3) 3100-0009 วิชางานเครื่องมือกลเบื้องต้น ปวส

งเล่อื ยสายพานแนวนอน

ใบเลอื่ ยใหเ้ หมาะสมกบั ขนาดชิ้นงาน
หมาะสมกับชิน้ งาน
กบั ชิ้นงาน

ารตดั ช้นิ งาน
นงานโดยการปรับวาลว์ ปรับละเอยี ด
งใบเล่ือยโดยปรับตัวปรับความตึงใบเล่ือยให้ลดลง

สว่ นประกอบท่สี าคัญของเครอ่ื ง

การบารุงรักษาเคร่ืองเลื่อยสายพานแนวนอน

• ตรวจเชก็ ระดับน้ามนั เกยี ร์ ชดุ เฟอื งทดให้อย
• ตรวจสภาพความตึงและรอยแตกสายพานอ
• ตรวจสภาพแบริงประคองใบเลอื่ ยให้อยใู่ นต
• ตรวจสอบการร่วั ซมึ ของน้ามันไฮดรอลิกที่ช
• ตรวจสอบคณุ ภาพน้ามนั หลอ่ เยน็ สัปดาหล์ ะ

งเลื่อยสายพานแนวนอน

ยู่ในระดับประมาณก่ึงกลางเฟืองหนอน
อย่เู สมอ หรือทกุ ๆ 6 เดอื น
ตาแหน่ง
ชุดกระบอกไฮดรอลิกทุกคร้งั ก่อนใชง้ าน
ะ 1 ครั้ง ถา้ มีกลน่ิ เหมน็ ใหเ้ ปลีย่ นใหม่

สว่ นประกอบท่ีสาคญั ของเคร่อื ง

ความปลอดภยั ในการใช้เครื่องเลือ่ ยสายพานแนวนอ

• ก่อนใช้เคร่อื งเล่อื ยสายพานแนวนอนทกุ ครั้ง
• บีบปากกาจบั ชิ้นงานให้แนน่ ก่อนเปดิ สวติ ชเ์
• ห้ามตัดช้ินงานทีม่ คี วามยาวนอ้ ยกว่าปากขอ
• เมื่อต้องการตดั ชน้ิ งานยาวๆ ควรมฐี านรองร
• ตดิ ตง้ั สายดินให้เครอื่ งเล่ือย เพอื่ ป้องกันอัน
• ปิดฝาครอบใบเล่ือยและพลู เลย์ทกุ ครงั้ เม่อื ต
• เหล็กหล่อ ทองเหลือง ทองแดง และอะลูมเิ

งเล่อื ยสายพานแนวนอน

อน

งตอ้ งตรวจสอบความพรอ้ มของเครอื่ งเสมอ
เครอ่ื งทางาน
องปากกาจับงานเพราะจะทาให้ใบเลอื่ ยหกั
รับงานมารองรับที่ปลายชนิ้ งานทกุ ครั้ง
นตรายจากไฟฟ้าดูด
ตัดงาน
เนียมควรหลอ่ เย็นใหถ้ ูกประเภท

สว่ นประกอบทสี่ าคญั ของเคร่อื ง

สวติ ช์หยดุ ฉุกเฉิน
ชดุ เชื่อมต่อใบเลอ่ื ย
ล้อควบคุมความเร็ว

หอ้ งสายพานสง่ กาลงั

งเล่อื ยสายพานแนวต้ัง

ตวั ปรับความตงึ ใบเลื่อย

ชดุ ประคองใบเล่ือย
ไฟส่องว่าง

ใบเล่อื ย

โต๊ะงาน

คนั โยกปลดลอ็ กโต๊ะงาน

ส่วนประกอบทส่ี าคัญของเครือ่ ง

วิธีการใชง้ านเครื่องเลอ่ื ยสายพานแนวต้งั

• ตรวจสอบความตึงของใบเลือ่ ยและเลือกใชใ้
• ตรวจสอบความเร็วในการตัดให้เหมาะสมก
• กดเปดิ สวติ ช์เครือ่ งและเปดิ วาลว์ น้ามนั หล่อ
• กดสวติ ช์ปิดเพอ่ื ทดสอบว่าเครอ่ื งหยดุ ทางา
• หมนุ สวิตชฉ์ กุ เฉิน (Emergency) ตามทิศท
• เม่อื ตัดชิ้นงานขาดแลว้ กดสวติ ช์ปิดเพอ่ื ให้เ
• หลังจากใช้งานเสร็จแล้วควรลดความตึง

เพือ่ เพ่ิมอายกุ ารใช้งาน

งเล่อื ยสายพานแนวต้ัง

ใบเล่ือยใหเ้ หมาะสมกับขนาดชิ้นงาน
กบั ชิ้นงาน
อเย็น
านหรือไม่ ถา้ หยดุ ใหท้ าการเปดิ เครอ่ื งอกี ครัง้
ทางลูกศรเลก็ น้อยเพื่อสามารถเปิดเคร่ืองได้ตามปกติ
เคร่อื งเลือ่ ยหยดุ ทางาน
งใบเลื่อยโดยปรับตัวปรับความตึงใบเลื่อยให้ลดลง

ส่วนประกอบทสี่ าคญั ของเครือ่ ง

การบารงุ รักษาเคร่ืองเลอื่ ยสายพานแนวต้งั

• ตรวจสภาพความตงึ และรอยแตกสายพาน
• ตรวจสภาพแบริงประคองใบเล่อื ยใหอ้ ยใู่ นต
• ตรวจสอบใบเลอ่ื ยทุกครงั้ กอ่ นใช้งาน
• ตรวจสอบคนั โยกตัดใบเลือ่ ยและชุดเชือ่ มใบ
• ตรวจสอบคุณภาพนา้ มนั หลอ่ เยน็ สปั ดาหล์ ะ

งเลอื่ ยสายพานแนวต้ัง

ตาแหนง่ ประคองใบเลื่อย
บเล่อื ยให้อย่ใู นสภาพพร้อมใช้งานอยู่เสมอ
ะ 1 คร้ัง ถ้ามีกลิ่นเหม็นใหเ้ ปลยี่ นใหม่

ส่วนประกอบทส่ี าคัญของเคร่อื ง

ความปลอดภัยในการใช้เครือ่ งเลอ่ื ยสายพานแนวตั้ง

• ก่อนใชเ้ ครื่องเลอ่ื ยสายพานแนวตัง้ ทุกคร้งั ต
• ใช้อุปกรณจ์ บั ชน้ิ งานให้แนน่ กอ่ นเปดิ สวิตชเ์
• จับช้ินงานใหแ้ นบกับโต๊ะงานเพราะถ้าไม่แน
• ติดตั้งสายดินให้เครื่องเลือ่ ย เพ่ือปอ้ งกันอนั
• ปดิ ฝาครอบใบเล่อื ยและพลู เลย์ทุกคร้ังเมอื่ ต
• เหลก็ หล่อ ทองเหลือง ทองแดง และอะลูมเิ

งเลือ่ ยสายพานแนวตัง้

ง

ต้องตรวจสอบความพร้อมของเครื่องเสมอ
เคร่อื งทางาน
นบกบั โตะ๊ งานอาจจะทาให้ใบเลือ่ ยหกั
นตรายจากไฟฟ้าดดู
ตัดงาน
เนียมควรหลอ่ เยน็ ใหถ้ กู ประเภท

การเลือกใชใ้ บ

บเลอ่ื ยสายพาน

การเลือกใชใ้ บ

บเลอ่ื ยสายพาน

การใชค้ ว

วามเร็วตดั

สว่ นประกอบที่สาคัญของเคร่ือง

สวิตชห์ ยุดฉกุ เฉนิ
ชดุ ประคองชน้ิ งาน

มือหมนุ ล็อกปากกา

งเลื่อยวงเดือน

คันโยกเพอ่ื กดตัดช้นิ งาน
มอเตอร์

ฐานเครื่อง
คันโยกปลดลอ็ กโตะ๊ งาน
ชดุ ป๊ัมนา้ หลอ่ เย็น

ส่วนประกอบทส่ี าคัญของเครื่อง

วธิ กี ารใช้งานเครื่องเลอ่ื ยวงเดือน

• ตัดชิน้ งานใหไ้ ดต้ ามขนาดท่ตี อ้ งการและปรับ
• หมุนสวิตช์ Emergency ตามทศิ ทางลูกศรเ
• กดเปดิ สวิตชเ์ คร่ืองเพ่อื เลอื กความเรว็ ในกา
• กดสวิตช์เปิด-ปิดเพ่อื ทดสอบวา่ เครื่องหยดุ ท
• ทาการโยกแขนโยกลงเพือ่ ปอ้ นตดั ชิน้ งานพ
• เม่ือตดั ช้ินงานขาดแล้วทาการยกแขนโยกขึน้

งเลอ่ื ยวงเดือน

บตัวปรบั ระยะตดั ชนิ้ งานใหช้ นชิน้ งาน
เล็กนอ้ ยเพือ่ สามารถเปดิ เครือ่ งไดต้ ามปกติ
ารตัดวา่ ช้าหรือเร็ว
ทางานหรือไม่ถา้ หยุดใหท้ าาการเปิดเครือ่ งอกี ครั้ง
พร้อมเปิดสวิตชเ์ คร่ืองท่ีแขนโยก
นปลอ่ ยสวิตชป์ ิดเคร่อื งเลอ่ื ยจะหยุดทางาน

ส่วนประกอบที่สาคญั ของเคร่อื ง

การบารุงรักษาเคร่อื งเลอื่ ยวงเดอื น

• ตรวจสอบรอยแตกรา้ วของคมตดั และตัวใบ
• ตรวจการยดึ ติดใบเลือ่ ยว่าแนน่ ดหี รือไม่
• ตรวจสอบสปริงดงึ กลับให้อยู่ในสภาพพรอ้ ม
• ตรวจสอบระบบไฟฟ้าวา่ มีไฟรว่ั หรือสายไฟช
• ทาความสะอาดเศษโลหะท่ตี ิดตามส่วนต่างๆ
• ตรวจสอบคณุ ภาพนา้ มนั หล่อเยน็ สปั ดาหล์ ะ

งเลอื่ ยวงเดอื น

บเลื่อยอยเู่ สมอ
มใชง้ าน
ชารดุ หรือไม่
ๆ ของเครอ่ื ง
ะ 1 ครัง้ ถา้ มกี ลิ่นเหมน็ ให้เปลี่ยนใหม่

สว่ นประกอบทสี่ าคญั ของเครอื่ ง

ความปลอดภยั ในการใช้เคร่ืองเลื่อยวงเดือน

• เล่อื ยวงเดือนเกิดอนั ตรายไดง้ ่ายมาก ใหใ้ สฝ่
• อยา่ ใจร้อน ออกแรงควบคุมตัดเกนิ พกิ ัด
• ใหร้ ะวงั กอ่ นชน้ิ งานขาด ใชแ้ รงควบคุมตัดเพ
• ให้หมัน่ ตรวจการแตกรา้ วของใบเลอื่ ย หรือก

งเล่ือยวงเดอื น

ฝาครอบใบเล่อื ยเสมอ
พียงเล็กน้อย
การยดึ ติดคมเล่ือย

สรุป เคร่ืองเล่อื ยกลแบ่งออกเปน็ 4 ชนิด คือ
1. เคร่อื งเลือ่ ยชกั มีระบบการขับเคลอื่ นใบเ

ทิศทางและใช้หลักการของข้อเหว่ียงเป
เส้นตรงอย่างต่อเน่ือง ทาใหใ้ บเลื่อยสาม
2. เครอื่ งเลอ่ื ยสายพานแนวนอนเป็นเคร่ือง
ใบเล่ือยเกิดจากการส่งกาลังด้วยสาย
สามารถเลื่อยตดั งานได้ต่อเนอื่ งตลอดท
3. เครื่องเล่ือยสายพานแนวตั้งเป็นเคร่ือ
หมุนตดั ชิ้นงานไดอ้ ย่างตอ่ เนื่อง
4. เครื่องเลื่อยวงเดือนเป็นเครื่องเล่ือยท
ได้อยา่ งตอ่ เนื่อง ทัง้ ลกั ษณะตรงและเอยี

เล่อื ยโดยใช้ส่งกาลังด้วยมอเตอร์ แล้วใช้เฟืองเป็นตัวกลับ
ป็นตัวขับเคล่ือนให้ใบเล่ือยเคล่ือนท่ีกลับไปกลับมาในแนว
มารถตัดชิ้นงานได้
งเลอ่ื ยท่ีมีใบเลื่อยยาวติดกันเป็นวงกลม การเคลื่อนที่ของ
ยพาน คือมีล้อขับและล้อตาม ทาให้คมตัดของใบเล่ือย
ทง้ั ใบ
องเลื่อยท่ีมีใบเลื่อยเป็นแบบสายพานในแนวต้ัง ซ่ึงจะ

ที่ใบเลื่อยเป็นวงกลม มีฟันรอบๆ วง สามารถตัดช้ินงาน
ยงเป็นมุม

4 เคร

ร่อื งเจาะ

สาระสาคัญ

งานเจาะเป็นกระบวนการผลิตขั้นพ้ืนฐาน
ซับซ้อน แต่มีความสาคัญ โดยเฉพาะอย่างย่ิง
ตัดเฉือนวัสดุงานออก โดยใช้ดอกสว่าน รูท่ีได้จา
รูกลม เช่น รูสาาหรับใส่นอต-สกรู ตลอดจนชิ้นส
บนชิ้นงานสามารถทาได้ด้วยเครื่องจักรกลหล
เคร่ืองกัด แต่ในการเจาะรูท่ีประหยัด รวดเร็ว แ
เคร่อื งเจาะ

นท่ีมีลักษณะการทางานอย่างง่าย ไม่ยุ่งยาก
งในงานโลหะ การเจาะเป็นกระบวนการ
ากการเจาะด้วยดอกสว่านจะมีลักษณะเป็น
ส่วนรถจักรยาน รถยนต์ต่างๆ ในการเจาะรู
ลายชนิด เช่น การเจาะรู บนเครื่องกลึง
และนิยมใช้กันมากที่สุด คือการเจาะรูด้วย

สาระการเรยี นรู้

1. ชนดิ ของเคร่อื งเจาะ
2. สว่ นประกอบที่สาคญั และหน้าที่การใช้งานข
3. เครอ่ื งมือและอปุ กรณ์ทใี่ ชใ้ นการเจาะ
4. ข้ันตอนการทางานของเครื่องเจาะ
5. ความปลอดภยั ในการใชเ้ ครือ่ งเจาะ
6. การบารงุ รักษาเคร่ืองเจาะ

ของเครื่องเจาะ

สมรรถนะประจาหนว่ ย

1. แสดงความรูเ้ กี่ยวกับชนดิ ของเครอื่ งเจาะ
2. แสดงความรเู้ กีย่ วกบั สว่ นประกอบที่สาคัญข

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1. บอกชนดิ ของเคร่อื งเจาะได้
2. บอกสว่ นประกอบทีส่ าคญั และหน้าทก่ี ารใช
3. บอกเคร่ืองมือและอปุ กรณท์ ่ใี ช้ในการเจาะไ
4. อธบิ ายขน้ั ตอนการทางานของเครอื่ งเจาะได
5. อธบิ ายหลักความปลอดภัยในการใชเ้ คร่ืองเ
6. บอกวิธีการบารุงรกั ษาเครื่องเจาะได้

ของเครื่องเจาะ
ช้งานของเคร่อื งเจาะได้
ได้
ด้
เจาะได้

ชนิดของเครือ่ งเจาะ

เคร่อื

เครอ่ื งเจาะตง้ั โต๊ะ

องเจาะต้งั พน้ื
เคร่อื งเจาะหลายหวั

ชนดิ ของเครือ่ งเจาะ

เครอ่ื งเจาะรัศมี

เคร่อื งเจาะแนวนอนหรอื เครื่องควา้ น

สว่ นประกอบท่ีสาคัญและหน้าท

ชดุ หัวเครื่อง
สวิตชเ์ ปดิ -ปดิ

หัวจบั ดอกสว่าน
โตะ๊ งาน

ท่กี ารใชง้ านของเครือ่ งเจาะ

มอเตอรส์ ง่ กาลัง
แขนหมนุ ปอ้ นเจาะ

เสาเครอ่ื งเจาะ
แขนหมุนป้อนเจาะ

ฐานเครือ่ ง

เคร่ืองมอื และอปุ กรณ์ทใี่ ชใ้ นกา

1 ดอกส

ดอกสว่านรอ่ งเล้อื ย 2
(Twist Drills)
ดอกสวา่ น
เป็นที่นิยมใชก้ นั มากทสี่ ุด (Straight Flu
ในงานโลหะ คมตดั เอยี งทามมุ กับ มีคมตดั ตรงตามแ
สว่าน นิยมใช้สา
แนวแกนของดอกสวา่ น ชิ้นงานทที่ าจ
ใช้เจาะรูบนชิ้นง

ารเจาะ

สวา่ น 3

นร่องตรง ดอกสวา่ นแบบพลว่ั
uted Drills) (Spade Drill)
แนวแกนของดอก
าหรับเจาะรูบน นิยมใช้เจาะรขู นาดใหญ่
จากโลหะออ่ น คมตดั มลี ักษณะเป็นแผน่ แบน
งานโลหะบางๆ
สามารถถอดเปลี่ยนได้
โดยมีสกรยู ึดอยทู่ ่ตี วั ดอกสวา่ น

เครือ่ งมอื และอุปกรณ์ที่ใช้ในกา

คอสวา่ น
ก่นั กา้ นจับเรียว

ความยาวกา้ นจบั

ความยาวของดอ

ารเจาะ คมสนั มุมเอยี งคมตัด
มมุ จกิ
ร่องคายเศษ

ความยาวคายเศษ
ความยาวส่วน
อกสวา่ นทง้ั หมด

เครอ่ื งมอื และอปุ กรณ์ที่ใช้ในกา

ก้านจบั ด

1 ทาหน้าทจี่ บั ยึดเขา้ กบั อุปกร
ดอกสวา่ นกา้ นจับตรง

ดอกส

ารเจาะ 2

ดอกสวา่ น

รณ์การจบั ของเครื่องเจาะ
ง

สว่านก้านจบั เรยี ว

เครื่องมอื และอปุ กรณ์ท่ีใช้ในกา

มุมคมตัดด

ทาหน้าท่ใี ห้เศษตัดเฉือนเคลอื่ น
ที่คายออกจากผวิ งานที่ถูกตัด

ทาหนา้ ที่ลดการเสยี ดสีและลดแรงตา้ น
บริเวณผวิ หนา้ ของมมุ จกิ ของดอกสว่าน