EKONOMI TINGKATAN 4

Bab 3

3.3.13 Perbandingan Tahap Risiko,
Pulangan, dan Kecairan antara
Pelbagai Jenis Pelaburan
Peribadi

iV>ˆÀ>˜Ê“iÀՍՎʎi«>`>Ê Individu yang rasional akan membandingkan tahap risiko,
keupayaan aset untuk diubah pulangan, dan kecairan antara pelbagai jenis pelaburan untuk
“i˜>`ˆÊÌ՘>ˆ°Ê
œ˜Ìœ…˜Þ>]Ê mengenal pasti bentuk pelaburan yang selaras dengan matlamat
tunai di tangan dan simpanan kewangannya. Misalnya, individu yang ingin mendapat pulangan
di bank mempunyai kecairan dalam jangka masa yang panjang akan melabur dalam unit
yang lebih tinggi berbanding amanah atau hartanah. Individu yang inginkan pulangan dalam
dengan aset tetap seperti jangka masa yang singkat akan memilih untuk melabur dalam
rumah dan bangunan yang pasaran saham.
memerlukan masa yang lama
untuk diubah menjadi tunai. Selain itu, seseorang individu perlu mengambil kira sifat dirinya
sama ada merupakan seorang penghindar risiko atau seorang
“Jangan letakkan semua pengambil risiko. Satu kaedah pelaburan yang boleh digunakan
telur di dalam satu bakul” untuk mengurangkan risiko pelaburan ialah mempelbagaikan
i>LÕÀÊÃi“Õ>ÊÜ>˜}Ê`>>“Ê portfolio pelaburan. Pelabur wajar melabur dalam pelbagai jenis
satu jenis pelaburan sahaja pelaburan yang berbeza untuk mengimbangi risiko antara satu
adalah tindakan yang kurang sama lain dan seterusnya mengurangkan risiko dalam portfolio
Lˆ>ŽÊŽiÀ>˜>]ʍˆŽ>Ê>«>‡>«>Ê pelaburan keseluruhan.
berlaku atas pelaburan
ÌiÀÃiLÕÌ]ÊÃi“Õ>ÊÜ>˜}ÊÞ>˜}Ê Jadual 3.10 menunjukkan perbandingan antara pelbagai jenis
dilaburkan akan hilang akibat pelaburan peribadi.
kerugian.

Jadual 3.10 Perbandingan pelbagai jenis pelaburan peribadi

Jenis pelaburan peribadi Tahap risiko Tahap pulangan Tahap kecairan

Simpanan tetap Bebas risiko 3FOEBI Tinggi

Sekuriti kerajaan Bebas risiko 3FOEBI Sederhana

Unit amanah 3FOEBI 3FOEBI Tinggi

)BSUBOBI 3FOEBI 3FOEBI 3FOEBI

Logam berharga Sederhana Tinggi 3FOEBI

Saham syarikat Tinggi Tinggi Sederhana

6SVT OJBHB QFSUVLBSBO BTJOH '03&9
Tinggi Tinggi Tinggi

192

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

AKTIVITI 3.3.13

1. Maklumat di bawah berkaitan dengan aktiviti pelaburan dua orang individu.

Encik Abdul Aziz menerima Encik Mohan menerima wang persaraan daripada syarikatnya
wang persaraan daripada sebanyak RM500 000. Beliau telah menyimpan RM100 000
syarikatnya sebanyak dalam akaun simpanan tetap di sebuah bank perdagangan
RM500 000. Beliau telah `i˜}>˜Ê Ž>`>ÀÊ v>i`>…Ê {¯Ê ÃiÌ>…Õ˜°Ê iˆ>ÕÊ Õ}>Ê “i“LiˆÊ
membeli sebuah bangunan unit amanah saham bernilai RM100 000. Encik Mohan juga
`ˆÊ «œ…]Ê*iÀ>ŽÊ`>˜Ê“i˜iÀˆ“>Ê memiliki saham Syarikat MBA bernilai RM50 000. Bakinya
sewa bulanan sebanyak digunakan untuk membeli sebuah pangsapuri kos sederhana
, ÎÊäääÊÃiLՏ>˜° di Shah Alam dan menerima sewa sebanyak RM1 000 sebulan.

(a) Jelaskan tahap risiko pelaburan untuk dua individu di atas.
­L®Ê *>`>Ê«>˜`>˜}>˜Ê>˜`>]ÊÈ>«>Ž>…Ê“iÀÕ«>Ž>˜Ê«i>LÕÀÊÞ>˜}ÊLˆ>Ž¶Ê iÀˆÊÕÃ̈wŽ>ÈÊ>˜`>°

2.Ê >Ì>Ê`ˆÊL>Ü>…Ê“iÀÕ«>Ž>˜ÊŽ>`>ÀÊÌ>L՘}>˜Ê˜i}>À>ʎ>Ã>ÀÊ >>ÞÈ>Ê`>ÀˆÊÌ>…՘ʣ™™xʅˆ˜}}>ÊÓä£x°

Tahun Kadar tabungan Tahun Kadar tabungan
negara kasar (%) negara kasar (%)

1995 37.9 2006
1996 41.1 2007 37.9
1997 37.6
41.1 2009 34.0
1999 2010 33.5
2000 36.5 2011 34.1
2001 34.0 2012 30.9
2002 32.5 2013 29.4
2003 35.2 2014 29.3
2004 34.9 2015
2005 36.2
(Sumber: https://www.quandl.com)

(a) Lukis sebuah graf garis yang mewakili arah aliran kadar tabungan negara kasar Malaysia
untuk tempoh berkenaan.

(b) Jelaskan faktor-faktor yang mungkin mempengaruhi kadar tabungan negara kita.
(c) Kumpulkan maklumat tentang kadar tabungan negara-negara ASEAN dalam tempoh

tersebut dan berikan kesimpulan anda.
(d) Apakah kesannya kepada ekonomi negara jika Malaysia mempunyai kadar tabungan

yang tinggi?

F 1. Sekuriti kerajaan dan simpanan tetap mempunyai risiko yang paling rendah,
O maka pulangannya juga rendah.
2. Pelaburan dalam saham syarikat dan pertukaran asing mempunyai risiko yang
K tinggi, maka pulangannya juga tinggi.

U 3. Simpanan tetap, amanah saham, dan pertukaran asing mempunyai tahap kecairan
S yang tinggi iaitu amat mudah ditukarkan kepada wang tunai apabila diperlukan.

193

Bab 3

Peta Konsep

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

Wang dan bank Pendapatan individu Penggunaan pendapatan boleh guna

Fungsi wang Jenis pekerjaan Pendapatan boleh Belanjawan peribadi
mengikut sektor guna (Yb)
‡ $ODW SHUDQWDUDDQ Penyediaan
SHUWXNDUDQ ekonomi Jenis potongan wajib belanjawan peribadi

‡ $ODW XNXUDQ QLODL ‡ 6HNWRU XWDPD ‡ &DUXPDQ .:63 ‡ /DQJNDK
‡ $ODW SHQ\LPSDQDQ ‡ 6HNWRU NHGXD ‡ &DUXPDQ 3(5.(62 ‡ &RQWRK
‡ 6HNWRU NHWLJD ‡ %D\DUDQ ]DNDW
QLODL ‡ &XNDL SHQGDSDWDQ Kepentingan
‡ $ODW ED\DUDQ WHUWXQGD Kepentingan setiap belanjawan peribadi
sektor dari segi SHUVHRUDQJDQ
Fungsi bank pusat ‡ 0HPEROHKNDQ
pekerjaan mengikut Keperluan dan LQGLYLGX
‡ 0HQJHOXDUNDQ PDWD trend di Malaysia kehendak PHQGDKXOXNDQ
ZDQJ SHUNDUD SHQWLQJ
Faktor pemilihan Penggunaan Yb
‡ 0HQMDJD NHVWDELODQ pekerjaan ‡ %DUDQJ WDKDQ ODPD ‡ 0HPEDQWX LQGLYLGX
QLODL PDWD ZDQJ ‡ %DUDQJ WLGDN WDKDQ PHQDEXQJ
‡ 8SDK
‡ -XUXEDQN NHSDGD ‡ )DHGDK VDPSLQJDQ ODPD ‡ 0HPEDQWX
NHUDMDDQ ‡ -DPLQDQ NHUMD ‡ 3HUNKLGPDWDQ PHQ\HODUDVNDQ
‡ /RNDVL WHPSDW NHUMD SHUEHODQMDDQ
‡ -XUXEDQN NHSDGD ‡ 6XDVDQD WHPSDW Faktor yang PHQJLNXW
EDQN SHUGDJDQJDQ mempengaruhi corak SHQGDSDWDQ
NHUMD
‡ 0HQJDZDO ‡ )DNWRU IDNWRU ODLQ perbelanjaan ‡ 0HQJHODNNDQ KXWDQJ
NHVWDELODQ HNRQRPL pengguna ‡ 0HQJHODNNDQ LQIODVL
Kaitan kerjaya dengan
Fungsi bank matlamat pendapatan ‡ 3HQGDSDWDQ Strategi
perdagangan ‡ +DUJD simpanan
individu ‡ %DUDQJ SHQJJDQWL
‡ 0HQHULPD GHSRVLW ‡ 3LOLKDQ NHUMD\D ‡ 3HQJLNODQDQ GDQ Pelaburan
‡ 0HPEHUL SLQMDPDQ ‡ 3LOLKDQ SHQGLGLNDQ
‡ 0HQHULPD GDQ ‡ .HPDKLUDQ SHPDVDUDQ ‡ 5LVLNR
‡ .HXVDKDZDQDQ ‡ &LWD UDVD GDQ ‡ 3XODQJDQ
PHPEXDW ED\DUDQ ‡ .HDGDDQ HNRQRPL
‡ 3HUNKLGPDWDQ ODLQ VHJPHQ SDVDUDQ Perbandingan
Jenis pendapatan pelaburan peribadi
Prinsip Perbankan individu Kaedah pembayaran
Islam ‡ 7XQDL ‡ .UHGLW ‡ 5LVLNR
‡ 8SDK ‡ 3XODQJDQ
‡ :DGLDK ‡ 6HZD Fitur pembelian ‡ .HFDLUDQ
‡ 0XGKDUDEDK ‡ )DHGDK kredit
‡ %DL %LWKDPDQ $MLO ‡ 8QWXQJ
‡ 7DNMLUL ‡ 'LYLGHQ
‡ %D\DUDQ SLQGDKDQ

194

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

Wang dan Bank Pendapatan Individu Penggunaan Pendapatan Boleh Guna

s )XQJVL ZDQJ s -HQLV SHNHUMDDQ PHQJLNXW s .RQVHS SHQGDSDWDQ EROHK JXQD
VHNWRU HNRQRPL s -HQLV SRWRQJDQ ZDMLE
s )XQJVL EDQN SXVDW s .HSHQWLQJDQ VHWLDS VHNWRU s .HSHUOXDQ GDQ NHKHQGDN
GDUL VHJL SHNHUMDDQ s 3HQJJXQDDQ SHQGDSDWDQ EROHK JXQD
s )XQJVL EDQN s )DNWRU SHPLOLKDQ s )DNWRU \DQJ PHPSHQJDUXKL FRUDN SHUEHODQMDDQ SHQJJXQD
SHUGDJDQJDQ SHNHUMDDQ s .DHGDK SHPED\DUDQ WXQDL GDQ NUHGLW
s -HQLV SHQGDSDWDQ LQGLYLGX s .RQVHS EHODQMDZDQ SHULEDGL c
s 3ULQVLS SHUEDQNDQ s .DLWDQ NHUMD\D GHQJDQ s .HSHQWLQJDQ EHODQMDZDQ SHULEDGL
,VODP a PDWODPDW SHQGDSDWDQ s 6WUDWHJL VLPSDQDQ
LQGLYLGX b s .RQVHS ULVLNR GDQ SXODQJDQ SHODEXUDQ
s 3HUEDQGLQJDQ SHODEXUDQ SHULEDGL

a Prinsip Perbankan Islam b Kaitan Kerjaya dengan Matlamat
Pendapatan Individu

:DGLDK 3LOLKDQ
NHUMD\D

7DNMLUL Prinsip 0XGKDUDEDK .HDGDDQ Kaitan 3LOLKDQ
Perbankan HNRQRPL Kerjaya SHQGLGLNDQ
dengan
Islam Matlamat
Pendapatan
Individu

%DL .HXVDKDZDQDQ .HPDKLUDQ
%LWKDPDQ

$MLO

c Penyediaan Belanjawan Peribadi

Langkah- .HQDO SDVWL 0HQFDWDW 0HQ\XVXQ 0HQJLPEDQJL
langkah SXQFD VHPXD SHUEHODQMDDQ DQJJDUDQ
Menyediakan SHQGDSDWDQ
Belanjawan SHQGDSDWDQ GDQ SHUEHODQMDDQ PHQJLNXW EROHK JXQD
Peribadi SRWRQJDQ ZDMLE NHXWDPDDQ
GDQ SHUEHODQMDDQ

195

Bab 3

Refleksi

Selepas mempelajari bab ini, anda dapat:

3.1 Wang dan Bank
Menjelaskan fungsi wang
Menjelaskan fungsi bank pusat
Menjelaskan fungsi bank perdagangan

3.2 Pendapatan Individu
Mengklasifikasi jenis pekerjaan mengikut sektor
Menjelaskan kepentingan setiap sektor ekonomi dari segi pekerjaan
Mengenal pasti faktor pemilihan pekerjaan
Menjelaskan jenis-jenis pendapatan individu
Menganalisis kaitan antara pelbagai kerjaya dengan matlamat pendapatan individu

3.3 Penggunaan Pendapatan Individu
Menjelaskan konsep pendapatan boleh guna
Mengenal pasti pelbagai jenis potongan wajib
Menjelaskan perbezaan antara keperluan dengan kehendak
Menjelaskan penggunaan pendapatan individu
Menjelaskan faktor yang mempengaruhi corak perbelanjaan pengguna
Mengenal pasti kelebihan dan kekurangan kaedah pembayaran tunai dan kredit
Menghuraikan fitur ekonomi dalam pembelian kredit
Menerangkan konsep belanjawan peribadi, menyedia dan menjelaskan kepentingannya

Mengenal pasti dan membanding strategi simpanan

Menerangkan konsep risiko dan pulangan dalam pelaburan

Membandingkan pelbagai jenis pelaburan peribadi daripada tahap risiko, pulangan, dan kecairan

Istilah BM - BI 3.3 Penggunaan Pendapatan Individu
Ê UÊ Bayaran kredit (Credit payment)
3.1 Wang dan Bank Ê UÊ Bayaran tunai (Cash payment)
Ê UÊ Bank perdagangan (Commercial bank) Ê UÊ Belanjawan peribadi (Personal budget)
Ê UÊ Bank pusat (Central bank) Ê UÊ Caj kewangan (Financial charges)
Ê UÊ Pendapatan peribadi (Personal income) Ê UÊ Corak perbelanjaan (Spending trend)
Ê UÊ Pinjaman (Borrowing) Ê UÊ Kecairan (Liquidity)
Ê UÊ Simpanan (Deposit) Ê UÊ Kehendak (Wants)
Ê UÊ Kemahiran (Skill)
3.2 Pendapatan Individu Ê UÊ Keperluan (Needs)
Ê UÊ Bayaran pindahan (Transfer payment) Ê UÊ Pelaburan (Investment)
Ê UÊ Dividen (Dividend) Ê UÊ Pemasaran (Marketing)
Ê UÊ Faedah (Interest) Ê UÊ Pendapatan boleh guna (Disposable income)
Ê UÊ Faedah sampingan (Fringe benefit) Ê UÊ Pulangan (Return)
Ê UÊ Sektor ekonomi (Economic sector) Ê UÊ Risiko (Risk)
Ê UÊ Sewa (Rent) Ê UÊ Tabungan (Saving)
Ê UÊ Untung (Profit)
Ê UÊ Upah (Wage)
Ê UÊ Upah benar (Real wage)

196

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

Latihan Sumatif 3

Ạ Soalan Objektif

Arahan: Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat jawapan pilihan. Pilih satu jawapan yang paling tepat.

1. Cik Juliana membeli satu set perabot kayu 3. Maklumat berikut berkaitan dengan
di Kedai Perabot Indah berharga RM2 000 sejenis kemudahan pembayaran bank
dengan bayaran bulanan sebanyak RM160. perdagangan.
Apakah fungsi wang dalam urus niaga
di atas? Encik Jonathan meminta pihak Bank
A Alat ukuran nilai, alat simpanan nilai, Cemerlang Berhad membayar ansuran
dan alat perantaraan pertukaran pinjaman perumahan pada 25 hari
B Alat simpanan nilai, alat perantaraan bulan setiap bulan kepada Bank Setia
pertukaran, dan alat bayaran tertunda Berhad.
C Alat bayaran tertunda, alat ukuran
nilai, dan alat perantaraan pertukaran Apakah jenis kemudahan pembayaran
D Alat perantaraan pertukaran, alat tersebut?
bayaran tertunda, alat simpanan nilai, A Draf bank
dan alat ukuran nilai B Debit langsung
C Pindahan kredit
2. Rajah di bawah berkaitan dengan strategi D Perintah sedia ada
Bank Negara Malaysia untuk menjaga
kestabilan nilai ringgit. 4. Rajah di bawah berkaitan dengan satu
kemudahan perbankan.
Langkah Memastikan
menjaga sandaran minimum Perbankan Internet . Internet Banking
kestabilan
nilai Ringgit mencukupi i BAYARwww.ibayar.com.my
Malaysia
X Mengapakah kemudahan di atas semakin
popular dalam kalangan pengguna?
Menyokong Ringgit I Kurang menggunakan kertas
Malaysia di pasaran II Jimat masa dan mudah digunakan
wang antarabangsa III Tidak tertakluk kepada waktu urus

Apakah X? niaga bank
A Mengawal inflasi IV Tidak tertakluk kepada kawalan Bank
B Menaikkan kadar faedah
C Mengawal aliran masuk mata Negara Malaysia
A I dan II
wang asing B I dan IV
D Mengurangkan jumlah wang dalam C II dan III
D III dan IV
ekonomi

197

Bab 3

5. Antara yang berikut, yang manakah 9. Berikut adalah maklumat pendapatan dan
potongan wajib Puan Kalsom untuk tahun
merupakan faedah sampingan untuk tertentu.

sesuatu pekerjaan?

I Minat Butiran RM

II Bonus

III Subsidi makanan Gaji setahun 50 000
Dividen ASB 1 000
IV Suasana tempat kerja Pemberian anak 16 000
Caruman PERKESO
A I dan II C II dan III Cukai pendapatan 400
Zakat 300
B I dan IV D III dan IV 100

6. Kenaikan harga purata barang akan Berapakah pendapatan boleh guna untuk
menyebabkan Puan Kalsom, jika kadar caruman KWSP
A kuasa beli meningkat untuk pekerja ialah 11%?
B upah benar menurun A RM62 200 C RM44 700
C tabungan meningkat B RM44 200 D RM60 700
D perbelanjaan penggunaan menurun

7. Maklumat berikut berkaitan dengan
sejenis pendapatan.

Kerajaan membayar BR1M kepada 10. Apakah kelebihan membeli secara tunai?
individu yang menerima pendapatan A Hutang lapuk tidak berlaku
kurang daripada RM1 500 sebulan. B Melindungi diri daripada inflasi
C Dapat membeli barang mewah yang
Jenis pendapatan di atas merupakan mahal
A bayaran pindahan D Menikmati bayaran ansuran bulanan
B pendapatan produktif yang rendah
C pendapatan yang boleh dikenakan
11. Antara yang berikut, yang manakah
cukai pendapatan
D pendapatan yang diterima oleh individu kesan yang dihadapi oleh individu yang

yang memberi sumbangan dalam merancang perbelanjaannya?
proses pengeluaran
I Pinjaman berkurang

II Tabungan meningkat

III Kepuasan individu menurun

8. Encik Hamzah seorang pemain bola IV Pendapatan boleh guna meningkat
sepak profesional. Beliau menerima
elaun bulanan RM3 500 dan beliau juga A I dan II C II dan III
membuka sebuah pusat latihan bola sepak
di Johor. B I dan IV D III dan IV

Kenal pasti jenis pendapatan yang diterima 12. Pelaburan ialah aktiviti
A mengambil risiko
oleh Encik Hamzah. B memberi hak penggunaan modal
kepada orang lain
I Upah C menangguhkan penggunaan wang
pada masa ini
II Sewa D menambah stok modal untuk
mendapat keuntungan pada masa
III Faedah hadapan

IV Untung

A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

198

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

ạ Soalan Esei

Arahan: Jawab soalan-soalan yang berikut.

1. (a) Jelaskan empat fungsi wang.
(b) Jelaskan kemudahan pembayaran bank perdagangan yang boleh mengurangkan
penggunaan tunai dalam ekonomi.

2. (a) Berikut adalah logo sebuah institusi kewangan di Malaysia.

Bagaimanakah aktiviti bank perdagangan dipengaruhi oleh institusi kewangan di atas?
(b) Bandingkan upah dengan untung.

3. (a) Perbualan berikut berkaitan dengan kemudahan pinjaman bank perdagangan.

3XDQ VD\D LQJLQ PHPRKRQ SLQMDPDQ 7LGDN SHUOXODK PRKRQ SLQMDPDQ
VHEDQ\DN 50 6D\D NHNXUDQJDQ (QFLN +DOLP EROHK PHQJJXQDNDQ

WXQDL XQWXN EHOL EDKDQ PHQWDK NHPXGDKDQ RYHUGUDI

Mengapakah pegawai bank menasihati Encik Halim menggunakan kemudahan overdraf?
Beri hujah anda.
(b) (i) Huraikan tiga sektor ekonomi dalam pekerjaan.
(ii) Berikut adalah iklan jawatan kosong sebuah syarikat.

Kami telah menerajui eksport perabot Malaysia ke seluruh dunia. Sejajar dengan
matlamat menambahkan keluaran, kami ingin mempelawa warganegara Malaysia
yang berkelayakan untuk memenuhi kekosongan jawatan berikut.

PENGURUS PENGELUARAN
Berumur antara 30 – 50 tahun

Bertugas di Perak

Selain faktor upah, jelaskan tiga faktor lain yang perlu dipertimbangkan sebelum
memohon pekerjaan di atas.

199

Bab 3

4. (a) Mengapakah pendapatan boleh guna lebih rendah daripada pendapatan bulanan
individu?

(b) Berikut adalah aktiviti ekonomi.

Encik Jega menyimpan RM10 000 dalam Syarikat Pengangkutan Laju Berhad
Akaun Mudharabah di Bank Islam membeli tiga buah lori baharu

Bandingkan dua aktiviti ekonomi di atas.

5. Maklumat berikut tentang pendapatan, pelepasan cukai, dan potongan wajib Encik Zakaria
dalam tempoh setahun.

Gaji setahun RM
Pemberian anak
Jumlah pelepasan cukai 60 000
Zakat 8 000
PERKESO 24 000

KWSP 400
750

11%

Berikut adalah kadar cukai pendapatan yang dikenakan:

 Banjaran pendapatan Pengiraan (RM) Kadar % Cukai (RM)
bercukai
0
0 – 2 500 2 500 pertama 0
25
2 501 – 5 000 2 500 berikutnya 1
25
5 001 – 10 000 5 000 pertama 3 150
5 000 berikutnya
175
10 001 – 20 000 10 000 pertama 3 300
10 000 berikutnya
475
20 001 – 35 000 20 000 pertama 7 1 050
15 000 berikutnya
1 525
35 001 – 50 000 35 000 pertama 12
15 000 berikutnya
3 325
50 001 – 70 000 50 000 pertama 19
20 000 berikutnya

Hitung:
(a) Pendapatan boleh dikenakan cukai
(b) Cukai pendapatan yang perlu dibayar
(c) Pendapatan boleh guna

200

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

6. (a) Maklumat berikut berkaitan dengan aktiviti pelaburan.

Encik Jamal telah menggunakan RM600 000 untuk membeli sebuah kondominium
di Kuala Lumpur sebagai pelaburan.

(i) Apakah jenis pelaburan yang dilakukan oleh Encik Jamal?
(ii) Huraikan aspek kecairan, risiko, dan pulangan untuk pelaburan di atas.

(b) Kerajaan telah menguatkuasakan peraturan penjualan rumah berharga sehingga
RM300 000 terhad kepada pembeli rumah pertama sahaja.
(i) Mengapakah kerajaan menguatkuasakan peraturan tersebut?
(ii) Jelaskan kesan peraturan tersebut kepada
t JOEVTUSJ IBSUBOBI
t QFMBCVS

7. Maklumat di bawah menunjukkan pendapatan, perbelanjaan, dan potongan wajib seorang
individu bagi bulan tertentu.

Butiran RM
Gaji 4 000
Zakat
Dividen ASN 100
Caruman KWSP 600
Pampasan insurans nyawa 440
Elaun perjalanan 12 000
Makanan 400
Cukai pendapatan 800
Ansuran kereta 45
Pelbagai bil utiliti 1 100
Sewa rumah 600
Caruman PERKESO 900
Premium insurans nyawa 50
150

Hitung: (d) Perbelanjaan penggunaan
(a) Bayaran pindahan (e) Tabungan
(b) Potongan wajib
(c) Pendapatan boleh guna

8. (a) Berikut adalah suatu pengumuman kerajaan.

Kerajaan mengumumkan pengurangan potongan caruman Kumpulan Wang
Simpanan Pekerja (KWSP) bagi pekerja sebanyak tiga peratus mulai Mac 2016
sehingga Disember 2017.

(i) Mengapakah kerajaan mengambil tindakan di atas?
(ii) Mengapakah sesetengah individu tidak bersetuju dengan cadangan di atas?
(b) Jelaskan tiga faktor yang mempengaruhi corak perbelanjaan pengguna.

201

Bab 3

KAJIAN KES

Salleh yang merupakan seorang cacat pendengaran telah bekerja sebagai seorang jurukimpal
di sebuah kilang IKS yang membuat bingkai besi di Kepong, Kuala Lumpur setelah tamat
persekolahan di Sekolah Menengah Pendidikan Khas dan juga Sekolah Vokasional di Setapak,
Kuala Lumpur. Setelah bekerja selama 12 tahun, Salleh terpaksa pulang ke Jerantut, Pahang untuk
mengambil alih peranannya sebagai ketua keluarga setelah ibunya meninggal dunia akibat penyakit
barah. Beliau mempunyai adik-beradik seramai lima orang. Pada peringkat permulaan, Salleh
telah bekerja sebagai penoreh getah selama setahun. Disebabkan pendapatan yang rendah, Salleh
telah bekerja di sebuah kilang membuat perabot rotan di Jerantut selama dua tahun.

Sebagai pekerja yang komited dan rajin, Salleh berjaya memperoleh pengalaman yang luas berkaitan
dengan aktiviti pengeluaran perabot rotan. Pemilik kilangnya Encik Chong telah mencadangkan agar
Salleh membuka kilangnya sendiri. Salleh bersetuju dengan cadangan Encik Chong dan membuka
sebuah kilang perabot rotan sendiri. Beliau telah membuka sebuah kilang perabot rotan dengan
nama Salleh Enterprise dan menggunakan rumah arwah ibunya sebagai lokasi kilang dengan
bantuan kewangan sebanyak RM10 000 yang disumbangkan oleh Jabatan Kebajikan Masyarakat.
Pada peringkat permulaan beliau telah menggajikan tiga orang pekerja dan menggunakan dua buah
mesin terpakai dan berjaya menghasilkan 1 000 rotan kerusi setiap bulan.

Disebabkan permintaan yang semakin meningkat, beliau telah menyewa sebuah lot kilang di bandar
Jerantut untuk membuka sebuah kilang yang lebih besar. Beliau telah mencagarkan tanah arwah
ibunya untuk mendapatkan pinjaman bank sebanyak RM500 000. Beliau juga telah menggunakan
kemudahan Bank Islam untuk membeli stok rotan bernilai RM100 000 serta pembelian dua buah
mesin dari Taiwan bernilai RM160 000. Usaha gigih Salleh telah membawa kejayaan dan kini
syarikat beliau merupakan pengeluar perabot utama negeri Pahang dengan nilai keluaran sebanyak
RM60 juta setahun.

Encik Salleh berpendapat, kesusahan hidup yang dilaluinya pada zaman persekolahan telah mendidik
beliau tentang pentingnya perancangan kewangan dalam kehidupan seseorang. Menurut beliau,
setiap ringgit yang diperoleh daripada perniagaan akan digunakan dengan cermat agar membawa
pulangan yang memadai. Encik Salleh telah melabur sebahagian daripada keuntungan perniagaan
dalam bidang hartanah dan kini memiliki sebuah ladang sawit seluas 800 hektar serta 20 hektar
tanah di bandar Jerantut yang akan dimajukan sebagai kawasan perumahan.

Sebagai seorang OKU, Salleh tidak pernah berasa kecewa dengan kecacatan yang dialami, malah
ia telah mendorong beliau berusaha lebih gigih untuk berjaya dalam kehidupannya. Beliau juga
menggajikan ramai OKU dalam perniagaannya dan telah memenangi pelbagai anugerah atas
sumbangan beliau kepada masyarakat OKU dan juga atas sumbangan beliau mempromosikan
produk kraf tangan Malaysia.

Berdasarkan kes di atas, jawab soalan berikut.

(a) Jelaskan sektor ekonomi yang disertai oleh Encik Salleh pada peringkat permulaan.
(b) Adakah anda bersetuju dengan tindakan Encik Salleh memulakan perniagaan sendiri? Beri

alasan anda.
(c) Jelaskan ciri-ciri peribadi yang dimiliki oleh Encik Salleh yang membolehkan beliau berjaya

dalam perniagaannya.
(d) Adakah Encik Salleh seorang pelabur yang bijak? Beri alasan anda.
(e) Terangkan jenis kemudahan pinjaman yang digunakan oleh Encik Salleh.
(f) Huraikan prinsip perbankan Islam dalam kes di atas.

(g) Mengapakah bukan semua usahawan akan berjaya dalam perniagaan yang diceburinya?

202

Wang, Bank, dan Pendapatan Individu

Praktis

Arahan: Lengkapkan peta pemikiran di bawah.
1. Bandingkan bank perdagangan dengan bank pusat.

Bank Bank
perdagangan pusat

2. Lengkapkan peta pokok tentang pengelasan jenis pendapatan individu.

Jenis Pendapatan Individu

Upah Pendapatan produktif Dividen Pendapatan tidak
Ganjaran kepada Ganjaran kepada produktif
Sewa
Ganjaran kepada Pendapatan yang
diterima tanpa

Faedah Untung Contoh:
Ganjaran kepada Ganjaran kepada

203

Bab 4

EKONOMI & ANDA

Minggu lalu, kelas Ekonomi tingkatan 4 telah mengadakan lawatan ke Kilang Kerepek A1 yang terletak
di Alor Gajah, Melaka. Tujuan lawatan ini diadakan adalah untuk mendedahkan kepada murid-murid
bagaimana sesuatu produk dihasilkan daripada bahan mentah sehingga barang siap. Lawatan ini telah
disertai oleh 30 orang murid dan diiringi oleh dua guru penasihat, Cikgu Sim dan Cikgu Aesyah.
Ketibaan kami telah disambut mesra oleh penyelia kilang, Encik Rahim. Encik Rahim memberi
penerangan kepada kami tentang setiap proses untuk menghasilkan kerepek ubi. Kami telah berpeluang
untuk melihat proses pengeluaran daripada permulaan sehingga pembungkusan kerepek.
Berikut adalah gambar proses pengeluaran kerepek ubi.

MULA

Ubi kayu Kulit ubi kayu Ubi kayu dipotong
(jenis isi warna kuning) dibuang dan nipis dengan mesin
dibasuh bersih penghiris, dibasuh
TAMAT bersih dan ditoskan

Kerepek siap untuk Kepingan ubi kayu
dipasarkan digoreng menjadi

kerepek

Kerepek ubi
dibungkus

Sebelum beredar, kami telah dihidangi kerepek ubi yang enak dan rangup serta dapat membeli kerepek
yang baru siap dibungkus dengan harga yang lebih murah daripada harga pasaran. Lawatan pada kali
ini telah memanfaatkan semua murid.

Selepas mempelajari bab ini, kenal pasti input-input dan kos yang terlibat dalam pengeluaran kerepek
ubi dan cadangkan strategi yang dapat meningkatkan keuntungan pengeluar.

Pengeluaran

BAB

4 Pengeluaran

Pengeluaran ialah satu proses transformasi input kepada output. Perbelanjaan yang
GLED\DU ROHK VHVHEXDK ÀUPD XQWXN SHQJJXQDDQ LQSXW GLSDQJJLO NRV SHQJHOXDUDQ
6HPDNLQ WLQJJL NRV VHPDNLQ UHQGDK XQWXQJ ÀUPD 2OHK LWX SHQJHOXDU SHUOX PHPLOLK
kombinasi input yang paling cekap dalam pengeluarannya. Pengeluaran berkait rapat
dengan produktiviti dan eksternaliti.

Standard Kandungan: Kata Kunci:
4.1 Konsep Pengeluaran, Kos, dan Hasil ‡ )LUPD
4.2 Produktiviti dan Eksternaliti ‡ ,QSXW
‡ )XQJVL SHQJHOXDUDQ
‡ .RV SHQJHOXDUDQ
‡ +DVLO
‡ 8QWXQJ
‡ 3URGXNWLYLWL
‡ (NVWHUQDOLWL
‡ .RV VRVLDO
‡ )DHGDK VRVLDO

Bab 4

4.1 Konsep Pengeluaran, Kos, dan

Hasil

Apa maksud pengeluaran?
Apakah fungsi pengeluaran jangka pendek?
Apakah perbelanjaan yang ditanggung oleh pengeluar dalam
mengeluarkan barang dan perkhidmatan?
Bagaimana jumlah hasil dan untung firma dapat dikira?
Bagaimana menentukan sebuah firma mencapai tahap
pengeluaran yang paling cekap?
Bagaimana pengeluaran firma mewujudkan eksternaliti?

SEPINTAS LALU

Banyak Perusahaan Kecil dan Sederhana Berjaya dalam

Perusahaan Kraf Tangan

Syarikat Auf Enterprise, sebuah kilang mengeluarkan
produk rotan telah ditubuhkan oleh Encik Abu Halim
pada tahun 1990. Kilang ini pada mulanya beroperasi di
sebuah bengkel kecil di belakang rumah kediaman sendiri
dengan mengeluarkan secara kecil-kecilan produk yang
berasaskan rotan. Setelah produk mendapat sambutan di
pasaran barulah perniagaan ini dibesarkan lagi dengan
membeli peralatan dan bangunan kilang. Dalam memenuhi
permintaan dan kos pengeluaran yang semakin meningkat,
Encik Abu Halim telah mencari inisiatif dalam menangani
masalah tersebut dengan menyertai pameran jualan kraf
untuk mempromosikan produk rotannya. Ramai orang menganggap perusahaan kraf tangan
tidak mendatangkan keuntungan yang banyak sebab permintaan produk kraf tradisional semakin
menurun. Namun mengikut Encik Abu Halim, kalau pandai memilih bahan mentah pada kos
yang rendah, mempelbagaikan reka ciptanya, serta mencari pasaran yang lebih luas, mendapat
keuntungan yang tinggi daripada perusahaan ini bukan mustahil.

Pengeluaran melibatkan input dan kos. Input terdiri daripada input berubah dan input

tetap. Bayaran terhadap input adalah kos yang terlibat dalam pengeluaran. Setiap

pengusaha akan cuba mencari kombinasi input yang paling cekap supaya kos Abad
ke-21
pengeluaran dapat diminimumkan dan untung maksimum dapat dicapai.

4.1.1 Pengeluaran

Di dalam Bab 2, kita telah mempelajari penawaran barang
dilakukan oleh firma. Dalam bab ini kita akan mempelajari
bagaimana firma menggunakan input atau faktor pengeluaran
untuk mengeluarkan barang dan perkhidmatan.

206

Pengeluaran

Firma

Firma ialah unit ekonomi yang produktif sama ada organisasi atau unit pengeluaran yang merancang
dan menggabungkan faktor pengeluaran yang terhad untuk menghasilkan barang dan perkhidmatan.

Objektif firma swasta Jenis
‡ 0HPDNVLPXPNDQ ‡ 6ZDVWD
‡ $ZDP
keuntungan
‡ 0HPDNVLPXPNDQ MXDODQ Saiz
‡ .HFLO PLOLNDQ WXQJJDO
Peranan firma ‡ %HVDU V\DULNDW EHUKDG

‡ 3HPEHNDO EDUDQJ Objektif firma awam
GDQ SHUNKLGPDWDQ Memaksimumkan
kebajikan masyarakat
‡ 3HQJJXQD IDNWRU
SHQJHOXDUDQ

Contoh firma awam

‡ .:63
‡ 3HUPRGDODQ 1DVLRQDO
%HUKDG 31%

Contoh firma swasta

‡ 6\DULNDW $LU$VLD %HUKDG
‡ 3XEOLF %DQN %HUKDG

Rajah 4.1 Konsep firma

Firma terdiri daripada pelbagai saiz dan bentuk, contohnya Gabungan semua firma yang
milikan tunggal, perkongsian atau syarikat berhad. mengeluarkan keluaran yang
Firma merangkumi semua firma swasta dan firma awam. sama atau hampir sama
Objektif firma swasta ialah mencapai keuntungan yang akan membentuk industri.
maksimum dan memaksimumkan jualan. Objektif firma Contohnya industri kereta
awam ialah memaksimumkan kebajikan masyarakat dan terdiri daripada semua firma
taraf hidup rakyat. kereta yang terdapat di
Firma berperanan mengeluarkan dan membekalkan negara ini seperti Proton,
barang dan perkhidmatan kepada isi rumah lalu Perodua, dan DRB-HICOM.
memperoleh pendapatan.
Firma meminta faktor pengeluaran daripada isi rumah.

207

Bab 4 Pengeluaran
Input
Pengeluaran ialah suatu proses yang menggabungkan faktor
pengeluaran seperti buruh, tanah, modal, dan usahawan untuk
menghasilkan barang dan perkhidmatan.

Pengeluaran barang dan perkhidmatan bertujuan memenuhi
keperluan dan kehendak pengguna.
Pengeluaran juga dapat ditakrifkan sebagai suatu proses
mengubah bentuk input kepada output.
Contohnya, batang pokok dijadikan kepingan kayu dan
kemudian diproses untuk menjadi perabot kayu yang
melibatkan tambahan nilai dalam proses pengeluaran output.

Transformasi Output

Rajah 4.2 Proses pengeluaran perabot kayu

Input

Input ialah faktor pengeluaran yang digunakan dalam proses
pengeluaran untuk menghasilkan barang dan perkhidmatan.

Input yang digunakan dalam proses pengeluaran boleh
dibahagikan kepada dua jenis, iaitu:

Input tetap Input berubah
t *OQVU ZBOH LVBOUJUJOZB UFUBQ QBEB TFCBSBOH t *OQVU ZBOH LVBOUJUJOZB CFSVCBI NFOHJLVU

UJOHLBU PVUQVU UJOHLBU PVUQVU
t *OJ CFSNBLTVE BQBCJMB UJOHLBU PVUQVU t "QBCJMB UJOHLBU PVUQVU CFSUBNCBI
LVBOUJUJ

NFOJOHLBU BUBV NFOVSVO
LVBOUJUJ JOQVU JOQVU CFSVCBI ZBOH EJHVOBLBO BLBO
UFUBQ ZBOH EJHVOBLBO BEBMBI UFUBQ CFSUBNCBI EBO TFCBMJLOZB
t 1BEB UJOHLBU PVUQVU TJGBS
NBTJI XVKVE t 1BEB UJOHLBU PVUQVU TJGBS
UJEBL XVKVE
JOQVU UFUBQ JOQVU CFSVCBI
t *OQVU UFUBQ IBOZB CFSMBLV EBMBN KBOHLB t *OQVU CFSVCBI XVKVE EBMBN KBOHLB NBTB
NBTB QFOEFL QFOEFL EBO KBOHLB NBTB QBOKBOH
t $POUPI NFTJO EBO MPKJ
CBOHVOBO LJMBOH
t $POUPI CBIBO NFOUBI EBO CVSVI
EBO UBOBI

208

Pengeluaran

Kombinasi antara input tetap dan input berubah dalam proses
pengeluaran dapat ditunjukkan dalam Jadual 4.1 yang berikut:

Jadual 4.1 Penggunaan input tetap dan input berubah
dalam pengeluaran pakaian

Output Input tetap Input berubah
Pakaian Mesin jahit Buruh
(helai) (orang)
(unit)

0 6 0
500 6 6
6 10
6 16

Berdasarkan Jadual 4.1, input tetap yang digunakan dalam JOM Output
pengeluaran pakaian ialah mesin jahit manakala input ↓
berubah ialah buruh. Output
Didapati pada tingkat output sifar, input tetap wujud, iaitu ⏐ Pengeluar
6 unit mesin tetapi tiada input berubah (buruh) digunakan. ⏐ ↓
Apabila tingkat output pakaian meningkat kepada ⏐
500 helai, kuantiti input tetap masih tidak berubah tetapi ↓ Pengguna
input berubah telah meningkat menjadi 6 orang buruh.
Apabila tingkat output pakaian terus meningkat kepada Pengguna Barang
1 000 helai dan 2 500 helai, kuantiti input tetap masih
tidak berubah tetapi input berubah telah meningkat menjadi Barang
10 orang buruh dan 16 orang buruh.
Kesimpulannya, apabila tingkat output, iaitu pakaian Contoh Contoh
semakin meningkat, kuantiti input tetap (mesin jahit) UÊ UÊ
yang digunakan tidak berubah. Sebaliknya, kuantiti input UÊ UÊ
berubah akan meningkat mengikut pertambahan dalam UÊ UÊ
tingkat output.

Output

Output ialah barang atau perkhidmatan yang dihasilkan dalam
proses pengeluaran.

Output juga dikenal sebagai keluaran. Output boleh terdiri
daripada barang perantaraan atau barang akhir.
Barang perantaraan adalah barang yang akan digunakan
dalam proses pengeluaran seterusnya. Contohnya tepung yang
dihasilkan oleh sebuah firma digunakan oleh kilang biskut
untuk membuat biskut.
Barang akhir ialah barang siap yang boleh digunakan terus
oleh pengguna untuk mencapai kepuasannya. Misalnya
dalam contoh di atas, biskut adalah barang akhir.

209

Bab 4

Jangka Masa Pengeluaran

Jangka masa pengeluaran dalam konteks ekonomi bukan
berdasarkan kepada bilangan tahun tertentu, tetapi merujuk
kepada keupayaan sesebuah firma mengubah kuantiti input
tetap dalam proses pengeluaran.
Jangka masa pengeluaran boleh dibahagikan kepada dua
jenis, iaitu jangka masa pendek dan jangka masa panjang.

JOM Jangka masa pendek pengeluaran merujuk kepada suatu
tempoh apabila wujud sekurang-kurangnya satu input tetap dalam
1. Nyatakan tiga perbezaan proses pengeluaran.
antara input tetap dengan
input berubah. Dalam jangka pendek, firma tidak dapat menyesuaikan
tingkat pengeluaran atau mengubah kapasiti pengeluaran
2. Nyatakan dua perbezaan mengikut kehendak pasaran.
antara jangka masa Tingkat output hanya dapat diubah dengan mengubah
pendek dengan jangka kuantiti input berubah.
masa panjang dalam Contohnya, bilangan buruh boleh ditambah untuk
pengeluaran. meningkatkan pengeluaran pakaian dengan sejumlah bilangan
mesin jahit pakaian yang sama.

Jangka masa panjang pengeluaran merujuk kepada suatu tempoh
apabila semua input yang digunakan dalam proses pengeluaran
adalah input berubah.

AKTIVITI Firma dapat mengubah tingkat output dan keupayaan
pengeluaran dengan mengubah semua input yang digunakan
seperti mesin, bangunan kilang, tanah, dan saiz loji.
Firma dapat menambah modal, meningkatkan skala pengeluaran,
dan tingkat teknologi untuk meningkatkan produktiviti.

4.1.1

Berikut adalah input-input yang digunakan dalam pengeluaran perabot.

Mesin gergaji piring Buruh pengeluaran Kuasa elektrik Akauntan
Bangunan kilang Tapak kilang Kerani Kayu
Papan Lori Pengurus pentadbiran Cat

Kategorikan input kepada (b) input berubah
(a) input tetap

F 1. Firma merancang dan menggabungkan input untuk menghasilkan barang
O dan perkhidmatan.

2. Proses mengubah bentuk input kepada output dikenal sebagai pengeluaran.
K 3. Input ialah faktor pengeluaran yang digunakan dalam proses pengeluaran. Input terdiri
daripada input tetap dan input berubah.
U 4. Jangka masa pengeluaran merujuk kepada keupayaan sesebuah firma mengubah

S kuantiti input tetap dalam proses pengeluaran.

210

Pengeluaran

4.1.2 Fungsi Pengeluaran Jangka Pendek

Fungsi pengeluaran adalah hubungan antara jumlah input
dengan output.

Fungsi pengeluaran menjelaskan jumlah input yang diperlukan JOM
untuk menghasilkan sejumlah kuantiti output pada suatu tingkat
teknologi tertentu. Melalui fungsi pengeluaran, pengeluar dapat Lengkapkan rajah berikut:
mengenal pasti kombinasi faktor pengeluaran yang paling cekap
untuk mengeluarkan suatu tingkat output tertentu. Fungsi pengeluaran
jangka pendek
Fungsi pengeluaran jangka pendek menunjukkan hubungan
antara input berubah dengan output pada suatu tingkat input tetap
yang diberikan.

Dalam jangka pendek, jumlah tingkat output yang dapat dihasilkan Input Input
oleh firma akan meningkat, mencapai tingkat maksimum
dan kemudiannya menurun apabila semakin banyak input Contoh: Contoh:
berubah ditambah ke atas input tetap yang sedia ada. UÊ UÊ
UÊ UÊ
Fungsi pengeluaran jangka pendek dapat ditulis seperti berikut: UÊ UÊ

Q = f (K–, L)

dengan KQ– = Output
= Input tetap
(mesin)

L = Input berubah (buruh)

Fungsi pengeluaran jangka pendek dapat diterangkan melalui
kegiatan pengeluaran baju sukan seperti Jadual 4.2.

Jadual 4.2 Jumlah keluaran, keluaran purata, dan keluaran marginal

Input (1) (–K) (2) (3) (4) = (3) / (2) (5) = Δ(3) / Δ(2)
tetap Input berubah (L) Jumlah Keluaran Keluaran
keluaran (TP)
Mesin (unit) Buruh (orang) (helai) purata (AP) marginal (MP)
(helai) (helai)

2 0 00–

2 1 444

2 2 10 5 6

2 3 24 8 14

2 4 36 9 12

2 5 40 8 4

2 6 42 7 2

2 7 42 6 0

2 8 40 5 –2

2 9 36 4 –4

211

Bab 4

Beberapa andaian perlu dibuat sebelum menjelaskan fungsi
pengeluaran jangka pendek.
(i) Terdapat hanya dua input digunakan dalam kegiatan

pembuatan baju sukan, iaitu buruh sebagai input berubah
dan mesin sebagai input tetap.
(ii) Buruh yang digunakan mempunyai tingkat kemahiran yang
sama cekap.
(iii) Tingkat teknologi adalah tetap.

JOM Jumlah Keluaran (TP)

Hitung jumlah keluaran yang Jumlah keluaran merujuk kepada jumlah output yang dapat
dapat dihasilkan oleh Syarikat dihasilkan oleh sejumlah input yang dimiliki oleh firma.
Suiwa yang menggunakan
4 orang buruh dalam Secara rumus, jumlah keluaran dapat ditunjukkan seperti
pengeluaran dengan keluaran yang berikut:
purata sebanyak 12 unit.
Jumlah keluaran (TP) = Keluaran purata (AP) × Input berubah (L)

Berdasarkan Jadual 4.2, kolum 3 menunjukkan jumlah keluaran
firma apabila input berubah ditambah unit demi unit ke atas
input tetap yang sedia ada.

Hubungan antara jumlah keluaran dengan kuantiti buruh
yang digunakan adalah seperti berikut:

Apabila tiada buruh digabungkan dengan mesin, tiada baju
sukan dihasilkan.
Apabila seorang buruh dikombinasikan dengan mesin,
4 helai baju sukan dihasilkan dan seterusnya apabila bilangan
input berubah bertambah daripada seorang buruh kepada
7 orang buruh, jumlah keluaran akan bertambah daripada
4 helai kepada 42 helai. Ini bermakna jumlah keluaran
semakin bertambah apabila bilangan buruh bertambah.
Jumlah keluaran mencapai nilai maksimumnya pada
buruh yang ke-7, iaitu sebanyak 42 helai. Pertambahan
input berubah yang seterusnya, iaitu selepas buruh yang
ke-7 menyebabkan jumlah keluaran menurun, iaitu
menjadi 40 helai dan 36 helai pada buruh yang ke-8 dan ke-9.
Kesimpulannya, jumlah keluaran meningkat, mencapai nilai
maksimumnya, dan kemudian menurun.

212

Keluaran Purata (AP) Pengeluaran

Keluaran purata merujuk kepada jumlah kuantiti keluaran yang JOM
dapat dihasilkan oleh seunit input berubah.
Hitung keluaran purata
Secara rumus, keluaran purata dapat ditunjukkan seperti bagi 3 orang buruh yang
yang berikut: menghasilkan jumlah keluaran
sebanyak 150 unit.
Keluaran purata (AP) = Jumlah keluaran (TP)
Input berubah (L)

Berdasarkan Jadual 4.2, kolum 4 menunjukkan keluaran purata.

Hubungan antara keluaran purata dengan kuantiti buruh yang
digunakan adalah seperti berikut:

Apabila bilangan input berubah bertambah daripada seorang
buruh kepada 4 orang buruh, keluaran purata akan bertambah
daripada 4 helai kepada nilai maksimumnya, iaitu 9 helai.
Selepas buruh ke-4, keluaran purata menurun. Keluaran purata
tidak akan bernilai sifar selagi jumlah keluaran adalah positif.
Kesimpulannya, keluaran purata meningkat, mencapai nilai
maksimumnya, dan kemudian menurun.

Keluaran Marginal (MP)

Keluaran marginal merujuk kepada perubahan dalam jumlah JOM
keluaran kesan daripada perubahan dalam penggunaan satu unit
input berubah. Buruh
(orang)
Secara rumus, keluaran marginal dapat ditulis seperti Jumlah
yang berikut: 8 keluaran
10
Perubahan dalam jumlah (unit)

Keluaran marginal (MP) = keluaran (ΔTP) 60
Perubahan dalam input
70

berubah (ΔL) Berdasarkan jadual di atas,
hitung keluaran marginal pada
Berdasarkan Jadual 4.2, keluaran marginal ditunjukkan buruh ke-10.
oleh kolum 5.

Hubungan antara keluaran marginal dengan kuantiti buruh
yang digunakan adalah seperti berikut:

Apabila bilangan input berubah bertambah daripada
seorang buruh kepada 3 orang buruh, keluaran marginal
akan bertambah daripada 4 helai kepada nilai maksimumnya,
iaitu 14 helai.
Keluaran marginal menurun daripada 14 helai menjadi sifar apabila
bilangan buruh ditambah daripada 3 orang kepada 7 orang.
Keluaran marginal bernilai negatif pada buruh yang ke-8
dan ke-9 apabila jumlah keluaran mulai menurun.

213

Bab 4

AKTIVITI 4.1.2

1. Jadual di bawah menunjukkan input tetap, input berubah, dan keluaran marginal sebuah firma.

Input tetap Input berubah Keluaran marginal
Tanah (hektar) Buruh (orang) (unit)

1 1 20
1 2 42
1 3 66
1 4 92

Hitung jumlah keluaran firma yang menggunakan empat orang buruh.

2. Maklumat berikut berkaitan dengan pengeluaran sebuah firma dalam jangka pendek.

Jumlah keluaran : 1 000 unit
Keluaran purata : 20 unit
Keluaran marginal untuk input ke-50 : 30 unit

Hitung:
(a) Bilangan input berubah yang digunakan.
(b) Jumlah keluaran apabila 49 unit input berubah digunakan.

3. Jadual berikut menunjukkan fungsi pengeluaran bagi kegiatan pengeluaran jagung.

Tanah Buruh Jumlah keluaran Keluaran purata Keluaran marginal
(hektar) (orang)
(kg) (kg) (kg)

20 0

21 6

22 14

23 25

24 35

25 42

26 42

27 39

(a) Hitung nilai keluaran purata dan keluaran marginal.
(b) Jelaskan hubungan antara buruh dengan keluaran purata dan keluaran marginal.

1. Fungsi pengeluaran jangka pendek menunjukkan hubungan antara input berubah

F dengan output pada suatu tingkat input tetap yang diberikan.
O 2. Jumlah keluaran ialah jumlah output yang dapat dihasilkan oleh firma dalam
suatu jangka masa tertentu.
K 3. Keluaran purata ialah keluaran per unit input berubah. Juga dikenal sebagai daya

U pengeluaran seorang buruh.
4. Keluaran marginal ialah perubahan jumlah keluaran akibat perubahan seunit
S input berubah.

214

4.1.3 Kos Pengeluaran Pengeluaran

Firma perlu membayar apabila menggunakan input dalam JOM
pengeluarannya. Contohnya firma perlu membayar kos bahan
mentah, upah pekerja, sewa tanah, bil air dan elektrik, serta Kos Pengeluaran
faedah pinjaman bank. Semua perbelanjaan ini merupakan
kos kepada firma. Kos-kos ini akan memberi kesan kepada Jangka Jangka
harga barang dan jumlah output yang akan dikeluarkan. Setiap pendek panjang
pengeluar yang rasional akan cuba meminimumkan kos-kos ini
supaya untung dapat dimaksimumkan. Dalam ekonomi, kos
pengeluaran didefinisikan seperti berikut:

Kos pengeluaran ialah segala perbelanjaan terhadap input yang Jenis-jenis kos
digunakan dalam proses pengeluaran. pengeluaran

Dalam jangka pendek, wujud sekurang-kurangnya satu https://youtu.be/
input tetap, maka kos pengeluaran jangka pendek terdiri suJXKkukLlg
daripada kos tetap iaitu perbelanjaan terhadap penggunaan
input tetap dan kos berubah iaitu perbelanjaan terhadap
input berubah.
Dalam jangka panjang, kesemua input yang digunakan
adalah input berubah kerana firma berupaya mengubah input
tetap menjadi input berubah, maka kos pengeluaran jangka
panjang terdiri daripada kos berubah sahaja.

Kos Tetap (FC) Secara rajah, keluk kos
tetap ditunjukkan seperti
Kos tetap ialah bayaran yang dilakukan oleh firma terhadap berikut:
penggunaan input-input tetap dalam proses pengeluaran. Kos

Kos tetap tidak berubah atau malar pada setiap FC
tingkat output.
Contohnya ialah bayaran sewa untuk bangunan dan tanah 0 Output
serta faedah atas modal yang dipinjam.
Pada tingkat output sifar, wujud kos tetap dan jumlah kos Keluk kos tetap berbentuk
adalah bersamaan dengan kos tetap. mendatar kerana tidak
Kos tetap hanya wujud dalam jangka pendek kerana berubah mengikut tingkat
input tetap akan berubah menjadi input berubah dalam output.
jangka panjang.
Rumus untuk mengira kos tetap adalah seperti yang berikut:

Kos tetap (FC) = Harga input tetap × Kuantiti input tetap

215

Bab 4 Kos Berubah (VC)

JOM Kos berubah merujuk kepada bayaran yang dilakukan oleh firma
terhadap penggunaan input-input berubah.
Berikut adalah senarai kos
pengeluaran sebuah firma Kos berubah akan berubah secara langsung dengan
dalam jangka masa pendek. perubahan tingkat output. Semakin banyak output
UÊ >Þ>À>˜ÊÃiÜ>ʓiȘ dihasilkan, semakin tinggi kos berubah yang perlu ditanggung
UÊ >ˆÊ«iŽiÀ> dan sebaliknya.
UÊ >…>˜Ê“i˜Ì>… Contohnya ialah bayaran upah buruh, kos bahan mentah,
UÊ ˜ÃÕÀ>˜ÃʎiL>Ž>À>˜ serta bayaran bil elektrik dan air.
UÊ ˆÊṎˆÌˆ Kos berubah tidak wujud apabila tingkat output adalah
UÊ œÃÊ«i˜Þii˜}}>À>>˜ sifar kerana tiada input berubah yang digunakan.
Kenal pasti: Rumus untuk mengira kos berubah adalah seperti
(a) Kos tetap yang berikut:
(b) Kos berubah
Kos berubah (VC) = Harga input berubah × Kuantiti input
216 berubah

Kos Berubah Purata (AVC)

Kos berubah purata merujuk kepada kos berubah seunit output
dan diperoleh dengan membahagikan jumlah kos berubah dengan
jumlah output.

Kos berubah purata pada mulanya menurun, dan kemudian
meningkat dengan pertambahan jumlah output.
Ini adalah kerana hukum pulangan berkurangan di dalam
operasi. Semakin banyak input berubah digunakan,
tambahan jumlah keluaran yang dihasilkan semakin kurang.
Maka jumlah yang dibelanjakan ke atas input berubah
per unit output akan semakin bertambah.

Kos berubah purata (AVC) = Kos berubah (VC)
Jumlah keluaran (TP)

Jumlah Kos (TC)

Jumlah kos merujuk kepada kesemua jenis kos yang terlibat dalam
proses pengeluaran output.

Jumlah kos dapat diperoleh dengan mencampurkan jumlah
kos tetap dan jumlah kos berubah pada setiap tingkat
output pengeluaran.
Jumlah kos adalah bersamaan dengan jumlah kos tetap
apabila tingkat output pengeluaran adalah sifar.

Rumus untuk mengira jumlah kos adalah seperti yang berikut: Pengeluaran

Jumlah kos (TC) = Jumlah kos tetap (TFC) + Jumlah kos Hubungan antara kos tetap
berubah (TVC) (FC), kos berubah (VC),
dan jumlah kos (TC) dapat
Jumlah kos akan berubah sejajar dengan perubahan kos ditunjukkan oleh rajah
berubah pada setiap tingkat output kerana kos tetap tidak berikut:
berubah pada setiap tingkat output. Kos TC
Oleh itu, perubahan dalam jumlah kos adalah sama dengan
perubahan dalam jumlah kos berubah. P
Semakin tinggi tingkat output pengeluaran, semakin tinggi VC
jumlah kos dan sebaliknya.
Q
Kos Purata (AC) R FC
0 S Output
Kos purata merujuk kepada kos seunit output dan diperoleh dengan
membahagikan jumlah kos dengan jumlah output pengeluaran. Kos tetap (FC) = RS (atau PQ)
Kos berubah (VC) = QS
Rumus untuk mengira kos purata adalah seperti yang berikut: Jumlah kos (TC) = FC + VC

Kos purata (AC) = Jumlah kos (TC) = PQ + QS
Jumlah output (TP)
Keluk AC dan MC dapat
Pola kos purata ialah semakin menurun pada peringkat ditunjukkan seperti berikut:
permulaan, mencapai nilai minimum dan seterusnya Kos MC
meningkat semula.
AC
Kos Marginal (MC)
0 Output
Kos marginal merujuk kepada perubahan dalam jumlah kos kesan Kedua-dua keluk menurun
daripada perubahan dalam seunit output. pada mulanya, kemudian
mencapai tahap minimum,
Rumus untuk mengira kos marginal adalah seperti dan akhirnya meningkat.
yang berikut:

Kos marginal (MC) = Perubahan dalam jumlah kos (ΔTC)
Perubahan dalam jumlah output (ΔTP)

Dalam jangka masa pendek, perubahan dalam jumlah kos
adalah bersamaan dengan perubahan dalam kos berubah
untuk setiap perubahan tingkat output kerana kos tetap
adalah malar di sepanjang proses pengeluaran.
Oleh itu, rumus kos marginal juga boleh ditulis seperti
yang berikut:

Kos marginal (MC) = Perubahan dalam kos berubah (ΔVC)
Perubahan dalam jumlah output (ΔTP)

217

Bab 4

AKTIVITI 4.1.3

1. Jadual berikut menunjukkan perbezaan antara kos tetap dengan kos berubah. Lengkap jadual
berikut dengan jawapan yang betul.

Kos tetap Kos berubah

Kos tetap ialah . Kos berubah ialah .

Kos tetap pada tingkat output Kos berubah apabila tingkat

sifar dan bersamaan dengan . output adalah sifar kerana
penggunaan input berubah.

Kos tetap berubah apabila Kos berubah akan mengikut

berlaku perubahan pada tingkat output. perubahan pada tingkat output.

Perubahan dalam kos tetap akibat daripada Perubahan dalam kos berubah akibat daripada
perubahan dalam satu unit output adalah perubahan dalam satu unit output dikenal

. sebagai .

2. Jadual di bawah menunjukkan kos pengeluaran jangka pendek sebuah kilang pakaian. Nyatakan
sama ada yang berikut adalah kos tetap atau kos berubah.

Kos Jenis kos Kos Jenis kos

Kos bahan mentah Sewa kilang

Bil air dan elektrik Susut nilai kenderaan

Kos pengangkutan Penyelenggaraan bangunan

Faedah pinjaman Pembelian jentera baharu

Upah buruh Bil telefon

Kos bahan api Kos pengiklanan

Gaji pengurus kilang Premium insurans kebakaran

F 1. Kos tetap ialah bayaran terhadap penggunaan input tetap seperti sewa tanah.
O 2. Kos berubah ialah bayaran terhadap penggunaan input berubah seperti kos

pembelian bahan mentah.
K 3. Kos berubah purata ialah kos berubah seunit output.
4. Jumlah kos ialah jumlah kos tetap ditambah jumlah kos berubah.
U 5. Kos purata ialah kos seunit output.

S 6. Kos marginal ialah perubahan jumlah kos kesan daripada perubahan seunit output.

218

Pengeluaran

4.1.4 Pengiraan Kos Pengeluaran

Jadual 4.3 menunjukkan kos pengeluaran sebuah firma dalam
jangka pendek.

Jadual 4.3 Kos pengeluaran jangka pendek sebuah firma dalam Ringgit Malaysia (RM)

(1) (2) (3) (4) = (2) + (3) (5) = (4)/(1) (6) = Δ(4)/Δ(1) (7) = (3)/(1)

Jumlah Kos tetap Kos berubah Jumlah kos Kos purata Kos marginal Kos berubah

output (unit) (FC) (VC) (TC) (AC) (MC) purata (AVC)

0 100 0 100 0 – 0
1 100 50 150 150 50 50
2 100 95 195 45
3 100 130 230 35
4 100 160 260 65 30 40
5 100 195 295 59 35 39
6 100 245 345 50
7 100 315 415 70 45
8 100 395 495 80

Kos Tetap (FC) JOM
Berdasarkan Jadual 4.3, kos tetap tidak berubah, iaitu
sebanyak RM100 di sepanjang proses pengeluaran walaupun Berikut adalah kos
tingkat output firma telah meningkat daripada 0 unit pengeluaran bagi sebuah firma.
kepada 8 unit.
Kos tetap dapat dihitung dengan rumus yang berikut: Jumlah output : 40 unit
Jumlah kos : RM680
Kos tetap (FC) = Jumlah kos (TC) – Kos berubah (VC) Kos berubah : RM140

Contoh pengiraan: Hitungkan:
(i) kos tetap (FC)
Kos tetap bagi output unit ke-7 dapat dihitung seperti berikut: (ii) kos purata (AC)
Kos tetap = Jumlah kos – Kos berubah

= RM415 – RM315
= RM100

Kos Berubah (VC)

Berdasarkan Jadual 4.3, kos berubah adalah sifar pada
tingkat output sifar.
Kemudian kos berubah meningkat secara langsung
mengikut pertambahan jumlah output firma kerana
semakin banyak input berubah digunakan dalam
menambahkan pengeluaran.
Kos berubah meningkat daripada RM50 kepada RM395
apabila output meningkat daripada 1 unit kepada 8 unit.

219

Bab 4

Kos berubah dapat dihitung dengan rumus yang berikut:
Kos berubah (VC) = Jumlah kos (TC) – Kos tetap (FC)

JOM Contoh pengiraan:

1. Jadual di bawah Kos berubah untuk output unit ke-2 dapat dihitung seperti berikut:
menunjukkan jumlah Kos berubah = Jumlah kos – Kos tetap
kos pengeluaran sejenis
barang bagi sebuah firma. = RM195 – RM100
= RM95
Output Jumlah kos
Jumlah Kos (TC)
(unit) (RM) Berdasarkan Jadual 4.3, jumlah kos sama dengan kos tetap
pada output sifar iaitu RM100.
0 150 Jumlah kos dapat dihitung dengan mencampurkan jumlah
1 220 kos tetap (kolum 2) dengan jumlah kos berubah (kolum 3).
2 280
3 330 Contoh pengiraan:
4 370
5 390 Jumlah kos untuk output unit ke-4 dapat dihitung
seperti berikut:
Hitung Jumlah kos = Kos tetap + Kos berubah
(a) kos tetap
(b) kos berubah untuk = RM100 + RM160
= RM260
mengeluarkan 2 unit
output
(c) kos purata untuk
mengeluarkan 5 unit
output

Kos Purata (AC)
Berdasarkan Jadual 4.3, kos purata dapat dihitung dengan
membahagikan jumlah kos (kolum 4) dengan jumlah output
(kolum 1).

Contoh pengiraan:

Kos purata untuk output unit ke-5 dapat dihitung
seperti berikut:

Kos purata = Jumlah kos
Jumlah output

= RM295
5

= RM59

220

Pengeluaran

Kos Marginal (MC) JOM
Berdasarkan Jadual 4.3, kos marginal dapat dihitung dengan
membahagikan perubahan jumlah kos dengan perubahan 1. Jadual di bawah
jumlah output. menunjukkan kuantiti
output, kos purata, dan
Contoh pengiraan: jumlah kos sebuah firma.

Kos marginal untuk output unit ke-6 dapat dihitung Kuantiti Jumlah Kos
seperti berikut: output kos purata
Kos marginal = Perubahan dalam jumlah kos (unit) (RM) (RM)

Perubahan dalam jumlah output X 225 5
= RM345 – RM295 48 Y 6

6–5 Hitung
= RM50 (a) nilai X dan Y
(b) kos marginal untuk
Kos Berubah Purata (AVC)
Berdasarkan Jadual 4.3, kos berubah purata dapat dihitung output unit yang
dengan membahagikan jumlah kos berubah dengan ke-48
jumlah output.

Contoh pengiraan:

Kos berubah purata untuk output unit ke-6 dapat dihitung
seperti berikut:
Kos berubah purata = Jumlah kos berubah

Jumlah output
= RM245

6
= RM40.80

AKTIVITI 4.1.4

1. Jadual di bawah menunjukkan kos pengeluaran sebuah firma.

Output Kos berubah (RM)

20 150
30 250
40 400

Jika kos tetap firma ialah sebanyak RM120, hitung kos purata untuk 30 unit output.

2. Maklumat di bawah menunjukkan kos pengeluaran sebuah firma.

Untuk menghasilkan output sebanyak 20 unit, kos pengeluaran yang ditanggung ialah
RM140. Apabila firma menambahkan output menjadi 25 unit, kos pengeluaran telah
meningkat sebanyak 20%.

Hitung kos marginal firma bagi output unit yang ke-25.

221

Bab 4

4.1.5 Hubungan antara Perubahan
Output dengan Jumlah Kos,
Kos Purata, Kos Marginal, dan
Kos Berubah Purata

Untuk menjelaskan hubungan antara jumlah output dengan jumlah
kos, kos purata, kos marginal, dan kos berubah purata, Jadual 4.4
ditunjukkan semula di sini untuk memudahkan penerangan.

Jadual 4.4 Kos pengeluaran jangka pendek sebuah firma dalam Ringgit Malaysia (RM)

Jumlah Jumlah Kos Pola kos Kos Pola kos Kos berubah Pola kos
output kos purata purata marginal marginal purata berubah
(unit) (TC) (AVC) purata
(AC) (MC)

0 100 0 – 0

1 150 150 50 .FOVSVO 50

2 195 .FOVSVO 45 .FOVSVO

3 230 35

4 260 65 30 .JOJNVN 40

5 295 59 35 39 .JOJNVN

6 345 .JOJNVN 50 .FOJOHLBU

7 415 .FOJOHLBU 70 45 .FOJOHLBU

8 495 80

Hubungan antara Jumlah Output dengan
Jumlah Kos

Pada output sifar, jumlah kos adalah tetap iaitu RM100.
Kemudian jumlah kos semakin meningkat apabila tingkat
output meningkat. Jumlah kos meningkat daripada RM100
kepada RM495 apabila output meningkat daripada 1 unit
kepada 8 unit.
Ini bermakna jumlah kos berhubung positif dengan
jumlah output.
Didapati perubahan jumlah kos adalah sama dengan
perubahan jumlah kos berubah pada setiap tingkat output.
Ini adalah kerana kos tetap tidak berubah pada setiap tingkat
output dalam jangka masa pendek.

Hubungan antara Jumlah Output dengan Kos
Purata

Apabila output meningkat daripada 1 unit kepada 6 unit, kos
purata menurun daripada RM150 sehingga mencapai nilai
minimumnya iaitu RM57.50 pada 6 unit output.

222

Pengeluaran

Apabila output meningkat daripada 7 unit kepada 8 unit, kos
purata meningkat daripada RM59.30 kepada RM61.90.
Kesimpulannya, kos purata menurun pada peringkat
permulaan, mencapai nilai minimum, kemudian meningkat.

Hubungan antara Jumlah Output dengan Kos Hubungan antara kos purata
Marginal dengan kos marginal ditunjukkan
dalam bentuk rajah:
Apabila output meningkat daripada 1 unit kepada 4 unit,
kos marginal menurun daripada RM50 kepada nilai Kos
minimumnya iaitu pada RM30. (RM)
Apabila output meningkat daripada 5 unit kepada 8 unit, 160
kos marginal meningkat daripada RM35 kepada RM80.
Kesimpulannya, kos marginal menurun pada peringkat 140
permulaan, mencapai nilai minimum, kemudian meningkat.
120
Hubungan antara Kos Purata dengan Kos
Marginal 100

Apabila jumlah output meningkat, kos purata dan kos 80 MC
marginal semakin menurun sehingga mencapai nilai minimum
masing-masing. 60 AC
Kemudian kos purata dan kos marginal meningkat apabila
jumlah output meningkat. 40
Apabila kos purata semakin menurun, kos marginal berada
lebih rendah daripada kos purata (MC Ͻ AC) pada setiap 20
tingkat keluaran.
Sebaliknya, apabila kos purata semakin meningkat, 0 Output
kos marginal berada lebih tinggi daripada kos purata 1 2 3 4 5 6 7 8 (unit)
(MC Ͼ AC) pada setiap tingkat keluaran.
Kos purata akan menyamai kos marginal (MC = AC) apabila
kos purata mencapai nilai minimum iaitu antara output
ke-6 unit dan ke-7 unit.

Hubungan antara Output dengan Kos Berubah
Purata

Apabila output meningkat daripada 1 unit kepada 5 unit,
kos berubah purata menurun daripada RM50 sehingga
mencapai nilai minimumnya iaitu RM39.
Apabila output meningkat daripada 6 unit kepada 8 unit,
kos purata meningkat daripada RM40.80 kepada RM49.40.
Kesimpulannya, kos berubah purata menurun pada peringkat
permulaan, mencapai nilai minimum dan kemudian
meningkat semula.

223

Bab 4

Titik penutupan operasi firma dalam jangka pendek

Dalam jangka pendek, jumlah kos sesebuah firma terdiri daripada kos tetap dan kos berubah. Sekiranya
harga (P) menurun sehingga lebih rendah daripada kos purata (AC), firma mengalami kerugian kerana hasil
seunit tidak dapat menampung kos seunit. Walaupun mengalami kerugian, firma tidak semestinya berhenti
dan wajar meneruskan operasinya jika jumlah hasil (TR) sekurang-kurangnya menyamai jumlah kos berubah
(TVC). Kos berubah purata (AVC) boleh dirujuk sebagai penentu titik penutupan operasi firma seperti berikut:

Situasi P > AVC P = AVC P < AVC

Tindakan Meneruskan operasi Meneruskan operasi Berhenti operasi
yang wajar

UÊ Õ“>…Ê…>ȏÊ`>«>ÌÊ UÊ Õ“>…Ê…>ȏÊ`>«>ÌÊ UÊ Õ“>…Ê…>ȏÊ̈`>ŽÊ`>«>ÌÊ

menampung kesemua kos menampung kesemua menampung semua kos

berubah dan sebahagian kos berubah sahaja berubah

kos tetap UÊ*>`>ʎi>`>>˜Êˆ˜ˆ]ÊwÀ“>Ê UÊ ˆŽ>ÊwÀ“>ʓi˜iÀÕÎ>˜Ê

UÊ ˆŽ>ÊwÀ“>ʓi˜iÀÕÎ>˜Ê boleh memilih sama ada operasinya, kerugian adalah

Penerangan operasinya, kerugian yang untuk meneruskan atau lebih besar iaitu kesemua kos
ditanggung hanya setakat menutup operasinya tetap dan sebahagian kos

sebahagian kos tetap kerana jumlah kerugian berubah

UÊ ˆŽ>ÊwÀ“>ÊLiÀ…i˜ÌˆÊ firma bagi kedua-dua UÊ1˜ÌՎʓi˜}ÕÀ>˜}Ž>˜ÊŽiÀÕ}ˆ>˜]Ê

operasinya, jumlah kerugian situasi adalah sama firma akan berhenti operasinya

firma adalah lebih besar besar iaitu kesemua dan menanggung jumlah kos

iaitu kesemua kos tetap kos tetap tetap sahaja

AKTIVITI 4.1.5

Jadual berikut menunjukkan kos pengeluaran bagi pengeluaran perabot kayu.

Jumlah output (unit) 0123456789

Kos tetap (RM) 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Kos berubah (RM) 100 45 85 120 150 185 225 270 325 390

(a) Hitung nilai jumlah kos, kos purata, kos marginal dan kos berubah purata pada setiap
tingkat output.

(b) Jelaskan hubungan antara jumlah output dengan jumlah kos, kos purata, kos marginal dan kos
berubah purata.

1. Apabila output meningkat,
(a) jumlah kos semakin meningkat.
(b) kos purata menurun pada peringkat permulaan, mencapai nilai minimum,
F kemudian meningkat.
(c) kos marginal menurun pada peringkat permulaan, mencapai nilai minimum,
O kemudian meningkat.

K (d) kos berubah purata menurun pada peringkat permulaan, mencapai nilai minimum,
U kemudian meningkat.
2. Hubungan antara kos purata (AC) dengan kos marginal (MC):
S (a) Apabila AC menurun, MC Ͻ AC

(b) Apabila AC minimum, MC = AC
(c) Apabila AC meningkat, MC Ͼ AC

224

4.1.6 Konsep Hasil dan Untung Pengeluaran

Konsep Hasil Jumlah hasil firma
dipengaruhi oleh harga
Hasil ialah jumlah nilai penerimaan yang diperoleh firma daripada
jualan keluarannya. dan kuantiti jualan

Jumlah hasil merupakan pendapatan kepada firma dan dapat
dikira dengan rumus yang berikut:

Jumlah hasil (TR) = Harga (P) × Kuantiti jualan (Q)

Contoh:

Dalam satu bulan, Syarikat HHT dapat menjual 120 unit jam
tangan kanak-kanak dengan harga jualan RM15.00 seunit.
Maka, jumlah hasil Syarikat HHT dalam bulan tersebut ialah:

Jumlah hasil (TR) = Harga (P) × Kuantiti jualan (Q)
= RM15 × 120
= RM1 800

Berdasarkan contoh, sesebuah firma atau syarikat dapat
menambahkan jumlah hasilnya dengan

Meningkatkan harga barang
Menambahkan kuantiti jualan keluarannya

Konsep Untung JOM

1˜Ì՘}Ê>`>>…Ê«iÀLiâ>>˜Ê>˜Ì>À>ʍՓ>…Ê…>ȏÊ`i˜}>˜ÊÕ“>…ÊŽœÃ° 1. Definisikan konsep hasil.
2. Jelaskan konsep untung.
Secara rumus, untung dapat ditulis seperti berikut:

Untung = Jumlah hasil – Jumlah kos

Untung merupakan ganjaran kepada usahawan atas usahanya
menggabungkan faktor pengeluaran dan sanggup menanggung
risiko ketidakpastian perniagaan.
Dari segi ekonomi, jumlah kos terdiri daripada kos implisit
dan kos eksplisit.

225

Bab 4 Kos implisit merupakan kos yang sepatutnya dibayar kepada faktor
pengeluaran tetapi tidak diambil kira dalam kos pengeluaran.
JOM
Contoh kos implisit seperti ganjaran upah yang sepatutnya
Berikan tiga contoh dibayar kepada pemilik sendiri, kos sewa yang patut dibayar
(a) kos implisit kepada pemilik tanah atau bangunan milik sendiri, dan faedah
(b) kos eksplisit atas sumber modal sendiri.
Oleh itu, untung ekonomi mengambil kira kos faktor milik
226 sendiri kerana penggunaannya melibatkan kos lepas iaitu
pendapatan yang dilepaskan.

Kos eksplisit ialah kos yang dibayar dengan nyata oleh firma
terhadap penggunaan input dalam proses pengeluaran barang
dan perkhidmatan.

Contohnya, bayaran upah buruh, kos bahan mentah, bahan
api, bayaran perkhidmatan pengangkutan, dan faedah atas
pinjaman bank.
Secara rumus, untung ekonomi dapat dihitung seperti berikut:

Untung ekonomi = Jumlah hasil – (Kos eksplisit + Kos implisit)

Jika jumlah hasil adalah lebih besar daripada jumlah kos,
firma akan memperoleh keuntungan.
Sebaliknya, jika jumlah hasil adalah lebih kecil daripada jumlah
kos, firma akan mengalami kerugian atau untung negatif.
Firma akan memperoleh keuntungan yang maksimum apabila
perbezaan antara jumlah hasil dengan jumlah kos adalah
paling besar.

4.1.7 Pengiraan Jumlah Hasil dan
Untung

Contoh pengiraan jumlah hasil:

Firma XYZ mengeluarkan 250 unit keluaran dan menjualnya
dengan harga RM8.00 seunit. Hitung jumlah hasil Firma XYZ.

Penyelesaian:

Jumlah hasil (TR) = Harga (P) × Kuantiti jualan (Q)
= RM8 × 250
= RM2 000

Pengeluaran

Contoh pengiraan jumlah untung:

Jumlah hasil Syarikat Bina Jaya ialah RM56 000. Berikut adalah kos-kos yang terlibat dalam
pengeluarannya.

Kos bahan mentah RM20 000
Kos upah buruh RM16 800
Sewa bangunan kilang RM5 600
Kos bahan api RM2 400

Hitung jumlah keuntungan Syarikat Bina Jaya.

Penyelesaian:

Jumlah untung = Jumlah hasil – Jumlah kos
= RM56 000 – (RM20 000 + RM16 800 + RM5 600 + RM2 400)
= RM56 000 – RM44 800
= RM11 200

Contoh pengiraan jumlah untung ekonomi:

Puan Surayati telah meletakkan jawatannya sebagai pegawai eksekutif bank yang diberi
gaji RM3 000 sebulan dan memulakan perniagaan kedai bakeri dengan wang simpanan di bank
RM12 000 dengan kadar faedah 4% setahun. Jumlah hasil perniagaan kedai bakeri dalam tempoh
sebulan ialah RM10 000.

Berikut adalah kos-kos yang terlibat dalam tempoh sebulan:

Bahan mentah RM3 000
Gaji pembantu RM900
Bil elektrik dan air RM1 000

(a) Hitung jumlah untung perniagaan kedai bakeri Puan Surayati dalam sebulan.
(b) Hitung jumlah untung ekonomi perniagaan kedai bakeri Puan Surayati dalam sebulan.

Penyelesaian:

(a) Jumlah untung = Jumlah hasil – Jumlah kos
= RM10 000 – (RM3 000 + RM900 + RM1 000)
= RM10 000 – RM4 900
= RM5 100

(b) Jumlah untung ekonomi = Jumlah hasil – (Kos eksplisit + Kos implisit)
= RM10 000 – [RM4 900 + (RM3 000 + RM40)]
= RM10 000 – RM7 940
= RM2 060

227

Bab 4

AKTIVITI 4.1.7

1. Jadual di bawah menunjukkan tingkat penggunaan buruh dan jumlah keluaran bagi
sebuah firma.

Buruh Jumlah Jumlah hasil Jumlah kos Jumlah untung
(orang) keluaran (unit) (RM)
(RM) (RM)
1 10

2 22

3 33

4 40

5 45

6 48

(a) Hitung jumlah hasil firma pada setiap tingkat keluaran jika harga keluaran dijual pada
RM12.00 seunit.

(b) Sekiranya upah seorang buruh ialah RM30.00 dan kos tetap ialah RM200, hitung jumlah
kos pada setiap tingkat keluaran.

(c) Hitung untung atau rugi pada setiap tingkat jualan.
(d) Apakah rumusan yang boleh dibuat?

2. Seorang pengusaha ternakan ayam mempunyai butiran hasil dan kos seperti berikut:

Pembelian anak ayam RM 1 000
Pembelian makanan ayam RM 2 000
Pembelian alatan RM 1 000
Sewa tapak milikan sendiri RM 3 000
Jumlah hasil semusim RM10 000

Hitung:
(a) Jumlah untung.
(b) Jumlah untung ekonomi.
(c) Apakah kesimpulan yang boleh dibuat?

1. Jumlah hasil ialah jumlah nilai penerimaan yang diperoleh firma daripada jualan
keluarannya. Rumusnya ialah:
F Jumlah hasil (TR) = Harga (P) x Kuantiti jualan (Q)
2. Untung adalah perbezaan antara jumlah hasil dengan jumlah kos. Rumusnya ialah:
O Jumlah untung = Jumlah hasil – Jumlah kos

K 3. Kos eksplisit ialah kos yang dibayar dengan nyata oleh firma terhadap penggunaan
U input dalam proses pengeluaran barang dan perkhidmatan.
4. Untung ekonomi mengambil kira kos implisit iaitu kos yang sepatutnya dibayar kepada
S faktor pengeluaran tetapi tidak diambil kira dalam kos pengeluaran, contohnya faedah

atas sumber modal milik sendiri.

228

4.1.8 Tahap Pengeluaran Paling Cekap Pengeluaran

Untuk menerangkan tahap pengeluaran paling cekap, murid Homogen bermaksud sifat
perlu memahami konsep hukum pulangan berkurangan dahulu. yang sama antara satu unit
Hukum ini berdasarkan andaian: dengan lain.

5FSEBQBU TFLVSBOH LVSBOHOZB TBUV JOQVU UFUBQ

*OQVU CFSVCBI BEBMBI IPNPHFO

5JOHLBU UFLOPMPHJ QFOHFMVBSBO UJEBL CFSVCBI

Hukum pulangan berkurangan menyatakan apabila suatu input
berubah (misalnya buruh) ditambahkan secara berterusan kepada
satu input tetap (misalnya tanah), maka jumlah keluaran semakin
bertambah, tetapi tambahannya adalah semakin berkurangan bagi
setiap unit tambahan input berubah.

Tahap I Tahap II Tahap III

+VNMBI LFMVBSBO +VNMBI LFMVBSBO +VNMBI LFMVBSBO
CFSUBNCBI EFOHBO CFSUBNCBI EFOHBO NFSPTPU

LBEBS DFQBU LBEBS QFSMBIBO

1VMBOHBO NBSHJOBM 1VMBOHBO NBSHJOBM 1VMBOHBO NBSHJOBM
CFSUBNCBI CFSLVSBOH OFHBUJG

Rajah 4.3 Hukum pulangan berkurangan

Hukum pulangan berkurangan dan tahap pengeluaran dapat
dijelaskan melalui Jadual 4.8.

Jadual 4.8 Jadual fungsi pengeluaran jangka pendek

(1) (2) (3) (4) = (3)/(2) (5) =Δ(3)/Δ(2)
Input tetap Input berubah Jumlah Keluaran Keluaran
(–K) Tanah keluaran marginal
(L) Buruh purata (MP)
(ekar) (orang) (TP) (AP)

1 0 00 – 5BIBQ *
5JEBL DFLBQ
1 1 66 6 #FSMBLV QFNCB[JSBO
JOQVU UFUBQ

1 2 14 7 8
)VLVN QVMBOHBO
1 3 24 8 10 CFSLVSBOHBO NVMB
EJ TJOJ
1 4 32 8 8
5BIBQ **
1 5 37 5 1BMJOH DFLBQ

1 6 41 4 5BIBQ ***
5JEBL DFLBQ
1 7 44 3 #FSMBLV QFNCB[JSBO
JOQVU CFSVCBI

1 8 46 2

1 9 46 0

1 10 45

229

Bab 4

Tahap pengeluaran berkait rapat dengan kombinasi input yang
optimum dalam proses pengeluaran. Tahap pengeluaran dapat
dibahagikan kepada:

Tahap I (Buruh 1 – 3 orang)
Bermula daripada kosong unit input berubah sehingga MP = AP dan AP mencapai
titik maksimum.
Jumlah keluaran (TP) meningkat daripada 6 unit kepada 24 unit apabila bilangan
buruh bertambah daripada 1 orang kepada 3 orang.
Keluaran purata (AP) meningkat dan mencapai maksimum pada 8 unit.
Keluaran marginal (MP) pada mulanya meningkat lebih cepat daripada AP dan
mencapai maksimum pada buruh ke-3.
Tahap pengeluaran ini tidak cekap kerana input berubah yang digunakan secara
relatif lebih kecil berbanding dengan input tetap. Berlaku pembaziran input tetap.
Pengeluar yang rasional tidak akan berhenti mengeluarkan output pada tahap ini
kerana penambahan input berubah akan meningkatkan outputnya.

Tahap II (Buruh 4 – 9 orang)
Bermula daripada MP = AP dan berakhir apabila MP = 0.
Jumlah keluaran meningkat daripada 32 unit sehingga mencapai maksimum pada
46 unit apabila bilangan buruh bertambah daripada 4 orang kepada 9 orang.
Pada tahap ini nilai AP Ͼ MP.
Pada tahap ini kedua-dua AP dan MP sedang menurun. TP tidak menurun tetapi
meningkat dengan kadar yang berkurangan.
Pada tahap ini, gabungan antara input berubah dan input tetap adalah yang
paling cekap. Tahap ini adalah tahap yang paling rasional dan cekap bagi
mengeluarkan output.

Tahap III (Buruh 10 orang dan seterusnya)
Bermula ketika MP = 0 iaitu pada tahap TP maksimum.
Penambahan penggunaan input berubah menyebabkan TP berkurangan iaitu
merosot kepada 45 unit pada kuantiti buruh yang ke-10.
Pengeluar yang rasional tidak akan mengeluarkan barangan pada tahap ini kerana
pertambahan penggunaan input berubah akan menyebabkan jumlah keluaran
PHQXUXQ EHUODNX SHPED]LUDQ SHQJJXQDDQ EXUXK ,QL EHUPDNQD SHQJHOXDU
menggunakan lebih banyak buruh untuk menghasilkan jumlah keluaran yang
semakin kurang.
Pada tahap ini, berlaku ketidakcekapan dalam pengeluaran dan merugikan pengusaha.

230

Pengeluaran

AKTIVITI 4.1.8

1. (a) Murid dibahagikan kepada enam orang dalam satu kumpulan.
(b) Setiap kumpulan dikehendaki membuat lawatan ke sebuah kedai atau gerai untuk
memperoleh data berkaitan dengan kos pengeluaran dan jumlah hasil.
(c) Berdasarkan data yang diperoleh, bina satu jadual kos pengeluaran jangka pendek.
(d) Murid dikehendaki membuat pengiraan tentang pelbagai jenis kos pengeluaran dan jumlah
untung/rugi kedai atau gerai berkenaan.
(e) Seorang wakil daripada setiap kumpulan dikehendaki membuat pembentangan di
depan kelas.
(f) Hasil tugasan harus ditulis dalam bentuk laporan dan dihantar kepada guru untuk dinilai.

2. Jadual di bawah menunjukkan hubungan antara penggunaan buruh dengan keluaran getah
dalam tempoh sebulan.

Buruh Keluaran getah Keluaran purata Keluaran
(orang)
(kg) (kg) marginal (kg)

10 6 000

20 16 000

30 24 000

40 30 000

50 34 000

60 34 000

70 32 000

(a) Lengkapkan jadual di atas.
(b) Berapakah bilangan penggunaan buruh pada tingkat keluaran purata yang maksimum?
(c) Pada penggunaan buruh ke berapakah hukum pulangan berkurangan bermula?
(d) Label pada jadual tahap pengeluaran yang paling cekap.
(e) Pada penggunaan buruh yang ke berapakah pengeluar dapat memaksimumkan untung?

1. Hukum pulangan berkurangan menyatakan apabila suatu input berubah
ditambahkan secara berterusan kepada satu input tetap, maka jumlah keluaran
F semakin bertambah, tetapi tambahannya adalah semakin berkurangan bagi
setiap unit tambahan input berubah.
O 2. Tiga tahap pengeluaran ialah:

K (a) Tahap I: Dari 0 unit input berubah hingga AP maksimum
U (b) Tahap II: Dari AP maksimum hingga MP = 0
(c) Tahap III: Dari MP = 0 dan seterusnya
S 3. Tahap yang paling cekap adalah Tahap II kerana kombinasi input paling optimum

pada tahap ini.

231

Bab 4

4.2 Produktiviti dan Eksternaliti

Apa maksud produktiviti dalam ekonomi?
Apakah faktor yang mempengaruhi produktiviti?
Apakah maksud eksternaliti?
Apakah kos sosial dan faedah sosial yang dihadapi oleh
masyarakat kesan daripada aktiviti sesebuah firma atau industri?

SEPINTAS LALU

Produktiviti sebagai Kunci
Keseimbangan Kehidupan dan
Kerja

Konsep “keseimbangan kehidupan dan kerja”
menyarankan individu dalam semua sektor kerjaya
supaya mengimbangi masa bekerja dan masa peribadi.
Konsep ini cuba mengubah minda orang ramai tentang
bekerja lebih masa. Bekerja lebih masa sebenarnya
tidak menggambarkan kerajinan tetapi menunjukkan
produktiviti diri yang rendah. Sekiranya seseorang individu mempunyai produktiviti diri yang tinggi,
individu tersebut mampu menyelesaikan tugas dalam masa yang lebih singkat. Masa yang terluang
boleh dijadikan masa istirahat bersama keluarga atau melakukan hobi masing-masing. Masa peribadi
amat penting untuk merehatkan minda dan mengembangkan hubungan sosial seseorang. Pelbagai
cara boleh digunakan untuk meningkatkan produktiviti diri. Contohnya, menyenaraikan semua
tugas, menyusun tugas mengikut keutamaan dan kepentingan, membuat jadual waktu peribadi,
merancangkan kerja harian dan sebagainya.

Konsep produktiviti juga wujud pada peringkat organisasi dan negara. Terdapat banyak
faktor yang mempengaruhi produktiviti sesebuah organisasi seperti tenaga manusia,
bahan-bahan, struktur organisasi dan sebagainya. Tahukah anda apakah kos sosial Abad
dan faedah sosial apabila sesebuah syarikat mencapai tahap produktiviti yang tinggi? ke-21

Meningkatan produktiviti 4.2.1 Konsep Produktiviti
https://youtu.be/fTvo2sox
jAQ Pertumbuhan ekonomi sesebuah negara dapat dicapai melalui
dua cara iaitu:
232
Meningkatkan kuantiti input yang terdiri daripada buruh,
modal, tanah, dan usahawan.
Meningkatkan kecekapan dalam penggunaan input iaitu
buruh, modal, tanah, dan usahawan.

Cara kedua adalah berkaitan dengan konsep produktiviti iaitu
negara mencapai pertumbuhan dengan menggunakan sumber
yang sama atau kurang tetapi mampu menghasilkan output yang
lebih tinggi.

Produktiviti atau daya pengeluaran ialah keupayaan untuk meningkatkan Pengeluaran
penghasilan output daripada sejumlah input yang diberikan.
JOM
Ini bermaksud produktiviti
mengukur kecekapan dan keberkesanan dalam penggunaan Apakah maksud produktiviti
input seperti tenaga buruh, teknologi, peralatan, sistem, dan bagaimana produktiviti
dan pengurusan. diukur?
menjelaskan perhubungan antara output yang dihasilkan
dengan input yang digunakan.

Rajah berikut menunjukkan kepentingan produktiviti:

1 Peningkatan 2 Peningkatan Peningkatan
produktiviti output
3 keuntungan atau
daya saing firma

Peningkatan 6 Peningkatan 5 Peningkatan 4
taraf hidup rakyat pendapatan negara upah pekerja

Rajah 4.4 Kepentingan produktiviti

Secara rumus, pengukuran produktiviti adalah seperti berikut:

Produktiviti = Output Produktivti dapat diukur dalam
Input pelbagai bentuk, misalnya
kos seunit output, masa bagi
Output = Keluaran atau perkhidmatan yang dihasilkan menghasilkan seunit output
Input = Buruh, tanah, modal, dan usahawan atau jumlah guna tenaga bagi
seunit output.

Contoh pengiraan produktiviti:

Kilang A dapat menghasilkan 120 helai baju dengan menggunakan 5 orang pekerja manakala
Kilang B menghasilkan 100 helai baju dengan menggunakan 4 orang pekerja. Kilang manakah
mempunyai produktiviti yang lebih tinggi? Jawapannya ialah Kilang B.

Produktiviti pekerja Kilang A Produktiviti pekerja Kilang B
1SPEVLUJWJUJ 1250 1SPEVLUJWJUJ 1040


Semakin tinggi nilai, semakin tinggilah produktiviti. Produktiviti yang lebih tinggi menunjukkan
kecekapan dan keberkesanan penggunaan input yang menyumbang kepada kos pengeluaran
yang lebih rendah dalam pengeluaran. Dengan kata lain, tahap produktiviti yang tinggi akan
meningkatkan daya pengeluaran firma.

233

Bab 4

AKTIVITI 4.2.1

Rajah (a) menunjukkan produktiviti buruh Malaysia berbanding dengan negara-negara membangun
yang terpilih pada tahun 2013.
Rajah (b) menunjukkan produktiviti buruh Malaysia berbanding dengan negara-negara maju yang
terpilih pada tahun 2013.

30 8
Produktiviti 6

25 Pertumbuhan 7.1
US$ (’000)
6 210 produktiviti

9 64320
11 880
15
16 470
17 414
24 934
Peratus (%)
3.8 3.6 4
10 2.5 2.3 2

2.4

5

0 India Indonesia China Thailand 0
Vietnam Rajah (a) Malaysia

80 Produktiviti Pertumbuhan produktiviti 2.5
70 2.3
US$ (’000)60 2
24 93450
40
45 85630
46 09720
10
51 468
52 9890
Malaysia
70 293
Peratus (%)
1.7 1.6 1.5
1.3 1.4 1

0.9

0.5

Jepun Korea Singapura Australia 0
Selatan Amerika
Syarikat
Rajah (b)

(Sumber: Laporan Produktiviti 2013/2014, MPC Perbadanan Produktiviti Malaysia)

(a) Apakah rumusan boleh dibuat terhadap prestasi produktiviti buruh di Malaysia berbanding
dengan negara-negara membangun?

(b) Prestasi produktiviti buruh di Malaysia pada tahun 2013 sebanyak US$24 934 masih ketinggalan
berbanding prestasi Amerika Syarikat iaitu sebanyak US$70 293.
(i) Mengapakah keadaan di atas boleh berlaku?
(ii) Pada pendapat anda, adakah impian Malaysia untuk menjadi sebuah negara perindustrian

yang maju pada tahun 2020 dapat dicapai?

F 1. Produktiviti atau daya pengeluaran ialah keupayaan untuk meningkatkan
penghasilan output daripada sejumlah input yang diberikan.
O 2. Produktiviti yang lebih tinggi dapat meningkatkan kecekapan dan mengurangkan
K
kos pengeluaran.

U 3. Pengukuran produktiviti ialah nisbah output yang dihasilkan kepada input
S yang digunakan.

234

Pengeluaran

4.2.2 Faktor yang Mempengaruhi
Produktiviti

Produktiviti sesebuah organisasi atau industri dipengaruhi
oleh faktor-faktor yang berkaitan dengan tanah, buruh, modal
dan usahawan. Secara khususnya faktor-faktor tersebut boleh
dihuraikan seperti berikut:

5FOBHB NBOVTJB 4JTUFN EBO QSPTFEVS 4USVLUVS PSHBOJTBTJ

(BZB LFQJNQJOBO 1FSTFLJUBSBO LFSKB #BIBO CBIBO

5FLOPMPHJ ,FMFOHLBQBO NPEBM

Tenaga manusia Seminar ialah suatu platform
yang baik untuk memberi
Kemahiran dan tahap motivasi tenaga manusia akan kursus tentang sesuatu ilmu
mempengaruhi produktiviti. baru atau memperkenalkan
Setiap tenaga manusia harus ditempatkan ke posisi kerja sistem dan struktur baru
mengikut kebolehan dan kemahiran masing-masing. Tahap dalam organisasi
kemahiran individu boleh ditingkatkan melalui latihan dan
program pembangunan diri. Cabaran KBAT
Tenaga manusia akan bekerja lebih bersungguh-sungguh
sekiranya bermotivasi tinggi. Pekerja boleh dimotivasi melalui Cadangkan bentuk struktur
ganjaran secara kewangan atau bukan kewangan. organisasi yang sesuai bagi
firma yang
Sistem dan prosedur (a) mempunyai cawangan di

Kecekapan dan keberkesanan sistem dan prosedur akan beberapa negara
mempengaruhi produktiviti. (b) mengeluarkan beberapa
Sistem dan prosedur kerja harus ringkas dan selaras dengan
matlamat organisasi. jenis produk yang laris
Sistem dan prosedur yang efektif mampu membantu mengesan (c) mer upakan organisasi
kelemahan dalam organisasi.
yang kecil
Struktur organisasi

Struktur organisasi yang sesuai membantu meningkatkan
produktiviti.
Sebuah organisasi akan dibahagikan kepada beberapa
bahagian supaya masing-masing mempunyai tanggungjawab
dan skop kerja sendiri. Pengkhususan dalam unit
masing-masing dapat meningkatkan produktiviti.
Organisasi harus memilih struktur yang paling sesuai
dengan operasinya.

235

Bab 4 Pengeluaran

Susun atur mesin yang teratur Gaya kepimpinan
dan garisan amaran kuning
dapat mengurangkan kadar Gaya kepimpinan akan membentuk budaya organisasi dan
kemalangan di tempat kerja mempengaruhi produktiviti.
Pemimpin harus memiliki kemahiran membuat
Penggunaan jentera keputusan yang tepat dan sudi mengambil risiko dalam
atau kaedah automasi menjalankan kerjayanya.
dalam pengeluaran dapat Pemimpin yang berwibawa mampu memimpin dan
mengurangkan kelalaian memotivasikan ahli-ahli organisasinya.
serta kesilapan manusia dan
seterusnya meningkatkan Persekitaran kerja

produktiviti Susun atur dan kemudahan di tempat kerja akan
mempengaruhi produktiviti.
236 Susun atur tempat kerja dapat memastikan operasi organisasi
berjalan lancar dan persekitaran kerja kondusif dan selesa.
Kemudahan yang disediakan di tempat kerja dapat membantu
pekerja dalam tugas mereka.

Bahan-bahan

Kualiti dan bekalan bahan mentah akan mempengaruhi
produktiviti.
Bahan yang berkualiti dapat mengelakkan pembaziran
daripada kerosakan.
Pengurusan inventori yang sistematik dapat mengelakkan
penyimpanan stok yang berlebihan dan bekalan bahan
sentiasa mencukupi untuk proses pengeluaran.

Teknologi

Penggunaan teknologi yang canggih semestinya meningkatkan
produktiviti.
Penggunaan peralatan atau mesin moden dan pelaksanaan
sistem automasi komputer dapat menjimatkan masa dan
tenaga buruh.
Aktiviti penyelidikan dan pembangunan (R&D) penting untuk
membawa inovasi dan pemurnian dalam proses pengeluaran.

Kelengkapan modal

Prestasi sesebuah kelengkapan modal akan mempengaruhi
produktiviti.
Bagi memastikan kelengkapan modal sentiasa berfungsi baik,
penyelenggaraan dan pemeriksaan harus dijalankan dari
semasa ke semasa.
Penggunaan kelengkapan modal harus dirancang supaya
semuanya dapat digunakan dengan optimum.

Kesimpulannya, pihak pengurusan hendaklah melihat usaha
peningkatan produktiviti sebagai satu proses yang berterusan.
Namun, tumpuan ke atas produktiviti seharusnya juga
diseimbangkan dengan tumpuan ke atas kualiti pengeluaran.

AKTIVITI Pengeluaran

4.2.2

Watson
Di Hong Kong, Kumpulan A.S Watson merupakan pembekal barangan kesihatan, kecantikan,
dan gaya hidup yang sihat. Syarikat ini menyediakan perkhidmatan kepada lebih 26 juta
pelanggan seminggu. Syarikat ini komited untuk menyediakan persekitaran kerja yang selamat,
sihat, bebas diskriminasi serta memberi sokongan kepada semua kakitangan. Setiap cawangan
syarikat diberikan kebebasan untuk menentukan strategi tersendiri untuk pembangunan dan
latihan pekerja. Pada tahun 2013 dan 2014, Syarikat Kumpulan Watson memenangi anugerah
Majikan Terbaik Asia bagi pendekatan modal insan.

AEON
Di Jepun, kumpulan AEON menawarkan pelbagai barangan runcit, peralatan rumah, hadiah,
produk penjagaan diri, dan peralatan pengguna melalui penghantaran ke rumah. Laman
web Net Super AEON yang dilancarkan pada 2008, menyediakan penghantaran pada kos
rendah dan pilihan pungutan yang memudahkan pelanggan. Untuk meningkatkan produktiviti
dan kecekapan, AEON menubuhkan TopValu Co. Ltd untuk mewujudkan rantaian bekalan
dalam organisasi pada tahun 2007. Syarikat ini juga membangunkan sebuah pusat latihan
dalaman untuk seramai 400 000 pekerja di pelbagai negara. AEON telah mewujudkan
program kerjasama dengan universiti tempatan di pelbagai negara (termasuk Open University
Malaysia) untuk melatih kakitangannya. Program ini melatih pekerja dalam pengurusan kerjaya,
pembangunan kemahiran, dan peningkatan produktiviti.

(Sumber: Dipetik dan diubah suai daripada Laporan produktiviti 2014/2015,
MPC Perbadanan Produktiviti Malaysia)

Bincang dalam kumpulan, strategi yang diambil oleh setiap syarikat di atas untuk meningkatkan
produktiviti. Murid-murid dikehendaki membentangkan hasil perbincangan di depan kelas.

1. Lapan faktor yang mempengaruhi produktiviti ialah:

F (a) Tenaga manusia
O (b) Sistem dan prosedur
(c) Struktur organisasi
K (d) Gaya kepimpinan
(e) Persekitaran kerja
U (f) Bahan-bahan

S (g) Teknologi
(h) Kelengkapan modal

237

Bab 4 4.2.3 Eksternaliti

Anda boleh melayari laman Dalam ekonomi, eksternaliti atau kesan luaran menggambarkan
web berikut untuk mengetahui ketidakcekapan pasaran atau kegagalan sistem harga. Misalnya,
konsep eksternaliti dengan pengeluaran yang dijalankan oleh firma terutamanya pengeluaran
lebih lanjut. besar-besaran boleh menyebabkan masalah pencemaran air jika
https://prezi.com/rs1a73l bahan buangan firma disalurkan ke dalam sungai atau laut. Kos ini
s91ko/eksternaliti/ tidak diambil kira dalam harga pasaran.

Namun pada masa yang sama dengan adanya kilang-kilang
pengeluaran yang besar ini, penduduk dapat memperoleh
peluang pekerjaan dan melalui aktiviti pekerjaan yang dijalankan
mereka memperoleh pendapatan untuk membaiki taraf hidup.
Faedah ini juga tidak dimasukkan dalam harga pasaran. Maka
eksternaliti dapat ditakrifkan seperti yang berikut:

Eksternaliti ialah kos atau faedah yang tidak diambil kira dalam
pengeluaran dan penggunaan sesuatu barang atau perkhidmatan.

Ini bermaksud eksternaliti
merupakan kesan yang berlaku kepada pihak ketiga iaitu
selain pengeluar dan pengguna
tidak dimasukkan dalam harga pasaran.

Berdasarkan contoh di atas, pengeluar yang menyalurkan bahan
buangan ke dalam sungai merugikan pihak ketiga (masyarakat)
dan perbuatan pengeluar ini tidak dikenakan apa-apa kos.

AKTIVITI 4.2.3

Berdasarkan dua gambar di bawah, cuba anda jelaskan eksternaliti yang wujud.

Lapangan terbang yang dibina Projek pembinaan MRT
berhampiran perumahan di Kuala Lumpur

238

Pengeluaran

4.2.4 Kos Sosial dan Faedah Sosial

Kos sosial merupakan eksternaliti negatif manakala faedah sosial merupakan eksternaliti positif.

Kos sosial JBJUV LPT LFQBEB QJIBL LFUJHB ZBOH Faedah sosial JBJUV GBFEBI LFQBEB QJIBL LFUJHB

UJEBL UFSNBTVL EBMBN IBSHB QBTBSBO TFMBJO QFOHHVOB EBO QFOHFMVBS

$POUPI $POUPI

"LUJWJUJ QFOHFMVBSBO NJOZBL QFUSPMFVN EBO 1FMBLTBOBBO QSPHSBN MBUJIBO LFNBIJSBO PMFI

QFNCVBOHBO TJTB UPLTJL LJMBOH ZBOH CFSMFMVBTB TFTFCVBI TZBSJLBU

"LUJWJUJ JOJ NFOZFCBCLBO QFODFNBSBO BMBN TFLJUBS -BUJIBO ZBOH EJCFSJ BLBO NFOEBUBOHLBO LFCBJLBO

ZBOH NFSVHJLBO OFMBZBO EBO OFHBSB LFQBEB TZBSJLBU " TFLJSBOZB QFLFSKB CFSQJOEBI

LF TZBSJLBU UFSTFCVU

$POUPI $POUPI
1FOHHVOBBO CBSBOH EBO QFSLIJENBUBO 1FOHHVOBBO CBSBOH EBO QFSLIJENBUBO TFQFSUJ
TFQFSUJ SPLPL
NJOVNBO LFSBT
QFSKVEJBO
EBO QFOEJEJLBO
QFSVCBUBO LFTJIBUBO
EBO BMBU BMBU
LFOEFSBBO CFSNPUPS QFOHFTBO BTBQ BUBV CBIBO BQJ

.BTZBSBLBU TFLFMJMJOH NFOHBMBNJ NBTBMBI 1FOHHVOBBO BMBU QFNBEBN LFCBLBSBO NFNCFSJ

LFTJIBUBO EBO NFOBOHHVOH LPT QFSVCBUBO GBFEBI LFQBEB NBTZBSBLBU TFLFMJMJOH UBOQB

UBNCBIBO ZBOH NFNCFCBOLBO TFCBSBOH CBZBSBO

239

Bab 4

AKTIVITI 4.2.4

1. Berdasarkan gambar berikut, kenal pasti kos sosial dan faedah sosial.
(a) Kegiatan pembakaran jerami secara terbuka.

Kos sosial Faedah sosial

UÊ UÊ

UÊ UÊ

UÊ UÊ

UÊ UÊ

(b) Ladang ternakan ayam.

Kos sosial Faedah sosial
UÊ UÊ
UÊ UÊ
UÊ UÊ
UÊ UÊ

2. (a) Cari sebuah contoh firma atau industri daripada keratan akhbar atau media elektronik.
(b) Kenal pasti kos sosial dan faedah sosial yang timbul daripada contoh firma atau industri
yang dikaji.
(c) Bincangkan dalam kumpulan dan bentangkan hasil tugasan di depan kelas.

F 1. Eksternaliti atau kesan luaran ialah kesan limpahan ke atas pihak ketiga yang
tidak terlibat dalam kegiatan ekonomi hasil daripada kegiatan pengeluaran dan
O penggunaan sesuatu barang atau perkhidmatan.

K 2. Kos sosial ialah kos yang ditanggung oleh orang ramai seperti sumber air yang tercemar
dan kos ini ialah kos yang tidak ditanggung oleh pasaran.
U 3. Faedah sosial ialah jumlah faedah atau manfaat yang diperoleh oleh masyarakat hasil

S daripada pengeluaran atau penggunaan sesuatu barang atau perkhidmatan.

240

4.2.5 Contoh Kos Sosial (Eksternaliti Pengeluaran
Negatif) dan Faedah Sosial
(Eksternaliti Positif) Kos sosial dan
persekitaran
Contoh Kos Sosial https://youtu.be/
Secara rumus, kos sosial dapat dijelaskan seperti berikut: BiJQn8BLctQ

,PT TPTJBM ,PT QFSJCBEJ ,PT MVBSBO

Jika tidak ada kos luaran yang lain, kos peribadi adalah Kos Luaran Kos Peribadi
bersamaan dengan kos sosial.
Kos peribadi atas pengeluaran dan penggunaan ialah kos Harga
nyata sesebuah firma, individu, atau kerajaan. Contohnya, kereta
kos pembelian kereta, bayaran atas insurans, cukai jalan dan
minyak petrol yang ditanggung oleh seorang pemilik kereta. Bayaran
Kos luaran ialah kesan sampingan yang negatif atas insurans
pengeluaran dan penggunaan yang ditanggung oleh pihak
yang ketiga tanpa sebarang pampasan. Contohnya, seseorang Cukai
pemandu kereta tidak perlu menanggung kos kesesakan lalu jalan
lintas dan pencemaran udara yang timbul.
Contoh lain bagi kos luaran ialah seperti: Minyak
(i) Pencemaran alam sekitar akibat daripada bahan buangan petrol

berbahaya oleh kilang
(ii) Pencemaran bunyi daripada kelab malam
(iii) Pembebasan asap rokok
(iv) Kegiatan pengiklanan yang berlebihan sehingga

menjejaskan penglihatan
Ini merupakan suatu kegagalan pasaran kerana kos peribadi
tidak menggambarkan kos sebenar yang ditanggung oleh
sesebuah masyarakat.
Kos sebenar yang ditanggung oleh masyarakat
dikenal sebagai kos sosial.

Kesesakan
lalu lintas

Pencemaran
udara

241