โครงการบันทึกทางฆ้อง โน้ตเพลง และประวัติเพลงของครูมนตรี ตราโมท

เพลงระบำไกรลาศสำเริง

ครูมนตรี ตราโมท แต่งทำนองและบทร้องเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๘ ให้เป็นบทแทรกในการแสดงละครเรื่อง
มโนราห์ ในตอนพิธีอภิเษกสมรสของพระสุธนกับนางมโนราห์ให้ชาวไกรลาศซึ่งประกอบด้วย กินรา กินรี คนธรรพ์
วิทยาธร ครุฑ นาค ตา่ งพากันร่ายรำอำนวยพร

ทีม่ า : มลู นธิ มิ นตรี ตราโมท

๒๐๑

๒๐๒

๒๐๓

๒๐๔

QR CODE วีดโี อทางฆอ้ งวงใหญเ่ พลงระบำไกรลาศสำเรงิ
๒๐๕

เพลงกนิ นรรำ ออกแขกบชู ายญั

ครูมนตรี ตราโมท ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้ประพันธ์และบรรจุเพลงในบทละครเรื่องมโนราห์ เมื่อปี
พ.ศ. ๒๔๙๗ ในตอนที่นางมโนราห์จะถูกบูชายัญ ท่านได้แต่งบทร้องแทรกในบทแสร้งกราบทูลลาท้าวอาทิตยวงศ์
และร่ายรำตามบทร้องนั้น ส่วนทำนองเพลงนั้นท่านได้นำเพลงเร็วเพลงหนึ่งของครูหลวงประดิษฐ์ไพเราะ
(ศร ศลิ ปบรรเลง) มาปรับบรรเลงรว่ มกบั โทนและกลองชาตรี รำชุดน้ีบางทา่ นเรียกว่ารำมโนราห์บชู ายัญ

ทม่ี า : มูลนิธิมนตรี ตราโมท

๒๐๖

๒๐๗

๒๐๘

๒๐๙

๒๑๐

QR CODE วดี โี อทางฆ้องวงใหญ่เพลงกนิ นรรำ ออกแขกบชู ายญั
๒๑๑

เพลงระบำฉิ่ง

ระบำฉิ่ง เป็นระบำที่มีลีลาอ่อนช้อยงดงามชดุ หนึง่ ซึ่งนางลมุล ยมะคุปต์ ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลปไ์ ทย
และศิลปินแห่งชาติเป็นผู้ประดิษฐ์ท่ารำขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกลมกลืนกับทำนองและจังหวะเพลงระบำฉิ่ง
ที่ประพันธ์โดยครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญด้านดนตรีไทยและศิลปินแห่งชาติ โดยให้ผู้แสดงแต่งชุดนาง
ในราชสำนัก มือทั้งสองถือฉิง่ รำพร้อมกบั ตีจงั หวะเปน็ บางช่วงตามทำนองเพลงท้งั ช้าและเรว็

ท่มี า : มูลนธิ มิ นตรี ตราโมท

๒๑๒

๒๑๓

๒๑๔

๒๑๕

QR CODE วีดโี อทางฆอ้ งวงใหญเ่ พลงระบำฉ่งิ
๒๑๖

เพลงระบำดอกบัว

ระบำดอกบัว เป็นระบำที่มีความสวยงามอีกชดุ หนึ่ง ผู้แสดงถอื ดอกบวั ออกมารำซึ่งดอกบัวนั้นเป็นดอกบวั
ที่ชนชาวไทยใช้บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์และนิยมกันว่าเป็นดอกไม้ที่ประเสริฐ การนำดอกบัวมาถือรำก็เพื่อแสดงความ
คารวะต่อผู้ที่ชาวไทยให้การต้อนรับอย่างชื่นชม และอวยชัยให้พรให้มีความสุขสำราญใจ ครูมนตรี ตราโมท
ผเู้ ช่ยี วชาญดนตรไี ทยและศลิ ปินแหง่ ชาติเป็นผ้ปู ระพนั ธ์บทร้อง

ทม่ี า : มลู นธิ ิมนตรี ตราโมท

๒๑๗

๒๑๘

๒๑๙

QR CODE วดี ีโอทางฆอ้ งวงใหญเ่ พลงระบำดอกบวั
๒๒๐

เพลงระบำดอกบัวไทย

ระบำดอกบัวไทย เป็นระบำที่ประดิษฐ์ขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ ในงานเทิดพระเกียรติศิลปินอาวุโสและแสดง
ผลงานดีเด่นของครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทยและศิลปนิ แห่งชาติ ซึ่งเป็นผู้แต่งทำนองเพลงและบทร้อง
ดอกบัวไทยชนิดต่างๆ ไว้ด้วยกันถึง ๘ ชนิด คือ บัวเผื่อน บัวผัน สัตตบรรณ สัตตบุศย์ บุณฑริก นิลุบล สัตตบงกช
และบัวหลวง ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ผู้เชี่ยวชาญนาฏศิลป์ไทยและศิลปินแห่งชาติ ประดิษฐ์ท่ารำและแสดง
เป็นครั้งแรกหน้าพระที่นั่งสมเด็จพระเทพพระรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ ธนาคารกรุงเทพ ในวโรกาสที่
ได้เสดจ็ มาเปน็ องคป์ ระธานในงานและร่วมสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปเี มื่อวนั ท่ี ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๒๕

ทีม่ า : มลู นธิ ิมนตรี ตราโมท

๒๒๑

๒๒๒

๒๒๓

๒๒๔

๒๒๕

QR CODE วดี ีโอทางฆอ้ งวงใหญ่เพลงระบำดอกบวั ไทย
๒๒๖

เพลงระบำเทพบนั เทงิ

ระบำเทพบันเทิง เป็นระบำที่อยู่ในละครใน เรื่องอิเหนา ตอนลมหอบ ผู้แสดงสมมติเปน็ เทพบุตร เทพธิดา
ชวนกันร่ายรำเพื่อถวายองค์ปะตาระกาหลา ตามบทร้องที่ครูมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทยและศิลปิน
แหง่ ชาติเป็นผแู้ ตง่ ขน้ึ กับทัง้ ไดป้ รับปรุงทำนองเพลงใหผ้ สมกลมกลนื กนั อย่างไพเราะ

ทมี่ า : มลู นธิ มิ นตรี ตราโมท

๒๒๗

๒๒๘

๒๒๙

๒๓๐

๒๓๑

QR CODE วดี ีโอทางฆอ้ งวงใหญ่เพลงระบำเทพบันเทงิ
๒๓๒

เพลงระบำบันเทงิ กาสร

ครูมนตรี ตราโมท ประพันธ์ขึ้นเพื่อใช้ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนพาลีสอนน้อง ปี พ.ศ. ๒๔๙๘
เป็นการแสดงระบำควาย สมมุติว่าควายฝูงนี้เป็นบริวารและภรรยาของทรพา (พ่อของทรพี) ร่ายรำแสดงถึงความ
เบิกบานสำราญใจ

ท่ีมา : มลู นธิ มิ นตรี ตราโมท

๒๓๓

๒๓๔

๒๓๕

QR CODE วีดีโอทางฆอ้ งวงใหญ่เพลงระบำบนั เทิงกาสร
๒๓๖

เพลงระบำมฤคระเรงิ

ระบำมฤคระเริงหรือระบำกวางเป็นระบำชุดหนึง่ ในการแสดงโขน ชุดพระรามตามกวาง ที่กรมศิลปากรได้
ปรับปรุงนำออกแสดงให้ประชาชนชม ณ โรงละครศิลปากร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๘ ในการแสดงก่อนที่มารีศซึ่งแปลง
เป็นกวางทองจะออกมาหมู่กวางก็ต่างออกมาโลดแล่นเป็นเชิงระบำด้วยลีลาท่ารำที่สวยงามเร้าใจตามท่วงทำนอง
เพลงมฤคระเรงิ ที่ครมู นตรี ตราโมท ได้แต่งทำนองเพลงประกอบทา่ รำของหมู่กวางอยา่ งสนทิ สนมกลมกลนื

ที่มา : มูลนิธมิ นตรี ตราโมท

๒๓๗

๒๓๘

๒๓๙

๒๔๐

QR CODE วดี ีโอทางฆอ้ งวงใหญ่เพลงระบำมฤคระเรงิ
๒๔๑

เพลงระบำลพบรุ ี

ระบำลพบุรี เป็นระบำชุดที่ ๓ ในระบำโบราณคดี ๕ ชุดที่ครูมนตรี ตราโมท เป็นผู้แต่งทำนองเพลงจาก
สำเนียงเขมร นางลมุล ยมะคุปต์และนางเฉลย ศุขะวณิช ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทยและศิลปินแห่งชาติ
เปน็ ผปู้ ระดษิ ฐ์ท่ารำโดยเลยี นแบบลีลา ท่าทางของประตมิ ากรรมและภาพสลกั ท่ปี รากฏบนทับหลงั และหนา้ บนั ของ
ปราสาทหินพิมาย ปราสาทพนมรุ้ง อันเป็นศิลปะแบบขอมอยู่ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๒ - ๑๓ ดังนั้นท่ารำและ
ดนตรตี ลอดจนเครอ่ื งแตง่ กายระบำชดุ นี้ จงึ มีลลี า สำเนียง และแบบอยา่ งทเ่ี ปน็ เขมร

ท่ีมา : มูลนธิ มิ นตรี ตราโมท

๒๔๒

๒๔๓

๒๔๔

QR CODE วดี โี อทางฆ้องวงใหญเ่ พลงระบำลพบรุ ี
๒๔๕

เพลงระบำศรีวชิ ยั

ระบำศรีวิชัย เป็นระบำชุดที่ ๒ ในระบำโบราณคดี ๕ ชุด ครูมนตรี ตราโมท เป็นผู้แต่งทำนองเพลงจาก
สำเนียงชวา นางลมุล ยมะคุปต์และนางเฉลย ศุขะวณิช ผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ไทยและศิลปินแห่งชาติเป็น
ผู้ประดิษฐ์ท่ารำ จากหลักฐานศิลปกรรมและภาพจำหลักที่พระสถูปบุโรพุทโธ ในเกาะชวา ในสมัยศรีวิชัยอยู่
ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๓ - ๑๘ ดังนี้ ท่ารำและดนตรี ตลอดจนเครื่องแต่งกายในระบำชุดนี้จึงมีลีลา สำเนียง
และแบบอยา่ งท่เี ปน็ ชวา

ท่ีมา : มูลนธิ มิ นตรี ตราโมท

๒๔๖

๒๔๗

๒๔๘

QR CODE วีดีโอทางฆอ้ งวงใหญ่เพลงระบำศรีวชิ ยั
๒๔๙

หมวดเพลงประวตั ิศาสตร์

๒๕๐