- 51 -
sika¡ bTbJ¦tþ ß:neXIjPikT¡ú agM LayGñkbdibtþitambTbJt¦ þi k*ektI
esckþIRCHzøaza smN;TaMgenH:nlHbg´vteæú ZVoI ekItesckrþI Ikray
eRtkGr ngi karveggV Edlmandlm´ haCnkñgú elak CakareZkVI ic©Edl
eKeZ:VI nedayl:M k dcU CaBkY RJhNµ m¾ icaä Tdi ið ‘ ylx´ uscakZm( ’:n
eXIjKmI¬rRBHvni &ybidkehIy ekItesckþRI CHzøadeU cañ H eRBaHdUecñaH
RBHmanRBHPaKeTIbRtas´za tzaKtbJt¦ isþ ika¡ bTTuk edIm|IesckþI
RCHzaø dl´bKu <lenAminTan´RCHzøa .
Baküza dl´bKu <lGñkRCHzøaenaH ‘ TI 8 ’ KWkulbRu tNa man
esckþRI CHzaø kúñgRBHBuTsÆ asnaehIy klu buRtenaHdgw ski a¡ bTEdl
bJt¦ eþ hyI ß:neXIjPik¡úTaMgLay Edlbdibttiþ ambTbJ¦teþ hyI
k*RCHzøaéRkElgeLIgza elakma© s´TaMgLayEdlqanG´ aharmyY ézá
myY eBlrhtU mYyCvI it rkSasRgÜmRBhµcryi ; ‘ karRbRBwtiþZm(Edl
RbesrI ’ rhUtmYyCvI itenH:neZVkI ci ©EdleZVI:nedaykRm eRBaHdUecañ H
edIm|IesckIþRCHzøaéRkElgeLIg dl´bKu l< EdlmankarRCHzaø ehyI .
Baküza edIm|IesckþtI agM maéM nRBHsTÆmµenaH ‘ TI 9 ’ manBakü
GZib|ayza RBHsTÆmµman 3 RbkarKW
1- briytþsi TmÆ µ :ndl´sTÆmµ KZW m(EdlKb|eI r[nsURt
sMedAdlR´ BHBuTvÆ cn;TaMgGs´ kñúgbdi k .
2- bdbi tsiþ TÆmµ :ndls´ TÆmµ KWZmE( dlKb|bI dbi tiþ sMedA
dl´Zutg< ‘ GgC< aeRK}gkm©atk´ iels ’ 13 Rbkar carti sIl ‘ kar
RbRBwtEþi dllÁ ’ varti sIl ‘ xEdlKYrev[rcak ’ smaZi vbi sSna
- 52 -
‘ ßsrbu :ndl´éRtsika¡ ’ .
3- GZiKmsTÆmµ :ndls´ TmÆ µ KWplEdlKb|sI eRmcseM dA
dle´ laktu rþ Zm( 9 KmW K< 4 pl 4 RBHnBi aV n 1 .
kalsika¡ bTbJ¦tþehyI PikTú¡ agM Lay ks* ki Saer[nsURt
ski ¡abT ngi karEckski ¡abT nigRBHBuTvÆ cn;déT edmI |oI dwgvtæúenaH>
Pki ¡Tú aMgLaybdibttþi amEdlbJ¦tþTukehIy kalbdibtoþi eBjbri-
bUNe( hIyk*:nelaktu þrZm( ‘ ZmE( dlputvsi &yénelak ’ EdlKYr
:nedayvtþbdibtþi eRBaHdeU cñaH RBHsTmÆ µeTIbtagM enA:nyUreday
sika¡ bTbJ¦tþ edayehteu nH eTIbRBHmanRBHPaKRtas´za edIm|kI ar
taMgenAénRBHsTÆmµ .
Baküza edmI |IkarGneu RKaHRBHviny& enaH KkW alski ¡abTbJ¦tþ
ehIy k*CakarGnueRKaHdlR´ BHvni y& 4 y¨ag :ndl´ ?
1- svM rvin&y :ndl´ vni &y KkW arsRgÜmrvagM
2- bhanvni &y :ndl´ vni y& KWkarlH
3- smzvni &y :ndl´ vni y& KWkarsbá ´rmaá b´
4- bJ¦tiþvni y& :ndl´ vin&y KkW artaMgbJt¦ eþi LIg
eRBaHdeU cñaH eTbI RBHmanRBHPaKRtasz´ a edmI |IkarGnueRKaH
dl´RBHvni &y ‘ ski ¡abTrbs´RBHsg¹ ’ .
er]gkar:nseRmckgúñ bc©úb|nCñ ati rbsR´ BHó:lei tær:n
eBalenAkúgñ Km¬rI xuTkÞ nikay GbTan teTAeT[tedayesckIþza ?
kalRBHó:lei træ :nCaRBHGrhnþehyI elak:neBaldl´
- 53 -
vasna:rmI ngi karseRmcrbs´elakTku y¨agBsi þar cEM Nker]g
GtIt; dcU :nnamM ker[brab´Tku kúñgxagedmI enaHehyI . EtkarseRmc
smdcU R:zañ rbse´ lak mankarR:kdtamEdlelakRkabTlU cMeBaH
RBHmanRBHPaKTku eRcnI vK< edaynamM keBalcMeBaHEtKtxi mwø sar edmI |I
CaRbeyaCn¾ BaküRkabTlU rbse´ lakmanesckþzI a ?
bBiRtRBHGg< xRúM\ BHGg<:nseRmcRbeyaCnr¾ bsx´ ÜønehIy
:nGs´seJ¦aCn; ‘ kei lsCaeRK}grbY rtw citþ ’ TagM BYgehIy burs
EdlRtÚvedatedaysñ Py& xaø cedayraCGaCa\ rkesckIþsxu Kµan RtÚv
karnwgrcY ptu caksñ ya¨ gNamji bBRi tRBHGgR< TgC´ aRBHmhavIr-
bru s xMRú\ BHGg<RtÚvGaCa\ kñúgPBsgSarvdþeb[teb[n RtvÚ edatedaysñ
KWkmµ eZoVI ekItTuk¡evTna rkescksþI xu Kaµ n ekAþ eralraledayePøIg
TaMgbI KrW aKKi< ePIgø KWesckIeþ RtkRtGalrIkray eTasK<i :ndle´ PgIø
KWesckIþeRkaZ emahK<i :ndl´ ePIgø KeW sckIþveggV eTbI EsVgrkkar
rYcput ‘ cakkiels ’ dcU CabursGñkEsVgrkkarrYcptu cakraCGaCa\
deU cañ H .
bursGñkekø{vkøaRtÚvzañ MBsi eb[teb[n ‘ oektI Tku ¡ekAþ Rkhay ’
ehyI EsgV rkzñaeM dIm|BI üa:l kalEsgV rk:nehIyk*pkw zñaeM naH
eTbI manescksþI xu eRBaHGsG´ MNacBisya¨ gNa bBiRtRBHmha
vIrbru s xRúM\ BHGg<k*deU cañ HEdr .
nrCatiEdlRtÚvzñaMBisehyI ya¨ gNa xMúR\ BHGgk< *CaGkñ RtÚv
GvCi ¢a KeW sckþImindgw eb[teb[nehIyk*EsVgrkzañ M KWRBHsTÆmdµ Uecañ H
- 54 -
kalxMRú\ BHGg< EsgV rkzñaM KRW BHsTÆmµ k*:neXjI RBHsasnarbs´
RBHskümnu I EdlCaOszd*lÁÉk CaOszd*RbesrI Gackm©atb´ g´nvU
kUnsr KWtNaØ TagM BgY xúRM\ BHGg<:npkw ZmOµ szdkBsi TagM BYgecj
xúMR\ BHGg<:neXjI ehIynvU RBHniBaV n EdlCarbsm´ ni cas´ minsaø b´
CarbsR´ tCakC´ anic© .
Gkñ EdlRtÚvPUtbsi aceb[teb[nehIy EsVgrkRKeÚ xµac edmI |I
oputcakPtU bisac kalCYbRKeÚ xµacdq* aø tehIy eTIbkm©at´PUtbsi ac
:n y¨agNa RBHmhavIrbru s xúRM\ BHGgR< tvÚ sPaBggtw RKbsgt, ´
ehIy k*EsVgrkBnWPø sWø aV g KkW ardwg edmI |oI ptu caksPaBggtw deU cñaH
xúMR\ BHGg<:nCYbRBHskümunIEdlRTg´kma© ts´ PaBggwt KWkiels RBH
skümnu kI *:nRTg´km©at´ sPaBggtw rbs´xRMú\ BHGgo< Gs´eTA dUcRKÚ
exµackm©atP´ tU bisac oec[secjeTAdUecañ H xMRú\ BHGg:< nkm©at´RkEs
sgSarvdþ :nraraMgRkEstNaØ ehIy :ndknvU PBTagM BgY dUcCa
RKeÚ xaµ ckma© tP´ UtbisacecjehIy deU cñaH .
EpGø asavtIRtg´snY citþltavn& kúuñgfantavtgiþ S EdlektI pl
mYyBanq´ ñaMmyY Epø eTvtaTaMgLay rEmgeTAecameram edmI |Isg¹wm:n
EpEø dlektI GBM GI asavteI naH EpøGasavtIrEmgCaTRI sLaje´ Bjcitþ
rbse´ TvtaTaMgLay edaymanEpøCaTIKab´cti rþ bse´ Tvta ya¨ gNa
xúMR\ BHGgk< *sg¹mw cMeBaHRBHGg< RTg´CaGkñ R:C\ Gsk´ almYyEsn
kb|ehyI eRtkGrnmsa, rceM BaHRBHGg<ralR´ Bkw laá c dUcCaeTvta
eTAyamrkSaEpGø asavtI deU cñaH .
- 55 -
karbdbi tiþ nigkarnms,arrbs´xúRM\ BHGg<mni manpl eRBaHsmU |I
CaevlayUrb¨nu Nake* day xN;sm&ykm* inXaø tcakxúMR\ BHGg< xúMR\ BH
Ggm< ni smgwø eXIjbdisniÆ ‘ ektI zIµ ’ eT[teLyI xúRM\ BHGg<rYcputcak
óbZikei lsTaMgBYgehyI pa, bTumrEmgrkI edayBnWøRBHGaTti üy¨ag
Na bBiRtRBHmhavrI bru s xRúM\ BHGgk< r* IkedayRBHBuTrÆ sµIdeU cañ H .
kku eQaµ lminmankgúñ keM NItstVkuk kalp<rlane´ mkukk*taMg
KP( kartagM KP(ebIpr< mni Tan´lan´drabNa ke* nAminTant´ agM KPd( rab
enaH kalemXmanpr< eTbI manKP(y¨agNa xMú\RBHGgk< *manKP( KRW BH
Zme( daysMeLgpr< lan´ KsW MeLgsEmþgZm(rbs´RBHbTmu tu þr;
smµasmúT¬ CÆ am©as´ xúRM\ BHGg<manKP( KWbNu ü rhUtGs´mYyEsnkb|
EtenAminTanp´ tu cakkarmanKP( kúgñ kalemX KWZme( nAmni TanR´ Khmw
lan»´ kalNaRBHGg<RTg´RKhmw edaysMeLgemX KZW m( kñúgRkúg
kbli Bsúþd*rkI ray kalenaHxúMR\ BHGge< TbI putcakkarmanKP( KWsgSar-
vdþ KWzaRBHGg:< nseRmcsJu t¦ smaZi GnimitþsmaZi Gb|Nihit
smaZi nigpl 4 RbkarehyI TaMg:nGHGagkgúñ ZmT( agM BYg .
xRMú\ BHGg< :nR:zañ nvU BaküeRb{nRbedArbsR´ BHGgm< krhtU
Gs´mYyEsnkb| nig:nseRmctamesckIRþ :zñaehIy :ndln´ vU
PaBxg¬ ´xs¬ ´kñúgRBHvni y& dcU CaPki úE¡ dlCasavk½ rbsR´ BHbTmu utþr;
smaµ smTú¬ ÆCam©ask´ ñúgGttI kalÉeNaH EdlKµanGñkesnIµ gw xRMú\ BHGg<
Epkñ RBHviny& xMúR\ BHGg< RTRTg´TuknUvRBHvin&ykúgñ RBHBuTsÆ asnaenH
TaMgmni mankareg]gqáls´ gSy& kgúñ Gk¡r; ßBüJ¢n;kúñgRBHvni &yTagM
- 56 -
5 KmrI¬ KW 1- GaTki mµ 2- :cti iþy 3- mhavK< 4- culøvK<
5- brvi ar xúMR\ BHGg<yl´c|ask´ gúñ RBHvni y& EdleBaledaykar
sg,tn´ vU Pki Eú¡ dlKYrKabsg,t´ eBaledaykaredaHRsayPikG¡ú kñ eZIV
xus eBaledayrbs´KYr nigminKYr eBaledaykardake´ TasdlP´ ki ú¡
tamRBHvin¥aH xMRú\ BHGg<dln´ UvPaBx¬g´x¬s´ ngi ylc´ |ask´ gñú
RBHviny& TaMgBYg TaMgrbsP´ ik¡ú ngi Pki ú¡nI .
bBiRtRBHmhavrI ; xúMR\ BHGge< QµaHza ó:li smU zaV ybgn<M vU
RBHyuKl:TrbsR´ BHGg< kúgñ kal«LÚvenH xúMR\ BHGgn< gw ecjcak
Rskú enHeTAkanR´ súkÉeNaH ecjcakRkúgenHeTAkan´Rkgú ÉeNaH sUm
nms,arRBHBTu Æ RBHZm( RBHsg¹ Camnu ehyI eTIbeTA xúRM\ BHGg:< ndut
kei lsasv;TagM LayoGs´eTA :ndkPBTaMgBYgehyI mni mankar
vli vl´ekItsaø b´teTAeT[t karEdlxúMR\ BHGg< :nclU eTAkúñgRBHBuTÆ
sasnaenH catC´ akarRbesIrBit eRBaHxúRM\ BHGg:< nseRmcviC¢a 3
bdsi miTÖ a 4 vei mak¡ 8 nigGPJi ¦a 6 Rbkar TagM :neZIVtamBakü
eRb{nRbedArbsR´ BHBuTeÆ hyI .
lTpÆ lrbs´RBHó:lietær EpñkRBHviny& elak:neZVI
RbeyaCn¾ya¨ geRcIn kñúgkarvinicyä& GZki rN¾ nigeRb{nRbedAPikT¡ú agM
LayoylE´ pkñ RBHviny& .
EtlTpÆ lrbsR´ BHó:lei tær Edlrab´zaCaTI 1 nigKgv´ gSCa
escksþI Mxan´Cab´tmkdl´bcú©b|neñ nH KWkarEdlelak:nrYmCamyY
RBHGryi sg¹cnM nY 499 rUb eZVI ²bfmsga< yna³ KkW arRbCsuM g¹
- 57 -
rbY rYmRBHZm(viny& CaRKadMbUg manRBHmhaksSbetærCaRbZandkw naM
oelakcUlrYm eRkayBRI BHmanRBHPaKesþcrMltx´ nÆbriniBaV n ngi
bCU aePgøI RBHbrmsBeRscehIy .
RBHó:lei træ :nTTlY naTIBIGriysg¹kúñgTIRbCMuKN;sg¹
edIm|IeZIVsg<aynaRBHéRtbdi k KWbidk 3 :ndl´ 1- RBHvni y& bidk
2- RBHsutþnþbdi k 3- RBHGPZi mµbdi k Edl:nRbCsMu g¹sPa
seRmcoelakCa sg<ahketær KoW elakmannaTvI isCn¢ a ‘ eqøIy
ßedaHRsay ’ RBHvin&ybdi k1 kNaþ lRBHGrhnþsavk½ Edl:nvCi ¢a
3 ngi GPiJa¦ 6 cnM Yn 499 rbU .
karEdlRBHó:lei træ :nTTYlnaTBI Isg¹sPa oCaGkñ vsi -
C¢naRBHvin&ybdi k eRBaHelakCaGkñ mankarecHdwg KWmanPaBGgG´ ac
ßmanPaBkøahankúñgEpkñ enH rhtU RBHmanRBHPaKCam©asR´ Tg´elkI
sresIrelak oCaGkñ elsI CageKEpñkRTRTg´RBHviny& .
er]geZnIV aTvI si C¢naRBHviny& rbs´RBHó:lei tær manRbkasTuk
kúgñ Gdkð zabfmsmnbþ |asaTki a ngi Gdðkzasumgl< vli asinI esckþzI a?
kalRBHGanneÞ træ eLgI Kge´ lIGasn;RBHsg¹kNM to´ ehIy
eTbI RBHmhaksSbetræ Rbkw Sangw PikT¡ú aMgLayza Gavuesa GñkmanGayu
TaMgLay BYkeyIgngw sga< ynaGIV etIRBHZm( ßRBHviny& munhñ@ .
BYkPik¡úTaMgLayeqyIø za bBiRtRBHmhaksSb; RBHvni &yKWCa
1 RBHvin&ybidk RbmlU RBHBuTvÆ cn; Epkñ xagRBHviny& KWRBHBTu bÆ |Jt¦ iþ EdlCakar
ham karGnJu a¦ t nigGPismacarsRmab´Pikú¡ rYmehAza RBHvni &y ßsIl .
- 58 -
GayuRBHBTu Æsasna kalRBHvni &ytagM enAmaM RBHBuTÆsasnakt* aMg
enA eRBaHdeU cañ H BYkeygI sg<aynaRBHviny& muncHu .
RBHmhaksSbetræ srY za nwgoelakrbU NaTTlY Par;EpñkenH
h@ñ PikúT¡ aMgLayeqyIø za oRBHó:lei tærTTlY Par;EpñkenH .
RBHmhaksSbetærsrY za RBHGannÞmni GacTTlY Par;EpñkenH
:nß /
Pik¡úTaMgLayeqøIyza RBHGannÞmanPaBCMnajy¨agBti R:kd
Etmanehtuplmü¨ag kalRBHsmµasmTú¬ CÆ ama© s´RTgK´ gR´ BHCneµ nA
eLIy eRBaHRTgG´ aRs&yRBHviny& briytþi ‘ karer[nRBHvni &y ’ enH :n
saæ bnaRBHó:lTi ku kúgñ tEM NgÉtTK<; eRBaHdeU cñaH eTbI Pki ú¡TagM Lay
Rbkw SaKñaza BkY eygI nwgsYrRBHó:liedmI |sI ga< ynaRBHviny& .
lMdab´enaH eTbI RBHmhaksSbetræ :nsntµ xøÜnedayxønÜ Ég
edmI |nI gw srY nUvRBHvni &y .
cEM NkRBHó:lietræ k*:nsnµtxønÜ edmI |IRbeyaCn¾dlk´ ar
eZVnI aTIkñúgkarvisCn¢ a luHelak:nsnµtxÜønya¨ genHehyI eTIbeRkak
cakGasn; RKgcIvr zVaybgR<M BHezr;TaMgLayehyI eLIgKg´elI
Zmµasn; ‘ TIsRmab´sEmgþ Zm( ’ cab´ptøi valvICnI mandgeZIVedayPúøk
ya¨ glvÁ ci Ri t .
kareZnIV aTCI aGkñ visCn¢ a RBHvni y& bidkrbs´RBHó:lei tær man
R:kdkúgñ RBH:lKI m¬rI culvø K< RBHvni y& bdi kénbJ©sttikk¡nÆk; kñúg
Gdkð zasmnbþ |asaTki a nigkñgú Gdðkzasumgl< vli asni I esckþIza ?
- 59 -
RKaenaH RBHmhaksSbetræ RbkasoRBHsg¹:nRCabehyI
k*epmIþ srY RBHvin&ynwgRBHó:li .
cEM NkRBHó:lei træ :nRbkasoRBHsg¹RCabehyI eTIb
epþmI visC¢naRBHvin&y .
mañ ló:li bfm:raCikski ¡abT KW:raCikTI 1 RBHmanRBH-
PaKRTgb´ J¦tieþ nATNI a /
RBHó:lei træ visCn¢ aza RBHmanRBHPaKRTgb´ J¦tþienAkñgú nKr
evsalI elakma© s´ !
RBHmhaksSbetræ Ç RBHmanRBHPaKRTg´R:rBbÆ Ku <lNa /
RBHó:lietærÇ RBHmanRBHPaKRTgR´ :rBÆPki ¡sú uTni ñklnkÞ butþ
elakma© s´ !
RBHmhaksSbetærÇ eRBaHmaner]gGVI /
RBHó:lei tærÇ eRBaHmaner]gesBemzunZmµ elakma© s´ !
bnaÞ b´mk RBHmhaksSbetær:nsYrRBHó:lietræ dl´ vtúæ
nTi an buK<l bJt¦ þi Gnbu |Bat¦ iþ Gabtiþ Gnabtiþ énbfm:raCki
ski ¡abTngw RBHó:lei tær ehIysYrteTAdlT´ tu yi :raCki sika¡ bT KW
:raCki TI 2 - 3 - 4 za RBHmanRBHPaKRTg´bJ¦tiþTINaÇÇÇ . l .
bnÞab´mk RBHmhaksSbetræ :nsYrdlv´ túæ .l. Gnabtþién
:raCiksik¡abTTI 2-3-4 ngw RBHó:lietræ ehIyeTIbsYr óPeta-
viPg< vni &yTaMgBIrcMENkKWcMENkPik¡ú ngi cEM NkPiknú¡ IedayviZIenaHÉg .
RBHó:lei træ :nvsi Cn¢ a nvU Bakübcu äarbs´RBHmhaksSbetær
- 60 -
Edl:nsYrehIyEdr .
karrbY rmY RBHvin&ybdi k EdlRBHezr;TaMgLayeZVIeLgI mankar
eBalTukkgúñ Gdðkzabfmsmnbþ |asaTki a nigkúñgGdðkzasmu g<l-
vilasinI manesckþIza ?
lMdab´enaH RBHezr;TaMgLayelkI :raCik1 4 sik¡abT eLgI
kank´ arsga< yna rbY rmY zaenHeQaµ H :raCikkN& Ð elIksg¹aTei ss
sika¡ bTza etrskN& Ð elkI 2 ski a¡ bTza Gniyt; elkI 30
ski a¡ bTza nsi SKiy< :cti yþi taMg 92 ski ¡abTza :cti iyþ tagM 4
ski ¡abTza :dieTsnyI elIk 75 ski a¡ bTza eskyi¡ nigtaMgZm(
7 Rbkarza GZikrNsmz; ehyI Rbkasski ¡abT 227 ski ¡abTza
KmI¬rmhaviPg< . mhaviPg2< eLIgkan´sg<ayna
luHRBHezr;TaMgLayelIk
y¨agenHehIy lMdab´tBeI naH eTbI :neZIVkarsga< ynaPki ¡nú IviPg<
eRscehIy eTIbtagM :raCki 8 ski a¡ bTkúgñ Piknú¡ vI Pi ge< Qaµ H :raCik-
1 :raCik Gkñ calcaj´ sg¹aTei ss GabtþiEdlRtvÚ GaRs&ysg¹kgúñ kmxµ agedmI nig
kmµde* ss Gnyi t; mni eT[gTat´ nsi SKyi< :cti þyi ; GabtþiEdlRtÚvlHvtæúmunsEM dgGabtiþ
:cti yþi ; KWkarelµsI EdljúaMgksu loZøakc´ uH :dieTsnyI ; KKW b|IsEmgþ ecj eskiy¡ ;
KYrski Sa GZki rNsmz; sRmab´rmáabe´ r]gEdlektI eLIg. Gabtþi:raCikeZIVoGñkRtvÚ dac´
Pav;CaPik¡ú sg¹aTei ss CaGabtþZi ná r´ gBI:raCki sg¹CaGñkvinci ä&yeTasoenAbrivaskmµ KW
karCRmHeTasescµI MnnY ézEá dlbTi :Mg nwgRtvÚ GaRsy& sg¹rhtU Gs´kic© eTbI ptu cakeTas
cEM NkGabtiþeRkABeI naHcatC´ aBYkGabtþRi sal ngi putcakeTas:nedaykarsEmgþ rbs´
xÜøndls´ g¹ ßPikd¡ú éT .
2 mhaviPg< :ndl´karEbgEckZCM aeQµaHmyY kúgñ 5 cEM NkrbsR´ BHvin&y .
- 61 -
kN& Ð tagM 17 sik¡abTza stþrskN& Ð elkI 30 sika¡ bTza
nsi SK<iy:citþyi tagM 166 ski a¡ bTza :citiþy tagM 8 ski ¡abT
za :dieTsnyI tagM 75 sik¡abTza esk¡yi ngi elIkZm( 7 Rbkar
za GZki rNsmz; Rbkassika¡ bT 311 ski a¡ bT za Piknú¡ vI Pi g<
ehyI taMgeQµaHviPg<za óPetaviPg< ‘ karEcksik¡abTTaMgBrI cMENk ’ .
kalRBHezr;TagM LayeZsVI g<aynaRBHéRtbdi k elkI Kmr¬I
xnÆk; KWmhavK< culøvK< ngi Km¬Irbrvi ar; ‘ eQaµ HKmrI¬ RBHviny& bidkcug
eRkay ’ eLIgkans´ ga< ynaedaykci e© nHehIy eTbI RbkaseQaµ H
bidkenHza RBHvni &ybdi k .
RBHmhaksSb; :nsYrRBHvin&ybidkTaMgGs´ RBHó:lietræ
k:* nvisCn¢ aehIyEdr . kúgñ TIbMptu énkarbucäa ngi vsi Cn¢ a RBHGrhnþ
500 rbU :neZVkI arsVaZüayn¾ ‘ karsUZü ’ CaKN;edayn&yEdl
elkI eLIgsga< ynaenaH .
kúñgGvsanénkarsga< ynaRBHviny& RBHó:lietærdak´piøtval
vICnId*vicRi tedayPúkø ehIycuHcakZmµasn; elak:nzaV ybgM<Pki ¡ú
TaMgLayEdlcasv´ sSaCagelak eTIbGg<úyelIGasn;EdlsmKrY
dlx´ nÜø .
RBHviny& bidkEdlRBHó:lietræ vsi Cn¢ aehIy ebIrabC´ aKmIr¬
man 5 Km¬IrKW ;
1- GaTki mµ KGW kñ eZVI ßPki Gú¡ ñkeZeIV htuCaxagedImbJ¦tiþkúñg
sik¡abTenaH> eBaledaysika¡ bT EdlTakT´ gCamYynwgGabtþiZán´
- 62 -
rbs´Pki ú¡sg¹ taMgB:I raCki rhUtdlG´ nyi &t .
2- :citiþy; KkW arRbRBtw ieþ lIsµ Edljaú gM ksu lZm(oZøak´
cHu eBaledaysik¡abT EdlTakT´ gCamyY ngw GabtRþi sal taMgBI
nsi SKiy< :cti þyi ; rhtU dl´eskiy¡ vtþ rYmTagM Pki ú¡nIviPg<pg .
3- mhavK< KvW K<ZM ßBYkZM EdleBaledayski a¡ bTeRkABI
:tiemak¡ xagedmI 10 xnkÆ ; ßvK< 10 .
4- culvø K< KvW Kt< Uc ßBkY tcU EdleBaledayski ¡abTxag
cug 12 xnÆk; ß 12 vK< .
5- brivarvK< KBW YkEdlCacMENkRbkbedayBaküsrY Bakü
eqyIø begI,nceM NHdwgEpkñ RBHviny& . ebIrabr´ mY TagM 5 KmrI¬ RtvÚ CaRBH
Zmkµ ¡nÆ 21000 RBHZmµkn¡ Æ ÉeQµaHTagM 5 Km¬rI enaH manBaküehA
edaysegb¡ za GaÇ :Ç mÇ cuÇ bÇ . Etza RBHviny& bdi kenH
mankarEckCaKmIr¬ myY EbbeT[tCa 5 KmrI¬ dUcKña edaycatC´ aBrI
cMNucxagedImenaHCazµI KW ;
1- mhaviPg< ßPki vú¡ Pi g< eBaledayski ¡abTkgñú :tiemak¡
‘sIl 227 cNM uc ’ rbs´Pik¡úsg¹ .
2- Pki ¡nú IviPg< eBaledaysik¡abTkñúg:tei mak¡ ‘sIl 311
cMNcu ’ rbs´Pki ú¡nsI g¹ .
3- mhavK< 4- culvø K< 5- brivar; .
mü¨ageT[t RBHvni &yeRb{bdUcCa Zmnµ Ju ¦ ßc|ab´rbss´ tV
elak eRBaHeRbCI ac|abs´ RmabR´ Kb´RKgKN;sg¹ omanPaBesKµI ña
- 63 -
ekItCareb[ber[bryedayÉknþ; ebIxVHvni y& EdlCac|ab´RKbR´ KgehIy
BkY KN;nwgtaMgenAmni :n ebIGñkdéTngw kNM tc´ |abe´ LIgtamkar
eBjcitrþ bsx´ nøÜ ßrbs´sg<ménBkY xÜnø edaymni :nRbkane´ Kal
esckþBI it ßesckþRI twmRtÚvtamehtpu lEdllÁ CabnÞat´karbJt¦ iþ
eLgI rEmgxHV Zme( T[gEtgEtmanGKti KWkarlMeG[glak´:gM .
cMENkRBHviny& bdi k Cac|ab´bJ¦tþiEdlmanehtupl man
teY lxEdlRtmw RtvÚ manKtiytu iZþ m( eTbI manGayEu vgCascZ© m(mk
rhtU dl´bcú©b|neñ nH ehIymansPaBsæitesærKg´vg´teTAGnaKtGs´
kald*yUr .
‘ cb´CIvRbvtRiþ BHó:lei træ ’
YYYYYY
- 64 -
CIvRbvtþri bsR´ B¼«besnvg:nbþ tu eþ tSr
EdlCaÉtTKÁ³ EpñkGñknaMmknUvesckIþRCHføaedayCuMvij
RBHóbesnvg<nbþ uteþ tær EdlCaRBHGrhnsþ avk mantMENg
fannrþ skiþ ×nigRTRTg´ekrþeQµaHkñúgceM NamRBHmhasavkénRBHBTu Æ
80 rbU TaMgCakmaø gM sMxan´ kgñú karpSBVpSayRBHZmvµ iny& énRBHBTu Æ
sasnaoTUlMTUlayeTA eTbI CvI Rbvtiþrbs´elak KYrosikSayl´
dgw ya¨ géRkElg .
eQaµ HrbsR´ BHezr;enH ehAza óbesn k:* n ß óbesn-
vgn< þbtu kþ *:n . ehtuEdlehAza óbesnvgn< bþ tu þ eRBaHRtvÚ :nnaM
eQaµ Hrbs´elakza óbesn bkU rmY CamyY ngw eQµaHbitarbs´elak
EdleQaµ Hza vgn< ;þ cMENkBaküza bRu tEdlbnxþ agcgu eQµaHenaHCa
sk¡PI aBedIm|RI :b´odgw za elakCabuRtrbsv´ g<nRþ JhµN¾ .
CvI Rbvtþri bsR´ BHóbesnvgn< bþ utþetræ enH mansEmgþ enAkúgñ
GdðkzamenarzbUrNI EdlBnül:´ lGI g<útþrnki ay Ékni:t nigkgúñ
Gdkð zabrmtæTIbnI EdlBnül:´ lIóbesnvg<nþetræ Kaza Km¬IrxuTkÞ -
nikay ezrKaza manesckþzI a RBHóbesnvgn< þbtu eþ træ enH CabRu t
rbsv´ gn< þRJhNµ ¾ EdlCaemRsúk nignagsarRI JhµNI kñgú Rskú
eQaµ Hza nalk; ß nalnÞa kgúñ mKZrdð ‘ EdnmKZ; ’ namedImza
²óbesnmaNB³ CabÁÚnRbsú rbs´RBHsarbI tu eþ tær elakmanbgbÚnÁ
TagM Gs´ 7 nak´ manRbsú 4 nak´ RsI 3 nak´ . Rbús 4 nake´ naH KW
- 65 -
RBHsarbI utþetær 1 RBHcuneÞ træ 1 RBHóbesnetær 1 RBHervtetræ 1 .
RsI 3 nak´enaH KnW agcala 1 nagóbcala 1 nagsIsbu cala 1 .
óbesnmaNBmanvy½ ceRmnI eLIgehyI :nsikSarhUtcbv´ iC¢a
éRtevTkgúñ sasnarbs´RJhNµ t¾ amRtklU . rIÉviC¢aéRtevTkúñglTiÆ
énRJhµN¾enaH CatRmasEmgþ nUvkarbUCayJ¦CamyY mnsþ Rmab´Esn
bgY sgY ngi sZU üGgVrkRBHCama© sr´ bs´eK .
eRkaymk óbesnmaNB eTAKalR´ BHmanRBHPaK ehyI :n
saþ bR´ BHZm(rbsR´ BHbrmsasaþ mansTÆaRCHzøa KkW areC]kúñgRBHBuTÆ-
sasna ehIy:necjbBVC¢akñgú RBHBuTÆsasna CaPki Rú¡ bRBwtbþ dbi tiþ
smNkict© amnaTI . RKaRBHóbesnvg<nþbutþóbsm|&TehyI :nmYy
vsSa kK* ti za eygI nwgCyY eZVoI RBHBuTÆsasnaceRmIneLIgedayBkY
RBHGriysg¹ eTbI taMgxnøÜ CaRBHóbCÄay¾ bbM YskulbRu tmYykgúñ
smñakr´ bs´elak .
kaldlé´ zbá varNaTI 2 eT[tenaH RBHóbesnvgn< þbutþ cab´
BbI sY mk:n 2 vsSabe¨u NÑaH cEM NksTÆivhi arki rbs´elakenaH:n
1 vsSa .
xageRkayBIézábvarNaehIy RBHóbesnvg<nbþ uRtKitza ebI
eyIgnaMsTiÆviharki eTAKal´RBHmanRBHPaK RBHGg<nwgeR:sR:N
eygI eTbI nasM isSrbU enaHeTAKalR´ BHsasaþ .
RBHmanRBHPaKRtas´sYrRBHóbesnvg<nbþ tu zþ a mñalóbesn
GñkbsY :nbnu¨ µanvsSaehyI .
- 66 -
RBHóbesnvg<nRþ kabTlU eqIyø za bBiRtRBHGg<dc* eRmnI xúM\
RBHGgb< sY :nBIrvsSaehyI RBHGg< .
RBHbrmsasaþ Rtass´ YreT[tza Pik¡úrbU enHbsY :nbu¨naµ nvsSa /
RBHóbesnvg<nRþ kabTlU eqIyø bBRi tRBHgd< c* eRmnI Pikrú¡ UbenH
bYs:nmyY vsSaehyI RBHGg< .
RBHmanRBHPaKRTg´Rtas´sYr mñalóbesn Pki ú¡rUbenHRtÚvCa
GVInwgGñk /
bBRi tRBHGgd< *ceRmnI Pki ¡rú bU enH CasTviÆ hi arki rbsx´ úRM\ BHGg<
RBHóbesnvg<nbþ tu Rþ kabTUl edayR:zñangw :nTTlY saþ b´BuTÆtRmas´
sresrI GMBIehtEu dlxøÜnKit .
En@ emaXburs Gkñ eZIVxÜønCaGñkR:zañ eRcInéRkeBk kalRBHBuTÆ
Gg<Rtasd´ eU cñHehIy eTIbRTgt´ Hi ed[ledayGenkbriyay .
er]gkartagM xnÜø CaóbCÄay¾ rbsR´ BHóbesnvg<nþbuteþ træ dcU
eBalmkehIyenH manR:kdBisaþ renAkñgú RBH:lIKmI¬rmhavK< RBH
viny& bdi krbsm´ haxnkÆ ; esckIþza ?
kúgñ RKaenaH Pki ¡úTaMgLayoóbsm|&Tdl´sTÆivhi arki kgúñ evla
EdlxønÜ ÉgbYs:nmYyvsSaxøH ßBrI vsSaxHø .
cEM NkRBHóbesnvg<nbþ utþ :noóbsm|T& dls´ TiÆvhi arik
rbsx´ ønÜ EtkúñgevlaEdlelakbYs:nRtmw mYyvsSabeu¨ NÑaH lHu
ecjvsSaehyI eTIbelak:nBrI vsSa .
ézmá yY eRkayBIézábvarNaehIy eTbI elaknaMsTÆvi iharik
- 67 -
rbse´ lakeTAKal´RBHmanRBHPaK edayKitza RBHBuTÆGg<nwgeR:s
R:N luHdlT´ RI bzabc´ UlKalR´ kabzVaybg<RM BHmanRBHPaKehIy
kG* g<úykúgñ TdI s* mKrY mYy . ZmµtaRBHBuTÆCam©as´TaMgLay RTg´sEmgþ
esckIþeRtkGrrak´Tak´ CamYynwgPki Tú¡ agM LayEdlCaGaKnkþú ; KWGkñ
mkzIµR:zñaedIm|ICbY RBHGg<BITsi anTu si minerIsmux RTg´eZbVI disNað r-
kic©ya¨ gesµaHesµIrhtU eTACaBTu bÆ |evNI .
kgúñ smy& enaH RBHmanRBHPaK RTgb´ disNðar;edayRtas´
srY RBHóbesnvgn< bþ tu þza mñalvg<nbþ utþ suxsb|ayß kareZIVdMeNIr
mkmni l:M keTß .
bBiRtRBHGgd< c* eRmnI xMRú\ BHGgs< uxsb|ay kareZIdV eM NIrman
karlM:kbncþi bnÜþc RBHGg< RBHóbesnvgn< þbutþTlU eqIøy .
Zmtµ aehtku arNe¾ naH> RBHBTu TÆ aMgLayRTgR´ CabehIyRtas´
srY km* an mni Rtas´sYrk*man RTg´Bci arNaemIlkalehIy eTIb
Rtas´sYrk*man mni Rtas´srY km* an Rtass´ YrkicE© dlmanRbeyaCn¾
b¨eu NÑaH minRtas´sYrkic©EdlminmanRbeyaCne¾ T .
RBHBTu ÆTaMgLay rEmgRtas´sYrPiku¡Tú agM LayedayehtuBrI
ya¨ g KW ?
edayRTgR´ BHtRmiHza ngw RTgs´ EmþgZm( 1 nwgRTg´bJ¦tþ
sik¡abT 1 . kgúñ RKaenaH RBHmanRBHPaK RTgR´ tass´ rY RBHób-
esnvg<nþbtu þza mañ lPikú¡ Gkñ bYs:nbn¨u aµ nvsSaÇÇÇÇÇ .
RBHmanRBHPaK RTgs´ þab´BaküTlU eqyIø rbs´RBHóbesnPki ¡ú
- 68 -
ehIy eTIbRTgR´ tas´das´et]nza mañ lemaXburs kareZVIkñúgkic©enHCa
rbs´EdlminsmKYr mni KYrdl´smN;eT GñkCaGkñ KYrTTYlnUvkar
eRb{nRbedA EtehtGu hVI @ñ eTIbylz´ a xnøÜ KYreRb{nRbedAGñkdéT Gkñ
EsgV rker]gxlV ´l:M k KWTak´TgBYkKN;eRcIn kareZIrV bs´GñkenH
mni EmnCaehtou ektI esckþIRCHzøa dl´Gkñ EdlminTan´RCHzaø ßo
ekItesckIRþ CHzøaéRkElgeLIg dlG´ kñ EdlRCHzøaehIyk*eT kareZIV
rbsG´ kñ enH manEteZVIminoekItesckIRþ CHzøa dl´GñkEdlmni Tan´
RCHzaø eZIoV Gkñ EdlRCHzøaehyI Qb´manesckIþRCHzaø vji beu¨ NaÑ H .
RKaRBHmanRBHPaK RTg´tHi ed[ldeU cñHehIy eTbI RTgb´ Jt¦ þ
sik¡abT za ?
Pikm¡ú anvsSaticCag 10 vsSa mni KYroóbsm|T& dlk´ ul-
bRu t Pik¡Nú ao Pike¡ú naHRtÚvGabtiTþ ukd, 1 tzaKtGnuJ¦atoPki ú¡
manvsSa 10 ßeRcInCag 10 vsSaeLIgeTA oóbsm|&Tdl´
kulbuRt:n KeW ZCVI aóbCÄay¾:n .
cbe´ r]gRBHóbesnvg<nbþ tu eþ træ kñúgKmIr¬ mhavK< RBHvin&ybidk .
cMENker]gRBHóbesnvgn< þbutþetær mankñúgGdðkzaKmr¬I mena-
rzbrU NI :neBalteTAeT[t manesckzIþ a ?
kalRBHóbesnvgn< bþ utþ RtvÚ RBHmanRBHPaKtHi ed[lehyI
eTIbRkabzVaybglM< aecjGMBITIKal´ edayKitza eygI RtvÚ tHi ed[l
1 Tuk,d eZVImni lÁ CaeQaµ HGabtþimyY CBM kU kñúgGabtþi 7 ya¨ g :ndl´ 1- :raCki
2- sg¹aTiess 3- zlu øcy&© 4- :cti yþi ; 5- :dei sTniy; 6- Tku ,d 7- TBu aÖ sit .
- 69 -
eRBaHbrivar eyIgnwgoRBHBuTÆGg<RbTansaZku ardle´ yIg eRBaH
GaRs&ybrivarrbse´ ygI edayRTg´manRBHP®kEþ dleRb{bdUcRBHcn& Þ
eBjvg´dUecañ H .
kalelakKti deU cñHehIy eTbI eTAceRmInvbi sSnaenAkúñgTIkEngø
ds* mKrY mYy kñgú ézeá naHnu@HÉg elakCaGñkminRbmaT minyUrbun¨ µank*
seRmcRBHGrhtþ CaRBHGriybKu l< Can´x¬sb´ pM utkúñgRBHBTu sÆ asna
ehIyelakCaGkñ RbRBwtþenAkñúgZtu g< 13 Rbkar TagM elak:neQaµ H
za mansisS ngi brivareRcnI .
mlU ehtEu dlkulbuRtRCHzøa clU mkbBCV a¢ óbsm|Takúñg
smañ k´rbse´ lakeRcIndUecñaH eRBaHza RBHóbesnvgn< þbtu þetærecj
bBCV a¢ GMBIRtkUlZM 1 elakCaZmkµ zikd*Qaø s sEmgþ ZmE( dleRb{b
dcU CaEpndI 1 eTIbmanBYkkulbRu tCacnM nY eRcnI mansTÆaRCHzaø KW
manCMen] nigRCHzaø kúgñ Zmkµ zarbse´ lak ehyI ecjbsY kñgú smañ k´
rbse´ lak GBM IRtkUlEdlCajatisaelahti xøH Camitsþ maø j´xøH
ngi CaRtklU GamatüxøH .
elak:neBalza ¹CaGkñ smaTanGarBak¦i Ztu g< kalBkY
elakGackanZ´ utg<:n BkY elakk*ngw :nbBVC¢a . eBaldUecñHehyI
eTIbelakbeRg{nZutgd< l´klu bRu tTaMgenaH Baküza Zutg< :ndl´
Zm(CaeRK}gkma© t´kiels ßEdlniymehAza Zutgv< tþ EdlseM dAdl´
karbdibtiþedIm|kI m©at´kei ls ßkicE© dlPik¡úGkñ kan´Ztu g<KYreZIV manTagM
Gs´ 13 RbkarKW ?
- 70 -
1- bgSkú Ulki Zutg< RTRTg´sMBtb´ gSúkUlCavtþ .
2- etcIvrikZutg< RTRTgé´ RtcvI rCavtþ .
3- bNi Ð:tki Zutg< smaTankarRtac´biNÐ:tCavtþ .
4- sbTancarikZtu g< edrI biNÐ:teTAtamlMdabR´ ckCavtþ .
5- ÉkasnikZtu g< smaTankarGgú<yqank´ gúñ Gasn;myY Cavtþ
6- btbþ iNÐ:tki Ztu g< smaTankarqank´ gúñ :Rt 1 Cavtþ .
7- xlubcaä PtþikZtu g< smaTankarhamPtþEdlnamM kRbeKn
kñúgxageRkayCavtþ KWqan´EtmyY eBl .
8- GarJki¦ Ztu g< smaTankarenAéRBCavtþ .
9- ruk¡mUlikZtu g< smaTankarenAEk|rKle´ QCI avtþ .
10- GeBÖakaski Ztu g< smaTankarenAkgúñ TvI alCavtþ .
11- esasanikZutg< smaTankarenAkñúgéRBsµsanCavtþ .
12- yzasnætikZtu g< smaTankarenAkñúgGasn;EdleKcat´
Ecgoya¨ gNamYyCavtþ .
13- ensCk¢i Zutg< smaTankarGg<úyCavtþ ‘ mni edk ’ .
Ztu g<TaMgenH RBHóbesnvg<nbþ uteþ tærnaMmkbeRg{ndl´sTÆiviharik
TaMgLayrbse´ lak tamny& EdlRBHBuTÆGg<RTg´GnuBa¦atTuk eday
RTgm´ anBuTbÆ MNgnwgobdibtþiCaeRK}gdsu xatk´ ei ls KWeRK}gesAhµg
EdlRtaeM nAkgúñ cti þ CaGksu lehtou ektI esckRþI :zañ eRcnI nigo
paø s´bþrÚ sPaBcitþeTACakarR:zñatci senþas KWesckþIeRtkGrEtkñúg
cEM NkEdlxÜønman ßKb|rI k:n edmI |kI arBarcitþmni oxlV x´ aV ykñúg
- 71 -
laPrbsG´ ñkdéTkgñú pøÚvEdlxusslI Zm( .
ehyI Ztu gT< agM enH nrNanwgsR&µ Kcti þbdibtþiNamYyk:* n ß
eBjcti þbdbi tTiþ aMg 13 k*:n ekIteLIgedayesckIþsµR& Kcti þ minEmn
Cakarbga< bb´ J¢a dcU CaRBHvni &yEdlRtvÚ bdbi tiþy¨agdacx´ at RKb´
sik¡abTeT . kalRBHóbesnvg<nþbtu eþ tærbeRg{nZutgv< tdþ lk´ ulbRu t
ehIy klu buRtTagM enaHk*nyi ayTTYlza bBRi telakma© só´ besn
BkY xMGú\ ackan´GarJik¦ Zutg< KWkarenAéRBCavtþ:n elakma© s´ .
RBHóbesnvgn< þbtu þ eTbI oklu buRtTaMgenaHbBCV ¢aCasameNr
kgúñ RBHBTu Æsasna . kulbRu tTagM BgY luH:nbBCV a¢ ehyI kt* aMgcitþ
GZdi að nZutgv< teþ naH> edayxøÜnÉg .
cMENkRBHóbesnvgn< bþ utþ :nrMlkw nvU RBHviny& oCnM aj ngi
beRg{nbnrþ hUtelakmanvsSa:n 10 vsSa eTbI oklu buRtTaMg
enaH óbsm|T& CaPki ¡úkñgú RBHBuTsÆ asna rmY kulbuRtEdlelako
óbsm|&TTagM Gsm´ anRbmaN 500 rUb . kgñú sm&ymyY RBH-
brmsasaþ Rbzabe´ nAkúgñ vtþeCtBnmhavhi ar Rtas´R:bP´ ik¡úsg¹za
mñalPki ¡úTagM Lay tzaKtR:zañ nwgenAEtmañ kÉ´ gRtmw knøHEx Rtas´
R:b´dUecñHehIy Rbzabe´ nAmyY RBHGg<Ég minTak´TgCamyY Pik¡Nú a
myY eLIy .
cMENkPikT¡ú aMgLay kt* aMgktikaKñaeLgI za ?
GñkNaclU eTAKal´RBHmanRBHPaK RtvÚ oGkñ enaHsEmgþ
Gabtþi:cityiþ ;ecj kúñgRKaenaH RBHóbesnvgn< bþ tu þKitza nwgmk
- 72 -
Kal´RBHbrmsasaþ eTbI mkkanv´ tþeCtBnmhavihar CamyY ngw brvi ar
rbse´ lak :nclU zVaybgR<M BHbrmelaknazehIy Ggúy< cuHkúgñ
TId*smKYrdl´Gasn;rbsx´ Ünø . RBHmanRBHPaK Rtasn´ gw sTÆi-
viharki myY rUbrbs´RBHóbesnvg<nbþ uteþ tær edmI |Iomaner]gsnnÞ aza
EnP@ ki ú¡ sMBt´bgSúklU CaTIeBjcti þrbs´Gkñ ß .
bBRi tRBHGgd< *ceRmIn sBM t´bgSúklU minCaTeI Bjcitþrbs´xúM\
RBHGg<eT sTÆivhi arki rUbenaHRkabTlU eqyøI oRBHGgR< TgR´ Cab za ?
karEdlkan´bgSkú lU ki Ztu gr< bsx´ MRú\ BHGg< eRBaHkareKarBkgúñ
RBHóbCÄay¾rbs´xRMú\ BHGg< . eTIbRBHmanRBHPaK RTg´RbTansaZukar
dl´RBHóbesnvg<nbþ tu eþ tærkgúñ er]genHza leÁ hyI > óbesn ehyI
RTg´sEmþgKuNkzarbs´RBHezr;eT[t edayGenkb|kar .
RBHBTu ÆtRmasE´ dlRtas´saZku arkgñú RKaenH RtvÚ cti rþ bsR´ BH
óbesnvg<nbþ tu eþ træ edayelak:nZøab´Kti Tuk eBlEdlRtÚvtiHed[l
za nwgRtvÚ eZVIesckIlþ oÁ RBHmanRBHPaK RbTansaZku aro:n k*:n
smtamR:zañ Bit> .
eRkABIRBHBTu ÆGg< :nRbTansaZku ar ngi RTg´sEmgþ KNu kza
dcU eBalehyI kgñú RBH:lIGgt<ú rþ nki ay Ékni:t eBalza ?
bnmþ kCaxageRkay RBHGg<escþ ecjRbzabK´ gk´ gñú kNaþ l
RBHGriysg¹ RTg´EtgtaMgRBHóbesnvg<nbþ tu þetræ Tku kñgú fannþr
smNskizþ a ?
mañ lPikTú¡ agM Lay óbesn CaGkñ RbesIrCagPki úT¡ agM Lay
- 73 -
EdlCasavk& rbs´tzaKt Epkñ naMmknUvesckIRþ CHzøaedayCvMu ji ß
edayTUeTAkúgñ BkY CnTaMgzañ k´x¬s´ ngi zañ kT´ ab .
maner]gbrivitk,rbs´RBHóbesnvgn< þbtu eþ tær EdleBalTukkgúñ
RBH:lóI besnvg<nbþ tu sþ RU t KmI¬rxuTkÞ nikayóTan esckIþza ?
smy& mYy RBHmanRBHPaK RTgR´ bzab´enAkúgñ vteþ vLúv&nCa
klnÞknivabsaæ n ‘ kEnøgEdlRBHraCaRbTancMNIdl´stkV EgØn ’ EdltaMg
enACitRkgú raCRKwH . RKaenaH RBHóbesnvgn< bþ uteþ tærec[secjeTAenA
kúñgTkI M:gM :nekItesckþIRtHi riH kgúñ citeþ LIgya¨ genHza
CalaPrbs´eygI h@ñ eygI :nseRmcehIy RBHmanRBHPaK
RTgC´ aRBHGrhnsþ maµ sm¬Tú Æ RTgC´ aRBHsasþarbse´ ygI eygI ecj
bYsCabBVCti kúñgRBHZmvµ iny& EdlRBHmanRBHPaKRtas´TukleÁ hIy
mitþsRBhµcarIrbs´eyIgmanZm(d*sÁat eygI CaGñkeZVoI bribUNk( ñúg
sIlTaMgLay CaGkñ mancitþtagM maMmYnedaylÁ eyIgCaRBHGrhnþ
xNI aRsB ‘ RBHGrhnþEdlGs´Gasv;ehIy ’ ehIyeyIgCaGñkman#TÆi
eRcnI manGanPu aBeRcnI CvI itrbs´eyIgCaCvI ti d*lÁ escksþI øab´rbs´
eygI k*CaesckþsI øabd´ l* Á .
kñúgxN;enaH RBHmanRBHPaK RTg´RCabnvU brivitkk, úgñ cti rþ bs´
RBHóbesnvgn< bþ tu þedayRBHT&yehIy RTgb´ nøWRBHóTaneLgI kgúñ evla
enaHza ?
CIvitrEmgmni eZoVI buKl< NaekþARkhay buKl< enaHrEmgmin
esakesAkñgú kalCaxageRkay KWevlasøab´ ebbI Ku l< manbJ¦aeXjI
- 74 -
c|asb´ TénZme( hIy rEmgmni esakesAkgúñ kNþalBYkstV Edl
mankaresakesA Pikú¡EdlmanPvtNaØ ‘ karR:zñakñgú PB ’ :nkat´
paþ c´ehyI mancti þsáb´ manCatisgSarGs´eTAehIy rEmgminektI
eT[teLyI .
kgúñ RBHóTanenH manBaküGZbi |ayesckþI tamEdlRBHGdð-
kzacarü:nGZbi |ayTku deU cñH . Baküza Pki ú¡EdlmanPvtNaØ :n
kat´pþac´ehyI GZib|ayza Gkñ katp´ þac´tNaØ eday ²GriymK<³ ‘ KW
jaNEdloseRmcPaBCaRBHGriy; ßCapÚøvd*RbesIr ’ :ndace´ day
RbkarTaMgBYgehIy .
Baküza mancti þsáb´ eRBaHrmaá b´kiels:nGse´ hIy Baküza
manCatsi gSarGs´eTAehyI KGW sk´ arvilsøabv´ ilekIteT[t Baküza
minekItkgúñ PBzµIeT[t eRBaHkat´PvtNØadac´ehIy eRBaHmancti sþ áb´
ehyI eRBaHGsC´ atsi gSarehyI .
enAmaner]gRBHóbesnvgn< þbuteþ træ kúñgKm¬IrxuTÞknikay GbTan
mankareBalCvI RbvtTiþ agM GttI nigbcb©ú |nrñ bs´elakedayxnøÜ elak
eRkayB:I nCaRBHGrhnþehyI za ?
xMúc\ lU eTAKal´RBHmanRBHPaKRBHnamza RBHbTmu utþr; RBHGg<Ca
eqImñ kgúñ elak GgG´ acCagnr; RbesrI CagnrCn EdlRTgK´ g´enAkñgú
jkPñM .
RKaenaH xúM:\ neXjI p,akNki arkI kk* ac´p,aenaHRtg´Tg ykmk
eZIVRbdab´elIqR½ t ehIybega¥ ncUleTAfVayRBHsmT¬ú Æ . mni Etb¨eu NaÑ H
- 75 -
eT xú:M\ nRbeKnGahardl´RBHPki s¡ú g¹ 8 rbU eT[t manRBHbTumtu þr
smaµ smTú¬ ÆrmY Ca 9 pg . RBHbTumutrþ sm¬Tú Æ RTgC´ aRBHmhavrI ;
RTg´CaRBHsymÚÖ RTg´CaRBHGK<bKu <l:nRtas´GnuemaTna karzVay
esVtcä&Rtp,akNika ngi karRbeKnGaharrbsx´ zMú\ a ;
edayesckIRþ CHzaø énklu buRtenH ngw opldl´kulbRu tenH>
nwg:nesayTiBsV m|tþi CakMBUléneTvtaTaMgLaykúgñ saæ nsYK(rhUt
dl´ 30 Cati nwg:nCaesþccRkBtiþ 21 Cati nwg:nCaRBHraCakñgú
beTsraCenaHrabc´ nM nY mni :n . mnusSTaMgLaynaMKñaehAbuKl< Na
za CaGñkmanbJ¦ay¨agéRkElg bKu l< enaHngw ekItkúgñ vgSrbs´RBH
:TOkakraC kñgú mYyEsnkb|xagmux ehyI buKl< enaHnwg:nCa
RBHBTu ÆRTg´RBHnamza RBHeKatm .
cMENkkulbuRtGñkzaV yesVtcR&ä t nigGaharceM BaHtzaKtCa
mYyngw Pki ¡ú 8 rbU kúñgRKaenH nwgCasav&krbs´RBHeKatmenaH TagM
mannamza óbesn deU cñH .
«LÚvenH xM:ú\ ndkPBTaMgBgY ecjGse´ hyI Gs´karektI teTA
eT[tehIy QHñ marRBmTagM esnamar :nseRmcbdsi mTÖi a 4 vei mak¡
8 ngi GPJi ¦a 6 Rbkar RBmTagM :neZtIV amBaküeRb{nRbedArbs´
RBHBTu CÆ am©asR´ Kb´RbkarehyI .
RBHóbesnvgn< bþ tu eþ træ eRkayBI:nCaRBHGrhneþ hIy :n
eBalKazaTuk 10 Kaza manenAkúgñ :lIKmrI¬ xuTkÞ nki ay ezrKaza
esckþIza ;
- 76 -
Pik¡úKYrenAkúñgGasn;d*sáat´ mni mansMeLgKwkkg EdlCaTI
GaRsy& enArbs´stéV RBTagM Lay eRBaHngw :nektI sPaBsbá d´ l´
xnøÜ . Pki ú¡KYreRbsI BM t´EdlersI mkGMBKI nM rsrM am ßerIsmkGBM IéRBsµ-
san ßerIsmkGMBpI Úvø tcU pÚøvZM eTbI smKYr .
Pki úK¡ YreZcVI itoþ Tab ‘ KrY km©at´manH KWkarRbkan´xÜønecj ’ KrY Rtac´
biN:Ð ttamlMdab´RtkUl KrY sRgÜmrvaMgTVar :ndl´EPñk Rtec[k
RcmuH GNþat kay cti þ . Pki ¡úKYreRtkGr cMeBaHEtvtúræ bsx´ nøÜ
smU |ICarbs´esAhµg mni KrY RtvÚ karrsGaharoeRcInya¨ g eRBaHcitþ
rbsb´ uK<lEdlCabe´ nAkñgú rsGahar rEmgmni eRtkGrkñgú karsmwgø
emIlnvU Zm( ‘ mni eRtkGrkúñgQan ’ . Pki ¡úKrY CaGñkR:zñatic KrY senaþ s
KWeRtkGrtammantam:n KrY CaGñksaá t´ minKrY RcLÚkRcLCM amYy
RKhsæ nigbBVCti TaMgLay .
Pki Kú¡ YreZVxI ønÜ odcU Camnsu SqÜ,t ngi mnsu SK minKrY niyay
eRcnI kñúgkNþalsg¹ . Pki úm¡ ni KrY eCrbuKl< Na KYrlHkarb¨HTgi<cnwg
Gkñ déT KYrsRgÜmkúñgRBH:tiemak¡ ‘ RbmUlslI rbs´RBHsg¹EdlsZU ü
ralk´ nHø Ex man 227 ’ KrY sa< l´RbmaNkñúgGahar . PikKú¡ YrQøaskúñg
karekIteLIgéncitþ EdlmannimitþEdlxønÜ kan´ykleÁ hIy KYrRbkb
smz; ‘ kareZIcV ti oþ sáb´ ’ nigvibsSna ‘ KWeXIjza vtæúEdlbc&©y
tak´EtgTagM BgY CaéRtlkN¡ ¾ ’ kúgñ evlad*smKYr . Pki úE¡ dlman
bJa¦ CaGñkRbkbedayesckBþI üayamCanci © KYrRbkbcitþEtkñúgpÚvø
EdlRtvÚ RKbk´ al edaytaMgcitzþ a ebeI nAminTan´Gs´Tuk¡ nwgmni dak´
- 77 -
Zru ; .
Gasv; ‘ kei lsEdlRtaeM nAkgñú snaþ n’ TaMgGsr´ bsP´ ikE¡ú dl
enAy¨agenH CaGkñ R:zñaesckbIþ risuTÆyi a¨ genH rEmgGse´ TA Pki eú¡ naH
rEmg:ndlR´ BHniBaV n .
müa¨ geT[t ebnI wgcatR´ BHóbesnetærcUlkgñú Gg< 4 ya¨ gKW ?
1- Gg<énkarRKbR´ Kg 2- Gg<énkarski Sa
3- Ggé< nkarpSBpV Say 4- Gg<énsaZarNUbkar .
RtvÚ cat´Tukelakkgúñ Ggé< nkarpSBpV Say eRBaHelakmancMeNH
dwg ngi citþvCi ¢aeRb{nRbedAZm(rhUtmanBkY CnTaMgzñak´xs¬ ´ nigzañ kT´ ab
EdlRCHzaø cMeBaHelakCacnM YneRcnI dUcmantMENgCaÉtTK<; TukCa
skI¡PaBeRscehIy .
‘ cb´CvI RbvtRiþ BHóbesnvg<nþbuteþ træ ’
- 78 -
CIvRbvtþirbs´RB¼«reu vlksßbetrS
EdlCaÉtTKÁ³Epñk manbrivareRcIn
elakksagKuNZm(Tku TaMgcEM NkxÜøn TagM ENnaMoGkñ déTeZVI
tampg rhtU CakMBlU Epñkmanbrvi areRcIn CaRBHGstI mi hasavk& KW
RBHsavkZMrbsR´ BHBuTCÆ am©as´ 80 elakmyY rUbpgEdr Edlman
CvI Rbvtþei r[brab´TukTagM GtItCati nigbc©úb|nñCati . CIvRbvtriþ bs´
elakmanR:kdenAkgúñ Km¬rI xTu Þknikay GbTan kgúñ Gdkð za brmtæTIbnI
ngi Gdðkza menarzbUrNI kgúñ TIenHnwgeBaltamGdðkza menarzbrU NI
EdlBnül´esck:Iþ lI Km¬IrGgút< rþ nikay Ékn:i t oBisaþ recjeTA
esckþzI a ;
kgñú GttI kal RBHóruevlksSb; ekIteLIgenAkgúñ pÞHrbsG´ ñk
manRtkUlmyY kgúñ RkúghgSvtI lHu ceRmnI vy& eLgI ehyI :neTAsaþ b´
RBHZmµeTsnarbsR´ BHbTumutrþ smµasm¬Tú ÆCama© s´ :neXjI RBHGg<
RTgt´ agM RBHezr;mYyrbU Tku kñúgtMENgd*RbesrI bMputCagsav&kTaMg
Lay Epñkmanbrvi areRcnI eTbI Kti za eygI KYrngw :ndcU CaRBHezr;
enaHkñgú GnaKtkal .
kulbuRtenaH ‘ óruevlksSb; ’ kalKti deU cHñ ehyI eTbI er[b
czM aV ymhaTandlR´ BHPik¡úsg¹ EdlmanRBHbTmu utrþ smaµ smúT¬ CÆ a
m©asC´ aRbZan karzVaymhaTaneZVGI s´ 7 ézá kúñgézácugeRkay:n
zVaysMBt´cIvr ehIytaMgesckIRþ :zñaza sUmoxRMú\ BHGg<:nTTYl
- 79 -
tMENgd*RbesIrbpM tu Epkñ manbrivareRcIn kñgú sasnarbsR´ BHBuTÆGg<
NamyY edayplénbuNüksu lenH kñúgGnaKtkalÉeNaHcuH .
RBHbTumutþrsmaµ sm¬Tú ÆCama© s´ RTgB´ ci arNaeXjI dl´karRbRBtw ieþ TA
kúgñ GnaKtkalrbs´kulbRu tenaH minmanehtru araMgedayRbkarNa
eTIbRTg´Büakrza Gkñ nwg:nCakBM lU Epkñ manbrvi areRcIn smtam
esckRIþ :zña kúñgsasnarbsR´ BHsmNeKatmCama© s´ edayesþc
nwgób|tiþeLIgkgúñ myY Esnkb|xagmxu eT[t .
kulbuRtenaH sþab´karBüakrN¾ehyI ekItesckþIeRtkGr
ya¨ géRkElg hakb´ dI UcCaesckIþR:zña ngw seRmckúgñ ézEá skÁ enH ß
xanEsÁk ehyI eZVIklüaNkmµbnþrhtU Gs´CIvti . kñúgevlaEdl
elakekItsaø b´ > enAkgúñ PBepSg > kñúgkeM NtI eTvta ngi mnsu SenaH >
kalrab´zyeRkayGBM IPTkÞ b|enHeTA:n 92 kb| .
Catmi YyelakRtLbm´ kektI CaRBHGnCu manRBHmataepSgBI
RBHmanRBHPaKCama© s´psu S; bti anamza mhinÞraCa1 ngi manRBHGnCu
2 RBHGge< T[t rmY Ca 3 RBHGg< kgúñ mYyRBHGg>< RTgT´ TYltMENgman
ysskþei pSg>Kña . RKamyY enAÉbc©nþCnbT KRW skú CayEdnrbs´
RBHmhni rÞ aCaektI manbc©amti þ Kti bHe:reLIg eTbI RBHraCaRtas´ehA
raCOrsTagM 3 RBHGg<clU Kal´ ehyI manRBHraCtRmas´za mañ l
buRtTaMg 3 «LÚvenH bc©nCþ nbTkBM gu manswksRtvÚ eRcnI ehtku arN¾
1 eQaµ HRBHraCa kúñgGdkð zaKm¬Irbrmteæ CatikaeBalza Cy& esn ngi mehsI eQµaH
RBHnagsirmi a .
- 80 -
TagM enHmincaM:cb´ ti a ßbuRtTagM 3 RtvÚ eTAb®ga, bbc©amti þkñgú bcn© þCnbT
osábT´ aMgGsK´ añ eT ebbI itangw elIkeTAb®ga, bBkY sRtÚv buRtTagM 3
cUrrgc´ abM dibtiþ TnM ukbRmúgRBHmanRBHPaKrbs´eygI olpÁ g .
cMENkRBHOrsTagM 3 RBHGg< RBmRkabTlU TTlY sR&µ Kcitþ
eLIgza bBiRtRBHraCbti a ehtuEdlektI eLgI eBlenH TlU bgMT< aMg 3
nwgsµR& KcitþeTAkma© tB´ Ykbca© mitþzVayRBHbita . RBHmhinÞraCa RTg´
sBRV BHh#T&ykgúñ RBHraCOrsya¨ géRkElg ehyI Rtas´GnuJ¦at
dlR´ BHOrsTagM 3 RBHGg< edIm|eI TARbtbi tkþi arb®ga, bclacl .
RBHOrsTaMg 3 RBHGg< RTgR´ kabbgMl< aRBHraCbti aRBmTaMg
escþ elkI cturg<esnaeTAkanb´ cn© Cþ nbT ehyI RTg´naKM añ km©at´BYk
sRtÚv Edlk|to´ sbá e´ hyI eTIbesþcelkI BkY eyaZanivtþnm¾ kkan´
RBHnKrvji . EtxN;EdlelIkkgTB& RtLb´mk kñúgcenøaHpÚøv
raCOrsTaMg 3 RBHGg< RTgR´ bwkSaKñaza mñalGkñ TaMgLay kalBYk
eyIgRtLb´eTAdl´RBHnKrehyI Rbsni ebRI BHbti aRBHraCTanBrdl´
BYkeygI BkY eyIgngw eRCsI ersI TTYlBrGIVlÁhñ@ .
cEM NkBYkTlU bg<TM aMgGs´ naMKñaRkabbgTM< lU za bBRi tRBHbti a
mni zaCaRBHraCsm|tþNi a>ke* day EdlRBHbitaRBHraCTanmni man
GEVI dlsMxane´ sµI kar:nbdibtTþi MnukbRmúgRBHmanRBHPaK EdlCa
RBHeCdað Zri aCenaHeLyI . RBHOrsTagM 3 RBHGgR< Tg´Kti n½yenaH
ehyI RTgs´ BVRBHTy& eTbI Rtas´za n½yEdlBkY eygI KiteXjI mk
enaH RbéBehyI RKaEdlesþcyagmkdlR´ BHnKrehIy eTIbRTg´
- 81 -
naMKañ cUlKal´RBHraCbita RBmTaMgRkabTlU dl´Cy& CMnHoRTgR´ Cab .
RBHraCaRTg´esamnsSCaxaø gM RTg´RtasR´ BHraCTanBrdl´
RBHraCOrsTaMg 3 RBHGg< oRTg´eRCIserIstamkarsBVRBHT&y .
eTbI raCOrsTagM 3 RBHGg< RTg´RkabTlU TTlY RBHraCTanBr
za bBRi tRBHbti a sUmRTg´RBHkruNaRBHraCTanBrdl´xúMR\ BHGgT< aMg 3
omanOkasbdibtþi TMnku bRmúgRBHpsu Ssmaµ smúT¬ ÆCam©as´rhtU Gs´
éRtmascHu RBHGg< .
RBHraCa RTgm´ anRBHTy& mni sb|ayRtasb´ dei sZza kar
bdibtiþRBHmanRBHPaKenaH bti aminGacngw GnuJa¦ tdl´bRu tTaMg 3 :n
eT crU BicarNasUmBrdéTcHu . raCOrsTaMg 3 RTg´RkabTUlza
bBRi tRBHbita BrdéTTUlbg<MminTTYleT sUmRBHbti aRTg´RBHkruNa
RBHraCTanBrEdlTlU bg<sM UmehyI enaHcuH .
RBHraCaRTg´l:M kRBHTy& mni dwgbdiesZedayó:yy¨ag
Na:n eRBaHzaRTg´:nyl´RBmrcY ehIy eTIbRtasG´ nuJ¦atza
mañ lbuRtTaMg 3 RBHbitaoBrdl´bRu tehIy EtzaRBHmanRBHPaK
manóbmadcU escþ raCshI ¾ manRbRktRI bkbkñúgTIsaá t´Gsk´ alCa
nci © ngi manRbRktRI bRBtw eþ nAEtmñakÉ´ g dUecñaHkalbRu tTagM 3 nwg
bdibtiþTMnukbRmgú RBHmanRBHPaKenaH crU kuRM bmaTCadac´xat .
raCOrsTaMg 3 k*RTg´RbwkSaKñaza kalBYkeygI ngw bdbi tþi
TnM ukbRmgú RBHmanRBHPaKCama© s´ ngw eZVIkarbdbi tiyþ a¨ gNaeTbI smKrY
ehyI RBHraCOrsTaMg 3 Gg< RTg´mankarKiteXjI dUcKañ za nwgsma-
- 82 -
TanslI 10 :nEtgtaMgbru s 3 nak´ oCaGkñ EzTaMrkSaeragTan
rgc´ acM atE´ cgeTyüTan zVaydlR´ BHmanRBHPaKCama© s´ edayEck
tYnaTKI añ .
oGamatümañ k´CaGkñ rkes|{g mañ k´eT[tCaGñkcat´karTUeTA nig
Gamatümañ ke´ T[tCaGñker[bceM TyüZm(beRmPI ki ús¡ gÇ ehyI ke* ZItV amkar
Edl:nRbwkSaKñaRKbR´ bkar .
bursTaMg 3 enaH luHmkdlk´ gúñ Catci gu eRkay :nmkektI
CaRBH:TBims¬i ar visaxó:sk nigRBHrdð:letær .
RBHraCOrsTagM 3 RBHGg<esþcnaMKañ smaTanslI 10 rhtU
Gsé´ Rtmas ‘ KbW EI x ’ edmI |Ikane´ KalénkarbCU ad*x¬gx´ s¬ ´ eday
karbdibtþitamBaküeRb{nRbedA smU |mI ankarbdbi tieþ daykarbric©aK
ctub|cy&© TnM ukbRmgú ehyI k*eday .
lHu ecjvsSaehIyRBHraCOrsTagM 3 RBHGg< cat´EcgzaV y
eTyüZme( dayRBHGgÉ< g TagM RTge´ ZbVI uNürhUtGsR´ BHCnµ . :nmk
dl´Caticgu eRkayenH RBHraCOrsTagM 3 RBHGg< RtLbm´ kekIt
kñgú mKZrdð :nekItkúñgRtklU RJhµN¾ ksSbeKatþ munRBHbrmRKÚ
rbs´eygI TaMgLay maneQµaHdUcKñaTagM Gsz´ a ksSb; EtmanBakü
naMmuxeQµaHepSgKañ edayGaRs&yeQaµ HTIkEngø ykmkpSCM amyY
ngw eQaµ Hrbse´ lak dUcCaGkñ EdlGaRs¥ACnbT óruevl man
eQµaHza óreu vlksSb; manbrivar 500 nak´ rUbTI 2 GaRsy& enA
matR´ caMgmhaKga< nTI eTIbRtÚvehAeQµaHza nTkI sSb; manbrvi ar
- 83 -
300 nak´ nigbnÁÚ eBAmaneQµaHza KyaksSb; eRBaHGaRs¥A
CnbTKyasIs; manbrvi ar 200 nak´ . kalbgbÁÚnTaMg 3
nakm´ anvy& ceRmIneLgI :nnaMKñaer[nsURtviCa¢ éRtevT kñúgsasna
RJhNµ c¾ b´sBVRKbe´ hIy manceM NHvCi a¢ GacbeRg{nviC¢aéRtevTdl´
maNBCaeRcIn rhtU eZoIV BkY maNBRBmcUlmkCabrvi ar TagM CaGñk
maneQµaHe:HsMeLgl|lI |ajdl´mhaCn .
smy& tmk TaMg 3 nakb´ gbnÚÁ Bci arNaeXjI lTEÆi dlxnÜø
rabG´ anenaH mni manxmøw sar nigmanRbeyaCnR¾ twmEtbcbú© |nñCatei nH
bu¨eNaÑ H cEM NkRbeyaCn¾kúñgCatixagmxu enaHemlI mineXIjeLyI
eRBaHdeU cñaH eTbI RBHóreu vlksSb;bbYlbÚÁnTaMgBIrnak´ RBmTaMgbrivar
TagM Gs´ecjeTAbYsCaCdil KWGñkbYsRbePTbgY sk´ox¬s´eLgI ngi
bMeBjvteþ daykarbUCaePøIg ebIehAGkñ bYsenHmü¨ageT[t ke* hAza «sI
ERbza GñkEsVgrkKNu KeW scklþI Á ßGkñ eXjI Py& .
karecjbsY enH bgTI 1 tagM GaRsmenACnbTóruevla bgTI
2 tagM GaRsmenAmat´RcagM mhaKga< nTI ngi bÚÁneBAtagM GaRsmenA
CnbTKyassI ;matR´ caMgsgwÞ Kya ehIyTagM 3 nak´bgbÁnÚ :n
ecjbsY beM BjvtþmkCayUr rhtU manR:kdkti Kþi Nu sBVTUeTAkñúgEdn
mKZ; . lHu kalRBHeBaZistVRTg´esþcecjsagpÜñs :nRtasd´ gw
CaRBHsmµasmT¬ú Æ RTgR´ bkasZmcµ k,ehyI :nbJ©vKy<I C¾ aRBHGrhnþ
savk& nigRBHysetær RBmTagM smaø j´ 54 rbU ehyI rYmman
RBHGrhnþTagM Gs´ 60 rbU eTbI RBHmanRBHPaKRTgb´ JnÚ¢ RBHGrhnþ-
- 84 -
savk& TagM Gs´enaH ecjeTApSayRBHsasnakgñú Tsi anuTis ‘ TistUc
ngi Tsi ZM ’ .
cMENkRBHGg<RTg´BicarNaeXjI óbnsi S&y d*brbi NU (eday
ksu l:rmEI dlngw :nseRmcmKp< lrbsC´ dilTagM 3 nakb´ gbnÚÁ
ngi mhaCnkñgú EdnmKZ;CaeRcIn TaMgRTg´manRBHbNM gngw Rbtisað n
RBHBuTsÆ asnakñgú EdnmKZrdeð naH edayRTg´R:zañ ngw oRBHóreu vl-
ksSb; mkCakmøaMgénkarRbkasRBHsasnapg .
er]gyageR:sCdil 3 nak´bgbÚnÁ rbsR´ BHmanRBHPaK man
BN(naTku kñúg:lKI mrI¬ mhavK< RBHvni &ybdi k esckIþza ³
RBHmanRBHPaKescþ BuTdÆ MeNIrmyY RBHGg<Ég RTg´seM dAcMeBaH
CnbTóruevlaesnaniKm EtkúñgcenøaHpÚøvRTg´eTsnaeR:sPTÞvKyI< ¾
30 nak´ ngi RbTanóbsm|Tao ehIyRTg´bJn¢Ú eTARbkasRBH
sasna cMENkRBHGgR< Tg´BTu dÆ eM NIrteTA rhtU dl´CnbTóreu vla
EdlCaTIenA rbsó´ ruevlksSbCdilEdlmanbrivar 500 nak´ .
RBHmanRBHPaK esþcyageTAdl´GaRsmrbsó´ ruevlksSbCdli kñgú
evlalaá c RTg´Rtasz´ a En@ ! ksSb; ebIGñkminCTM ase´ T tzaKt
smU sñake´ nAEk|reragbUCaePøgI myY yb´pg:neT .
Cdli óruevlksSbTlU za bBRi tRBHmhasmN; xúMm\ in
CTM ase´ T Etzamanescþ naKEdlkacsahavman#TiÆ manBsi Rtg´
cgÚm, manBisxøaMgkøa:nGaRs¥AkñúgeragePgIø enaH smU kouM escþ naK
enaHeb[teb[nRBHGg<eLyI eRBaHescþ naKGaceZVIGnþraydl´RBHGg<
- 85 -
:n .
müa¨ geT[t Cdli óruevlksSbmineBjcti þoRBHmanRBHPaK
sañ k´enAeLIy eZGIV akarmineBjcti þniyayRtLbz´ a mni mankEngø
osñak´ eTaHbeI ragbCU aePIøgTMenrminmanCdli sñak´enAk*eday enHeRBaH
eXIjza CaGñkbsY lTiÆepSgKañ nwgxønÜ . RBHmanRBHPaK Rtas´sMTu I
sñakG´ aRs&yCaelIkTI 2 eT[t cMENkCdilóruevlksSbk*TlU
RtLb´dcU mnu .
eTIbRBHmanRBHPaKRtasz´ a mñalóruevlksSb; tzaKtyl´
za esþcnaKenaHKgn´ wgmineb[teb[ntzaKt GñkcrU GnuJa¦ teragePgøI
dl´tzaKtsñakG´ aRs&ycuH .
CdilóruevlksSb segt, eXjI RBHmanRBHPaKCama© sR´ Tg´
minxaø cERkgesþcnaKesaHeLyI eTbI ylR´ BmGnuJa¦ tedayTUlza
ebIdeU cañ H sUmRBHGg<cUrsañ kG´ aRs&ytamsb|aycuH . RBHman
RBHPaKkal:nTTYlGnJu ¦atehyI eTIbescþ cUleTAkan´eragePøIg
RTgR´ kalkRmalEdleZIVedayesµA ehIyRbzab´Kg´tagM RBHkayo
Rtg´ manstti agM maM edaymin:nRTgm´ anGakarxaø cERkgesþcnaK
enaHeLyI .
cMENkescþ naK :nsmøgw eXjI RBHsmTú¬ eÆ scþ yagclU mk
kñgú TkI Engø rbs´xÜøn k*ekItcitxþ wgeRkaZ eTbI púøMBisbgØúyeTAeBjerag
ePIøg . ldM ab´enaH RBHmanRBHPaKRTg´RBHtRmiHza tzaKtKrY ngw
sEmgþ «TaÆ nPu aBoekItCaEpSg Etmni ob¨HBal´sm|úrEs|k sac´
- 86 -
srés qÁwg nigxYrkúgñ qwgÁ rbse´ sþcnaKenaH edmI |Irmáab´etC;rbs´
escþ naKoGse´ TA ehIyRTge´ ZIV«TÆanuPaBdUcRTgR´ BHtRmiHenaH .
escþ naKkalRtvÚ EpSgEdlekItGBM BI uTaÆ nuPaB minGacnwgGt´
RTaeM sckeþI RkaZ:n eTIbbgúØyEpSgmyY rMeBc ehyI pMúBø si CaGNaþ t
ePgøI eqHsenÆasenAÆ eLgI . RBHmanRBHPaK RTg´clU eteCaksiN
smabtiþ bNþaloekItGNþatePIøgruger]gPcøW iJ©ac edIm|IRTgT´ nU µan
karRkGtW RkTmrbs´esþcnaK .
ePIøgTaMgBrI cMENk eqHsenÆasenAÆ manBnPøW sWø aV g dUcdtu bpM aø j
eragePøgI enaHovinasCaepH . BkY Cdil:nnaMKñamkQrB&TeÆ ragePIøg
mañ k>´ eBalza ?
RBHmhasmN;enHmansirrI bU eqamsaÁ téRkElgNas´ KrY o
saþ yEdlRtÚvmksaø b´ edayBsi rbs´escþ naKkgúñ TeI nH . lHu RBwk
eLIg RBHmanRBHPaKRTgk´ ma© t#´ TinÆ aKoGnrþ Zan lHPaBrgw rsU RTg´
bNaþ lobtk´ ayedkcuHeTAkgñú :Rt ehIyRTg´naMmkoCdli óru-
evlksSbemIl edayRtasz´ a enHEn@ ksSb; esþcnaKrbsG´ ñk
Gs#´ TeiÆ hIy .
óreu vlksSb;eXIjdeU cañ HehIyKti za RBHmhasmN;enH
manGanPu aBeRcnI man#TieÆ RcIn Gacb®ga, besþcnaKocaj´:n
Etya¨ gNak*eday RBHmhasmN;enHenAmni Tan´:nCaRBHGrhnþ
dcU CaeygI cEM NkCeRmAéncitþk*Kti RCHzaø kñgú «TÆ:i dihariy¾ eTIbeBal
za bBiRtmhasmN; smU nimneþ nAkgñú GaRsmrbs´eygI cuH eygI nwg
- 87 -
zVayGaharoqan´ralé´ zá .
RBHmanRBHPaKescþ yageTARbzab´kgúñ dgéRBmyY EdlenACti
GaRsmóruevlksSb;enaH mni RTg´sRmakenAkgúñ GaRsmrbs´Cdil
lHu dl´mCÄmi yam ‘ yamkNaþ l ’ énybd´ bM gU esþccatumhµ araC‘1’
TagM 4 cuHmkkan´BuTsÆ mañ k´zVaybgeM< hyI fti QrenAkñgú Tsi TaMg 4
manrsPIµ øWsaV g dUcKMnrePgøI kgñú TisTagM 4 dUecñaH .
luHdl´evlaRBwk óruevlksSb;mkkan´smañ k´rbs´RBHman
RBHPaKRkabTUlza bBRi tRBHmhasmN; smU nmi nþRBHmhasmN;
eTAqan´PtþaharcuH xúMc\ atE´ cgTku eRscehyI bBRi tRBHmhasmN;
kalBIyb´mijeXIjrsIPµ eøW BjmNlÐ dgéRBenH Gkñ Namkkan´
smñakr´ bs´RBHGg<ß eTbI manBnøWPWrø uger]gsBTV isTaMg 4 . RBHman
RBHPaKRtasR´ :b´za mañ lóruevlksSb; BnøWenaHektI GMBeI sþcmha
raCTaMg 4 cHu mkkan´smañ k´tzaKtedmI |sI aþ b´Zm( .
óreu vlksSb;saþ bR´ BHtRmas´ehIy Kitza RBHmhasmN;
rUbenHmanGanPu aBeRcnI sUm|IEtesþccatumµharaCk*cuHmkrk Etya¨ g
Na k*mni EmnCaRBHGrhnþdUcCaeyIgeT . RBHmanRBHPaKCama© s´
esþcmkqan´Ptþaharrbs´óruevlksSb;eRscehyI escþ RtLbm´ k
kan´smñakk´ ñgú dgéRBenaHdcU edmI .
‘1’ esþccatumhµ araCTaMg 4 :ndl´ 1 escþ evsSvN& ßesþckuevr; RbcaMTisótrþ 2
escþ viruLk` ; RbcaTM isxagt|gÚ ç 3 escþ Ztrd;ð ç RbcaMTsi xagektI ç 4 esþcvri bU k;¡
RbcaMTis xaglic .
- 88 -
lHu dlr´ tþki al RBH«®neÞ sþcmkkan´BTu sÆ mñak´ RTg´zVaybgM<
nms,arRBHmanRBHPaKCam©ase´ hyI Rbzab´QrenAkñúgTdI *smKrY RTg´
beJ©jRBHrsIµmanBndWø UcKMnrePgøI ZM PøWruger]géRkElgCagyb´mnu .
lHu dl´RBkw eLgI óreu vlksSb;eTAkans´ mañ k´rbsR´ BHmanRBHPaK
TUloescþ eTAqanP´ taþ har ehIyTlU srY za kalybm´ ij manGkñ
Namkkans´ mñak´rbs´RBHGg< eTIbmanrsPIµ WøéRkElgCagybd´ bM gU .
RBHmanRBHPaKRtas´tbza mañ lóreu vlksSb; kalyb´
mji manescþ ekasiyraC escþ mkrktzaKtedmI |sI aþ b´Zm( . óru-
evlksSb; RBmTTlY esckþGI s©arüEdlR:kdeLIg edayminZaø b´
CbY RbTHmkBIkalmnu .
RBHmanRBHPaKCam©as´ escþ yageTAeZIPV tkþ ci e© RscehIy
escþ RtLb´mkKg´kñgú dgéRBenaHeT[t lHu dl´evlayb´GRZaRt escþ
shm|tRI Bhcµ uHmkkan´BuTÆsaæ n manrsIrµ uger]gPøWsVagCagraRtI Edl
kngø mk . RBkw eLgI óruevlksSb;eTATlU GaraZnaqan´Ptaþ har
ehIyTUlsrY nvU ehtku arN¾ kúñgeBlybE´ dl:neXjI eT[t .
RBHmanRBHPaKCama© sR´ tast´ bza kalBIybm´ ij manescþ
shm|tRI Bhmµ kkans´ mñakr´ bst´ zaKt . Cdli mankarKti dUcmun
RBHmanRBHPaKCam©as´ qan´Ptaþ harrbs´óruevlksSb;ehIy eTbI
escþ sRmakkúñgsmñak´rbsR´ BHGg< . ézáEsÁkeLIg CaézEá dl
mhayJl¦ aP ngw ektI dl´Cdli óruevlksSb mnsu STagM Laykúñg
EdnGg;< nwgnaxM aTnIyePaCnyI aharcnM nY eRcnI mkCUndlC´ dilóru-
- 89 -
evlksSb; .
eBlyb´ óreu vlksSb;Kti za RBwkenHmhaCnnwgnaMGahar
epSg> CaeRcnI mkkan´smañ k´rbse´ ygI ebRI BHmhasmN;rUbenH
sEmþg«TÆi:dhi ariy¾ laPska, r;nwgektI dlm´ hasmN;enHCaeRcnI
eyIgngw vni assabsnU ücakRKbs´ k,arbUCa nwgeZIdV cU emþchñ@ ézáEsÁk
enHkuMomhasmN;rUbenHmkTeI nH:n .
RBHmanRBHPaKCam©as´ RTg´RCabdl´karKitrbsó´ ruevlksSb;
edayecetabryi J¦aN KkW ardwgcitrþ bs´Gkñ déT . lHu RBwkeLgI eTbI
RBHGg<yageTAkanó´ trþ kuruTbVI RTgc´ arikbNi Ð:tPtaþ har ehIyescþ
RtLb´mkeZVIPtþkci ©kñúgGenattRþ sH ehIyRTg´sRmakeBlézákúgñ TI
enaH eBlsayNsØ my& mkdl´ eTIbesþcRtLbm´ kKgk´ ñgú BTu Æ
smñak´kgñú dgéRBenaH .
RBkw eLIg óruevlksSb;eTATUlnimnþesayPtþaharRBmeday
BaküsYrza ézmá Sli mji RBHmhasmN;eTAEsgV rkGaharÉNa
ehtGu mVI ni mkkan´smañ kr´ bsx´ úM\ xúMr\ Bk\ dl´RBHmhasmN; . RBH
sm¬úTRÆ tasd´ lk´ arEdlmancitKþ ti RtHi riHenaH oyl´ya¨ gCak´c|as´ .
óruevlksSb;saþ be´ hyI súøtcti þ Ktw za RBHmhasmN;enH
man#TÆei RcIn dgw :nsmU |Idlc´ itþrbs´xMú\ EtenAmin:nCaRBHGrhnþdUc
xmúM\ a© s´ . kúñgcenøaHkalEdlRBHmanRBHPaKKge´ nAkgúñ dgéRB edmI |I
eR:sBkY Cdli enH sMBtb´ gSkú lU cIvrekItdlR´ BHGg< eTIbRBHGg<
RTg´nmi nþeTABci arNasBM t´bgSkú lU EdlrMusaksBrbs´nagbNu ;Ñ
- 90 -
TasEI dlRtÚve:Hecalkñgú éRBexaµ cRss´ ‘ Gamkssu an ’ .
karEdlRBHGg<RTgC´ aóPetaCati KRW Tge´ ktI 2 dgCa
xtiþyraC nigCaRBHsmµasm¬úTÆ RTg´Casasþarbs´mnsu S ngi eTvta
TaMgLay EtelaknaykenARTg´dakk´ ti iyþ s mkbgSkú UlsBM t´rMu
saksB RkEdleTvta nigmnsu SeZI:V n mhaRbzBId*ZeM kItkar
jab´jr& Camhsa© rürhUteTAdl´TwkrgEpndI .
RBHmanRBHPaKRTgR´ tiHriHmkrhtU pvÚø za nwgCRmHsBM t´bgSúklU
TINalÁhñ@ . RBH«®neÞ scþ cuHmkCIkRsHe:kr¡ NeI dayRBHhskæ úñg
paÞ gM sila seRmcedayGNM aceTv#TiÆ nigmanTwkeBjRsH ehIy
RkabTlU oRTgC´ RmHsBM t´bgSkú Ul :nrkpÞagM sli aZMmkdak´oRTg´
e:kKkt´ amRBHBuTÆtRmiH .
RBHmanRBHPaK RTg´CRmHrhtU Gsk´ øni GsPu ‘ kiønsaksBEdl
sÁúy ’ ehIyRTg´RBHtRmiHngw rkTIhalsMBt´bgSkú Ul . ruk¡eTvtaEdl
sitæ enAedmI zaá n´kb* egÁanEmkcHu mkzVay oRTg´halsBM t´bgSúkUl
cIvrenaH ehIyRBHGg<nwgRTgb´ ts´ MBt´ RBH«®nÞRTge´ lIkpaÞ Mgsilamk
zaV y . lHu RBwkEskÁ óruevlksSb;eTAKal´RBHmanRBHPaK emIl
eXjI RsHTwk pÞaMgsli a 2 paÞ gM ngi Emkzaá n´begÁancHu mk eTbI nkw Ebøk
kgúñ cti þ EdlvtúTæ agM enHminZaø bm´ anBImunmk eTIbTlU sYrdl´vtæúepSg>
TagM enaH RBHmanRBHPaKCam©as´Rtas´R:b´odgw sBRV Kb´ .
óreu vlksSb;saþ b´ehyI súøtcti þ RtHi riHza RBHmhasmN;
rUbenHmanGanPu aBeRcInéRkElg sUm|RI BH«®nkÞ *esþccuHmkeZVnI aTICa
- 91 -
evyüavck© r EteTaHbCI aya¨ gNa k*mni EmnCaRBHGrhndþ UcxúM\ .
ézbá naÞ b´mk Cdli ksSb;eTATUlGaraZnaesayRBHRkyahar
RBHmanRBHPaKCama© s´Rtas´za mañ lksSb; Gkñ cUreTAmuncHu tzaKt
nwgeTAtameRkay kalRTgb´ JÚn¢ óreu vlksSb;eTAehyI eTbI RBHGg<
RTg´ehaHeTAnayM kEpRø BIgZRM bcaTM IbV kgñú éRBhimBanþmk ehIyescþ
eTAdle´ ragbCU aePøIgmnu óreu vlksSb; .
luHóreu vlksSb;mkdle´ ragePgIø eTbI srY za RBHmhasmN;
nimnþmktampÚvø Na :nCadlm´ nu . RBHmanRBHPaKRtas´R:be´ htu
énkaryagmk ehIyRtasz´ a mañ lksSb; EpøRBgI ZRM bcaTM IbV enH man
BN( køin rs EdlmanOCa ebIGkñ R:zñanwgbrei PaKkG* eJj¢I cHu
óreu vlksSb Bci arNaeXjI esckIþGsa© rüdcU EdlmanmkehIy .
kalRBHmanRBHPaKRTgq´ anP´ tþaharehyI eTIbRTg´RtLbm´ k
Kgk´ úñgTsI mñak´BÆd*dgéRBdUcedmI . EskÁ eLgI eT[t RBHmanRBHPaK
RTg´eZVI«T:Æi dhi aryi ¾ edIm|IoCdli :neXjI PaBCamhs©arü 4 dg
eT[t eRkayBICdli eTATUlGaraZnaoeTAqanP´ tþahar RTg´bJnÚ¢
óruevlksSb;oeTAmnu . cEM NkRBHGg<RTg´yagehaHeTAnayM kEpø
saV ymkmþg RTg´nayM kEpkø nÞtÜ éRBmkmþg RTg´nayM kRkcÚ mkGMBIéRB
hmi Banþmkmgþ ehyI esþceLIgeTAfantavtgiþ S RTg´nayM kbrictä þ-
kRBwkSmkmgþ ehIyesþcmkdle´ ragePgøI mnu órevlksSb;ral´dg .
ézámYy BkY CdilBHu ósedmI |Ibg,ate´ PøgI EtminGacBHu óso
Ebk:n eTbI Kitza ebIdeU cHñ eRBaHbT\ aÆ nuPaBrbsm´ hasmN;Bit .
- 92 -
RBHmanRBHPaKesþcmanRBHtRmass´ rY luHRTg´RCabesckþI
enaHehyI Rtasz´ a GñkTaMgLaycUrBuHóstamesckþIR:zñacuH ehIy
BkY Cdli kc* ab´epImþ BHu ósEbk:ntamesckIRþ tÚvkar .
smy& mYy CdilTaMg 500 taMgcti þngw bUCaePgøI bga, te´ PgIø
dcU emcþ km* ineqH eTIbRtLbK´ itdl´bT\ rÆi bsR´ BHmanRBHPaKdUcmun .
RBHsmú¬TRÆ tass´ YrrhtU RTg´RCabesckIeþ hIy RTg´GnBu aa¦ to
bga, te´ PøgI :n ePgøI k*eqHeLIgTagM 500 KnM r RBmKñakñúgevlaEtmYy .
eBlbCU aePIgø eRscehIy BYkCdli ngw Bntø ´ePøIg ePIøgk*mni
rlt´ eTIbKitdlR´ BHmanRBHPaKeT[t RBHGg<Rtass´ rY er]gehIyk*
RTg´GnuBa¦atoBnøte´ PøIgGsT´ agM 500 KMnr .
ézmá yY GakasZatru ga BkY Cdli naMKañ cHu gUtTkw kgúñ swÞgenrBa¢ra
RBHmanRBHPaKRTg´manRBHkrNu adlB´ YkCdil RTg´Bci arNaza kal
BkY Cdli eLgI BITkw ehyI nwgrga eTIbRTgn´ mi µti c®ga, nRbmaN 500
manePøgI eqH EzmTagM tagM Tku kúgñ TICitkMBg´ nigTIeLIgGBM IswÞg . RKa
Cdli TagM LayeLgI GMBsI gÞw mkrgaxøaMg :nbblY Kañ clU eTAGaMgePøIg
tamc®g,anTagM enaH ehIynaMKañ snñidað nza mxu CaRBHsmNeKatm
nmi tiµ TukoCaBti R:kd cat´Tku za KrY oGsa© rüéRkElgNas´ .
ézámYyeT[t mhaemXtagM eLIgkúñgevlaEdlmni EmnCardvU
eP{ø g ehyI bNaþ loePø{gZøakc´ Hu mkCaeRcnI RkEsTwkmanGngø ´ZMhrU
lci eTAkñgú sæanTITaMgBYgedayCvuM ji brievNenaH . Zmtµ aRBHman
- 93 -
RBHPaKesþcsæitenA kúgñ RbeTsNa sUm|ITIenaHTkw lic EtRTg´GZidðan
minoTkw liccUleTAkgúñ sæanTeI naH:n .
ehIykúgñ RKaEdleP{ø gZøak´ZM RBHGg<RTgR´ BHtRmiHza tzaKt
ngw júagM Tkw enaHox¬s´eLIg eBjRcaMgeTAkgúñ Tsi edayCvMu ijxnøÜ kúgñ TI
kNaþ lenaHngw manépPÞ mU Pi aKrabesµICaRbRktI tzaKtnwgc®gm, enATI
enaH ehIyRTgG´ Zidað n bNþalodUcCaBTu tÆ RmHi enaHRKbR´ bkar .
cEM NkCdli óruevlksSbKti za Tkw nwglci RBHmhasmN;
ßminlci h@ñ ßzanwgeKceTAkan´RbeTsdéT eTbI CiHTUkrmY CamyY BkY
Cdil Rbjab´GMTu kU eTAemlI edayrhs& eTAdl´TEI dlRBHBuTÆGgR< Tg´
stiæ enA eXjI TwkeLIgx¬sC´ akMEpgBT½ ÆCMvu ji ehyI eXIjRBHmanRBH
PaKescþ c®g,menAelIépÞdImni manTwkeLyI eTbI bnWEø RskehA .
RBHmanRBHPaKRTg´Rtas´tbza mañ lksSb; tzaKtenATeI nH
ehIyesþcehaHeLgI elIGakas nigGENþtcHu kan´TUkrbs´BkY Cdil
eTbI óruevlksSbKitza RBHsmNeKatmenHman#TeiÆ RcInéRkElg
Nas´ eTaHbmI anetCanPu aBeRcnI dUecañ Hk*Bti Etmni EmnCaRBHGrhnþ
dcU eyIgEdr .
Bti Nas´ rab´tagM BRI BHmanRBHPaKCam©as´ esþcecjcakéRB
«sbi tnmKi Tayvn& CitRkúgBaraNsI kgñú ézámyY eracExktþikmk Kg´
Rbzabe´ nAÉóruevlaRbeTs rhtU dl´ézáeBjbUrmEI xbsu S CaevlaBrI
Ex RTgs´ Emgþ «Ti:Æ diharyi ¾ TnU aµ nóreu vlksSb;edayRbkareRcnI
ya¨ g . sUm|dI UecñaH óreu vlksSb;ke* nAEtmancti þKti RkGtW RkTm
- 94 -
Rbkan´xøÜnza CaRBHGrhnþ eRBaHmanTidðidx* øagM køa RBHBTu GÆ gR< Tg´
Bci arNanwgeZoVI óruevlksSb; ektI mancitKþ ti segVKxnøÜ Ég eTIb
Rtasz´ a mañ lksSb; xÜønGkñ enAminTan:´ nCaRBHGrhneþ T TaMgpÚvø
bdbi triþ bs´Gkñ enAqaá y mni EmnCapÚøvmK<plÉNa ehtuGVIh@ñ eTIbGkñ
Rbkan´xøÜnzaCaRBHGrhnþ e:kR:sxÜnø Ég TagM EdlxnÜø Égk*mindgw
xnøÜ za :nseRmcemak¡ZmÉ( NanImyY eLIy nige:kR:sGñkdéTza
xÜønCaRBHGrhneþ T[t mañ lksSb; dl´eBlEdlKYrsarPaBxøÜnÉg
ehIyza Gkñ enAminTan:´ nCaRBHGrhnþeT TagM enAminTan´:nbdbi tþi
Zm(edIm|ICaRBHGrhnþeT[tpg mñalksSb; Gkñ nwg:nCaRBHGrhnþ
kñgú kalminyrU eLIy .
kalóruevlksSb;saþ b´BueTaÆ vaTehIy eTIbdgw xønÜ xaµ seG[n
Onsri sacuHeT[bRBHyuKl:T ehIyRkabTUlza bBRi tRBHGgd< *
ceRmnI xRúM\ BHGg<smU bBVC¢aóbsm|Takñúgsmñakr´ bs´RBHGg< ehyI
sUmdlR´ BHBuTÆ RBHZm( RBHsg¹ CasrN; KCW aTBI gw TrI £k .
RBHmanRBHPaKRTg´Rtasz´ a mñalksSb; xnøÜ GñkCaGacarüZM Ca
RbZanrbs´BYkCdli 500 nak´ cUrcgúÁlbgØajoBkY Cdilbrvi ar
rIkrayeRtkGrRBmKañ sni ehIytzaKtRBmobBVC¢aóbsm|Ta:n .
óruevlksSb; RkabzaV ybgMl< amkkan´GaRsmrbs´xøÜnvij
ehIyR:bB´ YkCdil EdlCassi Sodgw bNM grbs´xøÜn . sisSRKb´
Kñakr* IkrayeRtkGrRBmeRB{gKña ngw bBCV a¢ óbsm|Takúgñ BuTÆsmñak´
ehIyCdilTaMgLay :nbbYlKñabENtþ eRK}gbrki ¡ar ngi eRK}gtak´
- 95 -
Etgsk´ pñÜgsk´ sERgk dgErk eRK}gbCU aePgIø cuHkúgñ swgÞ Tal´
EtGs´ .
kalEdlBYkCdil naMKañ bENþteRK}gbrika¡ rrbsx´ ønÜ eday
BicarNaeXIjlTÆri bsx´ Ünø mni manxwømsar ektI esckþtI k´stúø kúgñ kar
bdibtiþEdlmni Rtmw RtÚv eTbI lHbg´lTrÆi bs´BYkxnÜø ecj ehIynaMKañ
clU Kal´RBHbrmRKzÚ aV yGPvi aTRBHyuKl:T RBmTagM TUlsUmbBVCa¢
óbsm|Ta .
RBHmanRBHPaKRTg´RBHkrNu a eR:sRbTankaróbsm|Tao
edayviZI ÉhPi ikúó¡ bsm|Ta edayRBHGgR< tasz´ a
GñkcUrmkCaPki ú¡cHu ZmE( dltzaKtsEmgþ lÁehyI GñkcrU
RbRBwtRþ Bhµcryi ; edmI |eI ZIVTIbMptu Tuke¡ dayRbéBcHu . RTg´RtasR´ tmw
beu¨ NHÑ rabz´ absY :nCaPikú¡ehIy karbYsedayvZi IenH ehAza Éhi-
Pki ¡óú bsm|Ta CavZi bI YsEdleRbI:nEtcMeBaHRBHmanRBHPaKb¨eu NÑaH.
«TiÆ:dhi aryi ¾EdlRBHmanRBHPaK RTge´ RbIsRmabT´ nU aµ nóru-
evlksSbetær nigBYkbrivarrhtU RTg´QHñ manTagM Gs´RbmaN 3
Ban´ 5 ryya¨ g Edlrab´rYmTaMg:dhi ariyR¾ Tg´TnU µanescþ naKpg
smy& tmk nTIksSbtabs EdlCabÁÚnTI 1 eXIjeRK}gbrki ¡arTagM
BgY GENtþ Tkw mk cNM aM:neZIVoKitza ERkgGnrþ aynwgmandl´bg
Rbsú eTbI eRbtI absEdlCasisSeTAesuIbemlI dgw ehteu hIy nTI-
ksSb;natM absCassi STagM 300 mkkan´smañ k´rbs´óreu vl-
ksSb; srY ehteu mlI luHdwgesckeIþ hIykR* CHzaø ehyI bbYlKña
- 96 -
bENtþ eRK}gbrki a¡ rbs´tabseTAkúgñ sÞwgenaH naKM añ clU KalR´ kabTUl
sUmbBCV a¢ óbsm|TacMeBaHRBHmanRBHPaKCama© s´ .
RBHmanRBHPaK RTgR´ BHkruNaeR:sRbTankaróbsm|Ta
eday ÉhiPki óú¡ bsm|Ta dcU KñaRKb´rUb dcU BYkCdildbM Ug . cMENk
KyaksSbtabs EdlCabÚnÁ eBA eXIjeRK}gbrika¡ rrbs´bgRbús
GENþtTkw mkkc* a:M n ehyI mankarKitdcU nTkI sSb; :nnatM abs
Cabrvi ar 200 eTAkan´smñakr´ bs´óruevlksSb; kalsaksYrdgw
esckBþI itsBVRKbe´ hIy k*ektI esckþIRCHzaø kúñgRBHBuTsÆ asna eTbI
bbYlKñabENtþ brki a¡ rTaMgGs´rbs´Cdli cuHeTAkúñgsgÞw ehyI RBmeTA
KalR´ BHmanRBHPaK RkabTlU sUmóbsm|TaGMBRI BHmanRBHPaK>
RTg´GnuJa¦ tkaróbsm|Ta dl´Cdli TagM LayedayviZI ÉhiPki ¡óú b-
sm|TadcU óruevlksSb;RKby´ a¨ g .
PikTú¡ agM Lay manbrik¡arK:W Rt nigcIvrCarbs´seRmcmk
edaybJu #¦ TiÆ eRBaHelakTagM enaHZøab´eZIcV vI rTanTku kñúgGtItCati .
RKaenaH RBHmanRBHPaKRTgn´ aMPikú¡TaMg 1003 rbU enaH eTAkanK´ ya
ssI RbeTs ehyI Kge´ lpI aÞ gM sli a RTg´GavCn¢ akar KRW Tg´mankar
rlwkemIlza qme( TsnaNaeTbI smKYrdlG´ ZüaRs&y ngi CaTIsb|ay
rbs´Pik¡úTaMgT|ayenH k*RTge´ XIjza BYkPik¡úTagM enH:nCaCdli bCU a
ePIgø KYrEttzaKtnwgsEmgþ nUvPBTaMg 3 KkW amPB rbU PB nigGrUbPB
oCaeragePøIgEdlkBM gu eqHsenaÆ senAÆ oR:kddlP´ ki ú¡TaMgLay
ehIyeTbI RTg´sEmþg GaTti bþ ryi aysURt ‘ sURtEdlRTg´sEmgþ eRb{b
- 97 -
edayrbse´ kAþ ’ tamEdlR:kdenAkñgú RBH:lKI mr¬I TIXnki ay mha
vK< esckIþkgúñ GaTti þbriyaysRU tedayseg¡bza mñalPikú¡TaMgLay
vtæúTaMgBgY Carbse´ kAþ vtúæTaMgBYg:ndl´GVI ehyI ekþAedaysarGIV .
vtTúæ agM BYg :ndl´ Gaytn;xagkñúg 6 KWEPñk Rtec[k RcmuH
GNþat kay cti þ ngi Gaytn;xageRkA 6 KWrUb seM Lg kiøn rs
epadðB;V ‘ smsö S ’ ZmµarmNµ ¾ nigmanvJi a¦ Nsmsö S evTnaCa
GñkesayGarmµN¾ dwgsxu Tuk¡ .
ekAþ edayePIøg KrW aK; eTas; emah; Cati Cra BüaZi mrN;
esak; brieTv; ‘ karer[brab´edayxcU citþç karTYjyM ’ Tku ¡ eTamnsS
ó:yas; ‘ kareRk{mRkcM ti þ ’ . kgñú er]genH RBHGryi savk½ eXjI
za CaePIøgdutbpM øajeqHeralcabe´ pmþI BbI dsi nÆimk eTIbektI esckþI
en]yNaykúñgvtúæTagM enH .
kalRBHmanRBHPaKRTg´Rtase´ Tsna Pik¡úTagM LayBicarNa
tamesckBIþ ti citþrbs´Pki ú¡TagM enaHkr* cY putcakGasvk,ielsTagM Gs´
minRbkanm´ aeM dayó:Tan seRmcCaRBHGrhnþ dl´RBmedaybdi-
smTiÖ a 4 Rbkar .
karpSayRBHBuTsÆ asnakgñú EdnmKZ; RBHóruevlksSb;:n
CakmøaMgsMxan´rbs´RBHmanRBHPaKCama© s´ EdleZoIV Gkñ Rskú mKZ;
RBmTTYlkan´RBHBuTsÆ asnaedaygayeLIg dUcmaner]genAkgñú :lI
Km¬IrmhavK< RBHvni &ybidk er]gBmi ¬isarsmaKm ngi deM NrI esþcyag
clU kanR´ kgú raCRKwH .
- 98 -
RBHmanRBHPaK RTgs´ RmakenAkúñgCnbTKyassI ;lµmsm
KrY dlR´ BHGZüaRsy& ehIy RTg´naMRBHGrhnsþ avk 1003 rbU esþc
ecjcakCnbTKyassI ;eTAkanl´ dvði n& KWcm,aretñatCTM g´ EdlenA
Cti RkúgraCRKwHmhanKr ehIyRTg´Kg´Rbzabe´ nAÉcm,aretañ tCTM ge´ naH
edayRBHGg<manRBHbMNg ngw RTg´edaHecjnvU BaküebþCa\ rbs´RBH:T
Bmi i¬sarbrmkSRt EdlRTg´eZVTI ku cMeBaHRBHGg< munngw :nRtasd´ wgCa
RBHsmaµ smTú¬ CÆ ama© s´enaH .
RBH:TBim¬isarbrmkSRténEdnmKZ; RTgR´ CabdMNgw za RBH-
smNeKatmescþ naPM ikTú¡ aMgLay mkKg´Rbzab´enAkúñgóTüanetñat
CMTg´ eTbI narM aCbrivarmYyEsnBIrmnuW nak´ RBmedayBkY RBahµN_ nig
KhbtIrYmCamYypg esþcecjeTAcUlKal´RB¼sm<Tú C§ am©as´ kúgñ sSan
TEI dlRbfabK´ ge´ na¼ .
EtBkY raCbrvi ar BYkRBahNµ _ ngi KhbtITagM Gse´ na¼ naKM añ
sEmþgesckIþeKarBxø¼ mni eKarBx¼ø mankri iyaGakarEdlmni man
rebob ehIyeBlEbgEckCacEM Nk@RbmaNCa 12 cEM Nk Gakar
rbsr´ aCbrvi arTagM ena¼ xN£cUlKal´RB¼manRB¼PaK manGakar
epßg@Edlmni KrY [emIl .
kaleTAdl´ BYkGñkEdlmankri yi asPu aBk¾fVaybg:xM ø¼ RbNmü
GBal¢ xI ø¼ BkY xø¼EdlminRC¼faø kR¾ twmEteBalvacaRáRs&yCamyY x¼ø
RbkaseQµa¼ nigeKatþrbs´xnÜø BYkx¼ø enAesó¶ mmni sEmþgGakareLgI
c¼u G@IV eLIy .
- 99 -
RB¼manRB¼PaKCama© s´ RTg´TteXIjkri yi aGakarrbs´raC
brvi arTagM ena¼ manesckRþI kGtW RkTm enAminTan´smKYrnwgTTlY saþ b´
RB¼FmµeTsnaán KWmnusßTaMgen¼manesckIþsgßy& fa RB¼tfaKt
¦«reu vlksßbetrS Gkñ NaCaGkñ manGanuPaBeRcInCag smKrY Et
tfaKtngw eda¼esckIþsgß&ykgñú erOgen¼Camnu .
RB¼manRB¼PaK RTg´Bci arNaeXIjehtuen¼ehyI RTg´Rtas´
srY dl´RB¼«ruevlksßbetSr[án|RKb´Kañ EdlCasBaaØ Ráb[´
RB¼«ruevlksßb£ CyY kate´ sckþIsgßy& mhaCnTaMgena¼fa
mñalksßb£ eRBa¼ehtuGIV eTbI Gñkl¼bgl´ Ti§BIedImrbsG´ kñ
ehyI mkbsY Casavk½ rbs´tfaKtvij . RB¼«ruevlksßb£ eRkak
eLIgRkabfaV ybgRM: B¼manRB¼PaK edaybBa©g:Rbtsi aæ n edaykiriya
TnP´ nø ´erobrybIdg manGg: 5 ándl´Gvyv£TagM 5 y¨ag KáW téd
TaMgBIr Cg:g´TaMgBIr ngi k,almyY Rkabc¼u elIEpndI ehyI eha¼eLIg
eTAkúgñ Gakasx<s´RbmaNeseIµ dImetañ t ehyI k¾RtLb´cu¼mkRkab
faV ybg:RM B¼yuKláT ánRkabTlU edayseM Lgxaø Mg@fa bBiRt
RB¼Gg:dc¾ eRmIn ehtEu dl¹RB¼Gg:l¼bgl´ Ti§BIedIm ecjmkbYsCa
sav½krbsR´ B¼Gg: eRBa¼áneXjI pøvÚ rbs´RB¼Gg: CapøÚvénsnþisux
mni mankiels CaeRKÓgraraMgeFV[I ektI Tku ç minmankgVl´mkBakB´ ½n§
mni EmnCaFmE’ dleCOtamKañ EtCaKuNEdlRákddl´citþ¹RB¼Gg:
eTbI ¹RB¼Ggl: ¼bgk´ arbUCaePøgI ecal .
lu¼elakeBaldeU c¼ñ cb´ehyI ánRbkasteTAfa RB¼GgC: a
- 100 -
brmsasþarbs¹´ RB¼Gg:@ Casavk½ rbsR´ B¼Gg: ehIyRtLb´eha¼
eLgI eTAelIGakaseTot edaymankms< ´BrI CYretñat ehIyRtLb´c¼u
mkfVaybgM:RB¼yuKláT RBmTaMgRbkassEmgþ xÜnø fa Casav½k
rbs´RB¼manRB¼PaK dcU muneTot .
kareha¼eLgI eTAkan´Gakas ngi RtLbm´ kfaV ybgRM: B¼yKu l
áT TaMgeBalRbkasdUecña¼ RB¼«ruevlksßb£ elakeFGIV s´ 7 dg
edayrab´rmY kms< ´énkareha¼RKacgu eRkayRbmaN 7 CrY etañ tél .
bris&TTagM Gs´EdlRbCMuKñaena¼ Gse´ scksþI gß&y RsaynUv
karRkGWtRkTm citþkT¾ nP´ nø ´ RBmTaMgánsþabR´ B¼Fm’eTsnateTA
eRbóbdUcPaCn_EdlkxVke´ sµakeRKakRtvÚ xat´BN’ tbu Etgy¨aglsð m
KrY ngw dakr´ bs´mantémøándUecña¼ en¼CaBuTv§ iFeI da¼RsaybBaaH cMeBa¼
mux edayRTg´eFV[I CnTaMgBgY Rákdkúñgcti þfa RB¼BTu §RTg´RbesIrCag
«ruevlksßbetrS . bnaÞ b´mk RB¼manRB¼PaKcab´epImþ dsu xat´citþ
rbs´Gkñ nKrraCRK¼w manRB¼áTBmi s<i arCaRbFan [sðatedayeRKÓg
xat´ KFW mµ£ edayRB¼GgR: Tg´elkI Gnbu Bu IkV famksEmgþ .
kalRTg´eXIjfa citþfaø sað tehIy eTbI RTg´sEmgþ Griysc©
4 ándl´ Tku ç KsW PaBEdltagM enAmni án smuTy£ KeW ht[u ekIt
Tukç nieraF KWkarrlM tT´ ukç ngi mK: KpW øÚvbdbi ti[þ ándlT´ rI Mlt´Tku ç .
cnM Ynbrsi &TEdlmanTagM Gs´ 12 cEM Nk ( 120000 nak´ ) man
lTp§ lfa 11 cEM NkánFmcµ kçú KCW aRB¼GriybKu :l kgñú RB¼BuT§-
sasna elakehAbKu :lánseRmcCaGryi £en¼fa RB¼esatabnñ