแ ล ะ บั น ทึ ก ข้ อ มู ล ล ง ใ น แ บ บ บั น ทึ ก
Stดังตัวอย่าง ให้นกั เรยี นอ่านค�าและความหมายของค�าตอ่ ไปนี้
แบบบนั ทกึ การชมการแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทย คา� ศพั ท์ คา� อา่ น ความหมาย
มารยาท มา-ระ-ยาด กิริยาวาจาทถ่ี ือวา่ สุภาพเรียบร้อยถูกกาลเทศะ
๑. การแสดงท่ชี มเป็นการแสดงอะไร สติปัญญา สะ-ต-ิ ปนั -ยา ปัญญารอบคอบ ปญั ญารู้คิด
(ระบำ�ศรวี ิชัย) สถานการณ์ สะ-ถา-นะ-กาน เหตกุ ารณท์ ่ีก�าลงั เป็นไป
๒. เป็นการแสดงประเภทใด (ระบ�ำ )
๓. ลกั ษณะการแสดงเปน็ อย่างไร
(เปน็ ระบำ�ทมี่ ที า่ ทางการร่ายรำ�ทสี่ วยงาม) เว็บไซตแ์ นะน�า
๔. การแสดงนสี้ วยงามหรอื ไม่ หลักการชมการแสดง www.anurakthai.com
(สวยงาม)
๕. จุดเดน่ ของการแสดงนค้ี ือ
(ทา่ รำ� เครื่องแตง่ กาย) ผงั สรปุ สาระส�าคญั
๖. นักเรยี นมีความรู้สกึ ชน่ื ชอบการแสดงน้ี
หรือไม่ (ชอบ) หลักการชมการ การมีหลักการและมารยาทในการชมการแสดง
เพราะอะไร (เพราะดแู ล้วสนุกสนาน แสดงนาฏศิลป์ นาฏศลิ ปแ์ ละละครจะทา� ใหช้ มการแสดงไดเ้ ขา้ ใจ
เพลดิ เพลนิ ) และซาบซง้ึ ไปกบั การแสดง
และละคร
๗. ประโยชน์ท่ีได้รับจากการชมการแสดง มารยาทในการชม การชมการแสดงนาฏศิลป์และละครมีประโยชน์
คอื อะไร (ไดร้ ับรถู้ งึ ความสวยงามของ การแสดงนาฏศลิ ป์ ตอ่ ผชู้ มในเรอื่ งการสรา้ งความผอ่ นคลาย บนั เทงิ
การแต่งกาย แสง เสียงทใ่ี ชใ้ นการแสดง ใจใหผ้ ชู้ ม สรา้ งความสขุ และไดร้ บั ความร ู้ ขอ้ คดิ
และไดร้ บั ความเพลดิ เพลนิ ในการชมการแสดง) และละคร จากการแสดงท่ีนา� ไปปรบั ใช้ในชีวิตประจ�าวนั ได้
ประโยชน์ของการชม
๑๐. นกั เรยี นประเมนิ ตรวจสอบความเรยี บรอ้ ย การแสดงนาฏศลิ ป์
ของผลงาน พร้อมหาแนวทางปรับปรุง และละคร
แก้ไขใหด้ ีข้ึน
๑๑. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ สง่ิ ทเี่ ขา้ ใจเปน็ ความรู้
ร่วมกนั ดงั น้ี
• การชมการแสดงท่ีดี ผู้ชมการแสดง
ค ว ร มี ม า ร ย า ท แ ล ะ มี ห ลั ก ใ น ก า ร ช ม 208 ศิลปะ ป.๖
การแสดงที่ดี จะทำ�ให้ผู้ชมซาบซึ้ง เข้าใจ
การแสดงมากข้ึนและได้รับประโยชน์จาก
epก4ารชมการแสดงด้วย 5ep ข้นั ประเมนิ เพอ่ื เพิ่มคุณคา่
บรกิ ารสังคม
และจติ สาธารณะ
ขนั้ ส่ือสารและน�ำเสนอ
๑๓. นักเรียนนำ�หลักในการชมการแสดง
๑๒. นักเรียนนำ�เสนอข้อมูลจากแบบบันทึก ไปปรับใช้ในการชมการแสดงแต่ละคร้ัง
ของตนเองหนา้ ชัน้ เรยี น โดยเพ่ือนและครู ในชีวิตประจำ�วนั
คอยตรวจสอบความถกู ตอ้ งและเสนอแนะ
เพม่ิ เตมิ
สุดยอดคู่มือครู 208
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวช้ีวัด
กจิ กรรมการเรียนรู้ ศ ๓.๒ ป.๖/๒
ศ ๓.๑ ป.๖/๕
๑. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๔ กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันคิดว่าจะจัดกิจกรรม
การแสดงนาฏศิลป์และละครอะไรในวันส�าคัญของโรงเรียน
๒. ให้นักเรียนบอกการปฏิบัติตนอย่างมีมารยาทในการชมการแสดง
แล้วบอกผลที่เกิดข้ึน ถ้าปฏิบัติอย่างมีมารยาทและไม่มีมารยาท
โดยเขียนลงในแผนภาพความคิด ดังน้ี
ผลท่เี กดิ ขึ้น
การปฏบิ ตั ติ นอย่างมีมารยาท ถา้ ปฏิบัติ
ในการชมการแสดง อย่างมมี ารยาท
ผลท่ีเกดิ ขึน้
ถา้ ปฏิบัติ
อยา่ งไมม่ ีมารยาท
คา� ถามพัฒนากระบวนการคดิ แนวค�ำตอบ
๑. การศึกษาท่าร�าก่อนชมการแสดงมีประโยชน์อย่างไร
๒. ถ้าละครถึงตอนท่ีมีเนื้อหาเก่ียวกับการสูญเสีย พลัดพรากจากคนรัก ๑. ท�ำ ให้เขา้ ใจการแสดงมากข้นึ
ดนตรีควรบรรเลงเพลงแบบใด ๒. บรรเลงเพลงชา้ เศร้า
๓. การมีมารยาทในการชมการแสดงส่งผลต่อผู้ชมท่านอ่ืนอย่างไร ๓. ท�ำ ใหผ้ ชู้ มทา่ นอนื่ มสี มาธใิ นการชมการแสดง
๔. ผู้ชมท่ีดีควรมีลักษณะอย่างไร ๔. ไมค่ ยุ ขณะมกี ารแสดง
๕. การแสดงนาฏศิลป์และละครในวันงานเล้ียงประจ�าปีของโรงเรียน ไมร่ ับประทานอาหาร
ควรจัดการแสดงใด เพราะอะไร ปดิ เคร่ืองมอื สอ่ื สารทกุ ชนดิ
๕. การแสดงรำ�อวยพร เพราะเป็นการแสดง
มารยาทในการชมการแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร 209 เพ่ือกลา่ วถึงความเปน็ สริ ิมงคล
209 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
เปา้ หมายการเรียนรู้
มาตรฐานการเรยี นรู้ ๕หน่วยการเรียนรู้ท่ี
มาตรฐาน ศ ๓.๑ บทบาทหนา้ ที่ของงานนาฏศลิ ป์
เข้าใจและแสดงออกทางนาฏศิลป์อย่าง และการละคร
สร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์วิจารณ์
คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก
ความคดิ อยา่ งอสิ ระ ชน่ื ชม และประยกุ ตใ์ ช้
ในชีวติ ประจ�ำ วนั
สมรรถนะสำ�คัญของผูเ้ รียน ตัวชว้ี ัด
๑. ความสามารถในการสื่อสาร
๒. ความสามารถในการคดิ ๑. บรรยายความรสู้ ึกของตนเองที่มีต่องานนาฏศลิ ป์และการละครอยา่ งสร้างสรรค ์ (ศ ๓.๑ ป.๖/๔)
๓. ความสามารถในการแก้ปญั หา ๒. อธบิ ายความสมั พันธ์ระหว่างนาฏศลิ ปแ์ ละการละครกบั ส่ิงทปี่ ระสบในชวี ติ ประจ�าวัน (ศ ๓.๑ ป.๖/๖)
๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี ผังสาระการเรียนรู้
คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ องค์ประกอบของนาฏศิลป์ องคป์ ระกอบของละคร
ใฝเ่ รยี นรู้ บทบาทหนา้ ทีข่ อง
ตัวชี้วัดท่ี ๔.๑ ต้งั ใจ เพยี รพยายาม งานนาฏศิลป์และการละคร
ในการเรยี นและเขา้ รว่ มกจิ กรรมการเรยี นรู้
ความสัมพนั ธ์ของนาฏศิลป์และ บทบาทหนา้ ทีใ่ นการจดั
มุ่งม่นั ในการท�ำ งาน ละครกับชวี ิตประจา� วัน นาฏศลิ ป์และละคร
ตวั ช้วี ัดท่ี ๖.๑ ต้ังใจและรับผดิ ชอบ
ในการปฏบิ ตั หิ นา้ ทก่ี ารงาน สาระส�าคัญ
รักความเป็นไทย การแสดงนาฏศิลป์และละครเป็นการแสดงที่มีความสัมพันธ์กับชีวิตของคนในสังคม เพราะเป็นการแสดง
ตัวชี้วัดท่ี ๗.๓ อนุรักษ์และสืบทอด ทสี่ ะทอ้ นวิถชี ีวติ ความเปน็ อยู่ วัฒนธรรม ประเพณขี องคนในสงั คม ซงึ่ ในการสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์และละคร
ภูมปิ ญั ญาไทย จะต้องประกอบดว้ ยบุคคลฝ่ายตา่ ง ๆ ท่ีมีหนา้ ทใี่ นการสรา้ งสรรค์การแสดงทแี่ ตกตา่ งกัน มารว่ มสร้างสรรค์การแสดง
โดยต้องอาศยั ความรว่ มมอื ความสามคั คใี นการสร้างสรรค์การแสดง เพ่อื ใหก้ ารแสดงสมบูรณ์ และสา� เรจ็ ลุล่วงไปได้
ด้วยดี
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันสืบค้นการแสดงนาฏศิลป์หรือละครที่เก่ียวข้องกับ
การดำ�เนินชีวิตประจำ�วัน กลุ่มละ ๑ การแสดง จากน้ันรวบรวมข้อมูลท่ีได้
มานำ�เสนอแลกเปลีย่ นเรียนรู้กัน
สุดยอดคู่มือครู 210
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวชีว้ ดั
จดุ ประกายความคิด ศ ๓.๑ ป.๖/๔
ศ ๓.๑ ป.๖/๖
ภาระงาน/ชน้ิ งาน
แผนภาพความคิด นาฏศลิ ป์
และการละครกับชีวิตประจ�ำ วัน
Step 1 ขัน้ สงั เกต
รวบรวมข้อมลู
ถ้านกั เรียนเปน็ นักแสดงในภาพจะปฏบิ ัติตนอยา่ งไร ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยใช้คำ�ถาม
เพอ่ื ใหก้ ารแสดงเป็นทีป่ ระทับใจต่อผชู้ ม ดงั น้ี
๑. องค์ประกอบของนาฏศิลป์ • เพราะอะไรเราจึงชมการแสดง
นาฏศิลป์ (ตัวอย่างคำ�ตอบ เพราะเป็น
๑.๑ นาฏยศัพท์และภาษาท่า
ค�าที่ใช้เรียกชื่อลักษณะหรือกิริยาท่าทางในการฝึกหัดหรือการแสดง การส่งเสริม อนุรักษ์วัฒนธรรมไทย และ
นาฏศลิ ป์ ซึง่ นา� มาประกอบกันเป็นท่ารา� เช่น ตง้ั วง จบี ประเท้า เรยี กว่า นาฏยศพั ท์
เพ่ือเป็นการสร้างความบันเทิง ความ
บทบาทหน้าท่ขี องงานนาฏศิลป์และการละคร 211
ผ่อนคลายให้กบั ตนเอง)
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เก่ียวกับองค์ประกอบของนาฏศิลป์
จากหนงั สอื เรยี นและแหลง่ เรยี นรอู้ นื่ ๆ
จากนน้ั รว่ มกนั บอกวา่ องคป์ ระกอบของ
นาฏศิลป์มีอะไรบ้าง แล้วสรุปคำ�ตอบ
เปน็ แผนภาพความคิด ดังตัวอย่าง
นาฏยศพั ท์ เน้อื รอ้ งและ
และภาษาท่า ทำ�นองเพลง
เครื่อง องคป์ ระกอบ เพลง
แตง่ กาย ของนาฏศลิ ป์ หนา้ พาทย์
อปุ กรณป์ ระกอบ ดนตรแี ละเคร่ืองดนตรี
การแสดง
211 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์
St
และสรุปความรู้
๓. นั ก เ รี ย น ช ม ตั ว อ ย่ า ง ก า ร แ ส ด ง ต้งั วง
นาฏศิลป์ไทย ๑ การแสดง จากน้ัน
รว่ มกนั วเิ คราะหล์ กั ษณะของการแสดง การเคล่ือนไหวท่าทางเพื่อแสดง
ตามองคป์ ระกอบดา้ นตา่ ง ๆ ตามหวั ขอ้ อารมณ์ ความรู้สึก ส่ือความหมาย
ดงั นี้ แทนคา� พดู เช่น รกั โกรธ ดใี จ
• นาฏยศัพท์และภาษาทา่ ท่ารัก
• เน้ือร้องและทำ�นองเพลง
• เพลงหนา้ พาทย์ ๑.๒ เนอ้ื รอ้ งและทา� นองเพลง
• เครือ่ งแตง่ กาย การแสดงนาฏศลิ ปจ์ ะตอ้ งมคี วามสอดคลอ้ งกบั บทเพลง สามารถถา่ ยทอด
• ดนตรีและเครอ่ื งดนตรี อารมณ์ ความรู้สึก ของการแสดงได้ตรงตามเน้ือหาของเพลงและเนื้อเรื่อง
• อปุ กรณป์ ระกอบการแสดง เพ่อื ให้ผู้ชมเขา้ ใจการแสดง
๔. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ๑.๓ เพลงหนา้ พาทย์
เพลงท่ีบรรเลงประกอบกิริยาของตัวละคร และบางเพลงอาจใช้เฉพาะ
เกี่ยวกับการแสดงนาฏศิลป์ไทยที่ชม ตัวละครแต่ละตัวด้วย เรียกว่า เพลงหน้าพาทย์ ในการร�าประกอบเพลงหน้าพาทย์
โดยใชค้ ำ�ถาม ดังนี้ แต่ละเพลง ผแู้ สดงต้องแม่นยา� ในความถูกตอ้ งตามจงั หวะของเพลง การแสดงจึงจะ
• นกั เรยี นชมการแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทย มคี วามงดงาม
อะไร (ตัวอยา่ งคำ�ตอบ ระบำ�ชาวนา)
• เ ป็ น ก า ร แ ส ด ง น า ฏ ศิ ล ป์ ไ ท ย เพลงหน้าพาทย์ เป็นองค์ประกอบท่สี �าคญั ในการแสดง
ประเภทใด (ระบำ�) นาฏศลิ ปไ์ ทย โดยเฉพาะอย่างยิง่ การแสดงโขน ละคร
• นกั เรยี นชมการแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทยน ้ี
แล้วรู้สึกอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ 212 ศิลปะ ป.๖
สนกุ สนาน เพลดิ เพลนิ และประทับใจ)
• การแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทยทชี่ มมคี วาม
สัมพันธ์กับชีวิตประจำ�วันอย่างไรบ้าง
(ตัวอย่างคำ�ตอบ สัมพันธ์กับวิถีชีวิต
การประกอบอาชพี ของคนในท้องถิน่ )
๕. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย เ กี่ ย ว กั บ
องค์ประกอบของนาฏศิลป์ โดยใช้
ค�ำ ถาม ดังนี้
• องค์ประกอบนาฏศิลป์ ทำ�ให้
การแสดงเป็นอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ
ทำ�ให้การแสดงนาฏศิลป์มีความสมบูรณ์
สวยงาม นา่ ชม)
สุดยอดคู่มือครู 212
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
๑.๔ ดนตรแี ละเครอื่ งดนตรี St St ep 1asean
ในการแสดงละคร เครื่องดนตรีท่ีใช้ประกอบการแสดงจะแตกต่างไป
ตามประเภทของละคร เช่น การแสดงละครดึกด�าบรรพ์ ใช้วงปี่พาทย์ดึกด�าบรรพ์ ขน้ั สังเกต
การแสดงโขน ละคร จะใชด้ นตรีประเภทวงปพี่ าทยป์ ระกอบการแสดง โดยมากจะใช้ รวบรวมข้อมลู
วงปพี่ าทย์เคร่ืองห้า หรอื วงปพ่ี าทย์เครอื่ งคู่ ไมน่ ิยมใช้วงปี่พาทย์เครอื่ งใหญ่
๖. นกั เรยี นศกึ ษาและรวบรวมขอ้ มลู เกย่ี วกบั
๑.๕ อปุ กรณป์ ระกอบการแสดง องค์ประกอบละคร จากหนังสือเรียน
การแสดงนาฏศลิ ปบ์ างการแสดงจะมอี ปุ กรณป์ ระกอบการแสดง เพอ่ื ทา� ให้ และแหล่งเรียนรู้อื่น ๆ จากนั้น
การแสดงมีความสวยงาม น่าสนใจ และมีเอกลักษณ์ เช่น การแสดงระบ�าตารีกีปัส ร่วมกันบอกว่าองค์ประกอบของละคร
มีพดั เป็นอปุ กรณ์ประกอบการแสดง ท�าใหก้ ารแสดงมีความสวยงาม มอี ะไรบา้ ง และมีลกั ษณะอย่างไร
๑.๖ เครือ่ งแตง่ กาย ep 2 ขั้นคดิ วิเคราะห์
เคร่ืองแต่งกายเป็นองค์ประกอบที่ส�าคัญท่ีท�าให้ผู้แสดงมีความสวยงาม
เป็นสิ่งที่บอกลักษณะของตัวละครน้ัน เช่น การแสดงโขน หนุมานจะต้องแต่ง และสรปุ ความรู้
สีขาว-แดง ทศกณั ฐจ์ ะต้องแตง่ สเี ขยี ว-แดง สา� หรับการปักดนิ้ เงิน-ด้นิ ทอง หรือเลอ่ื ม
แม้แต่ลายทใ่ี ชก้ ับการปกั จะต้องเหมาะสมกบั ตวั ละคร ๗. นักเรียนชมตัวอย่างละคร ๑ เร่ือง
จ า ก น้ั น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ลั ก ษ ณ ะ
ของละครตามองค์ประกอบของละคร
เปน็ แผนภาพความคิด ดังตวั อยา่ ง
๒. องค์ประกอบของละคร เร่ือง โครงเรอ่ื ง แกน่ ของเรอ่ื ง
ละคร เปน็ การแสดงทเี่ ปน็ เรอื่ งราว อาจเปน็ เรอ่ื งราวทเี่ กดิ ขนึ้ จรงิ หรอื เปน็ เรอื่ งที่ ละครเรื่อง ตัวละคร
แต่งขน้ึ ตามจินตนาการ และมีเนอ้ื เร่อื งทสี่ อดแทรกขอ้ คดิ คติสอนใจตา่ ง ๆ ใหผ้ ู้ชม เครอื่ งแต่งกาย บรรยากาศ การใช้ภาษา
สามารถน�าไปปฏิบัตแิ ละประยุกตใ์ ชใ้ นชวี ิตประจ�าวันได้
๒.๑ เรื่อง โครงเรอื่ ง ดนตรี
เรื่อง ที่ใช้ในการแสดงละครร�าหรือนาฏศิลป์ไทยมักจะน�ามาจาก
วรรณกรรมไทย เช่น โขนจะแสดงเร่ืองรามเกียรติ์เพียงเร่ืองเดียวเท่าน้ัน ดังนั้น
การประกาศเชิญชวนให้ชมโขน ไม่ต้องบอกเร่ือง บอกแค่ว่าแสดงตอนไหนในเร่ือง
รามเกียรต ์ิ เช่น ขอเชิญชมการแสดงโขน ตอนก�าเนดิ หนมุ าน หรอื โขน ตอนนางลอย
ส่วนละครใน ละครนอก ละครดึกด�าบรรพ ์ กจ็ ะตัดตอนมาจากวรรณกรรมของไทย
บทบาทหน้าทขี่ องงานนาฏศลิ ปแ์ ละการละคร 213
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ผู้บรรเลงดนตรปี ระกอบการแสดงฟ้อนเล็บควรบรรเลงอย่างไร
๑ บรรเลงด้วยความคึกคกั สนกุ สนาน (เฉลย ๒ เพราะการแสดงฟ้อนเลบ็
๒ บรรเลงด้วยท�ำ นองไพเราะอ่อนหวาน เป็นการแสดงท่อี อ่ นช้อยงดงาม ทา่ ทาง
๓ บรรเลงดว้ ยความโศกเศรา้ เสยี ใจ การฟ้อนออ่ นหวาน การบรรเลงดนตรี
๔ บรรเลงดว้ ยความฮกึ เหิม จงึ ต้องบรรเลงจงั หวะชา้ ท�ำ นองอ่อนหวาน)
213 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์
St
และสรุปความรู้ ท้ังสิ้น ซึ่งวรรณกรรมเหล่านี้จะมีเค้าโครงเรื่องที่รู้จักกันดี รวมท้ังการน�าข้อคิด คติ
๘. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น ต่าง ๆ ไปใช้ในชีวิตประจ�าวันตลอดมา แต่ถ้าจะน�าเร่ืองใหม่ ๆ หรือจะแต่งเอง
เกี่ยวกับละครท่ีชม โดยใช้ค�ำ ถาม ดังนี้ เพื่อแสดงละครโดยทั่วไป จึงต้องมีความรู้ในเรื่องเหล่าน ้ี นับเป็นองค์ประกอบของ
ละคร
• นักเรียนชมแล้วรู้สึกอย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ต่ืนเต้น สนุกสนาน
ประทับใจ ซาบซง้ึ ) กอ่ นนา� เรอื่ งมาเปน็ บทละคร ต้องรู้ว่าจะท�าละครใหใ้ ครดู
• ละครท่ีชมให้ข้อคิดอะไรบ้าง หรอื ผชู้ มละครเปน็ ใคร เชน่ เดก็ ระดับชัน้ ไหน หรืออายเุ ท่าใด
(ตัวอย่างคำ�ตอบ การทำ�ความดี ความช่ัว ถา้ เป็นผูใ้ หญก่ ็ยดึ ทสี่ งั คม ความเปน็ อยู่ และอาชีพ
และการประพฤติตนอย่างไร ย่อมส่งผล
ไ ป ต า ม ก ร ร ม ท่ี เ กิ ด จ า ก ก า ร ก ร ะ ทำ � โครงเรื่อง คือ การก�าหนดเหตุการณ์ต่าง ๆ ท่ีเกิดข้ึนในเรื่อง เร่ิมต้ังแต่
ตน้ เรอ่ื งไปจนจบเรื่อง ซงึ่ แยกออกได ้ ดังนี้
ของแต่ละบคุ คล)
๙. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย เ กี่ ย ว กั บ การเร่ิมเรื่อง จะต้องเปิดตัวละคร ปัญหาของเรื่อง เป็นสิ่งท่ีจะเกิดขึ้นกับ
เพ่ือบ่งบอกลักษณะนิสัยใจคอและ ตวั ละครสา� คญั ของเรอ่ื ง หรอื เปน็ ปญั หา
องคป์ ระกอบของละครวา่ ถา้ องคป์ ระกอบ กา� หนดสถานการณใ์ นการดา� เนนิ เรอื่ ง ความขัดแย้ง การต่อสู้ ท�าให้ตัวละคร
ของละครมีความสมบูรณ์จะส่งผล ในเรือ่ งต้องแกไ้ ขปญั หา
ให้ละครเป็นอย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ จะเป็นละครที่ดี โครงเร่อื ง
ที่ให้ข้อคิดคนในสังคมและผู้ชมได้นำ�ไป
ปรบั ใชใ้ นการด�ำ เนนิ ชวี ติ ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม
และท�ำ ใหล้ ะครนา่ ชม และเกดิ ความประทบั ใจ จดุ วกิ ฤตกิ ารณ ์ เปน็ จดุ สา� คญั ทส่ี ดุ การจบเร่ือง เป็นผลลงเอยท่ีตัวละคร
แกผ่ ชู้ ม) ของเร่ือง เป็นความเข้มข้นที่สุด ได้ท�าลงไป แสดงถึงข้อคิด คติสอนใจ
และต่ืนเต้นที่สุด ท�าให้ตัวละคร เพ่ือส่งเสรมิ ให้เปน็ คนดี
แกไ้ ขปัญหาได้
214 ศิลปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 214
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 2asean
๒.๒ แก่นของเรอื่ ง ขนั้ คิดวเิ คราะห์
เป็นจุดมุ่งหมายส�าคัญของการแสดง เป็นข้อคิดที่ผู้เขียนบทได ้ และสรปุ ความรู้
สอดแทรกไวใ้ นเนอื้ เรอ่ื งให้ผู้ชม ซ่ึงสามารถน�าไปปรบั ใชใ้ นชีวติ ประจา� วนั ได้
๑๐. นกั เรยี นรว่ มกนั วเิ คราะหเ์ ปรยี บเทยี บ
๒.๓ ตัวละคร องค์ประกอบของนาฏศิลป์กับละคร
ตวั ละคร เปน็ สง่ิ ทผี่ เู้ ขยี นเปน็ ผกู้ า� หนดขน้ึ ใหม้ คี วามสมั พนั ธก์ บั เหตกุ ารณ์ ว่ามีความเหมือนและแตกต่างกัน
และเรอ่ื งราวในละคร ซงึ่ ตวั ละครแตล่ ะตวั จะตอ้ งมบี คุ ลกิ มลี กั ษณะเฉพาะของแตล่ ะ อย่างไร เป็นแผนภาพความคิด
ตวั ละคร เพอื่ ใหผ้ ูช้ มเขา้ ใจลกั ษณะนิสยั ของตวั ละครแตล่ ะตวั ดงั ตัวอย่าง
๒.๔ การใช้ภาษา ๆ ควรมีความเหมาะสม องค์ประกอบ ส่งิ ท่ี องค์ประกอบละคร
ภาษาท่ีใช้ในบทละครจะเป็นบทสนทนาต่าง ของนาฏศิลป์ เหมอื นกนั
ถกู ต้องตามหลกั ภาษา และมีความสัมพนั ธ์กบั เนื้อเรอ่ื ง
ประกอบด้วย ท�ำ ใหก้ ารแ ส ด ง ประกอบดว้ ย
๒.๕ บรรยากาศ • นาฏยศัพท์และภาษาทา่ มคี วามสม บ ูร ณ ์ • เรอื่ งโครงเร่ือง
บรรยากาศเป็นส่ิงท่ีท�าให้ผู้ชมรับรู้ถึงเนื้อเรื่อง อารมณ์ ความรู้สึกของ • เน้อื เร่ืองและท�ำ นองเพลง สวยงาม น ่า ช ม แ ล ะ • แก่นของเร่อื ง
• เพลงหนา้ พาทย์ ประทับใจ ผ ูช้ ม • ตัวละคร
• ดนตรแี ละเครื่องดนตรี • การใชภ้ าษา
ตัวละคร มคี วามเข้าใจเร่อื งราว เกดิ ความคลอ้ ยตามไปกบั ละคร • อปุ กรณป์ ระกอบการแสดง • บรรยากาศ
• ดนตรี
๒.๖ ดนตรี • เครื่องแตง่ กาย • เครื่องแตง่ กาย
การแสดงละครทกุ ประเภทสง่ิ สา� คญั ทจี่ ะขาดไมไ่ ดเ้ ลย คอื ดนตรปี ระกอบ
เร่ืองมีส่วนส�าคัญมากต่อเรื่องราวของละครเร่ืองนั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องโศกเศร้า ๑๑. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความรคู้ วามเขา้ ใจ
เคลา้ นา�้ ตา เรอื่ งปลกุ ใจใหร้ กั ชาติ เรอื่ งลกึ ลบั เรอ่ื งสยองขวญั เรอื่ งผ ี ดนตรมี สี ว่ นชว่ ย เกี่ยวกับองค์ประกอบของนาฏศิลป์
ใหล้ ะครเรื่องนัน้ ๆ คงอยูใ่ นความทรงจ�าของผู้ชม และละคร ดงั น้ี
๒.๗ เครือ่ งแต่งกาย • นาฏศิลป์เป็นศิลปะ การฟ้อนรำ�
การแสดงละครโดยท่ัวไปในการน�าเสนอชีวิตประจ�าวันตามสมัยนิยม
ละครและดนตรีที่มีคุณค่า มีความ
เคร่ืองแต่งกายไม่ค่อยมีปัญหาในการเสาะหา หรือสร้างสรรค์ เพียงแต่ก�ากับดูแล
สวยงามดา้ นตา่ ง ๆ ซ่ึงเป็นองคป์ ระกอบ
ให้เหมาะสมกับสถานะของตัวละครในเร่ือง แต่ถ้าเป็นละครย้อนยุค หรือละครตาม
จินตนาการ ผู้ก�ากับด้านการแต่งกายต้องท�างานหนักโดยการศึกษาค้นคว้าความรู้ ของนาฏศลิ ปท์ สี่ �ำ คญั ท�ำ ใหก้ ารแสดง
ให้ถกู ต้องตามสมยั ท่ีตอ้ งการ มีคุณค่า มีเอกลักษณ์ที่ควรรักษาไว้
เวบ็ ไซต์แนะน�า เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ
องค์ประกอบของนาฏศิลปแ์ ละละคร www.payathai.or.th สืบไป
บทบาทหน้าทีข่ องงานนาฏศิลปแ์ ละการละคร 215 • ละครเปน็ การแสดงทผ่ี กู เรอ่ื งราว
ตามจินตนาการ ซึ่งละครแต่ละเร่ือง
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ จะต้องมีองค์ประกอบท่ีครบถ้วน
สมบูรณ์จะทำ�ให้ละครน้ันเป็นท่ี
“ละครเรื่องนส้ี อนใหร้ ้วู ่า คบคนชั่วจะทำ�ให้ตนเองเดือดร้อน„ น่าสนใจและทำ�ให้ผู้ชมเกิดความ
สนกุ สนานเพลดิ เพลิน
จากข้อความคือองค์ประกอบละครขอ้ ใด
๑ โครงเร่ือง (เฉลย ๒ เพราะเปน็ ข้อคดิ ท่ีผูเ้ ขียนบทสอดแทรก
๒ แก่นของเร่ือง นำ�เสนอให้ผู้ชมได้รับรู้จากละคร สามารถนำ�ไป
๓ การใช้ภาษา ปรับใช้กับชวี ติ ประจ�ำ วันได้)
๔ บรรยากาศ
215 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์
St
และสรปุ ความรู้ ๓. บทบาทหน้าทใ่ี นการจดั นาฏศลิ ปแ์ ละละคร
๑๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ว่ า การสร้างสรรค์ละครแต่ละเรื่อง รวมทั้งการแสดงนาฏศิลป์โขน ละคร จะต้อง
การจดั นาฏศลิ ปแ์ ละละคร บคุ คลทม่ี ี ประกอบดว้ ยบคุ คลทท่ี า� หนา้ ทตี่ า่ ง ๆ เพอ่ื ใหง้ านสา� เรจ็ ลลุ ว่ งไปดว้ ยด ี โดยแตล่ ะบคุ คล
ส่วนร่วมกับการแสดงมีบทบาทต่อ จะมบี ทบาท หน้าที ่ และความรบั ผดิ ชอบ ดงั น้ี
การสร้างสรรค์การแสดงอย่างไรบ้าง
แลว้ สรุปความคิดรวบยอด ผู้อำ�นวยก�รแสดง คือ ผู้จัดการแสดงที่มีหน้าท่ีควบคุมดูแลรูปแบบการแสดงและเป็น
ผกู้ �าหนด หรือตัดสินใจในเรอื่ งตา่ ง ๆ ทเี่ กดิ ข้ึนในการแสดง
๑๓. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความรคู้ วามเขา้ ใจ
เก่ียวกับบทบาทหน้าท่ีในการจัด ผู้กำ�กับก�รแสดง คือ ผู้ที่ควบคุมผู้แสดง ดูแลองค์ประกอบต่าง ๆ ของละครให้สมบูรณ์
นาฏศิลป์และละคร ดงั นี้ และดแู ลผ้แู สดงใหแ้ สดงละครไดเ้ หมาะสมกบั บทบาททีไ่ ดร้ ับ
• บทบาทหน้าที่ในงานนาฏศิลป์ ผูเ้ ขียนบท คอื ผทู้ ี่เขียนโครงเรอ่ื ง สรา้ งเรอ่ื งราว เหตุการณ ์ บทพูดต่าง ๆ ทเ่ี กิดข้ึนในละคร
และละครมหี นา้ ทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบ ละครจะมีความสนุกสนาน และมีขอ้ คดิ ต่าง ๆ ได ้ จึงขน้ึ อยกู่ ับผเู้ ขียนบท
แตกต่างกันไป ซ่ึงบุคคลท่ีได้รับ
มอบหมายในหนา้ ทนี่ น้ั จะตอ้ งมคี วาม ผู้ฝึกซ้อมก�รแสดง คือ ผู้ทีม่ คี วามรู้ความสามารถทางนาฏศลิ ป ์ เป็นบุคคลทที่ �าใหก้ ารแสดง
มีความสวยงามพรอ้ มเพรียง ผู้ฝกึ ซอ้ มอาจเปน็ คร ู อาจารยส์ อนนาฏศลิ ปห์ รือผมู้ คี วามสามารถ
ตั้งใจ รับผิดชอบในหน้าที่ มีความ ด้านการแสดง
รว่ มมอื สามัคคกี นั จะทำ�ใหน้ าฏศลิ ป์
ผู้กำ�กับเวที คือ ผู้ท่ีต้องดูแลรับผิดชอบในเรื่องฉาก แสง เสียง อุปกรณ์ประกอบการแสดง
แ ล ะ ล ะ ค ร แ ส ด ง อ อ ก ม า มี ค ว า ม ตา่ ง ๆ ตัง้ แต่เริ่มแสดงจนจบเรื่อง
สวยงามและมีคุณค่าย่ิง และทำ�ให้
ผู้ชมได้รับความสนุกสนาน และ ผ้ดู แู ลอปุ กรณป์ ระกอบก�รแสดง ฉ�ก แสง สี เสียง คอื ผู้ทีค่ อยควบคมุ ดแู ลฉาก แสง ส ี
เสยี งให้มคี วามเหมาะสมกลมกลืนกับชุดการแสดง และทา� ให้การแสดงมคี วามสวยงามมากขนึ้
ได้ขอ้ คดิ ผู้กำ�กับดนตรีประกอบก�รแสดง คือ ผู้ที่เป็นนักดนตรีมีความสามารถในด้านดนตรีบรรเลง
๑๔. นักเรียนวิเคราะห์เปรียบเทียบ ไดถ้ กู ตอ้ งตามจงั หวะ และเหมาะสมกบั การแสดง เชน่ การแสดงเซงิ้ ผบู้ รรเลงดนตรตี อ้ งบรรเลง
จังหวะเร็ว สนุกสนาน
ความสมั พนั ธข์ องนาฏศลิ ปแ์ ละละคร
กับชีวิตประจำ�วันว่ามีความเหมือน ผู้ดแู ลเครอ่ื งแตง่ ก�ยและแต่งหน้� คอื ผู้จัดเตรียมเครอื่ งแตง่ กายใหเ้ หมาะสมกบั การแสดง
และแตกตา่ งกนั อยา่ งไรเปน็ แผนภาพ และแตง่ หนา้ ใหผ้ แู้ สดงมคี วามสวยงามเหมาะสมกบั การแสดง
ความคดิ ดงั ตวั อยา่ ง ผู้แสดง คือ ผู้ท่ีได้รับบทบาทในการแสดงโดยจะต้องมีบุคลิกด ี รูปร่างดี ถ่ายทอดอารมณ์
เหมาะสมกบั การแสดง
นาฏศลิ ป์ ส่งิ ท่ี ละครกับชวี ิตประจ�ำ วัน 216 ศิลปะ ป.๖
กบั ชีวติ ประจำ�วัน เหมือนกนั
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
นาฏศิลปเ์ ป็นสง่ิ ที่แสดงให้เหน็ ช่วยสร้า ง ละครเป็นส่งิ ท่สี ะท้อนชวี ิต
ขอ้ ใดเปน็ บทบาทหน้าทข่ี องผเู้ ขียนบทละคร
ถึงคณุ ค่าทางวฒั นธรรม ความสนกุ ส น า น ของมนษุ ย์ในการทำ�ดี ท�ำ ชั่ว ๑ รบั ผดิ ชอบอปุ กรณ์การแสดง
๒ ควบคุมดแู ลรปู แบบการแสดง
ประเพณี ชว่ ยสรา้ งความ เพลดิ เพ ล นิ ในสงั คม ซ่งึ จะให้ข้อคิด ๓ สรา้ งเร่อื งราวและสอดแทรกข้อคิด
๔ ดแู ลผูแ้ สดงใหเ้ หมาะสมกบั บทบาท
สนกุ สนาน ผ่อนคลาย ผอ่ นคล า ย คติสอนใจไปปรบั ใช้
ให้คนในท้องถนิ่ ท�ำ ใหเ้ กิด ให้กบั ผ ู้ช ม ในชีวิตประจ�ำ วันได้
ความสามัคคี อกี ท้งั ใชป้ ระกอบ
พิธีกรรมต่าง ๆ
(เฉลย ๓ เพราะผ้เู ขียนบทละครมหี น้าทเ่ี ขยี นโครงเรอื่ งสร้างเรอ่ื งราวเหตกุ ารณ์
บทพูดตา่ ง ๆ ทเี่ กดิ ขนึ้ ในละคร สอดแทรกข้อคดิ ตา่ ง ๆ ไวใ้ นละคร)
สุดยอดคู่มือครู 216
A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ข้นั ปฏิบตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏบิ ตั ิ
๔. ความสัมพนั ธ์ของนาฏศิลป์และละคร
กับชีวิตประจา� วัน ๑๕. นักเรียนแบ่งกลุ่มเลือกชมการแสดง
นาฏศิลป์และละครท่ีชอบอย่างละ
นาฏศิลป์ มีความสัมพันธ์กับคนไทยมาช้านาน ท้ังโขน ละคร ฟ้อน ร�า เพราะ ๑ การแสดง จากนั้นบรรยาย
เปน็ สงิ่ ทแี่ สดงถงึ เอกลกั ษณไ์ ทย นอกจากนน้ั นาฏศลิ ปพ์ นื้ เมอื งยงั แสดงใหเ้ หน็ คณุ คา่ ค ว า ม รู้ สึ ก แ ล ะ เ ขี ย น อ ธิ บ า ย
ทางวัฒนธรรม ประเพณี ซ่ึงอยู่คู่กับคนไทยในแต่ละท้องถิ่นมายาวนาน เพราะเป็น ความสัมพันธ์ของการแสดงท่ีเลือก
การผอ่ นคลาย สรา้ งความสนกุ สนานและความสามัคคีใหก้ บั คนในท้องถ่ิน นอกจาก ลงในแบบบันทึก
มีการน�านาฏศิลป์มาใช้แสดงประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ แล้วยังน�าพิธีกรรมมาสู่
การแสดงนาฏศลิ ปด์ ว้ ย นับเปน็ ความสัมพนั ธ์ของนาฏศลิ ปก์ บั ชวี ิตประจ�าวัน ๑๖. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น
ละคร เปน็ สง่ิ สะทอ้ นชวี ติ ของมนษุ ยไ์ ดท้ กุ แงม่ มุ ซงึ่ มที งั้ ความดคี วามไมด่ ปี ะปน ความรูร้ ว่ มกัน ดังนี้
เชน่ สงั คมปจั จบุ นั ทนั สมยั ทนั สงั คมอยตู่ ลอดเวลา ทส่ี า� คญั ละครจบกอ่ นชวี ติ จรงิ และ • การแสดงนาฏศิลป์และละคร
ละครส่วนใหญ่เน้นให้เห็นว่าทา� ดีได้ผลดีอย่างไร ท�าไม่ดีให้ผลแก่ตนอย่างไร ดังนั้น
เม่ือคนชอบดูละครเพราะละครให้ความบันเทิง ก็จะได้แง่คิดที่คนสามารถน�ามา เป็นการแสดงท่ีมีความสัมพันธ์กับ
ปรับใช้ในชีวิตประจ�าวันได้ ดังค�าที่มีผู้กล่าวว่า ดูหนังดูละครย้อนดูตัว นับเป็น ชีวิตของคนในสังคม เพราะเห็น
ความสัมพนั ธข์ องละครกบั ชวี ติ ประจา� วนั การแสดงทส่ี ะทอ้ นวถิ ชี วี ติ ความเปน็ อย ู่
วัฒนธรรมประเพณีของคนในสังคม
ซ่ึ ง ใ น ก า ร ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ก า ร แ ส ด ง
นาฏศลิ ป์และละคร จะต้องประกอบ
ด้วยบุคคลฝ่ายต่าง ๆ ที่มีหน้าท่ี
ใ น ก า ร ส ร้ า ง ส ร ร ค์ ก า ร แ ส ด ง
ท่ีแตกต่างกัน มาร่วมสร้างสรรค์
การแสดง โดยตอ้ งอาศยั ความรว่ มมอื
ความสามัคคีในการสร้างสรรค์
การแสดง เพื่อให้การแสดงสมบูรณ์
และสำ�เรจ็ ลุลว่ งไปได้ด้วยดี
การแสดงนาฏศิลปป์ ระกอบงานบญุ บัง้ ไฟ
บทบาทหนา้ ทีข่ องงานนาฏศิลป์และการละคร 217
217 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
St Step 4
ขน้ั สอ่ื สารและน�ำเสนอ กิจกรรมพัฒนาการอา่ น
๑๗. นักเรียนนำ�เสนอผลงานของตนเอง ให้นกั เรียนอ่�นคำ�และคว�มหม�ยของค�ำ ตอ่ ไปนี้
หน้าชั้นเรียน โดยครูคอยตรวจสอบ
ค ว า ม ถู ก ต้ อ ง แ ล ะ ใ ห้ คำ � แ น ะ นำ � คำ�ศพั ท์ ค�ำ อ่�น คว�มหม�ย
เพม่ิ เตมิ
โขน โขน การเล่นอย่างหน่ึงคล้ายละครร�า มักเล่นเร่ืองรามเกียรต ์ิ
5ep ขั้นประเมนิ เพ่อื เพมิ่ คณุ คา่ โดยผู้แสดงสวมหัวจ�าลองต่าง ๆ ทเี่ รยี กวา่ หวั โขน
บรกิ ารสงั คม
และจติ สาธารณะ วกิ ฤตกิ ารณ์ ว-ิ กฺริด-ต-ิ กาน เหตกุ ารณ์อนั วิกฤติ
๑๘. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกการแสดง ผังสรปุ สาระส�าคญั
นาฏศิลป์และละคร แล้วนำ�มาจัด
เป็นป้ายประกาศ พร้อมระบุข้อคิด องคป์ ระกอบของนาฏศิลป์ นาฏยศัพทแ์ ละภาษาทา่
ที่ได้จากการแสดงน้ัน ๆ เพื่อเป็น เน้อื ร้องและทา� นองเพลง
การเผยแพร่ความรู้ และสามารถ องค์ประกอบของละคร เพลงหนา้ พาทย์
นำ�ข้อคิดเหล่าน้ันไปปรับใช้ในชีวิต- บทบาทหน้าทขี่ องงาน ดนตรีและเครื่องดนตรี
ประจ�ำ วนั นาฏศิลป์และการละคร อปุ กรณ์ประกอบการแสดง
เคร่อื งแตง่ กาย
๑๙. นักเรียนสร้างสรรค์ละคร ๑ เร่ืองที่ บทบาทหนา้ ทใ่ี นการจัด
สอดแทรกข้อคิดคติสอนใจที่นำ�ไป นาฏศลิ ปแ์ ละละคร เร่ือง โครงเรือ่ ง
ปรับใช้ในชีวิตประจำ�วันได้ โดยใช้ แกน่ ของเร่อื ง
องค์ประกอบของละคร และแบ่ง ความสัมพันธ์ของนาฏศิลป์ ตวั ละคร
บทบาทหน้าที่กัน แล้วฝึกซ้อม และละครในชวี ติ ประจา� วัน การใชภ้ าษา
การแสดงละคร ดังกล่าว แล้วนำ�ไป บรรยากาศ
ร่วมกิจกรรมการแสดงของโรงเรียน ดนตรี
หรือชุมชนที่เก่ียวข้องเพื่อสร้าง เครอ่ื งแต่งกาย
ความสขุ และความบนั เทงิ ใหก้ บั ผอู้ นื่ บคุ คลทท่ี �าหนา้ ที่ต่าง ๆ
ต้องมีความรับผิดชอบร่วมกัน
เพอ่ื ใหง้ านสา� เร็จลลุ ่วงไปดว้ ยดี
ม นุ ษ ย์ ส ร้ า ง น า ฏ ศิ ล ป์ แ ล ะ ล ะ ค ร
นาฏศิลป์และละครสะท้อนวัฒนธรรม
ของมนษุ ย์ และท�าใหม้ นษุ ยเ์ ข้าใจชีวิต
218 ศลิ ปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 218
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
ตัวช้ีวัด
กิจกรรมการเรยี นรู้ ศ ๓.๑ ป.๖/๔
ศ ๓.๑ ป.๖/๖
๑. ให้นักเรียนชมการแสดงนาฏศิลป์ ๑ การแสดง แล้วบอกว่าการแสดงนั้น
มีการใช้องค์ประกอบนาฏศิลป์อย่างไร
๒. ให้นักเรียนเข้าร่วมการแสดงนาฏศิลป์ในท้องถ่ิน แล้วบอกว่าการแสดงนั้น
มีความสัมพันธ์กับคนในท้องถิ่นและชีวิตประจ�าวันอย่างไร
๓. ให้นักเรียนสร้างสรรค์ละคร ๑ เร่ือง โดยใช้องค์ประกอบของละครและ
สรุปผลเป็นแผนภาพความคิด ดังนี้
แกน่ ของเรือ่ ง
เรอื่ ง โครงเร่อื ง ตัวละคร
ละครเร่ือง
เคร่ืองแตง่ กาย การใชภ้ าษา
ดนตรี บรรยากาศ
๔. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓ กลุ่ม ให้แต่ละกลุ่มร่วมกันคิดจัดการแสดงนาฏศิลป์
ในงานโรงเรียน โดยบันทึกผลลงในแบบบันทึก ดังน้ี
แบบบนั ทึกก�รจดั ก�รแสดงน�ฏศลิ ป์
๑. การแสดงท่ีจัด คือ
๒. มีผู้แสดงก่ีคน
๓. ผู้ฝึกซ้อมการแสดง คือ
๔. ผู้ดูแลเครื่องแต่งกายและแต่งหน้า คือ
๕. ผู้ดูแลอุปกรณ์การแสดง ฉาก แสง สี เสียง คือ
๖. ผู้บรรเลงดนตรีประกอบการแสดง คือ
๗. นักเรียนมีหน้าท่ีอะไร
๘. นักเรียนได้รับประโยชน์จากการจัดกิจกรรมน้ีอย่างไร
๕. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มสร้างสรรค์ละคร ๑ เร่ือง โดยแบ่งบทบาทหน้าท่ีกัน
จากนั้นฝึกซ้อมการแสดงแล้วออกมาแสดงหน้าชั้นเรียน
บทบาทหนา้ ทีข่ องงานนาฏศลิ ป์และการละคร 219
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
นักเรียนเลือกละครในปัจจุบันท่ีชื่นชอบ ๑ เร่ือง แล้วบอกข้อคิดที่ได้จากละคร
และสามารถนำ�มาปรับใช้ในชวี ิตประจ�ำ วนั ไดอ้ ย่างไรบา้ งเป็นแผนภาพความคิด
219 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
แนวค�ำตอบ ค�าถามพฒั นากระบวนการคดิ
๑. องค์ประกอบนาฏศิลป์ท�าให้การแสดงเป็นอย่างไร
๑. สมบูรณ์ สวยงาม น่าชม ๒. ผู้แสดงควรมีลักษณะอย่างไร
๒. รบั ผดิ ชอบในหน้าทีข่ องตนเอง ๓. สิ่งส�าคัญในการร่วมกันสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์ให้สวยงาม สมบูรณ์
แสดงออกอยา่ งเต็มความสามารถ คืออะไรบ้าง
๓. ความรว่ มมอื ความสามัคคี ๔. การแสดงนาฏศิลป์มีความสัมพันธ์กับชีวิตประจ�าวันอย่างไร
การช่วยเหลอื ซึ่งกันและกัน ๕. การเข้าร่วมกิจกรรมการแสดงนาฏศิลป์ถือเป็นการอนุรักษ์การแสดง
๔. สร้างความผอ่ นคลาย นาฏศิลป์ไทยอย่างไร
สรา้ งความสนกุ สนานใหก้ ับชีวติ ๖. ละครที่สมบูรณ์จะต้องประกอบด้วยสิ่งใดบ้าง
๕. ท�ำ ให้การแสดงนาฏศิลป์ไทยคงอยู่ ๗. สิ่งใดที่ผู้ชมจะได้รับจากการชมการแสดง
๘. บุคคลใดมีหน้าที่สอดแทรกข้อคิดของละคร
และเป็นที่ร้จู ักสืบไป ๙. ละครประสบความส�าเร็จขึ้นอยู่กับบุคคลใด
๖. โครงเรื่อง แก่นเรอ่ื ง ภาษาท่ใี ช้ ๑๐. บรรยากาศมีความส�าคัญต่อละครอย่างไร
บรรยากาศของเรอ่ื ง ตัวละครของเรือ่ ง
๗. ความสนุกสนาน ความรู้
๘. ผู้ประพันธ์บท หรอื ผู้เขียนบท
๙. ทุกคนที่มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์
ผลงาน
๑๐. ทำ�ให้ผูช้ มเขา้ ใจการแสดงง่ายข้ึน
220 ศลิ ปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 220
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
เป้าหมายการเรียนรู้
๖หน่วยการเรียนรู้ที่ มาตรฐานการเรยี นรู้
มาตรฐาน ศ ๓.๒
ปแลระะกวัตารินลาะฏคศรลิ ขปอ์ งไทย เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างนาฏศิลป์
ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เห็นคุณค่า
ตัวช้ีวัด ของนาฏศิลป์ท่ีเป็นมรดกทางวัฒนธรรม
● อธบิ ายสง่ิ ท่มี คี วามสา� คัญตอ่ การแสดงนาฏศิลป์และละคร (ศ ๓.๒ ป.๖/๑) ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ภูมิปัญญาไทยและ
สากล
ผังสาระการเรียนรู้
สมรรถนะสำ�คญั ของผู้เรียน
๑. ความสามารถในการสอ่ื สาร
๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการแก้ปญั หา
๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี
ประวัตินาฏศลิ ป์ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
และการละครของไทย ใฝ่เรียนรู้
ตวั ชีว้ ัดที่ ๔.๑ ต้งั ใจ เพียรพยายาม
ประวัตินาฏศิลป์ไทย ประวตั ิละครไทย ในการเรยี นและเขา้ รว่ มกจิ กรรมการเรยี นรู้
สาระส�าคัญ มงุ่ มนั่ ในการท�ำ งาน
ตวั ชีว้ ัดที่ ๖.๑ ต้ังใจและรับผดิ ชอบ
การแสดงนาฏศิลป์และละครไทยถือก�าเนิดมาช้านาน เป็นการแสดงท่ีสร้างความสุขความผ่อนคลายให้กับ ในการปฏิบตั ิหน้าทกี่ ารงาน
คนในชาติ เป็นการแสดงที่มีคุณค่าต่อคนในสังคมและประเทศชาติ เพราะแสดงถึงความเป็นอารยประเทศและเป็น รักความเปน็ ไทย
ศนู ยร์ วมของศลิ ปะแขนงตา่ ง ๆ อกี ทง้ั ในการแสดงนาฏศลิ ปแ์ ละละครไทยยงั มบี คุ คลส�าคญั ทมี่ บี ทบาทในการสรา้ งสรรค์ ตวั ช้ีวดั ที่ ๗.๓ อนุรกั ษแ์ ละสืบทอด
การแสดงให้มีเอกลักษณ์และเป็นแบบแผนสืบทอดมาจนปัจจุบัน การแสดงนาฏศิลป์และละครไทยจึงเป็นการแสดง ภูมิปญั ญาไทย
ท่ีมคี วามส�าคัญต่อชาตไิ ทยทค่ี วรอนุรักษ์ไว้ใหอ้ ย่คู ชู่ าตไิ ทยสืบไป
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 จุด นประกายโครงงา
นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันศึกษาประวัติบุคคลสำ�คัญทางนาฏศิลป์ไทย
และละครไทยประเภทละ ๑ ท่าน แล้วออกแบบวิธีนำ�เสนอข้อมูลให้น่าสนใจ
โดยใชโ้ ปรแกรมคอมพวิ เตอร์
221 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตวั ชีว้ ัด จุดประกายความคดิ
Stศ ๓.๒ ป.๖/๑
ภาระงาน/ชน้ิ งาน
แบบบันทกึ สงิ่ ทม่ี คี วามส�ำ คญั
ตอ่ การแสดงนาฏศิลปไ์ ทย
ep 1 ขนั้ สงั เกต
รวบรวมข้อมูล
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยใช้คำ�ถาม
ดังนี้
• นาฏศิลป์ไทยเกิดขึ้นจากส่ิงใด
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ประเพณี ความเช่ือ
การละเลน่ พ้นื บ้าน)
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เก่ียวกับประวัตินาฏศิลป์ไทย จาก
หนังสือเรยี นและแหล่งเรยี นรอู้ น่ื ๆ
จากภาพนักเรียนจะเลือกแสดงเปน็ ตวั ละครตวั ใด
เพราะอะไร
222 ศิลปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 222
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
Step 2asean
ขัน้ คิดวเิ คราะห์
และสรุปความรู้
๑. ประวัตินาฏศิลป์ไทย ๓. นั ก เ รี ย น พิ จ า ร ณ า ภ า พ ก า ร แ ส ด ง
๑.๑ ความหมายของนาฏศลิ ป์ไทย นาฏศิลป์ไทย เช่น การแสดงโขน
นาฏศิลป ์ หมายถึง ศิลปะแห่งการฟ้อนรา� เป็นศิลปะที่มนุษย์สร้างข้ึนเพื่อ การแสดงภาษาท่า การฟ้อนผีมดผีเม็ง
ความบันเทิงใจ เป็นศิลปะท่ีมีความงดงามในทุกด้านท้ังด้านการร่ายร�า ดนตร ี จากนั้นร่วมกันวิเคราะห์ว่าการแสดง
และบทขับร้อง ในภาพมีความเป็นมาจากสิ่งใด
๑.๒ ความเปน็ มาของนาฏศิลปไ์ ทย ๔. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง
ความคดิ เห็น โดยใชค้ ำ�ถาม ดงั น้ี
ความเป็นมาของนาฏศลิ ป์ไทย • นาฏศลิ ป์ สร้างขน้ึ เพื่ออะไร
เกดิ จากการเลยี นแบบธรรมชาติ การบชู าเซ่นไหว้ส่งิ ศักดสิ์ ทิ ธิ์ การรบั อารยธรรมของอนิ เดยี (ตวั อย่างค�ำ ตอบ เพือ่ ความบันเทิงใจ)
มนุษย์มีการเลียนแบบกิริยา มนุษย์มีความเช่ือถือในเร่ือง ประเทศไทยได้รับอิทธิพล • นาฏศิลป์เกิดขึน้ ได้อย่างไรบา้ ง
ท่าทางของคน สัตว์ ส่ิงต่าง ๆ ส่ิงศักดิ์สิทธิ์ ให้มาปกป้อง ด ้ า น อ า ร ย ธ ร ร ม อิ น เ ดี ย (ตัวอย่างคำ�ตอบ เกิดจากการเลียนแบบ
รอบตัว แสดงเป็นท่าทางเพ่ือ คุ้มครองและมีการเซ่นไหว้ หลายด้าน ท้ังด้านประเพณี
ถา่ ยทอดความหมายแทนคา� พดู ฟอ้ นรา� เพ่ือบชู า เช่น การฟ้อน อาหาร ศลิ ปะ การแสดงตา่ ง ๆ ท่าทางธรรมชาติ การบูชาส่ิงศักด์ิสิทธิ์และ
ทง้ั ดา้ นอารมณ ์ ความรสู้ กึ เชน่ ผีมดผีเม็ง เป็นการฟ้อน เช่น ละคร ระบ�า โขน
การแสดงทา่ รกั เพื่อบูชาผีบรรพบุรุษให้มา การรับอารยธรรมของอินเดยี )
ปัดเป่ารักษาโรคภัยคุ้มครอง
ลกู หลาน
ท่ารัก ฟ้อนผีมดผีเม็ง การแสดงโขน
ประวตั ินาฏศลิ ป์และการละครของไทย 223
เสริมความรู้ ครูควรสอน
ฟ้อนผีมดผีเม็ง เป็นประเพณกี ารฟอ้ นทางภาคเหนอื ของประเทศไทย นยิ มทำ�กนั
ในเดือนเมษายนถึงเดือนพฤษภาคมของทุกปี ผู้ฟ้อนจะแต่งกายแบบชาวมอญ
โบราณ คอื นงุ่ ผา้ โสรง่ ผา้ พนั หวั เสอ้ื แบบมอญ ผา้ พาดบา่ นอกจากจะเปน็ การแสดง
ทส่ี ะทอ้ นถงึ ความกตญั ญตู อ่ บรรพบรุ ษุ ทล่ี ว่ งลบั ไปแลว้ ยงั เปน็ การชว่ ยสรา้ งความ
สามคั คขี องผู้คนในหมู่บา้ น และเป็นการพักผอ่ นจากการท�ำ ไรท่ �ำ นาอกี ด้วย
223 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์
St St และสรุปความรู้
๑.๓ ความส�าคญั ของนาฏศลิ ป์ไทย
๕. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า ความส�าคัญของ ๑) นาฏศลิ ป์แสดงความเปน็ อารยประเทศ
เก่ียวกับความสำ�คัญ คุณค่า และวิธี นาฏศิลป์ไทย นาฏศิลป์เป็นส่ิงที่แสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองด้าน
การอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย แล้วสรุป ศิลปวัฒนธรรมของประเทศ ท�าให้ขัดเกลาจิตใจคนในชาต ิ
ค ว า ม คิ ด ร ว บ ย อ ด เ ป็ น แ ผ น ภ า พ ใหม้ คี วามสขุ สบายใจ มีจิตใจงดงาม
ความคดิ ดงั ตัวอยา่ ง
๒) นาฏศิลป์เปน็ ศนู ยร์ วมของศลิ ปะตา่ ง ๆ
ความส�ำ คญั ของนาฏศลิ ป์ไทย การแสดงนาฏศิลป์ประกอบด้วยศิลปะด้านต่าง ๆ
มากมายทั้งด้านทัศนศิลป์ จิตรกรรม ประติมากรรม
ทำ�ให้เกิดความบันเทิงใจ วิธีการอนุรกั ษ์ วรรณกรรม สถาปัตยกรรม ท�าให้การแสดงมีเอกลักษณ์
สนุกสนาน ช่วยพัฒนา นาฏศิลป์ไทย และมีความสวยงาม
อารมณ์และจติ ใจ ฝึกแสดงนาฏศิลป์ไทย
ชมการแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทย ๑.๔ บุคคลส�าคัญของวงการนาฏศลิ ปไ์ ทย
คณุ คา่ ของนาฏศลิ ปไ์ ทย ศึกษาเร่ืองราวเกี่ยวกับ
เป็นแหล่งรวมของศิลปะ นาฏศลิ ป์ไทย ท่านผ้หู ญิงแผ้ว สนิทวงศเ์ สนี
แขนงต่าง ๆ ท่ีสรา้ งความสุข เกิดเมื่อวันท่ี ๒๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๔๖
ความบนั เทิงใจ ท่านมีความช�านาญในการร่ายร�า และประดิษฐ์คิดค้น
ทา่ รา� ตา่ ง ๆ มากมาย ดงั นี้
๖. นักเรียนแบ่งกลุ่มและร่วมกันวางแผน ทา่ นผูห้ ญิงแผว้ สนิทวงศเ์ สนี
ข้ันตอนการปฏบิ ัตงิ าน
ep 3 ขน้ั ปฏบิ ัติ ระบา� มา้ ประเภทระบ�ำ ได้แก ่
แหลละงั สกราุปรปควฏาิบมตั ริู้ 224 ศิลปะ ป.๖ ท่าระบ�าสัตว์ เช่น ระบ�าม้า ระบ�ากวาง
ระบา� บันเทงิ กาสร (ระบ�าควาย) ระบา� เรงิ อรุณ
๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มเลือกการแสดง (ระบา� ผีเสอื้ ) ระบ�านกเขา ระบ�านาค และระบ�า
นาฏศิลปไ์ ทยทชี่ ืน่ ชอบมา ๑ การแสดง อ่ืน ๆ เช่น ระบ�ากินรีร่อน ระบ�านางไม ้
จ า ก น้ั น ร่ ว ม กั น ศึ ก ษ า ป ร ะ วั ติ เรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนพระไวยแตกทัพ
ความเป็นมา คุณค่าของการแสดง ระบ�าเงาะ ระบา� เทพบนั เทงิ
ดงั กลา่ วแลว้ น�ำ ภาพการแสดงนาฏศลิ ป์
ท่ีเลือกมาติด และบันทึกข้อมูล ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
โดยเขยี นอธิบายลงในแบบบันทึก
๘. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันประเมิน บุคคลส�ำ คัญในข้อใดมีความช�ำ นาญในการประดษิ ฐท์ า่ ระบ�ำ สตั ว์ต่าง ๆ
ตรวจสอบความถูกต้องของผลงาน ๑ นางลมลุ ยมะคุปต์ (เฉลย ๓ เพราะท่านผูห้ ญงิ แผ้ว สนทิ วงศ์เสนี
พรอ้ มหาแนวทางปรบั ปรงุ แกไ้ ขใหด้ ขี นึ้ ๒ นายอาคม สายาคม เป็นผู้ท่ีมีความชำ�นาญในการประดิษฐ์คิดค้นท่า
๓ ท่านผ้หู ญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี รา่ ยร�ำ ตา่ งๆโดยเฉพาะระบ�ำ ทเี่ ลยี นแบบทา่ ทางของ
๔ นางเฉลย ศุขะวณชิ สัตว์)
สุดยอดคู่มือครู 224
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
St St St ข้นั ปฏิบตั ิ
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบตั ิ
ประเภทท่ำร�ำ เชน่ ทา่ ร�าของอเิ หนา
ตอนตัดดอกไม้ฉายกริชในเร่ือง อิเหนา ท่าร�าของ ๙. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น
นางมโนราห์ ตอนบูชายัญในเรื่อง มโนราห์ ร�าพม่า- ความรรู้ ่วมกนั ดังนี้
ไทยอธิษฐาน ประดิษฐ์ร่วมกับครูลมุล ยมะคุปต ์
ร�าสนี วล ร�าโคมบวั รา� ซัดชาตรี • นาฏศลิ ปไ์ ทยเปน็ ศลิ ปะการแสดง
ท่ีเป็นเอกลักษณ์และมรดกประจำ�
ร�ามโนราหบ์ ชู ายัญ ชาติไทย คนไทยทุกคนควรศึกษา
ประเภทฟ้อน ฟ้อนมาลัย ความรเู้ กยี่ วกบั นาฏศลิ ปแ์ ละรว่ มมอื กนั
ฟอ้ นดวงเดอื น ฟอ้ นรกั ฟอ้ นจนั ทราพาฝนั และ อนุรกั ษ์ไวใ้ หค้ งอยคู่ ู่ชาติไทยสบื ไป
ภาพจาก Text ม.1 P.146
008.tif มีเรียบเรียงบทละคร เช่น บทละครนอกเร่ือง ep 4
สังข์ทอง ตอนเลือกคู่-หาปลา ตอนนางมณฑา
ขั้นสือ่ สารและนำ� เสนอ
ลงกระทอ่ ม ตอนตคี ล ี ตอนพระสงั ขเ์ ลยี บเมอื ง
๑๐. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทน
ละครนอกเร่อื ง สงั ขท์ อง บทละครในเร่ือง อิเหนา ตอนเข้าเฝ้าท้าวดาหา ออกมานำ�เสนอโปสเตอร์เก่ียวกับ
ตอนนางมณฑาลงกระทอ่ ม ตอนลมหอบ ตอนศึกกะหมงั กุหนงิ ก า ร แ ส ด ง น า ฏ ศิ ล ป์ ไ ท ย ท่ี เ ลื อ ก
หน้าช้ันเรียน โดยเพื่อนกลุ่มอื่น
ทา่ นผหู้ ญงิ แผ้ว สนิทวงศเ์ สน ี เปน็ ศลิ ปินแห่งชาตสิ าขานาฏศิลป ์ ประจา� ปี และครรู ว่ มกนั ประเมนิ ผล ตรวจสอบ
ความถูกต้องและให้ข้อเสนอแนะ
พทุ ธศกั ราช ๒๕๒๘ ท่านถึงแกก่ รรมเม่อื วันท่ี ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๓ เพิ่มเตมิ
๑.๕ คณุ คา่ ทางด้านงานนาฏศลิ ปไ์ ทย 5ep ขั้นประเมนิ เพอ่ื เพ่มิ คณุ ค่า
การแสดงนาฏศลิ ป ์ เป็นการแสดงทมี่ คี วามสวยงาม มคี ณุ คา่ ในทกุ ๆ ด้าน บรกิ ารสงั คม
และจิตสาธารณะ
เปน็ แหล่งรวมศิลปะด้านต่าง ๆ ทีแ่ สดงถึงความงดงาม เป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย
ท่ีมีคุณค่าทางจิตใจ ท�าให้คนในชาติมีความสุข และยังเป็นส่ิงท่ีสะท้อนวัฒนธรรม
สังคมของชาตอิ ีกดว้ ย
ความรู้เพม่ิ เติม
ระบ�าเริงอรุณหรือระบ�าผีเสื้อ เป็นระบ�าท่ีอยู่ในฉากน�าในการแสดงโขน ๑๑. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันประเมิน
ตอนศึกวิรุณจ�าบัง เป็นการแสดงท่ีบรรยายถึงธรรมชาติยามเช้า มีฝูงผีเส้ือโบยบินคละเคล้า ผลงานกลุ่มของตนเอง เพ่ือหา
กลน่ิ เกสรดอกบัว
ประวัตินาฏศลิ ปแ์ ละการละครของไทย 225 แนวทางในการพฒั นาผลงานให้ดีขนึ้
๑๒. นักเรียนร่วมกันรวบรวมผลงาน
เสริมความรู้ ครูควรสอน แต่ละกลุ่มไปจัดป้ายนิเทศ เพ่ือ
เผยแพร่ความรู้ใหก้ ับผ้อู น่ื
ฟ้อนจันทราพาฝัน เป็นการฟ้อนที่บรรยายถึงหญิงสาวชาวเหนือผู้หลงใหลใน
ความงามของแสงจันทร์ โดยมีลีลาท่าฟ้อนท่ีออ่ นช้อยงดงาม
225 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวชี้วัด กจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่ี ๑
ศ ๓.๒ ป.๖/๑
๑. ให้นักเรียนเลือกการแสดงนาฏศิลป์ที่ช่ืนชอบ ๑ การแสดง แล้วบอกว่า
การแสดงที่ชอบมีท่ีมาจากส่ิงใด
๒. ให้นักเรียนเลือกบุคคลส�าคัญทางนาฏศิลป์ไทยท่ีน่าสนใจ ๑ คน
แล้วสรุปประวัติของบุคคลส�าคัญท่านนั้นว่ามีความส�าคัญต่อนาฏศิลป์ไทย
อย่างไร จากน้ันออกมาน�าเสนอท่ีหน้าช้ันเรียน
๓. ให้นักเรียนสรุปความรู้เรื่อง ความส�าคัญและคุณค่าของนาฏศิลป์ไทย
ลงในแผนภาพความคิด ดังน้ี
ความส�าคญั ของนาฏศลิ ป์ไทย ความสา� คัญ คุณค่าของนาฏศลิ ปไ์ ทย
และคณุ คา่
ของนาฏศลิ ปไ์ ทย
๔. ให้นักเรียนเสนอแนวทางการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย พร้อมท้ังบอกผลท่ีเกิดข้ึน
หากปฏิบัติตามแนวทางนั้น โดยเขียนลงในแผนภาพความคิด ดังนี้
แนวทางการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย ผลที่เกิดขึ้น
แนวค�ำตอบ คา� ถามพัฒนากระบวนการคดิ
๑. การแสดงนาฏศิลป์มีความส�าคัญต่อชาติไทยอย่างไร
๑. เปน็ สง่ิ ท่ีแสดงถงึ เอกลกั ษณ์ของชาติ ๒. เพราะเหตุใดการแสดงนาฏศิลป์จึงแสดงความเป็นอารยประเทศ
ทำ�ให้คนในชาติมีความสุข ๓. ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี มีความส�าคัญต่อการแสดงนาฏศิลป์ไทย
๒. เพราะเปน็ ศลิ ปวฒั นธรรมทีแ่ สดงถงึ อย่างไร
ความเจริญของชาติ เป็นสิ่งท่ีขัดเกลาจิตใจ ๔. เพราะเหตุใดการแสดงนาฏศิลป์ไทยจึงต้องมีบุคคลส�าคัญทางนาฏศิลป์
๕. การแสดงนาฏศิลป์ไทยมีคุณค่าต่อนักเรียนอย่างไร
คนในชาติ
๓. เป็นบคุ คลทป่ี ระดิษฐค์ ิดคน้ การแสดง 226 ศิลปะ ป.๖
นาฏศลิ ป์ไทยประเภทต่าง ๆ ให้เปน็ ท่รี จู้ ัก
มาจนปจั จบุ ัน
๔. เพราะเปน็ ผู้สรา้ งสรรค์ สบื ทอด
เผยแพรก่ ารแสดงใหค้ งอยู่
และเป็นท่รี ้จู กั
๕. ทำ�ใหเ้ กิดความผอ่ นคลาย
มีความสุขเมอ่ื ไดช้ ม
สุดยอดคู่มือครู 226
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
asean
๒. ประวัติละครไทย สมัยรตั นโกสินทร์ ตวั ชี้วัด
• รชั กาลท่ี ๑ ศ ๓.๒ ป.๖/๑
ทรงฟืน้ ฟลู ะครไทยและ
พระราชนพิ นธบ์ ทละครเรอ่ื ง ภาระงาน/ช้นิ งาน
๒.๑ ความหมายของละครไทย อณุ รุท รามเกยี รติ์ และอเิ หนา
ละคร หมายถงึ ศิลปะการแสดงทผ่ี กู เป็น • รชั กาลที่ ๒ แผนภาพความคิด ประวัติละครไทย
ทรงปรับปรุงละครในและ ที่ชืน่ ชอบ
เรอ่ื งราวทมี่ าจากประสบการณ์ จนิ ตนาการของมนษุ ย์ ละครนอกเปน็ สมยั ทลี่ ะครไทย
ep 1 ข้นั สงั เกต
แล้วน�าเสนอต่อผู้ชม โดยผู้ชมได้ข้อคิด คติสอนใจ เจริญรุ่งเรอื งมากทส่ี ดุ
• รชั กาลท่ี ๓ รวบรวมขอ้ มลู
จากการแสดง ซ่ึงสามารถน�าไปปรับใช้ในชีวิต- ทรงยกเลิกละครใน เกิด St
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยใช้คำ�ถาม
ประจ�าวนั ได้ คณะละครเจ้านาย ขุนนาง ดังนี้
อยา่ งแพร่หลาย
๒.๒ ความเป็นมาของละครไทย • รัชกาลท่ี ๔ • นักเรียนชมละครไทยเร่ืองใดบ้าง
การละครเร่ิมเจริญรุ่งเรือง (ตัวอย่างคำ�ตอบ สังข์ทอง ปลาบู่ทอง
ขึ้น มีการจัดต้ังภาษีมหรสพ ขนุ ช้างขุนแผน)
ละครไทยมีประวตั คิ วามเปน็ มา ดงั นี้ เรียก ภาษีโขนละคร
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
• รชั กาลท่ี ๕ เ กี่ ย ว กั บ ป ร ะ วั ติ ล ะ ค ร ไ ท ย จ า ก
ทรงสนบั สนนุ คณะ หนังสือเรียนและแหล่งเรียนรู้อื่น ๆ
สมัยธนบุรี ละครเอกชน จากนนั้ รว่ มกนั สนทนาและตอบค�ำ ถาม
พระเจ้ากรุงธนบุรี ดังนี้
• รชั กาลท่ี ๖
ได้พระราชนิพนธ์ มีการตง้ั กรมมหรสพ • ละครไทยหมายถึงอะไร
• ละครไทยมคี วามเปน็ มาอยา่ งไร
เร่ืองรามเกยี รต์ิ • รชั กาลที่ ๗ • ละครไทยมคี วามส�ำ คัญอย่างไร
ย้ายกรมมหรสพไปสังกัด • บุคคลสำ�คัญในวงการละครไทย
สมยั น่านเจา้ สมัยสุโขทัย สมัยอยุธยา เอาไว้ ๔ ตอน คอื กรมศิลปากร
เป็นการแสดง เกิดละครชาตรี ตอนท่ี ๑ คือใคร และมีผลงานด้านการละคร
มกี ารสนั นษิ ฐาน ฟอ้ นร�าและ ละครนอก ละครใน พระมงกฎุ ประลองศร • รชั กาลที่ ๙ อยา่ งไรบ้าง
วา่ ละครเรอื่ งแรก แสดงละคร เรื่องที่น�ามาแสดง ตอนท่ี ๒ ละครไทยมีการปรับปรุง • ละครไทยมคี ณุ คา่ อย่างไร
ทน่ี า� มาแสดงคอื แก้บน เชน่ อเิ หนา รามเกยี รติ์ หนมุ านเกยี้ วนางวารนิ รปู แบบทหี่ ลากหลายและ
เร่อื ง มโนราห์ ตอนที่ ๓ ทนั สมัย มสี ถาบันทเี่ ปดิ สอน
สงั ขท์ อง เจรญิ รุ่งเรือง ทา้ วมาลีวราชวา่ ความ วชิ าการดา้ นละครเพม่ิ มากขนึ้
ตอนที่ ๔
มากที่สุดในสมัย ทศกัณฐ์ตงั้ พิธี • รัชกาลที่ ๑๐
ทรงให้อนุรกั ษ์ละครไทย
พระเจ้าอยหู่ วั ทรายกรด ให้คงอยู่สืบไป และทรงเป็น
องค์อุปถัมภ์กิจกรรม
บรมโกศ
ดา้ นศิลปวฒั นธรรมตา่ ง ๆ
อดตี อนาคต
ประวัตนิ าฏศิลปแ์ ละการละครของไทย 227
227 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้นั คดิ วเิ คราะห์
St St และสรุปความรู้
๒.๓ ความส�าคญั ของละครไทย
๓. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ ว่ า ละครสะทอ้ นชีวิตของมนษุ ย์ ละครช่วยพฒั นาอารมณ ์
ใ น ยุ ค ส มั ย ใ ด ท่ี ล ะ ค ร ไ ท ย มี ค ว า ม ในเรอ่ื งดแี ละเรอื่ งไมด่ ีท่ี สติปัญญา จติ ใจของมนษุ ย์
รุง่ เรอื งมากที่สุด เพราะอะไร เกิดข้นึ ในสงั คม
๔. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า ความส�าคัญ
เกี่ยวกับความสำ�คัญ คุณค่า และวิธี ของละครไทย
การส่งเสริมและพัฒนาละครไทย
แ ล้ ว ส รุ ป ค ว า ม คิ ด ร ว บ ย อ ด เ ป็ น ละครสรา้ งความบันเทงิ ละครสอดแทรกข้อคิด
แผนภาพความคิด ดงั ตัวอย่าง สนุกสนาน ผ่อนคลายใหก้ บั ทม่ี นุษย์สามารถน�ามา
ความส�ำ คัญของละครไทย มนษุ ย์ ปรบั ใชใ้ นชวี ติ ได้
ละครสะท้อนชีวิตของคน วิธกี ารสง่ เสริมและพฒั นา ๒.๔ บคุ คลสา� คัญของวงการละครไทย
และช่วยสร้างความบันเทิง ละครไทย พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ วรวรรณากร กรมพระนราธปิ ประพนั ธพ์ งศ์
พั ฒ น า อ า ร ม ณ์ ใ ห้ กั บ ค น ประสูติเม่ือวันท่ี ๒๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๐๔ เป็นพระราชโอรสใน
ในชมุ ชน ชมการแสดงละครไทย
แ ล ะ มี ส่ ว น ร่ ว ม ใ น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับเจ้าจอมมารดาเขียน พระองค์ทรงเป็น
คุณค่าของละครไทย กจิ กรรมตา่ ง ๆ ทเ่ี กยี่ วกบั
ล ะ ค ร ช่ ว ย เ ส ริ ม ส ร้ า ง การละครของไทย นักกวีและนักประพันธ์ท่ีมีพระปรีชาสามารถมาก ทรง
จิตใจ พัฒนาสติปัญญา
การแสดงออก การอยู่ พระนิพนธ์บทละครพูดเรื่อง สร้อยคอที่หายไป และ
รว่ มกนั ในสงั คม
บทละครเรื่อง สาวเครือฟ้า ท่ีได้รับความนิยมมาก
๕. นกั เรียนแบง่ กลมุ่ และรว่ มกนั วางแผน ทรงแปลจดหมายเหตลุ าลแู บร์ นรางกุโรวาท และทรงใช้
ขน้ั ตอนการปฏบิ ัติงาน
นามปากกาว่า ประเสริฐอักษร พระองค์ทรงก่อตั้ง
ep 3 ขั้นปฏบิ ัติ
แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้ โรงละครปรีดาลัย ซ่ึงเป็นโรงละครแห่งแรกใน
ประเทศไทยด้วย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
วรวรรณากร กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์สน้ิ พระชนม์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าวรวรรณากร
เมื่อวันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๔ ทรงได้รับยกย่อง กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์
ใหเ้ ป็นบดิ าแห่งการละครรอ้ ง
๖. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั สบื คน้ ขอ้ มลู
และเลอื กละครไทยทช่ี นื่ ชอบมากลมุ่ ละ 228 ศลิ ปะ ป.๖
๑ เร่ือง จากนั้นร่วมกันออกแบบ
และเขียนแผนภาพความคิดเก่ียวกับ
ประวัติความเป็นมาของละครท่ีเลือก
และตกแต่งให้สวยงาม
๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันประเมิน
ตรวจสอบความถูกต้องของผลงาน
พร้อมเสนอแนวทางปรับปรุงแก้ไข
ใหด้ ขี ึ้น
สุดยอดคู่มือครู 228
A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
pplying and Constructing the Knowledge
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก
St St St ข้ันปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ
๒.๕ คุณคา่ ทางด้านงานละครไทย
ละครไทยมีคุณค่าต่อคนในสังคม เป็นการแสดงท่ีช่วยพัฒนาสติปัญญา ๘. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น
อารมณ์ จิตใจ สะท้อนวิถีชีวิตความเป็นอยู่ เหตุการณ์ในสังคม เป็นคุณค่าด้าน ความรูร้ ่วมกนั ดังนี้
ประสบการณ์ การเรียนรู้ในการด�าเนินชีวิต การอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม และฝึก
ความคิด จินตนาการ ซง่ึ เป็นคุณค่าที่ผชู้ มจะได้รับเม่อื ไดช้ มละครไทย • ละครเป็นศิลปะการแสดงท่ีเป็น
เร่ืองราวท่ีมีมาช้านาน เป็นศิลปะ
กิจกรรมพัฒนาการอ่าน การแสดงท่ีสะท้อนชีวิตและสร้าง
ให้นักเรยี นอา่ นค�าและความหมายของคา� ต่อไปนี้ ความบันเทิงให้แก่มนุษย์ เป็นศิลปะ
ที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ให้คงอยู่
คา� ศัพท์ ค�าอ่าน ความหมาย สืบไป
ขรรค์ ขนั ศัสตราวธุ ชนิดหนึ่งมีคม ๒ ขา้ ง ทก่ี ลางใบมดี ep 4
ท้งั หน้าและหลังเป็นสันเลก็ คลา้ ยคมรปู หอกด้ามสนั้
ข้ันส่ือสารและนำ� เสนอ
สขุ นาฏกรรม สกุ -ขะ-นาด-ตะ-กา� วรรณกรรมโดยเฉพาะประเภทละครทลี่ งทา้ ย
ด้วยความสขุ หรือสมหวัง
ผงั สรุปสาระสา� คัญ ๙. นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทน
ออกมานำ�เสนอแผนภาพความคิด
ประวัตินาฏศิลป์ไทย นาฏศิลป์ไทยเป็นการแสดงที่เป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย หน้าช้ันเรียน โดยเพ่ือนกลุ่มอื่นและ
ประวตั ินาฏศลิ ป์ ทม่ี มี าตั้งแต่สมัยอดีต เปน็ สง่ิ ทแี่ สดงถงึ ความเจริญรุง่ เรือง ครูร่วมกันตรวจสอบความถูกต้อง
และการละครของไทย ของชาตทิ ที่ รงคุณค่าและควรค่าแก่การอนุรักษ์ไวส้ ืบไป และใหข้ อ้ เสนอแนะเพิ่มเติม
ประวตั ิละครไทย การละครไทยเป็นการแสดงที่เกิดข้ึนมาตั้งแต่สมัยน่านเจ้า 5ep ขน้ั ประเมินเพ่อื เพ่ิมคุณคา่
จนถึงปัจจุบันมีการพัฒนารูปแบบการแสดงเร่ือยมา บริการสังคม
ให้เข้ากับยุคสมัย แต่ก็ยังคงความเป็นไทยเป็นมรดก และจติ สาธารณะ
ของชาติท่ีควรไดร้ บั การสง่ เสริมและอนุรักษส์ บื ไป
๑๐. นักเรียนนำ�ผลงานนาฏศิลป์ไทย
ประวตั นิ าฏศลิ ป์และการละครของไทย 229 และละครไทยท่ีช่ืนชอบไปจัดเป็น
ป้ายนิเทศเพ่ือเผยแพร่ความรู้ให้กับ
ผู้อืน่
229 สุดยอดคู่มือครู
GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ตัวช้ีวัด กิจกรรมการเรยี นรู้ที่ ๒
ศ ๓.๒ ป.๖/๑
๑. ให้นักเรียนเลือกละครไทยที่สนใจ ๑ เร่ือง แล้วบอกว่าละครเร่ืองน้ันสะท้อน
หรือเกี่ยวข้องกับชีวิตประจ�าวันของนักเรียนอย่างไรบ้าง
๒. ให้นักเรียนเลือกบุคคลส�าคัญของวงการละครไทยที่ชื่นชอบ ๑ ท่าน
แล้วสรุปผลงาน ประวัติความเป็นมาของท่าน จากนั้นออกมาน�าเสนอ
หน้าชั้นเรียน
๓. ให้นักเรียนเลือกเหตุการณ์ของละครไทยท่ีเกิดข้ึนในสมัยที่สนใจ ๑ สมัย
แล้ววิเคราะห์ว่าเหตุการณ์เกี่ยวกับละครท่ีเกิดข้ึนในสมัยนั้นส่งผลมาถึง
การละครในปัจจุบันอย่างไรบ้าง จากน้ันออกมาน�าเสนอที่หน้าชั้นเรียน
๔. ให้นักเรียนสรุปความส�าคัญและคุณค่าของละครไทยลงในแผนภาพ
ความคิด ดังนี้
ความส�าคัญของละครไทย คณุ ค่าของละครไทย
ความส�าคญั
และคุณค่าของ
ละครไทย
แนวคำ� ตอบ ค�าถามพัฒนากระบวนการคดิ
๑. ละครไทยมีความส�าคัญต่อคนในสังคมอย่างไร
๑. ท�ำ ให้คนในสงั คมผ่อนคลาย ๒. ละครไทยสมัยใดเจริญรุ่งเรืองมากท่ีสุด เพราะเหตุใด
มคี วามสขุ ๓. สมัยอยุธยาการละครไทยเป็นอย่างไร
๒. สมัยรัชกาลท่ี ๒ เพราะทรงสนบั สนุน ๔. ละครไทยในปัจจุบันแตกต่างจากอดีตอย่างไร
ละครและเกดิ ละครต่าง ๆ มากมาย ๕. ละครไทยมีคุณค่าต่อนักเรียนอย่างไรบ้าง
๓. เกิดละครชาตรี ละครนอก ละครใน
๔. มีความทนั สมัย นา่ สนใจมากขน้ึ 230 ศิลปะ ป.๖
๕. สร้างความผ่อนคลาย บันเทงิ ใจ
เม่อื ได้ชม
สุดยอดคู่มือครู 230
จดุ ประกายโครงงาน กลุ่มสาระการเรียนรศู้ ิลปะ
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๖
ใหน้ กั เรยี นเลอื กโครงงานทกี่ า� หนดให ้ หรอื คดิ โครงงานขน้ึ มาใหม ่ แลว้ ฝกึ ปฏบิ ตั ิ
โครงงานตามข้ันตอนการทา� โครงงาน โดยครูเป็นผชู้ ว่ ยเหลือและใหค้ า� แนะน�า
สาระทัศนศิลป์ : โครงงานออกแบบลายไทยประยกุ ต์
รูปเรขาคณติ สามารถน�ามาออกแบบลายไทยประยุกต์ไดอ้ ยา่ งไร ให้นกั เรยี น
ทดลองน�าเรขาคณิตรูปแบบต่าง ๆ มาออกแบบเป็นลายไทยประยุกต์แบบต่าง ๆ
และน�าไปส�ารวจความคิดเห็น เลือกแบบที่เหมาะสม น�ามาใช้ตกแต่งสิ่งของ
เครอ่ื งใช้ในชวี ติ ประจา� วนั
สาระดนตรี : โครงงานเครอื่ งดนตรมี หศั จรรย์
ให้นักเรียนประดิษฐ์เครื่องดนตรีง่าย ๆ โดยใช้วัสดุเหลือใช้หรือหาได้ง่าย
ตามท้องถ่ินมาประดิษฐ์เป็นเคร่ืองดนตรี ตกแต่งเครื่องดนตรีให้สวยงาม และ
ทดลองเลน่
สาระนาฏศลิ ป์ : โครงงานประดษิ ฐท์ ่าราำ ประเพณที อ้ งถนิ่
ให้นักเรียนเลือกประเพณีในท้องถ่ินที่สนใจ ๑ ประเพณี แล้วประดิษฐ์ท่าร�า
สร้างสรรค์ เพ่อื ส่อื ถงึ ประเพณีน้ัน จากนน้ั ฝกึ ซอ้ มและน�ามาแสดงในงานโรงเรียน
จดุ ประกายโครงงาน 231
231 สุดยอดคู่มือครู
เจนดุริยางค์, พระ. ดุริยางคศาสตร์สากล. พระนคร : โรงพิมพ์ฉัตรตรา, ๒๔๙๗.
ณชั ชา โสคตยิ านรุ กั ษ.์ ทฤษฎดี นตร.ี พมิ พค์ รัง้ ที่ ๒. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พแ์ หง่ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั , ๒๕๔๓.
ธนิต อยู่โพธิ์. ฝึกหัดนาฏศิลป์ไทยเบื้องต้น. กรุงเทพฯ : ธนาคารกสิกรไทย, ม.ป.ป.
. ศิลปะละครรำาหรือคู่มือนาฏศิลป์ไทย. พระนคร : ศิวพร, ๒๕๑๖.
ธรรมศาสตร์, มหาวิทยาลัย. หนังสือประกอบการแสดงนาฏศิลป์และดนตรีไทย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๑๕.
ปาริชาติ จึงวิวัฒนาการ. เอกสารละครสร้างสรรค์. ม.ป.ท., ๒๕๕๕.
พรรัตน์ ดำารุง. การละครสำาหรับเยาวชน. กรุงเทพฯ : สำานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๗.
มนตรี ตราโมท. ดนตรีไทยสมัยอยุธยา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๑๓.
. ศัพท์สังคีต. กรุงเทพฯ : ศิวพร, ๒๕๐๗.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ :
นานมีบุ๊คส์ พับลิเคชั่นส์, ๒๕๕๖.
. สารานุกรมศัพท์ดนตรีไทย ภาคคีตะ-ดุริยางค์. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : สหมิตรพริ้นติ้ง, ๒๕๔๕.
วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. พจนานุกรมอังกฤษ-ไทย. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, ๒๕๔๑.
วิพิธทัศนา ชุดระบำา รำา ฟ้อน เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : ไทภูมิ พับลิชชิ่ง, ๒๕๕๐.
สมชาย พรหมสุวรรณ. หลักการทัศนศิลป์. กรุงเทพฯ : สำานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๘.
อรวรรณ ขมวัฒนา. สาระ “นาฏศิลป์” ๑๒ ชั้นปี. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, ๒๕๔๖.
. หนังสือชุด นาฏลีลา ๒, ลีลานาฏกรรม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, ๒๕๔๖.
Galton Jeremy. The Encyclopedia of Oil Painting Techniques. London : Quarto publishing
plc, 1991.
Jennings Simon. The New Artist’s Manual : The Guide Complete to Painting and Drawing
Materials and Techniques. San Francisco : Chronicle Books, 2008.
Monahan Patricia, Seligman Patrica, and Clouse Wendy. Art School : A Complete painters
Course. London : Bounty Books, 2007.
232 ศลิ ปะ ป.๖
สุดยอดคู่มือครู 232
บันทึก
บันทึก
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
คู่มือครู พว ศิลปะ ป.6 2564
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search