คู่มือส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือวิสามัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ประกาศนียบัตรวิชาชีพ 1

4) ฉันเสาะแสวงหาความเพลิดเพลินหรือหาเงิน หรือหนทางก฿าวหน฿าให฿แก฾ตนเองมาก
เกนิ ไป โดยมิได฿พยายามชว฾ ยเหลอื ผูอ฿ ื่นหรอื

5) ฉันเคยทําร฿ายหรือทําให฿ใครเดือดร฿อนบ฿างหรือไม฾ ฉันทําอะไรเพื่อแก฿ไขสิ่งท่ีฉันผิดไป
แลว฿ ไดบ฿ า฿ ง

6) ฉนั เคยได฿ช฾วยเหลือใครบา฿ งในชีวติ ของฉัน มใี ครอกี หรือไม฾ท่ีฉนั จะชว฾ ยได฿
ข. คตพิ จนโของลูกเสือวสิ ามญั คอื “บรกิ าร” ฉะนน้ั ถ฿าได฿เขา฿ ร฾วมเปน็ ลูกเสอื วิสามญั ก็คงจะได฿มี
โอกาสไดร฿ บั การฝึกอบรมและทํางานเกีย่ วกับบรกิ ารต฾าง ๆ ซึ่งถ฿าฉันมิได฿เป็นลูกเสือวิสามัญจึงควรถาม
ตนเองวา฾

1) ฉันเข฿ามาเป็นลกู เสอื วิสามัญ เพือ่ ความสนกุ สนานที่จะได฿เท฾าน้ันหรือ
2) ฉนั ตัง้ ใจจะบรกิ ารโดยการเสียสละอย฾างจริงใจหรอื ไม฾
3) ฉันเขา฿ ใจความหมายของคําว฾า “บรกิ าร” อย฾างไร
4) ฉันทาํ ให฿ผอ฿ู ่ืนเดือดรอ฿ นในงาน แผนงาน หรือกระทาํ การใด ๆ ของฉันบ฿างหรอื ไม฾
5) บรกิ ารอะไรทฉ่ี ันทําได฿อยา฾ งดีท่สี ดุ ที่บา฿ น ท่ที ํางาน และในเวลาวา฾ งของฉนั

ค. บริการ ไม฾ใช฾เรอ่ื งของเวลาวา฾ งเท฾านนั้ บรกิ ารความเปน็ ทัศนคติแห฾งชีวิต ซึ่งมีช฾องทางท่ีจะ
แสดงออกมาดว฿ ยความสมคั รใจของเราเอง เราไมไ฾ ด฿ทํางานเพอ่ื นายจ฿างใด ๆ ที่เราให฿บริการเพราะเรามี
จิตในสูง การกระทําเช฾นนี้แสดงว฾าเราเป็นลูกผู฿ชาย เนื่องจากความสําเร็จในการให฿บริการย฾อมแล฿วแต฾
นิสัยในคอของเราเองเป็นสาํ คญั ฉะนนั้ จึงต฿องบังคบั ตนเองให฿อยใ฾ู นวินยั เพื่อว฾าเราไดเ฿ ป็นตัวอย฾างท่ีดีแก฾
ผู฿อ่ืน

1) ฉันจะเพียรพยายามทจี่ ะละหรอื เลกิ นิสยั ชวั่ ท้ังหลายทไี่ ดม฿ ีมาแต฾กอ฾ นแลว฿ หรอื
2) อะไรเป็นจดุ ออ฾ นใจคอของฉนั บ฿าง
3) ฉันมีความจงรักภักดีต฾อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยโ และซื่อตรงต฾อครอบครัว
ผบู฿ งั คับบัญชา ผน฿ู อ฿ ย ขบวนการลูกเสือ เพือ่ นของฉนั และตวั ของฉันเองหรอื ไม฾
4) ฉนั เปน็ ผูม฿ ีเกยี รติ มสี ัจจะ และเชือ่ ถือไดจ฿ รงิ หรือ
5) ฉนั มีใจหนักแน฾น รา฾ เรงิ และมคี วามเมตตากรณุ าต฾อผู฿อื่นหรือ
6) ฉันมีสติ และประพฤติชอบดว฿ ยกาย วาจา ใจ หรอื
7) ฉันมคี วามมานะ อดทน ท่จี ะยนื หยดั ในเม่อื โชคไมเ฾ ข฿าขา฿ งฉนั หรือ
8) ฉันเป็นตวั ของฉันเอง หรอื ฉนั ยอมให฿ผ฿อู นื่ ชักจงู ไป
9) ฉันมีใจเขม฿ แขง็ พอทจี่ ะหลีกเลี่ยงจากสิ่งย่วั เยา฿ ยวนตา฾ ง ๆ เช฾น การพนัน สุรา นารี
10) ถา฿ ฉนั มขี อ฿ บกพร฾องในสิ่งเหล฾าน้ีประการใด ฉันจะตกลงใจ ณ บนั นี้ หรอื ไไม฾ว่ ฾า่ ฉันจะท�ําำ
ตวั ใหด฿ ที ่ีสดุ จะแก฿ไขข฿อบกพร฾องเหลา฾ นั้น และสลัดให฿สิน้ ไปของให฿ส่ิงศักด์ิสทิ ธท์ิ ง้ั หลายจงดลบัลดาลใหข฿ ฿า
มีกําลังในท่จี ะกา฿ วไปข฿างหนา฿ อย฾างลูกผูช฿ ายสมเป็นพลเมืองดี และเพื่อเป็นกําลังของชาติบ฿านเมืองของ
ข฿าสบื ไป

คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือวสิ ามญั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 247
คมู่ ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสอื วิสามัญปชรั้นะมกธัายศมนศียึกบษัตารปวีทิชี่ า4ชีพ 1
242 ประกาศนยี บตั รวชิ าชีพ 1

ในการสาํ รวจตัวเองของลกู เสอื วิสามญั น้นั ส฾วนมากจะกระทาํ ก฾อนทาํ พิธีเข฿าประจํากองเล็กน฿อย
หรือจะเรียกวา฾ เป็นส฾วนหนงึ่ ของพิธเี ข฿าประจาํ กองก็ได฿เพราะในทางปฏิบัตินั้นเม่ือเตรียมลูกเสือวิสามัญ
ได฿ผา฾ นหลกั สูตรเตรยี มลกู เสอื วิสามญั มาแล฿ว และสมัครใจที่จะเป็นลกู เสอื วสิ ามญั ผู฿กาํ กับลูกเสือวิสามัญ
ก็จะได฿กระทําพิธีเข฿าประจํากองให฿แก฾เตรียมลูกเสือวิสามัญนั้น ๆ ก฾อนที่จะทําพิธีเข฿าประจํากองน้ั น ผู฿
กาํ กบั ลูกเสือจะใหเ฿ ตรียมลกู เสอื วิสามญั ทาํ การสาํ รวจตัวเองกอ฾ น โดยผก฿ู ํากบั ลูกเสอื จะนดั หมายใหเ฿ ตรยี ม

ลกู เสือวสิ ามัญมาพร฿อมกนั สว฾ นมากจะกระทาํ ในตอนกลางคืน เม่อื เตรยี มลูกเสอื วิสามญั มาพรอ฿ มกันแลว฿
ผ฿ูกํากับลกู เสอื วิสามัญก็จะอธิบายให฿เตรียมลูกเสือวิสามัญฟังถึงเร่ืองอุปสรรคในการดําเนินชีวิตต฾าง ๆ
เชน฾ สรุ า นารี พภาชี กฬี าบตั ร ใหเ฿ ตรยี มลูกเสอื วสิ ามัญฟังพอสมควรแลว฿ กจ็ ะนาํ เตรียมลูกเสอื วิสามัญเดิน
ไปยังทจ่ี ะกระทําการสาํ รวจตัวเอง และก฾อนจะถงึ สถานท่สี าํ รวจตวั เองน้ัน จะผ฾านจดุ ต฾าง ๆ 10 จุด แต฾ละ
จดุ มผี บ฿ู ังคับบญั ชาลกู เสอื วสิ ามัญอ฾านกฎของลูกเสือ และอธิบายความหมายนั้น ๆ ให฿ฟังดัง ๆ โดยเร่ิม

ตัง้ แต฾กฎของลูกเสือข฿อท่ี 1 เปน็ ตน฿ ไปเป็นจุด ๆ ถึงจุดไหนก็หยุดฟัง พออ฾านจบก็เดินต฾อไปจนหมดท้ัง
10 ข฿อ ก็จะถงึ สถานท่สี ํารวจตนเอง ซ่งึ มีบรเิ วณกว฿างพอทีล่ กู เสือจะแยกกนั เพ่อื สํารวจตัวเองอย฾างอิสระ
ไม฾ชิดกันเกินไป มีโตเะหม฾ูบูชา และหลังจากจุดธูปเทียนบูชาพระแล฿ว ผ฿ูกํากับลูกเสือก็จะแจกเทียนให฿
ลกู เสือคนละ 1 เลม฾ พร฿อมทงั้ ข฿อความสํารวจตนเองคนละ 1 แผน฾ และนดั หมายให฿ทุกคนไปน่ังพิจารณา
โดยจุดพิจารณาข฿อความ เม่ือทุกคนพิจารณาได฿เวลาพอสมควรหรอืเขเข฿าา้ใใจจหรือเทียนหมดเล฾มแล฿ว ให฿
กลับไปยังสถานท่ีทําพิธีเข฿าประจํากองทันที ส฾วนผ฿ูกํากับลูกเสือวิสามัญและผ฿ูบังคับบัญชาอื่น ๆ ก็

กลับมายังสถานท่ีกระทําพิธีเข฿าประจํากอง เพ่ือเตรียมพิธีการต฾าง ๆ รอเตรียมลูกเสือวิสามัญกลับมา
เมอื่ เตรียมลกู เสือวสิ ามัญกลับมายังที่กระทําพิธเี ข฿าประจํากองหมดแล฿วทุกคน กเ็ รมิ่ พธิ เี ขา฿ ประจาํ กองทนั ที

พิธีเขา้ ประจากองลูกเสอื วสิ ามญั

พิธีเข฿าประจาํ กองลูกเสือวิสามญั ให฿ปฏิบัตดิ งั ต฾อไปน้ี

ให฿นาํ เตรยี มลูกเสอื วสิ ามญั ในเครือ่ งแบบมายนื อยข฾ู า฿ งหน฿ากองลูกเสือวิสามัญ และอยู฾ระหว฾างพี่
เลยี้ งสองคน มโี ตเะพิธซี ่ึงปูดว฿ ยธงชาติ ผ฿กู าํ กับลกู เสอื ยืนด฿านหน่ึงของโตเะพิธีหันหน฿าเข฿าลูกเสือท่ีจะเข฿า
ประจาํ กองแลว฿ เรยี กช่อื ผทู฿ ีจ่ ะเขา฿ พิธี และถามดงั น้ี

ผก฿ู ํากบั ลกู เสือเรยี กชื่อผู฿สมคั ร “เจ฿ามาท่ีนี่เพื่อที่จะเข฿ามาเป็นลูกเสือวิสามัญในคณะพี่น฿องลูกเสือแห฾ง

โลกอันยิง่ ใหญห฾ รอื ”

ผูส฿ มัคร “ครับ”

ผ฿ูกาํ กับลกู เสือ “ถึงแมว฿ ฾าเจ฿าจะมีข฿อยุง฾ ยากมาบา฿ งแลว฿ ในอดีต แตบ฾ ดั นี้ เจา฿ ก็ได฿ตัง้ ใจทีจ่ ะทําใหด฿ ี

ที่สุดเพ่ือเป็นผ฿ูมีเกียรติ มีสัจจะ มีความซ่ือตรงในการงานทั้งปวง พร฿อมที่จะ

ปฏิบตั ิชอบด฿วยกาย วาจา ใจ ใชห฾ รอื ไม฾”

ผส฿ู มัคร “ใช฾ครบั ”

ผก฿ู าํ กบั ลูกเสอื “เจา฿ ไดค฿ ิดรอบคอบดีแลว฿ หรอื วา฾ เจ฿าพรอ฿ มท่ีจะเข฿าเป็นลกู เสอื วสิ ามญั ”

ผ฿ูสมคั ร “ขา฿ ไดค฿ ดิ รอบคอบดแี ล฿ว”

248 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื วสิ ามัญ ช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 4 243

คปมู่ รือะสก่งาเสศรนิมียแบลตัะพรวัฒชิ นาาชกีพจิ ก1รรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือวสิ ามัญ ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 4
ประกาศนยี บัตรวิชาชีพ 1

ผกู฿ ํากับลูกเสือ “เจา฿ เขา฿ ใจหรอื ไม฾ว฾าคาํ ว฾า “บริการ” นนั้ หมายความว฾า ตลอดเวลาเจ฿าจะตอ฿ งมีใจ

หนักแน฾นต฾อผ฿ูอ่ืนทุกคนและเจ฿าจะทําดีท่ีสุดเพื่อช฾วยเหลือผู฿อ่ืน ถึงแม฿ว฾าการ

ช฾วยเหลือนั้นไม฾สะดวก หรือไม฾เป็นท่ีพอใจ หรือไม฾เป็นท่ีปลอดภัยแต฾ตัวเอง
และจเจา฿ า้จจะะไไมมห฾ ห่ ววังงั สสงิ่ งิ่ ตตอบแทนใด ๆ ในการใหบ฿ รกิ ารน้ัน”

ผสู฿ มคั ร “ข฿าเขา฿ ใจดีแลว฿ ”

ผกู฿ ํากับลกู เสอื “เจ฿าเข฿าใจดแี ล฿วหรือไมว฾ า฾ การทีเ่ จ฿าจะเป็นลูกเสือวิสามัญนั้นเจ฿ากําลังจะร฾วมอย฾ู

ในคณะลกู เสือที่ต฿องการจะช฾วยเหลือเจ฿า ให฿สามารถปฏิบัติตามอุดมการณโคติ

ของเจ฿า และเราขอให฿เจ฿าปฏิบัติตามข฿อบังคับและคติพจนโของเราในเร่ืองการ

ใหบ฿ ริการแก฾ผ฿ูอน่ื ”

ผ฿ูสมคั ร “ขา฿ เข฿าใจดีแล฿ว”

ผก฿ู ํากบั ลูกเสอื “ถา฿ เช฾นนน้ั ขา฿ ขอใหเ฿ จ฿ากลา฾ วคําปฏญิ าณของลกู เสอื และพงึ เขา฿ ใจได฿ด฿วยว฾า เจ฿า

แปลความหมายของคําปฏิญาณนี้ไม฾ใชอ฾ ยา฾ งเดก็ แต฾จะแปลอย฾างผใ฿ู หญ฾”

ผสู฿ มคั ร (ก฿าวออกมาขา฿ งหนา฿ เอามือซ฿ายจับธง มอื ขวาแสดงรหสั ) ลูกเสือในกองลูกเสือ
วสิ ามญั ทุกคนแสดงรหัส

ผสู฿ มคั ร “ดว฿ ยเกียรติของขา฿ ขา฿ สญั ญาว฾า

ขอ฿ 1 ขา฿ จะจงรกั ภกั ดตี ฾อชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ โ

ขอ฿ 2 ขา฿ จะช฾วยเหลือผ฿อู ื่นทุกเมือ่

ข฿อ 3 ข฿าจะปฏิบตั ติ ามกฎของลกู เสอื ”

ครั้นแล฿วผูก฿ ํากบั ลกู เสือจบั มือลกู เสือวิสามญั ใหมด฾ ฿วยมอื ซ฿าย และกลา฾ ววา฾

ผก฿ู าํ กบั ลกู เสือ “ข฿า ฯ เชื่อเจ฿าวา฾ ดว฿ ยเกียรตขิ องเจา฿ เจา฿ จะปฏบิ ัติตามคาํ ปฏิญาณที่เจ฿าใหไ฿ วแ฿ ล฿ว

ผู฿กาํ กบั ลกู เสอื วิสามญั ตดิ แถบทไี่ หลแ฾ กล฾ กู เสือวิสามัญและมอบเคร่ืองหมายให฿

พร฿อมกบั กลา฾ ววา฾

ผ฿กู ํากับลกู เสือ “แถบท่ไี หลน฾ ้มี สี ามสี คือสีเหลือง สีเขยี วและสแี ดง สเี หล฾าน้ีเป็นสีของลูกเสือทั้ง

สามประเภทท่ีอยู฾ในวงพ่นี ฿องลกู เสือ ขา฿ ขอตอ฿ นรบั เจา฿ มาอยู฾ดว฿ ย ขอให฿สีท้ังสาม

น้ีจงเป็นเครื่องเตือนใจให฿เจ฿าระลึกถึงหน฿าท่ีของเจ฿ามีอยู฾ต฾อลูกเสือรุ฾นน฿องและ

ขอใหเ฿ จ฿าระลึกถงึ ความรบั ผิดชอบของเจา฿ ในฐานะท่ีเป็นลูกเสือวิสามัญในการที่

จะบําเพญ็ ตนใหด฿ ที ี่สุดท่ีจะเป็นตัวอย฾างแต฾ลกู เสือรนุ฾ นอ฿ งตอ฾ ไป”

คร้นั แล฿วให฿กองลูกเสือวสิ ามัญกา฿ วเขา฿ มาลอ฿ มรอบลูกเสือวิสามญั ใหม฾ จบั มอื แล฿ว

กล฾าวคาํ ตอ฿ นรบั ลูกเสอื วสิ ามญั ให฿ใชไ฿ ม฿งา฾ มแทนไม฿พลอง

เมือ่ เตรียมลกู เสือวสิ ามญั ได฿เขา฿ ถงึ พธิ ปี ระจํากองเป็นลูกเสือวสิ ามญั โดยสมบรู ณโ

ผ฿ูกํากับลูกเสือวิสามัญจึงดําเนินการฝึกอบรมลูกเสือวิสามัญตามหลักวิชาพิเศษ ตามแผนกําหนดการ

ฝกึ อบรมที่ได฿จัดทําไว฿ วิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญตามข฿อบังคับคณะลูกเสือแห฾งชาติว฾าด฿วยการปกครอง

หลักสูตและวิชาพิเศษลูกเสือวิสามัญ (ฉบับท่ี 15) พ.ศ. 2529 ซึ่งมีรายละเอียดของเน้ือหาวิชาตาม

รายวชิ าดงั นคี้ อื

คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลูกเสือวสิ ามญั ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 4 249
คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือวสิ ามญั ปชรนั้ ะมกัธายศมนศียกึ บษัตารปวีทิชี่ า4ชีพ 1
244 ประกาศนียบตั รวชิ าชีพ 1

คูหาลกู เสอื วสิ ามัญ

คูหาลูกเสือวิสามัญ เป็นส่ิงจําเป็นที่กองลูกเสือวิสามัญจะต฿องจัดให฿มีข้ึนในกองลูกเสือวิสามัญ
คหู าลูกเสอื วสิ ามัญหมายถงึ สถานทขี่ องลูกเสอื วสิ ามัญ ซงึ่ เปน็ สถานท่ีประกอบกิจกรรมของลูกเสือ เช฾น
การประชุมวางแผนหรือประกอบพิธีประดับแถบสี (สําหับเตรียมลูกเสือวิสามัญและลูกเสือวิสามัญ)
ต฿องการให฿ลกู เสือวิสามญั มีสถานท่ีรวมจิตใจยึดมน่ั ในอุดมการณโของลกู เสอื

1. บริเวณสถานที่ ควรเป็นสถานทส่ี งบเงียบ มบี รเิ วณกว฿างขวาง มีความสะอาดโดยรอบบรเิ วณ

2. ลักษณะการปลูกสร้าง จะเป็นแบบใดก็ได฿ให฿ดูแล฿วเป็นท่ีสะดุดตา อาจเป็นทรงไทยหรือ
ทรงประยกุ ตโ

3. วัสดทุ ่ีใช้กอ่ สรา้ ง จะใช฿วสั ดุอย฾างไรก็แลว฿ แต฾ฐานะการเงินของกองเป็นสําคัญ การก฾อสร฿าง
อาจะใชไ฿ มก฿ ลม ปกี ไม฿ หรืออฐิ แตท฾ ่ีสําคญั คอื ให฿มีความคงทน

4. การสรา้ งภายในคูหา
(1) มีหอ฿ งประชมุ
(2) มีห฿องสมุดเก่ยี วกบั ลกู เสือ
(3) มหี อ฿ งเก็บเครื่องหมาย
(4) มหี อ฿ งเก็บพัสดุ
(5) มหี อ฿ งน้าํ
(6) มที ่ีสาํ หรบั พกั

5. สง่ิ ประกอบภายใน คูหาลูกเสือวิสามัญเป็นสถานท่ีซึ่งใช฿สําหรับพิธีการต฾าง ๆของลูกเสือ

วสิ ามญั ด฿วย จงึ ต฿องมีสิ่งตา฾ ง ๆ ซึ่งเปน็ ทเ่ี คารพสกั การะ ดงั นี้
(1) พระพุทธรูปและโตเะหม฾ูบูชา ถ฿าลูกเสือนับถือศาสนาเดียวกันก็ให฿ประดิษฐาน

พระพุทธรูปไวบ฿ นโตะเ บูชา หรอื ศาสนาอื่นกแ็ ล฿วแต฾ความเคารพนับถือ
(2) ธงชาติ ธงประจํากอง
(3) พระบรมฉายาลักษณโพระประมุขของคณะลูกเสือแหง฾ ชาติ
(4) พระบรมรูปรชั กาลท่ี 6 พระผู฿พระราชทานกาํ เนดิ ลูกเสอื ไทย
(5) รปู บี-พี ผ฿ูก฾อกาํ เนิดลกู เสือโลก
(6) คําปฏิญาณและกฎของลูกเสือ

6. ลักษณะการใช้คูหาลูกเสอื วสิ ามญั

(1) ใช฿เป็นทีส่ อนและอบรมลูกเสือ
(2) ใช฿เปน็ ท่ีประชุมคณะกรรมการประจํากองหรือประชมุ สมาชิกของกอง
(3) ใชค฿ น฿ ควา฿ หาความร฿ูเป็นหอ฿ งสมดุ
(4) ใชท฿ าํ พิธีทางศาสนา เช฾น ทาํ บญุ ในโอกาสครบรอบตง้ั กองลูกเสอื
(5) ใช฿ทาํ พธิ ที างลกู เสือ เชน฾ พธิ เี ข฿าประจาํ กอง พธิ ถี วายราชสดดุ ี
(6) ใชเ฿ ป็นพพิ ิธภัณฑทโ ร่ี ะลกึ ทไี่ ด฿มาจากทอ่ี น่ื หรอื ต฾างประเทศ
(7) ใชเ฿ ป็นสํานักงานของลกู เสือ

250 คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ลูกเสือวสิ ามัญ ช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 4 245

คปู่มรือะสกง่ าเสศรนิมยี แบลตัะพรวัฒชิ นาาชกีพิจก1รรมลกู เสือทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื วสิ ามัญ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4
ประกาศนยี บัตรวิชาชีพ 1

ตวั อย่างผงั หอ้ งประชุมในคหู าลกู เสือวิสามัญ

ธงประจากอง ร.6 บ.ี -พ.ี

ท่วี างไม฿ง฾าม  ธงชาติโต๊ะหมู่บูชา ร.9 ประธาน ผ้กู ากบั
ทว่ี างหมวก 

ท่เี ซน็ ชอ่ื

 หมู่ 6   เลขานุการ

ประตทู างเขา้ หมู่ 5 

หมู่ 4  หมู่ 1

ปาฺ ยบอก / หมู่ 2
กําลัง / หมู่ 3
ประชุม /
/

/
/
ลกู เสอื วิสเมา่อืมจญั ะใ(ชปห้฿ รอ้ะดงปับ///รแะถชบุมท2าํ สพี)ิธพีติธ฾าเี งข฿าๆปอราะจจาจํ กะนอางํ โ(ตปะเ รเะกดา฿ ับออ้ีแอถกบ
จะใชพ฿ ิธตี า฾ ง ๆ ได฿ เชน฾ พธิ ีรับเตรียม
3 ส)ี เป็นต฿น

/
/
/
/
/

/
ปคู่มระือกสาง่ คศเส่มูนรอืยี ิมบสแตัง่ ลเระสวพร///ิชมิฒั าแชนลีพาะกพ1ิจฒักรนรามกลจิกู กเสรือรทมักลษูกะเสชอืวี ิตทใักนษสะถชาีวนิตศใกึ นษสาถปารนะศเภึกทษลาูกลเสูกอื เสวสิือาวมสิ ัญามปชญั ร้ันะมกชธัาัน้ ยศมมนศธั ียกึยบษมตั าศรปึกวที ษชิ ี่ าา4ปชีพีที่
4 251
1
246

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

แนวคิดเรอ่ื งทกั ษะชีวติ

ความหมายและองคป์ ระกอบทักษะชวี ติ

ทกั ษะชีวิต เปน็ ความสามารถของบุคคล ทจ่ี าํ เป็นตอ฾ การปรบั ตวั ในการเผชิญปญั หาต฾าง ๆ
และสามารถดําเนินชวี ิตทา฾ มกลางสภาพสงั คมทีม่ ีการเปล่ยี นแปลงทงั้ ในปัจจบุ ัน และเตรียมพร฿อมสาํ หรบั
การเผชญิ ปญั หาในอนาคต

องค์ประกอบทักษะชีวิต มี 12 องคโประกอบ จัดเป็น 6 ค฾ู โดยแบ฾งตามพฤติกรรมการเรียนรู฿
3 ดา฿ น ดังน้ี

อhgงhคjh์ปgfรgjะjhกgfอf บjhhทgกัffdษsdะsชdsีวติ 6 คู่ 3 ดา้ น

ความตระหนัก การสรา้ ง
รูใ้ นตน สัมพันธภาพและ

การสอื่ สาร

ความเหน็ ใจ ความคดิ การ ทักษะพสิ ัย
ผู้อ่ืน สรา้ งสรรค์ ตดั สินใจ
พทุ ธพิ ิสัย
จิตพิสยั และแกไ้ ข
ความ ความคดิ วิเคราะห์ ปัญหา
ภาคภมู ิใจ วจิ ารณ์

ในตัวเอง ความ การจดั การกับ
อารมณ์และ
รบั ผดิ ชอบ ความเครียด
ต่อสังคม

แผนภาพที่ 1 องค์ประกอบของทักษะชวี ิต

1. ดา้ นพทุ ธพิ สิ ัย จัดไวต฿ รงกลางของแผนภาพ เพราะเปน็ องคโประกอบรว฾ มและเปน็ พนื้ ฐานของ
ทุกองคโประกอบ ได฿แก฾

- ความคิดวเิ คราะห์วิจารณ์ เปน็ ความสามารถทจ่ี ะวเิ คราะหโ สังเคราะหโ ประเมิน
ขอ฿ มูล ข฾าวสาร ปญั หา และสถานการณตโ า฾ ง ๆ รอบตวั

- ความคดิ สร้างสรรค์ เปน็ ความสามารถในการคดิ ออกไปอย฾างกว฿างขวางโดยไมย฾ ึด
ตดิ อยใ฾ู นกรอบ และการสรา฿ งสรรคสโ ่ิงใหม฾

คู่มอื สง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลูกเสือวสิ ามัญ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4 253
คูม่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื วิสามัญปชรั้นะมกัธายศมนศียกึ บษัตารปวที ชิ ่ี า4ชีพ 1
248 ประกาศนียบัตรวชิ าชีพ 1

2. ด้านจิตพสิ ัย หรือ เจตคติ มี 2 ค฾ู คอื
คท฾ู ี่ 1 ความตระหนกั ร฿ใู นตนเอง และ ความเข฿าใจ/เห็นใจผูอ฿ ่นื
ค฾ูท่ี 2 เห็นคณุ คา฾ /ภูมิใจตนเอง และ ความรบั ผิดชอบต฾อสงั คม

- ความตระหนักร้ใู นตนเอง เปน็ ความสามารถในการค฿นหาและเข฿าใจในจุดดีจุดด฿อย
ของตนเอง ยอมรับความแตกต฾างของตนเองกับบุคคลอ่ืน ไม฾ว฾าจะในแง฾ความสามารถ เพศ วัย อาชีพ
ระดับการศึกษา ฐานะทางเศรษฐกจิ ฐานะทางสงั คม ศาสนา สผี วิ ท฿องถ่ิน สุขภาพ ฯลฯ

- ความเขา้ ใจ/เห็นใจผู้อืน่ เป็นความสามารถในการเข฿าใจความร฿ูสึกของผู฿อ่ืน เห็นอก
เห็นใจและยอมรับตัวตนของบุคคลอื่นท่ีแตกต฾างกับเรา ไม฾ว฾าจะในแง฾ความสามารถ เพศ วัย อาชีพ
ระดบั การศึกษา ฐานะทางเศรษฐกิจ ฐานะทางสงั คม ศาสนา สีผวิ ทอ฿ งถน่ิ สุขภาพ ฯลฯ

- เห็นคุณค่า/ภูมิใจตนเอง เป็นการค฿นพบ คุณสมบัติเฉพาะตัวของตนเอง รู฿สึกว฾า
ตนเองมีคุณคา฾ เช฾น เป็นคนมนี ้ําใจ ซ่อื สัตยโ ยตุ ธิ รรม และภูมใิ จในความสามารถด฿านต฾าง ๆ ของตนเอง
เชน฾ ด฿านสังคม ดนตรี กฬี า ศลิ ปะ การเรียน ฯลฯ

- ความรบั ผดิ ชอบตอ่ สังคม เปน็ ความร฿ูสึกวา฾ ตนเองเปน็ สว฾ นหน่ึงของสังคมและมีส฾วน
รับผิดชอบในความเจริญหรือเสื่อมของสังคมน้ัน คนที่เห็นคุณค฾าตนเองจะมีแรงจูงใจที่จะทําดีกับผ฿ูอ่ืน
และสงั คมส฾วนรวมมากขึ้น จึงจดั เขา฿ ค฾ูกบั ความรบั ผิดชอบต฾อสงั คม

3. ด้านทกั ษะพิสัยหรือทกั ษะ ประกอบดว฿ ย 3 ค฾ู คอื

ค฾ูท่ี 1 การสอ่ื สารและการสรา฿ งสมั พนั ธภาพ
คู฾ที่ 2 การตดั สนิ ใจและการแก฿ไขปัญหา
ค฾ูท่ี 3 การจดั การกบั อารมณแโ ละความเครยี ด

- ทักษะการการสือ่ สารและการสร้างสัมพนั ธภาพ เปน็ ความสามารถในการใช฿คาํ พูด
และภาษาทา฾ ทาง เพอ่ื สื่อสารความร฿สู กึ นกึ คดิ ของตนเอง และสามารถรบั รูค฿ วามร฿สู กึ นกึ คดิ ความ
ตอ฿ งการ ของอีกฝาู ยหนง่ึ มกี ารตอบสนองอยา฾ งเหมาะสมและเกิดสัมพันธภาพทดี่ ีต฾อกนั

- ทักษะการตัดสนิ ใจและการแกไ้ ขปัญหา การตดั สนิ ใจใชใ฿ นกรณีทมี่ ที างเลอื กอย฾ูแล฿ว
จงึ เร่ิมต฿นดว฿ ยการวเิ คราะหขโ อ฿ ดขี ฿อเสยี ของแต฾ละทางเลอื กเพื่อหาทางเลือกทดี่ ที สี่ ดุ และนาํ ไปปฏิบตั ิ ส฾วน
การแก฿ไขปัญหาเป็นความสามารถในการรบั รู฿ปญั หาและสาเหตขุ องปัญหา หาทางเลอื ก
ไดห฿ ลากหลาย วิเคราะหขโ ฿อดขี ฿อเสยี ของแตล฾ ะทางเลอื ก ตดั สนิ ใจเลือกทางเลือกในการแก฿ปัญหาท่ี
เหมาะสมที่สดุ และนําไปปฏบิ ตั ิ

- ทกั ษะการจดั การกับอารมณ์และความเครียด เปน็ ความสามารถในการรบั รู฿
อารมณโตนเอง ประเมนิ และรเู฿ ท฾าทนั ว฾าอารมณโจะมีอทิ ธพิ ลต฾อพฤติกรรมของตนอย฾างไร และเลือกใช฿วิธี
จดั การกับอารมณโที่เกิดขน้ึ ไดอ฿ ย฾างเหมาะสม สว฾ นการจดั การความเครียดเป็นความสามารถในการรบั รู฿
ระดบั ความเครียดของตนเอง รส฿ู าเหตุ หาทางแก฿ไข และมีวธิ ผี อ฾ นคลายความเครยี ดของตนเองอย฾าง
เหมาะสม

254 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสือวสิ ามญั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 249

คปมู่ รอื ะสกง่ าเสศรนิมียแบลัตะพรวัฒิชนาาชกีพจิ ก1รรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื วิสามญั ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 4
ประกาศนยี บัตรวชิ าชพี 1

ความแตกตา่ งระหวา่ งทกั ษะชวี ติ ทั่วไปและทักษะชวี ิตเฉพาะ

ทักษะชีวิตท่ัวไป เป็นการสร฿างภูมิค฿ุมกันทางสังคม สําหรับปัญหาทั่ว ๆ ไปใน
ชวี ติ ประจาํ วนั ดว฿ ยทักษะชีวติ 12 องคโประกอบ ให฿กับเดก็ ทกุ คน

ทกั ษะชีวิตเฉพาะ เปน็ การประยกุ ตโใชท฿ กั ษะชีวิต 12 องคโประกอบ ที่มีเน้ือหาเก่ียวกับ
การปอฺ งกันปญั หาเฉพาะเร่ืองสําหรับเด็กกลุ฾มเส่ียง โดยมีครูที่ปรึกษาและระบบดูแลช฾วยเหลือนักเรียน
รองรับ

ทักษะชวี ิตกับการพฒั นาเยาวชน

เม่ือแบ฾งเยาวชนออกเปน็ 3 กลุ฾ม คือเด็กปกติ เด็กกล฾ุมเส่ียง และเด็กที่มีปัญหา ทักษะ
ชวี ิตจะเป็นกลยทุ ธสโ ําคญั ในการส฾งเสริมภูมคิ ุม฿ กนั ทางสังคม ให฿กับเด็กปกติ และเด็กทุกคน สําหรับเด็ก
กลมุ฾ เสย่ี งต฿องมีการสอนทกั ษะชีวิตเฉพาะในแต฾ละปัญหา มีครทู ีป่ รกึ ษาและระบบดูแลช฾วยเหลือนักเรียน
รองรับ สว฾ นเดก็ ท่ีมีปัญหาแล฿วใช฿การดูแลใกล฿ชิดเพ่ือหาทางแก฿ปัญหาที่เหมาะสมเป็นรายบุคคล และมี
ระบบสง฾ ต฾อยงั วชิ าชพี เฉพาะท่เี กย่ี วขอ฿ ง

คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื วสิ ามัญ ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี 4 255
คู่มอื สง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือวิสามัญปชรน้ั ะมกธัายศมนศียึกบษัตารปวที ิช่ี า4ชีพ 1
250 ประกาศนยี บตั รวิชาชีพ 1

ตัวอยา่ งทักษะชีวิตเฉพาะ

เสพตดิ

256 คู่มือสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื วสิ ามัญ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 251

คปูม่ รอื ะสกง่ าเสศรนิมียแบลตัะพรวฒั ชิ นาาชกีพจิ ก1รรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือวิสามัญ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
ประกาศนียบตั รวิชาชพี 1

ความแตกตา่ งระหวา่ งทกั ษะชวี ิต และทกั ษะการดารงชีวติ

ทกั ษะชวี ติ (Life Skills) เปน็ ความสามารถทางจิตสงั คม อันประกอบ ดว฿ ย ความร฿ู เจตคติ
และทกั ษะ ท่จี าํ เปน็ ในการดาํ เนนิ ชีวิตทา฾ มกลางสภาพสังคมท่ีเปลยี่ นแปลงอยา฾ งรวดเร็วในปัจจบุ ัน และ
เตรยี มพร฿อมสําหรับการเผชิญปญั หาในอนาคต มี 6 คู฾ 12 องคโประกอบ

ทักษะการดารงชวี ติ (Living Skills) เป็นทักษะทใี่ ชใ฿ นกจิ วัตรประจําวนั ในเรอื่ งพน้ื ฐานของ
ชวี ิต มักเป็นทกั ษะทางกายภาพ เช฾น อาบนา้ํ แตง฾ ตัว ซักเสอ้ื ผ฿า ปรงุ อาหาร
ขจี่ กั รยาน ว฾ายน้ํา ผกู เง่ือนเชือก การจดั กระเปา฼ เดนิ ทาง การใชแ฿ ผนที่เขม็ ทศิ ฯลฯ

ความเชือ่ มโยงระหวา่ งทกั ษะชวี ิต และทักษะการดารงชวี ิต
ทักษะชีวติ และทกั ษะการดาํ รงชวี ติ มกั ถูกใชผ฿ สมผสาน เชอ่ื มโยงกัน ทงั้ ในกจิ วัตรประจาํ วัน
ปกติ และในสถานการณตโ า฾ ง ๆ ทีเ่ กดิ ขึน้ ไมแ฾ ยกส฾วน โดยทักษะชวี ติ จะเปน็ ตัวชว฾ ยในการเลอื กและใช฿
ทักษะการดาํ รงชวี ิตไดอ฿ ย฾างเหมาะสม ถกู ที่ ถกู เวลา และเกิดผลลัพธทโ ด่ี ี
สถานการณโทางจิตสงั คม มกั ใช฿ทกั ษะชวี ติ เปน็ หลัก ตัวอยา฾ ง เชน฾

การจดั การกับอารมณโโกรธ ความขดั แยง฿ และ ความรุนแรง

ตระหนักรแู฿ ละหลกี เลย่ี งพฤตกิ รรมเส่ยี งตา฾ ง ๆ รวมถงึ การปอฺ งกนั อบุ ตั เิ หตุ

การช฾วยเหลอื ผอ฿ู ื่น และรับผดิ ชอบต฾อสว฾ นรวม

การส่อื สารเชงิ บวกและสร฿างสมั พันธภาพท่ดี ี
กจิ วัตรท่ที ําเปน็ ประจํา ใชท฿ กั ษะการดาํ รงชีวิตเป็นหลัก เชน฾ อาบนาํ้ แตง฾ ตวั แปรงฟนั ซกั
เส้อื ผา฿ ปรุงอาหาร ข่จี กั รยาน วา฾ ยนํ้า ผกู เง่ือนเชอื ก ใช฿แผนที่เขม็ ทศิ ฯลฯ

คมู่ อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลูกเสือวสิ ามัญ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4 257
คมู่ อื ส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื วสิ ามัญปชรน้ั ะมกัธายศมนศียึกบษตั ารปวที ิช่ี า4ชีพ 1
252 ประกาศนียบัตรวชิ าชีพ 1

ทกั ษะชีวติ สรา้ งได้อยา่ งไร

สรา฿ งดว฿ ย 2 วิธกี ารใหญ฾ ๆ คอื
1. เรยี นรูเ฿ องตามธรรมชาติ ซ่งึ ขนึ้ กับประสบการณแโ ละการมีแบบอย฾างที่ดี จึงไมม฾ ที ศิ ทางที่
แน฾นอน และกว฾าจะเรียนรกู฿ อ็ าจชา฿ เกินไป
2. สร฿างโดยกระบวนการเรยี นการสอนทยี่ ดึ ผูเ฿ รยี นเป็นศูนยโกลาง ใหเ฿ ด็กเรียนรรู฿ ว฾ มกันในกลม฾ุ
ผ฾านกิจกรรมรปู แบบตา฾ ง ๆ ท่ีเดก็ ตอ฿ งมสี ว฾ นร฾วมท้งั ทางรา฾ งกายคอื ลงมอื ปฏบิ ตั ิ และทางความคิดคอื การ
อภปิ รายแลกเปล่ียนความคิดและประสบการณโ เพ่อื สรา฿ งองคคโ วามรใ฿ู หม฾รว฾ มกัน

การสอนทยี่ ดึ ผเู้ รยี นเป็ นศนู ยก์ ลาง

• สรา้ งความรู้ (Construction) กจิ กรรมทใี่ หผ้ เู ้ รยี นมสี ว่ นรว่ มทาง
สตปิ ัญญา คน้ พบความรดู ้ ว้ ยตนเอง

• ปฏสิ มั พนั ธ์ (Interaction) กจิ กรรมตอ้ งสง่ เสรมิ ปฏสิ มั พนั ธก์ บั
ผอู ้ นื่ และแหลง่ ความรทู ้ หี่ ลากหลาย

• เป็ นกระบวนการ (Process Learning)
• มสี ว่ นรว่ ม (Physical Participation) มสี ว่ นรว่ มดา้ นรา่ งกาย ลง

ลมงอื มกอื ระกทระาทก�ำจิ กจิรรกมรใรนมลในักลษกั ณษะณตา่ะตง า่ ๆง ๆ

• มกี ารประยกุ ตใ์ ช้ (Application)

การมีสว฾ นรว฾ มทางสติปญั ญาทาํ ใหเ฿ กดิ ทกั ษะชีวติ 2 องคโประกอบแกนหลกั คือความคิดวเิ คราะหโ
และความคดิ วจิ ารณโ

ปฏสิ ัมพันธใโ นกล฾มุ เพื่อทํากจิ กรรมรว฾ มกัน ทําให฿เด็กได฿ฝกึ องคโประกอบทกั ษะชีวิต ดา฿ นทักษะทั้ง 3
คู฾ คอื การสร฿างสัมพันธภาพและการส่ือสาร การตดั สินใจและการแก฿ไขปัญหา การจดั การอารมณโและ
ความเครียด

การรับฟังความคิดเห็นของคนอื่น ทาํ ใหเ฿ กดิ ความเข฿าใจคนอืน่ มากข้ึน ขณะเดยี วกนั กเ็ กิดการ
ไตรต฾ รองทําความเข฿าใจและตรวจสอบตนเอง จัดเปน็ องคโประกอบทักษะชวี ิตดา฿ นเจตคตคิ อื การเขา฿ ใจตนเอง
และเข฿าใจ/เห็นใจผูอ฿ ่นื

การได฿รบั การยอมรบั จากกลุ฾ม การทํางานสาํ เรจ็ ได฿รบั คําชม ทาํ ใหเ฿ กดิ ความภูมใิ จและเหน็ คณุ ค฾า
ตนเอง นําไปสูค฾ วามรบั ผดิ ชอบมากข้ึน ทั้งต฾อตนเองและสังคม

กระบวนการและการมีสว฾ นร฾วม ช฾วยใหก฿ จิ กรรมสนุกสนานน฾าสนใจ และนําไปส฾ูจุดประสงคโ ท่ีต้ัง
ไว฿ รวมทัง้ การประยกุ ตใโ ช฿เปน็ การเปิดโอกาสให฿ผ฿เู รียนได฿เชอ่ื มองคคโ วามรใู฿ หมท฾ เ่ี กิดขึ้นเข฿าสู฾ชีวิตจริง ว฾า
ได฿เกดิ การเรียนร฿อู ะไรและนาํ ไปใชใ฿ นชวี ิตประจําวันอย฾างไร

258 คู่มอื สง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสอื วสิ ามญั ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ 4 253

คปมู่ รือะสก่งาเสศรนิมียแบลตัะพรวัฒิชนาาชกีพจิ ก1รรมลกู เสอื ทักษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือวสิ ามญั ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ 4
ประกาศนียบตั รวิชาชีพ 1

8







ความหมายของกระบวนการลูกเสือ (Scout movement)

ตามคํานิยามของลูกเสือโลก หมายถึง กระบวนการเรียนรู฿และพัฒนาตนเองอย฾างต฾อเน่ือง
สําหรบั เยาวชน เพ่อื สรา฿ งเยาวชนท่มี ีจติ ใจเสียสละ รับผิดชอบ และอทุ ศิ ตนแก฾สงั คม ดว฿ ยวธิ กี ารลูกเสอื

ตามแนวทางการจดั กจิ กรรมพัฒนาผ฿ูเรียน 2522 (สพฐ.) หมายถึงกระบวนการทางการศึกษา
สว฾ นหนง่ึ ซง่ึ มงุ฾ พฒั นาสมรรถภาพของบุคคล ท้งั ทางสมอง รา฾ งกาย จติ ใจ และศีลธรรม เพ่อื ให฿เป็นบุคคล
ท่มี คี วามประพฤตดิ ีงาม ไม฾กระทําตนเปน็ ปญั หาสังคม และดาํ รงชีวิตอยา฾ งมคี วามหมาย และสขุ สบาย

หลักการลกู เสือ (Scout principle)

หลกั การลกู เสอื โลกเน฿นทหี่ น฿าทห่ี ลัก 3 ประการ คือ

1.หน฿าทต่ี อ฾ พระเจ฿า/ศาสนา ไดแ฿ ก฾ การแสวงหาและดําเนนิ ชีวิตอย฾างมีคณุ ค฾าและความหมาย

2.หน฿าท่ีต฾อผ฿ูอ่ืน ได฿แก฾ การเคารพ ให฿เกียรติ ช฾วยเหลือผ฿ูอื่น รวมถึงการดูแลสังคมและ
สิ่งแวดล฿อม

3.หน฿าที่ต฾อตนเอง ได฿แก฾ พัฒนาตนเองทั้งด฿านร฾างกาย จิตใจ อารมณโ สังคม และ
จิตวญิ ญาณ

หลักการลูกเสอื ไทย มี 5 ข้อ คือ

1. มีศาสนาเปน็ หลกั ยึดทางใจ

2. จงรักภกั ดีต฾อพระมหากษตั รยิ แโ ละประเทศชาติ

คู่มือสง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศึกษา ลกู เสอื วสิ ามญั ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 259
คมู่ อื ส่งเสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชีวิตในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือวิสามญั ปชร้นั ะมกัธายศมนศียกึ บษัตารปวีทชิ ี่ า4ชีพ 1
254 ประกาศนยี บัตรวิชาชีพ 1

3. เข฿าร฾วมพัฒนาสังคม ยอมรับ เคารพในเกียรติและศักดิ์ศรีผ฿ูอ่ืนและเพื่อนมนุษยโทุกคน
รวมทัง้ ธรรมชาติ และสรรพสง่ิ ทง้ั หลายในโลก

4. รับผดิ ชอบต฾อการพัฒนาตนเองอย฾างต฾อเน่อื ง
5. ยึดมั่นในคําปฏิญาณและกฎของลกู เสือ

วิธีการลูกเสอื (Scout method)

วธิ ีการลกู เสอื โลก มี 8 องคปโ ระกอบ โดยแบง฾ ออกเป็น 3 กลุ฾ม คือ
กลุ฾มที่ 1 ผใ฿ู หญม฾ หี นา฿ ท่ีช฾วยเหลือและส฾งเสรมิ เยาวชนใหเ฿ กดิ การเรยี นร฿ูในกลม฾ุ
กลมุ฾ ท่ี 2 มกี ิจกรรมทบ่ี รรลวุ ตั ถปุ ระสงคใโ นการพฒั นาเยาวชนอยา฾ งตอ฾ เนอ่ื งและเปน็ ระบบ
กล฾ุมที่ 3 เปน็ ลกั ษณะกิจกรรมท่ใี ช฿ มี 6 องคปโ ระกอบ
1. ยดึ ม่นั ในคาํ ปฏิญาณและกฎของลูกเสอื
2. ใช฿ระบบสญั ลกั ษณโเปน็ แรงกระตน฿ุ ไปสู฾เปาฺ หมายในการพฒั นาตนเอง
3. ระบบหม฾ู (กล฾มุ เรยี นรูร฿ ฾วมกัน)
4. เรยี นรใู฿ กลช฿ ดิ ธรรมชาติ
5. เรยี นรจู฿ ากการลงมอื ปฏิบตั ิ / เกม
6. เรียนรจ฿ู ากการบรกิ ารผู฿อนื่
วธิ ีการลกู เสอื ไทย ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน 2551 มี 7 องคโประกอบ คอื
1. ความกา฿ วหน฿าในการเข฿ารว฾ มกจิ กรรม
2. การสนับสนุนโดยผ฿ูใหญ฾
3. ยึดมน่ั ในคําปฏิญาณและกฎ
4. การใช฿สัญลกั ษณโร฾วมกนั
5. ระบบหมู฾
6. การศึกษาธรรมชาติ
7. เรยี นรจ฿ู ากการกระทํา

วธิ กี ารลกู เสือสร้างทกั ษะชวี ิตไดอ้ ยา่ งไร

วิธกี ารลกู เสอื มีองคปโ ระกอบครบทัง้ 5 ประการ ของกระบวนการเรียนการสอนท่ยี ึดผู฿เรยี นเปน็
ศนู ยกโ ลาง การสรา฿ งทกั ษะชีวิตทงั้ 12 องคปโ ระกอบ เกิดขนึ้ ด฿วยกจิ กรรมดงั ตารางตอ฾ ไปน้ี

260 ค่มู ือสง่ เสริมและพัฒนากจิ กรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลูกเสอื วสิ ามญั ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 4 255

คป่มู รอื ะสกง่ าเสศรนมิ ยี แบลตัะพรวฒั ชิ นาาชกีพิจก1รรมลกู เสือทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือวสิ ามญั ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 4
ประกาศนยี บตั รวิชาชีพ 1

วตั ถปุ ระสงค์คณะลูกเสือแห่งชาติ (พระราชบัญญตั ลิ กู เสอื พ.ศ. 2551 มาตรา 8)

เพอื่ พัฒนาลูกเสอื ทัง้ ทางกาย สตปิ ญั ญา จิตใจ และศลี ธรรม ใหเ฿ ปน็ พลเมอื งดี มีความรบั ผดิ ชอบ
และช฾วยสร฿างสรรคสโ ังคมใหเ฿ กิดความสามัคคี และมีความเจรญิ ก฿าวหน฿า ทง้ั นเี้ พื่อความสงบสขุ และความ
มัน่ คงของประเทศชาติ ตามแนวทางดังตอ฾ ไปน้ี

1. ใหม฿ ีนสิ ยั ชา฾ งสงั เกต จดจํา เช่อื ฟงั และพึ่งตนเอง

2. ใหซ฿ อ่ื สตั ยสโ จุ รติ มีระเบียบวินัยและเห็นอกเห็นใจผอ฿ู ืน่

3. ใหร฿ ู฿จกั บําเพ็ญตนเพื่อสาธารณประโยชนโ

4. ให฿รจ฿ู ักทําการฝีมอื และฝกึ ฝนใหท฿ ํากจิ การตา฾ ง ๆ ตามความเหมาะสม

5. ใหร฿ ฿จู ักรกั ษาและส฾งเสรมิ จารีตประเพณี วฒั นธรรม และความม่นั คงของประเทศชาติ

หลกั สตู รลกู เสอื เสรมิ สรา้ งทักษะชวี ติ

หลักสูตรลูกเสือเสริมสร฿างทักษะชีวิตได฿ใช฿ข฿อบังคับคณะลูกเสือแห฾งชาติว฾าด฿วยการปกครอง
หลักสตู รและวิชาชีพพเิ ศษลูกเสอื สาํ รอง สามัญ สามัญรุ฾นใหญ฾ และวิสามัญ เป็นหลัก และเพิ่มเนื้อหาที่
สอดคล฿องกับปัญหาตามวัยและพัฒนาการด฿านต฾าง ๆ ของลูกเสือ โดยจัดหน฾วยกิจกรรมตามท่ีระบุใน
หลักสตู รของลูกเสอื แตล฾ ะประเภท ดังนัน้ ช่ือหน฾วยกจิ กรรม และจํานวนหน฾วยกิจกรรมของลูกเสือแต฾ละ
ประเภทจึงแตกต฾างกนั

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร฿างทักษะชีวิตในคู฾มือชุดน้ี ได฿ออกแบบโดยบูรณาการ
กิจกรรมที่เสริมสร฿างทักษะชีวิตเข฿ากับวิธีการลูกเสือ คือการใช฿ระบบหม฾ูหรือกล฾ุมย฾อย โดยให฿เด็กเป็น

ค่มู ือสง่ เสริมและพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลกู เสือวสิ ามัญ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 261
ประกาศนียบตั รวิชาชีพ 1
คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ประเภทลูกเสือวิสามญั ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 4
256 ประกาศนยี บัตรวิชาชพี 1

ศูนยกโ ลาง และมผี ฿ใู หญ฾ทาํ หน฿าทีช่ ว฾ ยเหลือและสง฾ เสริมใหเ฿ กิดกระบวนการเรียนร฿ูในกล฾ุม แนะนํา ส่ังสอน
และฝกึ อบรมใหส฿ ามารถพ่งึ ตนเองได฿ มีจติ อาสา รบั ผิดชอบตอ฾ สว฾ นรวม ยึดมัน่ ในคาํ ปฏิญาณและกฎของ
ลกู เสือ เสริมสรา฿ งคุณคา฾ ในตนเอง รวมทง้ั ใชร฿ ะบบเครอ่ื งหมายหรอื สัญลักษณโทางลูกเสอื และเครอ่ื งหมาย
วิชาพิเศษ เปน็ แรงกระตนุ฿ ไปส฾เู ปฺาหมายในการพัฒนาตนเอง

องคโประกอบในการประชุมกอง เน฿นการใช฿ชีวิตกลางแจ฿ง นอกห฿องเรียน ใกล฿ชิดธรรมชาติ
เรียนรูจ฿ ากการลงมอื ปฏบิ ัตดิ ว฿ ยตนเอง เกม และการบริการผ฿ูอ่ืน ซ่ึงถือเป็นหัวใจของกิจกรรมลูกเสือทุก
ประเภท โดยกิจกรรมท่ีใช฿ แบ฾งออกเปน็ 5 ประเภท คอื การแสดงออก การรายงานและการสํารวจ การ
วิเคราะหโและการประเมิน เกมและการแข฾งขัน การบําเพ็ญประโยชนโ การออกแบบกิจกรรมเพ่ือให฿
ลูกเสือใช฿กระบวนการกล฾ุมในการแลกเปลี่ยนประสบการณโ แลกเปล่ียนความคิดความเชื่อ สร฿างองคโ
ความรู฿และสรปุ ความคดิ รวบยอด รวมทั้งเปดิ โอกาสใหล฿ ูกเสอื ได฿ประยุกตโใช฿สง่ิ ทไี่ ดเ฿ รียนรอ฿ู ีกด฿วย

เนอ้ื หาสาระในแผนการจดั กจิ กรรมแบ฾งออกไดเ฿ ปน็ 3 กล฾มุ ประกอบดว฿ ย

1.กิจกรรมตามขอ฿ บังคบั ของคณะลกู เสือแหง฾ ชาติ (ไม฾รวมกิจกรรมทดสอบเพ่ือรับเครื่องหมาย
หรือสัญลกั ษณโทางลกู เสือและเคร่ืองหมายวิชาพิเศษ)

2. กิจกรรมตามข฿อบังคับของคณะลูกเสือแห฾งชาติท่ีช฾วยเสริมสร฿างทักษะชีวิตด฿านคุณธรรม
จรยิ ธรรม ความภาคภมู ิใจในตนเอง ความรับผดิ ชอบตอ฾ ส฾วนรวม

3.กิจกรรมเสริมสร฿างทักษะชีวิต เพ่ือสร฿างภูมิคุ฿มกันทางสังคมต฾อเหตุการณโและสภาพปัญหา
ของเดก็ แต฾ละวยั

สําหรับกิจกรรมลูกเสือตามข฿อบังคับ เพื่อการขอรับเครื่องหมายลูกเสือชั้นพิเศษ และ
เครือ่ งหมายลกู เสอื หลวง ไมไ฾ ดน฿ าํ มารวบรวมไว฿ในคม฾ู อื การจัดกจิ กรรมลูกเสือชุดน้ี

คู฾มือมีจํานวน 11 เล฾ม ตามช้ันปีของลูกเสือ 4 ประเภท แต฾ละเล฾ม ได฿จัดทําตารางหน฾วย
กิจกรรม และแผนการจัดกิจกรรมครบ 40 ช่ัวโมง เพ่ือให฿เห็นภาพรวมของการจัดกิจกรรมลูกเสือ
เสรมิ สร฿างทักษะชีวิตของลูกเสือในแต฾ละระดับช้ัน และมีหมายเหตุบอกไว฿ในตารางช฾องขวาสุด ว฾าเป็น
แผนการจดั กิจกรรมเสริมสรา฿ งทกั ษะชีวิต

แผนการจดั กจิ กรรมประกอบดว฿ ย จุดประสงคกโ ารเรียนรู฿ เน้ือหา ส่ือการเรียนรู฿ กิจกรรม การ
ประเมินผล องคโประกอบทักษะชีวิตสําคัญที่เกิดจากกิจกรรม และภาคผนวกประกอบแผนการจัด
กจิ กรรม (เพลง เกม ใบงาน ใบความร฿ู เรอื่ งทเ่ี ป็นประโยชนโ)

ภาพรวมการพัฒนาหลักสตู รลูกเสือเสริมสรา้ งทักษะชีวติ

1. เร่ิมจากการศึกษาเอกสาร งานวจิ ัย หลกั สูตรลกู เสือไทยและต฾างประเทศ รวมทั้งสัมภาษณโ
ผ฿เู ชยี่ วชาญดา฿ นลูกเสอื

2. สมั มนาครู ผปู฿ กครอง นกั พัฒนาเยาวชน และผเ฿ู ชยี่ วชาญดา฿ นกิจกรรมเด็กและเยาวชน เพื่อ
ร฾วมกนั คน฿ หาปญั หาจริงของเด็กแต฾ละวยั และออกแบบกิจกรรมท่เี หมาะสม

262 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ลูกเสือวสิ ามญั ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 4 257

ประกาศนยี บัตรวิชาชีพ 1
ค่มู อื สง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือวิสามัญ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4

ประกาศนยี บัตรวชิ าชีพ 1

3. จัดทําค฾ูมือการจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร฿างทักษะชีวิต 4 ประเภท ได฿แก฾ ลูกเสือสํารอง
ลกู เสือสามญั ลกู เสือสามัญรน฾ุ ใหญ฾และลกู เสือวิสามญั รวมท้งั ส้นิ 11 เล฾ม โดยผา฾ นการประเมิน ปรับปรุง
และพฒั นา จนเปน็ ที่ยอมรับและนําไปใช฿ในสถานศึกษาจํานวนมาก

4. จัดทําหลักสูตรการฝึกอบรมผู฿กํากับลูกเสือสํารอง ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ฾นใหญ฾และ
ลูกเสือวิสามัญ ข้ันความร฿ูเบื้องต฿น และขั้นความรู฿ชั้นสูง รวม 8 ประเภท โดยได฿รับการอนุมัติจาก
คณะกรรมการบริหารลูกเสือแห฾งชาติ ในการประชุม ครั้งที่ 2/2557 เม่ือวันที่ 22 กันยายน 2557 ให฿ใช฿
เป็นหลกั สตู รการฝกึ อบรมผูก฿ าํ กบั ลกู เสือของสาํ นกั งานลกู เสือแห฾งชาติ

5. จัดทํา คู฾มือฝึกอบรมวิทยากรลูกเสอื เสริมสรา฿ งทกั ษะชวี ิต เพ่ือขยายผลในการสร฿างวิทยากร
และฝกึ อบรมผูก฿ าํ กบั ลกู เสือในสถานศกึ ษาทั่วประเทศ

คมู่ อื สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลูกเสือวสิ ามัญ ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 263
คูม่ อื ส่งเสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื วสิ ามญั ปชร้นั ะมกัธายศมนศียึกบษตั ารปวีทิช่ี า4ชีพ 1
258 ประกาศนียบัตรวชิ าชพี 1

ภาคผนวก ข

กิจกรรมลูกเสอื เสริมสร้างทักษะชีวติ

การจัดกิจกรรมลูกเสือเสริมสร฿างทักษะชีวิตนั้น ยังคงหลักการ และวิธีการของลูกเสือไว฿ ทุก
ประการ แตเ฾ นน฿ การสอดแทรกการเรยี นร฿ทู กั ษะชวี ิตเพม่ิ เข฿าไปดว฿ ยเพื่อตอบสนองวัตถุประสงคโที่รอบด฿าน
และครอบคลุมการดํารงชวี ติ ในปัจจบุ นั

คณุ ค่าของสื่อการเรยี นการสอนประเภทกจิ กรรม

สื่อการเรียนการสอนประเภทกิจกรรม เป็นกระบวนการเรียนการสอนท่ีให฿ผู฿เรียนได฿ มีโอกาส
เรยี นรปู฿ ระสบการณโตา฾ งๆ ด฿วยตนเอง ผา฾ นการทํากจิ กรรมร฾วมกัน ผ฿ูเรียนได฿เรียนร฿ูจากประสบการณโของ
เพ่ือนในกล฾ุม ทําให฿สามารถเรียนร฿ูได฿มากข้ึนโดยใช฿เวลาน฿อยลง การออกแบบกิจกรรมจะต฿องกระตุ฿นให฿
ผูเ฿ รยี นเกิดความสนใจ และร฾วมมือในการทํากิจกรรมที่กําหนดใหอ฿ ยา฾ งเต็มที่ จจงึ งึจจะะเกิดการเรยี นรไู฿ ด฿อย฾างมี
ประสทิ ธิภาพ ผลที่เกิดขึ้นต฾อผเู฿ รยี นมดี งั นี้

1. สง฾ เสริมให฿ผเ฿ู รยี นกล฿าแสดงออกและทาํ งานร฾วมกบั ผ฿อู ื่นได฿
2. เกดิ ความสนกุ สนานเพลดิ เพลนิ ซงึ่ เป็นลกั ษณะเฉพาะของสอื่ การสอนประเภทกจิ กรรม
3. เปดิ โอกาสให฿ผเ฿ู รียนมีส฾วนร฾วมในการกาํ หนดขอบขา฾ ย เน้อื หา และวตั ถุประสงคโ
4. ผเู฿ รียนได฿ฝึกฝน พฤติกรรมการเรียนรู฿ทั้งทางด฿านความร฿ู เจตคติ และทักษะ รวมทั้งความคิด
สรา฿ งสรรคโ และจินตนาการดว฿ ย

ประเภทของกจิ กรรมลูกเสือเสรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ติ

เมื่อจดั ประเภทตามทกั ษะ/ความสามารถ ในการปฏบิ ัติกิจกรรม แบ฾งออกไดเ฿ ป็น 5 ประเภท คอื
1. กจิ กรรมการแสดงออก เป็นกจิ กรรมท่ีเปิดโอกาสใหล฿ ูกเสือได฿ใช฿ความสามารถในการแสดงออก
แสดงความคดิ สร฿างสรรคโ จินตนาการในรูปแบบต฾าง ๆ ซง่ึ มักจะเป็นการจาํ ลองประสบการณโต฾าง ๆ มาเพื่อ
การเรียนร฿ูไดง฿ า฾ ยและสะดวกขนึ้ หรือเปน็ สิ่งที่ใช฿แทนประสบการณโจริง เพราะศาสตรโต฾างๆ ในโลก มีมาก
เกนิ กว฾าท่ีจะเรียนรไู฿ ด฿หมดสิ้นจากประสบการณโตรงในชีวิต และบางกรณีก็อยู฾ในอดีต หรือซับซ฿อนเร฿นลับ
หรอื เป็นอนั ตราย ไมส฾ ะดวกต฾อการเรยี นรูจ฿ ากประสบการณจโ รงิ
ตัวอยา฾ งกจิ กรรม เชน฾

1.1 สถานการณโจําลอง เป็นการจัดสภาพแวดล฿อมให฿ใกล฿เคียงกับสภาพความเป็นจริงมากที่สุด
เพื่อให฿ผู฿เรียนไดฝ฿ กึ ฝน แก฿ปญั หาและตัดสนิ ใจจากสภาพการณทโ ก่ี าํ ลงั เผชิญอยนู฾ ัน้ แล฿วนําประสบการณแโ ห฾ง
ความสําเร็จไปเปน็ แนวทางในการแกป฿ ัญหา

1.2 การสาธิต กระบวนการที่ผ฿ูสอนชว฾ ยให฿ผ฿ูเรียนได฿เกิดการเรยี นรูต฿ ามวัตถปุ ระสงคโ โดยการแสดง
หรอื กระทําใหด฿ ูเป็นตัวอยา฾ ง ให฿ความสําคญั กบั กระบวนการทั้งหมดทผ่ี เู฿ รยี นจะตอ฿ งเฝาฺ สังเกตอยู฾โดยตลอด

1.3 เลา฾ นิทาน

1.4 ละคร หุน฾ จาํ ลอง

264 คมู่ ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลูกเสือวสิ ามญั ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 4 259

คปมู่ รอื ะสกง่ าเสศรนิมียแบลัตะพรวัฒชิ นาาชกีพจิ ก1รรมลกู เสือทักษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสือวสิ ามญั ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 4
ประกาศนียบัตรวิชาชพี 1

1.5 เพลง ดนตรี การเคลอ่ื นไหวตามจงั หวะดนตรี หมายถึง กิจกรรมท่ีเน฿นการใช฿ดนตรีเป็นส่ือใน
การเรยี นรูท฿ ัง้ ในแง฾เนื้อหาและความบนั เทงิ ผอ฾ นคลาย และเขา฿ ถงึ วัฒนธรรมตา฾ ง ๆ

1.6 ศิลปะ แขนงอน่ื ๆ เชน฾ การวาดรูป การปั้นดินเหนยี ว งานหัตถกรรม การร฿อยดอกไม฿
1.7 การโต฿วาที

ฯลฯ
2. กจิ กรรมการการสาํ รวจและการรายงาน เป็นกจิ กรรมท่เี นน฿ ใหล฿ ูกเสือไดเ฿ รียนรจ฿ู ากความเป็นจริง
/เหตุการณโจริง ในชีวิตประจําวัน ผ฾านประสบการณโตรงด฿วยตนเอง ซ่ึงเป็นรากฐานสําคัญของการศึกษา
เช฾น การทําแผนท่ี การสาํ รวจ หมายถึง การเรียนร฿ูผา฾ นสถานการณโจริงด฿วยการลงพื้นที่สํารวจ และจําลอง
ส่งิ ทีไ่ ด฿เรียนรส฿ู แู฾ ผนท่ี ภาพ หรือสัญลกั ษณโ เพ่ือแสดงความคดิ รวบยอดของส่งิ ทีไ่ ด฿เรยี นร฿นู นั้
ตัวอย฾างกจิ กรรม เชน฾
การสมั ภาษณโ การเปน็ ผู฿ส่อื ข฾าว การทําสารคดี การศึกษานอกสถานที่ ชมุ ชนศึกษา การผลิตสอื่ การทําปูม
ชวี ติ บคุ คลตัวอย฾าง การจัดนิทรรศการ การสอดแนม การสาํ รวจ การทําแผนท่ี การเขียนเรียงความการเล฾า
เรอ่ื ง ฯลฯ
3. กิจกรรมการวิเคราะหโและการประเมิน เป็นการเรียนรทู฿ ่ีเกิดจากการแลกเปลยี่ นความคิดเห็นและ
ร฾วมกันวเิ คราะหโ/ประเมนิ สงิ่ ตา฾ งๆท่เี กดิ ขึน้
ตัวอย฾างกจิ กรรม เชน฾
การเปรยี บเทียบคุณคา฾ การประเมนิ ความเสยี่ ง การทาํ แผนท่ีความคิด ฯลฯ
4. การเลน฾ เกมและการแข฾งขัน

4.1 เกม เป็น กิจกรรมท่ีมกี ฎกติกา และลาํ ดบั ข้ันตอน ที่เอื้อให฿ลูกเสือเกิดการเรียนรู฿ผ฾าน
การเลน฾ เกม ให฿ขอ฿ คิดทส่ี อดคล฿องกบั ผลการเรียนร฿ทู ่ตี อ฿ งการ เช฾น เกมกระซบิ เป็นต฿น

4.2 การแขง฾ ขนั เปน็ กิจกรรมท่ีมีกติกาในการแข฾งขัน และมีการตัดสินหาผู฿ชนะ เช฾น การ
ตอบปญั หาในเรื่องต฾าง ๆ เพือ่ กระต฿นุ ให฿เกิดความสนใจใฝรู ม฿ู ากขึ้น ฯลฯ

5. กิจกรรมบําเพญ็ ประโยชนโ เป็นกิจกรรมสรา฿ งสรรคโทเ่ี นน฿ การฝึกความเสียสละของลูกเสือ ได฿แก฾
การจดั กจิ กรรมการกุศล การซ฾อมของเลน฾ ให฿น฿อง การดแู ลทําความสะอาดสถานท่ี การปลูกและดูแลต฿นไม฿
การเกบ็ ผักจากแปลงไปประกอบอาหารเลย้ี งน฿อง ฯลฯ

หลกั การออกแบบกิจกรรม

1. การเลือกประเภทของกจิ กรรม ตอ฿ งสอดคล฿องกับผลการเรียนรทู฿ ี่ตอ฿ งการ เช฾น

ผลการเรยี นรดู้ ้านพทุ ธพิ ิสยั มกั เลือกใช฿ กิจกรรมการวิเคราะหโและการประเมิน การรายงาน และ

การแขง฾ ขนั ตอบปญั หาในเรอื่ งเนอื้ หาทตี่ ฿องการให฿เรียนรู฿ เป็นต฿น

ผลการเรียนรู้ด้านจิตพิสัย มักเลือกกิจกรรมท่ีสร฿างความร฿ูสึกท่ีสอดคล฿องกับผลการเรียนรู฿ท่ี
ต฿องการ เชน฾ กิจกรรมการแสดงออก เกม กจิ กรรมบาํ เพ็ญประโยชนโ เปน็ ตน฿

ผลการเรียนรู้ด้านทักษะพิสัย ถ฿าเป็นทักษะทางสติปัญญานิยมใช฿กิจกรรมการวิเคราะหโ และ
ประเมินส฾วนทักษะทางกายภาพ เลอื กไดเ฿ กือบทกุ ประเภท

คูม่ อื สง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลกู เสือวสิ ามัญ ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี 4 265
คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมลกู เสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ประเภทลกู เสอื วสิ ามัญปชร้นั ะมกัธายศมนศียกึ บษตั ารปวีทิชี่ า4ชีพ 1
260 ประกาศนียบัตรวชิ าชพี 1

2. การต้ังประเด็นอภิปราย เพ่ือให฿ลูกเสือได฿ร฾วมอภิปรายแลกเปล่ียนความคิดเห็น ในเรื่องที่
สอดคล฿องกบั ผลการเรยี นรูท฿ ีต่ อ฿ งการ เช฾น

ผลการเรียนรู้ด้านพทุ ธิพิสยั ต้ังประเด็นให฿ วเิ คราะหโ /สังเคราะหโ /ประเมิน เนื้อหาที่ต฿องการให฿
ผเ฿ู รยี นเกิดความเข฿าใจอย฾างถ฾องแท฿ เกิดความคิดรวบยอดทช่ี ัดเจน และสามารถนําไปประยกุ ตใโ ช฿ไดจ฿ รงิ

ผลการเรียนรู้ด้านจิตพิสัย ต้ังประเด็นให฿เกิดการโต฿แย฿งกันด฿วยเหตุผลในเร่ืองความคิดความ

เชือ่ ท่ีเกี่ยวข฿องกับเจตคติที่ต฿องการ เพ่ือให฿สมาชิกแต฾ละคนได฿มีโอกาสตรวจสอบความคิดความเช่ือของ
ตนเอง ทแ่ี ตกต฾างจากคนอ่ืน ทาํ ให฿เกิดการปรบั เปล่ยี นความคิดความเชื่อจากการโต฿แย฿งกันด฿วยเหตุผลใน
กระบวนการกล฾มุ

ผลการเรียนรู้ด้านทกั ษะพสิ ยั ตั้งประเดน็ ใหเ฿ กดิ ความเข฿าใจอย฾างถอ฾ งแทใ฿ นขั้นตอนการทําทักษะ
นั้น ๆ เชน฾ การวิเคราะหคโ วามครบถ฿วนในการทําตามข้ันตอนของทักษะ การวิเคราะหโจุดอ฾อน ท่ีมักจะทํา
ทกั ษะนน้ั ๆ ไม฾สําเร็จ เปน็ ต฿น

3. การสรปุ ความคิดรวบยอดและประยุกตใโ ช฿ ทกุ กิจกรรมควรมกี ารสรุปความคิดรวบยอดท่ีเกิดขึ้น
ให฿ชดั เจน และเปิดโอกาสให฿ได฿ลองประยุกตใโ ช฿ ได฿แก฾

ผลการเรียนรู้ด้านพุทธิพิสัย ความคิดรวบยอดคือเนื้อหา องคโความร฿ูท่ีต฿องการให฿เกิดข้ึน
ประยกุ ตโใชโ฿ ดยผลติ ซ้ําความคดิ รวบยอดในรปู แบบทีต่ ฾างจากเดิม เชน฾ การทาํ รายงาน ทําสรุปย฾อ ฯลฯ

ผลการเรยี นรู้ด้านจิตพิสัย ความคิดรวบยอดไม฾มีเน้ือหา แต฾เป็นความรู฿สึกและความคิดความ
เชอื่ ท่เี กิดขน้ึ ภายในตัวผเ฿ู รยี น ประยุกตโโดยการแสดงออกที่สอดคล฿องกับเจตคติท่ีเกิด เช฾น การกระทําท่ี
แสดงออกถึงความซื่อสัตยโ การกระทําทแี่ สดงออกถงึ ความเปน็ สภุ าพบรุ ษุ สภุ าพสตรี เปน็ ต฿น

ผลการเรยี นรูด้ า้ นทกั ษะพสิ ัย ความคดิ รวบยอดที่เกิดคือ ความเข฿าใจขั้นตอนและทําทกั ษะนั้น ๆ
ได฿ ประยกุ ตโโดยการฝกึ ฝนทักษะนน้ั จนชาํ นาญ

266 คูม่ อื สง่ เสริมและพัฒนากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศึกษา ลูกเสือวสิ ามญั ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 4 261

คปู่มรือะสกง่ าเสศรนิมียแบลัตะพรวฒั ชิ นาาชกีพิจก1รรมลกู เสือทกั ษะชีวิตในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสือวสิ ามญั ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ 4
ประกาศนียบัตรวิชาชีพ 1

บรรณานุกรม

สาํ นกั งานคณะกรรมการบริหารลูกเสอื แห฾งชาต.ิ ข้อบังคบั คณะลูกเสอื แหง่ ชาติ วา่ ด้วยการปกครอง
หลักสูตรและวิชาพเิ ศษลกู เสอื วิสามญั (ฉบับท่ี 15). โรงพมิ พโ สกสค.ลาดพรา฿ ว, 2529.

กรมพลศกึ ษาประจาํ เขตการศกึ ษา 8. นทิ านทเ่ี ป็นคติสอนใจ. (เอกสารอดั สาํ เนา) : มปท.,2537.
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาาธธารรณณสสุขขุ ..คู่มอื วทิ ยากรฝึกอบรมทักษะชีวิตเพ่ือการปอ้ งกันเอดส์

ด้วยการเรยี นรแู้ บบมีสว่ นรว่ ม, ม.ป.ท.: พมิ พโครงั้ ท่ี 1 สิงหาคม 2541.
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธธารรณณสสขุ ขุ ..คูม่ อื การจดั กิจกรรมเพอ่ื พัฒนาเดก็ ดอ้ ยโอกาส. น.พ.อนนั ตโ

อน฾ุ แก฿ว บรรณาธิการ ม.ป.ท. : พมิ พคโ รง้ั ที่ 1 มถิ นุ ายน 2544
กระทรวงศึกษาธิการ หลกั สตู รแกนกลาง. การศึกษาข้นั พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551.

โรงพมิ พโ ชมุ นมุ สหกรณกโ ารเกษตรแห฾งประเทศไทย, 2551.
คณะกรรมการลกู เสอื ฝูายพัฒนาบคุ ลากร สํานกั งานลกู เสือแห฾งชาต.ิ คู่มอื การฝึกอบรมผบู้ งั คับบัญชา

ลกู เสอื ขนั้ ผู้ชว่ ยผู้ใหฝ้ ึกอบรมวิชาผู้ให้การฝึกอบรมผูก้ ากบั ลูกเสอื (Assistant Leader
Trainers course) (A .L.T.C). โรงพมิ พโ สกสค. : ลาดพร฿าว, 2551.
จิราวุช คมุ฿ จันทร.โ เกม/นนั ทนาการกลุม่ สมั พันธ์. เอกสารอดั สาํ เนา : มปท., 2547.
มณฑานี ตันติสขุ , หนังสอื ผ฿หู ญงิ อัศจรรย.โ http://www.nantbook.com/webboard/detail.php?qID=116.
เป็นแมเ่ หล็กดงึ ดดู ความรกั ดดี ีง่ายนิดเดียว แค่รูจ้ ักตัวเองดดี ี, สบื ค฿นเมอ่ื วันที่ 24
มนี าคม 2553
สมาคมวางแผนครอบครวั แห฾งประเทศไทย. คมู่ ืออบรมวทิ ยากร การจัดกิจกรรมลกู เสือทเ่ี นน้
ทักษะชีวิต. สมาคมวางแผนครอบครวั แห฾งประเทศไทย, 2553.
สํานักการลกู เสอื ยวุ กาชาด และกิจการนกั เรยี น สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ.
แนวทางการจัดกิจกรรมลกู เสือให้สอดคลอ้ งกบั หลกั สูตร การศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน
พทุ ธศักราช 2544. โรงพมิ พโคุรสุ ภาลาดพร฿าว, 2549.
สาํ นกั การลูกเสอื ยวุ กาชาด และกจิ การนกั เรยี น สาํ นกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร.
แนวทางการพฒั นาหลักสูตร การจดั กิจกรรมลูกเสอื ในสถานศึกษา พ.ศ. 2552.
องคโการค฿าของ สกสค., 2552.
สํานกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน. แนวทางการจดั กิจกรรมพัฒนาผเู้ รยี น.
โรงพิมพคโ รุ สุ ภาลาดพร฿าว, 2534.
อุบลวรรณ แสนมหายักษโ. เพลงลูกเสอื . เอกสารประกอบการฝกึ อบรมผ้บู งั คับบัญชาลกู เสือ
สารอง สามญั สามัญรุ่นใหญ่ ขนั้ ความรชู้ ้ันสูง : (เอกสารอัดสาํ เนา), 2539.

http://en.wikipedia.org/wiki/World_Scout_Jamboree
http://en.wikipedia.org/wiki/World_Organization_of_the_Scout_Movement

ค่มู ือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ลกู เสอื วสิ ามัญ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 4 267
คมู่ ือส่งเสรมิ และพัฒนากจิ กรรมลูกเสอื ทกั ษะชวี ติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลูกเสอื วิสามญั ปชรน้ั ะมกธัายศมนศียกึ บษตั ารปวีทชิ ่ี า4ชีพ 1
262 ประกาศนยี บตั รวชิ าชพี 1

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=0db802ca17a2e96f&clk=wttpcts
http://www.inspect2.moe.go.th/3%20SS.ATC/index.html
http://www.lovesquare.com http://mathafaps.tripod.com/gentleman.htm , อย่างไรจงึ เรยี กว่า

เป็น "สภุ าพบุรษุ ”, สืบค฿นเม่ือวนั ท่ี 23 มีนาคม 2553
http://www.navyscoutclub.org/index.php?lay=show&ac=article&Id=538687830
http://www.rdpb.go.th/RDPB/Front/Projects/RDPBImportantProject.aspx
http://www.scoutthailand.org/main/show_page.php?topic_id=56&auto_id=13&TopicPk=19
http://122.155.0.105/~scout/modules/news/article.php?storyid=7

268 คู่มือสง่ เสรมิ และพฒั นากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ิตในสถานศกึ ษา ลูกเสอื วสิ ามัญ ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี 4 263

คปู่มรือะสก่งาเสศรนมิ ียแบลตัะพรวฒั ชิ นาาชกีพิจก1รรมลกู เสอื ทักษะชีวติ ในสถานศึกษา ประเภทลกู เสือวสิ ามญั ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 4
ประกาศนยี บตั รวิชาชพี 1

โครงการลูกเสือเสริมสรา้ งทกั ษะชีวิต

ดาเนินการโดย

สานกั งานลกู เสอื แห่งชาติ
154 ศาลาวชริ าวุธ แขวงวงั ใหม฾ เขตปทุมวนั กรงุ เทพฯ 10330
โทรศัพทโ 0-2219-2731 โทรสาร 0-2219-2108
website : http://www.scoutthailand.org

สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐาน
กระทรวงศกึ ษาธิการ ถนนราชดาํ เนินนอก เขตดสุ ติ
กรงุ เทพฯ 10300 โทรศพั ทโ 0-2288-5511
website : http://www.obec.go.th

สานกั งานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ
อาคารศนู ยโเรยี นร฿สู ขุ ภาวะ 99/8 ซอยงามดพู ลี แขวงทง฾ุ มหาเมฆ
เขตสาทร กรงุ เทพฯ 10120 โทรศัพทโ 0-2343-1500
โทรสาร 0-2343-1501 website : http://www.thaihealth.or.th

สมาคมวางแผนครอบครัวแหง่ ประเทศไทย
ในพระราชูปถัมภส์ มเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนี
8 ซอยวภิ าวดีรงั สิต 44 ถนนวภิ าวดรี งั สิต แขวงลาดยาว เขตจตจุ กั ร
กรงุ เทพฯ 10900 โทรศัพทโ 0-941-2320 โทรสาร 0-2561-5130
website : http://www.ppat.or.th E-mail : [email protected]

สานักการลูกเสือ ยวุ กาชาดและกิจการนักเรียน
สํานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
ถนนราชดําเนนิ นอก เขตดสุ ิต กรุงเทพฯ 10300
โทรศพั ทโ 0-2282-0850
website : http://www.srs.moe.go.th

270 ค่มู ือส่งเสรมิ และพัฒนากิจกรรมลกู เสือทกั ษะชวี ิตในสถานศึกษา ลูกเสือวสิ ามญั ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 4
คปมู่ รือะสกง่ าเสศรนมิ ยี แบลัตะพรวัฒิชนาาชกีพจิ ก1รรมลูกเสอื ทักษะชีวติ ในสถานศกึ ษา ประเภทลกู เสอื วิสามัญ ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 4
264 ประกาศนียบตั รวิชาชพี 1