คู่มือสุขศึกษา ป.6

ค่มู อื ครูใชค้ กู่ ับหนังสือเรียน
มาตรฐานสากล ๖ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่

๒๑ 5ศตวรรษที่
BBL Steps

ใชก้ ระบวนการ

GPAS

เนน้ การทำ�งานของสมอง

BBL & PBL

จดั การเรียนรตู้ ามแนวทาง

Backward

Design

เพิ่มผลสมั ฤทธ์ดิ ้วย

ข้อสอบเนน้ สมรรถนะ

สโทคกั่อู รษางะเงศซาตยีนวนรบรแรู ษณลทะี่า๒โกลา๑กร

เฉลยค�ำ ตอบ

ละเอียดทุกข้อ

QคCวOาRDมEรสนคู้ ววอ่ื าตั มเกสเขรร้ารใิมมจ

สถาบนั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)

ผังสาระการเรียนรู้

หนังสือเรียน รายวชิ าพน้ื ฐาน สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ช้นั ประถมศึกษาปที ่ี ๖
กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู ุขศกึ ษาและพลศกึ ษา

สาระท่ี ๕ : ความปลอดภยั ในชวี ิต สาระที่ ๑ : การเจรญิ เตบิ โตและพัฒนาการของมนษุ ย์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี ๑๑ หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๑
ภัยธรรมชาติ ความส�ำ คัญของระบบการทำ�งาน

(พ ๕.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๒) ภายในร่างกาย
(พ ๑.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๒)

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี ๑๒ สุขศึกษาและพลศกึ ษา สาระท่ี ๒ : ชีวติ และครอบครัว
สารเสพตดิ ให้โทษ
(พ ๕.๑ ป.๖/๓) ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี ๖ หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี ๒
การสร้างและรักษาสัมพนั ธภาพกบั ผูอ้ ่นื
สาระที่ ๔ : การสรา้ งเสริมสขุ ภาพ
สมรรถภาพ และการป้องกนั โรค (พ ๒.๑ ป.๖/๑)

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๘ สาระท่ี ๓ : การเคลื่อนไหว การออกกำ�ลงั กาย หน่วยการเรียนรูท้ ี่ ๓
การทดสอบและสร้างเสริมสมรรถภาพทางกายเพ่ือสุขภาพ การเล่นเกม กฬี าไทย และกฬี าสากล
พฤตกิ รรมทางเพศของวัยร่นุ
(พ ๔.๑ ป.๖/๔) (พ ๒.๑ ป.๖/๒)
หนว่ ยการเรียนรู้ที่ ๙
ส่งิ แวดลอ้ มกบั สุขภาพ หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๗ หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๔
(พ ๔.๑ ป.๖/๑, ป.๖/๓) การออกกำ�ลงั กายโดยการเล่นกีฬา หลักการเคล่ือนไหวร่างกาย
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๑๐
โรคตดิ ต่อทีส่ �ำ คญั ในประเทศไทย (พ ๓.๑ ป.๖/๓, ป.๖/๔ (พ ๓.๑ ป.๖/๒)
พ ๓.๒ ป.๖/๓, ป.๖/๔, ป.๖/๕, ป.๖/๖) หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี ๕
(พ ๔.๑ ป.๖/๒) กจิ กรรมทางกายและการเคล่อื นไหวประกอบเพลง
หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๖ (พ ๓.๑ ป.๖/๑, พ ๓.๒ ป.๖/๑)
กจิ กรรมนันทนาการ

(พ ๓.๑ ป.๖/๕
พ ๓.๒ ป.๖/๒, ป.๖/๖)

คมู่ ือครใู ช้คกู่ บั หนังสือเรียน

สแลุขะศพึกลษศากึ ษา ๖ช้ันประถมศกึ ษาปีที่

ตามมาตรฐานการเรยี นร้แู ละตวั ช้ีวดั
กลุม่ สาระการเรยี นร้สู ขุ ศกึ ษาและพลศึกษา
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

สงวนลิขสทิ ธิ์
บรษิ ัท พัฒนาคณุ ภาพวิชาการ (พว.) จ�ำ กดั
พ.ศ. ๒๕๖๔
สถาบนั พัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.)
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อตั โนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อตั โนมตั ิ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖

website : www.iadth.com

พิเศษ

การพัฒนาคณุ ภาพผูเ้ รยี นท่สี อดคลอ้ งกบั

GPAS Steps เสรมิ สร้างศักยภาพการเรียนรู้ตาม

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การอธิบายเป้าหมาย St St เป้าหมายการเรยี นรู้ ๑.๓ การสร้างและรกั ษาสมั พันธภาพกบั บคุ คลอ่นื
การเรยี นรู้ และการทำ� ในชีวิตประจ�าวันนอกจากสมาชิกในครอบครัวและเพ่ือนแล้ว เราต้อง
ชิน้ งานที่ผูเ้ รียนจะได้ ระบเุ ปา้ หมายการเรยี นรใู้ นหลกั สตู รตามแนวทาง พบเจอกับบุคคลอื่นทั้งที่รู้จักและไม่รู้จัก การสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับบุคคลอ่ืน
คะแนนอยา่ งชดั เจน ท�ำ ใหผ้ ้เู รยี น Backward Design ซง่ึ ประกอบดว้ ย จะทา� ให้ไดร้ บั ความรกั และชืน่ ชม ซงึ่ สามารถปฏบิ ัตไิ ด ้ ดงั นี้
เห็นทศิ ทางในการเรยี น เป็นการ - มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ชว้ี ดั
ขจดั ความกงั วลใจ และสร้าง - สมรรถนะส�ำ คญั ของผเู้ รยี น 55%๑) ย้ิมแย้มแจ่มใส ทกั ทายคนทร่ี ู้จกั ไม่ทา� หนา้ บ้ึงตึง
ความรู้สึกเชิงบวกให้แก่ผเู้ รยี น - คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์
การใช้คำ�ถาม ๒) ใชค้ า� พูดท่สี ภุ าพ อ่อนหวาน ไม่ใช้คา� หยาบคายหรือกา้ วร้าวกับผ้อู ื่น
หรอื ก�ำ หนดปัญหา ภาระงาน/ชน้ิ งาน
ที่ผูเ้ รียนตอ้ งพบในชวี ิต ก�ำ หนดภาระงานหรอื ช้นิ งานของผู้เรยี น ๓) แสดงกริ ยิ ามารยาทท่ีสุภาพเรียบร้อย ใหค้ วามเคารพผ้ใู หญ่
(Problem Based Learning: PBL) ซง่ึ เปน็ หลักฐานแสดงความเขา้ ใจ หรือผทู้ ีม่ อี ายมุ ากกว่า และรู้จกั เกรงใจ ให้เกยี รติผ้อู ืน่
เพือ่ สรา้ งความร้สู กึ ตื่นเต้นท้าทาย
กระตุน้ อารมณใ์ ห้ผูเ้ รยี นสนใจ ep 1 ๔) ไม่เอาเปรยี บหรือเหน็ แก่ตวั กบั ผู้อืน่ มนี ้�าใจ ชว่ ยเหลอื ผ้ทู อ่ี ่อนแอกวา่
อยากเรยี นรู้ อยากสืบสอบ
ซงึ่ สง่ ผลต่อการเรยี นรทู้ ่ดี ี ขนั้ สงั เกต ๕) มีความอดทนอดกลน้ั รูจ้ กั ระงับความโกรธ และให้อภยั ผอู้ นื่
รวบรวมขอ้ มลู
การรวบรวมข้อมลู ๖) รจู้ กั กลา่ วคา� วา่ “ขอบคุณ” “ขอบใจ” และ “ขอโทษ” กับผอู้ ืน่ จนเป็นนิสัย
จากสง่ิ แวดลอ้ ม 1. ตงั้ ค�ำ ถาม ต้งั สมมตุ ิฐาน เพ่ือกระตนุ้
และแหล่งเรียนรู้ ประสบการณ์ใหผ้ ูเ้ รียนเกดิ การเรยี นรู้
อยา่ งหลากหลาย ผา่ นระบบ
ประสาทสมั ผสั (ways of knowing) 2. สังเกตและรวบรวมข้อมลู จากแหล่งเรยี นรู้
ทั้งการเหน็ (ทางตา) การได้ยนิ อยา่ งหลากหลาย เพอ่ื ใหผ้ ู้เรียนรู้จัก
(ทางหู) การสัมผัส (ทางกาย) เลอื กขอ้ มูลทีต่ อ้ งการ
การไดก้ ลิน่ (ทางจมกู )
การรบั รส (ทางปาก) ทำ�ใหส้ มอง ep 2
เกดิ การเรยี นรู้และมพี ัฒนาการ
เพราะสิง่ แวดลอ้ มคอื ตวั กระตุน้ ขัน้ คดิ วเิ คราะหแ์ ละสรุปความรู้ สนกุ กับค�ำ ศพั ท์
พฒั นาการสมอง และส่งิ แวดล้อม
ท่หี ลากหลายท�ำ ให้สมองเรียนรู้ไดด้ ี 3. จดั กระท�ำ ขอ้ มูลดว้ ยการคดิ วิเคราะห์ activity (แอคทีฟ' วิท)ี กจิ กรรม
การจดั ข้อมูลของสมอง (จ�ำ แนก จดั หมวดหม ู่ หาความสมั พนั ธ์ home (โฮม) บ้าน
จะใช้การคดิ หา เปรยี บเทยี บ ฯลฯ) โดยใชแ้ ผนภาพจัด
ความสัมพนั ธ์เชือ่ มโยงกับ ความคิดอย่างเปน็ ระบบ สรปุ สาระส�ำ คัญ 24 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๖
ประสบการณ์เดมิ เปรียบเทียบ สังเคราะหเ์ ป็นความคดิ รวบยอด
จัดกล่มุ และสรุปเป็นหลักการ กจิ กรรมเสริมสรา้ งศกั ยภาพการเรยี นรู้ในศตวรรษท่ี 21
ของตนเอง กจิ กรรมที่เนน้ การคิด 4. คิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่าโดยเช่ือมโยงกับ ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
จึงทำ�ใหส้ มองเกิดการเรียนรู้ หลกั คณุ ธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม หลกั ปรชั ญา
และครตู ้องฝึกใหผ้ ้เู รยี นใช้ ของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือสร้างความเป็น และสารประโยชนม์ ากมายส�ำ หรับครู
แผนภาพความคดิ พลเมืองไทยและพลโลกที่มีคุณภาพ
(Graphic Organizers) แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอด
เพ่อื จัดข้อมูลอยา่ งเปน็ ระบบ
สรา้ งการคดิ อยา่ งมีแบบแผน 5. สรา้ งทางเลอื กโดยออกแบบหรอื คดิ สรา้ งสรรค์
แนวทางอย่างหลากหลาย แล้วตัดสินใจ
เลือกแนวทางที่ดที สี่ ุด

6. วางแผนขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ านทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ
เพ่อื น�ำ ไปสูค่ วามส�ำ เรจ็

การคดิ ประเมนิ เพอื่ เพม่ิ คณุ คา่ ทำ�ให้ผูเ้ รยี นเหน็ ความส�ำ คัญของสิง่ นั้น
ขอ้ มลู ทีม่ คี วามสำ�คญั มีความหมายต่อชวี ติ สมองจะสนใจและตอบสนอง
จงึ ส่งข้อมลู เหลา่ นน้ั เข้าสู่กระบวนการเรียนรู้ โดยเชือ่ มโยงกบั ความรู้
และทกั ษะทีม่ ีอยูเ่ ดมิ สร้างความหมายใหม้ ากยง่ิ ข้ึน

สุดยอดคู่มือครู 2

พเิ ศษ

การเรยี นรู้ของสมอง (Brain Based Learning)

มาตรฐานสากลในศตวรรษท่ี 21

Apขp้ันlปyฏiิบnัตgิแลanะสdรCุปoคnsวtาruมcรtiู้หngลังthกeารKปnoฏwิบlัeตdิ ge A ขั้นสื่อสารและน�ำเสนอ ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying the Communication Skill

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ลุงจะไปธุระที่อำาเภอ ผมช่วยถือของครับ ขอบใจมากจ้ะ St St St3ep ขัน้ ปฏหบิ ลัตงั กิแาลระปสฏริบุปัตควิ ามรู้
หน่อยน่ะโอ๊ต คุณยาย น่ารักจริง ๆ
สวัสดีครับลุงอิน
จะไปไหนครับ 7. เขยี นข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ านจรงิ และ

ลงมอื ปฏบิ ตั ติ ามแผน ประเมนิ ความส�ำ เรจ็

ของงานและประเมนิ การทำ�งานเชิงระบบ

ขอบใจมากนะหนู เพ่อื ปรบั ปรงุ และแก้ปญั หา แลว้ สรปุ การเคลือ่ นไหวและ
เปน็ ความคดิ รวบยอด การลงมือปฏบิ ตั ิทำ�ให้
55%เปน็ เดก็ ดมี นี าำ้ ใจจรงิ ๆ 8. นำ�ความเข้าใจที่เกิดจากการปฏิบตั ิ
มาสร้างองค์ความรู้ หรือสรปุ เป็นหลกั การ สมองพัฒนาทั้งสองด้าน
เมือ่ ผเู้ รียนนำ�หลักการจากศาสตร์
แขนงต่าง ๆ ไปปฏิบตั หิ รอื ลงมือ
การกล่าวคา� ทักทายด้วยถอ้ ยค�า การมีน�า้ ใจช่วยผสู้ ูงอายุ ep 4 แกป้ ัญหามากขึน้ ความรู้จะยงิ่ ถกั ทอ
ทีส่ ภุ าพ ดูนา่ ช่นื ชม ท�าใหไ้ ด้รับคา� ช่ืนชม

ไม่เป็นไรครับ น้าไปตลาด ขั้นสอื่ สารและนำ� เสนอ ขยายกวา้ งขนึ้ เกดิ ทกั ษะการคดิ
เลยซื้อมาฝากจ้ะ
รเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ (creative thinking)
คุณลุงจะได้ข้ามถนน ขอบพระคุณค่ะ 9. สอื่ สารและน�ำ เสนอผลงานหรอื ความส�ำ เรจ็ การคิดแก้ปัญหา (problem solving
อย่างปลอดภัย หนูจะนำาไปแบ่งให้น้องด้วย เพือ่ ขยายความรู้ในรูปแบบการอภปิ ราย

การรายงาน น�ำ เสนอด้วยแผงโครงงาน thinking) การคดิ อยา่ งมวี จิ ารณญาณ
PowerPoint Presentation เปน็ ตน้ (critical thinking) ผ้เู รียนไดพ้ ฒั นา
ความคดิ ทงั้ ระบบ และสามารถ
สรา้ งองค์ความรู้ไปพรอ้ ม ๆ กัน
ep 5 เกดิ ความเขา้ ใจท่ลี ุม่ ลกึ และเปน็
ข้ันประเมินเพื่อเพม่ิ คณุ คา่ ความเข้าใจที่คงทน สามารถนำ�ไป
บริการสงั คมและจติ สาธารณะ

การช่วยเหลือผูอ้ ่นื เมอื่ ผู้ใหญ่ใหส้ ิง่ ของต้องกล่าวคา� ขอบคุณ 10. เชื่อมโยงความรู้ไปสู่การทำ�ประโยชน์ให้กับ ประดิษฐผ์ ลงาน สรา้ งผลิตภัณฑ์
ท�าให้ได้รบั ไมตรีท่ดี ีตอบกลับมา เพื่อแสดงถึงการมีมารยาทที่ดี ท้องถ่ิน สังคม ส่ิงแวดล้อม ในระดับ จัดท�ำ โครงงาน (Project Based
ประเทศ อาเซียน และโลก ตามวุฒิภาวะ Learning: PBL) พัฒนาพหปุ ัญญา
การรู้จักสร้างและรักษาสัมพันธภาพกับบุคคลอ่ืน จะท�าให้ได้รับไมตรีจิตที่ดี ข อ ง ผู้ เ รี ย น แ ล้ ว ป ร ะ เ มิ น ค่ า นิ ย ม และขยายผลสูส่ ังคมตามมาตรฐาน
เปน็ ท่ีรักและชนื่ ชมของผู้อนื่ สากลและวิสยั ทศั นใ์ นศตวรรษท่ี 21
นิสัยแหง่ การคิด การกระท�ำ

การสรา้ งและรักษาสมั พันธภาพกับผอู้ ่ืน 25

กิจกรรมเสริมสร้างศกั ยภาพการเรยี นรใู้ นศตวรรษท่ี 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

และสารประโยชน์มากมายส�ำ หรับครู

Active Learning

3 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

GPAS กระบวนการเรยี นรู้ BBL อย่างแท้จรงิ
Steps ตามมาตรฐานสากลและวสิ ัยทัศน์ในศตวรรษท่ี ๒๑

ep 1

ขั้นสังเกต รวบรวมขอ้ มูล (Gathering)
St

StSt
การรวบรวมข้อมูลเพ่ือสร้างฐานการเรียนรู้ กระตุ้นอารมณ์ตื่นเต้น สร้างความรู้สึกเชิงบวก สนุกสนาน
น่าสนใจ ท�ำ ใหส้ มองตืน่ ตวั พร้อมเรียนรู้ ซ่งึ มี ๒ วธิ ี ดังน้ี

วธิ ที ่ี ๑ การใชค้ �ำ ถามหรือก�ำ หนดปัญหาทผี่ เู้ รียนต้องพบในชีวิต

ว ธิ ีทAี ่ ๒p pขั้นlyปใจiฏnหาิบgัตก้ผaิแขnลู้เdะรอสCรียงoุปnจนคsวรtrอาuิงมcยรtiสู้หnู่ใgลง่ินังtใกhสeการิ่งKลปnแฏoต้ ิบwวัวัตleดิ dภgลeา้อพมทบี่เตั อรื้อคAต�ำ p ่อpฯlกyลขiาnั้นฯรgส่ือเรthสรวeาียรมCแนoลทmะรนmงั้ �าู้uไเnสดโiนcดaอ้สtiยบืonใคSชk้นi้รllจะาบกบแปหรขล้ันะSง่ปสeเรlระfาเม-ยี Rทินนeเพสgร่ือuัมเตู้พlaผ่ิม่าtคiัสงnุณๆgรคั่าบดร้วู้ขย้อตมนูลเองเรียนรู้
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

Appขั้นlyปiฏnิบgัตaิแnลdะสCรoุปnคsวtrาuมcรtiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge ขั้นSปeรตlะfเวัม-Rินชeเพีว้g่ือuัดเพla่ิมtคinุณgค่า
ประกายความคเสดิ ริมความรู้ ครูควรสอน พ ๔.๑ ป.๖/๑Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�าuเnสiนcaอtion Skill
ตัวช้ีวัด asean รอบรู้อาเซียนและโลก

ประกายความคิด ภาระงตาวั ชน้วี /ดั ช้ินงาน

พ ๔แ.๑ผปน.๖ภ/๑าพความคิด สาเหตุ ผลที่เกิดข้ึน
แภาผรแนะงภลาานพะ/คชแว้ินางนมานควิดทสาาเหงตปุ ผ้ลอทง่ีเกกิดขั นึ้น แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า
แ ลภะ าแวนะวโทลา กง ปร้ อ้องนกั น แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า

ภาวะโลกร้อน

จากสภาพแวดล้อมในภาพ 1ep 1ep รวขบ้นั รสวงัมเขกอ้ตรมวูลขบั้นรสวังมเขกอ้ตมูล
นักเรียนคดิ วา่ จะสง่ ผลตอ่ ชมุ ชนนีอ้ ย่างไร
๑. นักเรียนสังเกตภาพจุดประกาย
จากสภาพแวดล้อมในภาพ ๑. ปัญหาสง่ิ แวดลอ้ มท่ีมผี ลตอ่ สุขภาพ
นกั เรียนคดิ ว่าจะสง่ ผลนตักเ่อรียชนมุ คชดิ นวา่ นกีอ้ารยเผ่าางถไุงรพลาสตกิ ส่งผลเสยี ตอ่ สงิ่ แวดล้อมอย่างไร ๑คค.วำาถามานมคัดิกดแังเนลรว้้ี รี ยว่ มนกนั สสนั งทเนกา โตดยภตอาบพ จุ ด ป ร ะ ก า ย
• คจาวกาสมภคาดิพแแวลดว้ลร้อว่มมในกภนั าสพนทนา โดยตอบ
สง่ิ แวดลอ้ มกบั สขุ ภาพของมนษุ ยม์ คี วามสมั พนั ธก์ นั เพราะการอยใู่ นสงิ่ แวดลอ้ ม
ที่ดีจะส่งผลให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยง่าย จิตใจแจ่มใส แต่การอยู่ใน อนยักา่ เงรคไีรยำานถคาิดมว่าจดะังสน่งผ้ี ลต่อชุมชนน้ี
สง่ิ แวดลอ้ มท่ีเสอ่ื มโทรมจะทำาให้เกดิ โรคภยั ต่าง ๆ จติ ใจเศรา้ หมอง ไม่สดชน่ื แจม่ ใส (ต ัวอย่าง•คำาตจอบาสกภาสพแภวดาล้อพมดแี ทำาวใหด้ ล้ อ ม ใ น ภ า พ
คง่านยใ)นนชัุมกชเนรมีสียุขภนาพคแขิด็งแวรง่าไจม่เจะ็บสป่ว่งยผลต่อชุมชนนี้
๑. ปัญหาสสง่ ิง่ผลแเสวยี ตด่อสลุข้อภามพกทายม่ีแลผีะสลุขภตาพ่อจติ สขุ ภาพ ๒. นักเอรียยนา่ ศงึกไรษาและรวบรวมข้อมูล
สง่ิ แวดล้อมกับสขุ ภาพ 143 เสกุข่ียภว(ากพตับัวปจอัญากยหห่าานสงัง่ิงคสแำืาอวตดเรลียอ้อนบมหทรส่ีมือีผภแลหาตลพ่อ่งแวดล้อมดี ทำาให้
การเครียนนรใู้ทน่หี ชลาุมกชหลนามยีสุขภาพแข็งแรง ไม่เจ็บป่วย
นักเรยี นคิดว่าการเผาถุงพลาสตกิ ส่งผลเสยี ต่อสง่ิ แวดล้อมอยา่ งไร
ท่ีดีจะสสงิ่ ่งแผวลดใลหอ้ ้สมุขกภบั าสพขุ รภ่าางพกขาอยงแ๑ปมัญขนอ็งหาษุแารสมขรย่ิง้อณงแม์สว ด์อคีดไีบลมวเนอ้ า่เ้นมมจสสม็บส่งรผรมปั ถลพ่วนกะยรนั ะงธท่าบก์ ยตนั อ่ จสเพขุิตภรใาาจพะอแกยจาา่ ่งมรไอรใยสใู่ นแสตงิ่่กแาวรดอลยอู้่ใมน งา่ ย)
สง่ิ แวดลอ้ มทเ่ี สือ่ มโทรมจะทาำ ใ๒หเ้ กเกิดโโรรคคระภบัยาดตา่ ง ๆ จติ ใจเศรา้ หมอง ไม่สดชืน่ แจ่มใส ๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
ส่งผลเสยี ต่อสุขภาพกายและสุข๔๓ภทรา่าาำพงใกหจาห้ ยติ ามยีภจูมากติ โ้ารนคทภาัยนไโขร้เคจสบ็ ูง
เกี่ยวกับปัญหาส่ิงแวดล้อมที่มีผลต่อ
(เฉลย ๒ เพราะเพม่ิ แหล่งเพาะพันธ์เุ ชือ้ โรค แสล่ิงะแพวาดหละนอ้ ำามโรกคบั ขสยขุายภพาพันธม์ุ ากข1ึน้ 4) 3 สุขภาพ จากหนังสือเรียนหรือแหล่ง
การเรยี นรู้ทหี่ ลากหลาย

143 สุดยอดคู่มือครู

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

สุดยอดคู่มือครู 4 ปญั หาสงิ่ แวดลอ้ มส่งผลกระทบต่อสุขภาพอยา่ งไร
๑ อารมณ์ดี

๒ เกิดโรคระบาด

พเิ ศษ

ep 2

ขนั้ คดิ วเิ คราะห์และสรปุ ความรู้ (Processing)
St

StSt
สมองจะเกิดการเรียนรู้ทันทีเม่ือประเมินได้ว่า เร่ืองท่ีกำ�ลังเรียนมีความหมายและสำ�คัญต่อการดำ�เนินชีวิต
ดังน้ัน ในการสอนควรให้ผู้เรียนคิดประเมินเพื่อสร้างความหมายของความรู้ในมิติคุณธรรม จริยธรรม และ
ค่านิยมหลกั ๑๒ ประการ

ผเู้ รยี นจะกระตอื รอื รน้ เมอ่ื รา่ งกายไดเ้ คลอ่ื นไหว มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมการเรยี นรู้ ท�ำ ใหส้ มองพฒั นา มศี กั ยภาพ
ในการคดิ มากขึ้น สมองจะใช้การคดิ หาความสมั พันธ์ของสิ่งตา่ ง ๆ เพอ่ื เปรยี บเทยี บ จดั กลุ่ม และสรา้ งเปน็ หลักการ
ของตนเอง โดยใชแ้ ผนภาพมาชว่ ยจัดความคิดเหล่าน้ใี ห้เปน็ ระบบชดั เจน

A Appขั้นlyปiฏnิบgัตaิแnลdะสCรoุปnคsวtrAาuมpcรptขi้ันูl้หnyปgลiฏnังิบtgกhัตaิแeาnลรdะKสปCnรฏoุปonคิบwsวtัตrlาueมิcdรtiู้หnggลeังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge pplyAขinp้ันpgสlyื่อtขinhสั้นgeสา่ือรtChสแeาoลรmCแะoลนmmะ�านmu�เาunสเnสiนiนccaอaอttioion nSkiSllkill Sข้ันSปeรlะfเม-ขRินe้ันเพgป่ือueรเพllaะิ่มfเtมค-inุณRินgeคเพ่าg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า
เสริมความรู้ ครูควรสอนเสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ตัวชี้วัด 2asaeasnean eรpอบe2รรpอู้ าบเซรียู้อแนขลแานั้ ะลเคสซะิดรโลวียปุ กิเคนขครวแ้นั าาะมลคหระดิ ์ู้โลวกเิ คราะห์

การเคลื่อนไหวของร่างกาย เกิดจากการท�างานประสานกันของระบบอวัยวะ และสรปุ ความรู้

การเคล่ือนไหวขอไงดรแ้ ่กาง่ รกะบาบยป รเะกสาิดทจ ระาบกบกโคารรงทร่า�างหงราือนระปบรบะกสระาดนกู กแลันะขระอบงบรกะลา้บมบเนอ้ื วดัยงนวี้ ะ ๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
ไดแ้ ก่ ระบบประสาท ระ บบโ๑ค.รรงะรบา่ บงหปรระือสราะทบ เบปก็นสร่ะวนดทกู ่ีค แวบลคะุมรสะั่งบงาบนกใหล้ก้าลม้าเมนเ้อืนื้ อดแงัลนะก้ี ระดูก
๑. ระบบประสา เกทดิ ก ๒าเรป.เค็นรละ่ือสบนบ่ไวหโนวคตรทางมี่ครต่าวอ้งงหบกราคือรรุมะสบบั่งกงราะนดูกใ หเป้ก็นลส่ว้านมทเี่ทน�าใื้อหแ้ร่าลงกะากยครงะรดูปรูก่า ง ๓เ.ก ่ียนวกักับเกราียรเคนลรื่อ่วนมไหกวตันามแหสลดักกงาคร วามคิดเห็น
เกิดการเคลื่อนไหวตามตชว่ ้อยงรกองารรับนา้� หนักตัว และบังคับร่างกายให้เกิดการเคลือ่ นไหว ททาา•งง ทเววกเทิทิ าร่ียยายงจาาววะศศปทิกาาฏสสยับบิตตตัารรกตศิ ์ไ์ โาาดดามร้อยสหยเตลตค่าอกั งรกบลไรา ์ค ่ือรโาำเดคถนลายไมอ่ื หตน ดไอวงัหนวตบี้ คามาำ ถหาลมัก ดกงั านร้ี
๒. ระบบโครงร ่างห๓ร.ือระรบะบบกลบ้ามกเนรอื้ะดเปู็นกส ่วเนปท็นห่ี อ่ สห่มุ้วกนรทะด่ีทกู แ�าลใะหม้ีกรา่ารงหดกหารยอื คคลงายรกูปลร้าม่าเนง้อื (ตัว อย่า•ง คำาเตรอาบจจะัดปวาฏงตบิ ำาตัแหติ นา่งขมอหงอลวัยกั วกะ ารเคลอื่ นไหว
ชว่ ยรองรับน้�าหนกั ตัว แทล�าะใหบ้เกงั ดิ คแบัรงรบา่ งั งคกับใาหย้รใะบหบ้เโกคิดรงกร่าางรหเรคอื รละอ่ืบบนกไรหะดวกู มกี ารเคลอื่ นไหวตามตอ้ งการ สใใหหม้้่ำากเ(ทเหลสตม้ามาัมวอางะเอ)วนสยื้อทิม่าไกยดงับ้คอากอศำาิจกตกาแอสรรรงบตมในทรจท่ีปไ์ัดุกฏดวสิบ่าอ้วัตงนยิตอแ่ายำาล่งาแงะไหรน่งของอวัยวะ
ท�าใหเ้๓กดิ. แระรบงบบังกคลบั ้าใมหเนร้ ะเข อ้ื สบอน้ งเบปกปเรโลมน็ะค้าอ่ืสมสเรารเทงน่วาไตร้ือนปอ้ ่ายททงงงัก�าหีห่กาใลรหรอ่ เา้้เคือหมอล็นเรมุ้นอ่ื ะอ้ืนกกบเไรรรหบะยี ะวดบก ดสูกแรมขลกู อะ้อะแงกตดจลล่อกูะา้ ะรมแมบัมเลนคีกะีกอ้ืวกาาลารรมาระยเรหดคสู้ใหูกกึดลท้โ เคหอื่กา� งรดินรางคนอืรไวโ่าหคดางมเยวลคคกตาลดิาย่ือาร แเนมกกลทรตะลี่ ง็มรอ้หา้ คี่ามรงงา�อื สกกเหนง่ัาาดผย้อืรตา่จน วัึง ๔. นักใเรหีย้เนหร่มวมากะัสนวมิเคกรับากะหิจ์เก่ียรวรกมับท ่ีปฏิบัติ และ
เมอ่ื เราตอ้ งการเคลเกอ่ื ดิ นกาไรหเควล สื่อนมไหอวงจะรบั ความรสู้ กึ เกดิ ความคดิ และมคี า� สง่ั ผา่ น ๔วตคก. ิทวัวาอายรนสใมยเาหมคคัศ่ากง้ำา่กิดลาแเเสบ่ืลสอรผตนน้มีายนรกมไอ์ ภรนหแเ)าะนลพวดร้วื้ตอาค่วสนาวไมรมาดุปมหก้อเคปลัิดนอ็นักกแวกผแิเานครรภงทรใาาพานงะทหุก์เสก่วี่ยนอวยก่าับง
เสน้ ประสาทไปยงั กลา้ มเนอ้ื เรยี บและกลา้ ๒ม.เนหลอ้ื กัลกาายรใเหคท้ล่ือา� นงาไนหโวดรา่ยงกการยเกรง็ หรอื หดตวั การเคลื่อควบคมุ ส่งั การให้กล้ามเนือ้ นไหวตามหลักการทาง
ของกล้ามเนื้อ ท�าให้เอ็นถ้า รกา่ งรกะายดขูกองขน้อกั เตรยี ่อน ไแม่เลคะยเกครลื่อะนดไูหกวโเคลยรงจะรส่า่งงผเลคตลอ่ รื่อา่ งนกทายี่ อรย่า่างงไกรบาา้ ยง จึง วิทยาศาสตร์ แล้วสรุปเป็นแผนภาพและกระดกู เกิดการเคลอื่ นไหว
เกดิ การเคล่อื นไหว หลักการเคลื่อนไหวท่ีมีความส�าคัญในการท�ากิจกรรมในชีวิตประจ�าวัน ได้แก ่ ตามตอ้ งการ
บงั คับให้ระบบโครงร่าง
การรบั แรง การใช้แรง และความสมดุล การเรยี นรูห้ ลักการเคล่ือนไหวที่ถกู ต้องและ มกี ารเคลอ่ื นไหว

๒น�า.ไปหปรละยักกุ ตก์ใาชแ้ รลเะคปฏลิบัตอื่ ิอนย่าไงตหอ่ วเนร่อื ง่า จงะกชว่ ายพยฒั นาการเคล่อื นไหวใหด้ ียง่ิ ขน้ึ ระบบปคระวสาาทมคิดบนกรระะบดบากลน้ามเนอ้ื
ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด
ถ้ารา่ งกายของนักเรยี นไม่เคยเคล่ือนไหวเลย จะสง่ ผลต่อร่างกายอยา่ งไรบา้ ง
หลักการเคล่ือนไหวที่มีความส�าคัญในการท�ากิจกรรมในชีวิตประจ�าวัน ได้แก ่ แลคะวกบรคะุมดตตกสูกาวาามงั่เทิมรกกหเยตคดิาลา้อรลักศกใง่อืกาาหกนสรา้กราตไเครทหลรลาว์้างมอ่ื เนนไ้ือหว บังคับใหร้ ะบบโครงรา่ ง
การรบั แรง การใช้แรง และความสมดุล การเรียนรหู้ ลกั การเคลอ่ื นไหวทถ่ี ูกต้องและ มีการเคลือ่ นไหว
น�าไปประยุกตใ์ ชแ้ ละปฏิบัตอิ ย่างต่อเนอ่ื ง จะช่วยพฒั นาการเคลอ่ื นไหวใหด้ ีย่ิงขนึ้

หลกั การเคลอ่ื นไหวร่างกาย 43 ระบบประสาท ระบบกล้ามเน้อื

เสริมความรู้ ครูควรสอน ระบบโครงร่าง

กล้ามเนื้อในร่างกายมี ๓ ชนิด คือ กล้ามเน้ือลาย กล้ามเน้ือเรียบ และ ช่วยรองรบั น�้ำ หนักตัวทำาใหร้ า่ งกาตยกคางามรรปู หเคลบลักังกคือ่ กาบั รนารเคา่ รงไลกทห่อื านยาวไใหหงวเ้ กิด
กล้ามเนื้อหัวใจ กล้ามเนื้อที่มีความสำาคัญต่อการเคลื่อนไหวของร่างกาย คือ วิทยาศาสตร์
กล้ามเนื้อลาย ซึ่งยึดโครงร่างของร่างกายไว้และยึดติดกับกระดูกด้วยเอ็น
ส่วนกล้ามเน้ือเรียบจะพบท่ีอวัยวะภายในร่างกาย กล้ามเน้ือหัวใจพบท่ีหัวใจ
เทา่ นน้ั

หลกั การเคลือ่ นไหวรา่ งกาย 43

เสริมความรู้ ครูควรสอน ระบบโครงรา่ ง
43 สุดยอดคู่มือครู
กล้ามเน้ือในร่างกายมี ๓ ชนิด คือ กล้ามเน้ือลาย กล้ามเน้ือเรียบ และ
กล้ามเนื้อหัวใจ กล้ามเน้ือท่ีมีความสำาคัญต่อการเคลื่อนไหวของร่างกาย คือ ชว่ ยรองรบั นำ�้ หนกั ตวั บังคับรา่ งกายให้เกดิ
กล้ามเน้ือลาย ซึ่งยึดโครงร่างของร่างกายไว้และยึดติดกับกระดูกด้วยเอ็น
ส่วนกล้ามเน้ือเรียบจะพบท่ีอวัยวะภายในร่างกาย กล้ามเน้ือหัวใจพบท่ีหัวใจ ทำาให้ร่างกายคงรปู การเคล่ือนไหว

5 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

ep 3

ข้ันปฏบิ ตั แิ ละสรปุ ความรูห้ ลงั การปฏิบตั ิ (Applying and Constructing the Knowledge)
St

StSt St
ทซ่ีAบั pซpขั้นlอ้ กyปนiาฏnขริบgัตนน้ึ aิแ�ำnลยdหะสง่ิ Cลรปoุปกัnฏคsกวtบิ rาuามตัcรรtเิiู้หทnปgลีส่ นัง็ tกhรปeา้ารรKงปnะขฏoจน้ึิบw�ำัตlไeจิ ปdะgปeเกฏดิ บิ คัตวิ าลมงชมA�ำือpนทpาำ�lญy ขiลnั้นกงgสมล่ือtาhสอื eายแรCเแกoปลm้ปะน็ นmัญ�าคuเnสหวiนcาาaอมtioทเnขำ�Sา้ใkใหilจl้สทมค่ี องงทตน่อขยซ้ันSปงอึ่ eรเดlระfเคมย-ี Rินกวeเพาวgื่อมา่uเพlรอaิ่มู้ทtงคiี่มคnุณgค์อี คยว่าาเู่ ดมมิรู้ เกิดความรู้
เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก หรอื ปญั ญา

asean ep 3 ข้ันปฏบิ ัติ

A A 3 Sเไหชพดเเชไห่ลสวพอ่ืด้ต่รีลpกยวกือ่้ติมาีกยpเใขกากมลคาหเั้นรlใทกาามหปี่ลyวย�ำมหปร้รรไเาาปี่กยอืมงiรมสีฏห้มรnเใมไเสกวตงปารขุนีสิบแหรลาีปgใมอ่ิสงมลติาภ�บุขันตู้ยอราีปเท้วAด่ิเคงรมีิกไเหชชภราสระaบิแย�ใพรทดกูส้ี่ดมไรังพส่รีรีลpnลวชวาจระปเำ�ึกใ่ือู้ตนคิมรลี่ยมัีิทงdีพผชกยpสระิหีรขตวจเเกังาคส�าวน�า้ัรนยธปเ้ั่านีิทlใผกยิรลกคยาตมCเลyวแกรารง�หภิทปาร้ัในทธปา่็ยาาลวหนคกป่ีoยะiจกสาุป�ำแกมลฏงจา้ใิภรมรnไเเรโnศ็กือวมนงลกนพรลอรกากคสีาิบหลรึงะจาgชใมไเsสสรวต่งยศปาะขุันตู้พรนวกาคลtรจาไีป่วึทวงอะท่ิชคมิrปภท�ทยังaบิแนะยาอรยะเคทรuวด่วเรทเร��าทีาสnลกชลาทรมะท�ทแ่ีใบูบคกcกใ่ียะรมไังdพ�วยี่สระยกี��าวจาปเ�ำรธหtสขว่แีนบรวัลนยรตบกีทิใผชรวิรi�ติกCเนู้หจรงัารnร�้ง็หอา้ัูน้ขจธปา่ปันกรตยลค่้ำ�นoณอวสุปแกิgลงแจ�ติภกทา้ง็อัูกn้็ยจลวนปกะอะกค่านอรลกกกจาังใรแsกเราศรtัูลกกนปพรนลวกาtะึงกะรงชhากกสาrรยะรารตูคกปรuศไบ่้วอทวeะทารงามปททานcมยะร้นวตเ��บศาบร้งอาสบรสทtรีแ่บKบกใรiม�ี่ยกไ้นกปูต้หnรบธงหบข�สหวัานรnตมว�ิgลนิจสไฏักรตน้ง็อูร้จค่oป�าห่้�ำนาณอา้มังแตกุทิาสtัิบกันwลแงะเค่ยักรhาญกกกรา้พรุธทูกปัตeะลแางlงเายัใาญรeิ์ตพรศบร้ธอทๆิรจละKแใมdา้นปิ์บงรบสnทๆ่ีจะะgลแไฏกตราo�หามตี่eิะสะิบัลนwค่าา้้นตุสทัตะแงlเยัญeพธไ่้นิงสลใd์ิมตรผทๆจไ่ะงgแา้ชมัวี่ผลeะล่วตช้ชใะลตย้นหสี้ว่วใตน้ไ่ตสงดัดย้หรกมัวไผ่งน้แ็เะูดสดทม้รพชผ้ชลลไี่ดบง่ใ้ชะแีู้วดร่ลวมะไใผดูห�่วมตับดบยคดหกช้ะแแล้เย้น่มร�บสดีตว่้กรหบด๊กสก�ยใไีแง่รยส๊ไอ่็เะูดมหตีแพกผิเาหคด๊สpใวบครก้ชแ๊สร้อล่อยไห้ณAห�ะาาว่�ค๊สมบดพกาpะร�รยใ้อบร่มยนอบีตยก์บหะาษิ๊สpใจแีาัน้ร์บlบอใอ่ใอบหารแกเิาคyกมจวpรทก๊สจหศลนอ้ยอ์บบณยะาาีอซพาไบlะขาi�าทใบรงันหนศ�อดyกเิิษnมยจไงจกัน้ร์บบั้นบาา�อแางตีไนนขมi�ใทาสิหศลgลยองอnศรสดอีจ้นอ้ันนุทบะา�ไา่ะในกาิส�บไอมgยื่องกอดรสจจธไมไนทุรีตไtก�ใาสิซะ๊ิ์ื่อศอิสด้hดสจน้อมนธทุtไดบไุทhสeอกิ์�ธา้อดอมไ์รธe์ิาอิสด้รไกิ์ย้อCทุรกซ้อแCธไ่แายoไ์ิยดoลซงลซm่า่า์ะดะดงงนนmm์์ �า�าuuเเnสnสiนciนcaอaอtiatosienaoasn๒ ๒ enSรรanะk๒๑ะ ๑บSi e บlร.บlkp๑ .บอสi eคนรกเ๒กภแlรสบ.บื3lลแก๒รกตนภคเะp ผำกัาาาอพบืวร ลืบะอยรนคเกก๒ภแผำัวกัาานู้หอเนัาพววาบ ลรืบปบอใยกรธผอาำกัาาภนิหมเนัานธวยรีวาน ุ์เืรภฏอยปบรรใยซกธาีนู้หอเ นภสิมวราดนธยีานรพริียะ์ุบปใภกา่อฏ่าาำแระภยิมาาีนธนยี บนนสขแคัหงบตงรดเฏธบาพรคิใระบแซลาีั้๑นกบอ นแล่สาวบิำแSรดะติยนลาบขง่ะพั ิียะไบปบญงัแคัาหงบตาอ ส่หากะ้ันธำแผบภeนกครใายรามนล โ๑บกบรขแคัลหงลตรวลบปิาลา่ตlิธะนบแยบเาคง่นะดปุแัคเfลรไเั้๑นกญงักงาพวะลาฏมวุ่บม ิสย-ติหกปภลลบผนขคง่ักงะรยีกิดัิบยาปมภRญงับินาื่าวร อล สกรในฏกะ้นั๓าลภe่านะกาัตลแยายเารเามดปุโิบาคเรนโดบรพลยมงรพลปวะาลลิเlม ุ่gะยแทยเพากัตดปลปุผคคfังรู่ืียอสรแกิดเ่หาร กพะฏบuมุ่ม่ืวยี่-อ ิลู้วเปกติลใน่ฏผเคั๓งาลดิคริบะนาลพRlกาบินมื่วมบิุ่อ นโaงดบกใ่ฏลยม๓รวะิ่ตัมลเลวิe อาดเทาก บิกtัตรนัดบกพแูลสรมมแค่หาร าอิiเะ gแทข่ีกาnัติลตู้วเษุณบติู่ื่อมสรแ่ารายล กรน้ึยuนกนgบี่ิมลลู่้วเมุ่า่งเ่าาัค่คลรนนรหวพจlกริวลอะงดมมุ่่าาก aงาร่ักดิรแวะนกรามยิ่มทิอองดะแาก ขtักบใากและต้อษบมคใจอาiยกแึ้ขยนานnบมุ่นทบยบตษุณล่งายก่าั้ึยนนห น ่ีุgจ รล่วละงา่าัคานจะนกรราวลยะงทง่าบกใะนกราละ้อทใงจาบกละ้บอมุ่นทบยใงาบมุ่นทบย ่ีุง ีุ่
แลว้ รสู้ กึ ห�ยใจโลง่ จังเลย ทีด่ ดู แกส๊ ค�ร์บอนไดออกไซด์ ตวั รอะยบ่างบแภผนารยะภบใาบพนหคราย่าวใางจมก คาิดย
และค�ยแกส๊ ออกซเิ จนออกม�
ท�ำ ไมเวล�เร�ไปช�ยทะเล ไปเทย่ี วนำ้�ตก ก็เพร�ะบใรหิเวเ้ รณ�ไนดน้ัหม�ยอี ใจ�กยัง�ไศงลบ่ะรจิส๊ะทุ ธิ์
ควราะมบสบำาสคบื ัญพขนั อธงร์ุ ะบรบะหบาบยใไจห ลเวยี นโลกหาริตปฏริบะตั บติ บนหายใจ
หรือไปออกกำ�ลังก�ยในสวนส�ธ�รณะ ไม่มีแกส๊ พิษและมีต้นไม้ ชทสเชสชเทชจจคววี่าำรวี่วาำรชสรใยิตรว้ร าใยติร้หาิคญว่ะาใงรอหิญะใงนสม้อบรพยรว้ยาเนส้บรพ่าากส บตยะาใงเลูไ่มง่าากรบำตดนมภิบรบพลไู่ักงมงาคะรด้า่าภิงกรบสโาบับกงลัญาะยตตงถาย้ราำางวรภาโบนัใกงดข ยคะนตถายนวัาแงแวาำาอบนกใัญดรย าลยลอนงนาวงแแนาำใระะขก-นยรนลลแอางกา่ระะล-งางระแรผะบนบ๓๔๑ ๒ภห.... ใออสออทหาาชเยอายมมล่ียกพผ้พก๓ ๑๔ ๒กใูู่ใ่ีกาำ่ฝีาในนา้าอ่ืเรกเจ.สนุ่..ศป ๑๒.ลคด ทบป ำาใทอหอสออ มลดิบี่ย.ลแู่รทีฏ.ช เยอายวมอะ่มลี รจงหทอเิังลีม่พิบ้ผกวอสิกกกมูใใู่่กีำ่าาีฝเยรล่มีีฝตัณกอนนา้าุทพาอ่ืเากูกักมเูใ่นสุ่ิตุ่นีกรงศปยฝีาลธทดเบทษนมำา่อือมรนคมลเิ์ดิบุ่นคม่ียี่ลแูา่ีทรลยาดบปอ่ืวะอ ีกรจลงิเงั่ใูีย่ลตัน่ีมิดูแรฏวอนสิกกมะอ้รงเิฝีณลอิบททุวาอาูกกงักุ่นรร่ีงยัตณอธทเาษมักอมคติิ์รง่ีมทายษาม่อือวนี ก่ีม่ใูาัตนยาน ีกูใ่อ้ ทนง่ีที่
แลว้ รสู้ ึกห�ยใจโลง่ จังเลย ทดี่ ูดแก๊สค�ร์บอนไดออกไซด์
และค�ยแกส๊ ออกซิเจนออกม�
กิจกรรมพฒั นาการอา่ น
ให้เร�ไดห้ �ยใจยงั ไงล่ะจะ๊

นกักจิเรกยี รรนมอพา่ ฒันคนาา� กศาพั รอท่า์แนละความหมายของคา� ศพั ทต์ ่อไปนี้

คาำ ศพั ท์ นกั เรคยี นาำ ออา่่านนค�าศัพทแ์ ละความหมายของคควา� ศามพั ทห์ตมอ่ าไยปนี้
คำาศัพบทอ์ -ร-ิ สุด คาำ อ่าน แท้ ไม่มอี ะไรเจอื คปวนามหมาย
บริสทุ ธ์ิ
กสเผจิ มกา่ ่�าพรเสนั รมธมอุ์ พฒั นนกั บเสผาเมรกร่าสิา�่พียเาทุ สันรนธมธิ์อออุ์สเผ่าา่ะนา่น--หคพม�านั า่�ศ-สัพะทบเส-ผเะอ์แห่า---ลหรมพิ-มะอันสา�่คุด-สวะา-มเหหมอมาเเยสชข้ือมอสองาเปยคเแเสชน็ �าท้ือมศป้ สไอรมัพาเปกย่มทน็ตอี ป์ตะิ เไร่อสรกเมไตจปืออิ เปสนตนมาี้ อมตกา�ามหกน�าหดนด
คาำ ศัพท์ คำาอ่าน ความหมาย เจริญเติบโต และ อากาศบรสิ ทุ ธ์ิ
ทาำ ใหส้ ามารถดาำ รง- ผล๓ท.่เี กอผิดอขลกนึ้ทกเี่ าำ กลิดงั ขกนึ้าย
บรสิ ทุ ธ์ิ บอ-ริ-สุด ความส�าคญัแควขทาอม้ งสไรา�มคะม่บญั บขอี อกะงารไระรทบเ�าบจงกาอืานรปทภา�นางยานในภารย่าใงนกรา่ ยงกาย 1717 ชวี ติ อยูไ่ ด้ จสททติขุำำาางใภใหาจานร้รพสททจไะ่ารติดขุำาาำเบ ๔ ร่างใ้ตภใบงิง.หาจากแ หาสอในม้รรจพาชายมไปะา่ย่มผ้รดเบแู่ใกำ่าใใร่านจา้สเข้ตตบงิงสป ง็ทิ ากแห แมิดมท่ีจาราอจยปงยีม่ม่ มแกใีฝใูกจสขตุน่ เ็ง ิมค แ่อืวรตนัง ้อง

เผา่ พันธ์ุ เผ่า-พนั ๒ ค๒ วา.ม สโเน�าปลเเ๒ คัชสกญัห็น•๒้ือ ม ขเติคสอ.อ ร ารเง วเตนโแีปยรยปละาะ่ัอกล็นหน็•บบมนก ปะบเติคบรรการรรร วแีู้รารยสกะ่ะรวาลด่วบทตบมืบนมะ�ามำาิบรบงพรรเราสรู้กกสะ่นวหง่วนัมบบืภันัชมนมาอาบธพีวยย กกตสหดุ ์ิใตันใัันรนานารังธจจมระย สา่นดุ ์ุึง ปกบงใมรตกรงัจ้ีา�ะบสาคีนุห ้ปอบยม้ีิ่ไนวงงบสคี หดาดทิ่ไวงมลหูแาท่ีเมสลเล1ขี่เวสเ7าำรขว้ยีาาคำัก้ยีาคในญษัในญัจจ-า-
สมา�่ เสมอ สะ-หม่�า-สะ-เหมอ

ผลทีเ่ กิดข้นึ
ทำาให้ระบบหายใจ

๒ ๒ .ตอต นเยา่อปมา่ักกน็•งป าเถคกอรตรรราู่กยาวตีดงยมะ่าวากิแำงบปามนธิาถลรกยบี รรูกะงตเแรู้ส่พวมวชิแข่วิธบืลีีปวอื่มง็มี แะพิเตใรกกพมรหะนัจงปี่ือันันส้ส ธึงใรม ิทหาสะด์ุ ตีสมรสธส้ รังขุ้อะิทิภาานภุปมบงธราา้ีิภดาถพบสพราทูแิ่ไถท พงสหาำทล่ีด ทง่สงลำาีรผี่ง่างเเัผกนาขลวนล้ษียไาใไใดหใดนหา ้้จ ้้- ทำางานไดต้ ามปกติ
รา่โลงกหาติ ย แแลขะ็งรแะรบงบ มหีสาุขยภใจาพ มทคี ่ดีวาี มสาำ คญั สขุ ภาพรา่ งกายแข็งแรง
จติ ใจรา่ เริงแจม่ ใส

17 สุดยอดคู่มือครู

ต่อการดำารงชีวิตจึงต้องดูแลรักษา 17 สุดยอดคู่มือครู
อย่างถูกวิธี เพือ่ ใหส้ ามารถทำางานได้
สุดยอดคู่มือครู 6 ตามปกติและมปี ระสทิ ธภิ าพ ส่งผลให้

ร่างกายแข็งแรง มีสขุ ภาพทด่ี ี

พิเศษ

Step 4

ขน้ั สือ่ สารและน�ำเสนอ (Applying the Communication Skill)

Cรรoสุปnอคsนวtrาuมcรtiู้หngลคด หังtวา้รกhานือeามสภรKสปอ่ืากกnำ�ฏอษoาาเิเิบwารรรลัต็จถlส็กeกขิ่าื่อdทรอยgสระงทeาอบตอรนวนแดนิกตลคผสกัวะเู้วช์ารผนาี้วรียเู้มำนั�ดรนเร้ทีียจสู้ นำ�ะนคใเกAหอวก็จาเิด้ผpะปมคเู้ไpร็นคดวียlิดาพ้กyนมาฒัขiไnคภรั้นดนgสวาส้แาาครื่อลtทม้าภhสกักงรeามู เอษู้สรปิใCาแึกจะลoลรดย่ีmเมะโ้ากนนmดณนดิ�าคuยเเแ์เวnสทใชราiชนคcิงงม้ภaอบโบรtนาiนัวู้aoษโsกทeดnลaาnไัศายSดลนีดkแ้อiใe้วคlสรจlยpยตอดท่าิซบ3งีจ่งึง่ถระดกู้อึสงี ันคารเเม้าแวซงาลื่อียสมะผนขแรกสู้อแลั้นรSนัาลข่ืะนคปมสะ้นัeผ์รชโรถาลปlะ่ืลนุปf้าเรกฏมง-ชนคถิบRาินวอำ�ในัตeาเนเบพมิตgสก่ืผอรน่อuู้าลเๆอพlรaงโสิ่มาไดt่ืคอปนiยnุณสขใgาชอครค้ ง่าหอตรมนือพปชิวัญเ่ืนตญชอมรา์St St
หลังการปฏบิ ตั ิ
ในกลุ่มมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน มีความร่วมแรงร่วมใจกัน รู้จัก
๑๘. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจ น้าท่ี และมีความสามัคคีกันท�างาน จะท�าให้การท�างานกลุ่ม Appข้ันlyปiฏnิบgัตaิแnลdะสCรoุปnคsวtrาuมcรtiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge
Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�าuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

จและมปี ระสทิ ธภิ าพ เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanเปน็ ความรรู้ ่วมกัน ดังนี้รอบรู้อาเซียนและโลก

ขัน้ ปฏิบัติ
แห•ลล ะังสกราุปกรปควาฏาบิ มรัตรสิู้ รา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
ถ้าสมาชิกในกลุ่มมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน มีความร่วมแรงร่วมใจกัน รู้จัก

wรwสwรา้ .งnสoัมvพabันiธzภz.าcพoทmี่ด/กีNับoปรผัvบระผaู้อสิดAบนื่ ชคอ cวบาeมใส/นา�Rหเรนe็จ้าแlทaลี่ ะtแมiลีปoะรnะมสีคsทิ วhธาภิ iมาpสพ/ามsัคtiคlีกl.ันhทt�าmงาน จะท�าให้การท�างานกลุ่ม ๑๘. นเปักน็ เครกวียามนับรรูร้่วผว่ มมู้กกอัันนื่ นสดรงั นุเป้ีปสิ่ง็นท่ีเขส้าใ่ิงจ สำาคัญท่ีจะทำาให้
สามารถดำารงชีวิ• การสรา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
ทักษะการสรา้ งสมั พนั ธภาพที่ดีกับผอู้ ่นื กั ตอยู่ร่วม กั บผู้อ่ืน
http://www.novabizz.com/NovaAce/Relationship/still.htm บผู้อ่ืนเป็นสิ่งสำาคัญที่จะทำาให้
สไดาอ้มยาไา่รงดถมดคี ้อำาวรายงมชส่าีวุขงิตอมยคีู่ร่ววมกาับมผู้สอื่นขุ
หาร ๔ พรหมวหิ าร ๔
ระมกทารา งดพังรนะี้ พทุ ธศาสนาเ พอ่ื กห๑มาล.ี ร๔กั เ อธปมรรตยระตมการู่ทา ราว่ งคดพมอืังรน ะก้ีคพวทุนั าธมศใราักนสในคสารเ ่งัพมอื่คีนก้า� ใามจรอ ปอยรรู่ยาว่รมถา่ กนงนัาสใใหนผ้นัสอู้งั ตคน่ื มมสิอคี ยวขุ า่างม สสนั ุขตสิ ขุ
ตตา คือ ความรักใคร่ มีน�้า๒๓ใ.จ. กม รทุปุณติ ราา ารคคถืออื นคคววาาามมใรสหู้สงสึก้ผายรนิ อู้อดยี ืน่าเกมชอื่ม่วเหยีค็นผผูอ้วู้อนื่ าืน่ใหมได้พด้ส้นีจุขากความทุกข์ St Step 4ep 4
ณา คอื ความสงสารอ ยาก๔ช. ว่ อุเยบกผขา้อู คนื่ ือ ใคหวาพ้มเป้นน็ กจลาางก ไมคล่ า�วเอาียมงไปทข้ากุ งใขดข์ ้างหนง่ึ ขน้ั สอ่ื สารและนา� เสนอ
ตา คอื ความรู้สึกยนิ กดจิ ก ีรเรมมพอื่ ัฒเนห�กน็ �รผอ่�อู้น นื่ ได้ดี
๑๙. เนกักี่ยเรวียกนับรก่วามรกแันสขเดสน้ังนบอสทแอื่ บนสาะทเาพสร่ิมมแเมตลุิตมะิ นา� เสนอ

๑๙ใขหอ.้ม งากกนลยุ่มัิ่งกขเพน้ึเื่อรนีย เนพ่ือรขย่วามยคกวาันมรเู้ สนอแนะเพิ่มเติม

บกขา คือ ความเปน็ กลางค ไำาศมพั ท่ลน์ า�ักเเรอยี นียอ่างนไคปา� ศคขัพาำ ทอ้าา่์แงนลใะคดวาขมห้ามงาหยขนองคง่ึ า� ศัพคทวต์ามอ่ ไหปมนาี้ย เกี่ยวกับการแสดงบทบาทสมมุติ
ของกลุ่มเพื่อน เพ่ือขยายความรู้
ปัจจยั ปดั -ไจ เหตอุ ันเป็นทางให้เกดิ ผล หนทาง

ก�รอ่�น สุภาพ ส-ุ พาบ เรยี บร้อย ออ่ นโยน ใหม้ ากยิ่งข้ึน
อาทร อา-ทอน ความเอื้อเฟอ้ื ความเอาใจใส่

ความห่วงใย

รยี นอ่านค�าศพั ท์และความหมายของค�าศัพทต์ ่อไปนี้

คาำ อา่ น ความหมายการสร้างและรกั ษาสมั พนั ธภาพกบั ผู้อน่ื 27

ปัด-ไจ ข้อสอบเเนห้นตสมอุ รรนั ถนเะป็นทางใหเ้ กดิ ผล หนทาง

สุ-พาบ ๑ขอ้ ใคดวมาีคมวเอามื้อเสฟเาำรื้อคียเญั ผบื่อตแอ่รผกอ้ ่ารยท ำาองา่อนกนลโ่มุ ยใหนป้ ระสบความสำาเร็จมากท่ีสดุ

อา-ทอน ๒ คคควววาาามมมรอกบัดลผา้ทหดิคคนาชญววอาาบมมเหอว่ ้ืองเใฟยอื้ ความเอาใจใส่
๓
๔

(เฉลย ๒ เพราะการท่ีสมาชิกในกลุ่มมคี วามรบั ผิดชอบต่อหนา้ ทที่ ี่ได้รบั มอบหมาย

ทำางานในสว่ นของตนเองได้สาำ เร็จ จะส่งผลให้การทาำ งานกลุ่มประสบความสาำ เรจ็ ดว้ ย)

27 สุดยอดคู่มือครู

การสร้างและรกั ษาสมั พนั ธภาพกับผอู้ นื่ 27 7 สุดยอดคู่มือครู

พเิ ศษ

ep 5

ขนั้ ประเมนิ เพอื่ เพม่ิ คุณคา่ บริการสงั คมและจติ สาธารณะ (Self-Regulating)
St
St St
เม่ือสมองของผู้เรียนได้รับการเสริมแรงเชิงบวกอย่างสมํ่าเสมอจากสิ่งที่ทำ� จะกระตุ้นให้คิดสร้างสรรค์
สิ่งทเี่ ปน็ ประโยชน์เพ่ิมข้ึนอีก หลอ่ หลอมเป็นนิสัยแหง่ การคิดการกระท�ำ ในตัวผูเ้ รียน สามารถขยายผลไปสู่สงั คมได้
ตามมาตรฐานสากลและวิสัยทศั น์ในศตวรรษท่ี ๒๑

A A Sppข้ันlyปiฏnิบgัตaิแnลdะสCรoุปnคsวtrาuมcรAtiู้หnpgลpข้ันlังytปกhiฏneาิบgัรตKaิแปnลnฏdะoสCิบwรoุปัตnlคesิวtdrาuมgcรteiู้หngลังtกheารKปnฏoิบwัตleิ dge pplyAขin้ันpgpสl่ือytขihสn้ันegาสื่รอtChสแeoาลรmCแะoลนmmะน�าmu�าเuเnสnสiiนนccaอaอtitoinoSnkilSl kill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเขพg้ันื่อuเปพlae่ิมรtคliะnุณfเมg-คRิน่าeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า
เสริมความรู้ ครูควรสอน เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ตัวชี้วัด 5aseaan๘sea.neรนวpอ่ิงักบ5มeรเรรู้อ�pอียราขเ�นบซนั้ธียรปรอน่วแรู้อนและมบะลเามใรจกะนติกิินขโเันลซาเสโั้นพรกาจรียสธ่อืปัดังางเนครพแเรกมณรม่ิและิจบีะยคะลเณุกมนรจะครติิกนิหา่โรลาเสรมพรกือาแสธชอื่ ขงัาุมเ่งครพชขมณม่ิันนะคุณค่า

องแต่งกายให้เหมาะสม ผังสรุปสาระสาำ คัญ ๘เพ.่ือนสรัก้�งเเรสียริมนสรุข่วภม�พกร่ัน�งจก�ัดยกใหิจ้ กรรมแข่งขัน
อเล่นกีฬาเพื่อให้กระชับ สขมอบงวูรแณิ่ตง่์แลมขะง็�สแรัปรง�ดธแ�ลหอว้์ไนบวัน้ ใทเนพกึ ่ืสอโถพริตัฒงิเวเนลร��ียนหรือชุมชน
การทดสอบและสร้างเสริมสมรรถภาพ ก�รวเ่ิงพให่ื้ดอีขส้นึ ร้�งเสริมสุขภ�พร่�งก�ยให้
ผงั สรปุ สาระสำาคญั ทางกายเพอื่ สุขภาพ
สมบรู ณ์แข็งแรง แลว้ บนั ทึกสถิตเิ วล�
การทกสขอุขาดงภรรทาสา่ พงดอกทสาเบยอปาใ็บนแนงกสดลกาม้ารนาะรตตยรสร่าถวเงรจภ พๆส้าาองอื่พบเสทคสาวขุ งรามภกิมสาาายสมพเมาพรื่ถรอ รถภากตสุขพา่ารภงส าๆพร้า เงเปพเส็นื่อรกใิมหารส้รปม่าฏงริบกรัตถาิตยภนมาหพีครวทือาาทมงํากสกามิจยกบเรูรพรณมื่อ ์ ของแต่ละสัปด�ห์ไว้ เพ่ือพัฒน�
สเอป็บนกสามรรตรรถวจภสาอพบทคาวงาอรคองะงมวกคคบาม์สป์ปาบรแรไายะขะหกม็กงเลอแอาบพเรบวรขงขี ยขอื่ ถออองนงสงโรกมล่าลรงหรก้าิ ตถมาภยแเนา ลพ้ืคอะ ทวรสกคาาะมงวุขาบกาอมารบภดยอหทส า่อนไาพดรนยข้แตอใ้ า กัจวงงเ ่ ปเ ส็นรกิ มาแเกสรขสพิรจ็งปา้ื่อมแกงสฏเรรสุขรงรริบภมิรมาสัตสถพมริตรภ้เราปนถงา็นภเหพกสาพิจรรทกทิ มือารสงารทกมมงาทํารยกากใรงนถากิจดภาย้ากยนาทเตพรี่ปพ่ารทงฏ ามๆื่ิบองัตกิเพา ื่ยอ ก�รวงิ่ ให้ดขี ึน้
การทด
สุขภาพ 139 สุดยอดคู่มือครู
พททาค์ตงภวอ่ ามู ไมฐิปาหนนขม้ีแอออรคคาลยงะงงดววคคราูงบาาม่าม์ป์ปมบงอรแรกไดะขะหากท็กงยลอนแอใบขเรบนวอขงขีดยขงออก้าองนงนลสงโร้ากมตล่ามลรา่งหเรงก้นาิตถ มาอ้ืๆภยแเนา ลพ้ืคอะ ทวรคาาะมงวแกแวคบกสขกิ่งาอลลรวอขุิรจะา้งมาาบะงภดมกรบมยรยาะเอรีบา่อนหะพทบงร ไมด้ือบ่ อกกมเนไืาอแทปหาลทดลขนนยยนา็ ขะยเ้าดใขกพ้แกตงในอใอสจิื่อจทาดกงกัรจอวทงี่ถกทา้รดบ ่ นนลํารสสงัตดม้าอามม่าทนบงเเรตี่ขนค พๆรอรื้อว่ือถงวาทรจมภะดสอบาอสดพบบอตแทไทบคกเสนหข่าพควขาลิรงจาอวเง็ งวมกา้่ืงาอแยีกมสง านสาแยเรๆโมรสขเลุขงา็พงหรรร แภื่ติถอมิรเมงาพส สพม่ือรรใ้เราหปถง็น้รภเก่สาาพฝฝใอโเนริจงปรหดะง่งัึึกกน็ทบกก้เิกยคมหคครบ้มก์ามปะวรวาหตยาสาางารรามัวมะยะระกยสแเมอมคอวกใตมมดา่ลอจวอทะกร าทยนบเบปนพีับคนตาคใรขลาเอ่ื ขันวพุงนามอใวถ อยไศหกงอเดดงเพร้แราทา ้รภเา่าล่่ือาหช้าะ้างม ะยงใน่กบนยาาวหก ารบนืวสทัยย้ราตพแงิ่ไกอ่าใยเหี่ลปหมม้งชยา่ ลกก้ทะยตา่ง(ฏเงาอลาบัวกว สยะา้าอๆีิยาบ มมยๆูรกรนงเ่ําืด ัหตนลกเโณสหรกอื้ลดําิเมอืยมหลไพเอุ่านดัดิขตั ์ง ในิกมแ่ืยอเหเชัลานรญ ่นยะว็) ่
อมจงสสมอาอืมบ าเครถรอื่ งแแกวใกสขช่ิงลลรอขุิ้ รจเะ้างคะงภมกรบยรราะเรี่อืบา่นะพบงงรไม้อืบช กกมเืว่อแปหาลยทลขยนา็ ะยเ้าดใกพกงในสจิื่อจทาดกรอที่ถท้ารดบนนํารสสงัตดมอามา่ทนบงเรต่ีขค พๆรอรวื่อถงวาทรจมภะดสอบาอสดพบบอทไทบคนหกงงลขดคาเทกกควขลอออุลลึงวกาาแาตงขงาาอ้า่เวน-งรรมแมขัว้อวนมกกทกงารปขนอรเ่ัียงานงีดฬมสาา้ดหารยบว้ืองนสาทัอ้บเาหเแ๓ยีบเปอดยนปโมปนมข็นตบ่ีย๐ขเล็น้าือรัวาวอร ็พง ุแหปงเทะงรพวสแสลสกยรําิื่ติถนาํออ่ืาํะะลไมะรหหกทดาจา้รรงรลทดมํา้โบัับร า้ด ีสเ ผนมผถแเอยหู้พอ้ืเ้ชูลภบนกญหาื่อะคา้อืายนทิงวรพวต ้าัดอดาแ้นททมอลคสแ้ออาะกวอขงอ่ผงกนาบนกชู้มําสาตาลแยมัวยังขอขรกต็งาอรยาแาถงยุ รม๑รนเฝฝโใอภแงป๑หดผะาแลงงั่ึึกก น็พบลป้เละกยคหคคีะรบม้ ก์มปะววหตยาาาารามวัมะะระยสแเอคอวกใตปคเมมด่ลอจปวอีภลระก ็าทนนะบ่อเมูบปนพบัโกงิตนตยคแขลาาา้เอฝดเ่ืชคพขรันพวนุามันกึอนใทลอื่ท อยคไพศหใ่วํ์ขงาอาเดวห้ืนงเวในพอร้แารทก้ห า่อ ้รมโงนเา่ลล่ื่รองา้หชกกแา้ะองาค้ไ ะขางลในน่มวกบยา รง็วหแ รเ้กา รแนาสรบูปนืวลมยัา่ย้รรอื้ราตแะงงิ่เไงก้ทาอ่นกาสัวใยแเหงลาํหวม้งชารื้ยอลเงย ี้าสลากะกแ้ะยต่างนแคร(ขเเงาอลาขไิสมวัวก็วงดสยะ็งารา้สอแโ้มีแยา ิมมมดยมๆรอรกรบนยรงงดเํา่ืด คุหไนรล ทกเโมเถลสหนรคอื้ลดเ่ําภิกหขมอืยลมหภนาลไอ่ืเออพุ่นอื่างดัดิขตังพนกยท ในิลงกมแไาเา่หา้หงเชยมัลานรวกญ เเ่นยะไนว็ชา)ดยน่อื้่ ้
ของแรงบีบมือและกล้ามเน้อื ตน้ แขน ฝกึ กคารวทาดมสอแบขแลง็ ะแสรรา้งงแเสรลมิ ะสคมรวราถมภาอพดทาทงกนายขเพอื่องสกุขภลาา้พมเน1อ้ื 3 9

ลุก-นั่ง ๓๐ วินาที เพ่ือวัดความแข็งแรงและ เพอ่ื ใหก้ ลา้ มเนอ้ื ทาํ งานไดโ้ ดยไมเ่ หนอื่ ยงา่ ย เชน่
ความอดทนของกล้ามเนือ้ หนา้ ท้อง
ดันพื้น นอนรูปตวั ว ี
ดึงขอ้ ราวเดีย่ ว สําหรบั ผ้ชู าย
งอแขนหอ้ ยตัว สําหรบั ผ้หู ญิง และผชู้ ายอาย ุ ๑๑ ปี ประโยชน์ของการสร้างเสริมสมรรถภาพทางกาย
งอตัวขา้ งหนา้ เพ่ือทดสอบความอ่อนตัวของ เป็นการทําให้กล้ามเนื้อแข็งแรง เคล่ือนไหวได้
กล้ามเนอ้ื คลอ่ งแคล่ววอ่ งไว รา่ งกายแข็งแรง
การปรับปรุงสมรรถภาพทางกายตามผล มภี มู ิตา้ นทานโรค และสร้างเสริมบุคลกิ ภาพ

การทดสอบ ทําได้โดยการออกกําลังกายและ
เล่นกีฬาเป็นประจํา และทดสอบสมรรถภาพ
ทางกายเป็นระยะ

การทดสอบและสร้างเสรมิ สมรรถภาพทางกายเพ่ือสขุ ภาพ 139

สุดยอดคู่มือครู 8

พเิ ศษ

ค�ำช้ีแจงในการใช้หนังสือเรียน

ท่ีได้รับการออกแบบให้สอดคล้องกับการเรียนรู้ของสมอง

หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน สุขศึกษาและพลศึกษา ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา
เล่มนี้ ได้จัดทำ�ขึ้นตามมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และสาระการเรียนรู้แกนกลางของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยมีเนื้อหา กิจกรรม และคำ�ถามที่เหมาะสมกับพัฒนาการของผู้เรียน กระตุ้นกระบวนการคิดวิเคราะห์
ให้กับผู้เรียน ซึ่งสอดคล้องกับการเรียนรู้ของสมอง (Brain Based Learning)

ห ่นวยการเรยี น
รทู้ ่ี

ตวั ชวี้ ดั ความสำาคญั ของระบบ
เปน็ เป้าหมายในการพัฒนา การทาำ งานภายในร่างกาย
ผู้เรียน ท่ีผู้เรียนจะได้รับและ
ปฏิบัตไิ ดใ้ นหนว่ ยการเรียนรู้นี้ ตวั ชว้ี ดั

ผังสาระการเรียนรู้ ๑. อธิบายความส�าคัญของระบบสืบพันธุ์ ระบบไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจ ท่ีมีผลต่อสุขภาพ
เป็นหัวข้อทผ่ี ู้เรยี นจะได้เรียน การเจริญเตบิ โต และพัฒนาการ (พ ๑.๑ ป.๖/๑)
ในหนว่ ยการเรยี นรู้นี้
๒. อธิบายวิธีดูแลรักษาระบบสืบพันธุ์ ระบบไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจให้ท�างานตามปกติ
สาระสำ� คญั (พ ๑.๑ ป.๖/๒)
เป็นความรูส้ �ำคญั ท่ีเปน็
ความเขา้ ใจที่คงทน ผังสาระการเรียนรู้
ทผ่ี เู้ รยี นจะได้รับ
ระบบสืบพนั ธ์ุ ความสาำ คัญของ ระบบหายใจ
ระบบการทำางาน
ภายในรา่ งกาย

ความสา� คญั ของ ระบบไหลเวยี นโลหิต ความส�าคัญ
ระบบสบื พันธ์ุ ของระบบหายใจ
องค์ประกอบของ ความสา� คัญของ องคป์ ระกอบของ
ระบบสบื พนั ธ์ุ ระบบไหลเวียนโลหิต ระบบหายใจ
องคป์ ระกอบของ การทา� งานของ
การทา� งานของระบบสบื พนั ธุ์ ระบบไหลเวยี นโลหติ ระบบหายใจ
การทา� งานของ วิธกี ารดแู ลรกั ษา
วิธีการดูแลรกั ษา ระบบไหลเวยี นโลหิต ระบบหายใจ
ระบบสบื พันธุ์ วธิ กี ารดแู ลรักษา ให้ท�างานตามปกติ
ให้ทา� งานตามปกติ ระบบไหลเวยี นโลหติ
ให้ทา� งานตามปกติ

สาระสาำ คัญ

ระบบสบื พนั ธ์ุ ระบบไหลเวยี นโลหิต และระบบหายใจ มีความส�าคญั ตอ่ การดา� รงชวี ิต จงึ ต้องดูแลรักษา
อย่างถกู วิธี เพ่อื ให้สามารถท�างานได้ตามปกตแิ ละมีประสทิ ธภิ าพ สง่ ผลให้รา่ งกายแขง็ แรง มีสุขภาพท่ีดี

9 สุดยอดคู่มือครู

พเิ ศษ

จดุ ประกายความคดิ ประกายความคิด
เป็นค�ำถามทกี่ ระต้นุ ความคิด ครอบครัวของนอ้ ยหนา่
ให้ผู้เรียนฝึกใช้ความคิด
ส ร ้ า ง ส ร ร ค ์ เ ก่ี ย ว กั บ เ รื่ อ ง ตา ยาย ปู่ ย่า
ท่ีจะเรียน
แม่ พอ่
เน้ือหา
ครบตามตัวช้ีวัดและตรงตาม พ่ีสาว น้อยหน่า นอ้ งชาย
หลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาขั้นพื้นฐาน ในครอบครัวของนักเรียนมีสมาชิกทั้งหมดกี่คน
พุทธศักราช ๒๕๕๑ นักเรียนเป็นลูกคนที่เท่าไร และในอนาคตสมาชิก
เหมาะสมกบั ระดับช้นั
ของผ้เู รียน ในครอบครัวจะเพิ่มขึ้นหรือไม่ เพราะอะไร

๑. ระบบสบื พันธ์ุ

นักเรยี นรูห้ รือไมว่ า่ ระบบสบื พันธ์ุมคี วามสำาคญั อยา่ งไร
ร่างกายของเรามีระบบอวัยวะหลายระบบที่ท�างานประสานกันเพ่ือให้ร่างกาย

เจริญเติบโตและด�ารงชีวิตได้ตามปกติ ซึ่งระบบสืบพันธ์ุเป็นระบบอวัยวะหนึ่งที่มี
ความส�าคัญตอ่ การดา� รงชวี ิตและการสบื เผ่าพนั ธขุ์ องมนุษย์
๑.๑ ความสำาคัญของระบบสบื พันธุ์

ระบบสืบพันธุ์ ท�าให้มนุษย์สามารถด�ารงชีวิตตามเพศของตนเอง
ได้อย่างปกติ และสามารถสืบพันธ์ุเพื่อให้เกิดลูกหลานส�าหรับด�ารงเผ่าพันธ์ุของตน
ใหค้ งอยู่ต่อไป

6 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 10

พเิ ศษ

ถังขยะท่ัวไป ถงั ขยะย่อยสลายได้ ถังขยะรไี ซเคลิ ถังขยะมีพิษ

• ถังขยะสีน้ําเงิน รองรับขยะทั่วไปท่ีเป็นขยะย่อยสลายไม่ได ้ อนรุ กั ษ์ส่ิงแวดลอ้ ม
ไม่เป็นพิษ และไม่คุ้มค่ากับการรีไซเคิล (Recycle) ซึ่งหมายถึง การน�าวัสดุที่ก�าลัง เปน็ หวั ขอ้ ความรใู้ นการ
จะเป็นขยะมาแปรสภาพให้มีประโยชน์อีกคร้ัง เช่น พลาสติกห่อลูกอม ซองบะหม่ี- ปลูกฝังจติ ส�ำนึกของผเู้ รยี น
กง่ึ ส�าเรจ็ รปู ถุงพลาสตกิ โฟม และฟอยล์ ทีเ่ ปือ้ นอาหาร ใหร้ จู้ ักอนุรกั ษ์รกั ษา
• ถังขยะสีเขียว รองรับขยะเศษอาหารท่ีเป็นขยะที่เน่าเสียและ สิง่ แวดล้อม
ย่อยสลายไดเ้ ร็ว สามารถนา� มาหมกั ท�าปยุ๋ ได ้ เชน่ ผกั ผลไม้ เศษอาหาร ใบไม้
• ถังขยะสีเหลือง รองรับขยะรีไซเคิลที่สามารถน�าวัสดุมารีไซเคิล จดุ ประกายความรู้
หรือขายได ้ เชน่ แกว้ กระดาษ พลาสติก โลหะ เป็นหัวข้อค�ำถามกระตุน้
• ถังขยะสีแดง รองรับขยะอันตรายที่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตและ ให้ผู้เรียนได้ฝึกคดิ
ส่งิ แวดลอ้ ม เชน่ หลอดฟลูออเรสเซนต ์ ขวดยา ถา่ นไฟฉาย กระปอ๋ งสสี เปรย์ พร้อมกับมคี �ำตอบให้

สิ่งแวดล้อมไม่ว่าจะดีหรือไม่ดี ล้วนส่งผลกระทบต่อสุขภาพของทุกคน
การแก้ไขปัญหาภาวะโลกร้อนจึงเป็นสิ่งท่ีทุกคนควรร่วมมือกัน เพ่ือให้มีสุขภาพท่ีดี
ท้งั รา่ งกายและจิตใจ

ขยะมพี ษิ เชน่ ถา่ นไฟฉาย แบตเตอรโี่ ทรศพั ทเ์ คลอื่ นท ี่ กระปอ๋ งยาฆา่ แมลง
หลอดไฟฟ้า ขวดสารทา� ความสะอาด ไมค่ วรเผาท�าลาย ฝงั หรือท้ิงลงในแม่น�้า
เพราะจะท�าให้เกิดมลพิษ จึงควรคัดแยกขยะและน�าไปทิ้งในถังขยะสีแดง
หรอื สถานท่ที ่ีหน่วยงานราชการจัดไวใ้ ห้

จดุ ประกายความรู้

วนั สิ่งแวดลอ้ มโลกตรงกบั วนั ใด?
คาํ ตอบ วนั สง่ิ แวดลอ้ มโลกตรงกบั วนั ที ่ ๕ มิถุนายนของทกุ ปี

148 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๖

11 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

๑.๒ ปญั หาภาวะโลกร้อน (Global Warming)

การปลอ่ ยแก๊สคาร์บอนไดออกไซดจ์ ากท่อไอเสยี รถยนต์ อาชีพนา่ รู้
ทา� ใหเ้ กดิ ปญั หาภาวะโลกรอ้ น
เปน็ หวั ขอ้ ความรใู้ นดา้ นอาชพี
ปัญหาภาวะโลกร้อน เป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมท่ีมีความสำาคัญระดับโลก ต่าง ๆ ใหผ้ ู้เรียนไดร้ จู้ ัก
เกิดจากการปลอ่ ยแก๊สคาร์บอนไดออกไซดจ์ ากการเผาไหมเ้ ชอ้ื เพลิงของยานพาหนะ อาชพี ที่หลากหลาย
ต่าง ๆ กระบวนการผลิตของโรงงานอุตสาหกรรม และการผลิตพลังงานรูปแบบ
ต่าง ๆ เข้าสู่ช้ันบรรยากาศ ทำาให้ช้ันบรรยากาศท่ีคอยกรองแสงอาทิตย์ถูกทำาลาย โครงการสิ่งแวดลอ้ มแหง่ สหประชาชาติ
แสงอาทิตย์จึงส่องเข้ามาบนโลกได้มากข้ึน ทำาให้อุณหภูมิของโลกสูงขึ้นจนเกิด (United Nations Environment Programme หรอื UNEP)
ภาวะโลกรอ้ น มีส�านักงานใหญ่อยู่ท่ีกรุงไนโรบี ประเทศเคนยา โดยมีวัตถุประสงค์
นักวิทยาศาสตร์ด้านส่ิงแวดล้อม คือ ผู้ท่ีปฏิบัติงานเก่ียวกับการตรวจ ศึกษา เพื่อส�ารวจและประเมินแนวโน้มที่มีผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม
สำารวจ วิเคราะห์ และวิจัยเกี่ยวกับสภาพแวดล้อมในสถานประกอบการหรือ ส่งเสริมการจัดการสิ่งแวดล้อมโดยการร่วมมือในการอนุรักษ์
ในชมุ ชน เพ่อื หาทางป้องกันและแกไ้ ขปัญหาสงิ่ แวดล้อม ไม่ใหส้ ่งผลกระทบต่อชมุ ชนและ และฟ้ืนฟสู ภาพแวดลอ้ ม เพ่ือนา� ไปสคู่ วามมีคณุ ภาพชีวติ ทด่ี ี
สงั คมสว่ นรวม รวมทงั้ ควบคุมคุณภาพสง่ิ แวดล้อมใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐาน
๒) การปฏบิ ัติตนเพ่อื ลดปญั หาภาวะโลกรอ้ น
สิ่งแวดล้อมกบั สุขภาพ 145 (๑) ลดการใช้พลงั งานไฟฟา้ เช่น ปดิ ไฟฟา้ ดวงท่ไี ม่ได้ใช้ ใช้พดั ลม

ความรู้รอบโลก แทนเครื่องปรับอากาศ ปิดโทรทัศน์ท่ีปุ่มจอ ไม่ปิดท่ีรีโมตเพียงอย่างเดียว
เป็นหวั ข้อความรู้ท่นี �ำเสนอ
เนอ้ื หาและความรู้อันเปน็ ใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าทมี่ เี ครื่องหมายประหยดั ไฟเบอร์ ๕ และถอดปลัก๊ ไฟเม่อื ไมใ่ ช้
สากล เพอื่ ใหผ้ ู้เรยี น
มจี ิตส�ำนกึ ในความเปน็ (๒) ลดการใช้พลังงานน�้ามัน เช่น ใช้บริการขนส่งมวลชนแทน
พลโลก
รถยนต์ส่วนบุคคล ใช้จักรยานในระยะทางใกล้ ๆ เพื่อลดปริมาณการปล่อยแก๊ส
สุดยอดคู่มือครู 12
คารบ์ อนไดออกไซด์สชู่ นั้ บรรยากาศ

(๓) ชว่ ยกนั ปลกู ตน้ ไม ้

เพ่ือเพ่ิมแก๊สออกซิเจน เพราะต้นไม้

จะช่วยดูดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์

ในอากาศ ท�าให้อากาศบริสุทธ์ิและ

มคี วามรม่ รน่ื ตน้ ไมช้ ่วยเพมิ่ แกส๊ ออกซเิ จน ท�ำใหอ้ ำกำศบริสุทธิ์

(๔) ประหยดั นา�้ และใชน้ า�้ อย่างคุ้มค่า เช่น ใช้น้�าทซ่ี ักผา้ คร้ังสุดท้าย
รดนา�้ ต้นไม้หรือซกั ผ้าข้รี ิ้ว ไมเ่ ปดิ นา้� ท้งิ ไวข้ ณะแปรงฟันและถูสบู่
(๕) ไม่ใช้ถุงพลาสติก หรือกล่องโฟมใส่อาหาร แต่หันมาใช้ใบตอง
หรือถุงผา้ แทน เพอ่ื ลดปรมิ าณขยะ
(๖) แยกขยะกอ่ นทงิ้ เพราะขยะบางชนดิ อนั ตรายตอ้ งกา� จดั อยา่ งถกู วธิ ี
และขยะบางชนิดสามารถแปรรูปน�ากลับมาใช้ประโยชน์ได้ โดยสามารถแยกท้ิงขยะ
ลงในถังขยะประเภทต่าง ๆ ไดด้ งั น้ี

ส่งิ แวดล้อมกับสขุ ภาพ 147

พเิ ศษ

การถบี จักรยาน หรอื เลน่ สเก็ต ควรสวมหมวกนิรภัย (หมวกกันน็อก) ปลอดภัยไวก้ ่อน
เพราะหากเสยี การทรงตวั อาจทา� ให้ลน่ื ลม้ ศรี ษะกระแทกพื้นเป็นอันตรายได้ เปน็ หวั ขอ้ ความรทู้ ใี่ หผ้ เู้ รยี น
รจู้ ักระมดั ระวังในการท�ำ
สนุกกบั คำาศัพท์ กิจกรรมต่าง ๆ
โดยสอดแทรก
balance (แบล' เลินซ)ฺ ความสมดุล หัวข้อท่สี มั พนั ธก์ ับ
force (ฟอรส์ ) แรง เร่อื งทเ่ี รียน

สา� นกั งานกองทนุ สนับสนนุ การสรา้ งเสริมสขุ ภาพ (สสส.) สนกุ กบั ค�ำศพั ท์
http://www.thaihealth.or.th เป็นหวั ข้อค�ำศพั ท์
ภาษาองั กฤษทเ่ี กยี่ วกบั เรอ่ื ง
กจิ กรรมพัฒนาการอา่ น ท่ีเรียน โดยมคี �ำศัพท์
ค�ำอา่ นและความหมาย
นักเรียนอา่ นคา� ศัพทแ์ ละความหมายของคา� ศพั ท์ต่อไปน้ี

คาำ ศัพท์ คำาอา่ น ความหมาย

ทรงตวั ซง-ตวั ตัง้ อยไู่ ด้

ประยกุ ต ์ ประ-ยุก นา� ความรู้ในวิทยาการตา่ ง ๆ มาปรบั ใช ้
ใหเ้ ป็นประโยชน์

วัตถ ุ วัด-ถ ุ ส่งิ ของ

46 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๖

13 สุดยอดคู่มือครู

พิเศษ

การออกก�าลังกายแบบแอโรบิกเป็นประจ�า ท�าให้ร่างกายแข็งแรง
ระบบไหลเวียนโลหิตและระบบหายใจท�างานได้ดี ซึ่งควรปฏิบัติอย่างสม�่าเสมอ
เพอ่ื การมีสุขภาพท่ีดีอยา่ งย่ังยืน

สนกุ กับคำ�ศัพท์

ความรเู้ พ่มิ เติม jump (จัมพฺ) กระโดด
เป็นหัวข้อความรู้ที่เพิ่มเติมจาก muscle (มัส' เซลิ ) กล้ามเน้ือ
เนือ้ หา เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียนไดร้ บั
ความรู้ท่ีนอกเหนือจากบทเรียน การออกกา� ลงั กายเพื่อสุขภาพ
เพม่ิ ขน้ึ http://www.thailabonline.com/excercise.htm

กจิ กรรมพฒั นาการอ่าน การออกกำาลังกายด้วยการทำางานบ้าน การกวาดพ้ืนรอบบ้านโดยกวาด
เป็นกจิ กรรมใหผ้ ูเ้ รียนได้ ตดิ ต่อกนั ประมาณ ๑๕-๒๐ นาที ชว่ ยบรหิ ารกลา้ มเนื้อแขนและขาให้แขง็ แรง
ฝึกอา่ นค�ำศพั ทภ์ าษาไทย
ในหนว่ ยการเรียนรู้ พรอ้ มกบั กจิ กรรมพัฒน�ก�รอ�่ น
มีค�ำอ่าน และความหมาย
นักเรียนอ่านค�าศัพทแ์ ละความหมายของค�าศพั ทต์ ่อไปน้ี

คำาศัพท์ คำาอา่ น ความหมาย
ขบวน
ขะ-บวน พวกทีจ่ ัดเปน็ แถวเป็นแนวหรือ
เปน็ หมวดเปน็ หมูอ่ ย่างขบวนแห่

พ้นื ฐาน พน้ื -ถาน หลกั ความรูเ้ บ้ืองต้น

สรา้ งเสริม สา้ ง-เสิม ท�าให้เกดิ มขี ึ้นและเพมิ่ พูนใหม้ ากยงิ่ ข้ึน

68 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 14

พเิ ศษ

๙. เม่ือมีปัญหาในเรื่องต่าง ๆ รวมถึงเร่ืองเพศ เวบ็ ไซตแ์ นะน�ำ
ควรปรึกษาพ่อแม่ ผู้ปกครอง เพ่อื หาทางแก้ไขอยา่ งถกู ต้อง เป็นหวั ข้อท่ใี หผ้ เู้ รียน
สามารถคน้ หาข้อมูล
๑๐. ไม่ดูส่ือเก่ียวกับเร่ืองเพศที่กระตุ้นให้เกิด เพมิ่ เตมิ ในเรื่องทเี่ รยี น
อารมณ์ทางเพศ จากเว็บไซตท์ ่ีเก่ยี วข้อง

๑๑. ใช้เวลาว่างท�ากิจกรรมท่ีมีประโยชน์กับเพื่อน ผงั สรุปสาระสำ� คญั
เช่น เลน่ กีฬา เล่นดนตรี เปน็ การสรุปความคดิ รวบยอด
ของเนือ้ หาในแตล่ ะหวั ข้อของ
๑๒. ตั้งความมุ่งหวังในอนาคตแล้วควบคุมตน หน่วยการเรยี นรู้
ให้ทา� ในส่งิ ที่จะนา� ไปสู่ความม่งุ หวงั นน้ั

เมอื่ มปี ัญหาตอ้ งปรกึ ษาพอ่ แม่
ผูป้ กครอง

สา� นักอนามัยการเจรญิ พนั ธุ์ กรมอนามยั
http://rh.anamai.moph.go.th

ผังสรปุ สาระสำาคญั

พฤตกิ รรมเส่ยี งทอี่ าจนา� ไปสกู่ ารมเี พศสัมพนั ธ ์
การอยู่ในที่ลับตาคนสองต่อสอง การดูสื่อที่ไม่เหมาะสมและเลียนแบบพฤติกรรม

การด่ืมเครื่องดื่มท่ีมีแอลกอฮอล์ การเสพสารเสพติด การเลียนแบบเพื่อนหรือรุ่นพ่ี
มีค่านิยมทผ่ี ิด เป็นพฤตกิ รรมเสี่ยงที่อาจนา� ไปสกู่ ารมเี พศสมั พนั ธ์

พขทฤอาตงงวิกเัยพรรรศุ่นม ปญั หาท่ีเกิดจากการมเี พศสมั พนั ธ์โดยไม่ปอ้ งกัน
การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน ท�าให้เกิดปัญหาต่อตนเองและ

ปัญหาสังคม ได้แก่ การติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และโรคเอดส์
การตงั้ ครรภ์ไมพ่ ร้อม การยุตกิ ารตง้ั ครรภ์

การป้องกันพฤติกรรมเสีย่ งทีอ่ าจน�าไปสกู่ ารมีเพศสมั พนั ธ ์
การวางตัวให้เหมาะสม การรู้จักปฏิเสธ การเลือกดูส่ืออย่างเหมาะสม ใช้เวลาว่างท�า
กิจกรรมที่มีประโยชน์ เมื่อมีปัญหาปรึกษาพ่อแม่ ผู้ปกครอง รู้จักต้ังเป้าหมายในอนาคต
และควบคมุ ตนเองให้ไปส่เู ปา้ หมายนนั้ จะช่วยป้องกนั การมเี พศสัมพันธ์

พฤติกรรมทางเพศของวัยรุ่น 39

15 สุดยอดคู่มือครู

พเิ ศษ

กจิ กรรมการเรยี นรู้ กจิ กรรมการเรยี นรู้
เป็นกิจกรรมให้ผ้เู รียน ๑. นักเรยี นทุกคนอบอุ่นร่างกายประมาณ ๕ นาที แลว้ ฝึกทกั ษะวิ่งกระโดดไกล
ไดฝ้ กึ ปฏบิ ัติและพฒั นาทกั ษะ
ทางดา้ นการคิดและความรู้ และใหท้ กุ คนวง่ิ กระโดดไกลเพอื่ หาผทู้ ว่ี ง่ิ กระโดดไกลไดร้ ะยะทางไกลทส่ี ดุ ในชนั้ เรยี น
ประจ�ำหนว่ ยการเรยี นรู้ ๒. นักเรยี นบันทกึ ผลลงในแบบบันทึก แลว้ ออกมานาํ เสนอหน้าชัน้ เรยี น
ตวั อยา่ งแบบบันทกึ
ค�ำถามพัฒนากระบวนการคิด
เป็นค�ำถามทา้ ยหน่วยการเรียนรู้ แบบบันทึกผลการเลน่ กรีฑา (วิ่งกระโดดไกล)
ใหผ้ ูเ้ รียนได้ฝึกคิดวเิ คราะห์ ๑. ระยะทางทน่ี ักเรียนกระโดดไกลได้
๒. นกั เรยี นควรปรบั ปรงุ ทกั ษะการเลน่ กรฑี า (วงิ่ กระโดดไกล) และมวี ธิ กี ารปรบั ปรงุ

อย่างไร
๓. การเลน่ กรฑี า (ว่ิงกระโดดไกล) มีประโยชน์อยา่ งไร

๓. นักเรียนแบ่งทีมกันเพ่ือแข่งขันวอลเลย์บอล ทีมละ ๖ คน และช่วยกันคัดเลือก
ผู้เล่นที่มีทักษะในการเล่นดีที่สดุ

๔. นักเรียนเขียนประโยชน์ที่ได้รับจากการเล่นวอลเลย์บอลเป็นแผนภาพความคิด
แล้วออกมานาํ เสนอหนา้ ชั้นเรยี น

สนกุ สนาน

ประโยชน์ทีไ่ ด้รบั
จากการเล่นวอลเลยบ์ อล

๕. นกั เรียนแบง่ กลุ่ม กลมุ่ ละไม่เกิน ๕ คน แข่งขนั เตะตะกรอ้ วง โดยกลุ่มใด
ที่เตะลกู ตะกรอ้ ได้จํานวนครั้งมากทีส่ ุดเปน็ กลุ่มชนะ

๖. นกั เรียนรว่ มกันจดั ป้ายนเิ ทศในโรงเรียนเรอ่ื ง การอนรุ กั ษ์กีฬาไทย
เพือ่ เผยแพร่ความรูใ้ หก้ บั นกั เรยี นในโรงเรียน

คาำ ถามพฒั นากระบวนการคดิ

๑. ผลจากการฝกึ วงิ่ กระโดดไกลไมเ่ ปน็ ทนี่ า่ พอใจ นกั เรยี นจะมวี ธิ พี ฒั นาตนเองอยา่ งไร
๒. หลังจากได้เรยี นร้กู ารเลน่ กีฬาหลายชนดิ นักเรยี นชื่นชอบกฬี าชนดิ ใด เพราะเหตุใด
๓. ประโยชน์จากการเล่นกีฬามีหลายประการ นักเรียนจะมีวิธีปฏิบัติตนอย่างไร

ใหไ้ ดร้ บั ประโยชน์อย่างสม่าํ เสมอ

การออกกําลงั กายโดยการเล่นกฬี า 119

สุดยอดคู่มือครู 16

หนงั สือเรยี น

รายวิชาพื้นฐาน

สถาบันพฒั นาคุณภาพวชิ าการ (พว.) สแลขุ ะพศลกึ ศกึษษาา
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี
แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ิต ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี ๖
กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐ กลมุ่ สาระการเรยี นร้สู ุขศึกษาและพลศกึ ษา
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑
(อัตโนมัติ ๑๕ สาย),
๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ ผู้เรยี บเรยี ง รองศาสตราจารย์ ดร.เรณมุ าศ มาอนุ่
แฟกซ์ : ทกุ หมายเลข, แพทย์หญงิ เขมฤทยั วรรณรสพากย์
แฟกซ์อตั โนมตั ิ :
๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑,
๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
สงวนลิขสทิ ธิ์
บรษิ ทั พัฒนาคณุ ภาพวิชาการ (พว.)
จำากัด
พ.ศ. ๒๕๖๔

ผตู้ รวจ ดร.จุฑามาศ บัตรเจรญิ
ดร.ปราณี เสนีย์
ดร.จุรยี ์ เลาหพงษ์

website : บรรณาธิการ อาจารย์นฤมล วจิ ติ รรัตนะ

www.iadth.com

หนังสือเรียน รายวิชาพ้ืนฐาน สุขศึกษาและพลศึกษา ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๖
กลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา จัดท�าข้ึนตามมาตรฐานการเรียนรู้
ตัวชี้วัด และสาระการเรียนรู้แกนกลางของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยมีเน้ือหาครอบคลุมสาระท่ี ๑ การเจริญเติบโตและพัฒนาการ
ของมนุษย์ สาระท่ี ๒ ชีวิตและครอบครัว สาระท่ี ๓ การเคลื่อนไหว การออกก�าลังกาย
การเล่นเกม กีฬาไทย และกีฬาสากล สาระที่ ๔ การสร้างเสริมสุขภาพ สมรรถภาพ
และการป้องกันโรค และสาระที่ ๕ ความปลอดภัยในชีวิต โดยครอบคลุมจุดประสงค์
ของการเรียนกลุ่มสาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา ท่ีมุ่งเน้นการสร้างและพัฒนา
พฤติกรรมทางสุขภาพ ท้งั ดา้ นความรู้ เจตคติ คุณธรรม คา่ นยิ ม และการปฏบิ ตั ิเก่ยี วกับ
สุขภาพควบคู่ไปด้วยกัน รวมทั้งการใช้กิจกรรมการเคล่ือนไหว การออกก�าลังกาย
การเล่นเกมและกีฬาในการพัฒนาสุขภาพทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สติปัญญา
และสังคม ให้เหมาะสมกับวัยของผเู้ รยี น

เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ผู้สอนและผู้เรียน หนังสือเรียนเล่มน้ีจึงได้
น�าเสนอเนื้อหาท่ีทันสมัย มีจุดประกายความคิดเพ่ือกระตุ้นความสนใจก่อนเข้าสู่
บทเรียน กิจกรรมการเรียนรู้ท่ีน�าไปสู่การประเมินผลตรงตามตัวชี้วัด มีค�าถามพัฒนา
กระบวนการคดิ และสอดแทรกขอ้ มลู เกยี่ วกบั อาชพี นา่ รู้ อนรุ กั ษส์ งิ่ แวดลอ้ ม ปลอดภยั ไวก้ อ่ น
จุดประกายความรู้ เว็บไซต์แนะนา� สนุกกับค�าศพั ท์ ความร้เู พม่ิ เติม ความรู้รอบโลก และ
กิจกรรมพัฒนาการอ่าน เพ่ือเพิ่มพูนความรู้ให้ผู้เรียนมีความสามารถในการด�ารงชีวิต

ประจา� วันไดอ้ ยา่ งปกตสิ ขุ
รองศาสตราจารย์ ดร.เรณมุ าศ มาอนุ่

พญ.เขมฤทยั วรรณรสพากย์

ค�ำ ชแ้ี จง

หนงั สอื เรยี น รายวชิ าพน้ื ฐาน สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ฉบบั นไี้ ดป้ รบั แกไ้ ขเนอ้ื หา
ให้ถูกต้องและสอดคล้องตามพระราชบัญญัติความเท่าเทียมระหว่างเพศ
พ.ศ. ๒๕๕๘ พระราชบัญญัติการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น
พ.ศ. ๒๕๕๙ และกฎหมายอ่ืนท่ีเกี่ยวข้อง ซึ่งแก้ไขปรับปรุงเน้ือหาภายใต้หลักสูตร
แกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยปรับแก้ไขเนื้อหาในสาระ
ที่ ๑ การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์ สาระที่ ๒ ชีวิตและครอบครัว และ
สาระที่ ๕ ความปลอดภัยในชีวิต เฉพาะเร่ืองที่เกี่ยวข้องกับเพศวิถี ความเท่าเทียม
ระหว่างเพศ การป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาการต้งั ครรภ์ในวยั ร่นุ ซึง่ ไดก้ �าหนดคา� ส�าคัญ
ความหมาย เนอ้ื หา และตวั อยา่ ง โดยส�านกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา ส�านกั งาน
คณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ร่วมกับผู้ทรงคุณวุฒิจากหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง
และภาคประชาสังคมได้จัดท�าขึ้น เพ่ือเป็นกรอบและแนวทางให้ทุกส�านักพิมพ์
ใช้ในการปรบั แก้ไขหนงั สอื เรียนให้ถูกตอ้ ง เป็นทีเ่ ขา้ ใจตรงกนั ตง้ั แต่ชั้นประถมศกึ ษา
ปีท่ี ๑ ถงึ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๖

ทง้ั นี้ การปรับปรุงหนงั สือเรียนดังกลา่ ว ยังคงยึดถอื รากฐานเดิมของสงั คมไทย
ไปพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลก ซ่ึงจะเป็นประโยชน์ต่อนักเรียน
ผู้ปกครอง ครู และทุกคนในสังคมในการร่วมสร้างความเข้าใจและยอมรับ
การเปล่ียนแปลงท่ีเกดิ ขน้ึ ในศตวรรษที่ ๒๑ อย่างเทา่ เทียมไปพรอ้ มกัน

สาระท ่ี ๑ การเจริญเตบิ โตและพัฒนาการของมนษุ ย์ หน้า

หน่วยการเรียนร้ทู ่ี ๑ ความสา� คญั ของระบบการท�างานภายในร่างกาย ๕
สาระท ่ี ๒ ชีวติ และครอบครวั
๒๐
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ ๒ การสร้างและรกั ษาสัมพันธภาพกบั ผอู้ น่ื ๓๐

หนว่ ยการเรียนรู้ท ่ี ๓ พฤติกรรมทางเพศของวยั รุ่น ๔๑
๔๙
สาระท ี่ ๓ การเคลือ่ นไหว การออกก�าลังกาย การเล่นเกม กีฬาไทย ๗๒
และกฬี าสากล ๘๘

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔ หลกั การเคล่ือนไหวรา่ งกาย ๑๒๐
หนว่ ยการเรียนรู้ท ่ี ๕ กจิ กรรมทางกายและการเคล่ือนไหวประกอบเพลง ๑๔๒
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๖ กจิ กรรมนนั ทนาการ ๑๕๖
หน่วยการเรียนรู้ท ่ี ๗ การออกกา� ลังกายโดยการเล่นกฬี า
๑๖๘
สาระท่ี ๔ การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ สมรรถภาพ และการป้องกนั โรค ๑๘๑
๑๙๑
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ ๘ การทดสอบและสร้างเสรมิ สมรรถภาพทางกาย ๑๙๒

เพอ่ื สุขภาพ

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๙ สง่ิ แวดลอ้ มกับสุขภาพ

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๑๐ โรคติดต่อท่ีสา� คัญในประเทศไทย

สาระท ่ี ๕ ความปลอดภัยในชวี ิต

หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๑๑ ภยั ธรรมชาต ิ
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ ๑๒ สารเสพติดให้โทษ

จุดประกายโครงงาน
บรรณานกุ รม

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

วยการเรยี น เป้าหมายการเรยี นรู้
ห ่น จุด มาตรฐานการเรียนรู้

นความสำาคญั ของระบบรทู้ ี่ มาตรฐาน พ ๑.๑
การทำางานภายในรา่ งกาย เข้าใจธรรมชาติของการเจริญเตบิ โต
และพฒั นาการของมนษุ ย์
ตวั ช้วี ดั
สมรรถนะสำ�คญั ของผเู้ รียน
๑. อธิบายความส�าคัญของระบบสืบพันธุ์ ระบบไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจ ที่มีผลต่อสุขภาพ ๑. ความสามารถในการสือ่ สาร
การเจริญเติบโต และพัฒนาการ (พ ๑.๑ ป.๖/๑) ๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการแกป้ ญั หา
๒. อธิบายวิธีดูแลรักษาระบบสืบพันธุ์ ระบบไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจให้ท�างานตามปกติ ๔. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ิต
(พ ๑.๑ ป.๖/๒) ๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

ผังสาระการเรียนรู้ คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์
ใฝ่เรยี นรู้
ระบบสบื พนั ธุ์ ความสาำ คัญของ ระบบหายใจ ตัวชี้วัดที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน
ระบบการทำางาน การเรยี นและเข้ารว่ มกิจกรรมการเรียนรู้
ภายในร่างกาย

ความส�าคัญของ ระบบไหลเวยี นโลหติ ความสา� คัญ
ระบบสืบพันธ์ุ ของระบบหายใจ
องค์ประกอบของ ความส�าคัญของ องคป์ ระกอบของ
ระบบสบื พนั ธุ์ ระบบไหลเวยี นโลหติ ระบบหายใจ
องค์ประกอบของ การท�างานของ
การท�างานของระบบสบื พันธุ์ ระบบไหลเวยี นโลหิต ระบบหายใจ
การทา� งานของ วธิ กี ารดแู ลรักษา
วธิ ีการดแู ลรักษา ระบบไหลเวียนโลหิต ระบบหายใจ
ระบบสบื พนั ธุ์ วิธีการดแู ลรกั ษา ให้ทา� งานตามปกติ
ให้ท�างานตามปกติ ระบบไหลเวยี นโลหติ
ให้ท�างานตามปกติ

สาระสำาคญั

ระบบสืบพนั ธุ์ ระบบไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจ มีความสา� คัญต่อการด�ารงชวี ติ จงึ ตอ้ งดแู ลรักษา
อยา่ งถูกวธิ ี เพ่ือใหส้ ามารถท�างานไดต้ ามปกตแิ ละมีประสิทธิภาพ สง่ ผลใหร้ า่ งกายแขง็ แรง มีสขุ ภาพทด่ี ี

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21
ประกายโครงงา

นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับความผิดปกติ
หรอื โรคของระบบสบื พนั ธ์ุ ระบบไหลเวยี นโลหติ หรอื ระบบหายใจทพ่ี บในทอ้ งถน่ิ
ที่สนใจ รวบรวมขอ้ มูล และนำ�เสนอในแบบแผงโครงงาน

5 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตวั ชี้วัด ประกายความคิด
ครอบครัวของน้อยหน่า
พ ๑.๑ ป.๖/๑
พ ๑.๑ ป.๖/๒

ภาระงาน/ช้ินงาน ตา ยาย ปู่ ยา่
แผนภาพความคดิ ความสำ�คญั และ แม่ พอ่
วธิ ีการดแู ลรกั ษาระบบสบื พนั ธ ์ุ
Stระบบไหลเวยี นโลหติ และระบบหายใจ

ep 1 ขัน้ สังเกต

รวบรวมข้อมูล

๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาทบทวน พสี่ าว นอ้ ยหนา่ นอ้ งชาย
ประสบการณ์เดิม โดยตอบคำ�ถาม
ดงั นี้ ในครอบครัวของนักเรียนมีสมาชิกทั้งหมดกี่คน
นักเรียนเป็นลูกคนที่เท่าไร และในอนาคตสมาชิก
• นักเรียนรู้จักระบบการทำ�งาน
ภายในรา่ งกายอะไรบ้าง ในครอบครัวจะเพิ่มขึ้นหรือไม่ เพราะอะไร

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ระบบสืบพันธ์ุ ๑. ระบบสบื พนั ธุ์

ระบบไหลเวียนโลหิต ระบบหายใจ) นกั เรียนรู้หรือไม่วา่ ระบบสืบพนั ธ์มุ ีความสาำ คัญอย่างไร
• ระบบการทำ�งานภายในร่างกาย ร่างกายของเรามีระบบอวัยวะหลายระบบท่ีท�างานประสานกันเพ่ือให้ร่างกาย

ทน่ี ักเรียนรูจ้ ักมหี น้าท่อี ยา่ งไร เจริญเติบโตและด�ารงชีวิตได้ตามปกติ ซ่ึงระบบสืบพันธุ์เป็นระบบอวัยวะหน่ึงที่มี
(ตัวอยา่ งคำ�ตอบ ความสา� คญั ต่อการด�ารงชวี ิตและการสบื เผ่าพันธุ์ของมนุษย์
๑.๑ ความสาำ คัญของระบบสืบพนั ธ์ุ
- ระบบสืบพันธุ์ ทำ�หน้าที่ในการสืบพันธ์ุ
ระบบสืบพันธุ์ ท�าให้มนุษย์สามารถด�ารงชีวิตตามเพศของตนเอง
เพอื่ ให้เกิดลูกหลานสำ�หรบั ด�ำ รงเผ่าพันธ์ุ ได้อย่างปกติ และสามารถสืบพันธ์ุเพ่ือให้เกิดลูกหลานส�าหรับด�ารงเผ่าพันธ์ุของตน
ให้คงอยูต่ อ่ ไป
- ระบบไหลเวยี นโลหติ ท�ำ หนา้ ทใ่ี นการ
6 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๖
ล�ำ เลียงขนสง่ นํา้ สารอาหารแก๊สออกซเิ จน
English talk
และสารอนื่ ๆ ไปยังส่วนตา่ ง ๆ ของร่างกาย
reproductive system (รพี ระดคั ' ทฟิ ว ซิส' เทิม) ระบบสบื พนั ธุ์
- ระบบหายใจ ท�ำ หนา้ ทแี่ ลกเปลยี่ นแกส๊

เข้าและออกจากรา่ งกาย)
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล

เกยี่ วกบั ระบบสบื พนั ธ ุ์ จากหนงั สอื เรยี น
หรอื แหลง่ การเรียนรู้ที่หลากหลาย

สุดยอดคู่มือครู 6

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

๑.๒ องคป์ ระกอบของระบบสบื พนั ธ์ุ ep 1
๑) ระบบสบื พันธ์ุเพศชาย
• ระบบสบื พนั ธุภ์ ายนอก ได้แก่ องคชาต และถงุ อัณฑะ ขั้นสงั เกต
• ระบบสืบพนั ธ์ุภายใน ไดแ้ ก่ อณั ฑะ หลอดเกบ็ อสจุ ิ ทอ่ นา� อสุจิ รวบรวมข้อมลู

ตอ่ มสร้างน�้าเล้ียงอสจุ ิ และต่อมลูกหมาก ๓. นักเรียนสังเกตภาพระบบสืบพันธ์ุเพศชาย
ภายนอกและภายใน แล้วร่วมกันวิเคราะห์
ตอ่ มสร้างน�้าเลี้ยงอสจุ ิ และแสดงความคิดเห็นเก่ียวกับหน้าท่ีและ
ความสำ�คัญของอวัยวะสืบพันธุ์เพศชาย
ท่อนา� อสุจิ โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี

ต่อมลูกหมาก • ระบบสืบพันธ์ุภายนอกของเพศชาย
ประกอบดว้ ยอะไรบ้าง
ถุงอณั ฑะ อณั ฑะ หลอดเก็บอสุจิ
ท่อปสั สาวะ (องคชาต และถงุ อัณฑะ)
ถุงอณั ฑะ • ระบบสืบพันธ์ุภายในของเพศชาย
องคชาต องคชาต
ประกอบดว้ ยอะไรบ้าง
ระบบสบื พนั ธภุ์ ายนอกของเพศชาย ระบบสบื พันธ์ุภายในของเพศชาย (อัณฑะ หลอดเก็บอสุจิ ท่อนำ�อสุจิ ต่อมสร้าง

เม่ือเข้าสู่วัยรุ่น อัณฑะจะผลิตเซลล์สืบพันธ์ุเพศชาย คือ ตัวอสุจิ นำ้�เลีย้ งอสจุ ิ และต่อมลูกหมาก)
ซ่ึงเมื่อผลิตเป็นจ�านวนมาก ร่างกายจะมีการหล่ังออกมาในขณะหลับ เรียกว่า • อวยั วะใดทสี่ รา้ งเซลลส์ บื พนั ธเ์ุ พศชาย
ฝันเปียก และหากตัวอสุจิได้รับการผสมกับเซลล์สืบพันธ์ุของเพศหญิง คือ ไข่ (อัณฑะ)
จะท�าให้เกิดการตั้งครรภ์หรือการมีลูก นอกจากนี้ อัณฑะยังผลิตฮอร์โมนเพศชาย • เซลล์สบื พนั ธเุ์ พศชายคอื อะไร
ท่ที า� ใหเ้ พศชายมีลกั ษณะทางเพศทช่ี ดั เจนและแตกตา่ งจากเพศหญงิ เชน่ กล้ามเน้ือ (ตวั อสจุ )ิ
เปน็ มัดแข็งแรง เสยี งแตกห้าว มีหนวด ขนรักแร้ ขนหน้าแขง้ มีลกู กระเดอื กทีเ่ หน็ ได้
ชัดเจน ๔. นักเรียนร่วมกันสรุปข้อมูลเกี่ยวกับระบบ
สบื พนั ธข์ุ องเพศชายทง้ั ภายนอกและภายใน
เปน็ แผนภาพความคดิ

ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด

องคชาต ถุงอณั ฑะ

ระบบสบื พันธุ์
ภายนอก

ความสา� คัญของระบบการทา� งานภายในรา่ งกาย 7 ระบบสืบพันธุ์
ของเพศชาย
เสริมความรู้ ครูควรสอน
อัณฑะ มี ๒ ข้างอยู่ภายในถุงอัณฑะ ทำ�หน้าท่ีสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ คือ ตัวอสุจิ ระบบสบื พันธ์ุ
และผลิตฮอร์โมนเพศชายเทสทอสเทอโรน ควบคุมลักษณะของเพศชาย เช่น เสียงแตก ภายใน
มขี นทขี่ า ทรี่ กั แร้

อัณฑะ ทอ่ นาํ อสจุ ิ ตอ่ มสรา้ ง
น้ําเลย้ี งอสุจิ

หลอดเกบ็ อสจุ ิ ตอ่ มลกู หมาก

7 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 1 ข้ันสงั เกต
St เร�กร็ สู้ กึ ว่�
รวบรวมข้อมูล ตัวเองเสียงใหญ่ ขึ้น
นนั่ นะ่ สิตอนอยชู่ ั้น ป.๕ แต่พวกเธอยังเสียงเลก็ นั่นนะ่ สิ เมอ่ื ย่�งเข้�ส่วู ยั รุ่น
๕. นักเรียนสังเกตภาพระบบสืบพันธุ์ ยงั ไม่ทุ้มใหญข่ น�ดนี้ น�่ แปลกใจจัง เพศช�ย
เหมอื นเดิมเลย
ทำ�ไมเดย๋ี วน้ีธ�วิน จะเสียงแตกห�้ ว มีลกู กระเดอื ก
และขนต�มร�่ งก�ย
เ พ ศ ห ญิ ง ภ า ย น อ ก แ ล ะ ภ า ย ใ น เสียงทมุ้ ใหญจ่ งั เลย ยงั ไงล่ะจ๊ะ

จ า ก น้ั น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
แสดงความคิดเห็นเก่ียวกับหน้าท่ี
และความสำ�คัญของอวัยวะสืบพันธ์ุ
เพศหญงิ โดยตอบค�ำ ถาม ดังน้ี
• ระบบสืบพันธ์ุภายนอกของ
เพศหญงิ ประกอบดว้ ยอะไรบ้าง
(บรเิ วณปากช่องคลอด)
• ร ะ บ บ สื บ พั น ธ์ุ ภ า ย ใ น ข อ ง การเปล่ยี นแปลงฮอร์โมนเม่ือเข้าสู่วยั รนุ่ ทา� ใหเ้ พศชายมีเสยี งแตกหา้ ว
เพศหญงิ ประกอบด้วยอะไรบา้ ง
๒) ระบบสบื พันธเ์ุ พศหญิง
• ระบบสบื พันธ์ภุ ายนอก ไดแ้ ก่ บริเวณปากช่องคลอด
(รังไข่ ท่อนำ�ไข่ มดลูก ผนังมดลูก • ระบบสืบพันธุ์ภายใน ได้แก่ รังไข่ ท่อน�าไข่ มดลูก ผนังมดลูก
ปากมดลูก และชอ่ งคลอด
ปากมดลกู และชอ่ งคลอด)
• อวัยวะใดท่ีสร้างเซลล์สืบพันธ์ุ
เพศหญิง ท่อน�าไข่ มดลูก

(รงั ไข)่
• เซลล์สืบพันธุ์เพศหญิงคืออะไร
(ไข่) รงั ไข่

๖. นักเรียนร่วมกันสรุปข้อมูลเก่ียวกับ
ร ะ บ บ สื บ พั น ธุ์ ข อ ง เ พ ศ ห ญิ ง ทั้ ง
ภายนอกและภายในเป็นแผนภาพ
ความคิด
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ ปากช่องคลอด ผนังมดลูก
ปากมดลกู
ช่องคลอด

ปากช่องคลอด ระบบสืบพันธุภ์ ายนอกของเพศหญงิ ระบบสืบพนั ธภุ์ ายในของเพศหญงิ
ระบบสืบพันธ์ุภายนอก 8 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๖

ระบบสืบพันธ์ุ เสริมความรู้ ครูควรสอน
ของเพศหญงิ
รงั ไข่ มี ๒ ข้าง ทำ�หน้าทสี่ รา้ งเซลลส์ บื พนั ธุ์เพศเมีย คือ ไข่ และผลติ ฮอรโ์ มน
เพศหญิงเอสโทรเจน ควบคุมลักษณะของเพศหญิง เช่น เสียงแหลมเล็ก
สะโพกผาย

ระบบสืบพนั ธภ์ุ ายใน

รังไข่ ทอ่ นาํ ไข่ มดลูก

ผนังมดลกู ปากมดลูก ชอ่ งคลอด

สุดยอดคู่มือครู 8

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

เม่ือเข้าสู่วัยรุ่น รังไข่จะผลิตเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิง คือ ไข่ ep 2aseanSt
ทุก ๒๘-๓๐ วัน ซงึ่ หากได้รับการผสมกบั เซลล์สบื พนั ธ์ุเพศชาย คือ ตวั อสจุ ิ จะทา� ให้
ตงั้ ครรภห์ รอื มลี กู แตห่ ากไมไ่ ดร้ บั การผสม ไขจ่ ะฝอ่ เยอื่ บผุ นงั มดลกู ทเ่ี ตรยี มรองรบั ขนั้ คิดวิเคราะห์
การฝังตัวของไข่ท่ีผสมแล้วจะลอกและขับออกมาทางช่องคลอด เรียกว่า ประจ�าเดือน และสรปุ ความรู้
นอกจากนรี้ งั ไขย่ งั ผลติ ฮอรโ์ มนเพศหญงิ ทท่ี า� ใหเ้ พศหญงิ มลี กั ษณะทางเพศทช่ี ดั เจน
และแตกตา่ งจากเพศชาย เชน่ สะโพกผาย เต้านมขยายใหญ่ เอวคอด ๗. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง
ความคิดเห็นเก่ียวกับการทำ�งานของ
ระหว่างมีประจ�าเดือน ควรอาบน�้าจากฝักบัวหรือใช้ขันตักอาบ ระบบสบื พันธ์ ุ โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี
ไม่ควรลงอาบน�้าในแม่น้�าล�าคลองหรือว่ายน�้าในสระ เพราะเชื้อโรค
อาจเข้าสูช่ อ่ งคลอด และเกดิ การตดิ เช้อื ได้ • หากไข่ไม่ได้รับการผสมกับ
ตวั อสจุ จิ ะเปน็ อยา่ งไร

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ไข่ฝ่อ เย่ือบุผนังมดลูก

๑.๓ การทาำ งานของระบบสบื พนั ธ์ุ ที่เตรียมรองรับการฝังตัวของไข่จะลอก
การปฏิสนธิ (อ่านว่า กาน-ปะ-ติ-สน-ทิ) คือ การที่ตัวอสุจิของเพศชาย
ออกมาทางชอ่ งคลอด)
เข้าผสมกับไข่ของเพศหญิง เมื่อผสมแล้วตัวอ่อนจะฝังตัวที่เยื่อบุผนังมดลูก • ถ้าไข่ได้รับการผสมกับตัวอสุจิ
และเริ่มการเจรญิ เตบิ โตจนครบ ๙ เดอื น กจ็ ะคลอดออกมาเป็นทารก
จะเกดิ ผลอย่างไร
ไขท่ ีผ่ สมแล้วแบ่งตวั ระหว่างเดินทางไปส่มู ดลกู (ตั้งครรภ์)

ไข่ผสมกับตัวอสุจิ

รังไข่

มดลกู เสริมความรู้ ครูควรสอน

ตัวอ่อนเล็ก ๆ ฝังตัวอยู่ใน ไ ข่ แ ล ะ ตั ว อ สุ จิ ป ฏิ ส น ธิ กั น บ ริ เ ว ณ
เย่อื บุผนงั มดลูก ทอ่ นำ�ไขห่ รอื ปกี มดลกู

การผสมกันระหวา่ งตวั อสุจิกบั ไขแ่ ละการฝังตัวทเ่ี ย่ือบุผนงั มดลูก 9 สุดยอดคู่มือครู
ทมี่ า : สารานุกรมวิทยาศาสตร์ Kingfisher ชวี วทิ ยามนุษย์ เลม่ ๓

เพศโดยก�าเนิด หมายถึง ลักษณะทางกายภาพโดยก�าเนิด ท่ีแสดงให้รู้ว่า
เป็นเพศหญิงหรือเพศชาย และบางคนอาจมีท้ัง ๒ เพศในคนเดียวกัน
ซึ่งเป็นไปได้ตามธรรมชาติ

ความส�าคญั ของระบบการทา� งานภายในร่างกาย 9

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ขอ้ ใดสรปุ ถกู ตอ้ งเก่ียวกบั การปฏิสนธิ
๑ ตัวอสจุ ิของเพศชายผสมกับไข่ของเพศหญงิ
๒ ไข่ของเพศชายผสมกบั ตัวอสจุ ิของเพศหญิง
๓ รังไข่ของเพศชายผสมกับตัวอสจุ ิของเพศหญิง
๔ อัณฑะของเพศชายผสมกับรังไข่ของเพศหญิง
(เฉลย ๑ เพราะการปฏิสนธเิ ป็นการผสมกันของเซลลส์ บื พนั ธเ์ุ พศชาย คอื ตวั อสจุ ิ
และเซลลส์ บื พันธ์ุเพศหญิง คอื ไข่ เพ่อื กำ�เนิดเป็นชวี ติ ใหม)่

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์
St St และสรปุ ความรู้
๑.๔ วิธีการดูแลรักษาระบบสืบพนั ธ์ุใหท้ าำ งานตามปกติ

๘. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง ๑) ไมม่ เี พศสมั พนั ธใ์ นวยั เรยี นเพราะ
ความคดิ เหน็ เกย่ี วกบั วธิ กี ารดแู ลรกั ษา
ร ะ บ บ สื บ พั น ธุ์ ใ ห้ ทำ � ง า น ต า ม ป ก ติ เสี่ยงตอ่ การเกิดโรคตดิ ต่อทางเพศสัมพันธ์
โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
๒) อาบนา้� ทา� ความสะอาดอวยั วะเพศ
• นักเรียนมีวิธีการดูแลรักษา
ระบบสืบพันธุ์ให้ทำ�งานตามปกติ โดยเฉพาะบริเวณหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศของ
อย่างไร
เพศชาย ควรใช้สบู่ฟอกให้สะอาด เพศหญิงใช้
(ตัวอย่างคำ�ตอบ อาบน้ำ� ทำ�ความสะอาด
สบู่อ่อน ๆ หรือน้�าสะอาดท�าความสะอาด
อวัยวะเพศ สวมใส่ชุดช้ันในที่สะอาด)
• การไม่ดูแลรักษาความสะอาด อวยั วะเพศภายนอกทุกคร้งั และเช็ดให้แห้ง
ของอวัยวะเพศจะเกิดผลอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ร่างกายสกปรก ขณะอาบน้า� ควรทา� ความสะอาด ๓) หลงั ขบั ถา่ ย เพศหญงิ ควรทา� ความ
อวยั วะเพศทุกครั้ง สะอาดอวัยวะเพศในลักษณะจากหน้าไปหลัง
สุขภาพอ่อนแอ เกิดโรคท่ีเก่ียวกับ
และเชด็ ใหแ้ หง้ ไมค่ วรเชด็ ยอ้ นกลบั เพราะจะนา� เชอื้ โรคจากทวารหนกั มาสชู่ อ่ งคลอด
อวัยวะเพศ)
หรอื ทางเดินปสั สาวะ
ep 3 ขัน้ ปฏิบัติ
แหลละงั สกราุปรปควฏาบิ มตั ริู้ ๔) สวมใสช่ ดุ ชัน้ ในทส่ี ะอาด แห้งสนิท และไม่รดั แน่นเกนิ ไป

๙. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกัน ๕) สังเกตความผิดปกติท่ีอาจเกิดขึ้นกับอวัยวะเพศ หากมีส่ิงผิดปกติ
ระดมความคิด แล้วเขียนแผนภาพ
ความคิดเกี่ยวกับความสำ�คัญของ ต้องรีบบอกพอ่ แม่ ผปู้ กครองใหพ้ าไปพบแพทย์
ระบบสืบพันธุ์และวิธีการดูแลรักษา
ระบบสืบพนั ธใ์ุ ห้ทำ�งานตามปกติ ๖) ในเพศหญงิ เม่ือมีประจา� เดอื น ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยทกุ ๒-๓ ชั่วโมง

และผา้ อนามัยที่ใช้แล้วควรห่อกระดาษหรือถงุ พลาสตกิ ให้มิดชดิ ก่อนทิ้งถังขยะ

๗) ระวังอย่าให้บริเวณอวัยวะเพศถกู กระทบกระแทก

วิธกี ารใส่ผ้าอนามยั ➙
๑. เลอื กกางเกงชัน้ ในท่กี ระชบั
๒. ลอกแถบกาวตรงกลางผ้าอนามัยออก
๓. วางผ้าอนามัยด้านท่ีมีกาวติดลงบนกางเกงช้ันใน
ถ้าเป็นผ้าอนามัยแบบมีปีก ให้ลอกแถบกาวท่ีปีก
ทัง้ ๒ ขา้ ง แล้วพบั โอบมาตดิ ดา้ นนอกของกางเกงช้นั ใน

10 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๖

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

นกั เรียนจะปฏิบตั ิตนอยา่ งไรเพ่อื ให้ระบบสบื พนั ธุท์ �ำ งานได้เปน็ ปกติ
๑ ท�ำ ความสะอาดอวัยวะเพศและเครื่องใช้ท่เี กี่ยวข้องอย่างถกู ตอ้ ง
๒ ถา้ อย่ใู นบริเวณจราจรคับคั่งใหใ้ ชผ้ า้ ปดิ จมกู
๓ หมั่นท�ำ กจิ กรรมที่ตอ้ งใช้กระบวนการคดิ
๔ ออกกำ�ลังกายอยา่ งหักโหม

(เฉลย ๑ เพราะท�ำ ให้มสี ขุ อนามัยทางเพศท่ีดี ไมเ่ กิดโรคหรอื ความเจ็บป่วย

ในระบบสบื พนั ธ์)ุ

สุดยอดคู่มือครู 10

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๒. ระบบไหลเวียนโลหติ St Step 1asean

ข้นั สังเกต
รวบรวมข้อมลู

ถา้ นักเรยี นมปี รมิ าณโลหิตนอ้ ยจะส่งผลตอ่ ร่างกายอย่างไร ๑๐. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ
๒.๑ ความสำาคัญของระบบไหลเวยี นโลหติ คำ�ถาม ดงั นี้

ระบบไหลเวียนโลหิต ท�าหน้าที่ในการล�าเลียงขนส่งน้�า สารอาหาร • เม่อื มีดบาดมอื นักเรยี นจะเหน็
แก๊สออกซิเจน และสารอ่ืน ๆ ไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เพื่อใช้ในกระบวนการ ส่ิงใดไหลออกมาจากบาดแผล
ทา� งานและการเจรญิ เติบโตของร่างกาย
(เลอื ด)
๒.๒ องคป์ ระกอบของระบบไหลเวยี นโลหิต
๑) หัวใจ ท�าหน้าท่ีในการสูบฉีดโลหิตไปเล้ียงส่วนต่าง ๆ ท่ัวร่างกาย • ส่ิงที่นักเรียนเห็นมีลักษณะ
อยา่ งไร
ภายในหัวใจแบ่งออกเปน็ ๔ หอ้ ง ได้แก่ ห้องบนขวา ห้องบนซ้าย หอ้ งลา่ งขวา และ
ห้องลา่ งซ้าย (ตัวอยา่ งคำ�ตอบ เป็นนํ้าสีแดงข้น ๆ)
๑๑. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล

เก่ียวกับระบบไหลเวียนโลหิต จาก
หนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้
ทหี่ ลากหลาย

ห้องบนขวา หอ้ งบนซ้าย ep 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์
ล้นิ หวั ใจคัน่ ระหว่าง
ลน้ิ หวั ใจคั่นระหวา่ ง ห้องบนซา้ ยกับหอ้ งล่างซา้ ย และสรปุ ความรู้
หอ้ งบนขวากับหอ้ งล่างขวา
ห้องลา่ งซ้าย ๑๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย แ ล ะ
หอ้ งล่างขวา แสดงความคิดเห็นเก่ียวกับระบบ

ไหลเวยี นโลหติ โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี

• ระบบไหลเวียนโลหิตมีหน้าที่
หัวใจ อยา่ งไร

(ระบบไหลเวยี นโลหติ ท�ำ หนา้ ทใ่ี นการล�ำ เลยี ง

ขนส่งนํ้า สารอาหาร แก๊สออกซิเจน

ความส�าคัญของระบบการท�างานภายในร่างกาย 11 และสารอน่ื ๆไปยงั สว่ นตา่ งๆของรา่ งกาย
เ พื่ อ ใ ช้ ใ น ก ร ะ บ ว น ก า ร ทำ � ง า น แ ล ะ

การเจริญเติบโตของร่างกาย)

• ระบบไหลเวยี นโลหติ มี

องค์ประกอบอะไรบ้าง

องคป์ ระกอบของ (หวั ใจ เลือด หลอดเลอื ด)
ระบบไหลเวียนโลหิต • หวั ใจท�ำ หน้าท่อี ยา่ งไร

(หัวใจทำ�หน้าที่สูบฉีดโลหิตไปเล้ียง

สว่ นต่าง ๆ ทั่วร่างกาย)

11 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์ ๒) โลหิตหรือเลือด มสี ว่ นประกอบ ดังนี้

และสรุปความรู้

๑๓. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง ๑. เม็ดเลือดแดง เป็นเม็ดเลือด ๒. เมด็ เลอื ดขาวมขี นาดใหญก่ วา่
ความคดิ เห็น โดยตอบค�ำ ถาม ดงั นี้ ท่ีมจี า� นวนมากท่ีสดุ มเี ฮโมโกลบิน เมด็ เลอื ดแดง ทา� หนา้ ทก่ี า� จดั เชอ้ื โรค
(Hemoglobin) ทที่ า� ใหเ้ ลอื ดมสี แี ดง
• เม็ดเลือดแดง มีหน้าที่สำ�คัญ มีหน้าท่ีรับแก๊สออกซิเจนจากปอด สรา้ งภมู ติ า้ นทานโรคใหร้ า่ งกาย
อย่างไร ไปเลี้ยงอวัยวะต่าง ๆ และน�า
แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์
(รบั แกส๊ ออกซเิ จนจากปอดไปเลยี้ งอวยั วะ กลบั ไปฟอกที่ปอด

ต่าง ๆ และนำ�แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์

กลับไปฟอกท่ปี อด)

• ถา้ รา่ งกายเจบ็ ปว่ ยจะมเี มด็ เลอื ด
ชนิดใดเพมิ่ ปริมาณมากขึน้

(เมด็ เลือดขาว) ๓. เกล็ดเลอื ด มีหน้าท่สี า� คญั ในการชว่ ยให้เลือดแขง็ ตวั หยดุ ไหลเมอ่ื เกิดบาดแผล
• ส่ิงใดในร่างกายที่ช่วยให้เลือด โดยจะรวมตวั กนั เปน็ กอ้ นแขง็ ปดิ บรเิ วณหลอดเลอื ดทถ่ี กู ตดั หรอื ฉกี ขาด ท�าใหเ้ ลอื ด
หยุดไหล
แขง็ ตัว หยดุ ไหลเม่ือเกิดบาดแผล

(เกล็ดเลอื ด)

เร�เหน็ ป�้ ยรับบรจิ �คเลอื ด เร�สงสัยว่�รบั บริจ�คเลือด เลอื ดทีร่ ับบรจิ �คจะถูกนำ�
ท่หี น้�โรงพย�บ�ลส่งเสริม แลว้ จะน�ำ เลอื ดไปทำ�อะไร ไปช่วยเหลอื ผ้ปู ว่ ยที่ตอ้ งก�รเลือด

สุขภ�พต�ำ บลดว้ ย เพ่ือใหห้ �ยจ�กก�รเจ็บปว่ ย

12 สุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๖

เสริมความรู้ ครูควรสอน

• เมด็ เลอื ดแดง มลี ักษณะกลม แบน ตรงกลางบุม๋ สรา้ งจากไขกระดูก
เม็ดเลอื ดแดงท่ีเกิดใหม่มีนวิ เคลียส แต่เมอ่ื โตเต็มทไ่ี มม่ นี วิ เคลยี ส
• เม็ดเลอื ดขาว มลี ักษณะกลม มนี วิ เคลียสตลอดชวี ติ

สุดยอดคู่มือครู 12

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๓) หลอดโลหติ หรอื หลอดเลอื ด มี ๓ ชนิด ดังน้ี ขนั้ คดิ วิเคราะห์
และสรุปความรู้

๑. หลอดเลือดแดง ๒. หลอดเลอื ดดำ� ๑๔. นักเรียนร่วมกันอ่านบัตรคำ�และ
เป็นหลอดเลือดที่น�าเลือดดี เป็นหลอดเลือดที่รับเลือดเสีย ข้อความบนกระดาน แล้วร่วมกัน
ออกจากหัวใจห้องล่างซ้าย จากหลอดเลือดฝอยที่มาจาก วิเคราะห์ จับคู่บัตรคำ�กับข้อความ
ส่งต่อไปยังหลอดเลือดฝอย ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายกลับ ให้สัมพนั ธ์กัน ดงั ตัวอย่าง
เพ่ือเล้ียงส่วนต่าง ๆ ของ เข้าสู่หัวใจห้องบนขวาเพื่อ
ร่างกาย ส่งไปฟอกที่ปอด บตั รคำ� ข้อความ

จุดประกายความรู้ ๓. หลอดเลอื ดฝอย เปน็ หัวใจ น�ำเลือดดีจากหัวใจ
หลอดเลือดท่ีมีขนาดเล็กมาก เม็ดเลอื ดแดง หอ้ งล่างซ้ายไปเลยี้ ง
มนุษย์มีหมู่เลือดกี่หมู่? เชอ่ื มตอ่ ระหวา่ งหลอดเลอื ดดา� หลอดเลอื ดแดง ร่างกาย
คำ�ตอบ หมู่เลือดของมนุษย์ กับหลอดเลือดแดง ท�าหน้าท่ี หลอดเลอื ดด�ำ
มีทั้งหมด ๔ หมู่ ได้แก่ หมู่โอ ล�าเลียงเลือดดีที่รับส่งต่อจาก มีขนาดเลก็ มาก
เอ บี และเอบี หลอดเลอื ดแดงไปยงั สว่ นตา่ ง ๆ คอยสง่ เลือดไปเล้ียง
ของร่างกาย และรับเลือดเสีย สว่ นตา่ ง ๆ ของร่างกาย
ที่ร่างกายไม่ต้องการกลับเข้าสู่
หลอดเลอื ดดา� มคี วามส�ำคญั ทีส่ ดุ ใน
ระบบไหลเวยี นโลหิต
หลอดเลอื ดแดงและหลอดเลอื ดดำ� จะแทรกในเนื้อเยื่อต่ำง ๆ ทว่ั ร่ำงกำย
รับเลอื ดเสยี ไปฟอก
๒.๓ การทำางานของระบบไหลเวยี นโลหิต ปอด
การไหลเวียนโลหิตของหวั ใจท้ัง ๔ ห้อง มดี งั นี้

หัวใจหอ้ งบนขวา หวั ใจหอ้ งบนซา้ ย ปอด หลอดเลอื ดฝอย มสี ่วนประกอบของ
รับเลอื ดเสยี จำกส่วนต่ำง ๆ รบั เลอื ดดีจำกปอด เฮโมโกลบิน
ของรำ่ งกำยจำกหลอดเลอื ดดำ� แลว้ ส่งต่อให้หัวใจ
แล้วสง่ ตอ่ ให้หวั ใจหอ้ งลำ่ งขวำ หอ้ งลำ่ งซ้ำย

หวั ใจหอ้ งล่างขวา หวั ใจห้องล่างซ้าย
รับเลอื ดเสยี จำกหวั ใจ รบั เลอื ดดีจำกหวั ใจ
ห้องบนซำ้ ยแล้วส่งไป
ห้องบนขวำแล้วสง่ เลี้ยงส่วนต่ำง ๆ
ไปฟอกท่ปี อด ของร่ำงกำย

อวยั วะสว่ นต่ำง ๆ กำรไหลเวยี นโลหิตของหวั ใจ
ของรำ่ งกำย
ความสา� คัญของระบบการท�างานภายในร่างกาย
13

13 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 3 ขัน้ ปฏบิ ัติ
St แหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มัตริู้

๒.๔ วธิ กี ารดแู ลรักษาระบบไหลเวียนโลหิตให้ทำางานตามปกต ิ
๑) ออกก�าลังกายสม่�าเสมอ โดยเลือกกิจกรรมที่เหมาะสมกับสภาพร่างกาย
๑๕. นักเรยี นแบ่งกลุม่ แตล่ ะกลุม่ ร่วมกนั และไม่ควรหักโหม เช่น การออกก�าลังกายแบบแอโรบิก (Aerobic) จะได้ปริมาณอากาศ
ระดมความคิดและเขียนแผนภาพ เข้าสปู่ อดมากข้ึน จึงท�าให้ระบบไหลเวียนโลหิตทา� งานได้อย่างมปี ระสิทธภิ าพ

ค ว า ม คิ ด เ ก่ี ย ว กั บ ค ว า ม สำ � คั ญ ๒) รับประทานอาหารท่ีมีประโยชน์ช่วยบ�ารุงเลือด เช่น ตับ เคร่ืองในสัตว์
ไขแ่ ดง ผกั ใบเขียวตา่ ง ๆ หลกี เลี่ยงอาหารทม่ี ีไขมนั สงู เพราะเสย่ี งต่อการเกดิ หลอดเลือดอดุ ตนั
ของระบบไหลเวียนโลหิตและวิธี ๓) ดม่ื น�า้ อย่างน้อยวนั ละ ๖-๘ แกว้ เพือ่ ใหเ้ ลือดไหลเวยี นในรา่ งกายได้ดี
การดูแลรักษาระบบไหลเวียนโลหิต ๔) ปฏบิ ัตติ นดว้ ยความไมป่ ระมาท เพอื่ ป้องกันอบุ ตั ิเหตทุ ที่ �าใหเ้ ลือดออก
ใหท้ �ำ งานตามปกติ ๕) พักผ่อนอย่างเพียงพอ ทา� จติ ใจใหร้ า่ เริงแจ่มใส

ระบบไหลเวียนโลหิตเปรียบเสมือนระบบขนส่งของร่างกาย ที่ล�าเลียงเลือด
และส่ิงที่เป็นประโยชน์ไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ท่ัวร่างกาย การดูแลรักษาระบบไหลเวียนโลหิต
ให้ทา� งานเป็นปกติ จะทา� ใหอ้ วยั วะส่วนอน่ื ๆ ของรา่ งกายท�างานได้ดดี ว้ ย

สนกุ กับคำาศัพท์ หวั ใจ
heart (ฮารท์ )

แหล่งรวมความรเู้ รือ่ งหัวใจ
http://www.thaiheartclinic.com

๓. ระบบหายใจ

ถ้าโลกของเราไมม่ ีแก๊สออกซิเจน จะเกิดผลอยา่ งไร
๓.๑ ความสาำ คัญของระบบหายใจ

ระบบหายใจ ท�าหน้าที่แลกเปล่ียนแก๊สเข้าและออกจากร่างกาย โดย
จะหายใจเข้าเพื่อรับแก๊สออกซิเจน และหายใจออกเพ่ือขับแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
ออกจากร่างกาย ท�าให้เราสามารถท�างานและท�ากิจกรรมประจ�าวันได้เป็นปกติ โดยเฉพาะ
การท�างานของสมอง หากสมองขาดแก๊สออกซิเจนเพียงไม่กี่นาที สมองจะตาย ไม่สามารถ
ส่งั การให้รา่ งกายทา� งานได้

14 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๖

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ข้อใดเปน็ การดแู ลรักษาระบบไหลเวยี นโลหติ ไดเ้ หมาะสม
๑ หลีกเล่ยี งอาหารทมี่ ไี ขมันมาก รบั ประทานอาหารที่มปี ระโยชน์
๒ หลกี เล่ยี งการอยใู่ นบรเิ วณทีม่ ีฝนุ่ ละอองมาก
๓ ท�ำ จิตใจใหร้ ่าเริงอย่เู สมอ
๔ เล่นอย่างระมดั ระวงั
(เฉลย ๑ เพราะไขมันจะไปอุดตันเส้นเลือดได้ และอาหารที่มีประโยชน์จะช่วยบำ�รุง
ระบบไหลเวยี นโลหิตให้ทำ�งานไดด้ )ี

สุดยอดคู่มือครู 14

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

๓.๒ องคป์ ระกอบของระบบหายใจ ep 1aseanSt St

ข้ันสังเกต
รวบรวมขอ้ มลู

๑) จมูก ท�าหน้าที่หายใจเข้าเพื่อน�าแก๊สออกซิเจนเข้าสู่ร่างกาย และหายใจออก ๑๖. ตวั แทนนกั เรยี นออกมาวาดภาพจมกู
เพ่ือน�าแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากร่างกาย ในจมูกจะมีขนจมูกและเยื่อเมือก ขนาดใหญ่บนกระดาน ๑ ภาพ และ
ท�าหนา้ ที่กรองและดักจบั ฝุ่นละออง มีเซลล์รบั กลนิ่ ทา� ให้เราไดก้ ล่ินตา่ ง ๆ รว่ มกนั สนทนา โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี

๒) หลอดลม เปน็ ทางผา่ นของ • ภาพบนกระดานคืออวัยวะใด
อากาศเข้าสู่ปอด และดักฝุ่นละออง
ไม่ใหเ้ ขา้ สู่ปอด (จมูก)
• นักเรียนมีจมูกไว้เพื่ออะไร
๓) ปอด ท�าหน้าท่ีแลกเปลี่ยน
แก๊สออกซิเจนกับแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (ตัวอย่างคำ�ตอบ หายใจ ดมกลนิ่ )
โดยถงุ ลมเลก็ ๆ มากมายท่อี ย่ภู ายในปอด • จมูกเก่ียวข้องกับระบบใดใน

องคป์ ระกอบของระบบหายใจ รา่ งกาย

๓.๓ การทำางานของระบบหายใจ (ระบบหายใจ)
๑๗. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
อากาศ หายใจเขา้ จมูก ผา่ นหลอดลม
ภายนอกรา่ งกาย เก่ียวกับระบบหายใจ จากหนังสือเรียน
หรอื แหลง่ การเรียนรู้ท่ีหลากหลาย
ปอด แลกเปลี่ยนแก๊ส
โดยถงุ ลมเกบ็ อากาศไว้ ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์
แกส๊ ออกซิเจนซมึ เขา้ กระแสเลอื ด
และสรปุ ความรู้
แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
ถูกขบั ออก ๑๘. นักเรียนจับคู่ จากน้ันร่วมกันพิจารณา
ภาพ แล้วอภิปรายองค์ประกอบ
ลักษณะของถุงลม ของระบบหายใจและการทำ�งานของ
ระบบหายใจ โดยตอบค�ำ ถาม ดงั น้ี
จมูก หายใจออก
ความส�าคญั ของระบบการท�างานภายในร่างกาย 15 • ระบบหายใจมีองค์ประกอบ
อะไรบ้าง

(จมูก หลอดลม และปอด)
• อวยั วะใดท�ำ หนา้ ที่หายใจ

(จมูก)
• อวัยวะใดเป็นทางผ่านของ

อากาศเขา้ สูป่ อด

(หลอดลม)
• อวัยวะใดทำ�หน้าที่แลกเปล่ียน

แกส๊
(ปอด)

15 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

St St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
อากาศจะผ่านเข้าทางรูจมูก เข้าสู่หลอดลม ข้ัวปอด แขนงข้ัวปอด และถุงลม
ep 2 ข้ันคิดวิเคราะห์ ตามล�าดับ อากาศในถุงลมจะแลกเปล่ียนแก๊สกับหลอดเลือดฝอยท่ีหุ้มอยู่รอบ ๆ โดย
แก๊สออกซิเจนจากถุงลม (หายใจเข้า) เข้าไปยังหลอดเลือดฝอยและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
และสรุปความรู้

๑๙. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและแสดง จะแพร่จากเสน้ เลอื ดฝอยเข้ามายังถงุ ลม ซง่ึ จะถูกขบั ออกทางหายใจออกต่อไป

ความคิดเห็นเก่ียวกับวิธีการดูแล

รกั ษาระบบหายใจใหท้ �ำ งานตามปกต ิ โรคทางเดนิ หายใจ
โดยตอบค�ำ ถาม ดงั นี้ http://www.siamhealth.net/index0/r_index.htm
• นักเรียนมีวิธีการดูแลรักษา
ระบบหายใจให้ทำ�งานตามปกติ ๓.๔ วธิ กี ารดแู ลรกั ษาระบบหายใจใหท้ าำ งานตามปกติ
อย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ อยู่ในบริเวณท่ีมี ๑) อยู่ในบริเวณทีม่ ี ๒) รักษาสุขภาพ
อากาศบริสุทธิ์ ออกกำ�ลังกายสม่ําเสมอ โดยรับประทานอาหาร ด่ืมน�า้
รักษาอุณหภูมิของร่างกายให้อบอุ่น อากาศบรสิ ทุ ธิ์ หลกี เลีย่ ง
อยู่เสมอ เมื่อเป็นหวัดควรสวมหน้ากาก พกั ผ่อนใหเ้ พยี งพอ และ
อนามัย) การอยู่ในบริเวณท่มี ฝี นุ่ ละออง ออกก�าลังกายแบบแอโรบิก
หรือใชผ้ ้าปดิ จมกู อย่างสมา�่ เสมอ อยา่ งน้อย
ep 3 ขน้ั ปฏบิ ัติ
แหลละงั สกราุปรปควฏาิบมัตริู้ เมื่ออยูใ่ นบริเวณท่ีมี สัปดาหล์ ะ ๒-๓ ครงั้
ครง้ั ละประมาณ
ฝุ่นควนั

๓) รักษาอุณหภมู ิ ๓๐ นาที

ของรา่ งกายให้อบอ่นุ อยูเ่ สมอ

เมอื่ อากาศเย็น

ต้องหม่ ผา้ หรือสวมเสอ้ื ผา้

๒๐. นกั เรียนแบง่ กลุ่ม แตล่ ะกลมุ่ ร่วมกัน ๕) ระมัดระวัง หนา ๆ
ระดมความคิดและเขียนแผนภาพ ไมใ่ ห้บริเวณหนา้ อก ๔) สวมหน้ากากอนามัย
ความคิดเกี่ยวกับความสำ�คัญของ ถกู กระทบกระแทก
ระบบหายใจ และวิธีการดูแลรักษา เม่ือตนเองเป็นหวัด
ระบบหายใจให้ท�ำ งานตามปกติ
เพื่อปอ้ งกันการแพร่กระจายของเช้ือโรค

และในกรณที ี่ผ้อู ื่นเปน็ หวดั

ควรสวมหน้ากากอนามยั
เพ่อื ปอ้ งกันการติดเช้อื โรค

16 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๖

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21

นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันสำ�รวจสภาพแวดล้อมในชุมชนว่า
บรเิ วณใดบา้ งทส่ี ง่ ผลกระทบตอ่ การท�ำ งานของระบบหายใจ แลว้ รว่ มกนั วเิ คราะห ์
ว่าจะช่วยกันปรับปรุงแก้ไขอยา่ งไร

สุดยอดคู่มือครู 16

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean St

การหายใจเป็นกระบวนการส�าคัญที่ ep 3 ข้นั ปฏบิ ตั ิ
ช่วยให้เรามีชีวิตและท�ากิจกรรมต่าง ๆ และสรุปความรู้
ได้ตามปกติ ดังนั้น จึงควรรู้จักป้องกันและ หลังการปฏิบัติ
หลีกเล่ียงสิ่งท่ีมีผลกระทบต่อระบบหายใจ
เพือ่ การมสี ุขภาพร่างกายทแ่ี ข็งแรง ๒๑. นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ๓ กลมุ่ แตล่ ะกลมุ่
เลือกระบบภายในร่างกายจากที่
ตน้ ไมช้ ว่ ยให้อากาศบริสุทธ์ิ กำ�หนด ๑ ระบบ ร่วมกันระบุ
ส่งผลดีต่อระบบหายใจ ค ว า ม สำ � คั ญ แ ล ะ เ ส น อ แ น ว ท า ง
การปฏิบัติตนเพ่ือดูแลรักษาระบบ
เราควรช่วยกันปลูกต้นไม้ เพราะต้นไม้ช่วยดูดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ภายในร่างกายดังกล่าวมาอย่างน้อย
ในบรรยากาศ ท�าให้อากาศบริสุทธ์ิ และส่งผลให้ระบบหายใจท�างานได้อย่าง ๒ วิธี อธิบายผลที่เกิดข้ึนลงใน
มีประสทิ ธภิ าพ แผนภาพความคดิ

ท�ำ ไมเวล�เร�ไปช�ยทะเล ไปเทย่ี วนำ�้ ตก กเ็ พร�ะบริเวณน้นั มีอ�ก�ศบริสทุ ธ์ิ ระบบภายในรา่ งกาย
หรือไปออกกำ�ลงั ก�ยในสวนส�ธ�รณะ ไมม่ แี กส๊ พษิ และมีต้นไม้
ระบบสบื พนั ธุ์ ระบบไหลเวียนโลหติ ระบบหายใจ
แล้วรู้สึกห�ยใจโล่งจงั เลย ทีด่ ูดแกส๊ ค�ร์บอนไดออกไซด์
และค�ยแกส๊ ออกซิเจนออกม� ตัวอย่างแผนภาพความคดิ

ใหเ้ ร�ได้ห�ยใจยงั ไงล่ะจะ๊

ระบบหายใจ

กจิ กรรมพัฒนาการอา่ น ความสำ�คัญของ การปฏิบัติตน
ระบบภายใน เพื่อดแู ลรักษา
นกั เรยี นอา่ นคา� ศัพท์และความหมายของค�าศพั ทต์ อ่ ไปนี้
ร่างกาย ๑. หลกี เลี่ยงการอยูใ่ นที่
คำาศัพท์ คาำ อา่ น ความหมาย ทีม่ ฝี นุ่ ละอองมาก
สร้างพลังงานและ ๒. อยูใ่ นบรเิ วณทม่ี ี
บริสุทธิ์ บอ-ร-ิ สุด แท้ ไมม่ ีอะไรเจอื ปน ชว่ ยในกระบวนการ อากาศบริสทุ ธิ์
เจริญเติบโต และ ๓. ออกกำ�ลงั กาย
ท�ำ ใหส้ ามารถด�ำ รง- สม่าํ เสมอ
ชีวติ อยไู่ ด้ ๔. ใช้ผา้ ปิดจมูกเมื่อต้อง
อย่ใู นทท่ี มี่ ีฝุน่ ควนั
เผ่าพันธุ์ เผา่ -พนั เชือ้ สาย

สมา่� เสมอ สะ-หม�่า-สะ-เหมอ เสมอเป็นปรกติ เสมอตามกา� หนด

ความส�าคญั ของระบบการท�างานภายในร่างกาย 17 ผลที่เกิดขนึ้
ท�ำ ใหร้ ะบบหายใจ
๒๒. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น ส รุ ป สิ่ ง ท่ี เ ข้ า ใ จ ทำ�งานได้ตามปกติ
เป็นความรู้ร่วมกนั ดงั นี้ สุขภาพรา่ งกายแข็งแรง
จิตใจร่าเริงแจ่มใส
• ระบบสืบพนั ธุ์ ระบบไหลเวียน-
โลหติ และระบบหายใจมคี วามส�ำ คญั 17 สุดยอดคู่มือครู
ต่อการดำ�รงชีวิตจึงต้องดูแลรักษา
อยา่ งถกู วธิ ี เพ่ือใหส้ ามารถท�ำ งานได้
ตามปกติและมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้
ร่างกายแขง็ แรง มีสุขภาพที่ดี

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St Step 4

ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ ผังสรุปสาระสาำ คัญ

๒๓. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ น�ำ เสนอแผนภาพ ระบบสบื พันธุ์ ความสำาคัญของ ระบบหายใจ
ค ว า ม คิ ด เ กี่ ย ว กั บ แ น ว ท า ง ก า ร ระบบการทาำ งาน
ป ฏิ บั ติ ต น เ พ่ื อ ดู แ ล รั ก ษ า ร ะ บ บ ภายในร่างกาย ความสำาคญั ของระบบหายใจ
ในร่างกาย พร้อมอธิบายผลทีเ่ กิดขน้ึ ร ะ บ บ ห า ย ใ จ ช่ ว ย น� า
หนา้ ช้ันเรียน ความสำาคัญของระบบสืบพันธ์ุ ระบบไหลเวยี นโลหิต
ร ะ บ บ สื บ พั น ธ์ุ ท� า ใ ห้ เ ร า มี แก๊สออกซิเจนเข้าสู่ร่างกาย
5ep ข้ันประเมนิ เพอื่ เพิม่ คณุ คา่ ความสำาคัญของระบบไหลเวียนโลหิต เพื่อใช้ในกระบวนการท�างาน
บริการสงั คม การเจรญิ เตบิ โตตามเพศอยา่ งปกติ ชว่ ยในการล�าเลยี งสารต่าง ๆ ทีม่ ี ต่าง ๆ และขบั แกส๊ คารบ์ อน-
และจิตสาธารณะ และช่วยดา� รงเผา่ พนั ธ์สุ ืบตอ่ ไป ไดออกไซด์ออกจากร่างกาย
ประโยชนไ์ ปยังสว่ นต่าง ๆ ของรา่ งกาย โดยการหายใจออก
๒๔. นักเรียนรวบรวมแผนภาพความคิด องคป์ ระกอบของระบบสืบพันธุ์ เพื่อใช้ในกระบวนการเจรญิ เติบโต
ข อ ง แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ไ ป จั ด ป้ า ย นิ เ ท ศ ระบบสืบพนั ธุ์เพศชาย องคป์ ระกอบของระบบหายใจ
เพื่อเผยแพร่ความรใู้ หแ้ ก่ผู้อ่นื มีหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพศ องค์ประกอบของระบบไหลเวยี นโลหติ ได้แก่ จมูก หลอดลม
ได้แก่ หัวใจ โลหิตหรือเลือด
๒๕. นักเรียนนำ�ความรู้ท่ีได้จากการเรียน ที่ท�าให้มีลักษณะทางเพศชัดเจน และปอด
เร่ือง ความสำ�คัญของระบบการ และผลิตเซลลส์ บื พันธ์ุ คือ ตวั อสจุ ิ และหลอดโลหติ หรือหลอดเลือด
ท�ำ งานภายในรา่ งกาย ไปแนะน�ำ ใหก้ บั การทำางานของระบบหายใจ
สมาชิกในครอบครัวหรือชุมชนที่ ระบบสืบพนั ธเ์ุ พศหญิง การทำางานของระบบไหลเวียนโลหติ จ มู ก ห า ย ใ จ เ ข้ า น� า
นกั เรยี นอาศยั อยู่ มีหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพศ หัวใจห้องบนขวาจะรับเลือด-
ท่ีท�าให้มีลักษณะทางเพศชัดเจน แก๊สออกซิเจนเข้าไปสู่ปอด
และผลติ เซลลส์ ืบพันธ์ุ คือ ไข่ เสียจากร่างกายส่งไปที่ห้องล่างขวา แล้วแลกเปล่ียนแก๊สท่ีถุงลม
แล้วส่งไปฟอกที่ปอด จากน้ันเลือดดี ปลอ่ ยแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์
การทำางานของระบบสบื พนั ธ์ุ จะไหลลงสู่หัวใจห้องบนซ้ายและ ผ่านจมูกหายใจออก
ตัวอสุจิจะเข้าผสมกับไข่ และ ล ง สู่ ห้ อ ง ล่ า ง ซ้ า ย เ พื่ อ ส่ ง ไ ป เ ลี้ ย ง
ส่วนต่าง ๆ ของรา่ งกาย วิธีการดูแลรักษาระบบหายใจ
ไข่ที่ผสมแลว้ (ตวั ออ่ น) จะไปฝงั ตัว ใหท้ ำางานตามปกติ
ทผ่ี นงั มดลกู เพศหญงิ ทา� ใหต้ งั้ ครรภ์ วิธีการดูแลรักษาระบบไหลเวียน-
โลหติ ให้ทำางานตามปกติ ท�าได้โดยการอยู่ในที่
วิธีการดูแลรักษาระบบสืบพันธุ์ อากาศบริสุทธิ์ หลีกเล่ียง
ให้ทาำ งานตามปกติ ท�าได้โดยการออกก�าลังกาย ควันพษิ ฝนุ่ ละออง
สม�่าเสมอ รับประทานอาหารท่ี ออกกา� ลงั กายสม�่าเสมอ
ท�าได้โดยการอาบน�้าท�าความ บ�ารงุ เลือด พักผอ่ นอย่างเพียงพอ
สะอาดอวัยวะเพศอย่างถูกต้อง
สวมใสช่ ดุ ชนั้ ในทส่ี ะอาด ไมร่ ดั แนน่
เกินไป เพศหญิงท่ีมีประจ�าเดือน
ควรเปลย่ี นผา้ อนามยั ทกุ ๒-๓ชว่ั โมง

18 สขุ ศกึ ษาและพลศกึ ษา ป.๖

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๓-๔ คน แต่ละกลุ่มร่วมกันออกแบบแผ่นพับ
เกย่ี วกบั วธิ กี ารดแู ลรกั ษาระบบตา่ ง ๆ ของรา่ งกายใหท้ �ำ งานตามปกติ แลว้ น�ำ ไป
เผยแพร่ให้นกั เรยี นในโรงเรยี นหรือคนในชมุ ชน

สุดยอดคู่มือครู 18

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

กจิ กรรมการเรียนรู้ พ ๑.๑ ป.๖/๑
พ ๑.๑ ป.๖/๒
๑. นกั เรยี นเลอื กวาดภาพระบบสบื พนั ธภุ์ ายในเพศตนเอง หรอื การแสดงการไหลเวยี น-
โลหิตภายในหัวใจท้ัง ๔ ห้อง พร้อมกับช้ีต�ำาแหน่งและเขียนชื่ออวัยวะให้ถูกต้อง
จากนนั้ รว่ มกนั คดั เลอื กภาพทที่ าำ� ไดส้ วยงามและถกู ตอ้ งทง้ั สองแบบมาตดิ ปา้ ยนเิ ทศ
ในชนั้ เรยี น

๒. นักเรียนแบ่งกลุ่ม อภิปราย และสรุปความส�ำาคัญของระบบสืบพันธ์ุท่ีมีผลต่อ
การเจริญเติบโตและพัฒนาการของร่างกาย และวิธีการดูแลรักษาระบบสืบพันธุ์ให้
ท�าำ งานตามปกติ จากน้ันออกมานำ�าเสนอหน้าชนั้ เรียน

๓. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความสาำ� คญั ของระบบไหลเวยี นโลหติ และเขยี นวธิ กี ารดแู ลรกั ษา
ระบบไหลเวียนโลหติ เป็นแผนภาพความคดิ

วธิ กี ารดแู ลรักษา
ระบบไหลเวียนโลหติ

๔. นกั เรยี นจบั คกู่ นั สนทนาเกยี่ วกบั ความสาำ� คญั ของระบบหายใจ จากนนั้ สรปุ ขอ้ มลู ทไี่ ด้ แนวคำ� ตอบ
ลงในสมุด
๑. สุขภาพโดยรวมของตนเองแข็งแรง
๕. นักเรียนอธบิ ายวิธกี ารดูแลรกั ษาระบบหายใจใหท้ �ำางานตามปกตแิ ละผลทีเ่ กิดขึน้ ๒. สถานที่ท่ีมีต้นไม้จำ�นวนมาก ทำ�ให้

คาำ ถามพฒั นากระบวนการคดิ อากาศบริสุทธ์ิ หายใจได้สะดวก มีผลดี
ต่อระบบหายใจมากกว่าสถานท่ีในเมือง
๑. นักเรยี นรู้สกึ อย่างไรต่อสุขภาพโดยรวมของตนเอง ที่มตี ้นไมจ้ �ำ นวนจำ�กัด
๒. นักเรียนคิดว่าความแตกต่างระหว่างการอยู่ในสถานท่ีที่มีต้นไม้เป็นจ�ำานวนมาก ๓. - ระบบสบื พนั ธุ์ : อาบน้ำ�ท�ำ ความสะอาด
อวัยวะเพศเปน็ ประจ�ำ
กบั สถานท่ใี นเมืองที่มีต้นไมจ้ าำ� นวนจำา� กัดส่งผลตอ่ ระบบหายใจอยา่ งไร - ระบบไหลเวียนโลหิต : ออกกำ�ลังกาย
๓. นักเรียนจะสร้างเสริมการทำ�างานของระบบสืบพันธ์ุ ระบบไหลเวียนโลหิต และ อย่างสมํ่าเสมอ รับประทานอาหารที่มี
ประโยชน์
ระบบหายใจของตนเองอย่างไรเพ่อื ให้สุขภาพแขง็ แรง - ระบบหายใจ : อยู่ในท่ีท่ีมีอากาศบริสุทธ์ิ
ไม่มีฝ่นุ ละออง
ความสา� คญั ของระบบการท�างานภายในร่างกาย 19

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

การดแู ลรักษาระบบตา่ ง ๆ ของรา่ งกายอยา่ งถกู ตอ้ งส่งผลต่อร่างกายอยา่ งไร
๑ รา่ งกายทรุดโทรม ๒ มบี ุคลกิ ภาพท่ดี ี
๓ มีรูปรา่ งหนา้ ตาสวยงาม ๔ สขุ ภาพรา่ งกายสมบรู ณแ์ ขง็ แรง
(เฉลย ๔ เพราะการดแู ลรักษาระบบตา่ ง ๆ ของร่างกายอยา่ งถูกตอ้ งจะทำ�ให้ระบบตา่ ง ๆ
ท�ำ งานได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ ส่งผลใหส้ ขุ ภาพรา่ งกายสมบูรณแ์ ขง็ แรง)

19 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรียนรู้ ห ่นวยการเรยี น
มาตรฐานการเรียนรู้ รทู้ ่ี
มาตรฐาน พ ๒.๑
เข้าใจและเห็นคุณค่าตนเอง ครอบครัว
เพศศกึ ษา และมที กั ษะในการดำ�เนนิ ชวี ติ

สมรรถนะสำ�คัญของผเู้ รียน การสร้างและรักษาสัมพันธภาพกบั ผูอ้ น่ื

๑. ความสามารถในการสือ่ สาร ตัวช้วี ัด
๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา • อธิบายความสา� คญั ของการสร้างและรกั ษาสมั พนั ธภาพกบั ผู้อ่ืน (พ ๒.๑ ป.๖/๑)
๔. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี ผังสาระการเรียนรู้

คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ การสรา้ งและรกั ษา
สัมพนั ธภาพกบั ผอู้ ืน่
มีจิตสาธารณะ
ตัวช้ีวัดที่ ๘.๑ ช่วยเหลือผู้อ่ืนด้วย ความสา� คญั ของการสรา้ ง ปัจจัยทชี่ ่วยให้การท�างานกลุม่
ความเต็มใจและพึงพอใจ โดยไม่หวัง และรกั ษาสัมพนั ธภาพ ประสบความสา� เร็จ
สง่ิ ตอบแทน
การสรา้ งและรักษาสมั พันธภาพ
กับสมาชกิ ในครอบครวั
การสร้างและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
กับเพื่อน
การสร้างและรกั ษาสมั พันธภาพ
กบั บุคคลอน่ื

สาระสำาคญั

การรู้จักสร้างและรักษาสัมพันธภาพที่ดีกับสมาชิกในครอบครัว เพ่ือน และบุคคลอื่นในสังคม จะท�าให้
ด�ารงชีวิตได้อย่างมีความสุข เป็นที่รักและช่ืนชมของบุคคลอ่ืน ในการท�างานกลุ่มให้ประสบความส�าเร็จนั้น
ต้องอาศัยความสามารถของสมาชิกในกลุ่ม การยอมรับในความคิดเห็นและความแตกต่างระหว่างบุคคล
การมีความรบั ผิดชอบ และปฏบิ ตั ติ ามบทบาทหนา้ ทข่ี องสมาชิกในกลมุ่

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

นักเรยี นแบ่งกลมุ่ แตล่ ะกลุ่มรว่ มกนั สนทนาสรปุ ความรเู้ กี่ยวกบั ปจั จยั
ท่ชี ่วยให้การทำ�งานกลมุ่ ประสบความส�ำ เรจ็ ในรูปแบบแผนภาพความคิด

สุดยอดคู่มือครู 20

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ประกายความคดิ ตัวชี้วัด

พ ๒.๑ ป.๖/๑St

ภาระงาน/ช้ินงาน
การแสดงบทบาทสมมุติ การสร้าง
และรกั ษาสัมพันธภาพกับครอบครวั
เพื่อน และบุคคลอนื่

ep 1 ขั้นสงั เกต

รวบรวมข้อมูล

ถ้าได้พบเพื่อนใหม่ ๆ นักเรียนจะทำาอย่างไร ๑. นักเรียนสังเกตภาพจุดประกาย
เพื่อให้เพื่อน ๆ เกิดความประทับใจในตัวเรา ความคิด แล้วร่วมกันสนทนาแสดง
ความคิดเหน็ โดยตอบค�ำ ถาม ดงั นี้
๑. ความสาำ คัญของการสรา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
• จากภาพ เปน็ การท�ำ กจิ กรรมอะไร
ถ้าครอบครวั ให้ความสุขโดยการใหเ้ งิน แต่ไม่ใหค้ วามอบอนุ่ กับลกู (โครงการคา่ ยวทิ ยาศาสตรส์ ญั จร ครง้ั ท่ี ๒๙)
หรอื คนในครอบครวั ครอบครวั นน้ั จะเป็นอยา่ งไร • นกั เรยี นเคยเขา้ รว่ มกจิ กรรมหรอื
มนุษย์ต้องด�ารงชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่น เริ่มต้ังแต่ที่บ้านของตนเอง ที่โรงเรียน
ท่ีท�างาน ดังน้ัน ทุกคนจึงควรมีน้�าใจไมตรีและเอ้ืออาทรต่อกัน การสร้างและรักษา เข้าค่ายกับเพ่ือนต่างโรงเรียนหรือไม่
สัมพันธภาพกับผู้อื่นจึงเป็นส่ิงส�าคัญที่จะท�าให้ทุกคนอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่าง อย่างไร
มคี วามสขุ (นกั เรยี นตอบตามประสบการณ์)
• การเข้าร่วมกิจกรรมหรือเข้าค่าย
การสรา้ งและรกั ษาสมั พันธภาพกับผอู้ ่ืน 21 กับเพ่ือนต่างโรงเรียนได้รับประโยชน์
อะไรอกี บา้ ง
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ได้ความรู้ ได้เพ่ือนใหม่
ได้เรยี นรูก้ ารใชช้ วี ิตรว่ มกบั ผอู้ ื่น)
การมีสมั พนั ธภาพทดี่ ีในครอบครัวสง่ ผลต่อสมาชิกในครอบครวั อยา่ งไร ๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
๑ เปน็ ทยี่ อมรับของคนในสังคม เกย่ี วกบั การสรา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
๒ มฐี านะการเงนิ ดขี น้ึ กับผู้อื่น จากหนังสือเรียนหรือ
๓ มีสขุ ภาพจิตดี แหล่งการเรียนรู้ทหี่ ลากหลาย
๔ ไมเ่ จ็บป่วย
(เฉลย ๓ เพราะการท่ีสมาชิกในครอบครัวมีความรกั และหว่ งใยกัน ทำ�ให้ทุกคน 21 สุดยอดคู่มือครู
มคี วามสุข มอี ารมณ์แจม่ ใส เบิกบาน)

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์
St และสรปุ ความรู้
๑.๑ การสรา้ งและรักษาสัมพันธภาพกบั สมาชิกในครอบครวั
ทำ�งานบ้าน
่ตางอคยู่รอบค ัรว ่ตางคน๓. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง ๑) มคี วามหว่ งใย ดแู ลเอาใจใส ่ชว่ ยเหลอื สมาชกิ ในครอบครวั
ความคิดเห็นเกี่ยวกับการสร้างและ พ่อ ๒) ใชเ้ วลาวา่ งทาำ กจิ กรรมหรอื พดู คยุ กบั สมาชกิ ในครอบครวั
รั ก ษ า สั ม พั น ธ ภ า พ ใ น ค ร อ บ ค รั ว
โดยตอบค�ำ ถาม ดังนี้ เป็นประจำา
แม่ ๓) ชว่ ยเหลอื งานในครอบครวั เทา่ ทจี่ ะทาำ ได ้ และทาำ หนา้ ทข่ี อง
• การสร้างสัมพันธภาพท่ีดีกับ
ครอบครวั ส่งผลอย่างไร ตนเองให้ดที สี่ ดุ
๔) พูดจาไพเราะอ่อนหวาน มีกิริยามารยาทสุภาพเรียบร้อย
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ตนเองรู้สึกภูมิใจ กบั ทกุ คน
๕) รจู้ ักยอมรับฟังความคิดเหน็ ของผูอ้ น่ื ไม่เอาแตใ่ จตนเอง
ครอบครัวอบอุ่น มีความสขุ ) ๖) มนี ้าำ ใจ รูจ้ กั การแบง่ ปันและเสียสละให้ผอู้ ่นื
• หากไม่สร้างสัมพันธภาพท่ีดีกับ ๗) ชว่ ยครอบครวั แก้ไขปญั หาท่เี กิดขน้ึ ในครอบครัว
๘) รูจ้ กั การให้อภัย ไม่ทะเลาะเบาะแวง้
ครอบครวั จะสง่ ผลอยา่ งไร ลูกชาย ๙) แสดงความรกั ต่อกันเป็นประจำาสม่าำ เสมอ
(ตัวอย่างคำ�ตอบ สมาชิกในครอบครัว ๑๐) ลกู ต้องเคารพและเชื่อฟังคำาสัง่ สอนของพ่อแม่
ลูกสาว และผู้ใหญใ่ นบ้าน
ไม่มคี วามสามคั คี เกดิ ความขัดแยง้ กนั )
๔. นกั เรยี นรว่ มกนั วเิ คราะหส์ าเหตทุ ท่ี �ำ ให้ การมสี มั พนั ธภาพทดี่ ตี อ่ กนั ของสมาชกิ ในครอบครวั จะทาำ ใหค้ รอบครวั
มีความอบอุ่น สมาชิกในครอบครัวรู้สึกมั่นคงและภาคภูมิใจในครอบครัวตนเอง
สมาชิกในครอบครัวมีสัมพันธภาพ สามารถพัฒนาและปรับปรุงตนเองให้ดำารงชีวิตในสังคมร่วมกับผู้อ่ืนได้อย่าง
ท่ีไม่ดี และเสนอแนวทางการแก้ไข
เป็นแผนภาพความคิด
ตวั อย่างแผนภาพความคดิ

พดู จาไมตไ่ พ่อเกรนัาะ สมาชกิ มีความสุข
ลเชกู ื่อไมฟเ่งัคพาอ่รพแม่ ในครอบครัว
สาเหตุ มสี ัมพันธภาพ การใช้เวลาทำากิจกรรมร่วมกับ
ลูกไมช่ ว่ ย สมาชกิ ใน ครอบครัวเป็นประจำา ทำาให้ครอบครัว
ทไี่ มด่ ี
มีความอบอุ่นนะคะ
แนวทางการสรา้ งสมั พนั ธภาพในครอบครัว

สมาชกิ ในครอบครัวพูดจาไพเราะออ่ นหวาน 22 สขุ ศึกษาและพลศกึ ษา ป.๖
ลกู ควรเคารพเชื่อฟังคำ�สง่ั สอนของพ่อแม่ ผู้ปกครอง
และชว่ ยเหลืองานบา้ นอยา่ งเต็มท่แี ละหากจิ กรรมทำ�
ร่วมกนั ในครอบครวั

๕. นกั เรยี นรว่ มกนั สรปุ ความรเู้ กยี่ วกบั วธิ ี ๖. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า สสกมัมาราพสชันรกิ ธ้าในภงแคาลพระอกรบับกั คษราัว
การสร้างและรักษาสัมพันธภาพกับ โ ด ย บ อ ก ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง ก า ร มี
สมาชิกในครอบครัวเป็นความคิด สัมพันธภาพที่ดีต่อกันของสมาชิกใน
รวบยอด ครอบครวั

สุดยอดคู่มือครู 22

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๑.๒ การสรา้ งและรักษาสมั พนั ธภาพกบั เพ่ือน ข้นั คดิ วิเคราะห์
และสรปุ ความรู้

พูดคุยกับเพ่ือนด้วยอารมณ์แจ่มใส มนี า้� ใจ เออ้ื เฟอ้ื เผอ่ื แผ่ ๗. นั ก เ รี ย น สั ง เ ก ต ภ า พ นั ก เ รี ย น
ใบหนา้ ย้ิมแย้ม ใชค้ �าพูดทส่ี ุภาพ และแบง่ ปันใหเ้ พือ่ น ทะเลาะววิ าทกนั แลว้ รว่ มกนั วิเคราะห์
ปฏิบตั ติ นกับเพอื่ น แ ล ะ แ ส ด ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น โ ด ย
อยา่ งเหมาะสม ใหค้ วามช่วยเหลือ ตอบค�ำ ถาม ดงั นี้
รู้จักเอาใจเขามาใส่ใจเรา เม่ือเพ่ือนเดือดร้อน
เมื่อเพ่ือนทา� พลาดควรพูด ไม่เลน่ กบั เพื่อนรุนแรง • เหตกุ ารณใ์ นภาพเกดิ จากสาเหตใุ ด
ใหก้ า� ลังใจ ไม่เยาะเย้ย ไมร่ งั แก ไม่แกลง้ (ตวั อยา่ งค�ำ ตอบการไมเ่ ขา้ ใจกนั การเถยี งกนั
ไมเ่ อาเปรยี บเพอ่ื น
มคี วามรบั ผดิ ชอบตอ่ หนา้ ท่ี และไม่ลอ้ เลยี น ทำ�ให้เกดิ การทะเลาะววิ าท)
ในการท�างานกล่มุ หรอื ขอโทษเมือ่ ตนเองทา� ผดิ • เหตุการณ์ในภาพเกิดผลต่อ
ท�ากิจกรรมร่วมกบั เพ่อื น ตอ่ เพ่ือน และรูจ้ ักใหอ้ ภยั
เมื่อเพอ่ื นทา� ผดิ พลาด สมั พนั ธภาพกบั เพ่ือนอย่างไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้ไม่มีสัมพันธภาพที่ดี
รจู้ กั ยอมรบั ฟงั ความคดิ เหน็ ของเพอ่ื น มีความจรงิ ใจ ไมโ่ กหก
ไมเ่ อาความคิดของตนเป็นหลกั หรือหลอกลวงเพื่อน ตอ่ กนั และอยู่รว่ มกันอยา่ งไมม่ คี วามสุข)
๘. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง
การสร้างและรักษาสัมพันธภาพที่ดีกับเพ่ือน เป็นสิ่งส�าคัญที่จะท�าให้
ความคิดเห็นเก่ียวกับการสร้างและ
เพอื่ น ๆ รัก อยากพดู คุยและเล่นดว้ ย ส่งผลใหใ้ ชช้ วี ิตร่วมกบั เพ่ือนไดอ้ ยา่ งมคี วามสุข รักษาสัมพันธภาพกับเพื่อน โดยตอบ
ค�ำ ถาม ดงั น้ี
เกิดความรกั และความสามัคคีในหมู่เพือ่ น เรามากอดคอกัน • การช่วยเพ่ือนถือของเป็นการ
ร้องเพลงสนุก ๆ นะจ๊ะ สร้างสัมพนั ธภาพกับเพ่ือนอยา่ งไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ เป็นการช่วยเหลือกัน มนี ำ้�ใจ
ตอ่ กนั และทำ�ให้ไมม่ คี วามเหน็ แก่ตัว)
๙. นักเรียนรว่ มกันยกตวั อย่าง ๑ ปญั หา
แ ล้ ว วิ เ ค ร า ะ ห์ ส า เ ห ตุ แ ล ะ อ ธิ บ า ย
แนวทางการแก้ปัญหาเป็นแผนภาพ
ความคดิ
ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด

การสร้างและรักษาสมั พนั ธภาพกบั ผ้อู น่ื 23 ไม่ชอบท�ำ งานกลมุ่ ปัญหา
ไมย่ อมชว่ ย
๑๐. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เก่ียวกับ สาเหตุ เพือ่ นท�ำ งาน
วิธีการสร้างและรักษาสัมพันธภาพ
กับเพ่ือนเปน็ ความคิดรวบยอด ทำ�งานร่วมกับ กลมุ่
ผู้อ่ืนไม่ได้
๑๑. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า
โดยตอบคำ�ถาม ดังนี้ แนวทางการแก้ปญั หา
- ฝกึ การท�ำ งานกลุ่ม
• ถ้ า นั ก เ รี ย น ส ร้ า ง แ ล ะ รั ก ษ า - ยอมรบั ความคิดเหน็
สัมพันธภาพที่ดีกับเพ่ือน จะทำ�ให้ ของผอู้ ื่น
เกดิ ผลอยา่ งไร
23 สุดยอดคู่มือครู
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้มีสัมพันธภาพท่ีดี
ต่อกนั เป็นท่ีรกั ของเพอ่ื น ๆ)

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขน้ั คดิ วิเคราะห์
St

และสรุปความรู้ ๑.๓ การสร้างและรักษาสมั พันธภาพกบั บคุ คลอื่น

๑๒. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง ในชีวิตประจ�าวันนอกจากสมาชิกในครอบครัวและเพ่ือนแล้ว เราต้อง
ความคิดเห็นเก่ียวกับการสร้างและ พบเจอกับบุคคลอื่นทั้งที่รู้จักและไม่รู้จัก การสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับบุคคลอ่ืน
รักษาสัมพันธภาพท่ีดีกับบุคคลอื่น จะทา� ใหไ้ ด้รับความรักและชนื่ ชม ซ่ึงสามารถปฏิบตั ไิ ด ้ ดงั นี้
โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี
๑) ยม้ิ แยม้ แจ่มใส ทักทายคนทร่ี ู้จกั ไมท่ �าหน้าบึ้งตงึ
• การสรา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
กับบุคคลอื่นมีความจำ�เป็นหรือไม่ ๒) ใชค้ า� พดู ท่ีสุภาพ อ่อนหวาน ไม่ใช้คา� หยาบคายหรือกา้ วร้าวกับผู้อน่ื
อย่างไร
๓) แสดงกิริยามารยาทท่สี ุภาพเรียบร้อย ให้ความเคารพผใู้ หญ่
(ตัวอย่างคำ�ตอบ มีความจำ�เป็น เพราะ หรอื ผ้ทู มี่ อี ายุมากกวา่ และรู้จกั เกรงใจ ใหเ้ กียรติผูอ้ ื่น

ท�ำ ให้อยูใ่ นสงั คมไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ )

• วิ ธี ก า ร ส ร้ า ง แ ล ะ รั ก ษ า

สั ม พั น ธ ภ า พ ที่ ดี กั บ บุ ค ค ล อื่ น ๔) ไม่เอาเปรยี บหรือเหน็ แกต่ วั กับผ้อู ่นื มนี ้�าใจ ชว่ ยเหลือผทู้ ่ีอ่อนแอกว่า
ท�ำ ไดอ้ ย่างไร ๕) มคี วามอดทนอดกลนั้ รู้จกั ระงบั ความโกรธ และให้อภยั ผู้อน่ื
(ตัวอยา่ งคำ�ตอบมีความเอ้อื เฟ้ือเผื่อแผ่

ไม่เอาเปรียบ แสดงกิริยาที่เรียบร้อย

ยม้ิ แยม้ แจม่ ใส และพดู จาไพเราะกบั ผอู้ น่ื ) ๖) รู้จักกลา่ วค�าว่า “ขอบคณุ ” “ขอบใจ” และ “ขอโทษ” กับผอู้ น่ื จนเปน็ นสิ ยั

สนกุ กับค�ำ ศพั ท์

activity (แอคทีฟ' วิที) กิจกรรม
home (โฮม) บ้าน

24 สุขศกึ ษาและพลศึกษา ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 24

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

สวัสดีครับลุงอิน ลุงจะไปธุระที่อำาเภอ ผมช่วยถือของครับ ขอบใจมากจ้ะ ขนั้ คิดวเิ คราะห์
จะไปไหนครับ หน่อยน่ะโอ๊ต คุณยาย น่ารักจริง ๆ และสรุปความรู้

๑๓. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เก่ียวกับ
วิธีการสร้างและรักษาสัมพันธภาพ

กับบคุ คลอน่ื เปน็ ความคิดรวบยอด
๑๔. นักเรียนคิดประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า

โดยบอกประโยชนข์ องการสรา้ งและ
รกั ษาสัมพนั ธภาพกับบคุ คลอนื่


การกลา่ วคา� ทักทายดว้ ยถอ้ ยคา� การมีน้า� ใจชว่ ยผสู้ งู อายุ
ท่ีสภุ าพ ดูน่าช่ืนชม ทา� ใหไ้ ด้รบั ค�าชื่นชม

ขอบใจมากนะหนู ไม่เป็นไรครับ น้าไปตลาด
เปน็ เดก็ ดมี นี ำา้ ใจจรงิ ๆ คุณลุงจะได้ข้ามถนน เลยซื้อมาฝากจ้ะ

อย่างปลอดภัย ขอบพระคุณค่ะ
หนูจะนำาไปแบ่งให้น้องด้วย

การชว่ ยเหลือผ้อู ื่น เมอื่ ผใู้ หญ่ใหส้ งิ่ ของต้องกลา่ วค�าขอบคุณ
ท�าใหไ้ ดร้ ับไมตรที ีด่ ตี อบกลบั มา เพอื่ แสดงถึงการมีมารยาททดี่ ี

การรู้จักสร้างและรักษาสัมพันธภาพกับบุคคลอ่ืน จะทำาให้ได้รับไมตรีจิตที่ดี
เปน็ ท่ีรักและช่นื ชมของผอู้ ่ืน

การสรา้ งและรักษาสมั พันธภาพกับผอู้ ่ืน 25

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ขอ้ ใดเปน็ ผลของการร้จู กั สรา้ งและรักษาสัมพนั ธภาพกับผูอ้ ื่น
๑ อยรู่ ว่ มกับผ้อู นื่ ในสังคมอย่างมคี วามสขุ
๒ ได้รับรางวลั เรียนดขี องโรงเรียน
๓ ร่างกายเจริญเตบิ โตสมวยั
๔ มชี อ่ื เสยี งเปน็ ที่ร้จู กั
(เฉลย ๑ เพราะการอยู่ในสังคมจะต้องใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่น ถ้ามีสัมพันธภาพท่ีดี
ไม่มคี วามขัดแยง้ ระหวา่ งกนั ก็จะอยูร่ ่วมกันอยา่ งมีความสขุ )

25 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

St St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์ ๒. ปัจจัยท่ชี ่วยให้การทำางานกลมุ่ ประสบความสาำ เรจ็

และสรปุ ความรู้

๑๕. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และ นกั เรยี นจะมีวธิ กี ารใดเพือ่ ใหผ้ อู้ ื่นยอมรบั ความสามารถของนักเรยี น
แสดงความคิดเห็นเก่ียวกับปัจจัย การเรียนหรือการท�างานเป็นกลุ่มจะต้องปฏิบัติงานร่วมกันหลายคน
ท่ีช่วยให้การทำ�งานกลุ่มประสบ- การเป็นผู้มีสัมพันธภาพท่ีดีจะเป็นพ้ืนฐานของการท�างานร่วมกับผู้อื่นได ้ เพื่อให้งาน
ความสำ�เรจ็ โดยตอบคำ�ถาม ดงั น้ี ประสบความส�าเรจ็ น้นั จ�าเปน็ ตอ้ งอาศัยหลายปจั จัย ดังนี้

• ปัจจัยใดที่ช่วยให้การทำ�งาน ๑. ความสามารถส่วนบคุ คล ๒. การยอมรบั ความคดิ เห็นและความแตกตา่ ง
กลุ่มประสบความส�ำ เร็จ ทกุ คนมคี วามสามารถในแตล่ ะดา้ น ระหว่างบคุ คล
แตกต่างกันไป การท่ีกลุ่มมีบุคคล
(ตัวอย่างคำ�ตอบ ความรับผิดชอบ ท่ีมีความสามารถในหลาย ๆ ด้านก็จะ สมาชกิ ในกลมุ่ ตอ้ งรว่ มกนั แสดงความคดิ เหน็
ท�าให้งานประสบความส�าเร็จ รวดเร็ว ในขั้นตอนการท�างาน และร่วมกันหาข้อตกลง
การยอมรับความคดิ เห็นของผ้อู นื่ ) ตามหลักประชาธิปไตย ไม่ยึดความคิดเห็นของ
และมีประสทิ ธภิ าพ คนใดคนหนึ่งเป็นใหญ่ ยอมรับความแตกต่าง
• ถ้านักเรียนทำ�ตามวิธีข้างต้น ในความสามารถของบคุ คล ไมด่ ถู กู หรอื ปดิ กนั้ ความคดิ
จ ะ ส่ ง ผ ล ใ ห้ ก า ร ทำ � ง า น ก ลุ่ ม เ ป็ น ของผู้อื่น ให้โอกาสทุกคนได้แสดงความคิด
อย่างไร และมีสว่ นร่วมในการท�างานอยา่ งเทา่ เทยี มกัน

(ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้งานเสร็จเร็ว ๓. การสร้างสัมพันธภาพท่ดี ี
ระหว่างสมาชิกในกลมุ่
และงานมปี ระสิทธิภาพ)
๑๖. นักเรียนร่วมกันสรุปความรู้เก่ียวกับ การท�างานกลุ่มจะส�าเร็จได้ต้องเร่ิมจาก
สมาชิกทุกคนมีการสร้างสัมพันธภาพท่ีดีต่อกัน
ปั จ จั ย ที่ ช่ ว ย ใ ห้ ก า ร ทำ � ง า น ก ลุ่ ม ซ่ึงเป็นปัจจัยส�าคัญท่ีท�าให้การท�างานกลุ่ม

ประสบความสำ�เร็จเป็นความคิด ประสบความส�าเร็จไปไดด้ ว้ ยดี

รวบยอด

ep 3 ข้นั ปฏบิ ัติ ๕. บทบาทหนา้ ทข่ี องสมาชกิ ในกลมุ่ ๔. ความรบั ผดิ ชอบ
แหลละงั สกราปุรปควฏาบิ มตั ริู้ การท�างานกลุ่มควรแบ่งหน้าที่ สมาชิกในกลุ่มต้องมีความรับผิดชอบ
ความรับผิดชอบให้สมาชิกอย่างเท่าเทียม ต่องานของกลุ่ม ปฏิบัติหน้าท่ีที่ตนได้รับ
๑๗. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๓ กลุ่ม ตัวแทน โดยดูจากความถนัดของแต่ละบุคคล มอบหมายอย่างเต็มความสามารถ ไม่ละเลย
นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาจับสลาก และต้องมีความสามัคคีช่วยเหลือกัน หน้าที่ และหากงานในหน้าท่ีของตนเสร็จ
เลอื กแสดงบทบาทสมมตุ ิ ดังนี้ หากงานของสมาชิกคนใดมีปัญหาต้อง เรียบร้อยแล้ว ควรช่วยเหลือเพ่ือนคนอ่ืน
ชว่ ยกนั หาทางแกไ้ ข เพอ่ื ใหง้ านกลมุ่ สา� เรจ็ ทนั เวลาและมปี ระสทิ ธภิ าพ
• กลุ่มท่ี ๑ การสร้างและรักษา 26 สขุ ศึกษาและพลศึกษา ป.๖
สมั พันธภาพกับสมาชกิ ในครอบครัว
จากน้ันแต่ละกลุ่มร่วมกันคิดและ
• กลุ่มที่ ๒ การสร้างและรักษา ฝึกซ้อมการแสดงบทบาทสมมุติ
สัมพนั ธภาพกับเพอ่ื น ตามหัวข้อท่ีจับสลากได้ และออกมา
แสดงบทบาทสมมุตทิ ีละกลุม่
• กลุ่มท่ี ๓ การสร้างและรักษา
สมั พันธภาพกับบคุ คลอื่น


สุดยอดคู่มือครู 26

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St St ขัน้ ปฏิบัติ
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบตั ิ
ถ้าสมาชิกในกลุ่มมีสัมพันธภาพที่ดีต่อกัน มีความร่วมแรงร่วมใจกัน รู้จัก
รับผิดชอบในหน้าท่ี และมีความสามัคคีกันท�างาน จะท�าให้การท�างานกลุ่ม ๑๘. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจ
ประสบความส�าเร็จและมปี ระสิทธิภาพ เป็นความรู้รว่ มกัน ดังนี้

ทักษะการสรา้ งสัมพนั ธภาพทีด่ ีกบั ผอู้ ่ืน • การสรา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพ
http://www.novabizz.com/NovaAce/Relationship/still.htm กับผู้อ่ืนเป็นส่ิงสำ�คัญท่ีจะทำ�ให้
สามารถดำ�รงชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อ่ืน

พรหมวิหาร ๔ ได้อย่างมคี วามสขุ
หลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนาเพอื่ การอยรู่ ว่ มกนั ในสงั คมอยา่ งสนั ตสิ ขุ
ม ี ๔ ประการ ดงั นี้ ep 4
๑. เมตตา คอื ความรักใคร ่ มีนา�้ ใจ ปรารถนาให้ผ้อู น่ื มีความสุข
๒. กรณุ า คอื ความสงสารอยากชว่ ยผูอ้ ืน่ ให้พน้ จากความทุกข์ ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ
๓. มุทติ า คือ ความร้สู กึ ยินด ี เมอ่ื เหน็ ผ้อู นื่ ได้ดี
๔. อุเบกขา คือ ความเปน็ กลาง ไมล่ า� เอยี งไปขา้ งใดข้างหนงึ่ ๑๙. นักเรียนร่วมกันเสนอแนะเพ่ิมเติม
เกี่ยวกับการแสดงบทบาทสมมุติ
กิจกรรมพฒั น�ก�รอ�่ น ของกลุ่มเพ่ือน เพ่ือขยายความรู้
ให้มากย่ิงข้นึ

นักเรียนอ่านคา� ศพั ท์และความหมายของคา� ศัพทต์ อ่ ไปน้ี

คาำ ศัพท์ คาำ อา่ น ความหมาย
ปัจจยั
สภุ าพ ปัด-ไจ เหตอุ นั เปน็ ทางใหเ้ กิดผล หนทาง
สุ-พาบ เรียบร้อย อ่อนโยน

อาทร อา-ทอน ความเอือ้ เฟือ้ ความเอาใจใส ่
ความหว่ งใย

การสร้างและรักษาสัมพันธภาพกบั ผูอ้ ่นื 27

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ขอ้ ใดมคี วามสำ�คญั ตอ่ การท�ำ งานกลุม่ ใหป้ ระสบความส�ำ เรจ็ มากทส่ี ดุ
๑ ความเอ้อื เฟ้อื เผอ่ื แผ่
๒ ความรับผิดชอบ
๓ ความกล้าหาญ
๔ ความอดทน
(เฉลย ๒ เพราะการที่สมาชกิ ในกลมุ่ มคี วามรับผิดชอบตอ่ หนา้ ท่ีท่ไี ด้รบั มอบหมาย
ท�ำ งานในส่วนของตนเองไดส้ ำ�เร็จ จะสง่ ผลใหก้ ารทำ�งานกล่มุ ประสบความสำ�เร็จดว้ ย)

27 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St5ep ข้นั ประเมนิ เพือ่ เพิ่มคณุ ค่า
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ ผงั สรปุ สาระสำาคญั

๒๐. นั ก เ รี ย น นำ � ค ว า ม รู้ ท่ี ไ ด้ จ า ก การสร้างและรักษา
การเรยี นเกี่ยวกบั การสร้างและรกั ษา สมั พันธภาพกับผู้อืน่
สมั พนั ธภาพกบั ผอู้ นื่ ไปแนะน�ำ ใหก้ บั
ส ม า ชิ ก ใ น ค ร อ บ ค รั ว ห รื อ ชุ ม ช น ความสำาคัญของการสร้าง ปัจจัยท่ชี ่วยให้การทำางานกลุม่
ท่ีนกั เรยี นอาศยั อยู่ เพื่อเปน็ แนวทาง และรักษาสมั พนั ธภาพ ประสบความสำาเร็จ
ในการดำ�เนินชีวิตใหม้ ีความสุข
การสร้างและรักษาสัมพันธภาพกับสมาชิก ความสามารถส่วนบคุ คล
ในครอบครัว แต่ละคนมีความสามารถในด้านต่าง ๆ
การแสดงความรัก ความห่วงใยต่อกัน แตกต่างกันไป การมีบุคคลที่มีความสามารถใน
การท�ากิจกรรมร่วมกันของสมาชิกในครอบครัว หลาย ๆ ด้านมาอยู่ในกลุ่มจะท�าให้ได้งานที่มี
เป็นประจ�า ใช้ค�าพูดที่ไพเราะอ่อนหวาน รู้จัก ประสทิ ธิภาพ
ช่วยเหลืองานในครอบครัว มีความสามัคคี
ไม่ทะเลาะกัน และให้อภัยกัน ท�าให้ทุกคนอยู่ใน การยอมรับความคิดเห็นและความแตกตา่ ง
ครอบครัวทีอ่ บอุ่น ระหว่างบุคคล
สมาชิกในกลุ่มทุกคนมีสิทธิแสดงความ
การสรา้ งและรกั ษาสมั พนั ธภาพกบั เพอ่ื น คิดเห็นในการวางแผนการท�างาน และต้อง
การแสดงความมีน�้าใจ รู้จักแบ่งปัน และ ยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อ่ืน ไม่ปิดกั้น
ช่วยเหลือเพ่ือน ไม่เล่นกับเพ่ือนรุนแรง ไม่รังแก ความคิดของผอู้ นื่
เพื่อน ใช้ค�าพูดที่สุภาพต่อกัน ช่วยเหลืองานกลุ่ม
ยอมรับฟังความคิดเห็นของเพ่ือน ไม่เอาแต่ใจ บทบาทหนา้ ทขี่ องสมาชิกในกลมุ่
ตนเอง และรู้จักการให้อภัยกัน จะท�าให้เป็นที่รัก สมาชิกในกลุ่มต้องมีส่วนร่วมในการท�างาน
ของเพื่อน ๆ เทา่ เทยี มกนั มคี วามสามคั ค ีและรจู้ กั ชว่ ยเหลอื งาน
ในส่วนของคนอืน่ เพอ่ื ใหง้ านกลมุ่ สา� เรจ็
การสร้างและรักษาสัมพันธภาพกับบุคคลอื่น
การย้ิมแย้มแจ่มใสเม่ือพูดคุยกับผู้อ่ืน ความรับผดิ ชอบ
แสดงกิริยามารยาทที่สุภาพเรียบร้อย ให้ความ สมาชิกในกลุ่มต้องมีความรับผิดชอบต่อ
เคารพผู้ใหญ่ ช่วยเหลือผู้ท่ีอ่อนแอกว่า จะท�าให้ หน้าที่ท่ีตนเองได้รับมอบหมาย ไม่ละเลยหน้าที่
เปน็ ทีร่ กั และชน่ื ชมของผูอ้ ่นื และมีความรับผิดชอบต่องานของกลุ่ม โดย
ช่วยเหลืองานในส่วนของเพ่ือนท่ีท�าไม่ส�าเร็จด้วย
เพอื่ ใหง้ านเสรจ็ ทันเวลาและมีคุณภาพ

28 สขุ ศกึ ษาและพลศึกษา ป.๖

สุดยอดคู่มือครู 28

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวช้ีวัด

กิจกรรมก�รเรยี นรู้ พ ๒.๑ ป.๖/๑

๑. นักเรียนแบ่งกลุ่มคิดการแสดงบทบาทสมมุติ การสร้างสัมพันธภาพกับสมาชิกใน
ครอบครัว แตล่ ะกลมุ่ ฝึกซ้อมและออกมาแสดงหนา้ ช้ันเรยี นทลี ะกลุ่ม
๒. นักเรียนเขียนเหตุการณ์การสร้างสัมพันธภาพกับบุคคลอ่ืนท่ีตนเองเคยปฏิบัติมา
คนละ ๑ เรื่อง แลว้ ออกมาอา่ นใหเ้ พ่ือนฟงั หน้าชั้นเรยี น
๓. นักเรยี นช่วยกันบอกคณุ สมบตั ขิ องเพื่อนทต่ี ้องการทา� งานกลมุ่ ด้วย โดยสรปุ ขอ้ มูล
เป็นแผนภาพความคดิ

มคี วามรบั ผิดชอบ

คุณสมบัตขิ องเพือ่ น
ที่ตอ้ งการ

ทาำ งานกลุ่มด้วย

๔. นักเรียนเขียนคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ที่สามารถน�ามา แนวคำ� ตอบ
ใชใ้ นการทา� งานกลุ่มให้ประสบความสา� เรจ็ แลว้ ออกมานา� เสนอหน้าชัน้ เรยี น
๑. รูส้ กึ มคี วามสขุ
ค�ำ ถ�มพฒั น�กระบวนก�รคดิ ๒. มคี วามสมั พนั ธก์ นั เพราะการสรา้ งและรกั ษา

๑. นกั เรียนรู้สึกอย่างไรเมอื่ ตนเองไดส้ ร้างสมั พนั ธภาพทด่ี กี ับผูอ้ ื่น สัมพันธภาพกับผู้อื่น ทำ�ให้การทำ�งานกลุ่ม
๒. นักเรียนคิดว่าการสร้างและรักษาสัมพันธภาพกับปัจจัยท่ีช่วยให้การท�างานกลุ่ม ประสบความสำ�เร็จ
ประสบความสา� เรจ็ มคี วามสัมพนั ธ์หรือสอดคลอ้ งกนั อย่างไร ๓. ย้ิมแย้มแจ่มใส และพูดกับเพื่อนด้วย
๓. ถา้ ตอ้ งการเป็นทีร่ กั ของเพื่อน นกั เรียนควรปฏิบัตติ นกับเพือ่ นอยา่ งไร ถอ้ ยคำ�ไพเราะ
๔. ถา้ มีนักเรยี นย้ายเขา้ มาเรียนใหม ่ นกั เรยี นจะมวี ธิ สี รา้ งสัมพันธภาพที่ดอี ย่างไร ๔. พูดคุย ทักทาย ชวนไปรับประทานอาหาร
๕. หากในกลมุ่ มคี วามคดิ เหน็ ไม่ตรงกันจนเกดิ ผลกระทบในการท�างาน กลางวนั
นกั เรยี นจะมีวธิ ีแก้ปญั หาอย่างไร ๕. ใช้หลกั ประชาธปิ ไตย ยึดเสยี งส่วนใหญ่

การสรา้ งและรกั ษาสมั พันธภาพกบั ผู้อ่ืน 29

29 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เป้าหมายการเรยี นรู้ ห ่นวยการเรยี น
มาตรฐานการเรยี นรู้ รทู้ ่ี
มาตรฐาน พ ๒.๑
เข้าใจและเห็นคุณค่าตนเอง ครอบครัว
เพศศึกษา และมที ักษะในการดำ�เนนิ ชวี ติ

สมรรถนะส�ำ คัญของผู้เรียน พฤติกรรมทางเพศของวัยรุ่น
๑. ความสามารถในการส่อื สาร
๒. ความสามารถในการคดิ ตวั ชี้วดั
๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา
๔. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวติ • วิเคราะหพ์ ฤติกรรมเส่ยี งทอ่ี าจนา� ไปส่กู ารมีเพศสมั พนั ธ์ การตดิ เชอื้ เอดส์
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี และการต้งั ครรภ์กอ่ นวัยอันควร (พ ๒.๑ ป.๖/๒)

คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ ผังสาระการเรียนรู้

รกั ความเปน็ ไทย พฤตกิ รรมเสยี่ งทอี่ าจน�าไปสู่
ตวั ชวี้ ดั ที่๗.๑ภาคภมู ใิ จในขนบธรรมเนยี ม- การมีเพศสัมพันธ์
ประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรมไทย และ
มีความกตญั ญกู ตเวที พฤติกรรมทางเพศ ปญั หาท่ีเกิดจาก
ของวัยรุน่ การมีเพศสัมพนั ธ์

การป้องกันพฤตกิ รรมเสย่ี ง โดยไมป่ อ้ งกัน
ทอ่ี าจนา� ไปสู่การมเี พศสมั พนั ธ์
การตั้งครรภ์ โรคติดตอ่ ทาง
ไม่พร้อม เพศสมั พนั ธ์ และโรคเอดส์
การยุติการต้งั ครรภ์

สาระสาำ คญั

การปฏบิ ตั ติ นทเี่ สย่ี งและไมเ่ หมาะสม อาจน�าไปสกู่ ารมเี พศสมั พนั ธโ์ ดยไมป่ อ้ งกนั และน�ามาซงึ่ โรคตดิ ตอ่
ทางเพศสมั พันธ์ โรคเอดส์ การต้งั ครรภไ์ ม่พร้อม และการยตุ ิการตัง้ ครรภ์

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21

นักเรยี นแบง่ กล่มุ แต่ละกลมุ่ รว่ มกันคิดสถานการณ์เสยี่ งทีอ่ าจนำ�ไปสกู่ ารมี
เพศสมั พนั ธ์ แล้วออกมาแสดงหนา้ ชนั้ เรยี นทีละกลุม่

สุดยอดคู่มือครู 30

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ประกายความคดิ ตัวชวี้ ัด

พ ๒.๑ ป.๖/๒

ภาระงาน/ช้ินงาน
แผนภาพความคิด สาเหตุ ผลที่เกิดข้ึน
และแนวทางป้องกันการมีเพศสัมพันธ์
การติดเช้ือเอชไอวี และการตั้งครรภ์
ไม่พรอ้ ม

Step 1 ข้นั สังเกต

รวบรวมขอ้ มลู

ถ้านักเรียนเป็นเด็กในภาพ ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ
จะตอบปฏิเสธคนแปลกหน้า ค�ำ ถาม ดงั นี้

ที่มาชักชวนอย่างไร • ส่ือหรือเทคโนโลยีสมัยใหม่
อะไรบ้างถ้าหากใช้ไม่ถูกต้องหรือ
๑. พฤติกรรมเสยี่ งที่อาจนำาไปสู่การมเี พศสัมพันธ์ ไม่เหมาะสมจะนำ�ไปสู่อันตรายในเร่ือง
เพศได้
ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี และสภาพสังคมที่เปล่ียนแปลงไป ท�าให้
วัยรุ่นมีพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจน�าไปสู่การมีเพศสัมพันธ์ และมีแนวโน้มของการ (ตัวอย่างคำ�ตอบ โทรศัพท์เคลื่อนท่ี
มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันมากขึ้น ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาสังคมตามมา เช่น
การต้ังครรภ์ไม่พร้อม การยุติการต้ังครรภ์ การเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ อินเทอร์เน็ต หากใช้ติดต่อกับบุคคลที่เรา
การติดเช้ือเอชไอวี โดยสาเหตทุ ีท่ า� ใหเ้ กดิ ปัญหาดังกล่าวมดี งั นี้
ไม่สนิทหรือเพิ่งรู้จัก อาจมีการนัดพบกัน
พฤติกรรมทางเพศของวยั รุ่น 31
ซ่งึ จะนำ�ไปสู่อนั ตรายทางเพศได)้
๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล

เก่ยี วกบั หัวข้อ ดงั นี้
• พฤติกรรมเส่ียงที่อาจนำ�ไปสู่

การมเี พศสมั พนั ธ์
• ปั ญ ห า ที่ เ กิ ด จ า ก ก า ร มี

เพศสมั พนั ธโ์ ดยไมป่ ้องกัน
• การป้องกันพฤติกรรมเส่ียง

ทอ่ี าจน�ำ ไปสูก่ ารมเี พศสมั พนั ธ์
จากหนังสือเรียนหรือแหล่งการเรียนรู้

ที่หลากหลาย

31 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์
St
และสรุปความรู้
พฤตกิ รรมเสี่ยงที่อาจนา� ไปสูก่ ารมีเพศสมั พนั ธ์

๓. นักเรียนพจิ ารณาสถานการณ์เก่ียวกบั ๑. มกี ารสัมผสั แตะตอ้ งร่างกายกัน และ ๒. การไปเทย่ี วกลางคนื ซงึ่ อาจมกี าร
พฤติกรรมเส่ียงที่อาจนำ�ไปสู่การมี น�าไปส่กู ารมีเพศสมั พนั ธ์โดยไม่ปอ้ งกัน ด่ืมเครื่องดื่มท่ีมีแอลกอฮอล์ ท�าให้
เพศสมั พนั ธ์ ดงั น้ี ขาดสตแิ ละการยับย้ังชั่งใจ
๓. การไปในที่เปลี่ยวหรือสถานท่รี กร้าง
เด็กหญิงชาลิสาเรียนอยู่ช้ันประถมศึกษา เพยี งล�าพังโดยไม่ระวังตวั 04๔. การเล่นอินเทอร์เน็ต เล่นเกม-
ปีที่ ๖ เป็นคนท่ีชอบพูดคุยติดต่อทาง
อินเทอร์เน็ตมาก เพราะคิดว่าจะทำ�ให้มี 05๕. การดูสอ่ื ต่าง ๆ ที่กระต้นุ ความร้สู ึก ออนไลน์ การม่ัวสมุ ในร้านอนิ เทอร์เน็ต
เพอื่ นใหม่ ๆ
ทางเพศ ๖. การหลงเชือ่ ผูท้ ไี่ มห่ วังดี
วันหนึ่งหลังเลิกเรียน เด็กหญิงชาลิสา เพราะความไวใ้ จ
ได้นัดกับนายหนึ่ง ซ่ึงเป็นเพ่ือนที่ได้พูดคุย
ตดิ ตอ่ ทางอนิ เทอรเ์ นต็ ทร่ี า้ นอาหารแหง่ หนงึ่ การมีเพศสัมพันธ์ท่ีปลอดภัยและรับผิดชอบควรเกิดจากความรัก ความเข้าใจ
ในระหว่างท่ีรับประทานอาหารอยู่น้ัน เม่ือ ความยินยอมพร้อมใจ และความพร้อมของทั้งสองฝ่าย ซ่ึงถ้าจะมีเพศสัมพันธ์ต้องคิด
เด็กหญิงชาลิสาเผลอ นายหนึ่งได้วางยา ไตร่ตรองให้รอบคอบ และมีความรับผิดชอบต่อการกระท�าของตนเอง เพ่ือให้เกิดความ
นอนหลับลงไปในแก้วของเด็กหญิงชาลิสา ปลอดภัยโดยไม่เป็นการท�าร้ายตนเองและผู้อื่น ไม่ท�าให้เกิดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
หลังจากเด็กหญิงชาลิสาด่ืมน้ําไปสักครู่ และการตั้งครรภ์ไม่พร้อม โดยพยายามหลีกเล่ียงการมีเพศสัมพันธ์ในวัยเรียน
ก็เกิดอาการง่วงและหลับไป นายหน่ึงจึงได้ เมื่อไม่พร้อมที่จะมีเพศสัมพันธ์ก็ให้ปฏิเสธ หรือหลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานท่ีลับตาคน
พาเด็กหญิงชาลิสาเข้าโรงแรมและข่มขืน สองต่อสอง แต่ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็ให้ป้องกันโรคและการตั้งครรภ์ โดยใช้ถุงยางอนามัย
ก่อนหลบหนี อยา่ งถกู วธิ ที กุ ครงั้ ทม่ี เี พศสมั พนั ธ์ และเชอ่ื วา่ การพกถงุ ยางอนามยั ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งนา่ อาย การใช้
ถุงยางอนามัยเป็นการแสดงความรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อนื่ หากไม่ใชถ้ อื วา่ ประมาท
จ า ก นั้ น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
แสดงความคิดเห็น โดยตอบคำ�ถาม กรณีท่ีถูกข่มขืนต้องรีบไปพบแพทย์ เพ่ือป้องกันการตั้งครรภ์และรับการดูแล
ดังนี้ รักษาท่ถี กู ตอ้ ง และแจง้ ความเพ่อื ด�าเนนิ คดตี ามกฎหมาย

• จากสถานการณ์ เกิดเหตุการณ์ ๒. ปญั หาท่เี กิดจากการมเี พศสมั พนั ธโ์ ดยไม่ปอ้ งกนั
อะไรกับเด็กหญิงชาลสิ า
การมีเพศสัมพันธ์โดยไมป่ ้องกนั อาจทา� ใหเ้ กิดปญั หาต่าง ๆ ตามมามากมาย ดงั นี้
(ตวั อย่างคำ�ตอบ ถูกข่มขนื ) ๒.๑ โรคตดิ ต่อทางเพศสัมพันธ์
• เหตกุ ารณน์ ้ีมสี าเหตมุ าจากอะไร
(ตัวอย่างคำ�ตอบ การเล่นอินเทอร์เน็ต โรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์ หรอื ทเี่ รยี กกนั ทวั่ ไปวา่ กามโรค คอื โรคทตี่ ดิ ตอ่
จากคนหนง่ึ สูอ่ กี คนหน่งึ โดยการรว่ มเพศทางอวัยวะเพศ ปาก และทวารหนกั คนทกุ วยั
และหลงเชื่อคนงา่ ย) ทั้งชายและหญิงสามารถติดต่อโรคนี้ได้ คนทตี่ ดิ โรคน้กี นั มาก คือ วัยรนุ่ อายุ ๑๕-๒๔ ปี
• ปัญหาที่อาจเกิดตามมาจาก
32 สุขศึกษาและพลศึกษา ป.๖
สถานการณ์นม้ี ีอะไรบา้ ง
ข้อสอบเน้นสมรรถนะ
(ตัวอย่างคำ�ตอบ การตั้งครรภ์ไม่พร้อม
การกระทำ�ใดเป็นการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสีย่ งทอี่ าจน�ำ ไปสกู่ ารมเี พศสัมพนั ธ์
การติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์และ ๑ เลน่ อินเทอร์เนต็ เรอ่ื งเพศ
๒ ทดลองใช้สนิ ค้าเก่ยี วกบั เรื่องเพศ
โรคเอดส์) ๓ แตง่ กายเลียนแบบนกั แสดงท่ีชอบ
๔ ศกึ ษาเรียนรู้เกี่ยวกบั อันตรายในเรอ่ื งเพศ

(เฉลย ๔ เพราะท�ำ ใหม้ คี วามรู้และตระหนกั ถึงผลกระทบหากมเี พศสัมพนั ธ์โดยไม่ปอ้ งกัน)

สุดยอดคู่มือครู 32