Prinsip Perakaunan Tingkatan 4

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Home Insert Page Layout Formulas Data Reniew View Add-Ins Acrobat ?

Paste B 10 + a+ Text A Insert A
Clipboard S% Delete Z
I U AA ab Styles Format
A Alignment .0 .00 Cells Sort & Find &
.00 .0 Filter Select
Font Editing
Number

SUM fx =SUM(C5:C22) Pilih menu ‘AutoSum’ dan
‘drag’ kawasan yang
A B CD E F ingin dijumlahkan.

1 Perniagaan Farhan Iskandar =SUM(B5:B22)

2 Imbangan Duga pada 30 April 2016

3 Debit Kredit

4 RM RM

5 Modal 50000

6 Jualan 2830

7 Belian 7500

8 Alatan Pejabat 3500

9 Ambilan 300

10 Gaji 600

11 Sewa 700

12 Pulangan Belian 350

13 Diskaun Diterima 150

14 Akaun Belum Terima: Syameel 930

15 Alat Tulis 100

16 Belanja Pejabat 65

17 Pos 15

18 Derma 50

19 Bank 35700

20 Tunai 3600

21 Tunai Runcit 70

22 Pulangan Jualan 200

23 53330 =SUM(C5:C22)

24 SUM(number1, [number2],...)

Penyediaan Imbangan Duga Mengikut Proses Kitaran Perakaunan

CONTOH 2

Daripada dokumen-dokumen berikut, anda dikehendaki merekodkan urus niaga dalam Buku
Catatan Pertama yang sesuai, pindahkan ke dalam lejar dan sediakan Imbangan Duga pada
31 Januari 2016.

Kedai Alatan Sukan Teja merupakan sebuah perniagaan milikan tunggal yang telah beroperasi
selama dua tahun di Bandar Kulai, Johor. Baki-baki akaun yang diambil daripada buku perakaunan
Kedai Alatan Sukan Teja pada 1 Januari 2016 adalah seperti berikut:

RM
Bank 50 000
Perabot 10 000
Tunai
Inventori 2 500
Akaun Belum Bayar: Fauzan Sport Centre 5 670
2 700
Modal 65 470

Urus niaga berikut berlaku sepanjang bulan Januari 2016:

195

ASAL INVOIS INV8979 RESIT RASMI ASAL
Kedai Perabot Azam Fauzan Sport Centre R765
Jalan Tun Abdul Razak,
Jalan Anggerik 1, Tarikh: 3 Jan 2016
80200 Johor Bahru, Johor.
81100 Johor Bahru, Johor
07-233 9237
07-229 8376

Kepada: Tarikh: 2 Jan 2016
Kedai Alatan Sukan Teja
Jalan Mawar, Diterima daripada: Kedai Alatan Sukan Teja
81000 Kulai, Johor.
Sebanyak: Dua ribu enam ratus lima puluh

Harga Jumlah sahaja.
(RM) (RM)
Bil Butir Unit Untuk bayaran: Menjelaskan baki hutang
1. Rak Pameran 450 2 900.00
(Diskaun tunai RM50.00)
900.00
Tolak Diskaun Niaga 10% RM2 650.00
JUMLAH 90.00 Tunai/No. Cek: CIMB670342
810.00

Ringgit: Lapan ratus sepuluh sahaja

Syarat: 10% 5 hari, 5% 10 hari ––(P–eA–nz–ga–um–ru–s–)– –––(P–Fe–an–ug–zua–run–s–)––
K. & K. di K.
Dokumen 2
–––(P–eT–n–ee–rj–iam–a–)––

Dokumen 1

SALINAN BIL TUNAI BT5678 ASAL INVOIS INV7865
Kedai Alatan Sukan Teja Pembekal Alatan Sukan Unic

Jalan Mawar, Jalan Selesa,

81000 Kulai, Johor 81800 Ulu Tiram, Johor

07-256 7343 07-267 9951

Kepada: Tarikh: 5 Jan 2016 Kepada: Tarikh: 7 Jan 2016
SMK Taman Putri
Batu 21, 81000 Kulai, Johor. Kedai Alatan Sukan Teja

Jalan Mawar, 81000 Kulai, Johor.

Bil Butir Kuantiti Harga Jumlah Bil Butir Harga Unit Jumlah
(unit) seunit (RM) (RM) (RM)
(RM) 1. Bola Sepak 50
2. Bola Baling 35.00 30 1 750.00
1. Bola Sepak 10 75.00 750.00
25.00 750.00
2. Kasut Bola 15 120.00 1 800.00
2 500.00
2 550.00 Tolak Diskaun Niaga 10%
JUMLAH 250.00
Tolak Diskaun Niaga 10% 255.00 2 250.00

JUMLAH 2 295.00 Ringgit: Dua ribu dua ratus lima puluh sahaja

Ringgit: D ua ribu dua ratus sembilan puluh lima Syarat: 10% 5 hari, 5% 10 hari
sahaja K. & K. di K.

Tunai/No. Cek: MBB567890

––––(–P–eT–n–geu–jar–u–s–) ––– –––(P–Te–n–ee–jra–im–a–)–– ––(PR–e–an–hg–mu–rau–ns–)–

Dokumen 3 Dokumen 4

196

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Tarikh: 10 Jan 2016 MEMO
Penerima: Kedai Perabot Azam Kedai Alatan Sukan Teja
Untuk: Menjelaskan hutang Jalan Mawar, 81000 Kulai, Johor.

Baki akhir 49 645 00 07-256 7343
Deposit – –
Jumlah 00 Tarikh: 12 Jan 2016
Cek ini 49 645 00
Baki 810 00 Pengurus telah mengambil dua biji bola sepak
berjumlah RM63.00 untuk didermakan kepada sekolah.
48 835
––––––T––ej–a–––––
BMMB 123102 (Pengurus)

Dokumen 5 Dokumen 6

SALINAN INVOIS INV2340 SALINAN NOTA KREDIT NK235

Kedai Alatan Sukan Teja Kedai Alatan Sukan Teja

Jalan Mawar, 81000 Kulai, Johor Jalan Mawar, 81000 Kulai, Johor

07-256 7343 07-256 7343

Kepada: Tarikh: 17 Jan 2016 Kepada: Tarikh: 18 Jan 2016

Malik Sport Centre Malik Sport Centre

No 51, Jalan Seri Alam, Johor. No 51, Jalan Seri Alam, Johor.

Bil Butir Harga Unit Jumlah Akaun tuan/puan telah dikreditkan seperti berikut:
(RM) (RM)
Harga Jumlah
1. Raket Badminton 300.00 10 3 000.00 Bil Butiran Kuantiti seunit (RM)
(RM)
2. Bulu Tangkis 35.00 10 350.00 1. Raket Badminton 2 300.00 600.00

3 350.00 (dipulangkan

Tolak Diskaun Niaga 10% 335.00 kerana rosak)

JUMLAH 3 015.00 Tolak Diskaun Niaga 10% 60.00

Ringgit: T iga ribu lima belas sahaja JUMLAH 540.00

Syarat: 10% 5 hari, 5% 10 hari Ringgit: Lima ratus empat puluh sahaja
K. & K. di K.

––(–P–e–Mn–ea–ril–mik–a–) –– –(–P–eT–n–ge–uja–ru–s–) – –––––(P–Te–n–ge–jua–ru–s–)–––

Dokumen 7 Dokumen 8

BAUCAR PEMBAYARAN No: 007/1001 BAUCAR PEMBAYARAN No: 008/1001
Kedai Alatan Sukan Teja
Kedai Alatan Sukan Teja Jalan Mawar, 81000 Kulai, Johor.

Jalan Mawar, 81000 Kulai, Johor. 07-256 7343

07-256 7343 Kepada: Tarikh: 25 Jan 2016

Kepada: Tarikh: 20 Jan 2016 Azman bin Saleh

Syarikat Air Johor

Bil Keterangan Jumlah (RM) Bil Keterangan Jumlah (RM)
1 Bil air bulan Januari 135.00
1 Membayar gaji bulan Januari 600.00

Ringgit: Satu ratus tiga puluh lima sahaja Ringgit: Enam ratus sahaja

Tunai/No. Cek: –––(P–eT–n–ge–uj–aru–s–)–– Tunai/No. Cek: –––(P–e–Tn–g–euj–rau–s–)––
–––(P–Ke–n–he–ari–imr–ya–)–– –––(P–Ae–zn–me–ra–imn–a–)––

Dokumen 9 Dokumen 10

197

Penyelesaian

Jurnal Am JA1
Kredit
Tarikh Butir Folio Debit
RM RM
2016 BT5
LA1 50 000 2 700
Jan 1 Bank BT5 10 000 65 470
LA2 68 170
Perabot LB1 2 500
LA3 5 670
Tunai
68 170
Inventori

Akaun Belum Bayar: Fauzan Sport Centre

Modal

(Aset, liabiliti dan ekuiti pemilik pada tarikh ini)

2 Perabot LA1 810
Akaun Belum Bayar: Kedai Perabot Azam LA4 810

(Membeli perabot secara kredit )

12 Derma LA5 63
LA6 63
Belian

(Mengambil 2 biji bola sepak untuk didermakan
kepada sekolah)

Jurnal Belian JB2
Jumlah
Tarikh Butir Folio No. Dokumen
2016 INV7865 RM
Jan 7 Pembekal Alatan Sukan Unic LB2 2 250
31 Akaun Belian (Dt) LA6 2 250

Jurnal Jualan JJ3
Jumlah
Tarikh Butir Folio No. Dokumen
2016 RM
Malik Sport Centre LJ1 INV2340 3 015
Jan 17 Akaun Jualan (Kt) LA7 3 015
31

Jurnal Pulangan Jualan JPJ4
Jumlah
Tarikh Butir Folio No. Dokumen
2016 NK235 RM
Malik Sport Centre LJ1 540
Jan 18 Akaun Pulangan Jualan (Dt) LA8 540
31

198

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Buku Tunai BT5

Tarikh Butir Folio Diskaun Tunai Bank Tarikh Butir Folio Diskaun Tunai Bank
Diberi Diterima

2016 RM RM RM 2016 RM RM RM

Jan 1 Baki b/b JA1 2 500 50 000 Jan 3 Fauzan Sport Centre LB1 50 2 650
5 Jualan LA7 2 295 10 Kedai Perabot Azam LA4 810

20 Kadar Bayaran LA9 135

25 Gaji LA10 600

31 Baki h/b 1 765 48 835

2 500 52 295 50 2 500 52 295

Feb 1 Baki b/b 1 765 48 835 LA11

Lejar Am

Tarikh Butir Folio Akaun Perabot Butir Folio LA1
2016 Amaun Tarikh Baki h/b Amaun
Jan 1 Baki b/b JA1
2 Akaun Belum Bayar: JA1 RM 2016 RM
Kedai Perabot Azam 10 000 Jan 31
10 810
810
10 810
10 810
Feb 1 Baki b/b 10 810

Tarikh Butir Folio Akaun Inventori Butir Folio LA2
JA1 Amaun Tarikh Baki h/b Amaun
2016
RM 2016 RM
Jan 1 Baki b/b 5 670 Jan 31
5 670 5 670
5 670
5 670

Feb 1 Baki b/b

Tarikh Butir Folio Akaun Modal Butir Folio LA3
Amaun Tarikh Baki b/b JA1 Amaun
2016 Baki b/b
RM 2016 RM
Jan 31 Baki h/b 65 470 Jan 1 65 470
65 470 65 470
65 470
Feb 1

Akaun Belum Bayar: Kedai Perabot Azam LA4
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
JA1 RM
2016 RM 2016
810
Jan 10 Bank BT5 810 Jan 2 Perabot
810
810

Tarikh Butir Folio Akaun Derma Butir Folio LA5
JA1 Amaun Tarikh Baki h/b Amaun
2016
RM 2016 RM
Jan 12 Belian 63 Jan 31
63 63
63
63

Feb 1 Baki b/b

199

Tarikh Butir Folio Akaun Belian Butir Folio LA6
JB2 Amaun Tarikh JA1 Amaun
2016 Derma
RM 2016 Baki h/b RM
Jan 31 Akaun Belum Bayar 2 250 Jan 12 63
2 187
31 2 250
2 250
Feb 1 Baki b/b 2 187

Tarikh Butir Folio Akaun Jualan Butir Folio LA7
Amaun Tarikh Amaun
2016 Bank BT5
RM 2016 Akaun Belum Terima JJ3 RM
Jan 31 Baki h/b 5 310 Jan 5 2 295
Baki b/b 3 015
31 5 310
5 310 5 310

Feb 1

Tarikh Butir Akaun Pulangan Jualan Butir Folio LA8
Folio Amaun Tarikh Amaun

2016 RM 2016 RM
540
Jan 31 Akaun Belum Terima JPJ4 540 Jan 31 Baki h/b 540

540

Feb 1 Baki b/b 540

Tarikh Butir Akaun Kadar Bayaran Butir Folio LA9
Folio Amaun Tarikh Amaun

2016 RM 2016 RM
135
Jan 20 Tunai BT5 135 Jan 31 Baki h/b 135

135

Feb 1 Baki b/b 135

Tarikh Butir Folio Akaun Gaji Butir Folio LA10
BT5 Amaun Tarikh Baki h/b Amaun
2016
RM 2016 RM
Jan 25 Tunai 600 Jan 31 600
600 600
600
Feb 1 Baki b/b

Akaun Diskaun Diterima LA11
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
BT5 RM
2016 RM 2016 50
50
Jan 31 Baki h/b 50 Jan 31 Akaun Belum Bayar 50

50

Feb 1 Baki b/b

200

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Lejar Belian

Akaun Belum Bayar: Fauzan Sport Centre LB1
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 JA1 RM
Jan 3 RM 2016
2 700
Bank BT5 2 650 Jan 1 Baki b/b

Diskaun Diterima BT5 50

2 700 2 700

Akaun Belum Bayar: Pembekal Alatan Sukan Unic LB2
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 JB2 RM
RM 2016 2 250
Jan 31 2 250
Baki h/b 2 250 Jan 7 Belian 2 250

2 250

Feb 1 Baki b/b

Lejar Jualan

Akaun Belum Terima: Malik Sport Centre LJ1
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
JPJ4 RM
2016 RM 2016 540
2 475
Jan 17 Jualan JJ3 3 015 Jan 18 Pulangan Jualan 3 015

31 Baki h/b

3 015

Feb 1 Baki b/b 2 475

Kedai Alatan Sukan Teja
Imbangan Duga pada 31 Januari 2016

Debit Kredit
RM
RM
65 470
Bank 48 835 5 310
50
Tunai 1 765 2 250

Perabot 10 810 73 080

Inventori 5 670

Modal

Derma 63

Belian 2 187

Jualan

Pulangan Jualan 540

Diskaun Diterima

Kadar Bayaran 135

Gaji 600

Akaun Belum Bayar: Pembekal Alatan Sukan Unic

Akaun Belum Terima: Malik Sport Centre 2 475

73 080

201

Kekangan dalam Imbangan Duga TIP
Imbangan Duga yang seimbang tidak menggambarkan
ia bebas daripada kesilapan kerana sesetengah kesilapan Cara mengesan kesilapan
tidak akan menjejaskan keseimbangan Imbangan Duga. dalam Imbangan Duga
Kesilapan ini dipanggil kesilapan tidak ketara. • P astikan catatan debit dan

Kesilapan Kesilapan Kesilapan kredit adalah betul.
Prinsip Amaun Ketinggalan • J ika terdapat perbezaan
Satu Urus
Kesilapan antara jumlah debit dan
Tidak Ketara Niaga kredit, semak semua
akaun lejar.
Kesilapan Kesilapan • B ahagikan nilai perbezaan
Saling Terbalik atau dengan 2. Cari jumlahnya.
Kemungkinan jumlah
Mengimbangi Songsang tersalah rekod.
• Semak semula pengiraan
Kesilapan dan baki dalam lejar. Jika
Komisen salah, betulkan lejar dan
Imbangan Duga.
• S emak semula pemindahan
daripada Buku Catatan
Pertama ke dalam lejar
serta catatan dan pengiraan
dalam Buku Tunai. Jika
terdapat kesalahan,
betulkan jurnal, lejar dan
Imbangan Duga.

Kesilapan Ketinggalan Satu Urus Niaga INFO
 B erlaku apabila sesuatu urus niaga langsung tidak Untuk melihat dan memahami
carta aliran kaedah mengesan
direkodkan dalam mana-mana buku perakaunan. kesilapan, sila imbas QR Code
 S ebagai contoh, peniaga telah membuat ambilan wang berikut:

tunai sebanyak RM350 untuk kegunaan sendiri tetapi http://www.cikgusila.com/2008/01/
tiada rekod dibuat. pembetulan-kesilapan.html
(Diakses pada 9 September 2016)
Kesilapan Terbalik atau Songsang
 Berlaku apabila akaun yang sepatutnya didebitkan

telah dikreditkan dan begitulah sebaliknya.
 S ebagai contoh, Akaun Faedah Atas Pinjaman sebanyak

RM300 dikredit dan didebitkan ke Akaun Bank. Catatan
yang sepatutnya ialah Akaun Faedah Atas Pinjaman
RM300 didebitkan dan Akaun Bank dikreditkan.

Kesilapan Komisen
 B erlaku apabila terdapat satu urus niaga direkodkan

menggunakan Sistem Catatan Bergu tetapi ke dalam
akaun perorangan yang salah.
 S ebagai contoh, jualan kepada Rosidah sebanyak
RM2 000 direkodkan dalam Akaun Rasyidah.

202

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Kesilapan Saling Mengimbangi Daya Fikir
 Berlaku apabila kesilapan di bahagian debit telah
Nyatakan jenis kesilapan
diimbangi oleh kesilapan kedua yang berlaku di berikut:
bahagian kredit.
 Sebagai contoh, jumlah belian RM5 640 direkodkan 1 Belanja kenderaan telah
dengan betul dalam Akaun Bank tetapi direkodkan direkodkan dalam Akaun
dengan RM5 460 dalam Akaun Belian. Dalam masa Kenderaan.
yang sama, sewa diterima RM1 970 telah direkodkan
dengan tepat dalam Akaun Bank tetapi direkodkan 2 Pembayaran kepada
RM1 790 dalam Akaun Sewa Diterima. Akaun Belum Bayar Zamri
sebanyak RM657 telah
Kesilapan Prinsip tersalah rekod oleh kerani
 B erlaku apabila sesuatu urus niaga direkodkan dalam akaun dengan jumlah
RM567 dalam Buku
akaun yang salah tetapi mematuhi peraturan Sistem Tunai.
Catatan Bergu.
 S ebagai contoh, belanja membaiki kenderaan sebanyak 3 Pemilik telah membuat
RM600 telah didebitkan dalam Akaun Kenderaan. ambilan barang niaga
Sepatutnya, urus niaga ini direkodkan dalam Akaun untuk kegunaan sendiri
Belanja Membaiki Kenderaan. tetapi belum direkodkan
dalam mana-mana
Kesilapan Amaun buku perakaunan.
 B erlaku apabila jumlah amaun sesuatu urus niaga
4 Faedah Atas Pinjaman
direkodkan dengan amaun yang salah dalam Buku telah didebitkan dalam
Catatan Pertama dan dipindahkan ke dalam lejar. Buku Tunai dan dikreditkan
 S ebagai contoh, pulangan jualan oleh Syahmi RM550 dalam Akaun Faedah
telah direkodkan sebagai RM505 di dalam Jurnal atas Pinjaman.
Pulangan Jualan dan dipindahkan ke dalam Akaun
Pulangan Jualan.

LATIHAN MINDA 6.1

1 Nyatakan fungsi Imbangan Duga.

2 Imbangan Duga yang seimbang tidak semestinya tepat. Terangkan.

3 Maklumat berikut diambil daripada Perniagaan Perabot Best pada 31 Disember 2016:

RM

Bank 28 000

Tunai 3 000

Akaun Belum Terima 2 500

Akaun Belum Bayar 3 500

Modal 30 000

Sewa 1 200

Komisen Diterima 1 570

Faedah atas Simpanan 480

Kadar Bayaran 860

Insurans 3 600

Jualan 14 970

Belian 10 500

Pulangan Belian 520

Diskaun Diberi 340

Pulangan Jualan 1 040

Anda dikehendaki menyediakan Imbangan Duga pada 31 Disember 2016.

203

6.2 HUBUNGAN ANTARA IMBANGAN DUGA, STANDARD PEMBELAJARAN
INVENTORI AKHIR DAN PENYATA KEWANGAN
Murid boleh:
Inventori
Inventori merujuk kepada barang niaga yang dimiliki • Menerangkan maksud
untuk dijual semula dan merupakan Aset Semasa bagi inventori.
sesebuah perniagaan.
• M enerangkan maksud
Inventori bagi sebuah perniagaan. sistem inventori berkala
dan sistem inventori
Bagi perkilangan, inventorinya terdiri daripada bahan berterusan.
mentah, barang separuh siap dan barang siap.
• M enerangkan keperluan
menentukan nilai inventori
akhir untuk penyediaan
Penyata Pendapatan.

• Menyediakan kad
inventori dan mengira
inventori akhir.

• M enentukan inventori
akhir.

• M erekodkan inventori
akhir dalam Jurnal Am
dan lejar.

• M enerangkan hubungan
Imbangan Duga dengan
inventori akhir (sistem
inventori berkala) dalam
penyediaan Penyata
Pendapatan dan Penyata
Kedudukan Kewangan.

GLOSARI

PERKILANGAN: Penggunaan
alatan dan sebuah medium
pemprosesan untuk menukar
bahan mentah menjadi
barangan siap.

Inventori bagi sebuah perkilangan.

Sistem Inventori
Penilaian Sistem Inventori

Sistem Inventori Berkala Sistem Inventori Berterusan
204

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Sistem Inventori Berkala
 D alam sistem ini, peniaga tidak menyimpan rekod

inventori yang keluar dan masuk.
 I nventori akan ditentukan pada akhir suatu

tempoh perakaunan.
 Pengiraan inventori akan dijalankan secara manual

iaitu menghitung inventori satu persatu.
 Sistem ini biasanya digunakan oleh perniagaan berskala

kecil dan sederhana.

Kedai runcit ini menggunakan
sistem inventori berkala.

Perniagaan berskala kecil dan sederhana biasanya menggunakan TAHUKAH ANDA?
mesin tunai runcit dalam urus niaga mereka setiap hari. Mesin ini Pasar raya GIANT, TESCO,
AEON dan lain-lain pasar
tidak dapat mengesan pergerakan keluar dan masuk inventori. raya besar menggunakan
sistem inventori berterusan.
Sistem Inventori Berterusan Pengiraan inventori akan
 Dalam sistem ini, peniaga akan dapat mengesan direkodkan dalam sistem
apabila pelanggan
pergerakan keluar dan masuk bagi setiap inventori membayar harga barang di
perniagaannya. kaunter pembayaran.
 M elalui sistem ini, rekod inventori akan mempamerkan
kuantiti, kos seunit, jumlah kos belian dan kos jualan Daya Fikir
inventori serta baki akhir inventori. Berikan dua kelebihan sistem
 Nilai dan kuantiti inventori sentiasa dikemas kini. Ini inventori berterusan.
membolehkan pesanan inventori yang baharu dapat
dilakukan dengan mudah pada masa yang tepat dan GLOSARI
mengikut kuantiti yang diperlukan. TEMPOH PERAKAUNAN: Tempoh
 P ergerakan inventori akan direkodkan secara terperinci. perniagaan bagi jangka masa
Ini kerana setiap inventori barang niaga akan dilekatkan tertentu.
kod bar yang akan diimbas oleh mesin pengimbas.
 Sistem ini biasanya digunakan oleh pasar raya besar 205
seperti TESCO, AEON dan MYDIN.

Daya Fikir

Selain pasar raya besar,
nyatakan perniagaan lain
yang menggunakan sistem
inventori berterusan ini.

Mesin pengimbas dan kod bar membolehkan penilaian inventori INFO
berterusan dijalankan.
Penilaian untuk inventori
Inventori akan dinilai pada akhir tempoh perakaunan. Ia dinyatakan dalam MFRS 102.
bertujuan untuk menghitung kos jualan dan untung kasar. MFRS: Malaysian Financial
Reporting Standard
D alam Akaun Perdagangan dan Untung Rugi, inventori
akhir perlu dinilai untuk menghitung nilai kos jualan dan Sumber: www.masb.org.my
seterusnya nilai untung kasar.

Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM RM

Jualan 75 000

Tolak Pulangan Jualan (450)
Jualan Bersih 74 550

Tolak Kos Jualan

Inventori Awal 3 500

Belian 48 000
Tolak Pulangan Belian (650)

Tambah Angkutan Masuk 47 350
340

Insuran atas Belian 500

48 190

Kos Barang untuk Dijual 51 690
Tolak Inventori Akhir (6 500)

Kos Jualan (45 190)

Untung Kasar 29 360

Penilaian Inventori Akhir Inventori akhir akan memberi
Untuk memudahkan urusan penilaian inventori, peniaga kesan kepada nilai kos jualan
yang menggunakan Sistem Inventori Berkala perlu seterusnya menentukan
menyediakan kad inventori. jumlah untung kasar. Nilai
Setiap urus niaga yang melibatkan pergerakan inventori inventori akhir yang tinggi
akan direkodkan dalam kad inventori. akan menyebabkan untung
kasar yang tinggi dan
perniagaan terikat dengan
nilai inventori yang tinggi.

206

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Peniaga akan mengetahui harga kos inventorinya melalui kad inventori ini.

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki
Dokumen Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

RM RM RM RM RM RM

Contoh kad inventori

Inventori akhir akan dinilai mengikut nilai yang terendah antara harga kos dengan
harga pasaran.

CONTOH 3

Urus niaga berikut diambil daripada perniagaan Puan Hanis yang menjalankan perniagaan Kedai
Perabot di Pasir Gudang. Puan Hanis ingin menghitung inventori akhirnya. Berikut merupakan
senarai harga inventori pada 1 Januari dan urus niaga yang terlibat dengan inventori ditunjukkan
melalui dokumen-dokumen di bawah:

Kad Inventori 1: Rak pameran

Bil Tarikh Dokumen No. Kuantiti Masuk Keluar Baki
Dokumen Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2016 RM RM RM RM RM RM
Jan 1 30 450 13 500

Kad Inventori 2: Kerusi

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Amaun Keluar Baki
Dokumen Kuantiti Harga Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2016 RM RM RM RM RM RM

Jan 1 10 55 550

SALINAN INVOIS INV2340 ASAL INVOIS INV4658

Kedai Perabot Hanis Kedai Perabot TT

Jalan Jaya 1, 84000 Pasir Gudang, Johor Jalan Mawar, 84000 Kulai, Johor

07-299 7373 07-253 6979

Kepada: Tarikh: 2 Jan 2016

Butik Meera Kepada: Tarikh: 5 Jan 2016

Jalan Masai, Pasir Gudang, Johor. Kedai Perabot Hanis

Harga Jumlah Jalan Jaya 1, Pasir Gudang, Johor.
(RM) (RM)
Bil Butir Unit Harga Jumlah
1. Rak Pameran (RM) (RM)
450 3 1 350 Bil Butir Unit

1. Kerusi 55.00 20 1 100.00

1 350 1 100.00
135
Tolak Diskaun Niaga 10% Tolak Diskaun Niaga
JUMLAH 1 215
JUMLAH 1 100.00

Ringgit: S eribu dua ratus lima belas sahaja Ringgit: S eribu seratus sahaja
Syarat: 10% 5 hari, 5% 10 hari
Syarat: 10% 5 hari, 5% 10 hari K. & K. di K.

K. & K. di K.

––(–P–eM–n–ee–reir–ma–a–) –– –(–P–eH–n–ga–un–riu–ss–) – ––(–P–eH–n–ea–rni–mis–a–) –– ––(P–e–nT–g–Tu–ru–s–)–

207

ASAL NOTA KREDIT NK235 MEMO
Kedai Perabot TT Kedai Perabot Hanis
Jalan Mawar, 84000 Kulai, Johor. Jalan Jaya 1, 84000 Pasir Gudang, Johor.

07-253 6979 07-299 7373
Tarikh: 12 Jan 2016
Kepada: Tarikh: 6 Jan 2016
Pengurus telah mengambil sebuah kerusi bernilai
Kedai Perabot Hanis RM55 untuk kegunaan sendiri.

Jalan Jaya 1, Pasir Gudang, Johor. –––––H––a–n–is–––––
(Pengurus)
Akaun tuan/puan telah dikreditkan seperti berikut:

Bil Butiran Kuantiti Harga Jumlah
seunit (RM)
(RM)

1. Kerusi dipulangkan 5 55.00 275.00

kerana rosak

JUMLAH 275.00

Ringgit: Dua ratus tujuh puluh lima sahaja

–––––(P–e–Tn–gT–u–ru–s–)–––

Diberi harga pasaran untuk rak pameran ialah RM600 per unit dan harga pasaran untuk kerusi ialah
RM50 per unit.
Sediakan kad inventori dan buat penilaian inventori akhir pada 31 Januari 2016.

Penyelesaian

Kad Inventori 1: Rak pameran

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki
Dokumen Harga
Kuantiti Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2016 RM RM RM RM RM RM

Jan 1 30 450 13 500

1 2 Invois INV2340 3 450 1 350 27 450 12 150

31 Jumlah 27 450 12 150

Kad Inventori 2: Kerusi

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki
Dokumen Harga
Kuantiti Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2016 RM RM RM RM RM RM

Jan 1 10 55 550

1 5 Invois INV4658 20 55 1 100 30 55 1 650

2 6 Nota NK235 5 55 275 25 55 1 375
Kredit

3 12 Memo 1 55 55 24 55 1 320

31 Jumlah 24 55 1 320

208

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Penilaian inventori akhir

Jenis barang Kuantiti Harga Harga Jumlah TIP
(Unit) Kos (Unit) pasaran RM Harga pasaran kerusi lebih
rendah daripada harga kos.
RM (Unit) 12 150
RM 1 200
Rak Pameran 27 450
Kerusi 24 55 600 13 350
Jumlah (RM)
50

Pada akhir bulan, setiap inventori akan dihitung dan dinilaikan. Nilai inventori akhir akan direkodkan
dalam Jurnal Am dan lejar.

Jurnal Am JA1

Tarikh Butir Debit Kredit

2016 RM RM

Jan 31 Inventori Akhir 13 350

Akaun Perdagangan 13 350

(Memindahkan inventori akhir ke dalam Akaun
Perdagangan)

Tarikh Butir Akaun Inventori Butir LA2
Folio Amaun Tarikh Folio Amaun

2016 RM 2016 RM
13 350
Jan 31 Akaun Perdagangan 13 350 Jan 31 Baki h/b 13 350

13 350

Feb 1 Baki b/b 13 350

Hubungan Imbangan Duga dan Inventori Akhir dalam INFO
Penyata Kewangan
Nilai inventori akhir tidak diletakkan dalam Imbangan Duga. • Jika nilai inventori akhir
terlalu tinggi ia akan
Kesan inventori akhir ke atas kos jualan dan untung kasar menyebabkan perniagaan
ditunjukkan seperti berikut: terikat dengan inventori.

Inventori akhir Kos jualan Untung kasar • Inventori awal merupakan
Tinggi Rendah Tinggi barang niaga yang ada pada
Rendah Tinggi Rendah awal tempoh perakaunan.
Sementara inventori akhir
merupakan barang niaga
yang masih ada dalam
simpanan pada akhir
tempoh perakaunan.

209

Contoh pengiraan untung kasar berdasarkan nilai inventori
akhir rendah dan nilai inventori akhir tinggi.

Inventori Akhir Rendah

Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun
berakhir 31 Januari 2016

RM RM RM

Jualan 45 000
Tolak Pulangan Jualan (300)

Jualan Bersih 44 700 TIP
Tolak Kos Jualan Dalam Penyata Kedudukan
Kewangan, inventori akan
Inventori Awal 17 050 direkodkan di bahagian
aset semasa.
Belian 29 000

Tolak Pulangan Belian (400)

Belian Bersih 28 600
45 650
Tolak Inventori Akhir (16 375)
Kos Jualan
(29 275)

Untung Kasar 15 425

Inventori Akhir Tinggi Beza antara
inventori
Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun akhir rendah
berakhir 31 Januari 2016 dan inventori
akhir tinggi.
RM RM RM
Beza antara
Jualan 45 000 kos jualan
dalam
Tolak Pulangan Jualan (300) inventori
akhir rendah
Jualan Bersih 44 700 dan inventori
akhir tinggi.
Tolak Kos Jualan
Beza antara
Inventori Awal 17 050 untung
kasar dalam
Belian 29 000 inventori
akhir rendah
Tolak Pulangan Belian (400) dan inventori
akhir tinggi.
Belian Bersih 28 600

45 650

Tolak Inventori Akhir (25 375)

Kos Jualan (20 275)

Untung Kasar 24 425

210

Modul 6: IMBANGAN DUGA

PINTASAN MINDA 3

Berdasarkan Pintasan Minda 2 dalam Modul 5 pada muka surat 175, sediakan
Imbangan Duga pada 30 Jun 2017. Murid dikehendaki menyediakan kad inventori
untuk menghitung nilai inventori akhir pada 30 Jun 2017.
Penyelesaian
Imbangan Duga
Bentuk ‘T’

Prima Elektrik Enterprise
Imbangan Duga pada 30 Jun 2017

RM RM
95 000
Premis 60 000 Modal 25 350

Alatan Pejabat 5 000 Jualan 960
3 500
Promosi 100 Pulangan Belian 2 016

Belian 23 020 Sewa Diterima 800

Pulangan Jualan 270 Diskaun Diterima 127 626

Perabot 850 Akaun Belum
Gaji Bayar: Perniagaan
Diskaun Diberi 500 Elektrik Wah
684

Alat Tulis 55

Belanja Pejabat 110

Akaun Belum Terima: 8 740
RSH Sdn. Bhd.

Tunai Runcit 35

Tunai 3 950

Bank 24 312

127 626

211

Bentuk Lajur

Prima Elektrik Enterprise
Imbangan Duga pada 30 Jun 2017

Debit Kredit
RM RM
95 000
Premis 60 000 25 350
960
Alatan Pejabat 5 000 3 500

Modal 2 016

Promosi 100 800

Belian 23 020 127 626

Jualan

Pulangan Belian

Pulangan Jualan 270

Sewa Diterima

Perabot 850

Gaji 500

Diskaun Diberi 684

Diskaun Diterima

Alat Tulis 55

Belanja Pejabat 110

Akaun Belum Terima: RSH Sdn. Bhd. 8 740

Akaun Belum Bayar: Perniagaan
Elektrik Wah

Tunai Runcit 35

Tunai 3 950
Bank 24 312
127 626

Dengan merujuk dokumen sumber pada Pintasan Minda 1 dalam Modul 4 pada
muka surat 132, kad inventori dapat disediakan seperti berikut:

212

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Kad Inventori

Kad Inventori 1: Peti sejuk

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki

Dokumen Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2017 RM RM RM RM RM RM

Jun 1 Baki b/b

1 3 Invois INV3262 12 960 11 520 12 960 11 520

2 4 Invois INV7868 6 960 5 760 6 960 5 760

3 6 Nota Kredit NK1312 1 960 960 5 960 4 800

4 8 Bil Tunai BT004 1 960 960 4 960 3 840

5 20 Invois INV7869 4 960 3 840 0 960 –

Kad Inventori 2: Televisyen

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki

Dokumen Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2017 RM RM RM RM RM RM

Jun 1 Baki b/b

1 3 Invois INV3262 8 1 200 9 600 8 1 200 9 600

2 4 Invois INV7868 5 1 200 6 000 3 1 200 3 600

Kad Inventori 3: Mesin pengisar

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki

Dokumen Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2017 RM RM RM RM RM RM

Jun 1 Baki b/b

1 15 Bil Tunai BT5051 12 100 1 200 12 100 1 200

2 17 Memo 1 100 100 11 100 1 100

3 20 Invois INV7869 10 100 1 000 1 100 100

4 24 Nota Kredit NK1000 2 100 200 3 100 300

Kad Inventori 4: Kipas angin

Bil Tarikh Dokumen No. Masuk Keluar Baki

Dokumen Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun Kuantiti Harga Amaun

2017 RM RM RM RM RM RM

Jun 1 Baki b/b –

1 29 Invois INV5310 5 160 800 5 160 800

Penilaian Inventori pada 30 Jun 2017 Jenis Barang Jumlah (RM)
Peti Sejuk –
Bil No. Kad Inventori Televisyen
11 Mesin Pengisar 3 600
22 Kipas Angin 300
33 800
44 Jumlah (RM)
4 700

213

GERAK KERJA 1

Berdasarkan Gerak Kerja 1 dalam Modul 5 pada muka surat 179, sediakan Imbangan Duga
pada 31 Mac 2018. Murid dikehendaki menyediakan kad inventori untuk menghitung nilai
inventori akhir pada 31 Mac 2018.

LATIHAN MINDA 6.2

1 Nyatakan maksud inventori dan berikan contoh inventori bagi:
(a) Perniagaan alatan pejabat dan alat tulis
(b) Kilang membuat mi

2 Puan Zainon merupakan pemilik sebuah butik pakaian di Bandar Pontian, Johor.
Pada akhir tempoh perakaunannya Puan Zainon ingin membuat penilaian terhadap
inventori perniagaannya. Ada beberapa jenis barang niaganya telah turun harga kerana
perubahan cita rasa masyarakat setempat. Berikut merupakan jenis dan nilai inventori
Puan Zainon. Maklumat berikut dipetik daripada Perniagaan Puan Zainon pada
31 Disember 2016:

Jualan RM
Pulangan Jualan 120 000
Belian
Pulangan Belian 2 568
Angkutan Masuk 78 650
Inventori Awal
Inventori Akhir 1 250
560

6 890

Jenis barang Kuantiti Harga kos Harga pasaran

(RM) (RM)

Jubah labuh 100 120.00 240.00
Baju kurung Pahang 100
Tudung Owning 50 150.00 75.00
Selendang panjang 100
Selendang segera 100 30.00 15.00

25.00 10.00

15.00 25.00

Anda dikehendaki:
(a) Menghitung nilai inventori akhir untuk Puan Zainon.

(b) Hitung kos jualan dan untung kasar bagi perniagaan Puan Zainon.

(c) Bandingkan hubungan antara nilai inventori, kos jualan dan untung kasar perniagaan
Puan Zainon sekiranya Puan Zainon membuat penilaian inventori berdasarkan nilai
harga barang yang lebih tinggi.

214

Modul 6: IMBANGAN DUGA

AKTIVITI PENGAYAAN Pembetulan Imbangan Duga

Imbangan Duga berikut dipetik daripada Perniagaan Syafiq Enterprise yang berakhir pada
30 Jun 2016. Terdapat beberapa kesilapan dalam Imbangan Duga tersebut.

Perniagaan Syafiq Enterprise
Imbangan Duga pada 30 Jun 2016

Debit Kredit

RM RM

Jualan 31 791

Dividen 590

Belian 23 000

Kadar Bayaran 1 229

Sewa Kedai 1 200

Gaji 3 450

Premis 40 000

Alatan Pejabat 10 000

Akaun Belum Terima 3 100

Tunai di bank 4 009

Ambilan 2 400

Van 10 500

Modal 66 409

Belanja Am 602

Akaun Belum Bayar 2 200

Insurans 1 500

58 651 143 329

Anda dikehendaki:
(a) Menyusun semula akaun-akaun di kedudukan yang betul.
(b) Menyediakan Imbangan Duga pada 30 Jun 2016.

215

IMBANGAN DUGA

Imbangan duga ialah suatu senarai baki debit dan baki kredit yang diambil
daripada akaun-akaun dalam lejar pada satu tarikh tertentu.

Fungsi Imbangan Duga
• Menyemak ketepatan Catatan Bergu
• Menyemak ketepatan pengiraan dalam Buku Catatan Pertama dan lejar
• M enyemak ketepatan proses pemindahan daripada Buku Catatan Pertama

ke dalam lejar
• Memudahkan penyediaan Penyata Kewangan

Disediakan dalam dua format iaitu:

• B entuk ‘T’ • B entuk Lajur

Kesilapan tidak ketara ialah kesilapan yang tidak akan menjejaskan

keseimbangan Imbangan Duga. Terdiri daripada:

• K esilapan ketinggalan satu urus niaga

• K esilapan terbalik atau songsang

• K esilapan komisen • K esilapan saling mengimbangi

• K esilapan prinsip • K esilapan amaun

INVENTORI

Inventori ialah barang niaga yang dimiliki untuk dijual semula. Ia merupakan
Aset Semasa bagi sesebuah perniagaan. Inventori akan dinilai pada akhir
tempoh perakaunan bertujuan untuk menghitung kos jualan dan untung kasar.

Sistem inventori berkala
• P eniaga tidak menyimpan rekod inventori keluar dan masuk. Inventori

akan ditentukan pada akhir suatu tempoh perakaunan.
• D igunakan oleh perniagaan berskala kecil dan sederhana serta

mempunyai nilai inventori yang bernilai rendah.

Sistem inventori berterusan
• P eniaga akan dapat mengesan pergerakan keluar dan masuk setiap

inventori perniagaannya. Pergerakan inventori akan direkodkan
secara terperinci.
• D igunakan oleh pasar raya besar.

Penilaian inventori akhir
• Pergerakan inventori akan direkodkan dalam kad inventori. Biasanya

inventori akan direkodkan pada harga kos.

Hubungan Imbangan Duga dan inventori akhir dalam Penyata Kewangan
• N ilai inventori akhir tinggi, kos jualan rendah dan untung kasar tinggi.
• Nilai inventori akhir rendah, kos jualan tinggi dan untung kasar rendah.

216

Modul 6: IMBANGAN DUGA

LATIHAN

Soalan Objektif

Arahan: Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih
satu jawapan yang paling sesuai.

1 Apakah definisi Imbangan Duga?
A Merupakan senarai baki-baki akaun dalam lejar.
B Menunjukkan prestasi sesebuah perniagaan.
C Menunjukkan kedudukan kewangan, aset dan liabiliti sebuah perniagaan.
D Merupakan satu akaun khas yang diambil daripada jurnal dan lejar.

2 Berikut ialah petikan Imbangan Duga Perniagaan Cahaya Selatan:

Imbangan Duga pada 31 Disember 2016

Modal Debit Kredit
Jualan RM RM
X
Y 467 57 890
38 743

540

Apakah X dan Y?

XY

A Ambilan Belian

B Pulangan Belian Pulangan Jualan

C Angkutan Pulangan Belian

D Faedah Pinjaman Angkutan

3 Fungsi Imbangan Duga adalah untuk

I Menyemak ketepatan catatan bergu.

II Memudahkan penyediaan Penyata Kewangan.

III Menyediakan piawaian perakaunan.

IV Memudahkan jurnal dan lejar disediakan.

A I dan II C III dan IV

B II dan III D I dan IV

4 Kesilapan berikut yang manakah tidak menjejaskan keseimbangan Imbangan Duga?
A Belian Tunai telah direkodkan sebanyak RM4 780 dalam buku tunai sahaja.
B Ambilan RM450 terlupa direkodkan dalam mana-mana buku catatan.
C Jualan yang diterima direkodkan dengan nilai RM576 dalam buku tunai dan dalam

akaun jualan RM567.
D Pembelian sebuah komputer RM2 500 direkodkan di bahagian debit Akaun Komputer dan

Buku Tunai.

5 Baki-baki akaun berikut yang manakah direkodkan di bahagian kredit Imbangan Duga?

A Pulangan jualan C Diskaun diterima

B Angkutan keluar D Angkutan masuk

217

6 Yang manakah antara berikut dikatakan kesilapan prinsip?
A Jualan kepada Danish RM5 437 direkodkan dalam Akaun Daniswaran dengan nilai

yang sama.
B Belanja membaiki kenderaan RM520 telah direkodkan dalam Akaun Kenderaan.
C Belian tunai RM230 terlupa direkodkan.
D Sewa yang dibayar RM1 500 telah direkodkan di bahagian debit Buku Tunai dan

dikreditkan dalam Akaun Sewa.

7 Inventori bagi sebuah Kedai Perabot ialah
A skru dan paku.
B kayu dan besi.
C kerusi dan meja makan.
D tukul besi dan mesin pemotong kayu.

8 Yang manakah antara berikut benar tentang inventori yang direkodkan menggunakan
sistem berterusan?

A Dihitung pada akhir tahun sahaja.
B Nilai inventori akhir kurang tepat.
C Merekodkan pergerakan inventori sepanjang masa.
D Digunakan oleh kedai runcit kecil-kecilan.

9 Kelemahan sistem inventori berkala adalah
A memberi nilai inventori yang tepat.
B merekodkan inventori sepanjang masa.
C menggunakan teknologi terkini dan mahal.
D perubahan nilai inventori tidak dapat diketahui.

10 Apakah inventori bagi perniagaan perkilangan?

I Inventori berterusan III Inventori bahan langsung

II Inventori berkala IV Inventori kerja dalam proses

A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

Soalan Struktur

1 Kenal pasti sama ada akaun-akaun berikut mempunyai baki debit atau baki kredit:

Bank Perabot
Akaun Belum Terima Tunai
Akaun Belum Bayar Modal
Jualan Belian
Sewa dibayar Diskaun diterima
Insurans Angkutan masuk
Pinjaman Duti atas belian

2 P ada 1 April 2016, Hashriq Enterprise memulakan perniagaan menjual alat ganti kereta dengan
memasukkan wang tunai ke dalam bank RM50 000 dan tunai di tangan sebanyak RM5 000.
Beliau membawa masuk perabot yang bernilai RM7 800.

218

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Urus niaga berikut berlaku sepanjang bulan April 2016:

Buku Tunai BT1
Bank
Tarikh Butir Folio Diskaun Tunai Bank Tarikh Butir Folio Diskaun Tunai
Diberi Diterima RM
760
2016 RM RM RM 2016 RM RM 5 750
3 000
Apr 1 Modal LA1 5 000 50 000 Apr 10 Mesin Daftar LA5
Tunai 42 390
5 Jualan LA4 250 51 900

24 Akmal Car Best LJ1 100 1 900 11 Perniagaan LB1 250
Tip Top
LA7 1 350
18 Insurans LA3 600
LA8
20 Belian LA9 1 200
LA10 250
25 Gaji
1 850
28 Sewa 250 5 250

30 Kadar Bayaran

30 Baki h/b

100 5 250 51 900

Mei 1 Baki b/b 1 850 42 390

Tarikh Butir Folio Akaun Modal Butir Folio LA1
Amaun Tarikh Amaun
JA1
2016 RM 2016 JA1 RM
JA1
April 30 Baki h/b 62 800 April 1 Bank 50 000
5 000
Tunai
7 800
Perabot 62 800
62 800
62 800

Mei 1 Baki b/b

Akaun Perabot LA2
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
LA1 RM
2016 RM 2016 7 800
7 800
April 1 Modal 7 800 April 30 Baki h/b

7 800

Mei 1 Baki b/b 7 800

Akaun Belian LA3
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 BT1 RM 2016 7 350
JB2
April 20 Tunai 1 350 April 30 Baki h/b

30 Akaun Belum Bayar 6 000

7 350 7 350

Mei 1 Baki b/b 7 350

Akaun Jualan LA4
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 RM 2016 BT1 250
JJ3 2 300
April 30 Baki h/b 2 550 April 5 Tunai 2 550
2 550
30 Akaun Belum Terima

2 550

Mei 1 Baki b/b

Akaun Alatan Pejabat LA5
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 RM 2016 760

April 10 Bank BT1 760 April 30 Baki h/b 760

760

Mei 1 Baki b/b 760

219

Akaun Pulangan Jualan LA6
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 RM 2016 300

April 30 Akaun Belum JPJ4 300 April 30 Baki h/b
Terima

300 300
300
Mei 1 Baki b/b

Akaun Insurans LA7
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
BT1 RM
2016 RM 2016 3 000
3 000
April 18 Bank 3 000 April 30 Baki h/b

3 000

Mei 1 Baki b/b 3 000

Akaun Gaji LA8
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
BT1 RM
2016 RM 2016 600
600
April 25 Tunai 600 April 30 Baki h/b

600

Mei 1 Baki b/b 600

Akaun Sewa LA9
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
BT1 RM
2016 RM 2016 1 200
1 200
April 28 Tunai 1 200 April 30 Baki h/b
1 200
Mei 1 Baki b/b 1 200

Akaun Kadar Bayaran LA10
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 RM 2016 250
250
April 30 Tunai BT1 250 April 30 Baki h/b

250

Mei 1 Baki b/b 250

Akaun Diskaun Diterima LA11
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
BT1 RM
2016 RM 2016 250

April 30 Baki h/b 250 April 30 Akaun Belum
Bayar

250 250
250
Mei 1 Baki b/b
LA12
Akaun Diskaun Diberi Amaun

Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio RM
100
2016 RM 2016
BT1 100 April 30 Baki h/b
April 30 Akaun Belum
Terima

100 100
100
Mei 1 Baki b/b

220

Modul 6: IMBANGAN DUGA

Akaun Belum Bayar: Perniagaan Tip Top LB1
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 RM 2016 JB2 RM

April 11 Bank BT1 5 750 April 2 Belian 6 000
250
Diskaun Diterima BT1 6 000
6 000

Akaun Belum Terima: Akmal Car Best LJ1

Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun
RM
2016 RM 2016 JPJ4 300
BT1
April 30 Jualan JJ3 2 300 April 15 Pulangan Jualan BT1 1 900
100
24 Bank
Diskaun Diberi 2 300

2 300

Berdasarkan lejar di atas, anda dikehendaki menyediakan Imbangan Duga pada 30 April 2016.

(Jawapan: Imbangan Duga RM65 600)

3 Pada 1 Januari 2016, Encik Syahmi telah memulakan perniagaannya Syahmi Deco Deco yang
membekal barangan perhiasan rumah di Bandar Seri Alam, Pasir Gudang.
Urus niaga yang berlaku bagi bulan Januari ditunjukkan oleh dokumen-dokumen berikut:

ASAL BIL TUNAI BT7659 ASAL INVOIS INV3424
Liza Dreams House
Hauz Deco Jalan Daya, 84000 Johor Bahru, Johor.

Jalan Stulang, 84000 Johor Bahru, Johor. 07-442 9355

07-444 9622 Kepada: Tarikh: 3 Jan 2016
Syahmi Deco Deco
Kepada: Tarikh: 2 Jan 2016 Bandar Seri Alam,
Syahmi Deco Deco Pasir Gudang, Johor.
Bandar Seri Alam,
Pasir Gudang, Johor. Harga Jumlah
(RM) (RM)
Bil Butir Harga Unit Jumlah Bil Butir Unit
(RM) (RM)
1. Bidai Kayu 90.00 10 900.00
1. Kertas Dinding 25.00 20 500.00
2. Cermin 25.00 20 500.00
Corak Abstrak
3. Piring Hiasan 15.00 30 450.00

2. Pelekat Fancy 10.00 50 500.00 Jumlah kasar 1 850.00

Jumlah kasar 1 000.00 Tolak Diskaun Niaga 185.00

Tolak Diskaun Niaga – JUMLAH 1 665.00

JUMLAH 1 000.00 Ringgit: S eribu enam ratus enam puluh lima sahaja

Ringgit: S eribu sahaja ––(PK–e–an–tge–ur–irnu–as–)– Syarat: 5% 7 hari, 2% 14 hari ––(P–e–Ln–gi–zua–ru–s–)–
Tunai/No. Cek: Serahan: Angkutan dibayar
–––(P–Se–yn–ae–hr–mim–ia–)–– K. & K. di K.

–––(P–Se–yna–eh–rm–im–ia–)––

MEMO
Syahmi Deco Deco
Bandar Seri Alam, 84000 Pasir Gudang, Johor.

07-423 9781

Tarikh: 7 Jan 2016

Pengurus mengambil 10 Pelekat Fancy yang bernilai RM10.00 seunit untuk tujuan promosi.
–––––––(SP–ye–an–hg–mu–riu–s–)–––––

221

SALINAN BIL TUNAI BT0001 SALINAN INVOIS INV5432

Syahmi Deco Deco Syahmi Deco Deco

Bandar Seri Alam, 84000 Pasir Gudang, Johor. Bandar Seri Alam, 84000 Pasir Gudang, Johor.

07-423 9781 07-423 9781

Kepada: Tarikh: 12 Jan 2016 Kepada: Tarikh: 17 Jan 2016
Farisha Irwayu
No 28, Jalan Merbau, Butik Ardeena
Bandar Putra, Johor.
No 3 Jalan Merak,

Taman Mutiara, Johor Bahru.

Bil Butir Harga Unit Jumlah Bil Butir Harga Unit Jumlah
(RM) (RM) (RM) (RM)
1. Kertas Dinding 75.00 5 375.00
1. Kertas Dinding 75.00 3 225.00
Corak Abstrak Corak Abstrak

2. Cermin 60.00 2 120.00

2. Pelekat Fancy 30.00 2 60.00 3. Bidai Kayu 250.00 2 500.00
Jumlah kasar 995.00
Jumlah kasar 285.00 Tolak Diskaun Niaga –

Tolak Diskaun Niaga – JUMLAH 995.00

JUMLAH 285.00 Ringgit: S embilan ratus sembilan puluh lima sahaja

Ringgit: D ua ratus lapan puluh lima sahaja Syarat: 5% 5 hari
Tunai/No. Cek: Serahan: Angkutan dibayar
K. & K. di K.
–––(FP–e–n–aer–ri–ismh–aa–)–– ––(P–Se–yn–ag–hum–ru–is–)– ––(–PS–eyn–agh–um–r–ui–s–)
–––(AP–er–dn–ee–ern–ima–a–)––

SALINAN NOTA KREDIT NK001
Syahmi Deco Deco
Tarikh: 18 Jan 2016
Bandar Seri Alam, 84000 Pasir Gudang, Johor.

07-423 9781

Kepada:
Butik Ardeena
No 3 Jalan Merak, Taman Mutiara, Johor Bahru.

Akaun tuan/puan telah dikreditkan seperti berikut:

Bil Butir Harga seunit Jumlah
(RM) (RM)

1. Segulung Kertas Dinding Corak Abstrak dipulangkan kerana rosak. 75.00 75.00

Jumlah kasar 75.00

Tolak Diskaun Niaga –
75.00
JUMLAH

Ringgit: Tujuh puluh lima sahaja

–––(P–Ae–rn–dee–re–inm–aa–)–– ––(–PS–eyn–ag–hu–mr–ui–s–)

Anda dikehendaki:
(a) Menyediakan kad inventori Syahmi Deco Deco.
(b) Merekodkan inventori dalam Jurnal Am dan Akaun Inventori.

(Jawapan: Jumlah inventori RM2 325)

222

PENYATA 7Modul
KEWANGAN
MILIKAN STANDARD KANDUNGAN
TUNGGAL
TANPA  Akaun Perdagangan dan
PELARASAN Untung Rugi. (Bentuk ‘T’ dan
format penyata)

 Penyata Kedudukan
Kewangan

 Penutupan Akaun Hasil,
Akaun Belanja dan Akaun
Inventori pada akhir
tempoh kewangan

Penyata Kewangan ialah ringkasan data kewangan
mengenai sesebuah perniagaan. Penyata Kewangan
terdiri daripada Akaun Perdagangan dan Untung Rugi dan Penyata Kedudukan
Kewangan. Penyata Kewangan ini digunakan oleh pihak pengurusan, pelabur, pemiutang
dan agensi kawal selia kerajaan.

223223

7.1 AKAUN PERDAGANGAN DAN UNTUNG RUGI STANDARD PEMBELAJARAN
Murid boleh:
Pengenalan • M enerangkan tujuan
Sesebuah perniagaan perlu menyediakan Akaun
Perdagangan dan Untung Rugi untuk mengetahui penyediaan Akaun
keuntungan atau kerugian dalam sesuatu tempoh Perdagangan dan Akaun
perakaunan. Untung Rugi.
• Menyediakan Akaun
Tujuan Penyediaan Akaun Perdagangan dan Akaun Perdagangan.
Untung Rugi • M emindahkan Untung
Akaun Perdagangan disediakan: Kasar atau Rugi Kasar ke
 Untuk mengetahui sama ada sesebuah perniagaan Akaun Untung Rugi.
• M enyediakan Akaun
mendapat untung atau rugi kasar. Untung Rugi.
 U ntuk mengetahui sama ada aktiviti yang dilaksanakan • Memindahkan Untung
Bersih atau Rugi Bersih ke
ke atas barang niaga atau perkhidmatan tersebut dalam Akaun Modal.
mendapat untung atau rugi tanpa mengambil kira • Menyediakan Akaun
belanja dan hasil yang lain. Perdagangan dan Untung
Akaun Untung Rugi disediakan: Rugi berdasarkan
 Untuk mengetahui sama ada sesebuah perniagaan maklumat daripada
mendapat untung atau rugi bersih setelah mengambil Imbangan Duga secara
kira semua hasil dan belanja. manual atau menggunakan
aplikasi TMK.
Penyediaan Akaun Perdagangan
 D isediakan berdasarkan Imbangan Duga yang diperoleh. INFO
 Butir-butir yang terlibat terdiri daripada jualan bersih
Untung atau rugi bersih
dan kos jualan. perniagaan dipindahkan ke
dalam Penyata Kedudukan
Untung/Rugi Kasar = Jualan Bersih – Kos Jualan Kewangan pada bahagian
Ekuiti Pemilik.
• Untung Kasar = Jualan Bersih > Kos Jualan
• R ugi Kasar = Jualan Bersih < Kos Jualan

 Disediakan dalam dua bentuk iaitu:
• B entuk ‘T’
(a) Butir-butir direkodkan di bahagian debit atau di

bahagian kredit.
(b) Jualan diletakkan di bahagian kredit.
(c) Kos jualan diletakkan di bahagian debit.
• Format penyata
T idak perlu menunjukkan bahagian debit dan kredit.

224

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

Bentuk ‘T’

Nama Perniagaan

Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir ...

RM RM RM RM
X
Inventori Awal X Jualan (X)
XX
Belian X Tolak Pulangan Jualan XX

Tolak Pulangan Belian (X) Jualan Bersih XX

Belian Bersih X (atau Rugi Kasar)

Tambah Angkutan Masuk X

Upah atas Belian X

Duti Import X

Insurans atas Belian X

X

Kos Barang untuk Dijual X

Tolak Inventori Akhir (X)

Kos Jualan X

Untung Kasar XX

XX

Format Penyata RM TIP
X
Nama Perniagaan (X) • P engiraan kos jualan
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir ... X melibatkan:

RM RM (a) Inventori awal
Jualan (b) Kos belian
Tolak Pulangan Jualan (c) Inventori akhir
Jualan Bersih • Catatan Kontra

Tolak Kos Jualan X (mengurangkan akaun
Inventori Awal X berkaitan)
Belian (X) (a) Pulangan Jualan
Tolak Pulangan Belian X (b) Pulangan Belian
Belian Bersih X
Tambah Angkutan Masuk X Daya Fikir
X
Upah atas Belian X Apakah yang akan berlaku
Duti Import jika kos jualan yang kita
Insurans atas Belian X peroleh lebih besar daripada
X hasil jualan?
Kos Barang untuk Dijual (X)
Tolak Inventori Akhir
Kos Jualan (X)
Untung Kasar/(Rugi Kasar) XX

225

CONTOH 1

Berikut merupakan Imbangan Duga Perniagaan Hakim Berjaya pada 31 Mac 2016:

Perniagaan Hakim Berjaya
Imbangan Duga pada 31 Mac 2016

Debit Kredit
RM
RM
15 000
Inventori Awal 1 600
28 000
Modal 140

Bank 8 000 6 000
528
Tunai 450
75
Angkutan Masuk 120 13 000
62 743
Promosi 350

Belian 18 000

Jualan

Pulangan Belian

Pulangan Jualan 190

Pinjaman

Komisen

Alatan Pejabat 790

Ambilan 500

Kenderaan 20 000

Sewa 1 250

Insurans 370

Gaji 3 500

Diskaun Diberi 60

Diskaun Diterima

Belanja Am 123

Alat Tulis 240

Akaun Belum Bayar

Akaun Belum Terima 7 200

62 743

Maklumat tambahan: Inventori akhir RM2 800.
Sediakan Akaun Perdagangan dalam bentuk ‘T’ dan format penyata.

Penyelesaian

Bentuk ‘T’

Perniagaan Hakim Berjaya
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM RM RM
28 000
Inventori Awal 1 600 Jualan
(190)
Belian 18 000 Tolak Pulangan Jualan 27 810

Tolak Pulangan Belian (140) Jualan Bersih 27 810

Belian Bersih 17 860

Tambah Angkutan Masuk 120 17 980

Kos Barang untuk Dijual 19 580

Tolak Inventori Akhir (2 800)

Kos Jualan 16 780

Untung Kasar 11 030

27 810

226

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

Format penyata

Perniagaan Hakim Berjaya
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM RM

Jualan 28 000

Tolak Pulangan Jualan (190)

Jualan Bersih 27 810

Tolak Kos Jualan 18 000 1 600
Inventori Awal (140)
Belian 17 980
Tolak Pulangan Belian 17 860 19 580
Belian Bersih 120 (2 800)
Tambah Angkutan Masuk
Kos Barang untuk Dijual (16 780)
Tolak Inventori Akhir 11 030
Kos Jualan
Untung Kasar

Untung Kasar atau Rugi Kasar TIP
Untung kasar atau rugi kasar yang diperoleh daripada
Akaun Perdagangan hendaklah dipindahkan ke dalam Untung atau rugi bersih
Akaun Untung Rugi untuk mencari untung bersih atau diperoleh selepas mengambil
rugi bersih perniagaan. kira semua belanja dan
hasil yang berkaitan dengan
Untung kasar akan dikreditkan dalam Akaun Untung perniagaan dalam tempoh
Rugi manakala rugi kasar akan didebitkan dalam Akaun perakaunan.
Untung Rugi. Berdasarkan Contoh 1:

 Bentuk ‘T’

Perniagaan Hakim Berjaya

Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM

*Rugi Kasar XX Untung Kasar 11 030

 Format Penyata

Perniagaan Hakim Berjaya
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

Untung Kasar RM RM
Hasil 11 030

227

Cara merekodkan rugi kasar dalam Akaun Untung
Rugi adalah seperti berikut:

Perniagaan Hakim Berjaya

Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM

Rugi Kasar (3 000)

Hasil

Penyediaan Akaun Untung Rugi TIP

 Disediakan dengan mengambil kira semua hasil dan • Akaun Perdagangan
belanja yang terlibat dalam sesebuah perniagaan bagi → untung/rugi kasar
sesuatu tempoh perakaunan. • Akaun Untung Rugi
→ untung/rugi bersih
 Disediakan dalam dua bentuk iaitu:
• B entuk ‘T’
• Format penyata
Tidak perlu menunjukkan bahagian debit dan kredit.

Bentuk ‘T’ Format Penyata

Nama Perniagaan Nama Perniagaan
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir ... Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir ...

RM RM RM RM RM

*Rugi Kasar X * Untung Kasar X Untung Kasar X

Gaji X Komisen X Tambah Hasil
Iklan X Diterima
Komisen Diterima X

Angkutan X Sewa Diterima X Sewa Diterima X
Keluar X
Air dan Faedah atas Diskaun Diterima X
Elektrik X Simpanan X
Faedah atas Faedah atas Simpanan X
Pinjaman Diskaun
Insurans X Diterima X

(atau Rugi Tolak Belanja
X Bersih)
Gaji X

Iklan X

Angkutan Keluar X

Belanja Am X Air dan Elektrik X

Sewa Dibayar X Faedah atas Pinjaman X

Komisen X Insurans X
Dibayar
Belanja Am X

Diskaun X Sewa Dibayar X
Diberi
Diskaun Diberi X
**Untung X
Bersih Komisen Dibayar X (X)

XX XX Untung Bersih/ XX
(Rugi Bersih)

228

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

CONTOH 2

Berdasarkan Imbangan Duga di Contoh 1, sediakan Akaun Untung Rugi.

Penyelesaian
Bentuk ‘T’

Perniagaan Hakim Berjaya
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM

Diskaun Diberi 60 Untung Kasar 11 030
Promosi 350 Diskaun Diterima 75
Sewa 1 250 Komisen
528

Insurans 370

Gaji 3 500

Belanja Am 123

Alat Tulis 240

Untung Bersih 5 740
11 633
11 633

Format Penyata

Perniagaan Hakim Berjaya
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM

Untung Kasar 11 030

Tambah Hasil

Diskaun Diterima 75

Komisen 528
11 633

Tolak Belanja

Diskaun Diberi 60 (5 893)
Promosi 350 5 740
Sewa 1 250
Insurans 370
Gaji 3 500
Belanja Am 123
Alat Tulis 240
Untung Bersih

Untung Bersih atau Rugi Bersih Daya Fikir

Untung bersih atau rugi bersih yang diperoleh hendaklah Tunjukkan rugi bersih yang
dipindahkan ke dalam Akaun Modal perniagaan tersebut. diperoleh Perniagaan Waja
Jaya sebanyak RM3 000
Jika perniagaan mendapat dalam Akaun Modal.
 untung bersih – menambahkan modal perniagaan
 r ugi bersih – mengurangkan modal perniagaan

Akaun Modal RM Akaun Modal RM
RM
RM
*Untung Bersih *Rugi Bersih

* perekodan untung bersih dalam Akaun Modal *p erekodan rugi bersih dalam Akaun Modal
secara manual secara manual

229

Penyediaan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi berdasarkan Imbangan Duga
Akaun ini boleh disediakan secara manual atau menggunakan aplikasi teknologi maklumat.

CONTOH 3

Berdasarkan Contoh 1, sediakan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi secara manual dan
secara berkomputer.

Penyelesaian

Bentuk ‘T’ Perniagaan Hakim Berjaya

Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

RM RM RM RM
28 000
Inventori Awal 1 600 Jualan
(190)
Belian 18 000 Tolak Pulangan Jualan 27 810

Tolak Pulangan Belian (140) Jualan Bersih 27 810
11 030
Belian Bersih 17 860
75
Tambah Angkutan Masuk 120 17 980 528

Kos Barang untuk Dijual 19 580 11 633

Tolak Inventori Akhir (2 800)

Kos Jualan 16 780

Untung Kasar 11 030

27 810

Diskaun Diberi 60 Untung Kasar

Promosi 350 Diskaun Diterima

Sewa 1 250 Komisen

Insurans 370

Gaji 3 500

Belanja Am 123

Alat Tulis 240

Untung Bersih 5 740

11 633

A BC D E F
RM
1 Perniagaan Hakim Berjaya RM
Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016 28000
2 (190)
RM RM 27810
3 1600 Jualan
4 Inventori Awal 27810
11030
5 Belian 18000 Tolak Pulangan Jualan
75
6 Tolak Pulangan Belian (140) Jualan Bersih 528
7 Belian Bersih 17860
8 Tambah Angkutan Masuk 17980 11633
9 Kos Barang untuk Dijual 120 19580
10 Tolak Inventori Akhir (2800)
11 Kos Jualan 16780
12 Untung Kasar 11030
27810
13
14 Diskaun Diberi 60 Untung Kasar
15 Promosi 350 Diskaun Diterima
16 Sewa 1250 Komisen
17 Insurans 370
18 Gaji 3500
19 Belanja Am 123
20 Alat Tulis 240
21 Untung Bersih 5740
11633
22

230

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

Format Penyata Perniagaan Hakim Berjaya

Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

Jualan RM RM RM
28 000
Tolak Pulangan Jualan (190)
Jualan Bersih
27 810

Tolak Kos Jualan 1 600
Inventori Awal
Belian 18 000
Tolak Pulangan Belian (140)
Belian Bersih 17 860
Tambah Angkutan Masuk 120 17 980
Kos Barang untuk Dijual 19 580
Tolak Inventori Akhir (2 800)
Kos Jualan (16 780)
Untung Kasar
11 030

Tambah Hasil 75
Diskaun Diterima
Komisen 528
11 633
Tolak Belanja
Diskaun Diberi 60
Promosi 350
Sewa 1 250
Insurans 370
Gaji 3 500
Belanja Am 123
Alat Tulis 240 (5 893)
Untung Bersih 5 740

A B CDE

1 Perniagaan Hakim Berjaya
2 Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Mac 2016

3 RM RM RM

4 Jualan 28000

5 Tolak Pulangan Jualan (190)

6 Jualan Bersih 27810

7 Tolak Kos Jualan

8 Inventori Awal 1600

9 Belian 18000

10 Tolak Pulangan Belian (140)

11 Belian Bersih 17860

12 Tambah Angkutan Masuk 120 17980

13 Kos Barang untuk Dijual 19580

14 Tolak Inventori Akhir (2800)

15 Kos Jualan (16780)

16 Untung Kasar 11030

17 Tambah Hasil

18 Diskaun Diterima 75

19 Komisen 528

20 11633

21 Tolak Belanja

22 Diskaun Diberi 60

23 Promosi 350

24 Sewa 1250

25 Insurans 370

26 Gaji 3500

27 Belanja Am 123

28 Alat Tulis 240 (5893)

29 Untung Bersih 5740

LATIHAN MINDA 7.1

1 Apakah komponen yang terlibat dalam penyediaan Akaun Perdagangan?
2 Apakah komponen yang terlibat dalam penyediaan Akaun Untung Rugi?
3 Nyatakan butiran yang menyebabkan penambahan kos belian.
4 Nyatakan formula untuk mengira kos jualan.

231

7.2 PENYATA KEDUDUKAN KEWANGAN STANDARD PEMBELAJARAN

Penyata Kedudukan Kewangan disediakan pada akhir Murid boleh:
tempoh perakaunan selepas penyediaan Akaun Perdagangan • M enerangkan tujuan
dan Untung Rugi.
penyediaan Penyata
Tujuan Penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan Kedudukan Kewangan.
 M enyenaraikan semua aset dan liabiliti perniagaan. • Menyediakan Penyata
Kedudukan Kewangan
 Menunjukkan kedudukan kewangan perniagaan. dalam bentuk ’T’
dan format penyata
 Menunjukkan jumlah modal dan keuntungan atau berdasarkan maklumat
kerugian perniagaan. daripada Imbangan Duga.
• Menyediakan Akaun
 M enunjukkan modal kerja iaitu jumlah kecairan Modal dengan mengambil
perniagaan dalam tempoh semasa. kira ambilan dan untung
bersih atau rugi bersih.
Penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan • Menyediakan bahagian
Penyata Kedudukan Kewangan dapat disediakan dalam: ekuiti pemilik berdasarkan
 Bentuk ‘T’ akaun modal yang telah
 Format Penyata disediakan.
• Menyediakan Penyata
Bentuk ‘T’ Kedudukan Kewangan
dalam bentuk penyata
berdasarkan maklumat
daripada Imbangan Duga
menggunakan aplikasi TMK.

Nama Perniagaan
Penyata Kedudukan Kewangan pada ...

RM RM RM RM

Aset Bukan Semasa Ekuiti Pemilik X
X
Mesin dan Jentera X Modal Awal
X
Perabot X Tambah Untung Bersih/ (X)
Lengkapan X Tolak Rugi Bersih X

Kenderaan X X
XX
Alatan Pejabat X Tolak Ambilan
X
Premis X Modal Akhir XX

X XX

Aset Semasa Liabiliti Bukan Semasa

Inventori Akhir X Pinjaman Bank

Akaun Belum Terima X Gadai Janji

Bank X

Tunai X Liabiliti Semasa

X Overdraf Bank

Akaun Belum Bayar

XX

232

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

Format Penyata

Nama Perniagaan

Penyata Kedudukan Kewangan pada ... Daya Fikir
RM RM RM Bagaimanakah Penyata
Kewangan dapat dikaitkan
Aset Bukan Semasa X dengan andaian, prinsip dan
Premis X batasan perakaunan?
Mesin dan Jentera X
Perabot X TIP
Lengkapan X Modal Kerja
Kenderaan X = Aset Semasa – Liabiliti Semasa
Alatan Pejabat X
Aset Semasa

Inventori Akhir X
Akaun Belum Terima X
Bank X
Tunai X
Tolak Liabiliti Semasa X
Overdraf Bank X
Akaun Belum Bayar X (X)
Modal Kerja
Ekuiti Pemilik X
Modal Awal XX
Tambah Untung Bersih/Tolak Rugi Bersih X
Tolak Ambilan X
Modal Akhir X
(X)
X

Liabiliti Bukan Semasa X
Pinjaman Bank XX
Gadai Janji
XX

CONTOH 4

Berdasarkan Imbangan Duga Contoh 1, sediakan Penyata Kedudukan Kewangan.

Penyelesaian Perniagaan Hakim Berjaya
Bentuk ‘T’ Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Mac 2016

RM RM RM RM
2 800
Aset Bukan Semasa 790 Ekuiti Pemilik 15 000
Alatan Pejabat 20 000 Modal Awal 5 740
Kenderaan 20 790 Tambah Untung Bersih
20 740
Aset Semasa Tolak Ambilan (500)
Inventori Akhir Modal Akhir
20 240
Akaun Belum Terima 7 200 18 450 Liabiliti Bukan Semasa
Bank 8 000 39 240 Pinjaman 6 000
Tunai
450 Liabiliti Semasa 13 000
Akaun Belum Bayar 39 240

233

Format Penyata RM
790
Perniagaan Hakim Berjaya 20 000
Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Mac 2016 20 790

RM RM 5 450
Aset Bukan Semasa 26 240
Alatan Pejabat 15 000
Kenderaan
5 740
Aset Semasa 2 800 20 740
Inventori Akhir 7 200
Akaun Belum Terima 8 000 (500)
Bank 20 240
Tunai 450
18 450 6 000
Tolak Liabiliti Semasa 26 240
Akaun Belum Bayar (13 000)
Modal Kerja

Ekuiti Pemilik
Modal Awal
Tambah Untung Bersih

Tolak Ambilan
Modal Akhir
Liabiliti Bukan Semasa
Pinjaman

Penyediaan Akaun Modal Daya Fikir
Butiran ambilan, untung bersih atau rugi bersih akan
memberi kesan terhadap Akaun Modal. Pemilik membawa masuk
Untung bersih akan menambahkan modal dan perlu komputer miliknya untuk
direkodkan di bahagian kredit Akaun Modal. Manakala kegunaan perniagaan. Apakah
ambilan dan rugi bersih akan mengurangkan modal dan kesan urus niaga tersebut
perlu direkodkan di bahagian debit Akaun Modal. terhadap Akaun Modal?

Butiran Kesan
Untung bersih Menambahkan modal
Modal tambahan Menambahkan modal
Rugi bersih Mengurangkan modal
Ambilan Mengurangkan modal

Ambilan Akaun Modal RM
*Rugi Bersih X
RM
X
X Untung Bersih

234

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

CONTOH 5

Berdasarkan Contoh 1, sediakan Akaun Modal.

Penyelesaian Butir Akaun Modal Butir LA1
Tarikh Folio Amaun Tarikh Folio Amaun

2016 RM 2016 RM
JA1 15 000
Mac 31 Ambilan LA7 500 Mac 31 Baki b/b
5 740
Baki h/b 20 240 Untung Bersih 20 740
20 240
20 740

Apr 1 Baki b/b

Penyediaan Bahagian Ekuiti Pemilik berdasarkan
Akaun Modal
Butiran yang perlu direkodkan dalam bahagian ekuiti
pemilik ialah butiran yang menambahkan modal dan
mengurangkan modal sahaja iaitu:

Jika perniagaan mendapat untung bersih:

Ekuiti Pemilik RM
Modal Awal
Tambah Untung Bersih X
X
Tolak Ambilan XX
Modal Akhir (X)
XX

Jika perniagaan mendapat rugi bersih:

Ekuiti Pemilik RM
Modal Awal
Tolak Rugi Bersih X
(X)
Tolak Ambilan XX
Modal Akhir (X)
XX

235

Penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan dalam TIP
Format Penyata secara Berkomputer • Akaun Belum Terima

Berdasarkan contoh Perniagaan Hakim Berjaya, Penyata merujuk kepada jumlah
Kedudukan Kewangan adalah seperti berikut: hutang semua Akaun
Belum Terima sesebuah
A BCD perniagaan.
• Aset Bukan Semasa +
1 Perniagaan Hakim Berjaya Modal Kerja = Modal Akhir
+ Liabiliti Bukan Semasa
2 Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Mac 2016
=SUM(D5:D6)
3 RM RM RM
=SUM(C10:C13)
4 Aset Bukan Semasa
=C14 – C16
5 Alatan Pejabat 790 =D7 + D17

6 Kenderaan 20000 =SUM(D20:D21)
=D22 – D23
7 20790
=D24 + D27
8

9 Aset Semasa

10 Inventori Akhir 2800

11 Akaun Belum Terima 7200

12 Bank 8000

13 Tunai 450

14 18450

15 Tolak Liabiliti Semasa

16 Akaun Belum Bayar (13000)

17 Modal Kerja 5450

18 26240

19 Ekuiti Pemilik

20 Modal Awal 15000

21 Tambah Untung Bersih 5740

22 20740

23 Tolak Ambilan (500)

24 Modal Akhir 20240

25

26 Liabiliti Bukan Semasa

27 Pinjaman 6000

28 26240

29

LATIHAN MINDA 7.2

1 Apakah komponen yang terlibat dalam penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan?
2 Nyatakan butiran yang menyebabkan modal bertambah dan berkurang.
3 Berikan formula untuk mengira modal kerja.

236

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

7.3 PENUTUPAN AKAUN HASIL, AKAUN BELANJA STANDARD PEMBELAJARAN
DAN AKAUN INVENTORI PADA AKHIR
TEMPOH KEWANGAN Murid boleh:

Penutupan Akaun Hasil dan Akaun Belanja • Menerangkan keperluan
Catatan penutup penutupan Akaun Hasil
 Langkah ketujuh dalam proses Kitaran Perakaunan. dan Akaun Belanja dalam
 Dibuat pada akhir tempoh perakaunan dalam Jurnal Am. proses kitaran perakaunan.

Tatacara Menutup Akaun • M enerangkan tatacara
menutup akaun yang
1 Komponen jualan bersih dipindahkan ke dalam berkaitan dengan betul.

Akaun Perdagangan. • Menutup Akaun Hasil
dan Akaun Belanja
2 Komponen kos jualan dipindahkan ke dalam yang berkaitan untuk
dipindahkan ke dalam
Akaun Perdagangan. Akaun Perdagangan.

3 Komponen hasil dipindahkan ke dalam • Menutup Akaun
Inventori dengan
Akaun Untung Rugi. menghubungkaitkan
Sistem Catatan Bergu pada
4 Komponen belanja dipindahkan ke dalam akhir tempoh kewangan.

Akaun Untung Rugi. • Menutup akaun hasil dan
belanja berkaitan untuk
5 Akaun Inventori dipindahkan ke dalam dipindahkan ke dalam
Akaun Untung Rugi.
Akaun Perdagangan.
• Menerangkan sebab akaun
nyata tidak ditutup pada
akhir tempoh kewangan.

Penutupan Akaun Hasil dan Akaun Belanja TIP
(Dipindahkan ke dalam Akaun Perdagangan)
Akaun Hasil dan Akaun
Hasil dan belanja hanya perlu dikira dalam tempoh Belanja tiada baki h/b dan
perakaunan semasa sahaja. Semua Akaun Hasil dan baki b/b.
Akaun Belanja tidak mempunyai baki untuk dibawa ke
tahun berikutnya.

Hasil dan belanja yang terlibat secara langsung dengan
barang niaga perniagaan akan dipindahkan ke dalam
Akaun Perdagangan.

Komponen yang terlibat adalah:
 J ualan
Jualan, Pulangan Jualan

 Kos Jualan
Angkutan Masuk, Upah atas Belian, Duti Import,

Inventori Awal, Belian, Pulangan Belian, Insurans
atas Belian.

237

CONTOH 6

Berdasarkan Contoh 1, pindahkan komponen jualan bersih dan kos jualan ke dalam Akaun Perdagangan.

Penyelesaian

Tarikh Butir Folio Akaun Jualan Butir Folio LA1
Amaun Tarikh Amaun
2016 Tunai BT1
RM 2016 Bank BT1 RM
Mac 31 Akaun Perdagangan 28 000 Mac 2 Akaun Belum Terima JJ1 5 000
20 000
19 3 000
25 28 000
28 000

Akaun Pulangan Jualan LA2
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 RM 2016 190
190
Mac 11 Akaun Belum Terima JPJ1 190 Mac 31 Akaun Perdagangan

190

Tarikh Butir Folio Akaun Belian Butir Folio LA3
Amaun Tarikh Akaun Perdagangan Amaun
2016 BT1
BT1 RM 2016 RM
Mac 20 Tunai JB1 3 250 Mac 31 18 000
14 000
22 Bank
750
24 Akaun Belum Bayar 18 000

18 000

Akaun Pulangan Belian LA4
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
JPB1 RM
2016 RM 2016 140
140
Mac 31 Akaun Perdagangan 140 Mac 5 Akaun Belum Bayar

140

Akaun Angkutan Masuk LA5
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 RM
RM 2016 120
Mac 26 Tunai 120
BT1 120 Mac 31 Akaun Perdagangan

120

Penutupan Akaun Inventori Daya Fikir

Inventori terbahagi kepada: Bagaimanakah penilaian
 Inventori awal inventori dilaksanakan
Nilai inventori awal akan didebitkan dalam Akaun dalam sesebuah perniagaan?

Perdagangan.
 Inventori akhir
Direkodkan di bahagian debit Akaun Perdagangan.

238

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

CONTOH 7

Berdasarkan Contoh 1, sediakan Akaun Inventori.

Penyelesaian

Tarikh Butir Folio Akaun Inventori Butir Folio LA21
2015 JA1 Amaun Tarikh Amaun
Apr 1 Baki b/b Akaun Perdagangan
Inventori RM 2016 Inventori RM
2016 awal 1 600 Mac 31 akhir 1 600
Mac 31 1 600 1 600
Akaun Perdagangan Baki h/b
2016 2 800
2 800
2 800 Mac 31
Mei 1 Baki b/b 2 800
2 800

Penutupan Akaun Hasil dan Akaun Belanja (Dipindahkan ke dalam Akaun Untung Rugi)
Lain-lain hasil dan belanja yang terlibat dalam perniagaan bukan atas aktiviti barang
niaga perlu ditutup dan dipindahkan ke dalam Akaun Untung Rugi.
Dua komponen yang terlibat:
 Hasil
Komisen Diterima, Sewa Diterima, Faedah Atas Simpanan, Diskaun Diterima
 Belanja
Gaji, Iklan, Angkutan Keluar, Kadar Bayaran, Faedah Atas Pinjaman, Insurans,

Belanja Am, Sewa Dibayar, Komisen Dibayar, Diskaun Diberi

CONTOH 8

Berdasarkan Contoh 1, tutup Akaun Hasil dan Belanja dan pindahkan ke dalam Akaun Untung Rugi.

Penyelesaian

Akaun Diskaun Diberi LA6
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
RM
2016 RM 2016 60
60
Mac 17 Akaun Belum Terima BT1 60 Mac 31 Akaun Untung Rugi

60

Akaun Diskaun Diterima LA7
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
BT1 RM
2016 RM 2016 75
75
Mac 31 Akaun Untung Rugi 75 Mac 31 Akaun Belum Bayar

75

Tarikh Butir Folio Akaun Promosi Butir Folio LA8
2016 BT1 Amaun Tarikh Akaun Untung Rugi Amaun
Mac 4 Tunai
RM 2016 RM
350 Mac 31 350
350 350

239

Tarikh Butir Folio Akaun Sewa Butir Folio LA9
2016 BT1 Amaun Tarikh Akaun Untung Rugi Amaun

Mac 22 Bank RM 2016 RM
1 250 Mac 31 1 250
1 250 1 250

Tarikh Butir Folio Akaun Komisen Butir Folio LA10
Amaun Tarikh Amaun
2016 BT1
RM 2016 BT1 RM
Mac 31 Akaun Untung Rugi 528 Mac 7 Tunai 200
328
20 Bank 528
528

Akaun Insurans LA11
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 BT1 RM
Mac 9 Tunai RM 2016 370
370
370 Mac 31 Akaun Untung Rugi

370

Tarikh Butir Folio Akaun Gaji Butir Folio LA12
2016 Amaun Tarikh Akaun Untung Rugi Amaun
Mac 3 Tunai BT1
30 Bank BT1 RM 2016 RM
1 200 Mac 31 3 500
2 300
3 500 3 500

Akaun Belanja Am LA13
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 BT1 RM
RM 2016 123
Mac 26 Tunai 123
123 Mac 31 Akaun Untung Rugi

123

Akaun Alat Tulis LA14
Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio
2016 BT1 RM
RM 2016 240
Mac 28 Tunai 240
240 Mac 31 Akaun Untung Rugi

240

Sebab Akaun Nyata Tidak Ditutup
Akaun Nyata iaitu Akaun Aset, Akaun Liabiliti dan Akaun Modal tidak perlu ditutup
pada akhir tempoh perakaunan kerana baki akhir pada tempoh perakaunan perlu dibawa
ke tempoh perakaunan akan datang.
Baki-baki Akaun Nyata ini juga akan menjadi baki-baki awal pada tempoh perakaunan
tahun berikutnya iaitu sebagai catatan pembukaan.

240

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

CONTOH 9

Tarikh Butir Folio Akaun Perabot Butir Folio LA20
2016 Amaun Tarikh Baki h/b Amaun
Jan 1 Baki b/b LA1
Modal LB1 RM 2016 RM
Ogos 5 Akaun Belum Bayar:
Okt 8 Kedai Perabot Lee 5 000 Dis 31 10 500

2 000

3 500

10 500 Baki h/b dipindahkan menjadi 10 500
10 500 baki b/b pada tahun 2017.
2017
Jan 1 Baki b/b

PINTASAN MINDA 4

Berdasarkan Pintasan Minda 3 dalam Modul 6 pada muka surat 211, tutup Akaun
Hasil dan Akaun Belanja. Sediakan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun
berakhir 30 Jun 2017 dan Penyata Kedudukan Kewangan pada 30 Jun 2017.

Penyelesaian

Penutupan Akaun Hasil dan Belanja

Akaun Promosi LA4

Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 17 Belian JA1 100 Jun 30 Akaun Untung Rugi 100
100 100

Akaun Belian LA5

Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 15 Tunai BT1 1 200 Jun 17 Promosi JA1 100
30 Akaun Belum Bayar JB1 21 920 30 Akaun Perdagangan 23 020
23 120 23 120

Akaun Jualan LA6
Folio Amaun
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir
RM
2017 RM 2017 BT1 1 500
JJ1 23 850
Jun 30 Akaun Perdagangan 25 350 Jun 8 Tunai
30 Akaun Belum 25 350
Terima
25 350

Akaun Pulangan Belian LA7

Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 30 Akaun Perdagangan 960 Jun 30 Akaun Belum Bayar JPB1 960
960 960

Akaun Pulangan Jualan LA8

Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 30 Akaun Belum Terima JPJ1 270 Jun 30 Akaun Perdagangan 270
270 270

241

Tarikh Butir Folio Akaun Sewa Diterima Butir LA9
Amaun Tarikh Folio Amaun
2017
RM 2017 RM
Jun 30 Akaun Untung Rugi
3 500 Jun 22 Bank BT1 3 500
3 500 3 500

Tarikh Butir Akaun Gaji LA11
Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 28 Tunai BT1 500 Jun 30 Akaun Untung Rugi 500
500 500

Akaun Diskaun Diberi LA12
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Butir Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 30 Akaun Belum Terima BT1 684 Jun 30 Akaun Untung Rugi 684
684 684

Tarikh Butir Akaun Diskaun Diterima Butir LA13
Folio Amaun Tarikh Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 30 Akaun Untung Rugi 2 016 Jun 30 Akaun Belum Bayar BT1 2 016
2 016 2 016

Akaun Alat Tulis Butir LA14
Tarikh Butir Folio Amaun Tarikh Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 30 Tunai Runcit BTR1 55 Jun 30 Akaun Untung Rugi 55
55 55

Tarikh Akaun Belanja Pejabat Butir LA15
Butir Folio Amaun Tarikh Folio Amaun

2017 RM 2017 RM

Jun 30 Tunai Runcit BTR1 110 Jun 30 Akaun Untung Rugi 110
110 110

Penyediaan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi

Bentuk ‘T’
Prima Elektrik Enterprise

Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 30 Jun 2017

Belian RM RM RM RM
Tolak Pulangan Belian 23 020 Jualan 25 350
Belian Bersih (960) Tolak Pulangan Jualan
Tolak Inventori Akhir 22 060 Jualan Bersih (270)
Kos Jualan (4 700) 25 080
Untung Kasar 17 360 25 080
Diskaun Diberi 7 720
Promosi 25 080 7 720
Gaji 684 Untung Kasar 2 016
Alat Tulis 100 Diskaun Diterima 3 500
Belanja Pejabat 500 Sewa Diterima 13 236
Untung Bersih 55
110
11 787
13 236

242

Modul 7: PENYATA KEWANGAN MILIKAN TUNGGAL TANPA PELARASAN

Format Penyata Prima Elektrik Enterprise

Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir 30 Jun 2017

RM RM RM

Jualan 25 350

Tolak Pulangan Jualan (270)

Jualan Bersih 25 080

Tolak Kos Jualan

Belian 23 020

Tolak Pulangan Belian (960)

Belian Bersih 22 060

Tolak Inventori Akhir (4 700)

Kos Jualan (17 360)

Untung Kasar 7 720

Tambah Hasil

Diskaun Diterima 2 016

Sewa Diterima 3 500

5 516

13 236

Tolak Belanja

Diskaun Diberi 684

Promosi 100

Gaji 500

Alat Tulis 55

Belanja Pejabat 110

(1 449)

Untung Bersih 11 787

Penyediaan Penyata Kedudukan Kewangan
Bentuk ‘T’

Prima Elektrik Enterprise

Penyata Kedudukan Kewangan pada 30 Jun 2017

RM RM RM
95 000
Aset Bukan Semasa Ekuiti Pemilik 11 787
106 787
Premis 60 000 Modal Awal
800
Alatan Pejabat 5 000 Tambah Untung bersih
107 587
Perabot 850 Modal Akhir

65 850

Aset Semasa Liabiliti Semasa

Inventori 4 700 Akaun Belum Bayar

Akaun Belum Terima 8 740

Bank 24 312

Tunai 3 950

Tunai Runcit 35

41 737

107 587

243

Format Penyata

Prima Elektrik Enterprise
Penyata Kedudukan Kewangan pada 30 Jun 2017

RM RM RM

Aset Bukan Semasa 65 850

Premis 60 000 40 937
106 787
Alatan Pejabat 5 000 95 000
11 787
Perabot 850 106 787

Aset Semasa 4 700
Inventori 8 740
Akaun Belum Terima 24 312
Bank 3 950
Tunai
Tunai Runcit 35

Tolak Liabiliti Semasa 41 737
Akaun Belum Bayar (800)
Modal Kerja

Ekuiti Pemilik
Modal Awal
Tambah Untung Bersih
Modal Akhir

GERAK KERJA 1

Berdasarkan Gerak Kerja 1 dalam Modul 6 pada muka surat 214, tutup Akaun Hasil dan
Akaun Belanja. Sediakan Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir
31 Mac 2018 dan Penyata Kedudukan Kewangan pada 31 Mac 2018.

LATIHAN MINDA 7.3

1 Apakah yang perlu dilakukan semasa penutupan akaun?

2 Berikut ialah sebahagian maklumat yang diperoleh daripada buku perakaunan

Perniagaan Batik Husna:

RM

Belian 30 700

Jualan 58 400

Gaji Pekerja 5 500

Sewa Kedai 2 500

Insurans 1 200

Anda dikehendaki membuat penutupan bagi akaun tersebut.

244