ĐH 074

Ñi laøm veà, vôï moät caùi cuoác, choàng moät caùi cuoác hì huïc ñaøo
heát ñaùm coû tranh, coû gaø xuoáng taän reã, moïc ñaày ôû saân sau.
Roài böùng coû töø saân tröôùc troàng vaøo. Loaïi coû naøy thaät laï, noù
chæ moïc ngang, maïnh vaø xanh môn môûn, khoâng caàn uoáng
nöôùc nhieàu. Choàng troàng coû, vôï troàng rau vaø hoa.
Haït gioáng toâi ñöôïc caùc baùc toâi cho. Baùc toâi soáng ôû thuû ñoâ tò
naïn Little Saigon, khí haäu töông ñoái gioáng nhö khí haäu Ñaø
Laït, baùc troàng ñuû moïi thöù, töø taàn oâ ñeán oåi, mía xoaøi. Daøn bí,
baàu, döa gang, döa bôû ñuû caû laên loùc treân maët ñaát. Ñeán thaêm
baùc toâi cöù meâ man vôùi rau vôùi traùi.

Theá laø khu vöôøn cuûa toâi coù ñuû thöù, toâi ñeám taát caû ñeán gaàn
ba möôi loaïi rau traùi Vieät Nam. Luoáng caø phaùo, caø tím, caø
ñóa, caø xanh hoa ra tím caû goùc vöôøn. Moàng tôi, laù mô leo leân
giaøn beân haøng daäu, chöa keå daây su-su moïc sang caû nhaø
haøng xoùm. Rau ñay, rau caûi xanh, caûi laøn, caûi traéng, rau
huùng queá, huùng luûi, huùng caây, haønh heï ngay caû rau maù toâi
cuõng troàng vaø sau ñoù hoái haän nhöng hieåu ra caâu “daây mô reã
maù”. Hai loaïi rau ñoù soáng dai kinh khuûng, daây mô caét chaët
sao noù vaãn vöôn leân kieâu haõnh, reã maù cuoác caøo theá naøo
noù vaãn anh duõng ngoi leân.

Baàu bí moãi ngaøy moãi lôùn nhö thoåi, coâ con gaùi uùt troàng traùi bí
ñoû, noù cho ngay moät traùi to baèng caùi thuùng ñöïng gaïo. Toâi coù
moät caây rau deàn ñoû voâ tình haït bay, moïc tröôùc nhaø, noù moïc
vuøn vuït cao hôn maùi nhaø cuûa vôï choàng toâi. Haøng xoùm cöù
cöôøi vaø noùi ñuøa laø nhaø toâi coù caây ñaäu cuûa anh chaøng Jack
vaø daën doø toâi ñöøng leo leân, keûo maø bieán maát. Caây chuoái toâi
cuõng troàng, sau môùi bieát noù aên ñaát kinh laém, chöa keå muøa
ñoâng laù bò laïnh hö heát, nhìn buoàn thaûm naõo neà, toâi phaûi maát
gaàn hai tuaàn ñeå chaët cuoác heát buïi chuoái , roài ñaùm tre nöõa, toâi
nhoát noù trong caùi thuøng nhöïa thaät to, vì bieát reã tre maïnh, noù

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 201

coù theå chuoài vaøo xi maêng tìm khe chui leân moïc tieáp. Toâi
mang heát noãi loøng nhôù queâ nhaø vaøo maûnh vöôøn nhaø toâi.

Haøng xoùm cuûa toâi laø nhöõng ngöôøi ñòa phöông, phaàn ñoâng
ñaõ veà höu. Khu nhaø toâi ôû ñöôïc xaây cho coâng nhaân laøm ôû
haõng xe Ford. Caùc oâng baø ôû nhaø moät mình, khoâng con chaùu
chung quanh, neân thích noùi chuyeän vôùi coâ haøng xoùm vöøa
ñeán ôû, hay lam hay laøm. Saùng naøo khi toâi ra saân tröôùc troàng
tæa theá naøo cuõng coù ngöôøi gheù sang ñöùng noùi chuyeän cuøng,
coù khi giuùp toâi nöõa. Ai cuõng noùi toâi coù ngoùn tay troû maøu
xanh - green thumb - neân ñuïng caây naøo noù cuõng leân hoa keát
traùi, khi toâi gom moät ñoáng reã hoa hoàng töø nhaø thím toâi veà
troàng.

Thím toâi coù moät khu vöôøn troàng ñaày hoa hoàng. Thím mua
caùc caây hoa töø nhaø troàng tæa chuyeân nghieäp J&P, thím giaän
caây khoâng ra hoa ñeàu neân möôùn ngöôøi ñeán cuoác heát leân ñeå
troàng moät loaït hoa môùi. Toâi nhìn chuùng toäi nghieäp quùa, chæ
vì khoâng ra hoa nöõa maø bò ruoàng boû neân mang veà troàng laïi.
Khi aáy tieát trôøi vaøo ñoâng, laïnh laém ñoái vôùi toâi, nhöng vì
thöông chuùng quùa, toâi hì huïc ñaøo ñaát ñeå choân reã xuoáng. Ai
ngôø khi xuaân sang, naéng veà chuùng bung nuï, nôû hoa thöôûng
coâng toâi.
Baø haøng xoùm theo doõi töø khi toâi mang nhöõng caây hoàng gaàn
cheát veà ñeán khi hoa nôû, cuøng vui vôùi toâi.

Maáy caây hoàng naøy cuõng khoå, cheát ñi soáng laïi maáy laàn vì toâi
khoâng bieát chuùng maøu gì khi troàng xuoáng, neân khi ra hoa
môùi coù theâm chuyeän phaûi baøn. Toâi muoán maøu saéc haøi hoaø,
neân ñôïi khi ñoâng ñeán ñaøo leân troàng laïi, chöa keå toâi coøn chia
goác ra laøm hai, troàng hai nôi khaùc nhau. Choàng toâi soát ruoät
cho caây, neân haùt choøng toâi :”Hoàng cheát hai laàn ruoät gan naùt
tan”

202 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Nhöng khi xuaân ñeán hoa nôû, caây vaãn maïnh khoeû anh cöôøi
goïi toâi laø baùc só giaûi phaãu hoa hoàng. Toâi nghinh muõi leân noùi
“Em chöù boä”.

Hoàng troàng ôû ñaây deã laém, chæ caàn ñuû nöôùc, phaân boùn, caét
tæa laø hoa nôû töng böøng nhö traåy hoâi. Khoâng nhö ngaøy coøn ôû
Vieät-Nam muoán coù moät ñoùa hoàng laø caû moät coâng trình. Toâi
nhôù thuôû ñoâi taùm, coù anh chaøng haøng xoùm, ñi Ñaø Laït veà
mang taëng toâi moät chaäu hoa hoàng nhung ñoû. Chaäu maøu xanh
bieác, caây hoàng ñöôïc naâng niu chaêm boùn coù ñuùng moät nuï
hoa. Anh chaøng mang chaäu hoa sang nhaø, len leùn ñeå tröôùc
hieân xong bieán maát. Thaáy coù hoa thích quùa, mang leân lan
can, ñeå döôùi giaøn hoa thieân lyù beân caïnh chaäu tí ngoï vaø chæ
sau hai naéng hoa chaùy cheát töôi chöa kòp nôû. Luùc aáy toâi chæ
bieát caâu :

“Troàng höôøng phaûi kheùo che höôøng
Naéng che möa ñaäy höôøng thôøi toát töôi”

Maø maûi chôi hôi ñaâu che ñaäy höôøng döôùi naéng gay gaét Saøi
Goøn, toäi ñoùa hoàng ñaàu tieân aáy vaøo tay toâi, cuõng nhö toäi anh
chaøng haøng xoùm ngaây ngöôøi nghe toâi traû lôøi caây hoa hoàng
cheát ngaét, khi ñoùn toâi ngoaøi ngoõ.

Trong vöôøn toâi coù ñuû moïi thöù, caây gì hoa gì toâi cuõng troàng.
Troàng vì ngöôøi ta cho, troàng vì nhôù nhaø, troàng vì thaáy hoa
gaàn cheát, troàng vì yeâu heát moïi loaïi hoa, hoa naøo cuõng yeâu,
nhaát laø nhaø nhieàu ñaát quùa. ÔÛ VN coù vaøi caùi chaäu be beù toâi
cuõng ñaõ coù moät coâng vieân nho nhoû treân laàu, huoáng gì baây
giôø, ñaát vöôøn tröôùc, ñaát saân sau.

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 203

Nhaø toâi coøn coù hai caây “trôøi troàng” nöõa. Hai caây naøy choàng
toâi chaêm soùc. Anh cuõng khoâng bieát noù laø caây gì, chæ thaáy noù
moïc leân vaø anh töôùi nöôùc, ai ngôø moät caây laø caây hoa anh
ñaøo hoàng, muøa Ñoâng laù ruïng saïch, sang Xuaân hoa phuû ñaày
caây, ruïng ñaày maët ñaát. Moãi laàn hoa nôû, anh laïi nheo muõi noùi
: “Em xem, caây anh troàng chaû toán gì, maø ñeïp chöa ?”
Khi hoa taøn, cho traùi gioáng traùi maän Ñaø Laït, khi traùi chín, toâi
haùi cho vaøo loï laøm röôïu uoáng vui vui.
Moät caây nöõa moïc ngay haøng raøo, theo toâi caây aáy laø caây daïi
ñaùng gheùt, moïc khoâng ñuùng choã, lôõ reã noù aên hö maát coät
haøng raøo, neân cöù len leùn nhoå, ai ngôø noù laïi lì lôïm ngoi leân,
anh gaét : “noù choøng gheïo gì em maø em gheùt noù theá, ñeå ñaáy
cho anh”. Toâi “ñeå ñaáy” maø thaønh caây xanh ngaét, laù nho nhoû
maøu ngoïc giaø, coù hoa li ti maøu traéng, rôïp caû goùc saân. Nhaát
laø noù khoâng caàn uoáng nöôùc. Anh laïi coù dòp nheo muõi : “Em
thaáy chöa ?”

Nhaø toâi cuõng coù moät caây maän ngon laém, ngon ñeán noãi Meï
choàng toâi moãi naêm ñeàu nhaéc :”khoâng ñöôïc cho ai, ñeå daønh
heát cho meï” duø caây cho caû muôøi thuøng traùi moãi naêm. Traùi
hình tim, chín coù maøu ñen, voû boïc moät lôùp phaán moûng. Loaïi
maän ñen naøy baùn ñaày chôï, laø loaïi traùi muøa heø. Nhöng traùi
nhaø toâi ngoït vaø thôm laém. Moät laàn ñi leân vöôøn traùi caây haùi
traùi, toâi ñeå daønh hoät vaø gieo, ai ngôø caây moïc nhanh vaø cho
toâi traùi ngon ngon laø. Chöa keå muøa Xuaân hoa traéng xanh nôû
roä moät goùc vöôøn.

Caû m giaùc nheï nhaøng deã chòu khi trong gío thoaùng muøi hoa,
muøi coû, muøi haêng haêng cuûa heï, muøi ngai ngaùi cuûa cuùc, muøi
daï lyù, daønh daønh. Vöôøn toâi coøn thieáu giaøn hoa thieân lyù, toâi
nghó khoâng laâu ñaâu toâi phaûi tìm cho ra. Nhaø toâi khi nghe toâi
goïi to : “Anh ôi” ôû ngoaøi vöôøn, laø anh ñaõ traû lôøi : “Ñeïp quùa,

204 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

ñeïp quaù” vì raát nhieàu laàn khi anh chaïy voäi ra, ñöôïc toâi chæ
cho xem moät nuï hoa vöøa nhuù.

Roài hai chuùng toâi quyeát ñònh, khoâng troàng rau nhieàu nöõa,
chæ toå nuoâi oác seân vaø toán tieàn nöôùc tuôùi maø aên chaúng ñöôïc
bao nhieâu. Phaûi maø ôû Vieät Nam, toâi tha hoà boù rau ñem ra
chôï baùn nhæ. Baàu bí nhieàu quùa ñem cho laïi toán theâm tieàn
xaêng, coù laàn ñem leân Me toâi, thaáy trong nhaø vaãn coøn maáy
traùi toâi ñaõ ñem leân tuaàn tröôùc.

Toâi chæ giöõ laïi rau thôm, rau huùng, rau ngoå, rau ngoø. Moãi
muøa troàng vaøi caây caø, vaøi caây döa laø ñuû. Haït gioáng cuûa rau
deàn bay theo gioù, moïc lang thang moïi nôi, döôùc goác hoàng,
loàng vaøo buïi dieân vó, len trong buïi sao nhaùi lily, cuõng ñuû naáu
canh toâm Hai caây ôùt laøm duyeân, theá maø ñuû ñeå aên heát caû
muøa ñoâng, chöa keå khi baïn ñeán nhaø, ñöôïc ra haùi mang vaøo
aên côm cho vui mieäng.

Khu vöôøn cuûa toâi, nieàm vui cuûa toâi, haïnh phuùc cuûa toâi. Coù
leõ toâi dieãn taû, keå leå veà noù nhieàu quùa, mang heát yeâu thöông
cuûa toâi vaøo noù nhieàu quùa neân ai cuõng töôûng töôïng, vöôøn toâi
phaûi röïc rôõ laém, ñaëc bieät laém, to lôùn laém. Khoâng ñaâu, vöôøn
toâi raát ñôn sô, chæ ñaát cuøng caây. Caây toâi khoâng sang troïng,
hoa toâi khoâng kieâu caêng chuùng bình dò nhö ñôøi soáng toâi moãi
ngaøy. Vöôn leân cuøng naéng, uoáng gioït söông ñeâm, vaø ñôïi
chôø ñöôïc chôû che nhöõng ngaøy möa gioâng, nhöõng ñeâm giaù
laïnh.

Vöôøn toâi cöûa khoâng khoaù, baïn vaøo thaêm, hoa coû ñoùn môøi.

AÁu Tím
haï 2004

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 205

TRAÄN CHIEÁN
PLEI-ME

Traàn Quoác Caûnh K19

Giôùi Thieäu
Ñaõ hôn 39 naêm qua , Quaân Söû cuûa VNCH cuõng nhö cuûa

Hoa Kyø ñeàu noùi, vieát vaø ñöa leân phim aûnh Hollywôod veà
traän ñaùnh lòch söû ôû thung luõng Ia-Drang , treân Cao nguyeân
Trung phaàn vaøo thaùng 11 , naêm 1965. Nhöng chöa moät ai
noùi vaø vieát chi tieát chieán thuaät “ Coâng Ñoàn Ñaû Vieän “ cuûa
quaân Coäng Saûn Baéc Vieät trong traän phuïc kích ñoaøn quaân
tieáp vieän cuûa ta, goàm Trung ñoaøn 3 Thieát Giaùp ( sau ñoåi teân
laø Thieát ñoaøn 8 Kî Binh) vaø tieåu ñoaøn 21 Bieät Ñoäng Quaân
( BÑQ) laøm muõi nhoïn ñi giaûi vaây cho tieàn ñoàn Plei Me ñang
bò vaây haõm , caùch thaønh phoá Plei Ku khoaûng 40 Km veà
höôùng Nam .

Khi ñoù, quaân ta ñang rôi vaøo moät caùi baãy xaäp to lôùn hôn,
do hôn moät Trung ñoaøn (+) quaân CSBV ñang giaêng ra ñeå
chôø ñoùn con moài töø töø böôùc vaøo vuøng töû ñòa treân Tænh Loä C,
noái lieàn töø Plei Ku ñeán Plei Me .

206 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Hình 01 : Vò trí Plei Me vaø traän ñaùnh Coâng Ñoàn Ñaû Vieän
cuûa 2 Trung ñoaøn 32 vaø 33
CSBV ôû vuøng 2 Cao
nguyeân Trung phaàn ,
thaùng 10, 1965 .

Baøi naøy ñöôïc
vieát ra do kinh nghieäm
baûn thaân cuûa taùc gæa vaø
nhieàu laàn ñöôïc nghe
chính caùc quaân nhaân
binh chuûng BÑQ , thuoäc
Tieåu ñoaøn 21 coøn soáng
vaø keå laïi. Luùc ñoù, hoï laø
nhöõng Trung Ñoäi
Tröôûng cuûa caùc Ñaïi
Ñoäi thuoäc Tieåu Ñoøan
21, vaø laø nhöõng Só quan
raát treû, môùi toát nghieäp töø
Tröôøng Voõ Bò Quoác Gia

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 207

Ñaø Laït , Khoaù 19 Nguyeãn Traõi , vaø hoï cuõng laø nhöõng ngöôøi
baïn thaân thieát vôùi taùc gæa , vaø cuõng ñaõ nhieàu laàn vaøo sanh ra
töû taïi caùc chieán tröôøng noåi tieáng cuûa vuøng 2 Chieán Thuaät
,taïi moät thò traán thô moäng ñöôïc goïi laø “ Em Plei Ku maù ñoû
moâi hoàng “ trong baøi thô noåi tieáng cuûa Vuõ höõu Ñònh ñaõ ñöôïc
Phaïm Duy phoå nhaïc .

Tình Hình Toång Quaùt
Taïi vuøng 4 Chieán Thuaät , coù nhöõng chieán thaéng

laãy löøng cuûa TÑ 42 / BÑQ “ Coïp Ba Ñaàu Raèn “ vaø TÑ 44
/ BÑQ “ Coïp Ñen “vôùi chieán thuaät Tröïc Thaêng Vaän , nhaûy
treân ñaàu ñòch ñaùnh xuoáng , khieán ñòch bò baát ngôø khoâng kòp
trôû tay .

Taïi vuøng 1 Chieán Thuaät ,TÑ 39 / BÑQ bò thieät haïi
naëng trong traän Ba Gia , Quaûng Tín ; nhöng TÑ 37 / BÑQ
chieán thaéng lôùn trong traän Thaïch Truï , Quaûng Ngaõi . TÑ 2
/ TQLC bò ñòch phuïc kích taïi QL 1 , 15 Km phía Baéc Thaønh
phoá Hueá , Tieåu ñoaøn tröôûng Leâ Haèng Minh bò töû thöông,
Tieåu ñoaøn bò thieät haïi khaù naëng .

Taïi vuøng 3 Chieán thuaät, ñòch ñaõ toå chöùc ñôn vò caáp
Trung ñoaøn , bao vaây , khuaáy roái AÁp Chieán Löôïc Bình Giaû,
duï quaân ta vaøo traän lieät ñaõ ñöôïc ñieàu nghieân vaø boá trí kyõ
caøng , phuïc kích quaân taêng vieän , giaûi cöùu . TÑ 4 / TQLC ñaõ
bò thieät haïi naëng neà vaø Thuû Khoa Khoaù 19 VBÑL Leâ Thaønh
Khaùng laø moät trong vaøi ngöôøi baïn cuøng khoaù ñaõ hy sinh
sôùm nhaát . Keá tieáp ñòch bao vaây traïi LLÑB Ñoàng Xoøai , laïi
vôùi chieán thuaät “Coâng Ñoàn Ñaû Vieän “ , ñaõ duï TÑ 7 / Nhaûy
duø VN vaøo ñoàn ñieàn cao su ,vaø vôùi quaân soá gaáp boäi bao vaây
tieâu dieät . Ngöôøi baïn cuøng khoaù 19 laø Ñoaøn Phöông Haûi, ñaõ
bò thöông naëng.

Keå töø ñaây , löïc löôïng Toång Tröø Bò ( ND-TQLC ) cuûa
ta môùi ruùt kinh nghieäm ,chæ haønh quaân caáp Chieán ñoaøn goàm
töø 2 , 3 Tieåu ñoøan trôû leân .

208 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Taïi vuøng 2 Chieán Thuaät , vôùi röøng nuùi meânh moâng ,
raùp ranh vôùi bieân giôùi Cam Pu Chia vaø Laøo , coù lôïi theá cho
ñòch thieát laäp maät khu , kho tieáp lieäu , taäp trung , aån daáu
quaân vaø laáy röøng nuùi cheá ngöï ñoàng baèng .

Trong thôøi gian naøy, lôïi duïng tình traïng chính trò baát oån
cuûa VNCH do caùc vuï ñaûo chaùnh lieân tieáp, ñòch ñaõ coù yù ñònh
ñaùnh chieám Cao nguyeân Trung phaàn . Ñeå thöïc hieän möu ñoà
naøy, tröôùc heát caùc toaùn taäp keát ra Baéc töø naêm 1954 laø
thaønh phaàn tieàn phong ñöôïc xaâm nhaäp trôû laïi Lieân Khu 5 cuõ
( Quaûng Ngaõi , Quaûng Nam , Bình Ñònh , Phuù Yeân ) moùc
noái gia ñình , thieát laäp cô sôû naèm vuøng ,tình baùo vaø tieáp teá .

Tieáp theo ñoù , caùc Trung ñoøan chính quy CSBV laàn löôït
xaâm nhaäp theo ñöôøng moøn HCM doïc theo bieân giôùi Laøo ,
Vieät , Mieân di chuyeån maát khoaûng 2 thaùng leo ñeøo , vöôït
suoái . Töôùng Chu Huy Maân ñaõ xaâm nhaäp töø naêm 1964
traùch nhieäm vuøng Ñaø Naüng , Chu Lai , sau ñoù traùch nhieäm
maët traän B3 Cao Nguyeân Trung Phaàn , baûn doanh ñoùng taïi
Plei Bong Klo trong noäi ñòa Laøo , caùch bieân giôùi 10 Km veà
phía Taây . Chu Huy Maân ñaõ bò Phaùp baét giam taïi Kon Tum
trong Chieán Tranh Vieät- Phaùp ,vaø laø Chính UÛy cuûa Sö ñoøan 316

trong traän ñaùnh Ñieän Bieân Phuû naêm 1954 .

Khoùa 19 Voõ Bò Quoác Gia Vieät Nam ra tröôøng cuoái naêm
1964 , ñuùng luùc caùc traän chieán buøng noå döõ doäi khaép 4 vuøng
chieán thuaät vôùi chieán dòch Ñoàng Khôûi cuûa ñòch. Chuùng toâi
: Thieáu uyù Traàn Quoác Caûnh , Huyønh Kim Taéc , Hoaøng Vaên
Chu ñöôïc boå sung veà Tieåu ñoaøn 21 / BÑQ vaø Thieáu Uyù
Taêng Böûu Tuyeàn , Nguyeãn Xuaân Rieän , Hieäp ,Nguyeãn
vaên Thu veà Tieåu ñoaøn 22 / BÑQ . Haäu cöù cuûa 2 Tieåu ñoaøn
naèm saùt lieàn nhau, treân nhöõng ngoïn ñoài troïc caïnh bieån ho,à
caùch thaønh phoá Plei Ku 15 Km veà höôùng Baéc .

Vaøo thaùng 3 / 1965 Trung Ñoaøn 42 Boä Binh bieät laäp döôùi
söï chæ huy cuûa Trung Taù Laïi Vaên Chu traùch nhieäm vuøng
Kon Tum , goàm ngaõ ba bieân giôùi Vieät , Mieân , Laøo vôùi Taân

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 209

Caûnh , Dakto , Daksut ñaõ phaùt hieän caùc löïc löôïng CSBV
xaâm nhaäp cuûa ñòch . TÑ 21 / BÑQ ñöôïc taêng phaùi cho
Trung Ñoaøn 42 BB / Bieät laäp , ñaõ giao tranh aùc lieät vôùi moät
Trung Ñoaøn CSBV trong 2 ngaøy vaø 2 ñeâm trong röøng nuùi ,
khoâng ñöôïc tieáp vieän , taûi thöông , tieáp teá ñaïn döôïc , ñoà aên
, nöôùc uoáng vì nuùi non chaäp chuøng , röøng raäm nguyeân sinh ,
ban ngaøy chæ thaáy aùnh maët trôøi le loùi qua taøng laù caây . Cuoái
cuøng TÑ 21 / BÑQ phaûi ruùt lui trong ñeâm toái , boû laïi caùc
ñoàng ñoäi ñaõ töû thöông vaø caû bò thöông naëng khoâng theå ñi
ñöôïc vì khoâng theå kheânh , vaùc theo trong ñeâm toái mòt muøng
,quaân ta chæ baùm löng nhau leân nuùi xuoáng ñeøo maø ñi cho
khoûi laïc vaø chung quanh laïi bò ñòch quaân bao vaây , xaû suùng
baén tôùi taáp khi nghe tieáng di chuyeån cuûa quaân ta . Ngöôøi
baïn thaân cuûa chuùng toâi , Thieáu uùy Hoaøng Vaên Chu ñaõ tham
döï traän chieán ñaàu tieân trong ñôøi binh nghieäp , cuõng laø traän
cuoái cuøng cuûa anh , xaùc anh ñaõ ñöôïc boïc thaây baèng chieác
aoù möa poncho thay cho da ngöïa , “ phuùt choác anh ñaõ trôû
thaønh ngöôøi thieân coå vaø anh ñaõ ôû laïi vôùi nuùi röøng “ .

Tình baùo cuûa ta cho bieát ñoù laø Trung ñoaøn 101 CSBV ,
chæ huy bôûi moät Trung ñoaøn tröôûng , ñaõ 15 naêm chæ huy
Trung ñoøan vaø ñaõ tham döï traän ñaùnh Ñieän Bieân Phuû naêm
1954 . Sau ñoù ñöôïc bieát laø Thöôïng taù Nguyeãn höõu An , Tö
leänh phoù B3 cuûa Töôùng Chu Huy Maân , vaø laø Trung ñoaøn
tröôûng döôùi quyeàn Töôùng Maân trong traän ÑBP , ñaõ chieám
Boä chæ huy cuûa Töôùng Phaùp De Castries treân cöù ñieåm Eliane
1.

Ñieåm ñaëc bieät ñöôïc phaùt hieän trong traän chieán naøy laø
vuõ khí cuûa ñòch ñöôïc trang bò toái taân , vaø hieän ñaïi goàm ñaïi
lieân coù baùnh xe keùo tay , thöôïng lieân gaén ñaïn noài , AK 47 töï
ñoäng , vaø CKC ( suùng tröôøng baùng ñoû ) coù gaén löôõi leâ gaáp
, dính lieàn vôùi suùng , vaø suùng hoûa tieãn choáng chieán xa B 40
. Coøn vuõ khí trang bò cuûa ta toaøn laø vuõ khí cuõ cuûa thôøi Ñeä
Nhò Theá Chieán , nhö Ñaïi lieân M 30 , Trung lieân Bar ,

210 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Thompson , Carbin M1 , Garant M1 baùn töï ñoäng ( baén phaùt
moät ) vaø suùng phoùng löïu môùi M79 . Suùng AR15 tröôùc ñoù
ñöôïc trang bò chæ ñeå traéc nghieäm , nhöng sau ñoù ñaõ bò thu
hoài laïi .

Thaùng 5 / 1965 Trung ñoøan 32 CSBV ( tröôùc laø Trung
ñoaøn 101 ) ñaõ tieán saâu hôn vaøo noäi ñòa Quaân Khu 2 , tính
caét truïc tieáp teá giao thoâng treân Quoác loä 19 treân ñeøo Mang
Giang noái lieàn Plei Ku vaø Quy Nhôn . TÑ 22 /BÑQ ñaõ giao
chieán vaø thu ñöôïc moät soá suùng hieän ñaïi cuûa ñòch . Thaùng 8
/ 1965 , ñòch laïi coâng ñoàn , bao vaây traïi LLÑB Ñöùc Cô treân
QL 19 , saùt bieân giôùi Cao Mieân . Hai Tieåu ñoaøn Nhaûy duø do
Trung t aù Ngoâ Quang Tröôûng chæ huy ñöôïc tröïc thaêng vaän
giaûi vaây traïi , nhöng ñòch ñaõ ruùt qua bieân giôùi . Trong traän
naøy coù Thieáu Taù Norman Schwarzkoff laø Coá vaán cho Trung
Taù Ngoâ Quang Tröôûng . Cuøng thôøi gian naøy Trung ñoøan 33
CSBV môùi xaâm nhaäp ,vaø aùp löïc cuûa ñòch caøng gia taêng
maïnh meõ ôû vuøng röøng nuùi Cao Nguyeân . Ñeå ñoái phoù vôùi aùp
löïc ñòch, hai Chieán ñoaøn cuûa ta ñöôïc thaønh laäp : Trung
ñoøan (-) goàm Thieát Giaùp M41 , Thieát Vaän Xa M113 döôùi

quyeàn chæ huy cuûa
Trung Taù Nguyeãn
Troïng Luaät vaø moät
chieán ñoaøn TQLC
döôùi quyeàn chæ huy
cuûa Trung Taù
Nguyeãn Thaønh Yeân
vaø TÑ 21 / BÑQ vôùi
Ñaïi UÙy Nguyeãn Vaên
Saùch ( khoùa 9 Ñaëc
Bieät Ñaø Laït ) laø Tieåu
Ñoaøn Tröôûng laø löïc löôïng tieáp cöùu traïi LLÑB Ñöùc Cô di
chuyeån baèng ñöôøng boä treân QL 19 .

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 211

Hình 02 : Thieát giaùp M41 treân ñöôøng di chuyeån quanh co
vôùi ñoài nuùi chaäp chuøng hai beân ñöôøng, deã trôû thaønh “con
moài ngon “ cho ñoaøn quaân phuïc kích khi hoï ñaõ chuaån bò kyõ
löôõng chieán tröôøng .

Chieán thuaät Coâng Ñoàn Ñaû vieän laïi ñöôïc ñòch aùp duïng ,
nhöng ñaõ bò quaân ta ñaùnh baïi vaø bò khoâng quaân cuûa ta truy
kích , ñòch quaân ñaõ ruùt boû chaïy qua bieân giôùi .

Caùc Quoác loä , vaø truïc giao thoâng chính nhö ñöôøng 14 ,
19 , 21 ñeàu bò caét ñöùt vaø phaù roái lieân tuïc . Moïi tieáp teá baèng
ñöôøng boä trôû neân khoù khaên , phaûi chuyeân chôû , tieáp vaän
baèng phi cô .
BoáTrí Löïc Löôïng

1. Löïc Löôïng Ñòch :
Trung Ñoøan 32 CSBV vôùi 3 Tieåu ñoaøn 344, 635 vaø

966 do Thieáu taù Maõ Vaên Minh laøm Thuû Tröôûng Trung Ñoaøn
( Trung Ñoaøn Tröôûng ).

Trung Ñoøan 33 CSBV cuûa Thöôïng Taù Nguyeãn Höõu
An chæ huy toång quaùt .

Moät Tìeåu Ñoøan suùng coái 60 , 82 , vaø 120 mm .
Moät Tieåu Ñoaøn suùng phoøng khoâng 12.7 mm
Moät Tieåu Ñoøan ñòa phöông H. 15 .
Vaø Trung Ñoøan 66 CSBV , vôùi 3 Tieåu ñoaøn 7, 8 vaø
9 do Trung Taù La Ngoïc Chaâu ñang xaâm nhaäp treân ñöôøng
moøn HCM vaø ñuïng ñoä vôùi Tieåu Ñoøan 1 thuoäc Löõ Ñoøan 7
cuûa Sö Ñoøan 1 Khoâng Kî Hoa Kyø taïi chaân raëng nuùi Chu
Prong , trong thung luõng Ia Drang (teân con suoái ) ngaøy 14,
15 vaø 16 thaùng 11 naêm 1965.
2 . Löïc Löông Baïn Caùnh A :
Trung Ñoøan 3 Thieát Giaùp (-) goàm 12 chieán xa M41
vaø 8 thieát vaän xa M113 .

212 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Ñaïi ñoäi 1 vaø
2 thuoäc Tieåu Ñoøan 21
BÑQ vöøa ñi boä môû
ñöôøng thaùm saùt , vöøa
tuøng thieát ( ngoài treân
phaùo thaùp chieán xa
M41 vaø treân noùc Thieát
vaän xa M113 ) .

Löïc Löôïng
Baïn Caùnh B :

Boä Chæ Huy
TÑ 21 / BÑQ vaø Ñaïi
ñoäi 3 vaø Ñaïi ñoäi 4
BÑQ ñi theo sau caùnh A khoaûng 2 Km treân truïc loä, vôùi
ñoaøn quaân xa chôû ñaïn döôïc tieáp lieäu , xaêng daàu vaø nöôùc
uoáng, cuøng tieåu ñoäi coâng binh cuøng 2 chieác Thieát vaän xa
M113 , 2 xe boïc saét RM8 coù gaén ñaïi lieân 30 ly beân hoâng xe
vaø 2 khaåu phaùo Howitzers 105 ly.

Hình 03 : Loä trình di chuyeån caùnh A vaø B cuûa TÑ 21 BÑQ
& Thieát giaùp M41, M113 vaø vò trí phuïc kích cuûa Trung ñoaøn
32 ,33 CSBV treân Tænh loä 6C ..

Löïc Löôïng Baïn Caùnh C :
Tieåu ñoøan 1 Boä Binh , thuoäc Trung Ñoøan 42 Bieät
Laäp taêng phaùi ñeán töø Kon tum vaø Taân Caûnh do Ñaïi uùy Maõ
vaên Noâng laøm Tieåu ñoaøn tröôûng ñaõ di chuyeån treân moät loä
trình khaùc , khoâng cuøng vôùi TÑ 21 BÑQ vaø Thieát giaùp treân
Tænh loä 6C .
Tröø bò : Tieåu ñoøan 22 / BÑQ do Ñaïi uùy Phaïm vaên
Phuùc laøm Tieåu ñoaøn tröôûng, naèm tröø bò taïi phi tröôøng Cuø
Hanh ,Plei Ku , saün saøng tieáp öùng baèng Tröïc thaêng vaän .

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 213

Dieãn Tieán Traän Ñaùnh:
Luùc 11:30 ñeâm 19-10-1965 , moät tieåu ñoøan cuûa Trung

Ñoøan 33 CSBV ñaõ bao vaây, taán coâng , duøng ñaëc coâng ,
phaùo kích lieân tuïc vaø döõ doäi vaøo traïi LLÑB Plei Me. Traïi
naøy caùch th aønh ph oá Plei Ku 40 km v eà phía Nam .Löïc
löôïng baïn ñoàn truù goàm 12 Coá vaán Hoa Kyø , moät toùan
LLÑB / VN vaø khoaûng 400 daân söï chieán ñaáu Thöôïng soáng
cuøng vôùi vôï con soáng trong traïi . Hoï ñaõ khoâng traøn ngaäp vaø
döùt ñieåm traïi LLÑB Plei Me , maø coá yù duï ñoaøn quaân tieáp
vieän cuûa ta tieán vaøo traän ñòa ñeå tieâu dieät vaø sau ñoù seõ thanh
toaùn traïi Plei Me sau cuøng .
Ngoaøi ra, ñòch ñaõ boá trí caùc ñaïi lieân , phoøng khoâng ,vaø
suùng coái treân caùc ngoïn ñoài nuí cao quanh traïi nhaèm trieät haï
khoâng quaân phe ta .

Töø Plei Ku , tröôùc khi chuyeån quaân toâi thaáy moät maùy bay
khu truïc Skyraider A1E cuûa ta bò phoøng khoâng 12.7 ly cuûa
ñòch baén truùng , phi coâng ñaõ nhaûy duø ra ñöôïc, vaø caùnh duø
maøu da cam ñaõ bay lô löûng treân baàu trôøi cuûa traïi LLÑB Plei
Me .

Ta ñaõ bieát chaéc laø ñòch laïi aùp duïng chieán thuaät Coâng Ñoàn
coå ñieån , ñeå Ñaû Vieän nhöng quaân ta khoâng coøn caùch naøo
khaùc vaø chaáp nhaän cuoäc chôi do phe kia löïa choïn chieán
tröôøng .

Moät Chieán ñoaøn cöùu vieän cuûa QÑ 2 / QK I I döôùi quyeàn
Tö leänh cuûa Chuaån Töôùng Vónh Loäc ñöôïc thaønh laäp goàm
Trung ñoøan Kî binh (-) vôùi moät Chi ñoaøn M41 thieát giaùp
12 chieác , moät Chi ñoøan (-) Thieát vaän xa M113 goàm 8 chieác
döôùi quyeàn chæ huy toång quaùt cuûa Trung Taù Kî binh Nguyeãn
Troïng Luaät . Chieán ñoøan ñöôïc taêng phaùi Tieåu Ñoøan 21 BÑQ
vaø Tieåu Ñoaøn 1 / 42 Boä Binh bieät laäp , vaø taêng cöôøng 2
khaåu phaùo binh 105 mm di chuyeån theo ñoaøn quaân .

Ñôn vò Thieát giaùp vaø Tieåu Ñoaøn 21 BÑQ ñöôïc taäp trung
taïi Phuø Myõ , giao ñieåm cuûa QL 14 vaø Tænh loä 6C trong 2

214 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

ngaøy ñeå gom caùc ñôn vò tröïc thuoäc , tieáp vaän , phaùo binh vaø
chôø Tieåu Ñoaøn 1 /42 Boä Binh töø Dak To vaø Taân Caûnh tôùi .

Ñòch quaân ñaõ nghieân cöùu kyõ löôõng ñoaïn ñöôøng naøy töø
laâu tröôùc khi khôûi söï traän ñaùnh . Khuùc ñöôøng ñòch löïa choïn
ñeå mai phuïc ñoaøn quaân tieáp vieän cuûa ta coù ñòa theá beû ngoaët
, nhö khuyû tay laø ñieåm chaën ñaàu ñoaøn quaân tieáp vieän . Nôi
ñaây Trung Ñoøan 32 CSBV phuïc kích saün trong caùc haàm hoá,
coâng söï chieán ñaáu ñöôïc nguïy trang kín ñaùo . Moät löïc löôïng
khaùc do Tieåu Ñoøan 344 CSBV ,thuoäc Trung ñoøan 32 CSBV
khoaûng 400 ngöôøi seõ khoaù chaët khuùc ñuoâi cuûa ñoaøn quaân ta
, vaø cuøng luùc moät löïc löôïng xung kích cuûa ñòch boá trí treân
caùc cao ñòa ( 20 – 30 m ) , vôùi hoûa löïc huøng haäu cuaû daøn
suùng choáng chieán xa B40 , suùng coäng ñoàng SKZ 57 ,cuøng
sôn phaùo 75 ly vaø ñoàng loaït Tieåu lieân töï ñoäng AK47 töø caùc
haàm hoá nguïy trang xung phong , traøn ngaäp vaø tieâu dieät löïc
löôïng chính cuûa ta .

Ñòch vôùi 2 Tieåu ñoøan thuoäc Trung ñoøan 33 vaø 2 Tieåu ñoøan
thuoäc Trung ñoaøn 32 laøm noã löïc chính ñeå Ñaû Vieän . Ngoaøi
ra theâm moät Tieåu ñoaøn thuoäc Trung ñoaøn 32 laøm löïc löôïng
tröø bò .

Ñaïi ñoäi 1 Tieåu ñoøan 21 BÑQ ñi ñaàu do Trung UÙy Voøng
Laäp Dzeánh , laøm Ñaïi Ñoäi Tröôûng .Thieáu UÙy Huyønh Kim
Taéc, Khoaù 19 Ñaø Laït, Trung Ñoäi Tröôûng / Trung ñoäi 1 / Ñaïi
ñoäi 1 / TÑ21 BÑQ ñang ngoài treân Thieát giaùp M41 ñaõ nhanh
nheïn xuoáng xe chieán ñaáu, vaø anh ñaõ chæ huy toaøn Trung ñoäi
phaûn coâng döõ doäi. Coäng vaøo ñoù hoûa löïc cô höõu cuûa caùc Ñaïi
lieân 50 ly töø caùc Thieát vaän xa M113 vaø ñaïn chaøy choáng
bieån ngöôøi töø caùc Thieát giaùp M41 ñaõ ñaåy baät söùc taán coâng
vaø traøn ngaäp cuûa keû ñòch . Cuøng luùc ñoù Thieáu UÙy Ngoâ Hoaøng
Gia, Khoùa 14 Thuû Ñöùc , Trung Ñoäi Tröôûng / Trung Ñoäi 2 /
Ñaïi ñoäi 1 / TÑ 21 BÑQ ñang di chuyeån boä treân hai beân
ñöôøng cuõng bò ñòch vôùi quaân soá ñoâng gaáp boäi , töø nhöõng
haàm hoá nguïy trang beân phaûi truïc loä oà aït taán coâng , nhaèm

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 215

tieâu dieät goïn phe ta .Nhö Trieäu Töû Long trong Tam Quoác
Chí , Thieáu UÙy Gia ñaõ anh duõng chæ huy Trung ñoäi 2 xung
phong tieán leân ñaùnh caän chieán , quyeát khoâng cho ñòch chieám
theá chuû ñoäng chieán tröôøng . Ñaïi Ñoäi 2 BÑQ vôùi Trung UÙy
Voõ Vaøng , khoùa 17 Ñaø Laït , laøm Ñaïi Ñoäi Tröôûng vaø toâi ,
Thieáu UÙy Traàn Quoác Caûnh , Khoùa 19 Ñaø Laït Trung Ñoäi
Tröôûng , tuøng thieát M41 ñi keá tieáp haøng doïc treân ñöôøng ñaát
ñoäc ñaïo tieán veà Plei Me .
Ngay töø luùc ñaàu , cuoäc tieán quaân raát chaäm vì Trung ñoäi môû
ñöôøng cuûa Thieáu uùy Ngoâ Hoaøng Gia phaûi ñi boä ñeå luïc soùat
hai beân ñöôøng .

Khoaûng 3 giôø chieàu , löïc löôïng tieàn ñaïo caùnh A töø
treân moät ñoài cao ñi xuoáng thung luõng ( loøng chaûo hay hình
daùng chieác yeân ngöïa ), ñeå tieán leân moät cao ñieåm phía tröôùc
thì bò löïc löôïng chaën ñaàu cuûa ñòch duøng vuõ khí coäng ñoàng
vaø caù nhaân baén xoái xaû .Quaân ta ñaõ loït vaøo theá bò ñoäng ,
tieán khoâng ñöôïc vaø luøi cuõng khoâng xong, maø daøn quaân sang
phaûi, traùi thì bò röøng caây ngaên trôû. Ñòch töø nhöõng haàm hoá coá
ñònh aøo aït tieán saùt quaân ta , nhöng bò hoûa löïc cuûa Thieát giaùp
duøng ñaïn chaày, choáng bieån ngöôøi vaø ñaïi lieân 50 cuøng BÑQ
ñaõ chaën ñöôïc kòp thôøi khoâng cho ñòch tieán saùt ñeå traøn ngaäp
quaân ta .
Ñòch quaân, töø ñòa theá ñoài cao , ñaõ taán coâng doàn daäp nhö
thaùc ñoå vaøo caïnh söôøn traùi cuûa Ñaïi Ñoäi 2 BÑQ. Ngay laäp
töùc, caùc chieán só BÑQ ñaõ phaûn coâng quyeát lieät , khoâng cho
ñòch quaân xung phong tieáp caän caùc Thieát giaùp vaø Thieát vaän
xa . Cuøng luùc ñoù hoûa löïc cuûa caùc khaåu ñaïi lieân 50 ly treân
M113 vaø M41 ñaõ ñoàng loïat khai hoûa ñaåy baät caùc ñôït taán
coâng lieân tuïc cuûa ñòch töø treân caùc ñænh ñoài vaø caùc haàm hoá
nguïy trang doïc con ñöôøng tieán quaân. Ñaïn toå ong töø phaùo
thaùp 76 ly cuûa Thieát giaùp M41 ñaõ quaät ngaõ haøng loïat vaø
phaù huyû nhöõng haàm hoá , coâng söï chieán ñaáu kieân coá cuûa

216 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

ñòch . Löïc löôïng BÑQ vaø Thieát Giaùp cuûa caùnh A ñaõ beû gaõy
aâm möu Ñaû vieän cuûa Tieåu ñoøan 635 / Trung ñoaøn 32 CSBV.

Löïc löôïng caùnh B ñi phía sau , ñöôïc chæ huy bôûi Thieáu taù Leâ
vaên Tui / Trung ñoøan phoù Thieát giaùp vaø Ñaïi uyù Nguyeãn vaên
Saùch, TÑT / TÑ 21 / BÑQ , vaø Trung uùy Nguyeãn vaên Huaân
TÑP cuøng Ñaïi ñoäi 4 do Trung uùy Nguyeãn Thaønh Banh,
Khoùa 16 Ñaø Laït laøm ÑÑT vaø Thieáu uùy Nguyeãn vaên Chính
Xöû Lyù Thöôøng Vuï ÑÑ 3 ñi sau cuøng . Tieåu ñoøan ñaõ choáng
traû thaät maõnh lieät , sau ñoù lui xuoáng cuoái ñoaøn xe ñeå baûo
toøan löïc löôïng , boá trí phoøng thuû qua ñeâm taïi moät AÁp Chieán
Löôïc vôùi nhöõng haàm hoá vaø coâng söï chieán ñaáu ñaõ boû hoang
gaàn ñoù phía sau nôi phuïc kích 1 Km .Quaân ta ñaõ ñaåy lui
nhieàu ñôït taán coâng döõ doäi cuûa Tieåu ñoøan 344 vaø 966 / Trung
ñoøan 32 CSBV . Trong ñeâm toái, nhôø maùy bay Dakota C47
cuûa Khoâng Quaân VNCH thaû hoûa chaâu chieáu saùng lieân tuïc
treân baàu trôøi quanh ñoàn AÁp Chieán Löôïc neân ta quan saùt raát
roõ tình hình baïn vaø ñòch . Cho ñeán gaàn saùng , ñòch ruùt lui .
Kieåm ñieåm caùnh B bò thieät haïi khoûang 2/3 soá xe coä trong
ñoøan tieáp teá bò chaùy vaø phaù huûy bôûi B40 , SKZ 57 , Sôn
phaùo 75 ly ngay töø nhöõng luùc khôûi ñaàu traän ñaùnh cuûa caùnh
B.

Trong luùc giao tranh , trôøi coøn saùng, toâi nhìn laïi ñoøan quaân
treân ñoài cao phía sau , thaáy nhöõng ñaùm khoùi ñen boác cao,
tieáng suùng nhoû phía sau ít nghe thaáy coù leõ khoaûng caùch khaù
xa ( 2 Km ) , vaø ñang ôû döôùi thung luõng thaáp , vaø ñaïn ñaïi
baùc vaø ñaïi lieân noå roøn raõ saùt beân Boá Trí Phoøng Thuû

Sau ñoù , trôøi baét ñaàu xaäp toái vaø toâi caûm thaáy neáu cöù
naèm doïc theo ñöôøng ñaát moät haøng doïc nhö vaäy suoát ñeâm thì
quaù nguy hieåm vì phoøng thuû khoâng coù chieàu saâu . Hôn nöõa
, neáu ñòch tieán saùt , troän traáu thì khoâng theå phaân bieät ñöôïc
baïn vaø ñòch ,vaø quaân ta deã baén laàm quaân ta , hoaëc ñòch

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 217

khoâng baén ( vì tieáng noå cuûa AK47 roøn vang , khaùc vôùi tieáng
noå leït ñeït cuûa Carbin M1 cuûa ta ) , chæ tung löïu ñaïn thì bieát
ñòch ôû ñaâu maø phaûn öùng . Thaät laø “ Tieán Thoái Löôõng Nan
….” , suùng caù nhaân vaø löïu ñaïn gaàn nhö khoâng söû duïng
ñöôïc vì deã baén laàm baïn ,laøm loä vò trí neân chæ rôø quaân phuïc
cuûa nhau vaø xöû duïng löôõi leâ ñaùnh caän chieán trong ñeâm toái ...
Ngay buoåi chieàu gaàn toái , trong ngaøy ñaàu giao tranh ,moät
ñoaøn tröïc thaêng UH1B cuûa sö ñoøan 1 Khoâng Kî Hoa Kyø
ñaõ tröïc thaêng vaän Tieåu ñoaøn 22 /BÑQ do Ñaïi uùy Phaïm vaên
Phuùc laøm Tieåu ñoaøn tröôûng bay thaáp saùt ngoïn caây taêng vieän
beân söôøn traùi , 2 Km phía Nam höôùng tieán quaân cuûa TÑ 21
BÑQ vaø Thieát giaùp ( beân höôùng raëng nuùi Chu Ho ) . Vì trôøi
ñaõ toái ,TÑ 22 / BÑQ ñaõ aùn binh baát ñoäng , phoøng thuû qua
ñeâm . Tuy coù nghe tieáng quaân CSBV di chuyeån trong ñeâm
nhöng TÑ 22 BÑQ ñaõ khoâng giao chieán vôùi quaân ñòch vì
taàm baén quùa xa , neân chæ goïi phaùo binh baén taäp trung vaøo
höôùng coù ñòch di chuyeån .

Thieáu uùy Ngoâ Hoøang Gia ñaõ keå laïi nhö sau :
Trong luùc ñaàu , khi môùi vöøa bò phuïc kích , Trung

ñoäi 2 / ÑÑ 1/ TÑ 21 BÑQ cuûa Thieáu uùy Ngoâ Hoaøng Gia ñaõ
haêng haùi daøn haøng ngang , xung phong thaúng vaøo caän chieán
vôùi ñòch , moãi chieán só BÑQ keå caû hieäu thính vieân laø moät
chieán só treân tuyeán xung phong. Cuoäc caän chieán chæ keùo daøi
khoaûng hôn moät tieáng ñoàng hoà thì boùng toái ñaõ ngaõ xuoáng ,
haïn cheá taàm nhìn xa vaø quan saùt toång quaùt xung quanh .
Trung ñoäi 2 tieáp tuïc duy trì ñoäi hình cho ñeán gaàn khuya thì
laàn löôït taäp hoïp thaønh töøng nhoùm nhoû , döïa vaøo nhau hoaëc
nhöõng caây lôùn ñeå baûo veä laãn nhau . Ñeán khi trôøi saùng ,
kieåm ñieåm laïi Trung ñoäi , Thieáu uùy Ngoâ Hoøang Gia nhaän
thaáy coù 2 chieán só ñaõ hy sinh vaø 3 chieán só bò thöông .

Taïi Ñaïi ñoäi 2 BÑQ , toâi tìm caùch lieân laïc vôùi ÑÑT Voõ
Vaøng vaø caùc Trung ñoäi baïn ñeå taäp hoïp , nhöng moïi coá gaéng

218 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

ñeàu khoâng thöïc hieän ñöôïc vì ñeâm toái bieát ñaâu maø tìm . Vaû
laïi , nhieâm vuï chính laø phaûi baûo veä caän phoøng cho chieán xa
maø mình tuøng thieát .Phaûn öùng caáp thôøi khieán toâi ñi kieám moät
só quan Thieát giaùp gaàn nhaát , sau ñoù gaëp moät Chuaån uùy teân
Tuyeån traéng treûo , to con , ñeïp trai vaø baøn vôùi nhau gom
ñöôïc 6 chieác thieát giaùp M41 tieán leân söôøn ñoài beân caùnh traùi
cuûa truïc tieán quaân , laøm chu vi phoøng thuû qua ñeâm , voùi 23
chieán só BÑQ maø toâi gom laïi ñöôïc . Caùc buïi caây raïm raïp
xung quanh ñöôïc thieát giaùp caùn raïp heát ñeå laøm vò trí ñoùng
quaân , khai quang xaï tröôøng vaø ñeå deã daøng quan saùt tình
hình ñòch. Sau khi thieát giaùp boá trí voøng troøn xong , caùc
chieán só BÑQ ñaõ ñaøo hoá phoøng thuû giöõa khoûang caùch cuûa 2
chieán xa ñeå ngaên chaën khoâng cho ñòch traøn loït vaøo khoûang
troáng . Moïi ngöôøi ñeàu ngoài trong hoá suoát ñeâm ,höôùng suùng
ra ngoaøi , saün saøng noå suùng neáu phaùt hieän baát cöù ai di chuyeån
vaø gaây tieáng ñoäng beân ngoaøi , do ñaïp hay ñuïng phaûi caây coái
gaãy ñoå xung quanh .
Chuyeän Trôù Treâu :

Trong ñeâm ,baát ngôø nghe tieáng ngöôøi di chuyeån , moät
chieán só thieát giaùp gaùc giaëc treân phaùo thaùp la vöøa ñuû nghe :
“ Ai …” Yeân laëng ….”Ai …” nöõa .

Ñòch coù leõ ñang döôùi ñöôøng ñaát tieán leân treân ñoài do quaân
ta phoøng thuû . Toâi ngoài döôùi hoá chung vôùi hieäu thính vieân
mang maùy truyeàn tin PRC-10 , giaän ñieân ngöôøi vì söï thieáu
kinh nghieäm cuûa ngöôøi lính thieát giaùp .

Giöõa ñeâm toái im laëng , toâi la leân thaät lôùn , nhieàu laàn : “
Baén ñi …” , “Baén ñi ….” Maø ngöôøi lính ñoù vaãn khoâng baén
. Tieáp theo ñoù toâi nghe tieáng quaân ñòch la to : “ Löïc löôïng
maïnh …” , sau ñoù B40 hoaëc B41 noå reàn khaép nôi , cuøng
tieåu lieân AK47 vaø thöôïng lieân noå roøn töù phía . Luùc ñoù , ñaïi
lieân 50 cuûa ta môùi khai hoûa vaø 6 chieác thieát giaùp M41 noå
maùy di chuyeån xòch tôùi , xòch lui ñeå traùnh ñaïn choáng chieán
xa . BÑQ chuùng toâi ñang ngoài döôùi hoá giao chieán , khoâng sôï

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 219

bò ñòch baén , maø chæ sôï thieát giaùp phe ta ñeø naùt , do ñoù taát caû
ñeàu nhaûy leân khoûi hoá caù nhaân , di chuyeån tieán vaø luøi theo söï
di chuyeån cuûa thieát giaùp .

Sau luùc giao tranh , maët traän trôû laïi yeân tónh , chuùng toâi
laïi nhaûy xuoáng hoá phoøng thuû nhö cuõ ,saün saøng öùng chieán
…. Moät luùc sau , toâi ñang ngoài trong hoá vôùi hieäu thính vieân
,voâ tình quay ra sau löng ,nhìn vaøo beân trong chu vi phoøng
thuû , thaáy moät bong ñen môø môø ( vì ngoài döôùi hoá nhìn leân
trôøi , caây coái vaø buïi raäm ñaõ khai quang hoài chieàu ) ñang laàn
moø ñi sau löng chieác thieát giaùp keá beân … Ñuùng laø : “ Soá
maøy Baø giaét “ hoaëc linh tính ñaõ khieán toâi hoûi nhoû cho haén
ñuû nghe : “ Ai …? “ . Haén traû lôøi : “ Boä binh “ , coù leõ ñoù laø
maät khaåu cuûa ñòch ñeå nhaän nhau trong ñeâm toái . Toâi nhôù laïi
, coù moät tieåu ñoaøn Boä Binh , thuoäc Trung ñoaøn 42 Bieät laäp
ñi haønh quaân chung , coù leõ ñi caùnh naøo khaùc maø suoát cuoäc
haønh quaân toâi chöa bao giôø thaáy lính Boä Binh cuûa ñôn vò ñoù
. Toâi nghó coù leõ ñôn vò haén bò ñaùnh , vaø chaïy laïc sang caùnh
BÑQ chaêng ? Toâi noùi vôùi haén : “Ñaây laø BÑQ , Khoâng phaûi
Boä Binh , ñi choã khaùc chôi …!!! Haén voäi traû lôøi : “ Daï , daï
… “ vaø ñi ngöôïc laïi vaøo trong chu vi phoøng thuû .

Toâi chôït nghó ñeâm toái theá naøy laøm sao haén kieám ñöôïc
ñôn vò Boä Binh cuûa haén . Toâi beøn noùi : “Ñeâm toái laøm sao
maø veà ñôn vò ñöôïc ,thoâi naèm sau löng toâi , saùng ñi kieám sau
“ .Haén : “ Daï , daï …” vaø naèm xuoáng sau löng toâi .Toâi vaãn ôû
döôùi hoá , chong suùng ra ngoaøi . Ñôn vò BÑQ thôøi ñoù ñöôïc
trang bò suùng caù nhaân Carbin M1 baùn töï ñoäng ( baén phaùt
moät ) ,toâi ngoaïi giao vôùi LLÑB / VN xin ñöôïc baùng suùng
gaáp vaø boä maùy coø baén töï ñoäng , trong khi ñoù Daân söï chieán
ñaáu Thöôïng ñaõ ñöôïc trang bò Carbin M2 töï ñoäng ( thaáy maø
tuûi than , maëc duø BÑQ laø löïc löôïng tröø bò ,vaø öu tuù cuûa
Quaân ñoaøn . )
Teù ra trong luùc xung phong , teân ñòch ñaõ chaïy loït vaøo trong
chu vi phoøng thuû cuûa quaân ta vaø lung tuùng keït laïi , trong luùc

220 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

ñoàng boïn ñaõ taåu taùn heát . Ñaõ rôø raãm thieát giaùp ,vaø nay laïi
bieát roõ laø BÑQ , muoán thoaùt ra khoûang troáng giöõa hai thieát
giaùp laïi ñuïng quaân ta ôû giöõa .Coù leõ haén ñaõ “ Hoàn xieâu ,
phaùch laïc “ , sôï quùa neân thaàn kinh trôû thaønh teâ lieät ,loø moø ñi
tìm loái thoaùt . Toâi chôït quay laïi phía sau , ñaõ thaáy haén naèm
keá beân , nay laïi thaáy haén ñöùng leân boû ñi . Do linh tính toâi
böôùc ra khoûi hoá ,tay traùi caàm thaân suùng Carbin baùng gaáp ,
tay phaûi naém vaøo löng quaàn haén , treân hai baøn tay haén .”
Trôøi ôi , löu ñaïn chaày !!!! “. Toâi cheát söõng nhö Töø Haûi cheát
ñöùng , tay phaûi vaãn naém chaët 2 baøn tay haén treân löng quaàn
. Haén ñang thaùo löïu ñaïn chaày ra, nhöng coù leõ run quùa neân
chöa thaùo kòp . Toâi hoaøn hoàn trôû laïi ,tay traùi caàm thaân suùng
Carbin keùo ra phía sau vì sôï haén giaät caây suùng , doïa haén : “
Maøy maø ñoäng ñaäy laø tao baén “ . Toâi raát muoán luøi tay ra sau
veà choã laåy coø vaø cho haén veà thaêm oâng baø , nhöng laøm sao
buoâng daàn thaân suùng ñeå luøi tay ñöôïc . Ngoaøi ra khoùa an
toaøn chöa môû thì cuõng voâ ích . Teân hieäu thính vieân cuøng
chung döôùi hoá phoøng thuû vôùi toâi cuõng khoâng bieát gì heát . Toâi
goïi nhoû teân haén , haén böôùc ra khoûi hoá vaø toâi noùi vôùi haén :”
Teân naøy laø VC , troùi haén laïi “ .Haén lung tuùng maõi môùi kieám
ra giaây troùi 2 caùnh tay teân ñòch ra sau löng vaø troùi chaân , ñaët
naèm sau löng vaø caïnh phía sau thieát giaùp . Luùc ñoù toâi trôû
thaønh lính gaùc giaëc beân ngoaøi vaø gaùc teân tuø binh beân trong.
Chæ coù toâi vaø hieäu thính vieân bieát vieäc naøy vaø toâi khoâng noùi
cho ai bieát heát vì khoâng bieát traän chieán coøn tieáp dieãn ra sao,
neáu noùi ra laøm moïi ngöôøi hoát hoaûng theâm , khoâng ích lôïi gì
. Tôø môø saùng,maët trôøi chöa moïc , söông muø coøn nhieàu , moät
chieán só BÑQ cuûa toâi ñi tôùi , coù leõ kieám toâi vaø toâi chæ teân VC
bò troùi naèm ñoù . Haén nhaûy luøi laïi, la hoaûng leân : “Gieát haén
ñi”, toâi chæ phì cöôøi . Sau ñoù toâi goïi Chuaån uùy Tuyeån cuûa
thieát giaùp chui töø treân phaùo thaùp M41 ñi xuoáng vaø chæ cho
haén teân VC naèm saùt caïnh thieát giaùp . Haén giaät baén ngöôøi vaø

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 221

la hoaûng leân : “Gieát haén ñi …” vì teân ñòch naèm keá beân caû
ñeâm maø thieát giaùp khoâng bieát gì heát .

Luùc ñaàu teân tuø binh raát sôï seät vì ai cuõng ñoøi gieát , nhöng
sau thaáy toâi ñoái xöû töû teá, cho aên , uoáng , huùt thuoác ( maëc daàu
tay vaãn bò troùi ), thaêm hoûi tình hình ,queâ quaùn .. Toâi coøn nhôù
teân haén laø Trung vaø maët maøy haén töôi taén,saùng rôõ, cöôøi noùi
thaønh thaät nhöõng gì toâi hoûi vì bieát chaéc laø thoaùt cheát . Sau
ñoù haén xin nôùi loûng daây troùi , xin thaùo daây troùi vaø höùa seõ
khoâng bao giôø boû chaïy . Thaáy haén hieàn laønh vaø toäi nghieäp ,
toâi cho thaoù daây troùi chaân . Cuõng may cho toâi laø suùng cuûa
haén ñaõ bò maát trong luùc giao tranh, neáu khoâng thì maïng cuûa
toâi cuõng nguy roài , ñaâu coøn dòp keå laïi kyû nieäm naøy cho caùc
baïn nghe …

Moät kyû nieäm nhoû khaùc laø trong maùy truyeàn tin PRC 10
cuûa toâi coù tieáng noùi lanh laûnh, saéc beùn , chanh chua , ñanh
ñaù cuûa moät coâ gaùi Baéc Kyø thuoäc Maët traän B3 ( Boä chæ huy
Maät Khu ) keâu ra raû : “ Sôn Taây goïi Ñoàng Ñaêng ,traû lôøi “ .
Danh hieäu truyeàn tin toaøn nhöõng ñòa danh mieàn Baéc . Nghe
maõi ñieác caû con raùy , maùu tieáu laâm cuûa toâi laïi noåi leân , hôn
nöõa cuõng muoán coâ ta ra khoûi taàn soá noäi boä cuûa toâi , beøn noùi
vôùi coâ : “Ñoàng Ñaêng noù cheát ñaõ laâu roài , thoâi ñöøng goïi haén
nöõa, nghe hoaøi …, khoå laém …,noùi maõi…” Toâi nghó coâ ta
nghe nhö vaäy cuõng phaûi phì cöôøi , nhöng leänh laø leänh , coâ ta
vaãn keâu ra raû nhö chim cuoác keâu muøa heø .
Tình Ñoàng Ñoäi

Saùng hoâm ñoù , toâi cho lính luïc soaùt xung quanh thaâu löôïm
suùng cuûa ta vaø ñòch gom thaønh boù vaø baùo cho M113 tôùi chôû
ñi cuøng tuø binh vì treân laïi coù leänh tieán quaân . Suùng oáng tòch
thu quùa naëng laøm sao maø khieâng vaùc noåi treân ñöôøng haønh
quaân .

Cuøng luùc ñoù , coù moät chuyeän vöøa ñau thöông vaø vöøa töùc
cöôøi laø coù moät soá chieán só BÑQ cuûa toâi bò töû thöông , toâi ra
leänh cho moät binh só döôùi quyeàn laáy poncho (aùo möa, laøm

222 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

leàu , boïc xaùc ) goùi boïc xaùc caùc ñoàng ñoäi töû thöông laïi . Coù leõ
lính môùi , neân khoâng daùm rôø töû thi . Toâi quaét maét , laøm
nghieâm ra leänh : “ Haén coù ñaùnh , coù caén maøy ñaâu maø maøy
sôï caùi gì chôù ? Maøy maø khoâng lo cho baïn beø , ñoàng ñoäi thì
tôùi löôït maøy , khoâng ai lo cho maøy ñaâu …” Nghe noùi vaäy ,
haén sôï cho baûn thaân , ñi laøm ngay laäp töùc . Toâi thaáy vaäy cöôøi
thaàm trong buïng , nhöng loøng ñaày xoùt xa …Lính BÑQ soáng
maïnh , soáng huøng nhöng khoâng soáng laâu ; ñaïn traùnh ngöôøi
chöù ngöôøi laøm sao traùnh ñöôïc ñaïn . Ngöôøi ta ai cuõng cheát ,
khoâng cheát tröôùc thì cheát sau cuõng theá thoâi , nhöng soáng ,
cheát coù yù nghóa vaø ñöôïc moïi ngöôøi thöông meán thì môùi laø
troïn veïn .

Cho ñeán luùc gaàn saùng , boä phaän coøn soáng soùt cuûa 3 tieåu
ñoaøn 344 ,635 ,vaø 966 cuûa Trung ñoaøn 32 CSBV ñaõ rôøi boû
chieán tröôøng , keùo ruùt veà caên cöù ñoùng taïi raëng nuùi Chu Prong
, saùt gaàn bieân giôùi Cam Pu Chia . Moät soá bò thöông naëng ñaõ
ñöïôc khieâng, vaùc ñeán moät beänh vieän daõ chieán , vôùi moät vaøi
nhaø thaáp laøm baèng caây röøng vaø coû tranh sô saøi chæ caùch traïi
LLÑB Plei Me khoaûng 15 Km theo ñöôøng chim bay veà höôùng
Taây Nam . Beänh vieän daõ chieán naøy , sau ñoù ñaõ bò sö ñoaøn
Khoâng Kî 1 Khoâng Kî Hoa kyø tình côø tìm ra vaø phaù huûy
khi hoï doø theo nhöõng ñaùm taøn quaân raûi raùc , theo ñöôøng ruùt
lui thaáy töø treân phi cô .

Ñeán saùng ngaøy 25-10-1965 , sau khi ñaõ thu doïn chieán
tröôøng vaø taûi thöông , Tieåu ñoaøn 21 BÑQ vaø löïc löôïng Thieát
giaùp , Thieát vaän xa ñaõ tieáp tuïc tieán veà höôùng traïi Plei Me ,
giaûi toûa xung quanh ,vaø chaám döùt söï vaây haõm “Coâng ñoàn”
cuûa quaân CSBV . Giai ñoïan I keå nhö thaønh coâng vaø chaám
döùt .
Theo taøi lieäu baét ñ öôïc cuûa ñòch , ñoái chíeâu vôùi tin töùc khai
thaùc tuø binh maø toâi ñöôïc bieát , vaø sau khi chieán tranh VN

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 223

chaám döùt , Trung Töôùng Harold Moore ñaõ gaëp ñöôïc Töôùng
Voõ Nguyeân Giaùp , Chu Huy Maân vaø Nguyeãn Höõu An ; oâng
thu thaäp taøi lieäu chieán cuoäc VN ñeå vieát cuoán hoài kyù “ We
were soldiers once ,…and young “ñöôïc bieát Trung ñoaøn 33
bò toån thaát 40 % , trong ñoù coù 2 trong 3 Tieåu ñoaøn tröôûng bò
töû thöông . Moät Tieåu ñoaøn thuoäc Trung ñoaøn 33 bao vaây caên
cöù Plei Me chæ coøn laïi khoaûng moät Ñaïi ñoäi . Taát caû 18 khaåu
vuõ khí phoøng khoâng 12.7 mm vaø 11 khaåu suùng coái cuûa tieåu
ñoaøn suùng naëng ñeàu bò huûy dieät . Rieâng Trung ñoaøn 66 bò
thieät haïi naëng neà khi giao tranh vôùi Tieåu ñoaøn 1, Löõ ñoaøn 7
, thuoäc Sö ñoaøn 1 Khoâng Kî Hoa Kyø trong giai ñoïan I I cuûa
chieán dòch vaø sau ñoù ñuïng ñoä vôùi Nhaûy duø VN döôùi quyeàn
chæ huy cuûa Trung taù Ngoâ Quang Tröôûng vaø Thieáu taù coá
vaán Norman Schwarzkoff. Trung ñoaøn 32 ñaõ bò thieät haïi
naëng neà vaø thaùo chaïy qua bieân giôùi Cam Pu Chia.

PHAÀN KEÁT :
Maëc duø quaân soá cuûa ñòch ñoâng hôn , chuû ñoäng trong

traän Ñaû vieän, vuõ khí toái taân hôn , ñòa theá thuaän lôïi ñeå phuïc
kích ñoaøn quaân tieáp vieän, nhöng quaân ta vaãn hoaøn thaønh
nhieäm vuï laø giaûi vaây cho tieàn ñoàn Plei Me , beû gaõy keá hoaïch
caét ñoâi Cao nguyeân cuûa keû ñòch.

39 naêm sau traän chieán Plei Me maø toâi ñaõ ñöôïc tham döï vaø
29 naêm sau thaùng Tö ñen, thöïc taâm toâi muoán queân ñi nhöõng
di luïy ñau buoàn cuûa cuoäc chieán. Nhöng ngöôøi em trai cuûa toâi
cöù thuùc duïc toâi vieát ñeå boå tuùc nhöõng thieáu soùt vaø ñeå caùc theá
heä mai sau hieåu roõ theâm moät khía caïnh cuûa cuoäc chieán
tranh VN , neân toâi xin pheùp ñöôïc goùp vaøi lôøi sô , yù thieån vaäy.

Traàn Quoác Caûnh
Traàn Ñöùc Hôïp (lieân laïc vaø phoái hôïp)

224 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

TÌNH NGÖÔØI

Nguyeãn Duy Chính

Khi chuùng toâi ñöôïc cöùu thoaùt thì trôøi ñaõ veà chieàu. Döôøng
nhö khi ñoù toâi ñaõ nöûa tænh nöûa meâ neân khi böøng daäy thì
nghe tieáng lao xao vaø ñaõ ôû treân thuyeàn chöù khoâng nhôù gì
ñeán luùc coøn döôùi nöôùc ñöôïc keùo leân. Heù maét nhìn ra toâi
thaáy maáy ngöôøi daân chaøi Thaùi Lan, côûi traàn, da ngaêm ñen
töông töï nhö nhöõng ngöôøi daân vuøng Haäu Giang. Moät ngöôøi
quaán cho toâi moät caùi chaên roài boùp mieäng nheùt moät cuïc daàu
cuø laø to baèng naém tay vaøo moàm. Cuïc daàu cay seø khieán toâi
daõy naûy. Coù tieáng reo xem chöøng vui möøng vì ñaõ cöùu toâi
tænh laïi. E ngaïi hoï seõ tra vaán ñeå ñöa trôû laïi hoøn ñaûo hoang
thì khoå, toâi giaû vôø nhö vaãn coøn thieâm thieáp chöa hoài phuïc.
OÂng chuù toâi vaø anh baïn ñoàng haønh cuõng cuøng ôû treân con taøu
ñaùnh caù, moät chieác thuyeàn maùy khoâng lôùn laém, chæ baèng
nhöõng chieác ghe chaïy treân soâng.

Chieác thuyeàn ñi ñöôïc moät luùc thì trôøi saâm saåm toái. Ñöa maét
nhìn ra xa xa ñaõ thaáy bôø vaø aùnh ñeøn laáp laùnh nhö moät baày
ñom ñoùm. Toâi yeân chí laø khoâng bò ñöa trôû veà nôi xuaát phaùt
neân laëng thinh ngoài daäy, maëc duø trong buïng möøng chæ muoán
reo leân cho thoaû thích. Theâm moät hoài nöõa thì nhaø cöûa cuõng
roõ hôn, nhöõng coät aêng ten TV noåi baät treân neàn trôøi vaø aùnh
saùng chieáu ra töø nhöõng khung cöûa. Taøu caäp laïi moät beán ñaày
ghe cuõng moät loaïi nhö chieác ñang chôû chuùng toâi vaø khung
caûnh truø phuù khieán toâi yeân chí ñaây khoâng phaûi laø moät trong
nhöõng nöôùc ngheøo ñoùi maø toâi vöøa ñaøo thoaùt.

Ngöôøi chung quanh ñoå xoâ ñeán, baøn taùn xoân xao baèng tieáng
Thaùi neân chuùng toâi khoâng hieåu hoï noùi gì. Khoaûng ½ giôø sau

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 225

moät só quan caûnh saùt ñi xuoáng, quaàn aùo chænh teà, caàu vai
ñeo lon ra veû chöùc saéc thaåm vaán toâi baèng tieáng Anh. Toâi cho
oâng ta bieát chuùng toâi laø ngöôøi Vieät Nam tò naïn Coäng Saûn, bò
ñaém taøu vaø ñöôïc vôùt ñöa veà ñaây. Vieân só quan quay laïi noùi
vôùi ngöôøi laùi taøu – coù leõ cuõng laø chuû chieác taøu ñoù – baèng
moät gioïng gay gaét, döôøng nhö khieån traùch y ñaõ cöùu chuùng
toâi roài ra leänh cho maáy ngöôøi caûnh saùt khaùc coøng tay caû boïn
ñöa veà Ty Caûnh Saùt Rayong, moät thò traán nhoû naèm treân bôø
bieån Thaùi Lan.

Ty caûnh saùt laø moät caên nhaø lôùn hai taàng, taàng döôùi laø nôi
laøm vieäc, taàng treân ñeå giam giöõ tuø nhaân. Giöõa taàng treân
döïng moät caùi chuoàng lôùn, song saét to baèng coå tay, boán goùc
laïi coù theâm boán caùi chuoàng nhoû, phaân chia ra nhieàu nhoùm,
coù leõ tuyø theo möùc ñoä phaïm phaùp. Sau khi laáy cung sô khôûi,
chuùng toâi ñöôïc ñöa leân taàng treân. Trôøi ñaõ toái haún nhöng
phoøng naøo cuõng ñaày ngöôøi. Ngöôøi ta môû moät caùi chuoàng
nhoû trong ñoù coù maáy coâ gaùi Thaùi ñuoåi hoï ra ngoaøi roài ñaåy
ba ngöôøi chuùng toâi vaøo, khoaù laïi. Maáy coâ gaùi ñöôïc thoaûi
maùi ñi voøng voøng treân laàu khoâng coøn bò tuø tuùng trong moät
caùi chuoàng moãi beà chöøng 2 thöôùc nöõa.

Ba ngöôøi chuùng toâi tuy ôû vaøo caûnh caù chaäu chim loàng nhöng
phaûi noùi laø trong buïng sung söôùng khoâng ñaâu keå xieát. Ít
nhaát cuõng coøn ñöôïc “ôû tuø” nôi moät xöù töï do, hôn haún caûnh
laøm daân cuûa moät nöôùc Vieät Nam ñoäc laäp vaø thoáng nhaát,
töông lai chaéc chaén saùng suûa hôn caùch ñaây maáy tieáng ñoàng
hoà khi ñang bì boõm bôi treân bieån, vaø cuõng hôn haún caùi ñôøi
soáng laïnh leõo treân hoang ñaûo ... chôø ngaøy cheát ñoùi moät caùch
tuyeät voïng. Hai chuïc ngaøy vöøa qua quaû laø moät côn aùc moäng
haõi huøng.Sau khi hoaøn hoàn, chuùng toâi môùi coù dòp quan saùt
khung caûnh chung quanh. Ngoaøi nhöõng coâ gaùi ñöôïc baùn-töï-
do ñi qua ñi laïi, chieác chuoàng ôû giöõa ñaày ngheït nhöõng ngöôøi.

226 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Ngoài moät goùc troâng heát söùc thieåu naõo laø vò aân nhaân ñaõ ra
tay teá ñoä vôùt chuùng toâi leân. Chuùng toâi coá ra daáu laø mình voâ
cuøng caûm kích caùi ôn trôøi bieån cuûa y nhöng anh ta chæ buoàn
baõ laéc ñaàu.

Töø döôùi laàu moät ngöôøi ñaøn baø nheách nhaùc, tay daét moät ñöùa
treû, tay kia beá moät ñöùa khaùc, khoùc buø lu buø loa ñi leân. Chaúng
caàn noùi cuõng bieát ñaây laø gia ñình anh laùi taøu. Ngöôøi vôï ngoài
beät xuoáng beân caïnh song saét, ngang nhieân vaïch vuù cho con
buù mieäng ñay nghieán anh choàng. Ngöôøi ñaøn oâng oâm ñaàu
chòu ñöïng lôøi maéng moû cuûa vôï moät caùch nhaãn nhuïc. Ñöùa
treû thaáy cha bò caàm tuø cuõng khoùc oaø leân. Caùi caûnh keû khoùc
ngöôøi meáu khieán chuùng toâi aùi ngaïi quaù nhöng chæ ñaønh caén
raêng maø chòu. Ngöôøi ñaøn baø thænh thoaûng laïi lieác qua ba
ngöôøi chuùng toâi vôùi moät veû oaùn hôøn, traùch moùc. Chuùng toâi
cuõng chaúng hieåu caùi toäi danh “vôùt ngöôøi baát hôïp phaùp” seõ
bò toaø xöû nhö theá naøo, khoâng bieát y coù bò tòch thu maát chieác
thuyeàn khoâng? Tuy vaäy, noãi möøng ñöôïc thoaùt cheát vaãn lôùn
hôn noãi ñau loøng thaáy anh chaøng hieäp só kia bò vôï xæa xoùi.

Toái hoâm ñoù chuùng toâi khoâng coù gì aên chæ xin ngöôøi caûnh saùt
tröïc ñöôïc moät ñieáu thuoác. Hình nhö gaõ tieác cuûa, aân haän veà
caùi taät haøo phoùng haõo hay sao maø saùng hoâm sau haén laûng
xa moät goùc, khoâng ñeán gaàn ba teân “tò naïn” maët trô traùn
boùng, aên xin khoâng bieát ngöôïng kia nöõa. Moät ñeâm qua ñi
vôùi chieác daï daøy leùp keïp nhöng noãi vui ñöôïc trôû veà vôùi ñôøi
soáng loaøi ngöôøi khieán toâi khoâng caûm thaáy ñoùi laém.

Saùng hoâm sau chuùng toâi bò ñöa xuoáng thaåm vaán ñeå khai ñaày
ñuû moïi chi tieát chuyeán ñi vaø lyù lòch töøng ngöôøi. Moät Vieät
kieàu ôû ñaâu ñoù bò ñöa vaøo laøm thoâng ngoân. Toäi nhaäp caûnh
baát hôïp phaùp cuûa ngöôøi Vieät Nam chaéc haún raát thöôøng neân
khoâng ai thaéc maéc gì vaø vieân só quan an ninh cuõng am töôøng

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 227

caû heä thoáng chính quyeàn cuûa VNCH khi chuùng toâi ñeà caäp
ñeán chöùc vuï vaø caáp baäc trong haønh chaùnh vaø quaân ñoäi.

Caû ngaøy hoâm ñoù chuùng toâi vaãn chöa coù khaåu phaàn. Caùi neàn
haønh chaùnh cuûa xöù Thaùi Lan cuõng chaúng hôn gì xöù ta. Döôøng
nhö laïi cuõng laø leã laïc gì ñoù, maø soá ngöôøi bò baét vaøo boùt khaù
ñoâng, ñeàu laø loaïi vui chôi, gaây goã ñaùnh loän, hoaëc côø baïc.
Coù maáy ngöôøi Hoa bò baét vì toäi say röôïu laøm huyeân naùo
xoùm laøng. Toâi laïi hình dung ra ngay caùi khung caûnh moät
tænh leû maø toâi töøng laøm vieäc.

Chieàu hoâm ñoù thaân nhaân caùc toäi phaïm luõ löôït ñi thaêm nuoâi,
ngoaïi tröø ba ñöùa chuùng toâi thuoäc loaïi “con baø phöôùc”. Coù
ngöôøi caùm caûnh khoâng buoàn ñuïng ñuõa khieán cho ngöôøi nhaø
laïi phaûi ñem veà, ai bieát ñaâu ôû chuoàng beân caïnh coù ba keû
ñaùng thöông nhìn ñoà aên maø theøm nhoû daõi. Theá nhöng tình
caûnh chuùng toâi cuõng coù ngöôøi nhaän ra. Moät thieáu phuï daùng
ngöôøi phuùc haäu ñaõ ñaëc bieät mua cho ba ñóa côm. Quaû thöïc
trong ñôøi toâi chöa bao giôø coù böõa aên naøo ngon ñeán theá. Tieác
raèng hoâm sau thaân nhaân cuûa baø ta laïi ñöôïc maõn haïn tuø neân
baø tieân kia khoâng quay trôû laïi nöõa. Anh baïn toâi ñinh ninh
raèng ñaây laø moät boà taùt hieän ra trong hình daùng moät con
ngöôøi.

Ngaøy thöù ba chuùng toâi coù phaàn aên nhöng quaù ít, moãi böõa chæ
khoaûng moät baùt côm. Coù leõ ñaây laø böõa aên chieáu leä vì boùt
caûnh saùt chæ taïm giam vaø ai cuõng coù thaân nhaân tieáp teá tröø ba
ngöôøi chuùng toâi. Giaù nhö bình thöôøn thì cuõng khoâng ñeán noãi
naøo nhöng sau haøng chuïc ngaøy leânh ñeânh treân maët bieån, laïi
laøm Robinson baát ñaéc dó treân hoang ñaûo moät thôøi gian khaù
laâu neân chuùng toâi ai cuõng ôû trong tình traïng theøm aên trieàn
mieân. Ñeå giaûm thieåu naêng löïc, toâi thöôøng chæ lim dim ngoài
Thieàn, nhôù laïi nhöõng tö thöùc “qui töùc coâng” ñaõ ñoïc trong

228 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

truyeän Toâ Ñoâng Pha khi nhaø nho noåi tieáng naøy bò löu ñaày ôû
Haûi Nam, khoâng coù gì boû vaøo buïng neân ñaønh ngaùp naéng
cho ñôõ ñoùi. Toâi cuõng ñaõ töøng nhòn haøng tuaàn khi taäp “voâ
thaát” moät cuï giaø ôû Ñaø Naüng daïy cho, nay cuõng laø dòp ñem
ra aùp duïng. Coù ñieàu tröôùc ñaây taäp theo loái töï nguyeän, coøn
nay bò baét buoäc phaûi nhòn ñoùi, cuõng voâ phöông khoâng theå ñi
kieám rau daïi hay rong bieån maø nhai.

May sao, moät “tieân sinh” ngöôøi Hoa töôûng chuùng toâi laø ñoàng
höông neân ñeán hoûi thaêm maáy caâu. Ngaët laø ngoân ngöõ baát
ñoàng maëc duø vò “tieân sinh” noï ñoåi ñeán maáy thoå ngöõ maø
chuùng toâi vaãn khoâng hieåu. Bí quaù toâi beøn xin giaáy buùt vieát
moät laù thö ngaén taû thaûm traïng cuûa mình. Hai beân “buùt ñaøm”
qua laïi cuõng thoâng caûm nhau ñöôïc ít nhieàu. Coù ñieàu khoâng
phaûi nhö nhöõng nhaø aùi quoác Vieät Nam tröôùc ñaây löu laïc xöù
ngöôøi, trao ñoåi thôøi söï hay thi phuù vaên chöông vôùi caùc nhaø
caùch maïng Trung Hoa, Nhaät Baûn maø noäi dung nhöõng doøng
chöõ chæ coát ñeå ñoái phöông bieát chuùng toâi ñang ñoùi laém. Vò
“taøi chuû” kia hieåu ra ñem boá thí cho ba keû laïc loaøi moät böõa
aên khaù thònh soaïn. Moãi laàn ngaãm laïi chuyeän xöa toâi khoâng
khoûi mæm cöôøi. Vaø cho ñeán giôø phuùt naøy, ñaây vaãn laø laàn duy
nhaát toâi kieám aên – theo caû nghóa ñen laãn nghóa boùng - baèng
caùi thöù chöõ nho ngoaøi ñöôøng* kia. Thaûo naøo ngöôøi xöa baûo
laø “nhaát töï thieân kim” cuõng phaûi.

Nhöõng ngaøy keá tieáp laø nhöõng ngaøy chôø ñôïi ñoaùn giaø ñoaùn
non nhö nhöõng ngöôøi tuø caûi taïo mong ngaøy ñöôïc thaû. Chuùng
toâi töï hoûi khoâng bieát bao giôø môùi ñöôïc chuyeån ñeán moät traïi
tò naïn. Caùi theøm khaùt cao ñoä khieán cho ñeâm ñeâm toâi naèm
mô ñöôïc aên moät toâ côm vôùi mieáng thòt kho môõ maøng leânh
laùng, noåi leành beành trong nhöõng noài ñoà aên cuûa nhöõng haøng
quaùn thôøi coøn moà ma phe quoác gia. Chao oâi, caùi mô öôùc quaû
laø thaáp heøn thieáu chí khí. Moãi ngaøy chuùng toâi ñöôïc ñöa

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 229

xuoáng nhaø moät laàn ñeå laøm veä sinh caù nhaân nhöng coù leõ vì
ruoät saïch trôn neân nhieàu ngaøy lieân tieáp chuùng toâi khoâng
phaûi ñi caàu. Maáy ngöôøi caûnh saùt treû cuõng hay ñeán baäp beï
noùi chuyeän vôùi toâi baèng tieáng Anh vaø toâi vöøa daïy, vöøa hoïc
hoï moät vaøi tieáng baûn xöù cho qua thôøi giôø. Hoï toû ra khaù leã
pheùp vaø coá gaéng thoâng baùo moïi chi tieát maø hoï thu nhaän
ñöôïc veà tình traïng cuûa chuùng toâi cuõng nhö veà gia ñình anh
baïn toâi coøn ôû laïi treân hoang ñaûo.

Nhöõng ngöôøi caûnh saùt ñoù thænh thoaûng cuõng mua cho chuùng
toâi moät ít ñoà aên. Khi trao ñoåi vôùi hoï, toâi bieát löông boång cuûa
hoï cuõng thaáp laém, chæ chöøng 1000 baht (hình nhö chöa ñeán
100 USD) moät thaùng neân vieäc cho chuùng toâi ñoà aên hay thuoác
laù laø moät hi sinh to lôùn. Coù ñieàu hoï khoâng hieåu ñöôïc raèng
chuùng toâi ñang raát ñoùi, caùi ñoùi trieàn mieân neân giaù nhö cho
moät ñóa côm nguoäi hay moät mieáng chaùy coøn hôn laø nhöõng
chieác baùnh beù tí teïo maø hoï mua döôùi chôï, tuy caàu kyø, laï
mieäng nhöng chaúng boõ dính raêng. Anh baïn toâi thì coá gaéng
laøm moät “sa baøn” ñeå giaûi thích cho thaèng nhoû ñöa côm raèng
chuùng toâi khoâng caàn thöùc aên, neáu coù theå noù chæ ñem toaøn
côm - caøng nhieàu caøng toát - cuõng ñöôïc. Thaèng beù gaät guø ra
veû hieåu. Tieác raèng hoâm sau meï noù khoâng sai noù giao thöùc
aên nöõa neân coâng lao cuûa anh baïn toâi ñoå xuoáng soâng xuoáng
bieån.

Hoâm chuùng toâi ñöôïc ñöa ra khoûi Ty Caûnh Saùt Rayong quaû
laø moät ngaøy hoäi lôùn. Ngöôøi caûnh saùt coù nhieäm vuï ñöa chuùng
toâi ñi leã pheùp giaûi thích veà vieäc phaûi coøng chuùng toâi laïi theo
thuû tuïc. Chuùng toâi thoâng caûm vôùi nguyeân taéc haønh chaùnh
neân khoâng caûm thaáy khoù chòu chuùt naøo, neáu khoâng noùi raèng
raát möøng vì ñinh ninh saép ñeán moät traïi tî naïn naøo ñoù treân
ñaát Thaùi.

230 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Chieác xe chôû chuùng toâi laø moät xe truck nhoû. Ngöôøi caûnh saùt
aùp taûi ngoài treân vôùi taøi xeá, chuùng toâi ôû thuøng xe phía sau,
moät tay coøng chaët vaøo thaønh xe. Laàn ñaàu tieân ñöôïc ra khoûi
nôi tuø tuùng, nhìn nhöõng ñoàng queâ vôùi maùi tranh, vôùi haøng
döøa vaø nhöõng treû muïc ñoàng treân löng traâu, loøng toâi xao xuyeán
nghó ñeán queâ höông tuy khoâng xa nhöng hai ñôøi soáng hoaøn
toaøn khaùc haún. Xöù sôû cuûa ngöôøi sao thanh bình laï, coøn ñaát
nöôùc toâi vaãn ñaém chìm trong haän thuø, trong khoán khoå. Toâi
baâng khuaâng nghó ñeán moät töông lai voâ ñònh, coù töï do nhöng
seõ maõi maõi caùch xa nôi mình ñaõ sinh ra vaø lôùn leân, khoâng
bieát coù bao giôø coøn gaëp laïi cha meï anh em hay khoâng?

Theá nhöng ñieåm ñeán chöa phaûi laø moät nôi coù ñoàng baøo Vieät
Nam maø chæ chuyeån sang moät thò traán khaùc. Ñoù laø Chantaburi,
moät tænh ôû phía taây baéc tænh Rayong. Tænh naøy lôùn hôn nhieàu,
ty caûnh saùt cuõng ñoà soä vaø qui moâ, laø moät trong nhöõng thò
traán noåi tieáng cuûa nöôùc Thaùi. Chuùng toâi laïi bò ñöa vaøo moät
caên phoøng giam lôùn, daønh rieâng cho nhöõng ngöôøi nhaäp cö
baát hôïp phaùp vaø ñöôïc xeáp rieâng moät goùc saùt chaán song.

Thöïc tình maø noùi, nhaø giam Thaùi Lan khoâng ñeán noãi teä, khaù
saïch seõ, coù caàu tieâu nhaø taém ñaày ñuû. Cuõng nhö Rayong,
ñaây chæ laø nôi taïm giam vaø nhöõng ngöôøi nhaäp cö seõ bò truïc
xuaát veà nguyeân quaùn hay ñöa ñi nôi khaùc tuyø tröôøng hôïp.
Tìm hieåu ra trong soá baïn “ñoàng caûnh” coù moät soá laø ngöôøi
Mieán Ñieän, moät soá laø Maõ Lai, ña soá laø ngöôøi Cao Mieân
chaïy loaïn sau traän chieán naêm 1979, trong ñoù coù caû moät só
quan cuûa Khmer Ñoû.

Theo phaân loaïi cuûa Thaùi, ngöôøi Maõ Lai hay ngöôøi Mieán
Ñieän seõ ñöôïc ñöa traû veà nöôùc qua ngaû bieân giôùi, rieâng ngöôøi
Mieân vaø ngöôøi Vieät thì vaøo caùc traïi tî naïn, Mieân theo Mieân,
Vieät theo Vieät, maëc duø cuõng coù nhöõng traïi hoãn hôïp maø vaãn

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 231

thöôøng xaûy ra nhöõng xung ñoät veà saéc toäc, laém khi phaûi nhôø
ñeán cô quan an ninh cuûa chính quyeàn can thieäp.

Trong nhöõng ngöôøi Mieân ôû khu toâi cuõng coù moät soá goác Vieät.
Tuy nhieân hoï noùi ñöôïc raát ít, vaø raát sôï haõi khi phaûi tieáp xuùc
vôùi chuùng toâi, döôøng nhö e ngaïi bò traû thuø khi vaøo traïi tò naïn.
Moái haän thuø Vieät – Mieân toàn taïi trong lòch söû ñaõ raát laâu nhö
moät oan nghieät truyeàn kieáp, khoâng keå laø Quoác hay Coäng
neân duø trong cuøng hoaøn caûnh phaûi boû nöôùc ra ñi vaãn theå
hieän döôùi moät soá hình thöùc.

Maáy ngaøy ñaàu ôû Chantaburi chuùng toâi cuõng bò nhòn ñoùi – vaø
sau naøy khi coù khaåu phaàn aên thì xem ra laïi coøn teä hôn ôû
Rayong. Theá nhöng cuõng chính ôû nôi toái taêm naøy - goïi laø toái
taêm vì trong phoøng giam khoâng coù aùnh naéng nhö ôû bieät ñieän
Rayong maø chæ coù aùnh saùng ñieän - tình ngöôøi laïi coù dòp nôû
roä.

Tröôùc heát laø nhöõng ngöôøi Mieân goác Vieät. Khi thaáy chuùng toâi
khoâng coù gì aên, hoï moi ñaâu trong maáy lon guigoz ra moät soá
côm nguoäi cho chuùng toâi. Nhöõng ñoà aên ñoù ñaõ leân men chua
nhö meû, laïi ñaày ñaát caùt. Theá nhöng vì ñoùi quaù neân chuùng toâi
vaãn aên ñöôïc. Khi thaáy anh baïn toâi coù veû tuûi thaân, ngaùn
ngaåm toâi nöûa ñuøa nöûa thaät:

- Anh B. aï! Chuùng mình ñi tìm moät choã dung thaân,
nay ñöôïc moät ngöôøi ñoàng höông cho caû côm laãn ñaát,
aâu cuõng laø moät ñieàm laønh.

Caâu ñoù döôøng nhö toâi “thuoång” cuûa moät baày toâi ñi theo
coâng töû Truøng Nhó trong Ñoâng Chu Lieät Quoác. Khi thaáy
chuùng toâi bieát chöõ nghóa, nhöõng ngöôøi ñoù thænh thoaûng laïi
nhôø chuùng toâi vieát giuøm moät laù thö göûi leân Cao Uyû LHQ ñeå

232 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

thænh caàu xeùt ñôn xin tò naïn. Nhöõng ngöôøi ñoàng tuø khaùc vì
theá cuõng nhìn chuùng toâi baèng caëp maét kính troïng hôn maëc
duø hai beân khoâng noùi chuyeän ñöôïc vôùi nhau. Cuõng coù theå
hoï thaáy chuùng toâi luoân luoân ngoài traàm ngaâm maëc ñònh nhö
moät thieàn sö neân nghó raèng chuùng toâi thuoäc haøng giaùo phaåm?
Chaúng bieát nöõa nhöng khi ñaùm ngöôøi Mieán Ñieän vaø Maõ Lai
ñöôïc ñöa ñi, hoï ñaõ baøn taùn vaø gom goùp ñöôïc vaøi chuïc baht
(tieàn Thaùi) ñem laïi kính caån taëng chuùng toâi. Quaû thöïc laø
moät vieäc heát söùc baát ngôø. Chuùng toâi cuõng baét chöôùc theo tuïc
leä cuûa ngöôøi Mieân, ngöôøi Thaùi chaép tay taï ôn hoï.

Caûm tình thöù hai laø cuûa anh chaøng só quan Pol Pot. Anh
chaøng ñoù coøn treû, thaân hình beùo toát, maët muõi saùng suûa, toùc
huùi cua thöôøng côûi traàn chæ vaän moät chieác saø roâng. Y laø
ngöôøi coù veû baát caàn hôn caû, caùi ngheânh ngang cuûa ngöôøi ñaõ
töøng coù uy quyeàn. Theo nhö gaõ ngöôøi Mieân goác Vieät noùi
nhoû cho toâi thì y laø moät “quan lôùn”, chaû bieát quan lôùn côõ
naøo maø y dòch ra laø Ñaïi Taù. Ñieàu ñoù toâi khoâng chaéc laø thaät.
Coù ñieàu gaõ “Pol Pot” naøy khoâng sôï seät, kheùp neùp nhö nhöõng
ngöôøi khaùc khi gaëp caûnh saùt ngöôøi Thaùi vaø toâi khoâng theå
ngôø raèng y laïi thuoäc veà moät löïc löôïng daõ man nhaát nhaân
loaïi. Coù theå cuõng coù nhöõng aån tình maø toâi khoâng hieåu ñöôïc,
hay lyù lòch cuûa y khoâng ñuùng nhö lôøi ñoàn.

Sau khoaûng caùch ban ñaàu, y mon men ñeán gaàn toâi, hoûi vu
vô laøm quen baèng tieáng Phaùp nhöõng caâu raát aám ôù nhö kieåu:
Teân anh laø gì? Anh khoeû khoâng? Anh töø ñaâu ñeán? ...

Phaûi noùi raèng khi nghe y noùi moät thöù tieáng mình cuõng bieát ít
nhieàu, taâm traïng toâi chaúng khaùc gì tha höông ngoä coá tri. Toâi
cuõng coá gaéng “chaép” nhöõng töø ngöõ coøn rôi ruïng trong ñaàu
ñeå traû lôøi vaø qua laïi moät hoài, hai beân ñaâm ra “tri kyû”. Caùi
tieáng Taây hoå loán cuûa toâi vôùi caùi tieáng Phaùp nöûa naïc nöûa môõ

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 233

cuûa y laø caùi caàu baéc giöõa hai beân, duø caû hai coá gaéng khoâng
ñeà caäp ñeán chuyeän chính trò, quaân söï hay chuûng toäc, laïi
caøng khoâng doø hoûi thaân theá nhau.

Quen vôùi y cuõng coù nhieàu caùi lôïi. Lôïi ñieåm tröôùc nhaát laø
moãi khi bò ngöôøi Thaùi baét khai baùo lyù lòch, toâi coù theå noùi
baèng tieáng Phaùp vôùi y, y noùi laïi baèng tieáng Mieân vôùi moät
ngöôøi Mieân bieát tieáng Thaùi, vaø ngöôøi ñoù thoâng dòch laïi. Ñeán
luùc naøy nhöõng ngöôøi Mieân môùi caûm thaáy phuïc saùt ñaát hai
nhaø “ñaïi trí thöùc” ôû trong cuøng phoøng giam. Caûm ñoäng nhaát
laø khi thaáy chuùng toâi gaày yeáu quaù, gaõ ngöôøi Mieân goác Vieät
ñaõ ngheïn ngaøo sôï oâng thaày cheát ñoùi thì uoång maát moät thieân
taøi. Lôïi ñieåm thöù hai laø töø ñoù toâi nghieãm nhieân ôû cuøng moät
giai caáp vôùi y nghóa laø cao hôn nhöõng ngöôøi baïn ñoàng tuø
khoán khoå khaùc. Vaø hôn nöõa ít ra toâi cuõng coù ngöôøi ñeå troø
truyeän, chaúng hôn chæ ngoài ngaùp gioù cho heát thì giôø hay sao?

Ngaên caùch giöõa hai beân nhaø tuø laø moät haønh lang. Beân phoøng
chuùng toâi thì luùc naøo cuõng khoaù chaët nhöng beân phía beân
kia thì töông ñoái töï do hôn, nhöõng tuø nhaân cuõng coù luùc ñöôïc
ñi ra ñi vaøo. Phía chuùng toâi laø moät phoøng lôùn duy nhaát nhöng
phía beân kia ngaên ra thaønh hai, moät beân ñeå nhoát ñaøn oâng,
moät beân ñaøn baø. Phía ñaøn baø coù leõ cuõng laø nhöõng coâ gaùi
buoân son baùn phaán bò baét trong nhöõng laàn ruoàng boá. Phía
ñaøn oâng thì laø nhöõng tay anh chò, nhöõng teân du ñaõng trong
vuøng. Döôøng nhö nhöõng ngöôøi Thaùi ñoù ñaõ quaù quen thuoäc
vôùi khung caûnh naøy neân hoï töï nhieân nhö ôû nhaø, cöôøi noùi raát
thoaûi maùi. Vaø dó nhieân hoï cuõng ñöôïc tieáp teá ñaày ñuû, coù khi
coøn aên nhaäu haùt hoång ngay trong phoøng giam.

Laøm truøm trong ñaùm du ñaõng laø moät gaõ ngöôøi Thaùi ñen truøi
truõi, ñaàu huùi cua, maët maøy raát baëm trôïn. Y luoân luoân côûi
traàn, ngöôøi xaâm ñuû loaïi hình khoâng chöøa moät maûnh da naøo

234 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

chaúng khaùc gì daân Giao Chæ ngaøy xöa veõ mình cho thuoàng
luoàng khoûi laøm haïi. Cöù xem thaùi ñoä thì bieát y raát coù uy
quyeàn, thaáy boùng y ai cuõng phaûi kheùp neùp. Y ñöôïc caûnh saùt
Thaùi giao cho nhieäm vuï “quaûn giaùo”, saép ñaët coâng vieäc,
kieâm caû vieäc chia côm cho tuø nhaân, quaû ñuùng laø naém quyeàn
sinh saùt, moät thöù ñaàu naäu ñuùng nghóa nhö trong nhöõng truyeän
daøi cuûa Duyeân Anh, Nguyeãn Thuî Long. Coù ñieàu chuùng toâi
khoâng naèm trong soå ñen cuûa y neân khoâng bò ngöôïc ñaõi, naït
noä gì.

Buoåi chieàu hoâm ñoù, caên phoøng ñang vaéng laëng boãng roän
haún leân vì coù tin ñoàn moät soá tay “thuû laõnh ñaïi ca” vua bieát
maët, chuùa bieát teân môùi bò baét vaøo. Chæ nhìn thaùi ñoä cuûa
nhöõng ngöôøi caûnh saùt chuùng toâi cuõng hình dung ra ñöôïc
ñieàu ñoù. Gaõ xaâm mình cuõng trong ñaùm chaïy ra nghinh ñoùn.

Ñaùm tuø môùi khoâng nhieàu, chæ ñoä hai ba ngöôøi. Ñi ñaàu laø
moät thanh nieân cao raùo, hai ñaøn em ñi sau, gaõ xaâm mình luùp
xuùp theo sau choùt.

Vieân thuû laõnh ñoù tuoåi xem chöøng coøn raát treû, coù leõ chæ môùi
ngoaøi ñoâi möôi. Y phaûi noùi laø ñeïp trai, mi thanh muïc tuù,
nöôùc da traéng treûo, thoaït nhìn ngöôøi ta coù theå ñaùnh giaù laø
moät sinh vieân ñaïi hoïc hôn laø moät truøm du ñaõng. Tieáng y roõ
raøng vaø moãi laàn y noùi, nhöõng ñaøn em chæ gaät ñaàu vaâng daï,
khoâng thaáy ai noùi laïi nöûa caâu. Nhöõng ngöôøi tuø cuõ cuõng chaïy
ra nhö moät phaùi ñoaøn ñoùn tieáp laõnh tuï.Y aên vaän bình thöôøng
vaø cuõng nhö bao nhieâu ngöôøi khaùc vaøo trong tuø chæ maëc moät
chieác quaàn sooùc, côûi traàn. Ñieàu ñaùng noùi laø thaân theå y hoaøn
toaøn khoâng coù moät daáu xaâm naøo nhö nhöõng tay anh chò
khaùc. Chuùng ta thöôøng nghe thaønh ngöõ haïc laäp keâ quaàn –
con haïc ñöùng trong baày gaø — hình dung moät con ngöôøi noåi
baät trong ñaùm ñoâng, vaø vaãn nghó ñaây laø moät ví von phoùng

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 235

ñaïi. Theá nhöng quaû thöïc thanh nieân naøy coù caùi phong ñoä
ñoù.

Buoåi toái phe du ñaõng môû tieäc lôùn. Ñích thaân nhöõng ngöôøi
caûnh saùt böng ñoà aên thöùc uoáng vaøo, moät ñieàu toâi nghó raèng
ôû ñaâu cuõng hieám thaáy. Nhöõng coâ gaùi aên söông cuõng ñöôïc
tieáp teá ñaày ñuû. Böõa aên cuûa chuùng toâi khaù haún leân vì ñoà aên
cuûa “phía beân kia” ñöôïc chia ñeàu cho thaønh phaàn “nhaäp cö
baát hôïp phaùp”. Tieáng ngöôøi aên uoáng oàn aøo, thænh thoaûng
voïng laïi tieáng sang saûng ñaày uy quyeàn cuûa gaõ thö sinh kia.

ÔÛ trong nhaø giam khoâng coù vieäc gì laøm neân hay nguû ngaøy
thaønh thöû ñeâm toâi laïi thöùc khuya, hoaëc toaï Thieàn hoaëc suy
nghó vaån vô. Nhöõng giôø phuùt ñoù laø nhöõng giôø phuùt tónh laëng
hieám hoi phaûi taän höôûng.

Nhö thöôøng leä, toái hoâm ñoù, khi moïi ngöôøi ñang yeân giaác, toâi
trôû daäy ngoài moät mình. Ngoïn ñeøn treân traàn toaû ra aùnh saùng
vaøng voït. Nhöõng ngöôøi chung quanh naèm la lieät nhö nhöõng
thaây ma, tieáng thôû khoø kheø xen laãn tieáng nguû mô uù ôù.

Töø phoøng beân kia, tay anh chò böôùc ra, theo sau laø gaõ xaâm
mình. ÔÛ trong moät khoâng gian beù nhoû theá naøy, vieäc chaïy
theo ñaøn anh coù leõ laø moät cöû chæ laáy loøng chöùng toû söï trung
thaønh hôn laø caàn thieát. Tay anh chò ñi töøng phoøng kieåm soaùt
xem coù gì khaùc laï hay khoâng, chaúng bieát ñoù laø thoùi quen
cuûa y hay moät nhieäm vuï ñöôïc giao phoù. Coâng vieäc ñoù tröôùc
ñaây laø cuûa gaõ xaâm mình nhöng y thöôøng laøm moät caùch chieáu
leä, thænh thoaûng uûng oaúng moät caâu ra veû ta ñaây, theá thoâi.
Traùi laïi thaùi ñoä cuûa tay anh chò laïi khaùc haún, gioáng nhö moät
caáp chæ huy muoán chaéc chaén raèng nhöõng keû döôùi quyeàn
mình tuaân thuû nghieâm chænh leänh laïc ñaõ ban ra.

236 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Khi ñeán gaàn y ñöùng laïi nhìn thaúng vaøo maét toâi nhö ñeå ñaùnh
giaù ngöôøi ñoái dieän. Toâi nhìn y mæm cöôøi gaät ñaàu, y cuõng gaät
ñaàu ñaùp laïi. Toâi quay ra höôùng khaùc, y vaø teân ñaøn em laïi
tieáp tuïc böôùc ñi. Ngang qua maët toâi, y keùo goùi thuoác trong
tuùi quaàn thaåy vaøo trong song cöûa, vang leân moät tieáng ñoäng
nhoû. Toâi laëng yeân nhìn goùi thuoác coøn nguyeân chöa môû, moät
goùi thuoác thuoäc loaïi coù ñaàu loïc maø töø khi ñeán ñaát Thaùi toâi
chæ ñöôïc huùt moät hai laàn. Ngöôøi Thaùi phaàn lôùn chæ huùt thuoác
reâ, vaán baèng nhöõng maûnh laù döøa nöôùc phôi khoâ caét thaønh
töøng maûnh nhoû. Khi hai ngöôøi ñi tuaàn heát voøng quay laïi, toâi
nhìn y gaät ñaàu caùm ôn nhöng y thaûn nhieân nhö khoâng troâng
thaáy.

Saùng hoâm sau toâi ñem goùi thuoác chia cho moãi ngöôøi moät
ñieáu, keå caû anh chaøng ngöôøi Mieân goác Vieät vaø teân só quan
“Pol Pot”. ÔÛ trong tuø ít ai huùt thuoác moät mình maø thöôøng chæ
ñoát moät ñieáu roài chuyeàn voøng voøng moãi ngöôøi moät hôi. Moïi
ngöôøi khoâng khoûi xoân xao khi thaáy toâi coù caû moät bao thuoác.

Töø hoâm ñoù trôû ñi, khi chia côm, gaõ xaâm mình bao giôø cuõng
daønh cho maáy ngöôøi Vieät chuùng toâi raát haäu hó, laém khi roõ
raøng thieân vò khieán chuùng toâi caûm thaáy ngöôïng nguøng vì
ñöôïc bieät ñaõi moät caùch quaù ñaùng. Maáy naøng Kieàu Thaùi Lan
cuõng thænh thoaûng ñem cho moät ít traùi caây. Ñeå khoûi quaù
cheânh leäch, toâi thöôøng san xeû ñoà aên cuûa mình cho moät caäu
beù ngöôøi Mieân, cuõng loaïi töù coá voâ thaân, ngöôøi gaày oám ñeán
chæ coøn da boïc xöông troâng nhö ngöôøi daân Phi chaâu trong
nhöõng muøa ñoùi keùm, gan baøn chaân vaøng nhö ngheä. Caäu beù
naøy moãi laàn nhaän ñöôïc ñoà aên thöôøng quì raïp xuoáng laïy moät
caùch heát söùc cung kính.

Theá nhöng nhöõng ngaøy vui ñoù khoâng daøi laâu. Chæ vaøi hoâm
sau, tay anh chò kia ñöôïc phoùng thích. Ñôøi soáng nhaø tuø Thaùi

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 237

Lan trôû laïi nhö cuõ. Gaõ xaâm mình laïi laøm truøm vaø ñôøi soáng
laïi xoâ boà nhö tröôùc. Khoâng hieåu coù ñöôïc daën doø gì khoâng, y
ñoái vôùi toâi vaãn heát söùc töû teá. Thænh thoaûng gaõ laïi cho toâi moät
caùi baùnh, moät goùi thuoác reâ. Coù ñieàu y khoâng kín ñaùo vaø teá
nhò nhö ñaøn anh cuûa haén.

Toâi coâá hoûi maáy ngöôøi cuøng phoøng xem gaõ thö sinh kia laø ai?
Maõi veà sau toâi môùi bieát tay anh chò ñoù laø ñaïi du ñaõng cuûa
tænh Chantaburi, ñöùng ñaàu moät toå chöùc “xaõ hoäi ñen” raát theá
löïc, coù theå noùi laø moät loaïi “oâng truøm” cuûa vuøng naøy. Toâi
vaãn ñoaùn chöøng y laø moät loaïi con oâng chaùu cha, baây giôø
môùi bieát y laø moät tay chôi thöù thieät. Theá nhöng chi tieát maø gaõ
ñaøn em noùi nhoû môùi thöïc khieán toâi söûng soát:

Y laø moät ngöôøi Thaùi goác Vieät.

Thaùng 5/2004

Chuù Thích:
* Goïi laø chöõ nho ngoaøi ñöôøng vì thuôû beù ñaïp xe ñi hoïc qua
vuøng Chôï Lôùn, toâi hay so saùnh nhöõng chöõ tieáng Vieät vôùi
tieáng Taøu treân baûng hieäu ñeå nhaän maët chöõ neân cuõng bieát
loõm boõm moät soá laøm voán cho vieäc hoïc theâm sau naøy. Ngoaøi
moãi tuaàn moät giôø naêm ñeä Thaát CVA ra, toâi khoâng hoïc moät
chöông trình chính thöùc naøo veà Haùn töï treân ñaïi hoïc.

238 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Sinh Hoaït Voõ Bò

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 239

Kyû nieäm 15 naêm
Lieân Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN

taïi AÂu Chaâu

Ngoâ Vaên Phaùt K.11

Töø 15.7 - 18.7.2005, Lieân Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN taïi
AÂu Chaâu seõ toå chöùc Ñaïi Hoäi taïi Frankfurt (Ñöùc) kyû nieäm 15
naêm thaønh laäp Lieân Hoäi. Nhaân dòp naøy anh Lieân Hoäi Tröôûng
Nguyeãn Vónh Giaùm K.19 goïi ÑT nhôø toâi vieát moät baøi noùi sô
löôïc veà söï hình thaønh Lieân Hoäi ñeå ñaêng vaøo ÑA HIEÄU, toâi
OK ngay. Nhöng thöa quyù vò NT vaø NÑ, chæ coøn 3 naêm nöõa
toâi seõ böôùc vaøo tuoåi Baùt Thaäp Tri Thieân Meänh (80t). Do ñoù
toâi coù luùc nhôù, coù luùc queân, vieát khoâng maïch laïc, vaäy xin
quyù Cuøi boû qua cho.

Thaønh ngöõ Vieät Nam coù caâu: Vaïn söï khôûi ñaàu nan , coù
nghóa laø muoân vieäc, vieäc naøo khi baét ñaàu cuõng khoù. Do ñoù
vieäc thaønh laäp Lieân Hoäi Voõ Bò AÂu Chaâu trong giai ñoaïn ñaàu
cuõng naèm trong ñònh luaät naøy.
Ngöôïc doøng thôøi gian, vaøo naêm 1981 toâi ñöôïc traû töï do sau
5 naêm tuø caûi taïo. Ñeán naêm 1983 toâi ñöôïc sang Taây Ñöùc
theo dieän ñoaøn tuï gia ñình. Khi ñeán traïi taïm cö ôû Norddeich
ñeå hoïc 800 giôø tieáng Ñöùc toâi gaëp NT Nguyeãn Thaønh Nam
K.11. Tuy gaëp baïn ñoàng moân nhöng khoâng ai ñeà caäp ñeán
vieäc laäp hoäi heø vì chöa an cö laøm sao laäp hoäi! Hôn nöõa sau
cuoäc ñoåi ñôøi nghieät ngaõ taù hoûa tam tinh, môùi vöøa ñeán ñöôïc
mieàn ñaát töï do, chaân öôùt chaân raùo neân chöa ai lo nghó ñeán
chuyeän ñöôøng xa.
Thaùng 3/1984, sau khi hoïc xong khoùa tieáng Ñöùc, NT Nam
veà ñònh cö taïi Löningen sau chuyeån veà Stuttgart ñeå ñi laøm.

240 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Coøn toâi thì veà ñònh cö taïi Hannover thuû phuû cuûa tieåu bang
Niedersachsen. Taïi ñaây toâi gaëp NT Mai Ngoïc Saùng K.10.P
ñaõ ñöôïc taøu Cap Anamur vôùt ñöa sang Ñöùc tî naïn tröôùc toâi
vaø NT Nam vaøi naêm. Do ñoù anh hieåu ñöôøng ñi nöôùc böôùc
vaø caùc Cuøi Voõ Bò ñang sinh soáng taïi Ñöùc. Toâi ñeà nghò vôùi
NT Saùng laø mình neân keâu goïi caùc Cuøi Voõ Bò hoïp laïi ñeå
thaønh laäp moät Hoäi AÙi Höõu haàu giuùp ñôõ laãn nhau nôi ñaát taïm
dung khi höõu söï hay noùi moät caùch bình daân laø khi taét löûa toái
ñeøn.

Maõi ñeán ngaøy 25.11.1989, töùc laø 5 naêm sau, coù coøn hôn

khoâng, moät buoåi hoïp maët ñaàu tieân taïi nhaø NT Saùng chæ coù

11 ngöôøi. Nhaân dòp naøy thöøa thaéng xoâng leân, 11 Cuøi nhaø ta

lieàn bieåu quyeát 11/11 thaønh laäp Hoäi laáy teân laø: Hoäi CSVSQ/

TVBQGVN taïi Taây Ñöùc vaø baàu luoân moät Ban Chaáp Haønh

goàm coù:

Hoäi Tröôûng CSVSQ Mai Ngoïc Saùng K.10.P

Hoäi Phoù Ngoaïi Vuï CSVSQ Ngoâ Vaên Phaùt K.11

Hoäi Phoù Noäi Vuï CSVSQ Traàn Ngoïc Baûo K.13

Thuû quyõ CSVSQ Ñoã Höõu AÙi K.19

Thö Kyù CSVSQ Hoà Ñeã K.29

Ngaøy hoïp laàn tôùi ñöôïc aán ñònh laø ngaøy 15.04.1990 taïi

Bielefeld do NT. Vuõ Ngoïc Môõi K.10.P toå chöùc. Laàn naøy seõ

môøi luoân caû gia ñình Voõ Bò tham döï.

Ñeå chuaån bò cho laàn hoïp tôùi coù taàm voùc, NT. Hoäi Tröôûng

Saùng vieát thö cho NT. Buøi Ñình Ñaïm K.1, Chuû tòch Toång

Hoäi CSVSQ/TVBQGVN taïi Myõ xin Baûn Noäi Quy, nhôø thöïc

hieän duøm 30 huy hieäu Voõ Bò, 50 theû Hoäi Vieân, moät laù Quoác

Kyø vaø moät Quaân Kyø tröôøng Voõ Bò. Coøn toâi thì cho ñaêng treân

baùo Vieân Giaùc phaùt haønh khaép AÂu Chaâu thaùng 2/1990 keâu

goïi caùc Cuøi vaø gia ñình cuøng nhau veà hoïp maët cho thaät

ñoâng ñeå haøn huyeân taâm söï, ñeå bieát ñöôïc ai coøn ai maát.

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 241

Ngaøy 15.03.1990, NT. Saùng göûi Thö Môøi hoïp coù keøm theo
moät Taâm Thö vôùi noäi dung nhö sau:

Kính göûi caùc NT Cöïu SVSQ/TVBQGVN taïi Taây Ñöùc.
Thay maët BCH Hoäi CSVSQ/TVBQGVN taïi Taây Ñöùc, chuùng
toâi xin baøy toû taâm tö vaø nguyeän voïng cuûa chuùng toâi nhaân
dòp thoâng ñaït giaáy môøi ñeán caùc Nieân Tröôûng.
Do söï lieân heä tình caûm, tình chieán höõu cuõng nhö tình huynh
ñeä cuûa moät soá Anh Em xuaát thaân töø ngoâi tröôøng Meï hieän
nay ñang soáng taïi Myõ, cuøng söï löu taâm khuyeán khích vaø coå
vuõ cuûa Toång Hoäi, chuùng toâi ñaõ khoâng ngaàn ngaïi ñeán vôùi
nhau vôùi yù nghó ñôn giaûn nhö caùi teân: Hoäi Voõ Bò Taây Ñöùc,
cuõng nhö Hoäi Voõ Bò Phaùp, Canada, UÙc.. hay nhöõng nôi xa
xoâi nhö Hoäi Voõ Bò Malaysia, Thailand,Philippines, hoaëc
nhöõng nôi coâ ñôn heûo laùnh ngoaøi haûi ñaûo nhö Hoäi Voõ Bò
Bidong, Palawan, cuøng goùp maët ñöùng chung döôùi moät maùi
nhaø cuûa Toång Hoäi. Nhöõng ngöôøi con Voõ Bò, ít nhieàu ñeàu coù
nhöõng kyû nieäm vui buoàn nôi tröôøng Meï. Caùi thuôû xa xöa
cuûa ñaàu ñôøi binh nghieäp aáy khoâng ai queân ñöôïc. Duø moät
thôøi, chuùng ta töøng naëng gaùnh Tang boàng hoà thæ cuõng vaãn
coá bôùt thôøi giôø döøng böôùc gheù nhau thaêm hoûi chia ngoït xeû
buøi trong nhöõng ngaøy hoïp khoùa thöôøng nieân taïi Caâu Laïc Boä
Quaân Ñoäi aám cuùng thaân maät. Hay nhöõng ngaøy Gaõy caùnh
chim baèng, nöôùc maát nhaø tan, thaân phaän hoå lìa röøng naèm tuø
caûi taïo hay löu vong nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi, chuùng ta vaãn
coù dòp trao ñoåi nhöõng aùnh maét chaân tình, nhöõng nuï cöôøi côûi
môû khi gaëp nhau.
Vôùi tình caûm aáy, duø cuoäc ñôøi binh nghieäp daán thaân cho lyù
töôûng Quoác Gia khoâng thaønh, nhöng chuùng ta vaãn coøn phaûi
soáng, coøn coù nhau, coøn moät chuùt gì aám aùp cho nhöõng ngöôøi
ñaõ ñeán vôùi nhau , laøm moät caùi gì töø nhoû nhöùt cho cuoäc phaán
ñaáu môùi haàu truyeàn trao laïi cho theá heä töông lai con chaùu
chuùng ta.

242 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Chuùng toâi tha thieát vôùi nguyeän voïng ñöôïc cuøng caùc NT xieát
tay nhau trong tình thaân aùi Voõ Bò, vaø buoåi hoïp maët chaùnh
thöùc ñaàu tieân cuøng gia ñình, seõ cuøng nhau nghieâm chænh
trong buoåi leã chaøo Quoác Kyø vaø Quaân Kyø tröôøng Meï, töôûng
nhôù ñeán truyeàn thoáng cao ñeïp cuûa tröôøng Voõ Bò Quoác Gia
Vieät Nam.
Kính chaøo Töï Thaéng vaø Ñoaøn Keát.
Cöïu SVSQ Mai Ngoïc Saùng

NT. Phaïm Ngoïc Ninh K.9 ôû Hoøa Lan khi ñoïc baùo Vieân
Giaùc thaáy lôøi keâu goïi hoïp Cuøi, NT lieàn ñieän thoaïi cho NT.
Nguyeãn Thaønh Nam ( hai Anh tröôùc kia cuøng ôû tuø chung
moät traïi caûi taïo ngoaøi Baéc ) hoûi theâm chi tieát vaø höùa seõ tham
döï.
Ngaøy hoïp maët naøy coù 17 NT vaø NÑ cuøng ñoâng ñaûo gia
ñình ñeán tham döï ngoaøi söï döï truø cuûa Ban Toå Chöùc. Ngöôøi
cao nieân nhöùt laø NT. Traàn Taêng (70t) K.2 ôû caùch xa ñòa
ñieåm hoïp treân 700c/s cuõng khoâng quaûng ngaïi ñöôøng xaù xa
xuoâi ñeán tham döï. Vaø ngöoøi nhoû nhöùt laø NÑ. Hoaøng Toân
Long K.31. Thaät laø moät khích leä lôùn lao cho Ban Toå Chöùc.
Ngoaøi ra NT. Phaïm Ngoïc Ninh vöøa môùi laáy Pass Hoøa Lan
ngaøy hoâm tröôùc, hoâm sau cuõng leân ñöôøng sang phoù hoäi.
Nhaân cô hoäi naøy NT. Ninh ñeà nghò cho caùc Cuøi ôû Hoøa Lan
ñöôïc gia nhaäp vaøo Hoäi Taây Ñöùc. Anh em lieàn hoan hoâ vaø
OK ngay. Do ñoù keå töø ngaøy 15.04.1990, hoäi mang teân laø
Hoäi CSVSQ/TVBQGVN Taây Ñöùc-Hoøa Lan laøm haït nhaân
cho söï hình thaønh Lieân Hoäi CSVSQ/TVBQGVN taïi AÂu
Chaâu sau naøy. NT. Saùng vaãn laøm Hoäi Tröôûng. Luoân dòp
anh em cuõng ñoàng yù choïn ngaøy 03.11.90 toå chöùc kyû nieäm 1
naêm thaønh laäp Hoäi Voõ Bò Taây Ñöùc-Hoøa Lan, doàng thôøi yeâu
caàu NT. Ninh ñaïi dieän Hoäi lieân laïc vôùi caùc cöïu SVSQ caùc
nöôùc Anh, Bæ, Na Uy, Phaùp, Thuïy Só, YÙ ñeå tieán tôùi vieäc
thaønh laäp Lieân Hoäi Voõ Bò AÂu Chaâu.

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 243

Trong buoåi hoïp maët ngaøy 03.11.90, coù 4 ñieåm quan troïng
ñöôïc neâu ra:NT. Ninh baùo caùo laø trong thôøi gian qua NT coù
lieân laïc baèng ÑT hoaëc ñeán taän nôi sinh hoaït vôùi caùc cöïu
SVSQ taïi Anh, Bæ, Na Uy, Phaùp, Thuïy Só, YÙ. Taát caû ñeàu
hoan ngheânh yù kieán thaønh laäp Lieân Hoäi Voõ Bò AÂu Chaâu.
Choïn ngaøy 13.07.1991 toå chöùc Ñaïi Hoäi taïi Bielefeld (Ñöùc).
Môøi BCH/Toång Hoäi ôû Myõ sang tham döï.
Môøi taát caû cöïu SVSQ vaø gia ñình hay Ñaïi dieän ôû caùc nöôùc
neâu treân veà tham döï.
Môøi caùc Hoäi, Toå Chöùc, Ñoaøn Theå Quoác Gia taïi Ñöùc tham
döï.
Ñaïi Hoäi ngaøy 13.07.1991 taïi Bielefeld.
Coù söï tham döï:
- BCH/Toång Hoäi ôû Myõ do NT. Leâ Minh Ngoïc K.16, Toång
Hoäi Tröôûng höôùng daãn.
- Ñaïi dieän caùc Hoäi Voõ Bò ôû AÂu Chaâu.
- Haàu heát caùc cöïu SVSQ vaø gia ñình taïi Taây Ñöùc vaø Hoøa
Lan.
- Moät soá Ñaïi dieän caùc Hoäi Ñoaøn.
Trong kyø Ñaïi Hoäi naøy, Lieân Hoäi CSVSQ/TVBQGVN taïi
AÂu Chaâu ñöôïc thaønh laäp , vôùi söï ñoàng yù 100% cuûa caùc
Cuøi hieän dieän. NT. Saùng Hoäi Tröôûng Hoäi Voõ Bò Taây Ñöùc-
Hoøa Lan ñöôïc baàu laøm Lieân Hoäi Tröôûng. NT. Phaïm Ngoïc
Ninh laøm Lieân Hoäi Phoù. Ñaïi Hoäi cuõng ñaõ quyeát ñònh cöù 2
naêm, moãi Hoäi ôû moãi nöôùc luaân phieân toå chöùc Ñaïi Hoäi moät
laàn ñeå kieåm ñieåm öu khuyeát ñieåm vaø hoaïch ñònh ñöôøng loái
cho 2 naêm tôùi.

Soá löôïng Cöïu SVSQ/TVBQGVN tî naïn taïi AÂu Chaâu (
tính ñeán ngaøy 30.06.1993 )
ANH: 06 ngöôøi - BÆ: 07 ngöôøi - Ñ-C: 26 ngöôøi - HOØA LAN:
04 ngöôøi - PHAÙP: 38 ngöôøi - NA UY: 01 ngöôøi - THUY SÓ:

244 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

03 ngöôøi - YÙ: 02 ngöôøi

Ñaïi Hoäi kyø 2 vaøo ngaøy 17.07.1993 taïi Paris do Hoäi Voõ Bò
Phaùp toå chöùc ñaõ thaønh coâng vì coù nhieàu Toå Chöùc, Hoäi
Ñoaøn cuõng nhö nhöõng quan khaùch quan troïng (VIP) vaø Toång
Hoäi Tröôûng Leâ Minh Ngoïc tham döï. Ngoaøi ra caùc CSVSQ
vaø gia ñình ôû khaép AÂu Chaâu veà tham döï ñoâng ñaûo. Quan
troïng nhaát laø Ñaïi Hoäi ñaõ cho phoå bieán Baûn Tuyeân Ngoân
cuûa Lieân Hoäi vôùi noäi dung nhö sau:

TUYEÂN NGOÂN
cuûa

Lieân Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN taïi AÂu Chaâu
Ñaïi Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN Kyø 2
Ngaøy 17.07.1993 taïi Paris Phaùp Quoác

Nhaän ñònh:
- Lòch söû nhaân loaïi ñaõ bieán chuyeån ñeán moät khuùc quanh
quan troïng vôùi söï thaát baïi cuûa chuû thuyeát Coäng Saûn treân
toaøn caàu
- Coäng Saûn Vieät Nam vaãn ngoan coá duy trì guoàng maùy cai
trò baïo taøn, ñöa daân toäc ñeán tình traïng thoaùi hoùa cuøng cöïc.
- Tinh thaàn ñoaøn keát cuûa coäng ñoàng ngöôøi Vieät Quoác Gia laø
moät nhu caàu thieát yeáu trong giai ñoaïn hieän taïi.
- Taäp theå Cöïu SVSQ/TVBQGVN vaãn luoân yù thöùc traùch
nhieäm ñoái vôùi Quoác Gia, Daân Toäc trong söù maïng chung giaûi
tröø Coäng Saûn, quang phuïc queâ höông mang laïi Töï Do Daân
Chuû thöïc söï cho toaøn daân.
Nay Quyeát Nghò:
Thöù Nhaát: Laáy laäp tröôøng Quoác Gia Daân Toäc laøm caên baûn
cho moïi haønh ñoäng cuûa ngöôøi Cöïu SVSQ/TVBQG Vieät
Nam.
Thöù Hai: Tích cöïc daán thaân vaøo coâng cuoäc cöùu quoác vaø
kieán quoác

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 245

Thöù ba: Saùt caùnh vôùi caùc Toå Chöùc Quoác Gia chaân chính
treân tinh thaàn daân chuû, trong muïc tieâu quang phuïc queâ höông.
Thöù Tö: Kieän toaøn Toå Chöùc vôùi truyeàn thoáng Töï Thaéng vaø
trong tinh thaàn töông trôï ñeå thöïc hieän höõu hieäu muïc tieâu ñaáu
tranh.
Laøm taïi Paris ngaøy 17.7.1993
Lieân Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN/AÂU CHAÂU

Cuõng trong Ñaïi Hoäi laàn naøy, NT. Saùng vì lyù do söùc khoûe töø
chöùc Lieân Hoäi Truôûng ñeå trôû veà troâng coi Hoäi Voõ Bò Ñöùc-
Bæ-Hoøa Lan. Ñaïi Hoäi ñaõ baàu NT. Phaïm Ngoïc Ninh laøm
Lieân Hoäi Tröôûng ñeå leøo laùi Lieân Hoäi ñi ñuùng theo baûn Tuyeân
Ngoân neâu treân vaø ñuùng theo Noäi Quy cuûa Lieân Hoäi.
Song song vôùi vieäc kieän toaøn vaø phaùt trieån Lieân Hoäi, theá heä
2 vaø 3 Voõ Bò, nhöõng ngöôøi seõ tieáp noái chí Cha OÂng, cuõng
ñöôïc ñoaøn nguõ hoùa vôùi moät caùi teân raát thaân thöông laø: Ñoaøn
Thanh Thieáu Nieân Ña Hieäu. Tuïc ngöõ VN coù caâu: Tre Giaø,
Maêng Moïc, coù nghóa laø lôùp ngöôøi lôùn vöøa giaø thì lôùp treû
tieán leân thay theá theo leõ ñaøo thaûi töï nhieân vaø luaät tieán hoùa
cuûa vuû truï. Ngöôøi em uùt cuûa Lieân Hoäi, Nieân Ñeä Hoaøng Toân
Long K.31 ñöôïc ñeà cöû ñaëc traùch vieäc ñoaøn nguõ hoùa caùc con
chaùu Voõ Bò töø luùc ban ñaàu. Hieän giôø Long laø con chim ñaàu
ñaøn, laø ngöôøi anh Caû cuûa Lieân Ñoaøn TTNÑH AÂu Chaâu.
Trong hai laàn Ñaïi Hoäi, 22.7-24.7/1999 taïi Hoøa Lan vaø 18.7-
22.7/2001 taïi Bæ, Toång Ñoaøn Tröôûng Toång Ñoaøn TTNÑH ôû
Myõ Traàn Quoác Duõng vaø Toång Ñoaøn Phoù Löõ Anh Thö coù
sang tham döï vaø sinh hoaït vôùi Ñoaøn TTNÑH AÂu Chaâu.
Ñaëc bieät kyø Ñaïi Hoäi thaùng 7/1999 taïi Hoøa Lan, moät phaùi
ñoaøn huøng haäu cuûa Toång Hoäi goàm coù 9 vò do Toång Hoäi
Tröôûng Traàn Vaên Thö höôùng daãn sang tham döï ñeå khích leä
tinh thaàn anh em.
Roài theo thôøi gian cöù 2 naêm coù Ñaïi Hoäi 1 laàn, NT. Ninh
ñöôïc tín nhieäm ñeán 6 nhieäm kyø lieân tieáp. Ñeán Ñaïi Hoäi ngaøy

246 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

24.7.2003 taïi Phaùp, vì lyù do söùc khoûe, NT. Ninh töø chöùc
Lieân Hoäi Tröôûng vaø toaøn theå CSVSQ tham döï Ñaïi Hoäi baàu
laïi BCH môùi nhieäm kyø 2003-2005 nhö sau:
* Lieân Hoäi Tröôûng CSVSQ Nguyeãn Vónh Giaùm K.19
* Lieân Hoäi Phoù Ngoaïi Vuï CSVSQ Ñaëng Vaên Khanh K.25
* Lieân Hoäi Phoù Noäi VuïCSVSQ Laâm Vaên Rôùt K.19
* Lieân Hoäi Phoù Truyeàn Thoâng CSVSQ Phaïm Vaên Ñöùc

K.19
* Toång Thö Kyù kieâm Thuû Quyõ CSVSQ Nguyeãn Vaên Nam

K. 20
* Ñaëc Traùch Ñoaøn TTNÑH CSVSQ Hoaøng Toân Long

K.31
* Ñaëc Traùch Ñoaøn TTNÑH CSVSQ Nguyeãn Höõu Xöông

K.26

Ñaïi Hoäi saép tôùi möøng Lieân Hoäi CSVSQ/TVBQGVN taïi
AÂu Chaâu troøn 15 tuoåi seõ ñöôïc toå chöùc taïi Frankfurt (Ñöùc) töø
15.7-18.7/2005 do Hoäi Voõ Bò Ñöùc ñaûm traùch.
Ngoài vieát laïi söï hình thaønh Lieân Hoäi Voõ Bò AÂu Chaâu töø luùc
khôûi ñaàu cho ñeán nay, toâi raát buøi nguøi xuùc ñoäng khi nhaéc
ñeán hai Nieân Tröôûng saùng laäp vieân khaû kính. Ñoù laø NT.
Mai Ngoïc Saùng K.10P vaø NT. Phaïm Ngoïc Ninh K.9. NT.
Saùng ngöôøi ñaõ coù coâng ñaàu trong vieäc thaønh laäp Hoäi Voõ Bò
Taây Ñöùc ñeå roài töø ñoù môùi hình thaønh ñöôïc Lieân Hoäi. NT.
Ninh ngöôøi coù coâng lieân laïc moùc noái vôùi caùc Hoäi vaø cöïu
SVSQ ôû raûi raùc caùc nöôùc AÂu Chaâu ñeå thaønh laäp Lieân Hoäi.
NT. Saùng ñaõ taï theá ngaøy 01.12.1993 , NT. Ninh ñaõ taï theá
ngaøy 10.05.2004. Hai NT ra ñi khi söï nghieäp ñaáu tranh thöïc
hieän Töï Do Daân Chuû cho ñaát nöôùc coøn dang dôû. Nhöng vôùi
tinh thaàn daán thaân khoâng bieát meät moõi cuûa hai NT khi coøn
soáng seõ maõi maõi laø ngoïn haûi ñaêng chæ loái daãn ñöôøng, laø
ñoäng cô thuùc ñaåy chuùng toâi taêng theâm nghò löïc ñeå tieáp noái

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN 247

söï nghieäp cuûa hai NT khi naøo thaønh töïu duø phaûi traûi qua hai
hay ba theá heä.
Tröôùc khi döùt lôøi, toâi xin cheùp laïi baøi thô cuûa moät taùc giaû aån
danh göûi cho ngöôøi trai Voõ Bò:
Ngöôøi trai Voõ Bò!
Anh ñaõ ra ñi, ñeå laïi sau löng
Nieàm thöông noåi nhôù
Toâi ñaõ ra ñi, ñeå laïi sau löng
Queâ höông ñoå vôõ
Chuùng ta ra ñi, ñeå laïi sau löng
Ñoàng baøo ñoùi khoå
Heïn ngaøy taùi ngoä, tieâu dieät coäng noâ
Döïng laïi cô ñoà, xaây neàn Daân Chuû
Ngöôøi trai Voõ Bò!
Naëng nôï nuùi soâng, nheï gaùnh tang boàng
Goái suùng naèm söông, ñöôøng ñôøi gian khoå
Ñaõ thô moäng vui buoàn vaø vinh nhuïc
Töøng doïc ngang treân khaép caùc chieán tröôøng
Gaây khieáp ñaûm boïn Tam Voâ thoå phæ
Ngöôøi trai Voõ Bò!
Thôøi theá ñang thuaän chieàu vaø hôïp lyù
Sieát chaët tay nhau laøm neân lòch söû
Coøn chaàn chôø ñaéc toäi vôùi tieàn nhaân.

Taây Ñöùc cuoái Ñoâng 2005.

248 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005

Sinh Hoaït Möøng Xuaân AÁt Daäu (2005)
cuûa Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN
tieåu bang Florida

Vaøo luùc 11:00 giôø saùng ngaøy 30 thaùng 1 naêm 2005, Hoäi Cöïu
SVSQ/TVBQGVN tieåu bang Florida ñaõ toå chöùc ngaøy hoïp
maët cuoái naêm taïi nhaø haøng Trang Vieät, Tampa, Florida. Ñaây
laø cô sôû thöông maïi cuûa cöïu SVSQ Nguyeãn Kim Khaùnh
K24, ñaõ ñöôïc chuû nhaân daønh laøm ñòa ñieåm hoïp maët cho
Hoäi.

Vôùi söï goùp maët cuûa nhieàu cöïu SVSQ vaø gia dình, buoåi hoïp
maët Taát Nieân ñöôïc baét ñaàu baèng Leã Chaøo Côø vaø tieáp theo
laø Phuùt Maëc Nieäm ñeå töôûng nhôù ñeán taát caû caùc Ñoàng Ñoäi
vaø nhöõng ñoàng baøo ñaõ boû mình vì lyù töôûng Töï DoïHoäi Vieân

Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN tieåu bang Florida 249
trong buoåi hoïp maët Taát Nieân

ANH LINH VOÕ BÒ - VÒ QUOÁC VONG THAÂN

Keá ñeán, Cöïu SVSQ Nguyeãn Vaên Trung, K21 vôùi tö caùch laø
Hoäi Tröôûng Hoäi Cöïu SVSQ/TVBQGVN tieåu bang Florida
ñaïi dieän cho Ban Chaáp Haønh ngoõ lôøi chaøo möøng ñeán taát caû
caùc Hoäi Vieân vaø gia ñình tham döï buoåi hoïp, ñaëc bieät laø lôøi
ñoùn möøng gia ñình cöïu SVSQ Nguyeãn Thieän Nhôn, K26
vöøa di chuyeån ñeán thaønh phoá Jacksonville, mieàn Baéc Floridaï
Anh Hoäi Tröôûng cuõng ñaõ trình baøy nhöõng sinh hoaït cuûa Hoäi
trong thôøi gian qua vaø thoâng baùo sô löôïc moät vaøi ñieåm cho
nhöõng phieân hoïp trong töông laò Moät trong nhöõng ñieàu ñöôïc
ñeà caäp goàm coù:

- Chuaån bò tö töôûng vaø nhaân söï cho vieäc thaønh laäp
Hoäi Phuï Nöõ Laâm Vieân.

- Döï truø keá hoaïch cho vieäc thaønh laäp Ñoaøn Thanh
Thieáu Nieân Ña Hieäuï

- Coá gaéng thöïc hieän moät soá ñoàng phuïc Jaspeù (daïo
phoá muøa ñoâng) ñeå taïo söï hôïp nhaát khi hieän dieän
trong caùc buoåi leã.

Tieáp ñeán laø chöông trình Vaên ngheä Möøng Xuaân (caây nhaø laù
haøng xoùm) vôùi söï trình dieãn cuûa caùc cöïu SVSQ vaø gia ñình
(caây nhaø) vaø ñaëc bieät vôùi söï goùp maët cuûa Ban Coå Nhaïc St.
Petersburg (laù haøng xoùm).

Anh Hoäi Tröôûng ñaõ môû ñaàu phaàn trình dieãn vaên ngheä vôùi
baûn nhaïc Phoá Ñeâm ñeå nhaéc nhôû kyû nieäm laàn chuaån bò ñi
“Phoá Ñeâm” cuûa Taân Khoùa Sinh trong thôøi kyø huaán nhuïc sau
ngaøy nhaäp tröôøng. Sau ñoù caùc ca só “nhaø” ñaõ trình baøy
nhöõng ca khuùc möøng Xuaân, nhöõng baûn nhaïc nhaéc ñeán ñôøi
quaân nguõ xa xöa …..

Veà phaàn Ban Coå Nhaïc, sau khi ñöôïc giôùi thieäu, tröôùc phaàn
trình dieãn, vò thaân höõu ñaïi dieän ñaõ trình baøy muïc ñích cuûa

250 ÑA HIEÄU 74 - THAÙNG 6 NAÊM 2005