Абдусалом Балий
_____________________-PCL_____________________
-5ХГ
Абдусалом Болий
СЕХР ВА
ЖОДУДАН
САЦЛАНИШ ЙУЛЛАРИ
Гафур Гулом номидаги нашриёт-матбаа
ижодий уйи
Тошкент - 2018
=R
УУК 297.1
КБК 86.38
Мусанниф:
Абдусалом Болий
Таржимон ва нашрга тайёрловчилар:
Бурх,ониддин Ахмедов
Абдурахдгонхон угли,
Иброхим Нуруллох,
Седр важодудан сакданиш йуллари./Абдусалом Болий.
- Т.: Гафур Рулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи,
2018.-224 6.
Шуни яхши билиш лозимки, сехр-жоду хдкддаги мав-
зу куплаб бах,с-мунозараларга сабаб булиб, бу дунёнинг
озгина манфаатини деб айрим имони заиф ва бетавфик,
кимсалар узларига касб-уунар воситасига айлантириб
олганини курамиз. Сехрга буюртма бераётган х,ам, бу-
юртма олган х,ам имон-эътикрдига к,арши боришдан
ташкрри уни деб охиратда хрсоб-китоб булишини бут-
кул унутиб, бу дунё матохрга алданган ва алданаётган
нодонлардир.
Узбекистан Республикаси Вазирлар Маукамаси
хузуридаги Дин ишлари буйича кумитанинг 2018 йилдаги
4721-орнян лулосас» aesewtta ждйёртамд».
Abdulla Qof 'riy nomidagi
vilc5 .я AKM
INV
ISBN 978-9943-4849-3-1 © Гафур Гулом номидаги
нашриёт-матбаа ижодий
уйи, 2018
сМдусалом Ъолий
СУЗБОШИ
Барча хамду-санолар Аллох учундир. Ун-
гагина хдмдлар айтамиз, Ундангина ёрдам
сураймиз, Ундан хидоят сураймиз ва гунохда-
римизга истигфорлар айтамиз, нафсимиз-
нинг ёмонлигидан ва ёмон амаллардан Аллох
панох беришини ^инамиз. Кимни Аллох хи-
доятга бошласа, уни адаштирувчи йукдир,
кимни адаштирса, уни тугри йулга солувчи
йукдир. Гувохлик бераманки, Аллохдан узга
плох йуд ва бирор шериги йух, Мухаммад
бандаси ва элчисидир.
Дархадикдт, сузларнинг энг рости Аллох тао-
лонинг китобидир, йулларнинг энг яхшиси
Мухаммад алайхиссаломнинг йулларидир.
Утган аср бошларида халдимиз моддиюн-
лик таълимэти ва фалсафаси таъсирида минг
йиллар давомида иймон-эътидодига айланган
азиз ва мукаррам динидан махрум этилди.
Бунинг одибатида юртимизда илмсизлик ва
жахолат купайиб, диний таълим издан чикди
ва одамлар дин билан жохилона кдрашларни
аралаш тушуна бошлади.
Одамзот бу дунёда турли синов ва имти-
хонларга дуч келади. Масалан, мусибат, дард,
касаллик, бало ва бошда шу кабилар сирасига
киради. Булар ичида энг каттаси шайтон ва
жинлар булиб, булар бирон мусибат етказиш
ордали инсонни иймонидан айиришни куз-
лайди. Купчилик дандай дилиб булмасин, ка
саллик ва дарддан фориг булиш мадсадида
шайтон ва жинлар измига юриб, уларга
инон-ихтиёрини топшириб дуйиши мумкин.
Одибат-натижада бундай кимсалар ширк
ботдогига ботиб, Аллоднинг тавдидидан узод-
лашадилар ва динимиз буюрган осон ва поки-
за йулларни тарк этиб, касалига шифо топиш
илинжида жин ва шайтонларнинг дийла-най-
ранг тузогига осонгина илинадилар. Шу мад-
садда узимизда бу борада етарли дулланма ва
манбалар камлигини инобатга олган долда
Куръони карим ва дадиси шарифларнинг кур-
сатмалари асосида яратиган Шайх Водид Аб-
дуссалом Балийнинг “Жин ва шайтондан
садланиш йуллари” ва “Седр ва жоду” китоби-
ни тилимизга угириб, бу содани билмайдиган,
ёки чала билган долда иш тутаётган ва касали
га шифо излаётганларга бир дулланма ва тугри
к$фсатма булишини ният дилдик.
Шуни яхши билиш лозимки, жин ва шай
тондан садланиш ва седру-жоду дадидаги мав-
зу уламоларнинг куплаб бадс-мунозара ва тад-
дидларига сабаб булган. Шайтон ва жинлар
дандай хилдат эканлиги, улар нима ишларни
дилишга додир ва улар аслида тана ва рудга
таъсир утказиш кудратига эгами, деган савол-
ларга укувчилар мазкур китобимизда керакли
жавобни оладилар, деб х,исоблаймиз. Чунки
халк,имиз орасида жин чалиш, сехр-жоду би
лан боглик, касалликларни муолажа килиш
йуллари ва усулларини кдмраб олган илмий
манба ва асослар етарли эмас. Бунинг нати-
жасида етарли билими булмаган мумин-му-
сулмонларимиз эътикрдий бузилиш, яъни
ширк амалларни к,илиш оркдли муолажа усу-
лини оддий х,ол тарзида к,абул кдлмокдалар ва
хдм маънавий, хдм ик,тисодий жихдтдан катта
зарар курмокдалр. Хдтто бу сохдни белогри-
мас трикчилик воситасига айлантириб олган
кох,ин (жинлар билан даволовчи) ва арроф
(фолбинлик ва иссиц-совук, ишлар билан
шугулланувчи)лар имони заиф ва бетавфиц
кимсалардан олган арзимас чакд эвазига эр-
таю-кеч бузгунчилик билан пгугулланадилар.
Сехрга буюртма бераётган хдм, буюртма олган
хдм иймони заиф ёки охиратни вахрсоб-китоб-
ни буткул унутиб, бу дунё матохдга алданган
ва алданаётган нодонлардир. Яна уларнинг
кдлбида мумин-мусулмонларга нисбатан хдк,-
ду-хдсад хдм яширинки, х,еч булмаса шу сехр
туфайли таскин-тасалли топмокди буладилар.
Сехрнинг кдй даражада хатари ва зарарини
баён к,илиб бериш ислом уламоларига вожиб
х,исобланган амалдир. Шунингдек, инсонлар
узларидаги сехрни кетказиш мак,садида фо-
жир седргарларнинг даргодига нажот истаб
бормасликлари учун сехрни кетказишнинг
шаръий давоси ва усулини уларга етказиш ва
унинг долатларидан огод етиш мудим ишлар
сирасига киради.
Мазкур китобларни нашр этишдан мадсад
шуки, мусулмонлар сехрни кетказиш ва сехр-
ланганларни муолажа дилиш дамда хдсад ва
куз тегиш долатлари руй берганда чора куриш-
нинг шаръий йулларини ургансинлар. Шояд
инсонлар иймон кдлъасини вайрон дилиб,
ибодатларини зое кетказувчи имонсиз сехр-
гарларга эдтиёж сезмасалар.
Айнан жин чалиш, сехр-жодунинг модияти
ва сирларини Куръони карим ва хддиси шариф
к$рсатмалари асосида таддид этиб, узод вадт
давомида бу муолажа усулларни амалиётда
тадбид этган Шайх Вадид Абдуссалом Балий бу
содага оид таддидий изланишларини жамлаб
китоб долига келтиради. У 1963 йил Миер Араб
Республикасининг Кафруш-Шайх мудофаза-
сига дарашли Адмад Сулаймон дишлогида
тугилган. 1985 Йили араб тили йуналиши бу -
йича шадодатномани дулга киритади. Икки йил
давомида Мадина шадридаги умумий урта
таълим мактабида дамда турт йил давомида
Абдо минтадасидаги таълим муассасасида
араб тили удитувчиси булиб ишлаган.
Шайх Вадид Абдуссалом Балий Атийя Му-
даммад Солим, Абдуллод Бассом, Абдуллод
JбМдусалом болий
•................. ........................................ . ............ .................................................................~~г,гт-.............
Ажлон, Абдуллох ибн Абдурахдюн, Усома Хай-
ёт, Абу Бакр Жазоирий, Мухаммад Сафват Ну-
риддин ва Абдулмудсин Аббод каби катта
устозлар таълимини олиб, бу сохани чудуррод
ва теранрод урганишга киришди. Шунингдек,
уз вадтида халд орасида бу каби касалга ча-
линганларни диний курсатмалардан огишма-
ган холда муолажа дилиш амалиётини бир
вадтда олиб борди. Вахид Абдуссалом Балий
дуйидаги устозлардан сабод олиш баробарида
ижозат яъни, махсус рухсатнома олган: Адмад
Али, Субдий Сомиро, Мухаммад К,осим,
Вашлий, Саноуллод Исохон, Руломуллод Рад-
матий, Мухаммад Ансорий Аъзамий, Абдулва-
кил ибн Абдулдад Х,ошимий, Абдуллох Умар
Ахдал, Валид Абдуллох Мунисий, Зудайр Шо-
виш, Мухаммад ибн Амин абу Хабза, Мусоид
ибн Башир Суданий, Рафъат Фавзий Абдул-
мутталиб, Адмад Муаббид ибн Абдулкарим,
Модир Ёсин Фадл, Юсуф Маръашлий, Мухам
мад ибн Исмоил Имроний Яманий, Хофиз
Саноуллод Зодидий, Х,омид ибн Акрам Бухо
рий Маданий, Абдуллох ибн Абдулъазиз ибн
Удайл Низом Яъдубий Бадрайний, Мухаммад
Носир Ажмий, Мухаммад Зийод ибн Умар.
Шайх Вахид Абдусалом Болий мазкур ки-
тобини ёзиш мобайнида куплаб диний ва ил-
мий манбаларни синчиклаб урганди ва уз
ишида тугри йул топишда улардан кенг фой-
даланди. Бундай асарларга “Садидул-Бухо-
г эг ОГ
рий”, “Садиди Муслим”, “Сунани Термизий”,
“Сунани Абу Довуд”, “Сунани Ибн Можа”, “Су
нани Насоий”, Имом Моликнинг “Муватто”
асари, Имом Термизийнинг “Шамоилун-Наба-
вийя” асари, “Мишкотул-Масобид”, Имом Шо-
феъийнинг “Рисола”си, “Сунани Доримий”,
Абу Довуднинг “Рисола”, “Булугул-Маром”,
“Нуздатун-Назар”, Хасан ибн Арафанинг
“Жузъ”и, Хумайдийнинг “Усулус-Сунна” асари,
Ибн Салоднинг “Мудаддима” асари, Хумай
дийнинг “Муснад” асаридан 1-жузъи ва
2-жузъининг баъзиси, Нававийнинг “Арбаъин”
асари, “Гуромий Садид” ва “Милдатул-Иъроб”
кабиларни мисол таридасида келтириб утиш
мумкин.
Бундан ташдари, Шайх Вадид Абдусалом
Болий мазкур содани таддид этиш боробари-
да унга оид дулланма ва рисоларларни нашр
этиш дамда уларни халдда етказиш ишларини
дам амалга ошириб борди. Жумладан, “Вида-
ятул-инсан минал-жинни ваш-шайтон”, “Хиф-
зул-лисан”, “Васфул-Жанна”, “Васфун-Нар”,
“Ат-Тарид илал-валад ас-солид”, “Тадси-
нул-Байт минаш-Шайтон”, “Ап-Умур ал-Муяс-
сара ли-Киямил-лайл”, “Унзур-давлак”,
“Ат-Тавба ан-Насуд”, “Мудосабатун-Нафс”,
“Уламаъ ва Умаро”, “Ас-Сорим ал-Баттор
фит-тасаддий лис-садаратил-ашрор”, “Кали-
мат ъала фирошил-мавт”, “Фатхул-Маннон фи
Сифаати Абдир-родман”, “Ракаиз ал-асасийя
ли толибил-ъилм”, “Факихдтул-мажалис”, “Би-
дая фи ъилмил-маварис”,”Бидая фи усу-
лил-фидх,”, “Бидая фил-ъадида”, “Хуласа-
тул-бахрйя фи тартиби ахдаси сийратин-на-
бавийя”, “Турукуш-шайтон фи идлалил-ин-
сан”, “Арбаъуна хатаъан лил-лисан”, “Тах,сина-
тул-инсания мин мадахилиш-шайтония”, ;
“Мубтакарот фил-хутаб вал-мухадарот”,
“Ас-симарул-яниъа фил-Хутабил-жамиаъ”,
“Ал-иклил фи шарх,и манорис-сабил”, “Та-
рикрс-солихрн ила раббил-ъаламин”, “Ал-ма-
аддатул-хддира фил-хутбати вал-мух,адара” ва
“Сахрхул-адабил-исламия” каби асарлар бево-
сита жин тегиш, сехргарлик ва сехр-жоду мав-
зуларини кдмраб олган булиб, мух,тарам укув-
чиларга бу сохдга оид билимларини ошириш
ва муолажа борасида тугри йулни танлашда
узига хос кулланма вазифасини бажаради.
Шундан келиб чикдан х,олда айтиш мумкинки,
укувчиларга такдим этилаётган бизнинг кито-
бимиз шу асарлардан биридир. Шунингдек,
х,озирги вакдда купчилик дуч келадиган, аммо
муолажасига келганда уйланиб цоладиган жин
тегиш ва сехр-жоду каби шайтоний амаллар-
дан шаърий жихдтдан маъкул топилган халос
булиш ва кутулиш йулларини билдиради.
Таржимон
БИСМИЛЛАХИР РО^МАНИР РО^ИЙМ
МУЦАДДИМА
Аллох таолога хамду санолар булсинки, хар
бир ишимиз ва амалимизда Ундангина ёрдам
сураймиз, тугри йулга бошлашини тилаб, гу-
нохларимизга истигфорлар айтамиз, нафси-
миз ёмонлигидан ва ёмон амаллардан панох
беришини угинамиз. Кимни Аллох тугри йул
га йулласа, уни адаштирувчи йухдир, кимни
адаштирса, уни тугри йулга солувчи йухдир.
Гувохлик бераманки, Аллохдан узга плох йух
ва бирор шериги йух, Мухаммад алайхиссалом
Унинг бандаси ва элчисидир.
Дархахихат, сузларнинг энг рости Аллох
таолонинг китобидир, йулларнинг энг яхшиси
Мухаммад саллоллоху алайхи васалламнинг
йулларидир. Диндаги амалларнинг энг ёмони
янги пайдо булганидир. Хар бир янги пайдо
булган (диндаги) амал бидъатдир. Хар бир
бидъат адашишдир ва хар бир адашиш жахан-
нам оловидадир.
Шуни яхши билиш лозимки, сехр-жоду
хахидаги мавзу куплаб бахс-мунозараларга
сабаб булиб, бу дунёнинг озгина манфаатини
деб айрим имони заиф ва бетавфих кимсалар
узларига касб-хунар воситасига айлантириб
олганини курамиз. Сехрга буюртма бераётган
хам,буюртмаолганхам иймон-эътиходига хар-
ши боришдан ташхари уни деб охиратда хи-
соб-китоб булишини буткул унутиб, бу дунё
матодига алданган ва алданаётган нодонлар-
дир. Яна бундай кишилар далбида мумин-му-
сулмонларга нисбатан дидду дасад дам яши-
ринганки, деч булмаса шу седр туфайли далб-
ларига таскин-тасалли топмодчи буладилар.
Седрнинг дай даражада хатарли ва зарарли
эканини билдириш ва уни очиб бериш ислом
уламолари зиммасида турган вожиб амалдир.
Шунингдек, агар седр теккан булса, ундан ха-
лос булиш ниятида фожир седргарлар дар-
годига нажот истаб бормаслик учун седрнинг
асл маъносини билдириш ва ундан огод этиш
мудим ишлар сирасига киради. Шундай дилиб,
’’Соримул баттор, фит-тасоддий лис-садаротил
ашрор” номли китобни “Инсоннинг жин ва
шайтондан садланиш йуллари” ва “Седр-жо-
дудан садланиш йуллари” номли икки китоб
долида удувчиларга таддим этилмодда.
“Седр-жодудан садланиш йуллари” деган
ном остида давола этилаётган мазкур китоб
ордали мумин-мусулмонлар седрни кетказиш
ва седр касалига йулиддан беморларни муола
жа дилиш дамда дасад ва куз тегиши руй бер-
ган вадтда тугри чора-тадбир дуллаш ва бу
борада иймон-эътидод тадозосига кура муо
лажа йулини излашни билиб оладилар. Шояд
инсонлар иймон дальасини вайрон дилиб,
ибодатларини зое кетказувчи иймонсиз седр-
гарларга эдтиёж сезмасалар. Мазкур китоб
I
or or
саккиз булимга ажратилиб, сехр-жоду ва унинг
муолажалари масаласига багишланди.
Биринчи булим: сехрнинг таърифи
1. Сехрнинг лугавий маъноси.
2. Сех,рнинг шаръий истиловдаги маъноси.
3. Сехргарларнинг кандай килиб шайтонга
як,ин булиши мумкин.
Иккинчи булим: Куръон ва суннатда
сехр мавзуси
1. Куръон ва суннатда жинларнинг мавжуд-
лигига далиллар;
2. Куръон ва суннатда сехрнинг мавжудли-
гига далиллар;
3. Уламоларнинг сехр хакидаги кдрашлари.
Учинчи булим: сехрнинг турлари
1. Сехрнинг турлари хакидаги Ар-Розий-
нинг карашлари
2. Рогибнинг бу хусусда мулохазалари
3. Сехрнинг кисмлари мавзусини ёритиш
ва изох бериш.
Туртинчи булим: сехргар кандай йул
билан жинларни чадиради
Ушбу булимда сехргарлар жинлар билан
келишган холда сехр килишлари учун куллай-
диган саккиз хил йул хакида суз юритилади.
Бу хакда батафсил маълумот бермаганимиз-
нинг боиси, кенг омма укувчилар уни билиш-
ларини маъкул топмадик.
Бешинчи булим: Ислом шариатида
сехрнинг хукми
1. Исломда сехр урганишнинг хукми.
2. Исломда сехргарнинг хукми.
3. Ахди китоб (яъни яхуд ва насоро)сех,р- |
гарларининг хукми.
4. Сехрни сехр билан ечиш жоизми?
5. Сехр, муъжиза ва каромат уртасидаги
фарк,.
Олтинчи булим (сехрни ботил хилиш)
1. «Тафрик,» (яъни эр-хотинни) сехри: Ушбу
сехрнинг аломатлари ва уни ботил хилиш ус-
лублари. Оз сехрни муолажа дилинганда бул
ган вохеалардан мисол.
2. «Мухаббат» (иситиш) сехри: аломатлари,
ботил хилиш услуби, ботил хилишга мисол.
3. «Тайхил» (Хаёлни чалгитиш. Кузбуяма-
чилик, фокус) сехри: Аломатлари, ботил хи-
лиш услублари, намуна.
4. «Жунун» (мажнун, жинни, ёхуд телбалик)
сехри: аломатлари, давоси, ботил хилишга
намуна.
5. «Хумул» (лохайдлик, бушаштириш, дан-
гаса хилиш) сехри: аломатлари ва унинг да
воси.
6. «Хавотиф» (Вахима, васваса хилиш)
сехри: аломатлари ва унинг давоси.
7. «Мараз» (касал хилиш) сехри, аломатлари
ва унинг давоси.
------- ------- - ---
8. «Назиф» (кон кетиш) сехри, аломатлари,
унинг давоси ва бунга намуна.
9. «Таътилуз-зивож» (турмушдан тусиш,
халк, тилида «бахтини боглаш») сехри, аломат
лари унинг давоси ва бу сехрга мисол.
Еттинчи булим: «Рабт» (Ахдига як,ин-
лик дилишдан «богланган» кишининг да
воси)
1. «Богланиш»нинг турлари;
2. «Богланганлик»ни Куръон, суннат ва ша-
риатдаги дуолар ва зикрлар оркдли муолажа
цилиш;
3. Рабт (богланиш) ва жинсий заифлик ур
тасидаги фарк,;
4. Бепуштликнинг баъзи турларининг муо
лажаси;
5. Янги келин-куёвлар учун сехрга кдрши
дуолар;
6. Рабтни муолажа крлинганига мисол.
Саккизинчи булим: Куз тегишининг
муолажаси
1. Куръон ва суннатда куз тегиши хдк, эка-
нига далиллар;
2. Куз тегишининг рост эканлиги;
3. Куз теккан кишининг муолажаси;
4. Мисол.
dttitywiOM ¥)ОЛий
БИРИНЧИ БУДИМ
СЕХРНИНГ ТАЪРИФИ
1. Сехрнинг лугавий маъноси.
2. Сехрнинг шаръий истилоцдаги маъноси.
3. Сехргарларнинг цандай к,илиб шайтон
га як,ин булиши.
АЙРИМ НАРСАЛАРНИ ВОСИТА
ЦИЛИШ хацида
Сехрнинг таърифи.
Сехрнинг лугавий маъноси.
• Ал-Лайс деди: «Сех,р - шайтонга яцинлик
х,осил к,илингач, шайтон ёрдамида амалга
ошириладиган ишдир».
• Ал-Азх,арий деди: «Аслида се^р бирор
нарсани х,ацик,ий хрлатидан узга холатга ай-
лантиришдир»1.
• Ибн Мунзир деди: «Сехр крлаётган киши
ботил нарсани хдк, деб курсатади, бирор нар
сани х,ак,ик,ий куринишидан узга куринишда
к$рсатиб, уни сехрлаб куяди, яъни курцишини
буриб куяди.
• Шамри (кишининг номи) Ибн Абу Оиша-
дан ривоят дилади:
«Араблар сехрни «сехр» деб номлашларига,
унинг соглигини касалликка буриб юбориши
сабаб».
1 Лисон ал-араб. Ж. 4., Б
•г
• Ибн Форс сехр дадида игундай деди: «Сехр
- ботил нарсани дад сифатида чидармодлик-
дир».
• «Ал-Муъжам ал-васит» муъаллифи деди:
«Сехрни олинадиган жойи жуда нозик ва сези-
ларсиздир».
• «Мудит ал-мудит» китобининг муаллифи
деди: «Сехр, бу бирор нарсанинг тескарисини
шундай усталик билан бажаришки, хдтто на
тижада инсон иккиланиб долади».
Седрнинг шаръий истилоддаги
маъноси
• Фахриддин Розий деди: «Шаръий исти-
лодда асли сабаби номаълум булган, дадидий
куфинишидан бошкд долатга айлантирилаёт-
ган, безаб-тузаш ва алдов йулида дулланади-
ган хдр бир амалларга сехр деб айтилади».
• Ибн Мукдддам Маддасий деди: “Сехр -
тугун, тумор, ёзиладиган ёки айтиладиган суз-
лардан иборат. Бирор нарсага сехр дилиниб,
уни машхур (яъни сехрланган киши)нинг ба-
дани, кдлби ёки акдига тегмасдан туриб таъ
сир дилинади. У дадидатда мавжуд. Унинг баъ-
зи тури борки, инсонни улдиради, баъзиси
касал дилади, яна баъзиси эркак кишини аё-
лидан тусиб куяди. Натижада у аёлига ядинлик
дила олмайди. Седрнинг баъзи турлари эр-хо-
тинни ажратади ёки бирини иккинчисига
душман дилиб дуяди ёки баъзи турлари икки
% сАбдусалом Болий
кишини бир-бирига («иситиб») мухдббатли
хилиб куяди».
Сехрнинг таърифи
Сехр-сехргар билан шайтон уртасидаги ке
лишув булиб, шайтон сехргарга итоат хилиб,
ёрдам бериши ва сураган нарсасини бажо кел-
тиргани учун шайтонга атаб сехргарнинг баъ
зи харом ва ширк амалларни бажаришидир.
Сездгарни шайтонга
яцинлаштирувчи айрим воситалар
Сехргарлар орасида шундайлари борки,
улар Куръон(китоби)ни хдддан ташкдри бехур-
мат килади. Баъзилари бетахррат намоз ук,ий-
ди (яъни бунинг жоиз эмаслигини билиб ту-
риб, намозни хдкррат хилиш махсадида), баъ
зилари доим жунуб (гусл вожиб булган) холда
юради. Баъзи сехргарлар шайтонга атаб жон-
лих суяди, суяётганда Аллохнинг номини тил-
га олмайди, сунгра у курбонликни шайтонга
аталган, шайтонни макони булган ерга таш-
лайди. Баъзи сехргарлар юлдузларга илтижо
хилиб, Аллохга эмас, уларга сажда хилади, ;
баъзилари эса, шайтонга яхин булиш йулида
шариат ман хилган никохни узларига халол
хилиб олади.
Булардан куринадики, жинлар сехргарга
курукдан - курухха эмас, балки бирон «хизма-
ти» мухобилига ёрдам ериб, узаро келишиб
олишади. Сехргар данчалик куфр ишларни
дилса, шайтон хдм унга янада купрод хизмат
дилиб, буйруд ва курсатмаларини буйин тов-
ламай адо этади. Агар сехргар шайтон буюра-
ётган куфр ишларни бажаришда нунодлик ёки
заифлик дилса, шайтон дам унинг хизматидан
буйин товлаб, айтганларини бажармайди.
Седргар дам, шайтон дам Аллодга осийлик
йулида бирлашган шериклардир.
Агар седргарнинг юзига даралса, айтиб
утилганлар ростлиги аён булади. Чунки юзини
дудди дора булутдек куфр зулмати ураб олга-
нига гувод булинади. Кдерда яшашидан датий
назар седргар оилавий бахтсиз даёт кечиради.
Узининг дам уйдусида хотиржамлик ва дало-
ват йудолади, доимо безовта яшайди. Бунга
душимча дилиб айтиш мумкинки, купинча
шайтонлар унинг хотин ва бола-чадаларига
азият етказиб, урталарига низо ва совудчилик
солиб туради. Натижада седгар уни рози ди-
лиш учун хизмат дилаверади, одибатда узига
ва бошдаларга зарар бераверади. Ушбу оятлар
ии нозил этган Аллоднинг сузи рост:
Zz х z . х ' 'Л
Op =>3 С/'
x»f „х x_?f x»z >> >»<х
4 л 2. 1
«Кимки менинг зикримдан юз угирса,
унга тор даётни бериб дуюрмиз» (Тоца сура
си, 124-оят).
ИККИНЧИ БУЛИМ
Куръон ва суннатда сецр мавзуси;
Куръон ва суннатда жин ва шайтонлар
нинг мавжудлигига далиллар;
Куръон ва суннатда сехрнинг мавжудли
гига далиллар;
Уламоларнинг сецр цацидаги сузлари.
Жин ва шайтонларнинг
мавжудлигига далиллар
Сехргар хамда жин уртасидаги алокд мус -
тахдам булиб, сехрни асосий амалга оширув-
чилар жин ва шайтонлардир. Баъзи киши жин
лар х,ак,ик,атда мавжудлигини инкор к,илиб,
натижада сехрнинг мавжудлигини хдм инкор
крлишади. Шунинг учун бу уринда жин ва шай
тонлар хдкркдтда мавжуд эканлигига крскдча
крлиб куйидаги далилларни келтирмокдиман:
Дастлаб Куръондан далиллар:
1. Аллох, таоло деди:
.<<< 'лее-"
< •. .* х -i Л Hi-
«(Эй Мухдммад) эсланг, Биз сизнинг ол-
дингизга бир гурух, жинларни Куръон тинг-
ласинлар, деб юборган эдик» (Ахдоф сура
си, 29-оят).
Сеэф ва у/содудан са^аниш
2. Аллох, Субхднаху ва таоло деди:
х Л, ■*„■'' J^>O 'Z''' р <? ■ ч ГР “ёуt Ц\ 9'f
ij\U<b' ”'«-JЩ\<.-\ Jj--ZbUi" f’-P■=z^'P£'
«Эй Жин ва инс жамоаси, сизларга узла-
рингиздан булган пайгамбар оятларимни
сузлаган ва сизларни мана игу (яъни циёмат)
кунингиз учрапгувидан цурцитган х,олда
келмадиларми?» (Анъом сураси, 130-оят).
з. J J1 о^> £ Ж
plaL-J |jJtj St \j-AJuU •*• ‘“^
3. «Эй жин ва инс жамоаси! Агар сизлар
(Аплохдинг жазосидан цочиб) осмонлар ва ер
чегараларидан утиб кетишга цодир булсан-
гизлар, у холда утиб кетаверинглар! Сизлар
фацат куч - кудрат билангина ута олурсиз-
лар» (Рахдтон сураси, 33-оят).
34-1 & Й 31 J5
Се l2t>
4. «(Эй Мухдммад), айтинг: «Менга ваций
цилиндики, жинлардан бир гуруци мени
Куръон тиловат цилганимни эшитишиб, (уз
цавмларига цайтиб боришгач), дедилар:
«Дархдцикат, хдц йулга хддоят циладиган бир
ажиб Куръонни эшитдик» (Жин сураси, Роят).
шдш№и
г-f"- tr <^>x '&>''\'1I
ulAj f»-*?3'.? ё*-' Cr“ чЧт’.ОР?*’ tr'fj' (JO’AJj
5. «Албатта инсдан булган (айрим) ки-
шилар жиндан булган кимсалардан панох,
тилашиб, уларга янада х,аддан ошиш-
ни-муттах,амликни зиёда к,илур эдилар»
& (Жин сураси, 6-оят). » > /»''.? > > /4,
<_•$ ~zx»x»>,x /o/j'/Jo/i’B>
0 laLtJI -Ц?./.
X t’* I
,3е- ✓ x -2
3-fr9
6. «Ичкилик, димop сабабли шайтон yp-
таларингизга бузгунчи адоват солишини
хдмда сизларни Аллохди зикр кдлишдан
ьЙЬ ва намоз укдшдан тусишни истайди, ха-
f Пр
лос! Энди тухтарсизлар?!» (Моида сураси 91
оят).
& £м si Qfc
Sab
7. «Эй мусулмонлар, шайтоннинг изидан
Sabi эргашманглар ! Ким Шайтоннинг изидан
эргашеа, бас албатта у (Шайтон) бузуцлик ва
ёмонликка буюрур» (Нур сураси 21-оят).
Куръонда бундай далиллар етарли. Хатто
жинлар х,ак,ида тулик, бир сура нозил булгани
х,ам далил булишга кифоя эмасми? Бундан
ташкари, Куръонда «Жин» калимаси йигирма
|икки марта, «Жонн(яъни «жинлар»)» деган
калима етти марта, «Шайтон» калимаси эса,
олтмиш саккиз марта, шаятин (яъни «шайтон-
лар») деган калима ун етти марта келтирилга-
ни хдмда жин ва шайтонлар хдкдадаги куп оят-
лар жин ва шайтонларнинг мавжуд эканига
далилдир.
Иккинчи суннатдан далиллар:
A>LJ A-Др А1И <5^^ •*'
аДр dill UxJj
jJxuJ :LIa3 oUoJlj oO~oJla cUoo aJLJ Oli
tl?- lil UJj Цл Ob aJJ jOj 03 j'
iJOju JlOki JUO3 cdil U :UAaS JJj
О-аДэ <.yJl Ohl» : Jib Igj OU aLJ jOj 03
1. Ибн Масъуд розияллоху анхудан ривоят
к,илинади: «Бир кеча Расулуллох, алайциссалом
билан бирга эдик. Тусатдан ул зотни йукртиб
куйдик. Водийларни ва горларни излаб топа
олмадик. Узимизга узимиз: «учиб кетганлар ёки
угирлаб кетишган булса керак», дедик .Уша
кеча к,авм утказган энг ёмон кеча булди. Тонг
отгач, царасак Расулуллох (с.а.в.) Х,иро кори
томонидан келдилар. Биз: «Эй Расулуллох сиз-
ни йукртиб куйдик, куп излаб топа олмадик.
Кечани жуда ёмон утказдик» дедик.Расулуллох
г (с.а.в.): «Ёнимга жинларнинг элчиси келди. Мен
у билан (жинлар олдига) бордим ва уларга Куръ
он ук,иб бердим», дедилар. Сунг бизни олиб бо-
V
рибуларнинг изларива оловларининг крлдикуш-
г. рини курсатдилар. Улар(жинлар): «Расулул-
лох(с.а.в.)дан таом(к,ай бирини ейиш жоизлиги
Хак,ида)ларни сурашибди». Расулуллох (с.а.в.)
I
шундок, дедилар: «Кулингизга тушган хар к,айси
г, Аллохнинг номи айтилган (гуштдан к,олган)
суяк сизларга гушт булур, яна хар бир (чорва-
V ларимизнинг) тезак(лари) сизнинг чорваларин-
гизга таомдир». Расулуллох (с.а.в.) айтдилар-
г ки: «Ушбу иккиси (яъни суяк ва тезак ва кума-
локуар)га истинжо кулманглар (яъни хожат-
V’ дан сунг бу иккиси билан тозаланманглар,
чунки бу иккиси биродарларингиз (мусулмон
г жинлар)нинг тоамидир».Имом Муслим риво-
ятлари, 4-жилд, 170-бет).
- «til Э) Jli
- \
-2£.
23
^-**4 ti-xJb o^LaJu
.«4oUJl J .цр *ilj \j jp jp-
2. Абу Саъид Худрий (р.а.)дан ривоят к,или-
нади: «Менга Расулуллох,(с.а.в.) шундай дедилар:
«Сенинг куйларингни ва водийларингни яхши
куришингни курдим. К,ачон куйларинг орасида
ёки водийлар ичида намозга азон айтсанг, ово-
зингни баландрок, к,илиб айтгин. Чунки муаззин-
нинг товушини эшитаётган жин х,ам, инсон \ам
ва жамики нарсалар х,ам к,иёмат кунида унинг
фойдасига гувохушк берурлар». (Молик ривоят
цилган, Муватто, 1-жилд, 68-бет).
dill : Jl3
J-?- jjjj С (JjXu ^Jl j^iJ-olP 2r°
c-JUTji (jcL?uJJi
x/ X
cJUjij ^U-Ji _p-
itlPJl u£j :'_Д1д5 I® ‘■j^J^lpJ’
^Lo_mJ| J'^" l^5 : Jl3 . t—. .«Il dЛ
|Ja Io Ijjlailj Igjjbloj (JjlJLo Ijjj^pli pA? to *il
l^jjUloj j^jSlI JjjlXo IjjJ-ДЭ IjiJJajlS I'CJA? ^JJl JaSJI
: Jl3 ?«.U~Jl j->- ^g;a> Jl?- t^JJl J^SlI 'Ja Io jjjlxu
4~P dill dJJl Jj~^j Jj iolgj ^?tj l^^?-^j ^jJJl Jjltoi'O
djl?wb jAj ^jJl JtolP jAj dJbbU (Jpj
IJla JjJLaS cdJ OTjjiJl \^ял^> U-li <. 5*>tu?
;ljJla3 . «-Io—Jl j-?" (j-ij |« ;j’
23J 4*4 1<л£ \A Uko-Ai UJ iLajjj V
4-lp dill Idjjj
aJi uuij {^>ji ja ^£a J £ji ^\ ji} (U--J
•<ои Jj*
3. Ибн Аббос (p.a.) айтади: «Расулуллох,
(с.а.в.) бир тоифа сахрбалари орасидаУкозбозо-
ри томон кетишди. Уша кезда шайтонлар би
лан само хабарлари уртасида к,андайдир тусик,
пайдо булиб (самодан хабар угирламокуи булган)
шайтонларга оловли юлдузлар отила бошлади.
Шайтонлар к,авмлари ёнига к,айтиб боришди.
К,авмдагилар: «Сизларга нима булди?»,деб
сурашди. Шайтонлар жавоб бериб айтишдики:
«Биз билан само хабари уртасида к,андайдир
тусик, пайдо булибди, бизга оловли юлдузлар
отила бошлади?!». К,авмдаги жинлар айтишди:
«Сизлар билан само уртасида тусик, пайдо бул-
ганига бирор-бир х;одиса сабаб булган, Бас, ер-
нингмашрикумагриб томон кезинглар, к,аранг -
лар, сиз билан само хабари орасида к,андай ту
сик, пайдо булган экан?».Уша жинлар йулга чи-
киб, Тихома шах,ри томонга к,араб кетдилар.
Уша вацт Пайгамбар (с.а.в.) Укоз бозори йули-
даги Нахла деган ерда эдилар. Сахрбалари билан
бомдод намозини ук,иётган эдилар. Куръонни
эшитган жинлар Куръон оятларига кулок, со-
лишгач, дедилар: «Касамки, Сизлар билан само
хабари уртасига тусик, булган нарса мана шу-
дир! Шу ердан жинлар к,авмлари хузурига к,ай-
тиб, уларга дедилар: «Эй к,авмимиз! Биз бир
ажибКуръонни эшитдик. Урушдухудоятга бош-
лар экан. Бас биз унга имон келтирдик ва х,ар-
гиз Роббимизга бирор зотни шерик к,илмаймиз.
Аллох, таоло Пайгамбари (с.а.в.)га: «Эй Мухдм-
мад, айтинг, «Менга вахий цилиндики,
жинлардан бир гурух,и (менинг Куръон ти-
ловат цилганимга кулок, солишди», (Жин
сураси, 1-оят) деган оятни нозил к,илди. Албат-
та Аллох, Расулига жинларнинг гапларини вах,ий
орк,али билдирди. (Бухорий ва Муслим ривоят-
лари).
. «lJp
4. Ouiua розияллоху анх,о ривоятида : «Расу-
луллох, (с.а.в.) дедилар: «Малоикалар нурдан
яратилгандир. Жинлар оловнинг морижи (яъни
олов четидаги кук шуъласидан яратилган.
Одам эса сизларга васф к,илинган нарса (яъни
лой) дан яратилгандир. (А^мад ва Муслим
ривоятлари).
IА сМдусалом, Ъолии J,
oj» Ji3 (»-^j <цД^' . ... “ ;'.. '
<Jj^*j o' s—~! Ar^e y&
.«^»jJl и£/М OLA^f' Olla-Alt
5. Сафия бинт Хуяй (р.а.)дан ривоят уили-
надики, Пайгамбар (с.а.в.) айтганлар: «Даруа-
уиуат, шайтон одамнинг уон йулларида оуиб
юрур». (Бухорий ва Муслим ривояти).
lit» : Jl9 ^*-l~**j 4-1р dill О' 0^ 0^
019 сА~лО AjA-Ь OjA blj С d~A ji'lb jb'b-l js'i
.«dJUAj AjAJj *1UAj jA ОйаДЬ
6. Абдуллоу ибн Умар (р.а.)дан ривоят уили-
надики, Расулуллох; (с.а.в.) айтдилар: «Данон
бирортангиз таом еса, унг уул билан есин, сув
ичса, унг кули билан ичсин, чунки шайтон чан
кули билан таом ейди, чап кули билан (сув) ича
ди. (Муслим ривояти).
dAAj SlJ bjj 2r« La» : Jl3 dll* JjAj O' C
.«A'J jtjJ-a jj' Si) .Olla-Alt dA?xj j-4 b-jU? J^AAS .OllalAll
7. Абу Хурайра (p. а.) ривоятида: «Расулул
лох, (с.а.в.) дедилар: «Тугилган yap бир гудакка
шайтон ниш санчади. Шунинг учун Исо бин Ма
рьям уамда унинг онасидан бошуа уар бир чауа-
лоу Шайтоннинг санчишидан чинуириб йиклай-
ди». (Бухорий ва Муслим ривоятлари).
..
►г
^53» ‘Utf’ dill <g^j ^^я~~о jjj dis'
Jb J^Tj ii'i :Jl3
dXJ J^"j 4-l£
."djil ^э : Jis jl cdJil уь jllxJiJi
8. Абдуллох ибн Масъуд (p.a.) ривоятида
шундай келтирилган: «Расулуллох (с.а.в.) хузур-
ларида тунги намозни ужимай, тонггача ухлаган
киши хакуда айтишди».Расулуллох (с.а.в.) деди
лар: «Бу кишининг Икки кулогига ёки бир ку-
лосига Шайтон пешоб кулибди». (Бухорий ва
Муслим ривоятлари).
bjjJb> :Jl3 ‘4^’
ij*£13 jt-b- lils cjGa-Jjl tdiil длЗЦдЬ
.«oJjaj lgjl9 dJU-i jP J-aJj 4u>
9. Абу К,атода (р.а.)дан ривоят кулинадики,
Расулуллох (с.а.в.) дедилар: «Солих тушАллохдан-
дир, Кимки тушида ёкумсиз нарсаларни курса, чап
томонига уч бор тупуриб, Аллохнинг шайтондан
панох беришини сурасин, шунда хеч кундай зарар
курмайди». (Бухорий ва Муслим ривояти).
OdoLiJl dJli дз oJj e*>CaJi
10. Абу СаъидХудрий (р.а.)дан ривоят а;шш-
надики, Расулуллох (с.а.в.) айтдилар: «Кучон
бирортангиз эснаса, кули билан огзини ёпсин,
йук,са шайтон киради». (Муслим ва Дорамий
ривояти).
Бу бобда келтирилган мавзуга алокддор
хадислар купдир, хдцикат излаётган кишига
етарлидир. Демак, равшан булдики, жин ва
шайтонларнинг мавжудлиги х,ак,ик,атдир, бун-
га факдт кибр-хаво цилган, кдйсар ва Аллох,-
нинг хрдоятига эмас, хдвои-нафсига эргашган
кишиларгина ишонмайдилар.
Сехр (иссик,-совук,)нинг мавжуд эканига
далиллар.
Дастлаб Куръони Каримдан далиллар:
1. Аллох, таоло айтди:
о
(Г
«Ва (имонсиз, фосидлар) Сулаймон даври-
даги шайтонлар (жинлар) айтган нарсаларга
эргашдилар, Сулаймон кофир эмас эди, бал
ки одамларга сех,р ургатаётган шайтонлар
кофир эдилар. Ва Бобилдаги Хррут ва Морут
номли фаришталарга туширилган нарса
ларга эргашдилар. Хрлбуки, у фарипггалар:
«Биз фадатгина фитнамиз (яъни одамлар-
ни имтидон дилиш учунгина юборилган-
миз), бас, (биз айтган нарсаларни дилиб) ко
фир булиб, цолма», демасдан туриб, деч
кимга деч нарса ургатмас эдилар, - Ва уша-
лардан (Хррут ва Морутдан инсонлар) эр-хо-
тиниинг уртасини бузадиган нарсаларни
ургандилар, (лекин) улар (сехр дилаётганлар)
Аллоднинг изнисиз деч кимга зарар етказа
олмайдилар. Ва деч фойдасиз, зарарли нар
саларни ургандилар. Ахир, (Аллоднинг кито-
би урнига седрни) алмашган кимсаларга охи-
ратда деч дандай насиба йуд эканини билар
эдилар-ку.Узларини нададар иймоннарсага
(яъни охиратдаги мадрумликка) сотганларини
билсалар эди». (Бадара сураси, 102-оят).
2. Мусо деди:
i fl sJJS
«Сизларга дадидат келган вацтида «Бу
седрми?» дейсизларми?» Ахир седргарлар
нажот топмайдилар». (Юнус сураси, 77 оят).
3. «Кдчонки улар (Фиръавн сехргарлари
кулларидаги нарсаларни) ташлаганларида (ва
у арк,он ва асолар илонларга айланиб колгани-
да) Мусо деди: «(Мана шу) сизлар калган иш
сехрдир. Албатта, Аллох уни тезда ботил
кдлур. Зеро, Аллох бузгунчи кимсаларнинг
ишини унгламайди. Ва гарчи жиноятчи
кимсалар истамасаларда, Аллох уз сузлари,
(яъни амру фармонлари) билан хддидатни
руёбга чикдрур». (Юнус сураси, 81-82-оятлар).
оз'* SС Lis Лг°%. 'ул- A' 'xS- *' (• 3 "'
-aL)
^S S' 'S, 0^}S s’ s' o'"*' S’ . ./ »tX#0£\>T f'f’
jcS LuJ ILa <_JlaL (3 Cy L? . лa 2^*^
e-t > ■>' > ,<н > ЛЛ s'L
4. «Бас, Myco ичида бир куркувни хис
килган эди. Биз айтдик: «Курцмагин! Ал-
батта сен узинг голиб булувчисан. Ку-
лингдаги нарсани (яъни асойингни) ташла-
гин, улар ясаган нарсаларни ютиб юборур.
Уларнинг ясаган нарсалари фак,ат бир
сехргарнинг макр «хдйласи холос». Сехргар
эса цаерда булмасин зафар топмас». (Тоха
сураси, 67-69-оятлар).
I» uuls 2s<y* сД.
f>, >< |ЧЧ < 4" <1 " \\v
Ч~1_кз ?"A7 '3*0 Ц*-'
e'.Q^LXsUo 0y*tL*J \ 'J
4V
5. «Биз Мусога: «Асойингни ташлагин»,
деб вах^ий юбордик. Баногох, у (аждарга ай-
ланиб)уларнинг уйдирмаларини юта бош-
лади. Бас, хдкдокдт кдрор топди, уларнинг
цилган хдракатлари эса ботил булди. Бас, у
ерда (Фиръавн ва унинг тарафдорлари)
маглуб булишиб, беобру булган х,олларида
(шахарга) кдйтдилар. (Шу пайт) у сехргарлар
сажда к,илган х,олларида ерга ташланиб:
«Барча оламларнинг Парвардигорига -
Мусо ва Хрруннинг Парвардигорига иймон
келтирдик», - дедилар». (Аъроф сураси,
117-122-оятлар).
U UUfjU s, d ' *<
IC'
хил
6.«(Эй Пайгамбар), айтинг: «Мен тонг
Парвардигоридан (менга) узи яратган нар-
саларнинг ёмонлигидан, тугунларга дам
солгувчи (жодугар)ларнинг ёмонлигидан ва
..........
сА^дусало.ч Ъолий
хдсад килаётган хдсадгуйнинг ёмонлиги-
дан панох, беришини сураб илтижо цилур-
ман». (Фалак, сураси 1-4-оятлар).
Куртубий рахдаатуллох, алайх,и деди: «Ту-
гунларга дам солгувчи (жодугар)ларнинг
ёмонлигидан», деган оятнинг маъноси:
«Ипларга дам солаётиб, ундаги тугунларга суф-
лайдиган сехргарларнинг ёмонлигидан» дега-
нидир». (Тафсирул Куртубий, 20-жилд, 257-бет).
Х,офиз Ибн Касийр айтади:
«Ушбу оятнингтафсирида Мужохрд, Икри-
ма, Хасан Басрий, К,атода ва Захдок: «яъни
сехргарлар ёмонлигидан» - деб айтишган.
(Тафсиру ибн Касийр 4-жилд, 573-бет).
Ибн Жарир ат-Табарий айтади: «Яъни,
ипларга дам сола туриб, ундаги тугунларга
суфлайдиган сехргарларнинг ёмонлигидан
панох; сурайман» деганидир. Крсимийнинг
айтишича, таъвил ахди хдм ушбу оятни шун
дай тафсир к,илишган. (Тафсиру-л-К,осимий,
10-жилд, 302-бет).
Ислом динидан оз булсада хабари бор ки-
шилар наздида сехр ва сехргарлар ^а^идаги
оятлар куп ва машхурдир.
Иккинчи: суннатдаги далиллар:
dill LgdP dill
JaAi JIS'Ail aJI р-<5 aJL£ d^' <5^ Jj~t)
C^JUP jAj . aJLJ Olb jl . Oli JIS' lit .аХяЭ Laj
UJ ^bjl dill jl Oylif tdJJlc- U :Jl5 p l£Oj If-i aKJ
l*A<A^-l ДлАЭ cJ^tajj ^A~B AAAflA^I
:JIa5 VJ^JJl I* Ujs-b-i Jias
c£l :Jl5 nflfrS?' jjj »4-J : Jis YaJ? j^a :Jls .cjjJo»
: JlS .jSi aIAj (*jjs’ cAblXaj JaJja ^9 ;Jl9
aJp Alii a)JI J_j~^j LaUIs . JI^jS jju Lrf ; Jis I jA JjI^
lAfla JIS' <XjJlpU :JlflS {.LnJ ,A)l?x-^i j» р~<5
:cJ3 .^JpLjJl jjo£) l^bxJ JlSj ctUAtJl 4£laj
Jl* JJI JI CJbjS^i C4JJ1 jlsl* js : Jl3 Vas^jAx^I 4si <dll
.“cpAs I# J»ls .ip» aJ ^idl
1. Оиша (p.a.) айтади: «Расулуллох, (с.а.в.)ни
Бану Зарийк к,абиласидаги Лабид ибну-л-Аъсам
деган киши сех;рлаб куйди. Х,атто Расулуллох,
(с.а.в.) бир ишни к,илдим дебхаёл к,илардилар-у,
аммо у ишни цилмаган булардилар. Кунларнинг
(ёки тунларнинг) бирида ул зот менинг хузу-
римда эканликларида (шундай булди ва) ул зот
дуо цилавердилар, дуо к,илавердилар, сунг деди
лар: «Биласанми,эй Оиша, Аллох, мен сураган
нарсага ечим ато этди? Ёнимга икки киши ке-
_2£.
34
либ, бири бошим томонга, иккинчиси эса оёгим
томонга утирди-да,бири шеригига деди: «Бу
кишини нима безовта к,илди экан?» Шериги
деди: «Матбуб (тибланган, яъни сехр хилинган
киши) дир».
- Ким уни «тиб»лади? Лабид ибнул-Аъсам.
-Нима билан?
- Тарок» тароцдаги соч толалари ва эркак
хурмонинг куриган гулига к,илган.
- Каерда у хозир?.
-Заравон кудусида.
Расулуллох, (с.а.в.) у ерга бир гурух асхоблари
билан бориб келдилар ва дедилар: «Эй Оиша,
ундаги сув худди хинанинг сувидек, хурмолари-
нинг боши худди шайтонларнинг бошига ухшар
экан. Мен: «Эй Расулуллох,, уни (яъни седрни) у
ердан чик,ариб олмадингизми?», дедим. Ул зот
дедилар: «Аллох, менга шифо берди. Эндиликда
уни чик,арсам, одамларга ёмонлиги етмасин, деб
курк,дим». Расулуллоц (с.а.в.) уни олиб, кумиб
ташлашга буюрдилар. (Бухорий ва Муслим
ривоятлари).
Хддиснинг маъноси:
Яхудийлар узлари ичида энг сех,р
усталаридан бири Лабид Ибнул Аъсамга уч
динор бериб, Расулуллох, (с.а.в.)ни сехр-амал
килдирдилар. Бу бадбахт хдкркдтан хдм сехрга
киришиб, Пайгамбар (с.а.в.)нинг сочларининг
бир неча толаси билан сех,р-жоду цилди.
Г Сюф ва jjcotydan саднит utyiMjm
Айтилишича, бу соч толаларини Пайгамбар
(с.а.в.) хонадонларига бориб турадиган бир
кичик ем жория ордали дулга киритган. У
толаларни седрлаб тугун тугди ва «Зарвон»
деган дудудда ташлади. Хддиснинг ривоят
дилинган турли йулларидан игу нарса маълум
буладики, ушбу дилинган седр «эркакни аёли-
дан боглаш» деган седр туридан булган. Пай
гамбар (с.а.в.) даёлларида аёлларидан бири
билан ядинлик дила оладигандек булардилар,
аммо унга ядинлашгач, бунга додир булмасди-
лар. Бу седр на Расулуллоднинг адлларига, на
юриш-туришларигаванаузларинибошдариш-
ларига таъсир дила олган, балки юдорида
айтилган ишдангина ожиз булиб долганлар. Бу
седрнинг таъсир муддати дадида турли фикр-
лар билдирилган. Баъзилар у дирд кун давом
этган дейишса, баъзилар бошдача фикр бил-
диришган, Аллод Узи билувчидир! Сунгра,
Расулуллод (с.а.в.) Роббиларига дуо ва тазарру
дилишга берилганлар. Аллод ул зотнинг дуо-
ларини мустажоб дилиб, икки фариштани ту-
ширган. Бири Пайгамбар (с.а.в.)нинг бошлари
томонга, иккинчиси эса, оёд томонларига ути-
ришган. Шунда бири: «Нима дилди бу киши-
га?» деб сураган. Иккинчиси: «Матбуб, яъни
седрланган»,дея жавоб берган. «Ким уни седр-
лади?». Лабид Ибнул-Аъсам ядудий, деб седрни
тарод ва Пайгамбар (с.а.в.)нинг соч толалари-
га, седр янада кучлирод булсин деб, уни эркак
эг
^tyauiOM Ъолии J
хурмонинг куриган гулидаги чанглари ичига-
жойлаб, Зарвон кудуги тубидаги бир тошнинг
тагига кумилганини айтган. Бу икки фаришта
Пайгамбар (с.а.в.)холатларига ташхис куйиб
булгач, Расулуллох, (с.а.в.) сехрни олиб чик,иб
кумиб ташлашга, баъзи ривоятларда уни ёкиб
юборишга буюрди.
Х,адиснинг ривоятларида куринадики, яху-
дийлар Пайгамбар(с.а.в.)ни сехрнинг кдттик
турларидан бири билан сехрлаб, ул зотнинг
улимини мак,сад килган эдилар. Маълумки,
сехрнинг улдирадиганлари хдм бор. Лекин
Аллох уз бандасини хрйлаларидан асраб, к,и-
линган сехрни энг таъсири енгилрок сехрга
узгартирган. Бу зикр килингандек рабт (эрни
аёлидан боглаш) сехридир.
Шубхд ва унга жавоб:
Мозарий рахматуллохи алайх айтади:
«Баъзи бидъатчилар ушбу хадисни инкор к,и-
ладилар, эмишки, бу хадис пайгамбарликка
дог тушириб, унга шубха уйготади ва бу ха-
дисдаги воцеани жоиз деб санаш шариатга
j нисбатан ишончни йуцотармиш. Чунки, бу
хадисдан яна шундай маъно чидиши мумкин-
: ки, балки Пайгамбар (с.а.в.)га уша кезларда
Жаброил алайхиссалом келгандек туюлган-у,
аммо у ерда у зот булмаганлар, Расулуллохга
i вахрй келтиргандек булган-у, аммо вахий бул-
магандир?!» Мозарий бунга жавобан айтади:
«Демак, далил - исботли нарсанинг хилофи-
ни(тескарисини) маъкуллаш бекордир». («Зо-
дул-муслим» 4-жилд, 221-бет).
Абул Жакний Юсуфий (р.а.) айтади: «Пай
гамбар (с.а.в.) сехр сабабли касалликка чалин-
ганлари Пайгамбарлик макрмга футур етказ-
майди. Чунки хдёти дунёда пайгамбарлар
мана шундай нудсонсиз касалликларга чали-
ниб, охиратда даражалари зиёда булур? Шу
нинг учун Расулуллох,га сех,р сабабли дунё
ишларидан бирини к,илгандек куриниб, аммо
ул зот буни к,илмаган булсалар-у, сунгра бу
иллат ул зотдан Аллох, сех,р урнини билдир-
гач,уни олдириб, сунгкумдириб ташлаганлик-
ларидан кейин бутунлай кетса, бу нарсалар-
нинг бирортаси хдм рисолатга нук,сон етказ- j
майди, чунки бу касалликхдм бошкд касаллик-
лар кабидир. Бундан ташкдри, сехр Расулул-
лохринг акдларига эгалик к,илолмаган. Балки
у тананинг ташкдрисигагина х,осдир. Масалан,
гуё аёлларидан бири билан бирга булгандек
туюлар, аммо ул зотга туюлган нарса аслида
булмаган буларди». Абул-Жакний айтади:
«Ажабланарлиси шундаки, Расулуллох, (с.а.в.)
га сехр сабабли азият берган касаллик ул зот-
нинг рисолатларига зиён етказиши мумкин,
деганлар бор.Лекин КуръониКаримдагиМусо
алайхрссалом ва Фиръавнннинг сехргарлари
уртасида булган вок,еанинг циссасида Мусо
(а.с.)га сехргарларнинг сехридан гуё уларнинг
дассалари урмалаётгандек туюлди. Аллох, ул
зотни дуллади. Бу хдкда Аллох,таоло айтади:
лл 'Л '* s' *
СI-ЗГf' >< — > -* |7> чТ'' f LajJ 1»
y»~L^ jcj
«Биз айтдик: «Курдмагин. Албатта сен
узинг голиб булгувчисан. Кулингдаги нарса
(яъни асойинг)ни ташлагин, улар ясаган
нарсаларни ютиб юборур, уларнинг ясаган
нарсалари фадат бир сехргарнинг макр-
-дийласи холос, сехргар эса даерда бул-
масин зафар топмас». (Тода сураси,
67-70-оятлар).
Бирорта ахди илм ёки бирор адл-заковатли
киши Мусо алайдиссаломга седргарларнинг
асолари урмалагандек туюлгани у кишининг
рисолатларига футур етказган деб айтмаган.
Балки бу каби долатлар пайгамбарлар алай-
диссаломлардаги иймон дувватини зиёдадила-
ди. Чунки Аллод душманга дарши галаба ато
этиб, уларга ажойиб муьжизаларни беради,
седргар ва кофирлар эса хор булиб, одибат
тадводорларники булади. Бу китоб оятларида
очид баён дилинган. («Зод ал-муслим» 4-жилд,
22-бет).
:? jpb loj i <0)1 Ь .
iJjsxJb *ij 4JJl ‘t*^’ c4WU «jJjJLjl
| _2^j cuA^-Jll fji 3^1? 44?’ 3^1?
2. Абу Xypaupa розияллоху анхудан келти-
рилган ривоятда, Пайгамбар (с.а.в.) дедилар: «Ет-
тита цалок крлгувчи (гунох)лардан четланинглар:
Аллохра ширк келтириш, сехр, Аллох, х,аром крлган
жонни нохрцулдириил, судхурлик,етимнингмоли-
ни емок,, Аллох, йулидаги жщод вакршда жангдан
крчмок» иффатли, мумина ва фахул ишлардан
бехабар пок. аёлларга зинода айблаб тухмат крл-
мок,». (Бухорий ва Муслим ривоятлари).
Маълумот:
Ушбу хддисдан оладиган фойдамиз шулки,
Пайгамбар (с.а.в.) бизни сехрдан четлашишга
буюриб бу иш хдлокатга олиб боргувчи гунохя
кабира эканини баён килдилар. Бу эса,
сехрнинг х,ак,ик,атда мавжуд экани ва унинг
хурофот эмаслигига далолат к,илади.
.«Slj U S'j
3. Ибн Аббос розияллоху анху айтади: «Расу-
луллох, (с.а.в.) дедилар: «Кимки юлдузлар (к,араб
фол курит каби)илмининг бир крсмини урганса,
у сехр илмининг бир крсмини урганган булади.
Кднчалик (юлдузлар илмини) куп урганса, шун-
чалик (сехр илмини) куп урганган булади».
Маълумот:
Ушбу хддисдан оладиган фойдамиз игуки,
Пайгамбар алайхиссалом мумин-мусулмонлар •
сакданишлари учун сехрни урганишга олиб
борадиган йулларнинг бирини баён хилиб
огохлантирдилар. Бундан куринадики, сехр
хакикдтда мавжуд илм экан. Бунга яна Аллох
таолонинг куйидаги сузи далил булади: “Ва
Уша (Х,орут ва Морут) лардан эр-хотиннинг
уртасини бузадиган нарсаларни урганади-
лар”. (Бак,ара сураси, 102-оят)
Шундан биламизки, сехр х,ам бошкд илм-
лар сингари асосли илмдир. Курони карим
оятлари ва хадисларда сехрни урганиш очид-
дан-очик, дораланган.
4. Имрон ибн Хусаин розияллоху анху айтади:
“Расулуллох; (с.а.в.) дедилар: «Кимки татойюр
к,илса, (ирим - сирим к,илмок/шк), ёки ирим - си-
[ рим кулдирса, биздан эмас”. (Жохулият замонида
сафарга чик^оцчи булса, бир кушни учирар, агар
куш унг тарафга учса, сафарни давом эттирар,
агар чап тарафга учса, ирим кулиб ортига к,ай,-
тарди. Мана шу амални татойюр дейилур). Ёки
кимки кохунлик (жинкашлик) к,илса, ё коцинлик
учун жинкаш хузурига борса, ё сехр к,илса, ё сехр
кулдирса, биздан (мусулмонлардан) эмас. Кимки
кохуннинг хузурига бориб, айтганларини тас-
дикраса, Мухаммад (с.а.в.) га нозил кулинган нар
са (дин ва унинг таълимотлари)га зид иш кулибди.
Маълумот:
Хдцисда Пайгамбар (с.а.в.) сехрдан кдйтар-
дилар ва сехргарнинг олдига боришдан к,ай-
тардилар. Пайгамбар факдт руйи-рост ва мав
жуд нарсалардангина кдйтаргандилар.
5. Абу Myco Ашъарий розияллоцу анхудан
ривоят кулинадики, Расулуллоу (с.а.в.) дедилар:
«Арокуур киши, сецрга ишониб крлган киши ва
куриндошликликни узган киши жаннатга кир-
майди». (Ибн Хдббон ривоятлари).
Хддиснинг маъноси:
Уч тоифа кишилар борки, улар токи гу-
нохдари ва итоатсизликларига маълум муддат
тегишли жазоларини олмагунларича жаннат-
га кирмайдилар. Уларга:
Арокхур, сехрга ишониб долган киши: яъни
сехрнинг узи Аллохдинг такдири ва иродаси-
сиз таъсир дилаверади, деб эътидод дилувчи
киши ва кдриндошчиликни узган киши: яъни
дариндошлари билан борди-келди дилмай
дуйган, уларни долидан хабар олмайдиган ва
зиёрат дилмайдиган кишилар киради.
Маълумот:
Пайгамбар (с.а.в.) сехрни «тугридан тугри
таъсир дилади» деган эътидоддан дайтардилар.
Муъмин киши сехр хдм, бошкд нарсалар хдм
Аллохдинг иродасисиз таъсир дилмайди, деб
эътидод дилиши шарт. Аллох, таоло айтади:
«Улар Аллохдинг изнисиз деч кимга за
рар етказа олмайдилар». (Бакдра сураси,
102-оят).
Ji UlJ#- А* : Jli aIc- Ц11 ijALwi jjl j^j
Jjjf ДЭДиДЭ UaIS" jl
6. Абдулло^ ибн Масъуд розияллоху аюу ай
тади: «Кимки фолбин ёки сецргар(жодугар) ёки
кох,ин (жинлари бор, одамлари бор, рухуар билан
I„
гаплашаман» деб пичок» к,амчи ёки шу каби ша
риат китобларида мавжуд булмаган йуллар
билан одамларга дам солгувчи домлалар)нинг
олдига бориб унинг айтганларини тасдик/шса,
албатта Мухаммад (с.а.в.)га нозил дилинган
(Куръон)га кофир булибди”.
Учинчи: Уламоларнинг сузлари:
1. Х,аттобий рахмахуллох деди: «Табиат
парастларнинг баъзилари сех,рни инкор дилиб,
у хадидатда мавжуд эмас, дейишган. Уларга
жавоб шулки, сехр бор нарса ва хадидатда мав-
жуддир.
Аллох таоло деди: «(Сулаймон а.с. замон-
ларидаги шайтонлар) инсонларга сехрни сум
деб... ургатишарди...» - деб айтган, хамда
сехрдан панох сурашликка амр дилиб:
Л—А ж!' ч с, *' I ' Д J \ -х /у» 5
«... тугунларга дам солгувчи (жодугар)
ларнинг ёмонлигидан панох беришини
сураб илтижо дилурман, деб айтинг» деди.
(Фалад сураси, 4-оят)
Седр хадида Расулуллох (с.а.в.)дан куплаб
хабарлар ворид булган. Бу хабарларни фадат-
гина кузи билан куриб, дулоги билан эшитган-
ларини инкор дилувчиларгина инкор дилур-
лар. Фадидлар: сехр дилган кишига дандай
жазо белгилаш лозим эканига тааллудли
алодида мавзуларда бахслашганлар. Аслида
асоси йук нарса х,еч к,ачон бунчалик кенг ёйи-
либ, бакс- мунозарага сабаб булмайди. Сехрни
инкор этиш илмсизликдир. Сехрни инкор эт-
ганлар билан тортишиш бекор вадтни кетка-
зишдан бошк,а нарса эмас, аммо фазилатли
ишдир. («Шарку-с-суннат» китоби 12-жилд,
188-сахрфа).
3. Куртубий ракматуллоки алайх, айтади:
«Ахд-у сунна уламолари сехрнинг какикатда
маъжуз нарса эканини тасдиклашган. Барча
муътазилалар ва шофеъий сокибларидан
Исхрк ал-Истиробидий: «Сехр хдкикатда йук,
балки уни алдов, хдёлни угирлаш (яъни гип
ноз) ва бирор нарсани узга шаклда курсатиш,
Кул усталиги ва кузбуямачиликдан иборат
нарсадир», деган. Аллох, таоло:
«Мусога уларнинг секрлари туфайли
ташлаган нарсалари урмалаётгандек туюл-
ди», (Тохд сураси, 66-оят) деб айтган. Хдкикат
да урмалади демай, балки «туюлди» деб айт
ган. Яна айтган: «Сехргарлар одамларнинг
кузларини «сехрлашди», демак, какикатда
сехр йукдир, - дейишади.
Куртубий айтади: «Бу гаплар кужжатсиз
гаплардир. Чунки биз туюлтириш (гипноз) ва
бошка сехргарларнинг киликларини сехрдан
эканини инкор этмаймиз, лекин акл кабул
киладиган ва кулокка чалинган булардан
ташдари ишлар хам бор. Шулардан бири ушбу
(Бадара сураси, 102-оят) оятдаги сехр ва уни
ургатиш хадида келган хабардир. Агар сехр
дадидатда булмаганида уни $фгатиш ким бул-
мас эди. Аллох Таоло хам жинлар инсонларга
сехрни уфгатган, деб хабар бор эди. Бу эса, сехр
дадидатда мавжуд эканига далолат дилади.
Аллох таолонинг Фиръавн ва унинг сехргарла- ■
ри дадида: «Улар буюк сехрни дилдилар»
(Аъроф сураси, 116-оят) деган каломи сузи-
мизга далилдир. «Фалад» сурасининг нозил
булишига сабаб, Лабид ибн Аъсам деган яху-
дийнинг дилган седри сабаб булганига тафсир
уламолари иттифод дилишган.
Аммо Аллод таоло айтган:
Е / Л -<> К f Л"-''
“(Инсонлар) уша (Х,орут ва Морут) лардан
эр-хотиннинг уртасини бузадиган нарса-
ларни урганадилар» (Бадара сура, 102-оят).
Яна Аллод таоло айтган:
jJIji _>
«... тугунларга дам солгувчи жодугар-
ларнинг ёмонлигидан (панох беришини
сураб Аллохга илтижо дилурман, деб ай-
тинг». (Фалад сураси, 4-оят).
Демак, седр-жодуларига тугун тугиб, тугун-
ларига дам урувчи сехргарлардан панох ти-
лашга буюрди. Агар сех,р ^ак,ик,атда мавжуд
булмаганида Аллох, ундан панох, сурашга бу-
юрмаган булар эди. («Фатхул Мажийд»
414-сахрфа)
7. Аллома Ибн Кдйюм рахдгахуллох, («Бадо-
иул Фавоид» китобларида) шундай деган: «Ал-
лох,нинг «...тугунларга дам солгувчилар-
нинг ёмонлигидан панох, тилайман, деб
айтинг...» (Фалак, сураси, 4-оят) деган каломи
ва Оиша (р.а.)дан ривоят крлинган хддис сехр-
нинг х,ак,ик,атда мавжуд эканига далолат крла-
ди». («Фатхул Мажийд» 315-сахрфа).
8. Абул Иззил Хднафий рахрмахуллох айт
ган: «Уламолар сехрнинг хдкдигига ва унинг
турлари хдкрда бах,с-мунозара крлишган. Ак-
сар уламолар: «Сехр хддикдтда бирор восита-
сиз ва очикдан - очик, сехр крлинган киши
нинг касал булиши ёки улимига таъсир крла-
ди», дейишган.(«Ак,оид ат-Тах,овий») китоби-
! нинг шархр» 505-сахрфа).
УЧИНЧИ БУЛИМ
СЕДРНИНГ ТУРЛАРИ
Розий сехрни неча турга булган:
Абу Абдуллох, Розий айтганлар: «Сехр сак-
киз хил булади:
Биринчиси, калдонийлар ва кашдонийлар
сехри. Улар етти юлдуз, яъни сайёрага ибодат
килмай, бу сайёралар оламни бошкдриб тура-
ди ва ё яхшилик ёки ёмонлик келтиради, деб
эътикрд дилишган. Бу тоифага Аллох, таоло
Иброхим Хдлил алайхиссаломни пайгамбар
килиб юборган;
Иккинчиси, хдёл эгалари ва кучли нафс-
ларни сехрлаш сехри. Розий хаёл хам инсонга
таъсир килиши мумкин эканига далил килиб,
агар ер сатхига бирор ёгочни куйилса, унинг усти-
да инсон бемалол юра олади, аммо шу ёгочни
дарёнингустига куйилса, юра олмайди, деган.
Розий айтади: Тиб олимлари бурни к,онаб,
дон тухтамаётган кишини кизил нарсаларга
карашдан кайтаришни, хушдан кетиб туради-
ган кишини эса, кучли ялтирок ёки айланаёт-
ган нарсаларга карашдан кайтаришни билит-
тифок тавсия килганлар. Нега шундай? Чун
ки,инсон нафси хаёл ва вахмларга буйинсун-
гувчи килиб яратилган;
Учинчиси, ерлик арвохлардан ёрдам
сураш. Улар жинлардир. Улар икки тоифа - му-
сулмонлар ва кофирлардан иборат.Кофирлари
шайтонлардир. Розий айтади: «Бу иш билан
шугулланувчи ва бу сохдда тажриба орттир-
ганларнинг гувохдик беришича, ерлик ар-
вохдар билан алокдга киришишга тилсим
ук,иш каби осон амаллар кифоя к,илади. Сехр-
нинг бу турини «азайимхонлик» ва «тасхир»
илми деб аталади.
Туртинчиси, хдёлни угирлаш, кузни ал-
даш ва фокус каби сехрлар. Куз гох,ида хато
кдлади ва унга куфсатилаётган нарсага чали-
ниб, бошкдсини пайкдмай крлади. Эътибор
берган булсангиз, кул устаси тикилаётганлар
фикрича бир ишни кдлаётганини курсатиб,
кузларини уша нарсага буради ва улар уша
нарсага кдттик, дикдат к,илганларида бошк,а
бир ишни тез бажариб ташлайди, уша фурсат-
да одамларга кутганлари эмас, бошкд нарса
куринади. Бундан жуда таажжубланадилар.
Агарда фокусчи одамлар фикрини чалгитади-
ган гапларни гапирмай, амалга ошириладиган
ишидан фикр ва уйларини буриб юбормаса,
унинг килаётганларини пайкдб крлишарди.
Бешинчиси, ажойиб амаллар. Бу каби
амаллар мухдндисликка биноан амалга ошади.
Масалан, отликдинг хдйкали соат ичидан ;
чициб, хдр соатда бирор кишининг ёрдамисиз |
узи бонг уради. Розий айтади: «Бунга соат ;
кутилари хдм мисолдир». Хдк,икдтда бу сехр- .
нинг бир тури хрсобланмайди. Чунки бу хатти-