Hồi Ký Bùi Đức Hợp

Có thân nhân và trưởng đoàn bảo mổ từ thiện mà được chăm sóc kỹ
lưỡng, có giường nằm, nước uống (mỗi tầng lầu, bệnh viện cấp bình nước
đầy đủ, tài trợ mua thêm ly nhựa uống 1 lần, để uống cho vệ sinh), cơm ăn
đầy đủ …trong khi họ có người nhà mổ dịch vụ hoặc bảo hiểm, không có đủ
giường nằm mà phải tự lo tất cả: xe cộ, cơm ăn, có khi phải mua thuốc …

Cơm trưa còn dư, tôi ưu tiên gửi cơm chiều cho các đoàn ở xa như
Khánh Hòa, An giang, Bình Dương …

Kết quả mổ ngày 12/4/2014 là 90 bệnh nhân
Qua ngày Chúa nhật 13/4/2014, 4 đoàn bệnh nhân từ Bình Dương,
Đức Hòa, An giang, Đồng Tháp, Thủ thừa đã đến đúng 6 giờ.
Sáng nay, chỉ có tôi, Phương Anh, số thiện nguyện viên vẫn như cũ
chỉ thay đổi người. Hai thiện nguyện viên chụp hình của Sơn Nam có việc
bận phải vắng mặt, vì thế, nhờ Phương Anh thay thế. Duy Oanh vẫn đến lúc
9 giờ, H. Lý không đến nữa.
Lần này Bình Dương mổ vét hết vì bệnh nhân nghe bệnh viện Mắt
mổ, lại dùng kính mềm, nên đăng ký đi, nên bị loại nhiều vì hầu hết bệnh
nhân khám sàng lọc ở địa phương, họ cũng thắc mắc sao bệnh viện địa
phương xác nhận đục thủy tinh thể cần mổ, mà bệnh viện Mắt loại ra vì
cườm còn non! Quan sát một nữ bệnh nhân, trạc trên 50, cắt tóc ngắn,
nhuộm vàng, xâm chân mày, da dẻ trắng trẻo, tôi lần đến hỏi chuyện, thì
được biết bà đã mổ cả 2 mắt ở 2 bệnh viện khác, nhưng bây giờ mắt mờ hơn,
nghe nói bệnh viện Mắt thuộc chuyên khoa, mổ kỹ, nên muốn xin mổ lại!
Trưởng đoàn bảo đã giải thích với bà, đã mổ rồi ở bệnh viện khác, chắc bệnh
viện không nhận mổ lại, nhưng bà cứ theo đoàn! Trưởng đoàn cũng tiết lộ bà
nấu cơm cho người Đài Loan, nên ăn mặc có vẻ sạch sẽ, gọn gàng và bề
ngoài xem “mát mắt”! Tôi có giải thích, bà nên trở lại bệnh viện đã mổ tái
khám hoặc tái khám ở bệnh viện Mắt vào những ngày khác để được xử lý kỹ
hơn.
Thủ thừa bảo vì được tin gấp quá, họ không tìm bệnh nhân kịp, nên
chỉ có 4 người.
Đến khoản 16 giờ, bỗng nhiên thấy y, bác sĩ nhốn nháo chạy cấp cứu
2 bệnh nhân làm mệt vì áp huyết tăng đột xuất tại phòng mổ (không mổ
được), thiện nguyện viên chạy tìm tôi tìm thân nhân hay trưởng đoàn để đưa
họ xuống lầu 4 nghỉ trước khi ra về. Một bệnh nhân khác, bác sĩ đề nghị ngủ
lại đêm ở bệnh viện để sáng mai mổ vì ăn sáng, uống sữa đậu nành nên
đường huyết tăng cao, nhưng bệnh nhân từ chối vì không chuẩn bị gia đình
trước!
Chúa nhật ngày 13/4/ 2014 mổ được 74 bệnh nhân
Tổng cộng hai ngày mổ 12/4 và 13/4/2014 là 164 bệnh nhân

85

Vài ngày sau, có một bệnh nhân do đường huyết tăng không được mổ,
sau khi uống thuốc ổn định, đem giấy ra viện lần trước lên xin khám mổ lại.
Đã được mổ bổ sung.

Kết quả mổ đợt II là 165 bệnh nhân
Tổng cộng hai đợt mổ là: 187 bệnh nhân
Số kính phòng hộ còn dư là 57 kính tốt, Phương Anh (VNHELP)
đem về để dành mổ các đợt sau cùng với băng đơ rôn.
Trong hai đợt mổ, kinh phí xe cộ cho bệnh nhân do chính quyền địa
phương vận động (tại Long An, vì được Ban Dân Vận hỗ trợ, can thiệp). Tại
Bình Dương và các nơi khác do bệnh nhân đóng góp với sự giúp đỡ lẻ tẻ của
mạnh thường quân.
Tôi, Duy Oanh, Phương Anh và thiện nguyện viên chụp hình lưu
niệm. Các em thiện
nguyện viên quyến luyến, bảo: “ Ngày mai chúng em thất nghiệp rồi!”

Giai đoạn theo dõi bệnh nhân
Trong khi chờ đợi bệnh viện tổng hợp danh sách, chứng từ hình ảnh

bệnh nhân và tổng kinh phí mổ đợt II, Tôi, Duy Oanh (nhóm Sơn Nam) và
Phương Anh (VNHELP) họp tại Café Thoại viên, 159A Nguyễn văn Thủ,
Q.1, TP.HCM lúc 9giờ sáng thứ bảy ngày 10/5/2014 để lượng giá lại chương
trình mổ mắt 2014, phân công báo cáo: Phương Anh báo cáo tài chính; Tôi
tổng hợp báo cáo và danh sách bệnh nhân và thảo luận kế hoạch theo dõi
bệnh nhân.

Trong buổi họp này, Phương Anh (VNHELP) bàn giao 8 triệu đồng
cho tôi (Sơn Nam) để thực hiện kế hoạch. Chúng tôi thống nhất chọn bệnh
nhân mổ đục thủy tinh thể, ở những Huyện mổ đông bệnh nhân như: Huyện
Đức Hòa, Cần đước, Cần giuộc (Long an) và Bình Dương và tôi phổ biến đi
đợt đầu thăm bệnh nhân Huyện Đức Hòa vào ngày thứ 7, 17/5/2014. Lúc đi
có mang theo quà tặng cho mỗi bệnh nhân gồm: 1 kg đường cát trắng; 2 hộp
sữa ông Thọ (nhãn xanh) và 1 lốc (6 hộp) nước Yến. Xe 4 chỗ ngồi được
mạnh thường quân hỗ trợ, nhưng chúng tôi bồi dưỡng tài xế, đổ xăng và lo
ăn sáng, ăn trưa, nước uống cho đoàn. Phương Anh và Duy Oanh sẽ xác
nhận lại chắc chắn có đi hay không để tôi sắp xếp lộ trình đón. Sau cùng,
Phương Anh và Duy Oanh trả lời bận không đi được, đề nghị dời ngày đi,
tôi không thể dời ngày vì đã chuẩn bị quà tặng, hẹn với bệnh nhân, chính
quyền địa phương và mạnh thường quân đã bố trí xe. Hơn nữa, cần kết thúc
kế hoạch theo dõi càng sớm càng tốt, nhất là phải trước mùa mưa.

Tôi liền bổ sung một sinh viên làm thiện nguyện viên theo để chụp
hình, mang quà và mạnh thường quân cùng đi. Đồng thời, tôi mời một người
đại diện bệnh viện cùng tham gia, nhưng họ quá bận không tham gia được!

86

Mục đích việc thăm hỏi theo dõi bệnh nhân tập trung vào hai vấn đề chính:
1. Theo dõi kết quả sau khi mổ.
2. Việc chọn lựa bệnh nhân có đúng đối tượng nghèo không?
Khi đến thăm nơi nào, trước hết tôi hỏi người trách nhiệm ở địa

phương (thường là trưởng đoàn, Chữ Thập Đỏ …) là từ sau khi mổ về, có
bệnh nhân nào bị biến chứng, cấp cứu hay có vấn đề gì xảy ra. Kết quả cho
biết hầu hết bệnh nhân 2 đợt mổ này không có trường
hợp nào đáng tiếc xảy ra so với những lần mổ trước ở bệnh viện khác.

1. Thăm bệnh nhân Huyện Đức hòa:
Số bệnh nhân được chọn là 7 người: mổ đục thủy tinh thể 6 người và
1 người mổ
mộng ở hai Ấp An Thạnh và Ấp An Thủy, Xã An Ninh Tây (cách Huyện
Đức Hòa khoản 20 kms, cách TP. Hồ Chí Minh khoản 70 kms). Bốn người
chúng tôi gồm mạnh thường quân, tình nguyện viên, tài xế và tôi; khởi hành
từ nhà mạnh thường quân từ 6g sáng và đến nhà đón tôi, tình nguyện viên
và chở quà lúc 6g30. Chúng tôi ăn sáng dọc đường và đến Ủy Ban Huyện
Đức Hòa khoản 8 giờ sáng; rồi cùng một xe hơi chở đại diện Chữ Thập Đỏ,
Ban Dân Vận, Văn phòng Huyện …thẳng tiến đến Ấp An Thạnh thăm 2
bệnh nhân, và Ấp An Thủy thăm 5 bệnh nhân. Đến mỗi Ấp, có Trưởng Ấp
đón tiếp để dẫn đường. Nhà bệnh nhân cách nhau từ 2 đến 10 kms, xe hơi
chạy trên đường đất đỏ, bụi tung mù mịt, xe đậu ngoài đường cái, chúng tôi
phải đi bộ vào nhà dưới trời nắng chan chan như thiêu như đốt của mùa hè oi
bức; nhìn ngọn cây, không một làn gió lay động (nhiệt độ khoản 39 - 40 độ).
Lần đầu tiên đi vãng gia, chúng tôi không lường trước, nên chẳng mang theo
nón, dù gì cả, mồ hôi cứ toát nhuễ nhại. Đặc biệt ở Ấp An Thủy có một cầu
khỉ đang xây dở dang qua một con rạch lớn, vì thế chúng tôi phải đi xuồng
đến nhà một bệnh nhân (Đính kèm hình ảnh). Xuồng chở nhiều người, nhứt
là nhiều ông nặng ký, tôi e ngại lật xuồng! nhưng các ông cũng “galang”,
mang túi xách và máy ảnh cho phụ nữ, cười nói rất vui vẻ, thân tình.
Bảy bệnh nhân đều là hộ nghèo và cận nghèo, họ sống bằng nghề
nông, chăn nuôi heo, bò, gà vịt, làm thuê , nấu rượu và trồng rau bán. Có hai
bệnh nhân tuổi từ 80 trở lên (Ông Võ văn Khâm (84 tuổi), và Võ văn Tính
(80 tuổi) được trợ cấp người cao tuổi 180.000đồng/ 1 tháng.
Trước khi mổ, họ được khám sàng lọc ở bệnh viện Huyện, bị đục
thủy tinh thể, không nhìn rõ, mù mờ … Họ vui mừng sau khi mổ, nhìn thấy
rõ hơn, cảm thấy thoải mái nhẹ nhàng khi nhìn thấy hình ảnh rõ nét, xem TV
hàng xóm thấy màu sắc rực rỡ hơn. Năm bệnh nhân có tái khám ở bệnh viện
Hậu Nghĩa (cách nhà khoản 20 kms). Riêng bệnh nhân Lê thị Chậm (70
tuổi), mổ mắt phải ở bệnh viện khác cách nay 12 năm, nay mù hẳn. Ngày

87

23/3/2014, bà mổ mắt trái ở bệnh viện Mắt, sau 20 ngày thấy rõ, nhưng sau
đó thấy mờ hơn. Bà đi tái khám bệnh viện Hậu nghĩa, đang cấp toa điều trị.
Tôi có khuyến khích bà nên mang giấy ra viện, trở lên Bệnh viện Mắt tái
khám và lưu ý Chữ Thập Đỏ quan tâm hướng dẫn và giúp đỡ bà. Bệnh nhân
Trần văn Mẫm (72 tuổi) sống cùng vợ và gia đình con trai (có vợ và 1 con)
làm 9 công ruộng, có nuôi gà vịt và mặc dù có nuôi 2 con bò cái nhưng với
mục đích cất lại ngôi nhà nóc tole cũ, dột, vách lá, nền đất và chái lá dột nát
sát bên cạnh. Sau khi mổ mắt phải (P) ngày 13/4/2014, vui mừng thấy mọi
vật rõ hẳn ra.

Tâm tình người dân Huyện Đức Hòa, bản chất nông dân, mộc mạc,
chân chất, thật thà. Họ vui mừng, cảm động, khi chúng tôi đến thăm có
mang ít quà, chân thành mời dùng trà, rất hiếu khách, có khi chạy mua nước
đá và nước ngọt mời khách nếu chúng tôi không cản lại. Niềm vui lớn nhất
của họ là từ đây, họ không còn sống trong tăm tối, mù mờ, nhờ tấm lòng bác
ái của các nhà tài trợ và sự chăm lo của chính quyền địa phương.

Tôi viết lại một tình huống bà Nguyễn thị Khuynh (70 tuổi) đính
kèm trong Phụ lục minh chứng rằng kết quả mổ mắt đã đạt được mục đích
làm người nghèo sáng mắt, để họ có thể tự chăm sóc bản thân, gia đình và có
ích lợi cho việc buôn bán, công ăn việc làm của họ.

Ban Dân Vận Tỉnh chiêu đải cả đoàn bữa cơm trưa lúc 14 giờ 30
(2giờ 30 chiều), cám ơn và mong muốn được 2 tổ chức tài trợ VNHELP và
Hội Thiện Nguyên Sơn Nam tiếp tục giúp đỡ những người nghèo của huyện
trong nhiều lĩnh vực.

2. Thăm bệnh nhân Huyện Phú Giáo – Tỉnh Bình Dương
Ngày Thứ Năm, 22/5/2014, xe đến đón tôi hơi trễ vào lúc 7giờ kém
15 vì mạnh thường quân bị chột bụng! vì thế đón Phương Anh (VNHELP)
tại Bến xe Miền Đông và Duy Oanh (Sơn Nam) trước cửa đại học Luật trên
quốc lộ 13 trễ giờ hẹn! Xe chạy thẳng trên quốc lộ 13 đến Đại học Bình
Dương là điểm hẹn để em Tùng (giáo phận Caritas Phú Cường) hướng dẫn
đến Huyện Phú giáo (cách TP HCM khoảng 70 kms). Đến Phú giáo, chúng
tôi 5 người (mạnh thường quân, tài xế, Phương Anh, Duy Oanh và tôi) ăn
sáng. Em Tùng, trưởng đoàn và một đại diện Chữ Thập Đỏ, đã ăn sáng rồi,
nên chỉ uống nước suối và cà phê.
Trưởng đoàn hướng dẫn thăm 8 bệnh nhân: 2 ngụ Ấp Bưng Riềng,
Xã Vĩnh Hòa; 2 Ấp Vĩnh An, Xã Vĩnh Hòa; 1 Ấp Kỉnh Nhượng, Xã Vĩnh
Hòa; 1 Ấp Trảng sắn, Xã Vĩnh Hòa; 1 Khu phố 1, Thị Trấn Phước Vĩnh và 1
Vĩnh Hòa, Phú giáo, Bình Dương.
Nhà bệnh nhân cũng cách nhau từ 1-5 kms, xe chở đến từng nhà, đậu
ngoài đường cái, tôi, D. Oanh, P. Anh, trưởng đoàn và Tùng đi bộ và mang

88

quà từng nhà. Mạnh thường quân và tài xế ngồi ngoài xe. Rút kinh nghiệm
lần trước, tôi phổ biến đoàn mang theo nón hay dù vì trời nắng, nóng nực,
thỉnh thoảng cũng có thể trời mưa.

Bình dương là tỉnh đang phát triển và có nhiều Khu công nghiệp, và
trồng cây công nghiệp như cao su, … nên người trong tuổi lao động dễ tìm
việc làm như làm công nhân, cạo mũ cao su, bán rong trong những nơi xa
chợ, phụ hồ … Đa số bệnh nhân tuổi cao nên sống nhờ con cái, hoặc bán tạp
hóa, làm gia công phụ kiện điện tử, xếp giấy tiền vàng bạc, làm thuê, trồng
rau bán, nuôi heo tại nhà. Chính quyền tỉnh đang xóa nghèo, vì thế, 4 bệnh
nhân được chính quyền trợ cấp xây nhà tình thương, nên trông sạch sẽ khang
trang, 4 bệnh nhân khác bán đất xây nhà hoặc ở trọ nhà của con; và có nguồn
cho vay vốn của Hội phụ nữ và giáo phận để chăn nuôi, sửa nhà, đóng học
phí … có nhiều dự án quan tâm, giúp đỡ, nên mức sống của họ không khó
khăn như những vùng sâu, vùng xa và vùng nông nghiệp.

Bình dương đã tổ chức đi mổ mắt nhiều lần ở nhiều bệnh viện khác,
đây là lần đầu mổ tại bệnh viện Mắt. Sáu trong tám bệnh nhân đã mổ 1 con
mắt ở các bệnh viện khác. Những mắt đã mổ bệnh viện khác, vài bệnh nhân
hiện bị mờ, thường nhức mắt! Trưởng đoàn cho biết kết quả 2 đợt mổ này
rất tốt, không nghe ai bị tai biến hay có vấn đề gì, bệnh nhân tái khám ở
bệnh viện Phú giáo, Bình Dương. Sau khi mổ, họ có thể đọc sách, nhìn rõ
nét, đi lại được, đi nhà thờ dễ dàng hơn … Tuy nhiên, bệnh nhân Huỳnh thị
Mức (73 tuổi) bảo rắng, sau khi mổ bà nhìn rõ, sáng hơn, nhưng hiện hay
chảy nước mắt và như có hạt cát trong mắt. Bà đang tái khám và điều trị tại
bệnh viện Phú giáo, Bình dương. Tôi có khuyến khích bà đem giấy ra viện,
tái khám bệnh viện Mắt để kiểm tra lại kỹ hơn. Trưởng đoàn có lưu ý, sao
bệnh viện Mắt loại đợt cuối cùng nhiều quá, trong khi họ khám sàng lọc ở
bệnh viện địa phương xác nhận họ bị đục thủy tinh thể cần mổ, nhưng bệnh
viện Mắt bảo cườm còn non, cần theo dõi 3 tháng hay 6 tháng nữa!

3. Thăm bệnh nhân Huyện Cần Đước – và Huyện Cần Giuộc, Tỉnh
Long An

Huyện Cần Đước cách khoảng 35 kms và Huyện Cần Giuộc cách
khoảng 17 kms từ TP. Hồ Chí Minh. Vì hai huyện gần thành phố, nên kế
hoạch ngày thứ 7, 31/5/2014: buổi sáng đi thăm 6 bệnh nhân ở Huyện Cần
Đước và buổi chiều thăm 5 bệnh nhân ở Huyện Cần Giuộc.

 Thăm bệnh nhân Huyện Cần Đước – Tỉnh Long An
Xe đến nhà tôi ở TP. lúc 6 giờ 45 để đón tôi, Phương Anh hẹn đến
nhà tôi cùng đi.
Xe đi hướng Huyện Bình Chánh, thẳng đường đi Huyện Cần Đước. Phó Chủ
tịch Chữ Thập Đỏ Huyện chờ tại nhà tôi (ở quê) tại Thị Trấn Cần Đước và

89

sau hơn 1 tiếng đồng hồ, chúng tôi gồm 6 người (mạnh thường quân, tài xế,
Phó Chủ tịch Chữ Thập Đỏ Huyện, Đại diện Chữ Thập Đỏ Thị Trấn,
Phương Anh và tôi) ăn sáng tại Huyện.

Theo kế hoạch, sáng nay thăm 2 bệnh nhân ở Thị trấn; 3 thuộc Ấp 2,
4 và 6 Xã Phước Đông; 1 Ấp Bà Nghĩa Xã Tân Chánh ở Huyện Cần Đước.

Phó Chủ tịch Chữ Thập Đỏ cho biết đợt mổ này, kết quả tốt, không
có bệnh nhân nào bị tai biến, trừ 1 trường hợp (bà Lý) sau khi mổ phát sinh
lẹo (hay lông quặm) ở mi dưới mắt trái, bị xốn, khó chịu nên trở lên bệnh
viện Mắt tái khám và mổ tốn 160.000 đồng. Hiện nay đã thấy rõ, đọc chữ và
xem TV thấy rõ nét.

Xe con đưa tận từng nhà, đến nơi có chữ Thập Đỏ Xã đón, đưa tôi và
Phương Anh
bằng Honda (có khi 2 xe, có khi chở đôi) đi trên bờ ruộng ngoằn ngoèo,
được lót đan xi măng khoảng 6 tấc. Có đoạn đan bị bể, xe chạy xốc lên, nhồi
xuống, tôi ôm chặt tài xế, nếu không vững tay lái hoặc không có kinh
nghiệm đi đường bờ ruộng thì dễ dàng chạy xuống ruộng! May là đang mùa
nắng hạn, ruộng khô nức, không một giọt nước! Thời tiết thì quá oi bức,
nhiệt độ khoản 38-39 độ.

Bệnh nhân thuộc hộ nghèo và cận nghèo, vì cao tuổi nên đa số sống
nhờ con (bà Lưu
thị Lý, bà Thận, Ông Trì) hoặc sống nhờ chồng (Bà Trần Thị Lý) nhờ vợ
(ông Bé) và vì góa bụa sống tự lực với trợ cấp, nuôi chó và bán vé số (bà É).
Một bệnh nhân có trợ cấp liệt sĩ (Bà Lưu thị Lý) nhưng quá thấp (chỉ
1.220.000đồng/ 1 tháng); hoặc diện có công với cách mạng (bà É) lãnh
khoảng 700.000đ/1 tháng và lương hưu (Ông Trì – 2 triệu). Một số gia đình
sống về nghề nông và công nhân.

Sau khi thăm 3 bệnh nhân ở Xã Phước Đông, đoàn đi thăm 1 gia đình
ở Xã Tân chánh, xe chạy qua ngôi trường Tiểu học mà tôi đã trãi qua thời
thơ ấu cách nay hơn nửa thế kỷ và tôi chưa hề trở về thăm từ trước 1975 vì
bận đi học và đi làm trên Sài Gòn, chỉ khi nào Tết hay đám giỗ Ông bà, Ba
Má, mới về dự ở nhà thờ tổ tiên rồi trở lên Sài Gòn ngay, vì thế, tôi không
chứng kiến hết sự thay đổi ở đây! Đường phố thay đổi nhiều, nhiều nhà cao
tầng mới xây cất, đường xá xây dựng rộng rãi và tráng nhựa phẳng phiu, góc
đường có cột đèn xanh, đèn đỏ. Tuy thay đổi, nhưng nhìn cổng trường Tiểu
học thân thương là tôi nhận ra ngay! Xe hướng về phía Xã Tân chánh,
nơi đây, tôi từng đi chơi và thăm bà con, bạn bè lúc còn ấu thơ trên những
con đường đất đổ đá đỏ rồi đến những bờ ruộng lầy lội, bây giờ không còn
nữa, những đường cái đều đổ đá xanh, tráng nhựa và xe hơi vào tận Ủy Ban
Xã.

90

Mạnh thường quân, tài xế, Phó Chủ tịch Chữ Thập Đỏ Huyện ngồi
trong quán nước bên đường chờ chúng tôi, trong khi Chủ tịch Chữ Thập Đỏ
Xã chở tôi và Phương Anh trên chiếc xe Honda chạy ngoằn ngoèo trên bờ
ruộng khoảng 6 tấc, có đoạn đổ đan, nhưng có đoạn còn đấp đất. Tôi đầu đội
nón vải, ôm chặt eo ếch Phương Anh, đầu quấn khăn dài. Hai bên bờ là
ruộng nuôi tôm thay thế ruộng lúa trước đây là vùng nông nghiệp, nhưng
nhiều ruộng nuôi tôm bỏ trống, sâu thẳm, khô cằn, không có một giọt nước
dưới trời nắng khoản 39-40 độ khi phong trào nuôi tôm thất bại! Tới một cầu
khỉ, Chủ tịch Chữ Thập Đỏ gửi xe ở nhà dân và chúng tôi đi bộ qua cầu khỉ
đi đến nhà bà Nguyễn thị É (đính kèm hình ảnh). Tôi có hỏi Chủ tịch Chữ
Thập Đỏ sao những cầu khỉ không xây dựng lại? Anh cho biết, hiện nay ở
đây đang có dự án làm đê bao sông Vàm Cỏ Đông, đáng lẻ hoàn tất năm
2013, nhưng dự án bị treo không hiểu vì lý do gì! Cầu khỉ chỉ đươc phép xây
dựng do dân đóng góp sau khi dự án đê bao hoàn thành.

Cuộc viếng thăm bà Nguyễn Thị É (69 tuổi) ở Ấp Bà Nghĩa, Xã Tân
Chánh, Huyện Cần Đước đi về khoản 10 kms, gây cho tôi một ấn tượng khó
quên, vì thế, tôi viết lại tình huống 2 trong Phụ lục đính kèm.

Sau khi mổ, tất cả các bệnh nhân vui mừng nhìn thấy rõ nét và màu
sắc rực rỡ hơn, họ cảm thấy thoải mái, đọc sách, xem TV rất rõ không còn
hiện tượng như sương mù trước khi mổ. Họ rất phấn khởi và có vài bệnh
nhân còn cườm ở mắt còn lại, mong muốn tiếp tục mổ ở những đợt sau.

 Thăm bệnh nhân Huyện Cần Giuộc – Tỉnh Long An
Kết thúc trường hợp ông Nguyễn văn Bé (74 tuổi) tại KPIB Thị Trấn
Huyện Cần Đước lúc 11giờ 45, xe chạy thẳng đến Thị trấn Huyện Cần
Giuộc và Đoàn dùng cơm tại quán ăn Thanh Hoa do Chánh văn phòng Ủy
Ban Huyện Cần Giuộc chiêu đải.
Chủ tịch Chữ Thập Đỏ hướng dẫn thăm 5 bệnh nhân gồm 1 Ấp
Chánh nhất, Xã Long Phụng; 3 Ấp Thuận Nam, Xã Thuận Thành và 1 thuộc
Xã Phước Lâm. Mỗi bệnh nhân đều có 1 phần quà như các nơi khác. Xe hơi
đưa dừng ngoài đường cái và Chữ Thập Đỏ cũng bố trí 2 xe Honda chở tôi
và Phương Anh đi đến từng nhà, trên đường đất hẹp, nơi nào có tàng tre hay
cây bình bát che là đà trên mặt đường, người lái xe la to “mọp xuống” để
không
bị tàng cây quẹt phải. Nguy hiểm nhưng thật thú vị!
Bốn trong năm bệnh nhân thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và diện
chính sách (liệt sĩ) nhưng chỉ lãnh 1 triệu 220.000đồng/1 tháng, và trợ cấp
tuổi già được 180.000 đồng/ tháng (ông Nguyễn văn Danh - 80 tuổi trở lên),
hoặc có con câm điếc, trợ cấp 270.000 đồng (ông Nguyễn văn Đang – 70
tuổi), trừ 1 trường hợp (Ông Phan văn Xây – 79 tuổi) là Công an giao thông

91

về hưu, lãnh lương hưu khoản 4 triệu rưỡi/ 1 tháng, có bảo hiểm Y tế ở bệnh
viện 7A, TP. Hồ Chí Minh. Hai vợ chồng già sống trong ngôi nhà rộng rãi,
mái ngói, vách tường, sàn gạch tàu. Các con đã trưởng thành, tự lập, ở riêng.
Gia đình tự lực được, nhưng ông bảo thích đi mổ từ thiện vì không phải lo
xe cộ, ăn uống, sáng đi, chiều về và đi mổ tập thể vui hơn!

Năm bệnh nhân, trước khi mổ, không thấy đường, đi lòng vòng trong
nhà, hoặc có người dẫn, nhưng sau khi mổ, có thể đi ra ngoài, đi xe máy, đi
ăn đám giỗ được … Họ bảo, được sáng mắt là một niềm vui vô cùng, ít ra họ
có thể chăm sóc cho bản thân, cho gia đình và giao tiếp bên ngoài hoặc giúp
đỡ những người khác.

Tổng số bệnh nhân được thăm: 26 người
Tỉ lệ: (26/287)x100= 9,1%
Trong ba ngày đi thăm bệnh nhân, ngày nào cũng đi khoảng 6g30
sáng đến khoảng 5giờ chiều mới về tới nhà và ăn cơm trưa dọc đường. Tuy
mệt, nhưng mọi người trên xe đều vui vẻ, cười đùa thoải mái vì đã hoàn
thành chuyến đi tốt đẹp. Dường như những người có cùng ý hướng giúp
người khác, dễ gần gủi nhau hơn! Mạnh thường quân còn mời chúng tôi
tham gia chuyến khám bệnh, phát thuốc miễn phí sẽ tổ chức tại Huyện Đức
Hòa trong tương lai gần!
Chương trình mổ đục thủy tinh thể năm 2014 hợp tác giữa VNHELP
và Hội Thiện Nguyện Sơn Nam, qua bao khó khăn đã hoàn thành một cách
tốt đẹp với sự quyết tâm và phối hợp chặt chẽ giữa tất cả người tham dự,
đem niềm vui cho 287 bệnh nhân được sáng mắt (mặc dù chưa đủ 300 bệnh
nhân, nhưng với tất cả nổ lực của địa phương, bệnh viện và tài trợ). Mong
rằng tinh thần vì tha nhân sẽ nhân rộng mãi…

D) TÌNH HUỐNG

1) Bà Nguyễn thị Khuynh 70 tuổi, cư ngụ tại Ấp An Thủy, Xã An
Ninh Tây, Huyện Đức Hòa (Long An), có 5 con, 3 gái, 2 trai. Các con đã có
chồng, vợ ở riêng, hiện hai vợ chồng sống với người con trai út còn độc
thân, chở nước đá mướn cho người trong Xã, kiếm khoảng 50.000 -
60.000đồng/1 ngày, phụ mẹ 1 triệu/ 1 tháng tiền cơm. Chồng bà (76 tuổi)
phụ bà trồng rau cần tàu, rau vấp cá ở một vũng nhỏ bên hông trước nhà, bà
mang ra chợ bán kiếm 20.000đ – 30000đ/ 1 ngày và nuôi 10 con vịt và 10
con gà. Cả gia đình sống trong căn nhà nhỏ nóc tole cũ bị dột, nên dùng
phên vải làm trần, nền đất, vách gạch đỏ chưa tô phủ ngoài.

Bà kể rằng, bà phát hiện mắt bị mờ hẳn không thấy đường, nhìn mặt
cân rau không đọc ra số, mù mờ, vướng víu, bực bội … Bà khám mắt ở bệnh
viện Huyện, xác nhận bà bị đục thủy tinh thể, Ban Dân Vận và Chữ Thập Đỏ
cho bà đi mổ ở bệnh viện Mắt TP. HCM ngày 23/3/2014. Sau khi mổ, mắt

92

bà sáng hẳn ra, bà có thể sỏ kim, vá áo và nhìn mặt cân rau thấy số rõ ràng,
Bạn hàng ngạc nhiên khi thấy bà đọc số chính xác và thấy thoải mái, nhẹ
nhàng vô cùng, rất thuận tiện cho việc buôn bán của bà.

Chồng bà trước đây mổ mắt phải (P) tại bệnh viện Sài Gòn (TP.
HCM), đến nay vẫn thấy rõ. Thấy bà mổ sáng mắt, ngày 13/4/2014, chồng
bà đăng ký mổ mắt trái (T) ở bệnh viện Mắt và hiện nay nhìn thấy rõ ràng cả
2 mắt. Cả hai vợ chồng cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ, thuận lợi cho việc chăm
sóc bản thân và công việc làm ăn. Họ rất nhiệt tình chào đón chúng tôi và
cảm ơn rối rít chính quyền địa phương, nhà tài trợ và đoàn đã đến thăm
viếng và tặng quà cho họ, đã giúp họ sáng mắt để sống và làm việc trong
phần đời còn lại.

2) Bà Nguyễn Thị É (69 tuổi) ở Ấp Bà Nghĩa, Xã Tân Chánh, Huyện
Cần Đước, chồng chết 9-10 năm nay, bà ở vậy nuôi 2 con: 1 trai; 1 con gái
có chồng ở riêng, gia đình cũng nghèo nên không giúp đỡ được gì cả! Con
trai bà (29 tuổi). có tật tay phải do phỏng nặng, bán vé số kiếm khoảng
100.000 đồng/ ngày, nhưng chỉ làm được 3-5 ngày/ 1 tháng vì bị bệnh phong
xù, mỗi lần giật bị xùi bọt mép, ngất xỉu.

Gia đình thuộc hộ nghèo sống trong nhà tình thương với nóc
fibrocement, vách trước bằng gạch, vách sau bằng lá, nền đất, ở cheo leo ở
một địa bàn xa xôi, rất ít nhà hàng xóm. Bà chỉ lãnh 700.000đ/1 tháng, phụ
cấp diện có công với cách mạng, thỉnh thoảng dịp lễ, Tết được lĩnh 500.000
đồng, thêm mì gói, gạo, đường, dầu ăn … Tôi ngạc nhiên, với lợi tức như
thế, làm sao cả gia đình sống đủ? Nhìn quanh quan sát, tôi ra sau nhà hỏi
chuyện cậu con trai, nhận ra nhà bà nuôi khoản 8 con chó, gầy nhom! Hỏi ra
mới biết, thì ra bà nuôi chó để bán giá khoản 30.000 đồng/ 1 kg thịt sống để
tăng thêm thu nhập và bắt cá, cồng ở ruộng quanh nhà để ăn … Bà cho biết,
nuôi chó bán không cần vốn, con cái nhảy đực với chó hàng xóm, đẻ ra
nhiều con và cứ thế gầy ra nhiều con khác và mối lái sẽ đến tận nhà để mua.
Có lẽ, không cho ăn đầy đủ nên chó của bà gầy còm. Tôi nghiệm ra rằng, vì
sinh tồn, người ta có thể tìm ra đủ cách để sinh nhai!

Trước khi mổ, mắt phải (P) của bà thấy không rõ, nhìn như sương
mù, thường bị xốn. Chữ Thập Đỏ Xã giới thiệu bà đi khám sàng lọc ở bệnh
viện Huyện và mổ ở bệnh viện Mắt ngày 12/4/2014. Sau khi mổ, mắt bà
sáng hẳn ra, giảm xốn, dễ chịu hơn và đã tái khám ở bệnh viện Mắt. Bà nhìn
đời thấy tươi sáng và đẹp đẽ hơn, bà cảm thấy mình trẻ trung và tinh thần
phấn khởi hơn, mặc dù bà còn nhiều thứ bệnh khác như thấp khớp, dạ dày và
đã bị mổ thận ở bệnh viện Bình dân TP. Hồ Chí Minh. Bà bảo, miễn sao mắt
nhìn rõ thì thấy cuộc đời và cảnh vật tươi đẹp hơn! Bà chân thành cám ơn
nhà tài trợ và Chữ Thập Đỏ quan tâm giúp đỡ bà trong chương trình xóa mù.

93

Ra đến xe, mạnh thường quân và phó Chủ tịch Chữ Thập Đỏ Huyện
đang chờ chúng tôi, họ đang lo lắng, sao chúng tôi đi quá lâu không biết có
xảy ra chuyện gì không? Tôi kể lại việc nuôi chó bán, họ bảo phải biết vào
mua 1 con về làm thịt “nhậu”! Nhưng họ có vẻ thất vọng khi tôi cho biết,
chó chỉ có da bọc xương! Người không đủ ăn, làm sao chó có đủ lương thực
để ăn? Có dự án nào giúp vốn cho người nghèo nuôi “chó” để tăng thu nhập
không?

94

Mổ mắt tại miền Nam, 3/2014
Mổ mắt tại Nam Định, đợt 5/2014

95

11

30 ngọn đèn sáng rực

tại

khu Điều Trị Mắt Kỹ Thuật Cao

Được biết nhóm từ thiện của chị Như Liên thường xuyên tài trợ mổ
mắt cho bệnh nhân nghèo tại khu Điều Trị Mắt Kỹ Thuật Cao (a), nhóm
thiện nguyện Sơn Nam chúng tôi cũng muốn tham gia công tác với chị.
Giầu thiện chí và từ tâm, chị cũng như cô Nguyễn Thị Phúc sẽ là cánh tay
dài của Nhóm trong đợt mổ mắt ngày 12/8/2014 tới này.

Càng náo nức hơn, khi tôi được biết cả 4 bác sĩ của Khu đều là những
chuyên gia phẫu thuật mắt, trong đó có BS Nguyễn Xuân Vũ, chuyên khoa
cấp II mắt, thành viên hội Phẫu Thuật và Khúc Xạ Hoa Kỳ.

*
Sau đêm mưa, trời Sài Gòn hôm nay tạnh ráo, cái mát dịu dàng lại trở
về. Đồng bào mù lòa lũ lượt đổ về khu Điều Trị Mắt Kỹ Thuật Cao (gọi tắt
là Khu), 76 - 78 Ngô Quyền, Sài Gòn. Khu là tòa nhà 3 tầng: tầng trệt là nơi
điều trị, tầng 2 va 3 dùng làm phòng dưỡng bệnh.
Bệnh nhân đi một mình hoặc với thân nhân, nhiều người đi theo đoàn.
Họ khởi hành từ 2 giờ sáng. Đông nhất phải kể đoàn anh Phương 30 người
từ Tiền Giang tới, kế đến đoàn của chị Vân 20 người từ Vĩnh Long lên. Số
còn lại từ các tỉnh Khánh Hòa, Bình Thuận, huyện Củ Chi, quận 8, 10, 11
thành phố HCM (b). Phòng khách của Khu chật ních người: bệnh nhân
(BN), thân nhân, nhân viên, thiện nguyện viên. Sở dĩ số người đến khám
nhiều hơn số dự trù, là vì bệnh viện không tổ chức khám sàng lọc trước như
các nơi khác. Nhân viên bận rộn trong việc kiểm tra, đo áp huyết, đo độ
đường trong máu. Còn thiện nguyện viên giúp các cụ già nua mặc áo, trùm
mũ, xỏ giầy nhà thương và hướng dẫn BN vào phòng giải phẫu. Tuy vất vả,
nụ cười vẫn nở trên môi.

96

BN đều được khoản đãi 2 bữa ăn ngon. Bữa sáng do anh Đạt ở Q. 8
tặng; buổi trưa 70 phần chay do sư cô Chánh Quang, tịnh xá Phước Điền
ủng hộ.

Trong bầu không khí nhộn nhịp và phấn khởi, chúng tôi có cơ may
nói chuyện với cô Phúc tại chân thang máy:

- Thưa cô! xin cô cho biết thành phần BN.
- Phàn đông BN là những người làm nông, phụ việc nhà, buôn bán
nhỏ, bán vé số, có cả tu sĩ.
- Hội đoàn nào đài thọ vé xe, vé tầu.
- BN tự túc
- Cảm ơn cô.
Thấy cô bận bịu, chúng tôi không dám giữ cô lâu.
Trong số 50 BN được khám kỳ này, Khu chỉ cho giải phẫu 30 người.
Kết qủa là:
- 27 BN được mổ cườm khô (cataract)
- 1 mộng thịt
- 2 bắn laser
Chi phí trả cho bệnh viện 700.000 đ/ca (c).
Buổi phẫu thuật kết thúc lúc 2 giờ chiều cùng ngày. Mỗi BN được cấp
kính bảo hộ. Tại phòng họp, bác sĩ Giám Đốc chào mừng bà con cô bác
được sáng mắt, 30 ca phẫu thuật thành công tốt đẹp. Ông cũng nhắc nhở họ
nhỏ thuốc 4 lần / ngày trong vòng 2 tuần; không vô bếp, không coi truyền
hình trong thời gian nói trên. Nếu mắt có vấn đề, xin bà con trở lại bệnh viện
tái khám ngay, chúng tôi sẽ điều trị miễn phí. Tên tuổi, địa chỉ, hình ảnh của
BN đều được lưu trữ trong máy, qúy họ hàng, thân hữu dễ dàng kiểm tra trên
mạng.
Mọi người ra về trong niềm hân hoan hy vọng, chả bù với nét mặt âu
lo khi đến. Hạnh phúc đến bất ngờ với người dân nghèo.

*
Phương châm của nhóm TNSN là "Đến tận nơi, giao tận tay". Từ
ngày thành lập Nhóm (năm 2002) đến giờ, chúng tôi đã tài trợ, giám sát và
tham gia mổ mắt 3220 người mù lòa tại khắp các bệnh viện Mắt từ Bắc chí
Nam. Mỗi khi tham gia chương trình nào, chúng tôi tự đạt ra 4 tiêu chuẩn để
hợp tác hay đối tác:
- Bệnh nhân phải là người nghèo, có sổ nghèo (d)
- Bệnh viện không được dùng thẻ Bảo Hiểm Y tế của BN vào mục
đích khác.
- Bệnh viện sử dụng thủy tinh thể tốt (e)
- Hợp tác với các hội đoàn từ thiện địa phương để trang trải các chi
phí khác như cung cấp bữa ăn, kính bảo hộ, chuyên chở v. v.

97

Rất may mắn trong đợt phẫu thuật kỳ này, chúng tôi có được tất cả, 4
yêu cầu nói trên. Thay mặt nhóm TNSN, tôi chân thành cảm tạ chi Như
Liên, cô Phúc, chị Hồng Loan, các thiện nguyện viên, bác sĩ và nhân viên
Khu. Chúng ta cùng nhau làm thiện nguyện, nên mới có kết qủa tốt đẹp như
ngày hôm nay: 30 ngọn đèn sáng rực tại khu Điều Trị Mắt Kỹ thuật Cao.

30 NGỌN ĐÈN SÁNG RỰC

Ba mươi ngón đèn vừa rực sáng,
Xoá tan bóng tối vương mang cuộc đời.

Mừng vui không thốt nên lời,
Đôi giòng lệ nóng nhẹ rơi chan hoà.

Lòng nhân ái nỗi xót xa,
Giúp ngươi hoạn nạn thoát qua khổ sầu.

SƠN NAM thiện nguyện nhiệm mầu,
Đem nguồn ánh sáng xoá màu đêm đen.

Anh BÙI ĐỨC HỢP tên quen
Bệnh nhân kính phục,ngợi khen tấm lòng

Ơn Trời ban Phước cầu mong,
Dồi dào sức khoẻ, cậy trông bao người.

(Đề thơ của nữ thi sĩ Như Liên)

(a) Mới đây 23/7/2014, Nhóm của chị đã tài trợ mổ mắt cho 9 BN (18 ca).
(b) Tự hậu, chúng tôi mạn phép đề nghị không mổ mắt cho các BN ở các
thành phố lớn như Hà Nội, HCM, vì ở đây có nhiều hội từ thiện tài trợ mổ mắt cho
các BN nghèo.
(c) Đó là giá từ thiện, còn giá ngoài cao gấp 4-6 lần.
(d) Tại nhiều nơi, Đoàn đưa những người quen hoặc họ hàng vào danh sách
BN được mổ miễn phí.
(e) Trong quá trình công tác, chúng tôi đã gặp những vấn đề nhức đầu như
nhân mềm hay cứng, nhân nội hay ngoại..

Phụ chương 11.1

Sổ nghèo

Sau khi coi lại bài "30 ngọn đèn sáng rực tại khu điều trị mắt KTC",
chị Như Liên đạt câu hỏi:

- Làm thế nào anh biết ai là bệnh nhân nghèo?

98

- Thưa chị! Nhóm chúng tôi căn cứ vào sổ nghèo hay giấy chứng nhận
nghèo, chúng tôi chấp nhận sai số 5%.

Để vấn đề được rõ ràng hơn, tôi nhường lời giải thích cho TS Tuyết
Nương, đại diện của Nhóm tại miền Nam:

Em định Email cho Anh, nhưng vừa rồi bị đứt cáp quang ngầm dưới
biển từ Singapore qua Mỹ, từ 15/9 đến 6/10 mới sửa xong, mạng yahoo.com
của em không sử dụng được, đôi khi phải ra tiệm Internet mới mở Email
được, có lẽ ở đó mạnh hơn.
Trong những lần mổ trước, vì bệnh nhân quá đông, ở rải rác khắp nơi trong

cộng đồng, nên không thể trực tiếp chọn lựa được, em đưa ra tiêu chuẩn cho

người phụ trách ở địa phương (tất nhiên phải chọn những nguồn đáng tin

cậy):

- Chọn bệnh nhân thuộc hộ nghèo,
- Đã khám sàng lọc ở phòng khám mắt tại Huyện hay tỉnh, xác nhận

bị đục thủy tinh thể hay mộng thịt cần mổ.

Và từ đó, địa phương chọn và làm danh sách gửi cho em, và em
CHƯA HỀ xem “sổ hộ nghèo” của bệnh nhân.

Đây là tình trạng chung của các đoàn mổ ở tất cả bệnh viện: CC
Trưng vương, Nguyễn Trãi, Trung Tâm Ngô Quyền, Q.5, Nguyễn Tri
Phương … Chỉ riêng thủ tục của BV Mắt rất gắt gao là mỗi bệnh nhân phải
làm một tờ đơn (phát mẫu sẵn) có dán hình và được địa phương ký xác nhận
“hộ nghèo” và đóng dấu giáp lai trên hình để họ làm chứng từ xuất thủy tinh
thể viện trợ và thuốc men mổ từ thiện . Chính vì vậy, mà ít đoàn gửi bệnh
nhân đến bệnh viện Mắt vì thủ tục rườm rà này!

Lần mổ vừa rồi, lúc làm hợp đồng, em phải đề nghị với BV Mắt là để
giảm thủ tục rườm rà cho bệnh nhân nghèo, chỉ nên đưa cả danh sách của
mỗi địa phương cho chính quyền địa phương xác nhận “ hộ nghèo xin mổ
mắt miễn phí”. BV đồng ý và đã thực hiện.

Mới đây, theo đề nghị của Anh phải có “sổ hộ nghèo”, em đã phổ biến
xuống địa phương để xúc tiến việc tìm bệnh nhân cho 2015, thì đã có phản
hồi từ các Sơ và từ địa phương là những người thuộc “hộ nghèo” không bị
đục thủy tinh thể hoặc đã mổ rồi, mà những người “cận nghèo” lại bị đục
thủy tinh thể thì có cho họ mổ không?

Từ câu hỏi “sổ hộ nghèo” có dán hình không của Anh, em mới chạy
qua tổ trưởng
và các hộ nghèo quanh nhà và hỏi một nhân viên Hội Chữ Thập Đỏ Q.10
TP. thì được biết: “hộ nghèo” không có được “cấp sổ” mà có một Mã số và
danh sách do chính quyền Phường và Quận quản lý. Nếu họ có được vay

99

tiền xóa nghèo trả chậm tùy mức độ nghèo, thì được cấp 1 sổ, “không có dán
hình” gì cả. Em hỏi CTĐ H. Cần đước, thì hộ nghèo được cấp “sổ hộ
nghèo”, nhưng không có dán hình! Mỗi nơi làm một khác, nhưng chắc chắn
là không có dán hình.

Theo em biết, tỉ lệ người “giàu” xin mổ miễn phí chắc không có, thỉnh
thoảng có người “trung bình” chỉ chiếm tỉ lệ rất ít, không đáng kể, hầu hết
người “nghèo và cận nghèo”. Thực tế, có những trường hợp không được xếp
“hộ nghèo”, nhưng gia đình rất khó khăn vì gia đình có người khuyết tật, bại
não, tai biến, tiểu đường, ung thư nằm liệt giường lâu ngày, chi phí rất tốn
kém…Vì thế, chúng ta không nên quá cứng nhắc mà chỉ đưa tiêu chuẩn “Sổ
hộ nghèo” để hạn chế bớt những người “có khả năng tự túc” lọt vào danh
sách thôi.

Ngay cả diện chính sách cũng vậy, có diện chính sách chỉ lĩnh có
1,200,000 VNĐ/tháng. Hiện nay, có tình trạng dân nhập cư từ các tỉnh đổ về
thành phố mướn chỗ ở hay ngủ ngoài đường, đi lượm ve chai, khuân vác,
bán rong … rất nghèo, sống ngoài lề xã hội, không có một phúc lợi xã hội
nào cả, mà họ bị đục thủy tinh thể thì làm sao?

Việc chọn bệnh nhân càng ngày càng khó khăn vì quá nhiều đoàn mổ
tranh nhau tìm BN, những người ở địa phương hay trưởng đoàn cũng làm
THIỆN NGUYỆN chứ chẳng có lợi lộc gì, nếu quá gắt gao sẽ không tìm
được bệnh nhân!

 BV.CC Trưng Vương cũng như tất cả BV. khác khi mổ mắt
không có BV. nào cho chụp hình từng bệnh nhân trước và sau khi mổ, có
bảng tên để dán vào hồ sơ trừ BV MẮT, TP. HCM, khu điều trị mắt KTC
Ngô Quyền.

Mới đây, Phương Anh (VNHELP) vừa có đợt mổ mắt ở BV. CC
TRƯNG VƯƠNG cũng xác nhận thủ tục thanh toán tiền BV Trưng Vương
quá vội vã (hàng ngày, không kịp kiểm tra lại kỹ), hóa đơn chứng từ không
rõ ràng và báo cáo danh sách dồn hết cho tài trợ làm.

Em và Phương Anh đã phân tích, so sánh từng bệnh viện: Nguyễn
Trãi, Trưng Vương, An Bình, Nguyễn Tri Phương, Trung Tâm Kỹ Thuật
Cao Ngô Quyền và BV Mắt thì thấy Bệnh viện Mắt có nhiều ưu điểm hơn
về:

- Bệnh viện Mắt là BV chuyên khoa của nhà nước lớn nhất TP. HCM.
(có chuyên môn, nghiệp vụ và tính pháp nhân).

- Vấn đề hành chính trước và sau khi mổ: có hợp đồng chính thức ký
giữa Giám đốc BV và đại diện tài trợ; danh sách nộp BV có xác nhận “hộ
nghèo” của chính quyền địa phương; sau khi mổ có đầy đủ danh sách, hồ sơ
có dán ảnh bệnh nhân, phương pháp phẫu thuật, tên họ BS. phẩu thuật và
tiền mổ của từng trường hợp: mổ đục thủy tinh thể, mổ mộng và bắn laser và

100

tổng số tiền mổ. Tài trợ chỉ thanh toán sau khi nhận đầy đủ những chứng từ
này trong vòng 1 tháng, kiểm tra kỹ và BV. sẽ cấp hóa đơn đỏ và thư cám ơn
nhà tài trợ sau khi thanh toán xong.

Có cấp toa thuốc và giấy ra viện cho bệnh nhân để khi tái khám 2 lần
được miễn phí.
- Qui trình phẩu thuật thật đầy đủ: cân đo, đọc chữ đo độ, khám sơ
khởi, thử máu bằng máy, khám nội, đo áp huyết, đo điện tâm đồ, siêu âm
mắt, làm vệ sinh mắt, nhỏ thuốc, băng lại bằng băng vô trùng và thử phản
ứng thuốc tê trước khi lên phòng mổ …
- Vệ sinh môi trường sạch sẽ, thoáng mát: trong phòng có máy lạnh,
mỗi tầng có quạt máy, có nhà tắm và nhà vệ sinh được tạp vụ thường xuyên
làm vệ sinh và có bình nước 20 lít để bệnh nhân, trưởng đoàn, nhân viên,
thiện nguyện viên … cùng uống. Khi hết thì thay bình khác.
Có giường nằm đầy đủ phân biệt phòng nam và nữ
- Thiết bị, máy móc trang bị đầy đủ, tối tân …
- Lực lượng nhân sự y, bác sĩ có tay nghề, đông đủ đáp ứng nhu cầu
bệnh nhân. Nhân
viên phục vụ tận tâm, nhã nhặn …
Vì thế, năm 2015, em và Phương Anh quyết định thực hiện mổ tại BV
Mắt như lần trước (2014). Em đã gặp làm việc với Bác sĩ Trưởng Khoa, đề
nghị cải tiến một số vấn đề như giấy hướng dẫn uống thuốc đầy đủ sau mổ,
vấn đề tái khám, chữa trị … và được đăng ký mổ ngày thứ bảy và chúa nhật
(thường BV khuyến khích mổ ngày thường để họ không phải trả phụ trội
cho nhân viên).
Em đã phổ biến xuống vài địa phương để họ chuẩn bị tìm bệnh nhân và
cho khám sàng lọc trước.
Em và Phương Anh sẽ gửi bản kế hoạch, cả kinh phí chi tiết vào tháng
12/2014 sau khi thống nhất nhau (lần nầy, Phương Anh có đề nghị cho BN
quà như mua khăn lau mặt …, em không đồng ý, mà muốn tập trung vào
chất lượng và sức khỏe của bệnh nhân hơn. Em đề nghị ngoài số thuốc nhỏ
mắt, thuốc uống bệnh viện cấp, tài trợ có thể cấp thêm cho mỗi bệnh nhân
mổ 2 vĩ = 20 viên dầu cá (Vit. A+D của xí nghiệp dược phẩm quốc doanh
giá rẻ, khoảng 2500VNĐ/1 vĩ = 10 viên) và tiền phát sinh: trợ cấp sau khi
mổ có trường hợp cấp cứu hay biến chứng nào cần chữa trị gấp).

101

12

Mổ mắt cho Thương Phế Binh

VNCH

Để tỏ lòng biết ơn các chiến sĩ VNCH, những người đã hy sinh một
phần thân thể để bảo vệ Miền Nam tự do, Nhóm sẽ tài trợ mổ mắt cho một
số Thương Phế Binh VNCH, qua thư gửi cho hội bác ái Phanxico như sau:

From: [email protected]
To: [email protected]
Subject: mổ mắt cho thương phế binh VNCH
Date: Tue, 12 Aug 2014 09:49:22 -0700

Kính gửi cha Trịnh Tuấn Hoàng,
Hội Bác Ái Phanxicô
Thưa cha,
Tôi là ks Hợp, đại diện cho nhóm Thiện Nguyện Sơn Nam. Tối qua, xem
chương trình "Cà phê tối" của dòng CCT, chúng tôi được biết Cha và Cha
Giám Tỉnh dòng CCT bảo trợ mổ mắt cho 41 thương phế binh VNCH,
chúng tôi rất cảm động và cảm phục việc làm cao qúy của 2 cha.
Để hưởng ứng nghĩa cử trên, nhóm chúng tôi dành dụm từ lâu được s/t ba
nghìn đồng ($3000.00) đủ để mổ mắt cho khoảng 30 thương phế binh
VNCH mù lòa vì đục thủy tinh thể. Nếu Cha đồng ý bảo trợ, kính xin Cha
cho biết:
- Ngày dự trù, địa điểm mổ mắt
- Tên, tuổi địa chỉ (số quân) người được mổ (gửi sau khi phẫu thuật)

102

- DVD hoặc hình ảnh (gửi sau) .
Nhóm sẽ gửi chi phiếu $3000.00 về Hội, ngay sau khi nhận được hồi âm của
Cha.
Xin Chúa và Mẹ La Vang trả công bội hậu cho Cha.

*.
Ngày 26/9/14, tôi nhận được hồi âm của Cha: "Mình vừa đi Campuchia mới
trở về VN. Đọc email của anh và nhóm có nhã ý giúp những người mù lòa.
Riêng các Thương Phế Binh VNCH, thì mình đã xin đủ tiền rồi, không xin
nữa.".

*
Sau khi nhận được thư của Cha, Nhóm quyết định dùng số tiền trên để mổ
khẩn cấp cho 90 đồng bào mù lòa tại miền Nam, từ T. Quảng Trị trở vào.

103

13

Tim tôi đập mạnh

Tháng năm mười bốn 5/14 xẩy ra nhiều biến động trên thế giới và tại
tại San Jose, tin dù vui hay buồn, dù lạc quan hay bi quan, cũng làm tim tôi
đập rộn ràng.

A) Thế giới

1) Đầu tháng 5, Trung Quốc (TQ) đưa dàn khoan dầu H 981 tới lãnh
hải đặc quyền khai thác của VN, 90 tầu cảnh sát biển VN đương đầu với 200
tầu chiến TQ; ngày 11/5 tại các thành phố lớn Hà Nội, Sài Gòn, Đà Nẵng,
hàng nghìn dân chúng biểu tình đả đảo TQ xâm lược; 13/5 20.000 công nhân
tại các tỉnh Bình Dương, Biên Hòa, Hà Tĩnh biểu tình xuống đường, đốt phá
một số nhà máy TQ; 23/5 bà Lê T. Tuyết Mai 67 tuổi, Phật Tử thuộc
GHVNTN, tự thiêu trước dinh Độc Lập, Sài Gòn, để phản đối TQ xâm lăng.
Ở hải ngoại, người VN biểu tình chống TQ. Lời gọi Diên Hồng vang dội
khắp nơi "Toàn dân nghe chăng sơn hà nguy biến ...".

2) 2/5 đất trùi tại Afghanistan khiến 2000 người chết, 1000 nhà bị
chôn vùi.

3) 5/5 tại Nigeria 200 nữ sinh bị phiến quân Hồi Giáo bắt cóc.
4) Thuyền chở dân tỵ nạn từ Libya bị đắm, khiến 130 người chết.
5) 15/5: đắm phà tại Bangladesh, khiến 300 người chết.
6) Bệnh dịch mới virus Hers phát xuất từ các nước Ả Rập làm 150
người chết.
7) Hầm mỏ tại Thổ sụp, gây tử thương cho 201 công nhân.
8) 22/5 nổ bom tại Tân Cương, TQ, do người Duy Ngô Nhĩ chủ
trương, làm 31 người TQ chết, 90 bị thương.

104

B) San Jose

1) Lê Ngọc Thuyền
Chị Lê Ngọc Thuyền làm nghề hớt tóc. Tuy cuộc sống khá chật vật,
chị vẫn dành dụm 1 đ / ngày để giúp mổ mắt cho những người mù lòa tại
quê nhà. Hôm 13/5, chị đưa tôi 50 đđ tiền mặt.
- Tôi sẽ gửi receipt của hội VNHELP tới chị.
- Khỏi cần, cháu tin bác.
- Nhưng đây là thủ tục.
- Bác nhớ đừng la lên (ý chị nói đừng cho ai biết).
Tôi thật sự xúc động, khi cảm nhận tấm lòng nhân hậu của chị, giống
như câu chuyện người đàn bà góa trong Thánh Kinh.

2) Madison Nguyễn
Trong cuộc chạy đua tranh cử vào chức vụ Thị Trưởng San Jose (a),
khá đông người Việt ủng hộ ông Dave Cortese, chống lại cô Madison
Nguyễn, vì trước đây cô "lỡ lầm" không ủng hộ danh xưng Little Saigon.
Ngoài ra, phe chống đối còn trích báo CS Đại Đoàn Kết ra ngày 30/4/13 nói
là cô kêu gọi giới trẻ về xây dựng đất nước(?), mặc dầu cô đã chứng minh: "
Gia đình tôi vượt biển tỵ nạn CS, bố tôi là Địa Phương Quân VNCH ..."
Riêng tôi, tôi bỏ phiếu cho Madison vì cô là người Việt trẻ có tài, (8
năm nghị viên thành phố, 4 năm đương kim Phó Thị Trưởng).
Trong bữa cơm trưa tại Trung Tâm Người Gìa Evergreen, tôi hỏi mấy
ông bạn già (Tiến sĩ H., TT Q.):
- Bác ủng hộ ai?
- Dave Cortese
- Dave Cortese
- Cortesee là người Mỹ hay Việt? Tôi vờ hỏi.
Thấy nét mặt 2 ông bạn già căng thẳng, tôi đổi sang đề tài khác "vườn
Truyền Thống Việt".
Hôm 11/5, hội Truyền Thống Việt tổ chức lễ khánh thành vườn
Truyền Thống Việt, giai đoạn I (b). Hơn 300 quan khách tham dự. Trong bộ
áo dài tha thướt, cô Phó Thị Trưởng Madison phát biểu: " Dự án đề xuất từ
năm 2005, nay mới xong giai đoạn I, khó khăn là việc gây qũy của cộng
đồng người Việt (thành phố chỉ tài trợ 1/2 chi phí dự án, phần còn lại sẽ do
Cộng Đồng tự lo)...". Theo tôi, đây là bài diễn văn tranh cử hay nhất, tranh
cử mà không đả động gì đến tranh cử. Niềm tự hào dân tộc tràn dâng theo
nhịp trống rộn ràng trong buổi lễ.
Cũng may, lễ khánh thành diễn ra trước ngày bầu cử sơ bộ 3/6/14.
Nếu không, cộng đồng người Việt sẽ chỉ trích Madison "nói mà không làm
gì cả!"

105

3) Hồ Nhật An
Hồ Nhật An là cháu ngoại anh Nguyễn Đình Bốn (c). Tốt nghiệp bác sĩ y
khoa tại VN, cháu sang Mỹ học 2 năm để lấy bằng tương đương. Qua thư đề
ngày 2/5/14, cháu ngỏ ý muôn thăm tôi:

Ông kính mến,
"Ngày 20/5 này, cháu từ San Diego bay qua Oregon. Cháu không biết khi
nào mới trở lại Cali và gặp ông nên cháu muốn ghé qua San Jose một chút
để gặp ông. Cháu sẽ đến sân bay San Jose 12h trưa ngày 20/5, cháu sẽ đón
shuttle về nhà ông. Rồi 9h45 tối, cháu lên máy bay qua Oregon ."

Vì nghĩ rằng du sinh sẽ góp phần vào việc thay đổi chế độ, tôi luôn
mở rộng vòng tay yêu thương đón tiếp các cháu , dù quen hay lạ. Cũng vì
vậy, khi về nước năm 2007, tôi thưa với bố mẹ các cháu TH4: "Hãy gửi các
cháu TH 4 sang Mỹ du học, tôi bao hết ăn ở, ngoại trừ học phí".

Chưa gặp Nhật An bao giờ, tôi thấy chương trình "Thăm ông" của
cháu có vẻ vội vã. Không có shuttle từ phi trường về nhà, tôi buộc lòng phải
lái xe đón cháu, và dặn dò: " Cho ông biết hôm đó cháu mặc áo mầu gì. Sau
khi lãnh hành lý, cháu ra đứng ở sidewalk, gọi điện thoại cho ông. Xe ông
chờ sẵn ở waiting area; chừng 5 phút sau, xe ông sẽ có mặt tại sidewalk.
Đồng thời, tôi phác họa một chương trình, gửi ngay cho cháu:
+ 1:00 PM ăn trưa nhẹ tại nhà ông
+ nghỉ trưa 15 phút
+ xem 1 vài point of interests của SJ: khu Đa Thôn, câu lạc bộ có sân golf
cao nhất SJ
+ ăn cơm tối tại nhà do ông chief cook (canh chua cá bông lau, cá kho tộ)
+ 7 : 30 PM xe taxi người Việt đưa cháu ra phi trường (ông không thể lái
xe ban đêm)

Qua cuộc hội ngộ ngắn ngủi, tôi thấy cháu xinh đẹp, lanh lợi, lễ phép,
và nhất là có tấm lòng nhân hậu. Cháu hứa sẽ giúp tôi làm thiện nguyện.

Mọi việc diễn tiến tốt đẹp, ngoại trừ tim tôi đập rộn ràng khi đón
cháu. Lần trước đón Trúc, tôi cứ bị lạc đường hoài, và hứa sẽ không bao giờ
lái xe ra phi trường nữa. Chao ôi! lần này cũng vậy: lúc đi theo US 101, lúc
về không thấy US đâu!.

***
Mỗi lần chứng kiến một biến cố, tim tôi đập thình thịch như trống ngũ
liên. Thấy vậy, bác sĩ Hồng buộc tôi phải uống tới 3 thứ thuốc cao máu mỗi
ngày (d). Ngoài những bệnh mãn tính, tuổi già của tôi sinh ra nhiều tật như
dễ xúc động, làm biếng, ngại xếp hàng, ngại lái xe, lười suy nghĩ, ngại nhấc
điện thoại. Bệnh và tật không cho phép tôi tham dự những buổi hội họp hay
tiệc tùng (tôi phải lên giường trước 9 giờ tối, nghỉ trưa 2 giờ, và không thể
ngồi lâu một chỗ quá 1 giờ v. v.).

106

Cũng còn may, Chúa thương tôi không bị lú lẫn như bao người khác,
để rồi còn làm việc bán thời gian "một ngày còn sống là một người mù lòa
được chữa khỏi".

(a) San Jose là thành phố lớn thứ 10 của HK, và cũng là thành phố có đông
người Việt nhất thế giới, (125.000 người Việt).

(b) Giai đoạn I gồm bãi đậu xe, cổng Tam Quan, kỳ đài. Giai đoạn II gồm
đền thờ Quốc Tổ, hội trường, tượng đài chiến sĩ VNCH, dự trù hoàn tất trong vòng
2 năm.

(c) KS Nguyễn Đình Bốn nguyên Phó Ty Công Chánh Long Khánh, nguyên
Trưởng Ty Phú Bổn.

(d) 3 thứ thuốc: Benazepril 40 mg, Amlodipine 10 mg, và Losartan Potassium
100 mg. Mỗi ngày, tôi phải uống 10 thứ thuốc khác nhau, còn gì là thận!

 

 
 

107

14

LS Đoàn Thanh Liêm và tôi

Đầu xuân 20/3/2014, thời tiết ấm áp, nắng nhẹ, rặng phong trước nhà
bắt đầu đâm chồi nẩy lá xanh non xanh biếc. Tôi đang mơ màng ngắm cảnh
xuân về, anh Liêm xuất hiện. Dạo này, trông anh xanh xao. Anh cho hay nhà
thương mới cắt của anh 10 cm ruột già.

Tôi mời anh dùng bữa trưa nhẹ: bánh Pate chaud với cà phê nóng hổi.
Chúng tôi vừa ăn, vừa trò chuyện. Mỗi lần công tác tại miền Bắc Cali, anh
thường nghỉ tại nhà tôi hôm chót, để tiện sáng sớm hôm sau suôi Nam Cali
bằng xe đò Hoàng.

Trải sẵn chiếu đan trên giường hẹp, tôi mời khách:
- Anh nghỉ trưa cho khỏe!

***
Nhớ lại những năm xưa tại quê hương H. Xuân Trường, T. Bùi Chu,
anh theo ban C, tôi theo ban B. Năm 1954, chúng tôi cùng di cư vô Nam,
anh theo học luật, tôi theo học công chánh. Năm 1960, anh tốt nghiệp đại
học luật George Town, Washington DC. Từ năm 1965, anh chuyên hoạt
động xã hội dân sự, như chương trình phát triển tại các quận 6, 7, 8, Sài
Gòn. Tuy không hoạt động chính trị trong bất kỳ đảng phái nào, anh bị nhà
nước CS bắt năm 1990 và phạt 12 năm tù về tội tuyên truyền chống CHXH.
Do sự can thiệp của hội Ân Xá Quốc Tế, tháng 2/1996, CS trả tự do bằng
cách đưa anh từ trại giam Z30 D, rừng lá Hàm Tân, ra thẳng phi trường Tân
Sơn Nhứt, để tỵ nạn tại Hoa Kỳ. Anh là người tù lương tâm được cả thế giới
biết đến.
Tại Mỹ, anh tham gia hoạt động nhân quyền qua MLNQVN và sinh
hoạt với các tổ chức về xây dựng Hòa Bình tại nhiều nơi trên đất Mỹ. Anh
còn đi khắp nơi trên thế giới như Âu Châu, Úc Châu, Canada để gặp gỡ bà
con, bạn bè và kêu gọi mọi người tham gia bảo vệ nhân quyền, góp phần
yểm trợ cho công cuộc tranh đấu cho tự do, dân chủ ớ VN.

108

Kẻ một nơi, người một ngả. Tôi chỉ gặp lại anh, sau khi dời nhà về
San Jose, năm 2000. Bạn bè chúng tôi theo dõi từng hoạt động của anh với
lòng mến mộ.

Nay đã vào tuổi 80, anh vẫn còn say mê nghiên cứu viết lách về nhiều
đề tài, đặc biệt về chủ đề Xã Hội Dân Sự, anh nói để trả các món nợ mà
mình đã mắc đối với xã hội quê hương, dân tộc của mình.

*
Sau giấc ngủ trưa ngon lành, chúng tôi tiếp tục hàn huyên. Lần này,
chúng tôi không bàn về thời sự, mà chì nói đến thiện nguyện (từ thiện xã
hội). Vốn là sở trường của anh, anh chỉ cho tôi những kinh nghiệm qúy báu,
để tôi ứng dụng trong " Con đường thiện nguyện" của tôi.
Hớp một chung trà xanh Costco, tôi thưa với anh:
- Ngoài việc chính quyền CS làm khó dễ, thiện nguyện viên chúng tôi
còn bị một số người hải ngoại chỉ trích. Họ cho rằng cứu trợ là nhiệm vụ của
chính quyền, mang tiền về chỉ làm lợi cho chế độ, thêm phương tiện cho
chúng đàn áp dân. Mỗi lần như vậy, tôi đều giải thích: "Chế độ nhất thời,
Quốc Gia vạn đại." Tương lai dân tộc ở chỗ mọi người có cơm ăn áo mặc,
người bệnh có thuốc men, trẻ em được cắp sách tới trường. Chính những
người này sẽ làm nên lịch sử, đem lại dân chủ, tự do cho đất nước.
- Nhửng người như anh dấn thân làm thiện nguyện là vì trái tim thôi
thúc. Họ cảm thông những nỗi đau khổ của đồng bào nghèo đói, mù lòa,
bệnh tật. Trong nước, dân nghèo, dân oan, dân yêu nước đang vùng lên đòi
Công Lý, họ rất cần sự hỗ trợ của người ngoài nước, nhất là của các thiện
nguyện viên. Còn những kẻ chỉ trích là những hạng người nói hay nhưng
không làm gì cả. Họ nói để che dấu cái tâm keo kiệt của họ.
Trong thời buổi hiện nay, mọi việc làm tốt đều bị nghi kỵ, chụp mũ,
mong anh và các bạn vững tâm và kiên trì trong con đường thiện nguyện của
mình.

***
Có hẹn họp chiều nay, anh tạm biệt tệ xá.
Nhìn anh bước đi giữa 2 hàng cây rợp bóng, tôi liên tưởng tới hình
ảnh một cụ già mảnh khảnh, vai đeo túi vải, đang lặn lội tìm đường cứu
nước. Đã có lần, tôi hỏi cụ:
- Người chết đuối, lấy gì mà cứu?
- Lấy sào mà cứu.
- Thế nước loạn, lấy gì mà trị?
- Lấy đạo mà trị.

109

15

Làng Việt Nam tôi đâu

Khi đọc tin "Làng Việt Nam vẫn tồn tại ở Philippines" trên báo Cali
To day số ra ngày 9/6/14 (X. phụ chương 15.1), tôi vừa tự hào, vừa thương
nhớ. Nó gợi lại cho tôi biết bao kỷ niệm thân thương trong suốt thời gian xây
dựng Làng VN tại Palawan, Phi, từ năm 1998 - 2005.

*
Mùa hè 1998, Khánh Ly hát bài "Có tin vui giữa giờ tuyệt vọng" của
nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng, đánh động tâm hồn tôi:
Làng Việt Nam đang xây bên ngoài Việt Nam
Tôi quyết định về hưu non (62 tuổi), trong khi đang nắm chức vụ quan
trọng với lương cao tại City of New Orleans, LA.
Giai đoạn I: Sang Làng đầu năm 1999 với tư cách thiện nguyện viên,
tôi được cấp 1 căn nhà số 809 đường Hồng Bàng, rộng 6m x 6m, mái tre,
vách liếp, sàn xi măng, nơi đây vừa là chỗ ăn ở, vừa là văn phòng làm việc.
Sau 1 tuần khảo sát, tôi đệ trình ban Đại Diện những dự án sẽ thực hiện dưới
dạng CPM, trong đó tôi góp 50% vốn. Tôi vừa thiết kế, vừa chỉ đạo thi công;
một ngày tôi làm việc 12 giờ, làm bất cứ gì để đồng bào tôi lấy lại nụ cười.
Về mặt xây dựng, tôi thực hiện:
+ cải tạo hệ thống thoát nước dơ
+ sửa sang đình chùa, nhà thờ, hội thánh, thánh thất
+ xây mới nhà hàng và Trung Tâm Văn Hóa (cơ quan CADP đài thọ
kinh phí 100%). Đồng thời, thành lập ca đoàn và toán hướng dẫn viên du
lịch.
+ tạo cho mỗi gia đình môt khung cảnh quê nhà: sân trước, vườn sau
Về mặt xã hội, tôi thực hiện:

110

+ mở 2 lớp "Xây dựng cơ bản" dành cho nhân viên ban Kiến Thiết và
thầy thợ trong làng, động viên tinh thần đồng bào, nhất là giới trẻ qua các
bài viết, đọc trên đài phát thanh của Làng

+ bầu Hội Đồng Đại biểu
+ Để kêu gọi vốn đầu tư cho giai đoạn III, ngày 31/3/1999, tôi in một
sách có hình mầu, nhan đè "Làng Việt Nam, một trung tâm du lịch lý tưởng"
phổ biến khắp mọi nơi và cả trên mạng.
Giai đoạn II: + Trong thời gian ở HK, tôi chuẩn bị thiết kế "Cải tạo
suối Nam". Sang Làng đầu năm 2003, tôi có thể bắt tay ngay vào việc. Bắt
nguồn từ Trường Sơn, suối Nam chảy ra biển Đông. Mùa mưa, nước chảy
như thác; mùa nắng suối khô cạn. Công tác cải tạo suối gồm xây 3 đập
bêtông giữ nước, thành suối bằng đá miễng, 2 cầu đúc băng qua suối, ghế đá
bên khóm trúc vàng, dọc theo bờ suối.
+ Tu bổ đường làng (đường tráng nhựa).
+ Trụ sở mới cho Hội Đồng Đại Biểu.
+ Thiết kế đi trước một bước, tôi mướn KS Rolly, Giám Đốc West
Lang Engineering & Construction, đo đạc, thiết kế các dự án dự trù thực
hiện trong giai đoạn III.
Tóm lại, các công trình thuộc giai đoạn I và II đã hoàn thành một
cách tốt đẹp, ngoài sự mong đợi.
Giai đoạn III: Làng nằm giữa các điểm du lịch như suối nước nóng
Santa Lourdes, vịnh Honda, thành phố cảng Puerto Princesa, thác nước
Estralla, động Tabon, công viên quốc gia St Paul và đảo Coco Loco. Hiện
nay, các công ty du lịch Phi đều đưa du khách tới Làng để thưởng thức
những món ăn thuần túy VN như bánh mì giò chả, phở, hửu tíu v. v., và
viếng cảnh chùa Vạn Pháp, một tôn giáo xa lạ với dân bản xứ.
Dựa vào những lợi thế trên, tôi muốn biến Làng thành một Trung Tâm
Du Lịch lý tưởng với những dự án sau:
+ cải tạo hồ Tĩnh Tâm: nạo vét sâu rộng hồ, thiết lập 9 quán trọ
(cottage Inn) trên và quanh hồ. Ngoài việc tạo cảnh thiên nhiên thơ mộng, hồ
còn cung cấp nước tưới tiêu cho 5 Ha vườn cây ăn trái, nhất là cây thanh
long.
+ mở rộng Trung Tâm Văn Hóa bao gồm nhà hàng, 1sân khấu trình
diễn văn nghệ, 1 quầy hàng bán đồ lưu niệm.
+ thiết lập công viên Văn Lang, kế bên linh đài Đức Mẹ La Vang
+ đường mòn Âu Cơ lên núi
+ hành lang Lạc Long Quân ra biển
+ xây dựng cổng làng (cổng Tam Quan)
Tôi dự định sang Làng lần thứ ba để thực hiện các dự án nói trên.
Nhưng khi nghe tin "tháng 5/2005, tất cả đồng bào tỵ nạn tại Phi được đi

111

định cư tại nước thứ ba", tôi buộc lòng phải hủy bỏ mọi kế hoạch, mọi
chương trình.

Từ đó đến nay, mặc dầu rất bận bịu với các công tác thiện nguyện
trong nước, tôi vẫn theo dõi tin tức làng VN:

+ Vietville restaurant vẫn đông khách như xưa, nhà hàng do các bà
VN có chồng Phi quản lý. Du khách Phi nghiện các món ăn VN nhất là phở,
hủ tíu, bò kho, bánh mì, giò, chả.

+ Chùa Vạn Pháp vẫn mở cửa vào dịp cuối tuần đón tiếp du khách
thập phương vãn cảnh chùa. Ông Thanh tự nguyện ở lại Phi coi chùa.

+ Nhà thờ "Nữ Vương VN" vẫn đông giáo dân Phi quanh vùng, đi lễ
cuối tuần. Cha Phú được thay thế bằng cha người Phi.

+ Sơ Pascale cho tôi hay Giáo Hội Phi dự định xây một đài lưu niệm
"Thuyền nhân VN", tôi đã gửi về cho Sơ một số hình ảnh tượng đài Thuyền
Nhân để tùy nghi tham khảo.

*
Bây giở, thời thế, hoàn cảnh, khả năng đã đổi thay, tôi không thể tự
đứng ra thực hiện, tôi mong mỏi Giáo Hội Phi, qua cơ quan CADP, biến đổi
làng Việt Nam thành một Trung Tâm Du Lịch lý tưởng. Du lịch không
những tạo công ăn việc làm cho dân làng, mà còn nâng cao mức sống của
người dân Phi trong vùng.
Mong lắm thay!
Bùi Đức Hợp, PE

Ghi chú: Bài viết này đã được đăng trên nhật báo Cali Today số ra
ngày 24/6/14.

Phụ chương 15 .1

Làng Việt Nam vẫn tồn tại ở Philippines

Cali Today News - Một ngôi làng đặc biệt của thuyền nhân Việt Nam được
thành lập ở tỉnh Palawan phía tây Philippines, vốn bỏ quê hương ra đi sau
khi chiến cuộc chấm dứt vào năm 1975, vẫn tiếp tục tồn tại.

Giờ đây thì gần như tất cả các thuyền nhân khi xưa của ngôi làng này đã ra

112

đi định cư ở quốc gia thứ ba và chỉ còn sót lại duy nhất có 2 người trong số
2,000 cư dân, nhưng “Viet Village” vẫn hiện hữu cạnh thủ phủ Puerto
Pricesa của tỉnh Palawan.

Photo courtesy: Eye in the sky!

Huong Tran, 35 tuổi, chủ nhân một nhà hàng bên trong “Viet Village”, cho
hãng tin Kyodo News hay: “Ngoài chuyện làng này là chứng nhân lịch sử,
một dấu ấn của sự tử tế mà dân chúng Philippines dành cho người vượt biển
VN khi xưa, giờ đây có nhiều du khách kéo đến, thế là chúng tôi có dịp giới
thiệu nghệ thuật ẩm thuật và văn hóa VN”.
Chị Hương cho hay sau khi đa số cư dân Việt trong 200 ngôi nhà này tái
định cư vào năm 2005 và 2006, đa số ở Hoa Kỳ, giờ đây chỉ còn khoảng 20
căn là ‘coi được’, với 6 gia đình người Việt, trong đó có 2 gia đình thuyền
nhân đã quyết định ở luôn lại Philippines.
Chị Hương nói: “Chúng tôi còn giúp đỡ hỗ trợ cho các ngư dân Việt bị bão
tố trôi dạt đến vùng biển này, giúp họ có nơi ở tạm và làm thông dịch viên
cho họ nữa”.
Anh Công, chồng chị Hương, cho biết: “Chúng tôi nấu ăn không dùng bột
ngọt, theo kiểu truyền thống VN, chúng tôi có cả trang trại cung cấp vật liệu
bếp núc cho nhà hàng nữa, chúng tôi thích ở lại nơi này”.

113

Photo courtesy: Eye in the sky!

114

Phụ chương 15.2

Phiến quân Abu Sayyaf xuất hiện tại Palawan

4 giờ chiều ngày 22/2/03, KS Rolly chở tôi bằng xe Jeep tới gặp ông
Ian Marcelo, chủ một trang trại gần làng VN. Họp xong, tôi định đi bộ về
Làng, vừa ngắm cảnh, vừa excercice, nhưng Rolly cản vì lý do an ninh. Anh
cho biết lúc này phiến quân Abu Sayyaf thường xuất hiện vào ban đêm, bắt
cóc người nước ngoài, đòi tiền chuộc.

Về tới nhà, trời nhá nhem tối, tôi thay quần áo ngắn và đi bộ ngay
trước làng. Ngoảnh về phía cuối làng, tôi thấy một người mặc thường phục,
cầm súng AK, đứng nghênh ngang giữa lộ. Tôi đoán ngay là phiến quân Abu
Sayyaf, ba chân bốn cẳng chạy vô Làng, không kịp thở!

Thật là một phen hú hồn!

115

16

Thương tiếc bạn Hồ Đăng

Hò Đăng Lễ (1932 - 2014)

10 giờ sáng ngày 23/3/2014 tức ngày 23 tháng 2 năm Nhâm Ngọ, tang
lễ anh Hồ Đăng Lễ được tổ chức tại nhà quàng Lima Family, Fremont, CA.

Nhà nguyện không còn một chỗ trống, bạn bè, quan khách đứng chật
kín cả hành lang. Theo chân các bạn công chánh khóa 1954 - 1958, tôi tiến
lên bàn thờ thắp nhang và cầu nguyện linh hồn anh sớm tiêu diêu miền đất
Phật. Nhà sư chủ trì căn dặn không ai được khóc, mà sao tiếng nức nở sụt
sùi trên hàng ghế quan khách. Giọt nước mắt vẫn rơi, khi bạn đồng khóa Tôn
Thất Thiều đọc điếu văn tiễn bạn:

Xin đừng khóc bên hình hài tôi đó
Tôi không nằm không ngủ một giấc yên
.............................
Xin đừng khóc bên hình hài anh nữa
Anh không nằm ở đấy tự hôm nào

*
Nhớ lại những ngày chuẩn bị thi tốt nghiệp KSCC khóa 1954 - 1958,
tôi thường đến nhà anh ở ngã tư Phú Nhuận. Nhiều đêm thức trắng ôn bài,
chúng tôi rủ nhau ra phở Xuyến ăn phở gà, lúc nửa đêm để lấy sức học tiếp.
Khi ra trường, anh phục vụ tại khu công chánh Huê, tôi làm việc tại
khu công chánh Miền Bắc Nam Phần. Dân Huế sẽ không bao giờ quên được
những công trình do anh thực hiện như xây thêm cầu Trường Tiền mới,
dựng tượng Lê Thành Nhơn, tượng Phan Bội Châu. Riêng tôi, tôi nhớ mãi

116

những kỷ niệm thân thương, mà anh dành cho vợ chồng tôi, khi thăm cố đô
Huế.

Sau năm 1975, chúng tôi có cơ hội được làm việc chung tại phòng Kỹ
Thuật Thi Công, cục Cầu Đường Bộ Miền Nam. Tôi vượt biển năm 1979,
và thường gửi món quà Tình Thương 2 pao (2lbs) về, trong lúc anh còn kẹt
tại quê nhà.

Anh làm việc ở Cali, tôi ở Lousiana, tuy xa cách nhưng thông tin đều
đặn. Chúng tôi chỉ gặp mặt nhau, sau khi tôi về hưu năm 1998. Mừng mừng
tùi tủi, những ngày thân ái xưa như sống dậy.

Mới đây ngày 5/4/2013, AHCC cùng khóa họp tại nhà anh đường
Summerdale, SJ, Anh chị mở rộng vòng tay đón tiếp bạn bè. Tính tình anh
hòa nhã từ lúc đi học, đi làm, cho đến bay giờ và sau này. Anh nghĩ đến
người trước khi nghĩ đến mình, nên ai cũng thương yêu và quí mến anh.
Ngoài nghề công chánh, anh có tài viết văn: Hồi Ký Tết Mậu Thân, Con tầu
định mênh, và viết nhạc: Lời ca cho đồng cỏ, Hoa Tình Thương, v. v. Đặc
biệt, anh luôn khích lệ tôi trên con đường Thiện Nguyện và viết những cảm
nghĩ cho từng bài trong 7 tâp HK của tôi.

Hôm lễ tro 5/3/2014, tôi được tin anh lâm trọng bệnh, tôi đến ngay
bệnh viện RMC SJ. Người ta chụp miệng mũi anh, chúng tôi chỉ nhìn nhau,
không nói gì. Nghĩ rằng anh sẽ xuất viện trong dăm ngày nữa, tôi thông báo
bạn bè: "chờ anh về nhà rồi hãy đến thăm".

Quá bất ngờ, anh từ giã bao người thân yêu vào lúc 2 giờ 10 phút
chiều ngày 15/3/14 tại phòng ICU của bệnh viện. Đau thương tràn ngập!

*
Tôi chỉ bừng tỉnh khi AH Đồng sĩ Tụng, đại diện cho các AH Nam
Cali nói lời phân ưu sau chót.
Theo đoàn người nối đuôi nhau, tôi tiễn đưa linh cữu anh tới nhà hỏa
táng trong tiếng nấc nghẹn ngào. Ngọn lửa phừng lên, anh về cõi Phật, tôi ở
lại trân gian, ôm ấp nhiều hy vọng "gặp lại".
Tạm biệt anh!

117

Phụ chương 16.1

Kỷ Niệm Với Anh Hồ Đăng Lễ

NT
Anh Hồ Đăng Lễ tốt nghiệp kỷ sư Công Chánh năm 1958, là một
người có tâm hồn nghệ sĩ, hiền hoà, rộng rãi, quãng giao. Anh còn là một
nhạc sĩ đã viết được khá nhiều bài hát du dương truyền cảm. Tại San José,
tôi đã từng được tham dự những buổi đàn và hát nhạc Hồ Đăng Lễ. Đông
đảo khán thinh giả đến tham dự và có những lời khen tặng nồng nàn.
Anh Lễ đã mất vào đầu năm 2014 và thọ 82 tuổi, để lại thương tiếc
cho vợ con, bạn bè, anh em. Thời gian nằm bệnh viện của anh rất ngắn, và
ra đi nhẹ nhàng, không phải dài ngày đau đớn trị liệu khổ thân, khổ gia
đình. Nhiều người nói với tôi rằng, họ cũng mong được có cái chết như anh
Lễ, hoặc sướng hơn, đêm nằm ngủ, sáng mai đã về cõi Phật, Chúa.
Có nhiều bạn bè đã viết lời thương tiếc anh Lễ. Tôi gom lại sau đây,
với bài viết của chị Dạ Thảo, người bạn trăm năm yêu dấu của anh Lễ.
Chị Hồ Đăng Lễ thời thanh xuân là một thiếu nữ tiêu biểu cho hình
dáng các cô nữ sinh Huế diễm lệ, yểu điệu, dịu dàng. Ca sĩ Hà Thanh có nói
rằng, mỗi lần hát bài “Tà Áo Tím” thì chợt nhớ đến chị Dạ Thảo, là hiền thê
của anh Lễ. Vì tà áo tím dịu dàng của chị Dạ Thảo đã là nguồn cảm hứng
cho bản nhạc nầy “ Một chiều lang thang bên giòng Hương Giang, tôi gặp
một tà áo tím Nhẹ thấp thoáng trong nắng hương. Màu áo tím sao luyến
thương. Màu áo tím sao vấn vương…”. Anh Lễ đã chinh phục được ngưòi
con gái khuê các đó, và xây đắp hạnh phúc trong 53 năm. Sau đây là lời
chị Lễ viết về kỷ niệm tình vợ chồng êm đềm nồng ấm đó:

Năm Mươi Ba Năm Tình Nghĩa Vợ Chồng

Chị Lễ viết:
Ngày 30 tháng 5 là ngày sinh nhật của anh Lễ. Anh đã vội vã ra đi
trước 2 tháng rưỡi, là tuổi thượng thọ 82. Mỗi khi chúng tôi xem phìm Tàu,
nghe léo nhéo: “mừng đại thọ tuổi 60” Thì anh Lễ thường cười mà nhạo
rằng, 60 mà đã là đại thọ, thì mình 80 gọi là chi hè? Tôi đáp là: “Thượng
Thọ.”
Chúng tôi đã êm ấm sát cánh bên nhau suốt 53 năm dài. Thời gian nầy
đủ dài trong một đời người, mà thiên hạ thì tham lam, có người mong được
đến trăm năm. Chúng tôi đã chiến thắng số tử vi và các lời tiên tri của các
thầy tướng số, để kề vai sát cánh hạnh phúc trong hơn nửa thế kỷ đó. Các

118

thầy tướng số đều bảo tuổi chúng tôi mà kết hợp thì sẽ đưa đến kết quả “nửa
đường đứt gánh”. Bà Bích là một thầy tướng số có tiếng ở Huế, nói rằng tuổi
anh Lễ khắc với vợ, con, chỉ sống được với tôi thôi, ngoài ra, sống với ai
cũng sẽ gãy đổ. Sau nầy, một người bạn biết xem tướng số, nói rằng: một là
anh có con rơi (Điều nầy may ra chỉ có anh Lễ biết có hay không mà thôi.
Mà chắc là không), hai là vợ chồng thường hay phải sống xa nhau. Điều nầy
thì đúng 100%. Vì nghề nghiệp, anh Lễ hay đi công tác xa nhà, tôi không
bao giờ được đi theo. Sinh con đầu lòng, anh ở Quảng Ngải, tôi ở Huế. Sinh
đứa thứ hai ở Quảng Ngải thì vì trận đánh Ba Gia Thạch Trụ của Cọng Sản,
tôi phải vào Sài Gòn lánh nạn chiến tranh. Đứa thứ ba, thì gặp cuộc tổng
công kích của Cọng Sản vào tết Mậu Thân, đứa thứ tư gặp mùa hè đỏ lửa
Quảng Trị, tôi lại phải đem con chạy về Sài Gòn lánh nạn. Mỗi lần như thế
đến vài tháng, để anh Lễ ở lại một mình. Không biết có phải ‘nhờ’ sự chia
cách đó, mà phá bỏ được cái xung khắc của số mệnh của tuổi tác, để được
sống bên nhau đến lúc bạc đầu hay không.

Anh Lễ thường tâm sự: “Vợ con là gia tài quý báu nhất của đời anh”
Nhưng anh không phải là người chỉ biết sống riêng cho gia đình thôi, mà là
người có tâm hồn nghệ sĩ và đam mê. Anh làm việc hăng say, đam mê âm
nhạc, thích giao du vời bạn bè đủ mọi giới, mọi lứa tuổi. Bạn bè cho anh là
‘"hào hoa phong nhã” còn tôi thì thường trêu chọc anh là “hào hoa phong
bạch điến” vì nhiều khi cái hào hoa của anh cũng làm cho tôi điếng người.
Chúng tôi về Huế năm 1967, anh Lễ làm việc cho đến năm 1975. Tuy có gia
đình, nhưng anh Lễ sống tự do như người độc thân. Sau giờ làm việc, anh
sinh hoạt xã hội, vui chơi với bạn bè suốt những năm tháng đó. Với ai, anh
cũng trải lòng ra để đối đãi tròn đầy với họ. Tôi biết “nhu cầu cần bạn bè”
của anh, nên tôi để anh hoàn toàn tự do sống theo ý muốn. Tôi không cãi vã,
không giận hờn, tôi lấy việc chăm sóc gia đình, nuôi dạy con cái, vui với bổn
phận làm mẹ, làm vợ của một phụ nữ Á Đông.

Sau đại hoạ năm 1975, anh Lễ mới thực sự gần gũi với vợ con hơn.
Năm mươi ba năm tình nghĩa vợ chồng biết bao nhiêu là kỷ niệm vui
buồn chồng chất. Nhưng những kỷ niệm trong hoàn cảnh cựa kỳ khó khăn
sau năm 1975 mới khó quyên và khắc sâu vào tâm khảm. Không như truớc
1975, việc kiếm tiền nuôi sống gia đình là việc bình thường, không có gì
đáng chú ý. Nhưng sau 75, lương chết đói, chỉ mấy chục bạc, không thấm
vào đâu so với nhu cầu tối thiểu cấp thiết cơm lưng bụng của cả gia đình. Ai
ai cũng xông ra chợ trời buôn bán thêm kiếm sống. Một buổi chiều anh Lễ đi
làm về, mặt mày hớn hở đưa cho tôi một xấp tiền lớn, trị giá bằng một lượng
vàng, vào thời đó số tiền đó là lớn lắm. Anh khoe là nhờ đi công tác bên
Kampuchia, mua được hai cái đồng hồ điện tử đem về bán, nên hôm đó, có
một con buôn giao cho anh một giỏ đồng hồ, hỏi anh có nơi nào chịu mua,

119

thì họ sẽ chia tiền hoa hồng. Tội nghiệp, trong thời buổi khó khăn đó, kiếm
đưọc số tiền lớn như vậy, anh vui mừng như lần đầu trong đời làm ra tiền
hoặc trúng số dộc đắc. Một kỷ niệm khác, là thời tôi bán bánh mì. Mỗi sáng
sớm, tôi làm paté và gà xé. Trước khi đi làm, anh Lễ phụ tôi xắt dưa leo, cà
chua và chẻ hành lá. Mỗi ngày đi làm anh bới theo 3 ổ bánh mì gà, một để
ăn sáng, 2 để ăn trưa, suốt trong sáu tháng chỉ ăn rặt một thứ đó thôi, cả sở ai
cũng ngạc nhiên tại sao anh ăn như thế mà không ngán ngấy. Anh cười bảo
rằng: “Ăn riết rồi đâm ghiền”. Tội nghiệp, anh Lễ là như vậy đó, rất dễ tính
trong cách ăn và mặc, không kén chọn, không chê bai.

Khi còn trẻ, anh vui chơi hết mình với bạn bè, hầu hết đều nhỏ tuổi
hơn anh.

Khi đến Mỹ, anh gia nhập nhóm YAMAHA (già mà ham) của các anh
Thiều, Diệp, Tất, Hùng, Định, Quyên, hàng tháng gặp nhau ăn uống, binh
xập xám suốt mười mấy năm không biết chán. Khi về hưu, mỗi tuần vào thứ
Tư, các anh Công Chánh rủ nhau đi ăn chung để chuyện trò, hàn huyên, anh
Lễ luôn luôn tham dự, không bao giờ vắng mặt, vì anh luôn luôn khao khát
được gặp bạn bè.

Anh Lễ sống như vậy, tha thiết với bạn bè như vậy, thế mà khi “ra đi”,
sao vội vã, cả không kịp nói lời từ biệt cuối cùng, cũng không kịp vẫy tay
chào bạn bè. Khi anh Lễ nhập viện, ngay cả anh, và tất cả gia đình, bạn bè,
không ai tưởng tượng được đó là lần bỏ nhà ra đi vĩnh viễn.Trong phòng săn
sóc đặc biệt (ICU) tôi nhìn anh trở mình đau đớn, hơi thở khó khăn, tôi liên
tưởng đến bà mẹ chồng, đã nằm liệt giường hai năm không nói năng gì
được, ngoài hai tiếng “một mình, một mình”. Bấy giờ tôi mới hiểu hai chữ
‘một mình” của bà. Cũng như anh Lễ lúc đó khi đau ốm e cũng cảm thấy cô
đơn một mình, đau đớn thì chỉ riêng anh chịu, dù cho cuộc sống trước đó vui
vầy với con cháu, bạn bè bà con rộn rã chung quanh, không ai chia xẻ cái
đau, cái cô đơn được. Phần tôi, nhìn anh, biết anh mỗi giờ, mỗi ngày dần dần
xa lià cõi sống và chạnh thưong cho chính tôi với nỗi buồn dành sẵn cho mai
sau, sẽ âm thầm chịu đựng khi đã thiếu vắng anh.

Ba tôi mất lúc tôi 38 tuổi, mẹ mất lúc tôi 46 tuổi. Ngày mẹ mất, tôi
nhớ câu thơ:

“Tôi thấy tôi mất mẹ,
Là mất cả bầu trời”
Nhưng không, khi ấy bầu trời vẫn còn đó, vẫn trong xanh sau vài ngày
bị mây đen che, vì lúc đó tôi còn có anh Lễ và các con tôi. Nhưng nay ở tuổi
xế chiều, bầu trời chợt trở nên u ám mù mịt tưởng không bao giờ còn tia
nắng chiếu vào đời tôi nữa, vì anh Lễ đã vĩnh viễn ra đi.
Anh Đặng Ngọc Vịnh, một người bạn vong niên của anh Lễ, đã gởi
điện thư từ Việt Nam qua viết rằng: “Anh Lễ đã sống đủ, sống đẹp trong một

120

kiếp người. Anh Lễ không hẳn là một tài hoa lỗi lạc nhưng rõ là một nhân
cách đã lan toả tình yêu thương cho cuộc đời, không những cho chị Dạ Thảo
mến yêu, cho con cháu, dâu rể hiếu thảo, cho bằng hữu thiết thân mà cả cho
người người...”

Bây giờ anh Lễ đã thanh thản về trời, một mình tôi ở lại, tuy rằng con
cháu vẫn vây quanh đây, bạn bè vẫn săn đón, an ủi, nhưng ý nghĩ hai mình
chỉ còn lại một mình, sao mà buồn quá.

Đã biết đời có sinh thì có diệt nhưng ai lại không buồn khi mất đi
người vô cùng thân yêu. Nếu cứ phải một mình chịu đau đớn vì mất cha,
mất mẹ, rồi mất chồng, thì tôi muốn bắt chước cụ Nguyễn Công Trứ mà
than:

“Kiếp sau xin chớ làm người
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo!”
Thi sĩ Định Giang trong bài thơ ‘Trên cánh chim buồn người quy cố
hương’ viết rằng: “… sau khi chết tìm về một chốn nào yêu dấu hơn đây?”
Nhưng tôi mong anh Lễ siêu thoát, đừng về nơi nào khác, vì không nơi nào
yêu dấu hơn nơi mà anh đã sống 82 năm dài cùng cha mẹ, anh em, vợ, con,
và bạn bè, tất cả đều yêu mến anh.
Xin cảm ơn các anh chị Ái Hữu Công Chánh đã dành cảm tình nồng
hậu và lòng thương tiếc anh Lễ.
Dạ Thảo.

Lời Cuối Cho Bạn

Anh Tôn Thất Thiều là bạn Công Chánh với anh Lễ. Trong nhóm bạn
già vùng Vịnh, họp mặt hàng tuần. Đã đọc điếu văn sau đây trước linh sàng:

TANG LỄ BẠN HỒ ĐĂNG LỄ (23-03-2914)
Tôi xin được đại diện nhóm bạn bè anh Hồ Đăng Lễ: (1) Các bạn 50-
55 Trường YERSIN, Đà Lạt, (2) Khoá Công Chánh Phú Thọ, Sài Gòn 54-
58, (3) Nhóm YAMAHA vùng Vịnh Cựu Kim Sơn; chia xẻ nỗi đau buồn
của chúng tôi không bao giờ tả xiết với tình bạn trải dài trong non một thế
kỷ.

Với tính tình NHẸ NHÀNG, HÒA NHÃ vang vang như tiếng nhạc
HỒ ĐĂNG, anh Lễ không mất lòng một người nào ngay từ bước đường
Trung Học YERSIN, tại Đà Lạt nơi thiên đàng của tuổi trẻ đến 4 năm Cao
Đẳng Phú Thọ rồi 20 năm trong các nhóm Công Chánh vùng Vịnh Cựu Kim
Sơn.

Với một tấm lòng VỊ THA, YÊU MẾN BẠN BÈ, nghĩ đến người
trước khi nghĩ đến mình, từ bước đường gian truân trong tháng ngày di tản

121

HUẾ-SAIGON mà các mẫu chuyện được ghi lại trong HỒI KÝ “Con Tàu
Định Mệnh” 2013 đã thuật lại. Ngay cả trong những ngày gần đây Anh Chị
Lễ hy sinh thì giờ quý báu, tổ chức tại gia một cuộc hội họp đồng khóa Công
Chánh, quy tựu đầy đủ nhóm Phú Thọ 54-58 sống ở hải ngoại. Một niềm
thân mật và ưu ái xẫy ra tại thung lũng hoa vàng.

YÊU NHẠC và HÒA ĐỒNG. Bạn Hồ Đăng Lễ, môt nhạc sĩ TÀI TỬ
với tâm hồn sâu sắc, tình tứ, lãng mạn đã chia sẻ cùng bạn bè và gia đình
những niềm vui nhẹ nhàng mà thân yêu trong những tàc phẩm “Lời Ca Cho
Đồng Cỏ, Hoa Tình Thương v/v và v/v” đã chứng tỏ: Giữa cuộc đời này,
tiền tài và công danh không là sự thật mà chỉ có âm nhạc và văn thơ là
những cửa sổ của tâm hồn dẫn đến sự thật. (Bác Học Trịnh Xuân Thuận).

HỒI KÝ TẾT MẬU THÂN và CON TÀU ĐỊNH MỆNH…….
Một khúc quanh đau đớn của dân tộc Việt Nam mà bạn Hồ Đăng lễ là
một nhân chứng tại chỗ. ngụp lặn trong lo lắng, buồn rầu và thổn thức. Hai
tập HỒI KÝ cuả bạn là một sự thật không chối cãi, một cây bút có mặt tại
chỗ đã để lại cho bạn bè và hậu thế một niềm đau của thế kỷ…Chúng tôi
không đi vào chi tiết ở đây, nhưng Bạn Lễ, ngoài ngành kỹ sư Công Chánh,
còn là một nhạc sĩ TÀI TỬ có tài và một nhà văn viết HỒI KÝ thật sống
động.

Xin nhắc lại về VĂN THƠ. Lúc sinh thời, cũng mới trong vòng mấy
tháng trước đây, tôi có dịp chuyễn Anh Lễ một bài thơ mà anh nhấn mạnh là
anh rất thích với ý tưởng triết lý của Phật Giáo cho cuộc sống sau cõi đời
này…Tôi xin đọc lên bài thơ NGUYÊN BẢN và bài PHỎNG DỊCH sau
đây:

Do not stand at my grave and weep
( by Mary Elizabeth Frye 1932)

Do not stand at my grave and weep,
I am not there; I do not sleep.
I am a thousand winds that blow,
I am the diamond glints on snow,
I am the sun on ripened grain,
I am the gentle autumn rain.
When you awaken in the morning’s hush
I am the swift uplifting rush
Of quiet birds in circling flight.

122

I am the soft starlight at night.
Do not stand at my grave and cry,
I am not there; I did not die.

Phỏng Dịch
Xin Đừng Khóc Bên Hình Hài Tôi Đó

Xin đừng khóc bên hình hài tôi đó,
Tôi không nằm không ngủ một giấc yên.
Tôi là gió ngàn phương trong tiếng thở,
Ánh sáng ngời ngọc quý của triền miên,
Của tuyết trắng bóng dương trùm trái chín,
Của mưa thu nhè nhẹ trải lên miền.

Em thức giấc một sớm mai lặng lẽ,
Anh là bầy chim nhỏ vút lên cao,
Chim bay lượn những vòng trời quạnh quẽ,
Ánh trăng sao, anh là bóng đêm nào,
Xin đừng khóc bên hình hài anh nữa,
Anh không nằm ở đấy tự hôm nao…
(Tôn T. Thiều phóng dịch)
Với cảm nghĩ của tôi và bạn bè anh Lễ, thì giờ đây anh đã thăng hoa
miền CỰC LẠC để bước qua xứ sở của ĐỨC PHẬT A-DI-Đ À

Anh Hổ Đăng Lễ đã sáng tác hơn xxx n=bản nhạc Có những bản sau đây:
Xxx,x ỳy, zzz, tt,ff,gg, (Tôi đang hỏi chị Lễ đễ hoàn tất chừng 19 giòng
nữa.

123

17

Một ngày tại Oakland

Đã hơn 2 năm nay, bệnh tật không cho phép tôi dời khỏi SJ, tôi mất
ngủ khi xa nhà. Nhân dịp anh Hoàn mời tôi thăm Oakland (a) một lần cho
biết, tôi muốn trắc nghiệm khả năng mất ngủ của tôi còn hay mất.

*
Chiều ngày 7/6/14, Hoàn lái xe từ Oakland đón tôi. Chương trình dự
trù "2 đêm 1 ngày". Như thường lệ, mỗi lần đi xa, tôi mang theo thuốc men,
radio, cassette, đồng hồ dạ quang, chăn mền, bô tiểu. Cũng may, chuyến đi
xẩy ra vào cuối tuần, nên tôi không phải mang theo dụng cụ đấm bóp cồng
kềnh.
Mải mê chuyện trò, chúng tôi lạc đường, thay vì lấy xa lộ 880, đi theo
101. Chúng tôi tới nhà Hoàn, khi trời vừa tối.
Đêm đầu, tôi chỉ chớp mắt một chút, có lẽ vì lạ giường. Tôi không
quen nằm trong phòng ngủ kín mít. Còn nếu kéo mành mành lên, đèn hiên
nhà bên sẽ dọi chiếu vào phòng. Thêm vào đó, gối bông không đủ dầy, mặc
dầu tôi đã chồng 2 gối làm một.
Dậy thật sớm, tôi bắt đầu đi bộ quanh hồ Merritt. Hồ rộng 63 ha,
nước rêu xanh, lờ lợ (hồ thông với biển). Không khí mát, trong lành. Từng
nhóm đi hoặc chạy bộ dọc theo đường nhựa quanh hồ. Tại các công viên,
đông người Hoa múa may quay cuồng theo điệu nhạc phát ra từ radio cầm
tay. Phải mất 1 giờ, tôi mới đi hết 1 vòng hồ dài 5 km.
Vừa đúng lúc, cô chú Tịnh đón tôi đi lễ Pentecost tại Vương Cung
Thánh Đường Chúa Kitô Ánh Sáng, còn gọi Vương Cung Thánh Đường
Oakland (TĐ). Lễ xong, Tịnh đưa tôi tham quan nhà thờ. Khởi công năm
2005, TĐ xây xong năm 2008 với tổng kinh phí 190 triệu đđ. Nhìn xa, TĐ

124

giống như một khối thủy tinh khổng lồ hình nón cụt, soi bóng xuống hồ
Merritt. TĐ gồm tòa Giám Mục (b), nhà xứ, Trung Tâm Y Tế miễn phí,
phòng hội, quán cà phê, tiệm sách. Lăng mộ được đạt ở tầng dưới thứ hai,
tầng dưới thứ ba dành cho chỗ đậu xe. Đi tới đâu, Tịnh giới thiệu tôi với các
giáo hữu: "Ông này xây 12 nhà thờ trong nước, thật đáng nể phục!". Ca tụng
nhiều quá khiến tôi ngượng ngùng, e thẹn.

Dời khỏi TĐ, Tịnh đón tôi và Hoàn về nhà Tịnh dùng phở gà do chính
tay cô chú nấu. Nhà Tịnh nằm trên ngọn đồi cao, bàn dân thiên hạ cho rằng
nhà trên núi là nhà giầu. Từ đây, tôi có thề nhìn thấy vùng Vịnh chạy dài từ
cầu Golden Gate đến Fremont, dưới làn sương mù mỏng. Phở nấu ngon,
không thua gì phở gà Hưng, SJ. Khi ra về, tôi còn có quà tặng mang theo.

Buổi chiều, rộng rãi thì giờ hơn, tôi lang thang ngắm nghía những
công trình, theo dõi những sinh hoạt quanh hồ. Qúy cô mặc bikini phơi mình
trên bãi cỏ xanh, tưởng như đây là bãi biển. Đó đây, những đám đông quây
quần quanh bếp barbacue, mùi thịt nướng tỏa khắp bề. Chỗ này, ban nhạc
chơi đàn; chỗ kia, biểu diễn xiếc, xin tiền khách qua lại. Thùng rác công viên
đều viết bằng 3 thứ tiếng Anh, Hoa, Việt "Gìn giữ công viên xinh đẹp, bỏ
rác vào đây", chắc hẳn Oakland có đông người Việt.

Mặt hồ náo nhiệt không kém, thuyền buồm, canô lướt sóng, thuyền
chèo tay reo hò. Xa xa là rặng núi bao quanh hồ, núi ở đây xanh một mầu,
không vàng úa như núi đồi Hamilton, SJ.

Quanh hồ xây dựng nhiều công viên và nhiều nhà triển lãm như
Rotary Natural Center, Junior Center of Arts & Sciences, Sail boat Club
House, Children's Fairland. Các cơ sở tuy nhỏ bé, nhưng những vật trưng
bầy rất đáng để du khách quan tâm.

Trong vườn chim có nhiều loại, nhiều nhất là ngỗng cổ đen, hải âu, bồ
câu. Chúng tự do bay nhảy, ào ào xà xuống mỗi khi du khách quẳng thức ăn
(tại vườn có bán sẵn thức ăn chim).

Đi tiếp, coi như thực khách kiếm chỗ ngồi, tôi muốn quan sát nhà
hàng "Cầu tầu" nổi tiếng trong vùng. Len lỏi qua những bàn ăn trên cầu tầu,
tôi thưởng thức những món ăn Mỹ ngon qua khứu và thị giác, vừa nghe các
danh ca trình diễn nhạc Đồng Quê.

Sau cùng, tôi không quên dừng chân tại nhà thờ Đức Mẹ Lộ Đức và
nhà thờ Tin Làng, chỉ cách nhà Hoàn không đầy 500 m. Đang mải mê suy
niệm, tôi nghe Hoàn gọi: "Ông đang ở đâu, tôi đến đón, đi ăn ở nhà hàng Ao
Sen, 1135 E 12th St, nổi tiếng với những món ăn Việt". Tới nơi, nhà hàng
khá đông thực khách. Hoàn kêu món chả cá Lã Vọng. Chả cá ở đây thiếu rổ
rau sà lách và húng thơm, làm giảm đi hương vị quê hương, bì sao được với
chả cá của nhà hàng Thiên Long, SJ. Càng đi xa, tôi không thấy ở đâu có
món ăn ngon bằng SJ.

125

Về tới nhà khoảng 8 giờ tối. Ngồi trong phòng khách, tôi nhìn hồ
Merritt một lần chót qua khung cửa kính rộng 3 m x 8 m, sinh hoạt quanh hồ
vẫn náo nhiệt như lúc ban chiều.

Đêm nay là đêm cuối cùng tại Oakland. Sáng mai, tôi dậy sớm, đáp xe
đò Hoàng về SJ. Hoàn dặn đi, dặn lại: "Ông phải hỏi tài xế xem xe có ghé SJ
hay chạy thẳng về quận Cam". Cũng may, xe ghé SJ đón thêm khách (c).

Khi về tới nhà, Tịnh gọi điện thoại:
- Anh đang ở đâu?, em sẽ lái xe đưa anh về SJ.
- Đang ở SJ, môt lần nữa cảm ơn cô chú về món phở gà đặc biệt.

*
Chuyến đi Oakland "2 đêm 1 ngày" chỉ là cuộc trắc nghiệm khả năng
"ngủ xa nhà". Nếu được, tôi sẽ nhận lời của Nam & Ngọc Dzung: "Tháng 8
tới, mời anh lên ở nhà em tại Bothell, Seatle, WA, đi câu cá bắt còng, ngủ
tầu chòng chàng trên biển nước"
Cuộc trắc nghiệm lần này đã thất bại với 2 đêm thao thức, thao thức
không phải vì ai, mà vì lạ giường, lạ gối.

(a) Oakland là thành phố lớn thứ 8 của tiểu bang Cali, lớn thứ 47 của HK
với dân số 400.000 người, chỉ cách SJ một giờ lái xe. Nó còn là thương cảng lón nhất
của miền Bắc Cali. Khí hậu tương tự như khí hậu Địa Trung Hải, 260 ngày nắng
trong 1 năm.

Ngoài cảng đẹp, hồ Merritt còn được mệnh danh là nơi ẩn náu chim muông
đầu tiên của HK, với 2 cù lao nhỏ.

(b) Giáo phận Oakland bao gồm 2 quận Alameda và Contra Mesa với
500.000 giáo dân.

(c) Trong trường hợp, xe đò Hoàng không ghé SJ, tôi sẽ đi bus Greyhound
hay xe lửa Amtrak, và từ trạm xe về nhà, tôi chuyển qua bus RTA.

126

18

Cô Hương, người phụ nữ đảm đang

Để mở đầu bài viết, tôi mạn phép dùng thư giới thiệu cô Hương với
chị Đỗ Anh Thư, Chủ Tịch kiêm Giám Đốc Điều Hành VNHELP, đề ngày
2/7/2014:

Chị Anh Thư thân mến,
Chắc chị cũng đồng ý với bác, hội từ thiện nào cũng cần có những hội viên
mới hàng năm. Vì vậy, bác cố gắng vận động nhửng người quen biết tham
gia vào hộiVNHELP. Phần đông cho rằng: "Nếu đóng góp cho Nhóm
TNSN, họ sẵn sàng". Bác cố gắng giải thích tôn chỉ của Nhóm là tự lực cánh
sinh, không nhận sự hỗ trợ từ bất cứ ai, và rằng VNHELP là đối tác thân
thương của Nhóm. Tuy nhiên, bác cũng thuyết phục một số người như chú
Linh, chị Qúy Lan, chị Thuyền, cô Hương v. v. tham gia VNHELP.

Trường hợp cô Hương khá đặc biệt. Trong tương lai gần, cô sẽ là
thành viên tích cực của Hội không những về mặt tài chính, còn về mặt công
tác. Để chị biết thêm về cô, bác sẽ gửi tới chi bài viết "Cô Hương, người phụ
nữ đảm đang".
Chúc chị và Hội thành công trong sứ mệnh giúp đỡ những người nghèo khổ.
Hợp

***
Hôm 23/6/14, tôi nhận được điện thoại của cô Hương:
- 4 giờ chiều nay, cháu sẽ đến nhà chú nấu cháo cá.
- Sao đột xuất vậy!
- Sau khi đọc bài "Sau cơn đau tháng 8/13" trong HK 7, thấy chú thích
ăn cháo cá. Từ lâu, cháu ao ước được nấu món này cho chú. Hôm nay, nhân
dịp Quỳnh Như nghỉ hè, cháu nhờ Như trông tiệm vài giờ.

127

Không đầy 2 giờ kể cả thời gian đi chợ Ti Ti Market bên kia đường,
chúng tôi có nồi cháo nóng hổi và món gỏi gà chạy bộ. Để cùng thưởng thức
tài nấu nướng của cô, tôi mời thêm 2 vị khách qúy: chị Gia, và chị Lạc cũng
là chuyên gia ẩm thực có hạng trong vùng. Sau tiệc, 2 chị đều khen cháo cá
ngon bổ hơn cháo cá L' amour Tempura của Hoàng Yến. Tuy nghe nói vài
lần về cô, 2 chị đều muốn tôi kể thêm về "lai lịch" cô.

*
Tôi mới quen biết cô, (chồng là Thủy và 3 con: Quỳnh Như, Quỳnh
Mai và Hữu Phú), trong thời gian thiện nguyện tại làng VN, Palawan, Phi từ
năm 1998 - 2005 (a). Năm 1989, gia đình cô vươt biển tìm tự do với 2 bàn
tay trắng. Cô sinh viên dự bị dược khoa năm nào đã mau chóng tạo nên "sự
nghiệp" bằng nghề buôn hàng xách. Nhờ vậy, các cháu đều được học hành
tại trường tiểu học Tagburos, thành phố Puerto Princesa. Ngoài tiếng Phi
Tagalog, các cháu còn được học Anh Ngữ (b).
Trong những dịp lễ, cô thường mời tôi và các thiện nguyện viên tới
nhà dùng cơm. Nhà cô có đầy đủ tiên nghi: Tivi,, DVD, tủ lạnh, sau này có
cả xe hơi. Cô đãi chúng tôi lẫu hải sản, gà xé phay do tự tay cô nấu nướng.
Sáng hủ tíu, tại nhà hàng Kimone (c), chiều cơm tay cầm, thiện nguyện viên
chúng tôi nay được thưởng thức những món sơn hào hải vị, cảm thấy đời lên
hương.
Năm 2005, gia đình cô được đi định cư tại HK. Trước khi đi, cô tặng
lại tất cả tài sản và một số tiền mặt cho những gia đình Phi nghèo khó để tỏ
lòng biết ơn dân tộc Phi đã cưu mang cho hơn 2000 người Việt trong suốt 16
năm.
Vừa chân ướt chân ráo tới Freemont, CA, cô nhận làm công ngay cho
nhà hàng Sài Gòn tại Fairfield, CA. Năm sau, cô dời nhà về SJ để tiện việc
học hành cho các cháu. Cô kiếm một chân nấu bếp cho phở Tầu Bay, SJ.
Để có tương lai khá hơn,cô vừa đi làm vừa đi học tóc tại Beauty
College, SJ. Sau khi tốt nghiệp, cô làm thợ cho tiệm nails tại Napa, cách xa
SJ khoảng 90 phút lái xe.
Thấy nghề neo không khá được, cô quyết định sang tiệm tạp hóa
Mini Market, SJ, vừa làm chủ vừa làm công. Lúc đầu gặp nhiều khó khăn
như ban đêm trộm đập cửa kính vô lấy đồ, khách hàng lén ăn cắp đồ giữa
ban ngày (d). Tiệm tuy nhỏ bé, nhưng cũng đủ nuôi sống cả nhà trong thời
buổi kinh tế khó khăn. Cô làm việc 16 giờ/ 1 ngày, vừa mua hàng, bán hàng,
vừa lo cơm nước cho cả gia đình. Tất cả mong sao cho các con học hành nên
người. Nhờ sự hy sinh "cá lóc nhảy lên bờ" của người Mẹ mà các cháu ung
dung tiến vào con đường đại học. Hiện giờ, Quỳnh Như đang theo học tại
Berkeley, CA; Quỳnh Mai tại Cal Poly, cả hai trường đều nằm trong Top
Ten của HK.

128

Tuy qúa bận rộn với công việc hàng ngày, cô không quên đóng góp
vào chương trình "Bữa ăn cho người nghèo" do ông Vũ Văn Lộc tổ chức và
các công tác từ thiện nhân đạo khác. Một nụ Hương chớm nở trong vườn
hoa thiện nguyện.

Có lần, cô tâm sự với tôi:
- Hình ảnh chú yêu tha nhân hơn bản thân mình luôn luôn hiện
diện trong cháu mỗi ngày. Cháu ước mơ một ngày gần nhất (sau khi các
con cháu học xong) sẽ cùng với chú đi đến những nơi nghèo khó hầu
giúp đỡ, chia sẻ phần nào những khốn khổ của đồng bào, hy vọng chú sẽ
hướng dẫn cháu, chú nhé!
- Tới ngày đó, tôi không còn sống hoặc không còn sức để hướng dẫn
cô (e). Vậy ngay từ giờ, cô cần kết thân với chị Anh Thư, người sẽ đồng
hành với cô sau này.
Trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống, tôi cũng học nơi cô ba
đức tínhcần có của một thiện nguyện viên: thương yêu, thật thà và khiêm
tốn.
Nghe xong câu chuyện "Cuộc đời cô Hương", 2 chị đều khen ngợi cô
là người phụ nữ đảm đang trong thung lũng Hoa Vàng!
Trước khi từ giã để về trông tiệm, cô thưa với chị Lạc:
- Thit chà bông cô làm ngon lắm. cô có thể cho cháu recipe.
- Để làm gì? Tôi hỏi.
- Để cháu làm thịt chà bông cho các con cháu ở Berkeley ăn.

***
Tôi mượn thư phúc đáp của chị Anh Thư thay cho lời kết của bài
viết:
Kinh gửi bác Hợp và cô Hương,
Cháu Thư hoàn toàn đồng ý với Bác là để tiếp tục phát triển hội đoàn nào
cũng cần có thêm thành viên mới (cùng lúc mong giữ được thành viên hiện
tại). Cháu cám ơn Bác đã giới thiệu VNHELP đến nhiều thân hữu, ngay bây
giờ là cô Hương.
Chào cô Hương,
VNHELP vui mừng được biết Cô và được sự ủng hộ tài chính của Cô. Hội
luôn cần sự giúp đỡ của mọi người về nhiều mặt: nhân sự, tài chính, ý kiến,
v.v. Anh-Thư mong có dịp trao đổi nhiều với cô Hương để được sự tham gia
của Cô trong các công tác nhân đạo. Khi nào rảnh, cô Hương liên lạc với
VNHELP nhé. (408) 586-8100.
Kinh chúc bác Hợp, cô Hương những ngày hè thật vui tươi.

129

(a) Dân làng gọi cô là Hương Thủy để phân biệt với chị Hương Chùa, nhà ở
gần chùa Vạn Phát.

(b) Nhờ vậy, các cháu dễ dàng hội nhập sau này vào các trường học tại HK.
(c) Kimone là nhà hàng đầu tiên của Làng
(d) Bây giờ, cửa hàng không còn sợ trộm cướp nữa, vì nha hàng đã được
trang bị security alarm, camera, màn hình 4 góc.
(e) Kể từ hè 2013, tôi không còn khả năng đi máy bay.

Phụ chương 18.1

Trau dồi tinh thần thiện nguyện

Theo thiển ý, thiện nguyện viên cần tu thân sửa mình bằng 3 đức tính
cốt lõi: thương yêu, thật thà và khiêm tốn.

Thương yêu và phục vụ: Hãy sống vì người khác như:
Tổ Tiên ta đã dạy:
Thương người như thể thương thân.
Thánh Francis Xavier:
In giving, you receive
Vì chính lúc hiên thân là khi được nhận lãnh
Chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân
Thành ngữ VN:
Ở xởi lởi, Trời cởi ra cho
Ở xo đo, Trời co ro lại.
Ngạn ngữ Anh:
Điều tôi tiêu đi là tôi có
Điều tôi giữ lại là tôi mất
Điều tôi cho đi là tôi được.
Thành ngữ Ả Rập:
Cho người nghèo, bạn sẽ trở nên giầu.
Đó là những động lực thúc đẩy tôi dấn thân vào "Con đường thiện
nguyện" trong suốt 55 năm qua. Thiện nguyện không những mang lại lợi ích
cho ta trong đời này mà còn cả đời sau.
Thành Thật: Hãy sống thật với bản thân. Người xưa đã dạy: "Ăn chay
niệm Phật chẳng bằng ở thật nói ngay" hay "Ăn mặn nói ngay hơn ăn chay
nói dối".

130

Khiêm tốn: Hãy sống một cách điềm đạm và lặng lẽ. Nhà văn
Argentina Ricardo Guiraldes mô tả: "Một người trẻ giống như dòng chảy
mạnh qua tất cả, nhưng khi trưởng thành thì trở nên dòng sông tĩnh lặng và
thanh bình. Khiêm tốn không có nghĩa là không trình bầy những việc làm
của mình. Nếu chúng ta không nói lên tình cảnh của những người nghèo khó
và những việc làm thiết thực của chúng ta, làm thế nào người khác có thể
thông cảm và chia sẻ mhững khổ đau của họ?

Chúng ta hãy nuôi dưỡng tinh thần thiện nguyện bằng những gương
can đảm như các anh chị em cùi lúc nào cũng muốn sống vươn cao lên, mặc
dàu thân xác đau đớn vì bịnh tật; bà Martha Mason hoàn tất chương trình
trung học, mặc dầu bà phải nằm bất động trong lá phổi sắt khổng lồ suốt 61
năm; cựu TT Nguyễn Công Luận vẫn viết truyện "Nationist in the VN
wars", mặc dầu ông bị Parkinson từ 27 năm nay.

*
Hàng ngày, tôi đọc bốn lần lời nguyện sau: "Mẹ dạy con phải thương
yêu, thật thà và khiêm tốn". Mỗi khi làm việc gì, tôi đều tự hỏi việc đó có
mang lại lợi ích cho người khác không? Phẩm vật mà tôi trao tặng cho tha
nhân, có phải là những thứ tôi đang cần không?.

131

19

Họ là anh em của ta

Một buổi chiều thứ bẩy 19/7/14 oi bức. tôi tham dự Thánh Lễ tại nhà
thờ Chúa Ba Ngôi, SJ, cách xa nhà chửng 1/2 giờ đi bộ. Chủ tế là LM
Dương. Thánh Lễ được kết thúc bằng bài ca "Xin mở rộng vòng tay":

- Người già yếu khô cằn, tấm thân đói lả và một lũ con thơ vô tội,
không tìm được tương lai. Họ là con Thiên Chúa, họ là anh em của ta.

- Người cùi điếc thân tàn lết lê phố chợ, người què bước lang thang
trên đường mang tật nguyền đau thương. Họ là con Thiên Chúa, họ là anh
em của ta.

- Người nghèo đói không nhà xác xơ đói khổ. Người hành khất không
nơi nương tựa bên lề đường bơ vơ. Họ là con Thiên Chúa, họ là anh em của
ta.

Mỗi lần nghe bài ca trên, nước mắt tôi tuôn trào.
*

Nhiều đêm thao thức, vắt tay lên trán, tôi tự hỏi bởi đâu mà có dòng
nước mắt? Bốn yếu tố sau đây là nguồn gốc phát sinh:

1) Nhân hậu: Ngoài nhân chi sơ tính bản thiệ, tôi còn được giáo dục
bởi lời dạy của Tổ Tiên ( đạo Việt) từ thủa ấu thơ "Thương người như thể
thương thân", bởi Nho Giáo "Tứ hải giai huynh đệ", nhất là bởi Thiên Chúa
Giáo "Kính Chúa yêu người"

2) Khó nghèo: Kể từ khi di cư vô Nam năm 1954, tôi đã trải qua một
thời gian khó nghèo, màn trời chiếu đất, cơm hàng cháo chợ. Sau đó, một
người bạn tốt bụng cho tôi tá túc tầng trệt tại khu Khánh Hội ổ chuột, sình
lầy hôi hám. Nhờ vậy, tôi cảm thông những nỗi bất hạnh của người nghèo.

132

Nó thúc đẩy tôi làm thiện nguyện ngay sau khi trở thành công chức năm
1959.

Tiếp theo là 35 ngày vượt biển gian nan và 6 tháng vất vả ở đảo Inđô
vào năm 1979.

3) Quan phòng: Tôi thoát hiểm trong 6 tai nạn giao thông và nhiều
biến cố thập phần tử nhất phần sinh như chuyến vượt biển 35 ngày lênh đênh
trên đại dương; vô lầm nhà tại Canberra, Úc; đêm Giáp Bát tại Hà Nội. Tôi
tin rằng mọi việc đều do Thiên Chúa quan phòng. Ngài che chở tôi, giúp tôi
tai qua nạn khỏi.

Thêm vào đó, sự xuất hiện của chị DC trong nhóm TNSN trong năm
2008 là một phép lạ, một món qùa qúy giá mà Thiên Chúa dành cho tôi. Chị
không những bảo trợ qũy khẩn cấp cứu trợ người nghèo, mà còn tham gia
nhiều dự án từ thiện khác.

4) Thành công: Yêu thương người được người yêu thương lại. Tôi
thành công về nhiều mặt:

a) nghề nghiệp: sửa chữa cầu đường bị phá hoại trong nước, tái thiết
cầu Gentilly, tân tạo hành lang Tchoupitoulas tại New Orleans, HK, xây
dựng làng VN tại Phi ...

b) xã hội: thành lập ban Đại diện Cộng Đồng bang Louisiana, hội Cử
Tri NMGV, báo Sức Mạnh ...

c) thiện nguyện: xây linh đài, nhà nguyện, nhà thờ, trường học trong
cũng như ngoài nước, xây dựng cầu đương nông thôn, mổ mắt cho hàng
nghìn đồng bào nghèo trong nươc ... Các thành tích nêu trên được thể hiện
qua việc nhận lãnh 16 huy chương, trong đó có huy chương Anh Dũng Bội
Tinh do Quân Đội gắn, và huy chương danh dự Saint Louis do Đức Tổng
Giám Mục Schutte trao tặng.

Tất cả những sự việc vui, buồn, sướng, khổ trên đều được ghi chép
đầy đủ trong 8 quyển HK dày 2300 trang. Trong 80 năm cuộc đời, tôi cảm
nghiệm được rằng trong 10 việc có 9 thành công 1 thất bại, hay nói khác đi
vạn may nghìn rủi. Được như vây là nhờ, tôi đã đem hết khôn ngoan, khả
năng mà Thiên Chúa ban cho vào công việc; sau đó, tôi phó thác và trông
cậy mọi sự nơi Chúa Thanh Thần. Để cảm tạ Ngài, tôi có bổn phận phải giúp
đỡ những người nghèo khó, vì họ là anh em của ta.

*
"Xin mở rộng tay con, san sẻ cho người cùng khốn! Cho môi con thắm
tươi nụ cười, cho tim con thắm đậm tình người, tình bác ái không mờ phai."
Ngay sau khi ca đoàn Thiên Ân hát xong điệp khúc trên, cha Chủ Tế
giới thiệu 2 Sơ dòng Mến Thánh Gía Thủ Đức. Sơ cho biết hiện nay nhà
dòng rất vất vả khó khăn nuôi dạy 300 em khiếm thị bẩm sinh. Kế tiếp, 2 em
khiếm thị, một trai một gái tuổi chừng 9, 10, trình bầy bài "Cùng một kiếp

133

người". Giọng hát 2 em hồn nhiên trong trẻo nhưng đầy sầu muộn, cả hội
trường vỗ tay hoan hô nhiệt liệt.

Thánh lễ xong, mọi người được mời ra cuối nhà thờ mua sản phẩm
(chuỗi tràng hạt) do tự tay các em làm ra. Nhìn cảnh tượng mù lòa quờ
quạng, với số tiền mua ủng hộ qúa ít, đó là lúc tôi không cầm được nước
mắt!

Phụ chương 19 .1

Cứu khổ

Năm 2005, tôi thành lập nhóm TNSN. Phương châm của Nhóm là "
đến tận nơi, trao tận tay". Dù ngăn sông cách núi, dù thời tiết khắc nghiệt
đến đâu, Nhóm cũng đến tận nơi, trao tận tay phẩm vật/ tiền bạc/ dịch vụ đến
những người thụ hưởng. Riêng công tác cứu trợ khẩn cấp những đồng bào
nghèo khó không phân biệt Lương, Giáo, Kinh, Thượng tại những vùng xa
xôi hẻo lánh, Nhóm "ủy nhiệm" cho 3 linh mục khả kính: cha Thái, cha Hải,
cha Ngân. Tháo vát, hăng say hoạt động tông đồ, các Ngài thực sự là cánh
tay nối dài của Nhóm. Dưới đây là phúc trình của 3 cha cho từng lục cá
nguyệt một "lục cá nguyệt I /2014". Cũng thể theo lời yêu cầu của Nhóm,
các cha kể lại một vài tình huống thương tâm trong vùng quản nhiệm của
cha.

1) Cha Thái

Ngày HỌ VÀ TÊN NƠI Ở HOÀN CẢNH SỐ TIỀN
300
29.1.14 Chị Hạn Đông cuông Già cô đơn 300
300
4.2.14 Bà Hín Cổng Chào Tàn tật bẩm sinh
Vừa sinh xong đi Viện cấp 134
6.2.14 Cháu ông Minh Hạnh Phúc cứu- nhà lại nghèo