ຫັດແຕ່ງ- ຊອ. ປທ. ສີບຸນດ່ອນ ແກ້ວພິຈິດ

ຊອ ປທ ສບີຸນດ່ອນ ແກວ້ພຈິດິ ກວດແກໂ້ດຍ: ຈຸຄູສອນພາສາລາວ ວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊ 2022

ໝວດວຊິ າຄວາມຮູພ້ ້ນຖານ ວຊິ າ ຫດັແຕ່ງ ສາຍວຊິ າ ຄູພາສາລາວ-ວນັນະຄະດີ ຮຽບຮຽງໂດຍ: ຊອ ປທ ສບີຸນດ່ອນ ແກວ້ພຈິດິ ກວດແກໂ້ດຍ: ຈຸຄູສອນພາສາລາວ ລະບບົ 12+4 ປີທ3ີ

ຮຽບຮຽງເລ ່ອງ ວຊິ າ ຫດັແຕ່ງ ຜູຮ້ ຽບຮຽງ ຊອ ປທ ສບີຸນດ່ ອນ ແກວ້ພຈິດິ ຄູສອນ: ພາກວຊິ າພູມສາດ-ປະຫວດັສາດ ວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊ ຄະນະຜູກ້ ວດແກເ້ນ ້ອໃນ ປທ ກາສີເມກຈອນ ............................................................................................................ ປຕ ນາງ ພກັ ດີຄໍາມຸງຄຸນ.............................................................................................................. ຄະນະກໍາມະການບໍລຫິ ານຫ ກັ ສູດ ວທິ ະຍາໄລຄູປາກເຊໄດກ້ ວດກາ ແລະ ຮບັຮອງວ່າບດົຮຽນຫວົນີ ້ມຄີວາມ ສອດຄ່ອງໄປຕາມມາດຕາຖານຂອງວທິ ະຍາໄລຄູແລະ ໄດຖ້ ວ ່າເປັນສ່ວນໜ ່ ງຂອງການສກ ສາຕາມຫ ກັ ສູດການສາ້ງຄູ ລະດບັປະລນິຍາຕ.ີ ນະຄອນປາກເຊ, ວນັທີ26 ມຖິ ຸນາ 2022 ຜູອ້ໍານວຍການ

ຄໍານາໍ ວຊິ າຫດັ ແຕ່ງເຫ ັມ້ ນີ ້ແມ່ ນໄດຮ້ ຽບຮຽງຂ ້ນມາ ເພ ່ ອເອາົໄປນໍາໃຊໃ້ນການຈດັ ການຮຽນ-ການສອນໃນສາຍ ພາສາລາວ-ວນັ ນະຄະດີແລະ ໂຮງຮຽນມດັທະຍມົ ຕອນຕົນ້ ສາທດິ ເນ ້ອໃນທີ ່ ບນັ ຈໃຸ ນເອກະສານເຫ ັມ້ ນີ ້ແມ່ນອງີໃສ່ ເນ ້ອໃນຫຍໍ ້ແລະ ຫວົຂໍ ້ເລ ່ອງຂອງລາຍວຊິ າ ທີ ່ ໄດກ້ ໍານດົ ໄວໃ້ນຫ ກັ ສູດ. ເນ ້ອໃນປະກອບດວ້ ຍ 8ບດົ ຄ: ການຂຽນ, ການແຕ່ງເລ ່ອງ, ການແຕ່ງບດົພນັລະນາ, ການແຕ່ງບດົພນັລະນາ, ບດົ ອະທບິ າຍ, ບດົ ພສິູດ, ບດົ ວຈິ ານ, ບດົ ແຕ່ງປະສມົ , ບດົ ວເິຄາະ. ເພ ່ອເຮດັ ໃຫເ້ນີ ້ອໃນການຈດັການຮຽນ-ການສອນ ມຄີວາມອຸດມົ ສມົ ບູນ, ມຊີວີດິ ຊວີ າ, ແທດເມາະກບັ ຕວົ ຈງີ ແລະ ທນັ ສະພາບການຮຽນ, ມນັ ຮຽກຮອ້ ງໃຫຄ້ ູອາຈານ ນໍາໃຊເ້ອກະສານເຫ ັມ້ ນີ ້ຢ່ າງມຫີ ວົ ຄດິ ປະດດິສາ້ງ ແລະ ຄົນ້ ຄວາ້ປັບປຸງເນ ້ອໃນຄວາມຮູ້ວທິ ສີອນ ຫ ປັບກດິຈະກໍາ ການຮຽນ-ການສອນໃຫສ້ ອດຄ່ ອງກບັ ລະດບັ ຄວາມຮູ້ຄວາມຮຽກຮອ້ ງຕອ້ ງການຂອງການກໍ ່ ສາ້ງໃນໄລຍະໃໝ່ ໃຫ້ ແທດເໝາະກບັຕວົຈງີຂອງທອ້ງຖີ ່ ນ. ການຄົນ້ ຄວາ້ ແລະ ການຮຽບຮຽງປ ້ມເຫ ັມ້ ນີ ້ໄດມ້ ກີ ານປະສມົ ປະສານລະຫວ່າງເອກະສານທາງໃນລະບບົ ການກໍ ່ສາ້ງຄູແລະ ເອກະສານລະບບົສາມນັ ມາສມົ ທບົກນັ ເຖີ ່ ງຢ່ າງໃດກໍ ່ຕາມມນັກໍ ່ບໍ ່ປາສະຈາກໄດຄ້ ວາມຂາດຕກົ ບກົ ຜ່ ອງທາງດາ້ນເນ ້ອໃນ ແລະ ຮູບການ ແຕ່ຄງົຈະເປັນປະໂຫຍດ ບໍ ່ຫ າຍກໍ ່ນອ້ ຍໃນການສອນຂອງຄູແລະ ການຮຽນຂອງ ນກັ ຮຽນ ດັ ່ງນັນ້ ຫວງັຢ່ າງຫບີ ່ ງວ່າ ທ່ານຜູນ້ໍາໃຊຄ້ງົຈະໃຫຄ້ໍາຕໍານຕິຊິມົ ເພ ່ອຈະປັບປຸງແກໄ້ຂໃຫດ້ ຂີ ້ນໃນຂັນ້ຕໍ ່ ໄປ. ຜູຮ້ ຽບຮຽງ ອຈ ສບີຸນດ່ອນ ແກວ້ພຈິດິ

ສາລະບານ ໜາ້ ບດົທ1ີ ການຂຽນ...................................................................................................................1 1.1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນ....................................................................................1 1.2. ຫ ກັ ການຂອງການຂຽນ........................................................................................2 1.3. ປະເພດຂອງການຂຽນ........................................................................................15 ບດົທ2ີ ການແຕ່ງເລ ່ອງ...........................................................................................................61 2.1. ຄວາມໝາຍຂອງການແຕ່ງເລ ່ອງ............................................................................61 2.2. ຫ ກັ ການແຕ່ງເລ ່ອງ............................................................................................61 2.3. ອງົປະກອບຂອງການແຕ່ງເລ ່ອງ.............................................................................61 2.4. ຂັນ້ຕອນຂອງການແຕ່ງເລ ່ອງ................................................................................63 2.5 ການວາງໂຄງຮ່າງ...............................................................................................63 2.6. ການຂຽນຕາມເນ ້ອຄວາມ....................................................................................64 2.7. ການຂຽນຕ ່ມຮ່າງ.............................................................................................66 ບດົທ3ີ ການແຕ່ງບດົພນັລະນາ..................................................................................................72 3.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົພນັລະນາ..............................................................................72 3.2. ປະເພດຂອງບດົພນັລະນາ...................................................................................73 3.3. ຂັນ້ຕອນການແຕ່ງບດົພນັລະນາ............................................................................73 3.4. ວທິ ແີຕ່ງບດົພນັລະນາ........................................................................................74 3.4.1 ວທິ ແີຕ່ງບດົພນັລະນາສດັ ....................................................................................82 3.4.2 ວທິ ແີຕ່ງບດົພນັລະນາຄນົ ....................................................................................86 3.4.3 ວທິ ແີຕ່ງບດົພນັລະນາວດັຖຸ.................................................................................93 3.4.4 ວທິ ແີຕ່ງບດົພນັລະນາທວິທດັ ...............................................................................96 ບດົທ4ີ ບດົອະທບິ າຍ............................................................................................................105 4.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົອະທບິ າຍ.............................................................................105 4.2. ລະດບັຄາດໝາຍຂອງບດົອະທບິ າຍ.......................................................................105 4.3. ອງົປະກອບຂອງບດົອະທບິ າຍ.............................................................................106 4.4. ຂັນ້ຕອນ ແລະ ວທິ ແີຕ່ງບດົອະທຍິ າຍ....................................................................106

4.4.1. ການຊອກລະດບັຄາດໝາຍຂອງຫວົບດົ ................................................................. 106 4.4.2. ການສາ້ງໂຄງຮ່າງ.............................................................................................106 4.4.3. ການແຕ່ງຕວົຈງີ...............................................................................................110 ບດົທ5ີ ບດົພສິູດ.................................................................................................................117 5.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົພສິູດ..................................................................................117 5.2. ລະດບັຄາດໝາຍຂອງບດົພສິູດ............................................................................118 5.3. ອງົປະກອບຂອງບດົພສິູດ..................................................................................118 5.4. ຂັນ້ຕອນ ແລະ ວທິ ໃີນການແຕ່ງບດົພສິູດ................................................................119 5.4.1 ການຊອກລະດບັຄາດໝາຍຂອງຫວົບດົ ..................................................................119 5.4.2 ການສາ້ງໂຄງຮ່າງ.............................................................................................123 5.4.3 ການແຕ່ງຕວົຈງີ..............................................................................................125 ບດົທ6ີ ບດົວຈິ ານ................................................................................................................127 6.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົວຈິ ານ.................................................................................127 6.2. ລະດບັຄາດມາຍຂອງບດົວຈິ ານ............................................................................127 6.3. ອງົປະກອບຂອງບດົວຈິ ານ..................................................................................128 6.4 ຂັນ້ຕອນ ແລະ ວທິ ແິຕ່ງບດົວຈິ ານ........................................................................129 6.4.1 ການຊອກລະດບັຄາດໝາຍຂອງຫວົບດົ ..................................................................129 6.4.2 ການສາ້ງໂຄງເລ ່ອງ...........................................................................................130 6.4.3 ການແຕ່ງຕວົຈງີ..............................................................................................138 ບດົທ7ີ ບດົແຕ່ງປະສມົ ..........................................................................................................143 7.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົແຕ່ງປະສມົ ...........................................................................143 7.2. ລະດບັຄາດໝາຍຂອງບດົແຕ່ງປະສມົ .....................................................................143 7.3. ອງົປະກອບຂອງບດົແຕ່ງປະສມົ ...........................................................................144 7.4. ຂັນ້ຕອນ ແລະ ວທິ ແີຕ່ງບດົແຕ່ງປະສມົ ..................................................................144 7.4.1 ການຊອກລະດບັຄາດໝາຍຂອງຫວົບດົ ..................................................................144 7.4.2 ການສາ້ງໂຄງຮ່າງ.............................................................................................147

7.4.3 ການແຕ່ງຕວົຈງີ..............................................................................................147 ບດົທ8ີ ບດົວເິຄາະ...............................................................................................................159 8.1. ຄວາມໝາຍຂອງບດົວເິຄາະ................................................................................159 8.2. ປະເພດຂອງບດົວເິຄາະ.....................................................................................159 8.3. ວທິ ກີ ານວເິຄາະ..............................................................................................162 8.3.1. ວທິ ກີ ານວເິຄາະແບບທາງຕັ ້ງ...............................................................................163 8.3.2. ວທິ ກີ ານວເິຄາະແບບທາງຂວາງ............................................................................163 8.4. ຂັນ້ຕອນ ແລະ ວທິ ກີ ານໃນການວເິຄາະ..................................................................163 8.4.1. ຂັນ້ຕອນການວເິຄາະ........................................................................................163 8.4.2. ວທິ ກີ ານວເິຄາະ..............................................................................................170

1 ວຊິ າ ຫດັແຕ່ງ ບດົທ ີ1 ການຂຽນ 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຂຽນ ການຂຽນແມ່ນທກັ ສະໜ່ງ ທີ ່ ນອນຢ່ ູໃນສ ່ທກັ ສະທາງພາສາໄດແ້ກ່ ທກັ ສະການຟັງ, ການເວົ ້າ, ການອ່ານ ແລະ ການຂຽນ. ໃນຊວີດິ ປະຈໍາວນັ ເຮາົສງັເກດໄດວ້່າ ທກັ ສະການຂຽນແມ່ນໃຊໜ້ ອ້ ຍທີ ່ ສຸດ. ດັ ່ງນັນ້ ທກັ ສະການຂຽນຈີ ່ ງ ເປັນທກັ ສະທີ ່ ຂອ້ ນຂາ້ງຍາກກວ່າທກັ ສະອ ່ນ. ເນ ່ອງຈາກວ່າເຮາົບໍ ່ຄອຍໄດຝ້ ກຝົນ ຢ່ າງເຕມັ ທີ ່ ເຮດັ ໃຫຄ້ ນົຫ າຍຄນົພຽງ ແຕ່ຂຽນໄດ້ບໍ ່ ແມ່ນຂຽນເປັນ. ການຂຽນໄດຕ້່າງຈາກການຂຽນເປັນຄ: ການຂຽນໄດນ້ ັນ້ຜູຂ້ ຽນສາມາດຂຽນຕວົອກັ ສອນຫ ຄ ໍາຕ່າງໆໄດ.້ ໂດຍ ບໍ ່ຄໍານ ່ ງວ່າ ຜູອ້່ານຈະເຂົ ້າໃຈສີ ່ ງທີ ່ຂຽນຫ ບ ໍ ່ . ສ່ວນການຂຽນເປັນນັນ້ ຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ງຄໍານງ ເຖີ ່ ງຜູອ້່ານໃຫສ້າມາດເຂົ ້າໃຈ ສີ ່ ງທີ ່ ຜູຂ້ ຽນໄວ້ເຊີ ່ ງເປັນສີ ່ ງທີ ່ ຍາກແລະຕອ້ງອາໃສອງົປະກອບຫ າຍຢ່ າງ. ດັ ່ງນັນ້ ຈີ ່ ງມຜີູເ້ວົ ້າວ່າ ການຂຽນເປັນທງັສາດ (ສາຕຮ)ແລະສນິ (ສລິະປະ)ເປັນສາດໝາຍຄວາມວ່າ ແມ່ນຄວາມຮູເ້ຊີ ່ ງສາມາດເຝີກຝົນໄດ້ແລະ ເປັນສນິ ໝາຍຄວາມ ວ່າ ເປັນທກັ ນກິວທິ ກີ ານຂອງຜູຂ້ ຽນແຕ່ລະຄນົທີ ່ຈະເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານປະທບັ ໃຈໃນການຂຽນນັນ້. ການຂຽນກໍ ່ ເປັນທກັ ສະໜ ່ ງທີ ່ ນອນຢ່ ູໃນການຮຽນ-ການສອນໃນຊບີວດິການທີ ່ ວດິປະຈໍາວນັ . ການຂຽນຈະ ໃຊໜ້ ອ້ ຍກວ່າທກັ ສະອ ່ ນໆ ແຕ່ກໍ ່ ເປັນທກັ ສະທີ ່ ສໍາຄນັຫ າຍການຂຽນຄກ ານໃຊຕ້ ວົ ອກັ ສອນເພ ່ ອບນັທກຶ ຂໍມ້ ູນ, ເຫດ ການທີ ່ສໍາຄນັ ແລະ ການສະແດງທດັສະນະແນວຄດິ , ພູມປັນຍາ. ການຂຽນມບີດົບາດສູງໃນວງົການສງັຄມົ ເຊັ ່ນ: ໜງັສ ່ ຕ່າງໆທີ ່ ເຮາົໄດອ້່ານ ໄດພ້ ບົ ເຫນັ ໃນສງັຄມົ ເປັນຕົນ້ ແມ່ນເລ ່ອງສັນ້, ບດົກະວ,ີແຈງ້ການ, ໜງັສພ ມີ , ວະລະສານ ແລະ ອ ່ນໆ ລວ້ ນແຕ່ ແມ່ນຜນົ ງານອນັຫຍີ ່ ງໃຫຍ່ຂອງນກັ ປະພນັ , ນກັ ຄົນ້ ຄວາ້ເປັນຜູຄ້ ົນ້ ຄດິຂດິຂຽນຂ ້ນມາ.ໃນແງ່ໜ ່ ງ ການ ຂຽນເປັນເຄ ່ອງມໃ ນການເສມີ ຂະຫຍາຍພູມເປັນຍາ ແລະ ພດັທະນາແນວຄດິຂອງຄນົ ເຮາົ. (ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ກມົ ສາ້ງຄູສູນພດັທະນາຄູວທິ ສີອນພາສາລາວ2 ສາ້ງຄູມດັທະຍມົ 2008, 01,02) ການຂຽນກໍ ່ ແມ່ນສ ່ ສານຢ່ າງໜ ່ ງລະຫວ່າງຂຽນກບັ ຜູອ້່ານໂດຍໃຊຕ້ ວົ ອກັ ສອນເປັນພະຫານະໃນການສ ່ ສານ ເພ ່ອເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານຮບັ ຮູ້ແລະ ເຂົ ້າໃຈຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກ ຄດິຂອງຜູຂ້ ຽນ, ຢາກເຮດັ ໄດແ້ນວນັນ້ ຜູຂ້ ຽນຕອ້ງຮູຂ້ ຽນພາສາ ໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງແລະ ເຝີກແບບຂຽນບດົປະເພດຕ່າງໃຫໄ້ດດ້.ີ ການຂຽນແມ່ນທກັ ສະໜ ່ ງທີ ່ນອນໃນ 4 ທກັ ສະຂອງພາສາ ທກັ ສະຂຽນແມ່ນທກັ ສະທີ ່ຂອ້ ນຂາ້ງຍາກກວ່າທກັ ສະອ ່ນເນ ່ອງຈາພວກເຮາົບໍຄ່ອຍໄດເ້ຝີກຢ່ າງເຕດັ ເຕມັ ໜ່ອຍຈີ ່ ງເຮດັ ໃຫຫ້ າຍຄນົຂຽໄດ້ແຕ່ບໍ ່ ແມ່ນຂຽນເປັນໂດຍທົ ່ວໄປ ແລວ້ການຂຽນຈະມສີອງລກັ ສະນະຄກ ານຂຽນຕາມຄໍາບອກ ແລະ ຂຽນຕາມຈນີຕະນາການ. ສະຫູ ບແລວ້ ການຂຽນແມ່ນການສ ່ ສານດວ້ ຍຄວາມໝາຍຂອງສນັ ຍາລກັ ຢ່ າງໜ ່ ງໄປຍງັຜູອ້່ານ. ໂດຍໃຊຕ້ ວົ ອກັ ສອນເປັນເຄ ່ອງໝາຍໃນການສົ ່ງສານເພ ່ອໃຫຜູ້ອ້່ານໄດຄ້ ວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມຮູສ້ກຶ ຂອງຜູຂ້ ຽນ.

2 (ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ກມົ ສາ້ງຄູສູນພດັທະນາຄູການນໍາໃຊພ້າສາລາວ1 ສາ້ງຄູມດັທະຍມົ 2009 ໜາ້ 13,14) ການຂຽນ ແມ່ນການຖ່າຍທອດຄວາມຮູສ້ ກຶ , ຄວາມຄດິ , ຄວາມຮູ,້ ປະສບົການ, ຈນິຕະນາການ ແລະ ຂ່າວ ສານເປັນຕວົໜງັສ, ການຖ່າຍທອດຄວາມຮູສ້ກ , ຄວາມຄດິດັ ່ງກ່າວມວີທີ ກີ ານຕ່າງກນັຂ ້ນຢ່ ູກບັຈດຸ ປະສງົ ແລະ ຄວາມ ມ່ ຸງຫວງັຂອງການຖ່າຍທອດ. ຖາ້ຜູຂ້ ຽນໃຊພ້ າສາທີ ່ ດເີໝາະສມົ ສ ່ຄວາມໝາຍຖກ ຕອ້ງເຂົ ້າໃຈງ່າຍ ຜູອ້່ານກໍ ່ຈະເຂົ ້າໃຈ ເນ ້ອໃນນັນ້ໆ ຖກ ຕອ້ງຕາມທີ ່ຜູຂ້ ຽນຕອ້ງການ. (ແບບຮຽນ ພາສາລາວ ຊັນ້ມດັທະຍມົ ປີທີ1 ກະຊວງສກຶ ສາ ແລະ ກລິ າ ສະຖາບນັ ຄົນ້ ຄວາ້ວທິ ະຍາສາດ ການສກຶ ສາ ປີ2011, 32.) ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການສອນຂຽນເປັນການຖ່າຍທອດດວ້ ຍພາສາປາກເວົ ້າ, ພາສາຄໍາເວົ ້າກໍາເນດີ ເກດີຂ ້ນຫ່າງ ຈາກພວກເຮາົນບັຫ າຍພນັ ປີມາແລວ້ ພາສາຂອງຄນົ ໃນສະໄໝກ່ອນອາດຈະບໍ ່ ຈະແຈງຊດັ ເຈນບໍ ່ ຄບົຖວ້ ນຫ ຫ ວງຫ າຍຄ ປະຈບຸ ນັ ຢ່ າງໜອ້ ຍກໍ ່ມເີພ ່ອໃຫກ້່ ູມຄຍົ ເຫ ົ ່ານັນ້ ໄດໃ້ຊໃ້ນຂອລເຂດຈາໍ ກດັ , ຜ່ານວວິດັການຂະຫຍາຍຕວົ ຂອງສງັຄມົ ມະ ນຸດ ຈາກສະໄໝ່ສະຫາຊບີປະຖມົ ບູຮານ ຕໍ ່ ໃສ່ລະບອບຂາ້ທາດ, ສກັ ດນີາ, ນາຍທນ ແລະ ສງັຄມົ ນຍີມົ ຄນົ ເຮາົລວ້ ນແຕ່ ມກີ ານພວົ ພນັ ເຊີ ່ ງກນັ ແລະກນັ ມຄີວາມເຂົ ້າໃຈກນັ , ມກີ ານສາ້ງສາພດັ ທະນາຊວີດິ ສງັຄມົ , ປະເທດຊາດໃຫມ້ ຄີວາມ ກາ້ວໜາ້ແລະ ດໍາລງົຊວີດິຢ່ ູຮ່ ວມກນັຢ່ າງມຄີວາມສຸກ. ສີ ່ ງທີ ່ກໍ ່ ໃຫເ້ກດີຜນົ ເຫ ົ ່ານັນ້ກໍ ່ຄພ າສາປາກເວົ ້າ ແລະ ພາສາຂຽນ, ແຕ່ໜາ້ເສຍດາຍພາສາຂຽນ( ຕວົ ອກັ ສອນ ) ຫາກໍ ່ກໍາເນດີຂ ້ນ ສະນັນ້ ຈີ ່ ງເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ເຮາົບໍສາມາດບນັທກຶ ເອາົເຫດການ ທາງປະຫວດັສາດນັນ້ ໄວໄ້ດ້ມແີຕ່ອາໃສພາສາປາກເວົ ້າເພ ່ອເຫ ົ ່າສບ ຕໍ ່ໆກນັມາ. ສະນັນ້ສີ ່ ງທີ ່ມຄີຸນຄ່າອນັມະຫາສານທາງ ປະຫວດັ ສາດຈີ ່ ງບໍ ່ ອາດຮບັ ຮູໄ້ດວ້່າ ສີ ່ ງນັນ້ ແມ່ນໃຜເປັນຜູສ້ າ້ງຂ ້ນ, ສາ້ງຂ ້ນປີໃດ ມວີທິ ກີ ານແບບໃດ ແລະ ເພ ່ອຫຍງັ. ດັ ່ງໄຫຫນີຊຽງຂວາງ, ວດັພູຈາໍ ປາສກັ ແລະ ບ່ອນອ ່ນໆ... ອນັນີ ້ຄງົເປັນເພາະຍອ້ ນໃນສະໄໝ່ ນັນ້ຍງັບໍ ່ທນັມພີາສາ (ຕວົ ອກັ ສອນ) ເພ ່ອໃຊກ້ ານບນັທກ ທີ ່ ແນ່ນອນ. ຈາກບນັຫາຂາ້ງເທງີນັນ້ພໍສະຫູ ບໄດດ້ ັ ່ງນີ ້ : ການຂຽນແມ່ນການຖ່າຍທອດຄວາມຮູສ້ ກຶ , ຄວາມຄດິ , ຄວາມຮູ,້ ປະສບົ ການ, ຈນິຕະນາການ ແລະ ຂ່າວ ສານດວ້ ຍລາຍລກັ ອກັ ສອນ. ການຖ່ າຍທອດທກັ ສະການຟັງ, ການເວົ ້າ, ການອ່ານ ແລະ ການຂຽນ, ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຄວາມຄດິດັ ່ງກ່າວມວີທີ ກີ ານຕ່າງກນັຂ ້ນຢ່ ູກບັຈດຸ ປະສງົ ແລະ ຄວາມມຸ່ງໝາຍຂອງການຖ່າຍທອດ. 2. ຫ ກັ ການຂອງການຂຽນ ການຂຽນແມ່ນການສະແດງຄວາມນກຶ ຄດິ , ຄວາມຮູສ້ ກຶ ແລະ ຄວາມຮູເ້ຊີ ່ ງຢ່ ູໃນໃຈອອກມາໃຫຜູ້ອ້ ່ນຮບັ ຮູ້ ໂດຍວທິ ກີ ານໃຊຕ້ ວົ ໜງັສ ຫ ອກັ ສອນເພ ່ອໃຫຜູ້ອ້່ານເຂົ ້າໃຈເຈຕະນາຂອງຜູຂ້ ຽນ. ຜູອ້່ານຈະສາມາດຮບັ ຮູ້ແລະ ເຂົ ້າ ໃຈໃນຄວາມໝາຍທີ ່ ຜູຂ້ ຽນສະແດງອອກເປັນຕວົໜງັສໄ ດດ້ ພີ ຽງໃດນັນ້ ແມ່ນຂ ້ນຢ່ ູກບັຄວາມສາມາດໃນການໃຊພ້ າສາ ຂອງຜູຂ້ ຽນເປັນສໍາຄນັ . 2.1. ຫ ກັ ການຂຽນທີ ່ ດ ີ ການຂຽນ ເປັນວທິ ກີ ານໜຶ ່ ງທີ ່ ໃຊສ້ ່ສານໃນຊວີດິປະຈາໍ ວນັ ຂອງມະນຸດເຮາົ ເຊິ ່ ງຕອ້ງອາໄສຕວົອກັ ສອນ ແລະ ສນັຍະ ລກັ ຕ່າງໆນໍາມາຮຽບຮຽງ ເພ ່ອບນັຍາຍຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ , ຄວາມຕອ້ງການ, ລວມທງັ ຄວາມເປັນຈງິ ແລະ ຂໍ ້ ຄດິຕ່າງໆ ຢ່ າງຈະແຈງ້. ວທິ ກີ ານທີ ່ ຈະເຮດັ ໃຫກ້ ານສ ່ ສານດວ້ ຍການຂຽນມປີະສດິ ຜນົ ຈໍາເປັນຕອ້ງທໍາຄວາມເຂົ ້າໃຈ

3 ໃນຫ ກັ ການພ ້ນຖານ ກ່ ຽວກບັການຂຽນກ່ອນ ເພ ່ອຄວາມສະດວກໃນ ການຂຽນປະເພດຕ່າງໆ ໄດຢ້່ າງຖກ ຕອ້ງ, ບາງ ຫ ກັ ການພ ້ນຖານຂອງການຂຽນມດີ ັ ່ງຕໍ ່ ໄປນີ ້ : - ຂຽນໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງຈະແຈງ້, ສະອາດຈບົ ງາມ, ອ່ານງາຍຖກ ຕອ້ງຕາມພາສາລາວ. - ສະກດົ ຄໍາ ວນັ ນະຍຸດໃຫຖ້ ກຕອ້ງ ວາງຮູບວນັ ນະຍຸດໃຫຖ້ ກບ່ ອນບໍ ່ ລບຶ , ບໍ ່ ຂດີຂາ້ຫາກຂຽນຜດິ ແລະ ຈໍາເປັນຕອ້ງ ຂດີຂາ້ໃຫລ້ງົມຂ ຽນໃໝ່ ໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງເຊັ ່ນ: ການຂຽນໃບຮບັ ເງນິ ຜູຂ້ ຽນຈຶ ່ ງຈາໍ ເປັນຕອ້ງມສີະມາທໃິນການຂຽບໃຫຫ້ າຍ -ໃຊຄ້ໍາໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງກງົກບັຄວາມໝາຍ ໂດຍອາ້ງອງີຂໍມ້ ູນຈາກວດັຈະນານຸກມົ ເພາະຄ າບາງຄ າ ອອກສຽງ ແລະ ສະກດົ ໃກຄ້ ຽງກນັ ແຕ່ຄວາມໝາຍຕ່າງກນັ ເຊັ ່ນ: + ໜາ້: ໝາຍຄວາມວ່າ ໃບໜາ້. +ນາ້: ໝາຍຄວາມວ່າ ນາ້ສາວ (ນອ້ງສາວຂອງແມ່), ນາ້ບ່າວ (ນອ້ງຊາຍຂອງແມ່) ເຊັ ່ນ: ສມົ ພອນ ມໃີບໜາ້ຮູບໄຂ ສວຍງາມ ລາວເປັນນາ້ສາວຂອງສອນໄຊ. + ສະ ໝາຍຄວາມວ່າ ສະຫວົ . + ຊະ: ໝາຍຄວາມວ່າ ຊະຊາຍເຊັ ່ນ: ຂອ້ ຍໄປ ສະຜວົ ເຫນັ ຂີ ້ ເຫຍ ້ອຊະຊາຍຢ່ ູແຄມ ແມ່ນາ້ + ຜກັ : ໝາຍຄວາມວ່າ ຜກັ ກາດ, ຜກັ ບວົລະພາ, ຜກັ ປະເພດຕ່າງໆ. + ພກັ : ໝາຍຄວາມວ່າ ພກັ ເຊາົເຊັ ່ນ: ຂອ້ ຍໄປຕະຫ າດ ເວລາກບັມາຂອ້ ຍເລຍີນັ ່ງພກັ ເຊາົຢ່ ູກອ້ງຕົນ້ ໄມແ້ຄມທາງ. + ແຂງ: ໝາຍຄວາມວ່າ ແຂ່ງຂນັ , + ແຄ່ງ: ໝາຍຄວາມວ່າ ແຄ່ງຂາຂອງຄນົ ຫ ສດັ ເຊັ ່ນ: ຂອ້ ຍຍ່າງໄປເບິ ່ ງການແຂ່ງຂນັກລິາບານ + ແຄ່ງ: ໝາຍຄວາມວ່າ ແຄ່ງຂາຂອງຄນົ ຫ ສດັ ເຊັ ່ນ: ຂອ້ ຍຍ່າງໄປເບິ ່ ງການແຂ່ງຂນັກລິາບານ ເຕະຢ່ ູໂຮງຮຽນ ເຫນັນກັ ກລິາເຕະແຄ່ງຂາກນັ . ໃຊສ້ໍານວນໂວຫານໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງຢາໃຫນ້ ວນຜດິ ຫ ຢາແປງສໍານວນເດມີ ໃຫຜ້ ດິຜຽ້ນເຊັ ່ນ: + ຢາກກນິເຂົ ້າ ໃຫປູ້ກໃສ່ພະລານຫນີ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກກນິເຂົ ້າ ໃຫປູ້ກໃສ່ທົ ່ງນາ + ຢາກມຜີນົ ໃຫຂ້າ້ພໍ ່ຕແີມ່ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກມສີນິ ໃຫຂ້າ້ແມ່ຕລີູກ + ຢາກໃຫພ້ ີ ່ນອ້ງມາແວ ໃຫຂ້າ້ພດຽວກນັ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກໃຫພ້ ີ ່ນອ້ງມາແວ່ ໃຫຂ້າ້ເອ ້ອຍນອ້ງດຽວກນັ + ຢາກມສີສີນັ ໃຫນ້ ອນເກອ ກຝ່ ຸນ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກມສີນັ ໃຫນ້ ອນດນິ ເກອ ກຕມົ + ຢາກມຄີວາມອບົອຸ່ນ ໃຫອ້ງນນໍ ້າຍາມໜາວ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກມຄີວາມອບົອຸ່ນ ໃຫອ້າບນໍຢ້າມຮອ້ ນ + ຢາກກນິປາຂາວ ໃຫແ້ບກແຫຂຶ ້ນໂຄກ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກກນິປາຂາວ ໃຫແ້ບກແຫເຂົ ້າປ່ າ

4 + ຢາກກນິໄກ່ຜູໂ້ອກ ໃຫຈ້ ບັສຸ່ມລງົໜອງ ບໍ ່ ແມ່ນຢາກກນິໄກ່ຜູໂ້ອກ ໃຫຈ້ ບັສຸມລງົນາ ເຮດັນາເທງິຫ ງັຄນົ ບໍ ່ ແມ່ນເຮດັນາເທງິຫວົຄນົ + ຄນົຮກັ ທໍ ່ຜນ ໜງັ ຄນົຊງັທໍ ່ຜນ ຜາ້ ບໍ ່ ແມ່ນຄນົຮກັ ທໍ ່ຜນ ໜງັ ຄນົຊງັທໍ ່ຜນ ເສ ້ອ + ກບົຕາຍຍອ້ນປາກ ຄນັຄາກຕາຍຍອ້ນສຽງ ບໍ ່ ແມ່ນກບົຕາຍຍອ້ນປາກ ຄນັຄາກຕາຍຍອ້ນຮອ້ງ + ແມ່ມານບອກຢາປາ້ງ ແມ່ຮາ້ງບອກຢາສະເໝ ຄນົ ໂລເລບອກສອນຄວາມຮູ້ + ບໍ ່ ແມ່ນແມ່ມານບອກຢາປາ້ງ ແມ່ໝາ້ຍບອກຢາສະເໜີ ຄນົ ໂລເລບອກໄປລກັ ໄກ່ - ຂຽນໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງຕາມຮູບແບບການຂຽນເຊັ ່ນ: ການຂຽນຈດົໝາຍສ່ວນຕວົ , ການຂຽນຈດົໝາຍ ທາງການ, ການ ຂຽນຈດົໝາຍທຸລະກດິ, ການຂຽນແຕ່ງເລ ່ອງ, ການຂຽນຫຍໍຄ້ ວາມເປັນຕົນ້. ເຊິ ່ ງຈະມຮີູບ ແບບການຂຽນແຕກຕ່າງ ກນັ . - ຫ ກີລ່ ຽງການໃຊສ້ານວນປະປົນກບັພາສາຕ່າງປະເທດ ຫ ພາສາທີ ່ ໃຊໃ້ນສ ່ມວນຊນົ ເຊັ ່ນ: ລດົ ເມ ໃຫໃ້ຊວ້່າ ລດົປະຈາໍທາງ ແອຄອນດຊີ ັນ້ “ ເຄ ່ອງປັບອາກາດ ລດົແທກັ ຊີ “ ລດົຮບັຈາ້ງ ຂອງຟຣີ “ ຂອງໄດລ້າ້ ເທບັ “ ເຄ ່ອງບນັທກຶ ສຽງ ທວີ ິ “ ໂທລະພາບ ປົດ “ ຫອ້ງການຕໍາຫ ວດ ການເກ “ ສໍາເນາົ, ລອກແບບ ວນິລາ “ ເຮອ ນວນິລາ ແອດັຊງັ “ ນໍ ້າມນັແອດັຊງັ ກາກດຽງ “ ນາຍປະຕູ ຊງັດານ “ ເກບີສູບມຕີ່ອງຮດັສົນ້ ບງັຕູບ “ ເກບີແພ ແອດັ “ ຜູຊ້່ວຍ ແກດັ “ ຫບີໄມ້ຫ ເ ຈຍ້ ລດົ ໂລ “ ລດົຢຽບດນີ

5 ກອັບປີ ້ “ ອດັສໍາເນາົ ເກຍ “ ເຄ ່ອງປ່ ຽນຄວາມໄວ ວດິ ໂີອ “ ເຄ ່ອງສາຍພາບ ແອ “ ເຄ ່ອງປັບອາກາດ ພຣນິ ເຕີ “ ເຄ ່ອງພມີ ເຄກັ “ ເຂົ ້າໜມົ ເຄກັ (ໄວຍະກອນລາວ ສະໄໝປະຈບຸ ນັ ສໍາລບັ ໂຮງຮຽນສາມນັສກຶ ສາ ເຫ ັມ້ 2 ປີ2000, 11-12) -ໃຊພ້າສາງ່າຍດາຍ ສັນ້ກະທດັຮດັ ສ ່ຄວາມໝາຍເຂົ ້າໃຈດ, ີວ່ ອງໄວ, ຖກ ຕອ້ງ. - ການຂຽນຂໍຄ້ ວາມຍາວໆ ຕອ້ງມຫີ ຍໍໜ້ າ້ໃຊເ້ຄ ່ອງໝາຍວກັ ຕອນໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງເຊັ ່ນ: ໝາຍ, ຈຸດ, ເວັນ້ວກັ , ບໍ ່ຄວນ ຂຽນຕດິກນັ . - ບໍ ່ ໃຊພ້າສາເວົ ້າເປັນພາສາຂຽນດັ ່ງຕວົຢ່ າງລ່ ຸມນີ ້ : -ໃຊຄ້ໍາໃຫເ້ໝາະສມົ ກບັບຸກຄນົ , ສະຖານະການ ແລະ ຖກ ລະດບັພາສາ ບໍ ່ ໃຊພ້າສາຜດິລະດບັ ຕວົຢ່ າງ: ການໃຊພ້າສາທີ ່ຖກ ກບັລະດບັບຸກຄນົ . ທາ້ວ ສຸວນັ ເອຍີ ເມ ່ອໃດເຈົ ້າຈະຕ ່ນນອນ ຄໍາພນັ ລູກໄປໄກໆແດ່ ຄູບາຍງັບໍ ່ ໄດສ້ ນັ ເຈົ ້າຊຟິ າ້ວກນິເຮດັຫຍງັ? ສມົ ໃຈຈະໄປເຮດັວຽກຢ່ ູແຂວງວຽງຈນັໃນອາທດິໜາ້ນີ ້ກບັ ໝ່ຂູ ອງລາວ ນາງແສງຈນັບໍ ່ມກັ ອອກກໍາລງັກາຍຈຶ ່ ງເຮດັ ໃຫລ້າວເຈບັ ໄຂ້ ຕວົຢ່ າງ: ການໃຊພ້າສາທີ ່ບໍ ່ຖກ ກບັລະດບັບຸກຄນົ . ທາ້ວ ສຸວນັ ເອຍີ ເມ ່ອໃດເຈົ ້າຈະຕ ່ນບນັທມົ ຄໍາພນັ ລູກໄປໄກໆແດ່ ຮູບາຍງັບໍ ່ ໄດກ້ ນິ ເຈົ ້າຊຟິ າ້ວສນັ ເຮດັຫຍງັ? ສມົ ໃຈຈະສະເດດັ ໄປເຮດັວຽກຢ່ ູແຂວງວຽງຈນັໃນອາທດິໜາ້ນີ ້ກບັ ໝ່ຂູ ອງລາວ ພາສາເວົ ້າ ພາສາຂຽນ ຜວົ , ເມຍ ຂໍເຊນີທຸກຄນົກນິເຂົ ້າ ແມ່ຂອງຂອ້ ຍໄປເກດີລູກທີ ່ ໂຮງໝໍ ຂບັລດົ ໄວແຫກໂຄງ້ດບັສະຫຍອງສາມສບົ ໜ່ ຸມສາວໄວລຸນ້ ສ່ວນຫ າຍພາກນັຂບັລດົຊິ ່ ງ ສາມ, ີພນັລະຍາ ຂໍເຊນີທຸກຄນົຮບັປະທານອາຫານ ແມ່ຂອງຂອ້ ຍໄປຄອດລູກທີ ່ ໂຮງໝໍ ເກດີອຸປະຕເິຫດເສຍຊວີດິຢ່ າງໜາ້ສະຫຍອງ ຂວນັສາມສບົ . ໜ່ ຸມສາວໄວຮຸ່ນສ່ວນຫ າຍພາກນັຂບັລດົແຂ່ງ ກນັຈນົ ເຖງິທາງໂຄງ້.

6 ນາແສງຈນັບໍ ່ມກັ ອອກກໍາລງັກາຍ ຈຶ ່ ງເຮດັ ໃຫລ້າວປະຊວນ - ການຈດົບນັທກຶ ຕອ້ງເກບັຂໍມ້ ູນໃຫຖ້ ກ ກບັຄວາມເປັນຈງິຕອ້ງໝັ ່ນສງັເກດການຂຽນຂອງຜູອ້ ່ນ ແລະ ເຝິກຂຽນຢ່ າງສະ ໝໍ ່າສະເໝ.ີ ຕວົຢ່ າງ : ເລົ ່າເລ ່ອງ ທຸກເພິ ່ນບໍ ່ວ່າດີມຈີ ຶ ່ ງວ່າພີ ່ນອ້ງ ລຸງປາ້ຈຶ ່ ງວ່າຫ ານ ເລົ ່າ ແລະ ຂຽນໂດຍ: ນາງ ປຶມ້ ປະກອນ ກດິຕພິນັ ໃນອະດດີຕະການຜ່ານມາ ດນົນານແລວ້ ຍງັມຜີວົ ເມຍຄ່ ູໜຶ ່ ງ ເປັນຄນົທຸກຍາກ ແຕ່ຜວົ ເມຍຄ່ ູນີພ້ ດັ ມລີູກສາວ ນໍາກນັຢ່ ູຄນົ ໜຶ ່ ງ ມຮີູບຮ່າງສມົ ສ່ ວນ ສວຍງາມ ຈນົ ເກອ ບເວົ ້າໄດວ້່າ ບໍ ່ມທີ າງດໄີດ້ແຕ່ເຖງິຈະ ຍາກຈນົປານໃດກໍຕາມ ຄອບຄວົຂອງພວກເຂາົເຈົ ້າ ກໍທໍາບຸນໃຫທ້ ານຢ່ ູບໍ ່ຂາດ ສະເໝຕີ ົນ້ ສະເໝປີາຍ ມຈີດິ ໃຈເອ ້ອເຟ ້ອເພ ່ອແຜ່ຕໍ ່ຍາດຕພິ ີ ່ນອ້ງ ແລະ ຄນົ ອ ່ ນໆ ຢ່ ູສະໝໍ ່າສະເໝີແຕ່ກໍມແີນວຄດິ ແປກປະຫ າດຢ່ ູແນວ ໜຶ ່ ງ ມລີູກສາວເປັນຄນົທີ ່ ຈບົ ງາມໜາ້ຮກັ ຂອງ ເຂາົເຈົ ້າທງັສອງນັນ້ ທຸກເຊົ ້າໃດນາງມກັ ໄປຕກັ ບາດຢ່ ູທີ ່ ວດັ ເປັນປະຈໍາທຸກວນັ ບໍ ່ ໄດຂ້ າດ ເມ ່ອເວລາໃສ່ ບາດຢ່ ູນັນ້ ໄດຕ້ ັ ້ງ ໃຈອະທຖິ ານວ່າ ສາທຸເທີ ້ນ ຂໍໃຫຜູ້ຂ້ າ້ໄດພ້ ຽງ ເທົ ່ານີ ້ໂດຍບໍ ່ ເວົ ້າຫຍງັຕໍ ່ ໄປອກີ ເມ ່ອເວລາໃສ່ ບາດແລວ້ ກໍ ່ ໄປຢາດນໍທ້ ີ ່ ເຫງາົໂພໃຫຍ່ ນາງກໍ ່ຕັ ້ງໃຈ ອະທຖິ ານວ່າ ສາທຸເນີ ້ຂໍໃຫຜູ້ຂ້າ້ໄດດ້ ັ ່ງນີ ້ອກີ . ຄໍາອະທຖິ ານຂອງນາງຄໍານີ ້ໄດສ້າ້ງຄວາມສງົໄສ ໃຫແ້ກ່ເຫ ົ ່າເທວະບຸດ ແລະ ເທວະດາ ຟາ້ດນິ ອນິພມົ ເຈົ ້າຖິ ່ ນ ເຈົ ້າຖານເປັນຢ່ າງມາກ ເພາະວ່ານາງຢາກໄດອ້ ນັ ໃດກນັແທ, ້ເປັນຫຍງັຈຶ ່ ງບໍ ່ບອກມາວ່າ ຢາກໄດສ້ ິ ່ ງນີ ້ສິ ່ ງນັນ້ ຢ່ າງຈະແຈງ້ ໂລດ, ຢ່ ູຕໍ ່ມາຕອນເຊົ ້າວນັໜຶ ່ ງ ມທີ່ານເສດຖີເຊິ ່ ງບາ້ນເຮອ ນໃກ້ຂຽງກນັ ກໍ ່ມາທີ ່ ເຮອ ນຂອງສອງຜວົ ເມຍນັນ້ ແລະ ເວົ ້າ ກບັສອງຜວົ ເມຍວ່າ ເຮາົຕອ້ງການລູກສາວ ພວກເຈົ ້າໄປ ລຽ້ງງວົໃຫເ້ຮາົພວກເຈົ ້າຊວິ່າແນວໃດ ສ່ວນເຂົ ້າປາອາຫານເຮາົ ຈະຮບັລຽ້ງພວກເຈົ ້າທງັໝດົ ສ່ວນລູກສາວຂອງພວກເຈົ ້ານັນ້ ຈະພກັ ນອນຢ່ ູທີ ່ ເຮອ ນຂອງເຮາົກໍ ່ ໄດ້ຫ ຈະກບັ ເມອ ນອນ ເຮອ ນນໍາພວກເຈົ ້າ ກໍຕາມໃຈ ແຕ່ວ່າທຸກຕອນເຊົ ້າໃດ ຕອ້ງໄປລຽ້ງງວົໃຫເ້ຮາົກໍເປັນພໍ. ສ່ ວນສອງຜວົ ເມຍໄດຟ້ ັງດັ ່ງນັນ້ ກໍມີຄວາມດໃີຈເປັນຢ່ າງມາກ, ພໍດລີ ູກສາວກໍກໍາລງັຍ່າງກບັມາແຕ່ ໄປທໍາບຸນຕກັ ບາດທີ ່ ວດັ ຜູເ້ປັນແມ່ຫ ຽວ ເຫນັ ລູກ ສາວກໍາລງັຍ່າງກບັມາ ຈຶ ່ ງເວົ ້າກບັທ່ານເສດຖີວ່າ ນັນ້ເດ ອ ່ນາງມນັກບັມາແລວ້ , ທ່ານເສດຖີຮອ້ງ ຖາມມນັ ເບິ ່ ງດູສ່ ວນ ລູກສາວກໍຍ່າງເຂົ ້າມາຫາທ່ານເສດຖີແລະ ພໍ ່ ແມ່ດວ້ ຍທ່າທອີ່ ອນນອ້ ມ ແລະ ຍີມ້ ແຍມ້ ແຈ່ມໃສພອ້ ມທງັຄດິສງົໄສຢ່ ູ ໃນໃຈວ່າ ທ່ານເສດຖມີ າເຮອ ນເຮາົເຮດັຫຍງັນໍ! ຕັ ້ງແຕ່ ໃດໆມາ ກໍບໍ ່ ເຄຍີເຫນັ ເພິ ່ນມາເຮອ ນເຮາົຈກັ ເທ ່ອເລຍີພໍມາຮອດ ນາງກໍຍກົ ມໄ ຫວທ້່ານເສດຖີແລະ ຜູເ້ປັນແມ່ ກໍເວົ ້າວ່າ: ທ່ານເສດຖີມາເຮອ ນເຮາົໃນຄັ ້ງນີ ້ ເພິ ່ນຢາກເວົ ້າກບັລູກ ໃຫລູ້ກໄປລຽ້ງງວົໃຫເ້ພິ ່ນລູກຊວິ່າຢ່ າງໃດ ຊໄີປໄດບ້ໍ ່ ນາງຈິ ່ ງຕອບໄປວ່າ ສາທຸທ່ານເສດຖີຂາ້ນອ້ ຍຍນິດໄີປຮບັ ລຽ້ງງວົໃຫທ້່ານ ໂດຍບໍ ່ມບີນັຫາ ເມ ່ອທ່ານ ເສດຖີໄດຟ້ ັງດັ ່ງ ນັນ້ ກໍດໃີຈ ແລະ ກໍລາກບັ ໄປ.

7 ວນັ ຕໍ ່ມາ ນາງກໍໄດໄ້ປລຽ້ງງວົໃຫທ້່ານເສດຖີຕາມທີ ່ ໄດຕ້ ກົ ລງົກນັ ໄວໃ້ນມ ກ້ ່ອນສ່ ວນການທໍາບຸນຕກັ ບາດໃນເມ ່ອກ່ອນ ນັນ້ ນາງກໍໄປຢ່ ູທຸກວນັ ບໍ ່ ໄດຂ້າດ ແລະ ນາງກໍຕັ ້ງໃຈອະທຖິ ານວ່າ ສາທຸ ຂໍໃຫຂ້າ້ໄດດ້ ັ ່ງນີ ້ ເພ ່ອນທີ ່ ເຄຍີ ໄດວ້່າມາທຸກໆ ຄັ ້ງ ໃນຄາວນັນ້ ມຄີູບາອງົໜຶ ່ ງທີ ່ ບວດອາໄສຢ່ ູໃນວດັ ແຫ່ງນັນ້ ນານພໍສມົ ຄວນ ແຕ່ ວ່າຄູບາອງົນີ ້ ເປັນລູກຄນົ ທີ ່ ລໍ ້າລວຍ ຮັ ່ງມເີປັນດອີກີ ຜູໜ້ ຶ ່ ງໃນບາ້ນນັນ້ ໂດຍອາໄສຢ່ ູກບັ ຍາປ່ ູເຖົ ້າສອງອງົ ລວມເປັນສາມອງົ ຢ່ ູໃນວດັ ແຫ່ງນີ ້ , ຢ່ ູມາວນັ ໜຶ ່ ງ ຄູບາອງົນັນ້ ຈຶ ່ ງໄດປ້ ຶກສາຫາລກ ບັຍາປ່ ູເຖົ ້າ ເລ ່ອງຢາກ ຈະລາສກິ ຂາອອກໄປສ່ ູຄາລະວາດວໄິສ ໄປທໍາມາຫາກນິ ແບບ ສາມນັຊນົທົ ່ວໆໄປ ເພາະບວດຮຽນມາ ກໍເປັນເວລາຫ າຍປີແລວ້ ແລະ ເວົ ້າກບັຍາປ່ ູວ່າ ຂາ້ນອ້ ຍຄດິວ່າສມົ ຄວນແກ່ເວ ລາແລວ້ ທີ ່ ຂາ້ນອ້ ຍ ຕອ້ງສກຶ ອອກໄປທໍາມາຫາກນິແບບສາມນັຊນົ ທົ ່ວໆໄປ ສະນັນ້ ຂາ້ນອ້ ຍ ຈຶ ່ ງຂໍໃຫຍ້າປ່ ູເຖົ ້າຊ່ ວຍດູ ລກ ຍາມ ໃຫຂ້າ້ນອ້ ຍແດ່ ຍາປ່ ູເຖົ ້າ ກໍຈຶ ່ ງດູລກ ຍາມໃຫຕ້າມຄູບາອງົນັນ້ສະເໝມີ າທຸກປະການ ພອ້ ມທງັເວົ ້າວ່າ ຖາ້ທ່ານ ສກິ ອອກໄປແລວ້ ການກະທໍາການຄາ້ຂາຍເຮດັ ທຸລະກດິຕ່າງໆ ຈະດມີ າກຈນົ ເຖິງຂັນ້ ເປັນຄນົ ມຖີ ານະລໍ ້າລວຍຮັ ່ງມີ ເປັນດໄີດ, ້ ຮູບາອງົນັນ້ຈິ ່ ງຖາມຍາປ່ ູເຖົ ້າອກີ ວ່າຂາ້ນອ້ ຍຈະໄດຄ້ ອງເປັນແບບໃດ? ຍາປ່ ູເຖົ ້າກໍຈຶ ່ ງຕອບໄປທນັທວີ່າ ສ່ວນ ຄ່ ູຄອງຂອງທ່ານນັນ້ ໃນວນັ ນີ ້ ເຫນັກນັສອງເທ ່ອແລວ້ ເມ ່ອໄດຟ້ ັງດັ ່ງນັນ້ ກໍຄດິແປກໆຢ່ ູໃນໃຈກໍຈຶ ່ ງເວົ ້າກບັຍາປ່ ູເຖົ ້າວ່າ ຂາ້ນອ້ຍບໍ ່ ເຫນັ ໃຜເລຍີ ແລະ ກໍ ່ບໍ ່ ເຄຍີຮກັ ໃຜມາກ່ອນອກີດວ້ ຍ. ຍາປ່ ູເຖົ ້າຈຶ ່ ງຕອບວ່າ ເອາົລະ ວນັນີທ້ ່ານຍງັບໍ ່ທນັ ໄດຮ້ ກັ ເຂາົດອກ ແຕ່ ໃນວນັ ໜຶ ່ ງຂາ້ງໜາ້ທ່ານຫາກຈະຮກັ ເຂາົເອງ, ຣູບາອງົນັນ້ ຈຶ ່ ງຖາມຍາປ່ ູເຖົ ້າອກີ ວ່າ: ແມ່ນໃຜນໍທີ ່ ຍາປ່ ູເຖົ ້າ ເວົ ້າວ່າ ໃນວນັ ນີ ້ຂາ້ນອ້ ຍເຫນັ ເຂາົສອງ ເທ ່ອແລວ້ ນັນ້, ຍາປ່ ູເຖົ ້າຈຶ ່ ງຕອບວ່າ ກໍນາງສາວເປັນຄນົ ລຽ້ງງວົໃຫທ້່ານເສດຖີ ນັນ້ເດ! ເມ ່ອຍາປ່ ູເຖົ ້າ ເວົ ້າດັ ່ງນັນ້ ຄູບາອງົນັນ້ ຈຶ ່ ງຖາມຍາຍເຖົ ້າອກີ ວ່າ: ມນັຈະເປັນໄປໄດບ້ ໍ ່ ຂາ້ນອ້ ຍ ຍາປ່ ູ ພໍ ່ ແມ່ຂອງ ຂາ້ນອ້ຍຈະຮບັ ເອາົນາງເປັນຄ່ ູຄອງຂອງຂາ້ນອ້ ຍໄດ້ຫ ບໍ ່ ເພາະຖານະມນັແຕກຕ່າງກນັຫ າຍ ຍາປ່ ູຈຶ ່ ງເວົ ້າວ່າເອາົລະ ເມ ່ອ ທ່ານສກິ ອອກໄປແລວ້ ຫາກຈະຮູເ້ອງດອກວ່າມນັ ຈະເປັນໄປໄດ້ຫ ວ່າເປັນໄປບໍ ່ ໄດ້ໃນຕອນນີ ້ບໍ ່ ຕອ້ ງເວົ ້າຫຍງັຫ າຍ ເພາະບໍ ່ທນັ ໄດສ້ກິ . ຢ່ ູມາຫ າຍວນັ ຜ່ານໄປ ລູກສາວຂອງສອງຜວົ ເມຍທີ ່ທຸກຍາກເຂນັ ໃຈ ກໍຍງັຄງົໄປທໍາບຸນຕກັ ບາດຢ່ ູທີ ່ ວດັ ເປັນ ປະຈໍາບໍ ່ ໄດຂ້ າດຈກັ ວນັ ແລະ ກໍກ່າວຄໍາອະທຖິ ານວ່າ ສາທຸ ຂໍໃຫຜູ້ຂ້ າ້ໄດເ້ໝອ ນກບັທີ ່ ຜ່ານມາດວ້ ຍ ແຮງອະທຖິ ານ ແລະ ຜນົບຸນທີ ່ສາ້ງມາບໍ ່ ໄດຂ້າດນັນ້ ຈຶ ່ ງໃຫເ້ທວະດາອາລກັ ພູມສະຖານວດັວາອາ ຮາມແຫ່ງນັນ້ເກດີຄວາມຮອ້ ນໃຈຂຶ ້ນ ມາ ດວ້ ຍຄວາມເມດຕາສງົສານນາງຢ່ າງແຮງກາ້ ຈຶ ່ ງໄດນ້ໍາຄວາມ ຂຶ ້ນໄປກາບທນູ ພະອນິບນົສວງສະຫວນັວ່າ: ຂາ້ແຕ່ພະ ຍາອນິຜູມ້ ຕີາທບິໃນໂລກມະນຸດມນີາງສາວ ຜູໜ້ ຶ ່ ງໄປ ທໍາບຸນຕກັ ບາດຢ່ ູທຸກວນັບໍ ່ ໄດຂ້າດ ແລະ ນາງຕັ ້ງໃຈອະທຖິ ານວ່າ ສາທຸ ຂໍໃຫຜູ້ຂ້າ້ໄດ, ້ ນາງຂໍພຽງເທົ ່ານັນ້ ພວກຂາ້ນອ້ຍກໍ ່ ເລຍີບໍ ່ຮູວ້່ານາງຢາກໄດຫ້ ຍງັ ພະຍາອນິຜູມ້ ຕີາທບິຈຶ ່ ງຕອບພວກ ເທວະດາໄປວ່ານາງຢາກໄດຜ້ ວົ ລະຕບິ ໍ ່ມອີ ີ ່ຫຍງັດອກພວກເທວະດາຈຶ ່ ງຖາມພະຍາອນີອກີ ວ່າ ຜວົ ຂອງນາງຄຜ ູໃ້ດພະຍາ ອນິຈຶ ່ ງຕອບວ່າ: ຜວົ ຂອງນາງກໍຄຄ ູບາອງົໜຶ ່ ງທີ ່ ບວດຢ່ ູໃນວດັ ນັນ້ ເດ, ເພາະອກີ ບໍ ່ ດນົ ນານເທົ ່າໃດ ຄູບາອງົນັນ້ກໍຈະສກົ ແລວ້ ພວກທ່ານພາກນັກບັລງົເມ ່ອເສຍ ບໍ ່ມອີ ີ ່ຫຍງັດອກ ເມ ່ອພະຍາອນິວ່າເຊັ ່ນນັນ້ ແລວ້ ພວກເທວະດາ ຈຶ ່ ງພາກນັ ລງົ ມາຈາກສວງສະຫວນັທນັທ.ີ ຢ່ ູຕໍ ່ມາບໍ ່ດນົນານເທົ ່າໃດ ຄູບາອງົນັນ້ກໍລາສກິ ຂາມາເປັນຄາລະວາດແລວ້ກໍເລາະ ຫາຫ ິ ້ນແສຫ້ ິ ້ນ ສາວ ຕາມບາ້ນ ຕາມເຮອ ນຕ່າງໆຫ າຍຜູຫ້ າຍຄນົ ແຕ່ ຍງັບໍ ່ ຄດິ ຮກັ ມກັ ຜູໃ້ດເລຍີ ອາ້ຍຈານສກິ ໃໝ່ ຈຶ ່ ງມານກຶ ເຖິງຄໍາເວົ ້າຂອງຍາປ່ ູເຖົ ້າ ຄາວທີ ່ ຕນົ ເອງບໍ ່ທນັ ໄດສ້ ກຶ ນັນ້ ຈຶ ່ ງຄດິຫວນໄປເຖງິໃບໜາ້ນາງສາວລຽ້ງງວົ ໃຫທ້່ານເສດຖີທນັທ, ີ ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງຄດິວ່າ

8 ຈະໄປລມົ ກບັ ນາງລອງເບິ ່ ງ ວ່າແລວ້ ອາ້ຍຈານກໍຍ່າງລງົໄປຫາ ນາງທີ ່ທົ ່ງນາບ່ ອນນາງລຽ້ງງວົໃຫທ້່ານເສດຖີ, ເມ ່ອນາງ ເຫນັ ອາ້ຍຈານມາຫາກໍແສນທີ ່ ຈະດອີກົ ດໃີຈ ເປັນຢ່ າງມາກ ພອ້ ມກບັຍກົ ມໄ ຫວແ້ລວ້ ກ່າວທກັ ທາຍວ່າອາ້ຍຈານສກິ ມ ້ ໃດນອ້ງບໍ ່ ໄດໄ້ປວດັ ສອງສາມ ມ ້ແລວ້ ເພາະຄາວຽກຫ າຍ ອາ້ຍຈານຈິ ່ ງຕອບວ່າ ກໍສກຶ ມ ້ນອ້ງບໍ ່ ໄປວດັ ນັນ້ ລະ, ນາງຈິ ່ ງ ຖາມຕໍ ່ ໄປວ່າອາ້ຍຈານສກິ ອອກມາແລວ້ ໄປທ່ ຽວໂອລ້ມົ ສາວບາ້ນໃດແນ່ , ມ່ວນຫ າຍບໍ ່ , ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງຕອບໄປວ່າ: ອາ້ຍ ສກິ ອອກມາແລວ້ ກໍບໍ ່ ໄດໄ້ປທ່ ຽວທາງໃດດອກ. ມແີຕ່ ເລາະທ່ ຽວຫ ິ ້ນນໍາບາ້ນເຮາົນີ ້ລະ ນາງຈຶ ່ ງຖາມ ອາ້ຍຈານອກີ ວ່າ ເມ ່ອໃດອາ້ຍຈຶ ່ ງຈະແຕ່ງງານ ນອ້ງເຫນັຜູໃ້ດສກິ ອອກມາຈາກວດັແລວ້ ຕອ້ງແຕ່ງງານ ກນັໝດົທຸກໆຄນົ ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງເວົ ້າ ວ່າ ຖາ້ອາ້ຍແຕ່ງງານນອ້ງຕອ້ງເອາົຂອງຂວນັ ອນັ ຈບົໆ ງາມໆ ໄປເປັນ ຂອງຂວນັ ໃຫອ້າ້ຍເດ. ີ ນາງຈຶ ່ ງຕອບອາ້ຍຈານໄປ ວ່າ ຄນົ ຈນົ ໆ ຄນ ອ້ງນີ ້ຈະຫາຂອງຂວນັ ຈບົ ໆ ງາມໆ ມາແຕ່ ໃສເດນໍພໍທີ ່ ຈະມອບໃຫເ້ປັນຂອງຂວນັ ແກ່ອາ້ຍ ຈະມກີ ໍ ພຽງແຕ່ ແຮງໃຈແຮງກາຍເທົ ່ານັນ້ ລະ ພໍທີ ່ ຈະຊ່ ວຍລາ້ງຖວ້ ຍລາ້ງຈານໃນວນັ ແຕ່ງງານຂອງອາ້ຍຈານໄດ, ້ ອາ້ຍຈານໄດຢ້່ ູ ໂອລ້ມົ ກບັນາງເປັນເວລານານພໍສມົ ຄວນ ຈຶ ່ ງລານາງກບັບາ້ນ. ຈາກວນັນັນ້ເປັນຕົນ້ມາ ອາ້ຍຈານກໍນກຶ ເຖງິແຕ່ຄໍາເວົ ້າອນັອ່ອນຫວານ ແລະ ຮອຍຍີມ້ ອນັສດົຊ ່ນແຈ່ມໃສຂອງ ນາງຢ່ ູທຸກເວລາ, ທໍາໃຫຫ້ ວນຄດິ ເຖງິຄໍາເວົ ້າຂອງຍາປ່ ູເຖົ ້າທີ ່ ດູລກ ຍາມໃຫຕ້ ນົ ເອງໃນ ຄາວກ່ອນນັນ້ ຢ່ າງບໍ ່ມວີນັລມ ໄດ້ ຫ ວ່ານາງຈະເປັນເນ ້ອຄ່ ູຂອງເຮາົແທໆ້ບໍ ່ ? ຖາ້ວ່າເປັນດັ ່ງນັນ້ອີ ່ຫ ີພໍ ່ ແມ່ຂອງເຮາົຄງົຈະບໍ ່ຍອມຢ່ າງແນ່ນອນ ອາ້ຍຈານນກຶ ຄດິ ໄປເທົ ່າໃດ ກໍຍິ ່ ງຄດິ ເຫນັ ໃບໜາ້ອນັອ່ອນຫວານ ແລະ ສຽງເວົ ້າຈາອນັນິມ້ ນວນຂອງນາງຢ່ ູຕະຫ ອດເວລາ ບໍ ່ມວີນັຈະ ລມ ລງົໄດ.້ ຄດິ ໄປຄດິມາຫ າຍຫ ບົຫ າຍຕ່າວ ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງຕດັ ສນິ ໃຈວ່າ ມ ້ນີ ້ ເຮາົຈະຕອ້ງໄປຫານາງ ແລວ້ ຄວາມຮກັ ຈາກ ນາງລອງເບິ ່ ງ ເມ ່ອຄດິ ໄດດ້ ັ ່ງນັນ້ ກໍຟາ້ວແຕ່ງຕວົ ຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ກໍຈຶ ່ ງຍ່າງອອກຈາກບາ້ນ ໄປທີ ່ທົ ່ງນາ ບ່ ອນທີ ່ ນາງລຽ້ງ ງວົຢ່ ູນັນ້ .ເມ ່ອອາ້ຍຈານໄປຮອດທົ ່ງນາ ພໍ ່ ນາງແນມໄປເຫນັ ອາ້ຍແຕ່ ໄກໆ ກໍຮູສ້ ກຶ ວ່າມຄີວາມດອີກົ ດໃີຈ ເປັນ ຢ່ າງຍິ ່ ງ ເມ ່ອອາ້ຍຈານຍ່າງເຂົ ້າມາໃກໆ້ ແລວ້ ນາງຍກົ ມໄ ຫວ້ກ່າວວ່າ ສະບາຍດອີາ້ຍຈານ ໄປໃສ ມານໍຈິ ່ ງໄດມ້ າແວ່ຫານອ້ງ? ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງຕອບໄປວ່າ:ອາ້ຍຄດິ ຮອດນອ້ງຫ າຍ ຈຶ ່ ງໄດເ້ດນີທາງມາ ໂອລ້ ມົ ກບັ ນອ້ງ. ນາງຈຶ ່ ງຕອບອາ້ຍຈານວ່າ:ອາ້ຍ ຈານຄດິ ເຖິງຄນົ ຄນ ອ້ງໄດຢ້່ າງໃດ ນອ້ງເປັນພຽງຄນົ ໃຊລ້ ຽ້ງງວົ ໃຫທ້່ານເສດຖີເທົ ່ານັນ້ ບໍ ່ມອີຫີ ຍງັຈະໄປຄ່ ູຄວນອາ້ຍ ດອກ.ເຂາົທງັສອງຈຶ ່ ງໄດໂ້ອລ້ມົ ກນັຈນົໃກຈ້ ະມດ ຕ່າງຄນົຕ່າງກໍ ່ຮບັສາລະພາບຮກັ ຕໍ ່ກນັ , ເວົ ້າຄວາມໃນໃຈໃຫກ້ ນັຟັງໝົ ດທຸກຢ່ າງ ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງຍ່າງກບັບາ້ນ, ສ່ ວນນາງກໍ ່ ໄດໄ້ລ່ ຝູງງວົກບັ ບາ້ນທ່ານເສດຖີ. ນບັ ແຕ່ ວນັ ນັນ້ ເປັນຕົນ້ ມາ ເຂາົທງັ ສອງກໍເພີ ່ມທະວຄີວາມຮກັ ແພງກນັຍິ ່ ງຂຶ ້ນ ທຸກໆວນັຈນົທໍາໃຫເ້ຂາົທງັສອງບໍ ່ຍອມຫ່າງກນັແມ່ນແຕ່ໜອ້ ຍດຽວເລຍີ. ວນັໜຶ ່ ງອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງເວົ ້າກບັພໍ ່ ແມ່ວ່າ ພໍ ່ ແມ່ເອຍີ ລູກຄດິຢາກແຕ່ງງານແລວ້ ພໍ ່ ແມ່ຈະວ່າແນວໃດ ລູກຮກັ ເຂາົຫ າຍ ເຂາົກໍ ່ ຮກັ ລູກເໝອ ນກນັ ເມ ່ອພໍ ່ ແມ່ ໄດຍ້ ນິດັ ່ງນັນ້ ກໍດໃີຈເປັນຢ່ າງຍິ ່ ງ ຈຶ ່ ງຖາມລູກຊາຍວ່າ: ແມ່ນຜູໃ້ດນໍຈະມາເປັນລູກໃພ້ ຂອງພໍ ່ ແມ່ ພໍ ່ ແມ່ບໍ ່ຂດັຂອ້ງດອກລູກ ຖາ້ວ່າລູກຫາກຮກັ ເຂາົຫ າຍ ພໍ ່ ແມ່ຈະທໍາຕາມໃຈລູກທຸກຢ່ າງເລຍີ ແຕ່ຜູໃດລະລູກ ້ ທີ ່ຈະເປັນຜູທ້ ີ ່ຈະມາເປັນລູກໃພຂ້ ອງພໍ ່ ແມ່, ພໍ ່ ແມ່ ບໍ ່ ເຫນັ ຮູຈ້ ກັ ເລຍີ . ອາ້ຍຈານຈຶ ່ ງເວົ ້າກບັພໍ ່ ແມ່ອກີ ວ່າ ລູກຮກັ ເຮາົຫ າຍທີ ່ ສຸດ ບໍ ່ ຈກັ ອນັ ຊຢິ່ ູຊກິ ນິພຸນ້ ໃດ ພໍ ່ ແມ່ເອຍີ ! ແຕ່ ... ແຕ່..ແຕ່....ອຫີ ຍງັລູກ ພໍ ່ ແມ່ຖາມລູກຊາຍ ລູກຊາຍຈຶ ່ ງຕອບພໍ ່ ແມ່ ໄປວ່າ: ເຂາົເປັນຄນົທຸກຈນົຫ າຍພໍ ່ ແມ່ ເອຍີ, ພໍ ່ ແມ່ຢ່ າ ຮາ້ຍລູກເດີຖາ້ວ່າລູກຫາກເວົ ້າຄວາມຈງິໃຫພ້ໍ ່ ແມ່ຮູແ້ລວ້.

9 ແມ່ຈຶ ່ ງເວົ ້າວ່າ ເອາົລະລູກ ແມ່ຈະເປັນຄນົ ຕດັ ສນິ ໃຈເອງ ລູກຊາຍຈຶ ່ ງເກດີຄວາມບໍ ່ ດໃີຈ ເພາະຢ່ າງ ໃດແມ່ຈະ ຕອ້ງບໍ ່ ເຫນັດນີໍາຄນົຢ່ າງແນ່ນອນເພາະວ່າຍງິສາວທີ ່ຕນົຮກັ ນັນ້ ເປັນຄນົທຸກຍາກທຽບກນັບໍ ່ ໄດ້ ເລຍີ ແຕ່ກໍ ່ຕດັສນິໃຈບອກແມ່ວ່າ: ຍງິສາວທີ ່ລູກຮກັ ນັນ້ ກໍແມ່ນແມ່ຍງິທີ ່ ເປັນຄນົຮບັ ໃຊລ້ ຽ້ງງວົໃຫທ້່ານເສດຖີນັນ້ເດແມ່ເອຍີ. ເມ ່ອຜູເ້ປັນແມ່ ໄດ້ ຟັງດັ ່ງນັນ້ ຈຶ ່ ງເວົ ້າວ່າ ລູກເອຍີອ ່ນ ມມີ າກມາຍກາຍກອງ ໜາ້ຕາຈບົ ງາມລໍ ້າລວຍ ຮັ ່ງມເີປັນດຢີ່ ູໃນບາ້ນຂອງພວກເຮາົນີ ້ ກໍ ່ມນີບັບໍ ່ຖວ້ ນ ລູກໄດເ້ບິ ່ ງໝດົແລວ້ ບໍ ່ ? ລູກຈົ ່ງຕອບແມ່ວ່າ: ລູກໄດເ້ບິ ່ ງໝດົແລວ້ ແມ່ ແຕ່ບໍ ່ມຜີູຍ້ງິໃດຈະຖກ ໃຈຂອງລູກຈກັ ຄນົ ເລຍີ ມແີຕ່ນາງຄນົດຽວເທົ ່ານັນ້ ລະແມ່ ທີ ່ລູກຈະຮບັມາເປັນເມຍຂອງລູກໄດ.້ ເມ ່ອແມ່ ໄດຍ້ ນິລູກຊາຍເວົ ້າແນວນັນ້ ກໍ ່ຍິ ່ ງຮາ້ຍລູກຢ່ າງແຮງ ແລະ ເວົ ້າວ່າໃຫລ້ ູກເຊາົເວົ ້າເຖິງ ແມ່ຍງິຄນົ ນັນ້ ດຽວນີ ້ພໍ ່ ແມ່ເປັນເຖງິຄນົລໍ ້າລວຍຮັ ່ງມເີປັນດີມຖີ ານະເທົ ່າກບັ ເສດຖີຄນົໜຶ ່ ງໃນໝ່ບູ າ້ນນີ ້ຈະໃຫມ້ ລີູກໃພເ້ປັນພຽງຄນົ ຮບັ ໃຊລ້ ຽ້ງງວົເທົ ່ານັນ້ບໍ ່ ? ຂໍໃຫລູ້ກເລກີຄບົກບັນາງເສຍ ແຕ່ບດັນີ ້ ເປັນຕົນ້ ໄປ ຢ່ າງເດດັຂາດ. ເວົ ້າແລວ້ ກໍ ່ອອກຈາກຫອ້ງລູກຊາຍໄປທນັທີ ່ , ລູກຊາຍຈຶ ່ ງນັ ່ງຕາກາ້ມໜ່ ວຍ ແລະ ກໍນອນບໍ ່ຫ ບັ ໝດົ ຄນ ຮອດ ແຈງ້ ເພາະບໍ ່ ໄດດ້ ັ ່ງໃຈມກັ ຂອງຕນົ . ຫ າຍວນັຕໍ ່ມາເຂາົທງັສອງກໍບໍ ່ ຍອມຫ່າງຈາກກນັ ເລຍີ ກໍຍງັຮກັ ກນັຂ ້ນຕ ່ມອກີ ເຊັ ່ນນີ ້ ກໍດວ້ ຍບຸນ ວາດສະໜາ ທີ ່ທງັສອງຄນົ ເຂາົທີ ່ ໄດສ້ າ້ງບຸນຮ່ ວມກນັມາ ຈຶ ່ ງບໍ ່ມອີຸປະສກັ ອນັ ໃດ ເຮດັ ໃຫເ້ຂາົພດັ ພາກຈາກ ກນັ ໄດ.້ຢ່ ູມາວນັໜຶ ່ ງລູກຊາຍຈຶ ່ ງຕດັສນິໃຈໄປກາບຕນີພໍ ່ກບັແມ່ອກີ ພອ້ມກບັ ເວົ ້າວ່າ ໃນຫວົ ໃຈຂອງລູກຂໍຮກັ ພຽງນາງ ຄນົດຽວເທົ ່ານັນ້ ຖາ້ພໍ ່ ແມ່ບໍ ່ ເຫນັດນີໍາລູກ ລູກຂໍຕາຍດກີ່ວາ ຊາດນີ ້ລູກເກດີມາມເີວນມກີ ໍາ ຈຶ ່ ງຫາລູກໃໝ່ ໃຫພ້ໍ ່ ແມ່ ຕາມ ຄວາມປະສງົຂອງພໍ ່ ແມ່ບໍ ່ ໄດ.້ ເມ ່ອພໍ ່ ແມ່ ໄດຟ້ ັງດັ ່ງນັນ້ ຈຶ ່ ງເວົ ້າລອງໃຈເຈົ ້າວ່າ ເອາົລະຖາ້ວ່າລູກຫາກຮກັ ເຂາົຫ າຍ ກໍ ່ ໄປແຕ່ງງານ ກບັ ເຂາົສາຢາ ມາໃຫພ້ໍ ່ ແມ່ເຫນັໜາ້ອກີ . ພອ້ມທງັເອາົເງນິໃຫຈ້າໍ ນວນໜຶ ່ ງ ແລວ້ກໍ ່ ເວົ ້າວ່າ: ເງນິຈາໍ ນວນດັ ່ງກ່າວນີ ້ພໍ ່ ແມ່ໃຫລູ້ກເປັນຄັ ້ງ ສຸດທາ້ຍ ກ່ອນທີ ່ຈະຂາດຈາກຄວາມເປັນພໍ ່ ແມ່ ແລະ ລູກກນັ ນບັແຕ່ວນັນີ ້ ເປັນຕົນ້ ໄປ. ລູກຊາຍກໍປາກບໍ ່ອອກມຕີ ັ ້ງແຕ່ ນັ ່ງໄຫນ້ໍ ້າຕາຊມຶ ອາບໜາ້ ເມ ່ອຫາກພໍ ່ ແມ່ຫນັຫ ງັໃຫ້ແລະ ບໍ ່ອາໄລ ໄຍດກີບັຕວົ ເອງຕໍ ່ ໄປອກີ ແລວ້. ຫ າຍວນັຕໍ ່ມາງານແຕ່ງງານຂອງຄູບ່າວສາວຄູນີ ້ກໍໄດຖ້ ກ ຈດັຂຶ ້ນ ໂດຍທ່ານເສດຖເີຈົ ້າຂອງງວົ ທີ ່ນາງໄປລຽ້ງໃຫ້ ນັນ້ ເປັນເຈົ ້າພາບ ຈດັການໃຫຕ້ າມຄວາມເໝາະສມົ ແລະ ມອບເຮອ ນໃຫອ້ ກີ ໜຶ ່ ງຫ ງັ ເພ ່ອເປັນການຕອບແທນທີ ່ ນາໆ ມາລຽ້ງງວົໃຫທ້່ານເປັນເວລາຫ າຍປີແລະ ທງັສອງກໍຄອງຮກັ ກນັ ມາດວ້ ຍຄວາມຫວານຊ ່ນ ທງັສອງປະຕບິດັ ຕໍ ່ກນັມາ ດວ້ ຍຄວາມຮກັ ທີ ່ ບໍລສິຸດໃຈຢ່ າງແທຈ້ງິ ວນັ ສນິກໍ ່ ໄດລ້ ະ ວນັ ພະກໍບໍ ່ ໄດຂ້ າດ ທງັສອງຄ່ ູຜວົ ເມຍບໍ ່ ເຄຍີລະເວັນ້ ໃນການ ທໍາບຸນທໍາທານ. ແຕ່ວ່າຜວົ ເມຍຄ່ ູນີມ້ ແີນວແປກໆຢ່ ູຢ່ າງໜຶ ່ ງຄ: ເມ ່ອເວລາຜູເ້ປັນຜວົ ຈະອອກເດນີທາງໄປໃສມາໃສ ກໍຕາມ ມກັ ຈະຫາ້ມບໍ ່ ໃຫເ້ມຍໄປເປີດເບິ ່ ງຫໍ ່ ຜາ້ ທີ ່ ຢ່ ູເທງິຮາ້ນພະ ຫວົ ບ່ ອນນອນຢ່ າງເດດັ ຂາດ ຈຶ ່ ງທໍາໃຫຜູ້້ເປັນເມຍເກດີຄວາມ ສງົໄສເປັນຢ່ າງມາກ ວ່າເປັນຫຍງັຜວົ ຂອງຕນົ ກ່ອນຈະອອກຈາກເຮອ ນໄປທາງໃດ ຕອ້ ງຫາ້ມທຸກໆຄັ ້ງ ນາງກໍ ່ ໄດແ້ ຕ່ ເກບັ ຄວາມສງົໄສນີ ້ໄວໃ້ນໃຈຕະຫ ອດມາ. ຢ່ ູມາວນັ ໜຶ ່ ງຜວົ ຈຶ ່ ງເວົ ້າກບັ ເມຍວ່າ: ມ ້ອ ່ ນນີ ້ອາ້ຍຈະໄປຄາ້ຂາຍເປັນເວລາ ຫ າຍວນັ ຈຶ ່ ງຈະກບັມາ ນອ້ງຢ່ ູບາ້ນຢ່ ູເຮອ ນ ຈົ ່ງຢ່ າໄດໄ້ປເປີດເບິ ່ ງຫໍ ່ຜາ້ທີ ່ ຢ່ ູເທງິຮາ້ນພະແທໆ້ເນີທາງເມຍຈຶ ່ ງໄດຮ້ ບັປາກ

10 ວ່າ: ນອ້ງຈະບໍ ່ ເປີດເບິ ່ ງດອກ ແລະ ກໍ ່ບໍ ່ ເກບັຄວາມສງົໄສໄວໃ້ນໃຈອກີ , ພໍຕ ່ນເຊົ ້າຂຶ ້ນມາ ນາງກໍຕຽມເຂົ ້າປາ ອາຫານໃຫ້ ຜວົ , ເມ ່ອຜວົອອກຈາກເຮອ ນເພ ່ອໄປທໍາມາຄາ້ຂາຍແລວ້ ພໍຣອດຕອນແລງ ນາງກໍ ່ ເອາົ ດອກໄມທ້ ບູ ທຽນ ມາບູຊາຮາ້ນ ພະ ເພ ່ອຂໍໃຫຄຸ້ນພະຄຸນເຈົ ້າ ແລະ ສິ ່ ງສກັ ສດິທງັຫ າຍ ທີ ່ສະຖດິຢ່ ູເທງິ ບາ້ນເທງິເຮອ ນ ຈົ ່ງນໍາໄປປົກປັກຮກັ ສາຄຸມ້ ຄອງ ຜົວຂອງນາງໃຫມ້ ຄີວາມປອດໄພ ແລະ ທໍາມາຄາ້ຂາຍ ຂຶ ້ນ ຊ ້ໄດຂ້ າຍໝານເທີ ້ນ, ພອ້ ມກນັ ນັນ້ ນາງກໍ ່ ໄດເ້ວົ ້າກບັ ສິ ່ ງ ສກັ ສດິທີ ່ ຮກັ ສາບາ້ນເຮອ ນວ່າ: ສາທຸຂາ້ຢາກຮູ້ຢາກເຫນັ ວ່າຢ່ ູໃນຫໍ ່ຜາ້ນັນ້ ມນັມອີຫີ ຍງັຢ່ ູໃນນັນ້ ຜວົ ຂອງຜູຂ້ າ້ຈຶ ່ ງຫາ້ມ ບໍ ່ ໃຫຜູ້ຂ້າ້ເປີດເບິ ່ ງ ຂາ້ແຕ່ເທວະດາຟາ້ດນິທງັຫ າຍ ຈົ ່ງຢ່ າຫາວ່າ ຜູຂ້າ້ນີ ້ລະເມດີຄໍາສັ ່ງຂອງຜວົ ເອີ ້ນ ແລະ ຂໍຢ່ າໃຫຜູ້ຂ້າ້ມີ ບາບມກີ ໍາເລຍີ ເພາະເຮາົເປັນຜວົ ເມຍກນັ ມອີຫີ ຍງັກໍ ່ຕອ້ງຮູນ້ໍາກນັບໍ ່ ຄວນປິດບງັກນັ ເລຍີ ເມ ່ອນາງເວົ ້າດັ ່ງນັນ້ ແລວ້ ຈຶ ່ ງ ໄດເ້ອາົຫໍ ່ ຜາ້ນັນ້ເປີດເບິ ່ ງ ຈຶ ່ ງເຫນັ ກອ້ ນເງນິໜຶ ່ ງກອ້ ນ ກອ້ ນໜຶ ່ ງກອ້ ນ ເປັນສອງກອ້ ນພໍດນີ າງຈຶ ່ ງຍິມ້ ແລວ້ ເວົ ້າວ່າ: ໂອ! ພຽງແຕ່ກອ້ ນຫນີສອງກອ້ ນເທົ ່ານີ ້ອາ້ຍຄວ ່າຫວງເອາົແທເ້ອາົວ່າ ນກຶ ວ່າແມ່ນອຫີ ຍງັ ຊັນດອກ ້ ນາງເວົ ້າດວ້ ຍຄວາມບໍ ່ ຮູ້ ເພາະນາງເປັນຄນົທຸກຍາກບໍ ່ ເຄຍີ ເຫນັກອ້ ນເງນິ ກອ້ນຄໍາຈກັ ເທ ່ອເລຍີ, ເມ ່ອນາງເບິ ່ ງຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ກໍຫໍ ່ ເອາົໄວຄ້ເ ກົ ່າບໍ ່ ມຜີດິ ພອ້ມທງັກົມ້ ຂາບສາມເທ ່ອ ແລວ້ ນາງກໍນອນຫ ບັ ໄປ ໃນຄນ ນັນ້ນາງຝັນໄປວ່າມຄີນົ ເອາົກອ້ ນຫນີຄກ ນັກບັທີ ່ ນາໆ ເຫນັ ໃນຜາ້ມາກອງໄວເ້ຕມັ ໜາ້ບາ້ນຈນົວ່າ ລົນ້ ເຂົ ້າມາໃນເຮອ ນ ນາງຈຶ ່ ງຕກົ ໃຈສະເດດີຕ ່ນຂ ້ນມາ ກໍເປັນເວລາປະມານ 4-5 ໂມງເຊົ ້າພໍດີໃນຕອນ ເຊົ ້າຂອງວນັ ນັນ້ ນາງກໍ ່ ເອາົສະຫວງົ ແລະ ກະຕາອອກໄປທົ ່ງນາ ເພ ່ອສອ້ ນເອາົກຸງ້ເອາົປາມາ ເປັນ ອາ ຫານການກນິ ພໍໄປຮອດທົ ່ງນານາງກໍ ່ ເຫນັ ໜອງນໍ ້າທີ ່ ເປັນບວກຄວາຍນອນ ມນີໍ ້າກໍ ່ບໍ ່ ເລກິ ພໍປານໃດ ນາງຈຶ ່ ງ ເອາົສະຫລິ ້ ງລງົໄປສອ້ ນ ບໍ ່ວ່າຈະລອ້ ນໄປທາງໃດ ສອ້ ນໄປສອ້ ນມາກໍ ່ ໄດແ້ຕ່ກອ້ນຫນີຄກ ນັກບັທີ ່ ນາງເຫນັ ໃນຫໍ ່ຜາ້ຂອງ ຜວົ ທີ ່ ເອາົໄວຢ້່ ູເທງິຮາ້ນພະທຸກເທ ່ອ ພອ້ມດວ້ ຍກຸງ້ ແລະ ປາ ນາງກໍພະຍາຍາມ ເລອ ກເອາົແຕ່ກຸງ້ ແລະ ປາ ສ່ວນກອ້ ນ ຫນີກອ້ ນ ຄໍານັນ້ ນາງກໍເອາົຖິມ້ ລງົນໍ ້າຄນ ເພາະຄດິວ່າເປັນກອ້ ນຫນີ ທໍາມະດາ ພໍ ່ ນາໆໄດກຸ້ງ້ ແລະ ປາທີ ່ ຈະເອາົມາເຮດັ ເປັນອາ ຫານການກນິ ພໍສມົ ຄວນແລວ້ ນາໆຈຶ ່ ງກບັ ມາບາ້ນ. ຫ າຍວນັຕໍ ່ມາຜວົຂອງນາງກໍກບັມາແຕ່ ໄປຄາ້ຂາຍ ພໍຮອດຕອນແລງຫ ງັຈາກກນິເຂົ ້າປາອາຫານ ຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ຜວົ ຂອງນາງກໍເອີ ່ ຍປາກຖາມນາງວ່າ: ໃນເວລາອາ້ຍບໍ ່ ຢ່ ູນີ ້ນອ້ງໄດເ້ປີດເບິ ່ ງຫໍ ່ ຜາ້ຂອງ ອາ້ຍຢ່ ູເທງິຮາ້ນພະບໍ ່ ? ນາງບໍ ່ກາ້ ຈະຕວົ ະຜວົ ຫ ຈະປິດບງັຜວົ ໄວຈ້ ຶ ່ ງຕອບວ່າ: ນອ້ງໄດເ້ປີດເບິ ່ ງແລວ້ ຫໍ ່ຜາ້ຂອງອາ້ຍນັນ້ ເພາະທນົ ຄວາມສງົໄສຢ່ ູໃນໃຈ ບໍ ່ ໄດ້ເປັນເວລານານ ອາ້ຍຈະຮາ້ຍວ່ານອ້ງຢ່ າງໃດ ກໍແລວ້ ແຕ່ ອາ້ຍຈະວ່າເທີ ້ນ ເພາະເປັນພຽງແຕ່ກອ້ ນຫນີ ພຽງສອງ ກອ້ ນເທົ ່ານັນ້ເອງ ເປັນຫຍງັຈຶ ່ ງຈຶ ່ ງຕອ້ງ ປິດບງັເຖງິຂະໜາດນີ ້ , ນອ້ງຄດິວ່າຈະເປັນສິ ່ ງມຄີຸນຄ່າລາຄາຫ າຍຊັນ້ ດອກ ຕັ ້ງ ທີ ່ ແທໂ້ລດແມ່ນກອ້ ນຫນີ ນອ້ ຍໆ ພຽງແຕ່ສອງກອ້ ນເທົ ່ານັນ້ເອງ, ເມ ່ອຜວົ ໄດຟ້ ັງດັ ່ງນັນ້ກໍຫວົ ແລະ ຮອ້ງຂ ້ນໝດົ ແຮງ ນາງຈຶ ່ ງຖາມຜວົ ວ່າ: ຫວົ ເຮດັ ຫຍງັ ມອີ ີ ່ຫຍງັທີ ່ ພໍຈະເປັນຕາໜາ້ຢາກຫວົ , ຜວົ ຈຶ ່ ງຕອບວ່າ: ບໍ ່ມອີຫີ ຍງັ ດອກນອ້ງເອຍີ ອາ້ຍບໍ ່ ເວົ ້າວ່າໃຫນ້ ອ້ງດອກ ສິ ່ ງທີ ່ ນອ້ງເຫນັ ຢ່ ູຫໍ ່ ຜາ້ຂອງອາ້ຍນັນ້ ມນັ ບໍ ່ ແມ່ນກອ້ ນຫນີ ທໍາມະດາໃດນອ້ງເອຍີ ແຕ່ມນັ ເປັນກອ້ນເງນິກອ້ນຄໍາ ນອ້ງເຫນັຢ່ ູທີ ່ ໃດໃຫນ້ ອ້ງເກບັ ເອາົໄວເ້ດີສ່ວນສອງ ກອ້ນທີ ່ນອ້ງເຫນັຢ່ ູຕໍ ່ຜາ້ຂອງອາ້ຍນັນ້ພໍ ່ ແລະ ແມ່ຂອງອາ້ຍເພິ ່ນເອາົໃຫອ້າ້ຍເວລາອາ້ຍບວດເປັນຄູບາພຸນ້ ອາ້ຍຈຶ ່ ງໄດເ້ກບັກໍາເອາົໄວຈ້ ນົ ເທົ ່າທຸກວນັນີ ້ . ເມ ່ອນາງຮູດ້ ັ ່ງນັນ້ ແລວ້ ຈຶ ່ ງເວົ ້າຂຶ ້ນດວ້ ຍຄວາມດໃີຈວ່າ: ໂທ ອາ້ຍເອຍີ ກອ້ ນຫນີຄຂ ອງອາ້ຍນີ ້ ເປັນກອ້ ນເງນິ ກອ້ ນຄໍາແທໆ້ ແລວ້ ເຮາົກໍພາກນັລວຍຢ່ າງໃຫຍ່ ແລວ້ ເພາະວ່າກອ້ ນຫນີຄຂ ອງອາ້ຍນີມ້ ບີໍ ່ອດຶບໍ ່ຢາກ ລະຫວ່າງສອງສາມ ວນັກ່ອນໜາ້ນີ ້ນອ້ງໄດໄ້ປສອ້ ນກຸງ້ ແລະ ສອ້ ນປ່ າທີ ່ທົ ່ງນາຕາມບວກ ຄວາຍນອ້ງເຫນັຫ າຍເອາົແທເ້ອາົວ່າບໍ ່ອດຶ ມມີ າກ

11 ມາຍກາຍກອງ ບາງກອ້ນກໍເປັນສຂີາວບາງກອ້ນ ກໍເປັນ ສເີຫ ອ ງ ເຕມັ ສະຫວງິຂອງນອ້ງເລຍີ ແຕ່ນອ້ງເອາົຖີມ້ ລງົນໍ ້າໝດົ , ຜວົ ຈຶ ່ ງຖາມເມຍດວ້ ຍຄວາມດໃີຈວ່າ: ມນັແມ່ນຄວາມຈງິອຫີ ບ ໍ ່ ? ເມຍຈຶ ່ ງຕອບຜວົ ວ່າ: ແມ່ນຄວາມຈງິແທໆ້ ໃດອາ້ຍ ເອຍີ ມ ້ອ ່ນເຊົ ້ານີພ້ ວກເຮາົພາ ກນັ ເອາົກະຕ່າເອາົຖງົ ໄປເກບັ ເອາົມາໄວໃ້ຫເ້ຕມັ ໜາ້ບາ້ນເຮາົນີກ້ ໍໄດ້ຖາ້ວ່າມນັ ເປັນກອ້ ນ ເງນິກອ້ ນຄໍາແທໆ້ ສ່ ວນຜວົ ກໍຍກົ ມຂ ຶ ້ນວ່າ: ສາທຸເດີຂໍໃຫເ້ປັນຄວາມຈງິແທໆ້ ເນີຝ່ າຍເມຍກໍຍກົ ມຂ ຶ ້ນວ່າ: ສາທຸເດີ ພອ້ ມທງັເວົ ້າ ດວ້ ຍຄວາມໝັນ້ ໃຈວ່າ: ມນັ ເປັນຄວາມຈງິ ຈງິອຫີ ໄີດອາ້ຍເອຍີ ກອ້ ນຫນີແນວມນັບໍ ່ອດຶບໍ ່ຢາກອີ ່ສງັ ອາ້ຍ ເອຍີ ຫ ງັຈາກນັນ້ ທງັສອງຜວົ ເມຍກໍ ່ນອນຫ ບັ ໄປຕະຫ ອດຄນ . ພໍຮອດຕອນເຊົ ້າສອງຜວົ ເມຍກໍ ່ອອກເດນີທາງໄປສ່ ູທົ ່ງນາ ທີ ່ ເມຍວ່າມກີອ້ ນເງນິກອ້ ນນັນ້ ທນັທີເມ ່ອໄປຮອດ ແລວ້ ນາງກໍ ່ ເອາົສະຫລງົລງົໄປສອ້ ນໄປ ສອ້ ນມາ ຕາມບວກຄວາຍພໍສໜີ ກັ ໆແດ່ ນາງຈຶ ່ ງມາ ຖອກຕາມແຄມໜອງ ປະ ກດົວ່າມແີຕ່ກອ້ນຄໍາເຫ ອ ງໄປໝດົ ນາງຈຶ ່ ງບອກໃຫຜ້ ວົ ເປັນຜູເ້ກບັ ເອາົ ແລວ້ ນາງ ກໍຍາ້ຍໄປສອ້ ນຢ່ ູພວກໃໝ່ອກີ ພໍສອ້ ນ ໄປສອ້ ນມາຮູສ້ ກຶ ວ່າມໜ ກັ ໆແດ່ ແລວ້ ເອາົໄປຖອກໄວຕ້າມແຄມໜອງ ຄັ ້ງນີ ້ ເຫນັ ປະກດົ ເປັນສຂີ າວເຫ ້ອມຍບິຍບັ ທົ ່ ວ ໄປໝດົ ມແີຕ່ກອ້ ນເງນິທງັນັນ້, ເມ ່ອທງັສອງຜວົ ເມຍເກບັ ເອາົຈນົແກ່ຄວາມຕອ້ງການແລວ້ ກໍຈຶ ່ ງພາກນັກບັບາ້ນດວ້ ຍ ຄວາມດອີກົ ດໃີຈ ທງັສອງຜວົ ເມຍໄດພ້າກນັ ເອາົສະຫວງິໄປສອ້ ນເອາົກອ້ນເງນິກອ້ ນຄໍາຢ່ ູຢ່ າງນີ ້ ເປັນເວລາເຖງິສາມວນັ ຈນົ ເຕມັ ບາ້ນເຕມັ ເຮອ ນໄປໝດົ ແລະ ກໍກາຍເປັນເສດຖີໄປຢ່ າງໜາ້ອດັ ສະຈນັ ຈນົວ່າບໍ ່ມຄີນົ ໃດຈະລໍ ້າລວຍ ແລະ ຮັ ່ງ ມທີ ຽບພວກເຂາົໄດເ້ລຍີ ທງັສອງຜວົ ເມຍຈຶ ່ ງໄດເ້ອາົກອ້ ນເງນິ ກອ້ ນຄໍາໄປຂາຍໄດເ້ງນິມາເປັນຈໍານວນຫ ວງຫ າຍ ແລະ ກໍ ່ແຈກຢາຍໃຫຊ້າວບາ້ນຜູທ້ ີ ່ທຸກຍາກແດ່ ທໍາບຸນຕກັ ບາດໄປພອ້ມໆກນັ ໂດຍບໍ ່ ໄດຂ້າດຈກັ ວນັ . ດັ ່ງນັນ້ທງັສອງຜວົ ເມຍ ຈຶ ່ ງເປັນທີ ່ ຮກັ ແລະ ນບັຖຂ ອງຄນົທົ ່ວໄປ ທງັບາ້ນທງັເມອ ງເວົ ້າວ່າ ເປັນພີ ່ ນອ້ງລູກຫ ານ ຍາດສະໜດິມດິສະຫາຍເປັນ ຈາໍ ນວນມາກມາຍຫ າຍໜາ້ຈນົນບັບໍ ່ຖວ້ ນເລຍີ. ຢ່ ູມາວນັໜຶ ່ ງ ອາ້ຍຈານຜູເ້ປັນຜວົຄດິຢາກໃຫພ້ໍ ່ ແມ່ມາເຫນັຖານະຂອງຕນົ ເອງວ່າລໍ ້າລວຍ ຮັ ່ງມສີໍ ່າໃດ ຈຶ ່ ງເຮດັຕິ ເຈບັທອ້ງຢ່ າງແຮງ ແລວ້ ບອກເມຍໃຫໄ້ປບອກພໍ ່ ແມ່ມາເບິ ່ ງອາການເຈບັ ເປັນຂອງ ຕນົ ຢ່ າງຮບີດ່ ວນ ເພາະຢ້ານບໍ ່ ລອດ ເປັນແນ່ ຜູເ້ປັນເມຍກໍໄປຕາມຄໍາສັ ່ງຂອງຜວົ ໂດຍດ, ີ ເມ ່ອໄປເຖງິ ກໍເລົ ່າອາການເຈບັຂອງຜວົ ໃຫຜູ້ເ້ປັນຢ່ ູ ແລະ ຍາຟັງ ໂດຍບໍ ່ຖີ ່ ຖວ້ ນ ແລະ ຂໍອອ້ ນວອນໃຫຢ້່ ູ ແລະ ຢ່ າໄປ ເບິ ່ ງອາການເຈບັ ເປັນຂອງຜວົ ຕນົ ອກີ ດວ້ ຍ ເມ ່ອຢ່ ູ ແລະ ຍາໄດ້ ຟັງເຊັ ່ນນັນ້ກໍເວົ ້າວ່າ: ເຮາົບໍ ່ມລີູກຊ ່ນີ ້ລູກເຮາົມນັຕາຍຈາກເຮາົໄປແຕ່ດນົແລວ້ ເມ ່ອນາງໄດຍ້ ນິດັ ່ງນັນ້ ກໍຈຶ ່ ງເດນີທາງເມອ ບາ້ນດວ້ ຍ ຄວາມເສຍໃຈ ເມ ່ອມາຮອດບາ້ນແລວ້ກໍ ່ ເລົ ່າສ່ ູຜວົຟັງໂດຍຕະຫ ອດ, ທາງຜວົກໍຂໍອອ້ ນວອນໃຫ້ເມຍກບັ ໄປບອກພໍ ່ ແມ່ ອກີວ່າເຂາົປ່ ວຍໜກັ ແລະ ຄງົຈະບໍ ່ລອດຕາຍເປັນແນ່ແທເ້ຂາົຢາກພບົໜາ້ພໍ ່ກບັແມ່ ເປັນຄັ ້ງສຸດທາ້ຍ ກ່ອນຈະຈາກໂລກ ນີ ້ໄປ ນາງຈຶ ່ ງໄດກ້ ບັ ໄປອກີ ແລະ ເລົ ່າອາການເຈບັ ເປັນຂອງຜວົ ຕນົ ໃຫຢ້່ ູແລະ ປ່ າຟັງອກີ ແຕ່ຢ່ ູແລະ ຍາກໍທໍາທ່າຄບ ໍ ່ ໄດ້ ຍນິ ໃນເວລານັນ້ນອ້ງສາວຂອງອາ້ຍຈານທີ ່ ເຮດັວຽກຢ່ ູ ຫ ງັບາ້ນໄດຍ້ ນິ ເຂາົກໍນກຶ ໃນໃຈວ່າພໍ ່ ແມ່ນີ ້ໃຈດໍາເອາົແທໆ້ ເຮາົຈະຕອ້ງໄປເບິ ່ ງ ອາການເຈບັ ເປັນຂອງອາ້ຍ ເຮາົ ດວ້ ຍຕວົຂອງເຮາົເອງເສຍແລວ້ ວ່າແລວ້ກໍຟາ້ວແຕ່ງຕວົລກັ ໄປເບິ ່ ງອາການເຈບັ ເປັນຂອງອາ້ຍດວ້ ຍຄວາມວຕິກົ ກງັວນົ ໃຈ ພໍມາ ເຖງິກໍຈຶ ່ ງຖາມອາ້ຍດວ້ ຍຄວາມຟາ້ວຟັງວ່າ: ເປັນຢ່ າງໃດອາ້ຍເຈບັຫ າຍບໍ ່ ? ຢ່ າຟາ້ວເປັນຫຍງັກອນນອ້ງເດວີ່າແລວ້ ກໍເຂົ ້າໄປໃນເຮອ ນເປີດຜາ້ຫົ ່ມອອກ ແລວ້ ຄໍາເບິ ່ ງຕາມຕວົ ແລະ ຫວົຂອງອາ້ຍ ອາ້ຍຈານເລຍີບອກວ່າ: ອາການເຈບັ ເປັນ

12 ຂອງອາ້ຍດຂີ ຶ ້ນແລວ້ ເມ ່ອເຫນັ ໜາ້ນອ້ງ ພໍ ່ ກບັ ແມ່ເດ ບໍ ່ ໄດມ້ າ ຕນີອ້ງ ເມ ່ອສອງອາ້ຍນອ້ງໄດລ້ ມົ ກນັຢ່ ູດນົ ພໍສມົ ຄວນ ທນັ ໃດນັນ້ ນອ້ ງສາວກໍຫ ຽວໄປເຫນັ ກອ້ ນເງນິກອ້ ນ ເຕມັ ຢ່ ູໃນເຮອ ນຢ່ າງຫ ວງຫ າຍ ນາງຈຶ ່ ງຖາມອາ້ຍດວ້ ຍຄວາມ ປະຫ າດໃຈວ່າ: ອາ້ຍໄປໄດກ້ ອ້ ນເງນິ ກອ້ ນຄໍານັນ້ມາຈາກໃສ? ຈນົ ເຕມັ ເຮອ ນເຕມັ ຊານໄປໝດົຫ າຍເອາົແທໆ້ ເຂາົຈຶ ່ ງ ບອກນອ້ງສາວວ່າ: ເອ ້ອຍໄພໂ້ຕຫັນ້ ແລວ້ ໄປພບົ ຢ່ ູກາງທົ ່ງນາ ບ່ ອນເປັນບວກຄວາຍ ຈຶ ່ ງໄດພ້ າກນັ ເອາົສະຫວງິໄປສອ້ ນ ເອາົ ແລະ ເກບັ ເອາົມາໄວຢ້່ ູໃນເຮອ ນດັ ່ງພີ ່ ນອ້ງເຫນັຫັນ້ ລະ ນອ້ງສາວເລຍີ ເວົ ້າວ່າ: ຄນັ ຈັ ່ງຊັນ້ ໃຫນ້ ອ້ງຂໍແດ່ ໄດບ້ໍ ່ ? ອາ້ຍ ຈານເລຍີບອກນອ້ງສາວວ່າ: ເອາົໂລດຊເິອາົເທົ ່າໃດກໍ ່ຕາມໃຈມກັ ນອ້ງສາວກໍຈບັ ເອາົດວ້ ຍຄວາມດໃີຈ ຈນົ ເປັນທີ ່ພຽງພໍ ກບັຄວາມຕອ້ງການ ແລວ້ ຈຶ ່ ງລາອາ້ຍກບັບາ້ນ. ພໍມາເຖງິບາ້ນຈຶ ່ ງໄດວ້ າງຖົງເງນິຖົງນັນ້ ລງົໃສ່ ພ ້ນເຮອ ນຢ່ າງແຮງ ພໍ ່ ແມ່ ໄດຍ້ ນິສຽງດງັແຮງ ກໍ ່ ເລຍີອອກມາເບິ ່ ງ ຈຶ ່ ງເຫນັກອ້ນເງນິກອ້ ນເຕມັ ຖງົ ແລວ້ຖາມລູກສາວວ່າ: ມງຶໄປລກັ ຂອງຜູໃ້ດມາ. ລູກສາວຈຶ ່ ງຕອບພໍ ່ ແມ່ວ່າ ໂທ! ເອຍີ ພໍ ່ ແມ່ ຂອງຢ່ າງນີ ້ລູກບໍ ່ ໄດໄ້ປລກັ ເອາົຂອງຜູໃ້ດມາດອກ ຢ່ ູບາ້ນ ອາ້ຍຈານມເີຕມັ ເຮອ ນເລຍີ ລູກເລຍີຂໍນໍາອາ້ຍມາ ຖາ້ພໍ ່ ຢາກໄດໃ້ຫໄ້ປເອາົໂລດ ເຂາົບໍ ່ ວ່າຫຍງັດອກ ຍງັມຢີ່ ູອກີຫ າຍ, ດວ້ ຍຄວາມດອີກົ ດໃີຈ ທງັສອງພໍ ່ ແລະ ແມ່ ຈຶ ່ ງເວົ ້າຂຶ ້ນ ວ່າ: ອາ້ຍໂຕເປັນຢ່ າງໃດລູກ ເຈບັຫ າຍບໍ ່ ? ວ່າແລວ້ກໍຟາ້ວລງົຈາກເຮອ ນໄປ ຫາລູກຊາຍຢ່ າງຮບີດ່ວນ ພໍໄປຮອດຈຶ ່ ງເວົ ້າ ຂຶ ້ນວ່າ: ເປັນແນວໃດລູກ ເຈບັແຮງບໍ ່ ? ລູກຢ່ າຟາ້ວເປັນອນັ ໃດໄປເດີພໍ ່ ແມ່ມາຫາລູກແລວ້ ອາ້ຍຈານໄດຍ້ ນິດັ ່ງນັນ້ ກໍ ່ ຟາ້ວອອກມາຫາພໍ ່ ແມ່ທນັທີແລະ ເວົ ້າວ່າ: ພໍ ່ ແມ່ເອຍີ ! ລູກຫາຍດແີລວ້ ທງັສາມຄນົກໍໂດດເຂົ ້າກອດກນັ ດວ້ ຍຄວາມ ຮກັ ກນັອກີຄັ ້ງໜຶ ່ ງ. ສ່ວນລູກໄພໄ້ດແ້ຕ່ນັ ່ງຍິມ້ ຢ່ ູດວ້ ຍຄວາມດໃີຈ ທີ ່ ເຫນັພໍ ່ ແມ່ລູກໄດກ້ ບັມາຄນ ດກີນັອກີ ສ່ວນແມ່ຍ ຈຶ ່ ງຟາ້ວໂດດ ໄປກອດໃພອ້ກີ ແລະ ເວົ ້າວ່າ: ແມ່ຂໍ ໂທດລູກຫ າຍໆເດີແມ່ເບິ ່ ງເຈົ ້າຜດິ ໄປ ແມ່ຂໍ ໂທດ ນລູກຫ າຍໆສ່ວນລູກໃພກ້ ໍຍນິ ດຍີກົ ໂທດໃຫແ້ມ່ຍາ ແລະ ເວົ ້າວ່າ ບໍ ່ ເປັນຫຍງັດອກແມ່ ຂາ້ນອ້ຍບໍ ່ ໄດຖ້ ສາຫາໂທດນໍາແມແຕ່ຢ່ າງໃດເລຍີ (ຄດັຈາກປຶມ້ ນທິ ານພ ້ນເມອ ງລາວ, ຊຸດກວດສອບນທິ ານພ ້ນເມອ ງ ປີ2003) 2.2. ມາລະຍາດໃນການຂຽນ ການຂຽນໜງັສຂ ອງແຕ່ ລະຄນົ ເປັນເຄ ່ອງບົ ່ງບອກນດິ ໄສໃຈຄໍ, ການປະພດຶຕະຫ ອດຈນົ ເຮດັ ໃຫຜູ້້ອ່ານ, ຜູ້ ຟັງຮູເ້ຖງິຄວາມຄດິ , ທດັ ສະນະຄະຕ, ິຄວາມຮູສ້ ກຶ ແລະ ອາລມົ ຕ່າງໆຂອງຜູຂ້ ຽນ. ການຂຽນ ເປັນການເຝິກຝົນ ແລະ ສາ້ງນດິໄສໃຫເ້ກດີຂຶ ້ນໃນຕວົຂອງຜູຂ້ ຽນ ເຮດັ ໃຫກ້ າຍເປັນຄນົທີ ່ມມີ າລະຍາດໃນ ການຂຽນ. ຜູຂ້ ຽນໜງັສທ ີ ່ ເອາົແຕ່ ໃຈ ຕນົ ເອງ, ຂີ ້ຄາ້ນມກັ ງ່າຍ ການຂຽນກໍຈະບໍ ່ງາມ. ການຂຽນໜງັສຜ ດິ , ລາຍມອ ານຢາກ, ເປິເປ ້ອນ, ມຮີອຍຂດີຄາ້, ລບຶ ຫ າຍບ່ ອນ, ຂຽນໂຕໃຫຍ່-ນອ້ ຍບໍ ່ ສະເໝກີ ນັ , ບໍ ່ ຊ ່ ແຖວລວ້ ນແຕ່ເປັນການຂຽນທີ ່ ບໍ ່ມມີ າລະຍາດ, ມາລະຍາດໃນການ ຂຽນທີ ່ດຄີວນປະຕບິດັດັ ່ງນີ ້ : -ນັ ່ງໃຫຊ້ ່ ຈບັປາກກາ ແລະ ວາງປຶມ້ ໃຫເ້ຊິ ່ ງກນັ . - ເຈຍ້ຂຽນ, ປາກກາ, ສນີໍາ້ມກຶ ໃຫຢ້່ ູໃນສະພາບທີ ່ພອ້ມ, ເໝາະສມົ ແລະ ຮຽບຮອ້ ຍ. - ຂຽນສະເພາະໃນບ່ອນທີ ່ ເໝາະສມົ ເຊັ ່ນ: ກະດານຕ່າ, ປາ້ຍປະກາດ, ບໍ ່ຄວນຂດີຂຽນໃສ່ບ່ອນທີ ່ບໍ ່ສມົ ຄວນເຊັ ່ນ: ຫອ້ງນໍ ້າ, ເທງິໂຕະ, ຕັ ່ງອີ ້ , ຝາກໍາແພງ, ສະຖານທີ ່ ສາທາລະນະ, ຕົນ້ ໄມ, ້ກອ້ນຫນີ, ໜາ້ຜາ, ຖໍ ້າ...

13 - ຂຽນໃຫຖ້ ກ ວທິ ຕີາມຫ ກັ ການຂຽນເຊັ ່ນ: ການເລີ ່ມຕົນ້ ຕວົອກັ ສອນ ຕອ້ງເລີ ່ມຂຽນແຕ່ຫວົ ໄປຫາ ຫາງຂອງ ຕວົອກັ ສອນ, ວາງສະຫ ະ, ພະຍນັຊະນະ, ວນັນະຍຸດໃຫຖ້ ກ ບ່ອນ, ຖກ ຕອ້ງຄບົຖວ້ ນ. - ການຂຽນຕອ້ງໃຫຖ້ ກ ຫ ກັ ການວກັ , ຕອນ, ຍະຫວ່າງ, ຫຍໍໜ້ າ້ໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງ, ຕວົອກັ ສອນຕອ້ງສະໝໍ ່າສະເໝີ - ພະຍາຍາມຮກັ ສາຄວາມສະອາດ, ຢາຂດີຂາ້ ຫ ລບຶ , - ຖອ້ ຍຄາສານວນ, ປະໂຫຍກຕອ້ງສຸພາບ, ຮຽບຮອ້ ຍ ເໝາະສມົ ກບັກາລະເທສະ, ເພດ, ໄວ, ຫ ກີ ເວັນ້ ຄໍາ, ຄໍາຫຍາບ, ພາສາຕະຫ າດ, ພາສາເວົ ້າ, ພາສາທອ້ງຖີ ່ ນເພ ່ອໃຫກ້ ຽດແກ່ຜູອ້່ານ. - ການຂຽນຄວນໃຫມ້ ລີກັ ສະນະສາ້ງສນັ , ຂຽນຕໍານວິຈິ ານເພ ່ອກໍ ່ສາ້ງ, ບໍ ່ຂຽນເພ ່ອທໍາລາຍ. ການຂຽນຕອ້ງມຄີວາມຮບັຜດິຊອບ, ຫ ກີ ເວັນ້ການຂຽນແບບນນິທາວ່າຮາ້ຍ, ຢຽບຫຍາມ, ສຽບ ແທງ, ຫ ຍຸແຍ່ ໃຫແ້ຕກຄວາມສາມກັ ຄີໆລໆ. - ບໍ ່ຄວນຂຽນວນົວຽນ, ສບັສນົ , ແບບນໍ ້າຖວ້ ມທົ ່ງ ຂຽນໃຫມ້ ເີນ ້ອໃນອ່ານແລວ້ເຂົ ້າໃຈງ່າຍ. - ບໍ ່ຄວນຂຽນບດິ ເບອ ນຄວາມຈງິ, ມອີະຄະຕລິ ໍອຽງ ພາໃຫເ້ກດີຄວາມເຂົ ້າໃຈຜດິ , ກໍ ່ ເລ ່ອງບາດ ໝາງກນັ . - ບໍ ່ຄວນຂຽນຂໍຄ້ ວາມທີ ່ສະແດງເຖງິສິ ່ ງທີ ່ ເປີເປ ້ອນ, ປະຈານໃນສະຖານທີ ່ສາທາລະນະເຊັ ່ນ: ຝາ ສະໂມສອນ, ຝາໂຮງຮຽນ, ຝາເຮອ ນ ແລະ ອ ່ນໆ. - ຄວນຮກັ ສາວດັທະນະທາທາງພາສາ, ບໍ ່ທໍາລາຍພາສາຂອງຊາດເຊັ ່ນ: ຂຽນຜດິ ໂດຍເຈຕະນາ ຂຽນພາສາລາວ ປົນພາສາອ ່ນ ແລະ ໃຊສ້ໍານວນຜດິ . 2.3. ການຂຽນສະກດົຄາ 2.3.1 ຄວາມໝາຍຂອງອກັ ຂະຫ ະວທິ ີ ອກັ ຂະຫ ະວທິ ີໝາຍເຖງິຄວາມຮູໃ້ນວທິ ຂີ ຽນ ແລະ ອ່ານໜງັສໃ ຫຖ້ ກ ຕອ້ງ ເຊິ ່ ງໜງັສ ຫ ອກັ ສອນ ລາວນັນ້ ຈະປະກອບດວ້ ຍສະຫ ະພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ວນັ ນະຍຸດ, ພາສາລາວມອີກັ ສອນລາວເປັນສ ່ ໃນ ການສ ່ ສານ ອກັ ສອນ ລາວເປັນພາສາຖອ້ ຍຄໍາທີ ່ ໃຊແ້ທນຄໍາເວົ ້າ ຫ ແທນສຽງຕ່າງໆ ໄດແ້ກ່ສະຫ ະ. ພະຍນັຊະນະ ແລະ ວນັນະຍຸດ. ອກັ ສອນ ເຫ ົ ່ານີ ້ ເຮດັ ໃຫເ້ກດີສຽງຕ່າງໆ. 2.3.2 ສຽງໃນພາສາ 1. ຄວາມໝາຍຂອງສຽງໃນພາສາ ສຽງໃນພາສາ ແມ່ນສຽງຂອງຄນົ ເຮາົເກັ ່ງອອກມາ ເພ ່ ອໃຫເ້ຂົ ້າໃຈວ່າ ຜູເ້ປັ ່ ງສຽງອອກໄປນັນ້ ມຄີວາມຕອ້ ງ ການສິ ່ ງໃດສິ ່ ງໜຶ ່ ງເຊັ ່ນ: ເພ ່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫ ອ , ເພ ່ອຂໍຄວາມຮູ້ຫ ເພ ່ອສະແດງຄວາມຮູສ້ກຶ ພໍໃຈ ຫ ບໍ ່ພໍໃຈເປັນຕົນ້. 2) ຊະນດິຂອງສຽງໃນພາສາ ສຽງໃນພາສາລາວມີ3 ສຽງຄ ສຽງແທ, ້ສຽງແປ ແລະ ສຽງດນົຕ.ີ ກ. ສຽງແທ້ ເປັນສຽງທີ ່ ເກດີຕາມທໍາມະຊາດເຊິ ່ ງເປັ ່ ງອອກມາຈາກຮູຄໍໂດຍກງົ ໂດຍບໍ ່ ໃຊລ້ ີ ້ນດດັແປງໃຫເ້ປັນຢ່ າງອ ່ນ ແຕ່ ອາດໃຊຣ້ມິ ສບົຊ່ວຍຕ ່ມ ສຽງທີ ່ຈດັວ່າເປັນສຽງແທໄ້ດແ້ກ່ສະຫ ະທງັໝດົ ເຊັ ່ນ: ອະ, ອາ, ອິອີເປັນຕົນ້.

14 ຂ. ສຽງແປ (ສຽງຜນັ ແປ ຫ ສຽງປຽນແປງ) ເປັນສຽງທີ ່ ເກດີຈາກການດດັແແປງສຽງໃຫມ້ ສີໍານຽງຕ່າງໆ ຊດັ ເຈນຂຶ ້ນໂດຍກດົລີ ້ນໃຫກ້ ະທບົ ເພດານ, ເຫອ ກ ແລະ ແຂວ້ ໂດຍອາໄສຮມິ ສບົ ແລະ ດງັເປັນເຄ ່ອງຊ່ວຍ ສຽງຜນັ ແປໄດແ້ກ່ພະຍນັຊະນະທງັໝດົ ເຊັ ່ນ: ກ ຂ ຄ ງ ຈ ເປັນຕົນ້. ຄ. ສຽງດນົຕີ ເປັນສຽງທີ ່ມຈີງັຫວະ ນໍ ້າໜກັ ແລະ ທໍານອງສູງຕໍ ່າ ສຽງດນົຕີແລະ ສຽງທີ ່ຜນັຂຶ ້ນລງົໃຫມ້ ີທໍານອງມ່ວນ ອອນຊອນ ໃຫມ້ ຄີວາມໝາຍແຕກຕ່າງກນັ ເຊັ ່ນ: ເສອ , ເສອ , ເສ ້ອ ເປັນຕົນ້. ສະຫຸ ບແລວ້ ອກັ ສອນສໍາລບັແທນສຽງແທ້ ເອີ ້ນວ່າສະຫ ະ ອກັ ສອນສໍາລບັແທນສຽງແປ ເອີ ້ນວ່າພະຍນັຊະນະ ອກັ ສອນສໍາລບັແທນສຽງດນົຕີ ເອີ ້ນວ່າວນັນະຍຸດ 2.3.3 ສະຫ ະ ສະຫ ະ ແມ່ນເຄ ່ອງໝາຍທີ ່ ໃຊແ້ທນສຽງທີ ່ ເປັ ່ ງອອກມາຈາກຮູ ຕາມຫ ກັ ພາສາຄ: ພະຍນັຊະນະ ຈາໍ ເປັນຕອ້ງ ອາໄສສະຫ ະຈຶ ່ ງຈະອອກສຽງໄດ. ້ເມ ່ອເວລາອອກສຽງສະຫ ະຈະອອກສຽງແຕກຕ່າງກນັບາງຕວົອອກສຽງສັນ້ ບາງຕວົ ອອກສຽງຍາວເຊັ ່ນ: +ສະຫ ະສຽງສັນ້: xະ x x x ເxະ ແxະ ໂxະ ເxາະ ເx ເxຍ xວະ ເxອ +ສະຫ ະສຽງຍາວ xາ x, x x ເx ເເx ໂx x ເx ເxຍ xວ ເxອ 2.3.4 ພະຍນັຊະນະ ພະຍນັຊະນະ ແມ່ນເຄ ່ອງໝາຍ ຫ ຕວົ ອກັ ສອນທີ ່ ໃຊປ້ ະສມົ ກບັ ສະຫ ະ ເພ ່ອໃຊແ້ທນພາສາເວົ ້າ ຫ ເພ ່ອຈດົ ບນັ ທກຶ ຫ ກັ ຖານ ພະຍນັ ຊະນະ ຈະອອກສຽງພຽງລໍາພງັບໍ ່ ໄດຕ້ ອ້ ງມສີ ະຫ ະປະສມົ ຢ່ ູນໍາຈຶ ່ ງຈະອອກ ສຽງຕ່າງກນັ ໄດ. ້ ສຽງຊະນດິນີ ້ ເປັນສຽງທີ ່ຢ່ ູຕົນ້ ພະຍາງເຊັ ່ນ: ກະ, ອາ, ໂຄ, ງູ , ຊາວ, ຊ່ ູ, ໆລໆ 2.3.5 ວນັນະຍຸດ ວນັນະຍຸດ ແມ່ນອກັ ສອນທີ ່ ໃຊແ້ທນສຽງສູງ ຕໍ ່ ຄາ້ຍກບັສຽງດນົຕີເປັນເຄ ່ອງກໍານດົຄວາມໝາຍ ຂອງຄໍາທີ ່ມີ ສຽງສູງແຕກຕ່າງກນັ ເຊັ ່ນ: ຂາ : ໝາຍເຖງິອະໄວຍະວະສ່ວນເບ ້ອງລ່ ຸມຂອງຮ່າງກາຍທີ ່ຮ່າງກາຍໄວ. ້ ຂ່າ : ໝາຍເຖງິຊ ່ພນັ ໄມຈ້າໍພວກໜຶ ່ ງມຫີ ວົຢ່ ູໃນສະກຸນຫວານ້ ໃຊເ້ປັນຢາ ແລະ ເຮດັອາຫານໄດ.້ ຂາ້ : ໝາຍເຖງິບ່າວໄຜ່ , ຜູຄ້ ນົຮບັ ໃຊ. ້ ປາ : ໝາຍເຖງິສດັທີ ່ຢ່ ູຫາຍໃຈດວ້ ຍຟັນຟ ມ. ປ່ າ : ໝາຍເຖງິແຜ່ນດນິບ່ອນມຕີ ົນ້ ໄມຕ້່າງໆເກດີຢ່ ູຫ າຍ ແລະ ບໍ ່ມບີາ້ນຄນົຢ່ ູໂດຍປົກກະຕ.ິ

15 ປາ້ : ເອ ້ອຍຂອງແມ່ ຫ ເອ ້ອຍຂອງພໍ ່ , ສຽງ ວນັນະຍຸດ ວນັນະຍຸດມີ5 ສຽງຄ: 1. ສຽງສາມນັ ຄສ ຽງທີ ່ບໍ ່ມຮີູບວນັນະຍຸດກາກບັ ເຊັ ່ນ: ເຟ ອງ, ເສ ້ອ, ໂຮງຮຽນ 2 ສຽງເອກ ຄສ ຽງທີ ່ມວີນັນະຍຸດເອກກາກບັ ເຊັ ່ນ: ສິ ່ ງ, ຕ່າງ, ຮ່າງ 3. ສຽງໂທ ຄສ ຽງທມີ ວີນັນະຍຸດໂທກາກບັ ເຊັ ່ນ: ຕົນ້, ຂຶ ້ນ, ຕັ ້ງ 4. ສຽງຕີຄສ ຽງທມີ ວີນັນະຍຸດຕກິ າກບັ ເຊັ ່ນ: ປັບ, ຢັ ້ງ, ນອກ, ກ໊ອກ… 5. ສຽງຈດັຕະວາ ຄສ ຽງທມີ ວີນັນະຍຸດຈດັຕະວາກບັ ເຊັ ່ນ: ເກັ ່ງ, ປຸຸ໋ຍ, ແມ່... ສະຫູ ບວ່າ: ຫ ກັ ການ ແລະ ວທິ ີການທີ ່ ຈະເຮດັ ໃຫກ້ ານສ ່ ສານດວ້ ຍການຂຽນມປີ ະສດິ ຜົນຈໍາເປັນຕອ້ ງທໍາ ຄວາມເຂົ ້າໃຈໃນຫ ກັ ການພ ້ນຖານ ກ່ ຽວກບັການຂຽນກ່ອນ ເພ ່ອຄວາມສະດວກໃນ ການຂຽນປະເພດຕ່າງໆ ໄດຢ້່ າງ ຖກ ຕອ້ງ, ການນໍາໃຊຫ້ ກັ ການຂຽນຢ່ າງຖກ ຕອ້ງເຂົ ້າໃນການຂຽນນັນ້ ຈີ ່ ງຈະເຮດັ ໃຫກ້ ານບນັ ຍາຍຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ , ຄວາມຕອ້ງການ, ລວມທງັ ຄວາມເປັນຈງິ ແລະ ຂໍຄ້ ດິຕ່າງໆ ໄດຢ້່ າງຈະແຈງ້. 3. ປະເພດຂອງການຂຽນ ການຂຽນແບ່ງອອກເປັນ 2 ປະເພດຄ: ກ. ການຂຽນປະເພດຄໍາຮອ້ ຍກອງ ການຂຽນທີ ່ມຮີູບແບບບງັຄບັຄກ ານສໍາຜດັ ເອກ, ໂທ ດັ ່ງນີ ້ ເປັນຕົນ້ ຊະນດິຂອງການຂຽນຮອ້ ຍກອງໄດແ້ກ່ ກາບ, ກອນ, ໂຄງ,ສານຕ່າງໆ. ຂ. ການຂຽນປະເພດຄໍາຮອ້ ຍແກວ້ ເປັນການຂຽນທີ ່ມກີ ານບງັຄບັຈາໍ ນວນຄໍາສໍາຜດັ ແຕ່ເປັນການເລອ ກຄໍາສບັ ຖອ້ ຍຄໍາມາຜູກໃຫເ້ປັນປະໂຫຍກ, ເປັນຂໍຄ້ ວາມ ແລະ ເປັນເລ ່ອງລາວຢ່ າງກມົ ກນ ຊະນດິຂອງການຂຽນຮອ້ ຍແກວ້ ໄດແ້ກ່ການຂຽນຮຽງຄວາມ, ບດົຄວາມ ,ສາລະຄະດ,ີນະວະນຍີາຍ, ເລ ່ອງສັນ້, ເລ ່ອງແປ, ຈດົໝາຍ , ລາຍງານ, ບດົລະຄອນ ດັ ່ງນີ ້ ເປັນຕົນ້. ຕວົຢ່ າງ ຮູບແບບການຂຽນ - ກາວນີພີນົ ໝາຍເຖີງບດົ ຮອ້ ຍກອງ ທີ ່ ໃຊພ້ າສາມ່ວນ, ມກີ ານສໍາຜດັ ເກາະກ່າຍກນັ ດ,ີມທີ ງັການສາ້ງສນັ ຄວາມງາມ ດວ້ ຍຕວົອກັ ສອນ, ສຽງ, ຈງັຫວະ ແລະ ມຖີ ອ້ ຍຄໍາສ ່ສານຫ ເປັນສນັຍາລກັ ແບບບາງສີ ່ ງບາງຢ່ າງອນັກໍ ່ໃຫເ້ກດີຄວາມຮູ້ ສກ ສະເທອ ນໃຈ ທີ ່ ເຂັມ້ ຂຸນ້ ແລະ ເລກີ ເຊີ ່ ງ. - ບນັ ເທງີຄະດີໝາຍເຖີງການຂຽນທີ ່ ຜູແ້ ຕ່ງມເີຈຕະນາ ໃຫຄ້ ວາມເພດີ ເພນີ ແກ່ ຜູອ້່ານເປັນຕໍຕ້ ໍແຕ່ກໍ ່ອາດຈະມສີ າລະ ຄວາມຮູທ້ ີ ່ມຄີຸນຄ່າຢ່ າງຫຍີ ່ ງ. ຢ່ ູເບີ ້ອງຫ ງັຂອງຄວາມເພດີເພນີດັ ່ງກ່າວ.

16 -ນະວະນຍີ າຍເປັນວນັ ນະຄະດທີ ີ ່ມຮີູບແບບການແຕ່ງປະເພດໜ ່ ງເຊີ ່ ງມວີທິ ກີ ານດໍາເນນີ ເລ ່ອງຫ າຍແບບ ຜູແ້ຕ່ງສາມາດ ສາ້ງສນັ ວາດຂຽນ ໄດຕ້ າມຄວາມສາມາດແລະຄວາມພໍໃຈຂອງຕນົ ການແບ່ງແຍກໃນການບນັ ຍາຍ, ການພນັ ລະນາ ແລະ ການສນົທະນາ ເຊີ ່ ງເໝອ ນກບັຊວີດິຕວົຈງີໃນສງັຄມົ ໃນເວລານັນ້. -ສາລະຄະດີໝາຍເຖີງການຂຽນທີ ່ມເີນ ້ອຫາສາລະ ແລະ ມຈີດຸ ປະສງົ ເພ ່ ອໃຫຄ້ ວາມຮູ້ແລະ ຄວາມຄດິ ແກ່ຜູອ້່ານ, ແຕ່ເວລາດຽວກນັກໍ ່ໃຫຄ້ ວາມບນັ ເທງີແກ່ຜູອ້່ານອກີດວ້ ຍ. - ບດົຄວາມເປັນບດົຂຽນຊະນດິໜ ່ ງ ທີ ່ມສີາມພາກສ່ວນຕົນ້ ຕໍຄ: ຕັ ້ງບນັຫາ, ເນ ້ອຫາ ແລະ ສະຫູ ບ ມຫີ ກັ ການ, ມກີ ານ ສະເໜຂີ ໍຄ້ ດິ ເຫນັກ່ ຽວກບັ ເລ ່ອງ ຫ ເຫດການຕ່າງໆທີ ່ ເກດີຂ ້ນ ເລ ່ອງທີ ່ ຂຽນເປັນບດົ ຄວາມຈະຕອ້ງເປັນເລ ່ອງທີ ່ ຄນົ ກໍາ ລງັສນົ ໃຈ ຕໍ ່ ເຫດການທສີາລະ ແລະ ແຊກ ທດັສະນະທີ ່ຊວນຄດິ ຊວນອ່ານ. ຕວົຢ່ າງ: ການຂຽນທີ ່ມຮີູບແບບບງັຄບັຄກ ານສໍາຜດັ ເອກ, ໂທ 1. ສບັພະກອດກຽ້ວ ກອນເກົ ່າມາຖະແຫ ງ ເທພາວະ ວາດພະນອມໄພກວ້າງ ບຸນຍວງຍັ ້ງ ເຊາົແຄນຄາວໜ ່ ງ ສງັລ່ວງຜາ້ຍ ຜນັບາ້ກ່ອນບາ 2. ຫ ງີເຫນັ ໄມລ້່າວລົມ້ ລຽບຮ່ອມເຂາົຮອມ ພຸນ້ເຍີ ພູທອນເລາະ ບຽບພະຍອມນໍານອ້ງ ເຫນັຜາຊອ້ງ ເຂາົຄໍາຍາມຄໍ ່າ ຕັ ້ງຢ່ ູກາງປ່ າກວາ້ງ ດູເຮ ້ອງຮຸ່ງເຮອ ງ 3. ຄດິຮອດບາ້ນ ສະຖານເກົ ່າຄາວຫ ງັ ລອນທໍ ່ ເດນີຈອນລດັ ລ່ວງໄປທງັເຍ ້ອນ ມະໂນໃນຮອ້ ນ ປານໄຟເຜາົແຜ່ນ ສະດຸດດ່ວນຕອ້ງ ຕໍໄມຕ້ໍ ່າສູງ 4. ຮກັ ຊາດທງັປາກເວົ ້າ ກໍ ່ຕອ້ງອອກແຮງເຮດັ ຕອ້ງຮ່ວມລງົມຂ ຸດ ກົ ່ນດນີແປງສາ້ງ ຕອ້ງອອກແຮງໂຮມປອ້ ງ ກນັ ເອາົປະເທດຊາດ 5. ຮກັ ຊາດຕາມແບບນັນ້ ເຂາົຈີ ່ ງຍອ້ງວ່າດີ ຮກັ ຊາດມແີຕ່ເວົ ້າ ມບ ໍເຮດັກະທໍາຫຍງັ ຫູແຮ່ງຟັງຈກັກະພດັ ເອ ່ອຍອງີມນັຊໍ ້າ ຟັງຄວາມມນັມາຂາ້ ປະຊາຊນົກດົຂີ ່ ຮກັ ຊາດເປັນແບບນັນ້ ແມ່ນຂາຍຊໍ ້າຊາດລາວ (ຄດັຈາກ ປ ມ້ ໄວຍະກອນລາວ ທ່ານ ພູມີວງົວຈິດິ ພະແນກສກຶ ສາສູນກາງ ພມີ ຈາໍ ໜ່າຍປີ1967ໜາ້ 200)

17 3.1. ຫ ກັ ການທົ ່ວໄປໃນການຂຽນບດົ ຫ ກັ ການຂຽນບດົ ແຕກຕ່າງກນັ ໄປຕາມແຕ່ ລະປະເພດ ຍອ້ ນວ່າແຕ່ ລະປະເພດມຈີດຸ ປະສງົໃນການຂຽນບໍ ່ ຄ ກນັ . ແຕ່ເຖງີຢ່ າງໃດກໍ ່ຕາມຫ ກັ ທົ ່ວໄປ ຫ ລກັ ສະນະຂອງການຂຽນທຸກປະເພດອາດສະຫຸ ບໄດດ້ ັ ່ງນີ ້ : 1.1. ຜູຂ້ ຽນຄວນພຈິ າລະນາກ່ອນວ່າຈະຂຽນຫຍງັ? ໜງັສທ າງການ, ຈດົ ໝາຍທຸລະກດິ , ບດົ ຄວາມ, ສາລະຄະດ,ີ ນະວະນຍິ າຍ ຫ ເລ ່ອງສັນ້. ບດົ ຂຽນແຕ່ລະປະເພດຈະມລີກັ ສະນະ ຫ ວທິ ກີ ານຂຽນທີ ່ ແຕກຕ່າງກນັອອກໄປ ຜູຂ້ ຽນ ຈີ ່ ງຄວນສກຶ ສາວທິ ກີ ານຂຽນໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງຕາມລກັ ສະນະການຂຽນປະເພດນັນ້ໆກ່ອນ. 1.2. ຜູຂ້ ຽນຄວນວິເຄາະວ່ າມເີປົ ້າໝາຍແນວໃດໃນການຂຽນເພ ່ ອເຮັດໃຫກ້ ານນໍາສະເໜີເປັນໄປໃນແນວທາງທີ ່ ຖກ ຕອ້ງ. 1.3. ຜູຂ້ ຽນຄວນວເິຄາະວ່າ ຕນົ ເອງມຄີວາມຮູ,້ ຄວາມສາມາດໃນເລ ່ ອງທີ ່ ຈະຂຽນຫ າຍນອ້ ຍສໍ ່າໃດ. ຖາ້ຜູຂ້ ຽນບໍ ່ມີ ຄວາມຮູ້ຫ ມຄີວາມຮູໃ້ນເລ ່ອງດັ ່ງກ່າວໜອ້ ຍກໍ ່ຄວນທີ ່ ຈະສກຶ ສາຄົນ້ ຄວາ້ເພີ ່ມຕ ່ມດວ້ ຍວທີ ກີ ານຕ່າງໆເຊັ ່ນ: ສໍາຜາດຜູ້ ມຄີວາມຮູດ້ ັ ່ງກ່າວ, ຄົນ້ ຄວາ້ຈາກເອກະສານ, ສກຶ ສາຈາກສະຖານທີ ່ ຫ ເຫດການຕວົຈງີ ເປັນຕົນ້. 1.4. ຜູຂ້ ຽນຄວນພຈິ າລະນາເຍີ ່ ງວ່າ ຜູອ້່ານແມ່ນໃຜ ໂດຍຈະຕອ້ງວເິຄາະທງັເພດ, ໄວ, ລະດບັ ຄວາມຮູ,້ຄວາມສນົ ໃຈ ເພ ່ອຈະໄດເ້ລອ ກເລ ່ອງ, ວທິ ກີ ານນໍາສະເໜຕີະຫ ອດຈນົການໃຊພ້າສາໄດຢ້່ າງເໝາະສມົ .ແນວໃດກໍ ່ຕາມ ການຂຽນທີ ່ມີ ປະສດິທພິ າບບໍ ່ ໄດຂ້ ້ນກບັການທີ ່ ຜູຂ້ ຽນປະຕບິດັຕາມຫ ກັ ການຂຽນໄດຢ້່ າງຄບົຖວ້ ນ ແລະ ຖກ ຕອ້ງເທົ ່ານັນ້ ແຕ່ຈະຂ ້ນ ຢ່ ູກບັ ສະມດັທະພາບທາງດາ້ນຄວາມຄດິ ຕະຫ ອດຮອດຄວາມສາມາດໃນການຖ່ າຍທອດຄວາມຄດິ ນັນ້ ເປັນຕວົ ອກັ ສອນ ເຊີ ່ ງຈະເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານເຂົ ້າໃຈຖກ ຕອ້ງຕາມກບັຄວາມຕອ້ງການ ແລະ ບນັລຸຕາມຈດຸ ປະສງົຂອງຜູຂ້ ຽນນໍາອກີ . ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ສະຖາບນັ ຄົນ້ ຄວາ້ວທິ ະຍາສາດການສກຶ ສາ ແບບຮຽນພາສາລາວ ມ7 ປີ 2011 (143) ພມີ ທີ ່ ບໍລສິດັ ລດັວສິະຫະກດິ ໂຮງພມີ ສກ ສາ 3.2. ຂັນ້ຕອນໃນການຂຽນບດົ ໃນການຂຽນບດົປະເພດຕ່າງໆ ຈະມວີທິ ແີຕກຕ່າງກນັອອກໄປ ແຕ່ ໂດຍທົ ່ວໄປແລວ້ ຂັນ້ຕອນໃນການຂຽນບດົມດີ ັ ່ງຕໍ ່ ໄປນີ ້ : 1. ເລອ ກເລ ່ອງທີ ່ຈະຂຽນ: ການເລອ ກເລ ່ອທີ ່ຈະຂຽນເປັນຂັນ້ ຕອນທໍາອດິ ແລະ ເປັນຂັນ້ຕອນທີ ່ສໍາຄນັ ໃນການຂຽນ. ຄວາມສໍາເລດັ ໃນບດົຂຽນຈະມຫີ າຍນອ້ຍສໍ ່າໃດແມ່ນຂ ້ນຢ່ ູກບັການເລອ ກເລ ່ອງເຊີ ່ ງຄວນຄໍານ ່ ງເຖີ ່ ງສີ ່ ງຕໍ ່ ໄປນີ ້ : - ຄວາມຮູ້ແລະ ປະສບົການຂອງຜູຂ້ ຽນໃນເລ ່ອງທີ ່ຈະຂຽນ. - ຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜູອ້່ານ - ປະໂຫຍດທີ ່ ຜູອ້່ານຈະໄດຮ້ ບັ - ບນັຫາທີ ່ນໍາສະເໜີ - ຂອບເຂດຂອງເລ ່ອງ ເຊີ ່ ງບໍ ່ກວ້າງ ຫ ແຄບ ເກນີໄປ ຖາ້ເປັນເລ ່ອງທີ ່ມຂີອບເຂດກວ້າງຄວນເລອ ກສະເພາະບນັຫາທີ ່ ໜາ້ສນົ ໃຈເປັນພເິສດມາຂຽນ. - ຄວາມສາມາດທີ ່ຈະຄນົຄວາ້ຂໍມ້ ູນ ແລະ ຫ ກັ ຖານຕ່າງໆມານໍາສະເໜີ

18 2. ກໍານດົຈດຸ ປະສງົສະເພາະຂອງບດົຂຽນເຊີ ່ ງຈະຊ່ວຍໃຫກ້ ານຂຽນຢ່ ູໃນຂອບເຂດແລະງ່າຍຕໍ ່ການຂຽນໂດຍກໍານດົ ຈດຸ ປະສງົວ່າຂຽນເພ ່ອໃຫຜູ້ອ້່ານຈະຮບັສີ ່ ງໃດ ຫ ເພ ່ອຫຍງັເຊັ ່ນ: - ເພ ່ອໄດຮ້ ບັຄວາມບນັ ເທງີ - ເພ ່ອຊາບເຫດຜນົທີ ່ຖກ ຕອ້ງ - ເພ ່ອແນະນໍາອນັ ໃດອນັໜ ່ ງ - ເພ ່ອໄດຂ້ໍຄ້ ດິກ່ ຽວກບັ ເລ ່ອງໃດເລ ່ອງໜ ່ ງ - ເພ ່ອອະທບິ າຍຄວາມໝາຍ, ຫ ກັ ການ ຫ ທດິສະດຕີ່າງໆ - ເພ ່ອເລົ ່າເລ ່ອງໃຫຊ້າບ - ເພ ່ອໂຄສະນາຊວນເຊ ່ອ - ເພ ່ອປະກາດ, ເຊນີຊວນ - ເພ ່ອສັ ່ງສອນ, ອບົຮມົ - ເພ ່ອໃຫເ້ກດີຄວາມເຫນັດ,ີເຫນັພອ້ມນໍາ - ເພ ່ອສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ - ເພ ່ອຮອ້ງຂໍ, ຂໍຄວາມເຫນັ ໃຈ. ແລະ ອ ່ນໆ 3. ເລອ ກຮູບແບບບດົຂຽນ: ຮູບແບບບດົຂຽນມຫີ າຍລກັ ສະນະເຊັ ່ນ: ບດົຄວາມ, ບດົລາຍງານ, ວຊິ າການ, ສາລະຄະດີ ນະວະນຍິາຍ, ເລ ່ອງສັນ້...ຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ງເລອ ກຮູບແບບໃຫສ້ ອດຄ່ອງ ກບັ ເປົ ້າໝາຍ, ເໝາະກບັ ເນ ້ອໃນ ແລະ ຜູອ້່ານ. 4. ຮບີໂຮມຂໍມ້ ູນໃນການຂຽນບດົທຸກປະເພດຈາໍ ເປັນຕອ້ງມຂີໍມ້ ູນປະກອບນໍາສະເໜເີຊີ ່ ງຂໍມ້ ູນດັ ່ງກ່າວອາດໄດມ້ າຈາກ: - ແຫ່ ງກໍາເນດີຂອງຂໍມ້ ູນນັນ້ ໂດຍກງົ. - ສໍາພາດບຸກຄນົທີ ່ມຄີວາມຮູ,້ຄວາມສາດໃນເລ ່ອງນັນ້. - ຄົນ້ ຄວາ້ຈາກປ ມ້ ຫ ເ ອກະສານ ທີ ່ໜາ້ເຊ ່ອຖ ການຊອກຫາ ແລະ ຮບີໂຮມຂໍມ້ ູນດັ ່ງກ່າວນີ ້ນອກຈາກຈະເຮດັ ໃຫບ້ ດົຂຽນມຄີຸນຄ່າໜາ້ເຊ ່ອຖແ ລວ້ ຍງັເຮດັ ໃຫ້ ຜູຂ້ ຽນໄດມ້ ຄີວາມຄດິທີ ່ກວ້າງໄກອອກໄປ ແລະ ພອ້ມທີ ່ຈະນໍາສະເໜໃີຫແ້ກ່ຜູອ້່ານນໍາອກີ . 5. ກໍານດົ ໂຄງຮ່າງຂອງເລ ່ອງ: ກໍານດົ ໂຄງຮ່າງຂອງເລ ່ ອງຈະເລີ ່ມຈາກການປະມວນຄວາມຄດິ ໂດຍແຍກເປັນບນັຫາທີ ່ ນໍາສະເໜແີກ່ຜູອ້່ານ. ຈາກນັນ້ ຈງີນໍາເອາົຄວາມຄດິນັນ້ມາຮຽບຮຽງ ແລະ ຈດັລໍາດບັການນໍາສະເໜີເຊີ ່ ງໃນນັນ້ການຈດັລໍາດບັທໍາອດິອາດຈະ ຈດັ ເປັນຫວົຂໍ ້ໃຫຍ່ກ່ອນ ແລວ້ ຂະຫຍາຍຄວາມໃນຫວົຂໍ ້ໃຫຍ່ ໂດຍເຮດັ ເປັນຫວົຂໍຍ້່ອຍຕາມພາຍຫ ງັ. 6. ລງົມຂ ຽນລາຍລະອຽດຕາມໂຄງຮ່າງຂອງເລ ່ອງທີ ່ ໄດກ້ ໍານດົ ໄວດ້ ວ້ ຍຄວາມເອາົໃຈໃສ່ . 7. ຫ ງັຈາກຂຽນສໍາເລດັຮຽບຮອ້ ຍແລວ້ ຄວນອ່ານຄນ ເພ ່ອກວດເບີ ່ ງຄວາມຖກ ຕອ້ງ ແລະ ຄວາມເໝາະສມົ ໃນການໃຊ້ ພາສາ. ຕະຫ ອດຮອດເນ ້ອໃນວ່າເປັນໄປຕາມເປົ ້າໝາຍທີ ່ຕັ ້ງໄວ້ຫ ບໍ ່ ຖກ ຕາມບນັຫາທີ ່ຕອ້ງການນໍາສະເໜນອກ ີ ຫ ບໍ ່ . ຖາ້ຍງັມຂີໍບ້ ກົ ຜ່ອງຢ່ ູກໍ ່ຄວນດໍາເນນີການປັບປຸງ ແກໄ້ຂ.

19 8. ຖາ້ມຂີໍບ້ ກົ ຜ່ອງທີ ່ຕອ້ງປັບປຸງແກໄ້ຂຫູງັຈາກທີ ່ກວດແກແ້ລວ້, ຄວນອ່ານກວດຜ່ານຢ່ າງພນິດິພຈິ າລະນາຕັ ້ງແຕ່ຕົນ້ ຈນົຈບົອກີ ເທ ່ອໜ ່ ງ ຫ ນ ໍາໄປໃຫນ້ກັ ຮຽນຂຽນ ຫ ຜູຊ້ງົຄຸນວຸດທໄີດອ້່ານກ່ອນທີ ່ຈະນໍາໄປເຜຍີແຜ່ . ຢ່ າງໃດກໍ ່ຕາມບດົຂຽນທີ ່ ເປັນຕາອ່ານນອກຈາກຈະມຫີ ກັ ຖານ ແລະ ຂັນ້ຕອນຕ່າງໆຂອງການຂຽນແລວ້ ຜູຂ້ ຽນ ຄວນຄໍານງ ເຖງີການສະແດງຄວາມຮູລ້ງົໃນບດົຂຽນ ໂດຍມຫີ ູກັ ຖານອາ້ງອງີ ແລະ ເປັນຄວາມຮູທ້ ີ ່ຖກ ຕອ້ງການສະແດງ ຄວາມຄດິອອກໃນບດົຂຽນຕອ້ງເປັນຄວາມຄດິຂອງຕນົ ເອງ ຖາ້ຫາກວ່າເປັນຄວາມຄດິຂອງຄນົອ ່ນຕອ້ງບອກຊ ່ຜູນ້ ັນ້ກໍາ ກບັ ໄວນ້ ໍາ. ການສະກດົ ຄໍາກໍາຕອ້ ງໃຫຖ້ ກຕອ້ ງຕາມຫ ກັ ພາສາໂດຍມວີກັ , ຕອນ ແລະ ຫຍໍໜ້ າ້ທີ ່ ເມາະສມົ ຖ ກຕອ້ ງ ສ່ວນການຂຽນນັນ້ກໍ ່ຕອ້ງເປັນລະບຽບ, ຊດັ ເຈນ, ອ່ານງ່າຍ ແລະ ສະອາດຮຽບຮອ້ ຍ. 3.3. ການຜູກປະໂຫຍກ ການຜູກປະໂຫຍກ ແມ່ນການຮຽບຮຽງຄໍາໃນປະໂຫຍກໃນຂໍຄ້ ວາມໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງ, ປະກອບປະໂຫຍກຕ່າງທີ ່ຢ່ ູ ໃນຂໍຄ້ ວາມຍາວໆໃຫເ້ຂົ ້າກນັ ໂດຍອາໃສບນັດາຄໍາເຊ ່ອມ ແລະ ຄໍາຕໍ ່ . ການຜູກປະໂຫຍກມຄີວາມສໍາຄນັ ຖາ້ຈດັວາງຖອ້ ຍຄໍາ , ປະໂຫຍກທີ ່ຖກ ຕອ້ງເໝາະສມົ ກໍ ່ຈະເຮດັ ໃຫ້ ຂໍຄ້ ວາມນັນ້ບໍ ່ ເປັນຕາຟັງ, ຂາດຄວາມຊດັ ເຈນ ແລະ ກໍ ່ໃຫເ້ກດີຄວາມສບັສນົ ເຂົ ້າໃຈຍາກ ຫ ເຂົ ້າໃຈຜດິ ເຂວໄປຈາກ ຄວາມຄດິຂອງຜູຂ້ ຽນ. ຕວົຢ່ າງ ຂໍຄ້ ວາມທີ ່ມແີຕ່ພາກປະທານ ແລະ ພາກສໍາແດງ “ຍາດພນິອ້ງທາງຝ່ າຍບດິ າມານດາຂອງນາງກໍ ່ບໍ ່ລບິູນ/ຮູບຮ່າງບໍ ່ມບີ່ອນຕ/ິຜມົ ດໍາເໜອ ນກບັແກວ້ນນິ/ໜາ້ເປັ ່ ງເປັ ່ ງດັ ່ງດວງ ຈນັ /ດວງຕາປະດຸດຕາກວາງ/ແຂວ້ເໝອ ນໄຂ່ມຸກ/ຮມີ ສບົ ເໝອ ມາກຕໍານນີສຸກ/ສຽງຫວົ ເໝອ ນນກົ ກາເວາົ/ຂາຄລ ໍາ ກວ້ຍ”. ຂໍຄ້ ວາມຂາ້ງເທງີນີມ້ ພີຽງຕວົປະທານ ແລະ ແລະ ຕວົສໍາແດງເປັນລໍາດບັກນັມາເຊີ ່ ງບໍ ່ຈາໍ ເປັນໃຊຄ້ໍາເຊ ່ອມ ຫ ຄ ໍາຕໍ ່ຂັນ້. ຕວົຢ່ າງການຮຽບຮຽງປະໂຫຍກທີ ່ມຕີວົຂະຫຍາຍຕ່າງໆດັ ່ງນີ ້ : - ແຕ່ປາງກ່ອນ ກ. ມນັ ໄດຊ້ ອກທ່ ຽວກນິກບົຂຽດ ຂ. ຈນົບໍ ່ມແີນວຈະກນິ ຄ. ຂອງພະຍາອຸດເຊນີ ງ. ອາໃສຢ່ ູໃນອຸດທະຍານ ຈ. ມງີູ ເຫົ ່າໝໍຕ້ ວົໜ ່ ງ ສ. ຈ ່ ງນອນອດຶອາຫານໄດຫ້ າຍວນັ ຊ. ທີ ່ຢ່ ູໃນຍ່ານສ່ວນນັນ້ໝດົແລວ້ - ຮຽບຮຽງ: ແຕ່ປາງກ່ອນ ມງີູ ເຫົ ່າໝໍຕ້ ວົໜ ່ ງ ອາໃສຢ່ ູອຸດທະຍານຂອງພະຍາອຸດເຊນີມນັ ໄດຊ້ ອກທ່ ຽວກນີກບົຂຽດ ທີ ່ຢ່ ູໃນຍ່ານສວນນັນ້ໝດົແລວ້ ຈນົບໍ ່ມແີນວຈະກນີ ຈ ່ ງນອນອດຶອາຫານໄດຫ້ າຍວນັ . ຕວົຢ່ າງການຮຽບຮຽງປະໂຫຍກໃຫໄ້ດແ້ຈ່ມແຈງ້ ແລະ ຊດັ ເຈນ: 1. ໜງັສສ ນິ ໄຊຂອ້ ຍມກັ ອ່ານກວ່າກາລະເກດ.

20 - ຮຽບຮຽງ: ຂອ້ ຍມກັ ອ່ານໜງັສສ ງັສນິ ໄຊຫ າຍກວ່າກາລະເກດ 2. ທີ ່ນີ ້ ເຮອ ນມໃີຫເ້ຊົ ່າ. - ຮຽບຮຽງ: ທີ ່ນີມ້ ເີຮອ ຮໃຫເ້ຊົ ່າ. 3. ໃນວດັຕ່າງໆຫາ້ມຈບັສດັ - ຮຽບຮຽງ: ຫາ້ມຈບັສດັ ໃນວດັຕ່າງໆ. 4. ສາມາດເຕມັ ໄຫໄດ້ນໍ ້າຝົນແຕ່ລະຢາດ. - ຮຽບຮຽງ: ນໍ ້າຝົນແຕ່ລະຢາດ ສາມາດເຕມັ ໄຫໄດ.້ ຕວົຢ່ າງ ການຮຽບຮຽງປະໂຫຍກໂດຍອາໃສຄໍາເຊ ່ອມ, ຄໍາຕໍ ່ . 1. ທາ້ວ ປັນຍາເປັນນກັ ຮຽນດີ/ ໄດຮ້ ບັການຍອ້ງຍໍທຸກປີ. - ຮຽບຮຽງ: ຍອ້ນວ່າ ທາ້ວປັນຍາເປັນນກັ ຮຽນດລີາວ ຈີ ່ ງໄດຮ້ ບັການຍອ້ງຍໍທຸກປີ. 2. ຄນົລາວຄວນຊ ້ສີ ່ ງຂອງ / ຄຍົລາວເຮດັ ເອງ - ຮຽບຮຽງ: ຄນົລາວຄວນຊ ້ສີ ່ ງຂອງທີ ່ຄນົລາວເຮດັ ເອງ 3. ປ ມ້ ເປັນເພ ່ອນ / ດທີ ີ ່ສຸດ / ປ ມ້ ສາມາດໃຫຄ້ ວາມຮູຫ້ າຍຢ່ າງ / ທຸກຄນົສາມາດຄົນ້ ຄວາ້ໄດຈ້າກປ ມ້ / ປ ມ້ ຈີ ່ ງປຽບເ ໝອ ນຜູໃ້ຫແ້ສງສະຫວ່າງທາງປັນຍາແກ່ຄນົທງັປວງ. - ຮຽບຮຽງ: ປ ມ້ ເປັນເພ ່ອນທີ ່ ດທີ ີ ່ສຸດ ເພາະປ ມ້ ສາມາດໃຫຄ້ ວາມຮູຫ້ າຍຢ່ າງ ເຊີ ່ ງທຸກຄນົສາມາດຄົນ້ ຄວາ້ໄດ້ ຈາກປ ມ້ . ດັ ່ງນັນ້, ປ ມ້ ຈີ ່ ງປຽບເໝອ ນຜູໃ້ຫແ້ສງສະຫວ່າງທາງປັນຍາແກ່ຄນົທງັປວງ. ສະຫູ ບລວມແລວ້ ການຜູກປະໂຫຍກ ກໍ ່ຄກ ານຮຽບຮຽງປະໂຫຍກໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງຢ່ ູໃນຂໍຄ້ ວາມໃດໜ ່ ງນັນ້ເອງ. 3.4. ການຂຽນຫຍໍໜ້ າ້ ໃນບດົ ຂຽນທຸກປະເພດບໍ ່ວ່າຈະເປັນຫດັ ແຕ່ງ, ບດົ ຄວາມ, ສາມລະຄະດີຈະປະກອ້ ບດວ້ ຍອງົປະກອບສໍາຄນັ 3 ພາກສ່ ວນ ພາກວ່າເປັນຫ ກັ ຄ: ເປີດຫວົ ເລ ່ອງ, ເນ ້ອເລ ່ອງ ແລະ ສະຫູ ບ. ສ່ ວນທີ ່ ເປັນພາກສ່ ວນເປີດຫວົ ເລ ່ອງ ແລະ ສະຫູ ບນັນ້ ສ່ວນຫ າຍແລວ້ມນັຈະປະກອບດວ້ ຍ 1 ຫຍໍໜ້ າ້. ສໍາລບັ ເນ ້ອເລ ່ອງຈະປະກອບດວ້ ຍຈາໍ ນວນຫຍໍໜ້ າ້ເທົ ່າໃດ ນັນ້ ແມ່ນຂ ້ນຢ່ ູກບັ ເນ ້ອໃນຂອງເລ ່ອງທງັໝດົ . ດັ ່ງນັນ້ການຂຽນຫຍໍໜ້ າ້ຖວ ່າເປັນພ ້ນຖານສໍາຄນັ ຂອງການຂຽນບດົ ທຸກ ປະເພດ, ກ່ອນທີ ່ນກັ ຮຽນຈະຮຽບຮຽງຂຽນບດົປະເພດຕ່າງໆເປັນເລ ່ອງໄດຢ້່ າງສມົ ບູນຈະຕອ້ງຮູຈ້ ກັ ຮຽບຮຽງຫຍໍໜ້ າ້ທີ ່ ດເີສຍກ່ອນ. 3.5.ປະໂຫຍດຂອງການຂຽນຫຍໍໜ້ າ້ ນກັ ຮຽນຈົ ່ງອ່ານ ແລະ ພຈິ າລະນາບດົຂຽນຕໍ ່ ໄປນີ ້ : ອາຫານກບັການຮຽນ ຄນົສ່ວນຫ າຍນຍິມົ ກນີອາຫານມ ້ລະ 3 ຄາບ ແຕ່ບາງຄນົອາດຈະກນີພຽງມ ້ລະ 2 ຄາບ ຫ ຫ າຍກວ່ານັນ້. ຄນົ ກນີອາຫານພຽງ 2 ຄາບຕໍ ່ມ ້ມກັ ຈະບໍ ່ ກນິອາຫານຄາບເຊົ ້າ ດວ້ ຍເຫດຜນົ ຕ່າງກນັ ເຊັ ່ນ: ຕອ້ ງຕ ່ ນແຕ່ ເຊົ ້າຟາ້ວໄປໂຮງ ຮຽນ ຫ ຟາ້ວໄປວຽກ, ໃຊເ້ວລາໃນການເດນີທາງດນົ , ບໍ ່ມເີວລາພຽງພໍສໍາລບັການແຕ່ງກນິໃນຕອນເຊົ ້າ ແລະ ບາງຄນົບໍ ່ ກນີອາຫານເຊົ ້າຍອ້ ນເຫດຜນົທີ ່ ຕອ້ງການຫຸ ດນໍ ້າໜກັ ການບໍ ່ກນິອາຫານເຊົ ້າ ຈະດວ້ ຍເຫດຜນົ ໃດກໍ ່ຕາມ ອາດຈະເຮດັ

21 ໃຫຮ້່າງກາຍໄດຮ້ ບັ ພະລງັງານແລະ ສານອາຫານບໍ ່ ພຽງພໍກບັຄວາມຕອ້ງການຂອງຮ່າງກາຍເນ ່ອງຈາກກະເພາະອາຫານ ຂອງຄນົ ເຮາົມຂີະໜາດບນັ ຈທຸ ີ ່ ຈໍາກດັສໍາລບັ ການກນີອາຫານແຕ່ລະເທ ່ອ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເດກັ ນອ້ ຍໃນໄວຮຽນເຊີ ່ ງ ຂະ ໜາດກະເພາະອາຫານນອ້ ຍກວ່າຜູໃ້ຫຍ່ ໃນຄະນະທີ ່ ຕອ້ງການພະລງັງານ ແລະ ສານອາຫານຕໍ ່ໜ່ ວຍນໍ ້າໜກັ ພດັ ຫ າຍກວ່າຜູໃ້ຫຍ່ ເນ ່ອງຈາກເປັນໄວທີ ່ ຍງັມກີ ານຈະເລີນເຕບີ ໂຕ ຈີ ່ ງຈໍາເປັນຕອ້ ງກນິ ອາຫານຢ່ າງໜອ້ ຍ 3 ຄາບຕໍ ່ມ ້ . ໂດຍປົກກະຕຄີ ນົ ເຮາົຈະພກັ ຜ່ ອນດວ້ ຍການນອນຫ ບັ ມ ້ລະປະມານ 8-12 ຊົ ່ງໂມງ ໃນເວລານີກ້ ານໃຊສ້ ານອາຫານ ຕ່າງໆຈະຍງັດໍາເນນີໄປຕະຫ ອດເວລາ. ປະລມິ ານສານອາຫານຕ່າງໆໂດຍສະເພາະລະດບັນໍ ້າຕານໃນເລອ ດຈະຫຸ ດລງົຫ ງັ ຈາກທີ ່ ເຮາົພກັ ຜ່ ອນນອນຫ ບັ ຈີ ່ ງຈໍາເປັນຕອ້ງກນິອາຫານເພ ່ອເພີ ່ມລະດບັ ສານອາຫານໃນຮ່າງກາຍໃຫຢ້່ ູໃນສະພາບປົກ ກະຕສີ ໍາລບັການເຮດັກດິຈະກໍາຕໍ ່ ໄປ. ການບໍ ່ກນິອາຫານເຊົ ້າຂອງເດກັ ນອ້ ຍນກັ ຮຽນລະດຍັ ນໍ ້າຕານໃນເລອ ດຈະຕໍ ່າ ຈ ່ ງ ພບົ ວ່າໃນຕອນສວຍເດກັ ນອ້ ຍຈະຮູສ້ ກ ຫວິ ສັ ່ນເຊນັ ບໍ ່ມສີ ະມາທໃິນການຮຽນ ຂາດຄວາມວ່ ອງໄວໃນການຄດິ ໄລ່ ຫ ແກໄ້ຂບນັ ຫາສະເພາະໜາ້ ເກດີການຜດິ ພາດໄດຫ້ າຍກວ່າ ແລະຜນົ ສໍາເລດັ ທາງການຮຽນຈະຕໍ ່າກວ່າເດກັ ນອ້ ຍທີ ່ກນິ ອາຫານເຊົ ້າ ເນ ່ອງຈາກວ່າ ສະໝອງຂອງຄນົ ເຮາົຕອ້ງການນໍ ້າຕານກລູໂກ ເພ ່ອໄປຫ ໍ ່ລຽ້ງ. ນອກຈາກນີ ້ ເດກັ ນອ້ ຍຈະບໍ ່ ມແີຮງສໍາລບັການຫ ີ ້ນກລີ າ ຫ ອອກກໍາລງັກາຍນໍາອກີ . ດັ ່ງນັນ້ ອາຫານເຊົ ້າຈີ ່ ງເປັນຄາບທີ ່ມຄີວາມສໍາຄນັທີ ່ ສຸດສໍາລບັ ເດກັ ນອ້ ຍນກັ ຮຽນ ແລະ ໄວໜ່ ູມ ອາຫານເຊົ ້າທີ ່ ເໝາະສມົ ຄວນປະກອບດວ້ ຍອາຫານທີ ່ມໂີປຣຕນີສູງພໍສມົ ຄວນເພ ່ ອ ຄງົສະພາບລະດບັ ນໍ ້າຕານໃນເລອ ດຂອງເດກັ ນອ້ ຍໃຫສູ້ງຢ່ ູເປັນເວລາທີ ່ ຍາວນານ ເຊີ ່ ງຈະເຮດັ ໃຫເ້ດກັ ນອ້ ຍມຄີວາມ ສາມດໃນການຮຽນຮູ້ແລະ ປະກອບກດິຈະກໍາທີ ່ຄອ້ງໃຊພ້ ະລງັງານໄດດ້.ີ ເມ ່ອນກັ ຮຽນໄດອ້່ານ ແລະ ພຈິ າລະນາບດົ ຂຽນເລ ່ອງ ອາຫານກບັການຮຽນ ດັ ່ງກ່າວແລວ້ ຈະເຫນັ ໄດວ້່າບດົ ຂຽນນີ ້ປະກອບດວ້ ຍການຫຍໍໜ້ າ້ດຽວເທົ ່ານັນ້ ເຊີ ່ ງຍາວຫ າຍ ເວລາອ່ານຈະຮູສ້ ກຶ ວ່າ ບໍ ່ ໄດພ້ ກັ ສາຍຕາ ແລະ ສະໝອງ ເລຍີ ຖາ້ຫາກເຮາົຈະລອງແບ່ງຫຍໍໜ້ າ້ຕາມຄວາມຄດິສໍາຄນັຂອງຂໍຄ້ ວາມແຕ່ລະຕອນຈະໄດຂ້ໍຄ້ ວາມດັ ່ງນີ ້ : ອາຫານກບັການຮຽນ ຄນົສ່ວນຫ າຍນຍິມົ ກນີອາຫານມ ້ລະ 3 ຄາບ ແຕ່ບາງຄນົອາດຈະກນີພຽງມ ້ລະ 2 ຄາບ ຫ ຫ າຍກວ່ານັນ້. ຄນົ ກນີອາຫານພຽງ 2 ຄາບຕໍ ່ມ ້ມກັ ຈະບໍ ່ ກນິອາຫານຄາບເຊົ ້າ ດວ້ ຍເຫດຜນົ ຕ່າງກນັ ເຊັ ່ນ: ຕອ້ ງຕ ່ ນແຕ່ ເຊົ ້າຟາ້ວໄປໂຮງ ຮຽນ ຫ ຟາ້ວໄປວຽກ, ໃຊເ້ວລາໃນການເດນີທາງດນົ , ບໍ ່ມເີວລາພຽງພໍສໍາລບັການແຕ່ງກນິໃນຕອນເຊົ ້າ ແລະ ບາງຄນົບໍ ່ ກນີອາຫານເຊົ ້າຍອ້ ນເຫດຜນົທີ ່ ຕອ້ງການຫຸ ດນໍ ້າໜກັ ການບໍ ່ກນິອາຫານເຊົ ້າ ຈະດວ້ ຍເຫດຜນົ ໃດກໍ ່ຕາມ ອາດຈະເຮດັ ໃຫຮ້່າງກາຍໄດຮ້ ບັ ພະລງັງານແລະ ສານອາຫານບໍ ່ ພຽງພໍກບັຄວາມຕອ້ງການຂອງຮ່າງກາຍເນ ່ອງຈາກກະເພາະອາຫານ ຂອງຄນົ ເຮາົມຂີະໜາດບນັ ຈທຸ ີ ່ ຈໍາກດັສໍາລບັການກນີອາຫານແຕ່ລະເທ ່ອ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເດກັ ນອ້ ຍໃນໄວຮຽນເຊີ ່ ງ ຂະ ໜາດກະເພາະອາຫານນອ້ ຍກວ່າຜູໃ້ຫຍ່ ໃນຄະນະທີ ່ ຕອ້ງການພະລງັງານ ແລະ ສານອາຫານຕໍ ່ໜ່ ວຍນໍ ້າໜກັ ພດັ ຫ າຍກວ່າຜູໃ້ຫຍ່ ເນ ່ອງຈາກເປັນໄວທີ ່ຍງັມກີ ານຈະເລນີເຕບີໂຕ ຈີ ່ ງຈາໍ ເປັນຕອ້ງກນິອາຫານຢ່ າງໜອ້ ຍ 3 ຄາບຕໍ ່ມ ້ . ໂດຍປົກກະຕຄີນົ ເຮາົຈະພກັ ຜ່ ອນດວ້ ຍການນອນຫ ບັ ມ ້ລະປະມານ 8-12 ຊົ ່ງໂມງ ໃນເວລານີກ້ ານໃຊສ້ ານ ອາຫານຕ່າງໆຈະຍງັດໍາເນນີ ໄປຕະຫ ອດເວລາ. ປະລມິ ານສານອາຫານຕ່າງໆໂດຍສະເພາະລະດບັ ນໍ ້າຕານໃນເລອ ດຈະ ຫຸ ດລງົຫ ງັຈາກທີ ່ ເຮາົພກັ ຜ່ ອນນອນຫ ບັ ຈີ ່ ງຈໍາເປັນຕອ້ ງກນິອາຫານເພ ່ ອເພີ ່ມລະດບັ ສານອາຫານໃນຮ່າງກາຍໃຫຢ້່ ູໃນ ສະພາບປົກກະຕສີໍາລບັການເຮດັກດິຈະກໍາຕໍ ່ ໄປ.

22 ການບໍ ່ ກນິອາຫານເຊົ ້າຂອງເດກັ ນອ້ ຍນກັ ຮຽນລະດຍັ ນໍ ້າຕານໃນເລອ ດຈະຕໍ ່າ ຈ ່ ງພບົ ວ່າໃນຕອນສວຍເດກັ ນອ້ ຍຈະຮູສ້ ກ ຫວິສັ ່ນເຊນັ ບໍ ່ມສີະມາທໃິນການຮຽນ ຂາດຄວາມວ່ ອງໄວໃນການຄດິ ໄລ່ ຫ ແກໄ້ຂບນັຫາສະເພາະໜາ້ ເກດີການຜດິພາດໄດຫ້ າຍກວ່າ ແລະຜນົສໍາເລດັທາງການຮຽນຈະຕໍ ່າກວ່າເດກັ ນອ້ ຍທີ ່ກນິອາຫານເຊົ ້າ ເນ ່ອງຈາກວ່າ ສະ ໝອງຂອງຄນົ ເຮາົຕອ້ງການນໍ ້າຕານກລູໂກ ເພ ່ອໄປຫ ໍ ່ລຽ້ງ. ນອກຈາກນີ ້ ເດກັ ນອ້ ຍຈະບໍ ່ມແີຮງສໍາລບັການຫ ີ ້ນກລີ າ ຫ ອອກກໍາລງັກາຍນໍາອກີ . ດັ ່ງນັນ້ ອາຫານເຊົ ້າຈີ ່ ງເປັນຄາບທີ ່ມຄີວາມສໍາຄນັທີ ່ ສຸດສໍາລບັ ເດກັ ນອ້ ຍນກັ ຮຽນ ແລະ ໄວໜ່ ູມ ອາຫານເຊົ ້າ ທີ ່ ເໝາະສມົ ຄວນປະກອບດວ້ ຍອາຫານທີ ່ມໂີປຣຕນີສູງພໍສມົ ຄວນເພ ່ ອຄງົສະພາບລະດບັ ນໍ ້າຕານໃນເລອ ດຂອງເດກັ ນອ້ ຍໃຫສູ້ງຢ່ ູເປັນເວລາທີ ່ ຍາວນານ ເຊີ ່ ງຈະເຮດັ ໃຫເ້ດກັ ນອ້ ຍມຄີວາມສາມດໃນການຮຽນຮູ້ແລະ ປະກອບກດິຈະກໍາ ທີ ່ຄອ້ງໃຊພ້ ະລງັງານໄດດ້.ີ (ຄດັຈາກ ຄໍລໍາເພ ່ອສຸຂະພາບ, ວາລະສານມະຫາຊນົສະບບັທີ77 ເດອ ນ 8 /2009) ຈະເຫນັ ໄດວ້່າເມ ່ອເຮາົແບ່ງຫຍໍໜ້ າ້ຕາມເນ ້ໃນສໍາຄນັຂອງແຕ່ລະສ່ວນເປັນຫ າຍຫຍໍໜ້ າ້ແລວ້ເຮດັ ໃຫເ້ກດີ ປະໂຫຍດຫ າຍຢ່ າງຕໍ ່ຜູອ້່ານຄ: - ເຮດັ ໃຫຮູ້ບແບບບດົຂຽນດັ ່ງກ່າວເປັນລະບຽບສວຍງາມອ່ານງ່າຍ. - ເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານມເີວລາພກັ ແສງຕາ ແລະ ສະມອງເມ ່ອອ່ານສຸດແຕ່ລະຫຍໍໜ້ າ້. - ເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານສາມາດຕດິຕາມເລ ່ອງໄດສ້ ະດວກຍອ້ນວ່າຫຍໍ ່ນາ້ຕ່າງໆຈະລຽນໄປຕາມລໍາດບັຄວາມຄດິສໍາ ຄນັຕ່າງໆຂອງຜູຂ້ ຽນ ເມ ່ອປ່ ຽນຄວາມຄດິສໍາຄນັ ໃໝ່ຈະຕອ້ງຂ ້ນຫຍໍ ່ໜາ້ໃໝ່ . - ເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານສາມາດເຂົ ້າໃຈເລ ່ອງໄດຖ້ ກ ຕາມຈດຸ ປະສງົຂອງຜູຮ້ ຽນ. 3.6. ນຍິາມຂອງຫຍໍໜ້ າ້ ການຂຽນຫຍໍໜ້ າ້ແມ່ນການຂຽນເນ ້ອຄວາມຕອນໜ ່ ງໃນເນ ້ອເລ ່ ອງ ເນ ້ອເລ ່ ອງໜ ່ ງອາດມຫີ າຍຫຍໍໜ້ າ້ ການ ຂຽນຫຍໍໜ້ າ້ໜ ່ ງ ກໍ ່ໝາຍເຖີງການການຂຽນເນ ້ອຄວາມໜ ່ ງ ເຊີ ່ ງປະກອບດວ້ ຍຂໍຄ້ ວາມກບັ ສ່ ວນສໍາຄນັ ກບັ ສ່ ວນປະ ກອບຂະ ຫຍາຍ ເພ ່ ອເຮດັ ໃຫເ້ນ ້ອຄວາມຊດັ ເຈນຫຍີ ່ ງຂ ້ນ. ການຂຽນເປັນແຕ່ ລະຫຍໍໜ້ າ້ນັນ້ ຊ່ ວຍໃຫຜູ້ອ້່ານຈບັ ໃຈ ຄວາມໄດງ້່າຍ ເພາະການແບ່ງຫຍໍໜ້ າ້ເປັນການສະແດງໃຫຮູ້ວ້່າໝດົ ຂໍ ່ ຄວາມຕອນໜ ່ ງໃນຫ າຍໆຕອນຂອງເນ ້ອເລ ່ອງ ໃນຫຍໍນ້າ້ດຽວຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ງເວົ ້າໃນຂອບເຂດເລ ່ອງດຽວບນັຫາດຽວໂດຍບໍ ່ຕໍ ່ ໃສ່ບນັຫາອ ່ນ. ເລ ່ອງໃດ ເລ ່ອງໜ ່ ງ ບໍ ່ຈາໍ ກດັວ່າ ມຈີກັຫຍໍໜ້ າ້ ແລະ ຫຍໍນ້າ້ຄວນມຈີກັ ແຖວ ສີ ່ ງສໍາຄນັ ເມ ່ອຈບົຕອນໃດໜ ່ ງຄວນຫຍໍໜ້ າ້ໃໝ່ . 3.7. ລກັ ສະນະຫຍໍໜ້ າ້ທີ ່ດ.ີ - ມຂີໍຄ້ ວາມສໍາຄນັ ເລ ່ອງດຽວຄ: ມໃີຈຄວາມລວມກນັຖກ ກບັຫວົຂໍທ້ ີ ່ກໍານດົ ໄວສ້າມາດສະຫູ ບໄດສ້ ັນ້ໆ ໃນ ປະໂຫຍກດຽວ. - ມຄີວາມສໍາພນັກນັດລີະຫວ່າງປະໂຫຍກ, ມກີ ານເຊ ່ອມໂຍງກນັ ບໍ ່ວກົ ໄປ ວກົ ມາທກີ ານໃຊຄ້ໍາເຊ ່ອມ, ຄໍາຕໍ ່ ຖກ ຕອ້ງ. - ມປີະໂຫຍກໃຈຄວາມສໍາຄນັຈະວາງໄວຕ້ ົນ້ຫຍໍໜ້ າ້, ກາງ ຫ ທາ້ຍກໍ ່ ໄດ້ແຕ່ປະໂຫຍກນັນ້ໆຈະມີໃຈຄວາມ ສໍາຄນັພຽງປະໂຫຍກດຽວ ປະໂຫຍກອ ່ນ ເປັນປະໂຫຍກຂະຫຍາຍກ

23 -ມກີ ານໃຊປ້ ະໂຫຍກສັນ້, ຍາວຫ າຍແບບເພ ່ອເຮດັ ໃຫເ້ປັນຕາອ່ານ. 3.8. ສ່ວນປະກອບຂອງຫຍໍໜ້ າ້ ຫຍໍໜ້ າ້ມສີ່ວນປະກອບຢ່ ູ2 ລກັ ສະນະຄ: - ປະໂຫຍກໃຈຄວາມສໍາຄນັ ຫ ປະໂຫຍກຫ ກັ ເປັນປະໂຫຍກທີ ່ ສະຫູ ບຄວາມຄດິ ຂອງຫຍໍໜ້ າ້ໄວທ້ ງັໝດົ , ປະໂຫຍກແບບນີ ້ຈະຢ່ ູສ່ ວນໃດຂອງຫຍໍໜ້ າ້ກໍ ່ ໄດ້ຕາມປົກກະຕມິ ກັ ຈະຢ່ ູຕອນຕົນ້ ຂອງຫຍໍໜ້ າ້ ຫ ຢ່ ູທາ້ຍຫຍໍໜ້ າ້. ແນວໃດກໍ ່ຕາມ ບດົຂຽນບາງຫຍໍໜ້ າ້ອາດບໍ ່ມປີະໂຫຍກໃຈຄວາມສໍາຄນັ ໃຫເ້ຫນັ ເລຍີກໍ ່ມ.ີ - ປະໂຫຍກຂະຫຍາຍຄວາມ ແມ່ນປະໂຫຍກປະຫອບເພ ່ອຂະຫຍາຍຫ ສະນບັສະໜູນປະໂຫຍກ ໃຈຄວາມ ສໍາຄນັ ໃຫມ້ ຄີວາມກະຈ່າງແຈງ້ຂ ້ນ ຕາມທໍາມະດາແລວ້ ປະໂຫຍກຂະຫຍາຍຄວາມຈະມຈີາໍ ນວນຫ າຍກວ່າປະໂຫຍກ ໃຈຄວາມສໍາຄນັສະເໜ.ີ ຕວົ ຢ່ າງ: ການໃຫນ້ ັນ້ ຈໍາເປັນແກ່ຄນົທີ ່ ຢ່ ູຮ່ ວມກນັ ຄນົ ມຫີ າຍກໍ ່ສະເລ່ ຍໃຫຄ້ ນົ ທີ ່ ຂາດເຂນີ ວຽກງານໃດໆທີ ່ ບໍ ່ ສາມາດ ເຮດັ ດວ້ ຍກໍາລງັຂອງຄນົ ດຽວໄດວ້ ຽກງານນັນ້ ຄນົທງັຫ າຍກໍ ່ແບ່ງສ່ ວນຂອງຕນົຄນົ ລະເລກັ ລະນອ້ ຍຮ່ ວມກນັ ເຮດັ ເຊັ ່ນ: ສາ້ງວດັວາອາຮາມ, ສາ້ງໂຮງຮຽນ, ສາ້ງໂຮງໝໍຫ ສ າ້ງສາທາລະນະສະຖານທີ ່ຕາມສມົ ຄວນ. ການໃຫເ້ປັນການສາ້ງກຸສນົ ຫ ສາ້ງຄວາມດຢີ່ າງໜ ່ ງ ຜນົ ບຸນແລະຄວາມດທີ ີ ່ ເຮາົສາ້ງຂ ້ນນັນ້ ເຖີງວ່າບໍ ່ ໄດຕ້ ອບສະໜອງ ຄນ ມາດວ້ ຍວດັຖຸເງນີຄໍາກໍ ່ຕາມ ແຕ່ດາ້ນຈດິໃຈແລວ້ ແມ່ນມຄີວາມສໍາຄນັຫ າຍ ເມ ່ອເຮາົໄດສ້ າ້ງສີ ່ ງໃດສີ ່ ງໜ ່ ງແກ່ຜູອ້ ່ນ ດວ້ ຍຄວາມຕັ ້ງໃຈແລະ ສະບາຍໃຈນັນ້ລະຄກ ຸສນົ . (ຂໍຄ້ ວາມທີ ່ຂດິກອງໃນ 2 ຫຍໍໜ້ າ້ຂາ້ງເທີ ່ ງນີ ້ແມ່ນປະໂຫຍກໃຈຄວາມ ສ່ວນທີ ່ ເຫ ອ ແມ່ນປະໂຫຍກຂະຫຍານຄວາມ) 3.9. ການຂຽນບດົ ການຂຽນບດົ ປະເພດຕ່າງໆ ໃນລກັ ສະນະແຕ່ລະປະເພດບດົ ອາດມຄີວາມແຕກຕ່າງກນັ ໄປຕາມຮູບແບບຂອງ ບດົ ນັນ້ ໆ. ແຕ່ ໃນດາ້ນພ ້ນຖານແລວ້ ການຂຽນບດົ ຫ ໂຄງສາ້ງບດົ ກໍ ່ໝາຍເຖີງການຮຽບຮຽງຄວາມໃຫເ້ປັນຂັນ້ ເປັນ ຕອນ. ຈະເປັນບດົແນວໃດກໍ ່ຕາມ ກ່ອນອ ່ນມດົຜູຂ້ ຽນອາດຈະຂຽນຂ ້ນເພ ່ອຊີ ້ແຈງເຫດຜນົ ສະເໜທີ ດັສະນະ ເຜຍີິແຜ່ ຄວາມຮູ້ຫ ເພ ່ອປະໂຫຍດໃນດາ້ນອ ່ນຕາມຈດຸ ປະສງົຂອງຜູຂ້ ຽນການຂຽນບດົ ເພ ່ ອຈດຸ ປະສງົຕ່າງໆເຫູາົນັນ້ ຍອມປະ ກອບດວ້ ຍອງົປະກອບທີ ່ ສໍາຄນັ ຄ: ຄວາມຮູ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ສລີ ະປະໃນການຂຽນ ຖາ້ຂາດອງົປະກອບໃດໜ ່ ງອາດ ຍາກທີ ່ ຈະບນັ ລຸຜົນສໍາເລດັ ຫ ສໍາເລດັ ກໍ ່ ເຮດັ ໃຫບ້ ດົ ຂຽນນັນ້ ມປີ ະສດິ ທພິ າບບໍ ່ ສູງ ການຮຽບຮຽງບດົ ປະເພດຕ່າງໆ ຄາ້ຍຄກ ນັ ໃນຫ ກັ ການໃຫຍ່ ແຕ່ ວທິ ີທີ ່ ລະອຽດນັນ້ ຍ່ ອມແຕກຕ່າງກນັ ໄປຕາມຄວາມພໍໃຈຂອງຜູຂ້ ຽນ. ອງົປະກອບ ຕົນ້ ຕໍໃນການຂຽນບດົ ໃຫສ້ມົ ບູນມດີ ັ ່ງນີ ້ : 3.9.1. ພາກສ່ວນຕົນ້(ເປີດຫວົ ເລ ່ອງ) ການຕັ ້ງບນັຫາເປັນພາກສ່ ວນທໍາອດິຂອງບດົ ຂຽນທີ ່ ຈະສາ້ງຄວາມໜາ້ສນົ ໃຈດງ ດູດ ແລະ ທາ້ທາຍໃຫຜູ້ອ້່ານ ຢາກຮູ້ຢາກອ່ານຂໍຄ້ ວາມເປັນຈງີ ແລະ ຂໍຄ້ ດິ ເຫນັ ຕ່າງໆທີ ່ ຜູຂ້ ຽນຮບີ ໂຮມມາສະເໜໃີນເນ ້ອເລ ່ອງ ເພາະການຕັ ້ງບນັຫາ ທີ ່ດຈີະເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານຮູໄ້ດຕ້ ັ ້ງແຕ່ຕົນ້ ວ່າ ກໍາລງັຈະໄດອ້່ານເລ ່ອງກ່ ຽວກບັຫຍງັ ຢ່ ູໃນຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜູອ້່ານ ຫ ບໍ ່ການ ຕັ ້ງບນັຫາຈີ ່ ງເປັນພາກສ່ວນທີ ່ສໍາຄນັຢ່ າງຫຍີ ່ ງ ທີ ່ຈະເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານຕດັສນິໃຈໄດວ້່າ ຄວນຈະອ່ານບດົຂຽນ ຫ ບໍ ່ ຜູຂ້ ຽນ ຈີ ່ ງຕອ້ງລະມດັລະວງັເປັນພເິສດໃນການຂຽນພາກສ່ ວນຕົນ້ ຫ ພາກຕັ ້ງບນັຫາ ໃຫເ້ໝາະສມົ ກບັກ່ ູມຜູອ້່ານສອດຄ່ ອງ

24 ກບັຈດຸ ປະສງົໃນການຂຽນ ແລະ ການສະເໜເີນ ້ອເລ ່ອງປະກອບກບັການໃຊສ້ ລີ ະປະການຂຽນສະເພາະຕນົກໍ ່ຈະເຮດັ ໃຫພ້ າກຕັ ້ງບນັຫາບນັ ລຸຈດຸ ປະສງົຂອງຜູຂ້ ຽນໄດຢ້່ າງມປີະສດິທພີ າບ ນັ ້;ນຄກ ານກະຕຸກຈດິໃຈຜູອ້່ານໃຫຕ້ ດິຕາມຢາກ ເລ ່ອງຕໍ ່ ໄປ ເວົ ້າລວມແລວ້ ໃນພາກສ່ວນຕົນ້ ນີພ້ ະຍາຍາມເຮດັແນວໃດໃນສອງຢ່ າງຄ: - ຊອກຖອ້ ຍຄໍາ, ສໍານວນທີ ່ສນົ ໃຈ - ແນະນໍາໃຫຜູ້ອ້່ານມຄີວາມຮູສ້ ກຶ ວ່າ ຢາກຈະອ່ານເລ ່ອງຕໍ ່ ໄປແມ່ນກ່ ຽວກບັຫຍງັ ແລະ ເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານເຂົ ້າໃຈເລ ່ອງທີ ່ ຈະອ່ານນັນ້ງ່າຍຂ ້ນ. 3.9.2. ພາກສ່ວນເນ ້ອເລ ່ອງ ເນ ້ອເລ ່ອງເປັນພາກສ່ວນທີ ່ຍາວທີ ່ສຸດຂອງບດົຂຽນ ເນ ່ອງຈາກເປັນສ່ວນທີ ່ ໂຮມແນວຄວາມຄດິ ແລະ ຂໍມ້ ູນ ທງັໝດົທີ ່ນກັ ຂຽນຄົນ້ ຄວ່າຮບີໂຮມມາສະເໜຢີ່ າງມລີະບຽບ, ມລີະບບັ ແລະ ເປັນຂັນ້ຕອນເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານຮບັຮູ້ແລະ ເຂົ ້າໃຈສາມລະສໍາຄນັ ທງັມດົ ໄດຢ້່ າງແຈ່ມແຈງ້ປະກອບໄປດວ້ ຍເຫດຜນົ ແລະ ຂໍຄ້ ວາມເປັນຈງີທີ ່ ເຊ ່ອມໂຍງກນັ ໂດຍ ຕະຫ ອດ. ການຂຽນເນ ້ອເລ ່ອງເລີ ່ມຕົນ້ ຈາກການວາງແຜນການຂຽນໃຫຊ້ ດັ ເຈນຮດັກ່ ູມ, ກະທດັຮດັຈາກນັນ້ຈີ ່ ງປະມວນ ຄວາມຄດິທງັໝດົ ໄວໃ້ນຮູບຂອງການວາງໂຄງເລ ່ ອງເພ ່ອໃຫຮູ້ວ້່າ ຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ງຄົນ້ ຄວາ້ຂໍມ້ ູນຫຍງັ ດວ້ ຍວມີ ໃີດມາ ປະກອບບດົ ຂຽນແດ່ , ຈະໄດໃ້ຊຄ້ ວາມຄດິ ປະກອບ ຖອ້ ຍຄໍາສໍານວນ ຂະຫຍານໂຄງເລ ່ ອງໃຫເ້ປັນຫຍໍໜ້ າ້ທີ ່ ເປັນຕາ ອ່ານ ແລະ ໜາ້ສນົ ໃຈດວ້ ຍວທິ ກີ ານຂຽນຮູບແບບໃດໜ ່ ງ ຫ ຫ າຍວທິ ປີະສມົ ເຂົ ້າກນັຕາມຄວາມເໝາະສມົ ຂອງເນ ້ອໃນ ກາລະເທສະແລະ ຜູອ້່ານ ເຊັ ່ນ: ຂຽນໂດຍການຮຽງເນ ້ອໃນຕາມລໍາດບັ ກ່ອນຫ ງັ, ສະຖານທີ ່ , ເວລາ ການປຽບທຽບ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງບນັຫາທີ ່ ສະເໜີແລະ ສະເໜຈີ າກເລ ່ອງທີ ່ ສະເພາະເຈາະຈງົໄປສ່ ູເລ ່ອງທົ ່ວໆໄປ ຫ ຈາກເລ ່ອງທົ ່ວທ ໄປແລວ້ ຈີ ່ ງເຂົ ້າສ່ ູເລ ່ອງທີ ່ສະເພາະເຈາະຈງົເປັນຕົນ້. ເນ ້ອເລ ່ອງແມ່ນສ່ ວນໜ ່ ງຜູຂ້ ຽນຈະບອກຂໍຄ້ ວາມ ຢ່ າງລະອຽດເຊີ ່ ງເປັນຂໍຄ້ ວາມທີ ່ ເປັນຄວາມຈງີ, ຄວາມຮູເ້ປັນຫ ກັ ທີ ່ ໄດຄ້ ົນ້ ພບົ ຫ ມຄີວາມຄດິ ເຫນັ ຕ່າງໆ ລກັ ສະນະຂອງການຂຽນເນ ້ອເລ ່ ອງນັນ້ ຈະຕອ້ ງມກີ ານຮຽບຮຽງໃຫສ້ ວຍງາມ ຈດັ ລໍາດລັ ເນ ້ອໃນໃຫເ້ປັນແຕ່ ລະຫຍໍໜ້ າ້ ຈດັ ລໍາດບັ ໃນລກັ ສະນະທີ ່ ວ່າອນັ ໃດຄວນເວົ ້າກ່ອນ ແລະ ອນັ ໃດຄວນເວົ ້າ ຕາມຫ ງັ ໃຈຄວາມອນັ ໃດອນັໜ ່ ງທີ ່ຂຽນຈະຕອ້ງຫາທາງເຮດັ ໃຫຜູ້ອ້່ານເຂົ ້າໃຈເຊີ ່ ງມລີາຍລະອຽດດັ ່ງລ່ ູມນີ ້ : - ອະທຍິ າຍຄວາມໝາຍຂອງເລ ່ອງທີ ່ຈະຂຽນ - ຍກົ ຕວົຢ່ າງພໍໃຫເ້ຫນັ ໄດ.້ - ສະແດງເຫດຜນົ ດວ້ ຍຄວາມຄດິຂອງຕນົ - ອະທບີາຍ, ໄຈແ້ຍກເລ ່ອງ ໃຫລ້ ະອຽດອອກໄປ - ອາ້ງຫ ກັ ຖານຄວາມຄດິຂອງຕນົ 3.9.3. ພາກສ່ວນສະຫູ ບ ສ່ວນນີ ້ແມ່ນສ່ວນທີ ່ຜູຂ້ ຽນຈະຕອ້ງສະຫ ບໃຫຜູ້ອ້່ານເຂົ ້າໃຈງ່າຍຂ ້ນ ຝາກຂໍຄ້ ດິທີ ່ ເປັນປະໂຫຍດ ຫ ເປັນຄວາມຄດິຈາກທດັສະນະຂອງຕນົ ໃຫຜູ້ອ້ ່ນມບີ່ອນສະຫູ ບໄດ.້

25 ຕວົຢ່ າງ: ບດົຂຽນເລ ່ອງ “ຢາກມສີລີະປີນແຫ່ງຊາດ” (ເປັນບດົຄວາມສະແດງທດັສະນະ) ໃນອາດດິ ບນັ ພະບູດລຸດຂອງພວກເຮົາຜູເ້ປົນນກັ ປາກອາຈານ ຜູມ້ ຫີ ວົ ຄດິ ສາ້ງສັນ ແລະມນັ ສະໝອງອັນ ສະຫ າດປາດເປ ່ ອງໄດມອບບດົກາວີບດົ ປະພນັ ວນັ ນະກໍາ ແລະ ຜນົ ງານສລີ ະປະກໍາອນັ ໂດຍເດັ ່ນ ແລະ ອະມະຕະ ໄວ້ ເປັນມລໍ ະດກົ ອນັລໍ ້າຄ່າຂອງຊາດຢ່ າງຫ ວງຫ າຍ. ປັດຈບຸ ນັ ຄນົ ຮຸ່ນລູກຫ ານບໍ ່ ວ່າຈະເປັນນກັ ຮອ້ ງ, ນກັ ສະແດງ, ໝໍລໍາ, ນກັ ຂຽນ ຈດິຕະກອນ... ໄດພ້ ອ້ ມກນັ ສບ ທອດ ເສມີ ຂະຫຍາຍ ແລະ ຍງັນໍາໃຊມ້ ູນມລໍ ະດກົ ອນັລໍ ້າຄ່າສ່ ວນນີ ້ ເພ ່ອປະກອບສ່ວນນີ ້ ເຂົ ້າໃນການສາ້ງສາພດັທະນາປະເທດ ຊາດໃຫນ້ ບັມ ້ນບັຈະເລນີຂ ້ນ. ໃນອາດດີກໍ ່ຄປ ັດຈບຸ ນັ ບນັ ດານກັ ສລີ ະປີນ... ໄດພ້ າກນັສາ້ງຄຸນງາມຄວາມດເີພ ່ອເປັນການຕອບແທນບຸນຄຸນ ຂອງປະເທດຊາດ ແລະບນັ ພະບຸລຸດ ເຊີ ່ ງພວກເພີ ່ ນໄດຜ້່ານຜ່າອຸປະສກັ ນາໆປະການພວກເພີ ່ ນໄດເ້ປັນນກັ ຮບົທາງດາ້ນ ວດັທະນະທໍາທີ ່ມພີາລະກໍາອນັໜກັ ໜ່ວງ ບໍ ່ວ່າໃນຍາມສະຫງບົຫ ຍ າມສງົຄາມຈະຕອ້ງໄດເ້ຮດັໜາ້ທີ ່ ຢ່ າງສມົ ກຽດ ພວກ ເພີ ່ ນຕອ້ງໄດຄ້ ົນ້ ຄດິ ຊອກສະແຫວງຫາສີ ່ ງທີ ່ ດີສີ ່ ງທີ ່ ໃໝ່ ໆຢ່ າງບໍ ່ມວີນັສີ ້ນສຸດ ທງັນີກ້ ໍ ່ ເພາະວ່າວຽກງານສລີ ະປະກໍາເປັນ ວຽກທີ ່ ສາ້ງຂ ້ນດວ້ ຍວນິຍານ ດວ້ ຍຄວາມສສະຫງວນມກັ ທງັມຄີວາມຮກັ ແລະ ຄວາມເຊ ່ອໝັນ້ ຢ່ າງບໍ ່ ຈດຶຢາງ ຫາກບໍ ່ ມອີຸດມົ ການເຫ ົ ່ານັນ້ຜນົ ງານສລີະປະທີ ່ອອກມາຈະມຄີ່າບໍ ່ສູງ ຫ ບໍ ່ ກໍ ່ມຄີ່ານອ້ຍກວ່າເຈຕະນາລມົ ທີ ່ຕັ ້ງໄວ.້ ຜູທ້ ີ ່ ສາ້ງສນັ ສີ ່ ງທີ ່ ດງີາມເຫ ົ ່ານັນ້ ຈາກຮຸ່ນຄນົ ກ່ອນໆຕັ ້ງແຕ່ສະໄໝເຈົ ້າຟາ້ງຸ ່ມ, ເຈົ ້າໄຊຍະເສດຖາ, ເຈົ ້າໂພທສິ າ ລາດ, ເຈົ ້າອະນຸວງົຕໍ ່ ໃສ່ຮຸ່ນປ່ ູຍ່າຕາຍາຍເຖງີຮຸ່ນພໍ ່ ແມ່ ແລະ ຮຸ່ນພວກເຮາົ ໃນປັດຈບຸ ນັມໃີຜທີ ່ ໄດຮ້ ບັການຍກົ ຍອ້ງເຊດີຊູ ໃຫໄ້ດຮ້ ບັ ກຽດຕຍິ ດົ ອນັ ສູງສົ ່ງວ່ າເປັນ “ສີລະປີແຫ່ງຊາດ” ທ່ານເປັນຜູແ້ ຕ່ງເລ ່ ອງ ທາ້ວຮຸ່ງທາ້ວເຈອ ງ ຫ ໃຜ ທາ້ວ ປາງຄໍາ ຜູແ້ຕ່ງເລ ່ອງສນິ ໄຊ ເຈົ ້າອະນຸວງົ ຜູແ້ຕ່ງເລ ່ອງສານລບ ພະສູນ ຫ ໃຜ? ບໍ ່ມໃີຜເລຍີ! ພວກເຮາົອວດອາ້ງວ່າ ເປັນຜູທ້ ີ ່ມູນມລໍ ະດກົ ທາງດາ້ນວດັທະນະທໍາແຕ່ພວກເຮາົບໍ ່ຮູເ້ລຍີວ່າຜູສ້ າ້ງຜນົ ງານເຫ ົ ່ານີ ້ແມ່ນໃຜ ມຄີວາມເປັນໄປໄດແ້ນວໃດ ທ່ານ ເຫ ົ ່ານັນ້ກໍ ່ ເປັນໄດພ້ ຽງແຕ່ສລີ ະປະວດັທະນະທໍານລິະນາມແລວ້ ຈະໃຫຄ້ ນົ ຮຸ່ນຕໍ ່ ໄປ ຈດົຈໍາໄດແ້ນວໃດ.ຊາດເຮາົມນີກັ ຮບົ ເກັ ່ງກາ້ອາດຫານ ຊາດ ແລະ ປະຊາຊນົ ໄດມ້ ອບນາມມະຍດົ ວລິ ະຊນົ ໃຫເ້ພ ່ ອ ເປັນການປະກາດກຽດຕຄິຸນ ປຸກລະດມົ ວນິຍານຊາດນກັ ຮບົ ປຸກລະດມົ ຄວາມພລິ າດອາດຫານທງັນີ ້ກໍ ່ຍອ້ ນວ່າ ທ່ານ ເຫ ົ ່ານີ ້ໄດສ້ ະແດງຕນົ ເປັນແບບຢ່ າງອນັປະເສດີໃນການຕໍ ່ສູກ້ ບັສດັຕູໝ່ ູມານເພ ່ອປປົກປັກຮກັ ສາປະເທດຊາດ.ໃນຄະນະ ດຽວກນັ ຊາດເຮາົກໍ ່ມຜີູທ້ ີ ່ທໍາການຕໍ ່ສູຢ້່ າງບໍ ່ ຮູອ້ ດິ ຮູເ້ມ ່ອຍທາງດາ້ນແນວຄດິ ແລະ ວດັທະນະທໍາເຊັ ່ນດຽວກບັນກັ ຮບົ ແຕ່ທ່ານເຫ ົ ່ານັນ້ ບໍ ່ ໄດໃ້ຊປ້ ນກນົ , ລດົຖງັ, ເຮອ ບນີ ຫ ລູກສອນໄຟເປັນອາວຸດ ພວກເພີ ່ ນມພີຽງແຕ່ປາກກາ ສຽງຮອ້ງ ສຽງລໍາ, ວາດຟອ້ ນ, ການສະແດງ ແລະ ມນັສະໝອງເປັນອາວຸດ.ຍງັບໍ ່ ເຖງີເວລາທີ ່ຊາດຈະມີ“ສລີະປີແຫ່ງຊາດບໍ ່ ?” ຈະ ໄດລ້ໍຖາ້ອກີຈກັ ປີ, ຈກັ ຮຸ່ນຄນົ ຄນົ ໃນຊາດຈີ ່ ງຈະໄດສ້ ະແດງຄວາມຊ ່ນຊມົ ຍນີດນີໍາຄວາມໝາຍວ່າ: “ສລີະປີແຫ່ງຊາດ” ໃນການຕໍ ່ ສູຍ້່ ອມມນີກັ ວລິ ະຊນົ ໃນວງົການສລີ ະປະກໍ ່ຄວນມສີລີ ະປີນຈະມຍີ ງັສູງສົ ່ງໄປກວ່າກຽດຕຍິຸດຊ ່ ສຽງ ເພ ່ ອ ມອບໃຫແ້ກ່ບຸກຄນົ ຜູສ້ າ້ງສນັ ຄຸນງາມຄວາມດແີກ່ປະເທດຊາດ ແລະ ສງັຄມົ . ຈະມຫີ ຍງັບຸກລະດມົ ຊຸກຍູສ້ າ້ງສນັ ງານ ດາ້ນສລີະປະໄດເ້ໝາະສມົ ໄປເກນີກວ່າຄໍາວ່າ “ສລີະປີແຫ່ງຊາດ”

26 ມຄີໍາຄມົ ບດົໜ ່ ງກ່າວໄວວ້່າ: ອນັ ໃດຊາດໄຮຊ້າ້ງ ຊໍານານສນິ ເໝອ ນນາລນິ ໄຮໂ້ສມ ບນັ ໂລມສະຫງ່າ (ຄດັຈາກປ ມ້ ພາສາລາວ ວທິ ະຍາໄລວທິ ະຍາສາດພ ້ນຖານ ມະຫາໄລແຫ່ງຊາດ 2002) ( ກະຊວງສກຶ ສາທກີ ານ ແລະ ກລິາ ປ ມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວຊັນ້ມດັທະຍມົ ປີທີ7 ປີ2011 ພມີ ທີ ່ ບໍລສິດັລດັວສິ າຫາ ກດິ ໂຮງພມີ ສກຶ ສາ 143,153) ບດົອ່ານເພີ ່ມ ຕວົຢ່ າງ: ເລ ່ອງ: ຄາ້ງຄນ ໃນປ່ າເລກີ ບດົປະພນັ ເລ ່ອງສັນ້ຍອດຢຽ້ມ ທີ ່ ໄດຮ້ ບັລາງວນັອາຊຽນປີ1999 ຂອງ ຈນັທີເດອ ນສະຫວນັ ມ ໜ້ ຶ ່ ງຂອງຕົນ້ ລະດູຝົນປີ1960 ທາງສໍານກັ ງານແຂວງວຽງຈນັຕາເວນັ ຕກົ ໄດມ້ ອບໝາຍໜາ້ທີ ່ ໃຫນ້ າງໝາຍ ໃຈ ຜູເ້ຊິ ່ ງເປັນຫວົ ໜາ້ສະມາຄມົ ແມ່ຍງິລາວຮກັ ຊາດ ຂອງແຂວງໄປເຂດຫວ້ ຍຫວາຍ (ບາ້ນປ່ າ) ເພ ່ອສາ້ງຕັ ້ງສະມາຄມົ ແມ່ຍງິລາວຮກັ ຊາດ. ຈາກສໍານກັ ແຂວງໄປຫາບາ້ນດັ ່ງກ່າວຕອ້ງກນິ ເວລາ 1 ມ ້ , ຍອ້ ນໃຜກໍ ່ຄດິວ່າຢ່ າງດຽວກໍຮອດ ນາງ ໝາຍໃຈຈຶ ່ ງບໍ ່ ໄດຖ້ ຫ ຍງັໄປ ນອກຈາກສິ ້ນເສ ້ອແນວລະ ຊຸດເພ ່ອແຮທາງເວລາອາບນໍ ້າ ສິ ່ ງສໍາຄນັທີ ່ນາງເອາົຕດິຕວົ ໄປນໍາ ມເີອກະສານ ແລະ ມດີນອ້ຍໜຶ ່ ງຕວງ. ຜູທ້ ີ ່ທາງແຂວງແຕ່ງຕັ ້ງເປັນເພ ່ ອນພາທາງ ແລະ ເປັນທງັຄນົ ປ້ອງກນັ ແກ່ນາງໝາຍໃຈແມ່ນ ທາ້ວໄຍຍເຈິຄນົ ເຜົ ່າມົ ້ງ ມຖີ ິ ່ ນກໍາເນດີຢ່ ູເຂດຜາຄາວພູແຊ, ກໍາພອຍພໍ ່ ແມ່ແຕ່ເວລາຍງັນອ້ ຍ, ພໍ ່ ເປັນ ທະຫານຂອງທ່ານທາ້ວຕູ້ວລິ ະຊນົ ແຫ່ງຊາດລາວ, ພໍ ່ຂອງເຍຍເຈເິສຍຊວີດິຢ່ ູບັນ້ຮບົສາມແຈ ແຂວງ ຊຽງຂວາງປີ1953. ເຍຍເຈິໄດມ້ າປາກດົ ຕວົ ໃນສໍານກັ ງານແຂວງວຽງຈນັຕາເວນັ ຕກົ ໃນທາ້ຍ ປີ1959 ປະຈໍາການ ຢ່ ູໝວດທະ ຫານປອ້ ງກນັສໍານກັ . ເວລາເດນີທາງນາງໝາຍໃຈໄດບ້ ອກໃຫທ້ າ້ວເຍຍເຈຍີ່າງກ່ອນ ໃນໄລຍະ ຕ່າງກນັໜາ້ຫາ ເພ ່ອກນັ ດກີວ່າແກ້ເວລາໃດນາງໝາຍໃຈກໍມດີນອ້ຍແໜນ້ ຢ່ ູໃນກໍາມ. ສ່ວນທາ້ວເບຍ ເຈນີອກຈາກພາຍຖງົຍາມໜ່ວຍໜຶ ່ ງແລວ້ ຍາຂອງທາ້ວຍງັມຢີ ນກາກບນິໜຶ ່ ງກະບອກ ພອ້ ມດວ້ ຍລູກແຕກ ມແີຂວນແອວ 3 ໜ່ ວຍ, ມຂ ອງທາ້ວເບ ້ອງໜຶ ່ ງຖ ຍິ ່ ງ ປຸນ ເພາະໃຜໆກໍຮູດ້ ວີ່າຫາກນອ້ງຕອນອຸດມົ ສມົ ບຸນຫ າຍ. ໃນຕະຫ ອດ 2 ຊົ ່ວໂມງທໍາອດິແຫ່ງການເດນີທາງຮ່ ວມກນັ ຜູໜ້ ຶ ່ ງເປັນຊາຍຊະກນັໜ່ ຸມແໜນ້ ອກີ ຜູໜ້ ຶ ່ ງ ເປັນ ຍງິສາວສວຍງາມ ມຖີ ານະເປັນພະນກັ ງານນໍາພາ ເປັນທີ ່ ເຄາົລບົ ຢໍາເກງຂອງທາ້ວເຍຍເຈີເຂາົທງັ ສອງບໍ ່ ໄດປ້າກ ຫ ສນົ ທະນາກນັ ແມ່ນແຕ່ຄໍາດຽວ ນາງໝາຍໃຈເປັນຍງິສາວປະຕວິດັ ບໍ ່ ເຄຍີແອກ້ ບັຜູ້ຊາຍທງັໆທີ ່ ໄລຍະຜ່ານມາ ມອີາ້ຍບ່າວ ຫ າຍປະເພດນບັທງັພະນກັ ງານຊັນ້ ກອງຮອ້ ຍກອງພນັມາຕດິ ຕໍ ່ຢາກທໍາຄວາມເຂົ ້າໃຈກ່ ຽວກບັອະນາຄດົ ຂໍຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈຈາກນາງ ແຕ່ທຸກສະຫາຍເຫ ົ ່ານັນ້ ຕອ້ງຖກ ຕຖີ ອຍຢ່ າງງຽບໆ ນາງໝາຍໃຈມກັ ຈະໜາ້ແດງຂຶ ້ນ ເມ ່ອພວກ

27 ເພ ່ອນຍງິສາວຮຸ່ນດຽວກນັມກັ ຍອ້ງຍໍວ່າ ນາງເປັນຍງິສາວທີ ່ມສີະເໜ່ ດງຶດູດຝ່ າຍກງົກນັຂາ້ມ. ຍງິສາວສ່ ວນຫ າຍມກັ ຈະໃຫຜູ້ອ້ ່ ນ ຍກົ ຍອ້ງວ່າດນົ ສວຍງາມ ແຕ່ ສໍາລບັ ນາງໝາຍໃຈໃນສະພາບເສກິ ເໜອ ເສອ ໃຕເ້ຊັ ່ນນີ ້ຈະເອາົຈດິ ເອາົໃຈ ມາແຕ່ ໃສເພ ່ອຄດິ ເຖງິມນັ . ຍອ້ນແນວນັນ້ ໄລຍະທາງເກອ ບ 30 ກໂິລແມດັ ຜ່ານໄປ ນາງໝາຍໃຈທໍາທ່າຂງຶ ຍງັ ບໍ ່ຍອມ ຍ່າງເຂົ ້າໃກເ້ຍຍເຈິແລະ ທາງຝ່ າຍເຍຍເຈເິອງກໍບໍ ່ ໄດສ້ ນົ ໃຈກບັນາງພໍໜອ້ ຍ ບາດຍ່າງຂອງ ເຍຍເຈໄິວປານກບັ ເມອ ງ ຈນົ ເຮດັ ໃຫນ້າງໝາຍໃຈຕອ້ງເຄິ ່ ງແລ່ນຈິ ່ ງແນມເຫນັສັນ້ນອ້ງຂອງເຍຍເຈ.ີ ຂອ້ ຍເມ ່ອຍຫ າຍຢຸດເຊາົເອາົແຮງກ່ອນເທາະ ຫວ້ ຍສາຍນີ ້ຈັ ່ງແມ່ນມນັ ເສາະໃສ ຂອ້ ຍຢາກຕ ່ມນໍ ້າ ເຍຍເຈບີໍ ່ ໂຕ້ ຕອບຫຍງັ ມແີຕ່ຖອດມດ ຄ່ ູຊບີອອກມາເປັດໜາ້ເຂົ ້າຫາຕົນ້ກວ້ ຍແຄມທາງຕດັ ເອາົໃບຂອງ ມນັມາປູຢ່ ູເທງິພະລານຫນີ ແຄມຫວ້ ຍ ພອ້ມທງັຕດັບັ ້ງທງິລງົໄປໂຕ່ງເອາົຂຶ ້ນມາເອ ່ອຍໃສ່ ໂງ່ນຫນີ ກອ້ນໜຶ ່ ງ, ເອາົມລ ວ້ງເຂົ ້າໄປໃນຖງົຍ່າມຂນົ ເອາົ ຫໍ ່ ເຂົ ້າ ແລະ ອາຫານແຫງ້ອອກມາກອງໄວເ້ທງິພະລານ ຝົນທີ ່ມໃີບຕອງຮອງ. ເຈົ ້າຄງົຈະຫວິຫ າຍ ຟາ້ວກນິ ແລະ ອອກເດນີທາງ ທາ້ວທງັເວົ ້າທງັຍ່າງໄປນັ ່ງຢ່ ູໂງ່ນຫນີ ດາ້ນ ກງົກນັຫາ້ມ. “ອາ້ວເຈົ ້າກໍເຂົ ້າມາກນິນໍາຂອ້ ຍແມ່ ບໍ ່ຂອ້ ຍບໍ ່ທນັຫວົ ຫາລະກນິໂລດ ທາ້ວທງັເວົ ້າທງັເອາົມດີປາດເລບັມເ ສຍີ ໂດຍບໍ ່ມອງຮອດໜາ້ຂອງນາງ. ພໍແຕ່ນາງບວ້ ນປາກ ແລະ ດ ່ມນໍ ້າ ເຍຍເຈກີອອກປາກຊກັ ຊວນ ຄາ້ຍກບັອອກຄໍາສັ ່ງ: ໄປກນັ ເທາະ ຂ ້ນຊກັ ຊ້ ຝົນຫ່າຫ ວງສັ ່ງລງົມາ ແມ່ນບໍ ່ ເຖງິຈດຸ ໝາຍ ເຖິງວ່າ ນາງໝາຍໃຈເຄີຍເປັນນກັ ຮບົ ປະຕວິ ດັ ມາເປັນເວລາເກອ ບທດົ ສະວດັ ໜຶ ່ ງ, ເຄີຍຊີມລດົ ຊາດ ແຫ່ງ ຄວາມລໍາບາກກນັດານນານາປະການຢ່ ູໃນປ່ າໃນດງົ ແຕ່ນາງກໍຮູສ້ກຶ ວ່າເຍຍເຈເິປັນຊາຍຊະກນັທີ ່ ແຂງແຮງ ທາ້ວຍ່າງໄວ ເກນີຂອບເຂດ ແລະ ສິ ່ ງທີ ່ ນາງບໍ ່ມກັ ທີ ່ ສຸດແມ່ນກລິຍິ າທ່າທາງຂອງທາ້ວແຂງ ກະດາ້ງ ແລະ ເຢັນຊາ, ໃນຕະຫ ອດເສັນ້ ທາງສໜີ າ້ຂອງທາ້ວເກັ ່ງພໍປານກບັ ໜາ້ກອງເອາົຊ ່ໆເປັນຫຍງັນໍທາງຫວົ ໜາ້ປ້ອງກນັ ຂອງແຂວງ ຈຶ ່ ງເອາົທາ້ວຊາຄນົ ນີມ້ າ ເປັນເພ ່ອນທາງກບັຕນົ . ປ່ າດງົພງົໄພຂອງເຂດລອ້ງຜນົ ລອ້ງຕອນຈັ ່ງແມ່ນອຸດມົ ສມົ ບູນ ເປັນປ່ າດງົທີ ່ ຊຸ່ມເຢັນດີເຕມັ ທແີຕ່ ຫາກຫ າຍ ພລິກຶ ພໍແຕ່ ໄດຍ້ ນິສຽງຄນົ ຍ່າງ ຈໍາພວກພາກກໍໂງຫວົ ຊີ ້ ເກເດຂຶ ້ນມາຕອ້ ນຮບັ ແຂກເປັນຍວ່າງ ພວກເຂາົກົມ້ ລງົປິດໝ າກອອກເທ ່ອລະສໜິ າ້ໂຕພາບດຽວ, ເບຍເຢ ນງປູນໃຫນ້ າງໝາຍໃຈ ພໍແຕ່ ເອາົປູນແຕະໃນທນັທທີ ນັ ໃດພາກກໍຫ ົ ່ ນລງົ ຍ່າວໆ ນອກຈາກທາກແລວ້ , ສອງຟາກທາງຍງັເຫນັ ນກົ ຕໍ ່ , ໄກ່ຂວາ, ໄກ່າແລ່ ນສວ່ານສນົ ໄປມາ ພອ້ ມທງັສົ ່ງສຽງຮອ້ງ ທວ້ງ ສົ ່ງສຽງດງັກະຕາກກະຕາກ... ນານໆ ຈະເຫນັ ຝູງໝູປ່ າແລ່ ນເປັນພງຶຕດັ ໜາ້, ແນມຂຶ ້ນເທງິປາຍຍາງເຫນັ ຈໍາພວກ ລງີ ຄ່າງ ແລະ ທະນເີຕັນ້ ຄວາ້ງໆ ດວ້ ຍຄວາມກະລກົ ກະລນົ ຍອ້ນພວກມນັ ເປັນມະນຸດເຂົ ້າມາຖິ ່ ນຂອງມນັ . ຮອດຕອນບ່າຍ ທອ້ ງຟ້າຄ່ ອຍມດ ຄຶມ້ , ສຽງຟ້າຮອ້ ງດງັກອ້ ງໄປທົ ່ ວພູຜາປ່ າດງົ ບໍ ່ ພໍຄາວກໍເຫນັ ແສງ ເຫ ້ອມ ມບິໆມາບໆ ພອ້ມທງັສຽງຟາ້ຜ່າດງັຍິມ້ ໆ. ເຍຍເຈຫິ ນັໜາ້ຄນ ຫ ງັບອກ: ພວກເຮາົພກັ ເຊາົໜອ້ ຍໜຶ ່ ງ ຝົນໝາກເຫບັ ໃຫຊ້ ຕິກົ ລງົມາແລວ້ ເບຍເຈຖິ ອດມດີໄປຕດັ ເອາົໃບຕອງ ແລະ ໃບຕາວຂາ້ງທາງມາປູກເປັນຊຸ່ມຊ ່ນຸມ້ ຜກັ ກະຮອກ ພອ້ ມທງັ ບອກ ໃຫນ້ າງໝາຍໃຈເຂົ ້າໄປນັ ່ງຊົນ້ ຢ່ ູຂາ້ງໃນ ສ່ ວນທາ້ວເອງໄປນັ ່ງລີຝ້ ົນຢ່ ູກອ້ງກກົ ຕາວ ມຂ ວາຂອງທາ້ວ ຕອງກວ້ ຍຂຶ ້ນປົກ ຫວົ , ຟາ້ລັ ່ນກອ້ງອກີ ເທ ່ອໜຶ ່ ງ ໝາກເຫບັໜ່ວຍໃຫຍ່ໝາກຂາມປອ້ ມຕກົ ລງົປົກເປັກ.ຈາກນັນ້ຝົນຫ່າຫ ວງກໍທັ ່ງເທລງົມາ

28 ສົ ່ງສຽງດງັອາວໆຈນົມດ ຟາ້ມວົດນິ , ຊມຶ ຂອງນາງໝາຍໃຈທີ ່ມີຕອງ ແລະ ໃບຕາວຫ າຍຂັນ້ ກໍບໍ ່ ສາມາດສະກດັກັນ້ ຝົນ ຫາໃຫຍ່ ໄດ, ້ທົ ່ ວຕນົ ໂຕຂອງນາງປຽກອນຶ ໝດົ ທນັ ໃດເຍຍເຈແິລ່ ນໄປຍ ່ນເສ ້ອກນັ ຝົນ ແລະ ໝວກໃຫນ້ າງໝາຍໃຈ ແລວ້ ໆກໍແລ່ນກບັຄນ ໄປນັ ່ງຊົນ້ ຢ່ ູບ່ອນເກົ ່າ, ນາງໝາຍໃຈຮອ້ງໃຫທ້ າ້ວໄປນັ ່ງໃນຊຸມດວ້ ຍກນັ ແຕ່ທາ້ວເຮດັຫູບໍ ່ ໄດຍ້ ນິ. ຢ່ ູໃນກ່ ຸມລີຝ້ ົນ ສອງຕາມປອງໃບກວ້ຍ ແລະ ໃບຕາວ ນາງໝາຍໃຈແນມເຫນັທາ້ວເຍຍເຈີມ ໜ້ ່ ງ ຖກ ານໃບ ຕອງກວ້ຍ ທີ ່ຖກ ໝາກເຫບັຈກີຂາດພຸນ້ ອກີມໜ ຶ ່ ງຄັ ້ງໂກບແນມເບິ ່ ງຟາ້ ພອ້ມທງັເອາົມລ ູບນໍ ້າຝົນເທງິໜາ້ຜາກທາ້ວເຮດັ ຕາຫບິທີ ່ ເບິ ່ ງແລວ້ ອດົສງົສານບໍ ່ ໄດ້ທົ ່ວຕນົ ໂຕຂອງທາ້ວປຽກປານກບັ ໂຕນ ເຄ ່ອງນ່ ຸງຂອງທາ້ວຕດິ ເນ ້ອຕດິໜງັ ເປັນຊຸດ ເຄ ່ອງທະຫານທີ ່ມຮີອຍຕາບຫ າຍປອງ. ນາງໝາຍໃຈອດົ ບໍ ່ ໄດກ້ ໍເລຍີຮອ້ງອອກໄປ ເຍຍເຮຍີ ເຂົ ້າມາລີຝ້ ົນນໍາກນັນີ ້ແມ ເຈົ ້າປຽກໝດົແລວ້ເດ ແຕ່ເຍຍເຈແິກວ່ງຫວົມດິໆ ບໍ ່ ໄດສ້ ນົ ໃຈ ກບັຄວາມ ເປັນຫ່ວງເປັນໃຍກບັຝ່ າຍກງົກນັຂາ້ມ. ນາງໝາຍໃຈໄດແ້ຕ່ຄດິຢ່ ູໃນໃຈວ່າ ໂອ! ອນັນີໜ້ ໍເຂາົມກັ ເວົ ້າກນັວ່າ ອນັຫວົ ໃຈ ຂອງຄນົ ເຜົ ່າມົ ້ງນີ ້ຖາ້ໄດອ້າປາກວ່າ (ບໍ ່ ) ແລວ້ ແມ່ນບໍ ່ຄນ ຢ່ າງເດດັຂາດ. ຝົນຫ່າຫ ວງຢຸດເຊາົຢ່ າງໄວວາ ດຽວກນັກບັ ເວລາມນັຕກົ ທໍາອດິ , ທອ້ງຟາ້ເລີ ່ມມສີຂີຽວເປັນທ່ານໆເມກາໄດມ້ ະ ຫບັມະຫາຍໄປ ຍງັເຫ ອ ແຕ່ຈາໍພວກເສ ້ອຄາວອອນໆບາງກຸ່ມເລ ່ອນລອຍຢ່ ູເທງິສາຍພູເຂາົໄກໆພຸນ້ ຈາໍພວກນກົ ນານາ ຊະນດິເລີ ່ມບນິອອກມາເຈດີເວນີ ແລະ ສົ ່ງສຽງຈີ ້ວຈາ້ວໄປຕາມປາຍໄມ.້ນາງໝາຍໃຈພົນ້ ອອກຈາກຂຸມ້ ດວ້ ຍຕນົຕວົທີ ່ ປຽກຄກ ນັກບັ ເຍຍເຈ, ິນາງຍິມ້ ໃສ່ເບຍເຈິພອ້ມທງັ: ຂອບໃຈສະຫາຍຫ າຍໆ ເຍຍເຈບີໍ ່ຢາກມແີຕ່ບອກວ່າ: ພວກເຮາົຕອ້ງຢ່ າງໃຫຮ້ ອດກ່ອນຕາເວນັ ຕກົ ". ສະຫາຍຍ່າງ ອ່າວຊາ້ໆແດ່ ເພາະຂອ້ ຍນໍາເຈົ ້າບໍ ່ທນັ” ເຂາົທງັສອງພາກນັຍ່າງໄດປ້ ະມານ 1 ກໂິລແມດັ , ທນັ ໃດພວກເຂາົຕອ້ງຕ ່ນຕກົ ໃຈ ເພາະຢ່ ູເບ ້ອງໜາ້ຂອງ ພວກ ເຂາົມຫີ ວ້ ຍນໍ ້າສາຍໜຶ ່ ງພວມສົ ່ງສຽງຮໆິ ກງັວານໄປທົ ່ວບໍລເິວນ, ເປັນສາຍນໍ ້າທີ ່ ໄຫ ຫ ັ ່ງລງົມາຈາກເທງິພູບນັ ດາໂງ່ນຫນີ ນອ້ຍໃຫຍ່ຫລັ ່ງທັ ່ງເທລງົມາສົ ່ງສຽງກກຶກອ້ງ ຈນົສະເນອ ນໄປທົ ່ວຂງົເຂດ. ໝາຍໃຈ ແລະ ເຍຍເຈິໜາ້ມາ້ນເຂົ ້າກບັໝ້ ອງ ພວກເຂາົໄດແ້ຕ່ເຮດັຄໍຕກົ ກບັໝອ້ງ ແລະ ອຸກອັ ່ງມະໂນ. ການທີ ່ຈະລອຍຂາ້ມແມ່ນບໍ ່ມທີ າງ ເພາະຫນີຂະໜາດ ໃຫຍ່ກໍຍງັຈຶ ່ ງບໍ ່ຢ່ ູເວົ ້າຫຍງັຕໍ ່ກບັມະນຸດ ທໍາມະດາຈະລອຍຂາ້ມ. ອາກາດມດິເຂົ ້າມດ ເຂົ ້າ ດວງຕາເວນັບໍ ່ ໄດຖ້ າ້ໃຜ ແຕ່ນີ ້ ໄປຫາບາ້ນນາຫວາຍ ກໍຍງັກວ່າ 10 ກໂິລແມດັ , ໃນສະພາບຈນົປັນຍາແບບນີ ້ຜູທ້ ີ ່ອຸກໃຈທີ ່ສຸດແມ່ນນາງໝາຍໃຈ, ແຕ່ ທາ້ວເຍຍເຈົ ້ກໍຍິ ່ ງມຄີວາມກະວນົກະວາຍ ທາ້ວມໃີບໜາ້ມດ ທະມນຶ ແລະ ຈົ ່ມພມຶ ພໍາຢ່ ູຜູດ້ ຽວ: ຂອ້ ຍວ່າແລວ້ ໃຫຍ້່າງໄວ ບໍ ່ຟັງຄວາມເຫນັບໍທຸກສິ ່ ງທຸກຢ່ າງລງົເອຍີແບບນີໝ້ າຍໃຈຖາມວ່າ: ພວກເຮາົຈະເຮດັ ແນວໃດລະ?"ຈະເຮດັແນວໃດກໍມແີຕ່ລໍໃຫນ້ໍ ້າແຫງ້ລງົເທົ ່ານັນ້ ແລວ້”.ທົ ່ວຂງົເຂດປ່ າດງົ ເລີມ້ ມເີງາົມດ ເຂົ ້າມາບດົ ບງັ, ເຍຍເຈເີຂົ ້າປ່ າຕດັ ເອາົໄມກອນ ້ . ໃບຕາວ ແລະ ໃບຕອງກວ້ຍມາປູກເປັນຮູບໝາເທີ ້ ງ. ພາຍຫ ງັມຸງ ແລະ ແອມ້ ຮຽບຮອ້ ຍ ແລວ້ ເຍຍເຈໄີປຊອກຂນົ ເອາົຂອບ ໄມມ້ າກອງໄວ, ້ ໄຄແຕວາກບັ ໄຟຂອງທາ້ວບໍ ່ຖກ ປຽກຍອ້ນມແີຜ່ນຢາງ ສະນັນ້, ໃນ ເຄິ ່ ງຊົ ່ວໂມງຕໍ ່ມາ ພວກເຂາົກໍ ່ມໄີຟຝີງ, ເຂົ ້າພກົ ທີ ່ຖມ ານັນ້ບໍ ່ ເປັນເມດັ ເຂົ ້າໜຽວຫາກເປັນເຂົ ້າຈານນໍ ້າ ກອງໄຟຮາ້ໄດເ້ຮດັ ໃຫເ້ຄ ່ອງນ່ ຸງຂອງພາຍໃຈ ແລະ ເຍຍເຈຄິ່ ອຍໆລະເຫຍີອາຍ ແລະ ແຫງ້ໄປເທ ່ອລະນອ້ ຍ. ເວລາຝີງໄຟຢ່ ູນັນ້ ໝາຍໃຈ ມກັ ຈະລກັ ຈອບເບິ ່ ງໃບໜາ້ຂອງເຍຍເຈິທາ້ວມດ ວງຕາຄິ ້ວດກົ , ໃບໜາ້ຮູບລ່ ຽມ, ເລາົຄງີຂອງ ທາ້ວຄໍ ່າເຄິ ່ ງລໍ ້າສນັ ຝາ ຕນີຂອ້ ນຂາ້ງໃຫຍ່ ແລະ ເປ ໄລຍະຜ່ານມາເຖງິວ່າບຸກຄນົທງັສອງຢ່ ູຮ່ ວມສໍານກັ ດຽວກນັ ແຕ່ບໍ ່ ຄ່ ອຍສະໜດິສະໜມົ

29 ຍອ້ນໜາ້ທີ ່ການງານບໍ ່ຄກ ນັ ຜູໜ້ ຶ ່ ງເປັນນກັ ຮບົປອ້ ງກນັ ສ່ວນອກີ ຜູໜ້ ຶ ່ ງເປັນພະນກັ ງານຂອງສະມາຄມົ ເພດຍງິ ຕ່າງຝ່ າຍ ຕ່າງເຮດັ ວຽກຂອງໃຜມນັຢ່ າງເຂັມ້ ງວດ. ຈດຸ ພເິສດຂອງທາ້ວເຍຍເຈເີປັນຄນົ ບໍ ່ມກັ ປາກ ແຕ່ຕໍ ່ກບັການງານເມ ່ອຫາກໄດ້ ແບ່ງປັນໜາ້ທີ ່ ແລວ້ ແມ່ນເຮດັ ສໍາເລດັ ເປັນຄນົ ເອາົຈງິເອາົຈງັ.ທຸກເທ ່ ອທີ ່ມກີ ານສະຫຸ ບວຽກງານປະຈໍາເດອ ນ ເຍຍເຈີ ມກັ ຈະຖກ ເລອ ກໃຫເ້ປັນບຸກຄນົດເີດັ ່ນປະເພດໜຶ ່ ງເລ ້ອຍໆ. ການພວົ ພນັ ລະຫວ່າງຄນົ ກບັ ຄນົ ໃນສະໄໝຕໍ ່ ສູກ້ ູຊ້ າດ ທຸກຄນົ ມສີດິ ສະເໝພີ າບ ຊາຍກບັ ຍງິພວົ ພນັ ກນັ ສະ ຖານເພ ່ອນສະຫາຍ ບໍ ່ ເຄຍີມກີ ໍລະນຄີດິຮາ້ຍໃສ່ກນັ , ເຊ ່ອອກົ ເຊ ່ອໃຈກນັ ເໝອ ນພີ ່ນອ້ງຮ່ວມອຸທອນ, ຖາ້ບ່າວສາວຄ່ ູໃດ ເກດີມຄີວາມຮກັ ມກັ ກນັ ດວ້ ຍຄວາມຊ ່ ສດັ ບໍລສິຸດແທ້ທງັສອງຝ່ າຍກໍສະເໜຂີ ຶ ້ນຫາ ການຈດັ ຕັ ້ງຮບັ ຮູດ້ ວ້ ຍການເຮດັ ປະຫວດັຫຍໍ ້ແລະ ຄໍາຮອ້ງຂໍສາ້ງຄອບຄວົ . ຖາ້ການຈດັຕັ ້ງຫາກເຫນັ ວ່າ ມອີາຍຸກະສຽນແລວ້ ມເີງ ່ອນໄຂພຽງພໍ, ທາງ ການກໍຈດັ ງານວວິ າໃຫ້ກງົກນັຂາ້ມ ຫາກບ່າວສາວໃດ ບໍ ່ ປະຕບິດັ ຕາມລະບຽບວໄິນສມົ ກນັແບບລບັ ໆລີ ້ໆ ແນ່ນອນວ່າ ບ່າວສາວຄ່ ູນັນ້ບໍ ່ພຽງແຕ່ບໍ ່ ໄດຮ້ ບັອະນຸມດັ ສາ້ງຄອບຄວົນໍາກນັ ຫາກຍງັຖກ ປະຕບິດັວໄິນໜກັ ພໍສມົ ຄວນ, ເມ ່ອຝີງໄຟເຮດັ ໃຫທ້ ົ ່ ວຕນົ ໂຕແຫງ້ ແລະ ອບົ ອຸ່ນແລວ້ , ເຍຍເຈບິອກໃຫນ້ າງໝາຍໃຈເຂົ ້າໄປນອນ ຢ່ ູໃນຕູບ ໝາເທີ ້ ງ, ສ່ວນທາ້ວເອງນອນລງົຂາ້ງເຕາົໄຟອນັມໃີບຕາວເປັນສາດຢ່ ູ ກອດເລົ ່າປ ນກາກບນິ ແໜນ້ ທ່າມກາງສຽງນກົ ປົບ ປອງຮອ້ງປົນກບັສຽງແມງໄມປ້່ າດັ ່ງອ ່ນໆ. ເດກິ ດ ່ນເຂົ ້າມາເທົ ່າໃດຄວາມງຽບສະຫງດັກໍຍິ ່ ງທະວຄີຸນຂຶ ້ນ, ນາງໝາຍໃຈ ນອນບໍ ່ ຄ່ ອຍຫ ບັ ພກິ ຄງີໄປມາຄຈ ັ ່ງບໍ ່ ຄ່ອຍໝັນ້ ໃຈກບັສິ ່ ງແວດລອ້ມ. ໄລຍະຜ່ານມານາງເອງເຄຍີຮ່ວມເດນີທາງກບັ ເພດ ຊາຍສອງຕໍ ່ ສອງ ແຕ່ ບໍ ່ ເຄຍີພບົ ສະພາບຄາ້ງຄນ ແບບນີ ້ຈກັ ເທ ່ອ ໃຜເດນໍຊໄິປເຊ ່ອຕໍ ່ສິ ່ ງວດັຖຸທີ ່ມວີນິຍານ ສິ ່ ງທີ ່ມຊີວີດິ ໂດຍສະເພາະແມ່ນມະນຸດ ມະນຸດແທໆ້ ຫາກບໍ ່ ແມ່ນດນິຈີ ່ຊເີມນັ ນໍ ້າມນັກບັ ໄຟຢ່ ູຮ່ ວມກນັ ຈະມຫີ ຍງັເກດີຂຶ ້ນ ແຕ່ ໃນ ທີ ່ ນີ ້ຂອງຄໍ ່າຄນ ນີ ້ນກັ ຮບົ ປະຕວິດັທງັສອງພາກນັຄາ້ງຄນ ໃນປ່ າເລກິ , ຜູໜ້ ຶ ່ ງເປັນຍງິໂສດ, ຜູໜ້ ຶ ່ ງເປັນຊາຍຊະກນັ ໂດຍໜ່ ຸ ມ ແໜນ້ ... ນາງແນມເບິ ່ ງເຕາົໄຟເຫນັ ເຍຍເຈນີອນສະແຄງ ມ ້ກອດປ ນ ປາກດົວ່າດວງຕາຂອງທາ້ວຫ ບັ ສະໜດິ ທາ້ວ ອາດຈະນອນຫ ບັ ສີເພາະຄວາມອດິ ເມ ່ອຍຂອງ ການເດນີທາງມາຕະຫ ອດມ ້ . ແຕ່ ແລວ້ ບໍ ່ ພໍຄາວກໍເຫນັທາ້ວລູກມາຊນົ ຕົນ້ ຟ ້ນ ພອ້ມທງັຈບັ ເອາົທ່ອນໄມ້ແຫງ້ຊອ້ ນເຂົ ້າໄປໃນກອງໄຟ ທາ້ວແນມພຸນ້ ແນມນີ ້ແລວ້ ກໍສບ ຕໍ ່ນັ ່ງລງົ ເອາົຫ ງັອງີໃສ່ ໄມຂ້າ້ງເຕາົໄຟ,ເບິ ່ ງແລວ້ ນາງຮູສ້ ກຶ ວ່າທາ້ວກໍຄງົນອນບໍ ່ຫ ບັ ເຊັ ່ນກນັ ເພາະທາ້ວເຮດັໜາ້ທີ ່ ເປັນຄນົປ້ອງກນັທີ ່ດທີ ີ ່ສຸດຂອງ ຕນົ . ຄວາມເອນັດູສງົສານຂອງນາງຕໍ ່ ເຍຍເຈິໄດເ້ລີ ່ມເກດີຂຶ ້ນໃນຫວົ ໃຈຂອງນາງນບັແຕ່ບດັນັນ້. ນາງຮອ້ງໃສຍຍເຈີ ເຈົ ້ານອນພກັ ຜ່ອນສາ ເພາະມ ້ນີ ້ ເຈົ ້າອດິ ເມ ່ອຍຍອ້ນຂອ້ ຍຫ າຍ ເຈົ ້າຫາລະນອນໃຫສ້ ະບາຍ ຂອ້ ຍນອນຍາມໃດກໍໄດ”້ ທາ້ວທງັເວົ ້າທງັຊຸກດົນ້ ຟ ນເຂົ ້າກອງໄຟທີ ່ພວມມກີອງຖ່ານແດງ ຮຸ່ງ. ນາງໝາຍໃຈເຮດັນອນຫ ບັ . ແຕ່ດວງຕາຂອງນາງຍງັຕດິຕາມເບິ ່ ງເພ ່ອນຊາຍລາວສູງດວ້ ຍ ການພນິດິພຈິ າລະນາຢ່ ູໃນໃຈ ... ແຕ່ ແລວ້ ນາງກໍຫ ບັ ມອ້ ຍໄປຕາມສຽງກ່ອມຂອງນກົ ປົບປ່ ອງ ແລະ ແມງໄມປ້າ. ນາງໄດສ້ ະເດດັ ຂຶ ້ນຕອນທ່ ຽງຄນ ຍອ້ ນມສີ ຽງຮອ້ ງຂອງສດັ ປ່ າ ແປບ! ແປບ ແປບ! ນາງຮູ້ສກຶ ຢ້ານຫຸ ບຂຶ ້ນມາ ແລະ ຟາ້ວເຕັນ້ ເຂົ ້າໄປຢ ນແປະຂາ້ງທາ້ວ ເຍຍເຈ.ີ ລູກແມ ສະຫາຍເຈີເຈົ ້າໄດຍ້ ນິ ໂຕອີ ່ຫຍງັຮອ້ ງບໍ? ເຍຍເຈລິຸກຂຶ ້ນ ເມ ່ອຮູວ້່າແມ່ນໂຕອີ ່ຫຍງັຮອ້ ງ ທາ້ວກໍຫວົ ຂຶ ້ນ ແລະ ເວົ ້າ: “ບໍ ່ຕອ້ງຢາ້ນ ມນັ ເປັນສຽງຮອ້ງຂອງທ່ານຕ ່ນຂີ ້ຊຶ ່ ງ

30 ແຕ່ຂອ້ ຍຮູສ້ກຶ ຢາ້ນ ນາງທງັເວົ ້າທງັດງຶເອາົເສ ້ອໃຫຍ່ອອກມາປົກອງີ. ເຍຍເຈີທງັພາກລູກປ ນເວົ ້າວ່າກອ້ງ ພອ້ມຍ່າງໄປຈອບເບິ ່ ງທົ ່ວບໍລເິວນອອ້ມແອມ້ . ໝາຍໃຈເຂົ ້າມານອນບ່ ອນ ເດມີ ແຕ່ເທ ່ອນີ ້ນາໆບໍ ່ຫ ບັ ງ່າຍ ເພາະຍງັສົ ່ງສາຍຕາພດັ ແນມຕດິຕາມເບິ ່ ງເບຍເຈີ ້ , “ໂອ ການປະຕວິດັມາຊ່າງອບົ ຮມົ ບົ ່ມ ສອນຄນົ ໄດດ້ ປີ ານນັນ້ ນາງໝາຍໃຈເລີ ່ມມຄີວາມເຫ ້ອມໃສໃນຕວົ ນກັ ຮບົ ຄນົ ນີ ້ , ນາງຮູສ້ ກຶ ວ່າຄນົ ຜູນ້ ີ ້ຊ່າງສູງສົ ່ງໜາ້ ນບັຖ ແທ້ເຊິ ່ ງໃນຍາມທໍາມະດາຄນົ ທົ ່ ວໄປມກັ ຈະຖ ວ່າ ຄນົ ຊນົ ເຜົ ່າສ່ ວນໜອ້ ຍທີ ່ ຂາດການສກຶ ສາ ເປັນຄນົ ຕນີ ໃຫຍ່ ທາ້ຍເປ ຮູແ້ຕ່ການອອກແຮງງານດວ້ ຍຕນີມ ຄວາມເປັນຈງິແລວ້ ຄນົປະເພດນີ ້ຊໍ ້າພດັ ເຕມັ ໄປດວ້ ຍຄຸນນະທໍາ ມະໂນທໍາ , ຄຸນສມົ ບດັ , ນາງມຄີວາມ ສງົສານ ແລະ ເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈເຮາົ ແລະ ຮູສ້ ກຶ ກນິ ແໜງແຄງໃຈໃຫຕ້ ນົ ເອງທີ ່ມຄີ ວາມ ຫວາດລະແວງເຮາົ ເກນີ ໄປໃນຕອນຕົນ້ ຂອງການເດນີທາງຮ່ ວມກນັ ບາງເປັນຝ່ າຍສະແດງກລິຍິ າແຂງກະດາ້ງກບັ ເຂາົບໍ ່ ຢາກ ເຊ ່ ອໃນເນ ້ອແທຂ້ ອງຊາຍຄນົ ນີ ້ .. ຜ່ານຈາກແສງໄຟທີ ່ ຮຸ່ງສະຫວ່າງຂອງແປວໄຟ ນາງແຍງເບິ ່ ງໜາ້ຂອງ ທາ້ວຊົ ່ ວ ໄລຍະໜຶ ່ ງແລວ້ ກໍ ່ຫ ບັ ໄປອກີ .ນາງໝາຍໃຈໄດຕ້ ່ນຂຶ ້ນເປັນເທ ່ອທສີອງຕອນຟາ້ສະຫວ່າງແຈງ້ຂອງມ ້ໃໝ່ , ນາງເຫນັ ເຍຍ ເຈປີ ນຢ່ ູທາກຽມພອ້ ມອອກເດນີທາງພວກເຮາົໄປກນັ ເທາະນາງໝາຍໃຈງກຶຫວົ ພອ້ ມທງັສົ ່ງຮອຍຍິມ້ ໄປໃຫເ້ຍຍເຈ, ີ ທາ້ວບໍ ່ຍິມ້ ຕອບມແີຕ່ກົມ້ ໜາ້ເດນີທາງຕໍ ່ ໄປ ທ່າມກາງສຽງຮອ້ງສົ ່ງຂອງພວກກະຮອກ ແລະ ນກົ ເທງິປາຍໄມ.້ ນບັແຕ່ມ ້ຮ່ວມເດນີທາງນໍາກນັ ໃນຄັ ້ງນັນ້, ນາງໝາຍໃຈໄດກ້ າຍເປັນເພ ່ອນສະຫາຍທີ ່ດຂີອງເຍຍເຈີນາງໄດຖ້ ກັ ແພມນົສແີດງຜນ ຫນຶ ່ ງມອບເປັນຂອງຂວນັ ໃຫເ້ຍຍເຈ, ີແພມນົຜນ ນັນ້ ນາງແສ່ ວດວ້ ຍໄໝຄໍາເປັນຮູບຫວົ ໃຈສອງໜ່ວຍ ຊອ້ ນກນັ ມຕີວົ ອກັ ສອນ ຮກັ ໃນມ ທ້ ີ ່ ນາງໝາຍໃຈມອບແພມນົ ນັນ້ ເຍຍເຈໜີ າ້ແດງທາ້ວມກີ ລິຍິ າສງັເກສົ ງັກະແບບ ເຂນີໆວາດໃດວາດໜຶ ່ ງ ມນັ ເປັນກລິຍິ າຂອງຊາຍທີ ່ ບໍ ່ ເຄຍີຜ່ານຄໍາວ່າ ຮກັ ມາກ່ອນເລຍີ ແຕ່ ແລວ້ , ທາ້ວກໍສາມາດລັ ່ນ ປາກອອກມາວ່າ ຂອບໃຈ ແລວ້ ທາ້ວກໍ ໄປເຮດັ ໜາ້ທີ ່ ຂອງຕນົ . ທຸກເທ ່ອທີ ່ ພບົ ພໍກ້ ບັ ໝາຍໃຈຢ່ າງບງັເອນີ ຫ ແບບຕັ ້ງ ໃຈຂອງນາງໝາຍໃຈ ທາ້ວມກັ ຈະຫາທາງຫ ກີ ບໍ ່ຢາກປະເຊນີໜາ້ ເພາະຕນົ ເອງເປັນພຽງນກັ ຮບົປ້ອງກນັທໍາມະດາຄນົໜຶ ່ ງ. ພາຍຫ ງັການລດັ ຖະປະຫານຂອງກອງທະຫານລາບອາກາດທສີອງ ຂອງກອງທບັ ແຫ່ງຊາດລາ ຊະອານາຈກັ ລາວໃນມ ້ວນັ ທີ9 ສງິຫາ 1960 ທີ ່ ນະຄອນຫ ວງວຽງຈນັ ເຍຍເຈພິອ້ ມອາ້ຍນອ້ງປ້ອງກນັ ໝວດໜຶ ່ ງຂອງແຂວງຖ ກ ບນັຈເຸຂົ ້າໄປປະຈາໍການຢ່ ູໃນກອງພນັ 500 ຂອງສະຫາຍສທີ ອງ ເພ ່ອເດນີທາງ ເຂົ ້າໄປສມົ ທບົກບັພວກລດັຖະປະຫານ ປົກປອ້ ງນະຄອນຫ ວງວຽງຈນັ , ກ່ອນມ ້ຈາກກນັ , ເຍຍເຈໄິດເ້ປັນເຈົ ້າການຂໍພບົກບັນາງໝາຍໃຈ ເປັນເທ ່ອທໍາອດິທີ ່ ນາງໝາຍໃຈເຫນັ ໃບໜາ້ ຂອງເຍຍເຈເີສົ ້າໝອງ ລາວລດົສາຍຕາລງົ ແລະ ເວົ ້າຊາ້ໆວ່າ: ຂອ້ ຍຈະໄດຈ້າກເຈົ ້າໄປແລວ້ ແລະ : ກໍ ່ບໍ ່ຮູວ້່າຈະໄດກ້ ບັຄນ ມາເຫນັ ເຈົ ້າ ຫ ບໍ ່ ?”. ຄວາມສັ ່ງລາຂອງເບຍເຈີເຮດັ ໃຫກ້ ະທບົ ເຖງິຫວົ ໃຈຂອງນາງເປັນຢ່ າງຍິ ່ ງ ມນັ ເໝອ ນກບັ ເຂມັ ແທງ ເຂົ ້າໃນຂົວ້ຫວົ ໃຈ ນາງຟາ້ວເອາົອງົຫຸມ້ ປາກຂອງທາ້ວ ແລະ ກ່າວ ເຈົ ້າຢ່ າເວົ ້າສິ ່ ງທີ ່ບໍ ່ ເປັນມງົຄຸນແນວນັນ້ ຂອ້ ຍຈະຄອຍຖາ້ເຈົ ້າຢ່ ູທີ ່ນີ ້ຫ ອາດຈະພບົກນັຢ່ ູວຽງຈນັ

31 ນາງໝາຍໃຈຫາກເວົ ້າຈັ ່ງຊັນ້ ລະ ແຕ່ ໃນຫວ້ ງນກຶ ແທຂ້ ອງນາງກໍຮູສ້ ກຶ ຢ້ານກວົຕໍ ່ການຈາກໄປຂອງ ທາ້ວ ໝດົ ຕອນເຊົ ້າຂອງມ ້ນັນ້ເປັນວນັ ເສາົ ເຂາົທງັສອງໄດມ້ ເີວລາໄຂຄວາມໃນໃຈສ່ ູກນັ ຟັງເຂາົກາ້ຫານ ເວົ ້າເຖງິອະນາຄດົ ທີ ່ ເຮາົ ຕອ້ງການ ກ່ອນຈະອອກເດນີທາງ, ເຍຍເຈໄີດມ້ ອບມດ ຊບີທີ ່ມຄີມົ ເປັນເຫ ົ ້າຂຽວ ຄປ ີກແມງຜູໃ້ຫນ້າງໝາຍໃຈ ຂໍໃຫເ້ຈົ ້າເກບັມຽ້ນມດິດວງນີ ້ໄວປ້ ອ້ ງກນັຕວົ ມດີຄວໆນີ ້ຈະເປັນຜູຕ້າງໜາ້ຂອ້ ຍ ເພ ່ອຄວາມ ປອດໄພຂອງ ເຈົ ້າ. ວນິ າທແີຫ່ງຄວາມອາໄລອາວອນດັ ່ງກ່າວເປັນເທ ່ອທໍາອດິ ທີ ່ ເບົ ້າຕາຂອງນາງໝາຍໃຈມຢີາດ ນໍ ້າໃສໆໄຫ ອອກ ມາອາບແກມ້ ເຍຍເຈຈິກົ ເອາົແພມນົອອກມາເຊດັ ນໍ ້າຕາໃຫນ້ າງຢ່ າງແຜ່ ວເບາົ ນາງຮູ້ສກຶ ລະອາຍໃຈທີ ່ ຕນົ ເອງເຮດັ ໃຫ້ ເຍຍເຈເິຫນັ ຄວາມອ່ ອນແອຂອງຕນົ , ຄວາມຈງິແລວ້ ນາງບໍ ່ ຄວນ ໃຫທ້ າ້ວເຫນັ ນໍ ້າຕາຂອງຕນົ ເອງ ກ່ອນທາ້ວຈະອອກ ເດນີທາງໄປປະຕບິດັໜາ້ທີ ່ . ເຍຍເຈຈ າກໄປໄດສ້ ອງເດອ ນປາຍ ເດອ ນສາມນາງໄດຍ້ ນິຂ່າວມາຈາກແນວໜາ້ວ່າ: ສະຫາຍ ເຍຍເຈ ລູກຜູ້ ປະເສດີຂອງຊນົ ເຜົ ່າມົ ້ງ ໄດຖ້ ກ ເສຍສະຫ ະຊວີດິ ໃນບັນ້ ຮບົ ປ້ອງກນັນະຄອນຫ ວງວຽງຈນັ . ກ່ອນຈະຂາດໃຈທາ້ວທນັ ໄດສ້ ັ ່ງຄວາມນໍາເພ ່ ອນທາງຂາ້ງວ່າ ຢ່ າລມ ສົ ່ງຂ່າວໃຫໝ້ າຍໃຈ ເຍຍເຈົພ້ ບົ ກບັໝາຍໃຈໃນຊາດໜາ້ ເຍຍເຈຕິ າຍໃນມ ້ ວນັທີ13 ທນັວາ 1960 ທີ ່ສາລາກກົ ຕານ ນະຄອນຫ ວງ ວຽງຈນັ . ບດົອ່ານເພີ ່ມທ ີ2 ປະເພດຄໍາຮອ້ງກອງ ນໍ ້າໃຈວນັທ ີ7 ຕຸລາໝັນ້ຍນ ໂດຍ: ສຸກສະຫວນັ ພອນເທວາ ການເວລາລ່ວງຍາ້ຍ ຫ າຍຂວບພນັສາຄບົ ທບົທວນທາວທວງເຖງິ ເບິ ່ ງຄນ ຄູເຄົ ້າ ແມງ້ເມ ່ອເຮາົໂຕຂຶ ້ນ ຫວນຄະນງິເຖງິຄູເກົ ່າ ຂໍເລົ ່າຄນ ພ ້ນແຕ່ກີ ້ ຄູເຄຍີຊີ ້ສັ ່ງສອນ ຍາມສນັຕຄິ ູເຄຍີເຂາະຂອດຕອ້ ນ ສອນສົ ່ງວຊິ າຮຽນ ຄູຄອຍພຽນແພງຫດັ ພດັທະນາວຊິ າຊັນ້ ຮຽນຫ າຍວນັກໍ ່ ເລຍີໄດ ້ ສມົ ໃຈມະໂນອາວ ຂຽນໂຕລາວເລກເຮດັ ໄດ ້ ສາຍໃຈຂອ້ ຍຊ ່ນສະອອນ ຍາມເມ ່ອຊາດເດອ ດຮອ້ ນ ຕອນມໝີ ່ມູ ານເຕງັ ຄູໄດເ້ລງັແລເຫນັ ລຽມລາຍມານຮາ້ຍ ຄູບໍ ່ວາຍວາງເວັນ້ ບໍ ່ປະເປັນແປນເປົ ່ າ ທງັສດິສອນທງັກ່າວເວົ ້າ ໃຫເ້ປັນເຈົ ້າຕອຍມານ ຍາມເມ ່ອໂຈນເຂົ ້າບາ້ນ ຄູຕາ້ນຕ່ອຍຕມີ ານ ຄູອາດຫານເປັນການນໍາ ໝ່ປູ ະຊາຊນົຕາ້ນ

32 ກາລະນານເນນີ ມຄີໍາເປັນຕວົຢ່ າງ ປາງຝຣັ ່ງເຂົ ້າບາ້ນ ຄູຄໍາຕາ້ນຕ່ອຍຕີ ຕກົ ມາຮອດຍ່ານນີ ້ ຫາ້ສບິສີ ່ປີກນັດານ ພວກຜມີ ານມາເຮດັ ກໍ ່ ໄພສງົຄາມຕາ້ນ ມທີ ະຫານຍນົພອ້ມ ເກາະຕງັທງັປ ນໃຫຍ່ ຫວງັດບັລາວໃຫໄ້ດ້ ເປັນຄນົ ໃຊໄ້ຜ່ກາ ຄູລາວກດັແຂວ້ກາ້ ຈບັປ ນຜ່າສະໜາມຮບົ ຕບົຕອຍຕມີ ວນມານ ຮ່ວມທະຫານຫ ວງຕາ້ນ ຄວາມອາດຫານຄູເຂັມ້ ເລອ ດຄູເຄມັ ຄດົຄຽດ ກຽດຄນົລາວບໍ ່ ໃຫເ້ສົ ້າ ຄູເປັນເຈົ ້າຊ່ວຍຕີ ເລອ ດຄູເກົ ່າແຕ່ກີ ້ ມຢີາຍຢາດເທງິພມົ ແດນ ແສນລະກໍາກາຍເຈບັ ຈ່ມຸ ຈມົ ຄມົ ພາ້ ກາຍາຄູເຂາົທໍາຮາ້ຍ ເຂາົທໍາລາຍຈນົມຸດມອດ ເຂາະຂອດເລອ ດຢາດທາ້ຍ ຄູຕາຍໄດເ້ພ ່ອແຜ່ນດນິ ຍາມສງົຄາມບໍ ່ສິ ້ນ ຄູບໍ ່ປິ ່ ນປ ນລງົ ຄູບໍ ່ປົງສຂີາວ ກ່າວການຄວາມຮູ້ ສອນຕາມຮູຕາມຖໍ ້າ ນໍາພານອ້ງຮຽນໃໝ່ ໃຈເດດັດ່ ຽວກາ້ ວນັທານອ້ມນບົ ເຖງິ ຍາມເມ ່ອເບິ ່ ງບ່ອນເບ ້ອງ ເລ ່ອງການຢ່ ູການກນິ ອາໄສດນິ ເປັນຫໍພກັ ເພິ ່ ງພາພໍຊົນ້ ຊວີດິຈນົຈາໍ ໃຕ້ ຫວົ ໃຈຄູບໍ ່ບາດບໍ ່ນ ກນິແກງຜກັ ຟັກໜໍ ່ ໄມ ້ ຄູບໍ ່ຕຣິ ໄິຮຂ້ໍພຽງໄດເ້ພ ່ອແຜ່ນດນິ ຍາມເສກິ ສດັສ່ວນສິ ້ນ ແຜ່ນດນິແມ່ເປັນສຸກ ຄູລາວໂຮມແຮງລູກ ຊ່ວຍປະຊາຊາວບາ້ນ ກບັຄນ ການສອນຊີ ້ ຄູບໍ ່ໜນີອກໜາ້ທີ ່ ຊ່ວຍສາ້ງພນົລະເມອ ງດ ີ ຕາມແນວທາງທດິຊີທ້ ະວລີ ົນ້ ລ ່ນຜນົ ຄູທຸກຄນົຂດົຂອດຄົນ້ ທນົຍາກທໍາງານໜກັ ຟັກໄຝ່ ໃນມະໂນໝາຍ ຊບີວາຍແຜ່ນດນິ ໄດ້ ເພ ່ອໄພ່ພນົພາຍພ ້ນ ໄດບ້ ນ ຕວົຕັ ້ງທ່າ ຄູອາສາຊ່ວຍຊວ້ານ ຊວນຊີ ້ສົ ່ງໝາຍ ຍາມເມ ່ອຫວດິ ເຂດຄາ້ຍ ກາ້ວກ່າຍຍາມສນັຕິ

33 ບແິບ່ງປັນພູມປັນຍາ ຍ ່ນຍໍຍງັເຈົ ້າ ເຍາົວະຊນົທງັຄາ້ຍ ສຸກສະບາຍຮຽນຮ່ວມ ບໍ ່ຫງ່ວມເຫງາົເສ ່ອມເສົ ້າ ມຄີູເຈົ ້າຊ່ວຍສອນ ສະອອນນໍພວກພີ ່ນອ້ງ ມລີູກເກັ ່ງຫ ານດີ ເພີ ່ມທະວພີນົພກັ ຄກັ ຫ າຍຄາວນີ ້ ມຄີນົດເີຕມັ ບາ້ນ ເຫ ອ ງບານບາ້ນເຮອ ງຮຸ່ງ ພໍ ່ ແມ່ເປັນຄນົຈງູ ຄູເປັນຄນົສົ ່ງຊີ ້ ແດນນີ ້ຈຶ ່ ງຮຸ່ງເຮອ ງ ຊອບແລວ້ ຄູເອຍີ! ເຈົ ້າຄດ ວງໜ່ວຍແກວ້ ແສນປະເສດີຄຸນສູງ ພໍ ່ ແມ່ລຸງອາວອາ ພອ້ມພໍ ່າຫ ານກໍເຫນັພອ້ມ ດອມກນັດາດໄີດ້ ສະຫ ອງໄຊຄຊາດ 7 ຕຸລາ ປະກາດກອ້ງ ຊມົ ເຊຍີຍອ້ງຄ່າຄູ ອາຍຸຄູຂໍໃຫຍ້ ນ ຍາວໝັນ້ ນລິນັດອນເດມີ ຊບີ ວນັນະ ຂໍໃຫຜຸ້ດຜ່ອງກຽ້ງ ສະເໝປີ່ ຽງເດອ ນເພງັ ສຸຂະ ຢ່ າໄດມ້ ມີ ານເຕງັ ດອຍຕໍາຕວົ ເຈົ ້າ ພະລະ ຂໍໃຫຄູ້ເຮາົເຂັມ້ ແຂງແຮງກາຍສະຫງ່າ ຂໍນອ້ມນບົວນັທາ ມາລາຫອມຍ ່ນເຈົ ້າ ຄູເຄົ ້າຈົ ່ງສະຖຽນ ເຖດີນາ. (ຄດັຈາກປຶມ້ ປະມວນບດົກອນ ວນັຄູແຫ່ງຊາດ 7 ຕຸລາ 1994) 3.10. ການກຽມຕວົຂຽນ ການຂຽນແບ່ງອອກເປັນ2ປະເພດໃຫຫຍ່ ຄ: ການຂຽນປະເພດຄໍາຮອ້ງກອງ ແລະ ການຂຽນປະເພດຄໍາຮອ້ ງ ແກວ້ ການຂຽນທີ ່ມປີະສທິ ດິພິ າບນັນ້, ນອກຈາກຄວາມຮູ,້ຄວາມສາມາດ, ມາລະຍາດ, ປະສບົການ ແລະ ຄວາມສໍານິ ສໍານານຂອງຜູຂ້ ຽນແລວ້ ຂໍສ້ ໍາຄນັອກີ ຢ່ າງໜ ່ ງແມ່ນການກຽມຕວົຂຽນ.ຜູທ້ ີ ່ ຂຽນໄດດ້ ີແມ່ນຜູທ້ ີ ່ມກີ ານກະກຽມຕາມຂັນ້ ຕອນຄ: 1. ເລອ ກຫວົຂໍ ້ເລ ່ອງທີ ່ຈະຂຽນ ການເລອ ກຫວົຂໍ ້ເລ ່ອງທີ ່ ຈະຂຽນແມ່ນຂັນ້ຕອນທໍາອດິຂອງການເລີ ່ມຕົນ້ ຂຽນເຊີ ່ ງສະແດງອອກບາງບນັຫາດັ ່ງ ລ່ ູມນີ ້ : ກ.ການເລອ ກຫວົຂໍ ້ເລ ່ອງບໍ ່ຄວນກວ້າງ ຫ ແຄບໂພດ ການເລອ ກຫວົຂໍຕ້ ອ້ງເໝາະສມົ ກບັປະເພດຂອງບດົທີ ່ຕອ້ງການຂຽນເຊັ ່ນ: ການຂຽນບດົຄວາມຫວົຂໍທ້ ີ ່ ເວົ ້າ ເຖງີ “ການຄມົ ມະນາຄມົ ຢ່ ູລາວ” ການວາງຫວົຂໍແ້ບບນີມ້ ນັກວ້າງເກນີໄປທີ ່ມຄີວາມຍາວ 1 ຫ 2 ໜາ້ ເຮາົຄວນກໍາຈດັ ຂອບເຂດມາເປັນ “ການຈລໍ ະຈອນໃນນະຄອນຫ ວງວຽງຈນັ ” ທງັນີ ້ກໍ ່ ເພ ່ອເຮດັ ໃຫຂ້ ອບເຂດແຄບເຂາົເໝາະສມົ ກບັຂະ ໝາດ 1 ຫ 2 ໜາ້ເຈຍ້.

34 ຂ. ເລອ ກເລ ່ອງທີ ່ໜາ້ສນົ ໃຈ ແລະ ເປັນເລ ່ອງໃໝ່ . ເລ ່ອງທີ ່ ຈະຂຽນນັນ້ຖາ້ບໍ ່ຖກ ກໍານດົມາກ່ອນ, ຄວນເລອ ກເລ ່ອງທີ ່ ຕນົ ສນົ ໃຈ ແລະໃໝ່ ທີ ່ ຍງັບໍ ່ທນັມໃີຜຂຽນ ມາກ່ອນ ການເລອ ກເລ ່ອງຕາມຄວາມພໍໃຈຈະຊ່ ວຍໃຫເ້ຮາົຂຽນໄດດ້ ີແລະ ມ່ວນທງັເຮດັ ໃຫຜ້ ນົ ງານການຂຽນມປີະ ສດິທພິ າບອກີ ດວ້ ຍ. ການເລອ ກເລ ່ອງທີ ່ ໃໝ່ ນັນ້ ໄດປ້ ຽບຫ າຍກວ່າການເລອ ກຂຽນເລ ່ອງທີ ່ມຄີນົຮູມ້ າກ່ອນ ເພາະເລ ່ອງ ເຫ ົ ່ານີ ້ ້ ເຮາົບໍ ່ ສາມາດຄົນ້ ຄວາ້ຂໍມ້ ູນເພີ ່ມຕ ່ມຫ ບ ໍ ່ ໄດສ້ ະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຕນົທີ ່ ແຕກຕ່າງອອກໄປຈາກເລ ່ອງເກົ ່າ. ການເລອ ກເລ ່ອງ ທີ ່ ນາ້ສນົ ໃຈ ແລະ ໃໝ່ ນີ ້ ເຮດັ ໃຫເ້ຮາົພໍໃຈຕໍ ່ການຂຽນ, ເຮດັ ໃຫກ້ ານກຽມຕວົ , ການລະດມົ ແນວຄດິ ແລະ ການຂຽນໄດດ້ທີ ງັມຄີຸນນະພາບ. ຄ. ເລອ ກເລ ່ອງທີ ່ ໃຫຄ້ ວາມຮູ້ແລະ ສາມາດເກບັຂໍມ້ ູນໄດ້ ເມ ່ອເລອ ກເລ ່ ອງທຕີນົ ສນົ ໃຈ ແລະ ໃໝ່ ແລວ້ ຕອ້ ງຄໍານ ່ ງເຖີ ່ ງເລ ່ ອງເຮາົຈະມຄີວາມສາມາດເກບັ ຂໍມ້ ູນຕ່າງໆ ເພ ່ ອມາປະກອບໃສ່ ບດົ ຂຽນໃຫມ້ ເີນ ້ອໃນພຽງພໍຫ ບໍ ່ ຖາ້ເອກະສານຫ ຂ ໍມ້ ູນທີ ່ ຈະນໍາມາປະກອບໃສບດົ ຂຽນຫາກບໍ ່ ພຽງພໍເຮາົອາດຈະໃຊວ້ ທິ ກີ ານເກບັ ຂໍມ້ ູນພາກສະໜາມ ຫ ສໍາພາດຄນົ ເພ ່ ອປະກອບໃສ່ ບດົ ຂຽນນັນ້ ກໍ ່ ໄດ.້ ໃນກໍລະນີ ຫາກຫວົ ຂໍກ້ ວ້າງເກນີໄປເຮາົອາດກໍຈດັ ໃຫແ້ຄບເຂົ ້າ ເຊັ ່ນ: ເລອ ກສະເພາະແນວໃດແນວໜ ່ ງ ຫ ເລ ່ອງໃດ ເລ ່ອງໜ ່ ງໃນ ຫວົຂໍ ້ໃຫຍ່ນັນ້. ງ. ເລອ ກຮູບແບບການຂຽນໃຫເ້ໝາະກກບົຫວົຂໍ ້ ຮູບແບບການຂຽນມຫີ າຍແບບ, ກ່ອນຈະຂຽນເຮາົຄວນເລອ ກຮູບແບບທີ ່ ເໝາະກບັ ເນ ້ອໃນທີ ່ ຈະຂຽນເຊັ ່ນ: ຕອ້ງການບນັທກຶ ເຫດການທີ ່ ໄດໄ້ປທດັ ສະນະສກຶ ສາ ຫ ເຫດການທີ ່ ປະທບັ ໃຈເຮາົໃຊຮູ້ບແບບການບນັທກ ປະຈໍາວນັ ຫ ແບບຈດົໝາຍເພາະຈະຊ່ວຍການຂຽນໄດສ້ ະດວກໃຊພ້າສາເຂົ ້າໃຈງ່າຍ, ອ່ານມ່ວນ. ຫາກຈະສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ໃນເລ ່ອງທີ ່ ເປັນບນັຫາສ່ ວນລວມ ເຮາົອາດໃຊແ້ບບບດົ ຄວາມສະແດງຄວາມຄດີ ເຫນັ ການເລອ ກຮູບແບບການຂຽນທີ ່ ເໝາະສມົ ກບັ ເນ ້ອໃນຂອງເລ ່ ອງຈະຊ່ ວຍໃຫຂ້ ຽນໄດງ້່າຍຂ ້ນແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕໍ ່ການເລອ ກໃຊສ້ ບັ ສໍານວນພາສາ ໃຫເ້ໝາະກບັຮູບແບບ ແລະ ເນ ້ອໃນທີ ່ຈະຂຽນອກີ ດວ້ ຍ. 3.11. ການໃຊໂ້ວຫານ ຂັນ້ ຕອນການກຽມການຂຽນນີ ້ນອກຈາກຈະກຍມຂໍມ້ ູນ ວາງໂຄງຮ່າງແລວ້ ຄວນເລອ ກໃຊສ້ໍານວນຄໍາເວົ ້າໃຫ້ ເໝາະສມົ ກບັ ເນ ້ອໃນທີ ່ ຈະຂຽນ. ສໍານວນຄໍາເວົ ້າ ເພີ ່ ນເອີ ້ນອກີ ຢ່ າງນ ່ ງວ່າ “ໂວຫານ” ໂວຫານຄກ ານໃຊຖ້ ອ້ ຍຄໍາທີ ່ຖ ກ ຕອ້ງເໝາະສມົ ກບັ ເນ ້ອໃນກ່ ຽວກບັການໃຊຖ້ ອ້ ຍຄໍາດັ ່ງກ່າວລວມທງັການຂຽນ ແລະ ການເວົ ້າ ຂໍຄ້ ວາມຕ່າງໆ ທີ ່ ຈະນໍາ ມາຂຽນ ຫ ເວົ ້ານັນ້ ຕອ້ງມເີນ ້ອໃນດ,ີມຄີວາມໝາຍຈະແຈງ້ການຂຽນ ຫ ເວົ ້າເລ ່ອງໃດເລ ່ອງໜ ່ ງເຮາົອາດໃຊໂ້ວຫານ ຕ່າງກນັແລວ້ ແຕ່ຄວາມເໝາະສມົ ຕາມກໍລະນໂີວຫານມີ5 ປະເພດຄ: 1. ບນັລະຍາຍໂວຫານ ໝາຍເຖີງການເລົ ່າເລ ່ ອງ, ບອກເລົ ່າ, ອະທບິ າຍເລ ່ອງຕ່າງໆ ຕາມລໍາດບັ ຂອງເຫດການ ການຂຽນບນັ ລະບາຍ ໂວຫານ ມຈີດຸ ປະສງົແນໃສ່ ຄວາມຊດັ ເຈນ, ກະທດັ ຮດັ ເວົ ້າແຕ່ບນັຫາສໍາຄນັ ໂດຍບໍ ່ ໄດສ້ ອດແຊກຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງຜູ້ ຂຽນລງົໄປ. ການຂຽນທົ ່ວໆໄປມກັ ຈະໃຊບ້ ນັ ລະຍາຍໂວຫານ, ເພາະມນັແທດເໝາະກບັການສ ່ສານ, ກະທດັ ຮດັ ແຕ່

35 ໄດຄ້ ວາມໝາຍຊດັ ເຈນ. ບດົ ຂຽນທີ ່ ໃຊບ້ ນັ ລະຍາຍໂວຫານໄດແ້ກ່ປະຫວດັ ສາດ, ຈດົໝາຍເຫດ, ບດົ ບນັທກຶ , ນຍິ າຍ, ຕໍານານ ແລະ ການຂຽນແມ່ນເພ ່ອສະແດງທດັສະນະ ແລະ ບດົຂ່າວເປັນຕົນ້. ຫ ກັ ການຂຽນບນັລະຍາຍໂວຫານມດີ ັ ່ງນີ ້ : - ເລ ່ອງທີ ່ຂຽນຕອ້ງເປັນເລ ່ອງຈງີ, ຜູຂ້ ຽນຕອ້ງມຄີວາມຮູກ້່ ຽວກບັ ເລ ່ອງທີ ່ຕນົ ເອງຈະຂຽນເປັນຢ່ າງດ,ີຄວາມຮູ້ ດັ ່ງກ່າວອາດຈະມາຈາກປະສບົການ ຫ ມາຈາກການຄົນ້ ຄວ້າດວ້ ຍຕນົ ເອງ. - ເລອ ກຂຽນແຕ່ລະເພາະບນັຫາສໍາຄນັ - ໝນູ ໃຊສ້ ບັພາສາທໍາມະດາ - ຮຽບຮຽງຄວາມຄດິໃຫຕ້ໍ ່ ເນ ່ອງ ແລະ ສໍາພນັກນັດີ ໄດແ້ກ່ປະຫວດັສາດ, ຈດົໝາຍເຫດ, ບດົບນັທກຶ , ນຍິາຍ, ຕໍານານ ຕວົຢ່ າງ 1 : ການບນັລະຍາຍໂວຫານ ຄໍາວ່າ “ບນັ ດດິ ” (ນກັ ປາດ) ໃນຄວາມເຂົ ້າໃຈຂອງຄນົ ທງັຫ າຍມກັ ຈະເລັ ່ງໃສ່ ແຕ່ ຜູທ້ ີ ່ມວີຊິ າຄວາມຮູສູ້ງເທົ ່າ ນັນ້ . ແຕ່ ຄວາມຈງີນັນ້ ມນັ ບໍ ່ ແມ່ນແນວນັນ້ ຜູເ້ປັນບນັ ດດິ ເຖີງຈະມວີຊິ າຄວາມຮູສູ້ງພຽງໃດກໍ ່ ເປັນໄດແ້ຕ່ ບນັ ດດິ ເຄີ ່ ງ ດຽວເທົ ່ານັນ້ ບນັ ດດິທີ ່ ແທຈ້ ງີຕອ້ ງປະກອບດວ້ ຍຈະລຍິ ະ ຄ ການປະພດຶ ອນັ ດງີາມ ດັ ່ງນັນ້ ບນັ ດດິກໍ ່ຄຜ ູທ້ ີ ່ ຮູດ້ ີແລະ ປະພດຶດ.ີ ພຸດທະສາສະໜາກ່າວວ່າຄຸນນະທໍາທີ ່ ເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ເປັນບນັ ດດິມີ5 ຢ່ າງ ຄ ສດັ ຈະ ຄຄ ວາມຈງີ, ທໍາມະ ຫ ສຸ ຈະລດິຄກ ານປະພດຶດ,ີອະຫງິສາຄຄ ວາມບໍ ່ ບຽດບຽນ, ສງັວະລະ ຄ ການສງັລວມຕວົ ແລະ ຫະມະ ຄຄ ວາມຂົ ່ມໃຈ. ການສກຶ ສາອບົຮມົ ຈດິໃຈຄບ ນັຫາສໍາຄນັ ເພາະວ່າ ໃຈເປັນໃຫຍ່ ສາມາດຕດັ ສນິທຸກຢ່ າງໃນເມ ່ອໃຈປາດຖະໜາ, ເມ ່ອ ຈດິໃຈງາມແລວ້ ການປະພດຶອນັ ໃດກໍ ່ງາມ. ຕວົຢ່ າງ 2: ຕໍານານເລ ່ອງ ທາ້ວບາຈຽງ ແລະ ນາງມະໂລງ ເລົ ່າໂດຍ: ບຸນຫ າຍ ຊກັ ແຄ (https://www.youtube.com/watch?v=JBAMFG02hik ວນັທີ02/10/2021) ແຕ່ກີ ້ແຕ່ກ່ອນ ແຕ່ຄາວເມອ ງຈໍາປາສກັ ເຊີ ່ ງເປັນເມອ ງໜ ່ ງທີ ່ ເກົ ່າແກ່ ມພີູຜາປ່ າໄມອ້ ນັ ຕບ ໜາໂດຍໃນຄະນະ ນັນ້ຢ່ ູປ່ າດງົມເີສອ ໂຄງຜວົ ເມຍຄ່ ູໜ ່ ງອາໃສຢ່ ູ, ຢ່ ູຕໍ ່ມາເສອ ໂຄ່ງຕວົ ເມຍຖ ່ກຊາວບາ້ນຂາ້ຕາຍ ຫ ງັຈາກທີ ່ ເສອ ໂຄງຕວົ ເມຍ ຕາຍແລວ້ເສອ ໂຄ່ງຕວົຜູກ້ ໍາຍີ ່ ງອາລະວາດກນິຄນົບໍ ່ ເວັນ້. ແຕ່ ລະວນັ ເຮດັ ໃຫຊ້ າວບາ້ນແຕກຕ ່ ນຢ້ານກວາ ຖັດມາມມີ ໜ້ ່ ງມນີ າຍພານຊ ່ ວ່າ: ທາ້ວບາລຽງ ເຊີ ່ ງມສີມີ ໃ ນ ການລ່າສດັ ໄດໄ້ປລ່າເນ ້ອຢ່ ູໃນປ່ າດງົແຫ່ງນັນ້ເມ ່ອໄປຮອດແລວ້ ກໍ ່ບງັເອນີ ໄດຍ້ ນີຫາຄວາມຊ່ ວຍເຫ ອ ກໍ ່ ເລຍີຟາ້ວເຂົ ້າໄປ ຊ່ ວຍ ທນັທີເລຍີຫນັ ເຫນັ ຜູຊ້ າຍເສດຖີຄນົ ໜ ່ ງ ມນີາມວ່າ ໂອລານ ພວມຖກ ເສອ ໂຄ່ງໄລ່ ຄູບ ນາຍພານຈີ ່ ງຟາ້ວຈບັປ ນ ອາບດວ້ ຍຢາພດິ ແລວ້ ຍງີໃສ່ ເສອ ໂຄງນັນ້ເຮດັ ໃຫເ້ສອ ໂຄງກະໂດດເຂົ ້າມາເພ ່ ອຈະຄູບນາຍພານແຕ່ນາຍພານກໍ ່ຕໍ ່ສູກ້ ບັ ເສອ ຢ່ າງດຸດເດອ ດໃນທີ ່ ສຸດ ເສອ ກໍ ່ ໄດຮ້ ບັ ບາດເຈບັຈີ ່ ງໜເີຂົ ້າໄປໃນປ່ າ ແລະ ນາຍພານກໍ ່ຖກ ເສອ ຄູດໜາ້ ຈນົ ເລອ ດໄຫ ອອກທົ ່ ວໂຕ ຫ ງັຈາກເສອ ໂຄງເຂົ ້າໄປໃນປ່ າແລວ້ ນາຍພານຈີ ່ ງພາຊາຍໝ່ ູມຄນົ ນັນ້ ທີ ່ ພວມຖ ກບາດເຈບັມາເຮອ ນຂອງ ຕນົ ພວ້ ມມາປີ ່ ນປົວບາດແຜ ຈນົ ເຊາົ ກ່ອນຊາຍໝ່ ູມເສດຖີໂອລານຈະອໍາລາກບັ ເມອ ເຮອ ນນັນ້ ນາຍພານບາຈຽງຈີ ່ ງໄດ້

36 ຈດັ ພທິ ສີ່ ູຂວນັ ໃຫຕ້ າມປະເພດນີແລະ ໄດເ້ອີ ້ນວ່າສ່ ຽວຮກັ ແພງກນັ ພອ້ ມທງັໃຫຄ້ ໍາໝັນ້ ສນັ ຍາວ່າ ຈະຮກັ ກນັ ໄປຕະ ຫ ອດ ໂດຍຈະບໍ ່ມວີນັ ລມ ບຸນຄຸນນາຍພານບາຈຽງເຊີ ່ ງຕ່າງຝ່ າຍຕ່າງກໍ ່ມລີູກຢ່ ູແລວ້ ຝ່ າຍເສດຖີໂອລານມລີູກສາວຊ ່ ວ່າ: ນາງມະໂລງ ສ່ ວນນາຍພານບາຈຽງມລີູກຊາຍຊ ່ ວ່າ: ບາຈຽງ ເສດຖີໂອລານໃຫຄ້ ໍາສນັ ຍາວ່າ: ຈະໃຫລ້ ູກທງັສອງຮກັ ແລະ ແຕ່ງດອງນໍາກນັ ໃນພາຍພາກໜາ້ເພ ່ອຮກັ ສາມດິຕະພາບສບ ຕໍ ່ ໄປ ຫ ງັຈາກນັນ້ ຊາຍທງັສອງກໍ ່ ໄດໄ້ປມາຫາສ່ ູກນັບໍ ່ ຂາດສາຍ ໃນຖານະເປັນສ່ ຽວຮກັ ສະຫາຍແພງກນັ ແລວ້ກໍ ່ ໄດຜູ້ກຂໍ ່ຕໍ ່ແຂນໃຫລູ້ກຊາຍ ແລະ ລູກສາວໃຫໄ້ດຮູ້ຈ້ກັ ແລະ ເປັນຄ່ ູໝັນ້ ໝາຍໄວຕ້ ັ ້ງແຕ່ຕອນຍງັນອ້ ຍ ລູດທງັສອງກໍ ່ ໄດໄ້ປມາຫາສ່ ູກນັ ສະໜດິສະໜມົ ກນັ ຕັ ້ງແຕ່ ນັນ້ມາ ເວລາຜ່ານ ໄປຫ າຍປີທາ້ວ ບາຈຽງ ແລະ ນາງມະໂລງ ກໍາເຕບີ ໃຫຍ່ເຕມັ ບ່າວ ເຕມັ ສາວ ໂດຍທີ ່ທາ້ວບາຈຽງເປັນໜ່ ູມຮູຍຮ່າງເຕມັ ຜວິ ຄໍ ້າ, ໜາ້ຕາກໍ ່ບໍ ່ຫ ໍ ່ ປານໃດ ແຕ່ ນດິ ໃສດີສ່ ວນນາງມະໂລງມໜີ າ້ຕາງດົງາມຍາກທີ ່ ຈະຫາສາວໃດມາທຽບໄດ້ແລະ ເປັນທີ ່ໝາຍປອງຂອງຊາຍໜ່ມູ ທາງໄກ ແລະ ໃກ້ເຖງີແນວໃດກໍ ່ຕາມ ກໍ ່ຍງັເຮດັ ໃຫທ້ ງັສອງມຄີວາມຮກັ ແໜນ້ ແຟນ້ ຂ ້ນ ກົ ່ວເກົ ່າ ຕໍ ່ມາກໍ ່ມຊີາຍໝ່ ູມຊ ່ວ່າ: ທາ້ວຈໍາປາ ເຊີ ່ ງຢ່ ູເມອ ງຈໍາປາສກັ ໄດມ້ າຂໍຮກັ ກບັນາງມະໂລງ ແຕ່ນາງມະໂລງ ກໍ ່ຕອບ ປະຕເິສດ ເພາະນາງມຄີນົ ຮກັ ກໍ ່ຄທ າ້ວບາຈຽງແລວ້ ຈີ ່ ງບໍ ່ ສາມາດຮກັ ກບັຊາຍຄນົ ອ ່ນໄດ້ເມອ ່ ເປັນດັ ່ງນັນ້ ແລວ້ ທາ້ວຈໍາ ປາຈີ ່ ງເຂົ ້າໄປຫາພໍ ່ຂອງນາງມະໂລງພໍາຂອງນາງມະໂລງເປັນເສດຖີມກັ ໃຫຍ່ ໃຝ່ ສູງພອ້ມຢາກມລີາບຍດົກົ ່ວເກົ ່າສ່ວນອກີ ສາຍເຫດໜ ່ ງທີ ່ ເຮດັ ໃຫລ້ງັກຽດທາ້ວບາຈຽງນັນ້ກໍ ່ຄ ດວ້ ຍຄວາມທີ ່ທາ້ວບາຈຽງເປັນຊາວເຂາົລາວເທງີມເີຮອ ນຢ່ ູເທງີເຂາົ ເທງີດອຍ ຮູຈ້ກັ ແຕ່ການເຂົ ້າປ່ າລ່າສດັຫາກນິຕາມທໍາມະຊາດຄງົຈະບໍ ່ຮູຈ້ກັການທໍາມມາຄາ້ຂາຍໃນຖານະລໍ ້າລວຍ ຫາກ ປ່ ອຍໃຫລູ້ກສາວແຕ່ງງານ ກໍາຍີ ່ ງຈະເຮດັ ໃຫ້ລໍາບາກກົ ່ວເກົ ່າສະນັນ້ ຈີ ່ ງຕກົ ລງົປົກໃຈຈະຍກົ ລູກສາວຂອງຕນົ ໃຫເ້ອາົ ກບັທາ້ວ ຈໍາປາ ແລະ ກໍ ່ສງັໃຫນ້າງມະໂລງລມ ກບັທາ້ວບາຈຽງເພາະທາ້ວບາຈຽງເປັນຄນົທຸກຍາກເມ ່ອນາງມະໂລງໄດ້ ຍນີຄໍາເວົ ້າຂອງພໍ ່ນາງກໍ ່ຮອ້ງໄຫ້ເຊີ ່ ງນາງກໍາໄດຮ້ ອ້ງຂໍພໍ ່ ໂດຍອາ້ງວ່າ: ເປັນຄໍາຜູກຜນັທີ ່ພໍ ່ສນັຍາເອາົໄວຕ້ໍ ່ກນັນັນ້ ພວກເຮາົ ທງັສອງກໍ ່ຍງັຮກັ ແພງກນັແລະ ສນັ ຍາຈະບໍ ່ ປະວາງກນັແຕ່ກໍ ່ຖກ ປະຕເີສດຈາກພໍ ່ ເພາະໜີ ້ບຸນຄຸນຂອງພໍາຖກ ໃຊຖ້ ກ ໃຊ້ ໜີ ້ດວ້ ຍເງນີ,ຄໍາ ຈາໍ ນວນຫ ວງຫ າຍໄປໝດົແລວ້ ຖດັມາທາ້ວຈາໍ ປາກໍ ່ ເອາົຂນັໝາກມາສ່ ູຂໍ ນາງມະໂລງ ນໍາພໍ ່ ແມ່ຂອງນາງ ສ່ ວນນາງ ວລີ ະອອງ ແມ່ຂອງນາງມະໂລງນັນ້ ກໍ ່ບໍ ່ ເຫນັ ດກີ ບັ ຄວາມຄດິຂອງຜວົ ເພາະຄດິ ເຫນັ ໃຈລູກສາວ ທີ ່ ກໍາລງັຮກັ ກບັທາ້ວບາຈຽງ ແຕ່ພໍ ່ ຂອງນາງພດັ ຈະຍນີຍອມໃຫນ້າງມະໂລງແຕ່ງດອງກບັທາ້ວຈໍາປາສກັ ເທົ ່ານັນ້ ທງັນດັມ ້ແຕ່ງດອງ ໃຫ້ສ່ ວນທາ້ວບາຈຽງໄດຮ້ ບັ ຮູຂ້່າວໃນເລ ່ອງນັນ້ ກໍ ່ ໂສຫເສາົຫງອຍເຫງາົຂ ້ນມາພໍ ່ ແມ່ຂອງທາ້ວກໍ ່ ໄດມ້ າສ່ ູຂໍນາງມະໂລງ ແຕ່ກໍ ່ຖກ ເສດຖໂີອລານປະຕເີສດຢ່ າງບໍ ່ ໄວໜ້ າ້ພອ້ມກນັນັນ້ເສດຖີໂອລານກໍ ່ວາງສນິສອດຄ່າດອງແພງເພ ່ອບໍ ່ ໃຫສ້າມາດ ແຕ່ງເອາົກບັນາງໄດເ້ຊັ ່ນ: ເງນີ, ຄໍາ, ຊາ້ງ, ມາ້, ງວົ, ຄວາຍ, ເຫ ົ ້າຢາ ແລະ ນດັໝາຍມ ມ້ າແຕ່ງໃຫເ້ປັນມ ້ດຽວກບັທາ້ວຈໍາ ປາ ພໍຮອດມ ້ນດັ ໝາຍແຕ່ງດອງ ທາ້ວຈໍາປາເຊີ ່ ງເປັນຄນົ ຮັ ່ງມີສາມາດຫອບສນີສອດຄ່າດອງ ເງນີ, ຄໍາ ສດັ ສາວາສີ ່ ງ ຕ່າງໆ ຄບົຖວ້ ນຕາມການຕກົ ລງົກນັ ແລະ ກໍ ່ແຫ່ເຂຍີມາເປັນຂະບວນຟົດຟ ້ນ ສ່ ວນນາງມະໂລເຮດັ ແນວໃດກໍ ່ບໍ ່ ສາມາດ ຫ ບົ ຫ ກີ ຕາມຄໍາຕດັ ສນິ ຂອງພໍ ່ ແລະ ເມ ່ອຮູຂ້່າວວ່າ: ຂະບວນຂນັ ໝາກຂອງທາ້ວຈໍາປານັນ້ ໄດມ້ າຮອດກາງທາງແລວ້ ນາງມະໂລກໍ ່ ໄດແ້ຕ່ນອນລີ ້ໃນຫອ້ງແລະ ບໍ ່ຍອມກນີເຂົ ້າກນີນໍ ້າ ແຖມ້ ບໍ ່ລມົ ກບັ ໃຜນາງມແີຕ່ຮອ້ງໃຫຈ້ ົ ່ມຫາທາ້ວບາຈຽງ ຄນົ ຮກັ ຢ່ າງບໍ ່ ເຊາົ ມ ້ຕໍ ່ມາຂະບວນຂນັໝາກຂອງທາ້ວບາຈຽງມາຮອດກາງທາງເຊີ ່ ງຊາ້ກົ ່ວທາ້ວຈໍາປາ ເພາະບໍ ່ ສາ ມາດຫາ ສນິສອດໄດຄ້ ບົແລະ ທນັ ເວລາ ເສດຖໂີອລານຮູຂ້່າວວ່າຂະບວນຂນັໝາກຂອງທາ້ວບາຈຽງມາຮອດເມອ ງຄນັ ເກງີ ແລະ ຈະມາຮອດມ ້ອ ່ນເຊົ ້າກໍ ່ ໄດແ້ຕ່ງອຸບາຍເຮດັ ໂລງໃຫຄ້ ນົ ໃສ່ຫາມໄປໄວຈ້ ອມພູແຫ່ງໜ ່ ງຈານັນ້ກໍ ່ແຕ່ງຝູງຄນົ ໃຫເ້ຮດັ ຄວ ່າ

37 ຮອ້ງໄຫໄ້ປຕາມຂະບວນຂນັໝາກຂອງທາ້ວບາຈຽງແລະ ຕວົ ະວ່ານາງມະໂລຕາຍແລວ້ ດຽວນີ ້ສບົຂອງນາງໄດເ້ອາົໄປໄວ້ ຈອມພູສູງເມ ່ອທາ້ວບາຈຽງຮູຂ້່າວກໍ ່ມແີຕ່ຄວາມໂສກເສາົເສຍໃຈ ຢ່ າງໜກັ ໃນທີ ່ ສຸດທາ້ວບາຈຽງກໍາຂາດໃຈຕາຍຕາມ. ພໍ ່ ແມ່ຂອງລາວເສຍໃຈຫ າຍ ທີ ່ ລູກຕາຍໄປ ຈີ ່ ງໄດຖ້ ອກເທເຫ ົ ້າ, ສ່າເຫ ົ ້າ, ໄຫເຫ ົ ້າ ກອງກນັຈນົກາຍເປັນພູຊ່າເຫ ົ ້າ ສ່ ວນ ໄກ່ທີ ່ ຄວົ ແລວ້ ກໍ ່ຖີມ້ ໝດົ ຈນົ ກາຍເປັນພູກອງໄກ່ ສ່ ວນສບົ ຂອງທາ້ວບາຈຽງຝັງໄກຈ້ ອມພູໄກ່ ບ່ ອນຝັງສບົ ຂອງນາງ ມະໂລງຕາມຄໍາຫ ອກລວງຂອງເສດຖີໂອລານ ເຊີ ່ ງສະຖານທີ ່ນັນ້ ເອີ ້ນວ່າ: ພູບາຈຽງ ແລະ ພູມະໂລງ ຈາກນັນ້ ນາງມະ ໂງຮູຂ້່າວວ່າ ທາ້ວ ບາຈຽງ ຊາຍຮກັ ຂອງຕນົ ໄດຕ້າຍ ຢ່ ູກາງທາງເພາະເປັນກນົອຸບາຍຂອງພໍ ່ນາງກໍ ່ ໂຕນໜອີອກຈາກເຮອ ນ ແລວ້ ຮອ້ງໄຫຫ້ າທາ້ວບາຈຽງເດນີທາງໄປຈອມພູແຫ່ງໜ ່ ງທີ ່ ເປັນບ່ ອນຝັງສບົ ຂອງທາ້ວບາຈຽງນາງອດິ ເມ ່ອຍ ແຮງພໍໄປ ຮອດບ່ອນໂລງສບົທີ ່ຄນົ ໃຊເ້ອາົໄປໄວນ້າງກໍ ່ ໄດເ້ຂົ ້າໄປນອນແລະ ຂາດໃຈຕາຍຢ່ ູທີ ່ນັນ້ ຕາມທາ້ວບາຈຽງ ຕໍ ່ມາ ພໍເສດຖີ ໂອລານ ເຫນັລູກສາວແລ່ນເຂົ ້າໄປໃນປ່ າເຫນັທ່າທາງບໍ ່ດີກໍ ່ ເລຍີ ແລ່ນຕາມຫາລູກສາວ ຄນ ມາ ພໍໄປຮອດປ່ າ ດງົແຫ່ງໜ ່ ງເຊີ ່ ງເປັນບ່ ອນທີ ່ ຕນົ ເຄຍີຖ ກເສອ ຄູບ ເມ ່ອຫູາຍປີກ່ອນນັນ້ ບງັເອນີມເີສອ ໂຄງໃຫຍ່ ໂຕໜ ່ ງໄດມ້ າໂດດຕະຄູບເສດຖີ ໂອລານທນັ ທີເຊີ ່ ງໃນຄະນະນັນ້ ເປັນເວລາທີ ່ ນາຍພານບາລຽງຢ່ າງສວນທາງມາພໍດເີສດຖີໂອລານກໍ ່ຍກົ ມຂ ້ນ ເພ ່ ອສົ ່ງ ສນັ ຍານຂໍຄວາມຊ່ ວຍເຫ ອ ອກີ ຄັ ້ງ ແຕ່ຊາ້ເກນີ ໄປແລວ້ ເພາະເສອ ໂຄຄ່ງຍາວເກົ ້າສອກ ໄດຄ້ າບຄໍເຂົ ້າໄປໃນປ່ າເລກີຈນົ ເສຍຊວີດິໃນທີ ່ສຸດນັນ້ເອງ. ບດົອ່ານເພີ ່ມ ບດົບນັທກຶ ການບນັລະຍາຍໂວຫານ ຄຸນສມົ ບດັສນິທໍາປະຕວິດັ ແລະ ແບບແຜນດໍາລງົຊວີດິຂອງປະທານ ສຸພານຸວງົ ຂາ້ພະເຈົ ້າມຄີວາມພາກພູມໃຈເປັນຢ່ າງຍິ ່ ງ ທີ ່ຄະນະໂຄສະນາອບົຮມົ ສູນກາງພກັ ໄດແ້ບ່ງຄວາມ ຮບັຜດິຊອບ ໃຫຂ້ ຽນບດົກ່ ຽວກບັຄຸນສມົ ບດັ ສນິທໍາປະຕວິດັ ແລະ ແບບແຜນຂອງການດໍາລງົຊວີດິຂອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເນ ່ອງ ໃນໂອກາດວນັຄາ້ຍວນັ ເກດີຄບົຮອບ 95 ປີ, ຂາ້ພະເຈົ ້າມຄີວາມເປັນຫ່ວງເປັນ ໃຍຍອ້ນວ່າ ຄວາມສາມາດຂອງຕນົຖກ ຈາໍກດັບໍ ່ສາມາດຕອບສະໜອງໄດໝ້ ດົຄວາມຮຽກຮອ້ງຕອ້ງ ການຂອງພກັ -ລດັ ແລະ ຂອງປະຊາຊນົທຸກເຜົ ່າທຸກຊັນ້ ຄນົ ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ກໍ ່ມຄີວາມ ຫວງັຢ່ າງແຮງກາ້ວ່າ ບນັ ດາທ່ານຜູຮູ້ແ້ ຈງ້ເຫນັ ຈງິທງັຫ າຍຈະປະກອບຄວາມ ເຫນັ ເພີ ່ມເຕມີ ເພ ່ອເຮດັ ໃຫບ້ ດົ ດັ ່ງກ່າວນີມ້ ຄີວາມຖກ ຕອ້ງຊດັ ເຈນຄບົຖວ້ ນຕາມຄວາມເປັນຈງິຂອງ ປະທານ ສຸພານຸ ວງົ ທີ ່ ຄວນ ໄດຈ້ າລກຶ ໄວໃ້ນປຶ ້ມປະຫວດັ ສາດຂອງ ສ.ປ.ປ ລາວ ຕໍ ່ ໆໄປ, ທງັນັນ້ ກໍ ່ ເພ ່ ອເປັນເນ ້ອໃນໃຫແ້ກ່ການຄົນ້ ຄວາ້ ສກຶ ສາຮໍ ່າຮຽນຂອງຄນົຮຸນ້ ໃໝ່ຂອງຊາດລາວເຮາົໃຫສ້າມາດສາ້ງຕນົ ເອງ ໃຫກ້ າຍເປັນຄນົລາວຜູດ້ ີແລະ ຜູເ້ກັ ່ງຢ່ າງ ບໍ ່ມວີນັຈະບກົ ແຫງ້ເປັນຈກັ ເທ ່ອ. ຄດ ັ ່ງທຸກຄນົ ໃຜໆກໍ ່ຮູດ້ ແີລວ້ ວ່າ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເປັນບຸກຄນົ ສໍາຄນັ ພເິສດຜູໜ້ ຶ ່ ງໃນບນັ ດາຜູນ້ ໍາ ຊັນ້ ສູງຂອງ ພກັ ຂອງລດັທີ ່ ໄດນ້ໍາພາການປະຕວິດັ ຊາດ ປະຊາທປິ ະໄຕຢ່ ູລາວຂອງພວກເຮາົ.. ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດກ້ ໍາເນດີຂຶ ້ນໃນ ສົ ່ງເຊ ້ອເຈົ ້າວງັໜາ້ທີ ່ຫ ວງພະບາງ, ແຕ່ປະທານພດັ ໄດກ້ າຍເປັນຜູນ້ ໍາທີ ່ ສໍາຄນັ ທີ ່ ສຸດ ແລະ ມອີດິທພິນົກວາ້ງຂວາງ ແລະ ເລກິ ເຊິ ່ ງທີ ່ສຸດ ໃນຂະບວນການຕໍ ່ສູກ້ ູຊ້າດຕາ້ນການຮຸກຮານ ຂອງລດັທລິ່າເມອ ງຂຶ ້ນແບບເກົ ່າ ແລະ ແບບໃໝ່ , ພາຍຫ ງັ ໄດຮ້ ຽນຈບົວສິະວະກອນຂວົທາງທີ ່ ປະເທດ ຝຣັ ່ງ, ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດອ້ ອກເດນີທາງໄປທີ ່ພາກໃຕຫ້ ວຽດນາມເພ ່ອ ປະຕບິດັໜາ້ທີ ່ວຽກງານຢ່ ູ ຍາຈາງ ໃນວນັທີ13 ກໍລະກດົ ປີ1931 ໃນຖານະເປັນຫວົໜາ້ຫອ້ງການເຕກັ ນກິຂອງແຄວນ້

38 ດັ ່ງກ່າວເປັນຜູ້ຮບັ ຜດິຊອບອອກແບບວາງແຜນຄດິ ໄລ່ ແລະ ຊີ ້ນໍາໂຄງການກໍ ່ສາ້ງທງັໝດົ ໃນໄລຍະ 3 ປີເຊັ ່ນ: ກໍ ່ສາ້ງ ຂວົທາງເລກທີ14, ໂຄງການເຂ ່ອນໄຟຟາ້ນໍ ້າຕກົ ຕາຍນິ ໄດຊ້່ວຍເຫ ອ ກໍ ່ສາ້ງຊົ ່ວຂາ້ມນໍ ້າ ຊະເຮປົກ ອານາຈກັກໍາປູເຈຍ. ຕໍ ່ ຈາກນັນ້ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ກໍ ່ ໄດຍ້ າ້ຍໜາ້ທີ ່ມາຢ່ ູເມອ ງຝົນ ແຂວງ ສະຫວນັ ນະເຂດ ຂອງລາວ ເພ ່ ອຮບັ ຜດິ ຊອບ ໂຄງການກໍ ່ສາ້ງທາງຍຸດທະສາດເລກທີ23 ໄດກ້ ໍ ່ສາ້ງຂວົຂາ້ມເຊບງັຫຽງ. ຕໍ ່ຈາກນັນ້ທ່ານປະທານກໍ ່ ໄປປະຈາໍ ຢ່ ູເມອ ງວນິ ຫວຽດນາມ ຮບັ ຜດິຊອບໂຄງການກໍ ່ສາ້ງຂວົ ອຽນຊວບຂາ້ມ ນໍ ້າຊງົກາ, ເໝອ ງຝາຍ, ຄນັ ຂະໂຕເລອ ງ, ໂນຍ້ ບາບເຫ ອ ງ ແລະ ອ ່ນໆ. ໃນໄລຍະນີ ້ ເອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດຮ້ ບັ ຜນົ ສະທອ້ ນຢ່ າງຫ ວງຫ າຍ ແລະ ນບັມ ້ນບັ ເລກິ ເຊິ ່ ງຈາກການ ກດົ ຂີ ່ ຂົ ່ມເຫງັຂອງຈກັ ກະພດັ ລ່າ ເມອ ງຂຶ ້ນ, ທງັໄດເ້ຊີດຊູສົ ່ງເສີມນໍ ້າໃຈຮກັ ຊາດ, ຮກັ ປະຊາຊນົ , ເດດັ ດ່ ຽວຕໍ ່ ສູຕ້ າ້ນ ຈກັ ກະພດັ ຈາກຂະບວນ ການຕໍ ່ສູຂ້ ອງການປະຕວິດັຫວຽດນາມ ອນັມີປະທານ ໂຮ່ ຈມິ ນິ ເປັນຜູນ້ ໍາໜາ້. ກ່ອນຈະກບັ ຄນ ມາລາວ ເພ ່ອນໍາພາການຕໍ ່ສູປ້ ະຕວິດັ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ກໍໄດພ້ ບົ ປະກບັ ປະທານ ໂຮ່ ຈມິ ນິ ເພ ່ອຮບັ ເອາົຄວາມຄດິ ເຫນັ ກ່ ຽວກບັທດິທາງແຜນນະໂຍບາຍຕ່າງໆໃນການຕໍ ່ ສູກ້ ູຊ້ າດຂອງສາມຊາດໃນອນິ ດູຈນີ ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນຢ່ ູໃນ ປະເທດລາວ, ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເຄຍີໄດແ້ຕ່ງພະນກັ ງານຂອງຕນົນໍາເອາົຈດົໝາຍໄປຂໍຄວາມ ຊ່ວຍເຫ ອ ຈາກ ສະຫາຍ ຟາມວນັ ດງົ ເຊິ ່ ງເປັນຜູຕ້ າງໜາ້ລດັຖະບານຫວຽດນາມຢ່ ູຕອນໃຕພ້ າກກາງ ຫວຽດນາມ, ທາງລດັຖະບານຫວຽດນາມ ເຫນັ ດໃີຫກ້ ານຊ່ ວຍເຫ ອ ທຸກຢ່ າງຕາມການຂໍຮອ້ງ ເພ ່ ອກໍ ່ ສາ້ງຖານທີ ່ ໝັນ້ ຂອງການປະຕວິດັ ຢ່ ູລາວຂະຫຍາຍສງົຄາມ ກອງຫ ອນ, ສງົຄາມປະຊາຊນົ ຢ່ ູບນັ ດາແຂວງ ພາກໃຕຂ້ ອງລາວ ວນັທີ30 ຕຸລາ 1945 ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດພ້ ບົ ປະ ກບັ ເຈົ ້າເພດັ ສະລາດ ຢ່ ູວຽງຈນັ ປະທານໄດເ້ຂົ ້າຮ່ ວມຂະບວນລາວອດິສະລະ ໃນຖານະເປັນລດັຖະມນົຕກີ ະຊວງການ ຕ່າງປະເທດ, ທງັເປັນ ຜູບ້ ນັ ຊາການສູງສຸດກອງທບັ ລາວອດິ ສະລະ, ວນັ ທີ21 ມນີ າ 1946 ປະທານໄດເ້ປັນຜູບ້ ນັ ຊາ ການ ປອ້ ງກນັການບຸກໂຈມຕຢີຶດເອາົຕວົ ເມອ ງທ່າແຂກ ຢ່ າງພລິະອາດຫານ ແລະ ເຕມັ ໄປດວ້ ຍຄວາມເສຍ ສະຫ ະ ປະ ທານເປັນຜູໄ້ດຖ້ ກ ບາດເຈບັສາຫດັ , ໃນກອງປະຊຸມຜູແ້ທນປະຊາຊນົທົ ່ວປະເທດປີ1950 ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດຖ້ ກ ແຕ່ງຕັ ້ງເປັນສະມາຊກິ ຂອງພກັ ກອມມູນດິ ອນິ ດູຈນີ ແລະ ຕໍ ່ມາປີ1955 ປະທານ ກໍ ່ ໄດໂ້ອນເຂົ ້າເປັນສະມາຊກິ ພກັ ປະຊາຊນົ ລາວໃນຖານະພເິສດ ແລະ ເປັນກໍາມະການກມົ ການເມອ ງ ສູນກາງພກັ ໃນກອງປະຊຸມໃຫຍ່ ຄັ ້ງທີ2 ຂອງ ພກັ ແລະ ໃນຕໍ ່ ໆມາ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດມ້ ຄີວາມ ຮບັ ຜດິ ຊອບສູງຕໍ ່ ໜາ້ທີ ່ ວຽກງານທີ ່ ການຈດັ ຕັ ້ງມອບໝາຍໃຫ້ ເພິ ່ ນມຄີວາມຕັ ້ງໜາ້ພະຍາຍາມຈນົ ສຸດ ຄວາມຮູ, ້ ຄວາມສາມາດຂອງຕນົ ເພ ່ ອເຮດັ ຫ ອ້ ນໜາ້ທີ ່ ວຽກງານດັ ່ງກ່າວນັນ້ , ເພິ ່ນມຄີວາມອດົທນົ ໜຽວ ແໜນ້ ແລະ ເສຍສະຫ ະໃນລະດບັສູງທີ ່ ສຸດ, ເມ ່ອມາສນັ ນຖິ ານເບິ ່ ງແລວ້ ບນັດາວຽກງານທີ ່ ເພິ ່ນຮບັຜດິຊອບໃນຕະຫ ອດຊວີດິຂອງເພິ ່ນນັນ້ເຫນັ ແຈງ້ວ່າ ມຄີຸນນະພາບສູງນບັທງັວຽກງານຄດິ ໄລ່ ອອກແບບຊີ ້ການ ກໍ ່ສາ້ງ, ວຽກງານພກັ -ລດັ ແລະ ປະຊາຊນົມອບໝາຍໃຫກ້ ໍ ່ລວ້ ນແຕ່ມຜີນົ ສໍາເລດັ ເປັນຢ່ າງດ. ີ ເຖງິວ່າໃນເວລາຈດັຕັ ້ງປະ ຕບິດັ ຕວົ ຈງິ ບນັ ດາວຽກງານດັ ່ງກ່າວມາຂາ້ງເທງິນັນ້ ຈະມອີຸປະສກັ ຄວາມ ຫຍຸງ້ຍາກ ບາງຄັ ້ງບາງຄາວຈນົ ເຖິງຂັນ້ ສຽງ ເປັນສຽງຄາຍ ອນັ ເນ ່ອງມາຈາກການທໍາລາຍມາ້ງເພຂອງ ສດັຕູ. ຖກ ບາດເຈບັສາຫດັ ໃນບັນ້ ຮບົປ້ອງກນັ ເມອ ງທ່າແຂກ, ຖກ ການຊ ້ຈາ້ງຈອບອອຍຖກ ຂົ ່ມຂູ່ປາບປາມ, ຖກ ຈບັກຸມຄຸມຂງັ ແຕ່ປະທານ ສຸພານຸວງົ ກໍ ່ສາມາດເລດັລອດມາໄດຢ້່ າງ ມະຫດັ ສະຈນັ . ນບັ ແຕ່ ປີ1975 ເປັນຕົນ້ ມາ ໃນວນັ ທີ2 ທນັ ວາ ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ ຜູແ້ທນປະຊາຊນົ ທົ ່ ວປະເທດໄດ້ ແຕ່ງຕັ ້ງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ດໍາລງົຕໍາແໜ່ງເປັນປະທານປະເທດແຫ່ງ ສ.ປ.ປ ລາວ ປະທານສະພາປະຊາຊນົສູງສຸດ, ປະ ທານສູນກາງ ແນວໂຮມແຫ່ງຊາດ ແລະ ປະທານຄະນະກໍາມະການລບົລາ້ງຄວາມບໍ ່ຮູໜ້ ງັສແ ຫ່ງຊາດຈນົຮອດເວລາ ປະ

39 ທານ ສຸພານຸວງົ ລົມ້ ປ່ ວຍຢ່ າງກະທນັ ຫນັ ໜກັ ໜ່ ວງສມົ ຄວນ ແຕ່ ພາຍຫ ງັໄດຮ້ ບັ ການປິ ່ ນປົວດວ້ ຍ ຄວາມເອາົໃຈໃສ່ ຈດົຈໍ ່ ເປັນເວລານານພໍຄວນ ສຸຂະພາບຂອງປະທານກໍ ່ຟ ້ນຕວົຄນ ມາ ສາມາດເວົ ້າໄດ, ້ ກນິເຂົ ້າດວ້ ຍຕນົ ເອງໄດ, ້ ນັ ່ງລໍຍຸ້ກ ໄປເພ ່ອຮ່ ວມງານສໍາຄນັ ຕ່າງໆຂອງພກັ -ລດັ ຈດັ ຕັ ້ງຂຶ ້ນບໍ ່ ໄດຂ້ າດຈນົຮອດ ເວລາໝາກຫວົ ໃຈຂອງເພິ ່ນໄດຢຸ້ດເຕັນ້. ປະ ທານ ສຸພານຸວງົໄດຈ້ າກພວກເຮາົໄປໂດຍບໍ ່ມວີນັກບັມາ ເປັນການສູນເສຍຢ່ າງໃຫຍ່ຫ ວງຂອງທົ ່ວພກັ ທົ ່ວປວງຊນົ ມນັ ສາ້ງຄວາມໂສກເສົ ້າເສຍໃຈຢ່ າງໜກັ ແໜນ້ ແຄນ້ ເຄ ່ ອງທີ ່ ສຸດໃຫທ້ ົ ່ ວພກັ -ລດັ ກອງທບັ ແລະ ປະຊາຊນົ ທຸກເຜົ ່າທຸກຊັນ້ ທຸກເພດໄວໃນທົ ່ວປະເທດ. ພອ້ ມກນັນັນ້ ໄດເ້ຮດັ ໃຫບ້ ນັ ດາເພ ່ອນມດິສາກນົກໍ ່ຄປ ະຊາຊນົ ຜູຮ້ ກັ ຫອມສນັ ຕພິ າບ ແລະ ຄວາມເປັນທໍາໃນ ໂລກມຄີວາມອາໄລອາວອນຢ່ າງສຸດຊຶ ້ ງ. ແຕ່ວ່າປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດຈ້າກພວກເຮາົໄປແລວ້ ກໍ ່ຕາມແຕ່ອດິທພິນົຊ ່ສຽງ ລຽງນາມ ຄຸນສມົ ບດັ ສນິທໍາປະຕວິດັ ວລິ ະກໍາອນັ ລໍ ້າເລດີ ແລະ ແບບແຜນການດໍາລງົຊວີດິກະທດັ ຮດັ ເບາົບາງ ດຸໝັ ່ນ ຂະ ຫຍນັພຽນ ປອດໃສຂາວສະອາດ ປະຢັດມດັທະຍດັ ແລະ ທ່ ຽງທໍາຂອງເພິ ່ນຍງັໝັນ້ຄງົຢ່ ູໃນແນວຄດິຈດິໃຈ ຂອງພວກເຮາົຕະຫ ອດໄປ. ຄຸນສມົ ບດັປະຕບິດັທີ ່ລໍ ້າເລດີ ແລະ ໃນແຈງ້ທີ ່ສຸດຂອງປະທານ ສຸພານຸວງົ ສາມາດສະຫຸ ບຫຍໍຄ້ ດ ັ ່ງຕໍ ່ ໄປນີ ້ : ຂຸນສມົ ປັດສນິທໍາປະຕວິດັ ອນັທໜີ ຶ ່ ງ: ມສີ ະຕຕິ ່ ນຕວົ ສູງໃນການສກຶ ສາຮໍ ່າຮຽນ, ຄົນ້ ຄວ້ າເຝິກ ຝັນກໍ ່ສາ້ງຕນົ ເອງໃຫມ້ ີ ກໍາລງັກາຍແຂງແຮງ, ມກີ ໍາລງັໃຈເຂັມ້ ແຂງໜກັ ແໜນ້ , ຮຽນຮູເ້ອາົຄວາມຮູທ້ ຸກ ຢ່ າງທີ ່ ເພິ ່ ນສາມາດຮຽນເອາົໄດມ້ າປະ ດບັ ຄວາມຮູໃ້ຫແ້ກ່ຕນົ ຈນົສາມາດກາຍເປັນປັນຍາຊນົ ຜູຍ້ ິ ່ ງໃຫຍ່ ມຄີວາມຮູກ້ ວາ້ງຂວາງເລກິ ເຊິ ່ ງທຽບທນັ ກບັ ລະດບັ ໂລກ. ຄວາມຮູສ້ໍາຄນັທີ ່ ສຸດ ເ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດໃຫຍ່ ຫ ວງກວາ້ງໄກທີ ່ ສຸດໃຫແ້ກ່ເພິ ່ນ ແລະ ປະເທດຊາດລາວ ນັນ້ ແມ່ນປະທານ ສຸພານຸວງົ ສາມາດເຂົ ້າໃຈໄດ້ຢ່ າງເລກິ ເຊິ ່ ງວ່າ ບໍ ່ ເກດີແຫ່ງຄວາມທຸກຍາກຫ າ້ຫ ງັການກດົຂີ ່ ຂູດຮດີ ແລະ ການສູນເສຍຄວາມເປັນ ເອກະລາດ ອໍານາດອະທປິ ະໄຕແຫ່ງຊາດນັນ້ ແມ່ນຍອ້ ນລດັທີ ່ ຈກັ ກະພດັ ຜູຮຸ້ກຮານ ແລະ ລະ ບອບສກັ ດນີາ. ຍອ້ນປະທານ ສຸພານຸວງົໄດມ້ ຄີວາມຮູດ້ ັ ່ງກ່າວນັນ້ ເຖງິວ່າເພິ ່ນມຕີ ົນ້ກໍາເນດີຈາກລງົເຊ ້ອເຈົ ້າ ໃນທີ ່ສຸດເພິ ່ນ ກໍ ່ ໄດຕ້ ດັສນິ ໃຈເອາົຊວີດິຂອງຕນົຕດິພນັກບັການຕໍ ່ສູປ້ ະຕວິດັມາຕັ ້ງແຕ່ເລີ ່ມຕົນ້, ປະທານຢ ນຢ່ ູຝ່ າຍຜູຖ້ ກ ກດົຂີ ່ຂູດຮດີຂົ ່ມເຫງັເປັນ ຂອ້ ຍຂາ້ຕາ້ນກບັຈກັກະພດັຜູຮຸ້ກຮານ ແລະ ສກັ ດນິ າຈນົ ເຖງິໄຊຊະນະສຸດທາ້ຍ. - ຄຸນສມົ ບດັສນິທາປະຕວິດັອນັທສີອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເປັນຜູຮ້ ກັ ຊາດຢ່ າງແທຈ້ງິ ແລະ ໄດກ້ າຍເປັນນກັ ປະຕວິດັທີ ່ ກາ້ແກ່ນ, ເປັນຜູນ້ໍາທີ ່ມຄີວາມຈງົຮກັ ພກັ ດີຊ ່ສດັສຸຈະລດິຕໍ ່ຈຸດໝາຍປາຍທາງ ຂອງການປະຕວິດັ ຍອມເສຍສະຫ ະທຸກ ສິ ່ ງທຸກຢ່ າງນບັທງັຜນົ ປະໂຫຍດສ່ ວນຕວົທາງດາ້ນວດັຖຸ ແລະ ຈດິໃຈບດົຖາບນັ ດາສກັ ຕະຫ ອດເຫ ່ອແຮງສະຕປິັນຍາ, ຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດ ເລອ ດເນ ້ອຊວີດິອນິຊີຂອງຕນົ ໃຫແ້ກ່ພາລະກດິຂອງການປະຕວິດັ ໃນຕະຫ ອດຊວີດິຂອງເພິ ່ນ. ໃນຕະຫ ອດໄລຍະເວລາແຫ່ງ ການປະຕບິດັ ພາລະກດິຂອງເພິ ່ນ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ບໍ ່ ເຄຍີ ເລັ ່ງທວງເອາົປະໂຫຍດໃດໆ ຈາກພກັ , ຈາກ ປະຊາຊນົ ເລຍີ , ປະທານມແີຕ່ ຄົນ້ ຄວາ້ຫາວທິ ກີ ານ ແລະ ມາດຕະການຕ່າງໆເພ ່ ອຕໍ ່ ສູຈ້ ດັ ຕັ ້ງປະຕບິ ດັ ຈດຸ ໝາຍປາຍທາງຂອງການປະຕວິດັ ໃຫປ້ ະກດົ ເປັນຈງິເປັນກາ້ວໆ ແລະ ກາ້ວໄປເຖງິການຍາດເອາົໄຊ ຊະນະສມົ ບູນ. - ຄຸນສມົ ບດັ ສນິທາປະຕວິດັອນັທສີ າມ: ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເປັນເຊ ້ອເຈົ ້າທີ ່ມນີາ້ໃຈຮກັ ຊາດອນັ ດູດດ ່ມ ເປັນນກັ ປະຕິ ວດັທີ ່ກາ້ແກ່ນ, ມຄີວາມຮູ້ຄວາມສາມາດກວາ້ງຂວາງເລກິ ເຊິ ່ ງເປັນຜູບ້ໍລສິຸດຜຸດຜ່ອງ

40 ຕໍ ່ ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພກັ ແລະ ມຄີວາມຕັ ້ງຕໍ ່ບໍລສິຸດສດັ ຊ ່ທ່ ຽງທໍາໃນການຕໍ ່ສູຈ້ ດັຕັ ້ງປະຕບິດັ ບນັ ດາ ຄວາມມຸ່ງ ມາດປາດຖະໜາຂອງປະຊາຊນົທຸກເຜົ ່າ ທຸກຊັນ້ ຄນົ , ທຸກເພດ, ທຸກໄວ. ຍອ້ ນແນວນັນ້ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ຈຶ ່ ງໄດກ້ າຍ ເປັນຄນັທຸງແຫ່ງການເຕົ ້າໂຮມກອ້ນກໍາລງັສາມກັ ຄີເປັນປຶກແຜ່ນແໜນ້ ໜາຂອງການປະຕວິດັ ເຊິ ່ ງເປັນປັດໄຈສໍາຄນັໜຶ ່ ງ ໃນບນັດາປັດໄຈຕດັສນິ ໄຊຊະນະຂອງການປະຕວິດັຊາດ ປະຊາທປິະໄຕຢ່ ູປະເທດເຮາົ. - ຄຸນສມົ ບດັສນິທາປະຕວິດັອນັທສີ ີ ່ : ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເປັນຜູມ້ ສີະຕຕິ ໍ ່ການຈດັຕັ ້ງຕໍ ່ລະບຽບ ວໄິນສູງຢຶດໝັນ້ ໃນຫ ກັ ການລວມສູນປະຊາທປິ ະໄຕເຮດັ ວຽກເປັນໝ່ ູຄະນະບຸກຄນົ ຮບັ ຜດິ ຊອບສ່ ວນໜອ້ ຍ ຂຶ ້ນກບັ ສ່ ວນຫ າຍທົ ່ ວພກັ ຂຶ ້ນກບັ ສູນກາງພກັ , ພກັ -ລດັ ມອບໝາຍວຽກງານອນັ ໃດໃຫ້ເພິ ່ ນກໍ ່ຕັ ້ງໃຈ ປະຕບິ ດັ ຈນົ ສຸດຄວາມ ສາມາດ, ໃນເວລາຈດັ ຕັ ້ງປະຕບິດັ ກໍ ່ ໄດມ້ ກີ ານລາຍງານຂໍຄວາມເຫນັ ຈາກການ ຈດັ ຕັ ້ງຂັນ້ ເທງິເປັນປົກກະຕ. ິພກັ -ລດັ ຕກົ ລງົຊ ່ ແນວໃດ ປະທານກໍ ່ຕດັ ສນິ ໃຈປະຕບິດັຄແ ນວນັນ້ ເຖງິວ່າການ ຈດັຕັ ້ງປະຕບິດັ ນັນ້ຈະພບົກບັຄວາມຫຍຸງ້ຍາກ ລໍາບາກສ່ ຽງເປັນສ່ ຽງຕາຍກໍຕາມ ຕວົ ຢ່ າງສໍາຄນັ ແມ່ນ ໃນເວລາລວມລາວຄັ ້ງທີ ່ ໜຶ ່ ງ ສູນກາງຮູດ້ ວີ່າພວກສດັ ຕູຈະຈບັ ພວກເພິ ່ ນເຂົ ້າຄຸກ ແຕ່ ຟັກໄດຕ້ ົກລົງວ່ າ ຜູມ້ ຖີ ານະຖ ກຕອ້ ງຕາມກດົ ໝາຍຕອ້ ງຢ່ ູວຽງຈນັ ຕໍ ່ ໄປ ເພ ່ ອສ ບຕໍ ່ ໆສູທ້ າງ ການເມອ ງ ແລະ ກດົໝາຍ, ຖາ້ສດັ ຕູຈບັ ໄປກກັ ຂງັກໍຂນົ ຂວາຍປະຊາຊນົ ຕໍ ່ສູວ້ງໃຫພ້ ວກເຂາົປ່ ອຍຕວົ ແລະ ອ ່ນໆ ໃນ ເວລານັນ້ ປະທານ ສຸພານຸວງົກໍ ່ພອ້ມກບັໝ່ຄູ ະນະປະຕບິດັຕາມຢ່ າງເຂັມ້ ງວດ. - ຄຸນສມົ ບດັສນິທາປະຕວິດັອນັທີ ່ຫາ້ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ມທີ ດັສະນະມະຫາຊນົຢ່ າງຖກ ຕອ້ງ ແລະ ກວາ້ງຂວາງ, ເພິ ່ນ ມຄີວາມເປັນຫ່ວງເປັນໃຍຢ່ າງແທຈ້ງິນໍາຊວີດິການເປັນຢ່ ູທາງດາ້ນວດັຖຸ ແລະ ຈດິໃຈ ຂອງປະຊາຊນົທຸກເຜົ ່າທຸກຊັນ້ຄນົ ເພິ ່ນມຄີວາມເຄາົລບົ ນບັຖຕ ໍ ່ທຸກຄນົມຄີວາມຮກັ ແພງ ແລະ ເຊ ່ອໝັນ້ ຕໍ ່ ຄວາມສາມາດຂອງທຸກຄນົ ບໍ ່ ວ່າຜູໃ້ດຂໍເຂົ ້າພບົ ເພິ ່ນລວ້ ນແຕ່ຍນິດຕີອ້ ນຮບັ ດວ້ ຍຄວາມຮກັ ແພງ ແລະ ຈງິໃຈເພິ ່ນໃຫຄ້ ວາມແນະນໍາຊ່ ວຍເຫ ອ ທຸກຄນົທີ ່ ໄດພ້ ບົ ປະໂອ້ ລມົ ກບັ ເພິ ່ນໃຫດ້ໍາເນນີໜາ້ທີ ່ ວຽກງານ ຕາມການຈດັຕັ ້ງພກັ ມອບໝາຍໃຫຮ້ ບັ ໃຊສ້ ດິຜນົ ປະໂຫຍດຂອງປະຊາຊນົ ດວ້ ຍ ຄວາມບໍລສິຸດໃຈ. ບໍ ່ ວ່າຜູໃ້ດ ເມ ່ອໄດພ້ ບົ ປະກບັ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ແລວ້ ລວ້ ນແຕ່ມຄີວາມພໍອກົ ພໍໃຈ, ມຄີວາມເຄາົ ລບົ ນບັຖ ເ ເຊ ່ ອໝັນ້ ຕໍ ່ ໄຊຊະນະສຸດທາ້ຍຂອງການປະຕວິດັ . ໃນເວລາທີ ່ ປະທານພອ້ ມດວ້ ຍໝ່ ູຄະນະຖ ກຈບັ ຂງັຄຸກ ໂພນເຄງັປີ1959 ພວກເພິ ່ນສາມາດຂນົຂວາຍຍາດແຍ່ງເອາົການສະໜບັສະໜູນຈາກສາລະວດັ ທະຫານຂອງຝ່ າຍວຽງ ຈນັທງັໝດົ 7 ຄນົ ໃຫເ້ຫນັ ດເີຫນັ ພອ້ ມກບັພວກເພິ ່ນ ແລະ ປ້ອງກນັ ເອາົພວກເພິ ່ນ ໂຕນໜອີອກຈາກຄຸກໂພນເຄງັໄດ້ ຢ່ າງມະຫດັສະຈນັ . ແລະເມ ່ອກ່າວເຖງິຄຸນສມົ ບດັສນິທໍາປະຕວິດັຂອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ແລວ້ ແມ່ນມຫີ ວງຫ າຍກ່າຍ ກອງ, ຜູຂ້ ຽນຈະບໍ ່ ສາມາດນໍາມາສ່ ອງແສງໄດໝ້ ດົ , ສິ ່ ງທີ ່ ຍກົ ຂຶ ້ນມາສ່ ອງແສງນັນ້ ໄດພ້ ຽງເປັນສ່ ວນໜຶ ່ ງເທົ ່ານັນ້. ດັ ່ງນັນ້, ຈຶ ່ ງຂໍສະເໜມີ າຍງັທ່ານຜູຮູ້ແ້ຈງ້ເຫນັ ຈງິທງັຫ າຍຈົ ່ງໄດສ້ ບ ຕໍ ່ຄົນ້ ຄວາ້ສ່ ອງແສງຄຸນສມົ ບດັ ປະຕວິດັ ຂອງປະທານ ສຸພານຸ ວງົ ສບ ຕໍ ່ ໄປ ເພ ່ອໃຫມ້ ເີນ ້ອໃນອນັຄບົຖວ້ ນ ໃຊເ້ຂົ ້າໃນການສກຶ ສາອບົຮບົຄນົ ໃນ ຮຸ່ນຕໍ ່ ໄປໃຫກ້ າຍເປັນຄນົດີແລະ ຄນົ ເກັ ່ງຂອງຊາດລາວຢ່ າງບໍ ່ມກີ ານບກົ ແຫງ້ຈກັ ເທ ່ອ. ກ່ ຽວກບັ ແບບແຜນດໍາລງົຊວີດິຂອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ນັນ້ ກໍແມ່ນຄຸນສມົ ບດັ ສນິທໍາປະຕວິດັ ອນັ ໜຶ ່ ງ ຂອງ ເພິ ່ນ. ກ່ອນອ ່ນໝດົພວກເຮາົເບິ ່ ງການຢ່ ູກນິ, ເຮດັວຽກ, ພກັ ຜ່ອນ, ຫດັກາຍບໍລຫິ ານ ກລິາ ອະນາໄມ ຮກັ ສາສຸຂະພາບ ໃນແຕ່ລະມ ້ຄ: ການພວົ ພນັ ເຮດັ ວຽກງານປະຈໍາວນັກບັອາ້ຍນອ້ງທີ ່ ຢ່ ູອອ້ມຂາ້ງເພິ ່ນ. ຕາມຂາ້ພະເຈົ ້າໄດເ້ຫນັການດໍາລງົ ຊວີດິ ຂອງປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດດ້ໍາເນນີໄປຕາມລະບຽບແບບແຜນ ໂມງເວລາ ທີ ່ ໄດຄ້າດໝາຍເອາົໄວໃ້ນແຕ່ລະມ ້ຢ່ າງ

41 ເປັນປົກກະຕສິ ະໝໍ ່າສະເໝ, ີປະທານ ສຸພານຸວງົ ດໍາລງົຊວີດິດວ້ ຍສະຕປິ ະຢັດມດັທະຍດັ ໃນລະດບັ ສູງ, ການນ່ ຸງຫົ ່ມມີ ລະບຽບ ສຸພາບຮຽບຮອ້ ຍເໝາະສມົ ກບັ ກາລະເທສະ, ການກນິພໍປະມານ ກນິ ແຕ່ ໃນສິ ່ ງທີ ່ ເປັນປະໂຫຍດຕໍ ່ຮ່າງກາຍ ພອ້ ມກນັນັນ້ ໃນເວລາອດຶຢາກ ຂາດເຂນີອນັ ໃດເພິ ່ນກໍ ່ກນິ ໄດໝ້ ດົ . ໃນເວລາລງົໄປຫາປະຊາຊນົ ຢ່ ູທອ້ງຖິ ່ ນຕ່າງໆ, ເຜົ ່າ ຕ່າງໆ, ປະຊາຊນົ ເອາົອນັ ໃດໃຫເ້ພິ ່ນກນິ ເພິ ່ນກໍສາມາດຮ່ວມກນັກບັປະຊາຊນົຢ່ າງເປີກບານມ່ວນຊ ່ນ. ຕໍ ່ ໄປນີ ້ຂໍເວົ ້າແຕ່ ບນັຫາແຫ່ງການດໍາລງົຊວີດິຂອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ຄດ ັ ່ງຕໍ ່ ໄປນີ ້ : ບນັຫາທີ ່ໜຶ ່ ງ ການເຮດັວຽກ ແຕ່ລະມ ້ປະທານມແີຜນ ແລະ ຕາຕະລາງເຮດັວຽກຕອນເຊົ ້າເລີ ່ມແຕ່ເຈດັ ໂມງເຖງິສບີສອງໂມງ. ຕອນບ່າຍແຕ່ ສອງໂມງຫາຫາ້ໂມ ທຸກເຊົ ້າກ່ອນເຂົ ້າເຮດັວຽກເປັນ ທາງການເພິ ່ນອ່ານໜງັສພ ມິ ຫ າຍສະບບັພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ເພ ່ ອຕດິ ຕາມສະພາບການ ແລະ ການສອງແສງບນັຫາຕ່າງໆຂອງເລຂາສ່ ວນຕວົ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເວລາເພິ ່ນຮບັ ປະ ທານອາຫານເຊົ ້າ. ເມ ່ອຮອດໂມງເພິ ່ນກໍເຂົ ້າຫອ້ງເຮດັ ວຽກ, ຢ່ ູໃນຫອ້ງເຮດັ ວຽກຂອງເພິ ່ນມໂີຕະ, ຕັ ່ງສໍາລບັ ເຮດັ ວຽກ. ຍງັມໂີຕະໃຫຍ່ເພ ່ອເກບັມຽ້ນບນັດາເອກະສານທຸກຢ່ າງທີ ່ ເພິ ່ນຄົນ້ ຄວາ້ ແລະ ເກບັມຽ້ນໄວຢ້່ າງເປັນລະບຽບ, ປະທານມີ ຄວາມຈ ່ຈການເກບັມຽ້ນຂອງເພິ ່ນ ຖາ້ມຜີູໃ້ດໄປຍກົ ຍາ້ຍ ຫ ປ່ ຽນແປງການເກບັມຽ້ນຂອງ ເພິ ່ນກໍຮູໂ້ລດ ພອ້ ມກນັນັນ້ ກໍມຕີູສ້ໍາລບັ ເກບັມຽ້ນເອກະສານ ທີ ່ຖວ ່າລບັລະຫດັລະດບັຊາດ, ມ ້ໃດມກີອງປະ ຊຸມສໍາຄນັຕ່າງໆຂອງສູນກາງປະທານ ສຸພານຸວງົ ໄດເ້ອາົໃຈໃສ່ ປະກອບຄວາມເຫນັ ໃນເອກະສານດັ ່ງກ່າວ ຈນົສຸດຄວາມຮູຄ້ ວາມສາມາດທີ ່ມດີວ້ ຍຄວາມຮບັ ຜດິຊອບສູງ, ແປງສບັ ໄວຍາກອນຄວາມເວົ ້າ ຈຸດ, ປະໂຫຍກຕ່າງໆຢ່ າງລະອຽດຖີ ່ຖວ້ ນ. ພາຍຫ ງັແປງສໍາເລດັຮຽບຮອ້ ຍ ແລວ້ ເພິ ່ນກໍ ່ ເຊັ ່ນອກັ ສອນຫຍໍ ້ສະເພາະຂອງເພິ ່ນໃສ່ ດາ້ນໜາ້ເອກະສານ ແລວ້ ຈຶ ່ ງສັ ່ງໃຫບ້່ ອນກ່ ຽວຂອ້ງ. ການພບົ ປະ ເປັນທາງການກບັ ແຂກພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ປະທານໄດມ້ ກີ ານກຽມເນ ້ອໃນໃຫລ້ ະອຽດເພ ່ອໂອລ້ມົ ໃຫຖ້ ກ ຕອ້ງ ແລະ ສອດຄ່ອງກບັຈດຸ ໝາຍຂອງການຕໍ ່ສູໃ້ນແຕ່ລະໄລຍະ. - ບນັຫາທີ ່ສອງ ການກນິ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ຮບັປະທານອາຫານທ່ ຽງແຕ່ສບິສອງໂມງເຄິ ່ ງ ຕາໂມງເຄິ ່ ງ, ອາຫານຕົນ້ ຕໍທີ ່ ປະທານກນິເປັນປະຈາໍ ນອກຈາກທາດແປງ້ໜອ້ ຍໜຶ ່ ງກໍ ່ມນີໍ ້າຕົມ້ ຮູບ, ໂປຣຕນີ ຊີ ້ນຕ່າງໆ, ແຈ່ວບອງ ຫ ເອາະຫ າມຫ ວງ ພະບາງ, ແຕ່ ໃນແຕ່ລະຄາບນັນ້ອາຫານຂອງເພິ ່ນມພີຽງແຕ່ ສອງຫາສາມເຍ ່ອງເທົ ່ານັນ້, ເພິ ່ນຮບັປະທານອາຫານພໍດອີ ີ ່ມ , ບໍ ່ຟຸມເຟ ອຍ. ເມ ່ອມໂີອກາດໄປຮ່ວມງານ ລຽ້ງ ຫ ກນິເຂົ ້າຮ່ວມກບັຫ າຍຄນົ ປະທານກນິຢ່ າງບໍ ່ ເລອ ກແຕ່ກນິແນວລະ ໜອ້ ຍເພ ່ອໃຫເ້ຈົ ້າຂອງງານລຽ້ງມຄີວາມດໃີຈເບກີບານມ່ວນຊ ່ນ, ກ່ອນຈະເລກີຈາກພາເຂົ ້າປະທານກໍເວົ ້າວ່າ:ໂອອາຫານ ມ ້ນີ ້ອນັ ໃດກໍ ່ແຊບໝດົ ຂໍຊມົ ເຊຍີອາ້ຍລຽ້ງເນ: ີ ປະທານເຄຍີແນະນໍາໃຫອ້ າ້ຍນອ້ງທີ ່ ຢ່ ູໃກຊ້ ດິນໍາເພິ ່ ນວ່າ ການກນິຕອ້ ງ ກ່ອນກນິ ເຂົ ້າຕອ້ ງລາ້ງມທ ຸກຄັ ້ງ ຫ ງັຈາກກນິ ເຂົ ້າ ແລວ້ ຄ່ ອຍຫຍໍ ້າ, ຄ່ ອຍກນິ ຫຍໍ ້າໃຫແ້ຫ ກເທົ ່າໃດຍິ ່ ງດ, ີຕອ້ ງລາ້ງມ ເຮດັອະນາໄມປາກແຂວ້ ແລວ້ ຈຶ ່ ງຄ່ອຍຕ ່ມນໍ ້າລງົໄປ. - ປັນຫາທສີາມ ທີ ່ຢ່ ູຟັກຜ່ອນ ເລີ ່ມແຕ່ບ່າຍໂມງໜຶ ່ ງຫາສອງໂມງເຄິ ່ ງ, ປະທານ ສຸພານຸວງົ ບາດເວລາຢ່ ູກບັຫອ້ງນອນ ຫ ຫອ້ງການດວ້ ຍຄວາມສະຫງບົມດິງຽບ ສ່ວນຫ າຍປະທານນັ ່ງເທີ ້ ງຢ່ ູສະລງົ ແລວ້ເອາົເອກະສານມາອ່ານໃນເວລາປະທານ ອ່ານເອກະສານຢ່ ູກໍເຊອ ບຫ ບັ ຕາໄປໂກນໄປຄາວໜຶ ່ ງກໍມນ ຕາອ່ານເອກະສານຕໍ ່ ແລວ້ ກໍ ່ ເຊອ ບຫ ບັ ໄປອກີ ປະມານສອງ ສາມຄັ ້ງກໍຕ ່ນຂຶ ້ນມາຖກ ຕອ້ງຕາມໂມງ ເວລາພໍດ. ີຕອນຄໍ ່າພາຍຫ ງັຫດັກາຍບໍລຫິ ານ ຫ ຫ ີ ້ນກລິາແລວ້ ປະທານກໍ ່ອາບນໍ ້າ , ອະນາໄມຫອ້ງນໍ ້າ, ຊກັ ເຄ ່ອງນ່ ຸງ, ເຄ ່ອງໃຊດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງທງັໝດົ ພາຍຫ ງັນ່ ຸງເຄ ່ອງຊຸດໃໝ່ ແລວ້ ເພິ ່ນກໍ ່ ເຂົ ້າຫອ້ງຮບັ ປະ

42 ທານ ອາຫານເບາົໆຖເ ອາົຜກັ , ໝາກໄມເ້ປັນຕົນ້ ຕໍ, ຮອດແປດໂມງເຄິ ່ ງຫາເກົ ້າໂມງ ເພິ ່ນກໍເຂົ ້າຫອ້ງນອນຟັງ ວທິ ະຍຸ ຫ ອ່ານຂ່າວໜງັສພ ມິ ຕ່າງໆຮອດສີ ່ ໂມງເຊົ ້າເພິ ່ນກໍຕ ່ນນອນຫດັກາຍບໍລຫິ ານແບບນີທ້ ຸກມ ້ . ຈດຸ ພເິສດອນັ ໜຶ ່ ງອກີ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ແມ່ນອາບແຕ່ນໍ ້າເຢັນ ອາກາດຈະໜາວເຖງິຂະໜາດກາຍເປັນ ນໍ ້າກອ້ນເພິ ່ນກໍອາບນໍ ້າເຢັນ, ອະນາໄມຫອ້ງນໍ ້າ ເອາົເອງ.ຊກັ ເຄ ່ອງເອາົເອງ, ອາ້ຍນອ້ງຮບັ ໃຊມ້ ພີຽງແຕ່ເອາົໄປຕາກ ແລະ ກູມ້ າໃຫປ້ ະທານໃນເວລາເຄ ່ອງແຫງ້ຮຽບຮອ້ ຍ ແລວ້ . ປະທານ ສຸພານຸວງົ ເຄຍີ ເວົ ້າ ກບັອາ້ຍນອ້ງຮບັ ໃຊວ້່າອນັ ໃດລຸງເຮດັ ເອາົເອງໄດ້ລຸງຈະເຮດັ ເອາົເອງ, ວຽກງານອນັ ໃດລຸງຊ່ວຍຕນົ ເອງ ບໍ ່ ໄດຈ້ ຶ ່ ງໃຫພ້ ວກຫ ານຊ່ວຍ, ເຄ ່ອງນ່ ຸງປະທານກໍລດັ ເອາົເອງ, ຖາ້ບໍ ່ມເີຕາົລດິກໍນບັ ໃຫຖ້ ກ ແບບແລວ້ ເອາົໄປໄວ້ກອ້ງໝອນໝູນຫວົ , ເມ ່ອເອາົມານ່ ຸງມນັກໍລຽບລອ້ ຍດ. ີ ການດໍາລງົຊວີດິ ຂອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ຢ່ າງມີ ແບບແຜນຄໄ ດກ້່າວມາຂາ້ງເທງິ ມນັ ໄດສ້າ້ງໃຫມ້ ຄີວາມແຂງແຮງທາງດາ້ນຮ່າງກາຍ, ມຄີວາມເບກີ ບານມ່ວນ ຊ ່ນທາງ ດາ້ນຈດິໃຈ ມໜີ າ້ຕາສດົ ຊ ່ນແຈ່ມໃສ ຍາມໃດກໍເດ່ມອ ອກຕອ້ ນຮບັທຸກຄນົ ແລະ ໄດເ້ຮດັ ໃຫທ້ ຸກຄນົມຄີວາມເຄາົລບົ ແລະ ຮກັ ແພງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ດວ້ ຍຄວາມເຕມັ ໃຈ.(ຄດັ ຈາກ ຄຸນສມົ ບດັ ສນິທໍາປະຕວິດັ ແລະ ແບບແຜນ ດໍາລງົ ຊວີດິຂອງ ປະທານ ສຸພານຸວງົ ໃນປຶມ້ ປະທານ ສຸພານຸວງົ). 2. ການພນັລະນາໂວຫານ ການພນັ ລະນາໂວຫານນີ ້ມຈີດຸ ປະສງົແຕກຕ່າງກບັ ບນັ ລະຍາຍໂວຫານ ມເີປົ ້າໝາຍເພ ່ ອຄວາມແຈ່ງແຈງ້ລະ ອຽດລະອໍ ເຮດັ ໃຫກ້ ານເກດີອາລມົ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ໄປກບັຜູຂ້ ຽນ. ການໃຊໂ້ວຫານປະເພດນີຜ້ ູຂ້ ຽນຈະຕອ້ ງສອດ ແຊກຄວາມຮູສ້ ກຶ ລງົໄປໃນບດົ ໂດຍແນໃສ່ການສາ້ງພາບ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ສະນນັ ຈີ ່ ງມກັ ຫ ີ ້ນຄໍາ, ຫ ີ ້ນສຽງ, ໃຊພາບ ້ ພດົ , ເຖີງວ່າເນ ້ອໃນມໜີ ອ້ ຍແຕ່ກໍ ່ ໂດດເດນັດວ້ ຍສໍານວນໂວຫານທີ ່ ໜາ້ຈບັ ໃຈການຂຽນໂວຫານປະເພດນີ ້ໄດແ້ກ່ການ ຂຽນກ່ ຽວກບັຄວາມສວຍງາມຂອງສະຖານທີ ່ ຕ່າງໆ, ການຍກົ ຍອ້ງບຸກຄນົ , ການພດັ ພາກຈາກຄນົ ຮກັ . ການພນັ ລະນາ ໂວຫານມຫີ ກັ ການດັ ່ງນີ ້ : - ເລອ ກໃຊຖ້ ອ້ ຍຄໍາທີ ່ດເີພ ່ອໃຫສ້ ່ຄວາມໝາຍ, ສ ່ພາບ, ສ ່ອາລມົ ເໝາະສມົ ກບັ ເນ ້ອໃນ ດັ ່ງນັນ້ ຈີ ່ ງເລອ ກຄໍາທີ ່ ໃຫຄ້ ວາມ ໝາຍຊດັ ເຈນ, ອາດເລອ ກໃຊຄ້ໍາທີ ່ ໃຫສ້ ຽງສໍາຜດັ ເພ ່ ອໃຫເ້ກດີມສີຽງມ່ວນ ດວ້ ຍການສໍາຜດັ ສະຫ ະ ຫ ພ ະຍນັ ຊະນະ ຢ່ ູນໍາກາບກອນອກີດວ້ ຍ. - ເນ ້ອໃນໃຈຄວາມດີເຖີງວ່ າຍດຶ ຍາວກໍ ່ ຕາມ ແຕ່ ສີ ່ ງສໍາຄັນແນໃສ່ ໃຫເ້ກີດພາບ, ອາລົມ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ຶກ ອັນ ສອດຄ່ອງກບັ ເນ ້ອໃນ. - ບາງກໍລະນີແມ່ນໃຊອຸ້ປະມາໂວຫານ ແລະ ສາທກົ ໂວຫານ ເພ ່ອໃຫເ້ນ ້ອໃນມຄີວາມແຈ່ມແຈງ້. ຕວົຢ່ າງ ການພນັລະນາໂວຫານ ດວງຕາເວນັ ກໍາລງັເຮັ ່ງຮບີລອຍຕວົ ຂ ້ນສູງຈາກຂອບຟາ້ສາດແສລດັ ສະໜສີທີ ອງອ່ ອນໄປທົ ່ ວທອ້ ງທົ ່ງນາທີ ່ມີ ຕົນ້ ເຂົ ້າຖອດຮວງສຸກເຫ ອ ງເຮອ ງເຮ ່ ອ ເບີ ່ ງສາ້ງພາບສວຍງາມຈບັ ອກົ , ຈບັ ໃຈ ສາຍລມົ ພດັ ຜ່ານເບາົໆ ເໜອ ນກບັ ວ່າ ມນັຢາ້ນຕນົ ເຂາົເຈບັປວດ ດວ້ ຍຄວາມແຮງຂອງມນັຕົນ້ເຂົ ້າກໍ ່ ໄຫວຕງີຕາມຈງັຫວະຂອງສາຍລມົ ທົ ່ງນາທີ ່ກວ້າງໄກສຸດາ ສາຍຕາ ປຽບເໝອ ນໜອງນໍ ້າຄໍາອນັກວ້າງໃຫຍ່ ໄພສານທີ ່ມຄີ ້ນຟອງນອ້ ຍລອຍໄລ່ກນັຢ່ າງມ່ວນຊ ່ນ ແລະ ບໍ ່ ຂາດສາຍ.

43 ຊາວນາກ່ ູມນອ້ ຍໃຫຍ່ ທີ ່ ແນມເຫນັ ແຕ່ ໄກເປັນຈດຸ ສດີ ໍາໆ ທ່າມກາງຄ ້ນຟອງສຄີ ໍານັນ້ ກໍາລງັລງົມເ ກບັ ກ່ ຽວໝາກຜົນ ແຫ່ງການຜະລດິຂອງເຂາົເຈົ ້າ. ຕົນ້ ເຂົ ້າທີ ່ ເໜງັຕງີດວ້ ຍຄວາມແຮງລມົ ຢ່ ູນັນ້ ກໍ ່ ເກດີມທີ່າທກີ ະຕລ ລ ົນ້ ແລະ ເຊນີຊວນ ໃຫຊ້າວນາເກບັມນັ ໄປ ມນັຄງົກະຊຸບກະຊບີດວ້ ຍພາສາທີ ່ອ່ອນຫວານວ່າ: ເກບັກ່ ຽວພວກເຮາົເສຍເຖດີ ພວກເຮາົພອ້ມ ແລວ້ ທີ ່ ຈະທອ້ ດໂຮມຄວາມຫອມຂາກພ ້ນດນີ ແລະ ສາຍນໍ ້າ ຄວາມອບົ ອຸ່ນຈາກທອ້ງຟາ້ມາປຸງແຕ່ງເປັນເມດັ ເຂົ ້າດວ້ ຍ ຄວາມຮກັ ແລະ ຄວາມຫອມຫວານ ທງັມວນພວກເຮາົຂໍມອບໃຫແ້ກ່ພວກທ່ານເພ ່ອບໍລກິ ານຢ່ າງມຄີວາມສຸກຊົ ່ວນລີນັ ດອນ. ນໍ ້າຕກົ ຕາດຜາສວ້ ມເປັນແຫ່ ງທ່ ອງທ່ ຽວທາງທໍາມະຊາດທີ ່ມຄີວາມສວຍງາມຕັ ້ງຢ່ ູບາ້ນໂຕນ ເມອ ງບາຈຽງຈະ ເລນີສຸກ ແຂວງຈໍາປາສກັ ຊຶ ່ ງມໄີລຍະທາງຫ່າງຈາກ ຕວົ ເມອ ງປາກເຊ ໄປທາງທດິ ເໜອ ຕາເວນັ ອອກສຽງເໜອ 38 ກິ ໂລແມດັ , ເດນີທາງໄປທາງປາກຊ່ ອງແລວ້ ກໍຮອດຫ ກີ 21 ໃຫລ້ ຽ້ວຊາ້ຍໄປຕາມເສັນ້ທາງເມອ ງບາ ຈຽງ ໄປປະມານ 15 ກໂິລແມດັ , ແລວ້ ກໍຈະເຫນັ ປ້າຍໃຫຍຢ່ ູທາງເບ ້ອງຊາຍມຂ ຽນວ່ານໍ ້າຕກົ ຕາດຜາສວ້ ມຫ ງັຈາກນັນ້ກໍໃຫຂ້ ີ ້ ເຂົ ້າໄປປະມານ 2 ກໄິລແມດັກໍຈະຮອດນໍ ້າຕກົ ຕາດຜາສວ້ມ.