194 LAMPIRANIV Ringkasan Salasilah Raja Impeh bin Raja Abdullah, kerabat diraja Riau yang membuka lombong emas di Sempam, Raub sekitar tahun 1880-an. * • IIA.IA YAHYA IIA.IA JUIIIAAT (~ Lukut 1846-11114) IIUIJA HA.II BOT • lahlr 18'7, ffld 111111 (Ila.I• Lukut 11114-1180) OPU DAl!NG IUUUUl • ,aen.duala di Slant.an 18117 DAl!NG PAIIANI (matl di l<edaJI 1723) + Clle Fatimah bt Allclal MaUk DAll!NG 1<1!11190.IA (Yam Tuan Muda IUau k•3, 1748-1777) MartlumJann.t + Da•Dt utlJI (Unglur T11a) SUL TAN AU ALAUDDIN SHAH (Yam Tuan 111,.... lllau k..S, 1714-1805) IIA.IA .IAAFAll -Laut IUUA IIIUHAIIIIAD IIA.IAIBIIIAIL RA.IA AIBHAH • Durian BabataJttl, Dong + Tg. A-I Hamid b. Tg. Kadln Tl!NGKU IIUZLAN • Durtan BabataDt, Do119 RA.IA ABDULLAH • man.clunla 1HII RA.IA IMPlH (m•n.dunla 11124 di Durian Sabatang, Dong, Raub) + ~ Tl}ah bt llaja Abdul Samad !IA.IA IIIAZNAH • Dur1an Babatang, Do"1J Tl!NGKU Pl!IIUING Tl!NGKU PAltJS • Dato• Satla Lala Pahafl1J • Durian S.bata .. ,, Dong Raja Ali al-Haji, 1973. Salasi/ah Melayu Dan Bugis. Kuala Lumpur: Pustaka Antara. Juga berdasarkan mklurnat Haji Shahman bin Shahyal, Kampung Jeram Bangkin, Dong.
LAMPIRANV Ringkasan Salasilah Penghulu Temau, Dong atau kemudiannya menjadi "Penghulu Dong, Raub".* • HAUPAH + Daena Bugb BANUN PANGUIIA TOK PEIUIK 11111CM780 + Tok Nurtah AHJANG IIAS SUKA + Pangllma Jabarlngln aMlllo TANG MADUNAH + Tan lbra.hlm1 Kampar, Sumatera · p.,,ghulu T.,,,au, Dong k•3 + Tan Pall.eh All, Kampar, Sumatera • l'w,ghuhl T-•u, Dong 1 IMAM l'l!MNG HAJI YUSUP 1829-11114 • P•nghulu T•m•u, Dong lr.-4, atllu Pengbu/u Dong 1 KHADIJAH ZAWIAH + Muhd Salleb, Kampar, Sumatera TOK MUDA HASAN BUIIUK + Hejl lluhd Saki al-lt.oo · P•ng.hu/u T•m•u, Dong k..J HAJAH IIAIIIAM + Tok Muda H•aan + Tok Mud.a Hasan • P.,,gbulu Dong lt..Z TOK MUDA SAKHTIAII · l'•n,hulu Dong k..J Pl!NGHULU MAHMUD · l'-hu/u Dong kt>-$ d•n t•rv<hlr d•rl lr•turun.11n ,,.,,.rob Tem.u, DOfl/l TOK MUDA MAT AIIIN - l'•ngbuhl Dong k.-4 Berdasarkan manuskrip saJasilah keluarga Riwayatut Tammamvi karangan Imam Haji Ishak bin Muhammad Arif, Kampung Jeram Bangkin, Dong. •• Petak yang digelapkan adalah penyandang jawatan Penghulu Temau, Dong atau kcmudiannya digclar Penghulu Dong sabaja. Kctika Frank Swettenham menjelajah Hutu Pahang dari negeri Perak pada tahun 1885, beliau berjumpa dengan Imam Perang Haji Yusuf(dicatatkan Swettenham sebagi "Imam Prang Penghulu") di Kuala Semantan pada bari Rabu 22 April 1885 pukul 10.30 pagi. Imam Perang Haji Yusuf mempelawa Swettenham tidur di rumahnya di Kampung Temau (dicatatkan Swettenbam sebagai "Smau") tetapi beliau memberi pelbagai alasan menolaknya kerana mahu scgera bergerak. Beliau singgah makan tcngahari di Kuala Dong dicatatkan Swettenham sebagai "Kuala Oum") scbelum menyambung perjalanannya ke Li pis dan Pulau Tawar. Lihat dalam JMBRAS Vol. I 5 J 884-1885 ms 11 . Tiada ulasan oleh berkenaan Tengk:u Alim @ Tuan Fakeh Rao di Kuala Dong. 195
196 Lampiran VI Ringkasan Salasilah Tok Empat Kampung Ajai, Dong.* • PANGLIMA TOK Pl!llAI( 1611().1780 + Tok Nfkrllll - S.mantan Hulu, bub + Tok Nul1ah - Sungkal, Peral<"• TAK DIKl!TAHUI NAMANYA (PEREMPUAN) + H•Jl Abdul utlf, Kerlnci TIIIAH + Te t'lgku Allm, Rao HAJI MUHD AMIN MUHD YUNUS 1882·1916 + Supak bt Sldek HA.II MUHD NASI R 1886-1964 + H)h Alshah bt Wahl HAJIMANSOII - Tok Emp•t AJ•I kt>-3 1972-1994 AMINAH + Tok Sarlh b.Tok Unus KHATIB ISMAIL + Sltl lhdallah HAJI RAUSI 1872-1969 - Tok EmP11t AJ•l 1 IMAM SELIMIN 1913-1971 - Tok Emp•t AJ•I k•2 ANJANG MAS SUKA .. + Pangllm• Jabarfngln, Rao YANG MADUNAH + Tan l'akeh All, Kampar BUIIUK + HJ Muhammad Saki, Rao BUDIN PAGI + lusu HAJAH ESAH + Sanl b.Mat Sari AIIDUL RAHMAN - Tok Empat Aja/ k1SJU. •ekar• ng Petikan daripada manuskrip salasilah keluarga Riwayatut Tammauwi, Imam Haji Ishak bin Muhammad Arif, Kampung Jeram Bangkin, Dong. Petak yang digelapkan adalah penyandang j awatan Tok Empat (Ketua Kampung) Kampung Aj ai, Dong, Raub hingga pada masa ini dari titisan Panglima Tok Perak.
Lampiran VII Ringkasan Salasilah Tok Empat Kampung Durian Sebatang, Dong dari titisan Panglima Tok Perak. * f'ANGUIIA TOK PElllAK 11180-1780 + Tok Mlknlh - Semantan Hutu, Raub ! I TAK DIKETAHUI NAMANYA I I I (f'l!IU!Mf'UAN) I + H-.11 Abdul Llltlf, Kmncl I I I TlllAH I AMINAJI I + Tengku Allm, Rao + Toi< Sarlh b.Tol< Unus ! I KHATIB ISMAIL I + Sltl Madallah I • • I HAJI MUSI GIK ltOKAYAH 1872-19119 187&-11184 + Sllallyal • Tole Emp•t Durian 6•11MtMtfl 1 I • • HAJJ SHAHMAN SHAHLASUN · Tole brlpllt Dllrllln S.b#1ttu1t1 . Toll Empat Durl.,, S.11Mlltng le.a, 11167-11173 It..,, 11173-11111$ • Berdasarkan manuskrip Riwayatut TammaU111i karangan Imam Haji Ishak bin Muhammad Arif, Kampung Jeram Bangkin, Dong. Petak yang digelapkan adalah penyandangjawatan Tok Empat (KetuaKarnpung) Kampung Durian Sebatang, Dong, Raub dari titisan Panglima Tok Perak. 197
198 LAMPIRAN VIII Ringkasan Salasilah keturunan penulis dari titisan Panglima Tok Perak. * • DATUKBESAR • Rao1 Sumatera Barat ROBIAH 18911-1982 + PANGLIMA TOK Pl!ltAK 1881).1780 + Tok Mlkrah - Semantan Hulu, ltaub ? (PEREMPUAN) + HaJI Abdul Latif, K<>rlncl, Ja.mbl TIBAH + HAJI MUHD AMIN KAMIS MUHDYUNUS .. Siak, Sumatera 1862-1918 MATYATlM MUHDMWI 1888-19~ 1904-19111 DAHALAN HAJI HASAN 1913-1991 1923-1991 ffNGKUALIM (TUAN PAJaff llAO) HAJI MANAP HAJAH KHADIJAH + ZAFfUAN (Penulls) Berdasarkan Riwayatut Tammauwi dan salasilah peribadi susunao penulis.
LAMPIRANIX Riwayat hidup Syeikh Mohd Salleh al-Rawi* (Pengarang Kitab Fat-hul Mubin) (Kampung Tebat Di Atas, Tanjung Botung, Rao Mapattunggul, Sumatera Barat) AHMAD SAMAN RAWA SYell<H HASSAN RAWA Guru-guru beliau : SYEIKH MUHAMMAD MURID AL-KHALWATl Jl$.$AJ'IUINI AS-SYAZIU AL-RAWI SYEIKH MUHAMMAD SALLEH AL-RAWI • wafat 1272H/1855M dlmaumun di perkuburan Ma'•J.a. Makka.h 1. Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani 2. Syeikh Abdussamad al-Falimbani 3. Syeikh Muhammad Arsyad bin Abdullah al-Banjari MUHAMMAD - tlada anak Menurut Syeikh Abdullah Mirdad Abul Khair,Syeikh Muhd Salleh al-Rawi juga berguru kepada : 1. Sayid Ahmad al-Marzuqi ad-Dharir al-Maliki (beliau ini juga guru kepada Syeikh Daud bin Abdullah al-Fathani) 2. Syeikh Usman ad-Dimyati as-Syafie (1781 -1848M/1196-1265H) Muqaddimah karya beliau berbunyi : " ... telah berkata seorang fakir yang harap-harap ia akan maaf Tuhannya, iaitu Muhammad Salleh anak Muhammad Murid yang Khalwati, Sammani yang Syazili tariqatnya. RAO tempat diperanakkan dan tetap." • Wan Mohd Saghir Abdullah, 1999. Penyebaran Islam & Si/si/ah Ulama Sejagat Dunia Melayu. 199
')()() Bingkisan Sejarah Raub Karya Syeikh Muhd Salleh al-Rawi : 1. Kitab Fat-hul Mubin (siap bulan Haji 1272H/1856M) Kitab Pembukaan Yang Nyata 2. Kitabus Shaidi waz zabaih (siap tahun 1856M) Kitab Perburuan Dan Sembelihan 3. Kitabul Adh-hiyah ( siap tahun 1856M) Kitab Korban 4. Kitabul Ath' imah (siap tahun 1856M) Kitab Makanan
Bingkisan Sejarah Raub BIBLIOGRAFI Buku: A. Samad Ahmad, 1996. Sulalatus Salatin - Sejarah Melayu (Edisi Pelajar). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. A. Talib Ahmad, 1986. Perang Saudara di Selangor. Kuala Lumpur: Pustaka Antara. A. Talib Haji Ahmad, 1959. Sejarah Datuk Rahaman: Orang Kaya Semantan. Kuala Lumpur: Pustaka Bahagia. Abdul Rahman Abdullah, 2000. Sejarah dan Tamadun Asia Tenggara Sebelum dan Sesudah Pengaruh Islam. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors. Abdul Samad Idris, 1987. Takhta Kerajaan Negeri Sembilan. Kuala Lumpur: Utusan Publicationn & Distributors. Abdullah Siddik, 1996. Sejarah Bengkulu 1500-1990: Jakarta, Balai Pustaka Abdur-Razzaq Lubis dan Khoo Salma Nasution, 2003. Raja Bi/ah And The Mandailings In Perak 187 5-1911. Kuala Lumpur: Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society (MBRAS). Amril Canrhas, 1990. Asal-Usu! Bangkahulu: Sebuah Kajian Filologi. Bandung: Universitas Padjajaran Aruna Gopinath, 1993. Sejarah Politik Pahang 1880-1935 (Cetakan Pertama).\ Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Buyong Adil, 1972. Sejarah Pahang. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Buyong Adil, 1972. Sejarah Selangor Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Drakard, Jane, 1998. A Kingdom Of Words : Power And Language In Sumatra. Oxford University Press Edwar Djamaris, 1991. Tambo Minangkabau : Suntingan Teks Disertai Analisis Struktur. Jakarta: Balai Pustaka. H. Muhammad Syamsu As, 1999. Ulama Pembawa Islam di Indonesia Dan Sekitarnya. Jakarta: Lentera Basritama. Hamka, 1981. Dari Perbendaharaan Lama. Kuala Lumpur: Pustaka Antara. Hamka. 1974. Antara Fakta Dan Khayal Tuanku Rao. Jakarta: PT Bulan Bintang. Ismail Hussein et al., 1995. Tamadun Melayu (Jilid 3) Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Journal of the Malayan Branch of Royal Asiatic Society (JMBRAS), 1978. Volume 51 Part 2. Kuala Lumpur: Malayan Branch of Royal Asiatic Society. Journal of the Straits Branch of the Royal Asiatic Society (JSBRAS) vol.15 1884-1885 Lembaga Research Kebudayaan Nasional (LRKN) - LIPI, 1984. Cetakan 1. Kapita Selekta Manifestasi Budaya Indonesia, 1984., Penerbit PT Alumni 201
"\IV\ Bingkisan Sejarah Raub Linehan, W., "A History Of Pahang", JMBRAS, Vol XIV, May 1936 M.A Fawzi Basri, 1986. Cempaka Sari, Sejarah Kesultanan Negeri Perak. lpoh: Yayasan Perak. Mahayudin Yahaya, 1984. Sejarah Orang Syed Di Pahang. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Mohd YusofHashim & Aruna Gopinath, 1992. Tradisi Pensejarahan Pahang Darul Makmur 1800-1930. Petaling Jaya: Tempo Publishing (M) Sein. Bhd. Norazit Selat (ed.), 1996. Pahang Dulu Dan Sekarang. Kuala Lumpur: Persatuan Muzium Malaysia Puteri Minerva Mutiara, 1979. Sejarah Tambusyai (AlihAksara), Jakarta. Departemen Pendidikan Dan Kebudayaan. Raja Ali, 1973. Silsilah Melayu dan Bugis. Kuala Lumpur: Pustaka Antara. Raja Mohd Affandi . 1982. Tokoh-Tokoh Melayu Yang Agung Dalam Sejarah (Cetakan Kedua). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka Tengku Lukman Sinar, 1986. Sari Sejarah Serdang. Jakarta: DEPDIKBUD. Wan Mohd Saghir Abdullah, 1999/2000. Penyebaran Islam & Silsilah Ulama Sejagat Dunia Melayu. Persatuan Pengkajian Khazanah Klasik Nusantara & Khazanah Fathaniyah Kuala Lumpur. Zakaria Hitam,1989. Asal-Usu/ Nama Tempat Bersejarah Negeri Pahang Darul Makmur (Bahagian 1) Pekan: Lembaga Muzium Negeri Pahang. Zakaria Hitam,1991. Asal-Usu/ Nama Tempat Bersejarah Negeri Pahang Darul Makmur (Bahagian 2) Pekan: Lembaga Muzium Negeri Pahang. Manuskrip 1. Catatan salasilah keturunan Panglima Tok Perak dan anak-anak Raja Rao (Rawa) bertajuk "Riwayatut-Tammauwi " ertinya "Cerita Bagi Bangsa Temau-Dong " oleh Imam Haji Ishak bin Muhammad Arif (1908-1992), Kampung Jeram Bangkin, Dong, Raub bertulisan Melayu Jawi - sumber utama. 2. Catatan salasilah keturunan Dato' Kaya Ibrahim, Orang Besar Lipis dan Dato' Baginda Demu, Asam Kumbang, Taiping, Perak oleh Penghulu Muhd Dahan bin Imam Teh (Penghulu Sega, Raub ke-6) tahun 1955. 3. Catatan salasilah keturunan Tok Unus dari Kampung Macang Gelap, Chenor oleh Haji Sulaiman bin Haji Abdul Hamid, Kampung Sengkela, Mukim Sega, Raub. 4. Catatan salasilah keturunan Orang Kaya Maharaja Setia Raja Haji Wan Daud bin Wan Pahang, Lipis oleh Wan Bidin bin Wan Idris, Kampung Bukit Pampong, Hulu Dong, Raub.
Bingkisan Sejarah Raub 5. Manuskrip "Pagaruyung Riwayatmu " oleh YM Tengku Haji Puji bin Tengku Abdul Hamid, Kampung Durian Sebatang, Dong, Raub, 2002. 6. Catatan salasilah Panglima Tok Perak dan Tok Unus Chenor oleh Nordin Aphandy bin Abu Bakar, Taman Melewar, Gombak, Selangor. 7. Salasilah Panglima Perang Tun Ibrahim dari Kerajaan Melayu Melaka oleh Hamdan bin Hasan, Benus, Bentong. Bahan Daripada lndividu 1. Imam Haji Sani bin Ismail (1918-2003), Kampung Kuala Dong, Raub - bekas Imam Masjid QariahAjai (1947-2001). 2. Imam Haji Osman bin Itam (1912-2004), Kampung Hulu Temau, Dong. 3. Haji Hasan bin Muhd Rawi (1923-1991) - Kampung Ajai, Dong 4. Haji Shahman bin Shahyal (1917-2006), Kampung Jeram Bangkin, Dong - bekas Tok Empat Kampung Durian Sebatang, Dong 1957 - 1973 (berusia 90 tahun pada 2006). 5. Mariam @ Buncit bt Mat Nurani, Kampung Temau, Dong (1909-2005) 6. Mohamed bin Imam Kundor, Kampung Sengkela, Mukim Sega, Raub- bekas Tok Empat Kampung Sengkela (PJK) dari 1943 hingga 1995 (berusia 83 tahun pada 2006). 7. Hajah Zabidah bt Mat Jali, Kampung Kuala Dong, Raub (berusia 86 tahun pada 2006). 8. Zubaidah bt Haji Mat Taha, Kampung Durian Sebatang, Dong (berusia 95 tahun pada 2006). 9. Cikgu Abdul Rahim bin Zakaria, Kampung Sega, Raub - penyimpan naskhah asal catatan salasilah keturunan Dato' Kaya Ibrahim, Orang Besar Lipis oleh Penghulu Muhd Dahan bin Imam Teh 1955. 10. Yang Terarnat Mulia Datuk Paduka Tuanku Sutan Haji Muhammad Taufiq bin Sutan Muhd Thaib, pemangku Daulat Yang Dipertuan Raja Alam Pagaruyung bergelar Tuanku Mudo Mahkota Alam. 11. Yang Mulia Tengku Hapriadi bin Tengku Haji Abdul Malek, kerabat diraja Kerajaan Gunung Sahilan, Kampar Kiri, Sumatera (belahan Kerajaan Pagaruyung). 12. Yang Mulia Tengk:u Mansoer Adil Hanafiah bin Tengk:u Aswani, kerabat diraja Kerajaan Asahan, Sumatera Timur (juga belahan dari Kerajaan Pagaruyung). 13. Yang Mulia Tuanku Bustami bin Ibrahim, Yang Dipertuan Padang Nunang, Rao bergelar Tuanku Rajo Nan Satj. 203
204 Bingkisan Sejarah Raub 14. Bapak Donald P.Tick, Pusat Dokumentasi Kerajaan-Kerajaan Di Indonesia (PUSAKA) dengan gelaran Raja Muda Kuno (berdarah kacukan Raja Jawa dan Belanda). 15. Dr. Hans Hagerdal dari Swedish University ofVaxjo. 16. Datuk Panglima Besar Panji Alam Shamsulazam bin Zulkifli, Guru Utama Persatuan Seni Silat Gayong Ma'arifat Malaysia, Bentong, Pahang. Beliau adalah salah seorang cicit Orang Kaya Haji Wan Daud bin Wan Pahang, Lipis. 17. Moyang Mas bin ti Khatib Ramli, Kampung Ternau, Dong (lahir 1917). 18. Individu lain serta ahli keluarga penulis di sekitar permukirnan Dong, Raub yang bennurah hati menyumbangkan bahan cerita walaupun dalam skala yang kecil tetapi tetap bernilai dan dihargai. Akhbar l. Utusan Malaysia (26 Disember 1969 hingga Ogos 1970) 2. Berita Harian (26 Disember 1969 hingga, Januari hingga Februari 1970, 24 Julai 1977)
Bingkisan Sejarah Raub Biodata Penulis Dilahirkan pada 19 Julai 1974 di Kampung Ajai, Dong, Raub dan anak ke-3 daripada tujuh orang adik-beradik, penulis adalah generasi ke-9 daripada Panglima Tok Perak di pihak sebelah ibu. Ibu dan bapa penulis sememangnya anak jati Dong, Raub terutamanya pihak sebelah ibu yang turun dari titisan langsung para peneroka Kampung Ajai, Dong dari Sumatera sekitar abad ke-18 dan ke-19 yang lalu. Dari pihak sebelah ibunyajuga dapat dikesan bahawa penulis adalah generasi ke-6 daripada Marhum Tengku Alim atau masyhur disebut sebagai "Tuan Fakeh Rao" salah seorang daripada anak Raja Rawa atau Rao yang menyumbang bakti kepada Bendahara/Sultan Ahmad ibni Bendahara Tun Ali sepanjang Perang Saudara Pahang (1857-1863). Menyusuri keturunan sebelah ayahnya pula dapat dikesan bahawa penulis adalah generasi ke-4 daripada seorang bangsawan dari Rao yang bergelar Datuk Besar yang membawa diri dari Negeri Rao, Sumatera Barat ke Kampung Gali Hilir, Raub pada akhir abad ke-19, dan Datuk Setia Raja serta Datuk Riau dari Kesultanan Siak Sri lnderapura, Sumatera Timur pada awal abad ke-20. Penulis adalah antara murid sulung yang memasuki Darjah 1 Sekolah Kebangsaan Bukit Sekilau, Kuantan pada tahun 1981 hingga tamat Darjah Enam pada tahun 1986. Pendidikan menengahnya adalah di Sekolah Menengah St Thomas, Jalan Gambut, Kuantan bemula tahun 1987 dan menamatkan Sijil Pelajaran Malaysia pada tahun 1991 dengan mendapat pangkat 1. Penulis memegangjawatan Pembantu Tadbir di Lembaga Peperiksaan, Kementerian Pelajaran Malaysia pada bulan Jun 2003. Penulis mula mengumpul dan mendokumenkan salasilah keturunan dan riwayat asal-usul keluarga daripada orang tua-tua di sekitar Dong, Raub pada pertengahan tahun 1999 supaya tidak hilang ditelan zaman. Banyak bahan tersebut berkaitan dengan perjalanan sejarah Negeri Pahang. Bermula dari tahun 1999 hinggalah ke tahun 2006 ini, sebahagian besar daripada orang tua-tua yang telah berjasa besar kepada penulis dahulunya itu seorang demi seorang telah meninggal dunia. Yang penulis harapkan hanyalah semoga usaha penerbitan buku yang sederhana ini mendapat rahmat dari Allah S.W.T dan menjadi buah tangan untuk generasi akan datang yang tahu menghargai sejarah tanah air mereka yang tercinta ini. 205
206 INDEKS A Abdullah Malim Pendita 32-33, 80, 146-147 ""II l '"" /¥'.' 104, 142, -Gtl<guAbdul Jabar 120, 123 Cikgu Jantan 117-118 Aceh 6-7, 9, 27, 56, 75, 191 Air Bangis 60 Ajai 20, 30-33, 42, 44-45, 46, 80-82, 92, I 00, 104,106,109,117, 168, 170-171, 189, 203, 205 Anjang Mas Suka 20, 146-147, 149, 162-163, 170-171, 194 Aru Palakka 8, 94 B Bagindo Marah Husin 60 Bangkahulu 7, 53, 92, 96, 100, 113-114, 201 Bangkinang 39, 66, 94 Batak 7, 33, 60-61, 97 Batang Hari 6 Batara Pinayungan 7 Batara Si Nomba 7 Batu Arang 110 Batu Bara 56, 66, 74 Batu Sangkar 3, 4, 16-18, 125 Batu Talam 20, 34, 86, 140-141, 145, 169 Belanda 6, 8-11, 33, 52, 54-58, 60-62, 65, 74, 79, 90, 94, 125,193 Bendahara Koris 21 Betawi 10, 62 Bitah Panai 32 Bintan 6 Budu 28-29, 37, 45,698, 92, 96-97, 99, 109, 115, 120, 133, 145, 149, 174-175, 190 Bugis 8, 31, 45, 93-94, 109, 157,194, 202 Bukit Betong 4, 6, 8, 15, 29, 36, 96, 99, IO I, 110 Bukit Kepayang 36, 44, 166, 167 Bukit Siguntang 2 Bukit Tinggi 20, 63, 142 Buyung Si Juneh 89 C Changkat Merah 24-25 Chenor 21-23, 27, 42-43, 93, 99, 110, 11 2, 145, 202-203 Chenua 45 D Dato' Shahbandar Jahidin 111 Datuk Baginda Demu 45, 93 Datuk Baharnan 42, 88, 110, 117-118, 168, 20 I Datuk Jati 57 Datuk Kaya Ibrahim 19, 45, 87, 105 Datuk Paduka 15, 31, 34, 36-37, 39, 42, 132-134, 145, 148-149, 167, 168,1 75,203 Durian Sebatang 20, 30, 45-46, 73, 77, 79, 80, 82, 86-87, 89, 100-101, 103, 106-105, 115-116, 121, 132, 137-138, 141-142, 171 , 173, 189, 190, 197,203 E Encik Embok I 00, 113 Engku Muda Mansur 114-116 G Gedang 116 Gesing 19-20, 22-23, 27, 42, 46, 79-80, 96, 100, 140-143, 147, 167, 174 H Haji Mahkota 42 Halimah 22-23, 27, 31, 36, 132, 140, 145, 148, 160, 164, 167, 190 Hans Hagerdal 204 Hikayat Pahang 29, 89 Hulu Gali 28, 44, 89, 100 Hulu Pahang5-6, 9, 19, 21 , 37, 45, 58, 62, 66, 68, 7 1, 74, 77, 89, 9 1, 95-96, 99, 103,118,125, 195 Hulu Perak 24-25
INDEKS I Imam Bonjol 11, 60, 62, 65, 95 Imam Perang Jabarumun 111 Imam Perang Jembang 38, 66, 108, 120 Imam Perang Kadam 99, 12 1 Imam Perang Mat Akil 99 Imam Perang Mat Aris 99-100 Imam Perang Padang Matinggi 67, 92, 97, 121 Imam Perang Rasu 34, 40, 72, 95, 99, 10 I, I 08- 109, 111 , 120 Imam Perang Yaman 111 , 172 Imam Perang Yusof I 09 lnderagiri 53 lntan Zubaidah 33, 167 Iskandar Zulkamain 1-2 Istana Pagaruyung 4, 9, 25, 52, 77 J Jambi 3-4, 6, 42, 74, 193 Jangat 116 Jawa2-4,6, 10-11 , 61 , 111 , 204 Jelu 30 · Jembang 37-38, 67, 109, 120, 148 Jerantut 56, 108-110, 118, 126 Jugra 109 K Kampar 7-9, 23-25, 31 , 33, 35-37, 39, 41 , 53, 57, 60, 67, 74, 92, 95, 109, 121 , 132, 140, 145, 148-149, 164-166, 168, 175 203 Kampung Ajai 20, 30-33, 42, 44-46, 49-50, 80-82, 84, 92, 100, I 04-106, 109, 111 , 117, 168, 170-171, 183, 189, 196, 203, 205 Kampung Sungai Kayu Ara 46 Kampung Sungai Kerak 46 Kampung Temau 19-20, 23, 30-37, 42, 44-46, 61, 77, 80, 82, 89, 92, 100, 104, 109, 111, 132-133, 148-149, 167-168, 171 , 174, 187, 189, 203-204 Kampung Tersang 81 Kampung Tulang Padang 37, 96, 148 Kanching 111 Kaum Adat 61 Kaum Agama 60 Kelamai 117 Kerajaan Bitah 33 Kerajaan Langkat 56 Ketua Kampung Ajai 44, 183 Khatib Rasu 91 Kinta 24 Kota Pinang 7-8, 52, 60 Kota Raja 32, 35, 51-52, 92, 96 KualaAtok 109 Kuala Dong 48-49, 118, 171 , 174-175, 190, 195, 203 Kuala Keloi 36 Kuala Kerambit 23, 141 , 161 , 189 Kuala Kubu 62, 68-69, 96, 108, 110, 112-11 3 Kuala Lipis 133, 168 Kuala Semantan 195 Kuamang 51 , 128, 133, 173 L Lambor 20, 37, 142-143, 149, 152 Lancang 77, 110 Langkat 56 Langung 51 Lansat Kadap 37, 51-52 Lebai Husin 37, 67, 109, 120, 145, 149, 164 Lecar 30, 82 Letu 57 Lipis 5, 9, 8, 23, 36, 44-45, 56, 68, 81-82, 85, 90, 92-93, 96, 98-99, 105, 109, 115, 120, 133, 168, 174, 195, 202-204 Lubuk Sikaping 60 M Maharaja Kinta 24 Maharaja Perba Jelai 5-6, 15, 29, 37, 93 Majapahit 2-4, 192 Mandailing 7-8, 60-61, 97, 109-110, 124, 126, 172, 174,200 Mandara Lubuk Setia Raja Mansor Mat Nasir Mariam Mat Nurani MatKilau33-34, 41 , 116-117, 135 207
208 INDEKS Megat Terawis 25 Melaka 1-3, 5-6, 8, 24, 57, 62, 94, 1 I 7, 125, 189, 203 Minangkabau 2-11, 20, 22, 26, 30-32, 45-46, 51-53, 55-56, 58, 60-63, 67, 74, 77, 79, 89-90, 92,96, 113, 116-126, 141-143, 193 ,201 Muhd Amin Muhd Bali Muhd Taufiq Muhd Thaib, Tengku N Nakhoda Kasitn 24 Negeri Sembilan 6, 15, 53, 57, 62, 67, 125, 174, 201 0 Orang Besar Berempat 3, 5, 29, 37, 59, 109, 111 Orang Besar Berlapan 29, 36, 87, 104, 109-110, 115, Orang Besar Ke Jang I 08 Orang Besar Sega 36, 44, 78, 98, 170 Orang Kaya Haji Wan Daud 115, 204 Orang Kaya Indera Maharaja Perba Jelai 5, 15, 37 Orang Kaya Indera Segara 99-100 Orang Kaya Setia Wangsa 36 p Padang Matinggi 50, 52, 61, 67, 92-93, 96-97, 120 Padang Nunang 4, 51-53, 61, 67, 77, 79, 81, 87, 117,127,203 Padang Tengku 81 Pagaruyung 1-13, 19, 25, 52-54, 56, 62, 67, 77, 79, 92, 94, 116, 118, 125-126, 192, 202-203 Pahang Hilir 21 Pahlawan Mat Lela 117 Pak Anjang Adam 118 Palembang Palembang 2, 6, 56, 74 Pamah Ku lat 30, 96-97 Pamah Rawas 30 Panglima Alam Panglima Ja Bujang Panglima Bebas Zabidi 113 Panglima Berantai 111 Panglima Haji Muhd Sall eh Len tor 67, I 00, I 08 Panglima Hitam 19, 32, 147 Panglima Kakap 99 Panglima Kiri Juan 99, I 09 Panglima Kutin 110 Panglima Perang Kiri Wan Embong 91 Panglima Sutan 67, I 00, 109 Panglima Tegu 67, 89, 92, I 00 Panti 50, 52 Paya Kumbuh 119 Pekan 6, 21-22, 26, 29, 35, 69, 81 , 99, I 03, I 09, 111 , 115, 118, 126, 133,145, 202 Pendekar Ahmad 118 Pendekar Arshad 11 7-1 18, 120 Pendekar Endo) 117-119 Pendekar Mat Husin 117 Pendekar Sutan Juan 117 Pendekar Sutan Kari 118 Pendekar sutan Maakat 119 Penghulu Dong 35, 40, 92, 117, 123, 169, 195 Penghulu Temau 35-36, 92, 96, 169, 195 Penjom 29, 37, 93, 99, IOI, 110, 114-115, 135 Perang Paderi I 0, 55, 57-58, 60-62, 65, 79, 92, 96-97, 120 PerangPahang27, 38, 108, 110-112, 114 Perang Saudara Pahang 29, 35, 42, 45, 72, 80-82, 89,91,94, 108,204 Perang Selangor 6, 15; 38, 80, 108, 112, 114 Persatuan Tuanku Nan Selapan 60 Peruas 30 Pia 30 Pulau Ro~iah 45 Pulau Tawar29, 34, 72, 79, 95, 99, 108,111, 115, 117-118 Puteri L~nggo Geni 7 R Raja Abdullah 68, 71, 89, I 00, 108, 115-116, 194 Raja Adityawannan 4, 16, 193 Raja Ananggawarman 4, 52 Raja Asal 110-111 Raja Bayu 9, 67, 92 Raja Bilah 8-9, 33, 20 I Raja Bintang 110 Raja Haji Daud 9, 67, 92, 104 Raja Hitam 19, 22, 81 -82, 147-148 Raja lmpeh 68, 70, 72, 89, 115-116, 194
INDEKS Raja Ismail 69, 72, 115 Raja Khatib 77 RajaMahadi 100-101 , 108, 110-111 , 114,135 Raja Mahmud 9, 53 Raja Mandailing 7 Raja Melewar 9, 53, 77 Raja Muning Alam Shah 77 Raja Pasak 61 , 67, 96-97 Raja Sopeng 8, 94 Raja Sri Vijayawarman 4-5, 52-53 Raja Sulaiman 94, 100, 108 Rambah 53, 60 Ranting Mas 41 Rao 4, 9, 11 , 31-35, 37, 40, 42, 44-45, 47, 51-53, 56, 60-62, 67-68, 72, 74-75, 77, 79-82, 86, 89, 91-97, 99-101 , 104, 106, 108, 125-127, 132-136, 168, 172-175, 194, 20 I, 203, 205:206 Rao Kota Raja 32, 35, 92, 96 Rao Mapattunggul 59-61 , 75, 77, 86, 199 Raub 4, 9, 19-24, 26-27, 32-36, 38, 45, 56, 62, 67-68, 72-74, 77, 79-80, 87, 89-96, 99-101 , 104, 108-109, 115-118, 120, 125-127, 132, 134, 136-137, 139-140, 145, 168-169, 171 , 173, 175, 194-195, 202-205 Rawa 2, 4, 31 , 34, 51-58, 73, 93, 96, 126, 132, 140, 172, 202, 205 Rawang 110 Riwayatut Tammauwi 46, 61 , 75, 129, 195- 198 Rokam 45 Rokan 8, 11 , 53, 56-57, 60, 74, 96, 173 s Sayid Abdul Rahman 99-100 Say id Masahor I 08-110 Sega 19, 36, 38, 44, 45, 79, 87, 99, 170, 190, 202-203 Sekolah Rendah Gali 101 Selayang 33, 96, 167 Semantan 9, 95-96, 101, 109, 112, 195, 133, 140, 142, 145, 147, 172 Semantan Hulu 19, 20-23, 26, 29, 3 1, 34, 36, 45, 79, 109, 140, 145, 175, 189 Sempam 68, 71 , 89, 194 Sendeng Minang 118 Seri Menanti 9, 53, 77, 79, 125 Setia Lela Lipis 33, 99, 115 Shahman bin Shahyal 68, 79, 80-82, 85, 101, 103, 194,203 Si Longgok 3 7 Si Nomba Pinangawan 7 Siak 6, ·8, 11 , 53, 56, 58, 60, 94, 134, 136, 205 Siti Omai 36-37, 132, 134, 140, 149, 167, 175 Siwah I 17, 123 Sriwijaya 2-3 Suku Minang 5 1 Sultan Abdul Samad I 08-109, 112-114, 136 Sultan Ahmad 29, 72, 74, 77, 79, 98, 104, 114- 115, 119-120, 135, 169, 205 Sultan Baginda Arab 6 Sultan Bangkahulu Sultan Indrahim 6 Sultan lskandar Muda Mahkota Alam 8 Sultan Mahkota 6 Sultan Mahmud Shah 24 Sultan Muhammad Shah 90 Sultan Muhib 6 Sultan Muzaffar Shah Sultan Pahang 6, 27, 32, 77, 79, 83, 90, 94, 98, 119 Sultan Perak 24 Sultan Sri 6 Sultan Tunggal Alam Bagagar Shah 6 Sumatera Barat 2, 17, 19, 25, 32, 35, 41 , 51 , 57, 62, 64, 73, 75, 77, 86, 94, 96, 124-125, 199, 205 Sungai Gali I 03 Sungai Jahit 82, 92, 170-171 Sungai Jelai Sungai Klau 30 Sungai Pagu 6 Sungai Pasu 30, 103 Sungai Puteri 80 Sungai Ruan 30 Sungai Temau 46, 165 Sungai Tembling Sungkai20, 26, 140,144,174 Sutan Basirun 33, 135 Sutan Tengahari 92, 96, 98, I 00 T Talu 60, 67, 74, 89, 92, 173 Tambusai 7, 8, 52, 56, 60 Tan Ibrahim 23, 31, 34-35, 38, 42, 92, 96, 100, 109, Ill, 117, 120,132,166, 168-169 Tan Joleng 33-34, 37, 67 Tan Pakeh Ali 23, 31, 35-37, 42, 92, 132, 134 Tanjung Alai 53, 59, 75, 133, 173 209
210 INDEKS Tanjung Botung 53, 173, 175, 199 Tanjung Durian 33, 37, 41 , 67, 77, 133, 135, 173 Tanjung Malim 33, 97, 100, 126, 137 Tanjung Pura 2 Tantorung 51 , 173 Tapanuli 7,97, 126 Tapanuli Se Iatan 7, 97, 126 Teluk Belanga 93-94 Temau 19, 20, 23, 30, 31-37, 42, 44, 46, 61 , 75, 80, 82, 92, 96, 100, 104, 109, I I I , 132-133, 135, 139, 145, 148-149, 165-172, 174- 175, 184, 187 189, 195, 202-204 Temerloh 35, 56, 77, 99, 109-110, 117, I 19, 127, 133, 172 Temong 24-25 Tengku Abdul Samad 29, 73, 77, 79-82, 86, 89, 100, IOI , 103-104, I 14-116, 118, 136 Tengku Ali 32-33, 95, 4 I Tengku Alim 42, 44, 48-50, 67, 89, 174, 195, 205 Tengku Kintam 67, 75-76, 92 Tengku Kudin 80, I 04, I 08-109, 111-114 Tengku Muda Khairul Alam 29, 67, 73, 77, 79-8 I, 87, 100 Tengku Tan Joleng 32-34, 37, 61, 67 Tengku Umbak 67 Tiang Bendera 21 Tok Baginda 23, 96, 132, I 66 Tok Barna I JO Tok Dagang 34 Tok Gajah 29, 135 Tok Gendut 34 Tok Halimah 23, 26 Tok Imam Adam I I 0 Tok Jena! 34 Tok Keli 44, 99 Tok Kilang 21-23 Tok Lubok 89 Tok Macang 89 Tok Mamat 24, 99, 144 TokMudaSentol29, JOI , 110, 113, 115 Tok Muda Uteh I 00 Tok Paduka 23, I 40, 165-I 66 Tok Pahlawan Lawi I I 0- I I I Tok Pandak Lena 20, I 50 Tok Panglima Kedu 110 Tok Perak 19-24, 26-27, 31-33, 36-37, 42, 44, 74, 81 , 97, JOO, 132, 140, 145, 148, 150, 152~154, 156, 158, 160, 162, 165-167, 182, 189, 190, 196-198 Tok Prak 19, 20,26, 41, 145 Tok Rasiah 96, I 00 To}<. Sarih 42, 45 Tok Shaharom 32-34, 4 1, 91 , 95, 99 Tuan Fakeh 42, 47-50, 67, I 74, 205 Tuanku Imam Noh 94, I 09 Tuanku Nan Rinceh 59-60 Tuanku Patuan Soripada 6 I Tun Abdul Majid 20, 26, 30 Tun Ali 21 , 32, 57, 72, 74, 91 , 96, 98, 114, 119-120, 205 Tun Koris 20-21 , 23, 3 1-32, 72 Tun Merah 25 Tun Saban 24-27 w Wan Aman 99-101 , 103, 108-109, 171 Wan Da 90, 99-102, 108, 113, I 15, Wan Daud 5, 29, 72, 90-91, 93, 95-96, 115, 202, 204 WanLingga 114,115 Wan Musa6 Wan Mutahir 34
BM36.00 959.512323 ZAF PERBADANANPERPUSTAKAANAWAMPAHANG PENGARANG: ZAFFUAN HJ .11ANAP BINGKISAN SET.AR.AR RAUB RAO & P AG11UYU1lG: