ตำนานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

เพงหั้นแล เมิงที่นั้นเปนเมิงขอบแดนเมิงลื้อ เมิงหอตอกันหั้นแล ฅนทังหลาย รูขาววาพระเจามาเมตตาวาอั้น เขาก็เอาเขาน ้ําโภชนะอาหารมาทานแก พระพุทธเจาหั้นแล ก็สักกระปูชา (มาก) นัก ฯ แลวฅนทงหลายกัเอาหมากล็ กใหยูนัก มาทวงทกวั าอะเพิอ หมากลกใหยู ก็มีแทหนอ วาอั้นแลวเขาก็เอา [หนาลานที่ ๕, น.๒๔๘] หมากลูกนั้นไวเปนเชื้อหั้นแล เขาก็มาหันพูใบใหยนัก ก็มาทวงวา อเว พูนี้ใบใหยก็มีแทแลวาอั้น เขาก็ขอเอา ไวเปนเชื้อหั้นแล พระพุทธเจาก็เอาหมากกับปูนแลพูหื้อแกเขาแลววาสูอยาปูก ที่นี้เทิอะ อยาปูกติดเนิอ พิชชะบแรงหลาย บเปนงายแล ผิจักปูกหมากพูดั่งอั้น หื้อขุดขุมลึก แลวจุงเอาปูนรองพื้น แลวเอากนหมาก แลเฅือพูลงปูก แลวถมเส ดีเทิอะ ตนหมากทังหลายฝูงนั้นใหยมาแลวจุงปงลงสองทีเทิอะ จิ่งดีแล พายลูน เมงอินนั ั้น จิ่งรดดู ๑ รอนมากนกชาแลัเหยดป ีนมารองพูนด ื้ นนิแล ี้ เขาบรูจิ่งถามวา เม ิ่ อจักปูกหมากน ั้ นเยดด ั่ งรฤชาวาอั้น แลวพระพุทธเจาก็อาณัติหื้อมหาเถียร ไปสอนเขาชูอันห ั้ นแล เม ิ่ อน ั้ นพระเจาก็อยูบปากหั้ นแล มหาอานันทเถียรเจา ก็หื้อเขาขุดลงพ ื้ นถึงซาย แลวเอาปูนปกไวชูที่ แลวจ ิ่งปูกเทิอะ จิ่งเปนชาแล วาอ ั้ นแลวเม ิ่ อน ั้ นฅนทังหลายก็เอาเขาน ้ําโภชนะอาหารมาหื้อเปนทานแก พระพุทธเจาห ั้ นแล พระเจาก็รับเอาแลวก็อนุโมทนาซึ่ งทานแหงเขาแล (เขา) ก็ขอราทธนา [หนาลานท ี่๖, น.๒๕๐] เมตตา สอง ๓ วันหนแล ั้ พระเจากอย็ ูรับทานแลว ก็เทสนาธมมัแกเขาหนแล ั้ มหาอานนทเถัยรกีขอเอาเกสาธาต็ ุซึ่งพระพทธเจุาหนแล ั้ พระพุทธเจาจ ิ่ งกาววา ดูราอานันทะ เมิงอันน ี้ ฅนบหลาย บพอรักสาธาตุไดแล ถ้ําก็บมีวาอั้น เขาก็ขอเอาประบาทหั้นแล พระพุทธเจาก็ย่ําประบาทไวเหนิอหิน กอน ๑ หื้อแกเขาไดไหวแลปูชาห ั้ นแล พระพุทธเจาจ ิ่ งกาววาดูราฅนทังหลาย มาหันหมากหินก็มาทวงวา อะพือ หมากหินใหยแทหนอ เขาหันใบพูก็ทวงวา อะวิพระเอิย พูใบใหยก็มีแทหนอวาอั้น วาดวยหมากหินนั้นวา หื้อขุดดวยเสียม ตองลง แลวพ อยปงลงป ูก จิ่งเปนแลวาอ ั้น ฯ พระการ ๑ เขากมาท็วงว า เขาเจาน ี้ นุงผาเหลิง ผาแดงสันนี้เมิงตูขาไดนุงอันแดง จิ่งวาเปนผูดีไผก็บมานุงเฅิ่งดํา เฅ ิ่ งแดง ก็วาเปนถอยแล ตูขามีเฅ ิ่ งนุงอันดํา เหมินด ั่ งกาจับอยูเหนิอไมนั้นแล ๑ รดดู - ฤดู ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๗๑

พายหนาเมิงตูขาก็จักไดชื่อวาเมิงเงิมแล ฯ เมิง ๑ จักไดชื่อวาเมิงสุม เมิง ๑ จักไดชื่อวาเมิงเบียด [หนาลานที่ ๗, น.๒๕๒] เหนิอ ฯ เมิง ๑ ชื่อวาอกิหมาก ฯ เมิง ๑ ชื่อวาอะเว ฯ เมิง ๑ ชื่อวาแสนไทอยูฯ เมิง ๑ ชื่อวาเมิงแท วาอั้นชาแล เมิงทังหลายฝูงนี้เขาหนาฟาเมิงไทยทังมวร กฏเขามาในเมิงอาฬวีเสี้ยงแล ฯ พระเจาทานายสํนนั ี้ แลวกสระเดจเล็ยบขงเขียดีเมงลิ ื้อ ไปเซาอยูที่๑ หั้นแล ลัวะทงหลายกัมาห็นพระพัทธเจุานงอย ั่ ูที่นั้น เปนทจอมดอยส ี่ งทูี่ ๑ลัวะทงหลายั รูแลวก็จากันวา พระเจามาเมตตาเราสันนี้จิ่งคอมมารอดดาย เราจิ่งแปงของขับ ของกนไว ิ ในวนนั ี้ก็จักหมนหมองเสชาแล ผู๑ วายา ผู๑ วาแปไววัดนมูด ี้ เสดาย ผู๑ วายาเนิอ ฟงคํามันดีแล แมนด ั่ งรฤก็จักแปง ถึงเม ิ่ อเราแลบแปงวันนี้ก็ดี แลวาอั้น ถึงวันลูนรุงเชา เขาก็มาห ื้อเปนทานแกพระพุทธเจาห ั้ นแล แลวก็ขอ ราทธนาพระพุทธเจาไวประบาทหั้ นแล พระเจาก็ย่ําประบาทไวหื้อแกเขาห ั้ นแล แลก็ทํานายวา เราก็มารอดที่นี้ เขามากาวสันน ี้ พายหนาบานเขาอัน ๑ ชื่อวา บานทิผา บาน ๑ ชื่อวาบานปาแครน อัน ๑ ชื่อวาบานทึง หมื่นชาแลฯ แลวก็สระเดจไปนั่งอยู [หนาลานที่ ๘, น.๒๕๔] ที่ ๑ หั้นแล ฅนทังหลายก็มา ราทธนาพระพทธเุจาอยเมตตา ู แลวเขากมาห็ อเปนทาน ื้ แลวก ขอไว ็ ประบาทห นแล ั้ พระเจาก็ย่ําประบาทไวหื้อแล ก็ทํานายวา เม ิ่ อกูตถาคตะมารอดที่นั้น เขาก็ จากันวา ตั้งแตกูมาตอนทอดรับลวนขนาด บเหียดวานตก ก็เปนแตบุญเคยได ทานแทแล คันวาเขาไดแลวก็เอามาผามาเถิอ๑ หื้อเปนทานวาอั้น พายหนา เมงอินนันจ ั้ กได ั ชื่อวาเมงแฅปา ิแลเมิง๑จักไดชื่อวาฝาปาแฅ วาอนหม ั้ นชาแล ื่ แมน้ําอันนี้จักไดชื่อวาน้ํายุงยัน หมื่นชาแล ฯ พระเจาทานายํ ประบาทผาแฅ ดั่งนแล ี้ วก สระเดจไปรอดท ็ ี่ ๑ ฅนทงหลายั ก็มาห ื้ อทาน แลขอเอาประบาทเจาไวพระเจาก็ย่ําไวเหนิอหินกอน ๑ แลวจิ่ง ทํานายวา เมิ่อกูตถาคตะมารอดที่นี้ฅนทังหลายก็มาตานวา เมิงตูขาทังหลายนี้ ก็เปนบานหอเมิงแมนแลวาอั้น นิมิตคําปากเขาทังหลายก็ดีพายหนาบานเขา ก็ดีเมิงเขาก็ดีก็จักเปนบานหอเมิงแมน บานใดก็เปนหอ จักมาอยูมืนนานได ก็จักกินเส จักอยูบไดหมื่นชาแล ฯ ๑ เถิอ - เถือ, แล ๗๒ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

พระเจาก็ทํานายดั่งนี้แลวก็สระเดจไป [หนาลานที่ ๙, น.๒๕๖] เซาที่ ๑ ลัวะ ทังหลายหันพระเจาไปรอดที่นั้น ก็ปาวกันมาตอนมาทาน ตกวันฟูกเชาก็มา ทานเขาแลวก็ขอเอาประบาทหั้นแล พระเจาก็ย่ําไวยังประบาทหื้อเขาไดไหวแล ปูชาหั้นแล พระเจาก็ทํานายวา กูตถาคตะมารอดที่นี้เขาทังหลายก็มาจากันวา พระเจาจ ิ่ งเทียวเขียวฅ ่ํ ามารอดที่นี้แลววาอั้น พายหนาบานอันน ี้จักไดชื่อวา บานแวนฅ่ํา หมื่นชาแล ฯ พระเจาทํานายสันนี้แลว ก็สระเดจไปสูดอยอัน ๑เปนรูปชางนอนอยูที่นั้น พระเจาก็ไปแว ๑ เซาอยูที่นั้นห ั้ นแล ยังมีลัวะสองฅน พากเอาบอกน ้ํ าผ ึ้ งลอง สันคองมา หันพระพุทธเจาอยูที่นั้น ขาทังสองจ ิ่ งบิดเอาตองมาแปงสรวย๒ ใสน้ําผ ึ้ งห ื้อเปนทานแกพระพุทธเจาห ั้ นแล แลวสองขาก็ขอราทธนาห ื้ อเมิออยู เมตตาเขา แลวขาสองฅนก็เมิอบอกแกลัวะทังหลาย หื้อมาไหวแลปูชาพระเจา หั้นแล เมอน ิ่ นย ั้ งมัรสีสองตนีตน ๑ ชื่ออตลรสุีก็หากเปนชาวลวะทั ี่นั้น ขาทงสองั ก็ชวนกันมาไหวพระพุทธเจาหั้นแล ฯ พระพทธเจุาก ็ทวงวา เขอทิงสองมาั [หนาลานท ี่๑๐, น.๒๕๘] หากตถาคตะกูเปน ็ อันดีนักแล รสีทังสองก็กาววา อาม เอิอ ขาทังสองก็มาไหวพระพุทธเจาขาแล ผูขาทังสองนิเปนรสีชีปลา ก็บไดถึงมัคคผลธัมมสักอันแล ขาทังสองก็มาขอบวช ในสํานักพระพุทธเจา แลวขออิดูขาทังสองแดเทิอะวาอั้น เม ิ่ อน ั้ นพระพุทธเจา ตนมีมหากรุณา ก็มาบวชยังรสีทังสองหื้อเปนภิกขุภาวะ แลวพระญาอินทก็เอา ผาทิพพมาห ื้ อแกขาทังสองบัวระพวก แลวก็เปนปริวารแหงพระพุทธเจาห ั้ นแล เมอน ิ่ นล ั้ วะทังหลายกั มาแปงเข ็าน าโภชนะอาหารมาเปนทานแก ้ํ พระพทธเจุาหนแล ั้ ก็ขอราทธนาไวประบาทห นแล ั้ พระพทธเจุาจงก ิ่ าวว าในที่นี้หรนผากิ เปนอ ็นนัอยแล บพอไวประบาทแลวาอั้น พระญาอินทจิ่งไหววา ภนฺเต ภควา ขาแดพระพุทธเจา ไวทังนอยห ื้อเขาไดไหวแลปูชาเทิอะ แมนวานอยก็เปนประบาทนอยแล ขอสพพัญั ูจุงไวตามอนนัอยเทอะิเมอน ิ่ นพระพ ั้ ทธเจุาจงอท ิ่ ฏฐานยิงหันอินหนาั หื้อกวางกวาเกา แลวจิ่งมาเหงี่ยง๓ พื้นตีนนอย แลว [หนาลานที่ ๑๑, น.๒๖๐] จิ่งย่ํา ๑ แว - แวะ๒ สรวย - กรวยดอกไม๓ เหงี่ยง - ตะแคง ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๗๓

หื้อเปนรอยนอย ๑ แลวไวหื้อแกเขาไดไหวแลปูชา แลวจิ่งทํานายวา ประบาทกู ตถาคตะนี้พายหนาฅนทังหลายก็จักเรียกวาประบาทผานอย หมื่นชาแล เมิง อันนี้จักไดชื่อวาเมงอาฬว ิ ีชาแล เมงอินนั ี้จักเปนเคากวาเมงทิงหลายัเหยดดีงอ ั่ ั้น ลัวะทังหลายจักมาพ ึ่ งบุญมากนัก ประหมาณกึ่ งเมิง ๑ ชาแล จักไดชื่อวา เมิงอาฬวีเพิ่ออั้นแล ฯ พระเจาก ็สั่งสอนรสีทังสองอนบวชเปนภ ักขิ ุนั้นดวยอนหั อปฏ ื้ ิบัติสมถวิปสสนา กัมมัฏฐาน แลวก็หื้อเฝาประบาทดวยคําวา เขิอเจาทังสองจุงอยูอุปปถากรักสา ประบาทแหงก ูที่นี้เทอะิเขออยิ าได  วาจกไปก ับดัวยกเทูอะิเสมอดิ งได ั่ อุปปถากกู ตถาคตะทุกเม ิ่ อแล วาอ ั้ นแลวก็สระเดจไปสูที่ ๑ ภิกขุทังสองก็เอากันไปชอม พระเจาเลาห ั้ นแล พระเจาก็ลุกแตเมิงเชียงไภเหนิอ ไปรอดที่ ๑ ฅนทังหลาย ก็มาห ื้ อทานแกพระพุทธเจาดวยเขาน ้ําโภชนะอาหารมากนักแล [หนาลานที่๑๒, น.๒๖๑] ภิกขุทังสองคันวามารอดแลว ก็ไหวพระพุทธเจาแล พระเจาก็ทวง๑ ภิกขุ ทังสองวา ทานทังสองมาชอมเราแลคาวาอั้น ภิกขุทังสองก็กาววา ภนฺเต ขาแด พระพุทธเจา ขาทังสองมักใฅไหวพระพุทธเจา จิ่งจักมาชาแล วาอั้นหั้นแล ฯ พระพุทธเจาก็กาววา สาธุ เปนอันดีนักแล วาอั้นหั้นแล ก็หื้อภิกขุทังสอง สันเขา แลวพระพุทธเจาก็เจียรจาซึ่งเจาภิกขุทังสองวา อาวุโส ดูราอตุลยะ ทาน ทังสองจงเอาก ุ นพอกฅันเมืออยิ ูรักสาประบาทนอย ที่นั้นดงเก ั่ าเทอะิเมอใดท ิ่ าน ทังสองปฏิบัติจําเรนภาวนาได ิ ถึงผละแลวดงอ ั่ ั้น เจาท งสองเยไปน ั อมไหว  กูตถาคต ในกาละบดนัเท ี้ อะิกูตถาคตะจกไปท ัสสะหนวินตกั หนใตพุนแลวาอ ั้น ทานทงสองั จุงจักพอกเมิอแลวส ั่ งสอนฅนทังหลายห ื้ อกะทําบุญสักกระปูชาประบาทแหงกู ตถาคตะเปนดั่ งเม ิ่ อยังธอระมานสถิตสํารานน ั้ นเทิอะ พระมหาเถียรเจาทังสอง ก็ลวงคําสอนพระเจาบไดก็รับเอาดวยคําวา สาธุ ดีแล วาอั้นแลว [หนาลานที่ ๑๓, น.๒๖๓] ก็เอากันฅืน ขี้ฅานยางทางแล ฯ เมิ่อนั้นลัวะทังหลายมาหันก็ทวงวา สิชิริวาอั้น เหียดดั่งอั้นแมน้ําอันนั้น ไหลมาแตที่นั้น ไดชื่อวาแมน้ําชิลิจิ่งไหลเพิ่ออั้นแล มหาเถียรเจาก็มารอดปาว ลัวะที่๑ เขาก็ทวงวา เจาทังสองพอกมาเปนอันฅานยางนักนอวาอั้น บานอันนั้น ๑ ทวง - ทัก, หาม ๗๔ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

จิ่งไดชื่อวาเชียงยางฅาน หม ื่ นชาแล มหาเถียรเจาทังสองท ี่ ๑ เขาก็ทวงวา เจาทังสองพอกมาเปนอันฅานยางนักนอวาอั้น บานอันนี้จิ่งไดชื่อวาบาน เชียงฅานยาง หมื่นชาแล ฯ มหาเถียรเจาทังสองมารอดดีแลวาอัน เขาจ ิ่ งกาววา ขอราทธนายัง พระธมมัเจาทงสองจังหุ อได ื้ อยพอห ู อข ื้ าท งหลายได ัทานกอนเทอะิ วันนี้ก็หลาฅ ่ํา เสแลววาอั้น บานอันน ั้ นจ ิ่งไดชื่อวาบานขางยางแดง วาอ ั้ นหม ื่ นชาแล แมน้ํา อันนั้นจักไดชื่อวาน้ําหลาแดง วาอั้นหมื่นชาแล ฯ มหาเถียรเจาทังสองก็มารอดแลว ก็อยูอุปปถากประบาทเจาผานอยที่นั้น แลวใสใจปฏิบัติกัมมัฏฐานภาวนาอยูหั้นแล กาวยังประบาท [หนาลานที่๑๔, น.๒๖๕] ผานอย อันมีในเมิงลัวะ ในบานทัมมิละ ขาหอ อันมีทิสสะหนวันตกหนใต เมิงลา ก็แลวเทานี้กอนแล ฯ พระพทธเุจาก สระเดจฟากจากท ็ ี่นั้น ก็ไปรอดที่ ๑ พระเจากนอนอย็ยาม ู ๑ แลวลัวะทังหลายก็มาหัน ก็เมิอปาวกันมาหื้อทานเขาน้ําโภชนะอาหารแลวก็ขอ ราทธนาพระพุทธเจาไวประบาทหั้ นแล พระเจาก็ย่ําประบาทไวรอย ๑ หื้อเขา ไดไหวแลปูชา ฅนทังหลายก็ปาวกันมา วันฟูกเชาเราก็จักแปงเขาน ้ําโภชนะ อาหารมาห ื้ อทานแกพระพุทธเจาเม ิ่ อเชาเทิอะ พระเจาวากูจักไปเชาแทดาย คันวาถึงวันฟูกเชาแลว พระเจาก็สระเดจฟากไปแลว บไดหื้อทานหลายเท ิ่ อแล วาอั้น พระเจาจ ิ่ งทํานายวา (บาน) อันนี้จักไดชื่อวาบานขุนยานแอ พระเจา กาววา ประบาทอันนี้จักไดชื่อวาแจนขุนยานแอ วาอั้น หมื่นชาแล ฯ พระเจาทานายสํนนั ี้ แลวสระเดจไปท  ี่นั้น ก็ไปสูสันคองท ี่ ๑ลวดมาหนหรั ิน กอน ๑ เปนรปชูางนอนอย ูหั้นแล เมิ่อ (นั้น) ยังมีลัวะ ๗ ฅน ไปเขากาดพอกฅนมาื ก็มา[หนาลานท ี่๑๕, น.๒๖๗] หันพระเจานอนอย ูหั้นแลลัวะผมาก ู อนนนมาห ั้ นพระเจั า ก็ยินกัวนัก ก็ลวดส ั่ นสายอยูหั้นแล ลัวะผูมาชอมน ั้ นก็มาถามวามึงเปนสังนั้น ชาวาอั้น มันก็ปากบไดลัวะผูมาชอมน ั้ นแลนไป ก็ไปหันพระเจาน ั่ งอยูที่นั้น มันจิ่งกาววา พระเจาเรามานี้ดาย เราควรเอาเขาตมมาทานกอนเทิอะวาอั้น ก็ใช ลัวะผู๑ เมิอบอกกาวชาวบาน เราก็ควรรีบมาทานเทิอะวาอั้น เขาก็บอกกันมา ทานมากนักแล เขาจ ิ่ งขอราทธนาพระพุทธเจาไวประบาทหั้ นแล พระเจาก็ย่ํา ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๗๕

ประบาทไวรอย ๑ หื้อแกเขาไดไหวแลปูชา แลวก็ทํานายวา ประบาทกูตถาคตะ อันนี้ก็จักไดชื่อวาประบาทหวยแมอง มีหั้นชาแลเหยดเขาได ีเอาเขาตมมาทาน แกพระตถาคตะ เขาหันกูนั่งกินเขาตมสันนั้น ลัวะผูนั้นจิ่งมีอายุ ๗ สิบปมันมี ประหญามากนักแล ยาลัวะผูนั้นจ ิ่งไหววา ขาแดพระพุทธเจา ผูขาทังหลายน ี้ อันเปนขามอนทอนดอย ชวนกันไปเขากาดแตเชาเม ิ่อไกขันเลิย เฅ ิ่ งตูขา [หนาลานที่๑๖, น.๒๖๙] ก็ไตแปก๑ ตามแคร ๒ ผูจักไปก็รีบ ผูจักซ ื้ อจักขายก็รีบแล จิ่งไปไรไปนาไปสวน จิ่งไดกินเขาตมฝูงนี้เขาก็หากอุนเสียแลวแล ขอราทธนา พระพทธเจุาเทอะวิาอ ั้น จิ่งไดชื่อวาหวยแมองเพออ ิ่ นแล ั้ ฯ บานอนเขาเอาเขัาต ม มาทานนี้ก็ไดชื่อวาบานลานอง ฯ บาน ๑ ชื่อวาบานแกวนตม มีหั้นชาแล ฯ พระเจาก็ทํานายวา ประบาทหวยแมอง กับทังบานกลางแจงนาเพียง สันนี้พระเจาก็สระเด็จไปสูที่ ๑ ฅนทังหลายหันพระเจาจิ่งวาดั่งนี้ภนฺเต ขาแด พระพุทธเจา บานผูขาทังหลายนี้ก็เปนเถิ่น๓ เปนนาก็เปนนาขาน แลก็ไดผันกัน แตงเทิ่อ ก็ไดเปลี่ยนกันดวยหยาบชากลาหาน จิ่งไดอยูกับทังยากหั้นแล เหียด เขามากาวสันน ี้ แล เขาก็มาทานเขาน ้ําโภชนะอาหารแกพระพุทธเจา แลวเขาก็ ขอราทธนาไวประบาท พระเจาก ็ย่ําประบาทไวหื้อเขาไดไหว  แลป ชารอยู๑ หั้นแล พระเจาจ ิ่ งทํานายวา ประบาทกูอันน ี้จักไดชื่อวาประบาทลีหาน ฯ เมิงอันน ี้ จักไดชื่อวาเมิงหาน มีหั้นชาแล ฯ พระเจาก ็ทํานายประบาทเมิง [หนาลานท ี่๑๗, น.๒๗๑] หาน สันน ี้ แลวกสระเด็ ็จ ไปสูประเทสที่ ๑ ฅนทังหลายก็มาห ื้ อทานเขาน ้ําโภชนะอาหารแกพระพุทธเจา แลวก ขอเอาประบาทห ็นแล ั้ พระเจาจงกร ิ่ ณายุาประบาทไว ่ํ หื้อเขาไดไหว  แลป ชาู หั้นแล พระเจาจิ่งทํานายวา กูตถาคตะมารอดที่นี้ฅนทังหลายกาววา บานเมิง ตูขาทงหลายนั ี้ ลวงกวางเท าใด  เปนอนยาวดั ีลุกแตหลาเมงเมิอหิวเมั ิง ก็เปนวัน ๑ จิ่งรอดจงถ ิ่ ึง ไปดวยดอยเปนอ  นยากผานใ ัจแทแลเหยดดีงอ ั่ นเม ั้ งอินนั นได ั้ ชื่อวา เมิงรีฯ เมิง ๑ ชื่อวาเมิงกาง มีหั้นชาแล ฯ ฅนอันอยูในเมิงอันนั้นก็หยาบนักแล พระเจาก็ทํานายวา ประบาทกูนี้ไดชื่อวาประบาทเมิงรีมีหั้นชะแล ฯ ๑ ไตแปก - จุดคบเพลิง (แปก-เกียะหรือสนเปลือกแดง)๒ ตามแคร - จุดคบเพลิง๓ เถิ่น - เถื่อน, ปา ๗๖ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

พระเจาก็ทํานายสันนี้แลวก็สระเด็จไปสูบานที่๑ ฅนทังหลายก็ไปเถิ่นไป ปาเสียเส ี้ ยง เขาก็ไปบอกแกกัน เขาก็มาดวยอันรีบแลพลันมากนักแล เขา ทังหลายฝูงไปเถิ่นนั้น ก็บรูถี่ เขาก็ฟาวมารีบ ผูมาบอกนั้นก็ฟาวรีบ พอกมาหา พระเจาหั้นแล คันวาเขามารอดบานแลวก็จักรูวาพระเจามาเมตตา [หนาลานที่ ๑๘, น.๒๗๒] หั้นแลเขาก็ปาวกันมาไหวพระเจาแลวก็เอาเขาน้ําโภชนะอาหารมาทาน พระเจา แลวก็ไปจากันวา พระเจามาเมตตาแล ไปปาวห ื้ อฅนทังหลายด ั่ งอั้น เปนรีบ พายตูทังหลายก็บรูวาพระเจามาเมตตาสักคําแล สูทังหลายพอยหัน พระเจามาเมตตาแล ยินบรีบงานปากขานนัก ตูจักถามถี่ก็บทันแลวาอ ั้น เขาจากัน สันนนก ั้ ็บคึดรูอันจกขอเอาประบาทส ักอั ัน พระเจาจงท ึ่ านายวํ าเมงอินนัพายหน ี้ า จักไดชื่อวาเมิงคึดใจรีบ วาอั้นหมื่นชาแล เขาปากคําก็เปนคําสั้น คํารีบ ก็จักมี พายหนา หมนชาแล ื่ เขากปากค ็าสํ ั้น คําหมิ่น คําบอวนบ ออน บเหมนหมิฅนแล ู ฯ พระการ ๑ เมงอินนั ี้จักรอนไหม  ดวยพยาธเภยยาิกวาทานท งหลายฝ ังอูนชาแล ื่ ฯ วาอ ั้ นแลวก็สระเดจไปสูประเทียด๑ ที่ ๑ แลวฅนทังหลายหันพระเจามา เมตตาเขาก็ฟอมกนแตั งแปงเข าน าโภชนะอาหารมาห ้ํ อเปนทานแก ื้ พระพทธเจุา หั้นแล เขาก็แตงแกงจืดจางนัก เขาก็ติเตียนกันวาสันน ี้ พระเจา [หนาลานที่๑๙, น.๒๗๔] มาเมตตาเทิ่อดาย เขาแปงแกงจักมาหื้อทานพอยใสเกิอ๒ จาง๓ สันนี้ชา วาอ ั้ นแลวลางฟองก็วาแกงเกิอจางห ั้ นแทแล เขาก็เถียงกันสันน ี้ แล ก็ฟอมกัน เอาเขาน้ําโภชนะอาหารไปทานแกพระพุทธเจาหั้นแล พระพุทธเจาก็อนุโมทนา แลวเขาก็ขอราทธนาเอาประบาทไวหั้นแล พระพุทธเจาก็บังเกิดกรุณา ก็ย่ํา ประบาทไวหื้อแกเขาไดไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลายห ั้ นแล พระเจา ก็ทํานายวา ประบาทกูตถาคตะน ี้จักไดชื่อวาประบาทเมิงจาง หม ื่ นชาแล ฯ น้ําอันนี้จักไดชื่อวา น้ําเมิงจาง หมื่นชาแล ฯ พระเจาก ็ทํานายสนนั ี้ แลวพระพทธเจุาก สระเดจไป ็ฅนทงหลายฝ ังเกูดมาิ เม ิ่ อลูน เขาทังหลายก็จักนอยบาง ดวยเขาของสัมปตติจักขับไพรฝาชาวเมิง ๑ ประเทียด - ประเทศ๒ เกิอ - เกลือ๓ จาง - จึด, ไมมีรสชาติ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๗๗

บมากคึด ฅนฝูงเปนนักปราชญก็บรูคุณวิเสียดแทก็หาบไดสักฅนแทแล นาอันนี้ จักไดชื่อวานาบานเกิอ หมื่นชาแล ฯ พระเจาทํานายสันนี้แลวก็สระเดจไปสูที่ ๑ ฅนทังหลายก็มาแตง [หนาลาน ที่ ๒๐, น.๒๗๖] แปงเขาน าโภชนะอาหารมาทานแก ้ํ พระพทธเจุา แลวเขากมาจาก็นวั า ผูขาทงหลายกัมาขงขวายแช็ทองตมหอขาวแล ื้ วไปขาย แลวเอาทองตมนนมาก ั้ ิน เลี้ยงชีวิต ก็จิ่งพออยูสันนี้แล วาอั้นหั้นแล คันวาหื้อทานสักกระปูชาแลว ก็ไหว ขอเอาประบาทซงพระพ ึ่ ทธเจุาหนแล ั้ พระเจาก ็มีใจกรณายุาประบาทไว ่ํ หื้อรอย ๑ เพ ิ่ อห ื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาแล ก็ทํานายวา ในเมิ่ อกูตถาคตะ มารอดที่นี้ ฅนทงหลายกัมาจาก็นวั า ไดกินยอนดวยอนแัชทองตมเลยงช ี้ ีวิตวาอ ั้น พายหนาเมิงอันนี้จักไดชื่อวาเมิงแชทองแล ฯ บานอันอยูหัวน ้ํ าน ี้จักไดชื่อวา บานตมทองฯ บานอนนั ี้จักไดชื่อวาบานจอมทองแลฯ ประบาทอนนั ี้จักไดชื่อวา ประบาทบานจอมทองแล หม ื่ นชาแลฯเมิงอันน ี้ พายหนาก็จักมีเภยยาอันรอน ไหมเสบ๑ ใจแกเขาทังหลาย หมื่นชาแล ฯ (พระพุทธเจา) ทํานายสันนี้แลว ก็สระเดจไปสูประเทียดที่๑ ยังมีพระญา ตน ๑ กินเมิงอัน (นั้น) ก็ไดผูกมัดบาวชายสองฅนดวยอันใดอัน ๑ใสฅอกไวนาน ได๖ วันหั้นแล [หนาลานที่ ๒๑, น.๒๗๘] คันวาถึงวันถวน ๗ มา ก็จักเอาไปขาเสชะ แลวาอ ั้น ยามนนพระพ ั้ ทธเจุาก สระเดจไปส ็ ูที่๑ ฅนทงหลายกั ็บังเกดความชมชิ ื่น ยินดีเขาก็ปาวกนมาสั กกระป ั ชาไหวูนบฅบยาแยงํแลวเขาก ็หื้อทานมากนกหันแล ั้ เทฺวปุคฺคลา อันวาปุคละทังสองอันอยูฅอกนั้น ขาทังสองหันฅนทังหลายชมชื่น ยินดีแลวนําเอาเฅ ิ่ งสักกระปูชาเพ ิ่ อจักไปไหวแลปูชาพระเจาตนประเสิฏสันนั้น จวร๒ ทัง ๒ ก็บังเกดความสวกิ ๓ ทุกขนอยใจเหยดเภยยะที กขโมหาหากไหมุนั้น ก็ลวดรองไห  ตีอกแผไปมาว  าอะหัว๔ อวยนอฟาเห ิย บัดนพระพ ี้ ทธเจุาตนประกอบด วย มหากรุณา เขามาเมตตาตามภาวะดีหลีแล บัดนี้ฅนยิงชายหนุมเถาก็เขาไปไหว แลสกกระป ั ชาฟูอมช ปากนาๆ ุดาย ตายทกขุนอราทงสองนั ี้คึดวาจกหั อเปนค ื้ ุณ ๑ เสบ - แสบ, เสียบ๒ จวร - โจร๓ สวก - โศก๔ อะหัว - (ลานนา.) อะโห ๗๘ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

พอยวาเปนทวด  ๑ เกิดเปนรเปนวายุสันนนอ ี้ ฅนยงชายอยิ ใกล ู แลไกล เพนก ิ่ เข็ามา ไหวแลสักกระปูชาเทวดาอยูชั้นฟาทิพพพายเหนิอ เขาก็จดเจือกันลงมา ผาย ดอกไมแลปูชาแล บัดนี้[หนาลานที่ ๒๒, น.๒๘๐] ราทังสอง พอยบไดเมิอไหวแลปูชา ดวยเพิ่นทังหลายนี้นอ ราทังสองนี้รอยวิบากหนักหนาชาแล ฯ สาธุภควาเจาข า ฅนใตฟาไผก็บควรเหมิน เทวดาอนอยั ูชั้นฟาพายเหน ิอ ก็มาไหวขาบพระเจ า พระตนแผกรณณาุแดเทอะิ วาอนอย ั้ ไจู ๆ รองราไห ่ํ ตามบุญ ก็มีแลเมอน ิ่ นพระพ ั้ ทธเุจากเลงด็ ูดวยทพพญาณประหญาอ ิ นประเส ั ิฏ ลวดบงเกั ิด กรุณา พระก็แผเมตตาไมตรีหื้อพระญามีใจอันมักกรุณณาในขาทังสองอันอยู ฅอกนั้น คันพระญาพอกไปแลว ก็หื้อเพนไปป ิ่ อยสองขาพนจากคงคาั ๒ หื้อสองขา ออกไปฟงธมมเทสนาพระพัทธเจุาหนแล ั้ พระญาเขาใจว  า คันขาทงสองกะทัาผํ ิด ไปพายหนา เยคอยห ื้ อเขาตายชาแล วาอ ั้ นก็มีแล คันขาทังสองพนจากฅอก คังคาแลว ก็เอากันไปฟงธัมมเทสนาแหงพระพุทธเจาหั้นแล แตนั้นไปหายหนา ขาทังสองก็ไดพนจากความตายก็มีแล ฅนทังหลายก็มาห ื้ อทานเขาน ้ําโภชนะ อาหารแกพระพุทธเจา แลวก็ปูชาดวยผาแผน [หนาลานที่๒๓, น.๒๘๑] ทอนงึนฅํา มากนักแล ก็ขอเอารอยประบาทซึ่งพระเจาหั้นแล ฯ พระพทธเจุากเมตตาย็ าประบาทไว ่ํ รอย๑เพอห ิ่ อเปนท ื้ ไหว ี่ แลป ชาแกูฅน แลเทวดาทงหลายหันแล ั้ ก็ทํานายวาเมอก ิ่ พระตถาคตะมารอดทูี่นี้ปุตตะทังสอง ก็ใฅไปไหวแลปูชาแหงพระตถาคตะจักออกเสฅอกก็บไดก็รองไหวา ฅนพายใต ก็เมิอ เทวดาอยูชั้นฟาเหนอกิ ็ยังลงมาไหวฅนอยใกล ู แลไกลก  มาฟ ็อมกนมาวัาอ ั้น แลวแตนี้เมิอหนา เมิงอันนี้จักไดชื่อวาเมิงประบาทฟารมอูเหนิอ วาอั้น (เวียงอันน ี้) จักไดชื่อวาเวียงฟารมอูเหนิอ ชาแล ฯ นาอันนี้จักไดชื่อวา นาฟารมอูเหนิอ หมื่นชาแล เขาทังหลายอยูกินกับกัน จักมีวิวาทะผิดเถียงกัน คํานอยจ กเปนฅ ั าใหย ํ  คําไฟ ๓ จักเปนคาขํุน จักเกดมิ ีกังวลบขาดสายแล ก็จักมีผูใหย มาฅบงําเส หื้อระงับไปบขาด เหียดเปนอุบาทวแตเมิ่อตถาคตะมานั้นแล ฯ ๑ ทวด - โทษ๒ คังคา - เครื่องจองจํา๓ ไฟ - ไปร ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๗๙

(พระพุทธเจา) ทํานายสันน ี้ แลวก็สระเดจไปรอดที่ ๑ ก็ไปจวบพบฅน ๓ ฅน มาเฝาแร๑ โกด๒ พอคาทังหลายหั้นแล [หนาลานที่ ๒๔, น.๒๘๓] พระเจาก็ไป รอดแลว เขาก็จักรูวาเปนพระพุทธเจา เขาก็ใสใจวาเปนพอคา สูบวังอาญาตาม ประเทียดรีตแล อันวาพระพุทธเจาแลอรหันตา ๓๖ ตน กับทังมหาอานันทเถียร กับทังพระญาอินทแลพระญาอโสกเปนประธาน ก็ลวงแผวไปสันนั้น เขาก็ใสใจ วาเปนพอคา สูบทังอาญาเปนสันนั้นวาอั้น เขาก็ชวนกันไปชอมวาจักลูเอาฅัวเส ก็แลนไปขึดทัน แลวก็บอาจจักเอาไดเขาก็ยกตีนยกมือบไดเปนอันอวนมอย มากนัก ก็นอนมูบอยูเหนิอดิน เปนดั่งหมูนอนแกลบนั้นแล ฯ สตฺถาสัพพัญูพระพุทธเจาหากตรัสรูแจงแลว ก็แสงปากจาถามดูซึ่งเขา ๓ ฅนนั้นวา ดูราอุปาสกะ สูทัง ๓ มาชอมกูตถาคตะ แลวมานอนมูบสั่นสายอยู ใกลจิ่มริมทางนี้เหียดใดชา เขา ๓ ฅนจิ่งขานตอบวา ขาทังหลายไดอาญามาอยู ที่นี้เพอจ ิ่ กเฝ ัาเกบเอางนพึอคาดายวาอ ั้น พระพทธเจุาจงขานตอบว ิ่ าสูทังหลาย บรูจักกูพระ [หนาลานที่ ๒๕, น.๒๘๕] ตถาคตะอั้นชะรือ เขา ๓ ฅน จิ่งตอบวา ตูก็บรู แลวาอั้น เจากูเปนปุคละผูใดชา พระพุทธเจาจิ่งกาววา กูตถาคตะ ชื่ออนุตตโร วาอั้น เปนตนประเสิฏกวาฅนแลเทวดาทังหลาย ไดชื่อวาเปนเจาเปนใหยกวา โลวกทัง ๓ ชาแลวาอั้น เขาทัง ๓ ฅน จิ่งจักรูวาเปนพระพุทธเจาแทแลวาอั้น พระพทธเุจาหากกะทาอํทธิ ิริทธอานีภาพหุอเปนส ื้ ขแกุเขา หื้อมตนตีวตันมีออืนเบาั มีแรงลุกไดแลวก็เขาไปไหวพระพุทธเจา ขอขมาโทสแลว พระเจาก็ขมาโทส แลกาววา สูจุงนําทางไปเทิอะวาอั้น เขาก็จิ่งลุกไป แลวก็นําทางพระพุทธเจา หื้อไปสูที่อยูทับน ั้ นแล จิ่งใชลัวะสองฅนน ั้นไปดวยคําวา ดูราเจาทังหลายเหิย พระพุทธเจามาเมตตาเราที่ทับที่นี้ เขิอเจาทังสองจุงเมิอบอกฅนทังหลายฝูง อยูบานนั้น ก็มาไหวแลปูชาพระพุทธเจาตนประเสิฏเทิอะวาอั้นหั้นแล ฯ เมอน ิ่ นขาท ั้ งสองนันก ั้ ็รับเอาคาวํ า สาธุดีแล วาอนแล ั้ วขาทงสองกั ็รีบไปสูบาน แลว[หนาลานที่๒๖, น.๒๘๗] ก็บอกอาการอันมาแหงพระพุทธเจาวาดูราชาวเราเหิย บัดน ี้ พระพุทธเจาตนเปนเจาแกโลวกทังหลาย ก็จระเดินมาผวดสัตตแลฅน ๑ เฝาแร - เฝารักษา๒ โกด, กวด - ตรวจตรา ๘๐ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

แลเทวดาทังหลายลําดับดวยบานนอยแลเมิงใหยทังหลาย เขามารอดบานเมิง แหงเรา ก็ยั้งเซาอยูทับประตูเวียงแหงเราทังหลายพุนแลดาย เพิ่นก็ใชขาทังสอง มาบอกแกสูทังหลายห ื้ อเอาเขาตอกดอกไมเฅ ิ่ งสักการะปูชาทานวัตถุทาน เมิอ หื้อเปนทานแกพระพุทธเจารีบบัดน ี้ เทิอะ วาอ ั้ นแลวสองขาก็พอกฅืนมาด ั่ งเกา เลาหั้นแล ฯ ในกาละนนชาวบ ั้ านทงหลายเัขากพร็อมก นไปแอ ัวเถ ิ่น๑ ไลเนอทรายกวาง ื้ ฟานในปาลางพรองก ไปตกน ็าก ้ํ นปลาห ินแล ั้ กึดยงหลออยั ูบานเทาใด นายบาน ก็รองเรยกเอากีนนัาเอาเฅํงส ิ่ กการะป ัชาผูาแผนงนฅึาเขําน าโภชนะอาหารมาทาน ้ํ แลวก็ปูชาสาธุการ แลวก็ไหวนบพระพุทธเจา แลวขอราทธนาพระพุทธเจาไว ประบาทหั้ นแล พระเจาก็เมตตาย ่ําประบาทไวรอย ๑ หื้อไดเปนที่ไหวแลปูชา หั้นแล ฯ ในกาละนั้น [หนาลานท ี่๒๗, น.๒๘๘) พระพทธเจุากเลงห็นทัพพจิกขัญาณร ุในใจ ู แหงฅนทังหลายแจงแลว ก็กาวซึ่งมหาอานันทเถียรเจาวา ดูราอานันทะ ทานจุง เทสนาแกเขาเทิอะ อานันทเถียรก็เทสนาธัมมแกเขาทังหลายดวยลําดับวันฅืน เมิงฅนเรา ตราบถึงวันฅืนเมิงฟา แลวลําดับลงไปทังวันทังฅืนมาดั่งเกาหั้นแล ฯ ในกาละนั้น ชาวบานทังหลายฟอมกันไปฟงธัมมแลวเขาก็สะดุงตกใจกัว มากนัก ก็ฟอนกันไปรองว า เหิย สังแควนมานานนนชา ั้ พระเอิย วาอนช ั้ ฅนู เมอน ิ่ ั้น นายบานจ งไหว ิ่ พระพทธเุจาว า สจฺจํภควา ขาแกพระพทธเจุา คําอนนั ี้ก็มีเทยงแท ี่  ชะรือ ภควา อันวาพระพทธเจุาก ็กาววา ดูราอปาสกะุคําอนมหาอานันทเถัยรเีจา หากกาวนั้น ก็หากเปนธัมมเทสนาแหงกูตถาคตะเสี้ยง ชาแลวาอั้น ฯ เม ิ่ อนั้น นายบานจ ิ่ งกาวซ ึ่ งมหาอานันทเถียรเจาวา ภนฺเต ขาแดเจากู อานนทเถัยรเจี า พั่นดงฅนฝ ั่ งนูี้คาอนเขาได ั มาฟ งธมมั บัดน ี้ เขากเปนฅนสอนง ็าย บรายสังแล [หนาลานที่๒๘, น.๒๙๐] ฅนทังหลายฝูงพาลาหยาบชากลาแขงนั้น ยังมากหลาย เขายังไปเถิ่นไปปา ไปทันมาเท ิ่ อแล ขอราทธนาพระพุทธเจา เซายงถ ั้ าฝงหยาบชูากลาแขงนนเท ั้ อะิ คันเขามารอดชฅนแล ู วจุงคอยเทสนาธมมั  ๑ เถิ่น, เถื่อน - ปา ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๘๑

แดเทิอะวาอั้น มหาอานันทเถียรตนมีมหากรุณณาอินดูสัตตทังหลาย ก็ยั้งถาบ เทสนาไปพายหนาเทิ่อหั้นแล เมิ่อนั้นเขาก็ไปเปาตูด๑ รองกันมาหั้นแล ฯ เมิ่อนั้นฅนทังหลายฝูงไปเถิ่น ก็ไดยินเสียงตูดรองสันนั้น ไผอยูที่ใดไดยิน ก็แลนมาหาบานห ั้ นแล เหียดวาแตออน๒ สันนั้น เขาก็ไดวาแกกันไว คันวา เภยยะกิจะก็ดีขาสึก จวร เกิดมีในบานในเมิง หื้อไดยินเสียงตูดอันนี้ หากจัก เปลาชาแล ไผรูแลบมาจักเสสัจจปฏิญาน ก็จักหื้อเปนทวด๓ ชาแล วาอั้นก็มีแล ลางฟองเขาใส  ใจว  า ขาสกจวรมาตกบึานเขาก็รองปาวกนดัวยคาวํ า ใจดเราแทีแล จักไดรบสึกแทแลวาอั้น ชุมไปเอาน้ํา เขาก็เกบเอาหมากหินมา ก็เอาตีน [หนาลาน ที่ ๒๙, น.๒๙๒] ถีบดินมา แลวฅนฝูงเขาเถิ่นนั้นก็ใสใจวาเสิกตกเมิงวาอั้น เขาก็หัก กิ่งไมฟาย  ๔ มา ฟองกเอาต็นถีบกีอนดนมาหาบิานเขากเอาก็นมาแลั วเขากถาม็ ชาวบานว าสูเปาตดสูนใดชา ัตูใสใจว าขาสกมาตกบึานตกเม ิง ตูทังหลายก็ยินดีนัก ก็คองวาจ กได ั รับ สึกดาย ถึงเมอมารอดบ ิ่ านแท พอยวาบ หันสงสักอันนัชา ี้ สูเปาตูด หาสัง ชาวบานกาวว า บมีขาสกสึงแลั บัดนี้สัตถาสพพัญัพระพูทธเุจาจระเดนมาิ ผวดสัตตทังหลาย ก็มาเมตตาบานเมิง เราจ ิ่งเปาตูดปาวสูทังหลายห ื้ อมาทาน แลฟงธัมมหื้อไดไหวไดสาพระพุทธเจาชูฅนดั่งกันดายวาอั้น ฯ ยามนั้น ฅนทงหลายคันรัแจู งแล วจิ่งรองกาวว าเราทงหลายเหั ิย พระพทธเจุา ก็มาเมตตาเราดาย เราก็วาขาสึกมาตกเมิง รองปาวเราทังหลายพอใจดีแล เขาก็ ลวดปากขัว๕ อยูชะกวาย๖ บวาจักชวนกันเมิอไหวพระเจาสักฅนหั้นแล ฯ ผูยิงอยูบานจงจ ิ่ ํา๗ เขาไปหาพระพทธเจุาดวยคาวํ า เพนเป ิ่ าหา [หนาลานท ี่๓๐, น.๒๙๔]สูมานั้น เพ ิ่ นจักห ื้ อสูเมิอไหวแลปูชาคารวะรักสาสีลฟงธัมมแลห ื้อไดทาน ในสํานักพระพุทธเจา หื้อเราทังหลายไดฟอมกันทานดาย สูเจามารอดแลว ๑ ตูด - เขาสัตว, เปาใหเกิดเสียง๒ แตออน - แตเดิม๓ ทวด - โทษ๔ ฟาย, เฟอย - กิ่งไม, ทอนไม ๕ ขัว - (ไทขึน/ไทลื้อ) หัวเราะ๖ ชะกวาย - อยูเฉยๆ๗ จํา - บังคับ ๘๒ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

พอยมาวากันสันน ั้ นสันน ี้ แล บฟาวบรีบไปหาพระพุทธเจาน ั้ นชา เขาทังหลาย จิ่งฟาวร บขงขวายเอาปรมาม ี สปิชาเขูาตอกดอกไม  ไดแลวก ็ฟอมกนเขั าไปส  ูสํานัก พระพุทธเจาห ั้ นแล ก็ปูชาแลวก็ขอราทธนาธัมมเทสนาซ ึ่ งพระพุทธเจาห ั้ นแล พระเจาก ็หื้อมหาอานนทเถัยรเทสนาธีมมั จาดวยวนฅันแลอายื ในเมุงฅนแลชิ นฟั้ า แลนารก หื้อเขาไดฟงบเสสหลอหั้นแล คันเขาไดยินแลว ก็สะดุงตกใจกัวมากนัก เขาก็รองแลตีอกวา พระญาเอิย บแฅวนมีเปนสันนั้นงาย วาอั้นชูฅนหั้นแล ฯ เมอน ิ่ ั้น พระพทธเจุาจงก ิ่ าวว า ดูราอปาสกะอุปาสุกาิ ก็หากมเปนด ีงอ ั่ นแล ั้ วาอั้น พระเจาจิ่งอทิฏฐาน กะทําอิทธิริทธีปฏิหารยอันควรอัสจัรยมากนัก เขาได หันแลว จิ่งสะดงตกใจก ุ วมากนั ัก จิ่งจกรัองกาวว าอวยนอ นิยายอนนั ี้ [หนาลานท ี่๓๑, น.๒๙๕] เราก็วาบมีเปนอั้นกี้ดาย แกนวามีแทเสชาแล วาอั้นชูฅนหั้นแล ก็บังเกิด หิริโอตปปะ ั มีสัทธาเหลมใส ิ้ ไผอยูที่ใดกนบไหว ็ สักกระปชาสาธูการชุฅนห ู นแล ั้ ฯ ถัดนั้น พระพทธเุจาจงท ิ่ านายวํ าเมอก ิ่ ตถาคตะมารอดทูี่นี้ก็บังเกดกริณณาุ ก็ไดเทสนาธมมัสองท ีเขากมาห็วร ั่ องดวยเสยงอีนหยาบชัาทารณนุกแลั ถัดแตนั้น ไปหนา เมิงอันนี้จักไดชื่อวาเมิงใบหมื่นชะแล แมนน้ําอันนี้จักไดชื่อวาแมน้ํา ทางเริอ ชาแล ประบาทอันนี้จักไดชื่อวาประบาทอูใบพายลูนจักแผวา อูใต อูเหนิอ ชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายสันน ี้ แลว ก็สระเดจไปสูประเทียดท ี่ ๑ ฅนทังหลาย ก็มาตอนมารับ ไหวสักกระปูชาสัจจคารวะหื้อทาน แลวเขาก็ไหวพระพุทธเจาวา ภนฺเต ภควา ขาแดพระพุทธเจา บานเมิงแหงขาทังหลายนี้เมิงอันนี้ก็เปนอัน นอยแล แมนวาปูกออย แลปูกพิชชะผักเหย ื่ อแลเขากลา ก็เทียรยอมเหลิงแหง หดงอ บทิดงอกแล แมผึ้งแลแมงพู ก็[หนาลานที่ ๓๒, น.๒๙๗] มากินดอกเขาเส บดี บมาก ก็เปนอันอึบหยาก ลําบากผานใจนักแลวาอั้น แลวเขาก็หื้อเขาน้ําโภชนะ อาหารเปนทานแกพระพุทธเจา แลวก็ขอเอาประบาทซึ่ งพระพุทธเจาห ั้ นแล พระพุทธเจาก็กรุณาเมตตาย่ําประบาทไวรอย ๑เพิ่อหื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅน แลเทวดาทงหลายัแลวก ็ทํานายวา เมอก ิ่ ตถาคตะมารอดทูี่นี้ฅนทงหลายกั ็กาววา เมงติ ูขาทงหลายนั ี้ก็เปนเมงนิอยออยเหล ิงเพนล ิ่ กวัาอ ั้น เขากมาฅางท็กขุฅางยาก สันนี้พายหนาเมิงเขาก็จักเขนใจ หาอันใดก็บไดเทาใจบขาด จักมีชีวิตเปนไป ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๘๓

แมนจักเล ี้ ยงสบเขา ก็บพอเล ี้ ยงกุม ก็เทียรยอมอางวาจักพายจักหนีวาอ ั้ นชูป ชูเดิน ลวดบวุฑฒิจําเรินสังสักอัน ตามปากเขานั้น หม ื่ นชาแล ประบาทอันน ี้ จักไดชื่อวาประบาทเมิงนอยออยเหลิง หมื่นชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายสันนี้แลวก็สระเดจจากที่นั้น ไปสูประเทียดที่ ๑ เปน เขียดลิมเมิงที่นั้น พระพุทธเจาก็เลงหันดอยผาลูกใหย ๑ เปน คม [หนาลานที่ ๓๓, น.๒๙๙] วติอุตมาทาน วิสาย ดีนัก พระเจาก็เอาอรหันตา แลพระญาอินท พระญาอโสก เขาไปรอดแลว พระเจาก็ยั้งเซาอยูที่นั้น แลวก็ฝนวาตนอยูเหนิอ เสตปลลังการ ที่นั้นห ั้ นแล ก็สะดุงต ื่ นแลวก็กาววา สาธุดีแลวาอั้น แลวก็อยู บปากหั้นแล ฯ อถ โข อานนฺท ในกาละนั้ นมหาอานันทเถรไดยินคําอัจสริยกถาเย ิ่ งนั้น จิ่งจัก นมัสการไหวถามวา ภนฺเต ภควา ขาแดพระพุทธเจา ตุมฺเห อันวาพระเจา วิจรเณ อันเปน พรหมสทฺทํยังสททะสัาเนํยงเสียงอีนมัวนหวาน มีอาการดงเส ั่ ยงี มหาพรหมนั้น สาธุ ติวจเน ดวยพุทธวาจา สาธุกํ กสฺมา เณกลณ เหียดการณ สันใดชาสาธุภนเตฺภควา ขาแดพระพทธเุจา ตนมภาคยะอีนงามัอหํอันวาขาตน ชื่ออานนทะัธมมภาคฺํวจรเกณิ ตนเปนผูรักสาเลมธมมั  ๑ ภควโต แหงพระพทธเจุา สาธุ มักวา ยาจามิก็ขอดวยดีแล เทสิ[หนาลานที่ ๓๔, น.๓๐๐] ตุํ เม ภควา ขาแก พระพุทธเจา ภควา อันวาพระพุทธเจา เทเสตุํจุงเทสนา อันเปนในอตีตหื้อแจง แกผูขาทังหลายแดเทิอะ วาอั้นหั้นแล ฯ อถ โข ภควา ปุพฺเพ ธมฺม อายสฺมโต อานนฺโท สเสนฺโต อาห ฯ อถ โข ในกาละเมิ่ อนั้น มหาอานันทเถียรเจา ขอธัมมเทสนาด ั่ งอั้น ภควา อันวา พระพุทธเจาตนมีภาคยะอันงาม อันจักสําแดงปุพพธัมมเทสนาอันลวงแลว แกมหาอานนทเถัยรตนมีอายี ุนั้น จิ่งกวาวาดงน ั่ ี้ อานนฺท ดูราอานนทั อิทํสยนสีล ปลฺลกํ ยังสิลาปลลังกะ ที่นอนอันใหยนี้ เปนอัคคถานะอันประเสิฏมากนัก มีอารักขคือวายักขเสนาตัวใหย๑ อยูรักสามาแตปถมกัปปมา ก็มีแล แมน พระพุทธเจาตนอันลวงพนไปแลว คือวาพระเจากกุสันธะ พระเจาโกนาคมนะ พระเจาก สสปะ ั ก็มานอนผวดอารกขั ใหย  ที่นี้ชูตนแล เปนถวนส ี่ พระเจาตถาคตะ ๑ เลมธัมม - คลังหรือหอเก็บคัมภีรธรรม ๘๔ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

นี้แล แมนอริยเมตเตยยะเจา ก็จักมานอน [หนาลานที่ ๓๕, น.๓๐๒] แรมในที่นี้ หม ื่ นชาแล หิดวยมีแทแล อานนฺท ดูราอานันท ปถมกัปปคือวากัปปแหง ภัททกัปปเราวันนั้น ดอยผาอันนี้ก็หากปรากฏมีแตกัปปหัวทีนั้น ก็มีแล ฯ ในเมิ่ อกัปปหัวทีนั้น ฅนทังหลายเกิดมาในชุมพูทวีปที่นั้น มีอายุยืนได อสงไขยปแลถอยลงมาถงสึ บปิ เปนเข ยดี ๑ นั้น สันตรกปปั จักเกดมาิ จิบหายคํา ๑ แลวพอยมีมาซ้ํา อายุจําเรินข ึ้ นถึงอสงไขปเลา พอยถอยลงต ั้ งอยูสิบปเลาแล พอยจือข ึ้ นถึงอสงไขยปเปนเขต แลวพอยจําลงมาไดสิบปชื่อวาก ิ่ วอายุฅน แตปถมกัปปถอยลงถึงแลว พอยซ ้ํ าจําเรินข ึ้นไปรอดอสงไขย ๓ ทีแลวถอย ลงมาไจๆ อายุฅนทังหลายไดยิบหม ื่นปแลมีเม ิ่อใด ในกาละเมิ่ อนั้น พระเจา กกุสันธะก็จักเกิดมาเปนฅูแกโลวกแล เดินผวดสัตตทังหลายดวยลําดับแตปาไม เชตวนอาราม ออกไปในวันเดินเจียง แรมฅ่ํา ๑ ไปถึงเมิงกุสินาราย แลวไป เมิงคูลวา แลวไปเมิงสวนตาล แลวไปเมิง [หนาลานที่๓๖, น.๓๐๔] ลังกาทวีป แลวไปเมิงแกว แลวไปถึงเมิงหอ แลวมารอดเมิงชูง วันเดิน ๓ เพง ลําดับ บานนอยเมิงใหยมารอดมาถึงดอยผาแลม ลูกนี้ในวันเดิน ๓ ดับนั้นแล ก็มา สั่งสอนอารักขอยูดอยที่นี้ หื้อเหล ิ้มใสยินดีแลวพระกกุสันธะเจา ก็นอนแรม ในมหาสยนะปลลังการที่นี้แลวก็ออกไปทิสะหนนั้น แลวก็ลําดับตราบถึง มหาประหาร๒ ก็ปุง๓ อายุสังขารขึ้นถึงหมื่นปก็นิพพานไปแลว ฯ ตั้งแรกแตกาละน ั้นไปพายหนา อายุฅนถอยลงไปรอดสิบปเปนเขียดแล พอยจือถึงอสงไขยปแลวถึง ๓ ปอง ๓ กิ่ว แลวพอยถอยลงไปไจๆ มาตั้งอยู ๓ หมืนปแล มีในกาละเมิ่อใด พระเจาตนช ื่อโกนาคมนะเกิดมาเปนฅูแกโลวก ก็สระเดจผวดสัตตทังหลายดวยลําดับมาถึงเมิงชูง วันเดิน ๓ เพง แลมีในกาละ เมิ่อใด ลําดับมาถึงดอยผาแลม ที่นี้ในวันเดิน ๓ ดับ สันนั้นเลา ก็นอนเมตตา อารกขั ที่นั้น เหนิอ [หนาลานท ี่๓๗, น.๓๐๕] มหาสยนะปลลงการอันนั ี้ฅืน ๑ แลวกจระเด็ ิน ออกไปทิสะหนเหนิอ แลวก็ลําดับมาถึงมหาวิหาร ตั้งอยูตราบถึง ๓ หม ื่นปแล ก็นิพพานไปแลว ตั้งแรกแตกาละนั้นพายหนา อายุฅนลงถึงสิบปแลวจําเดินขึ้น ๑ เขียด - เขต๒ ประหาร - วิหาร๓ ปุง - ปลง ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๘๕

มาถึงอสงไขยปได๓ ปอง ๓ กิ่ว สันนั้นแลว ถอยลงมาตั้งอยูสองหมื่นปแลวมี ในกาละเมิ่อใด พระกัสสปะเจาก็เกิดมาเปนฅูแกโลวก แลวก็สระเดินมาผวดสัตต ลําดับมาถึงเมิงชูง วันเดิน ๓ เพงแลว ลําดับมาถึงดอยผาแลม วันเดิน ๓ ดับ สันเดียวนี้แล ฯ พระกัสสปะเจาก็มานอนอยูในมหาสยนะสิลาปลลังการอันนี้ฅืน ๑ แลวก็ สระเดินไปสูทิสะลวงงิมนั้น ดวยลําดับมาถึงมิคทาวิหาร คือปาเชตวันที่นั้น ตั้งอยูตราบตอเทาอายุสองหมื่นปก็นิพพานไปในเมิงพาราณสีที่นั้นแลว ตั้งแรก แตกัสสปะเจานิพพานไปแลว อายุฅนถอยลงมาต ั้ งอยูสิบปแลจําเดิน๑ ขึ้นถึง อสงไขยป[หนาลานที่ ๓๘, น.๓๐๗] ได๓ ปอง ๓ กิ่ว แลวถอยลงมาถึงรอยปมีเมิ่อใด กูตถาคตะกได็ลงมาตร สประหญาส ัพพัญั เปนฅูแกูโลวกนานได  ๒๐๙๒ วสานแล ี้ ว พระตถาคตะก็สระเดินผวดสัตตทังหลายสันน ี้ ก็ไตตามพุทธปเวณีแหงพระเจา ทังหลายแตกอน คือกกุสันธะ โกนาคมนะ กัสสปะ เขาเจาทัง ๓ เกิดมาเปนฅูแก โลวกวันนั้น ก็เทียรยอมสระเดินมาผวดสัตตทังหลาย ก็เทียรยอมมาทางนี้ชุตน ตราบตอเทาถงพระตถาคตะนึ ี้ก็มาชอมรอยทางเทยวแหีงพระเจาทงหลายแตั กอน มาแผวเมิงชูง เดิน ๓ เพง แลวลําดับมาถึงดอยผาแลมอันน ี้วันเดิน ๓ ดับ พุทธปเวณีก็ไดมานอนแทบเหนิอมหาสยนะปลลังการอันนี้ฅืน ๑ ตามทํานอง คลองทางพุทธปเวณีบเสสะเหลือสักอัน คันรุงแจงแลว ก็จักออกไปดวยหนลวง งิมนั้น ลําดับไปตราบถึงมหาวิหาร คือปาเชตวันแล ก็ตั้งอยูนานประหมาณ ๒๐ วสา แลวอายุ[หนาลานที่ ๓๙, น.๓๐๘] พระตถาคตะ พอ ๘ สิบปใน ๒๐ วสานั้น แลวก็จักนิพพานไปในเมิงกุสินาราย หมื่นชาแล ฯ ตั้งแรกแตพระตถาคตะน พพานไปแล ิวน ั้น ก็จักตงอย ั้ ูยังสาสนาไวผวดสตตั  ทังหลายได๕ พันวสา กอนชาแล ในเมิ่ อสาสนา ๕ พันวสา เส ี้ ยงสุดไปแลว อายุฅนทังหลายก็ถอยลงไปไจๆ ตราบถึงสิบปแลว สันตรกัปปก็จักเกิดมี๗ วัน ๗ ฅืน แลวก็จิบหายมากนักชาแล พายลูนอายุฅนข ึ้ นถึงแสนปเปนเขียดแลวมี เม ิ่อใด พระอริยเมตเตยยะเจา ก็จักมาตรัสประหญาสัพพัญูเปนฅูแกโลวก ๓ ๑ จําเดิน - จําเริญ, เจริญ๒ ๒๐๙ - ๒๙ (ยี่สิบ-เกา) ๘๖ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

เดินผวดสัตตทังหลาย บานอยเมิงใหยทังหลาย ก็มารอดเมิงชูง วันเดิน ๓ เพงเลาแล ลําดับมารอดดอยผาแลมที่นี้วันเดิน ๓ ดับ สันเดียวนี้แล ก็มานอน อยูเหนิอมหาสยนะสิลาปลลังการฅืน ๑ แลว ถึงวันลูน เดิน ๔ ออกฅ่ํา ๑ ก็จัก ออกไปดวยทสะลวงงิมนินแล ั้ ตั้งอยนานประหมาณ ู ๘ หมนปื่ แลวก ็จักนพพานไป ิ หมื่นชาแล ตั้งแตอริยเมตเตยยะเจา [หนาลานที่ ๔๐, น.๓๑๐] นิพพานไปแลว อายุฅน แสนปนั้น ก็จักถอยลงถึงสิบปเลา สันตรกัปปก็จักเกิดมีซ้ําจิบหายที๑ แล ก็จัก จําเดินข ึ้นไปไจๆ ตราบถึงอสงไขยปเลาแล แลซ ้ํ าจักถอยลงมาไจๆ ตราบถึง สิบปดั่งเกาเลาแล มีในกาละเมิ่อใด จักไดกึ่ง ๑ ภัททกัปปเราน ี้ นานนัก จิ่งได ชื่อวามหากัปป๑ แล ตั้งแตกัปปหัวทีลําดับมาถึงอายุฅนตั้งอยูเปนกึ่งมหากัปป นี้แลว ตั้งแตนี้ไปหนา ฅนพอกไปหากัปปหัวทีนั้น ตั้งแตนี้ไปหนาตราบถึง ไฟมางกัปปนั้นนานเทากันแล คําอันนี้มีในอตุลกัมพีรแล ในติกามังคลา พุนแล ควรเอามาสาธกะ อธิปายัตถะหื้อแจงแลวแล ฯ มหาสยนะสิลาปลลังการอันน ี้ พระพุทธเจาก็เทสนาแกมหาอานันทเถียร วา อิทํ อานนฺท กกุสนฺธ สตฺถาวาโห นายโก โกนาคมโน รนฺจโต กสฺสโป สิริสมฺปนฺโน มยาปอานนฺท โคตโม นาม สากย [หนาลานที่๔๑, น.๓๑๒] ปุงฺคโว เมตฺเตยฺโย พุทฺโธ อนายเก มหาสยนสิลปลฺลงฺก สยนฺติฯ ดั่งนี้ดูราอานันทเถียร ดอยหนสิ ลาป ิลลงการั อันพระเจาตนชอกก ื่ ุสันธะ แลโกนาคมนะ กัสสปะ โคตมะเจา ก็บัวระพวกสํารานชูตนแล แมนอริยเมตเตยยะเจา ไดตรัสประหญาสัพพัญู เปนพระแลว ก็ยังจกมานอนทั ี่นี้หมนชาแล ื่ เหยดดีงอ ั่ ั้น มหาสยนะอนประเส ัฏนิ ั้น จักปรากฏตงไั้ วเปนทไหว ี่ แลป ชาแกูฅนแลเทวดาท งหลายฝ ังมูีสัทธา ตราบเมยน ี้ ๕ พันวสา หมื่นชาแล แมน้ําอันนี้จักไดชื่อวาน้ําพระเจา หมื่นชาแล ฯ เมิงอันนี้ จักไดชื่อวาพระเจานอนแลม หม ื่ นชาแล เมิงอันน ี้ฅนใจบาป หาสีลบไดแล บวุฑฒิจําเดนแลิเทวดาอนรักสาแลอารักขั ก็บพึงใจนั้น ก็จักเปนอนตรายมากนั ัก หมนชาแล ื่ พระพทธเจุาก ็ทํานายสนนั ี้ แลวตกวนลันรูงเชุ า ก็สระเดจไปสูทิสะหน ลวงงิมพุน ก็มีแล ฯ จตุรปาทกถา [หนาลานที่ ๔๒, น.๓๑๓] นิฐิตา กาวหองตํานานธาตุผูกถวนสี่ ก็สระเดจบัวรมวณ กาละควรเทานี้กอนแลแล ฯ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๘๗

(บันทึกทายเรื่อง) ปุพฺพงคเจตนาฺสัทธาขาดวงแก ว บานเชยงจี า (จาม) ภรยาชิอว ื่ านางบ วฟอง ั พอชื่อพอทุยแสนแลน เปนเคา หมูพี่ชุมนองลูกหลานเหลนทังมวรสางทานค้ําชู พุทธสาสนา ๕ พันวสา ฯ ผูขาทังหลายมวร ก็ขอห ื้อเปนผลอานิสงสค้ําชูชั่วน ี้ แลชาติหนา ผูขา ก็ขอหอนาบ ื้ ญค ุณธุมมั อันน ี้นําเอาตนตวหั วใัจผูขาทงหลายั หื้อไดเขาสเวู ยงแกี ว กูมหาเนรัพพานแทขาแดฯ ผูขาลิขิต ลุงชาย บานยางมวน ตัวขาบงามเจาตนใดได เทสนา ก็ขอหอได ื้  พิจจรณาไปเทิอะ ขออยาไดเตียนขาแดฯ ๘๘ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

ÇÑ´àªÕ§ËÅǧ àÁ×ͧËÅŒÒ ÊÔºÊͧ»˜¹¹Ò ÀÒ¾ : ÇÊÑ¹μ »˜ÞÞÒá¡ŒÇ

º‹Íà¡Å×Í (à¢μ»¡¤Ãͧμ¹àͧª¹ªÒμÔä·ÊÔºÊͧ»˜¹¹Ò) º¹Ë¹·Ò§ÊÒÂà¡‹Òä»àÁ×ͧÍÙ ¾§ÊÒÅÕ (»˜¨¨ØºÑ¹ÍÂÙ‹ã¹ÅÒÇμ͹à˹×Í) ÀÒ¾ : ÇÊÑ¹μ »˜ÞÞÒá¡ŒÇ

ตํานานพระเจาเลียบโลก ผูก ๕ นโม ตสฺสตฺถุ ฯ ตตฺรโข ภควา พาราณสิยํ ยทา อภรนฺติ วิหรติฯ ดูราภกขิ ุทังหลาย ภควา อันวาพระพทธเจุา ก็อยูสํารานในสลาผาแรมทิ ี่นั้น ตามกาละอันควรแลวในวันเดิน ๔ ออกฅ่ํา๑เจาก็สระเด็จออกจากผาแลมที่นั้น ก็ไปรอดที่๑ ฅนทังหลายก็มาหัน แลวก็ไหวแลปูชาพระพุทธเจาก็กาววา ขาแด พระพุทธเจา ผูขาทังหลายก็อยูบานนอยเมิงนอย หาสังจักกินจักทานก็บได น้ําก็บมีเขาก ็บมีไรยากเขญใจหาส ็งจักกันกิ ็บไดผูขาทงหลายกัเท็าอยแซซอมหอม ู กินดบกิ ็บไดก็เอาตม มาหงกุนเลิยงคราบฅ ี้ งหิอเม ื้ ยนชาต ี้ ิตามวบากหากมิ ีวาอั้น แลวก็เอาผักน้ําหมี่ มาหื้อทานแกพระพุทธเจา แลวก็ขอราทธนาพระพุทธเจาไว ปาทะหั้นแล พระพุทธเจาก็บังเกิดกรุณา ก็ย่ําประบาทไวรอย ๑แลวก็ทํานายวา เมิงอันนี้พายหนาจักไดชื่อวาชาลาลวงงิม วาอั้นมีหั้นชาแล ฅนทังหลายเกิดมา ในเมิงอันน ี้จักมากหลายแล จักสุขสําราน [หนาลานที่๒, น.๓๑๗] บานใจก็บมีแล ประบาทกูอันนี้ธาตุลวงงิม ชาแล วาดั่งนี้ฯ แลวพระพุทธเจาก็สระเด็จไปสูที่๑ ฅนทังหลายก็มาห ื้ อทานเขาน ้ําโภชนะ อาหารแกพระพทธเจุาแลวกขอราทธนาพระพ็ทธเจุาไว  ประบาทห นแล ั้ พระพทธเจุา บังเกิดกรุณาย ่ําประบาทไวหื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลายแล พระเจาจงท ิ่ านายวํ า กูตถาคตะมารอดที่นี้ฅนทงหลายลางพรัองก ไปตกน ็าก ้ํ นปลา ิ พอกมาแลวก็รองปาวปกเติน๑ กันวาอั้น ฝูงอยูรองตอบวาทังบานทังเมิงก็ยอม ๑ ปกเติน - ปลุกเตือน, เตือน ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๙๑

เปนน้ําลาเสี้ยง อันเปนผักเปนหนอ เปนชิ้น ตัว หัว หนัง ก็บหันไหน อันจักเปน ของกินของทาน ก็บมีสังนั้นชา ฯ ยังมีผู๑ กาววา บตมแลบแกง ก็ลําเหลือแลวแล หื้อสูตมใบลวบไวหลาย เนอวาอั้น ฯ แลวผู๑ ก็กาววา ทังบานทังเมิง ยอมเปนลา๑ เสี้ยง อันอื่นก็บมีสังชา ฯ ผู๑จิ่งกาวว า บพอรายสงคาั จักสาก ็บทัน จักแกงก็จักหอทานแล ื้ ยังเชาดาย วาอั้น เทาว าปลาท งหลายอันนั ี้บยากสงแลั จักเอาจไฟี่ [หนาลานท ี่๓, น.๓๑๙] ก็สุกแลว เทาได  ปลาต  วใหย ั พอสาพอแกงกนเลิ าจิ่งหอเขาไปหาพายใต ื้ เพอจ ิ่ กหั อเปนทาน ื้ แกพระพทธเจุาดายวาอ ั้น ฯ คันวาแปงถ วนแลวก ยอไปทานแก ็พระพทธเจุาหนแล ั้ พระพุทธเจาก็รับเอาแลวก็อนุโมทนาแลวทํานายวา เม ิ่ อกูตถาคตะมารอดที่นี้ เขาก็มาผิดกันมากนัก ดวยอันแปงเขาน ้ําโภชนะอาหาร เปนอันนานสันน ี้ แลว แตนี้เมิอหนา เมิงอันนี้จักไดชื่อวาเมิงลา (หลา) มีหั้นชาแล ฯ แมน้ําอันน ี้ จักไดชื่อวาแมน้ําลา (หลา) มีหั้นชาแล ฅนทังหลายเกิดมาเมิงลาอันนี้ฅนก็ดี ชาวเจาก็ดีก็จักมีวิวาทะกับดวยกัน มีคําคึดก็ตางกัน พรองวาชอบ พรองวา บชอบ ลางพรองก็วาผิด พรองก็วาบผิด จักมีวาทะฟนกันแล หาอันจักแมนกัน ก็หาบไดลางคราบก็จักพาคําตางกันชาแล ฯ พระเจาทํานายประบาทเมิงลาสันนี้แลวก็สระเด็จไปสูที่ ๑ ฅนทังหลาย ก็เขามาไหวแลปูชา แลวก็กาววา สาธุพระเจาเขามาถึงเมิงที่นี้ก็เปนอันดีนักแล พระพุทธเจาก็[หนาลานที่๔, น.๓๒๐] ก็บังเกิดกรุณา แลมาเมตตาถึงบานถึงเมิง หื้อผูขาทังหลายไดไหวแลปูชา ไดหื้อทาน ก็เปนอันดีแทแลวาอั้น แลวเขาก็ ปกปาวกันห ั้ นแล ฅนทังหลายรูแจงแลว ก็ขงขวายเอาเขาน ้ําโภชนะอาหาร เฅ ิ่ งสักกระปูชา ผาแผนงึนฅําแกพระพุทธเจาห ั้ นแล ภควา อันวาพระพุทธเจา ก็รับเอาทานมากนัก แลก็อนุโมทนาหั้ นแลวแล ฅนทังหลายก็ฟอมกันขอเอา ประบาทไววาอั้น พระพุทธเจาก็บังเกิดกรุณา ย่ําประบาทไวหื้อเขารอย ๑ เพ ิ่ อห ื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลาย แลวพระพุทธเจาก็ทํานายวา กูพระตถาคตะมารอดที่นี้ ฅนทังหลายก็มาตอนมารับ ไหวแลปูชา แลวกาววา ๑ ลา - ชา, ใบชา ๙๒ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

สาธุพระพุทธเจามาเมตตา มาถึงบานถึงเมิง ก็เปนอันดีนักแลวาอ ั้ นห ั้ นแล สา สวนฅนทังหลาย เทียรยอมวางบานเมิงวาอั้น พายหนาเมิงอันนี้จักไดชื่อวา บานเมิง หมื่นชาแล ฯ ประบาทอันนี้จักไดชื่อวาประบาทบานเมิง หมื่นชาแล ฅนในเมิงอันน ี้ พายหนาจักเกิดเปนอันนอย เมิงจักกายเปนบาน [หนาลานที่ ๕, น.๓๒๒] เขาของสัมปตติไรนาคามเขตมากหลายแลว พายลูนกายเปนบานนอย แมนชาวเจาแลฅนท งหลายในเม ังทิ ี่นี้ไดถึงลาภสการอนใหย ั แลวพายลนจูอกายื เกดเปนน ิอย เปนต่ําแลวหมอหายไป หมนชาแล ื่ เปนดงค ั่ าปากเ ํขาวาเหยดดีงอ ั่ ั้น นิมิตคําเขาวา เปนใหยแลวพอยอันนอยนั้นแล ฯ พระเจาทํานายประบาทเมิงสันน ี้ แลว ก็เอาอรหันตา แลพระญาอินท พระญาอโสก แลวก สระเดจไปรอดท ็ ี่ ๑ ฅนทงหลายเขากัมาต็อนมาร ับ แลวสกกระั ปูชาแลขอเอาประบาทไวอุปปฏฐากหนแล ี้ ก็สระเดจไปรอดที่ ๑ ฅนทงหลายเัขา ก็มาตอนมารับ แลวก็ขอเอาประบาทอุปฏฐากห ั้ นแล พระเจาผวดเมตตาย่ํา ประบาทไวหื้อเขารอย ๑ เพิ่อหื้อไดไหวแลปูชาหั้นแล พระพุทธเจาก็ทํานายวา เมอพระตถาคตะมารอดท ิ่ ี่นี้ฅนทงหลายกั ็กาววา ภนเตฺขาแตพระพทธเจุาอันวา บานแหงผ ูขาทงหลายนั ี้ก็ตั้งอยดงล ู กทึ ี่นี้เปนอบเปนยาก ึ ดวยอาหารการกนนิ ัก มีน้ําก็แฅวนอย บเทาอยูเมิงเพิ่นได[หนาลานที่๖, น.๓๒๔] ยอนกินน้ําเมิ่อเชา ถึงเมิ่อ ยามแลงก็แหงกวาราม ไดกินแล ฯ พระการ ๑ ทัมมิลัวะชาวดอยทงหลายกั ็มีหลายนัก แมน้ํานนน ั้ อย บานซาใหย ้ํ  ปลาก็บมีเทาไดกินปลากี่ ปลาฅังแล แลทัมมิละก็มาหากิน บรอดบหลอสังแล เขาก็กาวสันน ี้ พายหนาท ี่ อยูเขาทังหลายสันน ี้ ก็ปรากฏชื่ อวาบานลวงคัน ลวงแฅ หมนชาแล ื่ ฯ น้ําหวอันนั ี้จักไดชื่อวาน้ําแฅ ฅนทงหลายฝ ังอยูในเม ู งอินนั ี้ จักทุกขไรยากแล เตมวามีอันใด ทานก็บจักมารมกินเปนดั่ งคําเขาวานั้น หม ื่ นชาแล พระพุทธเจาก็ทํานายวา ประบาทแหงกูอันน ี้ ก็ปรากฏชื่ อวา ประบาทลวงฅัง ลวงแฅ หมื่นชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายสันนี้แลวพระพุทธเจาก็ผวดเมตตาย่ําประบาทไวหื้อ แกเขารอย๑ แลวเพอห ิ่ อเปนท ื้ ไหว ี่ แลป ชาแกูฅนแลเทวดาทงหลายัแลวก ็ทํานายวา เม ิ่ อพระตถาคตะมารอดที่นี้ ฅนทังหลายมาแตงแปงของกินเปนทานนั้น ก็มาติ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๙๓

มาดากันวา สูทังหลายมาต ั้ งเขาแกง พอยเอาเกิอแร ๑ มาใส ก็บดีบลําสังแล สูทังหลายสังบเมิอเอาเกิอกูมาใส [หนาลานที่ ๗, น.๓๒๖] นั้นชา เกิอกูนี้ขาวงามนัก แลวาอั้น ฯ เมิ่อนั้นยังมีชาวบานผู๑ พอยมากาววา แหนมวาเมิอเอาเกิอตูลวดหลง ใสแกวนดีแลวาอั้น เปนแตนิมิตลาวฝูงเยิ่งนี้อัน ๑ ชื่อวาบอหลวง แมนเขามี วัตถุสัมปตติงึนฅําก็ดีมีของคาของขายก็ดีมีวัวควาย แลฅนยิง ฅนชายก็ดี อันรายเปนอันถอย จักเปนของดีอันใหยอันหลวงบดีสักหนอย ก็จักวางาม ตาม คําปากเขาคูอันแล ในฝูงนี้ก็หากไดชื่อวาบอแหร เพิ่ออั้นแล แมนฅนทังหลาย เกิดมาในบานที่นี้อันวายัสสสัมปตติมีในฝูงลวงอันนี้แมนมีปานใด ทานก็ติก็วา บดีบเลา วาอั้นหมื่นชาแล จักติบชอบ บใช จักลําลากดวยคําติเตียนทังหลาย บขาด บเมี้ยน หมื่นชาแล เขา ๓ ฝูงนี้ก็จักบลงกัน คันไผก็วาไปเอาเกิอหลวง กูมาใสทาน สางแลว พระเจาทํานายสันนี้แล ก็สระเดจไปสูที่๑ ฅนทังหลายก็มา ตอนมารับ แลวเขาก็จากันวา พระพุทธเจามาเมตตาเรา เราควรไปขา๒ [หนาลาน ที่ ๘, น.๓๒๘] เปด๓ มาทืน ฟอง๔ ก็วาเราไปขาหมา มาทืน ฯ ยามนั้นยังมีลัวะผู๑ อันเปน (ใหย) แกลัวะทังหลาย จิ่งกาววา ดูราเจา ทังหลาย บัดน ี้ พระพุทธเจามาเมตตาเราเยเท ิ่ อดาย สูทังหลายพอยจักขาเปด ขาไก หมูหมา มาทาน บสมแล เราจักแปงควายพอลือซาปรากฏแกตา เยดหื้อ เหลือเพ ิ่ นเหลือทานวาอั้น แลวเขาก็แปงยังเขาน ้ําโภชนะอาหารมาทานแก พระพุทธเจา พระพุทธเจาก็รับเอาแลว ก็อนุโมทนาทาน แลวเขาก็ขอเอาไว ประบาทหั้นแล พระเจาก็ผวดเมตตาย่ําประบาทไวรอย ๑ หื้อเขาไดไหวแลปูชา หั้นแล พระพุทธเจาก็ทํานายวา ประบาทกูอันน ี้จักปรากฏชื่ อวาประบาท แปงลวงเฅียน หมื่นชาแล พายลูนผูเปนแกเรน๕ ทานนั้น ก็ไดเปนแกเปนเคา กวาลวะทังหลายั บานทอย ี่ ูนั้นจกได ั ชื่อวาลวงเฅยนี นั้น หมนชาแล ื่ ฯ บานอัน ๑ ๑ เกลือแร - เกลือที่เปนเม็ดและมีสิ่งอื่นปะปนอยูมาก๒ ขา - ฆา๓ เปด - เปด๔ ฟอง, พรอง - บาง, บางคน ๕ เรน - จัดเตรียม ๙๔ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

จักไดชื่อวาบานเปด ฯ บาน ๑ ชื่อวาบานไกฯ บาน ๑จักไดชื่อวาบานบอหาน หมื่นชาแล ดาวลวงที่นั้น เขาอยูกับกัน ก็จักมี[หนาลานที่ ๙, น.๓๓๐] ถอยคําผิดกัน คําคึดคําพรองกัน ผู๑ วานอย ผู๑ วาใหย แถมไปสันน ี้ พายหนาจักวุฑฒิ จําเรินดีการอันถอยยอบก็ดีก็จักลําดับแตนอยไป ก็จักใหยไปตามนิมิตคําปาก เถียงกัน เมิ่อพระตถาคตะมารอดที่นี้หมื่นชาแล ฯ พระเจาทํานายสันน ี้ แลวก็สระเดจไปรอดที่ ๑ ฅนทังหลายก็มาราทธนา ยั้งเซาที่นั้น แลวกเอาเข็าน าโภชนะอาหาร ้ํ ผาแผนงนฅึ ํา มาทานแกพระพทธเจุา แลวพระเจากกะท็าภํตตาอนั โมทนาแหุงเขาแลวกขอราทธนาย็ าประบาทไว ่ํ หั้นแล พระเจาก็บังเกิดกรุณาย ่ําประบาทไวหื้อเขาไดไหวแลปูชาห ั้ นแล ฯ เม ิ่ อนั้น ฅนทังหลายจิ่งจากันวา หลาเมิงก็จักไวประบาท หัวเมิงก็จักไวประบาทแลวาอั้น พายหนาเมิงอันนี้จักปรากฏชื่อวาเมิงลัวะเหนิอ วาอั้น หมื่นชาแล ฯ พระเจาทํานายสันนี้แลว ก็สระเดิจไปรอดดอยที่ ๑ ฅนทังหลายก็มาตอน มารับ มาไหวแลปูชาแลวเขาก็เอาเขาน้ําโภชนะอาหาร ผาแผนงึนฅํามาทานแก พระพุทธเจา [หนาลานที่๑๐, น.๓๓๒] หั้นแล พระเจาก็กะทําภัตตาอนุโมทนาแลวเขา ก็ขอราทธนาพระพุทธเจาไวประบาทรอย ๑ แลว เพ ิ่ อห ื้อไดไหวแลปูชาห ั้ นแล พระเจาก ไว็ ประบาท แลวก ็ทํานายวาเมงอินนัเม ี้ อพระตถาคตะมารอด ิ่ ฅนทงหลายั ก็กาววา ภนฺเต ภควา ขาแดพระพุทธเจา ฝูงลวงอันนี้เปนกิ่วเปนแวนนัก ฅนก็ บหลาย วัวควายก็บแพรแมนแตเขาของงึนฅําสัมปตติก็เปนอันก ิ่ วอันแวนลึก เมอพระพ ิ่ ทธเจุาเขามาเมตตากขอบ็ญค ุาร ้ํ ีบ หื้อมงม ั่ นทูนเท ุ าแด วาอั้น ฝูงลวงอนนั ี้ พายหนาจักไดชื่อวาลวงแวน หม ื่ นชา อันจักม ั่ งมูนทุนเทาดวยเขาน ้ําโภชนะ อาหารก็หาบไดจักเปนทุกขไรเขนใจ เปนดั่งคําเขาปากนั้น หมื่นชาแล ฯ พระการ ๑ ชาวบานใตนี้เขามาไหวก็ปูชากูตถาคตะ แลวเขามากาววา บานเมิงขาทังหลาย ก็เปนอันสมริทธีจําเริน คํามักคําปราถนาวาอ ั้ นแลว เมิ่อ พระพุทธเจามาเมตตานี้จุงหื้อสมดั่งคํามักคําปราถนาชูเยิ่ง [หนาลานที่๑๑, น.๓๓๔] พระการแดเทิอะวาอั้น พายหนาฝูงลวงน ี้จักไดชื่อวาลวงแคด ฯ แมน้ําอันน ี้ จักไดชื่อวาแมน้ําแคด วาอ ั้ นหม ื่ นชาแล เขาสองเมิงน ี้ ไปที่ใดเพิ่ นถามวา สูอยูที่ใดชา เขาก็จักกาวว า ตูอยลวงแคด ู ลวงแวนพนแล ุ ประบาทกตถาคตะอูนนั ี้ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๙๕

จักปรากฏชื่อวาประบาทลวงแคดชาแล เขาหากเปนฝูงลวงเดียวกัน พายหนา เขาเกิดมาลวงอันนี้จักเยดสางบออกสัง กะทําอันใดก็บสมด ั่ งคําคึดสักอัน ตาม คําปากเขาวา หมนชาแล ื่ เขาทงหลายกัอย็ ไรู กินยากนัก เทาพอยจกมั ีคําฅางทกขุ ฅางผาน ตอเทารอดอันตาย หมื่นชาแล ฯ พระเจาทํานายสันน ี้ แลวก็เอาหมูอรหันตาทังหลาย แลวก็สระเดจไปสู ถานะท ี่ ๑ ฅนทังหลายก็มาราทธนาย ั้ งเซา แลวเขาก็ปาวกันมาไหวแลปูชา แลวก็เอาเขาน ้ําโภชนะอาหารมาหื้ อทานแกพระพุทธเจา แลวก็ไหวพระเจาวา ภนฺเต ภควา ขาแดพระพุทธเจา ผูขาทังหลายเทาเปนบาน ๑ เมิงเดียวกัน ไผบวาเปนเจาเปนข าก ัน ก็บมีแล[หนาลานท ี่๑๒, น.๓๓๕] เขาเทากาวว า ขาทงหลายั อยูบานเมิงอื่นก็บมีขาทังหลายจิ่งเอากันลองน้ํามา ดวยแมน้ําอันนี้ลวดเอากัน ออกมาต ั้ งอยูริมน ้ํ าที่นี้ ยังมีเตชะรัทธีสักหนอยแล ผูขาทังหลายแขงออกมาอยู ริมน้ําดอยหินผาที่นี้เปนอันหลิ่งชันนักแล วาอั้นก็มีแล ฯ กิร ดั่งจักรูมานี้บานเมิงอันนี้แตกอนออนเสนี้จักมีไผมาตั้งอยูสักเทิ่อแล ยังมีเมิงอัน ๑ ชื่อวาเมิงอาฬวีแล ยังมีพระญาตน ๑ สวยราชสัมปตติที่นั้น มีนางเทวีผู๑ มีบุญสมพารมากนัก เปนผประด ู บดัวยสลวีตตัชอบธมมดายังน ิ่ กแลั พระญาตนน ั้ นก็ไปเอานางผู๑ มาเปนนางเลาหั้ นแล นางอัคคมเหสีนั้น มีลูก สองชายหนแล ั้ นางก็จือซามาทรงค ้ํ พภะแถมเลั า จักดาใกลประส ตหูนแล ั้ ยามนั้น ยังมีคําตริมักใฅหิงสาแกนางเทวีผูนั้น ก็มาพิจจรณาหาทวด๑แกนางเทวีไดแลว ก็สอพระญาวา นางเทวีแหงมหาราชเจานี้มีทวดแล เปนกาลกิณีดาย พระญา ก็ลวด [หนาลานที่๑๓, น.๓๓๗] บพิจจรณาฟงคําสนสอลวดไดหื้อเพิ่นแตงแพอันใหย แลวก็เอานางอัคคมเหสีเทวีกับทังลูกสองฅน แลฅนใชสอยห ื้อไปอุปปฏฐาก เจาทัง ๓ นั้น ขึ้นใสเหนิอแพ ไหลเสดวยคระแสแมน้ําห ั้ นแล ยามน ั้ นเจาทัง ๓ แมลูก ก็เลิกอัญชุลีขึ้นต ั้ งสิสมังคละแหงตน แลวก็อทิฏฐานหาบุญ แลสีล แหงตนอย ไจู ๆ ยังเทพไธแลเทวดา อินทาตนวเสิยดีหลายพระเพยดี ๒ ฟอมนาคา ทังนางธอรณเนียดีเทวดาตนวเสิยดี จุงไดประเท ยดหนีาเลงดูยังตูขาทัง ๓ แมลูก ๑ ทวด - โทษ๒ พระเพียด - ประเภท ๙๖ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

ขออยาไดตองทุกขอยูกางฟอง๑ นี้แดเทิอะ เม ิ่ อน ั้ นเทวดา อินทฟมทังหลาย ก็อินดูทาวทัง ๓ แมลูกนั้น ก็เอากนมารักสาั บหื้อมีกิจอนใด ั ก็ไหลไปตามคระแส แมน้ํา แพก็ไหลไปฅางเสที่นั้น ขัตติยะ ๓ แมลูก ฟอมกับดวยปริวารใชสอย ทังมวร ก็ชวนกันออกมาต ั้ งอยูที่นี้จําเรินเล ี้ ยงชีวิตอยูหั้นแล บนานเทาใด [หนาลานที่๑๔, น.๓๓๙] นางก็ประสูติไดลูกชายผู๑ เลาหั้นแล ฯ จําเนียรแตนั้นไปหนา เขาก็แพรออกมาเปนมากเปนหลาย จิ่งเปนบาน เปนเมิงแลวเขาก ไหว ็พระพทธเจุาว าแตกอนขาทงหลายอยั ูที่อื่นก็บดีจิ่งมาดวย กระแสแมน้ํา มาต ั้ งอยูที่นี้เปนฝ งแล ดอยผาชันที่นี้ ก็ยังมีเตชะริทธีสักหนอย ก็แขงไวตั้งอยูที่นี้ขาแล เขาก็ไหวพระพุทธเจาตามบัวราณแหงเขาห ั้ นแล พระเจาก็รูนิมิตคําปากเขาสันนั้น จิ่งกาววาดีแลวาอั้น แลวเขาก็ขอเอารอยตีน ซึ่งพระพุทธเจาหั้นแล พระเจาก็ผวดเมตตาไวประบาทรอย ๑ เพิ่อหื้อเปนที่ไหว แลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลาย แลวเจาก็แยมใฅหัว แลวมหาอานันทเถรเจา ก็ไหวพระพุทธเจา แลวขอธัมมเทสนาหั้นแล ฯ พระพทธเจุากเทสนาว็ าอานนฺท ดูราอานนทั บานเมงอินนัพายหน ี้ าเปนท  ี่ ชุมนุมแหงฅนทังหลาย ในเมิงอันนี้พุทธสาสนาธาตุแหงกูจักมาต ั้งไวในที่นี้ ก็จักรุงเริงไป [หนาลานที่ ๑๕, น.๓๔๑] พายหนา มีหั้นชาแล เมิงอัน ๑ นี้จักปรากฏ ชื่อวาเมงแขงิฯ ประบาทอนนั ี้ก็จักปรากฏชอว ื่ าประบาทเชยงแขงี มีหั้นชาแล ฯ พายหนาฅนอนอยั ในเม ู งอินนั ี้ก็จักอยไรู กินยาก เภยยะก็จักเกดมิ ีก็จักมาบบเบิยนี แตทิสะตางๆ เทาพอตัวบตาย ก็ไดอุตสาหะเข็ญใจอยูทึงยาก เปนดั่งคําปากเขา วานนม ั้ ีหั้นชาแล ฅนทงหลายเกั ดมาในเม ิงอินนั ี้ก็จักมใจหยาบช ีากลาแขงมากน ัก ชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายสันนี้แลวก็สระเด็จไปสูที่ ๑ แลวก็เขาไปอยูในเงิ้มถ้ํา ที่๑ ฅนทงหลายกั ็ปาวกนมาตัอนมาร ับ ไหวนบครบยาแยงแลํวกเอาเ็ขาน าโภชนะ ้ํ อาหารมาห ื้อเปนทานแกพระพุทธเจาห ั้ นแล ในเมิ่ อเขาทังหลายจักห ื้ อทานแก พระพุทธเจานั้น หาขันอันจักใสวัตถุทานก็บได ผู๑ วาขันแหงขาก็มีลูก ๑ จิ่งคอมซ ื้อใหมแล คันเจามีก็ไปเอาเทอะิ รีบมาเทิอะวาอั้น เม ิ่ อน ั้ นมันก็แลนไป ๑ กางฟอง - ทามกลางคลื่นใหญ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๙๗

เอาขันมารีบ แลวก็ซ้ําวาเปนขันขี้รักมุกเสียเสี้ยง ไผมาหันก็วาขันเกาขันหมอง [หนาลานที่๑๖, น.๓๔๓] พอยเอามา พรองก็วาบดีพรองก็วาเชดเสดีแลวาอั้น แลวก็ เอาใสมาทานพระพุทธเจาห ั้ นแล คันพระพุทธเจาสันแลว เขาก็ขอไวประบาท หั้นแล ฯ พระพุทธเจาก็บังเกิดกรุณาเมตตาย่ําประบาทไวรอย ๑ หื้อเปนที่ไหว แลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลายห ั้ นแล พระพุทธเจาก็ทํานายวา พระตถาคตะ มารอดที่นี้เขาทังหลายก็เอาขันมาใสเขามาทาน ก็มาติมาดาแกกันวา เปนขัน อันเกาด ั่ งอั้น พอยเอามาใสเขาทานแกพระพุทธเจาน ั้ นชาวาอั้น พายหนา ประบาทอนนั ี้จักปรากฏชอว ื่ าประบาทเมงขิ ัน วาอนหม ั้ นชาแล ื่ ฯ ดอยประบาท อันนี้เปนผารูปชาง จิ่งปรากฏชื่อวาประบาทผาชาง หมื่นชาแล เมิงอันนี้จักได ชื่อวาเมิงแห ฯ เมิงอัน ๑ ชื่อวาเมิงขัน มื่นชาแล ฅนเกิดมาในเมิงสองอันน ี้ อันวาสรียัสสะรุงเริงก็หาบไดจักเปนหมนหมองไป ก็หาเตชะรัทธีบไดจักตระ หมอดหอดไรเขนใจไป บเหล ิ้ มบใส แมนเหล ิ้มใสปานใดก็ดีเม ิ่ อพายลูน ก็จักเปนเภยยะอนทรายจิบหาย หมน [หนาลานที่ ๑๗, น.๓๔๔] หมองไปเส เปนดั่ง คําปากเขานั้น บอยาชาแล ฯ พระพทธเจุาทานายสํนนัแล ี้ ว ก็เอาอรหนตาัแลพระญาอนทิ พระญาอโสก ก็สระเดจไปรอดที่๑ แลวก็ยั้งเซาตามกาละอันควร แลวฅนทังหลายก็ปาวกันมา ตอนมารับ ไหวสักกระปูชาดวยวัตถุอาภารณะตางๆ แลวขงขวายเอาเขาน้ํา โภชนะอาหารมาทานแกพระพทธเจุา พระเจากกะท็าอนํ โมทนาุแลวเขากขอเอา็ ประบาทไวหั้นแล พระเจาก ็บังเกดกริณายุาประบาทไว ่ํ หื้อเขาไดไหว  แลป ชาหูนแล ั้ พระพทธเจุาก ็ทํานายวาเมอก ิ่ ตถาคตะมารอดทูี่นี้เขากมาถามซ็งก ึ่ นวั าสูทังหลาย หากอยเงู มเงาดอย ิ้ ที่ต่ําพนดาย ุ ดั่งรฤพอยหนพระพัทธเุจามานนชา ั้ ตูขาคองวา สูทังหลายจักรูกี้ดายวาอั้น เขาอยูทางนาพุนก็หันพระพุทธเจามาแตกางหาว๑ ขาทังหลายจ ิ่ งจักไดเอากันข ึ้นมาชอมไหวพระพุทธเจาบัดน ี้ เพ ิ่ ออ ั้ นแล เขาก็ เจียรจากันสันนี้แลวพายหนาก็จักไดชื่อวาบานคอง หมื่นชาแล ฯ [หนาลานที่๑๘, น.๓๔๖] ๑ กางหาว - อากาศ, ทองฟา ๙๘ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

พระพุทธเจาก็ทํานายสันน ี้ แลวก็สระเดจไปรอดที่ ๑ แลวฅนทังหลาย ก็ปาวกนมาไหว ั สักกระปชาพระพูทธเจุาหนแล ั้ ฅนทงหลายรั ูวาพระเจามาเมตตา สันนแล ี้ ว ก็สาธุยินดีนักแล พระพทธเจุากมาเมตตาเราท็งหลายั จักไดกินไดทาน ก็เปนอันดีนักแล เราทังหลายอยูบานอยูเมิงเปนกางทางผา ยินเหลือแรงดวย อุปฏฐากปนปว๑ หัวมาเขาออกชูมื้อชูวัน หัวพอหยุงพอนวน หาคําอันจักไดอยู บานก็บมีสักเทิ่อ ลางฟองลากเมิอบก ลางฟองลากตกน้ํา หาที่จักเยนใจบได สักอันแล เขาทังหลายกาวคําบดีสักอันห ั้ นแล เขาทังหลายจ ิ่ งขงชวายหาเขา น้ําประไจย ผาผอนงนฅึามาทานแกํพระพทธเจุา แลวกขอราทธนาพระพ็ทธเุจาไว   ประบาทหื้ อแกเขา หื้อไดไหวแลปูชาห ั้ นแล ฯ พระพุทธเจาก็บังเกิดกรุณา ย่ําประบาทไวหื้อเขาไดไหวปูชาห ั้ นแล พระเจาก็ทํานายวา พายหนาเมิงอันน ี้ คันวาซ้ําชั่วเขาทังหลายฝูงมาหื้อทานแลนี้[หนาลานที่ ๑๙, น.๓๔๘] ก็เกิดเปนดั่งคํา เขามากาวน ั้น ก็จักเปนอนคังแค ั่ นแหน นใจ หาความสขสุารานบํ ได แขกก็บมาผา ดวยจักมาย่ํายีบิบเบียนฅําราม ยามนั้นทาน ยาม ๑ ทานก็จักไป ลางทานก็จัก ลากตกน้ํา ลางเทิ่อทานก็ชักไปหาด ลางเทิ่อทานก็ยาดไปวัง เขาเทาจักฅางเปน ผานลําบากยากใจ หัวพอหยุงพอนวน หมื่นชาแล เหียดวจีคําเขาหากกาวซอง หนาพระตถาคตะเปนอันหนักนักแล เม ิ่ อพายลูนจักตระหมอดหอดไรไป หม ื่ นชาแล ดอยอันนี้จักไดชื่อวาผานวน วาอั้น ฯ ประบาทอันนี้จักไดชื่อวา ประบาทผานวน หม ื่ นชาแล ฯ บานอันอยูตีนดอยประบาทนั้น จักไดชื่อวา บานนวน หมนชาแล ื่ พายหนาแต นี้ไป เมงอินนั ี้จักไดชื่อวาเมงนิุง หมนชาแล ื่ ฯ ดอยอันนี้พระเจาเลงหันอนาคตกาล แลวก็ทํานายประบาทผานวนอันนี้ แลวกเอาอรห็นตาทังหลายั ก็สระเดจไปตามแมน้ําอัน ๑ ก็เขาเมอรอดทิานาอ ้ํ ัน ๑ แลวลวะผั ู๑ ก็เอาลกไมูมาทานพระพทธเุจาหนแล ั้ [หนาลานท ี่๒๐, น.๓๕๐] ผู๑ เอาพู ๒ มาทานแล เขาก็รีบเมิอบอกแกชาวบานทังหลาย มาตอนมารับแลวไหวสักกระ ปูชาแล ชาวบานคนวัารแลู ว ก็เอากนมาไหว ั แลป ชาหูนแล ั้ ก็ตกแตงเขาน าโภชนะ ้ํ อาหารมาทานแกพระพทธเจุาหนแล ั้ พระเจากอน็ โมทนาุแลวเขาก ขอเอาประบาท ็ ๑ ปนปว - ปรนนิบัติรับใช๒ พู - พลู ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๙๙

ซึ่งพระพุทธเจาห ั้ นแล พระพุทธเจาก็บังเกิดกรุณาย ่ําประบาทไวรอย ๑ เหนิอ หนาหนกิอน๑ ใกลฝงนาท ้ํ ี่นั้น หื้อเขาไดไหว  แลป ชาูแลวจงท ิ่ านายวํ า ดูราอานนทะั ประบาทอนนัพายหน ี้ าจ กปรากฏช ัอว ื่ าประบาทพลวงูวาอนหม ั้ นชาแล ื่ ฯ ทาน้ํา อันนี้ชื่อวาทาน ้ํ าพูลัวะ วาอ ั้ นหม ื่ นชาแล ฯ บานลัวะอันมาทานน ี้จักไดชื่อวา บานพูละ วาอั้นหมื่นชาแล ฯ พระเจาทํานายสันนี้แลว พระก็เลงหันพระญานาคตัว ๑ เปนอันหยาบชา กลาแขงมากนัก มันก็อยูจอมดอยหินที่นั้น มีทิสะหัวแมน้ํากว้ํา๑ หนเหนิอ อันควรส ั่ งสอนดวยอานุภาวะแหงตน แลวพระพุทธเจาก็จาก ก็ไวอรหันตา กับทังพระญาอินทพระญาอโสกไวอยูที่นั้น แลวพระเจาเทา [หนาลานที่ ๒๑, น.๓๕๒] ตนเดียว ก็สระเด็จไปดวยลวงบนหนอากาส แลวก็หยาดลงมาในขงเขียด ประเทียดดอยหินใหยอันนั้น ก็ลงสถิตยสํารานเหนิอผาใหยอันน ั้ นห ั้ นแล ตํทิสฺวา นาคราชา อันวาพระญานาคตัวนั้นหันพระพุทธเจาอยูที่นั้น มันก็บรูวา ปุคคละผูมีรูปอันงาม ควรอัสจัรยแทหนอ เทาวายังควรเปนอาหารแหงกูหาก เกิดมีนั้นแล มาหากูชาแลวาอั้น เม ิ่ อน ั้ นพระพุทธเจาก็ตรัสรูใจแหงพระญานาค หื้อมีตัวแลใจอันออน บหื้อมันทวงติงไดแล ฯ สา ปุเรตวาฺพระพทธเจุากเหย็ยดมี อไปห ือม ื้ นหันกัอนหนแล ั้ พระพทธเจุา ก็กะทําปาฏิหารยหื้อพระญานาค เปนอัสจัรยมากนัก เปนประดุจด ั่งดอกไม อันเผยงามิผายตกลงมาหนแล ั้ พระญานาคก็หันยนอิสจัรยัมากน ัก มันกฅะน็ งใิจ วาดอกไมอันหันมาปานสันน ี้ เมิงนาคแหงกูก็บมีแลวาอั้น พระเจาก็สําแดง หื้อเปนดอกบัว แลวสําแดงหื้อเปนดอกพาน จังกอร แลวผายตกลงมาหื้อมันหัน แลวพระญานาคหันอัสจัรยเยิ่ง [หนาลานที่ ๒๒, น.๓๕๔] นั้น มันก็ร่ําพึงวา ดอกไม อันหันสันน ี้รายเสเมิงเราชาแล ดอกพาน จังกอรฝูงน ี้ ก็มีมากนักแลวาอั้น พระญานาคก็มาร่ําพึงสันนี้หั้นแล ฯ พระพุทธเจาก็รูใจพระญานาคสันน ี้ แลวพระเจาก็สําแดงผายปฏิหารย หื้อเปนแกวชูพระการ ตกลงมาหั้นแล พระญานาคก็วารายเสเมิงเรา ดอกไมงน ดอกไมฅํา แกว ๗ พระการน ี้ ก็บมีอั้นชะรฤ เมิงนาคแหงกูก็ยังมีมากนักแล ๑ กว้ํา, กล้ํา - ฝาย, ทิศ ๑๐๐ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

มันก็ร่ําพึงสันนี้แลว มันจักปากก็บไดจักติงตัวก็บไดก็เปนอันอวนมอยมากนัก จักฟนฅิงก็บไดเปนสันนั้น ก็สะดุงตกใจกัวมากนัก มันก็ฅะนิงใจวา ปุคคละผูนี้ พอยมเตชะรีทธั ียิ่งกวาก ูนี้รอยวาเปนอรห  นตาตนประเส ัฏกวิ าโลกท  ัง ๓ อั้นชะรือ มันก็ฅะนิงสันน ี้ แลวมันก็ยกตัวมันลุก ก็เปนอวนมอยนัก บอาจจักทวงติงได มันกปงไ ็วคําเคยดีแลมานะเสร่ําพงวึาก ูบแพเจาตนน ี้กูก็จักออนนอมสมพารม ัน ชะแล ทานสั่งสอนกูอันใดก็จักฟงดวยคําสอนแหงทานชาแล กูพอยมือออนยอบ อยูสันนี้นอ วาอั้นแลว ฯ เมิ่อนั้น [หนาลานที่ ๒๓, น.๓๕๖] พระพุทธเจาก็รูวาพระญานาคออนนอมแลว พระเจาจ ิ่ งกาววา นาคราชา ดูราพระญานาค มึงบรูจักกูเปนพระเจาอ ั้ นชะรฤ วาอนแล ั้ วมนกัพอต็งติ วได ั แลวยอห วได ั หั้นแล พระเจาจงก ิ่ าวว า ดูราพระญานาค มึงจุงฅุบเขา แลวยอมือมาหากูเทิอะ วาอั้นหั้นแล ฯ เมอน ิ่ นพระญานาคก ั้ ็รูคําสอนอนวัเสสิ วาฅบเุขายอมอเทือะวิาอ ั้น มันก็มืน ตาดีแลวกาวว า ขาแดเจากูตนมีบุญอนประเส ั ิฏ ขาก็บรูจักเจาแทแลเจาล กเปน ั สัพพญั ตนประเสู ฏแทิ ดีหลแลี ขากขอส็ขกุบบัญพระเ ุจาแดเทอะวิาอ ั้น มันก็รูจัก บุญคณพระเจุาแลวกขอราทธนาพระพ็ทธจุาอย เมตตาในจอมดอยท ู ี่นี้กอนเทอะิฯ ในกาละนนอรห ั้ นตาแลมหาอานันทเถัยรเจี า คันพระญาอนทิ แลพระญาอโสก  ก็รูวากาละบัดน ี้ ก็ควรสระ เดจเขาไปนั่ งแวดลอมพระพุทธเจาแล พระญานาค ก็ลงไปสเมู งนาคิแลกบอกก็าวยงสภาวะอันพระพัทธเจุามาผวดเมตตาสงสอนน ั่ ั้น ชูอันแกนาคทังหลาย แลวเขาก็ฟอมกันเอาเขาตอกดอกไม คันธะของหอม [หนาลานท ี่๒๔, น.๓๕๗] แลเขาน าโภชนะอาหารแต ้ํ เมงนาคขินมา ึ้ แลวก ไหว ็ฅบยาแยงํ สักกระปูชาพระพุทธเจาแลว สกฺโกปสวนวาพระญาอินทาธิราช ก็ถือเอาเฅิ่ง มาก ั้ งพายบนหัวแหงพระพุทธเจาพายทิสะเหนิอวันออก แลวสวนวาพระเจา ก็นั่งอยูท่ํากางพระญาอินทแลพระญาอโสก แลพระญานาคหั้นแล ฯ ในกาละนั้ นนาคทังหลายก็ฟอมกันทังมวร บเทาแตนั้นชาวทัมมิลัวะ ทังหลายอยูดาวลวงนนก ั้ ็ดีเขาก็รูก็หันอสจัรยั อันรงเร ุ งมากนิกดัวยเตชะอานภาพุ แหงพระพุทธเจา ไดยกยอหัวใจเขาแลว เขาก็บังเกิดมีใจมักใฅเมิอไหวแลปูชา ยังพระเจา ก็เขามาสูที่นั้น ก็ขึ้นสูปายดอยที่สูงพุนนับเสี้ยงแล เขาทังหลายมวร ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๐๑

ก็ฟอมกนรักสาสั ีล ฟงธํา ๑แหงพระพทธเจุาอนเทสนาทานกถาั สีลกถา ภาวนากถา เปนตน เส ี้ ยงวันฅืนทังมวร แลวเขาก็ตกแตงเขาน ้ําโภชนะอาหารเปนทานแก พระพทธเจุาเปนประธาน แลพระเจากกะท็าภํตตาั [หนาลานท ี่๒๕, น.๓๕๙]อนโมทนาุ แลวพระพุทธเจาจ ิ่ งทํานายไวหื้อแจง จิ่งกาววาด ั่ งน ี้ ดูราอานันทเถียร ในเมิ่อ กูตถาคตะเขามาเมตตาเขาทังหลายที่นั้น เขาทังหลายก็มาอุปฏฐากปูชา รักสาสีล ฟงธัมมคําสอนแหงพระพุทธเจา ก็เปนอันดีนักแล ฯ พระพุทธเจาก็กาวสกเสิน๒ ยกยอสันน ี้ พระเจาก็สันเขาแลว ก็จักมักใฅ สําแดงยังอริยสัจจะแกนาคแลฅนทังหลาย จิ่งกาวซ ึ่ งมหาอานันทเถียรวา อุทกํ อันวาน ้ํ าอันเขาหากตักมาทานพระตถาคตะท ี่ ๑ เปนอันรอนนัก กูตถาคตะ ก็ใฅบัวรพวกอันควรกัดเยน๓ นั้นแล ทานมหาอานันทจุงเอาสลอบงน๔ แหง พระญานาคอันน ี้ไปหาน้ํ าอันกัดเยนน ั้ นมาเทิอะวาอั้น มหาอานันทเถียรเจา จิ่งถามพระญานาควา ดูรามหาราช น้ําอันควรกัดเยนนั้น มีที่ใดชา พระญานาค รูแลวก็กาวซ ึ่ งพระญาอินทวา เทว ขาแดอินทาธิราช ตวํ อันวามหาราชเปน เจา จุงไปแลเอามือชี ๕ ยังผากอนน ั้ นเทิอะ หากจักเปนน้ํ าบัวรพวกแหงขาแล มีน้ําอันกัดเยน ก็อยูในผากอนนั้นแล หากจักเปนน้ําอันวิเสียด จักเกิดมีมาดวย [หนาลานที่ ๒๖, น.๓๖๑] อานุภาพแหงพระพุทธเจาชาแล ฯ เม ิ่ อนั้น พระญาอินทก็เอามือชีใสกางผากอนน ั้ นห ั้ นแล อุทกํ อันวาน้ํา ก็ไหลออกตกลงมาบดเดัยวนี ั้น ก็มีแล มหาอานนทเถัยรเจีาก เอาสลอบไปต ็กเอาั น้ําอนนันมาทานแก ั้ พระพทธเจุาหนแล ั้ พระพทธเจุาก ็สันแลวก ็บวนปากตกนอย๑ เพิ่อหื้อเปนบวกสระอัน ๑ ไวเหนิอจอมดอยที่นั้น เพิ่อจักผวดฅนอันฟอมกันมา ไหวแลปูชาประบาทหั้นแล ฯ พระการ๑อานนฺท ดูราอานนทะั ในเมอก ิ่ ตถาคตะมารอดทูี่นี้ลัวะทงหลายั อันอยูดาวลวงนี้ก็มาปุจฉาโจทนากันวาดั่งนี้ยังมีพอลัวะผู๑ มาหันกูตถาคตะ ๑ ธัมม - ธรรม๒ สกเสิน - สรรเสริญ๓ กัดเยน - หนาวเย็น๔ สลอบงน - ขันเงินขนาดเล็ก ๕ ชี - แหย, เจาะ ๑๐๒ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

มารอดที่นี้มันก็มีใจมกใฅ ั ไหว  แลป ชาแหูงคณตถาคตะหุนแล ั้ มันกมา็ ก็บไดดวยงาย เหียดวามีอารักขราย คือวาพระญานาคตัวนี้เปนเคา มันจักมาก็กัวตาย มันก็มา บไดหั้นแล กูตถาคตะสอนหอร ื้ ูดวยทพพจิกขัญาณแล ุจิ่งอทฏฐานไว ิผวดเมตตา บหื้อมันกัวแตเภยยะอันใดหั้นแล มันจ ิ่ งฅะนิงใจวาพระ [หนาลานที่๒๗, น.๓๖๓] สัพพัญูเจาก็ยังเขามาเมตตาที่นี้ชูเมิ่อ ก็บหลางวาจักพอตายงายชาแล ร่ําพึง วาอั้นแลว มันก็มีทางกินนอย ๑ จิ่งไปเขาะขอดออกมา ปงหื้อสุก แลวเอาน้ําจิง๑ ใสบอก แลวก็ขึ้นมาทานแกพระพุทธเจา แลวกาววา ภนฺเต ภควา ขาแด พระพุทธเจา ผูขาก็มักใฅมาแตเชาก ี้ แล ดอยหินอันนี้ก็มีอารักขใหยเกียดกลา รายมากนัก ฅนขนมาถ ึ้ งทึ ี่นี้แลว พอกมาหาบานหาเริน ก็หากตายเสยงแล ี้ บเทา แตนั้น วัวควายก็ตาย คันวาสัตตก็ดีฅนก็ดีก็หากตายเสี้ยงแล ไผก็มาบไดงาย เพิ่ออั้นแล มักวาอันอยูเหนิอดอยหินที่นี้อันชา ผูขาก็มาสังกา๒ อยูแล ฯ พระการ ๑ ก็รุงฅําก็เทียรยอมมาทางอากาส ก็มาจับอยูจอมดอยผาที่นี้ ก็รองฅาง มีเสียงดั่งฟารองนั้น มีรัสมีรังสีรุงเริงเปนดั่งเปยวไฟไหมเทาลําเริอนั้น เหมินดั่งจักมาเผาบานเผาเมิงเสนั้นแล ลักวา๓ มีพระญานาคตัวหยาบชาแทนอ พอลัวะผู๑ ก็มากาวสันน ี้ แล ปุพพนิมิตคําปากพระญานาคก็มีแท หัวทีวา ดอยอันนี้ก็หาก [หนาลานที่๒๘, น.๓๖๕] เปนผาลวงฅําแหงกูแลวาอั้น พายหนา ดอยผาลวงคูวาอนชาแล ั้ ฯ ประบาทอนนั ี้จักไดชื่อวาประบาทลวงคูหมนชาแล ื่ ฯ บานอยูตีนดอยที่นี้จักไดชื่อวาลวงคูหมื่นชาแล ฯ พอลัวะผูนั้นมากาววาจักมา ดวยงายบ ไดแลวาอ ั้น บานอนนั ี้จักไดชื่อวาบานงาย วาอนชาแล ั้ ฯ พอลวะผัมาก ู าวว า ไผแลขึ้นมาถึงที่นี้แลตาย แมนวัวควายขึ้นมาถึงดอยผาที่นี้พอยไปก็เที่ยงตาย บานอันนี้จักไดชื่อวาบานมาถึง หม ื่ นชาแล ฯ กาววามีผีสังอยูตีนดอยน ั้ นชา เขาทงหลายกั ็สังกา บานอนนั ี้จักไดชื่อวาบานมา หมนชาแล ื่ ฯ พอลวะผัมาก ู าวว า ผูขาจักใฅไปไหวพระพุทธเจา มีสมนกนอย ๑ ก็จิ่งเขาะขอดปงมาทานแลวาอั้น บานอันนี้จักไดชื่อวาบานเขาะ หมื่นชาแล ฯ พายหนาเขาทังหลายฝูงปูชาแลว เขาทังหลายฝูงอยูดาวลวงอันน ี้ ก็จักมีคําหยานกัวแตเภยยะตางๆ จักไปที่ใด ๑ น้ําจิง - น้ําเปลา๒ สังกา - สงสัย๓ ลักวา - ชะรอยวา, รอยวา ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๐๓

ก็กัวตาย จักอยูก็กัว จักเยดจักแปงอันใด ก็กัวทานผูอื่นติเตียน ถูกหนี้ทานแล เภยยะเขาจักมายอมวาตอมฅอไหว ใจฅอนอย [หนาลานที่๒๙, น.๓๖๗] ทานจักมา แปงเวียกการห ื้ อเขาทังหลาย บปากบเถียงไดสักอัน เปนดั่ งคําปากเขาวานั้น หมื่นชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายลวงคูดวยพระการด ั่ งน ี้ แลว ก็เอาอรหันตา กับทัง มหาอานันทเถียร พระญาอินทพระญาอโสก ก็สระเดจไปรอดที่ ๑ ก็ยั้งเซาอยู หั้นแล ลัวะทมมัละทิงหลายกัมาต็อนมาร ับ แลวก ไหว ็ นบป ชาแลูว ยังมีพอลวะผั ู๑ ไปแอวหวยมา ก็ไดปูมาจี่หื้อสกแลุวกเอามาทาน็ ทัมมละผิ ู๑ ก็มากาวว า ปูอันน ี้ บดีดาย มันจงก ิ่ าวว า ปูอันนแควนล ี้ าแทํดายวาอ ั้น เมอน ิ่ นย ั้ งมั ีพอลวะผั ู๑ กาววา ปูก็หากกินลําแทแล วาอ ั้ นแลวเขาก็ขงขวายเอาเขาน ้ําโภชนะอาหารกับทังปูจี่ มาทานแกพระพทธเจุาหนแล ั้ ก็กะทาภํตตาอนั โมทนากุบดัวยเขาแลวเขาทงหลายั ก็ฟอมกันราทธนาพระพุทธเจาไวประบาทหั้นแล พระพุทธเจาก็บังเกิดกรูณาย่ํา ประบาทไวหื้อแกเขา เพ ิ่ อห ื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลายห ั้ นแล พระพุทธเจาก็ทํานายวา ดูราอานันทเถียร พระตถาคตะมารอด [หนาลานที่๓๐, น.๓๖๙] ที่นี้ เขาก็มาเอาปูจี่สุกแลวมาทานกับเขาห ั้ นแล พายหนาประบาทอันน ี้ จักไดชื่อวาประบาทปูจี่วาอั้น หมื่นชะแล เขาไปที่ใดเพิ่นก็ถามวา สูอยูที่ใดชา ตูอยูบานจําจี่ปูวาอั้นชาแล ดอยอันนี้จักไดชื่อวาดอยดําวาอั้น หมื่นชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายสันน ี้ แลว ก็สระเดจไปรอดที่ ๑ ยังมีชาวทมิลัวะ ทังหลายก็เขามาไหวแลปูชาคารวะ แลวเขาก็ปาวกันมาชุบานห ั้ นแล ยังมีบาน อัน ๑ เขาไดยินแลว เขาก็ลุกเชา แปงเขาจี่มาทานแกพระพุทธเจา แลวก็ไหววา ภนฺเต ขาแดพระพุทธเจา ผูขาทังหลายก็ฟาวรีบ บมีสังทาน ก็เทามีเขาจี่มาทาน แลวาอ ั้น ยังมีบานอัน ๑ เขาไดยินวาพระเจามาเมตตา ก็ยินดมากนีกแลั ผูเปนแก เปนนายบาน กับทังลูกนองน ั้ นบมาหลายแล เขาก็เอาเขาเขาน ้ําโภชนะอาหาร อันประหนีดดีลําหั้นแล วัตถุอาภารณะงึนฅํามาปูชาแกพระพุทธเจา แลวกาววา ภนฺเต [หนาลานที่ ๓๑, น.๓๗๑] ขาแดพระพุทธเจา ผูขาทังหลายก็ยินดีปสาทะสัทธา มากนัก ก็ปกปาวชาวบานทงหลายกั ็บฟง เขาทงหลายกั เปนผ ็ ูบยิน บฟง ตางฅน ก็ตางไปหาเวียกหาการแหงเขาพายหลายแล เทายังผูขาทังหลายชวนกันมา ทานพระพุทธเจาแล วาอั้นหั้นแล ฯ ๑๐๔ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

พระการ ๑ ยังมีทมิลัวะผู๑ ก็มาปูชา มาทานแลวก็กาววา ผูขาทังหลาย อยูที่ไกลนัก ไดยินวาพระพทธเจุามาเมตตาวาอ ั้น ฟองก็วาพระพทธเจุามาเมตตา เซาอยูจอมดอยที่สูงน ั้ นแควนดีแล พอยมาเซาอยูที่จอมดอยนอยที่ต่ําสันน ี้ นอ วาอนก ั้ ็มีแล เขาก็ฟอมกนหั อทานแลป ื้ ชาูแลวเขาก ขอเอาประบาทห ็นแล ั้ พระเจา ก็ผวดเมตตาย ่ําประบาทไวรอย ๑ แลก็ทํานายวา ดูราอานันทพระตถาคตะ เขามารอดที่นี้เขาก็แปงเขาจี่มาทานพระตถาคตะ แลวพายหนาบานอันนี้จักได ชื่อวาบานเทิงคะชีเหียดเขามาทานเขาจี่ บมีสังกับแล ฯ บาน ๑ จักไดชื่อวา จอมดอย ชาแล ฯ บานลัวะอันใหยนั้น ลัวะผูเปนแกนั้นคันมากะทําบุญ เขาก็ บยินบฟงคํา ก็บฟอมกันเขากับนาย พายหนา [หนาลานที่๓๒, น.๓๗๓] บานอันน ี้ จักเกิดเปนใหย จักปรากฏชื่ อวาบานบยินบฟง หม ื่ นชาแล พายลูนจักแผไป บานอันนี้ชื่อวาบานยีพัง หมื่นชาแล ฯ ประบาทอันนี้จักไดชื่อวาประบาทเทิง ก็มีชาแล ในละแวกแกวนอันนี้พายหนาลูกนองก็บฟงคํานาย ลูกชายก็บฟงคํา พอแม ผูเถาผูแก ผูรูผูหลัก๑ ผูมียสสักดิ์สั่งสอนก็บฟง เขาทังหลายก็พาละพาโล เอาตวแตังต ัวเอาตวแตั งใจลวดมอนทรายวีนาสจิบหายดิ วยไนยะหลายพระการ  ตางๆ ไผใฅอยูก็จักอยู ไผใฅหนีก็จักหนีจักละบานละเรินเส บเยดบสาง หมื่นชาแล ก็เหียดวจีคําปากเขาหากมากาวนั้นแล ฯ พระเจาก็ทํานายสันนี้แลวก็สระเดจไปสูถานะที่ ๑ ทมิละทังหลายเขาก็มา ตอนมารับ แลวก็ไหวนบฅบยําแยงปูชา แลวก็เอาเขาน ้ําโภชนะอาหารมาทาน พระพทธเจุาแลวเขากขอราทธนาพระเจ็ าไว  ประบาทห นแล ั้ พระเจาก ็ย่ําประบาท ไวรอย ๑ หื้อเขาไดไหวแลปูชาหั้นแล พระเจาก็ทํานายวา เมิ่อกูตถาคตะมารอด ที่นี้เขาทานแลว [หนาลานที่ ๓๓, น.๓๗๕] ถามกันวาลูกหลานสูไดสังมาทานนั้นชา เขาฝูงตางบานน ั้ นก็กาววา ขาไดแววูคือวาสมช ิ้ นหนูแดงมาทานแล บานเขานั้น จักไดชื่อวาแววูหนูนอย หมื่นชาแล ฯ เขาบาน ๑ นั้นมากาววา ตูขาบมีสังมา กินมาทานแล มีสมช ิ้นแดงโอยาแลวาอั้น บานน ั้ นจักไดชื่อวาบานแลวูคือวา ลูกหนูนอย หม ื่ นชาแล ฯเขาบาน ๑ กาววา ตูขาก็บมีสังแล ลางฟองกาววา อันใดเปนสม กินก็จักแสบไสไหมใจชาแล สูเจาทังหลายจุงแปงลาเยิงวาอั้น ๑ หลัก, หลวก - ฉลาด ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๐๕

พายหนาเมงอินนั ี้จักไดชื่อวาบานละเยิง หมนชาแล ื่ พายหนาแต นั้นฅนชาวบาน ฝูงน ี้จักเปนทกขุเขนใจด วยคองอย แลทางไป ู จักลาบากดํวยเยดสางหมนชาแล ื่ ฯ พระเจาทํานายประบาทสวนเยิงลวงบาน ก็แลวเทานี้หอง ๑ กอนแล ฯ พระเจาทานายสํนนัแล ี้ วก สระเดจไปส ็ผาท ู ี่ ๑ ชาวทมละทิงหลายเัขาก็ปาว กันมาหื้อทานนั้นแล เขาก็มาจากันดวยไนยะหลายพระการตางๆ ลางฟองวาไป ใสหาย๑ นกหนูไวกางกิ่วพุน นกแรก็มาถูก [หนาลานที่ ๓๔, น.๓๗๖] ลวดพาเอาตาย เมิ่อหันชองบดายสหายเอิย วาอั้น ฯ ยังมีลัวะบาน ๑ ก็มาจํากันวา ดอยหินผาอันเปนแวนไวนั้น เมิ่อพายหนา จักเปนบานตูแล สหายเหิยวาอั้น ฯ ลัวะบาน๑ ก็มาจากนวัาตอยู ูบานพุน ผอหนรอดดอยผาทั ี่นี้ยะยะ ขาทงหลายั หันแลวจิ่งจักชอมมาทาน ทานทังหลายเหิยวาอั้น ฯ ยังมีลัวะบาน ๑ เขาบไดรูวาพระเจามาเมตตาแล เขาจิ่งใชกันไปบอกเปน อันฟาวฟงคันใจ ลวดมาตัวบดายแล เพิ่นซ้ําถามวา สูเอาสังมาทานนั้นชาวาอั้น จิ่งกาววาตูก็ฟาวมา ถงพาก็ถิ้ม๒ เส จักไดสังมาทานแลวาอั้นหั้นแล ฯ ยังมีลัวะผู๑ บานเพนใช ิ่ ไปบอกเขาร  ูแลวกจาก็นกันวั า ฅนอยูบานหวทั ีต่ํา จักไดรูไดหันสังนั้นชา สูเจาสหายไปบอกจิ่งรูชาแลวาอั้น ฯ ยังมละผี ู๑อยูบานอัน ๑เขากมาจาก็นวั าสหายเอิย ตูขาทงหลายกั ็รูขาววา พระเจามาเมตตา ก็ใฅหันใฅไหว แล บยาก บไดยินเสยงคีองต ูก็รัดมา ก็ไดหันแทแล ก็ไดไหวแทแลวาอั้น ยังมีลัวะบาน ๑ มารอดแลว [หนาลานที่ ๓๕, น.๓๗๘] ก็กาววา สหายเอิย ตูอยูบานก็หันพระเจายางมาทางอากาสกางหาว ลงมาสูดอยผาที่นี้ ตูขาจิ่ง เขามาชอมทานแลวาอั้น ฯ ยังมีลัวะบาน ๑ มารอดแลวจิ่งจากันวาสหายเอิย ตูก็บรูพระเจามาเมตตา ฅนทงหลายกั ไปไร ็ ไปสวนเสเส ยง ี้ สหายพายนใชี้ ไปบอกจ งร ิ่ แลู ก็เอากนลักแตุบาน แตไร พุนมาแลวาอนแล ั้ วทมละทิงมวรั ก็ฟอมกนแตังเขาน าโภชนะอาหารมาทาน ้ํ ๑ หาย - ตาขายดักสัตว๒ ถิ้ม - ทิ้ง ๑๐๖ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

แกพระพุทธเจา พระเจาก็รับแลว เขาก็ขอเอาประบาทไวหั้นแล พระเจาก็ผวด เมตตาย่ําประบาทไวรอย ๑ หื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลาย แลว พระเจาก็ทํานายวา ดูราอานันทพายหนา ลัวะบาน ๑ จักไดชื่อวาทองเหีย วาตามคําปากเขาวาตูขาอยูบานก็หันพระเจาวาอั้นแล ฯ ลัวะบาน ๑ ก็ไดชื่อวา บานผอแย วาตามคําปากเขา [หนาลานที่ ๓๖, น.๓๘๐] วาขาทังหลายอยูบานก็ผอ หันพระเจาวาอนแล ั้ วฯ บานอัน ๑ไดชื่อวาบานผอแหย ตามคาปากเขาท ํงหลายั วาตูขาทงหลายหันพระเจัาแผวมา ผูขาทงหลายกัทงห็ ัน จิ่งมาชอมหอทานน ื้ นแล ั้ ฯ ลัวะบาน ๑ ก็ไดชื่อวาบานยะเหีย ตามคําปากเขาวา ผูขาทังหลายหันพระเจา มาทางอากาสวาอนห ั้ นแล ั้ ฯลัวะบาน๑จักไดชื่อวาหิน เหยดเขาวีาต ูขาทงหลายั อยูบานลุม บานต่ํา บหันพระเจามาเมตตานนแล ั้ ฯ ลัวะบาน๑ ไดชื่อวาบานจาคอง เหียดคําปากเขาวาตูขาทังหลายอยูคองหันพระเจามาเมตตาดาย วาอ ั้ นแลว ฯ ลัวะบาน ๑ ไดชื่อวาสางไวเหียดคําปากเขาวาลวดพาหายตกไปเมิอดงพุน ละชองสางนั้นแล พายลูนก็แผไปวาสางเสหาย หมื่นชาแล ฯ ลัวะบาน ๑ จักได ชื่อวาบานมอง เหียดคําปากเขาวา ตูขาไดยินเสียงกองมอง๑ จิ่งจักลัดมาหาวา อั้นแล ฯ บาน ๑ จักไดชื่อวาบานยางมอง เหียดคําปากเขาวา หันพระเจายาง มาทางอากาสกางหาววาอั้นหั้นแลฯลัวะบาน ๑จักไดชื่อวาบานมอน เหียดคํา ปากเขาวา ขาทงหลายรัแลู ว [หนาลานท ี่๓๗, น.๓๘๒] จิ่งลดมัอนล ดปัามาวาอนแล ั้ ว ฯ ลัวะบาน ๑ จักไดชื่อวาบานไรเหียดคําปากเขาวา ทังบานก็เปนไรเสเส ี้ ยง ตูขาทังหลายก็ลุกไรมาวาอ ั้ นแลว ฯ ลัวะบาน ๑ จักไดชื่อวาบานแรม เหียด คําปากเขาวา ตั้งแตดอยมาหากเปนเขตเปนแดนตูแล ฯ บาน ๑ ก็จักไดชื่อวา บานเหนิอ เหียดคําปากเขาวาดอยผาใตรูดอยผาเหนิอ บรูวาอ ั้ นน ั้ นแล ฯ ประบาทอันนี้จักปรากฏชื่อวาประบาทผานอย วาอั้นหมื่นชาแล ฯ พระเจาก็หื้อมหาอานันทเถียรเทสนาธัมมสั่งสอนแทนหลายทีนั้นกอนแล สวนวาพระเจาก็เทาตน ๑ ตนเดียว ก็สระเดจไปทองดอยพานฝาย ไปรอด ริมน้ําใหยอัน ๑ ก็ไดจวบพบสิงหสองตัวพี่นอง ก็มาชิงเอาเขตเอาแดน เขาก็ผิด เถียงกันอยูหั้นแล สิงหสองตัวพี่นองหันพระเจามาน ั่ งอยูที่นั้น ก็ไปไหวพระเจา ๑ กองมอง - กลองและฆอง ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๐๗

หั้นแล พระพุทธเจารูเหียดอันนั้น ก็เสง๑ ถามวาสูทังสองผิดเถียงกันดวยเหียด สันใดชา สิงหสองตัวจากันวา ราทังสองขอไหวสัพพัญูพระพุทธเจาตัดแตงหื้อ สองราทึน วาอ ั้ นแลวก็ไหวพระพุทธเจาวา ภนฺเต ขาแด [หนาลานที่๓๘, น.๓๘๔] พระพทธเจุา เขอขิาทงสองผัดเถิยงกีนดัวยเหยดอีนชังเขตแดนทิ ี่กันนแล ี้ หากราย หากแผกแตผูใดนั้ นบแจงขาแล ผูขาก็ขอไหวสาพระพุทธเจาจุงเทสนาตัดหื้อ เขิอขาทังสองห ื้ อชอบห ื้ อแมนทึน แมนรายผอแตผูใดก็ขอห ื้ อส ั่ งสอนตัดแตงหื้อ เขอขิาทงสองเสมัอเถิอฅื ิงอยาหอแพ ื้ พายไดเทอะิ วาอนแล ั้ วพระพทธเุจาจงถามว ิ่ า ดูราสงหิสองต ัว ตั้งแตแดนพายหวนัาก ้ํ ็ดีพายหลานาข ้ํ นมาก ึ้ ็ดีพอยมาถงทึ ใดชา ี่ สิงหสองตัวพี่นองจ ิ่งไหวพระพุทธเจา ภนฺเต ขาแดพระพุทธเจา ลุกแตหัวน้ํา ลงมาก็ดีลุกหลาน้ํามาก็ดีก็มาฅึ่งที่อันเขิอขามาไหวพระเจานี้แล พระพุทธเจา ก็ตรสแจังแลวก เอาไม ็เทาเหลกมาขดแดนหีอส ื้ งหิสองตวดัวยคาวํ า ดูราสงหิสองต ัว พี่นอง อยาไดผิดเถียงกัน จุงรักสากันตอเทายาวชีวังเทิอะ แดนก็ฅึ่งเสมิอกัน ที่อันไมเทาเหลกพระตถาคตะหากขดนีแล ี้ ผูใดอยาได  ผอนเหลอคืาสอนแหํงก ูทึน พี่จุง [หนาลานที่๓๙, น.๓๘๖] กินพายเหนิอ นองจุงกินพายใตเทิอะวาอ ั้ นห ั้ นแล เมิ่อนั้นสิงหสองตัวพี่นอง ก็ยินดีมากนัก ก็ไหวพระพุทธเจาแลวตางตนก็ตางใพ อยูสุขสํารานแหงตนก็มีหั้นแล ฯ ในกาละนั้ นมหาอานันทเถียรก็เทสนาแกชาวทมิลวะทังหลายแลวก็เอา อรหันตากับทังพระญาอินทพระญาอโสกมาชอมพระพุทธเจาหั้นแล ในกาละนั้น พระพุทธเจาก็ลงไปสูที่ริมน ้ํ าห ั้ นแล ยังมีพอคา ๙ ฅน เมิอขายพูพายหัวน้ํา แลวลองเริอมาจอดย ั้ งเซาที่นั้นห ั้ นแล เขาหันพระเจาก็มาไหวพระเจามักใฅ อาบนาด ้ํ งอ ั่ ั้น พอคากเอาผ็าขาวหอพระเจ ื้ าน งเปนผ ุ าอาบนาด ้ํ งอ ั่ นห ั้ นแล ั้ พระเจา ก็ลงมาสูแมน้ํา ก็ย่ําผากอน ๑ ลึกเพียงกางขาพระเจาห ั้ นแล ยังมีพระญานาค ตัว๑อยูรักสายานนาท ้ํ ี่นั้นแล พระญานาคกขอเอาประบาทห ็นแล ั้ พระเจากผวด็ เมตตาย่ําประบาทไวที่นั้นหื้อแกพระญานาค หื้อเปนเคาแกนาคทังหลาย ก็ไหว แลปูชาหั้นแล พระเจาก็ออกมาแลวก็มานุงผา แลวก็เอาตีนคีบผาอาบน้ําซัดไป หื้อพอคาหั้นแล ผาอันนั้นก็ลวดกายเกิดเปนแผนฅํา[หนาลานที่ ๔๐, น.๓๘๘] ทังมวร ๑ เสง - ถาม, พูดจา (แสง - แกลง) ๑๐๘ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

หั้นแล ยามนนพ ั้ อคาเขาหนอัสสจัรยัแล ว เขาก็ซ้ําเอาผาห ม ผานอน มาทบกบกั ัน หื้อเปนอาสนาหื้ อพระเจาน ั่ งห ั้ นแล ฯ พอคาผู๑ ก็เอาผาขาวมาปูไวที่รองตีน พระเจา หื้อพระเจาย่ําเชดตีนเสดีแลวก็เอาตีนซัดไปหื้อพอคา ก็กายเกิดเปนฅํา ไปเลาห ั้ นแล เขาหันอัสสจัรยก็ยินดีมากนัก ก็เอาหมากพูหื้อเปนทานแก พระพุทธเจาหั้นแล พระเจาก็รับเอาแลวก็หื้ออรหันตา แลวพระญาอินทพระญา อโสกแลว ยามน ั้ นลัวะทังหลายเขาก็รูวาพระเจามาเมตตา บมาเมตตาในบานแล เราก็ลงไปสูสาพระเจาเทิอะ ลัวะบานนั้นจิ่งจากันวา บานเรานี้เปนบานเปยวน้ํา พระเจาลวดบมาแล เราก็ลงไปที่ทาน้ําพุนเทิอะ วาอั้นแลวก็เอากันมาชอมแล ฯ ยังมีลัวะผู๑ มันก็อยูบาน ๑ ก็มากาวกันวา สหายเหิย พระเจามาเมตตาเราแล เราก็ชวนกันไปชอมที่ทาน้ําพุนเทิอะ วาอั้นแลวก็ลงไปหั้นแล ฯ ยังมีลัวะบาน ๑ จากันวา พระเจามาทังพานฝายอองทาน้ําพุนแล เรา [หนาลานที่ ๔๑, น.๓๙๐] ก็ควร แลนไปชอมเทิอะ วาอั้นแลวก็ลงไปหั้นแล ฯ ยังมีลัวะบาน ๑ เขาจากันวา เราทังหลายก็มีสัทธาใฅทานทุกเม ิ่ อแล พระเจาพอยบมาทางน ี้ บมาเมตตาเราน ี้ ชา เราก็ควรลงไปชอมเทิอะวาอั้น เขาทังหลายก็ลงไปชอมหั้ นแล ก็หื้อทานเขาน ้ําโภชนะอาหาร ผาแผนงึนฅํา มากนักแล เราก็ฟอมกันขอราทธนาไวประบาทหั้นแล ฯ พระพุทธเจาจิ่งกาววา จักไวประบาทริมน ้ํ าสันน ี้เปนที่น้ําโถม น้ําหลุสันน ี้ก็บควรไวแลสูใฅไหวแลปูชา ดั่งอั้น จุงเอาผาขาวมา กูจักย่ําไวหื้อแกสูทังหลายชาแลวาอั้น ทัมมิละทังหลาย ก็เอาผาขาวมาซ กปันเสด  แลี ว ก็ปูหื้อพระเจายาห ่ํ นแล ั้ พระเจาจงบอกห ิ่ อเขาร ื้ ูวา ประบาทพระตถาคตะอันนี้สูจุงเอาเมิอไวจอมดอยสูง แลวไวสักกระปูชาเทิอะ ฯ ลัวะบาน ๑ หันสันนี้เขาก็ใฅไดเขาก็มาจากันวา เราจุงเอาผาขาวมาซัก แลวหื้อ พระเจาย ่ําไวหื้อเราเทิอะ วาอ ั้ นแลวเขาก็เอาผาขาวมีหื้อพระพุทธเจาย ่ําไว แลวเขาก็จากันวา [หนาลานที่ ๔๒, น.๓๙๒] สูทังหลายเอิย เราจักเอาเมิอไวที่สูงตาม คําสอนพระเจาเทอะวิาอ ั้น แลวพระพทธเจุากถามพ็อค า ๙ ฅนนนว ั้ า ดูราอบานสกุ ลุกแตเมงหิวนัามารอดท ้ํ ี่นี้พายใดแควนไกลนนชาว ั้ าอ ั้น พอคาก ไหว ็พระพทธเจุา วา ภนฺเต ขาแดพระพุทธเจา ลุกแตเมิงหัวน ้ํ ามาก็ดีลุกแตเมิงหลาน ้ํ ามาก็ดี ก็ฅึ่งกันท ี่ หน ี้ แลวาอ ั้ นแล พระเจาก็ทํานายไววา ดูราอานันทเถียร ลัวะบาน ๑ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๐๙

กาววา พระเจาก็มาแว ๑ เราเปนบานเปยวน้ํา พอยพายลูนจักแผไปชื่ อวา บานพอย หม ื่ นชาแล ฯ ลัวะบาน ๑ เขาก็กาววาพระเจาพัดฝายไปแลวาอั้น พายลูนจักแผไปวาบานฝาย หม ื่ นชาแล ฯ ลัวะบาน ๑ เขากาววา เส ี่ ยวเหิย พระเจาบมาเมตตาเราแลเราจงลุ องเรอไปชอมเท ิอะวิาอ ั้น บานอนนันจ ั้ กได ั ชื่อวา บานเสี่ยวชาแล ฯ ลัวะบาน ๑ วาสัทธาเราก็ยังมีดาย พระเจาบมาแวเรา เราก็ ไปชอมเทิอะวาอั้น บานอันนั้นจักไดชื่อวาสัทธา หมื่นชาแล ฯ ที่อันสิงหสองตัว อวดกันวา ราทังสองจุงไปไหวพระเจา ขอห ื้ อพระเจาตัด [หนาลานที่๔๓, น.๓๙๔] แตงคําแหงราทังสองทึนวาอั้น ที่นั้นจักเปนบานอัน ๑จักไดชื่อวาบานขอ วาอั้น ชาแล ฯ ในที่อันสิงหสองตัวมาไหวพระตถาคตะวาผูใดรายผอก หื้อพระเจา สั่งสอนทนวึาอ ั้น ที่นี้จักเปนบานอ ัน ๑ ชื่อวาบานผอก ชาแล ฯ ที่อันพระตถาคตะ ถามพอคาลกแตุใตเหนอมาิมาฅงท ึ่ ี่นี้วาอั้น ที่นี้จักไดชื่อวาเชยงฅี ึ่ง หมนชาแล ื่ ฯ ประบาทกูไวที่พระญานาคที่นี้จักไดชื่อวาประบาทฅํา ดวยนิมิตอันนุงผากาย เกดเปนฅ ิาแกํ พอคานนแล ั้ พายหนาจกแผั ไปว  าประบาทผาฅํา ชาแล ฯ ประบาท ในน้ํ าหาดผาฅําแหง ๑ ประบาทย่ํ าผาขาวไวสองรอย ไวบานเสี่ ยวรอย ๑ ไว บานฝายรอย ๑ แล ฯ ฅนทังหลายจักลองดวยเริอแลแพก็ดีเทียวไปดวยทางบกก็ดีคันมาถึง หาดผาฅําที่นี้ หื้อไดไหวแลปูชาประบาทและพระญานาค แลวจ ิ่งไปจิ่ งมาดีแล คันบปูชาก็บพึงใจอารักขอันอยูรักสาประบาทที่นี้ ก็จักหลุเริอหลุแพเสชาแล แมนเทียวทางบกก็บมีพยาธิอันตรายตางๆ ชาแล คันกะทําอนารทะ ผิดอารักข ที่นั้น แลปูชาหื้อชอบหื้อดีแมน [หนาลานที่ ๔๔, น.๓๙๖] ไปเยียะ ไปสางไรนาคาขาย ก็จักสมริทธิเปนดีเพ ิ่ ออารักขบไปบิบเบียนน ั้ นแล ฯ พระเจาทํานายประบาท ผาฅํา ประบาทรอยตีนเสี่ยว บานฝาย ไวสันนี้แลวก็มีวันนั้นแล ฯ ปฺจธาตุกถา นิฐิตาฯ กรียาสังวัณณนายังตํานาน ผูกถวน ๕ ก็สระเดจ บัวรมวณกาละควรเทานี้กอนแล ฯ ๑ แว - แวะ ๑๑๐ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

(บันทึกทายเรื่อง) ธัมมกับน ี้ เปนสัทธาอุดวงแกว ภริยาช ื่ อนางบัวฟอง เปนเคา พอแม ยาติกาสัพพัทธกุลาพงสวงสานองนุงทังหลายมวร ชวนกันสางทานค้ํา วรพทธสาสนาุ๕ พันวสา ทานกบวัดจอมทองั ผูขาทงหลายกั ขอเปนผลอาน ็สงสิ  ชั่วนี้แลชาติหนาขาแดบุญเหิย ฯ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๑๑

ÇÑ´ÊØ·¸ÒÇÒÊ ËÃ×Í “ÇÑ´ÊǹÁ͹” àÁ×ͧÎíÒ ÊÔºÊͧ»˜¹¹Ò ÀÒ¾ : ÇÊÑ¹μ »˜ÞÞÒá¡ŒÇ

ÊԧˏÊͧ¾Õ蹌ͧ ÇÑ´ºŒÒ¹½Ò àÁ×ͧÅǧ ÊÔºÊͧ»˜¹¹Ò ÀÒ¾ : ÇÊÑ¹μ »˜ÞÞÒá¡ŒÇ

ตํานานพระเจาเลียบโลก ผูก ๖ นโม ตสสตฺ ฺถุฯ ตตรโขฺภควา พยากรณมากาสิวตาโลเทวาน ชานวา ยํอสนํปฺญาเปตฺวา ภควนฺตํอภิราธาสีติฯ ดูราสปุริสะทังหลาย ภควา อันวาพระพุทธเจา ก็กาวแลวยังตํานายทวาย ยังประบาทเจาอันมีระหวางผาฅํา ดั่งนี้ก็มีแล วตาปนชา อันวาพอคา ๔ ฅนนั้น ก็เอาผามาทบเปนอาสสนา ไปปูไวในเรินแหงเขาห ื้ อดีแลวก็ฟอมกันราทธนา พระพุทธเจาแลอรหันตา ขึ้นต ั้ งเหนิอเรินที่นั้น แลวพระญาก็อยูหลังแหง พระพทธเุจาแลสาวกะเจาทงหลายแวดลัอมพระพทธเจุา ก็ลองเรอไปจ ิจอดทุาน ้ํา ที่นั้น แลวพอคา ๔ ฅนนั้น ก็ใชกันไปผู๑ ไปสัญญาฅนทังหลายวา บัดน ี้ พระพุทธเจาก็มาเมตตาเราทังหลาย ลองเริอมารอดทาที่นี้แลวแล เจาทังหลาย จุงไปรบแลัวราทธนาพระพทธเุจามาส ารานบานใจในบ ํานเราสุทธาวาสที่นี้เทอะิ วาอ ั้ นแลว เม ิ่ อน ั้ นฅนทังหลายรูแลว ก็ปาวกันไปตกแตงแปงที่ อยูสํารานแหง [หนาลานที่ ๒, น.๑๖๒] ๑ พระพุทธเจารีบพลันนัก แลวลางพรองก็เอาดอกไมเฅิ่งปูชา ตางๆ ฝูงฅนเถาแกนั้นก็มาจากันวาพระพุทธเจาตนประเสิฏ แลมีมหากรุณา มาเมตตาเราห ื้อไดถึงสุขดาย เราทังหลายบพึงห ื้ อพระพุทธเจาเทียวเหนิอ๒ แผนดินแลวาอั้น แลวเขาทังหลายก็ปาวกันเอาเส ิ้ อผา๓ แผนดํา แผนขาว มาปูแตงดีแลวมาถึงบานสุทธาวาสที่แตงแปงที่อยูแทนเซานั้นแล ฯ ๑ ภาพใบลานเปนหนา ๑ (ซ้ํา) พิมพตามอักษรไทลื้อ๒ เหนิอ - เหนือ๓ เสิ้อผา - เสื้อผา ๑๑๔ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

สมฺปเต ภควโตติในเมิ่ อพระพุทธเจาเขาสูที่บานสุทธาวาส แลวก็สถิต สํารานเหนออาสนาอิ นฅนหากป ั ไวูนั้นแล ฅนทงหลายกัมาแต็ ทิสะตางๆ ก็มาไหว พระพุทธเจา แลวก็ปูชาดวยเขาตอกดอกไมคันธะของหอม แลวขงขวายวัตถุ งึนฅําเส ื้ อผาแกวแหวนทังหลายมาทานพระพุทธเจามากนัก แลวเขาก็แตงแปง เขาน าโภชนะอาหารมาห ้ํ อเปนทานแก ื้ พระพทธเจุา แลอรหนตาเจัาทงหลายมากนั ัก พระเจาก็บังเกิด [หนาลานที่ ๓, น.๑๖๓] กรุณารับทาน แลวก็กะทําภัตตาอนุโมทนา สันเขาแลวดงอ ั่ ั้น ฅนทงหลายกัขอราทธนาพระพ็ทธเจุาห อไว ื้ เกสาธาตุหื้อไดไหว   แลปูชาอุปฏฐาก ก็มีหั้นแล ฯ ภควา อันวาพระพุทธเจาก็เมตตาดวยคําวา บานเมิงที่นี้ก็เปนดอยหิน ดอยแรเสี้ยง จักขุด จักกนหื้อเขาลึกก็บไดหาที่จักแปงขั้นได ก็ยากนัก ดั่งจักไว เกสาธาตุก็บควรแลวาอ ั้น ในเมอพระเจ ิ่ าแลจกเมตตาเกสาธาตั ุดั่งอั้น เขากราทธนา็ พระพทธเจุาถป  นนะไว  ประบาท เพอห ิ่ อเปนท ื้ ไหว ี่ แลป ชาแกูฅนแลเทวดาทงหลายั หั้นแล พระพทธเจุากเมตตาว็าดงน ั่ ี้อันวาหมากห ิน หมากผาอนใหย ั  ก็บมีในที่นี้ สูจุงเอาแผนขาว อันบวรสัทธุมาซ ิ์ กเสดั ีแลวเอามาหอพระตถาคตะเท ื้ อะวิาอ ั้น แลว พระตถาคตะหากจักย ่ําไวยังประบาทแกสูทานทังหลาย ไดไหวแลปูชาแลวาอั้น ฅนทังหลายก็กะทําตามคําพระพุทธเจา แลวก็หาผาขาวมาซัก แลวก็เอาเขามา วางไวแทบตีนพระพุทธเจา ภควา อันวาพระพุทะเจาก็ย่ํา [หนาลานที่๔, น.๑๖๕] ประบาทไวในแผ นขาวน ั้น ไวหื้อเปนทไหว ี่ แลป ชาแกูฅนแลเทวดาทงหลายหันแล ั้ ฅนทังหลายก็จากันวา หินผาก็บมีที่ใกลหนอ เราก็เทามีแตไกลเรานั้นแล จักไป ก็บรอดไดแล ฯ เอโก ปุคฺคโล ยังมีปุคละผู๑ กาววา หินแหงขามีลูก ๑ ขาก็ไดแตหวย ทาอาบมาไวเพิ่อวาจักไวซักผาแล ลวงยาวมีอก ๑ เขาทังหลายกาววา ผิวามี จุงเอามาดูเทิอะวาอั้น ฯ เมิ่อนั้นเขาก็ชวนกันไปเอาหมากหินกอนนั้นมา แลวก็ขอหื้อพระพุทธเจา ย่ําปาทะไวหั้นแล พระพุทธเจากาววา หมากหินหนวยนี้นอยสันนี้พระตถาคตะ ก็จักย ่ําไวหื้อพอหันสนตีน แลแฅมตีน๑ แจง ๑ ไวหื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅน ๑ แฅมตีน - ดานขางเทา ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๑๕

แลเทวดาทังหลายหั้นแล พระพุทธเจากาววา ประบาทพระตถาคตะสองอัน คือ ประบาทผาขาวแลประบาทหินอันน ี้ทานทงหลายจังเอาเม ุ อไว ิ ที่อยูสูพุนเทอะิ วาอั้นแล พระพุทธเจาก็ทํานายไวก็กาววา อานนฺท ดูราอานันทเมิงอันนี้จักได ชื่อวาเมิงแผนดํา แผนขาว วาอั้น เหียดวาพระพุทธเจามา [หนาลานที่ ๕, น.๑๖๗] รอดนั้น เขาก็เอาแผนขาวมาปูจิ่งห ื้ อพระตถาคตะเทียวมาสูบานสุทธาวาส ที่นั้นแล ฯ สวนวาปุคละ ๔ ฅน อันเปนชาวบานสุทธาวาสที่นี้ ผูเปนเคาน ั้ นแกนมี ประหญาอันกลาฅมกวาเขา ๓ ฅนนั้น ก็บเหลือ บลวงแหงคํามันในอนาคตะ หมนชาแล ื่ ผูเปนแกชาวเขา ๓ ฅนนั้น ก็จักไดเก ดในเม ิงทิ ี่นั้น มันก็บไดเปนใหย กว า ทานทงหลายั ก็จักฟงคาสอนแหํงมนทังมวรั บานเมงทิ ี่นี้ก็จักสขสุารานบานใจมาก ํ ชาแล ที่พระตถาคตะมานั่ง พายหนาแตนั้นก็จักมีปุคละทังหลาย ๔ ฅน จักเปนใหย คึดล่ําไปพายหนา บานเมิงก็จักสุขใจชาแล บานพอคาเขา ๔ ฅนนี้ จักไดชื่อวาสุทธาวาส วาอนชาแล ั้ ฯ ที่พระตถาคตะมานั่ง พายหนาแต นั้นก็จักเปน ที่ตั้งอยแหู งแก ว ๓ พระการ ก็จักรงเุ รงมากนิ ัก หมนชาแล ื่ ฯ บานสทธาวาสทุี่นั้น ฅนผูมีประหญาปญญารูหลวกเทียรยอมเกิดมาแล ยอนอันไดหื้อทาน ไดไหว พระตถาคตะ เขาก็ไดเกิดมาในบานสุทธาวาสที่นี้เทียรยอมไดเปนเคาเปนใหย แกทาน [หนาลานที่ ๖, น.๑๖๙] รูหลวกก็มีมากนัก ก็รุงเริงดวยสัมปตติมากนักชะแล เหียดชาวบานอันน ั้นไดหื้อทานแลไดไหวพระตถาคตะ เม ิ่ อยังธอระมานน ี้ แล บานอันผูกาววา หมากหินขามีขาก็เอามาไวแตโปกขรณีเม ิ่ อกอนแลวาอั้น บานอันนี้จักไดชื่อวาโปกขรณีคือวาบานลาน หมื่นชาแล ฯ พระพุทธเจาก็ทํานายสันนี้แลวก็สระเดจลงไปสูหองทาน้ํา ก็ไปรอดที่ ๑ ลัวะทังหลายเขาก็มาหันพระพุทธเจา เขาก็รองปาวกาวกันวา ชาวเราทังหลาย เหิย พระพุทธเจามาเมตตาเราแล เราทังหลายจุงไปตอนไปรับ แลสกระปูชา ไหวสารับแลวาอั้นหั้นแล เขาก็รีบชวนกันเอาดอกไมคันธะของหอม แลเขาของ งึนฅํา ผาแผน เขาน้ําโภชนะอาหาร มาหื้อเปนทานแกพระพุทธเจา แลวพระเจา ก็อนุโมทนา เขาก็ฟอมกันขอราทธนาพระพุทธเจาไวประบาทหื้อหั้นแล พระเจา ก็ผวดเมตตายาประบาทไว ่ํ รอย๑ หั้นแลเพอห ิ่ อเปนท ื้ ไหว ี่ แลป ชาแกูฅนแลเทวดา ๑๑๖ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

ทังหลายหนแล ั้ พระพทธเจุาจงเมตตาห ิ่ อเขา ื้ เอา[หนาลานท ี่๗, น.๑๗๑] เขาของงนฅึ ํา แกวแหวนทงหลายั อันทายกะทงหลายหากหัอทานน ื้ นไปไว ั้ ในถ  ้ํา หื้อเทวดาอารกขั  ทังหลายอันอยูดอยที่นี้หื้อรักสาไวเทิอะวาอั้น เขาก็เอาเขาของฝูงนั้นไปใสไวใน ถ้ําที่นั้นนบเสัยง ี้ แลวพระเจาจงต ิ่ านายทวายไว ํ วา ในกาละบดนั ี้บานทมมัละอินนั ี้ จักไดชื่อวาบานพิน หมนชาแล ื่ ฯ ทัมมละบิานอ ัน ๑ ชื่อวาบานรองพาย จักแผวา บานลองหมนชาแล ื่ ฯ ดอยอนพระเัจามาเซาน ั้น จักไดชื่อวาดอยพนลองิ วาอั้น หมื่นชาแล ฯ ประบาทกูอันนี้จักไดชื่อวาประบาทพินลอง หมื่นชาแลวาอั้น ฯ แลวพระเจากเอาอรห็นตาัแลมหาอานนทเถัยรี กับทงพระญาอันทิ แลพระญา ไอสวร ก็สระเดจขึ้นไปสูเทิ้มดอยอัน ๑ ในทิสสะหนวันตก แลวก็ไปรอดจอดที่๑ ก็ยั้งเซาอยูที่นั้น แลวยามนนย ั้ งมัชายผี ู๑ มาแอวดอยท ี่นั้น มันก็หันพระพทธเุจา มาเซาที่นั้น มันก็ไปบอกแกฅนทังหลายวา ดูราชาวเราทังหลาย สัพพัญู พระพทธเจุามาเมตตาผวดเรา ก็มาเซาอยจอมดอยพ ู นแล ุ เราทงหลายกัควรเม็ ิอ ไหวนบแลปูชา หื้อทานเทิอะวาอั้น ฅนทังหลายก็กาว [หนาลานที่๘, น.๑๗๓] วา พระพุทธเจามาเมตตา เซาอยูจอมดอยที่ใดวาอั้น แลวเขาก็ฟอมกันขงขวายหา ดอกไมผาแผนงึนฅํา เขาน้ําโภชนะอาหาร หื้อทานแกพระพุทธเจาหั้นแล ฯ พระพุทธเจาก็กาวภัตตาอนุโมทนา รับทานแหงเขา แลวเขาก็ขอราทธนา พระพุทธเจาไวประบาทแกเขาหั้นแล พระพุทธเจาก็เจียรจาซึ่งมหาอานันทเถียร แลพระญาอินทวา อานนฺท ดูราอานันทในเมิ่อพระตถาคตะแลนิพพานไปแลว ดั่งอั้น ทานจุงเอาธาตุกูตถาคตะมาถปนนาตั้งไวในที่นี้หื้อเปนที่ไหวแลปูชาแก ฅนแลเทวดาทังหลายเทิอะ ตั้งน ี้ไปหนา (จัก) ปรากฏชื่ อวาดอยจอมไกล หมนชาแล ื่ เขาหนพระพัทธเจุาก ไปบอกก ็าวแกฅนทงหลายวั า ขาหนพระพัทธเจุา มานงอย ั่ จอมดอยพ ู นแลว ุ าอ ั้น บานอนนันจ ั้ งได ิ่ ชื่อวาบานทะ หมนชาแล ื่ ชาวบาน ฝูงกาววา พระเจามาเมตตาเรา ก็มาอยูที่ไกลหนักแทหนอวาอั้น บานนั้นจิ่งได ชื่อวาบานไกลชาแล พายลูนแผไปพายหนาวาบานจอมไคลหม ื่ นชาแล เจติยธาตุที่นี้จักไดชื่อวาธาตุจอมไคลหมื่นชาแล ฯ [หนาลานที่ ๙, น.๑๗๕] พระเจาก็ทํานายสันน ี้ แลวก็สระเดจเมิอสูทิสะหนวันตก ก็ไปจุจอดยัง ดอยท ี่ ๑ หั้นแล คันวาชาวบานหันพระพุทธเจาเขามาเมตตาเหนิอจอมดอย ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๑๗

ที่ใกลบานนั้น เขาก็รองบอกกันไปตอนไปรับ แลปูชาไหวนบห ั้ นแล เขารูแลว ก็ชวนกนขงขวายหาเขั าตอกดอกไม  ผาแผนงนฅึ ําเขาเปอกเขาสารเขาน าโภชนะ ้ํ อาหาร หื้อเปนทานแกพระพทธเจุาหนแล ั้ พระเจาก ็รับเอาแลวกกะท็าอนํ โมทนาุ แลวเขาก็ขอห ื้อไวประบาท เพ ิ่ อห ื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลาย หั้นแล ฯ พระเจาก็ผวดเมตตาย่ําประบาท เพิ่อหื้อเปนที่ไหวแลปูชาหั้นแล พระเจา ก็เทสนาตํานายทวายไวอานนฺท ดูราอานันทในเมิ่ อเราตถาคตะสระเดจจาก ดอยจอมไคลขามมารอดจอมดอยที่นี้อันอยพายห ู วนั ้ํา ฅนทงหลายฝ ังอยูพาย ู วันออก หลานาท ้ํ งมวรัเขาหนกัจาก็นวั า ชาวเราทงหลายเอั ิย พระพทธเจุากสระเดจ็ เมิอพายหนเหนิอพุนแลวแล บจักมา [หนาลานที่๑๐, น.๑๗๗] เมตตาเราพายใตนี้แล วาอั้น เมิงอันนี้แตนี้ไปหนา จักไดชื่อวาลวงเหนิอ มีหั้นชาแล ฯ แตนี้ไปหลาน้ํา จักไดชื่อวาลวงใตมีหั้นชาแล พายลนจูกวั าลวงใตลวงเหน ิอ มีหั้นชาแลเหยดี ดั่งอั้น พระตถาคตะจงย ิ่ าประบาทไว ่ํ กึ่ง ๑ เพอหมายห ิ่ อร ื้ ูวาตนเบี ิ้ง ๑ เปนชออ ื่ ัน ๑ ตีนเบิ้ง๑เปนชออ ื่ ัน ๑ บเหมนกิ ัน คันไดคึดดีก็ดีลงลากว ้ํ าทานทงหลายั ไดคึดราย ก็รายกวาทานทงหลายัฅนเกดมาในเม ิงอินนั ี้ แมนสมรทธิ เปนด ี ีมีสุขก็จักยนกวื า ทานทังหลายชาแลแมนไดถึงกายาจิบหาย ก็เปนทุกขลําบากกวาทานทังหลาย ผูเกิดมาในเมิงอันน ี้ ก็จักมีคําคึดคําพรอง ตกใตขึ้นเหนิอกัน มีสุขแทชาแล ฅนทังหลายอันมาทานแลมาไหวแกกูตถาคตะแลว ฅนทังหลายก็ฟาว๑ รีบลงไป หาบานหาเมิงสันน ี้ ประบาทอันนี้ก็จักไดชื่อวาประบาทฟาวลงวาอั้น พายลูน ก็จักแผไปว  าประบาทเฟยลงชาแลฯ บานอนเขาราทธนาพระตถาคตะเซาทั ี่นั้น จักไดชื่อวานิมนตพายลนแผูไปว  าบานเชยงมีูน มีหั้นชาแล บานอนพระตถาคตะั จักลง [หนาลานที่ ๑๑, น.๑๗๙] ไปตีนดอยนั้น จักไดชื่อวาบานฟาว ชาแล พายลูน จักแผไปวาบานเฟยลง มีหั้นชาแล ฯ พระเจาตานายสํนนั ี้ก็สระเดจเลยบตี นดอยไป ี ก็ไปรอดบานท ี่ ๑ ก็ไปจอดเซา ตีนดอยที่๑ ฅนทังหลาย ก็ไปตกน้ํากินปลาเสียเสี้ยง เทายังหลอยังยากับหลาน ๑ ฟาว - รีบ, รีบเรง ๑๑๘ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา

อยูบาน ก็ยังหลอแตเหลกนอย๑ ยิงผู๑ ชายผู๑ เขาเทาละผูเถาไปเสียเสี้ยงแล ปูยาหลานเขาหนพระพัทธเจุามาเมตตาผวดสตตั ทังหลายดาย เปนอนใบ ัมากน ัก พอยไปตกนาด ้ํ าวํงกั นปลาตาพอแดงน ิชาว ี้ าอ ั้น ยามนนฅนท ั้ งหลายฝ ังอยูไกลน ู ัก ไดรูถี่แลว เขาก็รองปาวกาวกนวั า ดูราชาวเราทงหลายเหั ิย ฅนผเถู ามาบอกเลาว า พระพทธเจุามาผวดเมตตาเราทงหลายอยั ปายดอยพ ู นแล ุ หื้อเราทงหลายได ัเม ิอ ไหวแลป ชาหูอทานแก ื้ พระพทธเจุาวาอนดาย ั้ เมอน ิ่ นเขาก ั้ ็รูแจงช ูอันแลว ตางฅน ก็ฟาวมาหาบานหาเรินแหงเขาชูฅน แลวก็มาหางเฅิ่งสักการะปูชาเขาน้ําโภชนะ อาหาร ผาผอนอาภรณ งึนฅาทํงมวรแลั ก็นําขนเม ึ้ อสิจอมดอย ู แลวก ไหว ็ แลป ชาู [หนาลานท ี่๑๒, น.๑๘๐] หื้อทานแกพระพทธเจุาวาอนดาย ั้ เมอน ิ่ นเขาก ั้ ็รูแจงชฅนแล ู ว เขาก็ไหวแลปูชา ขอซ ึ่ งพระพุทธเจาไวประบาทหื้อเปนที่ไหวแลปูชาห ั้ นแล พระพุทธเจาบังเกิดมหากรุณา ผวดเมตตาย ่ําประบาทไวรอย ๑ หื้อเปนที่ไหว แลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลายห ั้ นแล ฯ พระพุทธเจาจ ิ่ งกาวแกอรหันตา คือ มหาอานันทเถียร แลพระญาอินทาธิราชวา ดูราอานันทเถียร สูทานทังหลาย จุงรูเทิอะ ในเมิ่ อพระตถาคตะนิพพานไปแลวด ั่ งอั้น สูทานทังหลายจุงเอาธาตุ ตถาคตะมาถปนนะตั้งไวในที่นี้ไวหื้อเปนที่ไหวแลปูชาแกฅนแลเทวดาทังหลาย เทิอะ ประบาทตถาคตะและธาตุนี้ติดเนื่องกับปูยาหลานมาเปนเคา นําเอาเกสา ธาตพระตถาคตะทุี่นี้ตั้งไวหื้อเปนทไหว ี่ แลป ชาแกูหมฅนแลเทวดาท ู งหลายเทัอะิ พระตถาคตะเปนปถมะหัวทีจักปรากฏชื่ อวาธาตุ๓ ปูยาหลาน หม ื่ นชาแล แมน้ําอันเขาตักกินปานั้น จักไดชื่อวาแมน้ําใบแมน้ํางาว พายลูน [หนาลานที่๑๓, น.๑๘๒] จักไดชื่อวาแมน้ํางะ บังเกิดเปนฅนพาลา คือวาจักเจบไหมไขหนาว ตามมติคําปาก ตามเขาดากันวาใบวางาวนั้นหมื่นชาแลวาอั้น ฯ พระพทธเจุาก ็ตํานายสนนั ี้ แลวกสระเดจเล็ ยบไปพายท ีสะวินตกั ก็ไปรอด บานท ี่ ๑ แลวเขาก็ไหวนบสักกระปูชา แลวก็หื้อเขาน ้ําโภชนะอาหาร ผาผอน ทอนแร เขาของงึนฅํา มาห ื้อเปนทานแกพระพุทธเจาห ั้ นแล พระเจาก็กะทํา ภัตตาอนโมทนาุรับเอาทานแหงเขาหนแล ั้ เขากมาราทธนาไว ็ ประบาทห อห ื้ นแล ั้ พระเจาก็ผวดเมตตากรุณา ก็ย่ําประบาทไวหื้อเขาไดไหวแลปูชาหั้นแล ฯ ๑ เหลกนอย - เด็กนอย ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา ๑๑๙

พระพุทธเจาก็กาววา ดูราอานันทเถียร ในเมิ่ อเราตถาคตะมารอดที่นี้ เขาก็มาไหวพระตถาคตะวา ภนฺเต ภควา ขาแดพระพุทธเจา เมิงตูขาทังหลาย ก็หากเปนเมิงนอย บใชเปนเมิงกวางทางใหยสัง เทาเปนเมิงนอยพอดีพองาม พออยูพอกินทังเสี้ยงแล เทายังเสเราไปนั้น ตั้งของทอนไมก็มายอนเมิงขานี้แล เมิงตูขานี้[หนาลานที่๑๔, น.๑๘๔] บมีที่ดีปูนอามก็บมีที่ใดแล แตนี้เมิอหนา ก็จักได ชื่อวาเมิงนอย เมิง ๑ เมิงงาม หมื่นชาแล ประบาทอันนี้จักไดชื่อวาประบาท เมงนิอยเมงงามิหมนชาแล ื่ ดวยวจีคําปากเขามาไหวพระพทธเจุานนก ั้ ็ดีฅนก็ดี สัตตก็ดีมีวัวควายเปนตน อันจกมากหลายแผั ไปน  ั้น ก็บจักมชาแลีเทาจกมัพอดี ี พองามแล แมนสัมปตติยสสักดิ์ก็ดีความสุขสบายใจก็ดีก็จักพอดีพองามแล ก็จักถอยลงลวดจกตระหมอดหอดไร ั ไปพายหน ามากน ัก แมนฅนทงหลายเกัดมาิ ในเมิงอันน ี้จักกะทําบุญแลบาป เลงตามใจใฅเยด๑ อันใดก็หากเยดหากกะทํา จักหื้อแลวยังสัมปตติสุข ๓ พระการ มีนิพพานเปนยอด ก็จักมีหมื่นชาแล ฯ พระพุทธเจาทํานายสันนี้แลวก็สระเดจฟากจากเมิงนอย เมิงงาม แลวก็ เทียวไปดวยทวนคองปาไมจวง ที่ ๑ ก็ลวงขามหลุก๒ ที่ ๑ แล ก็เลียบตีนดอย แลงนอยอัน ๑ไปจับปาตองจิง๓ จิ่งลงจากหวยไปแล ก็หันหินกอน ๑เปนรูปเตา สบ๔ มันจมอยูน้ําหวย พระเจาหันเปนสันนั้น จิ่งนั่งอยูหั้น บยายไปเทิ่อ ยามนั้น ยังมีลัวะสองฅนแมลูก [หนาลานท ี่ ๑๕, น.๑๘๖] เปนกาพรําหาผวบั ได จักไปเอาตองจิง มาขายหนแล ั้ มันกได็ หันหมากหาด๕ สุกลูก ๑ ก็เอามาทานแกพระพทธเจุาหนแล ั้ เขาก็พอกเมิอ๖ บอกแกฅนทังหลายฝูงอยูบาน ทังลัวะทังไทย เขารูแลวก็มา ฟอมกันเอาเขาน้ําโภชนะอาหาร ผาผอนทังมวร มาหื้อเปนทานแกพระพุทธเจา แลวกขอราทธนาพระพ็ทธเจุาไว  ประบาทห นแล ั้ พระเจากผวดเมตตาย็ าประบาท ่ํ ไวเหนอหินริ ปเตูาน ั้น ไวหื้อเปนทไหว ี่ แลป ชาหูนแล ั้ แลวจงท ิ่ านายวํ า ดูราอานนทั  ๑ เยด, เย็ด, เร็ด - ทํา, สราง๒ หลุก - กังหัน หรือระหัดวิดน้ํา๓ ตองจิง - ตองขาวตม๔ สบ - ปาก ๕ หมากหาด - มะหาด, มะเดื่อหอม๖ พอกเมิอ, พอกเมือ - กลับไป ๑๒๐ ตํานานพระเจ้าเลียบโลก ฉบับสิบสองปันนา