ארגאניק סירקל האלט אויף אן אייגענע איר קענט האבן פון אלעם גוטן ,אפילו א די ארגאנישע
פאבריק אין גרויס טייל ווייל זייער אסאך זאכן געשמאקע קאווע און א שטיקל קוכן און ,הערט מיסיע
דארף מען אליין מאכן צוליב וואס די כשר'ע עסן און שטוינט ,עס וועט זיין הונדערט פראצענט
פירמעס פארמאגן כמעט נישט קיין ארגאנישן ארגאניש און ריין פון צוקער אדער קארבס. אויסערליך זעט דאס פלאץ אויס ווי א
"דער טאקטיק פון צושטעלן אן ענדלאזן שיינע סופערמארקעט .נישט קיין ענגע צאל
אויסוואל. אויסוואל און כסדר אויסברייטערן די מעניו, געקליבענע אייטעמס ,נאר "אלעס" ווערט
אין די פרוכט און גרינצייג אפטיילונגען טוט דראסטיש פארגרינגערן און ערמעגליכן פארקויפט אין דעם געשעפט .אבער ,וואונדער
צייגט ער אן אויף ממש איינצלנע פראדוקטן מענטשן זאלן אנהאלטן א שטרענג ארגאנישע איבער וואונדער ,יעדע איינציגע ארטיקל
וואס זענען פראדוצירט דורך כשר'ע עסן איז "ארגאניק" – א נאטירליכע מחותן מיט'ן
פירמעס ,אלעס אנדערש מוז מען אליין מאכן, דיעטע". אויבערשטנ'ס הערליכע נאטור ,אן קיין פרעמדע
ווייל די מארקעט ווערט כמעט איגנארירט צוליב און אומגעלאדנטע עלעמענטן .פון די מילכיגע
די שווערע שוועריגקייטן עס איז פארבינדן. א מאסיווע פראדוקטן ביז'ן בעקעריי ,די פרוכט און גרינצייג,
"ארגאנישע גרעיפ דזשוס" צום ביישפיל איז אונטערנעמונג און אלעס אנדערש אין געשעפט איז אריגינעל,
פון די איינציגסטע ארטיקלען וואס ווערן געזונט ,נאטירליך; נישט ארומגעשפילט ,נישט
דער אומשולדיגער אויסזען פונעם שיינעם
דיסטריבוטירט דורך דרויסנדע פירמעס. סופערמארקעט טוט עטוואס פארשטעלן פון מאדיפיצירט.
"דער בעל הבית פון איינער פון די גרעסטע וואס פאר א מאסיווע אונטערנעמונג דאס רעדט אויסער וואס דער ברייטער אויסוואל
היימישע עסן פירמעס ",מערקט ער אן עפעס זיך .יעדער ארטיקל אין געשעפט פארמאגט איר פון ארגאנישע מאכלים איז א געווינס פאר
מערקווירדיג" ,קומט דא וועכנטליך איינקויפן. אייגענע וואנדערוועג און איר אייגענע געשיכטע. דעם קליענט ,אז ער קען לעבן א הונדערט
ער פארפיגט אויף אן עסנווארג פראדוקציע פון ווארום ארגאניק איז א יקר המציאות ,און וואס פראצענטיגע ארגאנישע לעבנסשטייגער אן
צענדליגער ערליי ארטיקלען ,אבער ער ווייסט איר קויפט אין אן אלגעמיינע געשעפט איז דארפן פארציכטן אויף סיי וואס ,איז עס
הונדערט פראצענט נישט ארגאניק .ארגאניק קריטיש וויכטיג פאר די הויפט מיסיע וואס
אז דא איז דא די ריכטיגע געזונטע סחורה". און מאדיפיצירט זענען צוויי וועלטן אפגערוקט, ליגט אונטער דעם געשעפט ,ווייל עס טוט
א צווייטע גלגול און א באזונדערן יחוס ,אנדערע אויספארעמען דעם געדאנקענגאנג פון מענטשן,
א גן עדן פארעמס ,אנדערע דיסטריבוטערס .דער פרי טוישט דעם "עדיטוד" און צוגאנג פון מענטשן,
פון אויסוואלן אדער פראדוקט קען טאקע טראגן דעם זעלבן און מאכט אז די ארגאנישע אויסוואל זאל זיין
נאמען אבער ס'איז ווייט נישט די זעלבע ,א
במשך אונזער באזוך טוען מיר דורכאקערן היימיש און צוטריטלעך פאר אלעמען.
דעם געשעפט לארכו ולרחבו .פאר אונזערע הימל און ערד חילוק. ר' חיים משה ערקלערט זיין פונקט ,וויפיל
אויגן אנטפלעקט זיך אן ענדלאזע סעלעקציע. ר' חיים משה שטרייכט אונטער עטליכע
אויסער וואס דאס פלאץ איז פראכטפול און עס טוט ארויסהעלפן און טוישן דעם בילד
רייך אויסשטאפירט געפינט זיך אלעס דא פון מאל אז סיי וואס עס ווערט געקויפט אין ווען אינעם ארגאנישן קאלום איז "אלעס"
ארגאנישן סארט .סיי וועלכע ווערטער זענען א געווענליכע געשעפט האט א הונדערט דא צו באקומען .ווי אנדערש איז דאס ווען
פראצענטיגע חזקה אז עס וועט נישט זיין מ'פרעזענטירט פאר'ן מענטש דעם ארגאנישן
איבעריג .די זאך רעדט פאר זיך אליין. ארגאניש .ארגאנישע פרוכט דארף מען שאפן, אויסוואל ,און ער מוז הונגערן אדער זיך
זאכן וואס מ'וואלט קיינמאל נישט גע'חלומ'ט באשטעלן און ערלעדיגן ,צומאל נישט אזוי באגרעניצן ,אדער מ'זאגט אים ניין ר' איד,
אז עס איז דא דערפאר א געזונטערע און
בעסערע ווערסיע באגעגנט מען אין געשעפט. לייכט.
און פונקט אזוי פארקערט ,פראדוקטן וואס
מ'וואלט קיינמאל נישט געטראכט אז עפעס
קען זיין שלעכט דערמיט ווערט מען פלוצלינג
געוואיר אז די מעשה איז נישט אזוי פויגלדיג.
אומשולדיג אויסזעענדע ארטיקלען זענען
ווייט פון נאטירליך און זענען דורך פארשידנערליי
פראצעסירונגען ,ווייל די קאמערציאלע פירמעס
שפילן זיך מיט אלץ און אלעמען צו פארשנעלערן
פראדוקציע און פארלענגערן די "שעלוו לייף".
אפילו וואסער ווערט פארקויפט אין געשעפט:
ספעציעלע געזונטע מינעראלן וואסער!
דא איז די מזונות און המוציא אפטיילונג.
אבער נישט קיין לחם עוני ,נאר א גאנצע
בעקעריי אפטיילונג ,קוכן און טארטן ,ראלס און
בייגלס ,פון שענסטן און בעסטן.
הונגערן? מאן דכר שמי'! די אויסוואלן זענען
פילפארביג און פון א רייע סארטן :ברויטן און
פרישע פיטא געמאכט פון ארגאנישע ספעלט;
פרשת יתרו תשע׳׳ז 47 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון201 געקליבענע ארטיקלעך
אפילו ארגאנישע טאמעטא דיפ פאר די הארמאנען און מעדיצינען". ברויטן אן קיין איסט בלויז פון שאור" –זויער
וויליאמסבורגער עולם" .מ'קען דאך נישט מקבל נעבן די מילך הויערן די פודינגס ,אייגן- טייג ,ווי דער רבי האט געטייטשט אין חדר.
שבת זיין אן קיין טאמאטע דיפ ",צעלאכט ער געמאכטע פודינג ,פאבריצירט אויפ'ן פלאץ, קוכן געמאכט פון אלמאנד נוס .קיין אייער,
באנאנא און שאקאלאד פודינג און אייגן קיין מארגארין ,און קיין מעל ,און דאך אזוי
זיך הויך. נארהאפטיג און צום טעם .נאך א קוכן שמייכלט
אט שטייען מיר פארנט פון פארשידענע געמאכטע יאגורטס. צו אונז פון דער ווייט ,צערייצט דעם אפעטיט,
סארטן אייער" .אייער איז טייער ",מערקן מיר די פודינג ,זאגט ער אונז אויס א סוד ,קען דאסמאל געמאכט פון? סקוואש! ...יאפ ,בייסט
אן ,זעענדיג ווי די פרייזן לויפן ארויף ביז ,8.99 מען פשוט נישט נאכקומען ,עס איז געזונט און
פיל העכער ווי די אלגעמיינע אייער קאסטן. עס איז מורא'דיג געשמאק .וויפיל מ'פראדוצירט אריין דערנאך וועלן מיר רעדן.
"דאס זענען ספעציעלע אייער ,הרב מייזליש גייט אויס אין אן אויגנבליק" .מ'מאכט עס זיס און דער שיינער רונדיגער טארט פון דער זייט
גלויבט דערין זייער שטארק ,עס האט נישט קיין מיט טייטלען ,אויך אנטהאלט עס Chia seeds איז געמאכט פון טחינה ,סעסעמי .א בעקעריי
וואס איז א גוטע פילער וואס זעטיגט און גיט דעפארטמענט מיט גאונ'ישע אויסטרעפן
סוי". און וואונדערליכע חידושים .הצד השווה פון
אנדערע ארגאנישע אייער זענען ביליגער פאר די פודינגס א נאטירליכע דיקקייט". אלעם אז זיי זענען געזונט און נארהאפטיג ,און
אבער דאך העכער ווי די מארקעט פרייז .די די שאקאלאד יאגורט ווערט געמאכט –
סיבה? "די טשיקנס וואס לייגן די אייער געפינען הערט און שטוינט – פון אוואקאדא! שטעלט הויפטזעכליך :הונדערט פראצענט ארגאניק!
זיך אויפ'ן פעלד פראנק און פריי ,זיי ווערן זיך א שווערע פראגע ,מה ענין אוואקאדא אצל פאר די ארגאנישע ספעלט חלות קומט
נאטירליך געהאדעוועט און מ'שאפט נישט קיין פודינג? "אוואקאדא מאכט דעם פודינג דיק- מען פון נאנט און ווייט ,קיין בילקע פארבלייבט
טאג און נאכט זיי זאלן לייגן צוויי מאל א טאג רינעדיג אבער האלט די פעטס דערפון געזונט נישט אין געשעפט" .איך אליין עס נישט
און נידריג .עס ווערט געמאכט אן צוקער אזוי עפעס אנדערש נאר די חלות פון ספעלט ,שבת
אייער". אז עס איז זייער געזונט און געאייגנט פאר נאכמיטאג אז מ'שטייט אויף מוז מען נישט פילן
אלעמען .עס זעטיגט זייער שנעל ,קוים וואס ווי א בר מינן ...מיט ארגאנישע ספעלט חלות
הונדערט מ'קען אויפעסן די גאנצע ,עס אנטהאלט אויך
פראצענט ארגאניק טשיא זומען וואס זעטיגן זייער שנעל און פילן שפירט מען זיך אינגאנצן אנדערש".
די גלאנציגע פירות ווינקען ,אט שטייען מיר
נישט איין פראדוקט אונטער די USDA אן דעם מענטש". פאר א ריזיגע סעלעקציע פון פרוכט ,א שיין
באשטעטיגונג אלס הונדערט פראצענט די אויסוואל פון פראדוקטן איז צום און רייכע אויסוואל ווי אין א בעסערע פרוכט
ארגאניק ,נאר דאס גאנצע געשעפט .יעדע זאך באוואונדערן .ארגאנישע קאמפאט און געשעפט ,ווידעראמאל א חילוק :אלעס איז
וואס קומט נאר דורך די מזוזה איז ארגאניש ,און ארגאנישע כריין .פונדערווייטנס זיצט א קאווע
דא רעדט מען נישט פון קיין קליין געשעפטל מאשין ,יא ,איר קענט האבן אן ארגאנישע קאווע ארגאניש.
נאר א מאסיווע סופערמארקעט .אפילו די מיט ארגאנישע מילך און אן ארגאנישע מאפין. פארשידענע סארטן מאראנצן ,טייל דערפון
פרישע פאפקארן וואס ווערן דארט געמאכט איז איר עסט א געזונטע נארהאפטיגע מיטאג ,אן די רויט פון אינעווייניג ,עפלעך געפינען זיך גאנצע
פון ספעציעלע ארגאנישע קארן ,non GMOא שולד געפילן ,אן צולייגן פונטן ,אן זיך שטאפן אכצן מינים אויפ'ן דיספלעי ,יעדע סארט עפל
זאך וואס איז כמעט נישט דא צו באקומען אין
דער צייט וואס אלע אנדערער קארן קערנדלעך מיט זאכן וואס געהערן נישט אינעם גוף. וואס איז נאר פארהאן.
א גאנצע אויסוואל פון איינגעפאקטע נעקסטע סטאנציע איז ביי די לאקשן.
אויפ'ן מארקעט זענען גענעטיש מאדיפיצירט. סאלאטן און סענדוויטשעס ,די פיטא איז פון לאקשן? מאכט מען פון זוקיני" .זאדלס" ווערט
ר' חיים משה ערקלערט אויפ'ן שפיץ גאפל די ספעלט ,אייער איז ארגאניש ,די אוואקאדא עס גערופן .א גאנצן שבת ארדער קען מען
באדייט פון גענעטיש מאדיפיצירטע פראדוקטן, איז ארגאניש ,און עס קומט מיט א שפריץ ,אן איינקויפן ארגאניק ,און דעם גאנצן שבת ארדער
דאס הייסט ווען מ'שפילט זיך מיט די גענעס ארגאנישע סענדוויטש אבער מיט א געשמאק. וואלט מען "געדארפט" איינקויפן ארגאניק ,צו
זיין אויף דער זיכערער זייט ,היטן אויפ'ן נפש
און אויפ'ן געזונט .אפגערעדט אז סיריעלס וואס
איז געווענליך פול מיט צוקער וועט מען טרעפן
א געזונטערע און בעסערע ווערסיע ,אפילו
ארגאנישע אשר יצר פאפיר וועט איר טרעפן אין
ארגאניק צירקל.
א דריי אריין אין א צווייטע אייל און מיר
באגעגענען די מילכיגע פראדוקטן ,ארגאנישע
חלב ישראל מילך .האט איר געוואוסט ס'דא
אזא זאך? שוין איינמאל! זאגאר צוויי סארטן
מילך ,קיען מילך און ציגן מילך" .די קיען מילך
קומט פון א היימישן פארעם אין סוואן לעיק ,די
איינציגסטע ארגאנישע חלב ישראל קיען מילך
איבער די פאראייניגטע שטאטן .ארגאנישע
מילך באדייט אז די קו עסט נאר ארגאנישע
זאכן ,ער ווערט נישט געשטאפט מיט קיין
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון202 געקליבענע ארטיקלעך פרשת יתרו תשע׳׳ז 48
ארט זיצט ער ביי זיין דעזעגנירטע א ש מ ו ע ס מ י ט ' ןנוטרישאניסט
אפטיילונג אין דער פירמע במשך
רוב ארבעטס שעה'ן פונעם טאג .א
געשמאקער אידל און גוטער שמועסער,
אבער גלייכצייטיג א פראפעסיאנאל.
ער איז דער נוטרישאניסט און העלט-
קאוטש וועלכער געפינט זיך אויפ'ן ארט
ארויסצוהעלפן און באגלייטן די געטרייעד
קונדן מיט אלע זייערע געזונט אנגעלעגנהייטן און פראגעס.
וואס זוכט ער דארט? ער איז אויפ'ן ריכטיגן פלאץ! דאס פלאץ
ארום זעט טאקע אויסערליך אויס נישט מער ווי א שיינע גרויסע
סופערמארקעט ,אבער זייער שנעל וועט מען קענענלערנען אז דאס
גייט פיל טיפער און דינט ווי א מאכטפולע שטימע און אדוואקאט פאר
געזונטהייט און א געזונטע לעבנסשטייגער.
דאס קומט ארויס אין פארשידענע פארמען אנגעהויבן מיט
די פילע לעקציעס און קורסן דורך בארימטע מומחים און געזונט
פראפעסארן וואס ווערן אפגעהאלטן אין ארגאניק סירקל צו לערנען
דעם עולם איבער געזונט און א געזונטע דיעטע ,די איבונגען קלאסן,
און הויפטזעכליך ,אז ארגאניק איז דער אויסשליסליכער אדרעס וואו דער קאסטומער קען אריינקומען אומוויסנד און ארויסגיין א געלערנטער.
וויאזוי? דער העלט קאוטש שטייט גרייט אים אויסצוקלארן און אויסשטעלן א דיעטע פלאן וואס זאל זיין צוגעפאסט פאר אים און פאר זיינע געברויכן.
אז מיר זענען שוין דא איז דאך אן עבירה נישט אריינצוכאפן א שמועס מיט'ן העלט קאוטש ר' נתנאל שלום צו הערן פון זיין פערספעקטיוו און
עקספערטיז מיט וואס ער קען אונז באררייכן ,ווארפן מיר עטליכע נאגנדע פראגן אין זיין ריכטונג אויף וועלכן עס קומט קלארע און זיכער ענטפערס.
געגאנגען אויף אן ארגאנישע דיעטע און מיטאמאל שפירן זיי זיך בעסער "אין יעדע ארטיקל און אין יעדע מארקעט איז דא די בעסערע
און די געזונט פראבלעמען אדער ווייטאגן ווערן צוביסלעך פארשווינדן". ווערסיע ",הויבט ער אן א כמו-לעקציע אויף דער פראגע צי ער קען אונז
ערקלערן די בענעפיטן און מעלות פון ארגאנישע עסן איבער געווענליכע
נישט יעדער מאכל איז סם ,שטעלט ער קלאר ,אבער א מענטש עסט פראצעסירטע עסנווארג" .יעדער ווייסט אז עס איז פארהאן א קרייסלער
דאך פילערליי מאכלים און צוזאמען מאכט עס אויס .אביסל שלעכטע אויטא און א קעדילעק אויטא ,מ'דארף נישט זיין קיין גרויסער פיקח
באשטאנדטיילן פון דא ,אביסל שלעכטס פון דארט ,עס זאמלט זיך אן דערצו ,אדער פארשטיין צו מאטארן און פערדנקראפט אן וויסן באזונדערע
און עס קלאפט אויס אויפ'ן גוף און אויפ'ן געזונט .דערפאר אדוואקירט ער
אז אפילו א מענטש וויל נישט גיין הונדערט פראצענט אויף אן ארגאנישע דעטאלן ווייסט מען אז דאס איז די בעסערע אויסוואל.
און נאטירליכע דיעטע זאל ער כאטש פרובירן טיילווייז ווייל אפילו נאר א "אז איינער פרעגט איז דאס ווערד? פארוואס קאסט דאס מער? וואס
טיילווייז ארגאנישע דיעטע וועט פיל בענעפיטירן דעם מענטש" .איך אליין גיי איך האבן דערפון סך הכל דארף איך פיר רעדער צו פארן וואס א חילוק
בין א געזונטער מענטש און דאך בין איך משתדל צו עסן בלויז ארגאניש וואס איך קויף? פארשטייט אבער יעדער אז דאס איז א נארישע פראגע.
קוואליטעט איז קוואליטעט און א דיאמאנט איז נישט קיין סי.זי .שטיינדל.
וועלכע איז אזויפיל בעסער און געזונטער". טאמער איינער ליפטערט אזא פראגע פארשטייט ער בכלל נישט די ווערד
ר' נתנאל באטאנט ווי זייער אסאך מאל ווערט ער אנגעפרעגט וועגן די
אלע סארטן הערבס און גרינסן וואס קומען אין אן ארגאנישע פארמאט און פון צירונג".
ווערן נישט באשפריצט מיט כעמיקאלן און פעסטיסיידס ,צי זיי זענען מער ווען עס עס קומט צו עסן איז דא די זעלבע פענאמען ,עס קען אויסזען
די זעלבע אבער זיין אפגערוקט כרחוק מזרח ממערב ,פונקט ווי ביי אנדערע
פארפעסטעט ווי די געווענליכע מארקעט קוואליטעט גרינסן. ארטיקלען קענען צוויי אויסזען די זעלבע און דער חילוק וועט זיין אין דער
ער שטרייכט אבער אונטער אז דאס איז נישט ריכטיג און גייט קעגן אינהאלט און וועט זיך נישט דערקענען פונדרויסן" .צוויי עפלעך ,זיי זעען
דעם מציאות .דער פאקט איז פונקט פארקערט ,טראץ וואס די ארגאנישע אויס די זעלבע און טראגן אפילו דעם זעלבן נאמען אבער זענען א וועלט
פלאנצונגען ווערן נישט באשפריצט מיט די זעלבע כעמיקאלן ווי געווענליך
קעגן אינזעקטן זענען זיי דאך ריינער ,קודם כל ווערן אפילו ארגאנישע א חילוק".
פלאנצונגען באשפריצט נאר מיט ארגאנישע און נאטירליכע פליסיגקייטן דאס איז דער קאנצעפט פון קוואליטעט ביי עסן .נישט אלעמאל זעט
געמאכט צום ביישפיל מיט האלעּפינא דזשוס אדער קאקאנוט אויל וואס מען עס אבער עס איז דארט .מ'שפירט עס אין טעם און מער פון דעם
שפירט מען עס אין אלע ביינער .אומצאליגע מענטשן האבן דורך די יארן
ווירקן קעגן אינזעקטן און פארטרייבן די קריכעדיגע. גענומען א געזונטערע און ארגאנישע אויסוואל פשוט ווייל זיי שפירן וויאזוי
נאך א נקודה ,געזונטע פלאנצונגען וואס ווערן געפלעגט
נאטירליכערהייט האבן א נאטירליכע ווידערשטאנד קעגן אינזעקטן מער זייער גוף רעאגירט דערצו.
ווי סתם פלאנצונגען ,און אז א פלענט וואקסט געזונט און נאטירליך איז מענטשן קענען ליידן פון פארשידענע ווייטאגן און פראבלעמען ,דער
עס ריינער" .דער פאקט איז אז צום ביישפיל די ארגאנישע סאלענטשוס מאגן איז נישט בסדר ,די מוסקלען זענען נישט בסדר וכדו' ,אבער נישט
זענען פיל ריינער פון אינזעקטן ווי די אלגעמיינע ,זיי קאסטן בעסער און אלעמאל קען דער דאקטאר דאס דיאגנאזירן אדער היילן מיט א רעצעפט
זעען אויס בעסער .איבעריג צו באטאנען אז דאס ווייזט אויף די העכערע פאר מעדיצין ,די איינציגסטע לעזונג וואס זיי האבן געטראפן איז געווען
מיט'ן טוישן די דיעטע" .איך הער דאס טאג טעגליך ,מענטשן זענען
קוואליטעט פון דער פראדוקט און דערצו איז עס א הידור אין כשרות".
פרשת יתרו תשע׳׳ז 49 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון203 געקליבענע ארטיקלעך
פאר דעם "פרוכט" ער זאל וואקסן און בליען לאביאיסטן אין וואשינגטאן וואס פארמאכט די פון דער זאך און מ'לייגט צו הארמאנען און
ווי עס באדארף ,אבער מער פאר דעם קויפער, מיילער פון די קריטיקירער. כעמיקאלן פון אינעווייניג פון דעם וואוקס ,וואס
דער וואס וועט זיך שפייזן מיט דעם פרוכט; זאל דינען ווי פעסטיסיידס אז די אינזעקטן זאלן
"כי האדם עץ השדה ",זאגט ער" ,דער מענטש ר' חיים משה באטאנט אז אפשר אצינד, נישט גלייכן די פלאנצונגען און זיי לאזן מנוחה
איז דער ריכטיגער בוים ",דער הויפט צענטער- מיט'ן נייעם פרעזידענט טראמפ און זיין אזוי ארום דארף מען מער נישט באשפריצן די
פונקט פון חמשה עשר איז צוריק צום מענטש, שארפע מלחמה קעגן לאביאיסטן און פרעמדע פעלדער .די פירמע שפארט זיך – און דאס עסן
אז ער זאל זיך שפייזן נאר מיט די געזונטסטע אינטערעסן אינערהאלב די רעגירונג קארידארן,
און אריגינעלסטע אויסוואלן ,וואס זאלן אים מיר...
נאר העלפן פאר זיין נערונג און נישט חלילה וועט קומען א טויש אויך אין דעם הינזיכט. רעדנדיג פון פאפקארן באטאנט ער ווי
רעדנדיג איבער די פאליסיס פונעם נייעם קארן ווערט גענעטיש מאדיפיצירט אז אלע
פארקערט. פרעזידענט ,דערמאנט ער אז פון א ביזנעס זאנגען זאלן וואקסן די זעלבע הויך ,פאר א
בכלל ,רעדנדיג איבער חמשה עשר בשבט פערספעקטיוו האט זיך שוין אנגעזען א שינוי טעכנישע סיבה אז דער שניידער מאשין וואס
מיט ר' חיים משה ,קומט צום אויבערפלאך די לטובה ,ווען אדאנק אבאמא קעיר ,וואלט איז אנגעשטעלט ביי א געוויסן הויך זאל גרינג
באזונדערע מאסנאמען "ארגאניק סירקל" האט די פירמע צום נייעם יאר געדארפט אנהויבן
אונטערגענומען צוצושטעלן אן ארגאנישע צושטעלן העלט-קעיר פאר די איבער הונדערט קענען אריינכאפן אלע זאנגען אויף איינמאל.
אלטערנאטיוו פאר אירע קליענטן אן דעם ארבעטער וואס זענען איינגעשטעלט אין דער דאס איז אבער נישט וויאזוי דער
וואס מ'זאל אויף עפעס דארפן פארציכטן – פירמע .איבעריג צו באטאנען ווי דאס וואלט אויבערשטער האוט באשאפן אז קארן זאל
אריינגערעכנט דער מנהג ישראל צו עסן אום
חמשה עשר דעם אתרוג אויף וועלכן מ'האט געווען א פרישע לאסט אויפ'ן בודזשעט. וואקסן אין פארשידנערליי הויכקייטן און פילע
געשאקלט די ד' מינים דעם פארלאפענעם יום אצינד ,מיט'ן נייעם פרעזידענט איז דערווייל פראבלעמען קומען ארויס דערפון.
אפגעשטעלט דאס געזעץ ,און דער גאנצער
טוב. לעצטנס ,פארציילט ער האט ער גערעדט
"די טעג דארף מען דאך בעטן פאר א גוטן אבאמא קעיר איז באדראעט. מיט א פראפעסיאנאל וואס טוט אין חינוך ,און
אתרוג ",באטאנט ער מיט'ן פולסטן ערנסטקייט, יענער טענה'ט אז צווישן אנדערע פראבלעמען,
"מיר ארבעטן אהערצושטעלן פאר'ן קומענדיגן חמשה עשר דאס וואס אזויפיל קינדער ווערן היינט
יום טוב סוכות א שניט פון ארגאנישע אתרוגים אלעמאל דיאגנאזירט מיט ADHDאון זיי האבן נישט קיין
אז ווען עס קומט חמשה עשר זאל מען קענען זיץ-פלייש און א קאנצענטראציע ספען ,א זאך
מאכן דערפון ארגאנישע אתרוג קאמפאט – און חמשה עשר איז געווען זיין אושפיזא .ווען וואס איז געוואקסן אין די לעצטיגע צענדליגער
נישט סתם אתרוג קאמפאט ,נאר טאקע ווי עס קומט "חמשה עשר בשבט" ווערט פרוכט די יארן מיט אסטראנאמישע ציפערן ,איז צום
דער מנהג איז צו נעמען אזא אתרוג מיט וועלכן טעמע אויפ'ן סדר היום און די נאכפראגע פאר פארדאנקען דאס וואס קינדער באקומען
דעם בעסערן אויסוואל ווערט מיטאמאל ריזיג.
מ'האט מקיים געווען די מצוה פון ד' מינים". דאס געשעפט זעט א באלאגערונג פון פרוכט אזויפיל גענעטיש מאדיפיצירטע עסנווארג.
ער טוט אונטערשטרייכן אז דאס איז נישט ליבהאבער וואס קומען איינקויפן לכבוד יום עס איז דא איין גרויסע עסן פירמע מיט'ן
קיין לייכטע אויפגאבע ,און נאך שווערער צו נאמען "מאנסאנטא" וואס האבן די מאנאפאלי
באווייזן ווי סיי וועלכע ארגאנישע פרוכטן ,ווייל טוב. אויף די מארקעט און זיי זענען שטארק טעטיג
דער אתרוג איז מער אנגעוויזן אין כעמיקאלן אבער אין זיין געגנווארט הערשט א גייסט מיט GMOאון מאדיפיצירן אלע ערליי
ביים וואוקס .ניינציג פראצענט פון אתרוגים פון חמשה עשר במשך דעם גאנצן יאר און זיין פלאנצונגען .די רעגירונג האט ווייניג קאנטראל
וואס פארמאגן פיטומ'ס איז עס א דאנק די וועזן איז צווישן די צווייגן און ביימעלעך אין איבער זיי צוליב זייערע שטארקע מאכט פון
פארשידענע באשפריצונגען וואס דער אתרוג אלע צייטן .א גאנץ יאר זארגט ער און בעט ער
באקומט ,וואס טוען פארשטערקערן דעם
אתרוג און בכלל ווערן אתרוגים שטערקער
באשפריצט ווי סתם פרוכט ,ווייל ווען דער
אינזעקט אדער קריכעדיגס שאפט א לעכל ,א
בלאט פלעק אויפ'ן אתרוג ,קען זיין א גרויסע
געלט שאדן.
נישט קיין קליינע ארבעט איז דאס שאפן
אלע סארטן "געטריקנטע פרוכט" אבער פון
ארגאנישן סארט ,און זאל זיין כשר בתכלית
הכשרות אין דער צייט וואס עס איז כמעט נישט
צום געפינען ארגאנישע געטריקנטע פרוכט פון
היימישע פירמעס.
דער פרוכט-ידען ברייטערט אויס די
טעמע" :געטריקענטע זאכן ,טאמער ווערן זיי
באצייכנט אלס 'ארגאניק' וואלטן זיי אליבא
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון204 געקליבענע ארטיקלעך פרשת יתרו תשע׳׳ז 50
"איז ארגאניק טייערער?" פרעגן מיר אפן .צומאל אז מ'קוקט זיך אום אויף די פרייזן דאמת נישט געדארפט קיין השגחה ,ווייל אז
זעט עס אויס ווי עטוואס טייערער ווי מארקעט פרייזן ,אבער דער העלט קאוטש איז עס איז סערטיפייד אלס 'ארגאניק' באדייט
ביי דער מיינונג אז ס'איז נישט ריכטיג פשוט ווייל דו באקומסט מער פאר דיין געלט. דאס אז עס איז הונדערט פראצענט נאטירליך
"איך האלט אז סוף טאג קומט עס אויס אז ארגאניק קען זיין ביליגער ,ווייל באקומסט און ס'איז גארנישט צוגלייגט געווארן .ווידער
די געווענליכע געטריקנטע פרוכט אנטהאלטן
קוואליטעט און טעם".
ער גיט א ביישפיל פון אייער .די ארגאנישע אייער זענען דריי מאל אזוי הויך אין 'סאלפייד' וואס פרעזערווירט די פרישקייט".
אמעגא 3ווי די געווענליכע אייער ,קומט אויס אז פון יעדן איי קריגסטו דריי מאל די רעדנדיג פון סאלפייד בארירט ער די
נערונג ווי וויפיל וואלסט ארויסגענומען פון געווענליכע אייער" .איין ארגאנישע אייער נעגאטיווע זייט דערפון" .סאלפייד איז עפעס
אנטהאלט 450מיליגראם פון אמעגא ,3אין דער צייט וואס אין געווענליכע אייער געפינט וואס פילע מענטשן זענען סענסיטיוו דערצו,
זיך אפשר 90מיליגראם ,קומט אויס די ארגאנישע איז ווערד כמעט פיר מאל אזויפיל ווי און עס פארשווערט זיי צום מאגן .דעריבער זוכן
זיי צו פארמיידן פון עסנווארג מיט סאלפייד.
א געווענליכע. וויינען און גרעיפ דזשוס אנטהאלטן אויך
"די הינדלעך וואס ווערן אויפגעצויגן ארגאניש צו פראדוצירן ארגאנישע אייער ,עסן געווענליך סאלפייד און געוויסע מענטשן קענען
נישט קיין גרעינס און שפייזן זיך נישט אויף קיין ווייצלעך ,זיי עסן ווערעם וואס איז א
געזונטע שפייז פאר א הינדל און קומט נאטירליך רייך מיט פראטעין וואס העכערט די עס נישט פארנעמען.
געזונטע אמעגא דריי שטאפלען .אנדערש מיט געווענליכע הינדלעך וואס ווערן געשטאפט די השגחה אויף ארגאנישע געטריקנטע
מיט ווייצן און גרעינס וואס העכערט די אמעגא זעקס וואס איז נישט אזוי גוט פאר'ן פרוכט ,ערקלערט ער ,איז קאנצענטרירט אויף
אנדערע זאכן ווי צום ביישפיל אז די פרוכטן
מענטש". קומען נישט פון ארץ ישראל אדער אנטהאלטן
מיר שטעלן נאך אן אפענע פראגע" ,עס זענען פארהאן אסאך אלטערנאטיווע
מעדיצינען ,וויטאמינען און געזונט פראדוקטן אבער נישט אלע זענען פעסטגעשטעלט נישט קיין שאלות פון תרומות און מעשרות.
געווארן און אנדערע זענען באזירט אויף צווייפלהאפטיגע טעאריעס .אויף וואס איז אין די טעג ארום חמשה עשר איז באזונדער
אויסגעברייטערט געווארן דעם ברייטן אויסוואל
באזירט די איבערצייגונג ארום די ארגאנישע מהלך?" אין געשעפט" .ארגאנישע סעפעדילע און
דער מומחה שמייכלט זיך אונטער און זאגט אז דאס איז ווארשיינליך די פראגע וואס קענעסטעל זענען אצינד צוגעלייגט געווארן",
ער ווערט אממערסטנס אנגעפרעגט .קודם וויל ער קלארשטעלן אז דאס וואס מיר האבן פארשידענע ספעציעלע פרוכטן וואס זענען
אריינגעשטעלט וויטאמינען אין אונזער פראגע איז נישט ריכטיג" .עס קען זיין א פירמע אריינגעברענגט געווארן צו באשיינען די חמשה
וואס פארקויפט עפעס אלס וויטאמין-רייך ווען אין אמת'ן איז עס פול מיט צוקער .אבער
אין אלגעמיינט זענען וויטאמינען נישט קיין חלום ,פארשטייט זיך אז עס ווענדט זיך וואס עשר סעודה.
א הונדערט פראצענט ארגאניק פאליסי
און וואו. האט געוויסע שטיינער אין וועג .ווייל נישט
"ווען עס קומט צו אגריקולטור זענען וויטאמינען זייער א וויכטיגע באשטאנדטייל. אלעמאל איז אלעס דא צו באקומען אדער
איך אליין האב דאס שוין עקספערימענטירט .איך האב איינגעפלאנצט פארשידענע גרינסן אמאל דארף מען גיין די עקסטערע מייל .אין
און ווען איך האב געגעבן וואסער איז דאס נישט געווען גענוג ,איינמאל כ'האב צוגעלייגט יעצטיגן סעזאן איז שווער צו לייגן א האנט
וויטאמינען האב איך געזען א דראסטישע חילוק ווי די גרינסן זענען ארויסגעקומען גרינער אויף ארגאנישע מעלאנע אדער קענטעלאפ" .די
לאקאלע ארגאנישע מעלאנעס וואקסן נאר פון
און אן קיין אינזעקטן. מאי ביז נאוועמבער למספרם און אצינד האט
"אונז אידן זענען פערציג יאר הינטערשטעליג ווען עס קומט צו עסנווארג ",זאגט ער
א ווערטל" ,דאס איז צום פארדאנקען די יארן אין מדבר ווען מיר האבן נישט געדארפט זיך אויסגענוצט די קוואנטיטעט".
קיין עסן און געלעבט אויף מן .די גאנצע וועלט איז צענטרירט אויף קוואליטעט און ארום א באזונדערע ברייטע אויסוואל פון ציטרוס
פרוכטן באצירן אצינד דעם געשעפט ארום דעם
געזונטערע און בעסערע עסן אויסוואלן". חמשה עשר סעזאן ,אלס ארגאניש .קאמקאודס
עס איז אבער אויך אמת אז נישט אזויפיל פירמעס ווילן אינוועסטירן דערין ,ווייל צייגט ער אן אויף די קליינע זיסע מאראנצלעך,
די פראדוקציע איז פיל טייערער .מ'קען אין איין אקער לאנד פלאנצן פינף טויזנט פונט "דאס עסט מען מיט די שאלעכטס וואס איז
געווענליכע ווייץ אדער צוויי טויזנט פונט ארגאנישע ווייץ .פון א קאפיטאליסטישן קוק זיס ,די פירמע הייסט באקס ,זיי מאכן כלאים,
ווינקל ,וועלכע לוינט זיך ענדערש? אבער אז מ'פלאנצט מיט כעמיקאלן קען עס למעשה אלע מיני אינטערעסאנטע ציטרוס פרוכטן,
האבן א נעגאטיווע ווירקונג ווען עס קומט אן אינעם גוף". ארום צען סארטן אייטעמס".
וואס ער ווייסט און זאגט קומט פון איבערצייגונג וואס ער האט שוין אליין ער רעכנט אויס די גאנצע ליסטע פון שבעת
מיטגעהאלטן מיט די אויגן .ער איז דער עדות אויף די פילע בענעפיטן וואס א ריין המינים ,אלץ איז דא צו באקומען אין ארגאנישע
ארגאנישע דיעטע ברענגט פאר'ן מענטש .עס זעטיגט ,עס נערט ,עס קרעפטיגט און ווערסיע ,פייגן און טייטלען א.א.וו .קוקנדיג
גלייכצייטיג פארבעסערט עס דאס געזונט" .מיר פארקויפן פילערליי דזשוסעס געמאכט אויף די פרייזן זעט מען אז ס'איז בכלל נישט
פון נארהאפטיגע גרינצייג וואס האבן א באזונדערע דאזע נערונג און קרעפטונג פאר'ן טייערער .א מילגרוים א נארהאפטיגע ווארפט
בליקן פונדערווייטנס ,און דער פרייז ,נישט
קערפער ,אבער דאס זעטיגט אויך. טייערער ווי די אלגעמיינע נישט-ארגאנישע
"א אידענע איז אריינגעקומען אין געשעפט און האט זיך אפגערעדט אז דאס עסן
מאכט איר מיד .ווען זי ענדיגט נאר א מאלצייט שלעפט עס איר געפערליך אראפ אז זי מוז מילגרוימען אין די געווענליכע געשעפטן.
גיין שלאפן און זי קען נישט אזוי אנגיין מיט'ן לעבן .מיר האבן איר געהייסן אפלאזן איר
געווענליכע דיעטע און פארשריבן זעקס פלעשלעך פון די פרישע גרינצייג דזשוסעס פאר'ן
טאג .אויסער וואס איר איינשלאפן איז גענצליך פארשוואונדן געווארן ,האט עס איר אזוי
פרשת יתרו תשע׳׳ז 51 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון205 געקליבענע ארטיקלעך
ווערט צעכאפט בלייבט עס אינעם סיסטעם, הונדערט ערקלערונגען טוען נישט דאס וואס דאס געשעפט האט טאקע מיטגעלעבט
און אז נישט ווארפט מען עס אונטער'ן פלויט". איין געשמאקע ביסן טוט אויף. אן אנלויפעניש אין די טעג ארום חמשה עשר,
דאס רעכנט אריין די צענדליגער סארטן לאו דוקא פון פלעטבוש און ארום ,נאר פון אלע
געזונט דזשוסעס און געטראנקען וואס ווערן דאס האט אנגעהאלטן במשך אונזער גאנצע אידישע געגנטער .איבעראל ווי אידן וואוינען
פארקויפט" .איבער צוואנציג ערליי דזשוסעס באזוך ,דא און דארט האבן מיר באקומען צו געניסט דאס ארגאנישע געשעפט אומגעהויערע
האבן מיר ,און מ'האלט טרעק וואס עס גייט און פארזוכן פון די געשמאקע געבעקסן ארויס פון אינטערעסע פון די וואס זוכן דעם ארגאנישן
וואס דער קאסטומער וויל .דער נומער איינס ארגאניק סירקל'ס היימישע עסן פאבריק ,און אויסוואל .איינמאל מ'ווערט באקאנט מיט דער
דזשוס וואס פארקויפט זיך ווערט גערופן גרין- יא ,איך בין עדות ,ריין נאטירליכע ,געזונטע
סופרים ,עס איז געמאכט פון קעיל ,עס איז מאכלים ,אבער מיט אלע טעמים און ניטאמאל פירמע לאזט מען עס נישט אזוי שנעל איבער.
געזונט און גוט אין טעם ,און פארקויפט זיך אין
לייגט עס צו פונטן צום וואג. א ברכה צו מאכן
די שווערע הונדערטער פלעשער א חודש". ר' חיים משה גיט אונז צו פארזוכן פון די
שטייענדיג פארנט פון די אומצאליגע היימיש געמאכטע קרעקערס" .דאס איז די "וואס מאכט א מענטש גיין מיט אן
נארהאפטיגע דזשוסעס אין פרידזשידער מערקט העלטי קרעקער ".דער נאמען אליין ,זאגט שוין ארגאנישע מהלך אין לעבן?" פרעגן מיר.
ער אן ווי דאס איז נאך נישט אלץ .מענטשן אלעס .עס קאסט אפאר צענט ,אבער ביליגער
באשטעלן זיך קאסטום מעיד דזשוסעס וואס ווי טיילענאל ,נעקסיום און טאמס" .בלויז די סיבות זענען פילפאכיג ,דערקלערט ער,
ער איז מער ווי וויליג אהערצושטעלן ,לעשות געזונטע באשטאנדטיילן ,פרוביר עס אויס". אבער אויף איין פיס דארף מען געדענקען דעם
כ'האב אים נישט געגלויבט אויפ'ן ווארט ,א ביסן כלל פון רמב"ם אז מענטש דארף מאכן זיינע
כרצון איש ואיש ,ווי דער שר המשקים אמאל. געטון דערין ,און געמוזט מאכן א סיום אויף די שפייז זיין מעדיצין ,און נישט מעדיצין פאר זיין
"סטראבעריס איז שווער צו נוצן ",מערקט פושקע .פאר די העלטי קרעקער אליין לוינט זיך שפייז" .אלע פראבלעמען קומען פון דאס עסן
ער אן ווי יעדע סארט פאדערט באזונדערע וואס א מענטש נעמט אריין אין זיך ,ער עסט
באהאנדלונג" ,דערפאר מוז מען עס אפקאכן און צו גיין אויף אן ארגאנישע דיעטע. נישט די ריכטיגע עסנווארג און דערנאך דארף
זייען צו קענען נוצן ,אזוי אויך בלובעריס .עס איינמאל מ'הויבט אן פארלירט מען ער נעמען מעדיצין און וויטאמינען .אנשטאט
ווערט געזייט מיט א ספעציעלע מעכאניזם ,אז צוביסלעך דעם כח המעצר ביז די פושקע איז קאליע מאכן און פאררעכטן זאל ער בעסער
עס זאל נישט האבן קיין שום שאלות. ליידיג... מתחילה אנהויבן מיט געזונטע עסנווארג".
"דער משגיח קומט אין געשעפט ממש דער נייעסטער פראדוקט וואס ער שענקט דער געטרייער מענעדזשער אין געשעפט
יעדן צווייטן טאג .דא קען ער נישט זאגן נוץ אונז צו טועם זיין איז א קוכן געמאכט אן קיין מערקט אן ווי נישט אלע קליענטן זענען די וואס
דאס און יענץ ,ער דארף זיך צולערנען און ער ברעקל מעל אדער קארבס ,נאר פון צוויקל און זוכן דוקא אן ארגאנישע דיעטע אדער זענען
האט היימארבעט וואס ער דארף אליין נאכגיין. זומען .טאמער מיינט איר אז דאס האט א טעם בכלל אויף דיעטע ,אדער האבן סיי וועלכע
אסאך מאל בעט ער א וואך צוויי ,ווייל ער דארף פון חרוסת האט איר א טעות ,עס איז צום געזונט פראבלעמען .א שיינע צאל פון אונזערע
זיך נאכפרעגן ביי די פירמעס אויף געוויסע קליענטן זענען אזעלכע וואס זוכן פשוט א גוטן
פראדוקטן ,דערפאר קען נעמען צייט ביז נייע דערקוויקן. ביסן" .מ'מוז נישט זיין העלט מיינדעד צו גלייכן
"יעדע וואך קומען ארויס פרישע א גוט שטיקל קוכן ,און דאס איז דער פאקט,
זאכן קומען עווענטועל אן אויף די שעלווס. פראדוקטן ",דערציילט ער בדרך אגב" ,און געזונטע עסן איז בעסער און געשמאקער פאר'ן
"קענאלע אויל למשל קענען מיר נאכנישט מ'באאבאכט צי ס'גייט .נאכאנאנדע פארשריט מענטש ווי נישט געזונטע עסן .מ'קען עסן
איז טייל פון דער מארך פון דער פירמע ,אז עס געזונט און שפירן פרישער און קרעפטיגער,
דאס האט נישט מיט דיעטע".
דאס איז בעצם א הויפט מאטא אינערהאלב
ארגאניק סירקל ,אז בכדי אנצוהאלטן א געזונטע
דיעטע מוז מען זיך נישט שטאפן מיט שטרוי
אדער הונגערן ,נאכאמאל א גרינצייג סאלאט
און נאכאמאל א גרינצייג סאלאט ביז עס קומט
פון די נאז ,מ'מעג האבן אויסוואלן ,מ'דארף
זיך קענען פארגינען א גוטן מאכל .יעדע זאך
איז דא א געזונטע אלטערנאטיוו ,און א גוטע
אלטערנאטיוו ,מ'מוז זיך נישט פייניגן צו לעבן
אויף א געזונטן שטייגער.
פאר א מינוט זיצן מיר מיט ר' חיים משה'ן
אין אפיס ,וואו מיר שמועסן געמיטליך.
איינוועגס האבן מיר שוין געגעסן מיטאג...
אינו דומה שמיעה לטעימה ,וואס דארף מען
זיך נעמען צום הארצן ווען מ'קען נעמען צום
מויל .ר' חיים משה וויל מיר זאלן פארזוכן דאס
און יענץ ,גדולה לגימה ,עס ארבעט וואונדער;
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון206 געקליבענע ארטיקלעך פרשת יתרו תשע׳׳ז 52
געזעטיגט אז זי האט ניטאמאל געקענט אויסדרוקן דעם זעקסטן פלאש". נוצן ,ווייל עס איז נישטא ארגאנישע קענאלע
אויף דער פראגע צי מ'קען טאקע ממש לעבן פון דזשוסעס שמייכלט ער זיך אונטער, אויל מיט א היימישע השגחה ,על פי רוב נוצן
"יעדער מענטש לעבט אויף דזשוסעס ,דאס עסן ווערט צעקייט און ווערט א פליסיגער מיר שמן זית אבער איין זאך איז דא וואס מ'קען
דזשוס פאר'ן מענטש ".ער באטאנט אבער אז א מענטש קען טאקע נישט עסן פרישטאג
מיטאג נאכטמאל ס'זעלבע ,דערפאר איז דא אזא רייכע אויסוואל פון דזשוסעס וואס מאכן בלויז מיט קענאלע אויל.
ערמעגליכט א מענטש זיך צו האלטן שטרענג צו א דזשוס דיעטע אן דעם וואס ס'זאל "מיר נוצן אויך קאקאנאט וואס איז די
געזונטסטע אויל ,זייער א ריין אויל ,אין
אים נמאס ווערן. קאנטראסט צו אלע אנדערע אוילן וואס האבן
נאך אן עפיזאד דערציילט ער פון עקספערטיז ,ווי א פרוי איז אריינגעקומען אין
געשעפט און פארציילט אז זי האט אלע יארן געלעבט אויף "דזשאנק" ,געגעסן פיצא פארשידענע באשטאנדטיילן".
און אלערליי נאשרייען ,און עס האט אויסגעקלאפט אויף די קינדער .איין קינד מוטשעט אין א ווינקל באגעגענען מיר א גרויסע
זיך מיט סערייסעס ,איי.טי.די .דאס איז א מחלה אז דאס קינד איז אויסגעשטעלט צו זאפאס פון גראז .מה זאת? "דאס איז א
בלוטונגען און האט נישט די נאטירליכע אפהאלט אז בלוטונגען זאלן זיך אליין אפשטעלן, ספעציעלע גראז ,וויט גראז הייסט עס .עס איז
און מ'קען חלילה אויסבלוטיגן צום טויט .די פרוי איז געקומען צו לויפן אז זי ווילןטוישן בכלל נישט ביטער און זייער געזונט ,מ'צעמאלט
צו אן ארגאנישע דיעטע. עס און עס ווערט אסאך גענוצט".
ער מערקט אן ווי אסאך מענטשן עסן דזשאנק און זיי שאדט עס נישט אבער וואס
ווייסט א מענטש וויאזוי עס קען חלילה אויסקלאפן אויף די קינדער" .דאס קינד מיט אן ארגאנישע
סערייסעס איז געשטעלט געווארן אויף א שטרענגע דיעטע ,ער גיט זייער אכט וואס פאבריק
ער עסט ,ער האט מער נישט קיין ברעקל סערייסעס ,אלעס ווייל ער האט געטוישט
צו א געזונטע דיעטע .אצינד קען ער שוין אפילו אביסל נאכלאזן ,עס איז געווען די געמיינט האבן מיר אז מיר האבן שוין אלעס
געזען אבער אט ווערן מיר אראפגעפירט אין די
אומגעזונטע ראפינירטע צוקער וואס האט אים גע'הרג'עט. אונטערשטע שטאקן פונעם געשעפט .דארט
"ווען מיר מאכן די עסן קען מען נישט אלעס אריינלייגן .טאקע ווייל אלע אינגרידיענטס באגעגענען מיר א ווערטשאפט ,צענדליגער
מוזן זיין ארגאניק איז דאס אליין א סיבה פארוואס אלעס מוז זיין פריש און מ'קען נישט ארבעטער לויפן אהער און אהין ,דער באקט,
גלאט אזוי אראפנעמען פראדוקטן פון שעלוו .אנדערש מיט געווענליכע פראדוקטן וואס דער קאכט ,דער זייעט ,דער פאבריצירט,
האבן נישט די גאראנטי אז זיי זענען ארגאניק ,אפילו מכלומרשטע געזונטהייט פראדוקטן אלעס צוצושטעלן געזונטערע ,בעסערע
ווי א גלוטען-פריי קוכן ,קען דער בעקער נוצן סיי וואס עס לאזט זיך ווילאנג עס איז ריין און נארהאפטיגערע אויסוואלן פאר אידישע
פון גלוטען. קינדער.
"אז מ'קוקט אויף די אינגרידיענטס פון סתם עסנווארג ,קוים וואס מ'קען ליינען "דער יסוד א' איז ,אלעס ווערט געבאקן,
אדער ארויסזאגן די ווערטער ,און ניטאמאל וואס דו ווייסט וואס די ווערטער באדייטן. נישט געפרעגלט ",זאגט דער געזונט מומחה
ביי אונז אין דער פירמע אז מ'ליינט די אינגרידיענטס פארשטייט מען יעדעס ווארט און מיט שטאלץ" .קוק דא ,דאס זענען ארגאנישע
וועדזשטעבלס ,אבער אלעס געבאקן ,נישט
מ'באגעגנט פשוט'ע און געזונטע באשטאנדטיילן.
"מ'קען יעדע זאך מאכן געשמאק מיט געזונטע זאכן ,אז איינער וויל עסן א גוט געקאכט.
שטיקל עגפלענט אנשטאט צולייגן טאמעטא דזשוס לייגט מען צו אביסל זוקיני און עס "מיר נוצן בלויז שמן זית וואס איז ניטאמאל
האט אלע טעמים .דאס איז אונזער מאטא ,קלארע לעיבלס ,פשוטע אינגרידענטס און געאייגנט צום פרעגלען .פרעגלען אין אלגעמיין
נארהאפטיג ,אז דער מענטש זאל וויסן ער איז פארזיכערט מיט וואס ער נעמט אריין אין איז נישט געזונט ,ווייל ווען די מאלעקיולס ווערן
מויל .א 'סעיף העיווען' – באצייכענען מיר אונזער געשעפט ,א פלאץ וואו אלעס אונטער זייער אנגעהיצט קען זיי דער גוף נישט פארדייען
און עס בלייבט שטעקן און עס מוז פארדעקט
דעם דאך איז זיכער ,געזונט און פריש". ווערן מיט טומארס און אנדערע שעדליכע
דער נוטרישאניסט צייכנט אן אז א באזונדערע מסכת איז דער וועג וויאזוי עסן ווערט
צוגעגרייט און דאס פאדערט ספעציעלע מעכאניזם עס זאל זיין געזונט און בענעפיטירן געוויקסן".
דעם גוף ווייל עסן קען קאליע גיין און ווערן שעדליך צום גוף בלויז פונעם פראצעס פון דאס פלאץ ווירבלט ,צימערן און נאך
צוגרייטן און עס איז נישט נאר געוואנדן אין די באשטאנדטיילן" .מיר פרעגלען נישט צימערן ,אפטיילונגען און מאשינעריי ,ווייניג
גארנישט ,נאר אלעס ווערט געבאקן אויף א נידריגן טעמפעראטור .מיר באקן מיט אויל פרעמדע אויגן לאזט מען דארט אריין ,דא ליגן
אין אויוון ,אזוי ווערט עס נישט אזוי הייס ,ווייל איינמאל עס גייט העכער ווי 350די גראד די סאמע פארבארגענע סודות פון דער פירמע.
איז די אויל אומגעזונט ,ווידעראום ווען מ'באקט איז די אויוון טאקע זייער הייס אבער
דער פעדער פירקלט נאטיצן.
דאס עסן אליין ווערט נישט אזוי אנגעהיצט צו סכנה'דיגע שטאפלען". אט גייען מיר פארביי אין די פיש אפטיילונג
אז א מענטש איז נאכנישט הונדערט פראצענט גרייט צו אנהויבן א נאטירליכע דיעטע וואו עס ווערט צוגעגרייט די ארגאנישע געפילטע
זאל ער קודם אנטלויפן פון דאס וואס איז אממערסטנס נישט געזונט" .די מעדיצינישע פיש לכבוד שבת .איין צימער איז געווידמעט צו
וועלט רופט עס 'די שמוציגע דאזען' ,דאס זענען צוועלף עסנס וואס זענען גאר נישט גוט באהאנדלען אלע סארטן גרינסן וואס ווערן
פאר'ן מענטשן ,עס רעכנט אריין פארשידענע פרוכטן און גרינצייג ווי קארטאפל ,מייערן, גענוצט פאר די ספעציעלע זשוסעס אדער פאר
די געבעקסן ,אלעס ווערט גערייניגט און געזייט
טאמאטעס ,עפל ,און נאך. מיט א ספעציעלע מעכאניזם .עס לויפט דורך
"די ליסטע טוישט זיך טיילווייז לויט'ן סעזאן און ס'איז כדאי דאס נאכצוקוקן ,איך א ספעציעלע זייער וואס לאזט גארנישט דורך.
פערזענליך האלט ס'איז דא מער ווי צוועלף אבער זיי האבן געוואלט געבן א קלינגעדיגע גרויסע פריזערס וואו מ'האלט די מעלן.
נאמען וואס זאל כאפן א מענטש האבן זיי עס באצייכנט אלס א דאזען פון צוועלף".
פרשת יתרו תשע׳׳ז 53 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון207 געקליבענע ארטיקלעך
ער גיט א ביישפיל פון ווייץ .עס אביסל פארזוכט ,אביסל א שמעק געטון, "האלוויט קען מען נישט זיפן ,האלט מען אלע
ווערט נישט אויסגערעכנט אלס טייל אביסל באאבאכט ,עטוואס באגעגנט א מעל אין פריזער ,ווייל ווערעם קומט פון היץ.
פון די צוועלף ,אבער א מענטש דארף פראדוקציע פון וועלכן עס שפרודלט ענדלאזע אויך מאכט מען זיכער צו קויפן מעל וואס די
אינאכט נעמען אז ווייץ ,איינמאל עס חידושים און אויסטרעפונגען ווען עס קומט פירמע גאראנטירט אז עס איז פון די לעצטע
ווערט געמישט מיט ייסט ,קריגט דער צו ארגאנישע שפייז און געזונטערע אויסוואלן פאר וואכן און ס'איז די פרישטסע מעל אויפ'ן
מענטש כמעט גארנישט קיין נערונג פאר די וואס ווילן היטן דעם געזונט ,און מיר
דערפון" .עס איז ווי ער זאל עסן די גרייטן זיך צו פארלאזן דעם געשעפט – דעם מארקעט".
ווייץ רויערהייט ",און ער ערקלערט מענטשליך-געבויעטן גן עדן פאר געזונטע און דא באקט זיך די לאטקעס ,אבער געזונטע
פארוואס" :געזונטע באקטעריע וואס לאטקעס געמאכט פון טשיא" .טשיא ווערט
קומט פון זויערטייג האט דער נאטור ארגאנישע נערונג. גענוצט אנשטאט גרעין ,עס איז לייכט צו
אז עס עפנט דעם טייג און די מינעראלן ארבעטן דערמיט און פיל געזונטער און
ווערן עוועילעבל פאר'ן גוף ,אנדערש די רייכע אויסוואלן ,די אומצאליגע אפציעס,
איז אבער מיט ייסט וואס סך הכל לאזן מיר איבער איבערראשט ,די פילערליי נארהאפטיגער".
גיט עס צו קארבאן און עס בלאזט עס פראדוקטן איז צום באוואונדערן .מער פון דעם אה ,די גערוך איז געשמאק ,דא איז די
אויף .די חלה באקומט צוקער אבער ווארפט עס א שטיקל פחד ווען מ'הויבט אן צו לאבאראטאריע פאר די בעקעריי ,א ספעציעלע
דער מענטש באקומט נישט קיין עכטע באגרייפן אז עס זענען דא צוויי ווערסיעס אפילו מייסטער בעקערין געפינט זיך דארט טאג טעגליך
ווען מ'רעדט פון אזעלכע פשוט'ע געברויכן ווי און עס ווערט אויספרובירט די אינטערעסאנטע
נוטרישן". ווי ברויט און אייער ,פרוכט און גרינצייג .ווי פאטענטן פאר נארהאפטיגע געבעקסן אז
די מעלה פון נוצן זויערטייג מ'קען זיך אויך נישט לאזן פירן מיט פארמאכטע מענטשן זאלן קריגן א געזונטע אויסוואל .א
איבער ייסט איז פילפאכיג ,אויסער אויגן ,און מ'דארף האבן די ריכטיגע אחריות און בעקעריי וואס פירט א טעגליכן קאמף מלחמה
וואס עס גיט צו צום טעם" .אמאל אנערקענונג איבער וואס מ'נעמט אלץ אריין אין מיט קארבס און צוקער וואס ברענגען איבלען
האט מען געמאכט ברויט מיט שאור
ווי מ'טרעפט אין דער משנה ,די מויל. וואס זיי ברענגען פאר'ן מענטש.
נאטירליכע באקטעריע פון שאור גיט פארברענגענדיג א שעה צוויי מיט ר' "פארזוך פון דעם ",קריגן מיר א ביסן.
צו א געוואלדיגן טעם צו די ברויט חיים משה'ן שיילט זיך ארויס אז ער האט אן ברויט געמאכט פון? אלעס אויסער מעל אדער
אדער חלה פונקט ווי באקטעריע אגענדע באהאלטן אונטער זיינע רייד .וואלט ווייץ! א געשמאקע שהכל ברויטל ,געמאכט פון
פארוואנדלט דעם מילך אין ער געזוכט צו פארדינען וואלט ער געקענט פארשידענע זומען ,ניס און טשיא .געמיינט אז
נארהאפטיגע יאגורט ,אויב באקט מען נעמען א גרינגערע און קורצערע וועג ,און נישט דאס וועט זיך שפירן ווי שטרוי ,אבער א נעכטיגן
מיט זויערטייג דארף מען מער נישט אריינטאנצן אין אזעלכע גראנדיעזע פראיעקטן. טאג ,עס וויל זיך נישט גלייבן אז דאס פארמאגט
קיין צוקער ,אויל און אייער אין דער נישט קיין ברעקל מעל נאר ריין פראטין .מ'קען
חלה ,עס פארבלייבט פת נקי ,מעל ער נעמט ליבערשט דעם לאנגן וועג. זיין אויף א שטרענגער דיעטע און האבן א
וואסער און זאלץ ,און דאך האט עס אויסער וואס ער וויל אז מענטשן זאלן עסן סעודת שלמה בשעתו צו דער האנט ,עס מוז
געזונט און לעבן געזונט ,זאלן זיי אפרישיעטן
אלע טעמים. א געזונטערע לעבנסשטייגער ,זיי זאלן וויסן נישט זיין בלויז סאלאט און גרינצייג.
"מענטשן מיינען אז באקטעריע איז די בענעפיטן דערפון ,זיי זאלן עס מחשיב זיין, איין ווינקל איז דעזעגנירט פאר ספעציעלע
א נעגאטיווע זאך ,עס זענען דא גוטע ווייל וויסנשאפט איז מאכט ,און נאר אזוי קען קלאסן פון יאגע און איבונגען וואס קומען
באקטעריע ,די גוף פון א מענטש איז א מענטש האבן א דעדיקאציע צו אן אמת'ער פאר אייניגע מאל א וואך .דארט פארלויפט אן
90פראצענט באקטעריע וואס האלט ריינער ,געזונטער דיעטע און נערונג . ארבעטער אין וועג מיט פרישע פאלאפל באלס,
אונז ביים לעבן ,אן קיין באקטעריע הונדערט פראצענט ארגאניש געמאכט פון
שטארבט דער מענטש פון קרענק. ארגאנישע שלום-זכר בונדלעך.
"די טבע פון באקטעריע איז אז
עס וואקסט יעדע צוואנציג מינוט עפילאג
און טאפלט זיך ,מיט דעם פארשטייט
מען דעם שיעור חימוץ פון אכצן דאס איז נישט קיין געשעפטל ,לערנען מיר
מינוט .דאס עפנט אויף די מינעראלן צום וויפילטן מאל ,נאר א "מאוומענט" ,און א
אינערהאלב די עסן אז עס זאל קענען שטימע וואס רופט צו געזונט-אויפוואכונג אבער
אנקומען צום גוף און דאס איז פיל גלייכצייטיג איז טייל פון די מיסיע צו סערווירן
געזונטער ווי באקן חלות מיט ייסט. און צושטעלן די מעגליכקייט פאר א געזונטערע
דערפאר באנוצט מען זיך ביי אונז
בלויז מיט זויערטייג וואס פארמאגט די און ארגאנישע לעבנסשטייגער.
געזונטע נאטירליכע באקטעריע וואס יעדער וויל דאך עסן דאס געזונטסטע און
ברענגט די מערסטע נערונג-בענעפיטן לעבן געזונט .איינער ווייל די רוקן טוט אים וויי,
פאר'ן מענטש ". איינער ווייל דער דאקטער דערשרעקט אים,
דער ווייל ער איז איבערוואגיג ,און א דריטער
ווייל ער וויל סתם אכט געבן אויפ'ן ונשמרתם
מאוד .קיינער גלייכט אבער נישט צו הונגערן;
ארגאניק סירקל לייזט די רעטעניש.
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון208 געקליבענע ארטיקלעך פרשת יתרו תשע׳׳ז 54
ONLY Enjoy your well deserved vacation by ordering our
Organic healthy &
SpahcakbabgoesDelicious! All in one
לקכושבדבודתש
$199.99 VALUE
Package Includes:1OBO4ror4gtSg2atDSlalRnOiel2nicioSipcreoOicOaa,cge8srslTCr3saraCtVOOg82egnehdO2ahehazdrOia8O,ngcagrO.in6SlnEBgzOlliOzeaiDpalc1r.Oac.ageang8zSriOOi,Sn(Gagci8Sgz.poaaCHcOnmi8ypr.OararsnlrcO3gahgsSaSullnzOAia14r(aa2,adGopaicza.mOiCgldndMvPnzc).nlOiSle3OeBacmesoht.OmrkiO2imfCa)nJcergOazcOcoi.(DogsrluOuO.irkahaCaEiCotLCgcrhpgnOacisieendlrgfmzrsbhcaelhtane,hRedoigrhaFi2e.nodSBncCiiiipgoioancFcnCciSiicoi(asoiCnaPfcnckLcrkiGerauEbhhcnneeo8ieaaeSlTPPrcagirsaittkrFnOcdaOcioOgeaohagdgTleekuoailattSfsC,ezArruneCeaoutsonoPgm.8eSdnnehtSedgurTuuaoo/arOsaupedhtVBCosnCptl)nOKlea:ahVSzmeoieoRhltctSd.uagrntetoeooooaAthglgCgetdkraopltSaavetleoidomspaPnaleoltl),obealsidicsOacscdblaoedhkClrdCL,felguSoeSoiysavtsetomsnerduiirpuncrogocEtshego$gi2cS0ealad, 2
PLACE YOUR ORDER BY THURSDAY 12:00 AND
WILL MAKE IT READY FOR PICKUP. ORDER TODAY!
1415 AVE M • BROOKLYN, NY 11230
718.878.3103
WWW.ORGANICCIRCLENY.COM
SHOP: ORGANICCIRCLEONLINE.COM
מ ָאמענט | #140פ׳ ויק״פ תשע״ז
נארס
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון212 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 44
א״פמאארמעשנאט״רבעט:סיסיזם
די שטילע אבער מאנסטערישע "פערסאנאליטי דיסארדער"
וואס ווערט כמעט איגנארירט כאטש עס איז ווייט נישט קיין
זעלטענע ערשיינונג און ברענגט אן א שיעור ליידן פאר די
ארומיגע גרינטליכער איבערזיכט איבער נארסיסיזם און דעם
"קא-דעפענדענט" ,מיט'ן היימישן לייף-קאוטש און נארסיסיזם-
עקספערט ר' יו"ט פארקאש פון מאנסי ,ווי אויך פערזענליכע
איבערלעבענישן פון געליטענע
חנוך גרינבערגער
פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 45 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון213 געקליבענע ארטיקלעך
ייניג ווייסן מענטשן איבער נארסיסיזם – א גייסטיגע פראבלעם פון א
מענטש וואס איז איינגעליבט אין זיך אליין אויף אן עקסטרעמען אופן.
אויב איז עס א ווארט וואס איז לעצטנס אריין אינעם לעקיסקאן ,איז
עס אדאנק וואס עס איז פארוואנדלט געווארן אין א פאליטישן טערמין,
ווען דורכאויס דער נארוואס פארלאפענער היציגער פאליטישער ציקל
זענען געווארפן געווארן נארסיסיסטישע באשולדיגונגען פון ביידע זייטן
אינעם פאליטישן לאגער .די פרעסע האט אפן און גראב דיסקוטירט
"איז פלוני קאנדידאט א נארסיסיסט?" ווי עס וואלט געווען די גרעסטע
פארברעכן און באשולדיגונג נאר מעגליך.וו
וואס אן אמת אז אנקלעבן אויף א מענטש א נארסיסיסטישן מאנטל איז טאקע א הארבע
באשולדיגונג" .נארסיסיסטיק פערסאנעליטי דיסארדער" ווי זי ווערט גערופן ,ווערט באצייכנט
אלס די מערסט איגנארירטע מענטשליכע דיסארדער וואס איז נאר פארהאן ,טראץ וואס די
נאכפאלגן און ליידן דערפון זענען אזוי שווער און ווייטאגליך.
מער ווייסט מען איבער בייפאלער ,בי.פי.די( .בארדערליין פערסאנעליטי דיסארדער) או.סי.די,.
דעפרעסיע און ענקזייעטי און אנדערע גייסטיגע קראנקהייטן ,אבער נארסיסיזם איז פארוואנדלט
געווארן אין א שטילער מערדער וואס ווערט איגנארירט אין דער צייט וואס זי זייעט אן חורבנות
און דערשטיקט דעם ליידנדן און זיינע ארומיגע.
וואס מאכט עס נאך שווערער ,איז דער פאקט אז נארסיסיזם קען זייער גרינג פארטייטשט
ווערן צו סיי וואס עפעס אנדערש אויסער נארסיסיזם ,און אירע שטריכן זענען אפט היפש שווער
צו אידענטיפיצירן .גאר אסאך מאל וועט דער קרבן ,דער וואס ליידט פון א נארסיסיסט ,זיך אליין
באשולדיגן אז ער איז גאר דער פראבלעם וואס ברענגט די פעלערהאפטיגע באציאונגען ,נישט דער
נארסיסיסט.
באזונדערע אויפמערקזאמקייט פאדערט זיך צו נארסיסיזם במחנינו ,וואו עס איז ליידער נישט
קיין זעלטענע ערשיינונג לויט ווי מומחים געבן אונז איבער און האט שוין אנגעברענגט אסאך
חורבנות אבער האט דאך נישט באקומען די אויפמערקזאמקייט וואס זי פאדערט .ווען מיר האבן
זיך אנגעהויבן פאראינטערעסירן אין דער סוגיא זענען מיר שאקירט געווארן וויפיל צער און עגמת
נפש דאס האט שוין אנגעברענגט אין אידישע שטיבער.
עס איז אונז אויסגעקומען צו רעדן מיט עטליכע נארסיסיסטישע געליטענע ,אזעלכע
וואס זייערע ארומיגע – צומאל אייגענע טאטע און מאמע – זענען ליידער געווען געשלאגן
מיט נארסיסיזם און וואס עס האט געמיינט פאר זיי .טייל האבן אפילו באוויליגט אז מיר זאלן
פארעפנטליכן זייערע געשיכטעס ,צו שילדערן ערשטהאנטיג וואס דאס מיינט צו ליידן פון א
נארסיסיסט און וואס זענען די נאכפאלגן דערפון ,פאר דער בלויזער סיבה אז אנדערע אין ענליכע
פעלער זאלן קענען אידענטיפיצירן זייער פראבלעם און זיך וויסן וויאזוי צו ספראווען דערמיט.
אויך זענען מיר אנגעקומען צו א היימישן ערפארענעם לייף קאוטש און נארסיסיזם עקספערט,
ר' יו"ט פארקאש פון מאנסי ,המכונה יאנטי ,וועלכער איז א מומחה איבער אלעס ארום נארסיסיזם
און ווידמעט זיין לעבן ארויסהעלפן און טרענירן קרבנות פון נארסיסיסטן וויאזוי איבערצוקומען
זייער אנגעוויזנקייט אינעם נארסיסיסט ,און וויאזוי ארויסצוקריכן פון די נארסיסיסטישע לאפעס.
נארסיסיזם איז ווי ערווענט אין גרויס טייל א סוד .געווענליך באקענט מען זיך דערוועגן
בלויז ווען מ'ליידט פון א נאנטן .אנדערש ווי אנדערע "פערסאנעליטי דיסארדערס" וואס ביי א
געוויסן פונקט קלאפט עס דעם מענטש וואס איז אנגעשטעקט דערמיט אין פנים אריין אז ער
לויפט זוכן הילף ,קען א מענטש אפלעבן הונדערט און צוואנציג יאר אן וויסן אז ער איז עקסטרעם
נישט געזונט און ליידט פון נארסיסיזם און ער וועט עס איגנארירן ,טראץ וואס ער וועט יא האבן
אומגעהויערע שוועריגקייטן מיט מענטשליכע באציאונגען .דערפאר ,אין געווענליכע פעלער וועט
נארסיסיזם אידענטיפיצירט ווערן נישט דורכ'ן קראנקן זעלבסט נאר זיינע ארומיגע.
אויך ר' יאנטי איז געוואויר געווארן דערוועגן ווען עס האט אים אנגעהויבן ציפן אויף די אייגענע
הויט .ער וויל נישט אריינגיין אין פרטים ,אבער נאר ווען עס האט אים אנגעהויבן פראסקען פון
ארומיגע האט ער אנגעהויבן כאפן מיט וועלכן מאנסטער מ'האנדלט דא" .וויבאלד איך בין געווען
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון214 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 46
OIL These statements have not been evaluated by the FDA. These products are not intended to diagnose, treat, prevent or cure any disease.
THOSE
JOINTS!
Whether it comes from age or a
physical ailment, aching joints can
greatly inhibit your quality of life.
With Maxi Health’s Kosher bone
and joint supplements, you can
enjoy life to its fullest.
גיהנום. א קרבן און ב"ה ארויסגעקראכן דערפון ,האב איך געשפירט אז כ'האב א חוב זיך צו לערנען איבער
"די מענטשן וואס ליידן פון די דער נושא און צוריקגעבן פאר'ן ציבור מיט'ן ברענגען אויפמערקזאמקייט דערצו".
קאמופלאזשירטע נארסיסיסטן ,זיי זוך איך
צו העלפן ",ערקלערט ר' יו"ט זיין מיסיע, זיין חיונה ציעט ער פון גאנץ אן אנדערע ריכטונג זייענדיג דער אייגנטימער פון א סוקסעספולע
ווייל זיי זענען אממערסטנס אויסגעשטעלט פלאר קאמפאני ,און ליידנדע העלפט ער ווייל ער וויל העלפן" .כ'האב מיך געלערנט צו זיין א
צו ליידן ,ווייל ניטאמאל ווייסט מען מיט סערטיפייד לייף-קאוטש צוליב מיין געפיל פון העלפן מענטשן אין זייער פערזענליכן לעבן און
וועמען מ'האנדלט" .די באהאלטענע זענען
נאך די ערגסטע ,זיי קענען זיך פירן מיט בלוט- זייערע באציאונגען מיט די ארומיגע".
דארשטיגע רשעות ,אבער די ארומיגע ווייסן ער פאקוסירט די לעצטערע יארן מייסטנס אויף נארסיסיזם און דורכאויס אונזער שמועס
פרובירט ער צו פארשטיין געבן ,פון וואס קומט עס? וויאזוי איז דער נארסיסיסט אזוי שטארק?
ניטאמאל אז מ'דארף זיך היטן פון זיי". ווער ליידט דערפון? ווער ווערט אנגעוויזן אין א נארסיסיסט? ווער ווערט די מערסטע אפעקטירט
דאך האבן אלע נארסיסיסטן גאר שטארקע
ענליכקייטן ,אז ווען צוויי מענטשן וועלן דערפון? און וויאזוי קריכט מען ארויס פון נארסיסיסטישע קייטן?
דיסקוטירן צוויי אנדערע נארסיסיסטן ,וועט
זייער התנהגות אויסקוקן ממש אידענטיש, באהאלטן און וואס איז נארסיסיזם?
כאילו עס איז אקוראט די זעלבע .עס קען זיך פארשלייערט
דאכטן ווי אלע נארסיסיסטן ווערן אויפגעצויגן די קלאסישע סימפטאם און הויפט עלעמענט
אין זעלבן חדר און זענען אידענטישע צווילינגען עס זענען דא צוויי יסודות'דיגע סארטן פון פון א נארסיסיסט אין א נוס-שאלעכץ איז ,אז
ביז צו די ציין ,טראץ וואס זיי האבן זיך נארסיסיזם פון וועלכע מ'דארף צווישנשיידן. ער\זי האט נישט קיין עמפאטיע! דאס מיינט אז
קיינמאל נישט געטראפן .מיר האבן דאס איינס ווערט גערופן אן אפענער ("אווערט") ער קען זיך נישט אריינלייגן אין יענעמ'ס שוך און
פערזענליך בייגעוואוינט .עס איז אונז געווען נארסיסיסט ,דאס מיינט אן אפענער פרעכער
האר אויפשטעלנד צו הערן ווי די ארומיגע פון נארסיסיסט .דער צווייטער איז א באהאלטענער פילן א צווייטן.
נארסיסיסטן האבן אלע די זעלבע געשיכטע צו ("קאווערט") נארסיסיסט ,דאס באדייט א עמפאטיע דארף מען צווישנשיידן פון
באהאלטענער נארסיסיסט וואס זיין נארסיסיזם סימפאטיע .סימפאטיע מיינט רחמנות ,און
פארציילן. איז נישט אזוי פרעך נאר ליגט באהאלטן יעדער לעבעדיגער מענטש האט עפעס רחמנות
ר' יאנטי שטרייכט אונטער ,אז צווישן אין זיך .ווען א מענטש זעט ווי א קעצל ווערט
א וועלט פון פערסאנעליטי דיסארדערס איז אינערליך אין זיך. איבערגעפארן דורך א קאר האט ער רחמנות.
נארסיסיזם פון די שווערסטע ,און כמעט די אן אפענעם נארסיסיסט איז זייער גרינג עמפאטיע איז אן איידעלערע דקות'דיגערע
איינציגסטע זאך וואס מ'קען טון דערוועגן איז צו אידענטיפיצירן באזירט אויף זיין דרויסנדער סארט מיטגעפיל :צו פארשטיין יענעמ'ס
אידענטיפיצירן דעם פראבלעם" .ווייס ווער אויפפירונג פון אני ואפסי און א התנהגות פון מצב ,זיין סענסיטיוו צו א צווייטן ,זיך קענען
ס'איז דיין שונא ,ווער איז דער מאנסטער; זיי אריינלייגן אין א צווייטנ'ס סיטואציע און קוקן
קענען שפילן די וויקטים קארטל און מ'דארף ווילדקייט און שלעכטקייט.
ווען אן אפענער נארסיסיסט ,צום ביישפיל, א זאך פון יענעמ'ס פערספעקטיוו.
אידענטיפיצירן דעם רודף און דעם נרדף". וועט האבן א געפעכט מיט איינעם וועט ער זיך א געזונטער מענטש האט די נויטיגע מאס
נישט אפשטעלן פאר גארנישט .ער\זי וועט זיך עמפאטיע ,און נאר דאס מאכט אז ער זאל
פון וואס קומט קענען אויפפירן ווי א רשע מרושע ארויס פון זיך קענען אויפפירן מענטשליך און אנהאלטן
נארסיסיזם? יעדער פראפארציע ,אז מענטשן ארום וועלן
קוים קענען גלויבן ווי ווייט ער וועט גיין .דער געזונטע באציאונגען מיט זיינע ארומיגע.
עס זענען דא פארשידנארטיגע טעאריעס נארסיסיסט וועט אפילו באשמוצן דעם צד ָאן עמפאטיע קען מען נישט אנגיין מיט א
פון וואס נארסיסיזם קומט און וויאזוי עס שכנגד ,מסר'ן צו דער פאליציי ,און טון וואס געזונט לעבן ,ווייל ווען א מענטש פארשטייט
אנטוויקלט זיך אינעם מענטש .יש אומרים אז אימער נאר מעגליך יענעם צו באזיגן .ער וועט נישט אנדערע איז ער ממש א גייסטיגער
דאס קומט פון די גענעס ,א שלעכטער נאטור, אויך קענען פירן א קאמף מיט סיי וועמען, אינוואליד ,און זיין גאנצע בליק אויף דער וועלט
א בחינה פון "יצר לב האדם רע מנעוריו" .יא אפילו זיינע נאנטסטע מענטשן .דאס הייסט איז גרייזיג ,אפגערעדט אז ער קען זיך נישט
יא ,די שלעכטע מדות פון די מוסר ספרים וואס אז די עקסטרעמע זייט פון זיין נארסיסטישע אויפפירן מענטשליך און קען נישט האבן קיין
זענען טיף איינגעווארצלט אין דעם נאטור פון געזעלשאפטליכע סאציאלע באציאונגען מיט
א מענטש ,וואס טאמער ארבעט מען נישט כאראקטער איז אפן און פרעך לעיני השמש.
אויף זיך אין די יונגע יארן און מ'פארנאכלעסיגט כאטש האט עס א גוטע זייט ,אז יעדער זיינע ארומיגע.
דאס ,ווערן די נאטורן בלויז ערגער און ערגער. זעט מיט וועמען מ'האנדלט דא ,אז ער איז א א פשוט'ער ביישפיל איז דער פאקט אז
די מער אנגענומענע מיינונג איז ,אז דאס איז געפארפולער און אומסטאבילער מענטש ,און א נארסיסיסט קען יענעם אריינפליקן און
אין גרויס טייל צו פארדאנקען די אנטוויקלונג מ'קען אים גרינג אידענטיפיצירן .דו ווייסט ווער פארשעמען ברבים אן קיין שום פראבלעם
פון די יונגע יארן .פארשידענע אומגינסטיגע דיין שונא איז ,דאס אליין איז שוין א געווינס און אדער געוויסנביסן ,נישט ווייל ער האט נישט
ערפארונגען וואס א מענטש גייט דורך אין יעדער נארמאלער מענטש וועט יעצט וויסן זיך רחמנות ווען איינער ווערט פארשעמט ,נאר
זיין יוגנט קענען אים אנטוויקלען אלס א ווייל ער האט נישט די עמפאטיע פאר א מינוט
צו היטן און שטיין פון אים מיילן ווייט. זיך אריינצולייגן אין יענעמ'ס שוך צו פארשטיין
ביי דעם באהאלטענעם נארסיסיסט וועט אז יענער וועט בכלל פארשעמט ווערן פון די
אויסערליך אלעס אויסקוקן פיין און שיין ,אין ווערטער ,וואס ביי א צווייטן נארמאלן מענטש
דער צייט וואס מ'קען זיך אנליידן פון אים דעם איז דאס נאטירליך און זעלבסטפארשטענדליך.
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון216 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 48
מענטש טרעפט זיך אן קיין געפילן צו פארשטיין וועמען דאס אויסצושמועסן. נארסיסיסט.
אנדערע און מיטלעבן א סאציאלע לעבן. אין אנדערע פעלער האט זיך אויסגעשטעלט
אז ווען דער נארסיסיסט איז געווען א קינד נארסיסיזם קען קומען פון דעם וואס א
ונר'פיאנשטיי שנטריביכטה אלונטהער ,אז פון זיין איז ער געווארן גע'רודפ'ט און געבוליט אין
חדר\שולע ,אדער איז אויסגעשטאנען אביוז, קינד איז געפלעגט געווארן מיט א מורא'דיגן
עקספערטיז טרעפט זיך נארסיסיזם מייסטנס און ס'איז געווען אזא מרחק צווישן קינד און
ביי אזעלכע וואס ווען זיי זענען אויפגעצויגן עלטערן ,אז ער האט נישט געקענט נעמען די שטאלץ .ווען עלטערן טוען אריינגעבן א גרייזיגן
געווארן ,זענען זיי געווארן נאכגעלאזט און
מוט דאס צו פארציילן פאר די עלטערן. זעלבסטּ-פארטרעט אין א קינד ,אז ער זאל זיך
עמאציאנאל-אביוזט פון די עלטערן. דער וומעעןנטאש קילינידגטטרשעפטטארנקישאטכטקייןאויגיףיסווטיאגסע
ערשטטיוצטעאיןאיןדי זאיייןצטיאגייעגעמנינעוטהיאיוןם וויוועאזרויט דעערר זען אלס דער שענסטער און בעסטער ,און ווי
אקטיוויטעטן. קעערמפאעציראנשאפילראטייצנוגלעיבשפדאערם;טפארוןאגרפעארסימוואכמוט.סקעלר
רימלוזעקדסעעירששאטןי,קןדזאיינסע רעעכמנאטציעאסרייןאוןאוגיפעלפיאלזןן, דער אויבערשסטער פון שטייסל וואס זיצט
עס איז זייער וויכטיג אז דער מענטש זאלערשטקלאסיגער זלפעמיאשייויונידיצממועןגונוויקןסדעיינוערערןפלנןעכטו,יצי…,יוירוש)עמנז(.טםשאטרעפאיאאמאןוטסופרןבקמלעאמוזןרולדפטעןוגבםא,רראאריבוומלזעיניעזןוזיבקדרפזרישייןאהינעאיטערנננבבןרעירםיעטאאא.לדעגעשנהבאואהאדועלטיצראאפהסשעייגסיבןטזנ.קאלנ,שןיזגבטיע(מיןנרע)עושםךאעוז.ועוןרירןיפטיאפמענבעיטהאבסעסאשוטאארוייזנאייאפבגןנטעיוגצאסלןעןריטטלעזיפציעפ(יבונביזדוןלמגדראייל,ועניןבעאאניןואסעג,אןןסטלפיםרקיוןזוונלזדיפאעאקע…עעאאסלאי)ןורןן..ערלןסןעע
פארטיידיגונג-מעכאניזם קעגן זיין ּפיין .דאס העכער פון דער וועלט.
האבן א צווייטן וואס זאל אים ארויסהעלפן ווערט פארוואנדלט אין נארסיסיזם! ווען דער א מענצטיש.אמזיאיל וווועעלרןטזעאןקיאנזד דעירגצועיגפןילןאזאעוןר דקיען
רעניאקשצטיעמסאכזןענקעיןין הגעריכיזסטאוןנאעררמאאיל.ז גאעזוליונגאעוינךער
מיט די בארואיגונגס טעכניקן ,וויבאלד וועןאקטיאר וועפלוןן זזיייין הרבעירןאדאזערעמסחנךא.יזצופםארביהיאןשפיהל,אפאעזנוונוגען
פאארימזיעי,ר עארוןוועארזט מאעהיניטמגשןעשיקקריטכןפוןארשווילסע וופועןלן
וגנגדקקאועאששיעיעאועוברעאוזוכוןפרורעפיעעטאעדסראלימירינרמןגזעדעלעסזימארןיאיניאיואוךדייךדנןפיסטליבבסעראטעצשקאשרטעאולממיראלטעפביאועאעיןמקלרןאטזמאלפאעיאלעיפטגלנגישוםיאראוטראןןןופבטניצויייגייטוראגילזפאער'.סטאןראןעראיה,טליסלידעןאשפאןיטירראאמבןאטיעאבןםהזאידאהקיכןעיכאנגרלולדאאוריוויןטףיאאםעיטק.טענןנרסספ.נפאריזעויאהציגפרןאיורםוענשןעשדאיילסארפטעבקקגיןסיקפינרןיעלטאס.אקןניאפעאיםטזניקיץאאמזןוזדעםאטהורעויזלריעןוידאשאעיראנדוזעעןעאפוברע.יאים.רןרוטןרז,סי וזבעיאאוס'יונלעיסיזואעפפגיאיטךיעןנזרנךזאאלדוטרראןימז''נאזואיןןריופטיואסייןאינרוטרבעקעןקמףעיראירפמלרורחנואעגנעןאדעדומןירזךעללאי.מארדינ.פט.קאיןאמציא,דיועעטבנןרמראאאאוןעפיאוזנסעיןסיטירןאבמ,ליאפןשסזעונאזידשויננראזטאגעאךעעערםבוענפע,מםממטענמקסיאאאעיורעבןלרטוכאדייןשמאוןייטאיעןפעטקלאוקךוואדיאאוגייגיאגרעעןלפוזעמנערןגרליטםספאילטטעייזורבקעיואליבסםיוועגןאיעזהרוילןעעתקיחאמםזהוטנמריפםזמיאעיא.יערןישרלארטרלמעןיטכפאואדועזאפאזןשטןטןיצווןןוטע
איז דער געווענליכער מענטש מיט געווענליכע ווינכאטירגסיפסאירסדטןעםזעהיניעלןונג.אליין דערצויגן געווארן
געפילן ,אין דער צייט וואס ס'איז סתם א גימיק, דורך נארסיסיסטישע עלטערן ,און אנטוויקלען
MENTAL HEALTH JOURNAL אוישךנידאוערם זאיעזלבגןעוקורעןאנזקיןכ כעראראאזקטעערר .אויוזען
משמ'ופגאערשגטיעיוטואגורןט .נאפראסירוסויזאםסהאלטיימדעטן ארעוירס
#7 אאזיודעםירעפקםיגללבעעי?רפלידטיע.נפסיאגראטו,יוזאאסשבודיעןארסגעדאניזועגמאזאואיזל,טוומיעאןשיזפהעאעטטרער
— 7th Edition כאטש געווען א נארמאלער מענטש.
!DON’T MISS YOUR CHANCE יעצט איז ער א טאטאלער משוגענער .ער
Advertising Deadline: שפרינגט אויף ביי יעדן קליינעם גערודער,א פעלערהאפטיגע
און ביים גיין אויפ'ן גאס דרייט ער זיך כסדראויפציאונג
Sunday, March 18thנפשי
ארום בציוי זזיייכעערראמסאאכךן נאאזרקסיייסניעסרטןפאטלרגעטפטאימםען
The ONLY Yiddish, ני דשעטםנזאעךל.בןערמומסאטעכרט :זפייאזרענשעיןדניענשעטאאווימפוגועעצוגיןגן
professional Mental כדגיעווצוארןפאמרימטיי ודוןאגריעיןמקיאיויט!ף גדעאווסיסקיענדגאהסןא.ט
Health journal ערנישהטאטגעגשעפיפירלטטאוזוידיעערלגטיעירטן קצווגקןרינאוידףאזוייןן\
עראימרוזזייהט.אבדןיהעיללטףעראןייזדענעערן עאוסיסאעיזרלישךויגןעוצווען
Professionals listedאלערטס ש גפועטטע אעולןטעעררן,קוזימיטהאאןבןאיצןוגמעשוטגעעליטם אהוהייזי.ם
receive remarkable וועאןוןערשפהייאז,ט גאעבעהרעראטונפטוןעזרייןדיטהעייראהפאיטסטניאשזט
"נפשי" — די מענsטllלcaהhעcלaטreדtזuשoוnרiנeאsלeaפrוןi"ncמאמענט" — ד גאעסטזויעגנט.עןדאאלסעקסיננדאהראמטאלניעשסטי גמעפהטאאטמעקןיין
פוןעמאציטאנראאלועמאס,ופאאריזט סעירסטעמםמשאויףג ועווואאסרןער
ערשיינט יעדע שטיק צייalטitאvוןngאiיrזveביoיגCעלייגט אוזיאפלג זעיךלאקכענטןע.ן עפרארהלאאזןט.נאכנישט געוואוסט
אינעם וועכנטליכןs״eמsָ uאisמyעtנiטn״ uפmעmקoעcדזש. ווי אזודי עמלעןטעורוןעזטענאעיןםגעוהוייעןלן,פאארבטועןראיקןודדםער
האאטרבעערט צוארדיעקר גאעיןש זפייךר זטעולויבסאטנ ואוירמאיאןלעפראל
נווומילערטity:פnאוuיןmרh"meוotנוCgיginפintסkaןcשuaיeוpd״וis-sEעihעsןfdsihרiadאNYשינייינעט? מעפונןט נש.ארסיסיסטישע עלטערן ,און דאס האט
געברענגט אן עמאציאנאלע נאכלאזיגקייט
סיינט זיך אויף צו באקומען אן ״אלערט״INCREASING,
לויט אייער באקוועמליכקייטAWARENESS. אזרדא-ס רקיינלדעהקאטס נעייששטאגןעהאסטקימליטל וסו.עמאען
Providing Resources טרמאיוטמצאוטיקיעלן זגיויןרםלעזיבין אאוזן זמייענןע אדיזערגשריטיכעוננדגיגען.
אנגצועםצויבגיןישאפיוןל ,וקוייעןנמדאאלס נקיינשדטאיזרואאיהגי.ימגמעמקיולמאען
and Support די פועןרחשדטר\עשזולאעך מדיאטראף הומנעדןעראוטיסאוליעףרזנייעןןטדעעסםט,
קינהדאווטיעארזוניי זשיךט גצועהבאאטרואמיגטן.וודיעמעעלןטמעירטןצוווטעייטלן
!טfשאיeעקלoטgקעאtרסn״rטטטaעaקסhטP״CצוtBheeaאאישלימקעטעריאןטלאימעיל צו טעל. מעזןייןבאשזומנחדהע,רצולפעררינדנעןהיויויט אוזןוידדעירגבריאירכוונאגי.גונאגדסער
אלערט מיוטולעןעןעאררבהעאטןט כזידיךזיגיעזנואילןטיגקטענעאןיןאראויספהריעוולאפןטן
[email protected] 347-450-7040 דעלםערקיענרד .הדיאמטיטעלרען ווריעדכעערנענןיאשרטיין:גע"המיאינטדפומילט
לאזט א מעסעדזש: אטעמען" (זע ביים אנהויב פון ארטיקל);
347-450-7040 מיינדפולנעס (אכטזאמקייט) ,דאס מיינט אז
מיט א סאבדזשעקטAlert : מיט דאס ווארטAlert :
פון מקנא זיין דעם מענטש וואס האט געוואונען זיינע טאקטיקן און וואס טרייבט אים .ער ווייל ער פרובירט זיך אריינצופאסן מיט די
דעם לאטערי ,נאר קנאה-אטאקעס אויף די ערקלערט אז די סיבה פארוואס עס איז וויכטיג אנגענומענע סאציאלע דאגמעס.
קלענסטע נארישקייטן .אזא פשוט'ע זאך ווי אז צו פארשטיין דעם פראבלעם און ארויסהאבן
איינער שמייכלט זענען זיי מקנא ,ווייל ווי קען וויאזוי צו אנמערקן די נארסיסיטישע ווען דער נארסיסיסט ווערט ערוואקסן,
קוואליטעטן אין א מענטש ,איז פשוט צו וויסן הויבט ער אן זיך צוצוקוקן ווי אזוי די וועלט
יענער שמייכלען?! וואס צו ערווארטן און וואס פאר א טאקטיקן פונקציאנירט ,און ער באגעגנט די נארמאלע
וויבאלד זיי טרעפן נישט קיין שום זיי באנוצן זיך ,ווייל קיין אנדערע לעזונג איז און געווענליכע סאציאלע באציאונגען צווישן
ליכטיגקייט אין לעבן און אפרישיעיטן גארנישט, נישטא .סך הכל פארדינט מען אז מ'קען פון מענטש צו מענטש ,טאטע\מאמע צו קינד,
זענען זיי אלעס מקנא .די סיבה פון זייער פאראויס וויסן וואס גייט געשען ,וואס גייט זיין ארבעטער צו ארבעטסגעבער וכדו' .ער
אומפארגינערשאפט איז פשוט ווייל זיי זענען דעם נארסיסיסט'ס רעאקציע ,אזוי ווערט מען דערלערנט זיך דעם מענטשליכן שפיל און ער
מקנא יענעמ'ס מנוחת הנפש ,רואיגקייט און ווייניגער דערשראקן און אינטימידירט דערפון, וועט זיך אויסערליך צושטעלן דערצו הונדערט
גוטע גוסטע ,אין דער צייט וואס זייער לעבן איז און מ'קען זיך גרינגער און רואיגער ספראווען פראצענט!! ער איז כיטרע און טוט וואס ער
האט צו טון – טראץ וואס ער פילט עס נישט.
אינערליך שווארץ און אוממוטיג. דערמיט. ער קאפירט פשוט וואס אנדערע טוען ווייל ער
זיי זענען אפארטוניסטיש אויף אן נארסיסיסטן זענען שטענדיג הונגעריג וויל נישט ארויספאלן פונעם סיסטעם .אלעס
עקסטרעמען אופן ,און טראכטן אלעמאל ווי נאך אטענשאן און אנערקענונג .ווי א גלעזל איז ביי אים ווי אן אקטיאר וואס שפילט אויס א
אזוי אלץ און אלעמען אויסצונוצן צו זייער וואס האט נישט דעם אונטערשטן חלק און סקריפט ,אבער אן די נארמאלע הרגשים וואס
בענעפיט .זיך ,זיך ,זיך און נאכאמאל זיך .אבער אלעס וואס גייט אריין רינט ארויס ,מוז דער ברענגט פאר א מענטש זיך אויפצופירן געזונט
די מאדנע טייל דערפון איז אז צוליב וואס זייער נארסיסיסט זיך כסדר אנפילן ,אבער אן די
געדאנקענגאנג לויפט אויף דעם גאנג – וויאזוי און נארמאל.
קען איך בענעפיטירן? וויאזוי קען איך דאס מעגליכקייט צו שטילן זיין הונגער. ער האט נישט די פשוט'ע התפעלות און
אויסנוצן צו מיין ריווח? – שפיגלען זיי דאס זיי האבן אן אומקאנטראלירטע רייץ ליבשאפט צו נאטור ,ביימער און גראז וואס
אויך אין יענעמ'ס געדאנקענגאנג ,און מיינען אז פאר מאכט איבער אנדערע ,וואס ברענגט אז געווענליכע מענטשן האבן .ער קען עס אבער
אלע טראכטן די זעלבע ווי זיי און וועלן אלעס יענעמ'ס צער זאל זיי מאכן פילן גרויס .צוליב נאכמאכן! ער גיט פאר זיין קינד\טאכטער\מאן\
זייער שטענדיגע רייץ פאר כבוד ,אטענשאן און ווייב\טאטע\מאמע וואס מ'דארף געבן ,פשוט
אויסטייטשן צום שלעכטן. אנערקענונג גלייכן זיי יענעמ'ס פיין ,וואס גיט זיי ווי א קארבאן קאפי און נאכמאכער ,אבער
א ביישפיל ,ווען איינער וועט קויפן בלומען ער האט נישט די נאטירליכע נייגונגען צו טון
פאר א נארסיסיסט וועט ער באלד טראכטן שטארקייט און מאכט איבער יענעם. וואס איז ריכטיג ,ער פארמאגט נישט די הארץ,
'וואס וויל יענער? וואס וויל ער מיך אויסנוצן?' זיי זענען כיטרע נישט איבערצוציען דאס רחמנות ,ליבשאפט און הויפטזעכליך עמפאטיע
אנשטאט זען די טובה דערפון און זיין דאנקבאר שטריקל און שפילן זיך מיט זייערע ארומיגע ,זיי
אויף דער מתנה ,טראכט ער באלד אז יענער בלאזן קאלטס און ווארעמס און וועלן שענקען ווי נארמאלע געזונטע מענטשן.
מיינט דא שלעכטס .אז איר וועט ארויפקומען ברעקלעך פון ווארעמקייט פשוט צו פארבלייבן זיי טוען נאכמאכן די געזעלשאפט אבער ווי
זאגן גוט יום טוב פאר א נארסיסיסט ,וועט אין קאנטראל און נישט יענעם פארלירן קונסטלער מיט א פערפעקציאניזם אז עס וואלט
ער עס אויסטייטשן אז זיכער קומסטו עפעס זיי געקומען די גרעסטע אויסצייכענונג אין דער
אינגאנצן. קונסט פון אקטיארישקייט ,ווייל זיי שפילן
אויסנוצן. דאס מערהייט פון נארסיסיסטן זענען פיר און צוואנציג שעה אין טאג .סיי וועלכע
אונטערשטע שורה ,די איינציגסטע פסיכיק קלוג ,צו דער זאך ,קריעטיוו ,סוקסעספול און רעאקציע וואס דארף קומען פון עמאציעס און
וואס זיי פארשטייען איז זייער אייגענע פסיכיק, כאריזמאטיש ,און זענען רייצנד ,זיי ווייסן וויאזוי
און דעריבער מיינט יעדער אלעמאל שלעכטס אנצושטעלן א בא'חנ'ט פנים און פאנגען די געפילן איז סתם נאכגעמאכט.
און צום אויסנוצן .זיי האבן נישט קיין שום ארומיגע ,ווייל זיי ווילן אז דער קרבן זאל פאלן ווען א נארסיסיסט ווייזט דאנקבארקייט
צוטרוי אפילו צו די נענטסטע מענטשן ,קיינער אדער אנערקענונג ,איז עס א שפיל .ווען
איז נישט טרויבאר ,נישט דער מאן\ווייב ,נישט פאר זיי און ווערן אנגעוויזן אין זיי. ער זינגט דעם ניגון אז ער אנערקענט דיין
טאטע\מאמע און נישט זון\טאכטער .עס מוז זיי האבן א קרומע וועג פון טראכטן און אנשטרענגונג ,סארי ,אבער עס איז א ריינער
זיין אז יעדער איז סעלפיש ווייל די איינציגסטע אלעס ווערט אנגעקוקט שלעכט .טראץ וואס ליגנט .דער נארסיסיסט ווייסט פשוט אז אט
געדאנקענגאנג וואס זיי פארשטייען איז ס'איז נישט אלעמאל מערקבאר און וועלן זיך האלט מען ביי דער טייל פונעם שפיל און אט
אויפפירן פאסנד צום מצב ,איז עס אבער נאר
"סעלפישנעס". א שפיל .א נארסיסיסט וועט ,ווי ערווענט ,אין דער ניגון דארף יעצט געזינגען ווערן.
א נארסיסיסט פארמאגט נישט קיין גרויס טייל נישט געניסן פון נאטור ,א שיינע
נאסטאלגיע אדער פארבינדונג צו גארנישט. פאנאראמע וועט זיי נישט אפעקטירן ,אבער זיי דער פסיכיק פון א
ביי אים איז זיבעצן יאר ווי זיבן מינוט ,דערפאר וועלן שפילן צו דער סצענע און באוואונדערן די נארסיסיסט
קענען זיי איבערלאזן א הייראט ווי גארנישט,
ווייל ס'איז נישטא קיין שום בענקשאפט שיינע וואסערפאל. ר' יו"ט טיילט מיט פארשידענע שטריכן
אדער זכרונות .זיי וועלן קיינמאל נישט רעדן א הויפט עלעמענט אינערהאלב אריינצוקריכן אין דער פסיכיק פון א נארסיסיסט,
פון זייערע רצונות אדער טרוימען .גארנישט נארסיסיסטישע קוואליטעטן איז א קנאה אויף צו פארשטיין וויאזוי זיין מח לויפט ,וואס זענען
איז געפיל ,אלעס איז מאטעריאליסטיש ווי א א שוידערליכן פארנעם .נארסיסיסטן זענען
באטל גרעיפ-דזשוס .פריינטשאפט און זכרונות, אומשטאנד צו ליידן אויף אומפארגינערשאפט
אויף אן אומראציאנאלן פארנעם .מ'רעדט נישט
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון218 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 50
איז א
נארסיסיסט?
.3 .1
זיי קען מען פיל מאל טרעפן אין פירערשאפט פאזיציעס.
זיי זענען געשמאק און באליבט – עכ"פ אין אנהויב ווען
נישט אז זיי זענען עפעס ספעציעל גוטע פירער ,נאר נארסיסיסטן מ'באקענט זיך מיט זיי.
וועלן זיך פיל מאל טרעפן אין פירערשאפט פאזיציעס ,פשוט ווייל זיי
ווילן זיין פירערס און זיי צילן דערויף .ווען זיי ווערן פירער קען עס אין אן נארסיסיסטן זענען אומשטאנד צו מאכן גאר א גוטן איינדרוק ,און
געבן דעם איינדרוק ווי זיי זענען זייער כאריזמאטיש און פריינטליך .דאס
אויגנבליק פארוואנדלט ווערן אין א קולט. איז דער אורזאך פארוואס זיי קענען מאכן א גוטן רושם ווען עס קומט צו
.4 א דזשאב אינטערוויו.
זיי וועלן אלעמאל זיכער מאכן אז דער שמועס זאל זיין איבער זייער אסאך מאל וועט זיך אויסשטעלן אז דער מענטש וואס איז
נארסיסיסטיש זאל האבן געמאכט גאר א גוטן איינדרוק מתחילה ,נאר ווי
זיי זעלבסט. מער צייט עס גייט דורך אלץ מער טוישט זיך דאס בילד צו נעגאטיוו .די
ארומיגע פון א נארסיסיסט ערווארט א סורפרייז ,ער וועט זיך טרעפן זאגן
דו קענסט אנהויבן רעדן איבער א מענטש וואס האט יענע מעשה "אוי באשעפער ,דאס איז דער מענטש וועמען כ'האב נארוואס אויפגענומען
רח"ל ,אבער גאנץ שנעל וועט זיך דער שמועס פארקירעווען איבער 'זיין'
נייע קאר צי סיי וועלכע אנדערע זאך איבער אים .ווייל אין זיין קאפ איז און קוק מיט וועמען איך האנדל דא".
בעצם גארנישט אינטערעסאנט אדער וויכטיג אדער רעלעוואנט אויסער
.2
איך ,איך און נאכאמאל איך.
נישט אלע נארסיסיסטן זענען רעדעוודיג און שטאלץ ,טייל
.5 זענען שטיל און שעמעוודיג.
זיי באטיטלען אנדערע מיט חוזק נעמען.
א געווענליכער נארסיסיסט וועט זיין א שטאלצער כאראקטער און
אלעס מיינט דער נאמען אדער די אייגענע רום און כבוד ,און זיך מאכן איינער וואס לויבט זיך אליין ,אבער נישט אלע זענען אזוי.
אויסזען בעסער ווי אנדערע ,דערפאר וועלן זיי אסאך מאל נוצן דעם
זיי קענען פונקט אזוי זיין שטיל און צוריקגעצויגן .אייגנטליך זענען
טאקטיק פון באצייכענען אנדערע מיט שפעט-נעמען. פארהאן צוויי סארטן וועגן וויאזוי נארסיסיזם ווערט אויסגעדרוקט ,אדער
מיט מאגניפיצירן און אויפרייסערישקייט וואס קומט ארויס מיט זיך אליין
.6נישט אין יעדע געשיכטע וואס א נארסיסיסט דערציילט איז ער דער לויבן ,זיך כסדר באווייזן ,זוכן ארויסצושטיין און זיך גרויסן .זייערע ווענט
העלד ,אבער אפילו אין געשיכטעס פון טראגעדיע אדער דורכפאל ,וועט ער וועלן זיין אנגעפילט מיט בילדער און אויסצייכענונגען פון זיך אליין און
טרעפן א שפאלט פון מאכט און בארעכטיגונג ,אדער שפילן קאזאק-הנגזל
אלעס וועט זיך דרייען ארום זייער אנגעבליכע ספעציעלקייט.
וויפיל מ'האט אים בא'עוול'ט. אבער פונקט אזוי קען נארסיסיזם ארויסקומען אין פארעם פון
נארסיסיסטן וועלן אפט דערציילן געשיכטעס איבער זיך אליין – שעמעוודיגקייט ,ווי דער מענטש וועט נישט זיין אזוי קעגנקומענד,
צומאל מיט'ן איבערדערציילן די זעלבע מעשיות איינמאל און נאכאמאל – רעדעוודיג אדער א גערודער-מאכער ,נאר וועט זיצן אין ווינקל ,מיט אפשיי
און זייער אסאך מאל וועט די געשיכטע זיין איבער א פאל פון פערזענליכע
העראאישקייט אדער נצחון .אפילו ווען א געשיכטע איז עפעס נעגאטיוו און גאוה איבער אנדערע ,פאנטאזירנדיג ווען "זיין" טאג וועט קומען.
פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 51 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון219 געקליבענע ארטיקלעך
קענען בענעפיטירן דערפון .א קלוג קינד וואס נארסיסיסט קען יענעם נישט פארשטיין און גארנישט האט נישט קיין פערזענליכע באדייט
ווייסט וויאזוי צו פיטערן דעם נארסיסיסטישן האט בלויז הנאה פון יענעם אויסנוצן. אדער ווערד.
טאטע\מאמע איז גוט ,ווידער דאס קינד וואס
ווייסט נישט אדער וויל נישט ,קען די מאמע אז מ'האט גרינטליך ארויס דעם נארסיסיסט דער נארסיסיסט טוישט זיינע באציאונגען
און זיין געדאנקענגאנג ווייסט מען נישט צו פון איין מינוט אויפ'ן צווייטן אויף אן
אוועקווארפן ווי א שטיקל מיסט. באשולדיגן זיך זעלבסט .דער נארסיסיסט איז עקסטרעמען פארנעם .אסאך מאל איז עס
דאס וואס נארסיסיסטישע עלטערן וועלן א קונסטלער אנצואווארפן די שולד אויף אלע וואונדערליך ווי דער איין טאג א פריינט א
ווייזן ליבשאפט פאר א קינד ,איז ווידער נישט ארומיגע ,אבער אז מ'האט דעם בילד קלאר איז צווייטן טאג א פיינט גייט אן במילואו .דער
אמת'דיג נאר ווי ס'איז אלעס אן אילוזיע און מען באוואוסטזיניג אז עס איז אויסדריקליך נארסיסיסט קען אפהאקן די נענטסטע
פאר די אייגענע בענעפיט צו מיטטאנצן און נישט מיין פראבלעם ,נאר דעם נארסיסיסט'ס, באציאונגען ווי איינער טוישט זאקן .ווען א
שפילן די שפיל פון א געטרייע טאטע\מאמע ,צו וועלכער ניצט אויס יעדע געפיל ,יעדן מענטש נארסיסיסט לאזט איבער א שטוב אדער א מאן\
ווייב איז עס מיט די גרעסטע גלייכגילטיגקייט
קענען רייטן אויפ'ן קינד. און יעדע זאך פאר זיין צוועק. און אן די מינדעסטע געוויסנביסן ,אז עס לאזט
ר יו"ט באטאנט ,אז צוליב דעם זעלבן שורש
מיין מאמע ,א וועט א נארסיסיסט אין רוב פעלער אויך האבן זיך פשוט נישט גלויבן.
נארסיסיסט א פראבלעם מיט רעליגיע ,וואס ער וועט ווידער די סיבה דערפאר איז פשוט ,ווייל עס
זוכן צו אויסניצן בלויז זיך צו פיטערן .אלעס איז עקזיסטירט נישט קיין געפיל און אין זיינע אויגן
ווי ערווענט האבן מיר גערעדט מיט פיל ביי אים א שפיל ,און דאס זיך אויפפירן פרום איז יעדער נאך אן אביעקט ,ווי א חפץ .ווען
היימישע אידן וואס איז זיי אויסגעקומען צו און ערליך איז אויך א שפיל .אויב דאס קען אים א מענטש האט א חפץ און עס צעברעכט זיך,
ליידן פון א נארסיסיסט .פאר א מינוט וועלן צונוצקומען ,אויב דאס קען 'אים' העלפן אין זיין למשל דער וואשמאשין גייט א גאנג ,ווארפט
מיר איבערגעבן דאס ווארט פאר א יונגערמאן לעבנסשפיל וועט ער שפילן ערליך און פרום, ער עס ארויס אן די מינדעסטע געפיל .איי דער
וועלכער איז אויפגעצויגן געווארן מיט א נישט ווייל ער שפירט געפילן פון ערליכקייט ,נאר וואשמאשין וואוינט שוין מיט מיר פאר אזויפיל
מאמע א נארסיסיסט ,ער זאל שילדערן זיין ווייל אלעס איז ביי אים בלויז "אפארטוניטי", יארן און האט מיך געטריי באדינט? אזוי גייט
לעבנסגעשיכטע וואס טוט שענקען א היפשע וויאזוי קען איך בעניפיטירן פון דעם ,אין דעם עס! קיינער האט נישט קיין געפיל צו אביעקטן.
קלארקייט אויף די ליידן פון די ארומיגע .פאלגנד פאל רעליגיע" .עס הערט זיך שארף ,אבער עס ביי דעם נארסיסיסט איז אפילו דער נענטסטער
מענטש ווי א וואשמאשין ,ווילאנג דו ארבעטסט
איז זיין געשיכטע: איז א מציאות". און דינסט מיר איז געוואלדיג ,אבער דער מינוט
דו ביסט צעבראכן ,ארויס פון דא .פאר א
איך בין אויפגעוואקסן אין שאטן פון א אאיןנאדרעסריפסיאסמיטליע דרייער זאגט מען ש'כח אויף זיין הילף? איך האב
מאמע א נארסיסיסט .שרייבנדיג די שורות, גארנישט מיט אים און ער האט גארנישט מיט
קומען מיר ארויף אזויפיל קאשמארן ,אז איך אז איינער ליידט פון א בעל הבית א
האף איך וועל קענען איבערגעבן אקוראט א נארסיסיסט קען ער אדער טוישן דזשאבס, מיך ,איך "נוץ" אים ,וזהו זה.
בליק פון מיין לעבן אלס קינד אויפ'ן שויס פון אדער זיך אויסלערנען וויאזוי צו האנדלען מיט א נארסיסיסט איז קיינמאל נישט איינזאם.
אים .אבער א נארסיסיסט אין דער פאמיליע די גאנצע וועלט ציטערט פון איינזאמקייט
א נארסיסיסטישע מאמע. איז ביטער ווי א זית .ר' יו"ט באטאנט אז די אויסער דער נארסיסיסט ,ווייל איינזאמקייט
אין מיינע יונגע יארן האב איך אלעמאל שווערסטע ווערן אפעקטירט קינדער וואס קומט נאך א רילעישאנשיפ .אז ער האט עס
געוואוסט אז מיין מאמע איז א צדיקת .זי האט ליידער טרעפן זיך מיט איינס פון די עלטערן
עס מיר אריינגעבאקן און כסדר געפרעדיגט, קיינמאל נישט געהאט איז ער נישט איינזאם.
אייביג און אלעמאל .זי איז א צדיקת פאר וואס זענען געשלאגן מיט נארסיסיזם. ער וועט אלץ בעטן צו רעדן צום
אזעלכע פשוט'ע סיבות ווייל זי האט געקאכט די וועלט איז באזירט אויף צוטרוי ,און מענעדזשער ,נישט צו קיין אונטערטאנען,
נאכטמאל ,צי ווייל זי האט מיר געגעבן מיינע קינדער וועלן אלעמאל געטרויען א טאטע און ווייל זיי ווילן נישט האנדלען מיט אדער אפילו
קליידער צופרי ,צי ווייל זי האט אריינגענומען מאמע פשוט צוליב דעם עלעמענטארן יסוד אז אנערקענען 'קליינע מענטשן' .זיי זענען אזוי
געסט אין שטוב ,צי ווייל זי האט געבוירן עלטערן האבן ליב זייער קינדער און זארגן פאר גרויס און משוגע זעלבסטגעשאצט אז יעדער
קינדער ,צי ווייל זי איז בכלל געבוירן געווארן. איז אונטער זיי און זיי מוזן אלעמאל רעדן צו די
וואס זי האט נאר געטון און סיי וואס אויף דער זייער בעסטע.
וועלט איז נאר געווען די טעמע אז עס איז נאך אבער נארסיסיסטן ליבן נישט .עס העכסטע פענסטער.
עקזיסטירט נישט דער נאטור פון ליבשאפט ביי ער באזיגט אלעמאל דעם סיסטעם ,ווייל
א סיבה אנצודייטן ווי ספעציעל זי איז. זיי ,אפילו צו אייגענע קינדער .זיי טראגן זיך ארום אלעס קומט אים .ווען ער איז אין א רעסטוראנט
אלעס וואס זי האט געטון איז געווען אזוי מיט א שנאה צו דער געזעלשאפט טאקע ווייל וועט ער באקומען א דעזערט אומזיסט און אין
גרויס און מעכטיג אין אירע אויגן ,יעדע זאך עס קומט זיי אן אזוי שווער זיך אריינצובלענדן א פארק וועט ער צוריקבעטן דאס געלט מיט
איז געווען מסירת נפש פון איר זייט ,און געשעט און זיך טרעפן אן ארט אין מענטשהייט און קונצליכע מאנעוורעס (בויען א וואנט יענעם
בלויז ווייל זי איז אויסטערליש א גוטע ,חשוב'ע, געזעלשאפט וואס ווערט דיקטירט מיט כללים אפצוטון ,און נאך הייסן יענעם באצאלן )...פון
געטרייע און וואוילע מענטש .אין יעדן שמועס וואס קומט דאס? ווייל א געזונטער מענטש
האט זי געטראפן א וועג וויאזוי ארויסצוברענגען פון געפילן וואס איז פרעמד פאר זיי. פארשטייט אז א מענטש האט א רעסטוראנט
ווי ספעציעל זי איז ,מער פון יעדן ,און ווער עס א קינד אין די אויגן פון א נארסיסיסט איז און דו עסט דארט קומט זיך יענעם אז ער זאל
נאר דא צו דינען ,אז דער טאטע\מאמע זאלן פארדינען ,ער דארף דאך פרנסה ,ווידער דער
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון220 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 52
וואס איז געשען ,וועט עס קיינמאל נישט זיין איר פאלשקייט און נישט מיטגעשפילט מיט די האלט נישט ווי איר ,האט זי יענעם עקסטרעם
דעם נארסיסיסט'ס שולד .אלעמאל וועט ליגנטס) בין איך געווען פאר איר א שטער און א אפגעווישט און אוועקגעמאכט ,אדער אלס א
עס זיין ווי זיי זענען נישט גוט פארשטאנען לאסט און זאגאר א קאנקורענט ביי וועמען זי שלעכטער אומפארגינער אדער א שוטה און
געווארן אדער נישט גענוג אנערקענט וויל נישט טרעפן קיין סוקסעס .מיין סוקסעס
געווארן .אלעמאל איז עס איבער מיך און האט אין אירע אויגן געזאגט אז זי איז נישט טיפש.
ווי געוואלדיג איך בין ,אן דעם וואס אנדערע דאס בעסטע ווייל איך בין נישט געווען טייל פון מיין מאמע איז געווען גאנץ א גרינגע
מאמע .זי האט כמעט קיינמאל נישט געשריגן
זאלן באמערקן. איר קעניגרייך. אדער געשלאגן ,קיינמאל נישט מחנך געווען
פאר מיין חתונה ,ווען מ'האט געדארפט אדער איינגעטיילט ,און איך האב אלץ געפילט
.7 ערלעדיגן זאכן ,איינקויפן שטאפיר – ווי יעדן סיי פרייהייט און סיי ווי איך בין איינער אליין
חתן ,איז יעדע קלייניגקייט געווען א קאמף, אויף דער וועלט .זי האט אבער יא געפאדערט
זיי האבן ליב שיינע זאכן. כאילו איך שטער איר אין איר לעבן .עס האט פון אונז כסדר'דיגע אטענשאן פאר אלעס וואס
איר ממש נישט אינטערעסירט נישט מיין זי טוט ,אין דער צייט וואס זי האט זיך קיינמאל
נישט אלע שאפאהאליקס אדער שטריימל ,בעקיטשע אדער שוך ,נישט מיין
מאטעריאליסטישע מענטשן זענען דירה ,גארנישט גארנישט .איך בין בכלל נישט נישט געקימערט וואס עס פאסירט מיט אונז.
נארסיסיסטן ,און נישט אלע נארסיסיסטן דער גרויסער פארלאנגער ,איך רעד ממש פון א פשוט'ער ביישפיל ,ווען איך בין אמאל
זענען כראנישע קויפער ,אבער איינס פון די די מינימום .אין דער צייט וואס זי איז געווען געפלויגן פון ישיבה צוליב אן עוולה ,האט זי
סימבאלישע אנדייטונגען פון נארסיסיזם איז פארנומען מיט זיך ,זיך און נאכאמאל זיך ,כאילו זיך אויסגעלאכט און קוים רעאגירט .אלס א
א גלוסט און רייץ צו צייגן א הויכע סטאטוס, זי איז די כלה אליין .טאמער האב איך אויף בחור האב איך מיך געוויס געפרייט אז איך
און דאס ווערט זייער אסאך מאל געטון מיט עפעס זיך אפגערעדט ,איז זי אריינגעפאלן אין האב נישט קיין פרעשור אדער פחד פון א פסק
א ווילדן כעס ,הלמאי איך מאך איר שפירן ,אז פון מיין מאמע ,אבער טיף אין הארצן האט מיך
מאטעריאליסטישע זאכן. געעגבערט ,פארוואס אינטערעסירט איר נישט
א גוטער וועג וויאזוי דאס צו איך שפיר ,אז זי טוט נישט גענוג פאר מיך.
פונאנדערשיידן איז ,אז דער כראנישער דאס איז דאס לעבן נעבן א נארסיסיסט, צי איך בין יא אדער נישט אין ישיבה?
קויפער וועט דערציילן וואס פאר א גוט פון דער אנדערער זייט ,ווען אימער איך האב
געשעפט ער האט זיך איינגעהאנדלט ,בעת שטענדיגע מלחמות איבער נישטיגקייטן. זיך פארהערט אדער סיי וועלכע דערגרייכונג
וואס דער נארסיסיסט וועט אונטערשטרייכן איך האב אלעמאל געהאט טיפע אין ישיבה און כ'האב גע'חלש'ט פאר
ווי פרעסטיזשפול און הויך קלאסיש די געוויסנביסן און שולד געפילן פארוואס קען אביסל אנערקענונג ,איז זי געווען קאלט און
געקויפטע זאך איז .א פראטאטיפישע איך נישט זיך אויסקומען מיט מיין מאמע? איך אומאינטערעסירט .ווען איך האב איר געפרעגט
ביישפיל :ער קומט אן מיט א גאר טייערן אפן "מאמי ,וואס זאגסטו צו מיין תעודה?"
אויטא ,אבער ער דערציילט נישט וואס פאר האב אנגעלייגט די שולד אויף מיר. האט זי געקענט פרעכערהייט ענטפערן אז "עס
א גוט געשעפט ער האט געהאט ביים דאס מיין מאמע האט קיינמאל נישט געשוינט
מיין כבוד .זי פלעגט מיך דערנידערן צווישן גייט איר נישט אן די זאכן".
איינהאנדלען. משפחה מיטגלידער על לא דבר .יארן וואס א מינוט שפעטער האט זי געקענט דערציילן
איך האב געהאלטן אז איך בין א לא יוצלח און מיט עקסטאז וועגן מיין ברודער וואס האט זיך
.8 נאריש ווייל מיין מאמע האט געזונגען אזוי דעם פארהערט גאנץ מסכת מגילה ...דאס פלעגט
מיר מורא'דיג צעמישן און צעברעכן אויף
אויסזען איז אלעס. ניגון אין שטוב. פיץ פיצלעך .כ'האב נישט געקענט פארשטיין
לאנגע תקופות האב איך מיך געשלאגן פארוואס מיין בלוט איז נישט רויט און
נארסיסיסטן זענען לאו דוקא מער מיט אנגסט און ענקזייעטי מיינענדיג אז איך מיינע דערגרייכונגען האבן נישט קיין ווערד.
אטראקטיווע מענטשן ווי אנדערע ,אבער מוז זיין פערפעקט ,ווייל די קלענסטע דורכפאל אויסנאמען צווישן איין קינד און צווייטן איז
זיי נעמען קעיר פון זייער אויסזען און לייגן האט ווידערהוילט אז איך בין א לא יוצלח און געווען א רוטין ,אפן און נארמאל; ניטאמאל
געווענליך א גרויס געוויכט איבער פיזישע א שלימזל און אין יעדן גרייז אדער טעות האב
אויסזען .נישט יעדער וואס האלט וויכטיג איך געהערט א ווידערקויל פון מיין מאמע'ס האט זי עס פרובירט צו באהאלטן.
דאס אויסזען איז א נארסיסיסט ,אבער יארן שפעטער האב איך אינאכט גענומען
עקסטרעמע זיך פיצן און זיין אבסעסירט מיט שפאס און געלעכטער. אז די [פאלשע] ליבשאפט איז געגאנגען בלויז
אויסערליכע אויסזען און דאס האלטן קריטיש נאך מיין חתונה ,זוכנדיג א פרנסה האב איך צו די קינדער אין שטוב וואס האבן איר געגעבן
נישט געהאט קיין קאנפידענץ אדער צוטרוי אטענשאן אן קיין גבול און האבן געשפייזט איר
וויכטיג קען אנדייטן אויף נארסיסיזם. אין מיר אליין .ערשט נאך וואס מיינע ארומיגע שטענדיגע רייץ צו וויסן ,הערן און געדענקען אז
האבן מיר אויפגעוויזן און כסדר געלויבט זי איז דאס בעסטע און שענסטע וואס איז נאר
.9 מיין פראגרעס ,און נאכ'ן זען מיט די אייגענע
אויגן אז איך בין ב"ה דירעקט א סוקסעספולע אמאל באשאפן געווארן.
זיי זענען עקסטרעם סענסיטיוו צו יונגערמאן מיט אסאך געלונגענקייטן און נאך מער פון דעם ,צוליב וואס איך בין
קריטיק. מעלות ,האב איך געקענט איבערגעווינען מיין נישט געווען פון די קינדער וואס האבן איר
באגאסן מיט שעצונג און אויסערגעווענליכע
קיינער גלייכט נישט קיין קריטיק ,אבער זעלבסט צוטרוי און זעלבסטשאץ. אונטערטעניגקייט (איך בין יא געווען זייער א
מיין מאמע רעדט זיך אפ טאג און נאכט וואויל און דרך-ארצ'דיג קינד ,נאר דורכגעזען
אז מ'קאמפלימענטירט איר נישט גענוג ,אין
פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 53 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון221 געקליבענע ארטיקלעך
האט דאס באלאנסירט מיט א ווארעמען און קורצן :טאמער לוינט זיך איר ,בין איך איר דער צייט וואס זי האט מיר נאך קיינמאל נישט
געטרייען טאטע וואס האט אין טייל "געדעקט" בעסטע פריינט ,און א מילי סעקונדע דערויף געשאנקען קיין קאמפלימענט .איך בין געווען
איז ולא נודע כי בא אל קרבנה און זי ווערט פון די בעסטע בחורים אין ישיבה סיי ברוחניות
אנשטאט מיין מאמע. פארשווינדן פון דער ארענע פאר חדשים לאנג. און סיי בגשמיות מיט זייער אסאך חברים –
מיר זענען אפיציעל בכלל נישט אין קאמף ס'איז נישט גרינג דאס צו זאגן ,אבער אסאך מיין טאטע האט שטאלצירט מיט מיר און איך
אדער צעקריגט .איך פרוביר מיט אלע כוחות צו מאל שפיר איך ווי מיין מאמע איז מיין אייגענע האב אים פארשאפט גאר אסאך נחת און כבוד
זיין געווארנט אין מצות כיבוד אם כאטש עס שונא ,ווייל זי פירט זיך אויף ווי א שונא צו די – אבער איך האב קיינמאל נישט באקומען
קומט אן שווער .איך בין אבער מיט די יארן פיל אייגענע קינדער .טאמער א קינד גייט נישט אפילו א משהו אנערקענונג אדער א גוט ווארט
קלוגער געווארן און איך היט מיך זייער שטארק מיט מיט איר אגענדע וועט זי זיך ארויסלאזן
נישט צו ווערן אפעקטירט פון איר אומגעזונטע אין א קאמף יענעם אונטערצוברענגען .זי פון מיין מאמע.
נאטור ,איך זאל נישט חלילה פאלן א קרבן צו וועט זיך נישט צוריקהאלטן פון גארנישט זינט מיין חתונה קען דורכגיין חדשים וואס
איר ,און געוויס אז עס זאל נישט האבן קיין עד דיוטא התחתונה אריינגערעכנט שעדיגן זי קלינגט מיך נישט אן ,אדער הויבט נישט
שום השפעה אויף מיין געזונט ,שטוב אדער פיזיש ,אפ'הרג'ענען יענעמ'ס שלום בית אויף ווען איך רוף .טאמער רופט זי מיך ווייס
להכעיס און אפילו ערגערע זאכן וואס קען איך אז זי וויל א טובה אדער א טעלעפאן נומער
שלום בית. נישט ארויסגעשריבן ווערן .עס הערט זיך וכדו' .אין געוויסע צייטן האב איך מיטגעמאכט
פאנטאסטיש ,אבער עס איז ליידער אן אפטע פארשידענע שוועריגקייטן – נישט קיין גרויסע
אלס אן ערליכער איד ,באטאנט ר' יאנטי זאכן אבער דאך זיך גענויטיגט אין די הילף
אז די שווערסטע טייל פון אזעלכע קינדער איז מציאות אין אונזער שטוב. און ראט פון א מאמען – און ס'האט איר
די האקעלע אישו פון "כיבוד אב ואם" וואס שווער צו גלייבן פאר א פרעמדן ,אבער איך נישט אינטערעסירט קיין כי הוא זה .עס איז
איז א מצות עשה דאורייתא אויף וועלכן דער האב דאס געפיל אז זי וועט זיך פרייען טאמער ווייטאגליך צו זאגן ,אבער אסאך מאל שפיר
תורה זאגט צו "למען יאריכון ימיך" ,אבער פון איך גיי חלילה פון דער וועלט – אזוי וועט זי איך ווי א יתום וואס האט בכלל נישט קיין
דער אנדערער זייט איז דא א חיוב דאורייתא קענען זיצן שבעה און קריגן אטענשאן .אזוי
פון "ונשמרתם מאוד לנפשותיכם" און א מענטש ווייט גייט איר רייץ פאר אטענשאן און אפאטיע מאמע.
דארף היטן אויף זיין גייסטישע געזונט און נישט צו ארומיגע וואס ווייסט נישט פון קיין שום מיין מאמע צעשטערט מיר יעדע איינציגע
שמחה .איך האב בר מצוה געמאכט א קינד
פאלן א קרבן צו נארסיסיזם. גבול. און מיין מאמע איז נישט אנגעקומען (!) .זי
"קיין מחוצף טאר מען נישט זיין ",באטאנט זי איז מלא ליגנטס און חנופה ,אבער האט געהאט עפעס אן אויסרייד – אן אפענע
ער" ,אבער ליידן טאר מען אויך נישט ,טאמער שטעלט אן א בלעכענעם פנים .די גאס האלט פרעכע ליגנט וואס איך און זי האבן געוואוסט
איז דאס אנשטעקיג דארף מען נישט דארט פון איר אלס אן אמת'ע געשעצטע און ספעציעל אז ס'איז נישט אמת – און מיינע געשוויסטער
בלייבן זיצן ,און א מענטש דארף אכט געבן אויף ארויפגעקוקטע פרוי ,פול מיט לעבן ,לוסט און זענען גאר געווען ברוגז אויף מיר פארוואס איך
געשמאק .מענטשן פאלן פאר איר כאריזמע
זיין געזונט. און האלטן פון איר עולמות ומלואה אלס א קריג זיך מיט דער מאמע.
"איך זאג אלעמאל אז קינדער קענען עדות תוכנ'דיגע פרוי וואס פארשטייט צו חינוך ,פירט עס איז נישט צום פארשטיין די לחץ און
זאגן אויף די עלטערן צי די עלטערן זענען א שטארקע שטוב און שטענדיג פארנומען מיט עגמת נפש דאס ברענגט ,ווען מ'מאכט א שמחה
געטרייע עלטערן ,אבער ווען עלטערן זאגן חסד ביז מסירת נפש .איך ווייס אבער אז אלעס און די אייגענע מאמע קומט נישט ,מ'ווערט
אויף זיך זיי זענען גוט זענען זיי צומאל פסול ביטערליך פארשעמט און מ'איז נאך אליין
לעדות .די תורה זאגט אן א לאו אז מ'טאר נישט איז בלאף און השחתה. דער שולדיגער אויף וועמען אלע געשוויסטער
שעלטן די אייגענע עלטערן ,פארוואס ,ווייל איינער וואס איז נישט אפעקטירט געווארן טייטלען מיט די פינגער .מיין פרוי האט נאך
ליידער אמאל קומט עס אן צו אזא מצב אז דאס דירעקט פון א נארסיסיסט ,וועט קיינמאל אין געדארפט זיין דעם טייוול'ס אדוואקאט
קינד שפירט ווי די אייגענע עלטערן זענען זיינע וויסטן חלום נישט וועלן גלייבן אז יענער איז און איר פארענטפערן א גאנצע נאכט פאר
אזוי דורכגעפוילט .אזוי כיטרע זענען זיי .דאס איר פאמיליע מיט כל מיני אנטשולדיגונגען
שונאים. מאכט מיין סיטואציע אויסנאם שווער ,אז איך
"נארסיסיסטישע עלטערן וועלן נוצן די פארוואס זי איז נישט אין זאל.
וואפן פון כיבוד אב ואם אבער א מענטש דארף מוז שלינגען מיין פיין אין שטילשווייגעניש. זי קען חוזק מאכן פון מיין אידענע ברבים
טון וואס איז ריכטיג און אלעמאל אנפרעגן א איך קען שרייבן א גאנצע בוך פון אין פארנט פון איר אדער אנדערע משפחה
דעת תורה .עס שטייט כבד את אביך ואת אמך, איבערלעבענישן ,טייל עפיזאדן וועט מען מיר מיטגלידער און אפילו פארנט פון מיינע קינדער
זיך אויפפירן רעספעקטפול ,אבער עס שטייט נישט וועלן גלייבן דערפאר לאז איך עס אויפ'ן פשוט פאר אביסל אטענשאן .ווען איך דערצייל
נישט 'ואהבת' .זעלבסט-פרעזערווירונג און זארג איר א שיינע זאך אדער א נחת'ל אויף מיין
פאר זיך אליין איז נישט סעלפיש ,ס'איז פשוט שפיץ גאפל. קינד ,וועט זי אלעמאל זאגן אז אירע קינדער
'וחי בהם' אז מ'זאל נישט אונטערגיין פון צער איך האב זייער ליב מיין מאמע ,זי איז דאך אדער דעם שכנ'ס קינדער זענען בעסער ,כאילו
מיין מאמע ,כ'האף פאר איר גוטס .כאטש וואס
און רדיפות. עס איז ביטערליך שווער צו רעאליזירן און נאך מיר זענען קאנקורענטן.
"איך וויל נישט אריינגיין אין קיין פרטים, שווערער צו לעבן דערמיט ,בין איך געקומען צו די רגע וואס עס דאכט זיך איר אז זי קען
איך האב געהאט א חבר וואס זיין מאמע האט דער אנערקענונג אז איך וועל קיינמאל נישט האבן א טובת הנאה פון א קינד ,וועט זי נישט
אים אזוי אויפגעגעסן דאס געזונט ,אז ליידער האבן קיין אמת'ע מאמע און דאס האט מיר שפארן קיין חנופה און בא'חנ'דלען און אפילו
האט זיך עס נישט גוט געענדיגט וד"ל .ס'איז דער באשעפער באשערט .דער אויבערשטער ארויסגיין פון וועג צו העלפן יענעם קינד .אין
געווען א באקאנטע מעשה ,ער האט געהאט א
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון222 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 54
דער נארסיסיסט ווערט ממש אויס מענטש דאלאר וואס ער איז גרייט צו באצאלן אויף'ן גוט לעבן ,א פרוי מיט קינדער און גוטע פרנסה,
דערפון .זיי וועלן אלעמאל האבן תירוצים און פלאץ ,און אויב איך האלט אנדערש זאל איך
אויסריידן פארוואס זיי זענען נישט די שולד ברענגען באווייזן .למעשה פארלייקענט ער ער איז געווען 'קא-דעפענדענט' נאך זיין מאמע א
אויף גארנישט ,און נישט נעמען קרעדיט אויף אפילו וויפיל ער האט מיר לכתחילה צוגעזאגט...
סיי וועלכע טעות .מער פון דעם ,קריטיק מיר האבן קיינמאל נישט געמאכט קיין נארסיסיסט וואס האט אים ממש אראפגעפירט
מאכט זיי אריינפאלן אין א ווילדע כעס שום שריפטליכע צעטל ווייל מיר זענען געווען
נאנטער ווי א צווילינג .ער האט גוט אויסגעניצט פון זינען רח"ל".
אויסברוך. מיינע שטארקייטן אין דער אינדוסטריע במשך
מיין בעל הבית,
.10 די פינף יאר. א נארסיסיסט
פערזענליך בין איך געווארן זייער אנטוישט
אויסריידן און תירוצים זענען זיינע נאכ'ן ארבעטן פאר אים .איך האב געטראפן אין נאך א יונגערמאן מיט וועמען מיר האבן
בעסטע פריינט. אים א צווייטן – נידריגן – מהות ווען עס איז
געקומען צו האנדלען אין ביזנעס ,ווי דער פנים גערעדט האט מיטגעלעבט אקוראט אזא
נארסיסיסטן וועלן אלעמאל דערווייטערן וואס ער האט אנגעשטעלט אויף דער גאס.
און אפשאקלען שולדן פון זיך ,יעדער וועט איך האב אים דאס אלץ געלאזט וויסן אויף א געשיכטע .ער האט געארבעט פאר זיין חבר מיט
זיין שולדיג אויסער זיי .זיי זענען קונסטלער שיינעם וועג .איך האב נאר אין מיין ווילדסטן
אין טייטלען פינגער און באשולדיגן די חלום נישט געטראכט אז אויף מיר ווארט א געוואלדיגע געטריישאפט פאר א שיינע פאר
גאנצע וועלט און אויפקומען מיט אויסריידן דער זעלבער גורל ווי די אלע אנדערע מענטשן
זיך ריינצואוואשן אין יעדן פאל .זיי זענען יאר ,און דער מינוט וואס ער האט אים מער
וועמען ער האט בא'עוול'ט.
אלעמאל גערעכט. למעשה האב איך אים שוין געשיקט דריי נישט געדארפט האט ער אים געלאזט הענגען
הזמנות צו דין תורה און דערווייל ווארט איך
.11 אויף א סירוב מיט וואס איך וועל מיך קענען מיט די גרעסטע כפיית טובה .הערט זיין עפיזאד
זיי לאזן איבער פינגער-אפדרוקן פון אפווישן די נאז... אין זיינע אייגענע ווערטער:
נאכווייען און חורבן הינטער זיך. יא ,ער איז א נארסיסיסט איינס אין דער איך בין א שטארק געליטענער פון א בעה"ב
וועלט און דעריבער גייט ער ארום יעדן זאגן א נארסיסיסט איינס אין דער וועלט .א בעה"ב
האט דער מענטש א לאנגע היסטאריע וואס פאר א רחמנות ער איז און אז איך שיק וואס איך בין געווען מיט אים ווי ברידער פאר
פון שלעכטע באציאונגען אדער ארבעט אים הזמנות און ער קען נישט שלאפן ביינאכט פינף און צוואנציג יאר .גערעדט צוזאמען,
דורכפעלער? נעם עס אן ווי א רויטע פאן .ווען חתונה געהאט צוזאמען ,געהאנדלט צוזאמען,
א נארסיסיסט איז דער פירער פון א פירמע און איך האב אים גאר זייער אויסגעניצט. געווען הונדערטער שבתים צוזאמען ,געפארן
וועט מען זען אז ער האט א לאנגע היסטאריע איך פרעג איין זאך ,וואס הייסט
אין דער ביזנעס וועלט פון איבערלאזן א אויסגעניצט? ער האט מיר ארויסגעהאלפן מיט איבער דער וועלט צוזאמען ,ביז...
עקסטער געלט? ער האט דאך מיר ניטאמאל מיט זעקס יאר צוריק בין איך געגאנגען
חורבן און דאן געגאנגען ווייטער. באצאלט די גאנצע געהאלט יעדע וואך .אויסער ארבעטן פאר אים ,אויף פינף יאר .היינט זענען
די זעלבע זאך ווען עס קומט צו וואס ער האט יעדע פאר חדשים איבערגעהיפט מיר דם שונאים .נאך אלס חבר האט ער מיך גוט
באציאונגען און שלום בית ,קענען זיי האבן דריי וואכן דא פיר וואכן דארט און איך בין אויסגעניצט .הגם ער זאגט אז איך האב אים...
א לאנגע היסטאריע פון פארראט ,אנזייען געווען ביי דער ארבעט יעדן טאג פון זיבן דאס איז ממש א סימבאל פון א נארסיסיסט,
חורבן און צעברעכן באציאונגען און דאן לויפן אינדערפרי ביז זעקס זיבן אכט ,און אפילו ביז אלעמאל איבערצודרייען דעם דאשיק ,ער קען
צוויי פארטאגס יעדן דאנערשטאג צו ארבעטן טון די גרעסטע עוולה אין דער וועלט און גאר
ווייטער אין וועג.
אין די אפיס. יענעם באשולדיגן מיט דער זעלבער עוולה.
.12 ממש פאר מיר האבן זיך צעקריגט האב איינס פון די זאכן איז געווען ,אז וויבאלד
איך אים צוריקגעברענגט 90,000דאלאר ער איז דורך שווערע צייטן אין די ביזנעס ,האב
אלעס איז פערזענליך. פון א דזשאב וואס ער האט זיך שוין מייאש איך מסכים געווען צו נעמען נאר א חלק פון דער
געווען ,און פון יענע געלט האט ער מיר געהאט געהאלט יעדע וואך ,און די איבעריגע וועט ער
ספעציעל ביי שטילערע נארסיסיסטן ,ווי צוגעזאגט פינף און צוואנציג טויזנט דאלאר
עס מוז נישט זיין מערקבאר דאס זיך רימען, וויסנדיג אז איך ארבעט דערויף און נישט אפצאלן לכשירחיב.
לויבן און פאמפן ,אבער עס וועט אלעמאל למעשה האט זיך ביי אים אנגעזאמלט א
זיין א דעפענסיווע און א ברוגז'דיגע רעאקציע גלויבנדיג אז כ'וועל קענען דעליווערן. סכום פון 150,000דאלאר במשך די כמעט פינף
אויב זייער ווערן נישט אנערקענט אדער אויב למעשה איז דאס געווען איינע פון מיינע יאר וואס איך האב מיך אוועקגעגעבן דערפאר
זאכן גייען נישט ווי זיי ווילן .אז דו טוסט שטארקייטן ארויסצובאקומען געלט ,און ווי פאר אן אייגענע ביזנעס .אן א גוזמא זעכציג
עפעס פאר א נארסיסיסט וואס ער גלייכט כ'האב אים באוויזן צו ברענגען דעם טשעק .ווי ביז אכציג שעה א וואך .אזוי ווייט אז אונזערס
נישט ,מיינט דאס אויטאמאטיש אז דו ביסט נאר דאס געלט איז געליגן אין זיין טאש האט א קליענט האט מיר געזאגט מיט שטוינונג
ער אנגעהויבן דרייען מיט די נאז פאר גאנצע ווען מיר האבן זיך צעקריגט ,אז ער האט אלץ
דריי וואכן ביז איך האב באקומען פון זיין ווייב געמיינט אז איך בין א שותף לויט ווי איך האב
מיך אוועקגעגעבן פאר זיין פראיעקט .דער
קליענט האט מיך גערופן בייטאג ,ביינאכט,
וויקענדס.
למעשה ,אזוי ווי זאכן זענען נישט בעסער
געווארן און איך האב אנגעהויבן בעטן חלקים
פון דאס געלט באצייטנס ,האט ער מיר געלאזט
וויסן אז ער קומט מיר נישט מער ווי 1200
פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 55 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון223 געקליבענע ארטיקלעך
געפאנגען אין נעץ און קענען ניטאמאל האבן א צוליב וואס זיינע עלטערן זענען אליין געווען אן אימעיל אז לויט זייערע חשבונות קומט מען
פערספעקטיוו אויף וואס פאסירט דערנאך .א נארסיסיסטן .דערפאר איז ער א מבקש ,ער מיר נאר 1200דאלאר.
זוכט! געווענליך איז ער א פאזיטיווער ווארעמער
טיפישער קא-דעפענדענט פאל. מענטש נאר א שוואכלינג וועמען עס פעלט למעשה בין איך געבליבן אן א פרנסה און
דער נארסיסיסט כאפט זייער שנעל אויף, ווארעמקייט און אנערקענונג ,און ער מיינט אז איך דארף יעצט אנפאנגען פון א' מיט קליינע
ער האט א גוטע נאז און דערשפירט די נאטורן ער וועט געהאלפן ווערן ביי דעם נארסיסיסט. פארדינסטן – נאך וואס איך האב אוועקגעגעבן
פון מענטשן ,איינעם וועמען ער קען נישט נעמען א נארסיסיסט האט א ספעציעלן חוש צו
פאר א רייד וועט ער זיך נישט באפריינדן נאר אפירזוכן דעם קא-דעפענדענט ,דערביי טוט פינף יאר פון מיין לעבן פאר זיין ביזנעס.
שנעל אוועקווארפן ,ער וועט אלעמאל אנקומען ער קונצליך אנשטעלן כאילו ער באגיסט אים איך האב שוין בייגעוואוינט אנדערע פעלער
מיט ליבשאפט און ווארעמקייט און פילט אן אויך .איך האב געווארנט א נאנטער חבר מיינער
צום קא-דעפענדענט. זיין חלל .עס קען זיין א חתונה זאל פון דריי ווען ער האט מיר דערציילט אז ער גייט ארבעטן
דער נארסיסיסט איז א מומחה אין פאנגעריי הונדערט מענטשן דארונטער א נארסיסיסט פאר מיין בעל הבית וועלכער איז זיין קרוב
און חנופה ,און זאגן פינקטליך וואס יענער וויל מיט א קא-דעפענדענט ,ביז סוף חתונה וועלן זיך און האט אים צוגעזאגט הרים וגבעות ער זאל
הערן .ער ווייסט וויאזוי צו פארוואנדלען דעם די צוויי צוזאמטרעפן .ס'ארבעט ווי מאגנעטיש, קומען ארבעטן צו אים .כ'האב מיך געוויינט
קא-דעפענדענט אז ער זאל ווערן אנגעוויזן אין ביידע ציען צו ביידע .ביידע האבן א לאך וואס צו אים אז אויסער עסן קוגל זאל ער מיט אים
אים .ער חלש'ט פאר דער פריינטשאפט ווייל
ער ווייסט אז דער קא-דעפענדענט וועט אים דער צווייטער דערפילט. נישט האבן קיין שייכות.
אלעמאל זוכן צופרידנצושטעלן און דינען און ער אט איז וואס א היימישע פרוי שילדערט ער האט מיך נישט געפאלגט זאגנדיג אז
וועט אים קענען אויסנוצן ווי א בעזעם .דער וויאזוי איר גאנצע פאמיליע איז פארוואנדלט "זיין" קוזין וועט עס קיינמאל נישט טון צו אים.
קא-דעפענדענט וועט בויען דעם נארסיסיסט'ס למעשה איז דורך א שטיק צייט און כהיום רעדן
עגא מיט שעצונג און אטענשאן ,בשעת וואס געווארן אין קא-דעפענדענטס: זיי שוין נישט און די גאנצע משפחה איז שוין
דער קא-דעפענדענט רעדט זיך איין אז זיין אזוי מיין גאנצע צוגעקומענע פאמיליע איז קא- פארמישט ווען יעדער נעמט צדדים לכאן ולכאן.
געגארטע ווארעמקייט און שעצונג קריגט ער דעפענדענט אויף מיין שוויגער ,א כראנישע דאס איז די געשיכטע פון א נארסיסיסט ,זיי
נארסיסיסט .מיין מאן וויל נישט און קען
פונעם נארסיסיסט. נישט אנערקענען אז עפעס איז "גרייזיג" מיט לאזן איבער איין חורבן נאכ'ן צווייטן.
דער נארסיסיסט טוט פאכמאניש זיין פאמיליע'ס באציאונג צו דער מאמע .די איך בין שוין אסאך אדורך אין מיין יונגן
דופליקירן גענוי דאס וואס פעלט פאר דעם קא- פאמיליע לייקנט דעם פאקט אז זי איז טיף לעבן ,און ווי מיין טאטע זאל זיין געזונט
דעפענדענט און שפילט ווי ער שענקט אים עס. פראבלעמאטיש נאר דערקלערן עס אז "זיי האבן זאגט מיר אלץ ,אז מען געוואוינט זיך צו
נאר ער איז דער וואס ענדליך ענדליך פארשטייט נישט קיין גרינגע מאמע" .מיין מאן האלט אז צרות לעבט מען אין פריידן ...דעריבער האב
אים ריכטיג! נאר ער גיט אים סופארט ,שמייכל ער האט געהאט א הערליכע יוגנט; איך ,אלס א איך נאך נישט פארלוירן מיין אפטימיזם און
און אנערקענונג וואס קומט אים! דער וויקטים דרויסנדיגער אין דער פאמיליע ,זעט נעבעך ווי איך דריי מיך נישט ארום דעפרעסט ,אבער
באלעקט זיך נעבעך און דער נארסיסיסט איז זיי זענען קרבנות פון א נארסיסיסטישע מאמע. יא שטארק אנגעווייטאגט .איך ווינטש נאר
זיך מחי' אז ער האט אים אין נעץ" .דער שידוך "זיי וועלן זיך אלעמאל צוהערן צו וואס זי קיינער זאל נישט אריינפאלן אין די הענט פון א
צווישן די צוויי איז א קראנקער שידוך .עס קען זאגט ,און מיטגיין מיט די מאדנעסטע פארלאנגען
אויסזען גוט אויפ'ן אויסערליכן אויג ,אבער אדער אפילו רשעות'דיגסטע דערקלערונגען נארסיסיסט ,ווייל עס איז זייער ביטער.
בלויז צו פארמיידן קאנפליקט .איין קינד האט זי
ס'איז קראנק". חתונה געמאכט און נישט צוגעשטעלט א דירה דער קא-דעפענדענט
דערנאך הויבט זיך אן א לאנגע קייט פון מיט א נארישן אויסרייד ,און דאס ניי פארפאלק
קעצעלע-מויזעלע שפיל .דער נארסיסיסט גיט האט געדארפט גיין איינשטיין ביי א שכינה ביז דער ריכטיגער רחמנות ארום דעם
א גלעט ,דערנאך א פאטש ,דערנאך ראטעוועט זיי האבן זיך מסדר געווען .זי מעג און קען אלעס נארסיסיסט איז דער "קא-דעפענדענט" ,וועלכע
ער אים פון די פאטש און ער איז גאר דער טון ,גארנישט איז נישט איבערגעצויגן דאס ווערט אויך באצייכנט אלס "רילעישאנשיפ
גוטער ,וחוזר חלילה אין אן ענדלאזע ציקל פון שטריקל און קיינער וועט איר נישט פארהאלטן. אדיקשאן" ,א פסיכאלאגישע טערמין פאר
זי איז עקסטרעם קאנטראלירנד ,אבער מענטשן וואס אנטוויקלען אומגעזונטע
"מיינד קאנטראל" און עמאציאנאלע אביוז. די קינדער לעבן מיט דער הנחה אז די מאמע באציאונגען ,און ווערן אנגעוויזן אין איינעם
דער קא-דעפענדענט קען זיך אנליידן פון איז זייער רעטער ,און זיי טוען אויסוועלן נאר אויף אן עקסטרעם-עמאציאנאלן פארנעם .ווען
דעם נארסיסיסט פאר יארן לאנג אבער ער איז צו געדענקען די גוטס ,ווייל אזוי לוינט זיך ,צו א מענטש ווערט אנגעוויזן אין א נארסיסיסט,
שב על קיאו ,ער קומט אלץ צוריק ווייל ער איז פארשטעקן דעם קאפ ווי א בת היענה .דערוואגן
אנגעוויזן אין דעם נארסיסיסט ווי לופט .ווידער זאל זיך איינער קריגן מיט איר אדער זאגן אן איז ער א ביטערער ,ביטערער רחמנות.
דער נארסיסיסט וועט אים ווייטער שענקען אות אנדערש ,זי וועט יענעם באקעמפן מיט ציין די אומגעזונטע באציאונג צווישן א
צופרידנהייט אין קליינע דאזעס ,פונקט גענוג ער נארסיסיסט און א קא-דעפענדענט קען זיך
זאל פארבלייבן און אים ווייטער קענען פייניגן און נעגל ביז בלוט. אפשפילן ביי סיי וועמען ,ווי מאן\ווייב ,זון\
און אויסנוצן .דער קא-דעפענדענט ווערט זי שפילט אויף זייערע געפילן ,בויעט זייער טאכטער ,חבר ,שכן אדער קרוב ,און דאס
נעבעך אדיקטעד צו די זיסע צוקערלעך פון דעם עגא און מאכט זיי פילן ווי שטארק זי זארגט פאר
זיי און ווי שטארק זי האט זיי ליב ,אזוי זענען זיי מאכט עס אזוי שרעקעדיג.
נארסיסיסט. דער קא-דעפענדענט האט אן ענליכן חלל
די פריינטשאפט צום נארסיסיזם פון א ווי דעם נארסיסיסט ,נאר אנשטאט ווערן א
קא-דעפענדענט איז אן אדיקשאן גארנישט נארסיסיסט איז ער געווארן קא-דעפענדענט.
ער איז געווענליך אויך געווען א קינד וואס האט
נישט באקומען גענוג ווארעמקייט – טיילמאל
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון224 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 56
זיין בלוט שונא ,דו ביסט קעגן אים אדער דו ערשיינונג ,פארקערט ,עס איז גאנץ אן אפטע הינטערשטעליג ווי אלקאהאל אדער דראגס און
פארשטייסט אים נישט. פערסאנעליטי דיסארדער ,און דאך רעדט ס'מאכט צעדרייט דעם מענטש .עס נעמט אים
מען כמעט נישט דערפון ,ווייל ס'איז אזוי איבער די גאנצע מחשבה און טאג און נאכט
.13 זארגט ער זיך איבער זיינע באציאונגען מיט'ן
פארשלייערט און קאמפליצירט. נארסיסיסט און עס מאכט אים חרוב ונחרב.
א נארסיסיסט האט נישט דערצו איז עס פיל שווערער ווי אנדערע א גאנצן טאג דרייען זיך די מחשבות צי ער\
קיאייןזאגנואנרגאאזנאעררסיאסדיעסרט.זי דיסארדערס ,וואס מ'קען רעגולירן מיט מעדיצין זי האט יא גערופן נישט גערופן ,יא געשיקט
און סטאביליזירן ,ווידער מיט א נארסיסיסט מעסעדזש אדער נישט געשיקט ,אהער געזאגט
נארסיסיזם איז א טאפלטע פראבלעם. העלפט נישט קיין פודינו ומצלינו ,און דאס אהין געזאגט .דער קא-דעפענדענט איז נעבעך
נישט נאר וואס דער מענטש איז איינגערעדט פאראוממעגליכט אז מ'זאל אים קענען רעגולירן קראנק צו געפעלן דעם נארסיסיסט און וויל
און געשלאגן מיט דער פאנטאזיע וואס לויפט אזוי שטארק לעבן גוט מיט אים אין דער צייט
אים נאך אז ער איז מיט עפעס מער פון אנצוהאלטן באציאונגען. וואס דער נארסיסיסט שפילט מיט זיינע געהירן
אנדערע אדער "ספעציעל" ,נאר דאס אליין "זייער ווייניג מענטשן ווילן רעדן דערוועגן אויף א פארנעם וואס קען אים אראפפירן פון
לאזט אים נישט אנערקענען אז ער האט ווייל ס'איז ווייטאגליך ",זאגט ר' יו"ט" ,ס'איז
א מיינד קאנטראל ,א ביטערע אביוז וואס איז גלייכגעוויכט.
פראבלעמען. אפילו ערגער ווי פיזישע ,און לאזט איבער א די וואס קריכן ארויס פון אנגעוויזנקייט אויף
מער צוריקגעצויגענע נארסיסיסטן לאנגטערמיניגע השפעה מיט א צעבראכן הארץ א נארסיסיסט זאגן ,אז דאס איז שווערער און
קענען האבן סימפטאמען פון דעפרעסיע און ערגער ווי ארויסקריכן פון דראגס עדיקשאן,
ענקזייעטי ,און בלויז די זייטיגע פראבלעמען און גייסט אויף שברי שברים". ווייל ווען מען האקט אפ פון דעם נארסיסיסט
וועט זיי פירן צו זוכן הילף .אבער די שטאלצע דאך ,זאגט ר' יו"ט ,קען מען זיך נישט ווארפן פילט מען ווי די וועלט איז חרוב געגאנגען,
נארסיסיסטן ,וויבאלד זיי פילן זיך מורא'דיג מיט באשולדיגונגען ,און נישט יעדע מדה רע ווייל זיין גאנצע וועלט איז באשטאנען פון זיין
ספעציעל און חשוב ,אדער צוליב וואס זיי צייגט אויף נארסיסיזם ,און אפילו ווען איינער
האבן סוקסעספולע חלקים אין לעבן ווי האט געוויסע אנדייטונגען פון נארסיסיזם, באציאונג מיט דעם נארסיסיסט.
געלט ,מאכט אדער כבוד ,איז זייער זעלטן מיינט נאכנישט אז ער איז א נארסיסיסט ,עס דער נארסיסיסט שפילט א שפיל און
קען פונקט אזוי זיין מוד-סווינגס אדער אנדערע דעריבער איז די איינציגסטע עצה ווען איין זייט
וואס זיי זאלן זוכן הילף אדער באהאנדלונג. פון דעם שפיל הערט אויף שפילן" .מ'קען נישט
זוכן הילף וועט נאר געשען אין זעלטענע דיסארדערס. שפילן קיין געים נאר ווען צוויי זייטן שפילן.
אויסערגעווענליכע פעלער ווען זיי טרעפן "קען זיך דער נארסיסיסט העלפן?" פרעגן א קא-דיפענדענט מוז אינגאנצן אפהאקן אן
זיך פארטינקען אין א מבול פון פראבלעמען, פארבלייבן מיט די מינדעסטע שייכות כאילו
אבער די רעאקציע וועט זיין אז זיי וועלן זיך מיר. יענער איז געשטארבן און א מציבה שטייט
פרעגן 'איך בין אזוי חשוב ,איך ווייס אז איך "געווענליך וועט ער זיך נישט וועלן העלפן!" אנשטאט א לעבעדיגן מענטש ,ווייל אנדערש
בין געוואלדיג ,אבער פארוואס האט מיך איז דעם מומחה'ס אנטווארט .אין זייער
זעלטענע פעלער וועט ער בכלל אנערקענען קען מען נישט פארבלייבן ביים זינען.
יעדער איבערגעלאזט?' אז ער איז א נארסיסיסט" .ס'איז דא א ביכל "אין א פאל וואס עמיצער אידענטיפיצירט
פון א נארסיסיסט וועלכער האט אנערקענט זיך אלס א קא-דעפענדענט ,האט מען א פליכט
.14 זיין לאגע ,אבער נאר נאכדעם וואס ער האט צו ארויסקריכן פון די קא-דעפענדענסי און דאס
זיך געטראפן בדיוטא התחתונה ,ממש זיין לעבן מוז מען באהאנדלען מיט עקשנות און עזות ווי
דו טרעפסט זיך אים רימען ,באזינגען איז צעפאלן פאר זיינע אויגן און ער האט זיך
אדער אידיש גערעדט" ,לעקן" ,אבי געטראפן אין תפיסה ,אין אזא פאל אולי ואולי". מ'קעמפט קעגן אן אדיקשאן.
אנצוהאלטן רואיגקייט און גוטע דער נארסיסיסט זוכט נישט קיין הילף ,ער "ווי פארשטענדליך דארף מען באהאנדלען
קען קיינמאל נישט טראכטן אז עפעס איז גרייזיג יעדע קעיס באזונדער ,אבער באופן כללי קען
באציאונגען. מיט אים און ער וועט נישט ליינען קיין ארטיקלען מען נישט סתם אוועקשפאצירן פון דעם
נארסיסיסט ,נאר דו מוזט פארהאקן די טיר און
אין דער צייט וואס די בעסטע וועג איבער נארסיסיזם .ער איז פערפעקט. דאס פארהאמערן ,ווייל די מינדעסטע שפאלט
וויאזוי צו האנדלען מיט א נארסיסיסט איז אין עקסטרעמע פעלער ווען א נארסיסיסט וועט עס צוריקברענגען .און טאמער איז מען א
גענצליך אפהאקן און אנטלויפן ווי די פיס אנערקענט אז ער איז א נארסיסיסט ,קען שוואכלינג און מ'קען נישט ארויסקריכן פון זיין
טראגן ,איז נאך אלץ דא געוויסע אומשטענדן געמאלט זיין אז ער זאל גאר הנאה האבן דערפון. אנגעוויזן אין יענעם ,זאל מען גענצליך אפהאקן,
וואס מ'האט נישט קיין ברירה און מ'מוז "כ'האב געהאט א קליענט א נארסיסיסט, אפילו פון נאנטע פאמיליע מיטגלידער .נישטא
פארבלייבן אין קאנטאקט און האנדלען מיט ער האט אזא הנאה געהאט אז ער איז א
אים ,צום ביישפיל ווען דער נארסיסיסט איז נארסיסיסט ,ער האט עס געשלונגען ווי א קיין ברירה ,חייך קודמין".
א פאמיליע מיטגליד ,אין אזעלכע פעלער איז דארשטיגער .ס'איז אים געווען א שטאלץ און א
חנופה רייד און רימעריי דער בעסטער וועג צו קאמפלימענט ,ער האט פאראדירט דערמיט ווי די קאמפליצירטקייט
מ'זאל ווען זאגן פאר א לייב אז ער איז א גוטער פון נארסיסיזם
פארמיידן קאנפליקט. פארציקער .ער האט ניטאמאל געהאט דעם
מענטשליכן געפיל עס אנצוקוקן ווי א פעלער נארסיסיזם איז בכלל נישט קיין זעלטענע
נאר פארקערט ,אז ער איז עקסטרעם כיטרע
און געלונגען אריינצוכאפן מענטשן אין נעץ”.
פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 57 פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון225 געקליבענע ארטיקלעך
אנאאיזרטסירסאיסמטפ אפילו ווען א נארסיסיסט קומט אן
צו א טעראפיסט ,וועט מען אים שווער
קענען דיאגנאזירן .געווענליך זענען זיי
אזוי שארף ,אז זיי דרייען אויס דעם
טעראפיסט אויף זייער זייט ,זיי מאכן
אן אייזערנע איינדרוק אז אפילו א
טעראפיסט וועט קענען פאלן דערפאר.
דערפאר קען עס זיין אזוי שווער צו
אידענטיפיצירן.
דורכאויס דעם פארלאפענעם פאליטישן קאמפיין איז פרעזידענט טראמפ עפילאג
מערערע מאל באשולדיגט געווארן אלס א נארסיסיסט ,א באשולדיגונג וואס ווערט
"מענטשן ליידן זיך אן יארן פון
אונטערגעשטיצט דורך פיל פסיכאלאגן און אנאליסטן. דעם שטילן מאנסטער ,אן וואס מ'זאל
טראמפ אינטערעסירט נישט ווען זיינע נאנטע זאגן אז א פאליסי ארבעט זיך נישט אידענטיפיצירן וואס דא גייט פאר ",זאגט
אויס ,און עס קענען זיין מיליאנען מענטשן מארשירן קעגן אים ,אבער עס מאכט נישט ר' יו"ט" ,איך וויל געבן האפענונג פאר
אויס ,ער איז העכער פון קריטיק ,ניטאמאל נעמט ער עס אין חשבון אבער עס טוט אים די מענטשן ,דער קא-דעפענדענט זאל
טרעפן סיפוק פון ערגעץ אנדערש ,ער
אויפרעגן ביז בייז בלוט. זאל וויסן אז ער שיינט און גלאנצט אן
ער פארנעמט נישט די מינדעסטע קריטיק ,ער האלט אן א פאראיבל און ברוגז'קייט
אויף אלעמאל .ער קען נישט מוחל זיין ,ער באטיטלט זיינע קעגנער מיט שפעט-נעמען, יענעמ'ס באשטעטיגונג".
אלעס איז ביי אים אויסערליכע פלאנץ און שיינקייט (זיין נאמען טראמפ מוז פיגורירן א באזונדערע הילף פאר'ן קא-
גרויס אין גאלדענע אותיות אויף יעדער געביידע ער האט נאר א שייכות) ,און עס איז א דעפענדענט ליידנדן איז ווען ער
נארמאלע ערשיינונג אז ער זאל חוזק מאכן אדער אפמעסטן יענעם לויט זיין אויסערליכע אנערקענט דעם צרת רבים ,ווען ער
באגעגנט אנדערע ליידנדע .עס גיט אים
אויסזען. פערספעקטיוו .פלוצלינג קלארט עס
ווער עס שטייט אים אין וועג מאכט ער אוועק ,לויבט זיך אליין ביז'ן הימל ,און לעבט אים אויס דאס בילד .ער איז גארנישט
אין א פאנטאזיע פון ענדלאזע סוקסעס ,מאכט ,קלוגשאפט ,שיינקייט און באליבטקייט שולדיג .ער זעט ווי אנדערע טיילן מיט
דעם זעלבן נאראטיוו ווי זיין אייגענעם
ביי די מענטשהייט .ער איז ספעציעל ,ער איז גרויס ,ער איז מאכטפול" ,בעליוו מי"... בלוט-דורכגעווייקטן לעבנסגעשיכטע .ער
ער איז בארעכטיגט ,אלעס מעג ער און גארנישט איז נישט קיין עוולה ,ניצט אויס זעט ווי ער איז פריי פון שולד און זינד.
אנדערע פאר זיינע אייגענע פארדינסטן ,עס פעלט אים עמפאטיע און קען זיך שווער ער האט גארנישט געטון גרייזיג .ער איז
אידענטפיצירן מיט די געפילן פון אנדערע .פון זיינע אומצאליגע אינטערוויוס און טוויט-
אויסברוכן שיינט ווי ער גלויבט נאר פאקטן וואס טוען אים לויבן און שעצן ,אלעס בלויז א קרבן.
אנדערש עקזיסטירט פשוט נישט און איז "פעיק ניוס" אין זיינע אויגן .אזא דערווייטערונג ר' יאנטי טראגט זיך ארום מיט
גרויסע פלענער וויאזוי צו אויפמערקזאם
פון רעאליטעט צייגט אויף עקסטרעמע נארסיסיזם און קען זיין געפארפול. מאכן דעם ציבור איבער די ליידן פון
טראמפ נעמט זיך ארום בלויז מיט מענטשן וואס שעצן אים און לויבן אים ,און נארסיסיזם און באהיטן פון פרישע
לאזט זיך ארויס און בלוטיגע און זודיגע קאמפן קעגן זשורנאליסטן פאר'ן חטא פון אים קרבנות .צווישן אנדערע ארבעט ער אויף
קריטיקירן אדער זאגן סיי וואס נעגאטיוו אין זיין ריכטונג .די טראמפ טיעם וועט אים א ביכל און רעקארדירונגען וואס וועט
זאגן נאר וואס ער וויל הערן ,כאטש וואס דערמיט שפייזן זיי און פאלן דערמיט פאר זיינע אי"ה פארעפנטליכט ווערן ,און האפט
אפילו אוועקצושטעלן אן עמטליכע
נארסיסיסטישע אייגנשאפטן. ארגאניזאציע וואס זאל זיך באפאסן מיט
אונטערשטע שורה ,ער איז א מענטש וואס שיצט זיך און בויעט זיין עגא מיט'ן
אראפקלאפן קעגנער און דעמאראליזירן אנדערע ("לאו ענערזשעי"" ,לייאינג דעם ערנסטן פראבלעם.
טעד"" ,קרוקעד הילערי"" ,ליטל מארקא"" ,פעילינג ניו יארק טיימס" ,זענען אלע "איך בין טעטיג צו אוועקשטעלן אן
ארגאניזאציע "די ּפיספול לייף צענטער",
פרעצעדענטלאזע ערשיינונגען אין פאליטישער היסטאריע). פאר מענטשן וואס זענען קרבנות אדער
דאס מיינט נישט אז אין פאל עס איז וואר אז ער האט אין זיך נארסיסיסטישע נאנטע צו א נארסיסיסט און ווילן
קוואליטעטן קען ער נישט זיין קיין גוטער פרעזידענט פאר'ן אמעריקאנער פאלק .עס ארויסקריכן פון די נאכפאלגן ,דאס
גיט אבער יא צו פארשטיין וויאזוי זיין מח לויפט און פון וואו עס קומט זיינע פאליטישע ארבעט אין גרויס טייל ווי א ריהעב און
גרופ טעראפיע .איך געב זיי האפענונג,
טאקטיקן. ווייל דער וואס ליידט האט ליידער נישט
אנדערע פסיכאלאגן זענען ביי דער מיינונג אז עס איז נישט עטיש און מענטשליך קיין האפענונג ".
און אויך נישט אקוראט אדער מעדיציניש אויסגעהאלטן צו דיאגנאזירן א מענטש וועמען
מ'האט נאכנישט באגעגנט פערזענליך און דערפאר האלטן זיי זיך אפ פון באצייכענען
טראמפ אלס נארסיסיסט אדער אננעמען סיי וועלכע שטודיע איבער זיין פסיכישע
געזונט צושטאנד אן דעם וואס א דאקטאר זאל האבן גערעדט מיט אים אלס טייל פון
דער באריכט.
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון226 געקליבענע ארטיקלעך פרשת ויקהל-פקודי תשע״ז 58
MENTAL HEALTH JOURNAL
#7
7th Edition —
DON’T MISS YOUR CHANCE!
Advertising Deadline:
נפשיSunday,March 18th
The ONLY Yiddish,
professional Mental
Health journal
אלערטסProfessionals listed
receive remarkable
— "מאמענטi"ncוןrפeaלsאeנiרnוoשuזtדreטaלcעhהcaלllטs"נפשי" — די מענ
עלייגטCיגoביveזrיiאngוןvאitטalערשיינט יעדע שטיק ציי
.דזשcעoקmעm פu״nטiנtעyמisאsָ uמe״sאינעם וועכנטליכן
?שינייינעטYNאiadרfdsihןsעihעis-sE״וpdוeיuaשcןkaסintפginיCgנוotוh"meרmיןuאוnפity:נווומילערט
INCREASING,סיינט זיך אויף צו באקומען אן ״אלערט״
AWARENESS.לויט אייער באקוועמליכקייט
Providing Resources
and Support
אאישלימקעטעריאןלטאימעיל צוtBheeaצוC״Pטhקסaעaטטטr״nרסtקעאgטoעקלeשאיf!ט .טעל
אלערט
[email protected] 347-450-7040
:לאזט א מעסעדזש
347-450-7040
Alert :מיט א סאבדזשעקט Alert :מיט דאס ווארט
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון228 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון229 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון230 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון231 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון232 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון233 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון234 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון235 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון236 געקליבענע ארטיקלעך
פון ״מ ָאמענט״ ארכיוון237 געקליבענע ארטיקלעך
תשע״ח תשע״ו
תשע״ה
תשע״ז
Behind every successful
game there’s a Norman’s
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Moment Magazine | Celebrating 200 Edition | Free Digital eBook
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search