Кемел Адам (1)

3. Оларда ic-эрекетпк aмaлAapfa K,apafaHAa, мшез-кулыцтык, амалдар ке61рек бoлfaн. ByfaH таза ниет, мойынсунушылык,, езш Aллafa арнау жэне 5 сую, Жаратк,анньщ сыйлык,тарынан ум1т ету, оньщ з* M efiipiM m e умтылу жэне оньщ к,аьарынан к,орк,у сипаттары юредк Ал енд1 денемен орындалатын ™бадаттар туралы айтатын болсац, сахабалардьщ ездерше K,apafaHAa дене ™бадаттарына олардан кей1нг'| ергендер мыцтырак, бoлfaн. «Алла та€ала олардьщ T im i (еак-терезелерш жауып алып) керпелер1мен буркент aлfaн кездершдеп ш ке буккенш де, жария еткенш де бмедЬ> («hyd» cypeci, 5). 4. Нэпа-к,алауларына немк,урайды к,арау жэне оларды ©те зэру уак,ыттарда faHa пайдалану. Бул cwapfa жан-дуние тыныштыган жэне бацыттылыцты алып келдк «Ал шмде-юм ацирегп цалап, мумш ретшде сол ym iH цулшына ецбек етсе, мше, осындай жандардьщ ецбеп мшдегп турде ацталады» («исра» cypeci, 19). 5. Оларда к1aйfыpып-кlaпaлaнyfa уак,ыт бoлfaн емес. ©йткеж олар эрдайым Алла жолында тер теккен жэне 6ip icTeH цайтып келюмен eKiHiiii iC K e aTTaHfaH: «Алла сол нур мен KiTan арцылы 0зш щ разыль^ына беленуд1 к,алап, cofaH сай эрекет ететшдерд1 жан тынышты*ына, есенджке ьэм мацсат-мураттарына жетшзетш жолдарга салады» («мэида» cypeci, 16). <1 702 49

15цл туралы ойландыц ба? >3 KiM Алладан KeiuipiM сураса, Алла оны кеилредк KiM AллaFa тэубе келлрген болса, Алла оньщ ^ T9y6eciH кабыл алады. j KiM Алладан жэрдем cypafaH болса, Алла OfaH жэрдем беред|\ KiM Алладан к,орран cypafaH болса, Алла оны K,opfaftflbi. KiM AллaFa жалбарынып, Ayfa жасайтын болса, Алла оньщ flyfacbiH к,абыл алады. Алла шын ьщыласпен жacaлfaн жацсы гстерд1 Кабыл алады жэне ол ушш сыйльщтарды бередк KiM тура жолда журуге умтылып, ол туралы Алладан сураса, Алла оны тура жолда журпзед!. Алла Tafaлa сабырлыларды, мойынсунушыларды, 03iHe faHa тэуекел еткендерд! жэне жацсы icTepfli жacaFaндapды суйедк KiM AллaFa FaHa тэуекел еткен болса, Алла OFaH жетюлжтк ^Сайдалы Жэне пайдасыз ш м Ен, жацсы miM - Алланьщ жолына цызмет жacaFaн miM: «Ал ездерше шынайы miм ьэм иман бермген жандар болса, oлapFa: «Алла жазмыш Кггабында сендерге дуниеде ^анша уацыт туруды жазса, к,айта TipmeTiH кунге дейш сонша уак,ыт турдьщдар. MiHe, бупн цайта T ip m y куш, алайда сендер муны бммейтш едщдер, T in T i бмплерщ де келмейтш едЬ>, - деп айтады» («Рум» cypeci, 56). Ы м нщ Typ-Typi бар. Ол имандыда да, имансызда да болу MyMKiH. BipaK, олардьщ miMflepi езгеш елент турады. Алла TaFaлa айтады: «Олар дуниедеп цу TipuimiKTin тек сыртцы ж аш н faHa бмедК Ал ацирет 50

мвселесше келгенде, мулдем fanbm api бейкам» 1’ Рум» cypeci, 7). «Акирет жайлы мэл1меттер оларга пайтамбар -= пркылы 6ipiHeH кейш 6ipi келуде. Алайда олар =** оган кумэн келлруде. Жо-жок, олар акирет жайлы (муншама дэлел тур*анда) керсокыр болып кала беруд1 жен керуде» («Нэмл» cypeci, 66). «Олардьщ бар LniMi осы-ак (дуниенщ ку НршЫпмен, онда да оныц сырт кейшн б1лумен faHa шектеледО» («нэжм» cypeci, зо). «{Уа, Мухаммед!) Сондай-ак oflapfa ез тарапымыздан аяттарымызга катысты Ы м н э с т еткен KiciHin OKHfacbiH айтып бер. Иэ, ол (езше бертген осынау miMre карамастан бейне 6ip cbinbipbmfaH терщей) аяттарымыздан ipreciH ашып сыпырылып шыкты. Акыры, шайтан оны соцынан InecTipin экегп, с е й т т ол а з^ н д а р д ы ц 6ipiHe айналды. Егер каласак, оны аяттарымыз аркылы (кемел лдам децгейЫе к е те р т, адам герш тж тщ шыцына шыгарып), мерейш устем кылар едЫ. Алайда ол жерге (flfHH, фэни дуниеге) жабысып калды да, езжщ луежлжтерже epin K e rri. Оныц мысалы КУДДЫ итпен тец. 3eKin кусан да, тм ж салактатып (ку суйек болса да 6epin калар ма екен деген дэмемен узап кетпей лйналшыктап журедО, тимей жайына к °я берсец де, (леке басар 6ip нэрсе 6epin калар ма екен деп) тЫ н салактатып, айналшыктап касыцнан кетпейдк Аяттарымызды жал?ан?а шь^аратын кауымныц жаедайы, MiHe, осындай. (Уа, Мухаммед!) Ендеше, гибратка толы осы мысалды оларга айтып бер, Ьалшм, ойланып сабак алар» /«Аграф» cypeci, 175-176). Кей61р кюлерде m iM бар бoлFaнмeн, ол KiTan .фгылган есек сиякты. Aлfaн miMflepi oflapfa пайда .желмейд^ ейткеж тура жoлfa T y c y iH e жэрдем 51

ццаима бермейдк Егер олар бак,ыттан ездер1 цашып жатцан болса, содан сон, к,айтт бул ш1мдер oлapfa пайда бермек? «Алайда олар тура жолдьщ орнына керсокырлыкты (аз!ындыкты) тацдады» («Фуссилат» cypeci, 17). «Олар пайгамбарга: «Сенщ 6\зр,\ ундеп журген сежмще журектер1м|'з мулдем жабыц, журектер1м1з кат-цабат цаптаманьщ ш ш де, кулацтарымыз сацырау жэне сеж мен б1здщ арамызда перде бар. Олай болса, бмгетцд1 icTe! Б|'з де ез бмгеш'м1зд1 ктеЙМ|'з», — дед1» («Фуссилат» cypeci, 5). Кп-апханаларда 6i3 каншама ютаптарды керем1з. Бул дуниеде каншама ютапханалар бар. Олар эртурл1 ютаптармен тoлтыpылFaн жэне олар санап б1тпестей шм-бшмдерд! цамтиды. Б1рак, солай болса да дуниеде к,аз1рпге шейш Aллafa иман келлрмеген миллиoндafaн ел бар. «Сондай-ак (сендерге бергежм1здей) оларга да есту цабметш, керу цабметш ьэм журектеп сан алуан сез1мдер H a c in еттж. Алайда олардыц кулацтары да, кездер|* де, журектер1 де ездерше титтей де пайда бермедк Ойткеж олар бме тура Алланьщ аяттарына сенбейтш» («Ахцаф» cypeci, 26). «Жок, (дэмеленбей-ак койсын)! 0йткеж ол цасарысып, аяттары м ь^а карсы келд1» («муддэссир» cypeci, 16). «Oлapfa Раббыларыньщ аяттарынан к,андай да 6ip аят (уахи жолымен) келсе болды, еш ойланбастан, О Д аН СЫрт аЙНЭЛадЫ» («днгам» cypeci, 4).

ЧМ айт анныц цш Усолы ^ Ибн эл-К,айим (рахимаьулллаь) былай дейдк «9p6ip ацыл-ecTi Kici шайтан уш жа*ынан OfaH келе алатынын бмедК BipiHLui mafbi - ысырапкрршылык,. Адам зэрулжтщ шепнен ©Tin кетед{ де, одан артцаны шaйтaнFa цалады. Сонымен к,атар ол KiciHiH, журепне баратын жол болып к,ызмет жасайды. Будан арылудыц 6ip жолы бар: жaнfa зэру бoлfaннaн артык, гамак,, уйк,ы, рак,ат жэне демалу бермеу керек. К,ашан бул eciK жaбылFaндa, шайтан бул жак,тан Kipe алмай калады. Екшыл жaFы - K icire Алланы умыттырып, оны еске алдырмайтын немк,урайдылык,. Алланы еске алып, т\р к,ылу- пендеге сешмд1 к1opFayшы. Ал енд1 Алланы умытк,анда, K,opfaHHbiH, дарбазасы ашылып к,алады да, шайтан Kipin кетедк Одан кейш оны к,уып LUbify K,nbiHfa cofaflbi. Ал еид\ yujiHLui жол - к,ашан K ici езше к,атысы жок, нэрсемен шyfылдaнFaндa ашылады». J A быройыцнан сцра Алла Елила (с.а.с.) былай дейдк «Алла жолында шындап курескен адам - AллaFa мойынсуну ушш ез H.inciciM eH куресе aлFaн Kici. Ал еид\ шынайы муьажир Алла тыйым caлFaн нэрсеж TacTafaH Kici». KiM нэпажн,жамандь^ынан езш к,opFaй алмаса, ол ЛллaFa баратын жолды таба алмайды. вйткеж нэпаа о г а н бул ж o л f a тускенге тоск,ауыл болып, оны тузу ж о л д а журпзбейдк Элбетте, ак,ылды K ic i нэпаге к,арсы н.)рселермен оны тэрбиелеп жуасытады. Ал enpj икылсыз болса, ез нэпасш е лзпн устатып, ол суйген н.фсеж суй т, ол жек керген нэрсеж жек кередк Kici ез нэпасш ауыздык,тай 6myi, оны к,атты устауы игрек, eйткeнi H 9 n c i оны арам, тыйым caлынFaн, 53

лас нэрселерге эрдайым шак,ырып турады. Бупн Kici ез нэпаамен к,аншалык, к©п куресетш болса, ертец OfaH соншалык, ж е ц т болады. Егер ол нэпасш еркше миберетш болса, ертец Алла Tafaлa одан сурак, алып жатк,анда, есеп-к,исабы ауыр болады. Егер сен бул дуниенщ еткшил к,ызыкшылык,тарына умтыла бастасац, онда сенщ нэпсщ де оларды н,атты калай бастайды. Егер сен OfaH ceHin еркше моберетш болсац, ол жаман нэрселерд1 жасай бастайды. Егер сен езщнщ н эп а в д Алланьщ ую'мдерш opbiHAayfa мэжбурлейтш болсац, ол так,уа бола бастайды. Ал енд1 сен оны бос ж1берет!н болсац, ол бузылып кетедк Bi3 нэпс1м1зге ол кlaлafaнды 6epin, оны жумыстан босатып, к,иыншылык,тардан кутк,арып, 0faH тура м эм те жасап жатырмыз деп ойлаймыз. BipaK, 6i3 осылай жасаумен оны сыйлыцтардан к,ур к,алдырып жатырмыз. Лу^пан xaKiM ез1нщ улына былай деген: «¥лым! Элбетте, иман - ба^ттауш ы , эрекет - цоштаушы, ал енд1 нэпа - жалк,ау. Егер башттаушы OfaH жумсак, м эм те жасайтын болса, ол жолдан адасады. Егер OfaH крштаушы жумсак, м эм те жасайтын болса, ол к,ырсыц жэне бас имес болып к,алады. Ал енд\ олар оны ж т бацылап, тэрттте устайтын болса, ол тура жолмен кетедЬ>. Омар ибн эл-Хаттаб (р.а.) мемлекеттж цызметкерлердщ 6ip eyiH e былай деп жазады: «К,иын уак,ытта есеп бергенге шешн, нэпсщнен есеп ал. 0 йткеы KiM нэпасше циын уак,ытта™ есеп-к,исап^а дейш жайбарацат уак,ытта есеп журпзетш болса, ол Алланьщ ризаль^ына жэне жак,сы нэтижеге ие болады. Ал енд1 к\мд\ оньщ©м|'р1 мен нэпа цалаулары ойын 60лin K ^ fa H болса, онда ол кlaйfыfa жэне ешжшке урынады».

Кейде нэпа KiciHi жаллан ic жаса\^а мэжбурлейдк - у Кейде жacafaн жаман ici ушш юнэлайды. Ал енд! 5 кейде тыныштaлFaн жаедайда, я*ши Ж а р а т к ^ а ^ м ойынсу^ан, оны суйген, еске aлFaн жaFдaйдa болады. TbiHbiun^faH жaFдaйдafы нэпа - мак,тайтын жаедай, жамандык, жacayfa уюм ujbifapfaH жан - урысатын жаздай. Ал енд1 нэпа езшщ иесш жамандык, wacafaHbi y m iH урысатын болса - бул жацсы белп. 0йткеш ол Kicire Алла туралы ескертедк ^Н амазга бекем бол! Алла TaFaлa былай деп айтады: «(Aллafа к,улшылык, етуде, кунэ атаулыдан сак,тануда ьэм бастарыца ауыртпалык, тускенде) сабырлылык, таны ты п, намаз оцып, (Алладан) медет тте ц д е р » («Бсщара» cypeci, 45). - Намаз - иманды K ic i y m iH жан рак,аты. - Ол к,орк,ыныштан арылтады, к,ай*ы-мунды, капалы^ты жояды. Мун,аюдан жэне кецм -куй тусуден арылтып, жaнFa рак,ат алып келедк - Намаз - сынак,тармен, кlaЙFы-мyнlдapмeн жapaлaнfaн жан дуние y m iH орасан зор шипа. - Намаз - имандыныц K,opfayiubi K,opfaHbi. - Намаз - азап тартк,андар ymiH к,утылу. - Намаз - улы сыйлыкка ие бoлyfa себепкер, Жаратк,аннын, cYЙicпeншiлiгi мен ризаль^ына жетюзетш eKi дуниелш бак,ыт. Bip мэртесшде сахабалардан 6ipey Алла Елилсшен (t e.c.) Алла Tafaлa к,ай ic T i бэршен жак,сы K e p e T iH iH typafaHfla, ол былай деп жауап бердк «0 з уак,ытында оцылган намаз». Алла Tafaлa ен, жак,сы керген нэрсеж орындау (мкытца жетюзетш жолдьщ 9 3 i емес пе? Енд1 осылай (юлганнан кеиш не ушш бул жoлFa тусуге жэне онын, аигына шейш 6apyfa болмасын?

Намаз ды ойын жинап, бершш, мойынсунып, 2 Кудэйдан цорк,ып жэне ой-пiкiрiн HaMa3fa faHa ' S бурып o^bifaH Kici, K1yдaЙFa толык, бертм естен, то лык, к,орык,пастан намаз o^bifaH Kicire K,apfaHAa кеп ^ жацсылыцца, сыйлыцца ие болады. Ойы шашырамай, б ер ш т, мойынсунумен жэне Кудайдан коркумен оцыл€ан намаз - кю нщ жандуниесше, эртурл! рухани аурулар жэне кецм кулазу сияк,ты психологиялык, эркандай аурулар куш ей т TypfaH K,a3ipri дэу!рде faжaйып 9cepiH бередк Жандуниенщ тыныштьны жэне imKi дуниенщ уйлеам! болмаса, бацытты болу мумкш емес. Ал енд1 oлapFa ие болудьщ ен, эсерл!' жолы - намаз. Жаратушьщнын, алдында одан цорцып, ум п те н т, мойынсунып, таза ниетпен, оньщ улыль^ын жэне куш-к,уатын с е з ш т, бул жaлFaн дуниенщ уацытша рак,аттарын, эсемджтерш умытып, OfaH мойынсунуды, оньщ ризаль^ын алуды кездеп, оньщ жацындь^ын се зш т, и т т сэждеге б а р у -б у л на<ыз шынайы бак,ыт емес пе? KiM HaMa3fa немцурайды болып, M e iu irri айналып еткен болса, ол - бак,ытсыз адам. Элбетте, ол езш улы жацсылыцтан к,ур к,алдырды! Л е р к с м мшез - Керкем мшез - бацыт. Мундай бак,ыттын, иесше басцалар тамсанады. Ал жаман мшез-цулык, - бейбак,тыц. Оньщ иесшен адамдар цашады. - «Элбетте, керкем мшез KiciHi кунд!з ораза устап, тунде намаз ок,ь^андардын, дэрежесше кетередЬ> (Хадис). - «Мен сендердщ араларьщнан ю'мд! Ke6ipeK жацсы KepeTiHiMAi жэне К,иямет KyHi MafaH ен, жацын KiM туратынын айтайын ба? Ол - сендердщ араларьщнан мшез-к,улцы жак,сыларьщ». (Хадис) .6

- «Ш убэаз, сен тендеа жок, улы керкем мшезк.улык.к.э и е С Щ » («Цалам» cypeci, 4). - «(Уа, Мухаммед!) Сен (сондай к,иын шак,та) Алланьщ рацымыньщ арк,асында faHa айналанда*ы aflaMAapfa жумсак,, биязы бола б тд щ . Егер д ерет, тас журек бoлfaньщдa, мацайьщдашлардьщ 6api сенен безт, жан-жак.к.а тарап кетер едЬ> («дли им ран» cypeci, 159). - «Олай болса, к,удайларын,-(тецдеа жок,) жал*ыз К,удай. Алайда ак,иретке сенбейтшдердщ журеп (осынау улы ак,ик,атты) жокда шь^аруда. Аньмында, олар орынсыз кеюрек ке р т, тэкаппарлыкда салынуда» («Нахыл» cypeci, 22). - «Ешюмге мурньщды шушрме, жер бетшде кердецдеп журме! Ш убэаз, Алла кеуде Kepin, менменаген мак,таншак,тардыц eiu6ipiH унатпайды». «Жургенщде ьэм эр iciH,Ae байсалды бол! Сейлегенде, дауысыцды к,атты кетерме!» («луцман» cypeci, 18-19). - Айша (р.а.) Алла Елmici (с.а.с.) туралы былай деген: «Оньщ мшез-к,улк,ы Куранньщ ©3i едЬ>. Керкем мшез Kicire бул дуниеде елдщ суш спен ш тИ н жэне ак,ыретте сыйлык,тарды алып келт, OfaH eKi дуниеде де бак,ытты бoлyfa жэрдем береди Ал енд1 ашулану, ызалану жэне жаман мшез керюнше кю нщ бак,ытсыздыгыньщ жэне OfaH баскалар жacafaн жаман м эм телердщ ce6enujici болады. Q?щ ысыздыцт ыц сц Ж щсы gdpici Тунде жак,сы уйык,тай aлмafaн Kici кунд!з шаршап, езш жаман сезшедк Бул оньщ толыкданды сщбектенуше, жайдары журуше тоск,ауыл болады жэне оньщ ашулы болуына алып келедК Егер сен’щ уйк,ьщ келмесе, Алланы еске алып 3iKip кыл: «Ендеше, 6\л\п к,ойьщдар! Журектер Алланы еске

ал у арцылы faHa жай тауып, толыц K,aHafarraHaAbi» («Рагыд» cypeci, 28). Кунд1з yйыкlтaмayFa эрекет жасацдар: «Ал кунд1зд1 TipmmiK уацыты цылдыц» («нэбэ» cypeci, и ) . Жатар алдында пайдалы ю'таптарды жэне К,уран окы. ¥йык,тап кал€анга шейш: «Раббым, м1м1мд1 арттыра кер» («таиа» cypeci, 114) деген аятты ок,у. Кешке шейш шаршап, содан сок жацсы демалу ушш жалык,пай ецбек к,ъ\л. Кофеиж бар сусындарды аз \ш. ¥йк,ысыздыкк,а к,арсы T a fb i 6 ip жак,сы нэрсе - Жаратк,аннын, элемдеп кереметтер1 туралы ой жупрту: «Айт: «Аспанда жэне жерде нелер барына Р Э И ,Д а р » («Юнус» cypeci, 101). « Ъ Ы е ^ Л л л а экш кш кт 1, О л - ец з/сацсы цолдаушы!» Алла TaFaлafa faHa тэуекел е т т , барльщ ум1ттерд1 OfaH байлау, ол жacafaндapдын, бэрше разы болу, одан жацсылык,тарды жэне оньщ Ы н д е бэлекесапат келгенде кутылуды куту - иманнын, ен, мацызды ж ем ктер1 жэне бул иманды юсжщ ен, жацсы сипаттарынан. KiciHiH, Алла не кылса да барль^ын жак,сылык,к,а жорьганы кандай жак,сы ic! Алла Tafaлa ен, жацсы К,олдаушы екенше, демек, барль^ы жак,сыльщка айналып, жецмдш сезаз келетшше ceH yi керек. Жapaткaнfa буюл жан-дуниеамен умтылып, OfaH тэуекел ету жэне камцорлыцты, цолдауды, жэрдемд1, мол ризьщты одан faHa куту керек. Ел-журт Ибраьимд1 (алэйьис-сэлам) отца тастады, 6ipa^ ол шынайы сежммен: «Б|’зге Алла жеткмжл, ол - ен, жацсы Колдаушы», - дед|'. Сонда Алла Tafaлa ол ушш aлayлafaн отты ж а ^ 1мды жэне салцын кылып койды.

Элбетте, ол к у й т кету1 керек ед'|. BipaK, Жаратк,ан оны ^ цорк,ынышты ел1мнен сак,тап к,алды. 5 Путк,атабынушылар Алла Елшюне (с.а.с.) жэне онын ^ ыхабаларына к,арсы с о ^ с к а н д а , муминдер: «Bi3re а* Алла ж еткм ш л, ол - ен, жак,сы Цолдаушы», - деда. Содан сон, не болды? « С е й тт, олар (cof ыстан) Алланын, iibifMeTi мен шеказ шарапатына (мол сауапк,а) болешп, J4u6ip жамандык,к,а ушырамай аман-есен оралды. Олар Алланьщ разыль^ын (мак,сат е т т ) басшылыкда -1лды. Алла - шемз шарапат, зор иплж иеа» («дли Имран» cypeci, 174). Пенде ем1ршде кездесетш эртурл1 о к ^ а л а р мен ( ына^тардьщ TacK,biHAafaH afbiMbma жaлfыз 03i к,арсы тура алмайды. OfaH жэрдем керек. Жал^13 к,олынан еш нэрсе келмейдк Эйткеш ол жаратылысынан элаз. Ол Ж а р а т к ^ а тэуекел е т т , онын, еркше бас nin, жэрдемшен, крлдауынан ум1т еткенде faHa онын, жолында пайда бoлfaн тоск,ауылдардан, улесше тиген гынак,тардан к,утылатындай кушке ие болады. «Bip Aллafa тэуекел ет! Алла к,амк,оршы ретшде (cafaH) Эбден жетктжл» («Ахзаб» cypeci, 3). «Егер к,андай да 6 ip icKe бел бусац, 6 ip Aллafa г.^уекел ет. Ш убэаз, Алла тэуекелш т к,улдарын жак,сы Коред'|» («Эли Имран» cypeci, 159). Егер e«i дуниеде де ^утылу мен ж ецтдеудь жэрдем мен ^олдауды, тыныштыцты, жак,сылык,тарды, (ыйлык,тарды жэне бак,ыттылы^ты ^аласац, онда hnnata тэуекел ет. «Б1зге Алла ж етктж тЬ ол - ен >к,щсы Цолдаушы» деген сез сенщ ем1рдеп ураньщ мане казынан, болсын. Егер сен кедей, царыздар ж.же жарытарлык, nipici ж ок жан болсац: «Б1зге Алла •Ki-TKifliKTi, ол - ен, жацсы К,олдаушы!» - деп айт. 11 ер басьща бэле-кесапат к е л т, ^оркынышк,а батып typcaH, не сенщ алдьщнан цор^ыныш к у т т TypfaHbiH iv 1сец, не cafaH эд 'те та з м э м те жacafaн болса: «Б1зге 59

Алла ж етктж л, ол - ей, жак,сы К,олдаушы!» - деп айт. ^ Bapi ce3ci3 жацсы болады. Алла Tafaлa взш щ ПaЙFaмбapынa былай б у й ь ^ а н : «(Уа, Мухаммед!) Егер олар (сенщ ездерше деген аг № ынтызарлышца, жанашырль^ыца карамастан) сырт айналып кете барса, онда: «MafaH (камкор ие релнде) 6ip Алла жетюлжл. Одан баска тэц1р жок. Мен 6ip 0 зще faHa арка суйеп, тэуекел етпм . бйткеш Ол - улы Арштын Раббысы (Аршка жэне кулл1 жаратылыск,а уюмж журпзген ш еказ билж neci)», - деп айт» /«гэубе» cypeci, 129). ^ А л л а га тэуекел ету «Эсте елмейтш, мэцп Tipi Aллafa арка суйеп, Т Э у е к е Л е т » («Фурман» cypeci, 58). Сахабалардан 6ipey 6ip м эртеанде Алла Елшюнен (с.а.с.): «Мен туйемд1 байлап кояйын ба не Aллafa тэуекел етейж бе?» - деп сурады. Ол: «Байлап кой да, содан соц Aллafa тэуекел ет», - деп жауап бердк Алла Тагала 6i3re 03iHe тэуекел етуге уюм берген. Б!раксонымен катар ол 6i3re «себептерд1 opbiHflayfa», ягни 6i3 калаган нэрсе «аспаннан туседЬ> деп кол Кусырып отыра бермей, максатка жету ушж эрекет жacayfa уюм берген. 03ipeT Омар бул акикатты елге: «Сендер аспаннан алтын-кумктен жацбыр жауатынын бмесщдер ме!» деп тусж д1рген. HfHH 6i3 жерге дэн ceyin, оны cyfapbin, 6afbin, сонымен катар Aллafa суйену1м1з керек. бйткеш ол дэн ecin шыга ма, ж е тте ме, TyciM бере ме, бул 6ip Aллafa faHa ти естК Алла б1зден ецбекл жэне OfaH суйенуд1 талап кылады. Осылай болганда faHa OfaH тэуекел ету шын журектен жузеге асады. Келщдер, Жаратканга шынайы тэуекел етейж! 60

<35? «Шынында, адам баласы зиян ишнде. Тек иман келлргендердщ, cofaH сай (ездерш ьэм букм к^ ам д ы тузеуге бaFыттaлfaн) иплш л iciep атцаратындардыц, 6ip-6ipiHe акик,атты насихаттайтындардын, жэне (naftfbi-nacipeTTe, ауыртпалык, тускенде, сондайак, тура жолдан таймау ьэм асау нэпа мен эзэзм шайтан€а ермеу мэселесшде) 6ipiH-6ipi ca6bipfa ша^ыратындардын, ж еж белек» («Аср» cypeci, 2-3). Сабырлылык,, сынак,тарды байсалдылык,пен тосып «ту epKi - куш ттерге Tnecmi к,асиет. Сабырлылык, жетпей к,алса не icTeyiM i3 керек? Мысалы, 6i3 шыдай алмай к,алсак, не icTeyiM i3 керек? Тарихта еткен улы адамдар цалай сабырлылык, керсеткендт туралы кептеген мысалдар бар. Олардын, ем1рлер1 узд'жаз сынак, пен a3anTapfa толы бoлFaн. Осылай болса да олар a^bipfbi демше шейш сабыр K,bmfaH. 5i3 олардан улп алсак, жак,сы болмак,. Пaйfaмбapлapдын, улесше к,аншама сынак,тар тускен. Ырак, олар унем'| шыдамдылык,ты, бекемджл жэне мойынсунушылык,ты керсеткен. Эбу B dKip ас-Сыддык, ел1м алдында жатк,анда, оган: «Дэр1гер шак,ырайык, па?» - деп айтк,анда, «Ол MeHi Kepin KeTTi» - деп жауап бердк «Ол не дед1?» деп cypafaHfla, Эбу Бэюр (Алланы мен,зеп): «Мен •V^afaHbiMAbi жасаймын» деп айтты», - деген. Алла ymiH шыда, сабырлы бол. Шыда жэне ж.ж,ында к,утыларын,а, кунэларын, KeiuipmepiHe, Алла OtiHiH, шыдамды, сабырлы к,улдарына жомарттык,пен ftepeTiH сыйлык,тары бар екенше сен. 61

аима ^Л р ^а ц а jjcep шарын арцалап алма Эрдайым, керек болса тунде тесепне жатып алып та ^ дуниеде болып жатцан oк1иfaлap туралы, ол о к ^ а л а р ^ баск,а жерде емес, бейне 6ip езш щ уйшде болып жатцандай ойлап сары yaйымFa батман юсмер бар. Олардан мьщдатан шак,ырым aлыcтaFы cof ыс не баск,а к,урлык,та бoлfaн эуе апаты к1aЙFЫfa батуларыныц ce6enuiici болады. Базарда<ы байлардын, к е те р тю олардын, кец т-куй ш щ бузылуына алып келсе, кешм жацалык,тарды кергеннен кейш не тацертенл газеттерд1 ок,ь^аннан кейш к,ан басымы к е т е р т т , аск,азан жарасы кушейе бастайды. Ак,ша курсыньщ 93repyi не к^акш ы лы к,тьщ басталуы мундай Kicmepfli еллретшдей инфарктк,а шейш жетшзу1 мумкш. Олар шеп жок, кIaйfыpyмeн ж уйкеа жук,арып, кррцып, болып жатцан барлык, oкlиFaлapды журепне жак,ын алып eMip суред1 жэне будан олар ездер1 де азап шегедк Олар бейне 6ip мацта сеюлд1 барлык, есек-аяцды, жаман хабарларды ездерше ci^ipin алып, к,орк,ынышты 6ip нэрсе шындап болып кеткенге шейш к,ай^|рудан басын ауырта бастайды. К,андай OK,nfa болмасын олар журепн басып жьиылып, ол тypFaй тынышталдыратын дэр1 irneTiH жaFдaЙFa жетедк Олар Heri3i жоц уайым, к,урылай сар-санамен ездершщ денсаульиына зиян к е л л р т, жуйке жуйесш талк,андайды. Бацытты бoлyFa шын ниелмен yMTbmfaH иманды K ic i байсалды, тез1мд'|, сабырлы болады. Ол барльиы тaFдыpFa жaзылfaнын жэне болатын нэрсе сезаз болатынын б*л!п, Aллafa faHa тэуекел етедк Ол дуниеде болып жатк,ан нэрселерге к,ызь^ады. Ырак, OfaH а й ть ^ а н не 93i куэ бoлfaн ок^алардан сабак, алып, оларды байсалдылыцпен, сабырмен к,абыл алады. Ол езш алда болатын о к ^ а л а р туралы ойлаумен к,инамайды. Эйткеж бул сары уайым 62

озше де, aйнaлaAafылapfa да ешк,андай пайда алып келмеан б'тедК KepiciHiue, ол ойлар уак,ытты алады жэне KiciHiH, мазасын к,ашырады. 3- Мундай иманды Kicmep есектерге немк,урайды =р к,арап, к,андай маадумат болмасын сежмд1 к,айнар ^ 6улак,тардан алуды дурыс кередк Олар егер к,андай да 6ip OK,Mfa болып жатса, ол Жаратк,аннын, ерю жэне оньщ руцсатымен болып жатк,анына толык, сенедк Ал енд\ Алла не жасаса да, арты жак,сы биедо. Демек, кlaйfыpyFa/ женаз ^opK,yfa ешк,андай себеп жок,. Мундай Kicm ep eMip жолында сешмд'| к,адам басып, элемдердщ Иеане ыуекел етед\ жэне одан жэрдем сурап, алда тап болган тоск,ауылдарды сеш мд1 басып етедк Булар - имандылык,пен бак,ытты бoлfaн пенделер. П^олыцда бар нэрсеге разы бол Алла Tafaлa эрюмге e3iHiH, ризьиын беред'| жэне бул ризык, эрк!мге эртурл'| бер тед к Б!реулер сулу болса, баск,алары онша келбетл емес. Б'феулер бай болса, Tafbi б*реулер кедей. Б’феулер к,абтегп болса, баск,алары к,абтетаз. Б1реулер ак,ылды болса, (>асцалары онша ак,ылды емес. Ыреудщ денсауль^ы мыкты болса, баск,алардж'| нашар. Б4реулердщ ык,палы кушт! болса, баск,алардын, ык,палы жок,. Б!реулер кушт'| болса, б'феулер элаз... Алла 9 p 6 ip жaнfa 03i к,.mafaнындaй жак,сылык, берген. Енд'| цайсыб'ф жацсыльщ баск,аларджше K,apafaHAa аз болып к ^ а н ы ушш наразы болу - Жаратк,аннын, жазмышына царсы шык,к,андык, емес пе?! Бул дуниедеп жак,сыл ык,тар ак,ик,атсыз белкт'фмген деп есептеп Алланьщ жacafaнынa наразы болу дурыс емес. Онын, miMiH танымау арк,ылы (КУДай e3i I «щтасын!) Алланы эдш етаздш пен кiнэлayfa жатады. 63

Bi3 Алла берген нэрселерге разы болып, OfaH шуюриллж к,ылуымыз керек: «0 зще бергежмд'| к,абы ал! Осынау HbifMeTiM ушш сез жузжде api ic жузшде UJYKipLUMiK бМД1ру1ШЛерДЩ 6ipi бол!» («Аграф» cypeci, 144). Разы болу, шуюр к,ылу иманды Kicire тыныштык, пен жак,сылык,тарды алып келедК Б зд щ кепиллж та^уа ата-бабаларымыз кедей eMip cypin, эсем уйлерге жэне сан жетпес байлык,к,а ие бoлмafaнымeн, олар еш нэрсеге mafbiMAaHfaH емес. Алла TaFaлa берген нэрселерд1 жак,сылык, ушш faHa к,олданып, елге кептеген пайда алып келген. Олар ездер1 де бак,ытты болып, баедаларта да бак,ыттын, келуже себепиЛ бoлfaн. Олар кеп нэрсеж бмген емес, б’фак, олардын, ем1рлер‘| берекел1 жэне нэтижел1 бoлfaн. Ал енд1 K,a3ipri кептеген байлар KepiciHiue ак,ик,ат жолдан тайды. Ж м зн байлык,тары oлapfa бак,ыт та, пайда да алып келген жок,. Олар баск,а уак,ытта еш нэрседен разы емес. Бул болса бак,ытты болу y m iH дуние рак,аты faHa ж е т т л т л емес, ем1рде непзп нэрсе ол емесекеншщашык,дэлел'|. Кейде к,арапайым Kicmep дуниеге кептеген пайдаларды жэне жак,сылык,тарды алып ке л т, ал енд‘| жofapы дэрежел1 дипломдардьщ иелер1, ш м деп жofapfы лayaзымдapfa жеткендер болса, KepiciHiue, дуниеге еш нэрсе бермей, бак,ыт алып келмей калган уак,ыттар бoлfaнын 6apiMi3 ecTin журсек керек. Алла Tafaлa cafaH берген нэрселерге разы бол, ейткеж сеж ц бацытыц - сенщ ризаль^ыцда. Ислам тарихында аты калган талай улы faлымдap кедей, денсауль^ ы да нашар бoлfaн. Сулулык,тарымен де езгешеленген емес. Олардын, арасында сок,ыр бoлfaндap да кездеседк CofaH к,арамай, олар дуниеге 6afa жетпес ецбектердв жэне орасан зор м1мдерд1 калдырып кетл. 64

Ацырында, адамзаттьщ ен, ардак,тылары - мaйfaмбapлapдьщ к,ой бакданын умытуга болмайды. Дэу1т пaйfaмбap сауыт жасаумен luyf ылданса, Зэкэрия nafifaM6ap afaiu устасы бoлfaн. Сондык,тан сенщ шынайы байль^ьщ - бул сенщ сулульиъщ, байльиъщ жэне отбасьщ емес. Бул сенщ онерщ жэне цабтетщ , сенщ жацсы iciepiH, жэне ел ушш алып келген пайдаларьщ. CafaH Алла Tafaлaнbщ берген нэрселерше разы бол, шуюр к,ыл: «бул дуниеде олардьщ ризыц-неабелерш де мына Б1з улеспрдж» {* Зухруф» cypeci, 32). Тусщ ыттылыща цмтылгандар циан он кецсс Тацсэрще отырып, Алладан KeuiipiM сурап Ayfa к,ыл: «Олар - сондай сабырлы, иманда шынайы, Аллара калтк.ысыз мойынсунатын, мал-дуниелерш ип жолда жумсайтын ьэм (туннщ 6ipa3 б е л тн к,улшылыцпен втюзгеннен кейш) сэреа уак,ытында Алладан KeiuipiM ПЛвЙТШ i3Ti ЖЭНДар» («дли Имран» cypeci, 17). Жaлfыз отырып ой жупрту ушш уак,ыт бел: «Олар кулл1 аспан элем1 мен жердщ жаратылысына терец ой Ж у п р т е д 1 » («дли Имран» cypeci, 191). Так,уалармен эцпме к,урып аралас: «Bip Алланьщ разылышн faHa к,алап, Раббыларына ертеликеш (мгни, тацертец жэне eKiHTi ьэм ак,шам уак,ыттарында) Кулшылык, 9pi flyfa ететш мумшдермен 6ipre болуда барынша сабырлылык, ьэм табандылыцтаныт» («кэнф» ( vneci, 28). Алланы еске ал: «Уа, иман келлргендер! Алланы иоп еске альщдар» («Ахзаб» cypeci, 41). «Олар TiKeciHeH т!к |урып та, отырып та, 6ip бушрлеп жантайып жатып f.i унем1 Алланы еске алады» («дли Имран» cypeci, 191). «Алланы ауыздарьщнан тастамай, кеп еске альщдар,

«3 I с: г г сонда (eni дуниеде де) азаптан кутылып, ма^сатмураттарыца жетерсщдер» («днфэл» cypeci, 45). Парыз жэне н э п т намаздарды ынты-шынтьщмен жэне ыцыласьщмен орында: « О л а р - намазда (куд|‘рел кушл Aллafa) шын б е й т 1мен м ойы нсуны п, барынша ю ш т е й т д т ж танытатындар» («муминун» cypeci, 2). Жж-жи|‘ ыстьщ кундерде н э п т о р а за уста: «Ол жеп- |'шкенд1 жэне кумарлануды м е н щ ризаль^ым у ш т тастайды». Куранды оцып ой жупрт, к е ц т к,ойып жэне 6epmin ок,уы: «Эйтпесе, олар осынау K,YPaHfa ой жупртпе! ме?!» («Мухаммед» cypeci, 24). Сада^аны керсетпей бер: «Сол к,олыц бергенд|’ он, цолын, бтмесш». Д'ндес бауырларьщнын, жэне эпкекарындастарыцнын, проблемаларын ш е ш т, жаедайын ж ец тд ет: «К|'мде-юм 6 ip мусылман KiciHi бул дуниенщ 6ip ^ Fb icb m a H ар ы л тса, Алла оны Есеп кун16ip кай*ысынан арылтады». Дуние рацаттарына немк,урайды кара жэне оларды УКыпты пайдалан. 15dpi Жа^сы болады EKi дуниеде де ба^ытты боЛFын, кел е ме? Басыцнан цандай o^Hfa ©Tin жатса да, сабырлылыцпен, шыдамдылык,пен, Алла Tafaлa c a fa H келген сынацты жаксылыкка айналдырады деген ум^пен кабыл ал. K^fbipfaHM eH пайда таппайсьщ . Егер сен бэлекесапатка yiubipafaH болсац, сен ж асай алатын ен, жак,сы ic - TybiHAafaH жafдaйfa уйреш суге эрекет жасау. Аурудыц себеб!нен сол к,оль\н иь^ынан темен KecTipreH 6ip KiciHi бтем ш . Ол бул кeмшiлiгi ymiH азап luerin, ауыр к,ай*ъ^а батман жок,. KepiciHLiie, шыдамдыль^ын керсетт, ем|’р-турм ы сы н жалгастыра 66

бердо. Уйленд^ бaлa-шafaлы болды. Машинаны 6ip цолымен ете жацсы журпзед1 жэне езш щ iciH еш нэрсеге ш а^м д ан б ай , ук,ыпты орындайды. Ол Алла оны басынан 6epi 6ip к,олды к,ылып жаратк,ан сияцты oMip суредк Хадисте: «Алла таедырыца н е т жазса, (OfaH разы болсац, ел вшшдеп ен, бай Kici боласьщ» делшген. Адам eMipfliH, эрцандай шарттарына тез кендшп, уй реж ст кетедк Элбетте, материалдык, жаедайдын, ma^capfaHbma оныц жаман болып к ^ а н ы н а ^apafaHAa Ke6ipeK кенем!з. Осылай болса да, айналан,а царап кер. К,аншама К1с!лер жупыны уйлерде Tiptu'miK е т т , царапайым азыцтармен кун к е ш т жур. Сонда олар бак,ытсыз ба? Жок,! KepiciHiue, олардьщ кепи ллт крймасы тола, осем уйлер!, цымбат бafaлы келштер1 бар бaйлapfa •VipafaHAa бак,ыттырак,. Болатын нэрсе 6i3 к,алаймыз ба, каламаймыз ба, 6api6ip болады. Сондык,тан к,апа болып, к,арсы nibifbin, наразыль^ымызды KepceTyiMi3 ацылсыздыц. Лцылды Kici ap6ip жамандык,ты жак.сылыкда айналдыра алады жэне шынында да: «Иманды KiciHiH, ахуалы таь^аларлык,. Ондары барлык, жаедай ол ушш жацсылык,, 9pi бул имандыдан 6acK,afa б е р тге н емес. I rep OfaH жак,сы нэрсе болса, ол Aллafa шуюр к,ылады ж «же бул ол ушш жацсылык, болып жазылады, ал енд1 о» ан кесел-кесапат келетш болса, ол сабырлылык, мнытады жэне бул да ол ушш жак,сылык, болып гсептеледЬ). Алла Елцлсшщ (с.а.с.) сахабалары к,алай eM ip I ypreHiH, oлapfa келген сынак,тарды к,алай цабыл а/нанын еске ал. Сонда cafaH келген сынак,тар езще • f ii/iin жатк,андай сумдык, к,орк,ынышты, шыfaтын н е iri жоктай туцгиык, емес екенш тусшесщ .

ццаима Пaйfaмбapлapдaн кейшп ен, жацсы кю лер эулиелер де вте царапайым, жупыны eMip сурген. Кедейлж олардьщ кепиллшжн, ажырагысыз жазмыил едк Bipa^ олар соган к,арамай ба^ытты eMip сурген бйткеж оларда одан мацыздырак, байльщтар! - иманы, ceniMi, жацсы амалдары, керкем эдепахла^тары бар болып, Аллага тэуекел етуд1, ацыреттж иплжт|' кездеуд|' жа^сы 61лд|'. Bi3 болсац, ез|'м1зд1 олардын, мирасцорлары деп есептейм1з. Енд1 61зд1ц олардай бацытты болуымыз ушш не желспейд1? П ^айгыртцан нэрсенщ 6api em in K c m e g i Барлык, Tipi жандылар еледк «0p6ip жан ел1мжн, дэмш тататыны» ешжмге жасырын емес. Осылай болса да 6i3 6ip KyHi бул дуниеж тастап кетелжм1зд1 бтм егендей журем1з. Bi3 бул дуниеде м эцплж к,алатындай © M ip сурем|’з. Бул е/vtip цаншалык, к,ыска екенш ойлап та цоймаймыз жэне Есеп кунше дайындалмаймыз. «Уа, адамдар! Раббыларыца асылык, цылып, Каьарына ушыраудан сацтаньщдар! (Emin цойыцдар!) Ш убэаз, киямет кужжн, змзаласы - алапат цубылыс» («Ха ж » cypeci, 1). «Оларга: «Сендердщ эу бастан белпленген межел1 кундерщ бар, сендер ол кунд16ip сэтке болсын кейшге шегере де, тездете де алмайсьщдар», - деп айт» («сэбэ» cypeci, 30). «Адамдардын, есеп берелн куж таяды. Алайда олар сонда да ацицаттан сырт айнал?ан куй1 гапылдьщта Ж у р » («днбия» cypeci, 1). Бул дуние б1здщ K^fbi-MynbiMbi3fa жэне Кай*ыруымь^а татымайды. бйткеш ол 6 i3 y m iH уак,ытша. 5ip есштен юрдж, енд1 еюнил есжтен шыгамыз. Б1зге азап тарттырып, к,ай*ыртып жатцан нэрсенщ бэрi жацында © Tin кетедк Не ушш 6 i3 онда 68

..рдайым цай^рам ы з? Не ушш ам ы жок, уайым, шеп ^ жок кай*гымен e3iMi3Ai к,инаймыз? Егер 6i3re K,a3ip § жлман болып жатса, онда 6i3 онын, 6api жак,ында, T i m i ^ 01i oйлaf аннан да тез1рек бп-етшш еске алуымыз керек. 5* 1ираз сабырлылык,пен элемдердщ Иесше тэуекел «•iyiM i3 керек. Алланын, эм1р1мен пей1ш бак,тарында мацплж paK,aTTapfa ие болып ж у р т жердеп к,ай^1- муц, киыншыльщтар туралы еске алу сыйлык,. Ертен, ппныштык, пен демалудан рак,ат алу ушш, бупн бар i<ymiMi3Ai жинап, барлык, жак,сы эрекет1м1зд1 жасайык,. - Егер к,апа болып, жан-дуниен, к,иналып жатса, пей!ш женшде ойлан. «(Уа, Мухаммед!) Иман ке л л р т, иплж л icrep .iTKapfaHAapAbi cYЙiншiлe. Ш убэаз, олар ушш (жaйк,aлFaн жасыл бауларынын, арасы мен зэул1м смрайларыньщ) тубшен езендер afaTbiH жаннат Г).1к,шалары бар. OлapFa ризык ретшде сол жердщ жомюнен ycbiHbmfaH сайын: «Бул 6i3re 6yfaH дейш де (осы жаннатта яки дуниеде) бертген ризык, к,ой», деседк Heri3i, олардын, дэл ©3i емес ук,сасы бертед1 (сырттай у к ^ а н м е н , лэззаты езгеше болады). Олар ушш жаннатта пэк жубайлар бар, олар онда мэн,пГЭ.1К.И турак,тап К,алады» («Бацора» cypeci, 25). - Егер ca fa H сынак,тар 6ipiHiH, артынан 6 ip i селдей ммуып жатса, онда пей1ш женшде ойлан. «Элдесендерездерщненбурынеткенк,ауымдардын, блсына келгендер бастарыца келместен жумак,к,а м1рем1з деп ойладьщдар ма? Олардын, кептеген адам лйтцысыз ayыpтпaлык,тapfa душар болып, куйзелгеш соншалык ~ пaйfaмбap жэне онымен 6ipre иман мгллргендер: «Алланын, жэрдем1 к,ашан келед1?!» - д<‘йт1ндей жafдaйfa ж егп. Бте-бтсен,дер, Алланын, М<.)рдем1 ете жак,ын» («Бацара» cypeci, 214). JC ciiiiu туралы ойлан 69

>а с зг - Егер сенде жаедай ете ауыр болып, eMip тек бэле-кесапаттардан тургандай болып кершсе, онда пежш женшде ойлан. «Aллafa к,арсы к е л т асы болудан барынша ca^TaHfaH тацуа жандар ушш Раббыларыньщ дэргейшде (жaйкlaлfaн жасыл бауларыньщ арасымен ьэм салтанатты сарайларынын.) тубшен езендер afaTbiH жаннат бак,шалары бар ьэм олар мэцпбаки сонда болады. Сондай-ак, онда олар ушш пэк жубайлар жэне бэршен де цайырлы бoлfaн Алланыц р а З Ы Л Ь ^ Ы бар» («дли Имран» cypeci, 15). - Егер сенщ TafaTbi^ цалмай цалган болса да, пенни туралы ойлан. «Олардьщ алатын сыйы (царымы) Раббыларыньщ кец K e m ip iM i мен (жaйцaлfaн жасыл бауларыньщ арасынан жэне зэул!м сарайларыньщ) тубшен езендер afaTbiH жаннат ба^шалары болмак,. Олар сонда мэн,п-баци к,алып, (бак,ытты румыр кешедО. (Дшнен) уй р ен т-б тген ш icKe асырып, иплжл icTep aTK,apfaHflapAbin алар сыйы неткен faжaп десецил» («дли Имран» cypeci, 136). - Егер сен мулдем шаршаганьщды жэне бакытсыз е к е ж е д ce3iHin турсац, онда пежш туралы ойлан. «№мде-юм тоза^тан аулак, э к е тм т, ж ум а ^ а Kipce, зор жепстшке ьэм мацсат-муратына жеткеж. (Emin цойьщдар), бул дуниенщ T iршiлiri алдамшы к,ызык,тан, жaлFaн буйым-боцшадан баск,а тук те емес» («дли Имран» cypeci, 185). - Егер к,орк,ынышца, yaftbiMfa салынып не ктерщд! бммейтш болсац, онда пежш туралы ойлан. «Алайда Раббыларына к,арсы келмей, тацуалыц шецбершде eM ip сургендер ушш (жaйк1aлfaн жасыл бауларыньщ арасынан жэне зэул!м сарайларыньщ) тубшен езендер afbin жататын жаннат бак,шалары бар. Олар онда мэн,п-бак,и к,алып, Алладан ерекше 70

й-к,урмет кереда. Алланын, дэргейшдеп бар и плж------у I tri де кемел мумшдер ушш элдек,айда к,айырлы» («дли ^ Имран» cypeci, 198). § » - Егер сатан кунэларын, ете кептей болып, Жаратк,аннын KemipiMiHeH ум тн , узтген болса, онда ^ мейш туралы ойлан. «Мен'щ жолымда ьижрет еткен api атамекеншен Куылган, MeHiH, жолымда сан турл1 зэб1р-зомбылык,к,а юзе б тге н ьэм (керек кезде AyumaHfa к,арсы) к,асык, Каны K ^ fa H iu a coFbicK,aH жэне е л л р тге н эрб’ф жаннын, кшэ-к,ател’|ктерш жасырамын ьэм шубэаз, оларды (жайк,алтан жасыл бауларынын арасынан жэне зэул1м сарайларынын) тубшен езендер аш п жататын жаннат бак,шаларына юрпзем'ш. Бул - Алла гарапынан бермелн ерекше сый-сияпат». Элбетте, ен керемет сый-сияпат Алланын дэргешнде» («дли Имран» cypeci, 195). - Егер сен мулдем куш-к,уатын i^MMaFaHbiH сезсен, онда пей'ии туралы ойлан. «Ал иман кел л р т, (ездерш ьэм к ^ а м д ы тузетуге (>af ыттaлfaн) иплжл icTe p а тк ^ а н д а р д ы ишнде мэнп- ()ак,и к,алып бак,ытты eM ip сурелн, (жaйк,aлfaн жасыл (ыуларынын арасынан жэне зэул1м сарайларынын) Iуб1нен езендер afbin жататын жаннат бак,шаларына Hlpri3eMi3. Жумак,та олар ушш пэк жубайлар бар. (ондай-ак, оларды жумак,тын эсте тугестм ей лн мыгметтерге толы бoлFaн жaнFa жайлы самаладай моленкесше саялатамыз» («ниса» cypeci, 57). - Егер кез жасынды устай алмай турсан, онда меЙ1Ш туралы ойлан. «№мде-мм AллaFa жэне елилане 6aFbiHca, Алла омы (жaйк,aлFaн жасыл бауларынын арасынан жэне ыулвм сарайларынын) тубшен езендер aFbin жататын жаннат бак,шаларына к‘|рг1зед‘|. Олар сонда мэнп-бак,и

калып (бакытты FVMbip кешед|). Ен, улкен ж елслк, ен, З О р табыс, МШе, О С Ы » («Ниса» cypeci, 13). - Егер cafaH сапар алые жэне киын болып сезтсе, онда пежш туралы ойлан. «Сол кезде ж у м а к т ы к ^ а : «Жумакка юрщдер! Будан былай сендер ушш ешкандай коркыныш жок ьэм будан былай эсте жабыкпайсьщдар», - делшедЬ> («Аграф» cypeci, 49). - Егер c a f a H g m i'p ете ауыр жэне T y 6 i жок т у ^ и ы к болып кершее, онда пешш туралы ойлан. «Раббылары оларды шеказ ракымына белейлндИмен, oлapfa разы болып, оларды да 0 зшен разы етелндНмен api тугестм ес мэцплш нь^метке толы жаннат бакшаларымен суйжиллейд|‘. Олар жумакта мэцп-баки калады (да, кaЙFbl-мyцcыз бакытты fyMbip кешед!). Ш убэаз, ен, улкен сый-сияпат Алланьщ дэргейвнде» («Тэубе» cypeci, 21-22). - Егер киялдарьщ бул дуниеде icKe аспай жатса, онда капаланба, пейвш туралы ойлан. «Алла мумш ерлер мен мумш эйелдерге Ы н д е мэцп-баки бакытты fyMbip кешелн, (жaйкaлfaн жасыл бауларыньщ арасынан жэне зэуж'м сарайларыньщ) тубшен езендер afbin жататын жаннат бакшаларын, эаресе Адн жаннатынан керемет уйлер беруд|* уэде етл. Ал (аталмыш ныгметтердщ) бэршен де зоры - Алланьщ (оларга деген) разыль^ы. Ен, улкен ж елслк — M iH e, СО Л » («Тэубе» cypeci, 72). - Егер сенщ иманын, элареп, ™бадаттарды талап еттгендей ынтызарлыкпен, мойынсунумен орындай алмай жатканьщды сезсец, онда пей|‘ш туралы ойлан. «Ал Аллага лайьщты турде Taf3biM е тт , OfaH асылы^ кылудан сацтажан такуа жандар жумак, ба^шаларында, бастаулардын, басында болады. (Оларга): «Ол жерге есенджпен иэм урей мен уайым

атаулыдан apbiflfaH куйде юрщдер», - делжед!» («Хижр» cypeci, 45-46). - Егер шайтан сенщ жак,сы icTep жасауьща кедерп 5 . ке л л р т, жалкаулыкгы ойьща салып жатса, онда пейш =** туралы ойлан. ''ч «(Алланьщ 03iH Kopin бакылап турганын терец сезже отырып) унем1 и г т ж жасап, жаксылык 1стегендерге ен керемет сый (жаннат) жэне одан да артык, сый (Алланьщ жамалын тамашалау) буйырады. Олардьщ жузже 6ipfle-6ip кара дак, туспейд1 ьэм ездерж маск,ара ететж корлыкка да тап болмайды. Мже, солар - жумактыктар. Олар мэцп-баки сонда болады» («Юнус» cypeci, 26). - Егер ceHi жалган дуниенщ азрырулары езже тартып кетсе, б1ршама ток,тай тур да, пей'ии туралы ойлан. «Алтын табактар мен (бал тать^ан алуан турлi сусындар?а толы) и,адак,тар TacbifaH жумак, Кызметиллер1 оларды айналсок,тап, сый-курмет керсетедк Онда к е ц т со?атын ьэм коздщ жауын алатын нэрселердщ бэр1 бар. Сендер онда мэцпбаки каласьщдар. Дуниеде icTereH nrmiKTiкте р щ уш ж сендерге мура ретжде б е р тге н жаннат м ж е осы ! Онда сендер тойып жейтж (тур-тус1, дэм1 ьэм nici жагынан) алуан турл'| жем1с-жидектер бар» («Зухруф» cypeci, 71-73). - Егер сенщ проблемац кеп болса, онда пей1ш туралы ойлан. «Ал Аллата лайык,ты турде Taf3biM ететж, Оньщ алдында асылык, етуден барынша сак,танатын так,уа жандар болса, (азап атаулыдан ада) к а у т а з жерде болады. Олар жумак бакшаларында, бастаулардьщ басында болады. Улб1реген жукалтым ж1бек пен жалтылдаган атластан т т л ге н ки1м к и т , (flfHH, улде мен булдеге оранып, орынтактарга шалкая т у с т , мешрлене) 6ip-6ipiHe карасып отырады. Иэ, солай,

74 ^ сондай-ак, оларга куралай кез хор кыздарынан пэк ^ жубайлар нэа'п етем1з. Олар онда ешюмнен ьэм еш нэрседен корыкпай жэне кысылып-кымтырылмай а * жайбаракат отырып, кецшдер1 согатын ж емктер мен нырметтердщ тур-турш алдыратын болады. Олар (жалран дуниемен кош айтысарда дэмЫ таткан) алгашкы ел1м д1 былай койранда онда ел м н щ дэмш эсте татпайтын болады. Сондай-ак Алла оларды жалындаган жаьаннам азабынан маци-баки с а к , т а й д ы » («Духан» cypeci, 51-56). - Иманды Kici сынактарды шыдамдылыкпен к е т е р г е ж у ш ш о н ы з о р с ы й л ы к к у т т T y p f a H b i е с щ д е болсын. Жэне бул сыйльщ сондай мол ьэм берекел1 болрандыктан, оран жетюмен Kici бул жалрандары басынан етюзген азаптарын толык умытады. «Ал Раббыларын шын кец тд ен улыктап, Оран карсы келуден ьэм каьарынан сактанрандар лек-лепмен жаннатка ж енелттед к Жаннатка жеткендершде алдарынан жаннаттыц какпалары айкара ашылады да ондары сакшы перш телер оларра: «Сэлем сендерге! Оздерщ (кунэ атаулыдан, кайры-муцнан мэцплжке арылран) кандай пэк, кандай бакытты жандар едщдер! Кане, жаннатка юрщдер де, онда м эцпбаки калындар!» - деп, оларды ерекше кошеметпен Карсы алады. Сонда жаннаттыктар: «Аллага мадак жаудырып, шуюриллж айтамыз! Ол 6 i3 r e берген уэд е стд е турды ьэм б!зд|' осынау (ушы-киыры жок, Кисапсыз нь^метке толы) жерге мурагер кылды. Б|'з енд1 жаннатта каларан жер!м!зде, калаганымызша тура аламыз», - деп, мэз-майрам болады. M iH e , (6 ip Алланыц разылыры ушш риясыз) ецбек еткендердщ алатын сый-сияпаты кандай керемет» («зушр» cypeci, 73-74). Дуниедеп eMip-TipiumiK кайгы-муцра, азаптарра толы болуы аз кержед1 ьэм ете кыска ьэм ол м эцгш к

ом1рмен са л ы сть^ ан д а еш нэрсеге татымайды. Алла олмеитш, ка^ы рм аиты н, азап тартпаитын, коркып, =*- Кор болмайтын, уайым мен эдм етаздж жок, болатын, мэцплш жас болып, oйлafaнынын16dpi дайын болатын м эцплжпежш келайыктыболамыз.Бул-фэнидуниеде болран азаптар, сынак,тар ушш ен, жаксы сыйлык, емес не?! М эцплж ракат, м эцплж жастык, м эцплж лэззат, мэцплж бак,ыт... Tafbi не керек? Сабыр кыл, бекем бол, жаксы 1стерд1 жаса жэне >KapaTKaHfa буюл ынтацмен I ибадат жасасац, ертец сол ен, керемет, м эцплiK жaйfa Kipeci^: «(Дуниедеп KHbiHLUbmbiKTapfa) сабырлылык, таныткандарын, ушш сендерге «Сэлэмун алэйкум» деп тыныштык, есендж ттлеймиз! Осынау акырл>1 .!К,ирет мекеж кандай керемет» («Рагыд» cypeci, 24). Азап пен Kanfbi-Mynfa mnfaH жер устш деп eMip гуралы faHa ойлап, шынайы eMip туралы, пейш теп мэцг1лш 0Mip туралы умытып ка /ifa H Kici кандай бацытсыз! Муцаюдыц еш кереп де, ешкандай зэрул1г! де жок. Ол ешк,андай пайда алып келмейдк KepiciHLue, ол KiciHiH, уакытын, куш-куатын алып, оны пайдалы 1оэрекеттерден жэне жаксы icrepAi жасаудан цалдырады. Ол пендеж бакытсыз, эл а з ce3iHAipin, жудетедк Муцаю 6i3AiH, 9 M ip iM i3 fli iiu куса eTin, ауру Кылып, оны жaлfacтыpып, кара^ы лы кка душар Кылады. Ол б*здщжаксылыккеру!м!зге, шат-шадыман болуы м ь^а тоскауыл болып, 6i3Ai пессимистке лйналдырады. Солай болса да муцаюдын, ce6eniuici эрдайым »3iMi3 бола бермейм!з. Кейде оныц пайда болуына 61зд1ц ешкандай катысымыз жок болса да, ол 6i3re сМ ццаю ды ц не Kcpczi бар? 75

ке/iin жетедк Bi3 одан еш к,утыла алмай каламыз. ц Мундай сэтте ол бул ем1рде 6i3re келетш баска 5 сынак,тар сиякты, сабырлылыкты талап етед1 жэне 6i3 OfaH солай м эм те жасайтын болсак, Алла Tafaлa 6i3re 11си1ш iypf-ындары ол жакка мрерде былай дейдп «Бар мадак пен ш еказ шуюриллш кaйfы-мунды б1зден мэцгмжке aлacтafaн Aллafa арналады» («Фатыр» cypeci, 34). Бул жерде фэни ем1рде oлapfa келген кай«>1-муц баска cbmaKTapfa уксас екеж айтылып тур. Алла Елила (с.а.с.): «Мусылман неге душар болмасын, мысалы, шаршау, ауру, к,ай™, кесел-кесапат, аза туту, TinTi тженнщ Kipyi, Алла, ce3ci3, солар уилн жacafaн кунэларынан цайсыЗрш кеилредю, - деп айткан. Б ай ^ан ы м ы зд ай , к,ай^ы баска сынактармен коса айтылып жатыр. Егер иманды Kicire бул дуниеде кайл>1 келетш болса, ол WapaTKaHfa AyfaMeH жалбарып, оны сейшту ушш OfaH карсы туруы керек. Б1з бакыттылыкка eKi дуниеде де умтылып, Жаратканнан бул туралы сураймыз гой? Ал енд1 бакыттылык пен кай^-м ун, 6ip-6ipiHe сэйкес келмейдк Kici 93iH муцайтатын себептерд* бекерден-бекер жаратып алып, содан сои, бул да сиыну, Aллafa жакындатады деп ойламау керек. Егер н,впш cbififa б е р м т, кунэлар кеилрметш сынакка K ip e T iH болса, онда оньщ ем1рде кеп болуы ушш эрекет жасау керек д е у -к а т е TyciHiK. Кайш ны ц ce6e6i шынайы иман жэне К,удайдан корку бoлfaндa faHa MaKTayfa лайыкты болады. Бул - кунэ ic жасап алып, кейш сол жacafaн ici ушш OKiHreH KiciHi^ к а й ^ с ы . Алла 6i3fli тузу жoлfa салып, 6i3fli кaйfыдaн арылтсын! 76

П£цяшсгре1 "g Б1зе м 1рсуртж атк,ан фэни дуние-сынак,элем1 жэне уакытша мекен. Ол a3amapfa, бэле-Kecanarrapfa, цай*ы-мун^а жэне aypy-CbipK,ayfa толы. BipaK, бул s ? 6i3 азап шепп, муцайып, жасымызды тепп, жылап j жypyiMi3 керек деген соз емес. Тунжырап журу - бул жацсы цасиетке жатпайды. Алланы Ел иш (с.а.с.) былай деп айтцан: «Мусылмандын, бауырына кул1мареген'| садак,а бергенмен б1рдей». Алла Елила (с.а.с.) коп сэтте кул1мареген жузбен журетш еди Ол - барлык, имандылар ушш улп. Егер кул'|мдеуде не кулюде к,ате 6 ip нэрсе болса, ол будан 6ipiHmi болып бас тартатын ед‘|. Ол кецм кетеретш сез айтатын, 6ipaK, ©TipiK айтк,ан емес жэне эрдайым кецт-куй1 кетерщю журетш. Кул1мдеу жэне к в ц т кетеретш сез цуаныш алып кел'т, тунжырамай, еркш журуге жэрдем береди Кенмд1 кетерт, бул дуниедеп ем'фд! ж е ц тд е тт, жак,сы кец1л-куй сыйлайды, жан-дуниеге куш-к,уат беред1 жэне ауыр ахуалдардан tubifyfa, сынацтардан отуге жэрдем береди Куануды бтм еген жэне еищашан жымимafaн wicire байлык, та, билж те жэне OfaH бершген жаксылыцтардын, em6ipi де бак,ыттылык, бере .1лмайды. Оны еш нэрсе тунерген жаедайынан uibifapa ллмайды жэне ол езшен елд1 у р к т п турады. ©йткеж ол эрдайым сондай, ел1мнен келгендей тунжырайып журеди Одан 3epiry, мун,аю с е з т т , езшщ сыртцы MopiHiciMeH баскдлардын, кецм-куйш бузады. Мысалы ете сулу эйел де эрдайым ^a6afbiH ту й т, !унжырайып, уйш Ma3apfa айналдырып тастаса, онда оньщ сулульнынан не пайда? 0 з ушн мшкентай псй!шке aйнaлдыpfaн, кецтдо, тартымды эйел онша

сулу болмаса да тунжыра^^ан сулудан элдецайда эдемк Дегенмен кул1мдеу шын журектен шыкданда faHa, * K ici кещлд!, меймандас болса faHa бafaлы болады. Адам таб^аты нда цуану сипаты бар. Bipa^ Tepic сез!мдер - эгоизм, сарацдьщ, ашулану оны тунжыратып, уайымшыл цылады. Керек болса жануарлар да ©Mipre куанады. Ал енд! тyнжыpafaн/ My^aftfaH Kici Алланьщ элемдеп сулулыцтарын байк,амайды. Ол езшщ проблемаларымен faHa элек. Сондыцтан 6ip нэрсеж эрюм эр^андай тусте кередк Б|'реулер оптимизм жолын устанып ©Mipre жаца ум!тпен цараса, Tafbi бipeyлep пессимист болып, YMiTci3 царайды. Ой-мак,саттары да, icrepi де дурыс бoлFaндap faHa 61‘здщ дуниен|‘ шынайы бейнесшде, Жаратк,ан берген барша гажап эсемдИмен керуге кабметп. Дуниеде к,аншама бoлмafaн нэрсе ушш ашуланып, ©зшщ де, басцалардьщ да ©MipiH yлaндыpfaн Kicmep бар. Оларды к au^aHfaHbiHbin ce6e6i - cbiHfaH шыны, жыpтылfaн 6ip парак, ^afa3, зияны жок, э з т не жолда Tycipin aлfaн болмашы тиын. Булар — шыбыннан п т жасап, «апаттьщ» масштабын ©те улкен Kepin уйренген Kicmep. Мшкентай жамандьщ олар ушш Hafbi3 цайш , айналада^тардын, юшкентай afaTTbifbi цорцынышты кылмыс болып сезтед к Олар ездерше бертгендердщ enj6ipiHe к,уана алмайды. Bipa^ ашуланып, жындану ушш эрдайым себеп табады. Бул Kicmep шындышнда бак,ытсыз бaйfустар. Олардыц бак,ытсыздышныц ce6e6i олардын, ©здершщ мшез|‘, журк-турысы жэне ©Mipre бoлfaн мэмiлeci. 0Mip - TypfaH турысымен ©нер. Ал енд|' 9p6ip ©нерд! ынта цойып ок,ып, уйрену керек. ©Mipre к,уана б т у жэне жацсы кец1л-куйд{ сацтай б т у тола ацша caлынfaн капшык,тан да мацызды. Ka6afbi к,атулы,

ашулы жэне жудеген Kicire K,apafaHAa ашыц-жарцын, ^ кецмд1 адам e3iHe жэне aйнaлacындafылapfa K©6ipeK пайда алып келедк бм ж ш ке орай, кейб|'р адамдар ак,ша туралы ойланып, кунше 6ipHeiue cafaT уацытын Kipic i пен LUbifbicrapbiH есептеуге ж*беред{ де, сол уак,ытта эсем бастарды, жупар nicTi гулдерд! жэне цустардыц эдем! caйpafaнын/ Жаратцаннан cbififa бepiлгeн aйнaлacындaFы керемет сулулык,тарды еш байк,амайды... Алыстардан бак,ыт !здегендер жацылады. Бак.ыттылык,-6!защезт\з/1,е, йреулер оны байцайды, ал баск,алар езшде бар eKeHiH сезбейд! де. Мэселе ем!рде емес, сол K ic iH iH , ofaH цылган мэммесшде. Сыртк,ы шарттарда емес, пенде оны калай к,абыл алатынында. Бакыттан ез epKiMeH бас тартцан адам к,айт!п бак,ытты бола алмац? Сергек 9pi жацсы к е ц т-к уй д е п Kici циыншылык,тарды да кул!мдеумен басып етед! жэне бул OfaH к,уаныш, Te6ipeHic тарту етедк Ол Киыншылык,тардан корык,пайды. Ол ж1герл1 ецбекш т. MiHe, сондай Kicmep ушш телегей тен^з Ti3eciHeH келед! деп айтады. Бул олардын, eMipi к,аба*ы к,атулы жэне Kafifbmbi ю стерд щ ©Mipme K,apafaHAa жен\\л дегендж емес. Бар бoлfaны олар ездер|' он, мэмтелер!мен eMipiH ж е ц т к,ылады. )№герл1 ецбектент, езш е де, aйнaлacындaFылapFa да к,уаныш сыйлаган, бацыт алып келген Kicmep бар. Олар сол жолда ж ке р л е н т, ^oftfaH мацсатына умтылуда алдынан шык,к,ан киыншылыцтардан еш цорык,пайды. Сондай-ак,, олар ушш барлык, жолдар жaбылfaн, eiu6ip эрекет жэрдем бермейтшдей не к,ылсан, да*ы еш нэрсе шыцпайтындай сезтген K ic m e p де бар. Олар отырып алып аспаннан алтыннан жацбыр жаууын не ццаима

ццаима жерден улкен к,азына табылуын кутед|' жэне ая*ында ондай керемет бoлмaFaны ушш капа болады. Б|'здщем|'р!м1здепбарлыц^иыншылык,таруак,ытша, салыстырмалы. KiM тышцаннан к,орык,са, ce3ci3 одан жецмедк Ал енд\ k i'm арыстаннан да цорыцпаса, ол оны жецедк Бул ем!рде киыншылыцтар бетен ит сияцты. KiM одан цашса, ол оны куады. Ал енд|' юм OfaH царай сеж'мд1 баратын болса, ол OfaH жол босатып, к,ашып кетедк Егер Kici езш еш нэрсеге жapaмaFaн/ пайдасы жэне улы icTepAi жacayfa ц а б те та з деп ойласа, ол шынында сондай болып цалады. Мундайлар 6ip нэрсеге KipicepAe e3iHih^ жецметш ш жэне nri/iiKK жетпейтшш кутедК 0зш е ceHyi ете мацызды, ейткеж ол мацсатк,а жетуге TypTKi болады. Сондай-а^ буньщ тэкаппарльщк,а ешк,андай к,атысы жоц. ©йткеж 93iHe сену! Ma^Tayfa лайык,ты. Ал енд! тэкаппарльщ болса - жаман, арам нэрсе. 03iHe сенген Kici aлfa к,орыцпай цадам басып, жолында пайда бoлfaн барльщ тоск,ауылдардан етуде 6ip Aллafa тэуекел етедк Ол барлык, нэрсе Алла Tafaлa арк,ылы faHa келерш Tycinin турып, OfaH тэуекел eTin ецбек етедк 9м!рде байсалдылыц, сеж мдмж жэне Aллafa тэуекел етумен к,адам басып, 93i елге, ел OfaH жацын болу, оптимист болу, жaFымды, кул|'мдеген жэне сергек Kici болу цандай керемет! Кул!мдеу б1здщ бак,ытымыздын, 6ip бел!г! eKeHiH TyciHe б т у к,андай мацызды.

П ^анш а мэрте... - К,анша марте сен цорык,к,ан нэрсе болмай - К,анша мэрте сен ум1т узген нэрсе oйдafЫAaй болып шеиллд!? - К,анша мэрте uibifap жолы жок,тай кершген жащайдан шь^атын жол табылды? - К,анша мэрте 6ip ic к,олын,нан келмейтшдей се зм т, а я ^ ш д а к,ольщнан келд1? - К,анша мэрте устщ нен к,ара булт YnipMin, 6ipaK, жацбыр жаумай к,алды? - К,анша мэрте к,орк,ынышк,а тап болып, керек болса эне-мш е елетшдей болдыц, 6ipaK, K,a3iprire шейш Tipi журсщ? - К,анша мэрте соцы жок, бэлеге душар болдьщ, 6ipaK, кейш к,утылып шыцтыц? - Канша мэрте e^ipen жыладьщ, 6ipaK. кейш кез жасын, бел оде ^ypfaAbi? Алла Tafaлa cafaH сан жетпес мэрте жэрдем берд!, ал енд! сен Tafbi да м уцак^а жэне сары yaйым fa 6aTyfa себеп табасын,. Элде cafaH Алла Tafaлaныц барлык, нэрседен I^YAipeTTi, Куш-к,уатты, ¥лы, MeftipiMAi, Мейврвмд^ Ecryiui, Kepyrni, Kemipymi жэне тэубелерд! Кабыл алушы екен! белгм1 емес пе? «Алладан баск,ада куш-к,уат жэне к,уд!рет жок, (Лэ хаула уэ лэ к,ууата илла биллэь)» деген сездер cafaH к,ай^ыны к,yaлayfa жэне сенщ улесще yftfapbmfaH барлык, сынак,тарды сабырлылык,пен етш зуге жэрдем береди Бул сездерд1 жш-жш к,айтала, ейткеж олар - пежшлн, кен-байлык,тарынын, 6ipi. Олар 6i3re бул дуниеде тыныштык, жэне к,уаныш алып к е л т, eMip соццысына тап бoлfaннaн кейш ез к,алыбына ке л л р т, б1здщ иманымызды жэне Жаратушымен бoлfaн байланысты кушейтеди и 702 8 1 цалды?

с H i e e3zepgi? ” Кай^рм а, ейткеж сен 6 y f a H д е й т де O f a H кеп марте yujbipafaHCbin, 6ipaK, ол cafaH пайда келлрт, жаедайыцды езгерткен жоц. Сенщ ульщ ете мацызды сынак,тан етпей цалып, сен цапа болдыц. Енд1 сенщ цапа болганын, OfaH ипл\к алып к е л т, басын кетердв ме? Жоц! Жа^ын бауырьщ ^аза болып, сен к1aйfыfa батып, аза туттьщ. Енд|’ сенщ ка й ш ц ол бауырьщды п р м тл ме? Жоц! Сен жacafaн саудацда tubifbiHfa ушырап, ^aftfbifa батып, к,апа болдьщ. Енд|' сенщ ц а й ш ц ш ыш ньщ ды KipicKe айналдырып цойды ма? Жоц! Кас-душпаньщ айтк,ан 6ip жаман сездщ себебшен кlaйfыfa батып, к,апа болдьщ. Енд1 сенщ капа болганыц жаман сезд1 жацсы сезге алмастырып цойды ма? Жоц! - К ай ^р м а, ейткеж к,ай^ы - езшше бэле. Егер басьща тускен бэле ушш цайш рсац, онда 6ip бэле ею болады. - Кайш рм а, ейткеж Kici i^ fb ip fa H A a OfaH кец уй де, сулу эйел1 де, байлы ™ да, бил\г\ де, жацсы балалары да пайда бермей цалады... - Кайл>|рма, ейткеж 6api Tafflbipfa жaзылfaн. Болатын нэрсе болады. К,аламдар кетер м т, жазудьщ сиясы кепкен. Барлыгы цалай болу керек болса, солай болады, бас^аша емес. Сенщ цайгьщ еш нэрсе езгерте алмайды. Еш нэрсеж алыстатып, еш нэрсеж жацындата алмайды. Еш нэрсеж ул кей тт, еш нэрсеж юцл'ретпейдк - KaftfbipMa, ейткеж цай™ cafaH дуниеж к,ара тусте керсетедк Кецш-куж жон,, ^айодга батк,ан Kicire гулдеп TypfaH бак, шелге уцсап кершед|\ Кез жауын aлfaн гул тженекл бутанка, ал енд1 елмрдщ ез1 болса К а р а ты тозакка ук,сап кержедк

- KafifbipMa, ей ткеж сенде езщ K,a6bmAaFaH ^ керемет д ш щ бар. Bafa жетпес иманыц бар. Кездерщ , . Ц цулацтарыц, аузын,, мурнын,, к.олдарын,, аяк.тарын,, д енсаул ы ш ц , TafaMbiH,, м альщ , азык,-тул1гщ , кшмщ, уйщ, к,ызметщ, отбасы ц, TyfaHflapbiH, ж эне достарын, F t бар. Сондык,тан ц а й ^ н ы ары к,уала, ей ткеж ол сенщ бакытыцды тартып алады! Т эа щ т т ы лы к , - тура Жолда E«i дуниеде де бак,ытты бoлfыcы келген Kici тура жолда журуден бас тартум ен цалаган ба^ытына жете алмасы аныцBip Kici Алла Ел ш ю нен (с.а.с.): «Уа, Алланын, ЕлцлсН EKiHmi рет мен ешюмнен сурамайтындай к,ылып MafaH Ислам туралы айтып 6epiHi3Uii?» - деп сураганда, ол былай деп жауап бердк «Мен Аллага иман келлргенмж » деп айт та, тура жолда бекем бол». Бак,ытты болуын K,aflafaH Kici тузу ж олдан он^а да, coflfa да бурылмай, д ш ге бекем болуы, ic ж узж де дж ережелерж муцият сацтауы керек. Ол ете каталдыкты да, ете бостык,ты да KepceTneyi керек. Яр н и, астамдык, пен нук,сандьщтан сактаны п, орта жолда иманды ту eTin к е м ш т ж а з G M ip суруге эрекет ету керек. Элбетте, шайтан KiciHiH ж урепн сынайды. Егер ол пендеден дшге деген жшркенуд1 не Ж аратуш ь^а бас июге деген жалцаулы^ты к е р с е ^ н д а п е н д е н та р ы з ^ б а д а тта р д ы орындамай, арам ic ж асай 6 a cra fa H fa шейш ауыз к е т р т т сейлегенге ж эне жалцаулыкк,а туртедк Шайтан онын Ж аратцанмен бoлfaн байланысын у з т , TynfHbiKK,a TyceTiH TiK ж a p fa 6apfaH fa шейш a3fbipa береди Ал eHfli шайтан KiciHiH ж урегш ен дш ге деген махаббатын жэне оган деген ынтызарльнын керсе, ол оны астамдыкда ж етелеп, зорьнып KaflfaHfa шейш

<3 ar турте бастайды. С е й т т ол оны тузу жолдан бурып экеткенге шейш аз*ыру эрекеттерш жaлfacтыpa береди Тоза^тан кутылып, пешшке тусу, демек, ацыретте бацытца ие болу, цашан K ici H M aH fa келген! туралы айтып цана поймай, тузу жол бойымен кеткенде болады. Бас^а уак,ытта пенде тузулюл, езшщ Жаратушь^а жacaFaн ™бадатын кемиллжаз устап тура алмайды. Kici ce3ci3 кате ж!беред|’, кемиллж к,ылады. Сейтсе де Жаратушы ете MefiipiMAi. Сондыцтан ол 0зш щ KemipiMiMeH й зд щ тузу жолдан к,исайып кеткен уацыттарымызды ду^^ларымыз арцылы тузету мумкшшмНчн бердк Ен, биж ма^сат^а жетуге мумюн болмаса да, бул ofaH умтылудын, Keperi жок, деген сез емес. Элбетте, сол умтылудыц езшде улкен жа^сылык, жатыр. бйткеш Kici улы мацсатк,а умтылумен жак,сы жакда езгер т, бак,ытты болады. Ш едейлЫ j/сэне байлык, «Дуние-TafaM тугелдей жамандык, деп, пенде OfaH ие бoлyfa умтылмауы керек, TinTi дуниедеплердщ 6api бaйfyc болып жамаулы к и ж т , азын-аулац нэрселермен азыцтануы керек» деп есептеу де дурыс емес. Кедейлш - жамандык,. Егер олай болма*:анда Алла Елила (с.а.с.) дyfaлapындa одан ц с^ауд ы Алладан сурамаушы едк Сондай-ак, ол былай деген: «Тэкаппарландь^ан байльщтан, естерщд! есен,преткен кедейлжтен сак,тасын». Адамды байлык, кейде ecipTin, KenipTin отырып тозацца итермелейлж аньщ. Байльны асып-тась^ан талай адамдар дуниеге бермш к е т т, Алланы умытып, ак,ыретж умытып, иман жолынан алые цалганы шын. Сол сия^ты, егер Kici к,атты муцтаждьщта eMip сурсе, ол азап шепп, арыцтап, Жapaтк,aнfa Fибaдaтжacayдaн бет 84

Г>урады. Кеп Kicmep кедейлж аркылы келген сына^ка шыдай алмай, таедырра наразы болып, шагымдана ^ бастайды. Ислам кедейлжке шацырмайды. Bi3 «Ислам - салмактылык, жэне к,арапайымдылык, дшЬ> деп кеп =*- Баршылыцта, жок,шыльщта сынак,. Тэкаппарланып, ecipin кетер Kicire байлык, бэле болганмен, Жарат^аннын, алдында байлыцтьщ акысын жацсы »теп те так,уа eMip сурген момын пенделер болады. Алла Елш ю (с.а.с.) былай деген: «Так,уа пенден'щ сщалдан мал-мулю болганы к,андай жак,сы!» BipaK, «байлык, пайда faHa алып келедЬ> деген де дурыс емес. Арам icneH элек бoлfaн бай ю сте р д щ Ke6i (>айлыгы бoлмafaндa ж анагы кунэл‘| icTepiH жасамас (•Ai. Бул Kicmep ездерж щ байлыгын жак,сылык, ушш емес, жамандык, ушш пайдаланады. Сондай-ак, (>айлык,та кедейлж сияцты KiciHi Жаратцанга сиынудан жэне жа^сы icrepfli жасауына кедерп болады. Кеп байлыгы бар Kici крлы ндагы мулюне кунд1з-туж кез ( ,1луы керек болгандык,тан, кебшесе д н и парыздарын орындаура уак,ыты да, шамасы да болмайды. Бу дуниеде байлыгынан зекет телегю келмеген, садак,а да бермеген, мук,таж Kicire жэрдем бермеген цаншама |.|ранбайларбар. Егер Kici ешюмге мук,таж болмаса, я ж и басцалардан (уранбай, e3iH жэне отбасын e3i цамтамасыз жасай ,1латын жаедайда болса, онда Ислам буны колдайды. Лдал жолмен мал-мулж табута болады ж эне ол Ислам умбетше к,ызмет жасау ушш зэру нэрсе. Сонымен filpre, мал-мулжтщ ж е т к п е у ш т И де, артык, болуы да Mil Ire цайгы алып келу1 мумкш. Молшылык,та eMip сурген жэне езш щ мал-мулкш Алланьщ разы лы ш уш ш , езш щ дши парыздарын ирындау ушш жэне елге к,ызмет жасау уш ш жумсаран Kiel кандай бак,ытты! мэрте айтып келем1з. 85

ЛС арат ^ан Жэне пенде Егер ею дуниеде де бак,ытты бо/иыц келсе, елдщ мак,тауына емес, Алланьщ ризаль^ына ие 6c^yfa умтыл. Алла Елила (с.а.с.) былай деген: «KiM елге жак,паса да, Алланьщ ризальиын Ta6yfa yMTbmfaH болса, оны Алла елге ж еккерш ш л болудан ^утк,арады. Ал енд1 KiM Алланы наразы к,ылумен елдщ мак,тауына yMTbmfaH болса, оны Алла ел алдында ж еккерш ш л eTin цояды». Басцалар 6i3Ai мак,тасын деп цалай тырысамыз. Кейде олардьщ дерекм И, сын-niKipi не ауыр ce3i б\зд\ сондай цапа цылады. Айналамыз б1здщ к,уанышымыздьщ, цайшмыздьщ ce6enmmepi болуда. Сонымен к,атар Жаратк,анньщ ризаль^ы туралы мулдем умытып калганбыз. Шынында, бул - елдщ мак,тауынан элдек,айда мацыздырак, емес пе. Kici к,ашан Aллafa yHafaH нэрсеж wacafaHfla жэне елдщ мацтауынан бурын оньщ ризаль^ы туралы oйлaнfaндa, шынайы бак.ыттылыкка ие болады. Бак,ытты бoлfыcы келген Kici дуниенщ пулы болуын ток>татуы керек. бйткеж мундай нэрсе уайым-цай^1 алып келедк KiM байлык, жинау арцылы немесе K ic ir e билж пен ектемдж 6 e p e T iH жofapы лayaзымfa жету арк,ылы бак,ытты бoлyfa умтылса, ол ерте ме, кеш пе yTbmfaHbiH тусшедк бйткеж дуние к,ызык,шылык,тары 03iMeH цоса бацыттылык,ты еилретш проблема, уайым-цай™ алып келеди «MiHe, сендерд'| эу баста цалай жаратцан болсак,, бупн де aлдымызfa дэл солай (жалацаш куйде), ездерще бергежм!здщ бэрш арттарьща тастап жaлf ыз К в Л Д Щ Д б р » («Энгам» cypeci, 94).

«(Уа, адамдар!) Алайда сендер дуниенщ к,у TipiumiriH унатып, оны бэршен артык, кересщдер. Дегенмен, ак,ирет (бул дуниеге K,apafaHAa) элдек,айда ^айырлы ЬЭМ МЭНЛЛЖ» («Аглэ» cypeci, 16-17). «Ол кэтрлердщ 6ip белшне оларды сынау ушш берген дуниедеп т ’|рш1л iKTiH, жылтыpafaн сэнсалтанатына к,ызы^ып кез'щдв сузбе! Раббьщньщ(езще нэс1П еткен) HbifMeTi мен ак,иретте беретш ризык,- Heci6eci элдек,айда к,айырлы ьэм баянды (мэцг'тж) болмак,» («TahO» cypeci, 131). всект ер экэне зрорамалдар Бак,ытты eMip сургщ келсе, ел арасында таралып журген есектерге сенбе. Тэж1рибе керсеткендей, кеп есектер шындыкда жанаспайды. К,орк,ынышты жорамалдардын, Keniumiri icKe аспайды, демек, yaйымдayfa себеп жок,. 8 p6ip Kici 6ip нэрседен к,орк,ады жэне езшщ к,орк,ынышы туралы баск,алармен бел”|сед'|. Одан кейш онын, сездер'| ауы здан-ауь^а в т т , шыбыннан п т , туймеден туйе жасап алады. «Шайтан сендерд'1 (зекет, садак,а берсецдер, дуниелерщ ортайып к,алады деп) кедейлжпен к,орк,ытады. Сондай-ак сендерге саран,дык,ты, дуниелерщд4 н\иэл\, арсыз ic T e p r e жумсауды буйырады. Алла тafaлa болса, сендерге ез тарапынан кен, K e u iip iM жэне мол шарапат уэде етедк Алла - yacnf (ете кен, аск,ан жомарт), Алим (к,улдарынын, барлык, жай-куйш, юмнщ дуниесш к,андай жолда жумсап жургенш ете жак,сы б тетш ш еказ miM neci)» (вБацара» cypeci, 268). Bi3 барль^ы таедырда жазылгандьны туралы умытпауымыз керек. Болатын нэрсе сезаз болады. Ьарльиы болып KeTyi мумкш, 6ipaK, болатын нэрсе гана болады. Сондык,тан к,ай*ылы нэрсе болмай

>1 3 жатып алдын-ала к,ай*ыра берудщ, к,орк,атын нэро болмай жатып к,орк,а берудщ ешк,андай цажел жон,. К,орк,ыныштьщ K93i улкен. К,иялы кушл Kicire эрб!р aйтылFaн есек жэне жорамалдар к,атты эсер е тт , онын, мазасын алады. Сол жерден Kicire Tafflbipfa бoлfaн ceHiM (иман) жэне Aллafa тэуекел ету жэрдемге келу! керек. Ke6iHece ум птщ уз!лу^ жудеу, жабырцау, муцаю уйцыньщ к,ашуына жэне асцазан жарасынын, пайда болуына апарады. Т э а ц ы т т ы л ы к , Бес нэрсе eKi дуниеде де бак,ыт алып келед!, олар: 1. Иман (сешм); 2. Жацсы ic-эрекеттер; 3. Ж|‘герлмж; 4. Aллafa мойынсуну; 5. Адал нэрселерде ысырапцорлыцтан бас тарту. ^ Я у р у - с ы р ц а у 5i3 ауру-сырк,ауды жэне азап тартып к,иналуды жек Kepin, одан алые бoлyfa эрекет жасаймыз. Б1рак, кейб!р кездерде олар 6i3re кептеген пайдаларды да алып келедк БiлiмжoлындaкeптeгeнкиыншылыкlтapFayшыpafaн \л\м i3fleymi сонша ауыр к.иыншылык.тармен келген miMi нэтижел^ ж е тк тж л ьэм ж ofapы бafaлaнaды ж эне оцайырак, жолмен оць^ан Kicire ^apafaHfla елге Ke6ipeK пайда алып келедк К а й ^ -м у ц н ь щ дэм ш татк,ан ацын-жазушылар жак,сы eMip сурген ацын-жазушь^а K,apafaHAa м аш н ал ы , жан-дуниеге эсерл!, c e 3 iM r e теб!рентерлж М Ы К.ТЫ шь^армаларды дуниеге экеледк 88

0м1ршде Kerrri K epin, кеп азап тартк,ан иман жаршысыныцсез1эрдайымтыныштык,та,молшылыкта ^ жэне рак,атта eM ip сургеннщ сезше ук,самайды. Онын, 5 сездер1 жан-дуниеге эсер е т т , кез жасын epiKci3 =►* dp6ip пенде ж е ц т келген нэрсеге K,apafaHAa, ^иыншылыкпен келген нэрсеж жогары бafaлaйды. ByfaH жаксы мысал ретж де Исламнын, 6acbiHAafbi алгашцы мусылмандарды айтсак, болады. Oлapfa fliH ушш кеп азап TapTyfa тура келген. Сонды^тан олардын, иманы б!зд1к!не к,араганда бекем, журектер'| таза, такуа, К,удайдан к,орцуы кеб1рек, miMi терен#ек 6oflfaH. 9й ткеж олар ашаршылыцты да, ыстык-суьщты да, кедейлшт1 де, цугын-сургш д1 де, азап-кррльщты да, ауру-сыркауды да бастарынан кеп еткерген. Олар ездер1 у й р е н т калган ж эне суйген нэрселерш тастауга тура келген. Дш ушш кептеген курбандьщтарга 6apfaH: «Иэ, солай, ейткеж олардын Алла жолында (пайгамбармен 6 ip re ) ж у р т бастарына тускен шелдеу, шаршап-шалдыгу, аштык, сынды a p 6 ip ауыртпалык, ушш, сондай-ак, к э тр л е р д щ шамына тиетш дей 6 ip жерге (хак, дш д1 жаю ушш) аяк, басу жэне душпанды ойсырата жену сынды 9 p 6 ip (нэтижелО ic ушш, оларга мшдегп турде сауап жазылады. бйткеж Алла ип/iiKTi ктер атцаруга жаны к,умар i3ri жандардын, (мацдай тер1мен тапцан) сауабын зая етпейдЫ («тэубе» cypeci, 120). Сол y m iH а у р у - с ы р к а у д а н жэне киналудан цорыцпа. Олар cafaH жаман болып K e p iH y i мумкш, 6ipaK, оларда сен уш1н улы жак,сылык,тардын, болуы мумкш. afbi3bin, журект1 теб1рентед1... 89

\аныш ce6c6i «(Уа, Мухаммед! Оларга М енщ мына сез1мд1 2 - жетюз): «Уа, KyHafa батып, ез-ездерше жамандык, ^ жасауда шектен шыккан ьэм ездерше бермген турл1 ныгметтер, сез1мдер мен к,абтеттерд1 орынды пайдаланбай зая K,bmfaH к,улдарым! Алланьщ рацымынан ум1ттерщд1 узбецдер! бйткеш Алла барлык, кунэларды кеилредк Ш убэаз, Ол - Fa(J)yp (к,улдарыньщ кунэлары к,аншалыцты ауыр болса да тэубелерше келген жаедайда ете кеилр'|мд0, Рахим (ерекше мешр1мд0!» («зумэр» cypeci, S3) деген Алла Tafaлaньщ Ce3i сеш к,уантпай ма? Элде cafaH Алла Tafaлaньщ «(Уа, Мухаммед!) Егер к,улдарым сенен Мен туралы сураса, Мен oлapfa ете жакынмын, MafaH жалбарынып, Ayfa еткеннщ AyfaCblH жауапСЫЗ каЛДЬфМаЙМЫН» («Бацара» cypeci, 186) деген ce3i ум1т бермей ме? Сенщ журегще Алла Tafaлaнbщ «Ал енд1 юмде-юм жамандык жacafaн сон, немесе (KyH9f а батып) ез-езше к,иянат жacafaннaн кейш, Алладан K e m ip iM тмесе, Алланьщ Гафур (к,улдары канша жерден ауыр KyHafa батса да, тэубелерше келген жаедайда ете кеилр1м д0, Рахим (эаресе тэубеге к е л т 0зш е бет 6ypfaH мумш к,улдарына ерекше MeftipiMAi) екенш керед1» («ниса» cypeci, но) деген ce3i к,уаныш сыйламай ма? Алла Tafaлaньщ «Алла иман к е л л р т, nrm iKTi icTep ктегендерге K e u iip iM жасауды ьэм улкен сыйсияпатка, зор сауапк,а белеуд1 уэде e r r i» («мэида» cyped, 9) деген c e 3 i бул дуниедеп e M ip iiv t f ж ецтдетпей ме? Сенщ бул дуниедеп ем1рщд1 Алла Tafaлaньщ «Ал юмде-юм icTereH киянатынан кейш тэубеге к е л т, толык, тузелсе, ш убэаз, Алла оньщ тэубесш к,абыл алады» («Мэида» cypeci, 39) деген ce3i будан да жарь^ырак, к,ылмай ма?

Сешн, жан-дуниен,е Алла Tafaлaнын «Раббыларын, ^ ракымдыльщ танытуды 0 зше лайык, к,асиет ьэм OaiHiH, басты устанымы к,ылды. Араларьщнан юмдеKiM бммеспкпен к,андай да 6ip жамандык, ic r e n , кейш д* сол ic iH e G K iH in тэубеге келсе ьэм тузелсе, шубэаз, ^ Ол -Т а ф ур (ете кеилр‘|мд0, Рахим (ерекше межр1мд0» (*Энгам» cypeci, 54) деген ce3i ж е ц тд ж алып келмей ме? Алла Елилсжщ (с.а.с.): «0p6ip туннщ уштен 6ipi откеннен кейш Алла TaFaлa теменп acnaHfa тусед1 де: «Мен - Патшамын! KiM цабыл алуымды т т е п MafaH Ayfa к,ылар болса, Мен AyfacbiH кабыл аламын. KiM Менен 6ip нэрсе 6epyiM A i сураса, Мен O faH cypafaH biH беремж. KiM Менен KeiuipiM сурап жалбарынса, Мен оны кеилремш» - деп айтады. Жэне бул тан, aTK,aHfa шейш ж a л F a ca д ы » деген ce3i ca fa H к,уаныш сыйламай ма? CeHi Жаратцаннын, к,удси хадиандеп MiHe мына ( вздер! жубатпай ма? «Уа, пенделер!м! Мен зулымдыцты 0 3 iM e арам цылдым. Оны (зулымдыцты) сендердщ араларыцда да арам к,ылдым, 6ip-6ipiH,e зулымдык, керсетпен,дер. Уа, пенделер!м! Мен Тура жoлfa caлFaндapдaн 6аск,а бэрщ адасудасыцдар. Сондык,тан Менен Тура жoлfa салуымды суран,дар, сендерд! Тура жoлFa < алайын. Уа, пенделер!м! Мен тoйдыpFaндapдaн баск,а бэрщ ашсьщдар. Сондык,тан Менен ризык, сурацдар, ссндерд! тойдырайын. Уа, пенделер!м! Мен кишд!ргеннен баск,а 6 a p iH , жалацашсыцдар. Сондык,тан менен сендерд! KHlHAipyiMAi сурацдар, мен киждоейш. Уа, пенделер!м! Сендер кунд4з де, тунде де кунэ ж,1сасан,дар, бутждей кунэларынды Keiuipyiui MeHMiH. Олай болса, Менен кунэларды KeiuipyiMAi суран,дар, п'ндерд1 кеилрейж...» 91

С2 J ts а г Алла Елш ю нщ (с.а.с.) «Алла жзратылысты жаратып б|‘ткеннен кешн, @з1нщ ж аны ндаш KiTan^a: «Элбетте, М енщ цаьарымнан MempiMiM асып тусед1» деп жaзfaн» деген ce3i ceHi куантпай ма? Алла Елиианщ (с.а.с.) «Алланьщ цазынасында мешр1м д тИ н щ жуз белИ бар. Ол олардьщ 6 ip e yiH faHa жерге Tycip in , жындapfa, aflaMflapfa, жануарларра жэне курт-цумырс^аларга белклрген. Соньщ ар^асында олар 6 ip -6 ip iH e бауырмалдыц жэне MempiMflmiK кылады жэне соньщ арцасында жабайы хайуан да ез1нщ баласына мей1р1мдтж цылады. Ал енд1 калган тоцсан т о ш з бел1гш ол сацтап к,ойды. Киямет кун1 ол оны толь^ымен в з ж щ пенделерше керсетед1» деген ce3i cafaH ум1т сыйламай ма? Алланьщ Мтабынан жэне оньщ Елшюнщ (с.а.с.) суннетжен ^уаныштан журекл TiTipeHTin, умпсыйлайтын жуздеген, м ы ь ц ^ а н аят-хадистерд1 табу?а болады. Енд1 б1зде куану y m iH осындай кеп себептер болып жатса, онда 6i3 не уцлн к а й ™ тартып, капаланып, шарамыз таусылу керек? с М ц ц ь\аима! - Муцайма! Егер сен кедей болсац, онда басца б|‘реулердщ аштык,тан ел1м алдында жатцанын не K,apbi3fa батып, телей алмай айласы цурып TypfaHbiH еске ал. - Муцайма! Егер сенщ к©л|'г!н^ жок, болса, онда сен баск,а йреудщ 6acapfa ая<ы да жок екенш еске ал. - Муцайма! Егер сен ауырып жатсац, б1реулердщ кеп жылдан 6epi тесектен еш тура алмай жатцанын еске ал. - Муцайма! Егер сен жакын адамьщнан aйыpылfaн болсац, б1реулердщ 6ip мезплде б1рнеше бауырынан не керек болса бутшдей отбасысынан айырылып Калганын еске ал. 92

- Муцайма! бйткеж сен Аллага, онын пайрамбарына, онын, перш телерш е, Циямет ^3 кун1не жэне жамандык пен жацсылык, таедырмен белпленгежне иман келт'фген мусылмансыц. Ал енд1 каншама адамдар Алла?а иман келлрмей, ^ пaйfaмбapлapды eTipiKiumep деп, т у а р т ге н касиегп Ютаптарды келемеждеп, К,иямет кунш жэнетаедырды жокка шыгарам деп тентчреп жур. - Муцайма! «Егер барлык адамдар жиналып алып, cafaH кандай да 6ip жаксылык жаса<ысы келсе де, олар Алла таедырыца жaзFaндaй faHa жаксылык жасай алады. Ал енд‘| егер олар жиналып алып, саран зиян Tim rm epi келсе, олар Алла таедырына жазрандай faHa зиян келпре алады. ейткеж калам кетертген, сиясы кепкен» деген хадист'| еске ал. - Муцайма! бйткеж кайш -мун, жоралган нэрсеж кайта орнына коймайды, уакытты кайта артка жылжытпайды, елМ TipiflTe алмайды, таедырыца жaзылfaн нэрсеж артка кайтара алмайды жэне еш пайда бермейдК - Муцайма! Эйткеж езщ нщ кай<ы-муцьщ жэне кецшазденущмен сен шайтанды куантасьщ. - Муцайма! Bi3 Пaйfaмбapдaн (с.а.с.) улг! алуымыз керек емес пе? Оган Алла Тагала муцаймаура уюм цылган: «Bi3 сеж и кеюрегщд1 ашып, к е ц гте д ж пе? Мойнындагы ауыр жукт1 жецмдетпедж пе? Белщд1 KaftbicTbipfaH (ауыр ж укл жецтдетпед'ж пе)? Сондайак еам щ д1 мактаулы е т т , мэртебецгу кетермедж пе? Демек, 9p6ip киындыкпен 6ipre, сезаз, ж е ц тд ж бар. Иэ, рас, эрб1р киындыкпен 6ipre ж е ц тд ж бар. Ендеше, 6ip iC T i б т р ге н соц, б1рден баска ic K e K ip ic . Сондай- .iK (кандай ic n e H айналыссац да) эрдайым Раббыца, Онын, разылырына карай умтыл!» («инширах» cypeci, 1 -8). 93

- Муцайма! ейткенп кайры-муц - жан ауруыныц, пушаймандьщтынжэнеденсаулыктыцнашарлауыныц непзп ce6e6i. - Муцайма! Сенде Кураньщ жэне Алланы еске алуыц, Оран дурамен жалбарынуыц жэне намазьщ, сада^аларьщ жэне жак,сы |’стерд1 жacayfa мумюниплжтерщ бар емес пе. - Муцайма! Егер сен шынымен ^afifbifa ymbipafaH болсац, онда цолдарьщды туарм е. Бекериллжке жэне yafibiMfa бермме, бос жэне эрекетаз болма. KepiciHiue icKe ынты-шынтьщмен Kipic те, пайдалы нэрсемен ш у т л д а н . Намаз ок,ы, KiTan оцы, жазу жаз, саяхатца шын,, цонацца бар, уй1цд1 дурыста, 6a c» ^ a p fa жэрдем ет... - Муцайма! бйткеш сенщ жаедайьщда1ы барльщ нэрселер жак,сылыц: «Иманды адамньщ ахуалы к,андай та^аларльщ ! Оньщ барлыц ахуалдары ол yiuiH жацсылык жэне бул имандыдан баск,а e u jK iM re н э с т 6oлfaн емес. Егер кандай да 6ip жаксыльщ болса, ол AллaFa шуюр к,ылады жэне бул ол ушш жа^сылык, болады. Ал енд! егер OfaH бэле келетш болса, ол сабырлылык, танытады жэне бул flafbi ол ушш жацсылык, болады». - Муцайма! бйткеш Алла Tafaлa сабырлы жэне иманды Kicire улы сыйльщтарды уэде nbMfaH: «Алла оларды сол куннщ кесапатынан сактайды Ьэм оларды жуздер|' бал-бул жaнfaн, шат-шадыман куйде к,абылдайды. Сабыр eTKeHi ушш oлapfa жаннатты н э с т eTin, к in cycbmAafaH ж!бек кшмдер кипзедк Жума^та салтанатты opbiHTa^Tapfa шалцая Tycin, жaйfacып отырады. Будан былай олар онда куннщ аптап ысть^ын да, бет царь^ан аязды да кермейдк OлapFa жаннат 6anu^apbiH Aafbi afaштap саясын туареда жэне шоц-шок, жемктер! н,ол созым жерде тунып турады. Олардьщ мацынан айналсок,тап

шыкпайтын жумак, к,ызметштер1 oлapfa кумгс ыдыстар жэне меп-мелд1р к,адактармен зыр ж ул р т, 5 (алуан турлО сусындар тасиды. Меп-мелд1р кум'1С кадацтармен сусындар тасиды. 1шетш сусындарынын, T y p i мен мелшерш ездер1 белплейд'|. C^apfa (хош n ic T i ьэм сондай лэззатты жумак, дэмдеу1ил) зэнжэбил ц а ть ^ ан cycbiHfa толы цадак,тар усынылады. (Бул сусындар байыппен уэд1кс13 afbin туратын) Сэлсэбил атты бастаудан (к,уйылады). Мэцп-бак,и бал*ын, пэк к,алпында к,алатын жyмaкlтaFЫ жас балалар жумак,тык,тардын, ман,ынан айналсок,тап шьщпай к,ызмет етедк Оларды кергенщде жанжак,к,а ш аш ь ^ а н шжу екен деп ойлап к,аласын,. Кай жак,к,а к,арасан, да к,иял жетпес нь^меттер мен зор сэн-салтанат кересщ. Олар устше улб1реген жасыл ж\6ек пен атластан ки1м ки т, сэнд‘| кум к бтезжтер таш нады. Раббылары oлapfa тап-таза шарап iiiJK i3 in , ерекше сый кврсетедк «Мше, мунын, бэр1 сендерге apнaлfaн сый-сияпат, осылайша (дуниедеп) ерен ецбектерщ ак,талды» («инсан» cypeci, 11 -22) - Муцайма! К,аба*ы к,атулана тускен к,ара булттар, K»anTafaH к,ара тун жап-жаца жарык, кунмен ауыск,аны сияк,ты, к,ара булттар таралып кун ашылып жатк,анын к,анша мэрте кердщ f o й, шын ба? Сондай-ак, c a f a H келген сынак,тар мен к,иыншылык,тар да кетед|, бэлелердщорнына Hafbi3 жак,сылык,тар келедк - Мун,айма! Егер сен кунэ жасасан,, тэубе жаса, Жаратк,аннан K e m ip iM сура. Егер сен 6ip жаман ic жacafaн болсан,, Алладан K e m ip iM сура. Егер сен ^ате ж1берсец, оны дурыста. Тэубе eciKTepi ашык,, Жаратушы Мей1р‘|мд1 жэне К,айырымды, K e iu ip iM б ер тед1, дyFaлap к,абыл болады. - Мун,айма! Бэле-кесапаттардын, жэне сынак,тардын, ен, кемшде уш f n 6 p a T b i бар. Сабырлы 95

болу, Ayfa цылып Aллafa жалбару жэне цутылу, жуйкенщ жуцаруынан жэне уайымнан баска еш нэр алып келмейдк Муцайма! Эрдайым жаман жай-куйденшь^удыц жолы бар, жецмдж келед1, цутылу келедк Алла TaFaл,l езшщ ак, ниегп цулдарын жэрдемаз жэне цолдаусьп калдырмайды. - Муцайма! Жа^сылыцтан умгг eiin, ешцашан елмейтш Tipi Aллafa тэуекел ет. - Муцайма! Алланьщ мей1р1мшен у м т ц д 1 узбе, OfaH коркумен, умилен жалбарын. Оньщ ризальнын;! жэне сыйль^ына умтыл, сонда сен е т дуниеде де бацыт табасьщ. - Муцайма! Жа^сылыц жаса, 6ac»^apFa улп бол жэне ауыр cbma^Tapfa тап бoлfaндa сабырлылыц пен табандыльщ керсеткендерге цара. - Муцайма! Бак,ыт жацын, эрдайым бацытты бoлyfa болады. Егер 6i3 бак,ытты бoлFымыз келсе, К,УРанда жaзылfaн жаман эдеттердан арылуымыз керек: «Егер адам баласына рацымымыз т у с т , кандай да 6ip иплжтщ дэмш таттырса^, 9pi содан кейш оны одан тартып алып цойсац, ол б1рден бар жацсылыцтан кудерш узген yMiTci3 9pi aлFыc айтуды бтм ейтш адам болып L iib ifa келедк Ал егер басына тускен киындык,тан кешн OfaH кандай да 6ip нь^меттщ дэмш таттырсац, еш шубэаз: «Киыншылы^ пен жамандьщ атаулыдан б1ржола кутылдым-ау эйтеу1р!» — деп (будан былай эсте циындыцка тап болмайтындай) орынсыз тайрацдап, мацтанып жер-кекке сыймай К е т е д 1 » («hyd» cypeci, 9-10). Щ куту. - Мукайма! Элбетте, цайры-муц уйцысыздьщ' ЛСаман эдет 96

г г 1>ул ете мацызды, ейткеж былай деп айтылган: ^ «Л/ыйда ( e K i жaFдaйдa да) сабыр е т т , (жак,сылык,тан ум111н узбей, орынсыз мак,тангейлжке басып июлжацдамай Алланын, разыль^ына белейтш) ип i« ntp aT^apfaHAapAbiH, жен! белек. MiHe, сондай i3 r i жандар ушш K e u iip iM мен улкен сый-сияпат бар» («иуд» • т а, ш Алла TaFaлa мeйipiмiнe белеп, сондай эдеттерден fafaHAapAaH баск,алары осылай жасайды. Егер ик ire жак,сы жайттан кейш бэле-кесапат келетш болса тоне иплжтерден кейш к,иын жаедай келетш болса, ол ийласы таусылып, цайгыга батып, азап шеге бастайды ж.же ол келешекл тунжырап, к,аран^ы е т т елестетедк Онын, KyTbmyfa ешк,андай у м т к,алмайды жэне nafifbi одан ешк,ашан кетпейтшдей болып сезм едк Ол сол ымат бурын рацат aлfaн жак,сы кундерш умытады да, e3iH бурын ешк,ашан жак,сылык, кермегендей жэне оньщ букм eM ipi цай!ы жэне азаптардан мулдем .l|)ылмaFaндaй болып се зте д к Ал еид\ егер Kicire бэле-кесапаттардан кейш бацуатты eM ip жэне жацсылык, келетш болса, ол (ылелер ттенбестен тольнымен KeTTi деп шешед'| де, Кайтадан еш к,апераз к,уанышк,а батып, ецсесш кетере бастайды. Б!зде де тузелуге, eKi дуниеде де бак,ытк,а ие бoлyfa тлык, MyMKiHLumiriMi3 бар. «Алайда (eKi жаедайда да) сабыр eTin, (жак,сылык,тан yMiTiH узбей, орынсыз мак,тангейлжке (ысып шолжан,дамай Алланьщ разыль^ына белейтш) иг! iCTep aTK,apfaHAapAbiH, жеж белек. MiHe, сондай i3ri жандар ушш KeLuipiM мен улкен сы й-сияпат бар» («ьуд» • YP?d, И ). 1 702 97

^ a , J 7[аам баласы! ,3 Алла Елиианщ (с.а.с.) теменпдей хадиа бар: «Киямет кун1 Алла Tafaлa: «Уа, адам баласы, Мен № ауырып жатк,анда сен келш MeHi керген жок,сьщ», - дейдк Адам: «Уа, Жаратк,ан, мен CafaH к,айт1п барып, керем, Сен - элем дердщ Meci ем ессщ бе?» деп жауап к,айтарады. Алла Tafaлa айтады: «Менщ пэленше деген к,улым ауырып цалганын б т ге н ж ок па едщ? Сен ол туралы б т д щ , 6ipaK, оны кергел1 6apfaH жок,сьщ. Егер OfaH барып ахуалын cypafaHbiH,Aa, оньщжанынан MeHi табатыньщды бмген жок, па едщ? Уа, адам баласы, Мен сенен M afaH тамак, бер деп сурадым, сен M afaH тамак, берген жок,сьщ», - дейдк Адам: «Уа, Жаратк,ан, мен CeHi к,айт!п тамак,тандырам, Сен элемдердщ Meci емессщ бе?» - деп сурайды. Сонда Алла Tafaлa: «Менщ пэленше деген нулым сенен тамак, сурамады ма? Сен оны б т д щ , 6ipaK, оны тойдырган жоцсьщ. Ж эне сен оны TaMaKjaHflbipfaHAa, оны Менен се за з табатын едщ. Уа, адам баласы, Мен сенен сусын сурадым, б‘|рак, сен М енщ шел1мд1 K,aHflbipfaH жок,сьщ», - дейдк Адам: «Уа, Жараткан, мен к,айтт Сенщ шелщд* к,андырам, Сен - элемдердщ Meci емессщ бе?» - деп сурайды. Сонда Алла: «Сенен MeHiH, пэленше деген к,улым су сурады, бврак, сен онын, шелш к,а н д ь^ а н жоцсыц. Егер сен оньщ шелш к,андь^анын,да, сезаз, оны Менен табатыньщды бмген жок, па едщ?» - деп сурайды». Аят-хадистер елге к,ызмет жасап, oлapfa жэрдем беруге шак,ырады. Бул 6i3re бул дуниеде к,уаныш алып келед1 жэне б1здщ eMipiMi3Ai мafынaлы к,ылады. Ал енд1 Алла Tafaлa ол ушш 6i3re ацыретте улы сыйльщты уэде eTin жатыр. С е й т т , 6a c K ^ a p fa жэрдем берумен 6i3 eKi дуниеде де бак,ытты болудьщ ен, жак,сы м ум кш ш тИ н табамыз.