การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลต่อการเป็นองค์กรคุณภาพของสถานศึกษาเข้มแข็ง

193

การพฒั นารปู แบบการบริหารจัดการศกึ ษายุค 4.0 ทีม่ ีประสทิ ธผิ ลต่อการเปน็ องค์กรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเข้มแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

จากตาราง 4.17 ค่าความสัมพันธ์ระหว่างคะแนนความก้าวหน้าของความรู้ กับความพึง
พอใจต่อการประชุมอบรมเชิงปฏิบัติการ พบว่า คะแนนความก้าวหน้าของความรู้มีความสัมพันธ์กับ
กับความพงึ พอใจตอ่ การประชุมอบรมเชิงปฏบิ ตั กิ าร (r=.79) อย่างมีนยั สำคัญทางสถติ ทิ รี่ ะดับ .01

4. ด้านเป้าประสงค์การจัดการศึกษาที่พึงประสงค์ ด้านความท้าทายการจัด การศึกษาในการ
บรรลุเปา้ ประสงค์ ด้านกลไกการขบั เคลอ่ื นไปสู่การปฏบิ ตั ิ

4.1 ด้านเป้าประสงค์การจัดการศึกษาที่พึงประสงค์: การจัดการศึกษาท่ีบ่มเพาะให้เป็น
บุคคลที่มีศักยภาพ กล่อมเกลาให้เป็นบุคคลที่มีคุณธรรม จริยธรรม มีความสุข ช่วยนำพาประเทศ
และการศึกษาไปสู่ระดับการพัฒนาอย่างสมดุล ย่ังยืน และเป็นสังคมท่ีอยู่ดีมีสุข ทั้งน้ี เป้าประสงค์
หลัก ในระดับมหภาค ท่ีเป็นเป้าหมายปลายทางของการจัดการศึกษา ซึ่งก็คือ ผลลัพธ์ของการศึกษา
(Education output) ประกอบไปด้วย 5 เป้าประสงค์หลัก คือ (1) การเข้าถึง (Access) (2) ความ
เทา่ เทียม (Equity) (3) คุณภาพ(Quality) (4) ประสิทธิภาพ (Efficiency) และ (5) ตอบโจทย์บริบทท่ี
เปลี่ยนแปลง (Relevancy) ท้ังน้ี เป้าหมายของการจัดการศกึ ษา คือคุณภาพการศึกษา รวมไปถึงการ
ตอบโจทย์บริบทท่ีเปลยี่ นแปลง

4.2 ด้านความท้าทายการจัดการศึกษาในการบรรลุเป้าประสงค์: การจัดการศึกษาต้อง
ก้าวเข้าสู่กระแสใหม่ของการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะอย่างย่ิง ระบบเศรษฐกิจฐานความรู้ ซ่ึงต้องให้
ความสำคญั กบั การพฒั นาทุนมนุษย์ การใช้และตอ่ ยอดองค์ความรู้ การใหค้ วามสำคัญกับการวิจัยและ
พัฒนา การพัฒนาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม จำเป็นต้องมีการวางแผนการพัฒนา
กำลงั คนทเ่ี หมาะสม และจัดการศึกษาใหส้ อดรับกับกระแสการเปลยี่ นแปลง ที่สามารถตอบสนองกับ
ความท้าทายในระดบั มหภาคและระดบั ปัจเจก

4.3 ด้านกลไกการขับเคล่ือนไปสู่การปฏิบัติ: สร้างเสริมและพัฒนาสังคมแห่งปัญญา การ
เรียนรู้อย่างต่อเนื่องและตลอดชีวิต สร้างเสริมและพัฒนาสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ สร้าง
เสริมและพัฒนาแผนที่มุ่งประโยชน์ผู้เรียนเป็นฐาน แผนการประเมินสมรรถนะงานตามศักยภาพและ
ยึดสภาพจรงิ และใช้คุณภาพผเู้ รยี นเป็นตวั ช้ีวัด/บ่งชี้

สำนักพฒั นาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ กิ าร
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

บทที่ 5

สรุปผลวิจัย อภิปรายผล และขอ เสนอแนะ

การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ
ของสถานศึกษาเขมแข็ง โดยมีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาแนวทางการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มี
ประสทิ ธิผลตอ การเปนองคก รคุณภาพ สรา งและพัฒนารปู แบบความสมั พันธเ ชิงสาเหตุของปจจยั การ
บริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ พัฒนารูปแบบการบริหารจัด
การศึกษา 4.0 ทมี่ ปี ระสทิ ธผิ ลตอการเปนองคก รคุณภาพ และศกึ ษาผลกระทบการใชรปู แบบการบริหาร
จดั การศกึ ษา 4.0 ท่ีมีประสทิ ธผิ ลตอ การเปนองคก รคุณภาพ

การวจิ ยั น้ี เปน การวิจยั แบบผสมผสานวิธี (Mixed method research) ท้งั เชิงคณุ ภาพและ
เชิงปริมาณ โดยการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) จากการแลกเปล่ียนเรียนรูอยางมสี วน
รวม (Participatory action learning) การระดมสมอง การอบรมปฏิบัติการ และการสัมภาษณที่
อาศัยมุมมองพหุบริบทและวัฒนธรรม (Multi-contextual and cultural perspectives) สวนการวิจัยเชิง
ปริมาณ (Quantitative research) จากการสํารวจความคิดเห็น และการทดสอบความรู ความเขาใจ
เพ่ือใหการวิจัยมีความสมบูรณ สามารถใหผลการวิจัยท่ีเปนคําอธิบายท่ีสรุปอิงผลการวิจัย
นอกจากนั้น ยังสามารถใหผลการวิจัยที่เปนการพรรณนาอยางลึกซ้ึง ของการศึกษาวิจัยกับ
กลุมเปาหมายผูใหขอมลู สําคัญ (Key Informant) ในการแลกเปล่ียนเรียนรูและการสัมภาษณท่อี าศัย
มุมมองพหุบริบทและวัฒนธรรม ไดแก ประธาน Clusters ผูอํานวยการสํานักงานเขตพื้นท่ี และ
ผูอํานวยการสถานศึกษา จํานวน 72 คน จากการเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling) และจัด
ประชุมกลุมยอย (Focus Group) โดยมี กลุมตัวอยาง (Samples) ท่ีใชในการสํารวจ การประชุม
อบรมเชิงปฏิบัติการ ไดแก ผูอาํ นวยการเขตพื้นท่ี บุคลากรฝายตางๆทีป่ ฏิบัติหนาทใ่ี นสํานักงานเขต
ผูอํานวยการสถานศึกษาและบุคลากรครู รวมจํานวน 580 คน จากการสุมแบบแบงช้ันตามสัดสวน
(Proportional Stratified Random Sampling)

การดําเนินการแบงออกเปน 4 ขน้ั ตอน คือ 1) ศึกษาแนวทางการบริหารจัดการศึกษา 4.0
ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ โดยใชแบบสัมภาษณท่ีอาศัยมุมมองพหุบริบทและ
วัฒนธรรมกับกลุมเปาหมาย 2) สรางและพัฒนารูปแบบความสัมพนั ธเ ชิงสาเหตขุ องปจ จัยการบรหิ าร
จัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคณุ ภาพ โดยใชแบบสอบถามกบั กลุมตัวอยาง 3)
พัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ จากการ
แลกเปลี่ยนเรียนรู การสัมภาษณกับกลุมเปาหมาย 4) ศึกษาผลกระทบการใชรูปแบบจากการอบรม
ปฏิบัตกิ ารกบั กลุมตัวอยาง โดยใชแ บบทดสอบ แบบสอบถาม การแลกเปล่ียนเรียนรูอยางมีสวนรวม
และการสัมภาษณ สูการวิเคราะหข อ มลู เชิงคณุ ภาพ ใชก ารวิเคราะห 3 ขั้นตอน คือ การลดทอนขอมูล
การจัดระบบขอมูล และการตีความนําสูบทสรุป ขอมูลเชิงปริมาณ วิเคราะหคาความถ่ี คารอยละ
คาเฉล่ียและสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน การทดสอบคา t-test คาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ (r) และ
วิเคราะหองคประกอบเชิงยนื ยัน

195

การพฒั นารูปแบบการบริหารจดั การศกึ ษายุค 4.0 ทม่ี ปี ระสิทธผิ ลตอ การเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

สรุปผลวิจยั

การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ
ของสถานศกึ ษาเขม แข็ง น้ี มสี รุปผลวจิ ยั ดงั นี้

1. ผลแนวทางการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผล ประกอบดวย ผูเรียนมี
ผลสัมฤทธท์ิ างการเรยี นสูง ผูเรียนมีเจตคตทิ ่ดี ี ความสามารถในการปรบั เปลย่ี นและพฒั นาสถานศึกษา
ความสามารถในการแกปญหาภายในสถานศึกษา ความผูกพันตอ องคการ สมรรถนะของผูเรียน จาก
คุณลักษณะที่ทุกคนพึงมีและใชไดอยางเหมาะสมในดานการส่ือสาร การคิด การแกปญหา การใช
ทกั ษะชวี ิต การใชเ ทคโนโลยี เพ่อื ผลักดันใหผูเรียนเปนคนดี มีปญ ญา และมคี วามสขุ โดยแนวทางการ
บรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ท่ีมปี ระสิทธผิ ลตอการเปน องคกรคุณภาพของสถานศกึ ษาเขมแขง็ ในปจจัย
ภาวะผูนําทางวชิ าการ การบริหารจัดการคุณภาพ การบริหารทรัพยากรมนุษย การประกันคุณภาพ
ภายใน และบรรยากาศสถานศึกษา เปนปจจัยสําคัญตอการเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษา
เขม แข็งไดอยา งมปี ระสทิ ธิภาพนาํ สปู ระสทิ ธิผล

2. ผลรูปแบบความสัมพันธเชิงสาเหตุของปจจัยการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มี
ประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง มีความสอดคลองกับขอมูลเชิง
ประจักษ คือ Chi-square = 562.16, df = 192, CMIN/ DF = 2.92, NFI = 0.95, GFI = 0.93,
RMSEA = 0.05, RMR = 0.30 โดยปจจัยภาวะผูนําทางวิชาการ มีอิทธิพลทางตรงเชิงบวก ไปยังการ
บริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผล ปจจัยบรรยากาศสถานศึกษา ปจจัยการบริหารจัดการ
คุณภาพ และปจจัยการประกันคุณภาพภายใน และมีอิทธิพลทางออมเชิงบวกไปยังการบริหารจัด
การศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผล ทั้งน้ี ยังพบอีกวา มีอิทธิพลทางออมเชิงบวกไปยังปจจัยการบริหาร
ทรพั ยากรมนุษย อยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.01 สวนปจจัยบรรยากาศสถานศึกษา มอี ิทธพิ ล
ทางตรงเชิงลบ ไปยังการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผล อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ
0.01 ปจจัยการบริหารจัดการคุณภาพ มีอิทธิพลทางตรงเชิงบวกไปยังปจจัยการบริหารทรัพยากร
มนุษย อยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.01 และมีอิทธิพลทางออมเชิงบวกไปยังการบริหารจัด
การศกึ ษา 4.0 ที่มปี ระสิทธิผล อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 และปจจัยการประกันคณุ ภาพ
ภายใน มีอทิ ธิพลทางตรงเชิงบวกไปยังการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธผิ ล อยางมนี ัยสําคัญ
ทางสถติ ิท่ีระดับ 0.01 รวมทั้ง ปจจัยการบริหารทรัพยากรมนุษย มีอิทธิพลทางตรงเชิงบวกไปยังการ
บริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผล อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ซ่ึงปจจัยผูนําทาง
วิชาการ การประกันคณุ ภาพภายใน การบริหารทรัพยากรมนุษย และบรรยากาศสถานศกึ ษา สามารถ
อธบิ ายความแปรปรวนของการบริหารจัดการศกึ ษา 4.0 ทม่ี ปี ระสิทธิผล ไดร อยละ 78

สํานกั พฒั นาระบบบริหารงานบคุ คลและนิติการ
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

196

การพฒั นารปู แบบการบริหารจัดการศึกษายคุ 4.0 ท่มี ีประสิทธผิ ลตอการเปน องคกรคุณภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

3. ผลรูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพของ
สถานศกึ ษาเขม แข็ง ประกอบดว ย 6 องคป ระกอบ 42 ตัวช้วี ดั ประกอบดวย

3.1 การบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมปี ระสิทธิผล มี 6 ตัวชี้วัด ไดแก (3.1.1) ผูเรียนมี
ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูง (3.1.2) ผูเรียนมเี จตคติท่ีดี (3.1.3) ความสามารถในการปรับเปลี่ยนและ
พัฒนาสถานศึกษา (3.1.4) ความสามารถในการแกปญหาภายในสถานศึกษา (3.1.5) ความผูกพัน
ตอองคการ (3.1.6) สมรรถนะของผูเรียน

3.2 ภาวะผูนําทางวิชาการ มี 10 ตวั ชี้วัด ไดแ ก (3.2.1) การมีวิสัยทัศนกวา งไกล (3.2.2)
การสราง วัฒนธรรมองคการ (3.2.3) การนําพาการเปลี่ยนแปลงท่ีดีมาสูสถานศึกษา (3.2.4) การ
บริหารความเส่ียง (3.2.5) การทํางานลักษณะเชิงบูรณาการ(3.2.6) สรางสรรคการเปล่ียนแปลงอยาง
มกี ลยุทธ (3.2.7) การมีอทิ ธิพลอยางมอี ุดมการณ (3.2.8) การใชอ ํานาจตามบทบาทและหนาท่ที ด่ี ีงาม
(3.2.9) การสรา งแรงบนั ดาลใจ (3.2.10) การคาํ นึงถึงความเปนปจ เจกบุคคล

3.3 การบริหารจัดการคุณภาพ มี 7 ตัวช้ีวัด ไดแก (3.3.1) การนําองคกร (3.3.2) การ
วางแผนเชิงกลยุทธ (3.3.3) การมุงเนนผูเรียน (3.3.4) การวัด การวิเคราะหและการจัดการความรู
(3.3.5) การมุงเนนบคุ ลากร (3.3.6) การมุงเนนการดําเนินการ (3.3.7) ผลลัพธ

3.4 การบริหารทรัพยากรมนุษย มี 4 ตัวช้ีวัด ไดแก (3.4.1) การสรรหา (3.4.2) การ
พฒั นา (3.4.3) การรกั ษาบุคลากร (3.4.4) การใชป ระโยชน

3.5 การประกันคุณภาพภายใน มี 5 ตัวชี้วัด ไดแก (3.5.1) การพัฒนาคุณภาพ
การศกึ ษา (3.5.2) การจดั กระบวนการเรยี นรู (3.5.3) การตรวจสอบคุณภาพการศึกษา (3.5.4) การ
ประเมนิ คณุ ภาพภายในของสถานศึกษา (3.5.5) จดั ทาํ รายงานประจําป

3.6 บรรยากาศสถานศึกษา มี 10 ตัวชี้วัด ไดแก (3.6.1) การจัดการเรียนการสอนยึด
หลักการดูแลแบบครบวงจรและเทาเทียม (3.6.2) บุคลากรครู จุดเนน คือ สรางครูคุณภาพสูง
คุณภาพเปนเลิศ คัดเลือกครูเขมขน คัดเลือกครูท่ีมีความมุงมั่น และตระหนักในวิชาชีพ บมเพาะ
ทักษะอาชีพครู (3.6.3) เปดโอกาสใหครูเลือกใชวิธีการสอนที่เหมาะสมกับกลุมผูเรียนที่ตนเอง
รบั ผิดชอบอยางอิสระ (3.6.4) เปด โอกาสใหผเู รียนเลอื กส่ิงทจ่ี ะเรียนรรู องรบั ความถนดั ความสนใจใน
แบบเฉพาะตัว (3.6.5) โครงสรางหลักสูตรมีความเขมขน มีมาตรฐาน (3.6.6) การจัดโครงสราง
หลกั สูตร และกําหนดวิธีการสอน ท่ีเปลี่ยนแกนกลางของการเรียนการสอนจากเนื้อหาสาระ เปนการ
ใหผูเรียนเปนศูนยกลาง มีเปาหมายในลักษณะบูรณาการ (3.6.7) การประเมิน เนนการประเมิน
พัฒนาการเรียนรู (3.6.8) การวัดและประเมินผลที่ยึดสภาพจริง (3.6.9) เทคโนโลยีสารสนเทศ ICT
เปนปจจยั สงเสรมิ การเรียนรู (3.6.10) การใช ICT ใหเปนกจิ กรรมการพฒั นาดา นความรู

4. ผลกระทบการใชรูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกร
คุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง ประกอบดวย

สาํ นักพฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนติ กิ าร
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

197

การพฒั นารูปแบบการบริหารจดั การศกึ ษายุค 4.0 ทม่ี ีประสทิ ธผิ ลตอการเปน องคกรคุณภาพของสถานศกึ ษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

4.1 ความรู ความเขาใจ ผูเขาประชุมมีคาเฉลี่ยคะแนนดานความรูและความเขาใจ
เพ่ิมขึ้นเทากับ 5.24 คะแนน สวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน 1.67 และเมื่อทดสอบความแตกตางของ
คาเฉลี่ยคะแนนกอนและหลัง พบวา คาเฉลี่ยคะแนนหลังการประชุมอบรมเชิงปฏิบัติการสูงกวา
คาเฉลย่ี คะแนนกอนการประชมุ อบรม แตกตางกนั อยางมนี ัยสําคญั ทางสถิตทิ ่รี ะดบั .01

4.2 ความพึงพอใจตอ การประชมุ อบรมเชิงปฏิบตั ิการ โดยภาพรวมอยูในระดับมากทีส่ ุด
(X= 4.54,S.D.= 0.66) เม่อื พิจารณาแยกเปน ดา นเรยี งลาํ ดับจากมากไปหานอ ย (1-3) ดานบรบิ ทการ
ประชุมเชิง ดานปจจัยนําเขาในดานวิทยากรและเน้ือหาการประชุม และดานสิ่งอาํ นวยความสะดวก
และดา นกระบวนการ สวนดานผลผลิต มคี า เฉลี่ยตาํ่ สุดซึ่งอยใู นระดับมากท่ีสดุ เชน กนั ตามลําดับ

4.3 ความสัมพันธระหวางคะแนนความกาวหนาของความรู กับความพึงพอใจตอการ
ประชมุ อบรมเชงิ ปฏิบัตกิ าร โดยคะแนนความกา วหนาของความรู มคี วามสมั พันธกับความพงึ พอใจตอ
การประชมุ อบรมเชิงปฏิบัติการ (r=.79) อยา งมีนยั สําคัญทางสถติ ิที่ระดบั .01

4.4 เปาประสงคการจัดการศึกษาท่ีพึงประสงค ความทาทายการจัดการศึกษาในการบรรลุ
เปาประสงค และกลไกการขับเคล่ือนไปสูการปฏิบัติจะสามารถนําพาสถานศึกษาเขมแข็งของการเปน
องคกรคณุ ภาพไดอยา งมปี ระสทิ ธิผล

อภปิ รายผล

จากสรปุ ผลวิจยั สามารถนํามาอภปิ รายผล ใน 3 ประเดน็ สําคัญ ดงั นี้

ประเด็นท่ี 1 แนวทางการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผล ประกอบดวย ผูเรียนมี
ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนสูง ผูเรยี นมีเจตคติที่ดี ความสามารถในการปรบั เปลีย่ นและพัฒนาสถานศกึ ษา
ความสามารถในการแกปญหาภายในสถานศึกษา ความผูกพันตอ องคการ สมรรถนะของผูเรียน ท้งั น้ี
สืบเน่ืองจาก การบริหารจัดการศกึ ษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอ การเปนองคก รคุณภาพของสถานศึกษา
เขมแข็งน้ัน พิจารณาไดจากผูเรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูง ผูเรียน มีเจตคติท่ีดีความสามารถใน
การปรับเปลี่ยนและการพัฒนาสถานศกึ ษา ความสามารถในการแกปญหาภายในสถานศึกษา ความ
ผูกพันตอองคการ ลวนมีสวนเก่ียวของ และมีความสําคัญ โดยองคประกอบของการบริหารจัด
การศึกษา 4.0 ท่มี ีประสิทธิผล จะพิจารณาจากตัวผูเรียน ประกอบกับการบริหารจัดการของผูบริหาร
ในการบริหารจัดการบุคลากรเพือ่ ใหบรรลุเปาหมายตามวิสัยทศั น โดยสอดคลอ งกับ Robbins (2017
: 50)1 ไดกลาวถึง แนวทางการศึกษาประสิทธิผลองคการ ประกอบดวย 1) แนวทางการบรรลุ
เปาหมาย (Goal-attainment approach) เปนไปตามความหมายขององคการที่หมายถึง การสราง
ขึ้นมาเพ่ือใหบรรลุเปาหมายเฉพาะ (Specific goals) เปนการเนนที่ผล (Ends) มากกวาวิธีการ

1 Robbins, S. P. Organization theory: Structure design and applications (3rd ed.). Englewood Cliff: Prentice-Hall.

สาํ นกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนิตกิ าร
สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

198

การพฒั นารูปแบบการบริหารจัดการศกึ ษายคุ 4.0 ทมี่ ปี ระสิทธิผลตอการเปนองคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

(Means) คือ องคการตองมีเปาหมายแนนอน เปาหมายตองมีความชัดเจนเขาใจตรงกัน และ
สอดคลองกัน 2) แนวทางเชิงระบบ (System approach) เปนไปตามความหมายขององคการท่ีวา
องคการเปน ระบบ (Systems) ตองการปจ จยั (Inputs) มกี ระบวนการเปลย่ี นปจจยั (Process) และมี

ผลผลิต (Outputs) ตองรักษาเสถียรภาพและความสมดุล3) แนวทางเชิงกลยุทธ -กลุมที่เกี่ยวของ
(Strategic-constituencies approach) จัดเปนการศกึ ษาประสิทธผิ ลองคการ ซึ่งตองดําเนินการให
สอดคลองกับความตองการ ความพอใจของกลุมท่ีเกี่ยวของที่ใหการสนับสนุนองคการใหมีความอยู
รอด คือ ระดับความสามารถขององคการในการตอบสนองความตองการของกลุมท่ีเกี่ยวของใน
สภาพแวดลอมขององคการ 4) แนวทางการแขงขัน-คุณคา (Competing-values approach) เปน
กรอบแนวคิดบูรณาการในการศกึ ษาประสิทธิผลองคก าร ท้งั น้ี แนวทางการบริหารจัดการศึกษา 4.0

ท่มี ปี ระสิทธิผล เปนการกําหนดเปาหมายที่จะทําใหเปนไปตามฐานคติใหเปนเปาหมายเชิงปฏิบัติการ
(Operative goals) เปนเปาหมายเฉพาะ ของการบริหารจัดการศกึ ษา ท่ีมุงเนนความสามารถในการ
จัดทรัพยากร การรกั ษาเสถยี รภาพและความสมดุล ท่ีสอดคลองกบั ผลการศกึ ษาของ อดิพล เปยทอง
(2555)2 ศึกษาวิจัยเก่ียวกับการวิเคราะหสังเคราะหปจจัยทางการบริหารที่สงผลตอ ประสิทธิผลการ
ปฏิบัติงานของบุคลากรครู พบวา 1) มีการกําหนดเปาหมายเก่ียวกับผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนเปน
เปาหมายหลัก บุคลากรครูสามารถทํางานไดอยางราบร่ืนและสําเร็จผล สิ่งท่ีผลักดันใหนักเรียนมี

ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น ผูปกครองมีความพึงพอใจในพฤติกรรมการสอน และการปฏิบัติงาน
ของบุคลากรครู 2) ปจจัยดานความรู ความสามารถของครู การใหความรวมมือและการมีสวนรวม
ความมั่นคงของโรงเรียน ลักษณะงาน ความเอาใจใสนักเรียน ความสัมพันธระหวางบุคคลภายใน
โรงเรียน เปาหมายของโรงเรียนและการสนับสนุนของผูบริหาร 3) ปจจัยดานพฤติกรรมการบริหาร
และสอดคลอ งกบั พนั วนา พฒั นาอุดมสินคา (2557)3 ศกึ ษาวิจยั รูปแบบกระบวนการบรหิ ารท่ีสงผล
ตอ การพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาของสถานศึกษาข้นั พื้นฐาน พบวา กระบวนการบริหารที่สงผลตอการ

พฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา ประกอบดวย 9 องคประกอบ และ ตัวแปรสังเกตได สวนใหญม ีคา เฉล่ียอยู
ในระดับมาก มีคา เบ่ียงเบนมาตรฐานใกลเคยี งกนั ในดานผลการวิเคราะหร ูปแบบกระบวนการบรหิ าร
ที่สงผลตอการพัฒนาคุณภาพการศึกษา โดยสอดคลองกับ French and Kingdon (2010)4
ศกึ ษาวิจัยเรื่อง ความสัมพันธประสิทธิผลของโรงเรียน จากการทบทวนเอกสารการเจริญเติบโตของ
เด็กสงผลดา นบวกในการมผี ลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นท่ีเพ่ิมมากข้ึน ความทาทาย คือ การระบผุ ลกระทบ

2 อดิพล เปยทอง. การวเิ คราะหส ังเคราะหป จจยั ทางการบริหารที่สงผลตอ ประสิทธผิ ลการปฏบิ ัตงิ านของบุคลากรครูในโรงเรยี นการศึกษา
ขนั้ พ้นื ฐานเอกชนในเขตปริมณฑลกรุงเทพมหานคร. ดุษฎีนิพนธ ปรชั ญาดุษฎีบณั ฑิต, สาขาวิชาบริหารการศกึ ษาและผูนําการเปลี่ยนแปลง, คณะ

ศกึ ษาศาสตร , มหาวิทยาลยั อสี เทิรนเอเชีย.
3 พันวนา พัฒนาอุดมสินคา. รูปแบบกระบวนการบริหารที่สงผลตอการพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาของสถานศึกษาขั้นพนื้ ฐาน. วารสาร

มหาวทิ ยาลัยนครพนม, 3(4).
4 French and Kingdon. School effectiveness characteristics and school incentive reward. Dissertation Abstracts

International, 48(4), 329-A.

สํานักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ ิการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

199

การพฒั นารปู แบบการบริหารจดั การศกึ ษายุค 4.0 ท่มี ีประสิทธผิ ลตอ การเปน องคก รคุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ทแ่ี ทจริงในความสําเร็จของโรงเรียน ที่สอดคลองกับ Saleem and Naseem (2013)5 ไดศึกษาเรื่อง
ประสิทธิผลของโรงเรียน พบวา ความเปนมืออาชีพเปนปจจัยสําคัญสําหรับประสิทธิผลของโรงเรียน
ดังนน้ั การบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมปี ระสทิ ธิผลตอ การเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขมแขง็
ในปจจัยภาวะผูนําทางวิชาการ การบริหารจัดการคณุ ภาพ การบริหารทรัพยากรมนุษย การประกัน
คุณภาพภายใน และบรรยากาศสถานศึกษา เปนปจจัยสําคัญตอการเปนองคกรคุณภาพของ
สถานศกึ ษาเขมแขง็ ไดอ ยา งมีประสิทธภิ าพนาํ สูป ระสทิ ธิผล

ประเด็นท่ี 2 รูปแบบความสัมพันธเชิงสาเหตุของปจจัยการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมี
ประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ มีความสอดคลองกับขอมูลเชิงประจักษ และรูปแบบการ
บริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ มี 6 องคประกอบ ไดแก การ
บริหารจัดการศึกษา 4.0 ทม่ี ีประสิทธิผล ภาวะผูนําทางวิชาการ บรรยากาศสถานศึกษา การบริหาร
จัดการคุณภาพ การบรหิ ารทรัพยากรมนุษย การประกันคณุ ภาพภายใน ทงั้ นี้สบื เนอ่ื งจาก การบริหาร
จัดการศึกษา และผลจากการบริหารจัดการ โดยใชท รัพยากรจากภายในและภายนอกสถานศึกษา ท่ี
สงผลใหสามารถบรรลุเปาหมายดานการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ทม่ี ีประสิทธิผลตอ การเปนองคกร
คุณภาพของสถานศกึ ษาเขมแข็ง โดยอาศัยความรวมมอื จากผบู ริหาร บุคลกรครูในสถานศึกษา และผู
มีสวนเกย่ี วขอ งทุกฝาย ไดแก ผูเรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูง ผูเรียนมเี จตคตทิ ี่ดี ความสามารถ
ในการปรับเปลี่ยนและพัฒนาสถานศึกษา ความสามารถในการแกปญหาภายในสถานศึกษา ความ
ผูกพันตอองคการ และสมรรถนะของผูเรียน สวนดานภาวะผูนําทางวิชาการ เปนการบริหารจัด
การศึกษาท่ีผูบริหารมีพฤติกรรมเปนแกนนําในเชิงวิชาการ นําความรู แนวคิด วิธีการ ตลอดจน
เทคโนโลยีตางๆ ท่ีมีประสิทธิภาพมาใชในการบริหารจัดการศึกษาใหเกิดประโยชนสูงสุดในการ
บริหารงาน บริหารบคุ ลากรทางการศกึ ษาและผูเรยี น มีการกําหนดนโยบาย และเปาหมายท่ีชัดเจน มี
การประชุมช้ีแจงการปฏิบัติงานรวมกัน มีการวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยนํา
หลักสูตรแกนกลางของชาติสสู ถานศึกษา วัดผลการเรียนการสอนตามมาตรฐานการเรยี นรแู ละตัวช้วี ัด
ตามหลักสูตร มีการนิเทศการเรียนการสอนของบุคลากรครู และสงเสริม สนับสนุนวัสดุ อุปกรณ
ทางการศึกษา เพ่ือคุณภาพทางการศึกษา จัดหาสื่อวัสดุ อุปกรณส่ิงอํานวยความสะดวก เพ่ือใชใน
การจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน ใชแหลง เรยี นรูท้ังภายในและภายนอกหอ งเรียน สง เสรมิ บุคลากรให
พัฒนาตนเองดา นวชิ าการ โดยการจัดประชมุ สัมมนา และศึกษาดูงาน เพอ่ื สงเสรมิ ใหบุคลากรครเู ปน
แกนนําทางวิชาการ ตลอดจน งานวิจัยในช้ันเรียน เพื่อสรางสรรคงานทางดานวิชาการ อันนําไปสู
ประสทิ ธิผลตอการเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง โดยสอดคลอ งกับ พรชัย เจดามาน สนิท

5 Sallis, E. Total quality management in education. London: Kogan Page.

สาํ นักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ ิการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

200

การพัฒนารปู แบบการบริหารจดั การศึกษายคุ 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอ การเปนองคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ตเี มืองซา ย สทุ ธพิ งศ หกสวุ รรณ และประมุข ศรีชัยวงษ (2563)6 ศึกษาวิจัยเกี่ยวกบั การพัฒนาคณุ ลักษณะ
ภาวะผูนําแบบเหนือช้ันอยางยั่งยืนท่ีสงผลตอความพึงพอใจในงานและความผูกพันองคกรของ
บุคลากรทางการจัดการศกึ ษา พบวา องคประกอบของคุณลักษณะภาวะผูนาํ แบบเหนือชั้นอยา งยัง่ ยืน
คอื จิตวิญญาณความเปน ผูน าํ วสิ ัยทศั น คณุ ธรรมและจรยิ ธรรม การใฝบ ริการ และสมรรถนะผูนาํ ที่มี
ความสอดคลองกับขอมูลเชิงประจักษอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .01 และความสัมพันธของ
คณุ ลักษณะภาวะผูนาํ แบบเหนอื ช้ันอยางยั่งยืนทสี่ งผลตอ ความพึงพอใจในงานและความผูกพันองคก ร
ของบุคลากรทางการจัดการศึกษา มีความสัมพันธเชิงบวก อยางมีนัยสําคัญทางสถติ ิทร่ี ะดับ .01 จาก
การสรางความรูและความเขาใจใหก บั บุคลากรทางการจดั การศกึ ษาของการปรบั ตัวและปฏิบตั ิงาน ได
อยางมีประสิทธิผล ที่สอดคลองกับ ขจรศักดิ์ เขียวนอย (2559)7 ไดศึกษากระบวนการขับเคลื่อน
สถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานและรูปแบบความสัมพันธเชิงสาเหตุของภาวะผูนําการเปลี่ยนแปลงท่ีมีตอ
พฤติกรรมการขับเคลื่อนสถานศึกษาสูประชาคมอาเซียน พบวา 1) การขับเคลื่อนสถานศึกษาขั้น
พื้นฐานสปู ระชาคมอาเซยี น เปนวิธกี ารทท่ี ําใหคนเกดิ ความตระหนักมีสวนรวมและนาํ ไปสูความสาํ เร็จ
ในการเปลี่ยนแปลง ซึ่งควรเนนการพัฒนาบุคลากร การเปลี่ยนกรอบความคิดใหขามแดน การหลอ
หลอมอนาคตของอาเซยี นการสงเสริมใหนักเรียนเปนทง้ั ประชาชนไทยและประชาชนอาเซียนสงเสริม
การเตรียมทักษะการปรับเจตคตแิ ละเพิม่ สมรรถนะการเตรียมพรอมดา นทักษะภาษา ความรูเก่ยี วกบั
อาเซียน การเรียนรูเรื่องการอยูรวมกันบนความแตกตางการเปดโลกทัศน และที่สําคัญผูบริหาร
สถานศึกษาจะตองมีความเปนผูนํา และใหความสําคัญกับกระบวนการถายทอดทางสังคม และอัต
ลักษณที่พึงมีในตนเอง ตลอดจนสงเสริมใหมีการใชคูมือแนวทางการจัดทําหลักสูตรอาเซียนอยาง
ตอเนื่อง 2) รูปแบบความสัมพันธเชิงสาเหตุของภาวะผูนําการเปล่ียนแปลงที่มีตอพฤติกรรม การ
ขบั เคลื่อนสถานศึกษาสูประชาคมอาเซียนในกลุมรวม 3) รูปแบบความสัมพันธเชิงสาเหตุของภาวะ
ผูนําการเปลี่ยนแปลงท่ีมตี อพฤติกรรมการขับเคล่ือนสถานศกึ ษาสูประชาคมอาเซียน และสอดคลอง
กับ Kijai (1987)8 ไดศึกษาคุณลักษณะของโรงเรียนท่ีประสบความสําเร็จจากปจจัยพื้นฐาน 5
ประการ ไดแก บรรยากาศของโรงเรียน ความเปนผูนําทางวิชาการความสามารถในการคิดคํานวณ
และความสัมพนั ธระหวางบานกับโรงเรียน ผลการวจิ ัยพบวาความเปนผูนําทางวชิ าการของผูบริหารมี
ความสัมพันธกับความสําเร็จของโรงเรียนสูงกวาปจจัยดานอ่ืน ๆ อันสอดคลองกับ Russell,

6 พรชัย เจดามาน สนิท ตีเมืองซาย สทุ ธิพงศ หกสุวรรณ และประมุข ศรีชัยวงษ. การพัฒนาคุณลักษณะภาวะผูน ําแบบเหนือชั้นอยา งย่ังยืนที่
สง ผลตอความพึงพอใจในงานและความผูกพันองคกรของบุคลากรทางการจัดการศึกษา. วารสารมนุษยศ าสตรและสังคมศาสตร: มหาวิทยาลัย
นครพนม. 13(1), pp. 71- 82.

7 ขจรศักด์ิ เขียวนอย. กระบวนการขับเคลอื่ นสถานศึกษาข้นั พน้ื ฐานและรปู แบบความสัมพันธเชิงสาเหตขุ องภาวะผูน าํ การเปล่ียนแปลงที่
มตี อพฤตกิ รรมการขับเคลอ่ื นสถานศกึ ษาสปู ระชาคมอาเซยี น. ดุษฎนี พิ นธ ปรัชญาดุษฎบี ัณฑิต, สาขาวชิ าการวจิ ัยพฤติกรรมศาสตรประยกุ ต ,
บัณฑติ วทิ ยาลยั , มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ.

8 Kijai, J. J. School effectiveness characteristics and school incentive reward. Dissertation Abstracts International,
48(4), 329-A.

สํานกั พฒั นาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิติการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

201

การพัฒนารูปแบบการบริหารจดั การศึกษายุค 4.0 ท่มี ปี ระสิทธิผลตอการเปนองคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

Altealer, and Velgen (1987)9 ศึกษาเร่ือง ความเครียดกบั ความสัมพนั ธในการทํางานในหองเรียน

พบวา การไดรับการสนับสนุนจากผูบริหารเปนตัวแปรสําคัญท่ีจะสงผลถึงการทํางานใหบรรลุ
ความสําเร็จ และยังสงผลถึงการมีคุณภาพ และมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน และEisner, G.
(1989)10 ไดศึกษาคนควาวิจัย เร่ือง ภาวะผูนํากับบรรยากาศโรงเรียน กลุมตัวอยางเปนครูใหญ 18

คน ครู 278 คน จาก 18 โรงเรียน โดยใชแบบสอบถามวัดตัวแปรท้ัง 3 ตัว พบวา ภาวะผูนําของ
ครใู หญมีความสัมพนั ธกับบรรยากาศโรงเรียน และครูสวนใหญมีความพึงพอใจภาวะผูนําแบบองคการ

และเปนตัวแปรสําคัญที่สามารถทํานายประสิทธิผลองคการอีกดวย โดยสอดคลองกับ Alig-
Miclcarek, M. J. (2003)11 ไดศึกษาวิจัย ภาวะผูนําองคการและผลกระทบตอประสิทธิผลองคการ
60 โรงเรียน กลุมตัวอยา งเปน บุคลากรในโรงเรียน จาํ นวน 1,500 คน เคร่ืองมอื ทใี่ ชเปน แบบสอบถาม

วดั ภาวะผนู ําและประสทิ ธิผลองคการ พบวา ภาวะผูนําองคการมีความสมั พนั ธก บั ประสทิ ธิผลองคก าร
และเปนตวั แปรสําคญั ทส่ี ามารถทาํ นายประสทิ ธิผลองคก าร และสอดคลองกบั Bohn (2002)12 ศึกษา
เรอื่ งภาวะผนู ําในการบรหิ ารจดั การองคก าร พบวา ความเปนผูนํามคี วามสมั พันธอยา งมีนัยสําคญั ทาง

สถิติคอนขางมากตอการบรรลุขององคการ ซ่ึงหมายถึงมีอิทธิพลโดยตรงตอการรับรูถึงการบรรลุผล

ขององคการนั้นเอง ดานบรรยากาศสถานศึกษาทม่ี ีลักษณะของบรรยากาศแบบเปด บรรยากาศแบบ
อิสระ บรรยากาศแบบควบคุม บรรยากาศแบบสนิทสนมตามสถานการณการปฏิสัมพันธทางสังคม

ระหวางผนู ําและบุคลากร ซ่ึงองคกรทางการศกึ ษาน้ันจะประกอบไปดว ยบุคลากรทม่ี ีทัศนคติ คานยิ ม

ปทสั ถาน และความรู ความสามารถของการปฏิบัติงานท่ีแตกตางกัน โดยจะสงผลตอแรงจูงใจในการ
ปฏิบัติงาน ดานการบริหารจัดการคุณภาพ เปนวิธีการปฏิบัติงานที่มีแนวคิดเชิงกลยุทธในการ

ดาํ เนินงานขององคกรทค่ี รอบคลุมทุกสว นขององคกร ใหความสําคญั ในเร่อื งความตองการจําเปนของ

ทกุ สว นฝาย โดยที่ทกุ คนปฏิบตั ิงานอยภู ายในองคก ารไดเ ขามามีสว นรวมในการดําเนินงานบนพ้นื ฐาน
ของวัฒนธรรมองคก ร เปาหมายสูงสุด คือ การสรางความเปนเลิศใหกบั องคกร ของการปฏิบัติทเ่ี ปน

เลิศ ความพึงพอใจ การจัดระบบและใชสารสนเทศ การมีสวนรวมของบุคลากร ไดแก นําองคกร

วางแผนเชงิ กลยุทธ มงุ เนน ผูเรยี น การวัด การวเิ คราะหแ ละการจดั การความรู มุงเนนบคุ ลากร มุงเนน
การดําเนินการ และผลลัพธ ที่สอดคลองกับ ธนิก คุณเมธีกุล (2552)13 ไดศึกษาการพัฒนาตัวบงช้ี

9 Russell, D., Altealer, E., & Velgen, D. V. Job related stress social support and burnout among classroom teacher.
Journal of Applie Psychology, 72(2), 269-274.

10 Eisner, G. Educational connoisseurship and criticism: their form and functions in educational evaluation, Journal
of Aesthetic Evaluation or Education, 10(1976),pp. 135-150.

11 Alig-Miclcarek, M. J. A model of school success: Instructional leadership academic press and student
achievement. Ohio: Ohio State University.

12 Bohn, H. Government asset and liability management in an era of vanishing public Debt. Santa Barbara: University
of California at Santa Barbara.

13 ธนิก คุณเมธกี ลุ . การพฒั นาตวั บง ช้ีคณุ ภาพการบริหารการศึกษาเพอ่ื ความเปน เลศิ ของสถานศกึ ษาเอกชน. ดุษฎี นิพนธครุศาสตร ดุษฎี
บณั ฑิต, สาขาวิชาการบรหิ ารการศกึ ษา,บัณฑิตวทิ ยาลยั , จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั .

สํานักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ ิการ
สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

202

การพัฒนารูปแบบการบรหิ ารจัดการศึกษายคุ 4.0 ท่มี ีประสทิ ธผิ ลตอการเปนองคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

คุณภาพการบริหารการศึกษาเพื่อความเปนเลิศของสถานศึกษา พบวา ตัวบงช้ีทุกตัวเปนตัวบงชี้
คุณภาพการบริหารการศึกษาเพื่อความเปนเลิศของสถานศึกษาเอกชน จํานวนทั้งส้ิน 44 ตัว ซึ่ง
ครอบคลุมองคประกอบหลัก 8 ดาน ไดแก ดานภาวะผูนําของผูบริหาร ดานการวางแผนเชิงกลยุทธ
ดานการบริหารทรัพยากรมนุษย ดานการบริหารความสัมพันธกับผูรับบริการ ดานการจัดการ
สารสนเทศ ดานการบริหารงานวิชาการ ดานการจัดการเครือขายการเรียนรูภายนอก และดานการ
จัดการทางการเงนิ โดยตัวบงช้ีคุณภาพการบริหารการศึกษาเพื่อความเปนเลิศของสถานศึกษาตาม
แนวคิดทฤษฎีมคี วามสอดคลองกับขอมูลเชิงประจกั ษ โดยตัวบง ชท้ี ม่ี คี านํา้ หนักองคประกอบมากที่สุด
คือ การเกื้อกูลพึ่งพาอาศัยซึง่ กนั และกันในหมูสมาชิก สวนคาน้ําหนักองคประกอบหลักคุณภาพการ
บริหารการศึกษาเพอ่ื ความเปนเลิศท้ัง 8 ดา น มคี าเปนบวก โดยเรียงลําดบั จากมากไปหานอ ย ไดแก
ดา นการบริหาร ความสัมพันธกับผูรับบริการ ดานการบริหารทรัพยากรมนุษย ดา นการบริ หารงาน
วชิ าการ ดานการวางแผนเชงิ กลยทุ ธ ดานภาวะผนู าํ ของผบู ริหาร ดานการจัดการสารสนเทศ ดานการ
จดั การทางการเงิน และดา นการจดั การเครือขายการเรียนรูภายนอก โดยสอดคลอ งกับ Jones, A. E.
(2 0 0 3 )14 ศึ ก ษ า วิ จั ย เรื่ อ ง An analysis of the administrative tasks defined in the
performance สําหรบั ปรับปรุงประสิทธิภาพขององคก ร พบวา ดา นการจัดการคณุ ภาพ และการวัด
ประสิทธภิ าพ จะเปนรูปแบบท่ชี วยใหผูบริหารเขาใจถึงหลักการเพ่ือการเปนองคกรท่มี ีประสิทธิภาพ
ขององคก รเพมิ่ ขึ้น ชวยใหบรรลุวัตถุประสงคดา นประสิทธิภาพขององคก ร และทาํ ใหเกดิ การเช่อื มโยง
ของขบวนการเพ่ือใหประสบผลสําเร็จ โดยในการท่ีจะทําใหองคกรมีประสิทธิภาพเพ่ิมข้ึนไดอยางดี
เย่ียมนั้น ดวยการพัฒนาแผนกลยุทธ และตัวประกอบท่ีสําคัญตอความสําเร็จ โดยท่ีตัวประกอบท่ี
สําคัญตอความสําเร็จซ่ึงไดแก การเปนอันหน่ึงอันเดียวกันของการเปนผูมีสวนรวม ในดานคุณภาพ
และการประเมิน ประสิทธิภาพ การเปนทีมท่ีมีความมุงมั่นสูงสุด การยอมรับในการเรียนรู การเปน
เหมือนหุนสวนการวิเคราะหปญหาขององคกร ดานการบริหารทรัพยากรมนุษย เปนภาระงานของ
ผูบริหารในการบริหารจัดการบุคลากรในองคกร ซึ่งบุคลากรในองคกรถือวาเปนทรัพยากรมนุษยที่
ผูบริหารโดยใชท้งั ศาสตรและศิลปในการบริหารจัดการบุคลากรในความรับผิดชอบ โดยการใหความ
เอาใจใสบุคลากรทกุ คนในองคกร เพ่ือความมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลในองคกร ไดแก การสรร
หา การพฒั นา การรักษาบุคลากร และการใชประโยชน โดยสอดคลองกับ วันเพ็ญ เพช็ รัตน พรรัตน
แสดงหาญ และ อธิพล เครือปอง (2556)15 วิจัยเรื่อง การธํารงรักษาและการคงอยูของคนเกง ในนิคม
อุตสาหกรรม พบวา ผูบริหารและพนักงานมีความคิดเห็นตอปจจัยการธํารงรักษาคนเกงโดยรวมไม

14 Jones, A. E. An analysis of the administrative tasks defined in the performance in the operationalizing of the
community education concept in selected elementary School Districts of Cook County Illinois. Dissertation Abstracts
International, 41(10), 4235-A.

15 วันเพญ็ เพช็ รัตน , พรรตั น แสดงหาญ, และอธิพล เครอื ปอง. การธํารงรกั ษาและการคงอยูของคนเกง ในนิคมอุตสาหกรรมแหงหนึ่ง
จังหวัดชลบรุ ี. วารสารการจดั การคณะการจดั การและการทองเทย่ี ว, 6(10), น. 8-12.

สํานกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนิติการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

203

การพัฒนารูปแบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษายคุ 4.0 ทม่ี ปี ระสทิ ธิผลตอ การเปนองคก รคุณภาพของสถานศึกษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

แตกตางกัน 4 ดาน ไดแก ดานบทบาทของหัวหนางาน วัฒนธรรมและสิ่งแวดลอ มในการทํางาน การ
เรียนรูและการพัฒนาและโอกาสความกาวหนาและการใชศักยภาพ สาหรับความสัมพันธระหวาง
ปจจัยการธํารงรักษาคนเกงกับการคงอยูของคนเกงโดยรวมมีความสัมพันธทางบวกกัน และในดาน
การเปรียบเทยี บความคิดเห็นของผบู ริหารและพนักงาน พบวา มคี วามคิดเห็นตอ การคงอยขู องคนเกง
โดยรวมแตกตา งกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติทร่ี ะดับ .05 เนื่องจากในมมุ มองของผูบริหารไมมีความ
มั่นใจวาพนักงานจะคงอยูกับองคกรและองคก รจะไมไ ดร ับความจงรักภักดีจากพนักงาน แตพ นักงาน
ยังคิดวาองคกรเปนเสมอื นครอบครัวของตนเอง มคี วามหมายตอ ตนเองพนักงานไดเปนสวนหนึ่งของ
องคกร และพนักงานมีความภาคภูมิใจทีไ่ ดทํางานอยูกับองคกร ดา นการประกันคณุ ภาพภายใน เปน
การบริหารเพ่ือที่จะไดทราบขีดความสามารถในการจัดการศึกษาของสถานศึกษาวาบรรลุตาม
เปาหมาย หรือ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาหรือไม สามารถนําผลการประเมิน ไปแกไข
ขอบกพรองไดทันที เพ่ือการพัฒนาอยางตอเนื่อง ไดแก การพัฒนาคุณภาพการศึกษา การจัด
กระบวนการเรียนรู การตรวจสอบคุณภาพการศึกษา การประเมินคุณภาพภายในของสถานศึกษา
และจัดทํารายงานประจําป ท่สี อดคลอ งกับ Hawk, B. J. (2004)16 วิจัยเรื่อง ความเขา ใจและการนํา
เกณฑคุณภาพการศึกษาเพ่ือการดําเนินงานท่ีเปนเลิศของระบบ MBNQA มาใชศึกษาในโรงเรียน 2
แหง ในรัฐ Illinois โดยศึกษาการใชโปรแกรมดําเนินงานในดา นกฎเกณฑต าง ๆ เพ่ือประสิทธิผลของ
องคก าร และพฒั นาผูเรยี น พบวาแนวคิดตาง ๆ พฒั นาไดด ีในชวงภาวการณพ ัฒนาระยะที่ 3 ของการ
ใชระบบ MBNQA โดยโรงเรียนพัฒนา วิสัยทัศนองคการ แผนกลยุทธและการวัดประเมนิ ผล ดังนั้น
รูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษา
เขมแข็ง เปนการกําหนดวิสัยทัศน พันธกิจ จุดมุงหมาย กลยุทธ ความรู ความสามารถ สมรรถนะ
ทักษะการบรหิ ารงาน การบรหิ ารคน การบรหิ ารทรพั ยากรตา งๆ แผนปฏิบตั ิการนาํ สูองคก รคุณภาพ

ประเด็นท่ี 3 ผลกระทบทั้งเปาประสงคการจัดการศึกษาที่พึงประสงค ความทาทายการจัด
การศึกษาในการบรรลุเปาประสงค และกลไกการขับเคล่ือนไปสูการปฏิบัติจะสามารถนําพาสถานศึกษา
เขมแข็งของการเปนองคกรคุณภาพไดอยางมีประสิทธิผล ท้ังน้ีเกิดจาก กลไกการขับเคลื่อนไปสูการ
ปฏิบัติของสรางเสริมและพัฒนาสังคมแหงปญญา การเรียนรูอยางตอเน่ืองและตลอดชีวิต สรางเสริม
และพัฒนาสภาพแวดลอมท่ีเอ้ือตอการเรียนรู สรางเสริมและพัฒนาแผนท่ีมุงประโยชนผูเรียนเปน
ฐาน แผนการประเมินสมรรถนะงานตามศักยภาพและยึดสภาพจริง และใชคุณภาพผูเรียนเปน
ตวั ช้ีวัด/บง ช้ี ทสี่ อดคลองกับ วทิ ยากร เชียงกูร (2558 : 76)17 ไดส รปุ สภาวะการศกึ ษาจะปฏริ ปู ใหท ัน
โลกในศตวรรษที่ 21 อาทิ 1) การจัดการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 อันเปนแนวคิดการเรียนรูใหมที่

16 Hawk, B. J. Baldrige criteria for performance excellence in Illinois public schools: Understanding and
Implementation. Retrieved from http://wwwlib.umi.com/dissertations/results?set_num=1

17 วิทยากร เชียงกูร. “รายงานสภาวะการศึกษาไทยป 2557/2558 ของปฏิรูปการศึกษาไทยใหทันโลกในศตวรรษท่ี 21. กรุงเทพฯ:
สํานกั งานกองทุนสนับสนนุ การวิจยั . การจดั การเรยี นรูในศตวรรษท่ี 21 กา วขามสาระวิชาไปสูการเรียนรทู ักษะเพื่อการดาํ รงชีวติ ในศตวรรษใหม.

สํานกั พฒั นาระบบบริหารงานบคุ คลและนิติการ
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

204

การพฒั นารูปแบบการบริหารจดั การศึกษายคุ 4.0 ทีม่ ีประสทิ ธิผลตอการเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

เปล่ียนไปจากเดิม กลาวคือ การศึกษาไทย ไมทําใหผูเรียนเกิดการรูจริงเพราะเมื่อเรียนแลวตองมี
พื้นฐานไปตอความรูใหม วิธีการจัดการเรียนรู ไดแก “การเรียนรูของผูเรียน” ครูและผูเรียนตอง
ปรับเปลี่ยนกระบวนการเรียนรูท้ังในและนอกหองเรียนใหมีความหมายเช่ือมโยงสูชีวิตจริง รวมทั้ง
สามารถพัฒนาทกั ษะท่ีหลากหลายเพ่ือใหก ารเรียนรูน้ัน เปนการเรียนรูเพื่อเผชิญความเปล่ียนแปลง
“การเรียนรูสําหรับครู” คือ เนนการแลกเปล่ียนเรียนรู เนนผูเรียนเปนศูนยกลาง เนนคําถามและ
ปญหา เพ่ือสรางบรรยากาศการเรียนรู ดังนั้น การแลกเปล่ียนวิธีการจัดการเรียนรู การตอยอด
ความรู เปนลักษณะของการแตกขยายความรู สามารถคิดนอกกรอบไดเพราะทักษะของการเรียนรู
คือ กระบวนการเรียนรูที่กลาลองผิดลองถูกโดยผานการเรียนรูไดหลายชองทาง คุณลักษณะที่พึง
ประสงค การเรียนรูสูคุณธรรม ความดีงามเห็นแกสวนรวม การเรียนตลอดชีวิต 2) แนวทางการ
บริหารจัดการศึกษา จากการปรับเปลี่ยนใหเปนองคกรท่ีสามารถเรียนรู (Learning Organization)
และเปนบุคลากรทางการศึกษาที่สามารถเรียนรูไดอยางแทจริง ดังน้ัน การเสริมสรางศักยภาพ
(Empowerment) ให สถาน ศึกษ าแล ะบุ คล ากรสรางน วัตกรรมการเรียน รู ให อิส รภ าพ
สถาบันการศกึ ษาภายใตเงื่อนไขการรับผิดชอบ 3) ปญหาการประเมนิ ผลโดยการปรับเปลี่ยนการระ
เมนิ ผลทง้ั ในสวนการประเมินผลการบริหารจัดการและการประเมินการเรียนรขู องผเู รียน ดงั น้ัน ควร
เปนการประเมินเพ่ือพัฒนา (Formative Evaluation) รวมถึง การวัดอยางอื่น ที่นอกเหนือวิชา
ความรู นอกจากนั้น เทคโนโลยี ไดกลายเปนสวนหนึ่งของวิถชี ีวิตในศตวรรษที่ 21 พฤติกรรมการใช
ชวี ิตของผคู นที่เปล่ียนไป ทงั้ นี้ ศตวรรษที่ 21 ท่เี ปนยุคแหงความรูจากการเปล่ียนแปลงทางสังคมและ
วิถีชีวิต จึงเปนความทาทายของการจัดการศึกษา 4.0 ที่จะตองเอื้อตอการใชทรัพยากรอยางเต็ม
ประสิทธิภาพและการสรางขวัญกําลังใจใหกบั บุคลากรท่ีมีความสามารถ ผูเรียนจะใชเทคโนโลยี เปน
เครื่องมือในการเรียนรูมากขึ้น จําเปนที่บุคลากรการศกึ ษา ตอ งสามารถนําเอาเทคโนโลยีมาประยุกต
ในการจัดการเรียนรู เพื่อใชเปนเครื่องมือในการคนควา พัฒนาความรูอยางตอเน่ือง และมีความรู
ความเขาใจ และมีความสามารถเรียนรูทักษะแหงอนาคตที่สอดคลองกับทักษะแหงศตวรรษท่ี 21
อยางมีประสิทธิภาพ โดยสอดคลองกับ ไพฑูรย พิมดี พรชัย เจดามาน และคณะ (2560 : 94)18
กลาวถึง มาตรฐานการพัฒ นาทางวิชาชีพในศตวรรษท่ี 21 (21st Century Professional
Development)จุดเนน คือ การสรางบุคลากรทางการศกึ ษา ใหเปนผูทีม่ ีทักษะความรูความสามารถ
ในเชิงบูรณาการการใชเครื่องมือและกําหนดยุทธศาสตรสูการปฏิบัติ และสรางใหมีความสามารถใน
การวิเคราะหและกาํ หนดกิจกรรมการเรียนรูไดเหมาะสม สรางความสมบูรณแบบในมิติของการสอน
ดวยเทคนิควิธีการสอนท่ีหลากหลาย สรางใหบุคลากรทางการศึกษาเปนผูมีทักษะความรู
ความสามารถในเชิงลึกเกี่ยวกับการแกปญหา การคิดแบบวิจารณญาณ และทักษะดานอืน่ ๆที่สําคัญ

18 ไพฑูรย พิมดี พรชัย เจดามาน และคณะ การพัฒนาการศึกษาภายใตกรอบประเทศไทย 4.0 สูศตวรรษท่ี 21. วารสารครุศาสตร
อตุ สาหกรรม ปท่ี 16 ฉบับที่ 2 เดอื นพฤษภาคม – สิงหาคม 2560. หนา 92-98.

สํานกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ กิ าร
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

205

การพฒั นารปู แบบการบริหารจดั การศึกษายคุ 4.0 ทม่ี ีประสิทธผิ ลตอ การเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ตอ วิชาชีพ เปนยคุ แหงการสรางสมรรถนะทางวิชาชีพใหเกดิ เพื่อเปน ตัวแบบ (Model) แหงการเรียนรู
ที่จะนําไปสูการสรางทักษะการเรียนรูใหเกิดข้ึนกับผูเรียนไดอยางมีคุณภาพ การสรางใหบุคลากร
ทางการศกึ ษาเปนผูท่มี ีความสามารถวเิ คราะหผ ูเรยี นไดท ้งั รูปแบบการเรียนสติปญญา จุดออน จดุ แข็ง

ชวยใหบ คุ ลากรทางการศกึ ษาไดเกิดการพฒั นาความสามารถใหสูงข้ึนเพอ่ื นําไปใชส ําหรับการกําหนด
กลยุทธทางการศึกษา และจัดประสบการณทางการเรียนไดเหมาะสมกับบริบททางการเรียนรู
สนับสนุนใหเกิดการประเมินอยางตอเน่ืองเพื่อสรางทักษะและเกิดการพัฒนาการเรียนรู แบงปน
ความรูระหวางชุมชนทางการเรียนรูโดยใชชอ งทางหลากหลายในการสื่อสารใหเกิดขึน้ สรางใหเกิดตัว
แบบท่ีมีการพัฒนาทางวิชาชีพไดอยางมั่นคงและย่ังยืน โดยมาตรฐานหลักสูตรและการสอนใน
ศตวรรษท่ี 21 (21st Century Curriculum & Instruction) จุดเนน คือ การสอนใหเกิดทักษะการ

เรียนในศตวรรษท่ี 21 มงุ เนนเชงิ สหวทิ ยาการของสาระวิชา สรา งโอกาสทจ่ี ะประยุกตทกั ษะเชิงบูรณา
การขามสาระเน้ือหา สรางระบบการเรียนรูท่ีเนนสมรรถนะเปนฐาน (Competency-based) สราง
นวัตกรรมและวธิ ีการเรียนรูในเชิงบูรณาการท่ีมีเทคโนโลยีเปนตัวเก้อื หนุน การเรียนรูแ บบสืบคน และ
วิธีการเรียนจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem-based) เพื่อการสรางทักษะข้ันสูงทางการคิด
วเิ คราะห การบรู ณาการแหลง เรียนรู (Learning Resources) จากชุมชนเขามาใชใ นการจดั การเรียนรู
และมาตรฐานสภ าพแวดลอมทางการเรียนรูในศตวรรษท่ี 21 (21st Century Learning

Environment)จุดเนน คือ สรางสรรคแนวปฏิบัติทางการเรียนการสอน การรับการสนับสนุนจาก
บุคลากรและสภาพแวดลอมทางกายภาพที่เกื้อหนุนเพื่อชวยใหการเรียนรูบรรลุผล สนับสนุนทาง
วิชาชีพแกชุมชนในดานการใหการศึกษา การมีสวนรวม การแบงปนส่ิงปฏิบัติที่เปนเลิศระหวางกัน
การบูรณาการหลอมรวมทกั ษะหลากหลายสูการปฏิบัติ สรางผูเรียนเกิดการเรียนรูจากสิ่งท่ีปฏิบัตจิ ริง
ตามบริบท โดยเฉพาะการเรียนแบบโครงงาน สรางโอกาสในการเขาถึงส่ือเทคโนโลยีเคร่ืองมือหรือ
แหลงการเรียนรูที่มีคุณภาพ ออกแบบระบบการเรียนรูท่ีเหมาะสมทั้งการเรียนเปนกลุม การเรียน

รายบุคคล และการนําไปสูการพัฒนาและขยายผลเชิงพื้นท่ี ตลอดจน มาตรฐานในศตวรรษที่ 21
(21st Century Standards) จุดเนน คือ เนนทักษะความรูและความเช่ียวชาญที่เกิดกับผูเรียน สราง
ความรูความเขา ใจในการเรียนในเชิงสหวิทยาการ ท่เี ปนจุดเนน มุงเนนการสรางความรูและเขาใจใน
เชิงลึกมากกวา การสรางความรูแบบผิวเผิน ยกระดับความสามารถผูเรียนดวยการใหข อมลู ท่ีเปนจริง
การใชสื่อหรือเครื่องมือที่มีคุณภาพจากการเรียนรูในสถานศึกษา การทํางานและในการดํารงชีวิต
ประจาํ วัน ผูเรยี นไดเ รียนรูอยางมีความหมายและสามารถแกไ ขปญหาที่เกดิ ข้ึนได และใชหลักการวัด

ประเมินผลที่มีคุณภาพระดับสูง กอปร กับมาตรฐานการประเมินทักษะในศตวรรษที่ 21
(Assessment of 21st Century Skills) จุดเนน คือ สรางความสมดุลในการประเมินผลเชิงคณุ ภาพ
โดยการใชแบบทดสอบมาตรฐานสาํ หรบั การทดสอบยอยและทดสอบรวมสาํ หรับการประเมินผลในช้ัน
เรียน เนนการนําประโยชนของผลสะทอนจากการปฏิบัติมาปรับปรุงแกไขงาน ใชเทคโนโลยีเพ่ือ

สาํ นกั พฒั นาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนิติการ
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

206

การพฒั นารูปแบบการบริหารจัดการศึกษายุค 4.0 ท่ีมีประสทิ ธิผลตอการเปน องคก รคุณภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ยกระดับการทดสอบวัดและประเมินผลใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด สรางและพัฒนาระบบแฟมสะสม
งาน (Portfolios) ใหเปน มาตรฐานและคณุ ภาพ

ในการน้ี รูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ
ของสถานศกึ ษาเขมแข็ง เปนทง้ั ศาสตรและศิลปรวมกันในการกําหนดวิสัยทัศน พนั ธกิจ จุดมุงหมาย
กลยุทธ ความรู ความสามารถ สมรรถนะ ทักษะการบรหิ ารงาน การบริหารคน การบริหารทรัพยากร
ตา งๆ และแผนปฏบิ ัติการนาํ สูองคกรคุณภาพ ทั้งน้ี การนําองคก ารไปสูความมปี ระสิทธผิ ลของผนู าํ ใน
การที่จะรวมพลังเพ่ือทําใหการบริหารจัดการศึกษาบรรลุเปาประสงค ผานการทาํ งานแบบมีสวนรวม
ใหความสําคญั กบั อนาคตและสรางคุณคา อยางตอ เนือ่ งสกู ารเปน องคก ารสมบูรณแบบ

ขอเสนอแนะ

การวิจยั นี้ มีขอ เสนอแนะ ดงั น้ี

ขอเสนอแนะการนาํ ไปประยุกตใช
1. การนํารูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกร

คุณภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง นี้ สามารถนําไปประยุกตใชกับทุกสํานักงานเขตพื้นที่ และ
สถานศกึ ษาได เพราะวาไดผา นกระบวนการวจิ ัยและพฒั นา เปนอยางดแี ละตอ เนอื่ ง

2. เนนสงเสริมใหผูมีสวนไดสวนเสียเขารวมพัฒนา โดยประชาสัมพันธใหเห็น
ความสําคัญของความจําเปนท่ีตองมีสวนรวมในการบริหารจัดการศึกษา4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการ
เปนองคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็งเพื่อยกระดับคุณภาพการจัดการศึกษา และสงเสริมใหทุก
สวนทเี่ ก่ียวของกับการพัฒนา มีความรูค วามเขา ใจในนโยบาย วิสัยทัศน พนั ธกจิ เปา ประสงค กลยทุ ธ
จดุ เนน การพฒั นาและแผนงาน เพือ่ เปน ความรขู องการดําเนินการพัฒนาอยางมปี ระสิทธภิ าพ

3. สามารถนําผลการศึกษานี้ เปนฐานในการพัฒนาบุคลากรทางการศึกษา เพ่ือใหมี
ความกา วหนาและตอเนอื่ ง ท่มี งุ เนน ฐานสมรรถนะของบคุ ลากรในทุกระดับการบริหารจดั การศึกษา

ขอ เสนอแนะเชิงนโยบาย
1. นโยบายควรรับฟงความคิดเห็นและมีการปรึกษาหารอื กับผูเกี่ยวของหรือผูมีสวนได

สวนเสยี ทง้ั นี้ เพ่ือสรา งความรูส ึกเปน เจา ของและความเขาใจในหลกั การของนโยบายโดยทว่ั กนั ซึ่งถอื
เปน ปจจัยสาํ คัญสคู วามสาํ เรจ็ ของการนํานโยบายไปสกู ารปฏิบตั ิอยา งเปน รูปธรรม

2. นโยบายควรมีการกระจายอํานาจการตัดสินใจไปใหผูท่ีอยูใกลปญหา เขตพ้ืนที่
การศกึ ษา สถานศกึ ษา โดยจะสามารถแกไ ขปญหาการศกึ ษาไดอยา งรวดเร็วและเบด็ เสรจ็ ในพ้ืนที่

สํานักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิตกิ าร
สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

207

การพฒั นารูปแบบการบรหิ ารจัดการศึกษายคุ 4.0 ท่มี ีประสิทธิผลตอ การเปนองคกรคุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

การเสริมพลังใหเขตพน้ื ท่ี สถานศึกษา สามารถจัดการศึกษาท่ีตอบสนองความตองการท่ีหลากหลาย
ของผเู รียนและบริบทพนื้ ทไี่ ด และเพือ่ ใหผูเรยี นไดเ รียนรูและพฒั นาตนเองอยางตอเนือ่ ง ควรหนั มาใช
หลกั การวจิ ัยและการปฏิบตั ิจริงเปนฐานในการกําหนดนโยบาย

3. นโยบายควรมกี ารยกระดบั การศึกษาพัฒนาผูเรียน จากการสรางนวัตกรรมการศึกษา
และสภาพแวดลอมทเ่ี อื้อตอ การเรียนรู รวมถึง การ ปรับเปลี่ยนกระบวนทัศใหม ในการขับเคล่ือนให
เกิดวัฒนธรรมการเรียนรูสูการเปนสถานศึกษาคุณภาพและสถานศึกษาแหงการเรียนรู (School
Learning Community: SLC) อยางรอบดา น

ขอเสนอแนะการวิจยั ครง้ั ตอ ไป
การวิจยั แบบเจาะลึกและกวางของการบริหารจัดการศกึ ษาวามกี ารบริหารจัดการศกึ ษา

ทีม่ ีประสิทธผิ ลตอ การเปนองคก รคุณภาพเพอื่ บรรลุผลการยกระดับคณุ ภาพการจัดการศึกษา ตอ ไป

สํานักพฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนิตกิ าร
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

บทที่ 6
รูปแบบการบรหิ ารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอ การเปน

องคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

รูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพของ
สถานศึกษาเขมแข็ง เปนทั้งศาสตรและศิลปรวมกนั ในการกาํ หนดวิสัยทัศน พันธกจิ จุดมุงหมาย กล
ยุทธ ความรู ความสามารถ สมรรถนะ ทักษะการบริหารงาน การบริหารคน การบริหารทรัพยากร
ตา งๆ และแผนปฏบิ ตั ิการนาํ สูองคกรคุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง ดังรูปภาพ 6.1

รปู ภาพ 6.1 รปู แบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทม่ี ปี ระสทิ ธิผลตอ
การเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง

องคป ระกอบรูปแบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทม่ี ปี ระสิทธิผลตอการเปน องคก ร
คณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขมแขง็

การนําองคการไปสูความมปี ระสทิ ธิผลของผูนํา ในการท่ีจะรวมพลงั เพอ่ื ทาํ ใหการบริหารจัด
การศกึ ษาบรรลุเปาประสงค ผานการทาํ งานแบบมสี วนรวม ใหค วามสาํ คัญกบั อนาคตและสรางคณุ คา

209

การพฒั นารปู แบบการบริหารจัดการศกึ ษา 4.0 ที่มปี ระสิทธผิ ลตอการเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

อยางตอเน่ืองสูการเปนองคการสมบูรณแบบ ท้ังนี้ รูปแบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มี
ประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง ประกอบดวย 6 องคประกอบ และ
ตัวช้วี ดั ดงั นี้

การบรหิ ารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสทิ ธิผล
การบริหารจัดการ โดยใชทรัพยากรจากภายในและภายนอกสถานศกึ ษา ที่สงผลให

สามารถบรรลุเปาหมายดานการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพ
ของสถานศึกษาเขมแขง็ โดยอาศัยความรวมมือจากผูบริหาร บุคลกรครูในสถานศึกษา และผูมีสวน
เกีย่ วขอ งทกุ ฝาย ในตวั ชวี้ ดั สําคญั ไดแ ก

1. ผเู รียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสงู
สถานศึกษาไดจัดกิจกรรมหรือโครงการเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของ

ผเู รียนสงผลใหมผี ลสมั ฤทธิ์สูงโดยเฉลี่ยทุกวิชา ไดรบั รางวัลทางดานวชิ าการ และสามารถสอบแขงขัน
เขาศกึ ษาตอในสถานศึกษาอืน่ ไดเพ่มิ ขน้ึ

2. ผเู รียนมีเจตคตทิ ดี่ ี
ผูเรียนมีระเบียบวินัย มีความขยัน อดทน รอบคอบ มีคุณธรรม จริยธรรม

เหมาะสมกับวัยเรียน และมองเหน็ ประโยชนสวนรวม มากกวาประโยชนสวนตน
3. ความสามารถในการปรบั เปลีย่ นและพัฒนาสถานศึกษา
การปฏิบัติงานเพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคของสถานศึกษา โดยมีการปรับปรุง

หลักสูตร ประเมินผลการเรียนและปรับเปล่ียนกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน พัฒนา
นวตั กรรมเพือ่ นํามาใชใ นการจดั การเรยี นรใู หสอดคลอ งกับความตองการและทันตอการเปลยี่ นแปลง

4. ความสามารถในการแกป ญ หาภายในสถานศกึ ษา
การนาํ ผลการเรยี นรูของผเู รยี นมาเปนขอ มลู ในการวางแผนเพอ่ื พัฒนาผลสมั ฤทธิ์

ทางการเรียน และแกปญหาท่ีเกิดจากการเรียนการสอนไดอยางเหมาะสม สามารถปกครองดูแล
ผูเรียนใหม ีระเบียบวินัยเพื่อลดพฤตกิ รรมท่ีเปนปญหาของผูเรียนและครู โดยผูบริหารและครูรวมกัน
วางแผนเพื่อกาํ หนดแนวปฏิบัตใิ นการควบคุมพฤติกรรมของผูเรยี น

5. ความผกู พนั ตอ องคการ
การสรางความรูสึกของบุคลากรท่ีมีตอองคการอยางเปนอันหน่ึงอันเดียวกับ

องคก าร มคี วามประทับใจ และภาคภูมิใจในการเปนสมาชิกขององคการ มีความมุงมั่นในการทาํ งาน
ตลอดจน มสี ว นรว มทําใหอ งคการบรรลเุ ปาหมายท่ีตั้งไว

สาํ นักพฒั นาระบบบริหารงานบคุ คลและนติ ิการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

210

การพัฒนารปู แบบการบริหารจดั การศกึ ษา 4.0 ท่ีมีประสทิ ธผิ ลตอ การเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

6. สมรรถนะของผเู รียน
คุณลักษณะท่ีผูเรียนทุกคนพึงมีและใชไดอยางเหมาะสมในดานการส่ือสาร การ

คิด การแกปญหา การใชทักษะชีวิต และการใชเทคโนโลยี เพื่อผลักดันใหผูเรียนเปนคนดี มีปญญา
และมีความสขุ

ภาวะผูนาํ ทางวิชาการ
การบริหารจัดการศกึ ษาทีผ่ ูบริหารมพี ฤติกรรมเปนแกนนําในเชิงวชิ าการ นําความรู

แนวคิด วิธีการ ตลอดจน เทคโนโลยีตางๆ ท่ีมีประสิทธิภาพมาใชในการบริหารจัดการศึกษาใหเกิด
ประโยชนสูงสุดในการบริหารงาน บริหารบุคลากรทางการศึกษาและผูเรียน มีการกําหนดนโยบาย
และเปาหมายที่ชัดเจน มีการประชุมช้ีแจงการปฏิบัติงานรวมกัน มีการวางแผนการจัดกิจกรรมการ
เรียนการสอน โดยนาํ หลกั สูตรแกนกลางของชาติสูสถานศึกษา วัดผลการเรียนการสอนตามมาตรฐาน
การเรียนรูและตัวช้ีวัดตามหลักสูตร มีการนิเทศการเรียนการสอนของบุคลากรครู และสงเสริม
สนับสนุนวัสดุ อปุ กรณทางการศกึ ษา เพื่อคุณภาพทางการศึกษา จัดหาส่ือวัสดุ อุปกรณส่ิงอํานวย
ความสะดวก เพื่อใชในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ใชแหลงเรียนรูท้ังภายในและภายนอก
หองเรียน สงเสริมบุคลากรใหพัฒนาตนเองดานวิชาการ โดยการจัดประชุม สัมมนา และศกึ ษาดูงาน
เพื่อสงเสริมใหบุคลากรครูเปนแกนนําทางวิชาการ ตลอดจน งานวิจัยในช้ันเรียน เพื่อสรางสรรคงาน
ทางดานวิชาการ อันนําไปสูประสทิ ธิผลตอ การเปนองคกรคุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง ในตัวช้ีวัด
สาํ คัญ ไดแก

1. การมวี ิสยั ทศั นกวา งไกล
1.1 กาํ หนดเปาหมาย ภารกิจ วตั ถุประสงค และแผนงานการปฏบิ ัตงิ านทช่ี ดั เจน

ทั้งในระยะสั้น ระยะกลาง และระยะยาว สรางความเทา เทียมกันในการปฏิบัตงิ านตามศักยภาพของ
บุคลากรแตละบคุ คล ปรับเปลย่ี นกระบวนทัศนบ ริหารจดั การในการสรางวัฒนธรรม คานิยมองคก ร

1.2 การสรางเครือขายและบูรณาการความรวมมือระหวางผูมีสวนไดสวนเสียใน
การขบั เคลือ่ นสถานศึกษาใหบ รรลุตามเปา หมายพัฒนาสูอนาคต

2. การสรา งวฒั นธรรมองคก าร
2.1 สรา งวัฒนธรรมองคก าร ดวยการสื่อสารคา นิยม ความเชอ่ื ทพี่ ฒั นาขึ้นภายใน

สถานศึกษา และสรางความรู ความเขาใจและเจตคติเพ่ือนําไปสูการมีสวนรวมแบบเต็มท่ีสมบูรณ
และมีอิทธิพลตอพฤติกรรมของบคุ ลากรในสถานศกึ ษา ของการขับเคลือ่ นใหบรรลุเปาหมายทกี่ ําหนด
รวมท้ังการสรางแนวทางการปฏิบัติงานหลักใหม ในกระบวนการเปลย่ี นแปลงของสถานศึกษาเขม แข็ง

2.2 การเรียนรูและปรับตัวใหท นั ตอปญหาและสภาพแวดลอมภายในสถานศึกษา
และสภาพแวดลอมภายนอก ตลอดเวลา และนําองคความรู เทคนิคการบริหารจัดการมาปรับเปลี่ยน

สาํ นกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ ิการ
สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

211

การพัฒนารปู แบบการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มปี ระสิทธผิ ลตอการเปน องคก รคุณภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

กระบวนทัศนวัฒนธรรมคา นิยมตามกลยุทธการบริหารจดั การศึกษาท่ีมปี ระสิทธิผลตอการเปน องคกร
คณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

3. การนําพาการเปล่ียนแปลงทด่ี มี าสสู ถานศึกษา
3.1 เขาใจรูปแบบปฏิสัมพันธของบุคลากรทางการศึกษา เขาใจเครือขายการ

สื่อสาร รูจักวธิ ีกํากับติดตาม และประสานกิจกรรมตา งๆได สามารถเผชิญหนา กบั ความขัดแยงได และ
สามารถวิเคราะหระบบและกระบวนการท่ีเกี่ยวของกับการจัดการและบริหารระบบเพ่ือนําไปใชให
เกดิ ประโยชนสูงสุด

3.2 มีความสามารถในการบริหารเงิน และงบประมาณ และทรัพยากรตางๆใน
สถานศึกษา แสวงหาปจจัยสนับสนนุ ทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา กระบวนการตดั สินใจกับการ
จัดการศกึ ษายคุ ใหม สรางจติ สํานึกความรับผดิ ชอบ ใชหลักนิติธรรม หลักความโปรงใส

4. การบริหารความเส่ียง
4.1 บริหารความเสี่ยงในระดับยุทธศาสตร กลยุทธ และความเสี่ยงในระดับ

ปฏบิ ัตใิ นการดําเนนิ งานดา นการเงนิ การคลงั และงบประมาณ
4.2 กําหนดโครงสรางการบริหารจัดการความเสี่ยงท่ีเหมาะสมและระบุหนาที่

ความรบั ผิดชอบอยางชัดเจนโดยถอื วา เปน หนา ท่คี วามรับผิดชอบของทุกคนในสถานศึกษา
5. การทํางานมลี ักษณะเชงิ บรู ณาการ
5.1 การปรบั รปู แบบการทาํ งานใหม ีลักษณะเชิงบูรณาการมคี วามรว มมอื และการ

สรา งเครอื ขา ยใหสถานศกึ ษาทกุ ภาคสวน
5.2 การมุงสูสถานศึกษาที่มีขีดสมรรถนะสูง และสามารถปรับตัวไดอยาง

เหมาะสมกับสภาพการณทีเ่ ปล่ยี นแปลงไปตามสภาพแวดลอ ม
5.3 การสรางบุคลากรใหมคี วามพรอมและความสามารถ มกี ารเรยี นรู มคี วามคิด

รเิ ร่มิ สรางสรรค
5.4 การมีมุมมองระยะยาวและสรา งความยืดหยุน ใหส ถานศึกษาบรรลเุ ปาหมาย

6. สรา งสรรคก ารเปล่ียนแปลงอยา งมกี ลยทุ ธ
6.1 เสริมอํานาจใหกับเพ่ือนรวมอุดมการณในการสรางสรรคการเปลี่ยนแปลง

อยางมีกลยุทธ และใชความคิดเชิงกลยุทธ เพ่ือเปล่ียนแปลงหรือพลิกแพลงไดตามสถานการณท่ี
เปลย่ี นไปเพอ่ื ใหบรรลตุ ามวัตถุประสงคท ี่ตั้งไว

6.2 มีมุมมองหลากหลาย ใชทักษะความคิดในระดับตางๆ ท้ังการประเมินคา
การ สงั เคราะห และการวเิ คราะหอ ยางเหมาะสม

7. การมอี ทิ ธิพลอยา งมีอดุ มการณ
7.1 การมอี ุดมการณ วสิ ยั ทศั น ความสามารถในการบริหารจัดการ

สาํ นักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนติ ิการ
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

212

การพฒั นารปู แบบการบริหารจดั การศกึ ษา 4.0 ทม่ี ปี ระสิทธผิ ลตอการเปนองคก รคุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

7.2 ความเฉลียวฉลาด ความมีสมรรถภาพ ความต้ังใจ การเช่ือมั่นในตนเอง
ความแนวแนในอดุ มการณ ความเชือ่ และคานิยม สรางความรสู กึ เปนหนึ่งเดียวเพือ่ บรรลเุ ปา หมาย

7.3 เปลี่ยนแปลงสถานศึกษาท่ีตนเองรับผิดชอบ ไปสูเปาหมายทด่ี ีกวา และกลา
เปดเผย มีจุดยืน และกลาเผชิญกับความจริง เปดเผยความจริง และสามารถท่ีจะเผชิญกับความ
สลบั ซับซอ น ความคลมุ เครอื ความไมแนน อน สามารถเผชญิ ปญ หาที่เปลย่ี นแปลงอยเู สมอ

8. การใชอ ํานาจตามบทบาทและหนาที่ที่ดีงาม
8.1 ใชอาํ นาจท่ีมีตามตําแหนงท่ีดํารงอยูในสายการบังคับบัญชาของสถานศกึ ษา

ตามอํานาจหนาทขี่ องตําแหนงนั้นอยางเหมาะสม และใชอาํ นาจในการบงั คับ โดยสามารถลงโทษหรือ
ควบคมุ เมอื่ มีพฤติกรรมที่ไมพึงประสงค อยางเหมาะสมและเปนธรรม รวมท้ัง ใชอาํ นาจในความเปน
ผูเช่ียวชาญ จากการมีประสบการณ ความรูหรือทักษะเชิงเทคนิคท่ีคนอ่ืนไมมีและสงผลตอ
ความสาํ เร็จในการทํางานอยางมปี ระสทิ ธิผล

8.2 สรางความจงรักภักดีของบุคลากรในองคกรดวยวิธีการจูงใจ การแสดง
ศักยภาพความเปนผูนําของตนเองและใชเทคนิคตางๆ ในการจูงใจการปฏิบัติงานรวมกัน บรรลุผล
สาํ เร็จตามเปาหมายองคกรและ เปาหมายสว นบุคคล

9. การสรางแรงบนั ดาลใจ
9.1 มีภูมิรู ภูมิธรรม ภูมินาม และแสดงความเปนของแทไมวาจะผานไปนานแค

ไหนกย็ งั คงไว ท่ีไมมีสิง่ ใดมาโนมนา ว หรอื บนั่ ทอนลงได ใชความเล่ือมใสศรัทธาของผอู ืน่ ทเี่ ปนผลจาก
ความนยิ มชมชอบความเคารพนับถอื และความเปนมิตรจากบคุ คลอนื่ ถูกตอ งตามครรลอง

9.2 มีความกลาตัดสินใจที่ดี และขึ้นอยูกับผลประโยชนสวนรวมไมใชสวนตน
และกระตุนช้ีนําใหบุคลากร มีความกระตือรือรน เต็มใจทําในสิ่งท่ีบุคลากรตองการ โดยมีเปาหมาย
ของการจัดการศึกษาและสถานศกึ ษา เปนจุดหมายปลายทาง

9.3 สรา งแรงจูงใจภายใน ใหค วามหมายทา ทายในเรื่องงานของบุคลากร กระตุน
จิต วิญญาณของทีม ใหมีชีวิตชีวา มีการแสดงออก และสรางเจตคติทีด่ ีและการคดิ ในแงบวก ทีจ่ ะทํา
ให บุคลากรสัมผัสกับภาพท่ีงดงามของอนาคต สรางความพึงพอใจในงานใหกับบุคลากรในดาน
คุณภาพ สภาพ หรอื ระดับความรูส ึกพอใจอนั เปนผลสืบเนือ่ งจากความสนใจและทศั นคติของบคุ คลท่ี
มีตองานท่ี ปฏิบัติตามบทบาทและหนาท่ี พัฒนาตนเองใหมีความสามารถในดานตางๆ ยิ่งขึ้น สราง
ผลสาํ เรจ็ ของ การปฏบิ ัติงานท่ีสามารถบรรลวุ ัตถปุ ระสงค และสรางกระบวนการกลมุ ที่มีคุณภาพดีขึ้น
ในดา นความ สามัคคี และความรว มมือรวมแรงใจของทีมงาน

9.4 สรางการฝกคิดและมองส่ิงท่ีอยูรอบตัว การจดบันทึกจะชวยใหเกิดทักษะ
การจํามากระตุนใหเกิดความคิดใหม สรางความคิดหลายแงมุม มานําเสนอใหเกิดรูปแบบท้ังที่เปน
รปู ธรรมและนามธรรมตาง โดยตอ งอาศัยวธิ ีการตา งๆ สรางแรงผลักดัน มาเปนสิ่งเราในการคนหา ที่
จะชวยเสริมใหบุคลากรสามารถคิดอะไรที่แตกตางสรางความคิดหลายแงมุม มานําเสนอใหเกิด

สาํ นักพฒั นาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ ิการ
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

213

การพฒั นารูปแบบการบริหารจดั การศกึ ษา 4.0 ทม่ี ีประสทิ ธผิ ลตอการเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

รูปแบบทง้ั ที่เปนรูปธรรมและนามธรรมตาง โดยอาศยั วิธีการตางๆ ใหมแี นวคิดที่แตกตา งออกไปจาก
กรอบเดิม

9.5 เปดใจและสรางการแลกเปล่ียนทัศนะ ยอมรับความคิดเห็นมุมมองใหม ไม
ปด กน้ั ตัวเองในการเสพความรปู ระสบการณตา งๆ จะชวยใหมีสัมพันธภาพและมีพัฒนาการความคิดดี
กระตุนบุคลากรใหตระหนักถึงปญหาตางๆ ที่เกดิ ขนึ้ และมคี วามตอ งการหาแนวทางใหมม าแกปญหา
ทท่ี าํ ใหบ ุคลากรรสู กึ ไดว าปญ หาที่เกิดขึ้นเปนสิง่ ทที่ าทายและเปนโอกาสทดี่ ที จ่ี ะแกปญหารว มกนั

10. การคาํ นึงถึงความเปนปจ เจกบุคคล
10.1 ความสัมพันธเกี่ยวของกับบุคคลในฐานะเปนผูนําในการดูแลเอาใจใส

บุคลากรเปน รายบคุ คลและทําใหบ ุคลากรรสู กึ มีคุณคาและมีความสาํ คัญ
10.2 พัฒนาสมรรถนะ และศักยภาพของบุคลากรใหสูงข้ึน และมีการปฏิบัติตอ

บุคลากร โดยการใหโอกาสในการเรียนรูสิ่งใหมๆ มอบหมายงานเพ่ือเปนเคร่ืองมอื ในการพัฒนาและ
เปด โอกาสใหบคุ ลากรไดใชความสามารถพิเศษอยา งเต็มท่ี

10.3 เอาใจใสอํานวยบริการ จัดสรร สงเคราะห อนุเคราะหบุคลากรใหไดรับ
ประโยชนสุข ความสะดวกปลอดภยั และใหค วามชวยเหลือในทุกเรือ่ งทีไ่ ดร ับการขอความชวยเหลอื

10.3 ประสานงานในสถานศึกษาใหเกิดการทํางานท่ีราบร่ืน มุงใหเกิด
ประสิทธิภาพในการทํางาน ตามศักยภาพของแตละบุคคล และประสานงานภายนอกใหเกิดภาคี
เครือขา ย

10.4 การพัฒนาอยางตอเน่ืองตามความตองการและความถนัดของแตละบุคคล
เพ่ือใหมีความกา วหนา อยางเทาเทยี มกัน

บรรยากาศสถานศกึ ษา
บรรยากาศสถานศึกษา สถานการณการปฏิสัมพันธทางสังคม ระหวางผูนําและ

บุคลากร ซึ่งองคกรทางการศึกษาน้ันจะประกอบไปดว ยบุคลากรท่ีมที ัศนคติ คานิยมปทัสถาน และ
ความรู ความสามารถของการปฏิบัติงานท่ีแตกตางกัน โดยจะสงผลตอแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของ
บคุ ลากร การปฏิสมั พันธระหวา งกัน บรรยากาศทีเ่ กิดข้ึนระหวา งผูนําและบุคลากรสงผลให มกี ารรับรู
ทางตรงและทางออม โดยบรรยากาศจะเปนแรงกดดันที่สําคัญที่จะมีอิทธิพลตอพฤติกรรมในการ
ปฏิบัติงานของบุคลากรในสถานศึกษา บรรยากาศท่ีบุคลากรมีขวัญดี มีความพอใจ มีแรงจูงใจใฝ
สัมฤทธ์ิสูง รวมมือกันทํางาน มีความสัมพันธฉันทมิตร มีความภูมิใจในสถานศึกษาของตน ทําให
สถานศึกษามีความกาวหนาอยูเสมอ ซึ่งในทางตรงกันขาม ถาเกิดการควบคุม ตรวจตราการทํางาน
ของบุคลากรอยางใกลชิด ไมเช่ือใจและไมไววางใจบุคลากร ทําใหเกิดความเบ่ือหนายตอคําสั่ง
บุคลากรในสถานศึกษาแบงออกเปนกกเปนเหลา การทํางานจะออกมาในรูปขาดการจูงใจในการ
ทาํ งานทเี่ ปนสภาพแวดลอมทางการจัดการศกึ ษาท่เี อื้อตอการจดั การศึกษา ในตัวช้วี ัดสาํ คญั ไดแ ก

สํานักพัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนิตกิ าร
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

214

การพฒั นารปู แบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทมี่ ปี ระสิทธผิ ลตอ การเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

1. การจัดการเรียนการสอน ยึดหลักการดูแลแบบครบวงจรและเทาเทียม เปด
โอกาสใหบุคลากรครูเลือกวิธีการท่ีเหมาะกับผูเรียนของตนไดอยางอิสระ สงเสริมใหผูเรียนคนพบ
ความสามารถตนเอง แรงใจ (Passion) ในการเรียนรูตลอดชีวิต สรางสภาพแวดลอมท่ีทาทายและ
สนุกสนาน ผสมผสานการเรยี นในหองเรียนและนอกหองเรยี นอยา งสมดุล

2. บุคลากรครู เปนหัวใจของการพัฒนาการศึกษา จุดเนน คือ สรางครูคุณภาพสูง
คุณภาพเปนเลิศ คัดเลือกครูเขมขน คัดเลือกครูที่มีความมุงม่ัน และตระหนักในวิชาชีพ บมเพาะ
ทักษะอาชีพครู สงเสริมการสรางเครือขายการพัฒนาตนเองของครู แลกเปล่ียนประสบการณ วาง
ระบบพัฒนาครูอยางครบวงจร ปรบั อัตราเงินเดือนใหสูงเทาวิชาชีพชั้นสูง ยกระดับมาตรฐาน เสนทาง
อาชพี ครมู คี วามกาวหนา

3. เปดโอกาสใหครูเลือกใชว ธิ ีการสอนทเ่ี หมาะสมกับกลุมผูเรียนที่ตนเองรับผิดชอบ
อยางอิสระ จากการสงเสริมการสรางครูและบุคลากรการศึกษาทุกสวนฝาย เปนบุคคลที่มีคุณภาพ
ศักยภาพสูงและเปนเลิศท้ังในแงของการดูแลและจัดการ หรือ ในแงว ิชาการที่เปนผลมาจากการให
ความสําคัญในสมรรถนะ การบมเพาะทักษะอาชีพท่ีมีประสิทธิภาพ จากการไดรับการอบรมและ
ฝกฝนทักษะสูการสงเสริมการเรียนรูที่ดีใหผูเรียนทั้งในแงของกาย จิต สังคมและสุขภาพ ท่ีสงผลตอ
ความยากรูอ ยากเห็นเกดิ การคนพบความสามารถ ศักยภาพภายในตนเองในลักษณะท่กี วา งขวาง เปน
องครวมของระบบการเรยี นรู (Broad-based and holistic learning)

4. เปดโอกาสใหผูเรียนเลือกส่ิงที่จะเรียนรูรองรับความถนัด ความสนใจในแบบ
เฉพาะตัว จากการสรางแรงบันดาลใจการเรียนรูใหมีความกระตือรือรน มีทิศทางเปนของตนเอง มี
ความคิดสรางสรรค นําทางใหต้ังเปาหมายตนเองได ประเมินตนเองได และไดรับโอกาสเพื่อการรวม
ปฏิบัติเชงิ สรา งสรรคในการสรางสภาพแวดลอ มแหงการเรยี นรูของตนเอง

5. โครงสรางหลักสูตรมคี วามเขม ขน มีมาตรฐาน แตใ หโครงสรางหลักสูตรเปนเพียง
กรอบเทานั้น สถานศกึ ษาและครู มีอิสระกําหนดวิธกี ารสอน และจัดการเรียนรเู ตม็ ท่ี การจัดหลักสตู ร
เนนการเรียนรูอยางกวา งขวางและเปน องครวม การออกแบบหลักสูตรและวัดผล เนน ความสอดคลอ ง
กบั หลักสูตรการคดิ

6. การจัดโครงสรางหลักสูตร และกําหนดวิธีการสอน ท่ีเปลี่ยนแกนกลางของการ
เรียนการสอนจากเนื้อหาสาระ เปนการใหผเู รียนเปนศูนยกลาง มีเปาหมายในลักษณะบูรณาการ คือ
(1) เปน เครื่องมอื ในการเรียนการสอน (2) เคร่อื งมือของครูในการพฒั นารปู แบบการถายทอดความรู

7. การประเมิน โดยไมมรี ะบบประเมนิ ดวยขอ สอบกลาง (National test) หรือ มี
สอบวัดผลมาตรฐานนอยคร้ัง หรือ คร้ังเดียวเม่ือจบมัธยมศึกษาตอนปลาย จุดเนนคือ เนนการ
ประเมนิ พัฒนาการเรียนรู (Formative assessment) เปนสวนหนึ่งของกิจกรรมการเรียนรู และให
การประเมนิ ในหองเรียนเปนการสังเกตพัฒนาการ และส่ือสารกบั ผูป กครองอยา งสม่ําเสมอ

สาํ นักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิติการ
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

215

การพฒั นารปู แบบการบรหิ ารจัดการศึกษา 4.0 ทม่ี ปี ระสิทธผิ ลตอการเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

8. การวัดและประเมินผลท่ียึดสภาพจริง จากการประเมินระหวางการเรียนรูอยาง
ตอเน่ือง และประเมินผลเมื่อสิ้นสุดการเรียนวิชาน้ันๆ ท่ีเนนศักยภาพและความสามารถเฉพาะตัว
ผูเรียนเปนหลักทั้งดานวิชาการ และดานที่นอกเหนือจากวิชาการที่ใหความสําคัญกับทักษะการ
ปฏิสัมพันธทางสังคม และทักษะชีวิต นอกเหนือจากองคความรูโดยทั่วไป รวมถึง ทักษะดาน
นวตั กรรม ทกั ษะความคดิ ริเร่ิมสรา งสรรค และความรบั ผดิ ชอบตอสังคม

9. เทคโนโลยีสารสนเทศ ICT เปนปจจยั สงเสริมการเรียนรู ที่ผูเรียนเปนศนู ยกลาง
เนนท่ีเนื้อหาสาระ (Content) และนํามาใชอยางบูรณาการ อยางเหมาะสม สอดคลองกับพัฒนาการ
ของแตล ะชว งวัย

10. การใช ICT ใหเปนกิจกรรมการพัฒนาดานความรู แกน สาระและการบริหารจัด
การศึกษา การบริหารสภาพแวดลอมการเรียนรู เพ่ือพัฒนาทักษะในศตวรรษท่ี 21 จากการมี
นวัตกรรมทางสังคมผานการใช ICT อยางบูรณาการในการแกปญหา (Problem solving) และเพ่ือ
การส่ือสาร การแลกเปลี่ยนเรียนรู จนกระทั่งสามารถสรางส่ือการเรียนรูท่ีเหมาะสมดวยตนเอง โดย
การสรา งโอกาสการเรยี นรทู ี่ใชสอื่ ICT เปน ตวั กลางจากการฝก ฝนทกั ษะ พฒั นาและประเมนิ ผล

การบรหิ ารจดั การคณุ ภาพ
การบริหารจัดการคณุ ภาพของสถานศึกษา ตองคํานึงถึงความคงอยูของสถานศกึ ษา

โดยการที่สถานศึกษาตองรักษาคุณภาพมาตรฐาน อนั เปนปจจัยสาํ คญั ที่จะนําไปสูความมีประสทิ ธิผล
ชวยใหสถานศึกษามคี วามเจริญกาวหนา การดาํ เนินการอยางถูกทิศทางและบรรลุวัตถปุ ระสงคท ่ตี ้ังไว
ตามการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลอ มทั้งภายในและภายนอกของสถานศกึ ษาของตนเอง และตาม
เงอ่ื นไขทางสังคมทแ่ี ตกตางกนั ซงึ่ ตอ งมีการปรบั ตวั การวัดผลสําเรจ็ มีการกําหนดดัชนีวัดคุณภาพและ
วัดความสําเร็จของการดําเนินงานเพื่อเปรียบเทียบผลการดําเนินงานกับสถานศึกษาอื่น ๆ หรือใน
องคก รเดียวกัน เพื่อความคงอยู ที่มุงเนนการเปนองคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง ในตัวชี้วัด
สําคัญ ไดแก

1. การนําองคกร การดําเนินการท่ีแสดงใหปรากฏระบบการนําโรงเรียน (School
leadership system) ซึ่งเปนกระบวนการอิทธิพลที่ฝายบริหารบุคลากรหลักจูงใจใหทีมกําหนด
คานิยมทิศทางและผลงานท่ีคาดหวัง ดานการนําองคกร และการกํากับดูแลองคกรและความ
รบั ผดิ ชอบตอสงั คมในวงกวา ง

2. การวางแผนเชิงกลยุทธ เคร่ืองมือท่ีสําคัญในการพัฒนาไปสูเปาหมายท่ีตองการ
โดยเฉพาะเปาหมายของสถานศกึ ษาของการพัฒนาคุณภาพมาตรฐาน ถือเปนเปาหมายท่ีมีความทา
ทายเปนอยางมากแผนจึงตองมีความชัดเจน เห็นแนวทางการเดินไปสูเปาหมายท่วี างไวในระบบการ
บริหารจัดการดวยระบบคุณภาพโรงเรียนตอ งแสดงใหเห็นกระบวนการในการวางแผนกลยุทธและนํา
แผนสูการปฏิบตั ิ

สาํ นกั พัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนติ ิการ
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

216

การพฒั นารูปแบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทมี่ ปี ระสิทธผิ ลตอการเปน องคก รคุณภาพของสถานศึกษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

3. การมุงเนนผูเรียน การตรวจประเมินถึงวิธีการท่ีสถานศึกษาสรางความผูกพันกับ
ผูเรียนเพ่ือความสําเร็จในระยะยาว กลยุทธในการสรางความผูกพันครอบคลุมถึงวิธีสรางวัฒนธรรม
มุงเนนผูเรียน รวมท้ังวิธีการท่รี ับฟงเสียงของผูเรียน และใชขอ มลู สารสนเทศ เพ่ือปรับปรุงและคน หา
โอกาสในการสรางนวัตกรรม ซ่ึงถือเปนหวั ใจและเปาประสงคข องการจัดการศกึ ษา

4. การวัด การวิเคราะหและการจัดการความรู การตรวจประเมินวาสถานศึกษา
เลือกรวบรวมวิเคราะห จัดการปรับปรุงขอมูลสารสนเทศ และสินทรัพยทางปญญาที่มีการสั่งสม
ความรภู ายใน มีการบรหิ ารจัดการเทคโนโลยีสารสนเทศ นอกจากน้ี ยงั ตรวจประเมนิ วา สถานศกึ ษาใช
ผลการทบทวนเพ่ือปรับปรุงผลการดําเนินการ ซ่ึงการวัด การวิเคราะห และการจัดการความรูเปน
เสมือนเสนทางหลักที่เชื่อมโยงการขับเคลื่อนจากแผนกลยุทธสูการปฏิบัติใหครบวงจรและมีการ
ปอ นกลับเพอ่ื ปรบั ปรงุ การดําเนินงาน

5. การมุงเนนบุคลากร การตรวจประเมินความสามารถของสถานศึกษามีวิธีการใน
การกําหนดขีดความสามารถของบุคลากร อตั รากําลัง และสรา งสภาพแวดลอมการทํางานทีน่ ําไปสผู ล
การดําเนินงานที่ดี นอกจากนี้ เปนการตรวจประเมินวามีวิธีการในการสรางความผูกพัน การจัดการ
และพัฒนาบุคลากรเพือ่ นําศักยภาพมาใชอยางเต็มท่ี สอดคลองไปในทิศทางเดยี วกบั พันธกิจ กลยุทธ
และแผนปฏบิ ตั ิการ

6. การมุงเนนการดําเนินการ วิธีการออกแบบการจัดการ ปรับปรุงระบบงานและ
กระบวนการทํางานเพื่อนําไปสรางคุณคาใหผูเรียนที่ทําใหสถานศึกษาประสบความสําเร็จและย่ังยืน
รวมท้ังการเตรียมความพรอมสําหรับภาวะฉุกเฉินการมุงเนนการดําเนินการ หรือการจัดการ
กระบวนการดําเนินงานหรือกระบวนการเปนหัวใจสําคัญที่สุดของระบบบริหารคุณภาพ จะตอง
ออกแบบกระบวนการ ประกอบดวย กระบวนการหลัก (กระบวนการที่สรางคุณคา) และกระบวนการ
สนับสนุน จะตองเกิดจากผูมีสวนไดสวนเสีย ซึ่งไดแกบุคลากร ผูปกครองและชุมชนรวมกันกําหนด
จะตองเรียงลําดับความสําคัญกระบวนการแตละกระบวนการและออกแบบกระบวนการเพื่อใหนําไป
ปฏบิ ัตอิ ยางมีประสิทธิภาพและประสิทธผิ ล

7. ผลลัพธ ผลสําเร็จจากการดําเนินงานตามวัตถุประสงคเกี่ยวกับหลักสูตรและ
กระบวนการ มุงเนนผูเรียน ผลลัพธบุคลากร ผลลัพธดานการกํากับดูแลสถานศึกษา ระบบการนํา
องคกร และความรับผิดชอบตอสังคมในวงกวาง และภาพรวมผลการดําเนินการดานการเงินและ
สมรรถนะการใหบริการ โดยรวม ไดแก 1) ผลลัพธด านหลักสตู รและกระบวนการ 2) ผลลัพธดานการ
มงุ เนนนักเรียน 3) ผลลัพธดานการมงุ เนนบุคลากร 4) ผลลัพธดานการนําองคกรและการกํากับดูแล
องคก ร และ 5) ผลลัพธด านการเงิน และสมรรถนะการใหบรกิ าร

สํานกั พัฒนาระบบบริหารงานบคุ คลและนิติการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

217

การพฒั นารูปแบบการบริหารจดั การศึกษา 4.0 ทมี่ ีประสทิ ธผิ ลตอ การเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

การบริหารทรพั ยากรมนษุ ย
การบริหารทรัพยากรมนุษยเ ปนภาระงานของผูบริหารในการบรหิ ารจดั การบคุ ลากร

ในองคกร ซ่ึงบุคลากรในองคกรถือวาเปนทรัพยากรมนุษย ที่ผูบริหารตองใชทั้งศาสตรและศิลป ใน
การบรหิ ารจัดการบุคลากร ใหความเอาใจใสบคุ ลากรทุกคน เพอ่ื ความมปี ระสิทธิภาพและประสิทธิผล
ที่สําคัญ คือ การเสาะแสวงหาบุคลากรที่มีหลักเกณฑท่ีชัดเจนเพื่อใหใหไดคนดี มีความรู มี
ความสามารถเหมาะสมกับงาน และตําแหนง สามารถปรับตนเองใหเขากับวัฒนธรรมองคกรได
ดําเนินการพัฒนาบุคลากร ในรูปแบบของการบริหารทรัพยากรบุคคลกบั การพัฒนาทรัพยากรบุคคล
โดยการฝกอบรม มีจุดมุงหมายเพื่อพัฒนาใหบุคลากรมีความรู ความสามารถ ทัศนคติ และ
ประสบการณเ พ่ิมข้นึ มีการประเมินผลการปฏิบัตงิ านอยา งเปนรูปธรรม และทาํ ใหบุคลากรมคี วามพึง
พอใจในการทํางาน โดยดูแลในรูปคาตอบแทนและสวัสดกิ ารท่ีจูงใจเพื่อรกั ษาบคุ ลากรใหอยูนานทส่ี ดุ
ใชบุคลากรใหไดประโยชนสูงสุดตามแนวทางในการจัดแผนกําลังคน ปรับปรุงงาน การหมนุ เวียนงาน
เพ่ือจัดคนใหตรงกับงานที่เหมาะสมกบั ความรู ความสามารถ และทา ทายบคุ ลากรใหอยากทํางาน จน
เกดิ ประสิทธิภาพและประสิทธผิ ลในการจดั การศึกษา ในตัวช้ีวัดสาํ คัญ ไดแก

1. การสรรหา คือ วิธกี ารเสาะแสวงหาบคุ ลากร โดยใชหลกั เกณฑท ่ีชัดเจนเพือ่ ใหได
คนดี มีความรู มีความสามารถเหมาะสมกับงาน หรือตําแหนงหนาท่ี สามารถปรับตนเองใหเขากับ
วัฒนธรรมองคก ารได

2. การพัฒนา คือ วิธีการพฒั นาบุคลากร โดยการฝกอบรม มีจดุ มงุ หมายเพอ่ื พัฒนา
ใหบุคลากรมีความรูความสามารถ ทัศนคติ และมีประสบการณเพ่ิมขึ้น ตลอดจน ประเมินผลการ
ปฏบิ ัตงิ านอยางเปน รปู ธรรม

3. การรักษาบุคลากร คอื ความพยายามท่ีจะทําใหบุคลากรมีความพึงพอใจในการ
ทาํ งาน ตลอดจน การดแู ลในรปู คาตอบแทนและสวสั ดกิ ารท่ีจูงใจ และรักษาบคุ ลากรใหอยนู านทส่ี ดุ

4. การใชประโยชน คือ การใชบุคลากรใหไ ดประโยชนสูงสุดตามแนวทางในการจัด
แผนกําลังคน การปรับปรุงงานการหมุนเวียนงานเพ่ือจัดคนใหตรงกับงาน เหมาะสมกับความรู
ความสามารถและทา ทายบคุ ลากรใหอยากทํางาน

การประกนั คณุ ภาพภายใน
ปจจัยการประกันคุณภาพภายใน เปนคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา ที่ตอง

ดําเนินการอยางตอเน่ืองเพ่ือการพัฒนาอยางตอเน่ือง ตองจัดกิจกรรมท่ีกอใหเกิดความมั่นใจวา
กระบวนการผลิตทุกสวนดาํ เนินไปอยางมีความสัมพันธเก่ยี วเน่ืองกัน วางแผนการทํางานและดําเนิน
กิจกรรมตา ง ๆ อยางเปนระบบ เพื่อใหผลผลิต มีคุณภาพตรงตามมาตรฐานการศึกษา และตรงตาม
ความตองการของผูรับบริการ หรือผูมีสวนเก่ียวของ และมีความพอใจ เพ่ือท่ีจะไดทราบขีด
ความสามารถในการจัดการศึกษาวาบรรลุตามเปาหมาย หรือ มาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษา

สํานักพฒั นาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิติการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

218

การพัฒนารปู แบบการบรหิ ารจดั การศึกษา 4.0 ทีม่ ปี ระสทิ ธผิ ลตอ การเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

หรือไม สิ่งตาง ๆ เหลาน้ี จะสามารถนําไปแกไขขอ บกพรองไดทันที ตองกําหนดมาตรฐานการศึกษา
ของสถานศึกษา จัดทําแผนพัฒนาการจัดการศึกษาที่มุงคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษา และการ
จัดระบบการบริหารและสารสนเทศ การจัดกระบวนการเรียนรูตามหลักสูตร และเสริมหลักสูตร
สถานศึกษา โดยใชเคร่ืองมือ คือ แหลงเรยี นรูทั้งภายในและภายนอกสถานศกึ ษา ในการทาํ ใหผูเรียน
พัฒนา มีการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาของท้ังระดับบุคคล และระดับสถานศึกษา จัดทํา
รายงาน และนําผลการติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาไปใชประโยชนในการปรับปรุงพัฒนา ที่
สําคัญ คือ การประเมนิ การปฏิบัตงิ านและคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาของสถานศกึ ษา
ตองดําเนินการดวยความตระหนัก กําหนดกรอบการประเมินตามคุณภาพมาตรฐานการศึกษาของ
สถานศึกษาอยา งหลากหลาย เพือ่ รกั ษามาตรฐาน และดํารงคงไว ในตัวชี้วัดสําคญั ไดแก

1. การพัฒนาคุณภาพการศึกษาจากวิธีการกําหนดมาตรฐานการศึกษาของ
สถานศึกษา การจัดทําแผนพัฒนาการจัดการศึกษาของสถานศึกษาที่มุงคุณภาพตามมาตรฐาน
การศึกษา และการจดั ระบบการบรหิ ารและสารสนเทศ

2. การจัดกระบวนการเรียนรู เปนกิจกรรมการจัดกระบวนการเรียนรูตามหลักสูตร
สถานศกึ ษา การจัดกระบวนการเรียนรูเสริมหลกั สูตร โดยใชแ หลงเรยี นรู ท้ังภายในและภายนอก เปน
สือ่ หลกั ในการพฒั นาผูเรียน

3. การตรวจสอบคุณภาพการศึกษา เปนการดําเนินการกําหนดผูรับผิดชอบในการ
ติดตามตรวจสอบคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา ท้ังระดับบุคคลและระดับสถานศึกษา การ
รายงานและนําผลการตดิ ตามตรวจสอบคณุ ภาพการศกึ ษาไปใชป ระโยชนใ นการพฒั นาในอนาคต

4. การประเมนิ คุณภาพภายในของสถานศกึ ษา คือ การประเมนิ การปฏิบัติงานและ
คุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษา ดวยความตระหนัก แตงตั้งผูรับผิดชอบในการประเมิน
กําหนดกรอบการประเมนิ ตามคณุ ภาพมาตรฐานการศึกษาของสถานศึกษาอยา งหลากหลาย

5. การจัดทาํ รายงานประจาํ ป คอื การแตง ตั้งผูรบั ผิดชอบจัดทาํ รายงาน การรวบรวม
ขอมลู สารสนเทศ การเขยี นรายงาน และจัดทํารายงานนาํ เสนอผมู ีสวนเก่ยี วของเพ่ือพจิ าณาเหน็ ชอบ

เปา ประสงคห ลักของการจัดการศึกษาขัน้ พ้ืนฐาน

เปาประสงคของการจัดการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน ในศตวรรษที่ 21 ท่พี ึงประสงค ประกอบดวย
สังคมแหงโอกาส (Opportunity society) สังคมท่ีสามารถ (Productive society) สังคมท่ีเปน
ธรรม (Just society) และสังคมคุณธรรม (Moral society) ของการจัดการศึกษาท่ีบมเพาะใหเปน
บุคคลท่ีมีศักยภาพ กลอมเกลาใหเปนบุคคลที่มีคุณธรรม จริยธรรม มีความสุข ชวยนําพาประเทศ
และการศึกษาไปสูระดับการพัฒนาอยางสมดุล ยั่งยืน และเปนสังคมที่อยูดีมีสุข ทั้งนี้ เปาประสงค
หลัก ในระดับมหภาค ทเ่ี ปนเปาหมายปลายทางของการจัดการศึกษา ซึ่งกค็ ือ ผลลัพธของการศกึ ษา

สํานกั พัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนิติการ
สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

219

การพฒั นารูปแบบการบริหารจดั การศกึ ษา 4.0 ที่มปี ระสทิ ธผิ ลตอการเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

(Education output) ประกอบไปดวย 5 เปาประสงคหลัก คือ (1) การเขาถึง (Access) (2) ความ
เทา เทียม (Equity) (3) คุณภาพ(Quality) (4) ประสิทธิภาพ (Efficiency) และ (5) ตอบโจทยบรบิ ทท่ี
เปลี่ยนแปลง (Relevancy) ทง้ั นี้ เปาหมายของการจัดการศกึ ษา คอื คณุ ภาพการศึกษา รวมไปถงึ การ
ตอบโจทยบรบิ ทท่เี ปลี่ยนแปลง

ความทา ทายการขับเคล่อื นการจดั การศกึ ษาสูก ารปฏิบัติ

ความทาทายการขับเคลื่อนการจัดการศึกษาสูการปฏิบัติที่มีนัยสําคัญตอการบรรลุ
เปาประสงคหลัก ของการจัดการศึกษา ทั้งในดานคุณภาพการศึกษา การเขาถึงและเทาเทียม
ประสิทธิภาพ และ ปรับตัวเขากับกระแสการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม ในศตวรรษท่ี 21 ดังน้ัน
การจัดการศึกษาตองกาวเขาสูกระแสใหมของการเปล่ียนแปลง โดยเฉพาะอยางย่ิง ระบบเศรษฐกิจ
ฐานความรู ซ่ึงตองใหความสําคัญกับการพัฒนาทุนมนุษย การใชและตอยอดองคความรู การให
ความสําคัญกับการวิจัยและพัฒนา การพัฒนาวิทยาศาสตร เทคโนโลยี และนวัตกรรม จําเปนตองมี
การวางแผนการพัฒนากําลังคนทเ่ี หมาะสม และจัดการศึกษาใหสอดรับกับกระแสการเปล่ียนแปลง
ทั้งนี้ ประเด็นทาทายและกลไกการจัดการศึกษาทสี่ ามารถตอบสนองกับความทาทายในระดับมหภาค
และระดบั ปจเจก ดังน้ี

ระดบั มหภาค
1. ยกระดับการศกึ ษาเพ่อื พัฒนาผเู รียนใหมีคุณภาพ สอดคลองกับการวางแผนกาํ ลังคน
สงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต และหนุนเสริมการพัฒนาทุนมนุษย อยางเปนองครวมเพ่ือเพิ่มขีด
ความสามารถขณะเดียวกนั ก็เปนการพัฒนาอยางสมดุล บุคลากร และผูเรยี นอยูอยางมีความสุข และ
มีการกินดีอยดู ี
2. สรางสังคมแหงปญ ญา (Wisdom-based society) สรา งสภาพแวดลอมท่ีเออื้ ตอ การ
เรียนรู(Learning supportive environment) ดวยการเปล่ียนแปลงดวยกระบวนทัศนใหม
(Paradigm shift) ปรับเปลีย่ นสงั คมขบั เคลือ่ นใหเ กิดวัฒนธรรมการเรยี นรตู ลอดชีวติ

ระดับปจ เจก
1. สรางมนุษยท่ีสมบูรณ มีจิตที่พรอม มีความแข็งแกรงในสมรรถนะหลักสอดรับ
ศักยภาพการเรียนรูของทุกคน โดยอาศัยการศึกษาเปนเคร่ืองชวยบมเพาะใหเปนบุคคลท่ีมีศักยภาพ
กลอ มเกลาใหเปน บคุ คลทมี่ ีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม
2. สรางความสขุ ในการจัดการศึกษาและการเรียนรู สามารถนําพาการจัดการศึกษาไปสู
ระดับการพัฒนาที่รอบดานทั้งความรู และคุณลักษณะอันพึงประสงคอยางสมดุลและย่ังยืน มิใชการ
มุงเนนเพียงผลสมั ฤทธ์ทิ างวิชาการ หรือ การสอบเพือ่ คะแนนอยา งเดียวอีกตอไป

สาํ นกั พฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนติ กิ าร
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

220

การพัฒนารูปแบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทม่ี ปี ระสิทธิผลตอ การเปนองคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขมแข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

กลไกการเสริมสรางและพัฒนาสกู ารปฏบิ ตั กิ าร

กลไกการเสริมสรางและพฒั นาสูการปฏิบตั ิการ

1. สรางเสริมและพฒั นาสงั คมแหง ปญ ญา การเรยี นรอู ยางตอเนอ่ื งและตลอดชวี ติ
2. สรางเสริมและพัฒนาสภาพแวดลอมท่ีเอ้ือตอการเรียนรู (Supportive learning
environment) เพ่อื สรางมนษุ ยท ่ีสมบรู ณ (ไมใชแ คเนนแตว ิชาการ)
3. สรางเสริมและพัฒนาแผนที่มุงประโยชนผูเรียนเปนฐาน แผนการบริหารจัดการศึกษา
แผนการสรางบรรทัดฐานการปฏิบัติงาน แผนความรวมมือและการสรางสรรค แผนการมุงผลสําเร็จ
ของงาน แผนการสรางองคความรูและพัฒนาการจัดการเรียนรู แผนการประเมนิ สมรรถนะงานตาม
ศักยภาพและยึดสภาพจริง และใชค ุณภาพผูเ รียนเปนตัวชวี้ ดั /บง ชี้

สํานกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนติ ิการ
สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

บทที่ 7

สรุปประเด็นเชิงนโยบายสกู ารปฏบิ ตั กิ าร

การบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลตอการเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษา
เขมแข็ง เปนกลไกหลักในการพัฒนา สงเสริม ปลูกฝง แนวความคิด ความรูเก่ียวกับการจัดการศึกษาขั้น
พ้นื ฐาน ที่เปนตัวแปรหลักของความสามารถในการออกแบบการศึกษาที่เปนขอ ตอ สําคญั ของการพฒั นาทาง
การศึกษาทุกดา น ซงึ่ เปรยี บเสมอื นผลสทุ ธขิ องระบบสปู ลายทางของ การจัดการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน ภายใตการ
เปลี่ยนแปลงแหงศตวรรษท่ี 21 ใหมีประสิทธิภาพนําสูประสิทธิผล ทั้งน้ี การมี แนวปฏิบัติท่ีชัดเจน ต้ังแตผู
กําหนดนโยบาย ผูปฏิบัติ และผูมีสวนไดสวนเสียในทุกภาคสวนท่ีเกี่ยวของกับ การจัดการศึกษา จะตองมี
ความเขาใจในแนวปฏิบัติและมีสวนรวมในการปฏิบัติ จําเปนตองเปลี่ยนถึงรากฐานแนวคิด (Paradigm
shift/ Fundamental change) ของการกําหนดแนวนโยบายสูเพือ่ ใหสามารถจัดเตรียมแผนงานของการจัด
การศึกษาใหมีความสมบูรณพรอมในทุกๆ ดาน มีความชัดเจนในการกําหนดเปาประสงคในการยกระดับ
คณุ ภาพการจัดการศกึ ษาทีช่ ัดเจน สรา งความเขาใจใหทกุ ภาคสวนท่ีเกยี่ วขอ งไดเห็นทิศทางการจดั การศึกษา
เปนไปในทิศทางเดียวกัน กอปร กับมองเห็นความเช่ือมโยงและบูรณาการในการปฏิบัติงานทม่ี ีประสิทธิผล
ตอ การเปนองคก รคณุ ภาพไดอ ยา งเขม แข็ง

ปรัชญาการจัดการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน

ปรัชญาการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานที่เปนรากฐานแหงระบบการศึกษาในศตวรรษที่ 21
จะตอ งเปล่ยี นไป ดงั นี้

1. ปรับเปลี่ยนอัตลักษณ (Identity) โดยการเสริมสรางความรู ความเขาใจเก่ียวกับ
พลวัตการเปล่ยี นแปลงในประชาคมโลก เครอื ขายของประชาคมโลก รวมถงึ การปลุกจิตสาํ นกึ ตอ โลก

2. ปรับเปล่ียนจุดเนน (Reorientation) ท่ีมุงเนนการสรางการเติบโตเพื่อรองรับการ
สรา งและปลดปลอ ยศักยภาพของบุคลากร และผเู รียน เพอ่ื ตอบโจทยส งั คมแหง องคค วามรู

3. ปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน (Paradigm) จากความพยายามเอาชนะธรรมชาติ
(Controlling Nature) มาเปนการอยรู วมกับธรรมชาติ (Living with Nature) พฒั นาอยางยั่งยนื

4. ปรับเปลี่ยนวัฒนธรรม จากการเปนสังคมที่มุงมั่นแข็งขัน ฟาดฟนตองเอาชนะผูอ่ืน
(Competition-driven) มาเปนการทํางานรวมกับผูอื่นในลักษณะเกื้อกูล แบงปน (Collaborative-
culture) คนเกงชวยเหลือคนทดี่ อยกวา โดยเรียกหาส่งิ ท่ดี ที ี่สดุ สาํ หรบั ตนเอง สวนรวมไปพรอ มๆกัน
มีความเมตตา และดําเนนิ ชวี ิตในความเปนมติ รไมตรจี ติ ตอ กนั และกัน

222

การพัฒนารปู แบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทีม่ ปี ระสิทธิผลตอการเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

เปาประสงคห ลกั และความทาทายของการจัดการศกึ ษา

เปาประสงคหลักของการจดั การศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน

เปาประสงคของการจัดการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ในศตวรรษที่ 21 ท่ีพึงประสงค
ประกอบดวย สังคมแหงโอกาส (Opportunity society) สังคมท่ีสามารถ (Productive society)
สังคมทเ่ี ปนธรรม (Just society) และสังคมคุณธรรม (Moral society) ของการจัดการศกึ ษาท่ีบม
เพาะใหเปนบุคคลท่ีมศี ักยภาพ กลอมเกลาใหเปนบุคคลทีม่ ีคณุ ธรรม จริยธรรม มีความสุข ชว ยนําพา
ประเทศ และการศึกษาไปสูระดับการพัฒนาอยางสมดุล ย่ังยืน และเปนสังคมท่ีอยูดีมีสุข ท้ังน้ี
เปาประสงคหลัก ในระดับมหภาค ท่ีเปนเปาหมายปลายทางของการจัดการศึกษา ซ่ึงก็คือ ผลลัพธ
ของการศึกษา (Education output) ประกอบไปดวย 5 เปาประสงคหลัก คือ (1) การ เขาถึง
(Access) (2) ความเทาเทียม (Equity) (3) คุณภาพ(Quality) (4) ประสิทธิภาพ (Efficiency) และ
(5) ตอบโจทยบริบทที่เปล่ียนแปลง (Relevancy) ท้งั น้ี เปาหมายของการจัดการศึกษา คอื คุณภาพ
การศกึ ษา รวมไปถงึ การตอบโจทยบ ริบทท่เี ปลี่ยนแปลง

ความทาทายของการจัดการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน

ความทาทายของการจัดการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน ที่มีนัยสําคัญตอการบรรลุเปาประสงค
หลัก ของการจัดการศกึ ษา ท้ังในดา นคุณภาพการศึกษา การเขา ถึงและเทาเทียม ประสิทธภิ าพ และ
ปรบั ตัวเขากับกระแสการเปล่ียนแปลงของโลกยุคใหม ในศตวรรษที่ 21 ดังน้ัน การจัดการศกึ ษาตอ ง
กา วเขาสกู ระแสใหมข องการเปล่ียนแปลง โดยเฉพาะอยางยิ่ง ระบบเศรษฐกิจฐานความรู ซง่ึ ตองให
ความสําคัญกับการพัฒนาทุนมนุษย การใชและตอยอด องคความรู การใหความสําคัญกับการวิจัย
และพัฒนา การพัฒนาวิทยาศาสตร เทคโนโลยี และนวัตกรรม จําเปนตองมีการวางแผนการพัฒนา
กําลังคนท่ีเหมาะสม และจัดการศึกษาใหสอดรับกับกระแสการเปลี่ยนแปลง ท้ังนี้ ประเด็นทาทาย
ของการจัด การศึกษาท่ตี องสามารถตอบสนองกับความทาทายในระดบั มหภาคและระดับปจ เจก ดังน้ี

ระดบั มหภาค
1. ยกระดับการศึกษาเพื่อพัฒนาผูเรียนใหมีคุณภาพ สอดคลองกับการวางแผน
กําลงั คน สงเสรมิ การเรียนรูตลอดชีวิต และหนุนเสริมการพัฒนาทนุ มนุษย อยางเปนองครวมเพื่อเพิ่ม
ขีดความสามารถขณะเดียวกันก็เปนการพัฒนาอยางสมดุล บุคลากร และผูเรียนอยูอยางมีความสุข
และมกี ารกินดอี ยูดี
2. สรางสังคมแหง ปญญา (Wisdom-based society) สรางสภาพแวดลอมทเี่ อื้อตอ
การเรียนรู(Learning supportive environment) ดวยการเปลี่ยนแปลงดวยกระบวนทัศนใหม
(Paradigm shift) ปรบั เปล่ยี นสงั คมขับเคล่อื นใหเ กดิ วัฒนธรรมการเรยี นรูตลอดชีวิต

สํานักพฒั นาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิติการ
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

223

การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศกึ ษา 4.0 ท่มี ปี ระสิทธผิ ลตอการเปนองคก รคุณภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ระดบั ปจ เจก
1. สรางมนุษยที่สมบูรณ มีจิตท่ีพรอม มีความแข็งแกรงในสมรรถนะหลักสอดรับ
ศักยภาพการเรียนรูของทุกคน โดยอาศัยการศึกษาเปนเคร่ืองชวยบมเพาะใหเปนบุคคลที่มศี ักยภาพ
กลอมเกลาใหเ ปนบุคคลทม่ี ีคณุ ธรรม และจริยธรรม
2. สรางความสุขในการจัดการศึกษาและการเรยี นรู สามารถนําพาการจัดการศึกษา
ไปสูระดับการพัฒนาท่ีรอบดานทั้งความรู และคุณลักษณะอนั พึงประสงคอยางสมดุลและย่ังยืน มิใช
การมงุ เนนเพียงผลสมั ฤทธทิ์ างวิชาการ หรือ การสอบเพอ่ื คะแนนอยา งเดยี วอกี ตอไป

การบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทมี่ ีประสิทธิผลในกลไกการขับเคล่ือน
การจดั การศึกษาข้ันพื้นฐานไปสูการปฏิบตั ิ

การบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธิผลในกลไกการขับเคล่ือนไปสูภาคปฏิบัติ ท่ีเนน
การมสี วนรวมของทุกสว นฝายในลกั ษณะของการรวมรแู ละรว มทราบ การรว มคิดและรว มพัฒนา การ
รวมปฏิบัติการและรวมประเมินผล ในการจัดการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน เพ่ือใหเกิดประสิทธิภาพ นําสู
ประสทิ ธผิ ลและเปนประโยชนสูงสดุ ประกอบดวย

ดา นนโยบายและการจดั การศึกษาเชิงกลยทุ ธ

นโยบายและการจัดการศึกษาเชิงกลยุทธ ทีม่ ีประสิทธิผลตอการเปนองคก รคุณภาพ
ของสถานศกึ ษาเขมแข็ง ประกอบดวย

1. นโยบายท่ีตอบสนองตอการบรรลุซ่ึงผลประโยชนท่ีจะพัฒนาคุณภาพชีวิตและ
ความมั่นคง การจัดการระบบการศึกษาท้ังดานทักษะอาชีพและทักษะชีวิตในการศึกษา การทํางาน
การดํารงชีวิต การวางแผนปฏิบัติการท่ีสอดคลองกับเปาหมายตัวชี้วัดความสําเร็จการดําเนินงาน
ปฏิบตั ิการไดจรงิ การพัฒนาทักษะการคิดวเิ คราะห ความคดิ สรา งสรรค ความเปนพลเมืองในศตวรรษ
ที่ 21 การสรางคลงั ขอมลู สารสนเทศ สอ่ื การจดั บรกิ ารนวัตกรรมผานระบบเทคโนโลยดี ิจทิ ัล

2. สรางระบบการจัดการศึกษาท่ีมีคุณภาพ เนนการสรางพื้นฐาน (Foundation) ที่
ม่นั คงและบูรณาการเพอื่ รองรบั การศกึ ษาและการเรียนรู ตอบสนองตอสังคมแหง การเปลี่ยนแปลงใน
ศตวรรษที่ 21 ใหค วามสาํ คญั กบั ประสทิ ธิภาพ สงเสริมความเทา เทียม เนน สรางความสมดุล

3. สรางบุคลากรและผูเรียนท่ีมีคุณ ภาพและสมบูรณ ทุกดาน ชวยใหพบ
ความสามารถพเิ ศษ รับรูศักยภาพ และมีความกระหายใครเ รียนรูตลอดชวี ิต

4. บริหารจัดการที่สรางสมดุลระหวา งการรวมศนู ยและการกระจายอํานาจ เนนการ
บริหารการศึกษาเชิงพื้นท่ี มากข้ึน โดยสวนกลางเปนผูวางเปาหมาย และแนวทางสําหรับการศึกษา

สาํ นกั พฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนติ กิ าร
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

224

การพัฒนารปู แบบการบริหารจดั การศกึ ษา 4.0 ทีม่ ปี ระสิทธิผลตอ การเปนองคกรคุณภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ขัน้ พ้ืนฐาน และใหอสิ ระในการบริหารจัดการกบั เขตพืน้ ที่การศึกษา ตลอดจนใหอสิ ระกับสถานศึกษา
ในการจดั ทําหลักสตู รและการเรยี นการสอนไดอยางยดื หยุน และเนนการมสี วนรวมของทกุ ภาคสว น

5. สรางฐานสมรรถนะความรู และทักษะการใชเทคโนโลยีอยางบูรณาการ
ดาํ เนินการและการปฏิบัตกิ ารอยางมีเปาหมาย วิเคราะหผลลัพธ วิธีการพัฒนาในรูปแบบบูรณาการ
สามารถเกื้อกูลในทิศทางเชิงบวก พัฒนาและฝกอบรมใหบุคลากรทางการศึกษามีความชํานาญ
กระตุนใหพ ฒั นาความรู และสรางนวัตกรรมเปนของตนเอง

6. สรางวิสัยทัศน ความคิดกวางไกล สามารถตัดสินใจและปญหาตางๆ ใน
สภาวการณท่กี ดดนั รอบรูเ ชิงวชิ าการ และการใชเทคโนโลยีมาประยุกตใชในการบริหารจัดการอยาง
เหมาะสมและคุมคา เนนการทํางานเปนทีมและนํากระบวนการคิดไปใชในการปฏิบัติการใหเกิด
เปา หมายรวมกัน มธี รรมาภิบาลนําความรทู ่ีบูรณาการการบรหิ ารจัดการงาน

7. กําหนดสิ่งจูงใจ หรือ ผลตอบแทน ใหการปฏิบัติงานสัมฤทธิ์ผล เสริมสรางการ
ทาํ งานในลักษณะการเกือ้ กูล เพิ่มขีด ความสามารถการปฏิบัติงาน และสรางความภาคภูมิใจในการ
ทาํ งานและกระตุน ใหท าํ งานอยางเต็มศักยภาพและประสิทธภิ าพ

8. ประเมินผล กํากับ ติดตาม และตรวจสอบผลการปฏิบัติงานอยางสมํ่าเสมอ
ตอ เนอื่ ง การปรบั ปรงุ การปฏิบตั ิงาน โดยใชข อมลู ทไี่ ดจ ากการประเมิน การสรางระบบจดั เกบ็ รวบรวม
ขอมลู ระบบเทคโนโลยีที่คลอบคลมุ พัฒนาและประเมินผลการปฏิบตั งิ านทม่ี ีเปา หมายสอู นาคต

9. สรางเครือขายและสงเสริมความคิดริเริ่มสรางสรรคใหมๆ การสรางบรรยากาศ
การเรียนรูระหวางบุคลากรทุกระดับ ใหอาํ นาจแกผ ูปฏิบัตใิ น การดาํ เนินการตามภาระงาน การสรางความ
เขา ใจ ใชขอ มูลผลปฏบิ ัติงานจากการดําเนนิ งาน

สภาพแวดลอมทางการเรยี นรู

1. การจัดการเรียนการสอน ยึดหลักการดูแลแบบครบวงจรและเทาเทียม เปด
โอกาสใหบุคลากรครูเลือกวิธีการท่ีเหมาะกับผูเรียนของตนไดอยางอิสระ สงเสริมใหผูเรียนคนพบ
ความสามารถตนเอง แรงใจ (Passion) ในการเรียนรูตลอดชีวิต สรางสภาพแวดลอมที่ทาทายและ
สนุกสนาน ผสมผสานการเรยี นในหอ งเรียนและนอกหอ งเรยี นอยา งสมดลุ

2. บุคลากรครู เปนหัวใจของการพัฒนาการศึกษา จุดเนน คือ สรางครูคุณภาพสูง
คุณภาพเปนเลิศ คัดเลือกครูเขมขน คัดเลือกครูท่ีมีความมุงม่ัน และตระหนักในวิชาชีพ บมเพาะ
ทักษะอาชีพครู สงเสริมการสรางเครือขายการพัฒนาตนเองของครู แลกเปลี่ยนประสบการณ วาง
ระบบพัฒนาครอู ยางครบวงจร ปรบั อตั ราเงินเดือนใหสงู เทาวิชาชีพชั้นสูง ยกระดับมาตรฐาน เสนทาง
อาชีพครมู ีความกา วหนา

3. เปดโอกาสใหครูเลือกใชว ิธกี ารสอนทเี่ หมาะสมกับกลุมผูเรียนทีต่ นเองรับผิดชอบ
อยางอิสระ จากการสงเสริมการสรางครูและบุคลากรการศึกษาทุกสวนฝาย เปนบุคคลท่ีมีคุณภาพ

สํานักพฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนติ ิการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

225

การพฒั นารปู แบบการบรหิ ารจดั การศกึ ษา 4.0 ทมี่ ีประสทิ ธผิ ลตอการเปน องคกรคุณภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ศักยภาพสูงและเปนเลิศทั้งในแงข องการดูแลและจัดการ หรือ ในแงวิชาการที่เปนผลมาจากการให
ความสําคัญในสมรรถนะ การบมเพาะทักษะอาชีพที่มีประสิทธิภาพ จากการไดรับการอบรมและ
ฝกฝนทักษะสูการสงเสริมการเรียนรูท่ีดีใหผูเรียนทั้งในแงของกาย จิต สังคมและสุขภาพ ที่สงผลตอ
ความยากรอู ยากเห็นเกิดการคนพบความสามารถ ศกั ยภาพภายในตนเองในลักษณะทีก่ วา งขวาง เปน
องคร วมของระบบการเรียนรู (Broad-based and holistic learning)

4. เปดโอกาสใหผูเรียนเลือกส่ิงที่จะเรียนรูรองรับความถนัด ความสนใจในแบบ
เฉพาะตัว จากการสรางแรงบันดาลใจการเรียนรูใหมีความกระตือรือรน มีทิศทางเปนของตนเอง มี
ความคิดสรางสรรค นําทางใหตง้ั เปาหมายตนเองได ประเมินตนเองได และไดรับโอกาสเพ่ือการรวม
ปฏบิ ตั เิ ชงิ สรา งสรรคใ นการสรา งสภาพแวดลอมแหง การเรียนรูของตนเอง

5. โครงสรางหลักสูตรมีความเขม ขน มีมาตรฐาน แตใหโครงสรางหลักสูตรเปนเพยี ง
กรอบเทา นั้น สถานศกึ ษาและครู มีอสิ ระกําหนดวิธีการสอน และจดั การเรียนรเู ตม็ ท่ี การจัดหลักสตู ร
เนน การเรียนรอู ยางกวางขวางและเปนองครวม การออกแบบหลกั สตู รและวัดผล เนนความสอดคลอ ง
กบั หลักสูตรการคิด

6. การจัดโครงสรางหลักสูตร และกําหนดวิธีการสอน หรือ การจัดการเรียนรูท่ี
เปลี่ยนแกนกลางของการเรียนการสอนจากเน้ือหาสาระมาเปนการใหผูเรียนเปนศูนยกลาง และมี
เปาหมายในลกั ษณะบรู ณาการ คือ (1) เปนเครือ่ งมอื ในการเรียนการสอน (2) เคร่ืองมือของครูในการ
พฒั นารปู แบบการถายทอดความรู

7. การประเมิน โดยไมมรี ะบบประเมินดว ยขอ สอบกลาง (National test) หรือ มี
สอบวัดผลมาตรฐานนอยครั้ง หรือ ครั้งเดียวเม่ือจบมัธยมศึกษาตอนปลาย จุดเนนคือ เนนการ
ประเมินพัฒนาการเรียนรู (Formative assessment) เปนสวนหน่ึงของกิจกรรมการเรียนรู และให
การประเมินในหองเรียนเปนการสังเกตพฒั นาการ และสอ่ื สารกับผปู กครองอยางสมาํ่ เสมอ

8. การวัดและประเมินผลที่ยึดสภาพจริง จากการประเมินระหวางการเรียนรูอยาง
ตอเนื่อง และประเมินผลเมื่อสิ้นสุดการเรียนวิชานั้นๆ ที่เนนศักยภาพและความสามารถเฉพาะตัว
ผูเรียนเปนหลักท้ังดานวิชาการ และดานท่ีนอกเหนือจากวิชาการท่ีใหความสําคัญกับทักษะการ
ปฏิสัมพันธทางสังคม และทักษะชีวิต นอกเหนือจากองคความรูโดยท่ัวไป รวมถึง ทักษะดาน
นวตั กรรม ทกั ษะความคดิ รเิ ริม่ สรา งสรรค และความรบั ผดิ ชอบตอสงั คม

9. เทคโนโลยีสารสนเทศ ICT เปนปจจยั สงเสริมการเรียนรู ท่ีผูเรียนเปนศูนยกลาง
เนนทเี่ น้ือหาสาระ (Content) และนํามาใชอยางบูรณาการ อยางเหมาะสม สอดคลองกับพฒั นาการ
ของแตล ะชว งวัย

10. การใช ICT ใหเปนกจิ กรรมการพัฒนาดานความรู แกนสาระและการบริหารจัด
การศึกษา การบริหารสภาพแวดลอมการเรียนรู เพ่ือพัฒนาทักษะในศตวรรษท่ี 21 จากการมี
นวัตกรรมทางสังคมผานการใช ICT อยางบูรณาการในการแกปญหา (Problem solving) และเพื่อ

สํานกั พฒั นาระบบบริหารงานบคุ คลและนิติการ
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

226

การพฒั นารปู แบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ท่ีมปี ระสิทธผิ ลตอการเปนองคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

การสื่อสาร การแลกเปลี่ยนเรียนรู จนกระท่ังสามารถสรางส่ือการเรียนรูท่ีเหมาะสมดวยตนเอง โดย
การสรา งโอกาสการเรียนรูท ใ่ี ชสือ่ ICT เปนตวั กลางจากการฝกฝนทกั ษะ พฒั นาและประเมินผล

กลไกการขับเคลือ่ นการจัดการศึกษาสูการปฏิบัติอยางเปนรูปธรรม

กลไกการขับเคลื่อนการจัดการศึกษาสูการปฏิบัติอยางเปนรูปธรรม จะประกอบไป
ดว ยแนวทางในการดําเนินการที่สําคัญท้ัง “การปรบั เปลีย่ น” และ “สรางเสริมและพัฒนา” ควบคูกัน
ไป เพ่ือเปนกลไกการจัดการศึกษาข้ันพ้ืนฐานใหดียิ่งขึ้น และสรางเสริมกลไกใหมๆ ใหเกิดขึ้นเพื่อ
ตอบสนองพลวัตการเปลี่ยนแปลงแหงศตวรรษที่ 21 สรางพลังของการเปล่ียนแปลงเพื่อกาวสูการ
สรางสังคมแหงปญญาการเรียนรูอยางสรางสรรค ชวยขับเคลื่อนใหเกิดผลในการพัฒนาการศึกษา
เรียนรูทีม่ ปี ระสิทธผิ ลตอการเปนองคกรคุณภาพ และเปน รากฐานของการพัฒนาอยางแทจริง

การปรบั เปลีย่ น
1. ปรบั เปลย่ี นระบบการผลิตครู และพฒั นาศักยภาพครยู ดึ ฐานสมรรถนะ
2. ปรบั เปลย่ี นการเรียนรูแ หงศตวรรษแหง 21 และสงเสริมการเรยี นรูต ลอดชวี ิต
3. ปรบั เปลี่ยนระบบการประเมนิ เนน การประเมินเพ่ือพฒั นาการเรยี นรู
4. ปรับเปลี่ยนเชงิ โครงสราง และการบรหิ ารจัดการเปล่ียนแปลงเชิงระบบ
5. ปรบั เปลี่ยนแผนปฏบิ ตั กิ ารและการดาํ เนนิ งาน

การเสริมสรา งและพัฒนา
1. สรางเสรมิ และพัฒนาสังคมแหง ปญ ญา การเรยี นรอู ยา งตอ เน่อื งและตลอดชีวติ
2. สรางเสริมและพัฒนาสภาพแวดลอมที่เอื้อตอการเรียนรู (Supportive
learning environment) เพ่อื สรา งมนษุ ยท ่ีสมบรู ณ (ไมใชแคเนน แตว ชิ าการ)
3. สรางเสริมและพัฒนาแผนที่มุงประโยชนผูเรียนเปนฐาน แผนการบริหารจัด
การศึกษา แผนการสรางบรรทัดฐานการปฏิบตั ิงาน แผนความรวมมือและการสรางสรรค แผนการมงุ
ผลสําเร็จของงาน แผนการสรางองคค วามรูและพัฒนาการจัดการเรียนรู แผนการประเมนิ สมรรถนะ
งานตามศกั ยภาพและยึดสภาพจรงิ และใชคณุ ภาพผเู รยี นเปน ตัวชีว้ ดั /บงช้ี

สํานกั พัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนิตกิ าร
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

บรรณานกุ รม

กมล ภปู ระเสรฐิ . (2557). การบริหารงานวิชาการในสถานศกึ ษา. พมิ พครงั้ ที่ 4. กรุงเทพฯ:
ทิปสพับบลเิ คช่นั .

กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2559). การปรบั กระบวนทศั น (Paradigm shift). กรุงเทพฯ : กระทรวง.
เกษม เมษินทรีย. (2559). โลกเปล่ยี น ไทยปรับ. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
เกษม วฒั นชยั . (2559). การพฒั นาคุณภาพการศกึ ษายคุ ไทยแลนด 4.0. กรงุ เทพฯ: อรณุ การพิมพ.
เกษม วัฒนชัย. (2556). ธรรมาภบิ าลกบั บทบาทคณะกรรมการสถานศึกษาขัน้ พ้ืนฐาน. กรงุ เทพฯ:

สํานักนโยบายและแผนการศึกษา.
กัญญามน อนิ หวาง และสุพจน อินหวา ง. (2556). การจดั การทรพั ยากรมนษุ ย. พษิ ณโุ ลก:

มหาวทิ ยาลัยนเรศวร.
กุศลนิ มุสิกุล. (2553). ความรแู ละองคประกอบทจ่ี าํ เปน ในการจดั การเรียนรูในศตวรรษท่ี 20

และ 21. เขา ถงึ ไดจาก: http://theconnectedclassroom.wikispaces.com/Classroom)
ขจรศักดิ์ เขียวนอย. (2559). กระบวนการขบั เคลอ่ื นสถานศึกษาข้ันพนื้ ฐานและรูปแบบ

ความสมั พันธเ ชงิ สาเหตขุ องภาวะผูนําการเปลย่ี นแปลงท่ีมตี อ พฤติกรรมการขบั เคลื่อน
สถานศึกษาสูป ระชาคมอาเซียน. ดษุ ฎนี พิ นธ ปรัชญาดุษฎีบัณฑติ , สาขาวชิ าการวิจัย
พฤตกิ รรมศาสตรป ระยกุ ต , บัณฑิตวทิ ยาลยั , มหาวิทยาลัยศรีนครนิ ทรวโิ รฒ.
ชวงโชติ พนั ธุเวช. (2555). การวจิ ยั เพื่อพฒั นาโรงเรยี นตน แบบดา นการบรหิ ารจัดการสคู วาม
เปนเลิศ ตามปรัชญาการจัดการคุณภาพท่ัวทง้ั องคกร. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏสวน
สุนันทา สถาบนั วิจยั และพฒั นา.
ดาราวรรณ สุขคันธรักษ และประเสริฐ อินทรรักษ. (2557). ยุทธศาสตรการขับเคลื่อนการ
บริหารงานวิชาการของสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานสูประชาคมอาเซียน. วารสารวิชาการ
Veridian E-Journal, 7(1).
ทศพร ศิริสัมพันธ. (2548). ความรูเบ้ืองตนเกี่ยวกับนโยบายสาธารณะ. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ
จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั .
ทองทิภา วิรยิ ะพนั ธุ. (2555). มนษุ ยส มั พนั ธกบั การบริหาร. กรงุ เทพฯ: อินฟอรม ีเดีย บคุ ส.
ธีระ รุญเจริญ. (2553). ความเปนมืออาชีพและบรหิ ารการศกึ ษายคุ ปฏิรูปการศึกษาประเมิน
ภายนอกรอบ 3. พมิ พค รง้ั ท่ี 5. กรุงเทพฯ: ขา วฟา ง.
นิพนธ กนิ าวงศ. (2554). หลักการบริหาร. พิษณุโลก: โรงพิมพตระกูลไทย.
นพพงษ บญุ จติ ราดลุ ย. (2558). โนต ยอ บริหาร. เชยี งใหม : Orange Group Tactics Design.
นพวนา วิภักด์ิ. (2551). ความสัมพันธระหวางภาวะผูนําทางวิชาการของผูบริหารกับประสทิ ธิผล
โรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาหนองคาย. วิทยานิพนธ ครุศาสต
รมหาบณั ฑติ , สาขาวชิ าการบริหารการศึกษา, บณั ฑิตวทิ ยาลัย, มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั อุดรธานี.
บญุ ชม ศรีสะอาด. (2553). การวิจยั เบือ้ งตน . กรงุ เทพฯ: สาํ นกั พมิ พพ ิริยะสาน.

228

การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการศึกษายุค 4.0 ทมี่ ีประสทิ ธผิ ลตอการเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ปฐมพงศ แสงสีจันทร. (2556). ความสัมพันธระหวางกระบวนการบริหารกับความสําเร็จในการ
บริการขององคการบริหารสวนตําบลในเขตอําเภอบานลาด จังหวัดเพชรบุรี.
วารสารวชิ าการ Veridian E-Journal 3(6).

ประเวศ วะส.ี (2553). ศกั ดิ์ศรแี หง ความเปนคน ศักยภาพแหงความสรา งสรรค. (พมิ พครั้งท่ี 4).
กรุงเทพฯ: หมอชาวบา น.

ปรยี าพร วงศอนตุ รโรจน. (2556). หลักการบรหิ ารงานวิชาการทางการศึกษา. กรงุ เทพฯ:
พริ ยิ ะสารศาสตร.

พันวนา พัฒนาอุดมสินคา. (2557). รูปแบบกระบวนการบริหารท่ีสงผลตอการพัฒนาคุณภาพ
การศกึ ษาของสถานศึกษาขั้นพ้นื ฐาน. วารสารมหาวิทยาลัยนครพนม, 3(4).

เพชริน สงคประเสริฐ. (2550). การพัฒนารูปแบบการบริหารงานวิชาการ โดยยดึ หลักการทํางาน
เปนทีมในสถานศึกษาข้ันพื้นฐาน. ดุษฎีนิพนธการศึกษาดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชาการบริหาร
การศกึ ษา,บณั ฑิตวิทยาลัย, มหาวทิ ยาลยั นเรศวร.

ไพรฑูรย พิมดี พรชัย เจดามาน เผชิญ กิจระการ และคณะ. (2560). การพัฒนาการศึกษาภายใต
กรอบประเทศไทย 4.0 สศู ตวรรษท่ี 21. วารสารครุศาสตรอตุ สาหกรรม : 16(2), น. 92-98.

พรชัย เจดามาน. (2556). การจดั การทรพั ยากรมนษุ ยโดยใชหัวใจและมนั สมอง. กรุงเทพฯ:
สูตรไพศาลบวิ เดอร.

พรชัย เจดามาน สนิท ตีเมืองซาย สุทธิพงศ หกสุวรรณ และประมุข ศรีชัยวงษ. (2563). การพัฒนา
คุณลักษณะภาวะผูนําแบบเหนือชั้นอยางยั่งยืนที่สงผลตอความพึงพอใจในงานและความ
ผูกพันองคกรของบุคลากรทางการจัดการศึกษา. วารสารมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร:
มหาวทิ ยาลยั นครพนม. 13(1), น. 71- 82.

ภารดี อนนั ตน าวี. (2559). หลักการแนวคดิ ทฤษฎีและการบรหิ ารทางการศกึ ษา. กรงุ เทพฯ: มนตรี.
มนสั วี ศรีนนท. (2558). วิเคราะหการบริหารการศกึ ษาไทยในศตวรรษท่ี 21 ดวยทฤษฎีการบรหิ าร

การศึกษาเชิงระบบ. วารสารศกึ ษาศาสตร มมร. คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยมหามงกุฎ
ราชวทิ ยาลยั . 3(2). น. 51-57.
มานิต วงศมูล, พิศมัย หาญสมบัติ และชัชภูมิ สีชมภู. (2557). การพัฒนาการบริหารจัดการ
สถานศึกษาเพ่ือรองรับการเปดเสรี ประชาคมอาเซียน สังกัดสํานักงานเขตพน้ื ที่การศึกษา
มัธยมศึกษาเขต 39. รายงานสืบเน่ืองจากการประชุมสัมมนาวิชาการนําเสนองานวิจัย
ระดับชาติและนานาชาติ เครือขายบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏภาคเหนือ ครั้งที่ 15
วันที่ 23 กรกฎาคม 2558 ณ มหาวิทยาลัยราชภฏั นครสวรรค.
รังสรรค อวนวจิ ิตร. (2554). รูปแบบความสมั พันธเ ชิงสาเหตุประสิทธิผลของโรงเรยี นประถมศึกษา
ขนาดเล็ก. ดุษฎีนิพนธปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชาการจัดการ, บัณฑิตวิทยาลัย :
มหาวิทยาลยั ครสิ เตยี น.

สํานักพฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนิตกิ าร
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

229

การพัฒนารูปแบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษายุค 4.0 ทีม่ ปี ระสิทธิผลตอการเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

ราตรี ศรีประไพ และพฤทธิ์ ศิรบิ รรณพิทกั ษ. (2556). การพฒั นากลยุทธการบริหารสูความเปนเลศิ
ของโรงเรียนมาตรฐานสากล ระดับประถมศึกษา. กรุงเทพฯ : กองวิจัยทางการศึกษา
กระทรวงศึกษาธกิ าร.

วันเพ็ญ เพ็ชรัตน พรรัตน แสดงหาญ และอธิพล เครือปอง. (2556). การธํารงรักษาและการคงอยู
ของคนเกงในนิคมอตุ สาหกรรมแหงหน่ึงจังหวัดชลบุรี. วารสารการจัดการคณะการจัดการ
และการทองเที่ยว, 6(10), น. 8-12.

วัฒนา วงศเกียรติรัตน (2558). ศิลปะการกําหนดแผนองคกรสูค วามเปน เลิศ. พิมพคร้ังที่ 3.
กรงุ เทพฯ: สถาบนั เพิ่มผลผลติ .

วิจารณ พานิช. (2554). การศึกษาท่ีมีคุณภาพสําหรับศตวรรษที่ 21. เอกสารประกอบการบรรยาย
ในกําหนดการประชุมวิชาการคร้ังที่ 6 สมาคมเครือขายพัฒนาวิชาชีพอาจารยและองคกร
ระดับอุดมศกึ ษาแหงประเทศไทย (ควอท.) .วนั ที่ 29 กรกฎาคม 2554.

วโิ รจน สารรตั นะ. (2552). หลกั การ ทฤษฎี และประเดน็ ทางการศึกษา. กรุงเทพฯ: อักษราพิพัฒน.
วิทยากร เชียงกูร. (2558). “รายงานสภาวะการศึกษาไทยป 2557/2558 ของปฏริ ูปการศึกษาไทย

ใหท นั โลกในศตวรรษที่ 21. กรงุ เทพฯ: สาํ นกั งานกองทุนสนับสนนุ การวจิ ัย.
วทิ ยา ดานดาํ รงกุล. (2556). การบรหิ าร (Management). กรงุ เทพฯ: เธอรด เวฟ เอ็ดดูเคชน่ั .
วรเดช จันทรศร. (2551). จากนโยบายสูการปฏิบัติ องคความรู ตัวแบบทางทฤษฎีและการประเมิน

ความสําเร็จ ความลม เหลว. กรงุ เทพฯ: พรกิ หวานกราฟฟก.
ศักด์ิดา แดงเถิน. (2555). การบริหารงานโรงเรียนโดยใชหลักการบริหารแบบมุงผลสัมฤทธิ์ ของ

ผูบริหารโรงเรียนตามทัศนะของครู ในสํานักงานเขตภาษีเจริญ สังกัดกรุงเทพมหานคร.
วารสารวจิ ยั และพัฒนา : 4 (1), น. 83-92.
สุวดี อุปปนใจ. (2553). การพัฒนากลยุทธแบบมีสวนรวม ของชุมชนสําหรับสถานศึกษาข้ัน
พื้นฐานในพ้ืนที่สูงภาคเหนือ.วิทยานิพนธดุษฎีบัณฑิต สาขาบริหารการศึกษา ภาควิชาครุ
ศาสตรจฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั .
เสริมศักด์ิ วศิ าลาภรณ. (2556). ภาวะผูนาํ หนวยที่ 5. นนทบรุ :ี มหาวิทยาลยั สโุ ขทยั ธรรมมาธิราช.
สัมฤทธ์ิ กางเพ็ง. (2552). ปจจัยทางการบริหารทม่ี ีอิทธิพลตอประสิทธิผลของโรงเรียน:การพัฒนา
และตรวจสอบความตรงของตัวแบบ. ดุษฎีนิพนธปรัชญาดุษฎีบัณฑิต,สาขาวิชาการบริหาร
การศึกษา, บณั ฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลยั ขอนแกน.
สํานักพัฒนาระบบการบริหารงานบุคคลและนิติการ, สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พื้นฐาน.
(2559) รายงานวิจัย “การเพ่ิมประสิทธิภาพการบริหารงานบุคคล 4.0 ในศตวรรษท่ี 21
ภายใตก รอบยุทธศาสตรชาติเพ่อื ขับเคลื่อนการศกึ ษาอยา งยงั่ ยืน”. กรุงเทพฯ: สํานักงาน.
สํานักทดสอบทางการศึกษา. (2562). แนวทางการนํามาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานสูการปฏิบัติ
และมโนทศั นของผูเก่ียวของ. กรงุ เทพฯ: โฆสติ การพิมพ.

สาํ นกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนติ กิ าร
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

230

การพฒั นารูปแบบการบริหารจัดการศกึ ษายุค 4.0 ทีม่ ีประสิทธผิ ลตอการเปนองคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน. (2560). เกณฑรางวัลคุณภาพ (OBEC QA) ของ
โรงเรียนมาตรฐานสากล. กรุงเทพฯ: สาํ นกั งาน.

สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ. (2559). การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการ
ภาครัฐ. พิมพค ร้ังที่ 3. กรงุ เทพฯ: วิชั่น พริ้นท แอนดมีเดีย.

สํานักงานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา. (2561). รายงานวิจยั “แนวทางการพัฒนาการศกึ ษาไทยกับการ
เตรียมความพรอมสศู ตวรรษที่ 21”. กรงุ เทพฯ: สํานักงาน.

สํานกั งานเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา. (2561). ยุทธศาสตรชาติ ระยะ 20 ป ปรบั ปรุงใหม
(พ.ศ. 2561-2580). กรงุ เทพฯ: สํานกั งาน.

สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (2560). ยุทธศาสตรการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของ
กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. กรุงเทพฯ: สาํ นักงาน.

อดิพล เปยทอง. (2555). การวิเคราะหสังเคราะหปจจัยทางการบริหารที่สงผลตอประสิทธิผลการ
ป ฏิ บั ติ ง า น ข อ ง บุ ค ล า ก ร ค รู ใ น โร งเรี ย น ก า ร ศึ ก ษ า ข้ั น พ้ื น ฐา น เอ ก ช น ใน เข ต ป ริ ม ณ ฑ ล
กรุงเทพมหานคร. ดุษฎีนิพนธ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, สาขาวิชาบริหารการศึกษาและผูนําการ
เปลีย่ นแปลง, คณะศกึ ษาศาสตร, มหาวิทยาลยั อีสเทริ น เอเชยี .

เอนก สุขสวาง. (2550). การพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารงานวิชาการ. สมุทรปราการ:
วิทยาลัยการอาชีพพนัสนิคม.

Alig-Miclcarek, M. J. (2003). A model of school success: Instructional leadership
academic press and student achievement. Ohio: Ohio State University.

Barnard, C. T. (1972). The function of the executive. Cambridge, Massachusetts:
Harvard University.

Bergmann, Jonathan and Aaron Sams. (2012). “Flip Your Classroom: Reach Every
Student in Every Class Every Day”. The United State of America:
International Society for Technology in Education.

Bohn, H. (2002). Government asset and liability management in an era of
vanishing public Debt. Santa Barbara: University of California at Santa Barbara.

C. Gopinath and Julie Siciliano. (2005). Strategize Experiential Exercises in Strategic
Management. 2nd ed. Ohio: Thomson South-Western.

Campbell, R. F. (2017). On the nature of organizational effectiveness.
San Francisco: Jassay Bass.

Caplow, T. (2014). Principles of organization. New York: Harcourt Brace and World.
Cronbach. (1970). The evolution of research. Michigan: U.S.A.

สาํ นกั พัฒนาระบบบริหารงานบคุ คลและนติ กิ าร
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

231

การพฒั นารูปแบบการบรหิ ารจัดการศกึ ษายคุ 4.0 ที่มีประสิทธผิ ลตอ การเปน องคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

David, G. A., & Thomas, M. A. (1989). Effective school and effective teacher. Boston:
Allyn and Bacon.

David, G. A., & Thomas, M. A. (1988). kilmann conflict mode interest.
New York:X/ COM In coporated.

Dejon, William L. (2018). Principles of Management: Text & Cases. Menlo Park,
California: the Benjamin/Cummings Publishing Company, Inc., p. 14

Dessler, G. (2009). framework for human resource management (5 th ed.). Upper
Saddle River, N.J.: Pearson/ Prentice Hall.

Dessler, G. (2009). Essentials of Management. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Dimmock, C., & Walker, A. (2005). Educational leadership: Culture and diversity.

Gateshead: Athenaeum.
Epstein, J. L. (2005). School-initiated Family and Community Partnerships. In T.

Erb (Ed.), This we believe in action: Implementing successful middle level
schools. Westerville, OH: National Middle School Association.
Eisner, G. (1989). Educational connoisseurship and criticism: their form and
functions in educational evaluation, Journal of Aesthetic Evaluation or
Education, 10(1976),pp. 135-150.
Etzioni, A. (2014). Modern organization. Englewood Cliffs, New York: Prentice-Hall.
French and Kingdon. (2010). School effectiveness characteristics and school
incentive reward. Dissertation Abstracts International, 48(4), 329-A.
Greenfield, T. B. (1993). Greenfield on educational administration: Towards a
human science. London: Rout ledge Grieves.
Gibson et al. (1982). Organizations: Behavior structure and Processes (4th ed.).
Austin, TX: Business.
Glueck, W. F. (1980). Management Hinsdale. New York: The Dryden.
Halppin, A. W., & Croft, D. B. (1966). The organizational climate of school. Chicago:
University of Chicago.
Hellriegel, D., Slocum, J. W., & Richard, W. W. (2001). Organizational behavior.
(8th ed.). U.S.A.: South-Western College.
Henry R. Neave. (1987). “Deming’s 14 Point for Management : Framework for
Success. Journal of the Royal Statistical Society Series D. 36(5), pp. 561-570.

สํานกั พฒั นาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิตกิ าร
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

232

การพฒั นารปู แบบการบริหารจดั การศึกษายคุ 4.0 ทีม่ ีประสทิ ธิผลตอ การเปน องคก รคณุ ภาพของสถานศึกษาเขม แข็ง

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

Heck, R. H., Larsen, T. J., & Macrolides, G. A. (1995). Instructional leadership and
school achievement: Validation of a casual model in educational.
Administration Quarterly, 26(2), pp. 94-125.

Hoy, W. K., & Ferguson, J. (2015). A theoretical frame work and exploration of
organization effectiveness of school. Educational Administration Quarterly,
21(2), 117-134.

Hoy and Miskel. (1991). Educational administration: Theory research and practice
(4thed.). Singapore: McGraw-Hill.

Hradesky, J. L. (2015). Total management handbook. New York: McGraw-Hill.
James R. Evans. (2005). Total Quality Management, Organization, and Strategy.

4th ed. (Mason, OH: Thomson/South-Western), p.29.
Keeves, P. J. (1988). Education research, methodology and measurement: An

international Handbook. Oxford: Pergamon.
Kijai, J. J. (1987). School effectiveness characteristics and school incentive reward.

Dissertation Abstracts International, 48(4), 329-A.
Lederman, N. G., J. S., & Abd-El-Khalick, F. (2006). Teaching science in the 21st

century: Alternative certification: Aspirations and realities. The National
Science Teacher Association.
Macaylay, S., Cook, S., & Coldicott, H. (2004). Change management excellence:
Using the four intelligences for successful organizational change. Virginia:
Kogan Page.
Malcolm Baldrige National Quality Award Application [MBNQA]. (2016). Case study of
richland college Dallas County Community College. Retrieved from
http://richlandcollege.edu/assets/uploads/
Mott, P. E. (2012). The characteristic of effective organization. New York:
Harper and Row
Muphy, J. (1990). Focus on curriculum responsibilities. NASSP Bulletin, 74 (525),
pp.1-4.
Person, J. L (2010). An examination of the relationship between participative
management and perceived institutional effectiveness in North Carolina
Community Colleges. Dissertation Abstracts International, 53(15), 1351-A.

สํานกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนิติการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

233

การพฒั นารปู แบบการบรหิ ารจดั การศึกษายคุ 4.0 ที่มปี ระสทิ ธผิ ลตอ การเปนองคก รคุณภาพของสถานศกึ ษาเขมแขง็

Developing Model to Education Management 4.0 of Quality Organization Effectiveness to Sustainability Educational
Institution.

Pearson. (1993). An examination of the relationship between participative
management and perceived institutional effectiveness in North Carolina
Community Colleges. Dissertation Abstracts International, 53(15), 1351-A.

Robbins, S.P. and Coulter M. (2008). Management. Chicago: Pearson Prentice Hall.
Robbins, S.P. (2017). Organization theory: Structure design and applications.

(3rd ed.). Englewood Cliff: Prentice-Hall.
Russell, D., Altealer, E., & Velgen, D. V. (1987). Job related stress social support and

burnout among classroom teacher. Journal of Applie Psychology, 72(2),
pp. 269-274.
Sallis, E. (2013). Total quality management in education. London: Kogan Page.
Simerson, Byron Keith. (2011). Strategic planning: a practical guide to strategy
formulation and execution. San Barbara, California: Pager.
Sweetland, S. R., & Hoy, W. K. (2000). Academic emphasis and student
achievement in Urban elementary schools. New Orleans: Annual Meeting of
the American Educational Association.
Terry, George Robert. (2018). Principles of Management. (5th ed). Homewood
Illinois: Richard D. Irwin, p. 9.
Ubben, C. G., & Hughes, W. L. (1987). The principal: Creative leadership for
effective school. Boston: Allyn and Bacon.
Yulk, C. A. (1989). Leadership in organization. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Zammuto, R. F. (2012). Assessing organizational effectiveness system change
adaptation and strategy. Albany: State University of New York.

สํานกั พัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนิตกิ าร
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ภาคผนวก

235

ภาคผนวก ก

คาอํานาจจาํ แนกและคาความเชอ่ื มั่นของ
เครอ่ื งมอื ท่ใี ชใ นการวิจยั

สํานักพฒั นาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิติการ
สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

236

คาอาํ นาจจาํ แนก และคา ความเช่ือมั่นของแบบสอบถามรูปแบบความสมั พนั ธเชงิ สาเหตขุ องปจ จยั การบรหิ ารจดั
การศกึ ษา 4.0 ทมี่ ีประสิทธิผลตอการเปนองคก รคุณภาพ

การบรหิ ารจดั การศกึ ษา 4.0 ที่มีประสิทธิผล Corrected Item-Total Correlation คาความเช่ือม่ัน

ef1 0.34 คา ความเชื่อม่ันเทา กบั 0.90
ef2 0.38 คา ความเชอ่ื มัน่
ef3 0.61
ef4 0.52 คาความเชื่อมั่นเทากบั 0.86
ef5 0.70 คาความเชือ่ มน่ั
ef6 0.57
ef7 0.54 คาความเชอ่ื มน่ั เทา กับ 0.89
ef8 0.43
ef9 0.56
ef10 0.59
ef11 0.45
ef12 0.70
ef13 0.75
ef14 0.63

ภาวะผนู ําทางวิชาการ Corrected Item-Total Correlation

il1 0.40
il2 0.49
il3 0.52
il4 0.55
il5 0.55
il6 0.67
il7 0.49
il8 0.42
il9 0.49
il10 0.48
il11 0.46
il12 0.50

การบรหิ ารจดั การคุณภาพ Corrected Item-Total Correlation

mq1 0.70
mq2 0.57
mq3 0.59
mq4 0.63
mq5 0.35
mq6 0.45
mq7 0.65
mq8 0.72
mq9 0.58
mq10 0.66
mq11 0.74

สาํ นักพฒั นาระบบบริหารงานบุคคลและนิตกิ าร
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

237

ตอ Corrected Item-Total Correlation คา ความเชอื่ มั่น

การบรหิ ารทรัพยากรมนุษย 0.63 คา ความเชอ่ื มั่นเทากบั 0.90
0.50 คา ความเชอ่ื มน่ั
hr1 0.67
hr2 0.48 คาความเช่อื มัน่ เทากบั 0.91
hr3 0.56 คา ความเชอ่ื มน่ั
hr4 0.70
hr5 0.66 คาความเชื่อมน่ั เทากบั 0.81
hr6 0.73
hr7 0.63
hr8 0.65
hr9 0.58
hr10
hr11 Corrected Item-Total Correlation

การประกนั คณุ ภาพภายใน 0.71
0.62
iq1 0.62
iq2 0.52
iq3 0.62
iq4 0.77
iq5 0.73
iq6 0.54
iq7 0.62
iq8 0.65
iq9 0.81
iq10 0.73
iq11
iq12 Corrected Item-Total Correlation

บรรยากาศสถานศึกษา 0.40
0.21
els1 0.21
els2 0.19
els3 0.59
els4 0.50
els5 0.32
els6 0.57
els7 0.54
els8 0.69
els9 0.71
els10 0.57
els11
els12

สาํ นกั พัฒนาระบบบริหารงานบคุ คลและนติ ิการ
สํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

238

ความพึงพอใจ คาอํานาจจําแนก และคาความเชอื่ ม่นั ของแบบสอบถามความพงึ พอใจ

Corrected Item-Total Correlation คาความเชอ่ื มัน่
1 0.52
2 0.70
3 0.57
4 0.54
5 0.43
6 0.56
7 0.59
8 0.34
9 0.38
10 0.61
11 0.52
12 0.70
13 0.57
14 0.54
15 0.43
16 0.56
17 0.59
18 0.45
19 0.70
20 0.75
21 0.63 คาความเชื่อมนั่ เทากับ 0.92

สาํ นกั พัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนติ ิการ
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

239

คา ความยากงาย คาอํานาจจาํ แนกและคาความเชือ่ มัน่ rtt ของแบบวดั ความรู ความเขาใจ

ขอ ที่ p q pq
1 0.60 0.40 0.24
2 0.53 0.47 0.25
3 0.57 0.43 0.25
4 0.57 0.43 0.25
5 0.57 0.43 0.25
6 0.57 0.43 0.25
7 0.57 0.43 0.25
8 0.57 0.43 0.25
9 0.50 0.50 0.25
10 0.53 0.47 0.25
K = 10
 pq = 0.91

สาํ นักพฒั นาระบบบรหิ ารงานบคุ คลและนิติการ
สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

240

ภาคผนวก ข

เครื่องมือท่ีใชใ นการวิจัย

สํานักพัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนติ กิ าร
สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ

241

แบบสัมภาษณเพ่อื การวิจัย

แนวทางการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ทีม่ ปี ระสิทธิผลตอ
การเปน องคกรคณุ ภาพ

คําชีแ้ จงในการตอบแบบสมั ภาษณ

1. แบบสัมภาษณน้ีมวี ตั ถปุ ระสงคเพอื่ ศกึ ษาแนวทางการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 4.0 ท่ีมปี ระสทิ ธิผลตอการ
เปนองคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แข็ง

2. แบบสมั ภาษณน้ี เปนการสัมภาษณที่ทอ่ี าศัยมุมมองพหุบริบทและวัฒนธรรมของการสัมภาษณช นดิ คํา
ตอ คํา และประโยคตอ ประโยคเพอื่ ใหไ ดขอ มูลท่ีลึกและกวาง

3. แบบสัมภาษณมีท้งั หมด 2 ตอน คือ
ตอนที 1 ขอ มูลเกีย่ วกบั สถานภาพของผูใหขอ มูลหลกั
ตอนท่ี 2 ขอมูลเก่ยี วกับแนวคําถามแนวทางการบรหิ ารจดั การศกึ ษา 4.0 ที่มีประสทิ ธผิ ลตอการเปน

องคกรคณุ ภาพของสถานศกึ ษาเขม แขง็ และการบันทกึ การสัมภาษณ ตามประเดน็ คาํ ถามตอ ไปนี้
1. ปจ จยั ภาวะผูนําทางวิชาการ ในการบริหารจดั การศกึ ษา 4.0 ท่มี ปี ระสิทธผิ ลตอ การเปน องคก ร
คณุ ภาพ
2. ปจจัยการบริหารจดั การคุณภาพในการบรหิ ารจัดการศึกษา 4.0 ทม่ี ีประสิทธิผลตอการเปนองคกร
คุณภาพ
3. ปจจัยการบริหารทรัพยากรมนุษย ในการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปน
องคกรคุณภาพ
4. ปจ จัยบรรยากาศสถานศึกษาในการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ท่ีมีประสิทธผิ ลตอการเปนองคกร
คณุ ภาพ
5. ปจจัยการประกันคุณภาพภายใน ในการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ที่มีประสิทธิผลตอการเปน
องคก รคณุ ภาพ

การวิจัยครั้งน้ี ผูวิจัยหวังเปนอยายิ่งวาจะไดรับความรวมมือในการตอบแบบสัมภาษณจากทาน และ
ขอขอบคณุ มา ณ โอกาสนี้

ขอแสดงความขอบคุณ
คณะวจิ ัย

สํานกั พัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนิติการ
สาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

242

ตอนที 1 ขอ มูลเกยี่ วกบั สถานภาพของผูใหข อมลู หลกั

ชื่อผใู หขอ มลู หลัก................................................................................................................................
สถานภาพของผใู หส มั ภาษณ. ..............................................................................................................

ตอนที่ 2 ขอ มูลเก่ียวกับแนวคาํ ถามแนวทางการบริหารจดั การศึกษา 4.0 ทีม่ ีประสิทธผิ ลตอการเปน องคกรคุณภาพ
ของสถานศึกษาเขมแข็ง และการบันทึกการสัมภาษณ ตามประเดน็ คําถามหลัก ดงั น้ี

1. ในมุมมองของทา นคิดวา “ปจจัยภาวะผูนาํ ทางวิชาการ” ในการบริหารจดั การศึกษา 4.0 ท่มี ีประสิทธิผลตอ การเปน
องคกรคุณภาพ ควรเปน อยา งไร ?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ในมมุ มองของทา นคดิ วา “ปจจยั การบริหารจัดการคณุ ภาพ” ในการบรหิ ารจดั การศกึ ษา 4.0 ท่มี ีประสทิ ธิผลตอการ
เปน องคกรคณุ ภาพ ควรเปน อยา งไร ?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ในมุมมองของทา นคดิ วา “ปจจยั การบรหิ ารทรพั ยากรมนษุ ย ” ในการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ทมี่ ีประสิทธิผลตอ
การเปน องคก รคุณภาพ ควรเปนอยา งไร ?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ในมมุ มองของทานคิดวา “ปจ จัยบรรยากาศสถานศึกษา ” ในการบริหารจัดการศึกษา 4.0 ทม่ี ปี ระสทิ ธิผลตอการ
เปน องคกรคณุ ภาพ ควรเปนอยางไร ?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สํานักพัฒนาระบบบรหิ ารงานบุคคลและนติ ิการ
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ