3) 3100-0009 วิชางานเครื่องมือกลเบื้องต้น ปวส

ารเจาะ โดยท่ัวไปมีขนาด 118 องศา
มมุ จกิ มผี ลตอ่ แรงกดเจาะ
ดอกสว่าน ชว่ ยในการนาศนู ย์เจาะ

มลี กั ษณะเหมอื นกับลิม่
ทาหนา้ ท่ีตัดเฉอื นเน้อื โลหะ

เครื่องมอื และอุปกรณ์ท่ีใช้ในกา

หวั จับดอกสวา่ น

ารเจาะ

ปลอกจบั สวา่ นก้านเรยี ว

เครอื่ งมอื และอปุ กรณ์ทใ่ี ชใ้ นกา

รมี เมอรเ์ ครือ่ งหรือดอกควา้ นดว้ ยเคร่ือง

แบ

แบบร่องบิด

ารเจาะ ดอกเจาะนาศนู ย์

บบร่องตรง

เหลก็ ตอกนาศนู ย์

เคร่อื งมือและอปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นกา

ปากกาจับงานเจาะ

อปุ

ารเจาะ

ปกรณ์ชว่ ยจบั ยึดตา่ งๆ

ข้ันตอนการทางานของเครอื่ งเจ

• ศึกษาวิธกี ารใชเ้ ครอ่ื งเจาะให้เข้าใจ
• นาชิน้ งานมารา่ งแบบให้ไดแ้ บบทถ่ี กู ต้อง พร้อม
• นาชิน้ งานมาจับยดึ บนเคร่อื งเจาะให้แน่น
• นาดอกสว่านที่ต้องการเจาะจับยึดบนเครื่องเจ

จากขนาดเลก็ ไปหาขนาดใหญ่
• ปรบั ระยะห่างระหว่างชิ้นงานกับปลายดอกสวา่
• ปรบั ความเร็วรอบใหถ้ ูกตอ้ ง ซงึ่ หาได้จากการค
• ทาการป้อนเจาะงานตามความลกึ ทต่ี อ้ งการ

จาะ

มท้งั ใชเ้ หลก็ ตอกรา่ งแบบและเหล็กตอกนาศนู ย์
จาะ กรณีต้องการเจาะรูท่ีมีขนาดใหญ่ควรเจาะไล่
านให้เหมาะสมพร้อมปรบั ตาแหนง่ ใหต้ รง
คานวณหรือจากตารางสาเรจ็ รปู

ความปลอดภยั ในการใช้เครอื่ งเ

• ก่อนใช้เคร่อื งเจาะทุกคร้ังจะต้องตรวจดคู วามพ
• การจบั ยึดชน้ิ งานจะตอ้ งจับยดึ ให้แนน่ และจะต
• ศกึ ษาขั้นตอนและวิธกี ารใช้เครื่องเจาะและวิธกี
• จะตอ้ งแตง่ กายให้รัดกุมถูกต้องตามกฎความปล
• จะต้องสวมแวน่ ตานิรภยั ป้องกันเศษโลหะกระเ

เจาะ

พร้อมของเครอ่ื งก่อนใชเ้ สมอ
ต้องจับให้ถูกวิธี
การทางานให้ถูกต้อง
ลอดภยั
เด็นเขา้ ตา

การบารุงรกั ษาเครอื่ งเจาะ

• จะต้องตรวจสอบระบบไฟฟ้าให้อยู่ในสภาพ
เสียหายจะต้องซอ่ มแซมหรือเปล่ยี นให้ใชไ้ ด้ดี

• จะตอ้ งตรวจสอบชิ้นส่วนตา่ งๆ ของเครอื่ งใหพ้ ร
• กอ่ นใชง้ านจะต้องหยดน้ามนั หล่อล่ืนในสว่ นทเ่ี
• ควรมีแผนการบารุงรกั ษาเปน็ ระยะตามระยะเว
• หลังจากเลิกใชง้ านจะต้องทาความสะอาดและช

ที่สมบูรณ์ตลอดเวลาเม่ืออุปกรณ์ไฟฟ้าเกิดชารุด

รอ้ มใชง้ านตลอดเวลา
เคล่ือนท่ี
วลาทีก่ าหนด เปน็ การบารงุ รักษาเชิงป้องกัน
ชโลมดว้ ยน้ามัน

สรุป เคร่ืองเจาะมีหลายชนดิ ดงั นี้
1. เครื่องเจาะตั้งโต๊ะเป็นเครื่องเจาะขนาด

ใช้เจาะงานทม่ี ีขนาดรูเลก็ ทั่วๆ ไป
2. เคร่ืองเจาะตั้งพ้ืนเป็นเคร่ืองเจาะขนา

การส่งกาลงั จะใช้ชดุ เฟืองทดจึงสามารถ
3. เคร่ืองเจาะรัศมีเป็นเคร่ืองเจาะขนาด

จึงสามารถเจาะงานไดท้ กุ ตาแหน่งโดยต
4. เครื่องเจาะหลายหัวเป็นเคร่ืองเจาะท่ีอ

สามารถจับดอกสวา่ นได้หลายขนาดหรือ
5. เคร่ืองเจาะแนวนอนเป็นเคร่ืองเจาะท

อุตสาหกรรมขนาดใหญ่

ดเล็ก เจาะรูขนาดไม่เกิน 13 มิลลิเมตร มีความเร็วรอบสูง

ดใหญ่ ใช้เจาะรูบนชิ้นงานท่ีมีขนาดใหญ่ และงานอื่นๆ
ถปรบั ความเร็วรอบได้หลายระดับและรบั แรงบดิ ได้สงู
ดใหญ่ที่มีหัวจับดอกสว่านจะเล่ือนไป-มาบนแขนเจาะ
ติดต้ังงานอยู่กบั ที่
ออกแบบมาสาหรับการทางานอุตสาหกรรมโดยเฉพาะ
อจบั เคร่ืองมือตัดอ่ืนๆ
ท่ีสามารถทางานได้หลายลักษณะ มักจะพบในโรงงาน

5 เคร

ร่อื งกลงึ

สาระสาคญั

เครื่องกลึงเป็นเครื่องจักรกลที่มีความสา
โลหะทรงกระบอกเป็นหลัก สาหรับกลึง เจาะ คว
เครื่องยนต์กลไก สาหรับงานผลิต งานซ่อม แล
เครื่องกลึงเป็นหลัก โดยในแต่ละรูปแบบอาศัย
แตกต่างกันออกไป

าคัญมาก เป็นเคร่ืองมือกลประเภทแปรรูป
ว้านรูต่างๆ เพื่อผลิตช้ินส่วนเครื่องจักรและ
ละงานอุตสาหกรรมผลิตช้ินส่วน ซ่ึงต้องมี
ยลักษณะของเคร่ืองมือและวิธีการกลึงท่ี

สาระการเรยี นรู้

1. ชนิดของเครอ่ื งกลงึ
2. สว่ นประกอบและหน้าที่ของเครอ่ื งกลงึ ยนั ศ
3. เครื่องมอื และอปุ กรณท์ ใ่ี ช้กบั เครือ่ งกลึง
4. ความปลอดภัยในการใช้เครื่องกลึง
5. การบารงุ รักษาเครือ่ งกลงึ

ศนู ย์

สมรรถนะประจาหน่วย

1. แสดงความรู้เกย่ี วกบั เคร่อื งกลงึ
2. แสดงความรเู้ กีย่ วกับสว่ นประกอบและหนา้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

1. บอกชนดิ ของเคร่อื งกลงึ ได้
2. อธิบายส่วนประกอบและหนา้ ทข่ี องเคร่อื งก
3. อธิบายหลกั การใช้เครอื่ งมือและอปุ กรณ์ท่ีใ
4. บอกหลักความปลอดภยั ในการใช้เครอื่ งกลงึ
5. บอกวธิ กี ารบารงุ รกั ษาเคร่อื งกลงึ ได้

าท่ีของเคร่อื งกลงึ
กลึงยนั ศูนยไ์ ด้
ใช้กับเครื่องกลงึ ได้
งได้

ชนดิ ของเคร่ืองกลงึ

เคร่ืองกลึงยันศูนย์ (Engine Lathe)

เคร่อื งกลงึ เทอร์เรต (Turret Lathe)

ชนดิ ของเครื่องกลงึ

เครือ่ งกลึงแนวตง้ั (Vertical Lathe)

เคร่อื งกลงึ หนา้ จาน (Facing Lathe)

สว่ นประกอบและหนา้ ที่ของเคร

ช

ชดุ หวั เครื่อง ชุดแทน่ เลือ่ น
หวั จับเครือ่ งกลึง

รอื่ งกลึงยันศูนย์ ชุดยันศูนย์ท้ายแทน่

ชดุ ปอ้ มมีด

ระบบหล่อเยน็

สว่ นประกอบและหน้าทีข่ องเคร

เคร่อื ง

แขนปรบั กลึงเกลยี ว

ชดุ ส่งกำลัง แขนปรับความเร็วรอบ
ชดุ เฟืองทด ชดุ หวั เคร่อื ง

ระบบน้าหล่อเยน็

ระบบปอ้ น สะพานแท

ร่ืองกลงึ ยันศูนย์

งกลึง

ชดุ เพลาหัวเคร่ืองกลงึ

ชดุ แทน่ เลอื่ น

ชุดกลอ่ งเฟือง

ชดุ ป้อมมีด

ทน่ เคร่อื ง ชุดท้ายแท่น

เครอ่ื งมือและอปุ กรณท์ ใ่ี ชก้ ับเค

ชนดิ 3 จบั ฟันพร้อม หวั จบั เค

คร่อื งกลึง

คร่ืองกลึง ชนดิ 4 จับ ฟนั อสิ ระ

เคร่อื งมือและอปุ กรณท์ ่ีใชก้ บั เค

แบบ 2 ขา

กันสะทา้ นขอ

ครอ่ื งกลึง

แบบ 3 ขา

องเครื่องกลึง

เครอื่ งมือและอุปกรณ์ที่ใชก้ ับเค

จานพาเครอื่ งกลงึ

คร่อื งกลงึ

หว่ งพาเครื่องกลงึ

เคร่อื งมือและอุปกรณท์ ่ีใช้กับเค

ศูนย์ตายของเคร่ืองกลึง

ศนู ยเ์ คร่อื

ครือ่ งกลึง

ศนู ยเ์ ป็นของเคร่อื งกลงึ

องกลึง

เคร่อื งมือและอปุ กรณท์ ่ีใชก้ บั เค

ดา้ มมดี กลึง

คร่อื งกลงึ

ตัวพิมพล์ าย

เคร่อื งมอื และอุปกรณท์ ี่ใช้กบั เค

ประแจขนั หัวจบั เครื่องกลงึ

คร่อื งกลงึ

ประแจขนั ป้อมมดี

ความปลอดภยั ในการใช้เครื่องก

• ตรวจสอบสว่ นตำ่ งๆ ของเครอ่ื งกลึงทกุ ครั้งก่อน
• ต้องสวมแว่นตำนริ ภยั ทกุ ครง้ั ทปี่ ฏบิ ัติงำนบนเค

• ก่อนเปิดสวติ ช์เคร่อื ง ตอ้ งแน่ใจว่ำจบั งำน จบั มีดก

• ห้ำมใช้มือดึงเศษโลหะทีห่ ลุดออกมำขณะกลึงเป
• หำ้ มสวมถงุ มือขณะทำงำนกลึง
• ระวังชดุ แท่นเลื่อนจะชนกบั หวั จบั งำน เพรำะจ

• หำ้ มใช้มอื ลบู หวั จับเพือ่ ให้หยุดหมนุ ใหใ้ ช้เบรกแทน

• กำรถอดและจับยดึ หัวจบั จะต้องใช้ไมร้ องรบั ทสี่
• ต้องหยุดเครื่องทกุ คร้ังกอ่ นทำกำรถอด จับ หร

กลงึ

นกำรปฏิบัตงิ ำน
ครื่องกลึง

กลึงอย่ำงแน่นหนำ และถอดประแจขนั หัวจบั ออกแลว้

ปน็ อนั ขำด ใหใ้ ชเ้ หลก็ ขอเกย่ี วหรือแปรงปัด

จับงำนสั้นจนเกินไป

น และหำ้ มใชม้ ือลบู ชิน้ งำนเพรำะคมอำจบำดมือได้

สะพำนแทน่ เครือ่ งเสมอ
รือวดั ช้ินงำน

การบารุงรกั ษาเครือ่ งกลงึ

ระบบการหล่อลนื่

• กำรหล่อลื่นชุดหัวเครื่องกลึงและชุดหีบเฟ
กระจกน้ำมนั ท่กี ำหนดไว้ หรือประมำณ 3/4

• กำรหลอ่ ลืน่ ในชดุ เฟืองสง่ กำลังให้ทำกำรเปิด
• กำรหล่อลน่ื ส่วนชุดแท่นเลอื่ นควรหล่อลืน่ ใน
• กำรหล่อลื่นชดุ Apron ในกำรหล่อลื่นจะมี

จะมีตำแหนง่ Plug สำหรบั ถำ่ ยน้ำมนั ออก
• กำรหลอ่ ลื่นสว่ นของรำงเล่อื น เพลำเกลยี วน

ฟืองป้อนควรจะเติมน้ำมันหล่อล่ืนให้พอดีขีดบนของ
4 ของหลอดแกว้
ดฝำครอบสำยพำนและหมัน่ ตรวจสอบเป็นประจำ
นส่วนท่ีเคลื่อนที่และจุดท่สี ัมผัสกำรเคลอ่ื นท่ี
Cap ตำแหน่งในกำรเติมน้ำมันทำงขวำ ส่วนดำ้ นล่ำง

นำ ใหห้ ลอ่ ลน่ื เปน็ ประจำทกุ วัน

การบารงุ รักษาเครื่องกลงึ

ขอ้ ควรปฏบิ ัติประจา้ ในการหลอ่ ล่ืน

• ส่วน Head Stock เตมิ นำ้ มนั หล่อลื่นทำงดำ้
• สว่ น Feed Gear Box เติมนำ้ มนั หล่อลน่ื 1
• ชุดเปลี่ยนเฟอื ง เตมิ นำ้ มัน 2 ครง้ั /สปั ดำห์
• ชดุ อปุ กรณ์ Compound ชดุ อปุ กรณ์ Apron

ด้วยกำน้ำมนั อย่ำงนอ้ ย 2 ครั้ง/สปั ดำห์
• สว่ นรำงเล่ือน และส่วนเพลำเกลียวนำ เตมิ ด

ำนบนของส่วนหัวเคร่อื ง 1 ครั้ง/เดือน
ครั้ง/เดือน

n ชดุ อปุ กรณ์ Tail Stock และชดุ เพลำเกลียวนำ เติม

ด้วย Hand Pump อยำ่ งน้อย 2 ครง้ั /สัปดำห์

สรุป งำนกลึงเป็นกระบวนกำรขึ้นรูปช้ิน
อำศัยเทคนิคกำรทำงำนที่หลำกหลำยตำมคว
รูปแบบกำรกลึง กำรเลือกเครื่องมือตัดให้เหม
สำำหรับงำนตัดแต่ละประเภท โดยลักษณะ
มีดกลึงจะว่ิงเข้ำหำช้ินงำนเพ่ือกำหนดขนำด
จำกเสน้ ผ่ำนศูนย์กลำงของช้ินงำนเป็นหลกั ใน
ท่ีต้องกำรผลิต โดยมีต้ังแต่งำนกลึงปำดหน้ำ
เซำะร่อง งำนกลงึ ตัด ในแต่ละรูปแบบอำศยั ล