Buku Panduan PdP RBT Tingkatan 1

Aktiviti
Langkah 1 - 2.1.5
Guru menerangkan cara menganalisis perancangan projek dan jadual kerja menggunakan
lembaran grafik atau multimedia. Guru mengedarkan lembaran kerja perancangan projek
(Lembaran 1) dan jadual kerja (Lembaran 2) serta meminta murid mengisi jawapannya.
Langkah 2 - 2.1.6
Guru memberi tunjuk cara penyediaan anggaran kos berbantukan lembaran grafik atau
multimedia. Guru mengedar lembaran kerja (Lembaran 3) untuk dilengkapkan oleh murid.
Langkah 3 - 2.1.7
Guru menerangkan bagaimana merancang pembentukan kumpulan kerja berdasarkan tugas
dan peranan menggunakan lembaran grafik atau multimedia. Guru mengedar lembaran kerja
(Lembaran 4)
Langkah 4
Guru meminta murid menghasilkan kertas kerja pengurusan projek reka bentuk dengan
bimbingan guru. (Lampiran 5)

93

Latihan Lembaran 1

Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:…………………………………… Tarikh:…………………………….

Isikan ruang yang kosong dengan pilihan jawapan yang diberikan pada jadual di
bawah.

Idea diterjemahkan dalam lakaran Menyelidik Reka Bentuk Projek
Kaedah teknologi yang sesuai Mengurus reka bentuk projek
Kos Menjana Idea Reka Bentuk Projek

Menganalisis perancangan projek

 Menyedia cadangan reka bentuk
Mengenal pasti bahan dan alatan yang
…………………………………  digunakan
Ciri-ciri istimewa reka bentuk projek
1. ………………………………… ……………………………………….…
Reka bentuk tidak terlalu sukar
…………………………………  mengikut keupayaan kendiri
…………………………………………
 Pengumpulan idea reka bentuk
Idea diperoleh melalui diri sendiri,
…………………………………  kawan, guru, internet dan model
sebenar.
2. ………………………………… …………………………………………….
Mock-up dibina sebelum model
…………………………………  Mock-up dikenali sebagai model olok-
olok
 Tidak menggunakan bahan sebenar
Kerja penambaikan dibuat setelah ujian
…………………………………  dilakukan.

3 …………………………………

…………………………………





4 Membuat Mock-up projek 



Menguji dan Menambahbaik
5
Mock-up

Jadual 7: Menganalisis perancangan projek

94

Lembaran 2
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Lengkapkan jadual kerja perancangan projek untuk menyiapkan projek ‘Flower
Crown’.

Bil Aktiviti Jam/Hari/Minggu

1 2 34 5 6 7 8 9

Jadual 7: Jadual kerja

95

Lembaran 3
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Murid membuat anggaran kos berdasarkan projek yang dipilih dengan mengisi jadual
untuk kos bahan di bawah..

a) Kos bahan

Bil Bahan Kuantiti Kos seunit Jumlah

Jumlah

96

b) Kos upah

Bil. Pekerja X Masa X Kadar upah sejam X Bil.jam
X XX

= RM …………….

c) Kos overhed

Perkara Kos/hari (RM) Jumlah (RM)

Bil elektrik …………………..
Bil Air
Jumlah

Jumlah kos modal

Kos bahan + Kos upah + Kos overhed
+ = ……………..
+
……………..
Kos pengeluaran untuk seunit ……….

RM ……………….

Kos jualan (Andaikan peratus keuntungan yang dikehendaki 200%)

Kos modal + Peratus keuntungan

Kos jualan +
= RM ………………..

97

Lembaran 4
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Lengkapkan senarai tugas kumpulan kerja mengikut projek yang dipililh ke dalam
jadual yang disediakan di bawah..

Senarai Tugas

Tugasan Pengurus Tadbir Urus Pereka Bentuk Pembangunan
Mock-up/model

Tugasan
1

Tugasan
2

Tugasan
3

Tugasan
4

98

Lampiran 1

TAJUK PROJEK: …………………………..

AHLI KUMPULAN :

BIL NAMA TINGKATAN KAD

PENGENALAN

99

Tajuk projek : .............................................................................

1.0 Situasi

...................................................................................................................
...................................................................................................................

2.0 Objektif/Tujuan

2.1 ..........................................................................................................
2.2 ..........................................................................................................
2.3 ..........................................................................................................

3.0 Sasaran

..................................................................................................................
..................................................................................................................

4.0 Bilangan Pengeluaran

...........................................

100

5.0 Lakaran Projek
101

6.0 Jadual kerja Jam/Hari/Minggu 9
Bil Aktiviti 1234567 8

Jadual 8: Jadual kerja

102

7.0 Jawatankuasa Kerja Projek

……………………
…………………….

…………………… ……………………
……………………. …………………….

…………………… ……………………
……………………. ……………………

Rajah 3: Jawatankuasa kerja projek

8.0 Tugasan Ahli Jawatankuasa

Senarai Tugas

Tugasan Pengurus Tadbir Urus Pereka Bentuk Pembangunan
Mock-up

Tugasan
1

Tugasan
2

Tugasan
3

Tugasan
4

Jadual 9: Senarai tugas

103

9.0 Anggaran Kos Projek

a) Kos bahan Kuantiti Kos seunit Jumlah
Bil Bahan

Jumlah

b) Kos upah

Bil. Pekerja X Masa Bil.
X Kadar upah sejam X
X
= RM ……………… Jam/hari
XX

c) Kos overhed Kos/hari (RM) Jumlah (RM)
Perkara

Jumlah

104

Jumlah kos modal

Kos bahan + Kos upah + Kos overhed
+ = RM ………….
+
……………….
Kos pengeluaran untuk seunit …………..

RM ……………

Kos jualan (Berapa peratus keuntungan yang dikehendaki)

Kos modal + Peratus keuntungan

Kos jualan +
= RM ………………

10.0 Penutup

Kesimpulan …………………………………………………………….....
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

Disediakan oleh ; Disahkan oleh ;

......................................................... ...............................................
Pengurus Projek Guru Reka Bentuk Dan Teknologi

Tarikh : Tarikh :

105



MODUL 3
PROSES REKA BENTUK



UNIT 7

Standard Kandungan

3.1 Proses Reka Bentuk – Projek Brief

Standard Pembelajaran

3.1.1 Mentakrif Maksud Projek Brief
3.1.2 Mengenal Pasti Ciri Dalam Projek Brief
3.1.3 Merancang Projek Brief Untuk Penghasilan Produk Yang Kreatif
3.1.4 Menyaring Maklumat Dalam Projek Brief
3.1.5 Mengaplikasikan Projek Brief Dalam Bentuk Jadual Dan Lakaran

Maklumat Penting
3.1.1 Mentakrifkan Maksud Projek Brief

Projek Brief

Definisi Tujuan
Proses perbincangan awal Mendapatkan maklumat secara
antara dua pihak, iaitu pengurus
projek dengan pelanggan. terus daripada pelanggan tentang

produk yang ingin dibangunkan

bersandarkan ciri-ciri projek brief

Projek brief disebut juga sebagai kertas cadangan projek, ringkasan projek atau
dokumen skop kerja. Dokumen ini menggariskan ringkasan idea, bagaimana idea itu
berfungsi dan apa keperluan untuk sesuatu projek yang dihasilkan dan skop projek
termasuk masa dan anggaran kos. supaya dapat mencapai matlamat yang diinginkan
oleh klien.

109

3.1.2 Mengenal Pasti Ciri Dalam Projek Brief

Mock-up Tajuk Gambaran
atau Projek Projek
Model
CIRI-CIRI Kriteria
Lakaran PROJEK Produk
Idea
BRIEF

Analisis Kajian Perancangan
Pengurusan

Projek

Rajah 1: Ciri projek brief

110

CIRI-CIRI PROJEK BRIEF

Tajuk Projek

• Merujuk kepada produk yang ingin dihasilkan.
• Mesti spesifik dan bukan dinyatakan secara umum.
• Memberi gambaran awal bentuk dan fungsi produk.
Gambaran keseluruhan Projek

• Pengurus projek mesti memahami gambaran awal keseluruhan projek
berdasarkan borang projek brief.

Kriteria Produk
• Melibatkan elemen dan prinsip reka bentuk.
• Kriteria akan mengambil kira produk sedia ada dalam pasaran

sebagai rujukan.
Perancangan Pengurusan Projek

• Merangkumi skop projek, kos pengeluaran, masa, perancangan
jadual kerja dan pembentukan kumpulan kerja.

• Kertas kerja perlu dihasilkan bagi membuat perancangan masa,
jadual kerja, kos pengeluaran dan pembentukan kumpulan kerja.

Analisis Kajian
• Dua perkara penting yang mesti dilakukan, iaitu :
• (i) Kajian Reka Bentuk Produk : perbandingan produk sedia ada

dalam pasaran
• (ii) Kajian Pasaran : kajian terhadap kehendak kumpulan sasaran

produk dan persaingan sedia ada yang dapat dilakukan melalui soal
selidik dan pemerhatian.

Lakaran Idea
• Dilukis oleh pereka bentuk untuk dipersembahkan kepada pengurus

projek dan pelanggan.
• Dalam bentuk visual yang menarik dan memenuhi kehendak

pelanggan.

Penghasilan Mock-up atau Model
• Mock-up ialah model olokan yang diperbuat daripada bahan yang

mudah didapati, bahan kitar semula, dan mudah dibentuk.
• Boleh dihasilkan dalam bentuk model berfungsi sepenuhnya atau

separa berfungsi.
• Dibuat selepas lakaran persembahan idea dipersetujui oleh

pelanggan.

111

3.1.3 Merancang Projek Brief Untuk Menghasilkan Produk Yang Kreatif

Langkah-langkah dalam perancangan projek

Menyediakan Melengkapkan
senarai semak ciri- borang projek brief
ciri pertimbangan

utama

Menyaring Mengaplikasikan
maklumat dalam projek brief dalam
bentuk jadual dan
projek brief
lakaran

Menghasilkan Menilai hasil mock-
mock-up atau up atau model

model

Rajah 2: Langkah perancangan projek

112

Kriteria Pertimbangan Utama borang projek brief

Persoalan yang disenaraikan dalam jadual kriteria pertimbangan utama perlu diambil
perhatian oleh pengurus projek. Persoalan ini akan memberikan fokus dari aspek
perancangan keseluruhan projek dan reka bentuk projek. Kriteria pertimbangan
utama tidak boleh diubah. Namun begitu persoalan yang berkaitan boleh
dikemukakan mengikut kesesuaian produk yang akan dibina.

Kriteria Persoalan
Pertimbangan
1. Apakah kegunaan produk ini?
Utama 2. Di manakah produk ini digunakan?

Fungsi

Persembahan 1. Bagaimanakah cara produk ini dipersembahkan?

Tujuan 1. Siapakah yang akan menggunakannya?
Pasaran 2. Siapakah pesaing yang wujud?
3. Pengguna bagaimanakah yang akan menggunakan produk

ini?

Kuantiti 1. Berapakah jumlah yang diperlukan?

1. Bagaimanakah reka bentuk produk ini?
Stail/Gaya 2. Adakah reka bentuk ini akan mendapat perhatian di pasaran?

Kualiti 1. Bagaimanakah kualitinya?
2. Adakah pelanggan mempunyai sebarang permintaan yang

istimewa?
3. Apakah paiwaian kualiti yang perlu dipatuhi?

1. Berapakah kos untuk menghasilkan satu unit produk?
Kos 2. Apakah tahap keuntungan yang dikehendaki?

3. Berapakah anggaran kos terakhir?

1. Bilakah pelanggan ingin projek ini disiapkan?
Jangka masa 2. Apakah produk sampingan yang perlu siap dalam jangka

masa yang sama?

Jadual 1: Kriteria pertimbangan utama borang projek brief

113

Borang Projek Brief – CONTOH: Borang yang telah diisi.

Maklumat dalam ruang catatan borang projek brief merupakan jawapan terhadap
semua persoalan yang disenaraikan dalam jadual senarai semak kriteria
pertimbangan utama. Maklumat ini diperoleh daripada sesi komunikasi antara
pereka bentuk dengan pengurus projek atau pelanggan.

Tajuk: Bakul Serba Guna

Kriteria Pertimbangan Utama Catatan

Fungsi 1. Produk saya akan digunakan untuk
1. Apakah kegunaan produk membawa barang-barang.

ini?

2. Di manakah produk ini 2. Produk ini digunakan di rumah atau di
digunakan? mana-mana sahaja mengikut keperluan
pengguna.

Persembahan 1. Produk saya ini dipersembahkan dalam
1. Bagaimanakah cara produk pelbagai warna.

ini dipersembahkan?

Tujuan pasaran 1. Pengguna sasaran produk saya berumur
1. Siapakah yang akan 18 tahun ke atas kerana pada usia ini ramai
yang memerlukan produk ini untuk
menggunakannya? membawa pelbagai jenis barangan.

2. Siapakah pesaing yang 2. Ada pesaing tetapi reka bentuknya kurang
wujud? berinovatif.

3. Pengguna bagaimanakah 3. Suri rumah tetapi boleh juga digunakan
yang akan menggunakan oleh pengguna lain.
produk ini?

Kuantiti 1. Untuk fasa pertama, saya akan
1. Berapakah jumlah yang mengeluarkan 100 unit.

diperlukan?

Stail/gaya 1. Produk saya menggunakan bentuk asas
1. Bagaimanakah reka bentuk
geometri, bersaiz sederhana, ringan, dan
produk ini?
mudah dibawa ke mana-mana.
2. Adakah reka bentuk ini akan
mendapat perhatian di 2. Sudah semestinya kerana reka bentuknya
pasaran?
unik dan menjimatkan ruang

penyimpanan.

114

Kualiti 1. Saya akan memastikan produk saya
1. Bagaimanakah kualitinya? berkualiti tinggi.

2. Adakah pelanggan 2. Pelanggan memerlukan ruang
mempunyai sebarang
permintaan yang istimewa? penyimpanan yang sederhana dan dapat

disimpan selepas menggunakannya tanpa

mengambil ruang yang besar.

3. Apakah paiwaian kualiti yang 3. Berdasarkan piawaian kualiti, produk
perlu dipatuhi? perlulah berdaya tahan. Disamping itu,
produk plastik dan komposit akan menjalani
ujian oleh pihak SIRIM terlebih dahulu
sebelum dipasarkan. Prosedur ini adalah
untuk menjamin keselamatan pengguna.

Kos 1. Kos bagi satu unit produk dianggarkan
1. Berapakah kos untuk sebanyak RM15.00.

menghasilkan satu unit
produk?

2. Apakah tahap keuntungan 2. Saya berharap agar mendapat keuntungan
yang dikehendaki? RM10.00 bagi jualan setiap unit.

3. Berapakah anggaran kos 3. Kos terakhir tidak melebihi RM20.00.
terakhir?

Jangka masa 1. Pelanggan mahu cadangan reka bentuk
1. Bilakah pelanggan ingin projek disiapkan dalam tempoh 40 jam
waktu bekerja.
projek ini disiapkan?

2. Apakah produk sampingan 2. Saya berharap agar dapat menyiapkan
yang perlu siap dalam jangka
masa yang sama? contoh produk (mock-up atau model) pada

masa yang sama walaupun

penambahbaikan akan meningkatkan

jangka masa yang ditetapkan.

Jadual 2: Borang projek brief

115

3.1.4 Menyaring maklumat dalam projek brief

Setelah Borang Projek Brief dilengkapkan, maklumat yang diperoleh perlu disaring
untuk memudahkan pengurus projek dan pereka bentuk melaksanakan tugas masing-
masing. Maklumat pada Borang Brief boleh diringkaskan dalam bentuk jadual seperti
di bawah.

Contoh Jadual Maklumat Projek Brief

Kriteria Catatan
Fungsi
Persembahan  Membawa barang-barang serba guna
Tujuan Pasaran
Kuantiti  Pelbagai jenis warna.
Stail/Gaya  Mudah disimpan kerana saiz boleh diubah suai.

Kualiti  Suri rumah.
 Pengguna lain yang berminat.
Kos
 100 unit ( fasa pertama )
Jangka masa
 Bentuk asas geometri
 Ringan
 Mudah dibawa ke mana-mana
 Boleh diubah saiznya

 Dapat membawa barangan tidak melebihi 15 unit bersaiz
sederhana dengan anggaran saiz barang 10cm x 8cm x
10cm.

 Memenuhi piawaian kualiti yang ditetapkan oleh SIRIM.

 Kos pembuatan minimum ialah RM20.00.
 Kos maksimum ialah RM20.00.
 Untung RM10.00 seunit.

 Jangka waktu 40 jam.
 Boleh dibuat penambahbaikkan.

Jadual 3: Maklumat projek brief

116

3.1.5 Mengaplikasikan projek brief dalam bentuk jadual dan lakaran

Setelah proses saringan maklumat selesai, proses yang seterusnya adalah
mengaplikasikan semua data dalam bentuk jadual dan lakaran.

Aplikasi Projek Brief Dalam Bentuk jadual

Tajuk :

A. Fungsi Projek 1. Bakul serba guna.
1. Apakah jenis produk dan
perkhidmatan? 2. Membawa barangan bersaiz sederhana. Boleh
2. Apakah kegunaan produk digunakan sebagai bekas simpanan barangan.
ini?
3. Di rumah atau di tempat yang sesuai.

3. Dimanakah produk ini
akan digunakan?

B. Gambaran keseluruhan 1. Sasaran utama ialah suri rumah. Namun boleh
projek digunakan oleh pengguana lain.

1. Siapakah yang akan 2. Memudahkan pengguna membawa barangan
menggunaknnya? atau sebagai tempat bekas simpanan.

2. Apakah tujuan produk ini 3. Ya, amat diperlukan.
dihasilkan?
4. Dipersembahkan dalam pelbagai warna.
3. Adakah produk ini
diperlukan oleh
pelanggan?

4. Bagaimanakah produk ini
digunakan dan
dipersembahkan?

C. Reka bentuk produk 1. Elemen yang akan digunakan ialah saiz,warna
1. Apakah elemen dan dan bentuk. Prinsip yang digunakan ialah
prinsip reka bentuk yang keseimbangan dan pengulangan.
akan digunakan?
2. Apakah kriteria reka 2. Kriteria yang ingin diterapkan ialah fungsi yang
bentuk yang ingin pelbagai.
diterapkan?
3. Adakah produk ini inovasi 3. Inovasi yang terdapat pada produk ini ialah
daripada produk sedia pelaras saiz bakul.
ada atau produk yang
baharu dibangunkan?

D. Perancangan dalam 1. Pembahagian kerja kumpulan, jadual kerja dan
pengurusan projek kos pengeluaran dinyatakan dalam kertas kerja.

1. Pembahagian kumpulan 2. Kuantiti penghasilan ialah 100 unit bagi fasa awal
kerja. dan bergantung pada kehendak pelanggan.

2. Jadual kerja
3. Kos pengeluaran
4. Kuantiti penghasilan

117

E. Analisis kajian reka bentuk 1. Jadual perbandingan.
produk dan pasaran.
1. Membuat perbandingan
dari segi fungsi,
persembahan, tujuan
pasaran, kuantiti, kualiti,
kos, dan jangka masa.

 Menggunakan bahan rotan  Menggunakan bahan
 Bertukar berat jika basah plastik
 Kos pembuatan tinggi
 Ringan
 Kos pembuatan murah

2. Adakah produk ini akan 2. Sudah pasti kerana produk ini mempunyai
mendapat permintaan di rekaan yang berinovasi dan sesuai dengan
pasaran? fungsinya.

F. Lakaran idea 1. Lakaran produk menggunakan lakaran isomatrik
1. Bagaimanakah rupa yang mempamerkan tiga bahagian pandangan
bentuk produk dalam dalam bentuk 3D. Lakaran unjuran ortografik
bentuk 2 dimensi (2D) dan mempamerkan pandangan 2D.
3 dimensi (3D).

G. Penghasilan mock-up 1. Menggunakan kertas mounting board, gam
1. Bahan dan peralatan yang perekat panas, penyedut minuman, pembaris,
diperlukan untuk gunting, pisau pemotong dan sebagainya.
menghasilkan mock-up.

Jadual 4: Aplikasi projek brief dalam bentuk jadual

Gambarfoto 1: Produk hasil penyelesaian masalah

Catatan : Guru boleh mengajar bab lakaran selepas mengajar standard pembelajaran
3.1.5

118

Aktiviti

Langkah 1 - 3.1.1
Guru menayangkan video yang menunjukkan suasana satu mesyuarat sedang
dijalankan. Guru mengemukakan beberapa soalan berkaitan video yang ditayangkan.
1. Apa yang sedang dilakukan oleh mereka?
1. Apa tujuan mereka bermesyuarat?
2. Siapa yang mengetuai mesyuarat tersebut?
Guru mengaitkan jawapan murid dengan tajuk iaitu projek brief dari segi takrif dan
tujuannya.

Langkah 2 - 3.1.2
Murid dibahagikan kepada empat kumpulan dan melantik seorang ketua. Setiap
kumpulan diberi sekurang-kurangnya dua ciri projek brief dan diminta untuk
membincangkannya. Setiap kumpulan dibekalkan satu set alat tulis dan kertas
mahjong bagi aktiviti pencarian maklumat berdasarkan ciri projek brief yang diberikan.
Murid membuat perbincangan dalam kumpulan dan guru akan bergerak dari satu
kumpulan ke satu kumpulan untuk membantu murid menjana idea. Wakil kumpulan
membentangkan hasil perbincangan di hadapan kelas. Murid bersoal jawab dengan
pembentang berkenaan ciri projek brief yang dibentangkan. Kumpulan yang
menghasilkan bahan pembentangan yang kreatif akan diberi penghargaan. Guru
mengedar lembaran kerja (Lembaran 1) untuk dilengkapkan oleh murid sebagai
pengukuhan.

Langkah 3 - 3.1.3
Guru menerangkan langkah-langkah dalam perancangan projek brief menggunakan
lembaran grafik atau multimedia. Guru meminta murid merancang satu produk yang
akan dihasilkan. Guru mengedar lembaran kerja (Lembaran 2) untuk diisi oleh murid;
iaitu borang projek brief untuk satu produk yang akan dihasilkan.

119

Langkah 4 - 3.1.4
Setelah borang projek brief dilengkapkan oleh murid, guru meminta murid menyaring
maklumat yang diperoleh. Guru mengedar borang saringan maklumat (Lembaran 3)
untuk diisi murid.
Langkah 5 - 3.1.5
Setelah proses saringan selesai dibuat oleh murid, guru meminta murid meminta
murid mengaplikasikan semua data dalam bentuk jadual dan lakaran. Guru
mengedarkan jadual (Lembaran 4) untuk diisi oleh murid.

120

Latihan Lembaran 1

Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Isikan ruang yang kosong dengan pilihan jawapan yang diberikan di bawah dengan
betul.

masa kertas cadangan projek tajuk projek
analisis kajian mock-up proses
pengurusan projek pengurus projek lakaran idea
kriteria produk dokumen pelanggan

1. Projek brief disebut juga sebagai …………………………………………………
2. ……………………..…………….. ini menggariskan ringkasan idea, bagaimana

idea itu berfungsi dan apa keperluan untuk sesuatu projek dari segi skop projek,
…………………………….. dan anggaran kos.
3. Projek brief adalah ………………………………. perbincangan awal antara
dua pihak, iaitu pengurus projek dengan ……………………………………..
4. ……………………………………………… mesti memahami gambaran awal
keseluruhan projek berdasarkan boring projek brief.
5. Produk yang akan dihasilkan merujuk kepada
…………………………………………...
6. Memenuhi kehendak pelanggan terhadap sesuatu produk berkaitan dengan
…………………………………………..….
7. Seorang pereka bentuk akan menvisualkan reka bentuk yang menarik melalui
…………………………………………….. kepada pelanggan.
8. Peruntukan masa, jadual kerja, kos pengeluaran dan pembentukan kumpulan
kerja dirancang dalam perancangan …………..………………………………….
9. …………………………………………… ialah menjadikan produk sedia ada
dalam pasaran sebagai rujukan.
10. Model olok-olok dikenali sebagai ……………………………………..

121

Lembaran 2
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Merekod borang projek brief setelah kriteria pertimbangan utama dijawab..

Borang Projek Brief Catatan
Tajuk:

Kriteria Pertimbangan Utama
Fungsi
1. Apakah kegunaan produk ini?
2. Di manakah produk ini digunakan?

Persembahan
1. Bagaimanakah cara produk ini

dipersembahkan?

Tujuan pasaran
1. Siapakah yang akan

menggunakannya?
2. Siapakah pesaing yang wujud?
3. Pengguna bagaimanakah yang

akan menggunakan produk ini?
Kuantiti
1. Berapakah jumlah yang

diperlukan?
Stail/gaya
1. Bagaimanakah reka bentuk produk

ini?
2. Adakah reka bentuk ini akan

mendapat perhatian di pasaran?
Kualiti
1. Bagaimanakah kualitinya?
2. Adakah pelanggan mempunyai

sebarang permintaan yang
istimewa?
3. Apakah paiwaian kualiti yang perlu
dipatuhi?
Kos
1. Berapakah kos untuk
menghasilkan satu unit produk?
2. Apakah tahap keuntungan yang
dikehendaki?
3. Berapakah anggaran kos terakhir?
Jangka masa
1. Bilakah pelanggan ingin projek ini
disiapkan?
2. Apakah produk sampingan yang
perlu siap dalam jangka masa
yang sama?

122

Lembaran 3
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Murid mengisi borang saringan maklumat projek brief

Kriteria Borang Saringan Maklumat Projek Brief
Catatan

Fungsi

Persembahan

Tujuan Pasaran

Kuantiti

Stail/Gaya

Kualiti

Kos

Jangka masa

123

Lembaran 4
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Aplikasi Projek Brief Dalam Bentuk jadual

Tajuk : Keterangan

A. Fungsi Projek
1. Apakah jenis produk dan perkhidmatan?
2. Apakah kegunaan produk ini?
3. Dimanakah produk ini akan digunakan?

B. Gambaran keseluruhan projek
1. Siapakah yang akan menggunaknnya?
2. Apakah tujuan produk ini dihasilkan?
3. Adakah produk ini diperlukan oleh pelanggan?
4. Bagaimanakah produk ini digunakan dan
dipersembahkan?

C. Reka bentuk produk
1. Apakah elemen dan prinsip reka bentuk yang akan
digunakan?
2. Apakah kriteria reka bentuk yang ingin diterapkan?
3. Adakah produk ini inovasi daripada produk sedia
ada atau produk yang baharu dibangunkan?

D. Perancangan dalam pengurusan projek
1. Pembahagian kumpulan kerja.
2. Jadual kerja
3. Kos pengeluaran
4. kuantiti penghasilan

E. Analisis kajian reka bentuk produk dan
pasaran.
1. Membuat perbandingan dari segi fungsi,
persembahan, tujuan pasaran, kuantiti, kualiti, kos,
dan jangka masa.
2. Adakah produk ini akan mendapat permintaan di
pasaran?

F. Lakaran idea
1. Bagaimanakah rupa bentuk produk dalam bentuk 2
dimensi (2D) dan 3 dimensi (3D).

G. Penghasilan mock-up
3. Bahan dan peralatan yang diperlukan untuk
menghasilkan mock-up.

124

MODUL 4
LAKARAN



UNIT 8

Standard Kandungan
4.1 Lakaran – Lakaran Piktorial

Standard Pembelajaran
4.1.1 Menyenaraikan Peranan Lakaran Dalam Reka Bentuk
4.1.2 Mengenal Pasti Teknik Lakaran Piktorial

Maklumat Penting

4.1.1 Menyenaraikan Peranan Lakaran Dalam Reka Bentuk
Peranan lakaran dalam reka bentuk seperti berikut:
1. Mempercepatkan Pembangunan Konsep
Lakaran adalah kaedah terbaik untuk mengeksplorasi konsep.

Rajah 1: Contoh melakarkan beberapa konsep idea awal
mereka bentuk sebuah beg menggunakan kulit kerang

127

2. Asas Komposisi untuk Ilustrasi
Lakaran adalah kaedah pantas untuk menunjukkan komposisi asas/perancangan
ilustrasi awal bagi menghasilkan lakaran ringkas.
Komposisi = perletakan sesuatu bahagian mengikut kesesuaian.

Contoh: kedudukan zip, tali pada lakaran

Rajah 2: Kaedah lakaran bersandarkan kreativiti

128

3. Medium Komunikasi Antara Pereka Dengan Pelanggan
Lakaran dapat menunjukkan imej mengikut kehendak pelanggan. Komunikasi pereka
dengan pelanggan lebih mudah.

Rajah 3: Reka bentuk yang dihasilkan oleh pereka

Rajah 4: Pelanggan melihat hasil pereka

129

4. Eksplorasi Visual (Perkembangan Idea)
Lakaran yang boleh digunakan bagi tujuan memperkembangkan idea sesuatu reka
bentuk kepada pelbagai pilihan untuk dipilih oleh pelanggan.

Rajah 41: Perkembangan Idea

Rajah 5: Lakaran perkembangan idea

5. Penyelesaian Perincian Visual
Perincian terhadap lakaran pembangunan konsep yang telah dibuat pada awal
percambahan idea. Penerangan tentang elemen, prinsip dan bahan yang digunakan
boleh ditambah pada lakaran untuk memudahkan proses reka bentuk. Hasil lakaran
boleh diperhalusi dengan menggunakan lakaran digital.

Rajah 6: Perincian visual yang memudahkan perkembangan reka bentuk

130

4.1.2 Mengenal Pasti Teknik Lakaran Piktorial.
Lakaran Piktorial ialah gambaran awal atau draf yang dihasilkan menggunakan teknik
lakaran bebas tanpa bantuan alat lukisan seperti pembaris atau jangka lukis. Lakaran
piktorial memberi gambaran suatu objek melalui tiga pandangan iaitu pandangan atas
(pelan), pandangan sisi dan pandangan hadapan. Melakar ialah proses menjana idea
dan menzahirkan idea berkenaan dalam bentuk gambar. Terdapat beberapa jenis
lakaran yang biasa digunakan oleh pereka untuk memaparkan idea lakaran.

Jenis-jenis Lakaran

l Lakaran Lakaran Lakaran Lakaran Lakaran
Contengan Penerokaan Teknikal Persembahan Digital

 Lakaran contengan ialah lakaran yang tidak kemas dan tidak tersusun

Rajah 7: Lakaran contengan

131

Aktiviti

Langkah 1 – 4.1.1
Guru menayangkan video suatu lakaran produk. Guru mengemukakan beberapa
soalan berkaitan video tersebut.
4. Apakah produk yang anda telah lihat?
5. Apakah rupa bentuk produk itu?
6. Sebutkan elemen dan prinsip pada produk tersebut?
Guru mengaitkan jawapan murid dengan tajuk iaitu peranan lakaran dalam reka
bentuk.

Langkah 2 – 4.1.2
Guru membentangkan isi pelajaran menggunakan lembaran grafik atau multimedia.
Murid dibahagikan kepada empat kumpulan. Setiap kumpulan dibekalkan 1 soalan.
Kumpulan 1: Definisi lakaran – Guru membekalkan potongan perkataan ayat definisi
lakaran yang murid perlu sambung menjadi ayat lengkap. (Lembaran 1)
Kumpulan 2 & 3: Peranan lakaran dalam reka bentuk – Guru membekalkan kepingan
tajuk atau gambar sebagai bahan ransangan dan murid perlu mencari maklumat
merujuk kepada bahan yang mereka peroleh. (Lembaran 2)
Kumpulan 4:Jenis-jenis lakaran – Guru membekalkan lembaran grafik. (Lembaran 3)

Langkah 3
Murid memindahkan maklumat yang mereka peroleh pada kertas sebak atau mini
white board. Wakil setiap kumpulan akan membentangkan hasil kerja masing-masing.
Pada masa yang sama ahli kumpulan sendiri dan kumpulan yang lain akan menyalin
nota. Murid diedarkan borang peta pemikiran (Lembaran 4) atau meminta murid
memilih membina peta pemikiran yang difikirkan sesuai dan perlu mengisi secara
kumpulan. Hasil kerja pelajar dijadikan bahan pameran di bengkel RBT.

Langkah 4
Guru meminta murid membuat lakaran contengan dengan bimbingan guru.
(Lembaran 5)

132

Latihan Lembaran 1

Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Lukisan Awal + Lukisan Draf + Yang Dihasilkan
+ Menggunakan Teknik + Lakaran Bebas +
Tanpa Bantuan + Alat melukis

133

Lembaran 2
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

a) Mempercepat pembangunan dan Konsep

Rajah 8: Lakaran mempercepatkan pembangunan dan konsep

b) Asas Komposisi untuk Ilustrasi

Rajah 9: Lakaran asas komposisi untuk ilustrasi

134

c) Medium komunikasi antara pereka dengan pelanggan

Pereka

Pelanggan

d) Eksplorasi visual

Rajah 10: Lakaran eksplorasi visual

135

Lembaran 3
Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:……………………………………… Tarikh:…………………………….

Lengkapkan ruang kosong pada rajah di bawah dengan jawapan yang betul.
Jenis-jenis Lakaran

………………………… …………………………
…………………………….

………………………………
………………………………...

136

Lembaran 4
Nama:…………………………………………………………….……………………….

Kelas:…………………………………… Tarikh:…………………………….

Lakaran Contengan

137



UNIT 9

Standard Kandungan
4.2 Lakaran – Lakaran Piktorial

Standard Pembelajaran
4.1.2 Mengenal Pasti Teknik Lakaran Piktorial

Maklumat Penting

4.1.2 Mengenal Pasti Teknik Lakaran Piktorial.
Lakaran Piktorial ialah gambaran awal atau draf yang dihasilkan menggunakan teknik
lakaran bebas tanpa bantuan alat lukisan seperti pembaris atau jangka lukis. Lakaran
piktorial memberi gambaran suatu objek melalui tiga pandangan iaitu pandangan atas
(pelan), pandangan sisi dan pandangan hadapan. Melakar ialah proses menjana idea
dan menzahirkan idea berkenaan dalam bentuk gambar. Terdapat beberapa jenis
lakaran yang biasa digunakan oleh pereka untuk memaparkan idea lakaran.

Jenis-jenis Lakaran

l Lakaran Lakaran Lakaran Lakaran Lakaran
Contengan Penerokaan Teknikal Persembahan Digital

 Lakaran penerokaan ialah lakaran perbandingan dengan produk yang sedia ada di
pasaran dari aspek evolusi (trend), bentuk, saiz, bahan dan sebagainya.

Rajah 1: Lakaran penerokaan

139

Aktiviti
Langkah 1 - 4.1.2
Guru meminta murid melakar lakaran penerokaan berdasarkan produk yang dibawa
murid atau disediakan guru dengan bimbingan guru pada kertas A3 atau A4.
(Lembaran 1)
Langkah 2
Murid mempamerkan hasil lakaran dengan menampal pada papan hitam atau papan
putih bengkel.

140

Latihan Lembaran 1

Nama:…………………………………………………………………………………………..

Kelas:…………………………………… Tarikh:…………………………….

Lakaran Penerokaan

141