การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู้

การวิจยั และพัฒนา
นวตั กรรมการเรียนรู

Learning Innovation Research and Development

คณะครศุ าสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏบานสมเด็จเจาพระยา



การวจิ ยั และพัฒนานวัตกรรมการเรยี นรู4

Learning Innovation Research and Development

สาขาวชิ าการประเมนิ ผลและวจิ ยั ทางการศกึ ษา
คณะครศุ าสตร> มหาวิทยาลัยราชภัฏบCานสมเดจ็ เจาC พระยา

การวิจยั และพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู5
(Learning Innovation Research and Development)
ผู5เขียน
วเิ ชยี ร อนิ ทรสมพันธ1 เพชราวดี จงประดับเกยี รติ
อคั รเดช เกตฉำ่ สริ กิ ร โตสติ
เกษมสนั ต์ิ รจพจน1 ฑติ ยา สทิ ธโิ สภาสกุล
สภุ รณ1 ล้มิ บริบูรณ1
รวบรวมและจัดทำตน5 ฉบับ
วิเชยี ร อนิ ทรสมพันธ,1 สิรกิ ร โตสติ, ฑิตยา สิทธโิ สภาสกุล

ISBN : 978-974-373-659-9
ข5อมลู ทางบรรณานุกรมหอสมดุ แห_งชาติ

การวจิ ยั และพัฒนานวัตกรรมการเรยี นรู5 (Learning Innovation Research and Development)
กรุงเทพฯ : คณะครศุ าสตรd มหาวิทยาลัยราชภฏั บ5านสมเดจ็ เจา5 พระยา,
2565.
212 หนา5 .
3I.7ก1า.2ร6วิจัยและพฒั นานวตั กรรมการเรยี นร5ู II. วิเชียร อินทรสมพันธd และคณะ II ช่อื เร่ือง.

ISBN : 978-974-373-659-9

พมิ พdครง้ั ท่ี 1 กรกฏาคม 2565 จำนวน 300 เลมZ
ออกแบบปก แฝงกมล เพชรเกลีย้ ง
สงวนลขิ สทิ ธ์ติ ามพระราชบัญญตั ลิ ิขสทิ ธิ์ (ฉบับเพ่มิ เติม) พ.ศ. 2558
หdามลอกเลียนแบบ หรอื คดั ลอกสZวนใดสZวนหนง่ึ ของหนงั สือเลZมน้ี
ยกเวนd แตไZ ดรd ับอนุญาตเปiนลายลกั ษณอ1 กั ษรจากผูdเขยี น

หนังสือยืมเรยี น หรอื แจกฟรี (หา5 มจำหน_าย)

จัดทำโดย
คณะครศุ าสตร1 มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏบdานสมเดจ็ เจdาพระยา
1061 ซอยอิสรภาพ 15 ถนนอสิ รภาพ แขวงหริ oั ูรจู ี
เขตธนบุรี กรุงเทพฯ 10600

พมิ พdที่ : โรงพิมพ1 หจก. วรานนท1 เอ็นเตอร1ไพรส1
6, 8 ซอย 13 ถนนสะแกงาม แขวงแสมดำ เขตบางขุนเทียน กรงุ เทพมหานคร 10150
โทร. 02-894-9050-3 E-mail : [email protected]

คำนำ

หนังสือการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรdู (Learning Innovation Research and
Development) ฉบับน้ี พัฒนาและปรับเพิ่มจากหนังสือการวิจัยทางการศึกษา(Educational Research)
โดยสุภรณ1 ลิ้มบริบูรณ1 และคณะ (2563) โดยมีจุดมุZงหมายเพื่อใหdนักศึกษาใชdประกอบการเรียนรายวิชาพื้นฐาน
วิชาชีพครู ตามหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิตของคณะครุศาสตร1 มหาวิทยาลัยราชภัฏบdานสมเด็จเจdาพระยา ผูdเรียน
มีสมรรถนะในการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนรูd รวมทั้งสามารถนำไปใชdในการปฏิบัติการวิจัยในชั้นเรียน
หรอื เปiนสวZ นหน่งึ ของการศึกษาคdนควdาเพมิ่ เติม นำไปสZกู ารทำวิจยั ใหdสำเรจ็ ลลุ Zวงดdวยดี

ภายในเลZมประกอบดdวยเนื้อหาจำนวน 10 บท ไดdแกZ บทที่ 1 ความรูdเบื้องตdนเกี่ยวกับการวิจัย บทที่ 2
การวิจัยในชัน้ เรียน/การวิจัยปฏิบตั ิการในชน้ั เรียน บทที่ 3 นวัตกรรมและเทคโนโลยดี ิจทิ ลั เพือ่ พัฒนาการเรียนรdู
บทที่ 4 การออกแบบการวิจัย บทที่ 5 ประชากรและกลุZมตัวอยZาง บทที่ 6 เครื่องมือการวิจัยและการหา
คุณภาพ บทท่ี 7 การวิเคราะห1ขdอมูลและสถิติที่ใชdในการวิจัย บทที่ 8 การเขียนโครงรZางการวิจัยในชั้นเรียน บท
ที่ 9 การเขียนรายงานการวิจัยในชั้นเรียน และการประเมินผลรายงานวิจัยในชั้นเรียน และบทที่ 10
จรรยาบรรณนักวิจัยและการวิจัยในมนุษย1 ในแตZละบทจะมีกิจกรรม แบบฝŒกหัดใหdนักศึกษาไดdทบทวนเพิ่มเติม
อีกดวd ย

ขอขอบคุณผูdเขียนทุกทZานที่สละเวลาชZวยกันเขียน เรียบเรียง ตรวจทานจนทำใหdเกิดหนังสือเลZมน้ี
ขอบคุณนักศึกษาครูที่เปiนแรงผลักดันทำใหdคณาจารย1รZวมมือกันตั้งใจทำหนังสือเลZมนี้ ดdวยมุZงหวังใหdเกิดผลลัพธ1
การเรียนรdูอันหมายถึงคุณภาพบัณฑิตของหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต สามารถนำแนวทางการวิจัยและพัฒนา
นวัตกรรมการเรียนรdูนี้ไปใชdใหdเกิดประโยชน1ในหdองเรียน เพื่อพัฒนาการเรียนรูd และชZวยเหลือผูdเรียนอยZาง
แทจd รงิ

สาขาวชิ าการประเมนิ ผลและวจิ ัยทางการศึกษา
คณะครุศาสตรd มหาวิทยาลัยราชภฏั บ5านสมเดจ็ เจา5 พระยา

ท่มี า : https://www.rd.go.th/publish/kingsay/17Royal_Instruction12072499.pdf

สารบญั
บทท่ี หน5า
1 ความร5ูเบือ้ งตน5 เก่ียวกบั การวจิ ยั .............................................................................. 1
ความหมายของการวิจัย............................................................................................. 1
ความมงZุ หมายของการวจิ ัย......................................................................................... 2
ประโยชนข1 องการวจิ ยั ................................................................................................ 3
ประเภทของการวิจัย.................................................................................................. 3
ขั้นตอนของการวิจยั ................................................................................................... 6
ลักษณะของผูdท่ีทำวจิ ัยไดdประสบความสำเร็จ……....................................................... 12
2 การวิจยั ปฏบิ ัติการในชัน้ เรียน................................................................................... 17
ความหมายของการวจิ ยั ในช้ันเรยี น............................................................................ 18
แนวคดิ ของการวจิ ยั ในชั้นเรียน.................................................................................. 18
หลักการของการวจิ ยั ในชั้นเรยี น…............................................................................. 18
ลักษณะสำคญั ของการวจิ ัยปฏบิ ตั ิการในช้ันเรยี น...................................................... 19
การวเิ คราะห1ปŽญหาการเรยี นรขูd องผูdเรยี น................................................................. 19
ข้ันตอนการวิจัยปฏิบตั ิการในชน้ั เรยี น........................................................................ 22
3 นวัตกรรมและเทคโนโลยดี จิ ทิ ลั เพอ่ื พฒั นาการเรียนร.ู5 ............................................ 27
ความหมายของนวตั กรรมและเทคโนโลยดี ิจทิ ัล......................................................... 27
ความสำคัญของนวตั กรรมเพื่อพฒั นาการเรยี นรูd........................................................ 28
ประเภทของนวตั กรรมเพ่อื พัฒนาการเรยี นรูd ............................................................. 30
ขัน้ ตอนการสราd งนวัตกรรมเพ่อื พฒั นาการเรียนรูd....................................................... 31
4 การออกแบบการวิจัย .............................................................................................. 39
ปŽญหาการวิจยั ........................................................................................................... 39
การกำหนดวัตถปุ ระสงค1การวจิ ยั ................................................................................ 43
การกำหนดชอ่ื เร่อื งการวิจัย ....................................................................................... 48
สมมติฐานการวจิ ัย .................................................................................................. 50
การออกแบบการวจิ ยั เชิงทดลอง................................................................................ 53
5 ประชากรและกลมุ_ ตวั อยา_ ง 67
ประชากร ............................................................................................................................................... 67
กลุมZ ตวั อยZาง ......................................................................................................................................... 69
การสZมุ กลมZุ ตัวอยZาง ............................................................................................................................ 69
เทคนิคการเขยี นกำหนดประชากรและกลZุมตัวอยาZ ง .............................................................. 80
6 เคร่ืองมือการวจิ ยั และการหาคณุ ภาพ ..................................................................... 85
เครือ่ งมอื การวจิ ยั ...................................................................................................... 85

บทที่ หนา5
การหาคุณภาพเครอ่ื งมอื การวิจยั .............................................................................. 108
117
7 การวเิ คราะหขd 5อมลู และสถิตทิ ่ีใชใ5 นการวิจัย ........................................................... 118
แนวคดิ พื้นฐานทางสถติ ิ ............................................................................................. 120
สถิติเชิงบรรยาย ......................................................................................................... 122
การวัดแนวโนdมเขาd สูสZ วZ นกลาง ................................................................................. 124
การวัดการกระจาย .................................................................................................... 128
สถติ ิเชงิ อdางองิ ........................................................................................................... 137
สถติ ิทดสอบทแี บบไมอZ สิ ระ ........................................................................................ 143
สถิติทดสอบทีแบบอสิ ระ ............................................................................................ 147
คZาสมั ประสทิ ธส์ิ หสมั พันธ1 .......................................................................................... 159
159
8 การเขียนโครงรา_ งการวิจยั ในช้ันเรียน ..................................................................... 159
ประเภทของโครงรZางการวจิ ยั ในชนั้ เรยี น ................................................................... 160
จุดมZุงหมายของการจดั ทำโครงรZางการวจิ ัยในชัน้ เรยี น .............................................. 160
สวZ นประกอบของโครงรZางการวิจัยในช้ันเรียน ........................................................... 171
แนวทางการเขยี นโครงราZ งการวจิ ยั ในชั้นเรียน .......................................................... 171
171
9 การเขยี นรายงานการวจิ ยั ในช้นั เรียนและการประเมนิ ผลรายงานวิจยั ในชั้นเรยี น 173
ประเภทของรายงานการวจิ ยั ในชน้ั เรยี น..................................................................... 178
รูปแบบของรายงานการวิจัยในช้ันเรียน...................................................................... 183
แนวทางการเขียนรายงานผลการวจิ ัยในช้นั เรยี น ...................................................... 183
การประเมนิ ผลรายงานวิจยั ในชั้นเรียน....................................................................... 184
186
10 จรรยาบรรณนกั วจิ ยั และการวจิ ัยในมนษุ ยd ............................................................. 191
นยิ าม ความหมายคำศัพทท1 ค่ี วรรdู............................................................................... 193
จรรยาบรรณนักวจิ ัย................................................................................................... 197
หลกั จริยธรรมการวจิ ยั ในมนษุ ย1 ................................................................................
ประวัติความเปนi มาของจริยธรรมการวจิ ัยในมนษุ ย1 ..................................................
จรยิ ธรรมการวจิ ัยในประเทศไทย...............................................................................

บรรณานกุ รม

ตารางที่ สารบญั ตาราง หนา5
2.1 19
5.1 ลักษณะสำคญั ของการวิจัยปฏบิ ตั ิการในชน้ั เรยี น ……………………………………………
ขนาดกลZมุ ตวั อยZางตามวิธีของยามาเนZ ระดบั ความเช่ือม่นั ท่ียอมรับไดd 5% 73
5.2 ความคลาดเคลื่อนระดับตZางๆ ………………………………………………............................. 74
6.1 ประชากรและกลมZุ ตัวอยาZ งตามการคำนวณของเครจซีแ่ ละมอรแ1 กน........................ 93
6.2 ตัวอยา& งแบบสำรวจรายการ แบบที่ 1…………………………………………….................. 93
6.3 ตวั อย&างแบบสำรวจรายการ แบบที่ 2 …………………………………………………………. 94
6.4 ตัวอยZางมาตรประมาณคาZ แบบตวั เลขแบบที่ 1......................................................... 95
6.5 ตัวอยZางมาตรประมาณคาZ แบบตวั เลขแบบที่ 2.......................................................... 95
6.6 ตวั อย&างมาตรประมาณค&าแบบภาพ…………………………………………….................. 98
6.7 ตัวอยาZ งแบบวดั เจตคตติ Zออาชีพครูตามแนวคิดขของลิเคอรท1 ................................... 102
6.8 ตัวอย&างคะแนนเพ่อื การคำนวณหาค&าประจำข<อและค&าเบยี่ งเบนควอไทลA........ 102
6.9 ผลการวิเคราะหคA า& สถิตกิ ารใหค< ะแนนของผ<ตู ดั สนิ ประจำขอ< .............................. 114
7.1 คณุ ลกั ษณะการวดั และการหาคณุ ภาพของเครอ่ื งมือการวิจยั ................................... 120
7.2 ขdอมลู เพศและคะแนนทกั ษะการวเิ คราะหข1 องนกั เรียนประถมศึกษาปท‘ ่ี 6.............. 120
7.3 ความถ่ี และรdอยละของนกั เรยี นประถมศกึ ษาปท‘ ี่ 6 .................................................
จำนวนนักเรียนจำแนกตามคะแนนทกั ษะการวเิ คราะห1และตามเกรดทกั ษะการ 121
7.4 วิเคราะห1 …………………………………………….............................................................. 122
7.5 ความถ่ี รอd ยละเกรดทกั ษะการวิเคราะห1จำแนกตามเพศ ........................................ 123
7.6 การคำนวณคZาฐานนิยมจากขอd มลู 3 ชุด……………………………………………….............. 123
7.7 การคำนวณคZามัธยฐานในกรณีทมี่ ขี อd มูลมีจำนวนคี่ และขอd มูลมจี ำนวนคูZ .............. 125
7.8 การคำนวณพิสัยดdวยขอd มลู 2 ชุด ………………………………………………........................
คาZ เบยี่ งเบน คาZ เบย่ี งเบนกำลังสองและการคำนวณความแปรปรวนจากขdอมลู 127
7.9 10 ชดุ …………………………………………………………………………………………………………. 129
7.10 ความสัมพนั ธข1 องสมมตฐิ านการวิจยั สมมติฐานหลกั และสมมตฐิ านทางเลือก.......... 132
7.11 ความคลาดเคลื่อนในการทดสอบสมมตฐิ านทางสถติ …ิ ……………………………………. 133
7.12 สมมติฐานทางสถิติ สมมติฐานหลกั สมมติฐานทางเลอื กและคZาพารามิเตอร1 µ……
การสรุปผลทางสถติ ิและสถานการณ1ในการตัดสนิ ใจและความคลาดเคลือ่ นในการ 134
7.13 สรุปผล ………………………………………………………………………………………………........ 136
7.14 แนวทางการสรปุ ผลการทดสอบสมมตฐิ านทางสถิติดวd ยวธิ ีการคำนวณและคZาพี .....
ตารางที (t table) เพือ่ กำหนดจุดวกิ ฤติที่ระดบั นยั สำคัญทางสถิติ (a) ทรี่ ะดับ .05 139
7.15 และ .01……………………………………………................................................................ 140
การคำนวณสถติ ิทดสอบทแี บบไมZอิสระดdวยการคำนวณผลตZางของขdอมูลแตZละคZู .

ตารางที่ ผลการวเิ คราะห1สถติ ทิ ดสอบทีแบบไมZอสิ ระดdวยโปรแกรมคอมพวิ เตอร1 .................. หนา5
7.16 แนวทางการสรปุ ผลทางสถติ ดิ dวยคZาพี ……………………………………………................. 142
7.17 ขน้ั ตอนและสูตรในการคำนวณสถติ ทิ ดสอบทแี บบอสิ ระ ………………………………… 143
7.18 ผลการวิเคราะห1สถติ ิทดสอบทีแบบอสิ ระดวd ยโปรแกรมคอมพิวเตอร1 ...................... 145
7.19 เกณฑ1ในการตดั สินความหมายและขนาดของคZาสมั ประสทิ ธิ์สหสมั พันธ1 ................. 146
7.20 ผลการวเิ คราะห1คZาสัมประสทิ ธิส์ หสัมพนั ธ1ดdวยโปรแกรมคอมพิวเตอร1…………………. 149
7.21 150

สารบัญภาพ หนา5
17
ภาพท่ี 20
2.1 วถิ ชี วี ติ ของการวจิ ยั ปฏบิ ตั กิ ารในชน้ั เรียน ……………………………………………………..………… 22
2.2 ความสัมพันธ1ของกระบวนการจัดการเรยี นรแdู ละกระบวนการวจิ ยั …………………….………… 23
2.3 ตัวอยาZ งการวเิ คราะหป1 Žญหาผูเd รยี นดาd นตZางๆ………………………………………………………….. 24
2.4 วงจรวจิ ัยปฏิบัติการในช้นั เรยี น……………………………………………………………………………… 55
2.5 ขัน้ ตอนการวิจัยปฏบิ ัติการในชัน้ เรยี น………………………………………………………………………. 56
4.1 รูปแบบการวิจัยเชิงทดลอง หน่ึงกลุZม ทดสอบหลังเรียน …………………………………………….. 57
4.2 รูปแบบการวิจยั เชิงทดลอง หนึ่งกลมZุ ทดสอบกZอนเรยี นและหลงั เรยี น…………………………. 58
4.3 รปู แบบการวจิ ัยเชิงทดลองเปรยี บเทยี บ สองกลุZม ทดสอบหลงั เรียน …………………………. 59
4.4 รูปแบบการสุZมเขdาสองกลุมZ ทดสอบหลังเรยี น…………………………………………………………. 60
4.5 รูปแบบการสมZุ เขdา สองกลมZุ ทดสอบกZอนเรยี นและหลงั เรยี น……………………………………. 61
4.6 รูปแบบไมมZ กี ารสZมุ สองกลZมุ ทดสอบกZอนเรียนและหลงั เรยี น…………………………………… 76
4.7 รูปแบบชดุ ลำดบั เวลา…………………………………………………………………………………………… 76
5.1 การสมุZ กลุมZ ตวั อยZางอยาZ งงZาย………………………………………………………………………………….. 77
5.2 ตารางเลขสมุZ …………………………………………………………………………………………………………. 78
5.3 การสุZมกลมุZ ตวั อยZางแบบมรี ะบบ……………………………………………………………………………. 79
5.4 การสมZุ กลมZุ ตวั อยาZ งแบบแบZงชัน้ ……………………………………………………………………………. 94
5.5 การสุมZ กลZุมตวั อยาZ งแบบแบงZ กลุมZ ………………………………………………………………………….. 95
6.1 ตวั อยZางมาตรประมาณคZาแบบบรรยาย…………………………………………………………………….. 96
6.2 ตัวอยาZ งมาตรประมาณคาZ แบบเสdนหรือแบบกราฟแนวนอน………………………………………… 100
6.3 ตัวอยาZ งมาตรประมาณคZาแบบเปรียบเทียบ…………………………………………………………….. 118
6.4 ตัวอยZางมาตรวัดเจตคตทิ ่มี ีตอZ วิชาคณติ ศาสตร1ตามแนวคิดของออสกดู ……………………….. 131
7.1 ความสมั พนั ธ1ระหวZางสถติ เิ ชิงบรรยายและสถิติเชงิ อาd งองิ ……………………………………………. 137
7.2 ทศิ ทางการทดสอบสมมตฐิ าน………………………………………………………………………………… 139
7.3 ตวั อยZางสถานการณ1วิจัย…………………………………………………………..…………………………… 141
7.4 การกำหนดจุดวกิ ฤตแิ ละพนื้ ที่วิกฤต……………………………………………………………….………. 148
7.5 การสรุปผลทางสถิตดิ dวยการคำนวณ………………………………………………………………………. 161
7.6 ขนาดและทิศทางความสัมพันธใ1 นสถานการณต1 Zาง ๆ…………………………………………………… 162
8.1 ตัวอยZางช่อื เรือ่ งการวจิ ัยในชน้ั เรียน………………………………………………………………………… 163
8.2 ตัวอยZางการเขียนขอบเขตการวิจยั …………………………………………………………………………. 163
8.3 ตวั อยาZ งการนิยามศัพทเ1 ฉพาะตัวแปรการวิจัย………………………………………………………….. 164
8.4 ตัวอยZางทก่ี ารนยิ ามศัพทเ1 ฉพาะคำหรอื กลมZุ คำ……………………………………………………………
8.5 ตัวอยาZ งกรอบแนวคิดการวิจยั แบบท่ี 1………………………………………………………………………

ภาพที่ หนา5
8.6 ตวั อยาZ งกรอบแนวคิดการวจิ ยั แบบที่ 2……………………………………………………………………… 165
8.7 ตวั อยZางการศึกษาเอกสารและงานวจิ ัยทเี่ กีย่ วขdอง……………………………………………………. 166
8.8 ตวั อยาZ งการกำหนดระยะเวลาในการดำเนนิ การวิจยั ในชน้ั เรยี น…………………………………. 167
8.9 งบประมาณคาZ ใชdจาZ ยในการดำเนนิ การวิจัยในชน้ั เรียน……………………………………………… 167
10.1 หลักการเบลมองต…1 ……………………………………………………………………………………………….. 191
10.2 การทดลองแชZนำ้ เยน็ ทค่ี Zายกักกันของนาซี ……………………………………………………………… 191

บทที่ 1

ความรู-เบือ้ งตน- เก่ยี วกับการวจิ ยั

เพชราวดี จงประดบั เกยี รติ1

มนุษย&ทุกคนเม่ือเกิดมาล2วนต2องเผชิญกับป<ญหาอุปสรรคในการดำเนินชีวิต สิ่งสำคัญที่จะชFวย
ให2มนุษย&รอดพ2นจากป<ญหาอุปสรรคเหลFานั้นได2 คือ การนำความร2ูและข2อเท็จจริงมาอธิบาย ควบคุม
พยากรณ&เพื่อหาแนวทางปPองกันหรือแก2ป<ญหา เราจึงเห็นความพยายามของมนุษย&ในการคิดหาวิธีท่ีจะ
ให2ได2มาซึ่งความรู2ความจริงท่ีถูกต2องมาตั้งแตFสมัยโบราณกาล เร่ิมต2นจากวิธีการงFายๆ ท่ีไมFได2อาศัย
หลักการของเหตุและผล เชFน การลองถูกลองผิดด2วยตนเองจากประสบการณ&และความเชื่อเกFา ๆ ตFอมา
นักวิทยาศาสตร&ได2นำวิธีการท่ีมีเหตุผลมาใช2ในการค2นหาความรู2ความจริงในลักษณะของการอนุมาน
(Deductive method) และการอุปมาน (Inductive method) จากนั้นนำท้ัง 2 วิธีนี้มาใช2รFวมกัน
เรียก วFา วิธีอ นุ ม าน -อุ ป ม าน (Deductive–Inductive method) ที่ เปi น จุด เร่ิม ต2 น ขอ งวิธีก าร
ทางวิทยาศาสตร& (Scientific method) ซ่ึงวิธีการทางวิทยาศาสตร&นี้เปiนวิธีการท่ีได2รับการยอมรับวFา
เชื่อถอื ไดม2 ากทส่ี ุดและถกู นำมาใชเ2 ปiนกระบวนการของการวิจยั ในป<จจบุ นั

ความหมายของการวิจัย

นักวิชาการทางการศึกษาชาวไทยและชาวต<างประเทศได=ให=นิยามความหมายของการวิจัย
ไวใ= นหนงั สือตำราและเอกสารทางวชิ าการทเ่ี กี่ยวขอ= งกับการวิจัยไว= ดังนี้

พระราชบัญญัติการส<งเสริมวิทยาศาสตรJ การวิจัยและนวัตกรรม (2562) ให=ความหมาย
ของการวิจัยว<า หมายถึง “การศึกษาค=นคว=า วิเคราะหJ หรือทดลองอย<างเปRนระบบอันจะทำให=ได=มา
ซึ่งข=อเท็จจริง ความร=ูใหม< หรือหลักการไปใช=ในการต้ังกฎ ทฤษฎี แนวทางในการปฏิบัติเพื่อเปRนพ้ืนฐานของ
การพัฒนาด=านวิทยาศาสตรJ เทคโนโลยี สังคมศาสตรJ มนุษยศาสตรJ และศิลปวิทยาการแขนงต<าง ๆ รวมท้ัง
เพื่อสรา= งนวตั กรรม อันจะสามารถนำมาใชป= ระโยชนJได”=

มาเรียม นิลพันธุJ (2554) กล<าวว<า “การวิจัย หมายถึง กระบวนการแสวงหาความรู=อย<างเปRน ระบบ
เชื่อถือได=โดยอาศัยกระบวนการทางวิทยาศาสตรJเพื่อตอบคำถามการวิจัย ผลท่ีได=สามารถนำไปแก=ปbญหาพัฒนา
องคคJ วามร=ู”

พันธุJทิพยJ รามสูตร (2552) กล<าวถึง ความหมายของการวิจัยไว=ในหนังสือค<ูมือนักวิจัยมือใหม<
ของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห<งชาติว<า “การวิจัย คือ การหาคำตอบให=แก<คำถามท่ีผู=วิจัยอยากร=ูเกี่ยวกับ
ปbญหาที่ผ=ูวิจัยมองเห็นซึ่งอาจมีหลายปbญหา แต<ผู=วิจัยต=องเลือกปbญหาท่ีเห็นว<าสำคัญและมีความจำเปRนต=องหา
คำตอบโดยการศกึ ษาวิจัย”

1 ผชู้ ว่ ยศาสตราจารยป์ ระจาํ สาขาวชิ าการประเมนิ ผลและวจิ ยั ทางการศกึ ษา

2 วจิ ยั และพัฒนานวัตกรรมการเรยี นรู=

ล=วน สานยศและอังคณา สายยศ (2536) กล<าวว<า “การวิจัย หมายถึง การค=นหาความร=ู
ความจรงิ โดยวธิ ีการอยา< งเปRนระบบทเ่ี ชือ่ ถือได=หรอื วิธกี ารทางวิทยาศาสตรJ”

ฮาริ ชานการJ (Hari Shankar Shyam , 2017) ให=ความหมายของการวิจัยไว=ว<า การวิจัย หมายถึง
การศึกษาอย<างมรี ะบบมีวัตถปุ ระสงคJในการค=นหาขอ= เท็จจริงเพ่ือตอบคำถามและแก=ปbญหา

เบสและคาน (Best & Kahn ,1995) กล<าวว<า การวิจัยเปRนกระบวนการท่ีดำเนินการอย<างเปRนระบบ
โดยใช=วิธีการทางวิทยาศาสตรJในการแก=ปbญหา เริ่มจากการกำหนดปbญหา การกำหนดสมมุติฐาน การสังเกต
การวิเคราะหJ และลงสรุป

เวบสเตอรJ (1985) กล<าวถึงความหมายของการวิจัยว<า การวิจัย คือ การค=นหา หรือการทดลอง
อย<างละเอียดถี่ถ=วน ระมัดระวัง ที่มีเป|าหมายเพ่ือค=นพบข=อเท็จจริง หรือปรับปรุงแก=ไขทฤษฎีที่เคยเปRนท่ียอมรับ
โดยพิจารณาจากขอ= เทจ็ จริง ใหม< ๆ เพือ่ นำมาตัง้ เปนR กฎเกณฑJ ทฤษฎี หรอื แนวทางในการปฏบิ ตั ิ

ความหมายของการวิจัยตามที่นักวิชาการศึกษาชาวไทยและชาวต<างประเทศข=างต=นกล<าวมาสรุปได=ว<า
การวิจัย คือ การค=นคว=าหาความร=ูหรือข=อเท็จจริงใหม< ๆ ในสาขาวิชาต<าง ๆ โดยอาศัยวิธีการที่เปRนระบบหรือ
วิธีการทางวิทยาศาสตรJ (Scientific method) เพ่ือให=ได=ความรู=ที่ถูกต=องสำหรับใช=กำหนดกฎเกณฑJ ทฤษฎี
แนวทางปฏบิ ัติ หรือแนวทางแกป= ญb หา

ความม0งุ หมายของการวิจยั

ก า ร ศึ ก ษ า ค= น ค ว= า ห า ค ว า ม ร=ู ห รื อ ข= อ เท็ จ ที่ เรี ย ก ว< า ก า ร วิ จั ย น้ั น อ า จ ท ำ เพื่ อ จุ ด ม<ุ ง ห ม า ย
5 ประการ ต<อไปน้ี

1. เพื่อบรรยาย เปRนการวิจัยที่ม<ุงค=นคว=าหาข=อเท็จจริงเพื่อบอกเล<าลักษณะของตัวแปรที่ต=องการ
ศึกษา เช<น การศึกษาพฤติกรรมการเล<นเกมออนไลนJของนักเรียน หรือ การศึกษาความเครียดและวิธีเผชิญ
ความเครยี ดในการเรยี นของนกั เรียน

2. เพื่ออธิบาย เปRนการวิจัยที่ม<ุงศึกษาปรากฏการณJต<าง ๆ ท่ีเกิดขึ้นเพื่ออธิบายว<าเกิดข้ึน
ได=อย<างไร มีอะไรเปRนเหตุมีอะไรเปRนผล เช<น การศึกษาสาเหตุของการไม<ศึกษาต<อของนักเรียนที่จบการศึกษา
ภาคบังคับ หรือ การศึกษาผลของความเครียดจากการเตรียมตัวสอบเข=ามหาวิทยาลัยท่ีมีต<อผลสัมฤทธ์ิ
ทางการเรยี นของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท„ ่ี 6

3. เพื่อทำนาย เปRนการวิจัยท่ีม<ุงนำผลการวิจัยไปใช=ทำนายหรือคาดคะเนส่ิงท่ียังไม<เกิดขึ้น
และมีแนวโน=มท่ีจะเกิดขึ้นในอนาคต เช<น การพยากรณJผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนมัธยม
ห=องความสามารถพิเศษจากผลการสอบคัดเลือกเข=าเรียน หรือ การศึกษาแนวโน=มการจัดการศึกษาของ
ประเทศไทยในทศวรรษหนา=

4. เพื่อควบคุม เปRนการวิจัยท่ีม<ุงนำผลวิจัยไปใช=เปRนแนวทางในการควบคุมปรากฏการณJต<าง ๆ
ไม<ให=เกิดเหตุการณJที่ร=ายแรง หรือ ให=เปล่ียนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น เช<น การควบคุมพฤติกรรมก=าวร=าว
ของนักเรียนออทิสติกโดยการให=คำปรึกษาเปRนรายบุคคลตามแนวทฤษฏีเผชิญความจริง หรือ การเสริมสร=าง
ความมีวินัยในการเรียนของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาตอนต=นที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำด=วยโปรแกรมกำกับ
ตนเอง

5. เพื่อพัฒนา เปRนการวิจัยที่มีจุดม<ุงหมายในการสร=างสิ่งประดิษฐJ สร=างวิธีการ หรือแนวคิดใหม<
เพื่อนำไปใช=แก=ปbญหา พัฒนางานให=มีประสิทธิภาพ เช<น การพัฒนารูปแบบการสอนออนไลนJท่ีเน=นผ=ูเรียน

วิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนร=ู 3

เปRนสำคัญเพื่อส<งเสริมทักษะการส่ือสารภาษาอังกฤษ หรือ การสร=างหนังสือนิทานมัลติมิเดียเพื่อพัฒนา
ความคดิ สร=างสรรคขJ องนักเรียนปฐมวยั

ประโยชนข6 องการวิจัย

เป| า ห ม า ย ที่ ส ำ คั ญ ข อ ง ก า ร วิ จั ย คื อ ให= ได= ม า ซึ่ ง ค ว า ม รู= ค ว า ม จ ริ ง ใน สิ่ ง ที่ ยั ง ไม< มี ใค ร ร=ู ค ำ ต อ บ
โดยใช=กระบวนการที่เช่ือถอื ได= ผลที่ไดจ= ากการวิจยั จงึ มปี ระโยชนตJ <อมวลมนษุ ยJมากมาย ดังนี้

1. การวิจัยทำให@เกิดความรู@หรือวิทยาการใหมC ๆ ที่เปRนประโยชนJต<อมนุษยJในทุกศาสตรJหรือ
ทุกแขนงวิชา ตัวอย<างศาสตรJใหม<ท่ีเกิดจากการวิจัยในช<วงศตวรรษท่ี 21 ได=แก< ชีวสังเคราะหJ (Synthetic
Biology) เปRนศาสตรJใหม<ด=านวิศวกรรมชีวภาพ หรือ เวชศาสตรJชะลอวัย (Anti Aging) เปRนศาสตรJใหม<
ทางการแพทยทJ ่ีเก่ียวขอ= งกับการฟŠน‰ ฟสู ขุ ภาพ

2. การวิจัยทำให@ทราบข@อเท็จจริงที่ถูกต@องสำหรับนำไปใช=ปรับปรุงแก=ไข ส<งเสริมและ พัฒนา
สภาพการณJต<าง ๆ ให=ดีขึ้น เช<น การศึกษาสภาพปbญหาการบริหารงานของผ=ูบริหารสถานศึกษาในทัศนะของ
บุคลากรในโรงเรยี น หรอื การศึกษาภาวะสุขภาพจติ และระดับสตปิ bญญาของเด็กที่มีอายุระหว<าง 6 ถงึ 12 ป„

3. การวิจัยทำให@เกิดนวัตกรรมหรือสิ่งประดิษฐPใหมC ๆ ที่ช<วยอำนวยความสะดวกให=มนุษยJมีชีวิต
ความเปRนอย<ูสะดวกสบาย หรือมีชีวิตอย<ูรอดปลอดภัย เช<น แท็ปเล็ต สมารJทโฟน โดรน (Drone) หรืออากาศ
ยานไร=คนขับ เคร่ืองรับโทรทศั นดJ จิ ทิ ัล วคั ซนี หรือ ยารกั ษาโรคตา< ง ๆ

4. การวิจัยชCวยให@การบริหารงานบรรลุเปSาหมายอยCางมีประสิทธิภาพ ช<วยให=ผ=ูบริหารกำหนด
นโยบาย วางแผน ตัดสินใจ หรือส่ังการเกี่ยวกับการดำเนินงานต<าง ๆ อย<างถูกต=อง รวดเร็ว และประหยัด
โดยอาศัยขอ= มลู จากผลการวจิ ัย เช<น การศกึ ษาความเปนR ไปไดข= องการจัดตัง้ โครงการสหกรณรJ =านค=าในโรงเรยี น

5. การวิจัยชCวยให@การติดตามประเมินผลการปฏิบัติงานได@ข@อมูลที่เปXนปYญหาอยCางแท@จริงทำให=
สามารถปรับปรุงแก=ไขปbญหาได=ตรงจุดนำไปสู<การปฏิบัติงานท่ีบรรลุวัตถุประสงคJ เช<น การติดตามผล
การดำเนินโครงการบริการทางวิชาการแก<ชุมชน หรือ การติดตามผลการใช=หลักสูตรสถานศึกษาในโรงเรียน
มาตรฐานสากล

6. การวิจัยชCวยให@ได@วิธีการในการพัฒนาหรือวิธีการในการปรับปรุงแก@ไขปYญหาตCาง ๆ เช<น
การส<งเสริมความสามารถในการแก=ปbญหาทางวิทยาศาสตรJของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาป„ที่ 1 โดยใช=ชุดกิจกรรม
โครงงาน หรือ ผลของการให=คำปรึกษาแบบกลุ<มร<วมกับรายบุคคลท่ีมีต<อพฤติกรรมการหนีเรียนของนักเรียน
ชนั้ มัธยมศกึ ษาปท„ ่ี 2

ประเภทของการวิจัย

การแบ<งประเภทของการวิจัยข้ึนอย<ูกับเกณฑJท่ีใช=ในการแบ<ง เช<น แบ<งตามลักษณะของข=อมูล
แบ<งตามสาขาวิชา แบ<งตามประโยชนJทไี่ ด=รบั จากการวจิ ัย หรอื อาจแบง< ตามระเบยี บวิธวี ิจยั ดังนี้

1. ประเภทของการวิจัยแบงC ตามลกั ษณะของขอ@ มูล
การวิจยั แบ<งตามลกั ษณะของข=อมูลได= 2 ประเภท ดงั น้ี
1.1 การวจิ ัยเชิงปริมาณ (Quantitative research)

4 วจิ ัยและพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู=

เปRนการวิจัยท่ีม<ุงศึกษาข=อเท็จจริงในสภาพการณJต<าง ๆ โดยอาศัยข=อมูลตัวเลข
ท่ีมีความหมายเชิงจำนวน เช<น คะแนนผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน คะแนนเจตคติหรือจิตพิสัย คะแนนการปฏิบัติ
การวิจัยเชิงปริมาณเก็บรวบรวมข=อมูลโดยใช=เครื่องมือวิจัยประเภทต<าง ๆ ได=แก< แบบทดสอบ แบบสอบถาม
แบบสมั ภาษณJ หรือแบบสังเกต วิเคราะหJขอ= มลู ด=วยวิธกี ารทางสถิติ แปลผลการวิจยั จากผลการวิเคราะหทJ ีเ่ ปRน
ตวั เลขเชงิ ปริมาณ และนำเสนอผลการวิจัยในรปู ตาราง แผนภมู ิ หรอื กราฟรูปแบบต<าง ๆ

ตัวอย<างงานวิจัยเชิงปริมาณ เช<น การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาภาษาอังกฤษ
และเจตคติต<อวิชาภาษาอังกฤษของนักเรียน หรือ การศึกษาความสัมพันธJระหว<างคะแนนสอบคัดเลือก
เข=าเรียนกับคะแนนผลสัมฤทธิท์ างการเรียนของนักศึกษามหาวทิ ยาลยั ราชภัฏบา= นสมเดจ็ เจ=าพระยา

1.2 การวจิ ยั เชิงคณุ ภาพ (Qualitative research)
เปR น ก า ร วิ จั ย ท่ี ม<ุ ง ศึ ก ษ า ข= อ เท็ จ จ ริ ง ใ น ส ภ า พ ที่ เปR น อ ย<ู ต า ม ธ ร ร ม ช า ติ เพื่ อ อ ธิ บ า ย

ความสัมพันธJของปรากฏการณJกับสภาพแวดล=อมน้ัน โดยอาศัยข=อมูลเชิงคุณลักษณะที่เก่ียวข=องกับบริบทของ
สภาพแวดล=อมท่ีผ=ูวิจัยต=องทำการศึกษาอย<างละเอียดและเจาะลึก เช<น ค<านิยม ความเช่ือ อุดมการณJ
ประสบการณJ วัฒนธรรมประเพณี หรือ วิถีชีวิตในชุมชน การเก็บรวบรวมข=อมูลทำได=โดยการลงพ้ืนท่ีสัมภาษณJ
อย<างไม<เปRนทางการ ใช=การสังเกตแบบมีส<วนร<วม ใช=การสนทนากล<ุม หรือเก็บข=อมูลจากศึกษาเอกสาร
ส<วนการวิเคราะหJข=อมูลทำโดยใช=การตีความเพ่ือสรุปผลการวิจัยด=วยหลักเหตุผลโดยไม<เน=นสถิติขั้นสูง นำเสนอ
ข=อมูลดว= ยการพรรณนาหรือบรรยาย

ตัวอย<างงานวิจัยเชิงคุณภาพ เช<น ความเช่ือและวิถีปฏิบัติในการทำบุญของ
พุทธศาสนิกชนในกรุงเทพมหานคร หรือ การศึกษาปรากฏการณJทางสัมคมวัฒนธรรมท่ีสะท=อนจาก
กระบวนการเรยี นรใู= นบริบทสังคมและวฒั นธรรมชายแดนภาคใต=

2. ประเภทของการวิจยั แบCงตามสาขาวชิ า
การวจิ ยั แบ<งตามสาขาวชิ าได= 2 ประเภท ดังนี้
2.1 การวิจยั ทางวิทยาศาสตรP (Scientific research)
เปRนการวิจัยท่ีเก่ียวข=องกับปรากฏการณJทางธรรมชาติท้ังท่ีมีชีวิตและไม<มีชีวิต แบ<งเปRน

สาขาย<อยหลายสาขา เช<น ชีววิทยา ฟŒสิกสJ วิศวกรรมศาสตรJ แพทยJศาสตรJ คณิตศาสตรJ สัตวJศาสตรJ วนศาสตรJ
เกษตรศาสตรJ เภสชั วิทยาการคอมพิวเตอรJ เปRนต=น

ตัวอย<างงานวิจัยทางวิทยาศาสตรJ เช<น การศึกษาความหลากหลายทางพันธุกรรม
ของไม=ดอกโดยการใช=เครื่องหมายดีเอ็นเอ หรือ การศึกษาความปลอดภัยและการสร=างภูมิคุ=มกันของวัคซีน
ป|องกนั เชือ้ ไวรัสโควิด 19 หรอื วเิ คราะหJการปนเปอŠ‰ นของสารเคมฆี า< แมลงในตวั อย<างข=าวหอมมะลิ

2.2 การวิจัยทางสงั คมศาสตรP (Social research)
เปRนการวิจัยที่เก่ียวข=องกับวัฒนธรรม สังคม สภาพแวดล=อม และพฤติกรรมของมนุษยJ

แบ<งเปRนสาขาย<อยหลายสาขา ได=แก< การศึกษา ปรัชญา จิตวิทยา ศาสนา ประชากรศาสตรJ รัฐศาสตรJ
นิตศิ าสตรJ รฐั ประศาสนศาสตรJ บรรณารกั ษศJ าสตรJ เศรษฐศาสตรJ เปนR ตน=

วิจยั และพฒั นานวัตกรรมการเรียนร=ู 5

ตัวอย<างงานวิจัยทางสังคมศาสตรJ เช<น การศึกษาความมีส<วนร<วมของชุมชนเมือง
ในการพัฒนาแหล<งเรียนรู=ศิลปวัฒนธรรม การศึกษาพฤติกรรมการท<องเที่ยวภายในประเทศของคนไทย หรือ
การศกึ ษาความพร=อมด=านภาษาอาเซยี นของนักศึกษาระดบั อุดมศึกษา

3. ประเภทของการวจิ ยั แบCงตามประโยชนPทไ่ี ด@รับจากการวิจัย
การวิจยั แบง< ตามประโยชนJท่ไี ดร= บั จากการวิจยั ได= 2 ประเภท ดงั น้ี
3.1 การวิจยั พืน้ ฐานหรือการวจิ ยั บริสุทธิ์ (Basic research or Pure research)
เปRนการวิจัยที่มีจุดม<ุงหมายเพื่อเพ่ิมพูนความร=ูในสาขาวิชาการต<าง ๆ ให=กว=างขวางและ

ลึกซึ้ง การวิจัยประเภทน้ีทำให=เกิด สูตร ทฤษฎี หลักการ และกฎเกณฑJสำหรับใช=เปRนพื้นฐานหรือกรอบแนวคิด
ในการศกึ ษาเร่อื งตา< ง ๆ

ตัวอย<างงานวิจัยพ้ืนฐานหรือการวิจัยบริสุทธ์ิ เช<น การคิดค=นทฤษฎีการการเรียนรู=วาง
เงอื่ นไขแบบการกระทำของสกนิ เนอรJ การคิดคน= ทฤษฎกี ารเรียนรว=ู างเงื่อนไขแบบคลาสสคิ ของพาฟลอฟ

3.2 การวจิ ัยประยกุ ตP (Applied research)
เปRนการวิจัยท่ีมุ<งนำผลการวิจัยหรือข=อค=นพบที่ได=จากการวิจัยบริสุทธ์ิไปใช=ให=เกิด

ประโยชนJ เช<น หาแนวปฏิบัติท่ีดี หรือ แก=ไขปbญหาต<าง ๆ การวิจัยปฏิบัติการ (Action Research) ก็เปRนการ
วิจัยประยุกตJชนิดหน่ึงท่ีมุ<งทำเพ่ือแก=ไขปbญหาเฉพาะด=านในสถานการณJใดสถานการณJหน่ึงแต<ผลการวิจัย
ไมส< ามารถนำไปใช=กับสถานการณJอนื่ ๆ ได=

ตัวอย<างงานวิจัยประยุกตJ เช<น การพัฒนาความกล=าแสดงออกโดยการให=รางวัล
แบบเสริมแรงทางบวกตามทฤษฎีวางเงื่อนไขแบบการกระทำของสกินเนอรJ หรือ ผลการให=คำปรึกษาแบบกล<ุม
และแบบรายบคุ คลตามแนวทฤษฎวี างเง่ือนไขแบบคลาสสคิ ของพาฟลอฟเพ่อื ลดพฤตกิ รรมความกา= วรา= ว

4. ประเภทของการวจิ ัยแบงC ตามระเบยี บวิธีวจิ ยั
การวิจยั แบ<งตามระเบียบวธิ ีวิจยั ได= 3 ประเภท ดงั นี้
4.1 การวิจยั เชิงประวตั ศิ าสตรP (Historical research)
เปRนการวิจัยที่ม<ุงศึกษาข=อเท็จจริงหรือเหตุการณJท่ีเคยเกิดขึ้นมาแล=วในอดีต ณ ช<วงเวลา

หนึ่ง เพื่อประโยชนJในการอธิบายเหตุการณJที่กำลังเกิดขึ้นอย<ูในปbจจุบันและเพ่ือประโยชนJต<อการทำนาย
เหตุการณทJ ี่อาจเกดิ ขน้ึ ในอนาคต

ตัวอย<างงานวิจัยเชิงประวัติศาสตรJ เช<น การศึกษาความสัมพันธJเชิงอำนาจทางการ
เมืองไทยในประวัติศาสตรJ พ.ศ.2450 ถึง พ.ศ. 2500 หรือ การศึกษาประวัติศาสตรJสามัญชนในสังคมไทยสมัย
แรกเร่มิ รฐั ประชาชาติ พ.ศ. 2475 ถงึ พ.ศ.2490

4.2 การวิจยั เชิงบรรยายหรือการวจิ ัยเชงิ พรรณา (Descriptive research)
เปRนการวิจัยท่ีม<ุงศึกษาข=อเท็จจริงหรือเหตุการณJที่เกิดข้ึนในปbจจุบันว<ามีลักษณะ หรือมี

สภาพการณJเปRนอย<างไร หรือ มีความสัมพันธJระหว<างตัวแปรอย<างไรโดยไม<ต=องทำการจัดกระทำหรือควบคุม
ตัวแปรแต<อยา< งใด

6 วิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรียนร=ู

ตัวอย<างงานวิจัยเชิงบรรยายหรือการวิจัยเชิงพรรณา เช<น การศึกษาสภาพการ
จัดการเรียนการสอนออนไลนJของโรงเรียนในสังกัดองคJกรปกครองส<วนท=องถ่ิน หรือ การศึกษาความสัมพันธJ
ระหวา< งสิ่งแวดลอ= มของแหลง< ที่พักอาศัยกบั บคุ ลิกภาพของนกั เรยี น

4.3 การวิจัยเชงิ ทดลอง (Experimental research)
เปRนการวิจัยท่ีมุ<งศึกษาความสัมพันธJเชิงเหตุและผลของตัวแปร โดยต=องจัดกระทำ

ตัวแปรที่เปRนต=นเหตุแล=วควบคุมตัวแปรแทรกซ=อนที่อาจทำให=ผลการวิจัยคลาดเคลื่อน เพ่ือดูว<าเหตุดังกล<าว
ทำใหผ= ลการวิจัยเปRนอยา< งไร

ตัวอย<างงานวิจัยเชิงทดลอง เช<น การเปรียบเทียบผลการรักษาผู=ป‘วยโรคไทรอยเปRนพิษ
ท่ีได=รับการรักษาด=วยแร<รังสีอย<างเดียวกับการรักษาด=วยแร<รังสีร<วมกับยาลิเทียม หรือ การศึกษาผลของการ
จดั กจิ กรรมนทิ านทมี่ ีตอ< การคดิ เชงิ บริหารของนักเรยี น

ข้ันตอนของการวิจยั

การวิจัยทุกประเภทต=องดำเนินการภายใต=กระบวนการทางวิทยาศาสตรJ 5 ข้ัน ท่ีประกอบด=วย
ขั้นท่ี 1 กำหนดปbญหา ขั้นท่ี 2 ต้ังสมมุติฐาน ข้ันท่ี 3 เก็บข=อมูล ขั้นที่ 4 วิเคราะหJข=อมูล และ ขั้นท่ี 5 สรุปผล
แต<เพือ่ ใหเ= หน็ ขน้ั ตอนการทำวิจัยอย<างชดั เจน ในหัวข=อน้ีจึงแบง< ขัน้ ตอนของการวิจัยออกเปนR 10 ขนั้ ตอน ดังน้ี

ขั้นที่ 1 กำหนดปbญหา (Definition problem)
ขน้ั ที่ 2 ศกึ ษาคน= คว=าเอกสารทเ่ี ก่ยี วขอ= ง (Review literature)
ขั้นที่ 3 กำหนดสมมุติฐานการวจิ ัย (Research hypothesis)
ขั้นที่ 4 ออกแบบการวจิ ยั (Research design)
ขน้ั ที่ 5 สรา= งเครือ่ งมอื วจิ ยั (Research instrument)
ขั้นที่ 6 เก็บรวบรวมขอ= มลู (Data collection)
ข้ันท่ี 7 จดั กระทำข=อมลู (Data processing)
ข้ันท่ี 8 วิเคราะหขJ =อมลู (Data analysis)
ข้นั ท่ี 9 สรุปผลการวจิ ัย (Research conclusion)
ข้ันท่ี 10 รายงานผลการวิจยั (Research report)
ในแต<ละขน้ั ตอนมรี ายละเอียด ดงั น้ี
1. กำหนดปญY หา (Definition problem)
การกำหนดปญb หา เปนR ข้นั ตอนแรกของการทำวิจยั มีสง่ิ ทตี่ =องทำ 3 ประการ ดังนี้
1.1 กำหนดปYญหาวิจัย (Research problem) คำว<าปbญหาวิจัยในท่ีนี้ คือ ข=อสงสัยที่ผ=ูวิจัย
ต=องการทราบคำตอบมักอยู<ในรูปของประโยคคำถาม ปbญหาวิจัยที่ดีต=องมีประโยชนJหรือค=ุมค<าที่จะทำ ขอบเขต
ของปbญหาไม<ควรกว=างหรือแคบเกินไป ต=องเปRนปbญหาหรือข=อสงสัยที่ยังไม<มีใครทราบคำตอบ ผ=ูวิจัยมีความ
สนใจท่ีจะทำ มีความสามารถในการทำ มีเวลามีงบประมาณในการทำ และท่ีสำคัญคือหาคำตอบได=ด=วยวิธีการ
ทางวทิ ยาศาสตรJ

วจิ ัยและพัฒนานวตั กรรมการเรียนร=ู 7

ตัวอย<างเช<น ครูภาษาอังกฤษชั้นประถมศึกษาป„ที่ 3 ให=นักเรียนท<องคำศัพทJจากหนังสือ
แบบเรียนทุกวันแต<พบว<านักเรียนในชั้นเรียนหลายคนจำคำศัพทJภาษาอังกฤษไม<ได= จึงมีข=อสงสัยว<า “ถ=าเปลี่ยน
วิธีท<องคำศัพทJจากปกติที่ให=ท<องจำจากหนังสือแบบเรียนมาเปRนให=เรียนด=วยบทเรียนคอมพิวเตอรJ
มัลติมิเดียท่ีมีทั้งตัวอักษร ภาพเคล่ือนไหว และเสียงจะทำให=นักเรียนชั้นประถมศึกษาป„ที่ 3 มีความคงทน
ในการจำดีข้นึ กว<าเดิมหรือไม< ?”

1.2 กำหนดหัวข@อปYญหาวิจัย (Research topic) เมื่อได=ปbญหาวิจัยท่ีอย<ูในรูปคำถามแล=ว
ต=องนำมาเขียนหัวข=อปbญหาหรือต้ังชื่อเรื่องวิจัยให=ชัดเจนว<างานวิจัยเรื่องนี้จะทำในลักษณะใด จะศึกษาตัวแปร
อะไร กับกลุ<มใด ที่ไหน ใช=วิธีการหรือนวัตกรรมใด(ถ=ามี) โดยเขียนเปRนประโยคบอกเล<าใช=ภาษาท่ีอ<านเข=าใจง<าย
กระทัดรดั ชดั เจน

จากปbญหาวิจัยข=างต=นอาจกำหนดหัวข=อปbญหาวิจัย ดังน้ี “การสร=างบทเรียนคอมพิวเตอรJ
มัลติมิเดีย เร่ือง การสะกดคำและความหมายของคำ เพ่ือส<งเสริมความคงทนในการจำคำศัพทJสำหรับนักเรียน
ชั้นประถมศกึ ษาปท„ ี่ 3 โรงเรียนสาธติ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั บา= นสมเด็จเจ=าพระยา”

1.3 กำหนดวัตถุประสงคPของการวิจัย (Research objectives) หลังจากกำหนดหัวข=อปbญหา
หรือต้ังช่ือเรื่องวิจัยแล=วต=องกำหนดวัตถุประสงคJของการวิจัยเพ่ือระบุประเด็นปbญหาย<อย หรือแง<มุมของ
ปbญหาวิจัยที่ต=องการทราบ โดยลักษณะของวัตถุประสงคJการวิจัยที่ดีต=องสอดคล=องและอยู<ภายใต=ของเขต
ของปญb หาวิจยั จากตัวอยา< งปbญหาวิจยั ข=างตน= อาจกำหนดวตั ถปุ ระสงคขJ องการวจิ ยั ได= ดงั นี้

(1) เพ่ือสร=างบทเรียนคอมพิวเตอรJมัลติมิเดีย เรื่องการสะกดคำและความหมายของคำ
สำหรบั นกั เรียนชนั้ ประถมศึกษาปท„ ่ี 3 โรงเรียนสาธติ มหาวิทยาลยั ราชภัฏบา= นสมเดจ็ เจ=าพระยา

(2) เพื่อเปรียบเทียบความคงทนในการจำคำศัพทJของนักเรียนชั้นประถมศึกษาป„ที่ 3
โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏบ=านสมเด็จเจ=าพระยา ที่เรียนโดยใช=บทเรียนคอมพิวเตอรJมัลติมิเดีย
กับเกณฑJร=อยละ 80

(3) เพื่อเปรียบเทียบความคงทนในการจำคำศัพทJของนักเรียนช้ันประถมศึกษาป„ที่ 3
โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏบ=านสมเด็จเจ=าพระยา ก<อนเรียนและหลังเรียนโดยใช=บทเรียนคอมพิวเตอรJ
มัลติมเิ ดีย

(4) เพื่อเปรียบเทียบความคงทนในการจำคำศัพทJของนักเรียนชั้นประถมศึกษาป„ท่ี 3
โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏบ=านสมเด็จเจ=าพระยาท่ีเรียนโดยใช=บทเรียนคอมพิวเตอรJมัลติมิเดีย
กบั เรียนโดยวิธปี กติ

2. ศกึ ษาค@นควา@ เอกสารทเี่ กีย่ วข@อง (Review literature)
การศึกษาค=นคว=าเอกสารที่เก่ียวข=องเปRนข้ันตอนของการค=นคว=าหาความรู=ที่เก่ียวข=องกับปbญหา

ของการวิจัยจากหนังสือ ตำรา วารสาร ปทานุกรม สารานุกรม ฐานข=อมูลออนไลนJ หรือ งานวิจัยท้ังของไทย
และต<างประเทศ ซ่ึงผ=ูวจิ ยั อาจสบื ค=นได=จากห=องสมดุ หรือจากอินเตอรเJ น็ต

2.1 แหลงC ค@นคว@าเอกสารท่ีเกี่ยวข@อง
ผท=ู ท่ี ำวจิ ยั สามารถค=นคว=าเอกสารทเี่ กย่ี วข=องได=จากแหล<งตา< ง ๆ ดงั น้ี

2.1.1 แหลง< คน= ควา= ทีเ่ ปนR หอ= งสมดุ เช<น

8 วิจยั และพัฒนานวตั กรรมการเรียนรู=

(1) หอสมดุ แห<งชาติ
(2) ห=องสมุดของมหาวทิ ยาลัยตา< ง ๆ
(3) หอ= งสมดุ ประชาชน
(4) ห=องสมดุ เฉพาะของหน<วยงานท่ีเกย่ี วขอ= งกบั ศาสตรJท่ตี =องการทำวจิ ัย
2.1.2 แหล<งค=นคว=าทเ่ี ปนR เว็บไซตJฐานข=อมูลบนอินเตอรJเน็ต เชน<
(1) เวบ็ ไซตJฐานขอ= มูลงานวจิ ยั Thai LIS : https://tdc.thailis.or.th/
(2) เว็บไซตสJ ำนกั งานการวิจัยแห<งชาติ : https://dric.nrct.go.th/index.php?/Index
(3) เวบ็ ไซตJสำนักเลขาธกิ ารสภาการศกึ ษา : http://www.thaiedresearch.org/
(4) เว็บไซตJสำนกั วทิ ยทรัพยากรจฬุ าลงกรณJมหาวทิ ยาลัย : https://library.car.chula.ac.th/
(5) เว็บไซตสJ ำนักหอสมุดกลางมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวโิ รฒ : http://lib.swu.ac.th/
(6) เวบ็ ไซตJสำนกั หอสมุดกลางมหาวิทยาลยั รามคำแหง : https://www.lib.ru.ac.th/index.php
(7) เว็บไซตสJ ำนกั วทิ ยบรกิ ารมหาวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม : https://library.msu.ac.th/
(8) เวบ็ ไซตสJ ำนกั วิทยบริการและเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั

บา= นสมเดจ็ เจ=าพระยา : https://library.bsru.ac.th/
2.2 หลักในการคัดเลือกเอกสารที่เกยี่ วข@อง

การคดั เลอื กเอกสารท่เี กย่ี วข=องมาศึกษาค=นควา= ควรมหี ลักเกณฑJ ดงั นี้
(1) ต=องเกยี่ วข=องกบั งานวิจัยทท่ี ำมากทสี่ ุดโดยพิจารณาจาก ชือ่ เรือ่ ง ตวั แปร ประชากร
(2) ต=องมีเน้ือหาความรู=ที่ถูกตอ= งเชอื่ ถอื ไดโ= ดยพจิ ารณาจากความเชี่ยวชาญของผูเ= ขียน
(3) ต=องมีเน้อื หาทเ่ี ข=าใจงา< ย มแี หลง< ทม่ี าของเอกสารที่จะนำไปเขียนบรรณานุกรมได=
(4) ต=องทนั สมัยทนั เหตกุ ารณโJ ดยพจิ ารณาจากป„ พ.ศ.ที่เขียนหรือทำวจิ ยั
(5) ต=องมีหนังสอื อ=างองิ พอที่จะเปRนแนวทางใหข= ยายผลการคน= คว=าเพิ่มเติมได=

2.3 ประโยชนPของการคน@ ควา@ เอกสารทเี่ ก่ียวข@อง
การคน= คว=าเอกสารท่ีเก่ียวขอ= งช<วยใหผ= ว=ู ิจัยได=รบั ประโยชนJ ดงั นี้
(1) ช<วยให=ผ=ูวิจยั เข=าใจปbญหาวจิ ัยอยา< งแจม< ชดั
(2) ช<วยให=ได=แนวคดิ ทฤษฎสี ำหรับกำหนดกรอบแนวคดิ ของการวจิ ัย
(3) ชว< ยเปRนแนวทางในการต้งั สมมตุ ิฐาน
(4) ชว< ยให=กำหนดขอบเขตของการวจิ ัยได=พอเหมาะไมก< ว=างหรอื แคบเกนิ ไป
(5) ชว< ยใหเ= ห็นแนวทางในการทำวจิ ยั ของตนเอง
(6) ช<วยให=ทราบว<าปbญหาวจิ ัยท่ีจะทำมคี ำตอบอยู<แล=วหรือยงั ไม<มีคำตอบ

3. กำหนดสมมุตฐิ านการวิจัย (Research hypothesis)
การกำหนดสมมุติฐาน เปRนการคาดคะเนคำตอบของปbญหาวิจัยอย<างสมเหตุสมผลสำหรับใช=เปRน

แนวทางในการค=นคว=าเพื่อหาคำตอบให=กับปbญหาของการวิจัย สมมุติฐานท่ีกำหนดข้ึนมาน้ีอาจถูกหรือผิดก็ได=
แต<ต=องมั่นใจว<าได=กำหนดอย<างสมเหตุสมผลโดยทำการศึกษาเอกสารท่ีเก่ียวข=องกับปbญหาวิจัยอย<างรอบคอบ
จนเหน็ แนวทางของคำตอบ วา< นา< จะเปRนไปในลักษณะใดกอ< นคาดคะเนคำตอบ

วิจัยและพฒั นานวัตกรรมการเรยี นรู= 9

สมมตฐิ านการวิจัยเปนR ข=อความทอี่ ย<ูในรูปประโยคบอกเลา< มลี ักษณะสำคญั 3 ประการ
1) สอดคลอ= งกับวัตถปุ ระสงคขJ องการวจิ ยั
2) แสดงความสมั พันธขJ องตวั แปรตัง้ แต< 2 ตัวแปรขนึ้ ไป
3) สามารถทดสอบสมุตฐิ านได=ดว= ยวธิ ที างวิทยาศาสตรJหรือวิธีการทางสถิติ
จากลักษณะสำคัญของสมมุติฐานข=างต=นแสดงให=เห็นว<าการต้ังสมมุติฐานการวิจัยจะทำใน

กรณีท่ีวัตถุประสงคJของการวิจัยมีการแสดงความสัมพันธJของตัวแปรตั้งแต< 2 ตัวแปรข้ึนไป ดังน้ัน การวิจัยบาง
เร่อื งที่ไม<ไดศ= ึกษาความสัมพันธรJ ะหว<างตวั แปรไมจ< ำเปนR ต=องตัง้ สมมุติฐาน

4. ออกแบบการวจิ ยั (Research design)
การออกแบบการวิจัย เปRนขั้นตอนการวางแผนกำหนดแนวทางการทำวิจัยอย<างเปRนระบบ

ก<อนลงมือปฏิบัติการวิจัย เพ่ือให=การตอบปbญหาหรือข=อสงสัยของการวิจัยถูกต=อง น<าเช่ือถือและมีความ
เทีย่ งตรงสูงทง้ั ความเทย่ี งตรงภายใน (Internal validity) และความเทย่ี งตรงภายนอก (External validity)

4.1 ความเท่ียงตรงภายใน (Internal validity) หมายถึง คุณภาพของงานวิจัยท่ีสามารถสรุป
ได=อย<างชัดเจนว<าผลการวิจัยเกิดขึ้นเน่ืองมาจากตัวแปรต=นหรือตัวแปรอิสระเพียงอย<างเดียว ไม<ได=เกิดจาก
ตัวแปรแทรกซ=อนอ่ืนที่จะทำให=ผลการวิจัยคลาดเคลื่อน ทำได=โดยการออกแบบการวัดตัวแปรและออกแบบ
การวิเคราะหJขอ= มลู

4.1.1 การออกแบบการวัดตัวแปร เปRนการกำหนดรูปแบบและวิธีการวัดค<าของตัวแปร
ให=มคี วามคลาดเคล่อื นน=อยทสี่ ุด รวมถงึ การกำหนดรปู แบบการควบคุมตัวแปรแทรกซอ= น ทำไดโ= ดย

(1) นยิ ามตัวแปรทีต่ =องการทำวิจัยในรปู ของนยิ ามเชิงปฏิบัติการ
(2) เลือกเครอ่ื งมือวจิ ัยท่สี ามารถวัดคา< ของตวั แปรตอ= งการทำวิจัย
(3) กำหนดวิธีการตรวจสอบคณุ ภาพเครอ่ื งมือ
(4) กำหนดวิธกี ารควบคมุ ตวั แปรแทรกซ=อนเพอื่ ไมใ< หส= <งผลตอ< ตัวแปรตาม
4.1.2 การออกแบบการวิเคราะหJข=อมูล เปRนการกำหนดสถิติท่ีจะนำมาใช=ในการวิเคราะหJ
ข=อมูลเพ่อื ใหไ= ด=มาซ่งึ การตอบปbญหาหรือข=อสงสยั ตามวัตถปุ ระสงคJของการวจิ ยั ทำได=โดย
(1) เลือกแบบแผนการวิจัย (Experimental design) ที่สามารถตอบประเด็น
ปญb หายอ< ยตามท่ตี ้งั วัตถปุ ระสงคขJ องการวิจัยไว=
(2) เลือกสถิติให=เหมาะสมกับระดับของข=อมูล สอดคล=องกับแบบแผนการวิจัย
และ วัตถปุ ระสงคขJ องการวจิ ัย
4.2 ความเท่ียงตรงภายนอก (External validity) หมายถึง คุณภาพของงานวิจัยท่ีสามารถ
สรุปอ=างอิงผลการวิจัยไปส<ูประชากรได=อย<างถูกต=องแม<นยำ ทำได=โดยการออกแบบการส<ุมกลุ<มตัวอย<าง และ
ออกแบบการวิเคราะหJข=อมลู ใหส= ามารถอา= งองิ ผลการวิจัยจากกล<มุ ตัวอย<างไปส<ูประชากรได=
4.2.1 การออกแบบการส<ุมกล<ุมตัวอย<าง เปRนการกำหนดวิธีการเลือกกล<ุมตัวอย<างให=มี
ลักษณะเปRนตวั แทนของกลมุ< ประชากร ทำไดโ= ดย
(1) กำหนดวิธีการสุ<มตวั อยา< งใหเ= หมาะสมกบั ลักษณะของกลุม< ประชากร

10 วจิ ยั และพัฒนานวตั กรรมการเรยี นรู=

(2) กำหนดขนาดหรือจำนวนกล<ุมตัวอย<างให=เพียงพอที่จะเปRนนตัวแทน
ของกลม<ุ ประชากร

4.2.2 การออกแบบการวิเคราะหJข=อมูล เปRนการกำหนดสถิติที่ใช=ในการวิเคราะหJข=อมูล
ใหส= ามารถอา= งองิ ผลการวจิ ยั จากกลม<ุ ตัวอย<างไปส<กู ลุม< ประชากรได=อย<างถูกตอ= ง ทำโดย

(1) เลือกใช=สถติ ิอา= งอิงในการทดสอบสมมุติฐานของการวิจยั อย<างถูกต=อง
หลังจากที่ผ=ูวิจัยออกแบบการวิจัยจนกระท่ังมองเห็นแนวทางในการดำเนินการวิจัยที่
สามารถตอบปbญหาหรือข=อสงสัยของการวิจัยได=อย<างถูกต=องน<าเชื่อถือและมีความเท่ียงตรงสูงแล=ว ควรเขียน
แผนการดำเนินการวจิ ัยให=เปRนลายลักษณJอกั ษร ทเี่ รียกวา< โครงร<างของการวจิ ัย (Research proposal)
5. สรา@ งเครื่องมือวจิ ัย (Research instrument)
การสร=างเคร่ืองมือวิจัย เปRนขั้นตอนของการลงมือสร=างเคร่ืองมือตามที่ผ=ูวิจัยได=ออกแบบ
การวิจัยไว=โดยที่ผู=วิจัยจะดำเนินการสร=างเอง ดัดแปลงจากเครื่องมือที่มีผู=สร=างไว= หรือนำเครื่องมือที่ผู=อ่ืนสร=าง
ไว=แล=วมาใช=โดยอ=างอิงผู=สร=างก็ได= แต<ต=องคำนึงถึงความสอดคล=องกับนิยามเชิงปฏิบัติการของตัวแปร ความ
สอดคล=องกับวัตถุประสงคJของการวิจัย และต=องตรวจสอบคุณภาพของเคร่ืองมือก<อนใช=เพ่ือให=แน<ใจว<าสามารถ
นำเครือ่ งมือวิจยั ไปเก็บขอ= มลู ได=อยา< งไมค< ลาดเคล่ือน
เครื่องมือที่ใช=ในการวิจัยมีอย<ูหลายชนิด ได=แก< แบบทดสอบ แบบสังเกต แบบบันทึก
แบบสอบถาม แบบสัมภาษณJ ก<อนเลือกใช=ควรได=ทำการศึกษาคุณสมบัติของเคร่ืองมือและวิธีการสร=าง
เครื่องมือให=ดีเสียก<อน ส<วนการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือวิจัยก็มีหลากหลายเช<นกัน ได=แก<
ความเปRนปรนัย ความยากง<าย อำนาจจำแนก ความเท่ียงตรง ความเชื่อมั่น เปRนต=น ท้ังนี้ผู=วิจัยควรเลือก
วธิ กี ารตรวจสอบคุณภาพให=เหมาะสมกบั ชนดิ ของเครอื่ งมอื วจิ ยั
งานวิจัยเชิงทดลองที่มีนวัตกรรมเปRนตัวแปรต=น นวัตกรรมน้ันก็เปRนเคร่ืองมือในการทำวิจัยด=วย
ผ=ูวิจัยอาจดำเนินการสร=างนวัตกรรมด=วยตนเอง หรือดัดแปลงจากนวัตกรรมที่มีผู=สร=างไว=แล=ว หรืออาจนำ
นวัตกรรมที่ผ=ูอื่นสร=างไว=มาใช=โดยอ=างอิงผ=ูสร=างก็ได= ตัวอย<างนวัตกรรมการเรียนการสอนที่เปRนเครื่องมือวิจัย
สำหรับตัวแปรต=น เช<น แผนการสอนที่ใช=กระบวนการหรือเทคนิควิธีที่ผู=วิจัยพัฒนาข้ึนมา บทเรียน
คอมพิวเตอรJมัลติมิเดีย เกมการสอน หรือ นิทานที่ผู=วิจัยแต<งเอง ก<อนนำนวัตกรรมไปใช=ต=องตรวจสอบ
คุ ณ ภ า พ ข อ ง น วั ต ก ร ร ม เพ่ื อ ให= แ น< ใจ ว< า ส า ม า ร ถ น ำ น วั ต ก ร ร ม น้ั น ไป ท ด ล อ ง ใช= กั บ ก ลุ< ม ตั ว อ ย< า ง ได= อ ย< า ง
ไมค< ลาดเคลือ่ น
6. เกบ็ รวบรวมข@อมูล (Data collection)
การเก็บรวบรวมข=อมูลวิจัย ข้ันตอนน้ีผ=ูวิจัยก็ต=องดำเนินการตามท่ีได=ออกแบบการวิจัยไว=เช<นกัน
โดยการเก็บรวบรวมขอ= มูลเพ่อื การวจิ ยั สามารถทำได=หลายวธิ ีข้นึ อยก<ู บั ลักษณะของงานวิจัย เชน<
งานวิจัยเชิงประวัติศาสตรJท่ีต=องเก็บข=อมูลเก่ียวกับเร่ืองราวหรือเหตุการณJในอดีต มีแหล<งที่ใช=ใน
การเก็บข=อมูล 2 แหล<ง ได=แก< แหล<งปฐมภูมิ เช<น สอบถามจากบุคคลท่ีเคยอย<ูในเหตุการณJในอดีตที่ยังมีชีวิตอย<ู
จากบันทึกหรือสารสนเทศต=นฉบับที่ถูกเขียนไว=ในอดีต หรือจากการสำรวจซากวัตถุโบราณ กับแหล<งทุติยภูมิ
เชน< หนงั สอื ตำราทางประวัตศิ าสตรJ หรือจากการบอกเล<าจากผู=ที่ไดร= ับการถา< ยทอดเร่อื งราวต<อ ๆ กนั มา

วจิ ยั และพัฒนานวัตกรรมการเรยี นร=ู 11

งานวิจัยเชิงบรรยายท่ีเก็บข=อมูลเกี่ยวกับข=อเท็จจริงหรือเหตุการณJที่เกิดขึ้นในปbจจุบัน หากเปRน
งานวิจัยเชิงปริมาณ อาจใช=วิธีการทดสอบ การสังเกต การใช=แบบสอบถาม หรือการสัมภาษณJ แต<ถ=าเปRน
งานวิจัยเชิงคุณภาพอาจเก็บข=อมูลด=วยการลงพื้นท่ีสัมภาษณJอย<างไม<เปRนทางการ ใช=การสังเกตแบบมี ส<วนร<วม
ใชก= ารสนทนากลม<ุ หรือเกบ็ ข=อมลู จากศึกษาเอกสาร

งานวิจัยเชิงทดลองท่ีต=องศึกษาตัวแปรตามโดยมีการจัดกระทำตัวแปรต=นเหตุแล=วควบคุม
ตัวแปรแทรกซ=อนท่ีอาจทำให=ผลการวิจัยคลาดเคลื่อน จำเปRนต=องเลือกแบบแผนการวิจัยหรือแบบแผนการ
ทดลอง (Experimental design) อย<างเหมาะสมก<อนเก็บข=อมูล ซึ่งมีหลายรูปแบบ เช<น แบบกลุ<มเดียววัดผล
หลังทดลอง (One shot case study) แบบกล<ุมเดียววัดผลก<อนหลัง (One group pretest posttest
design) แบบกล<มุ ทดลองกลุม< ควบคมุ วัดผลก<อนหลัง (Control group pretest posttest design) เปนR ต=น

7. จดั กระทำขอ@ มลู (Data processing)
การจัดกระทำข=อมูล เปRนขั้นตอนของการนำข=อมูลท่ีผู=วิจัยเก็บรวบรวมได=มาจัดหมวดหมู<ให=เปRน

ระเบียบเพ่ืออำนวยความสะดวกให=กับการวิเคราะหJค<าสถิติ โดยที่ก<อนจัดกระทำข=อมูลผ=ูวิจัยต=องตรวจสอบ
ความครบถ=วนสมบูรณJของข=อมูลที่เก็บรวบรวมมาได=เสียก<อนแล=วจึงทำการจัดกระทำข=อมูล วิธีการจัดกระทำ
ข=อมลู ขึน้ อย<ูกับการวเิ คราะหขJ =อมลู ว<าผู=วิจยั วเิ คราะหJดว= ยคอมพวิ เตอรหJ รือไมไ< ดว= เิ คราะหดJ ว= ยคอมพิวเตอรJ

ถ=าไม<ได=วิเคราะหJข=อมูลด=วยคอมพิวเตอรJการจัดกระทำข=อมูลทำโดยการนำข=อมูลท่ีเก็บรวบรวมได=
มาแจกแจงในรูปของตารางแจกแจงความถี่ (Frequency distribution table)

ถา= วเิ คราะหขJ อ= มูลโดยใชค= อมพิวเตอรกJ ารจดั กระทำขอ= มูลทำโดยการสร=างแฟ|มข=อมูล (Data file)
8. การวิเคราะหขP @อมลู (Data analysis)

การวิเคราะหJข=อมูล เปRนข้ันตอนของการนำสถิติที่วางแผนไว=ในข้ันตอนของการออกแบบ
การวิจัยมาใช=ในการวิเคราะหJข=อมูลเพื่อตอบปbญหาหรือข=อสงสัยตามวัตถุประสงคJของการวิจัย และเพ่ือให=
สามารถอ=างอิงผลการวิจัยจากกล<ุมตัวอย<างไปสู<ประชากรได= อย<างไรก็ตามการวิเคราะหJข=อมูลสำหรับการวิจัย
ต=องคำนงึ ถึงลักษณะของงานวจิ ัยด=วย เช<น

งานวิจัยเชิงประวัติศาสตรJท่ีต=องเก็บข=อมูลจากเรื่องราวหรือเหตุการณJท่ีผ<านมาแล=วในอดีตจาก
แหล<งปฐมภูมิหรือแหล<งทุติยภูมิ ต=องวิเคราะหJข=อมูลด=วยการวิพากษJวิจารณJข=อมูลซึ่ง มี 2 แบบ ได=แก<
การวิพากษJวิจารณJภายนอกเพื่อตรวจสอบว<าข=อมูลหรือหลักฐานทางประวัติศาสตรJท่ีเก็บรวบรวมมาเปRน
หลักฐานจริงหรือปลอม กับการวิพากษJวิจารณJภายในเพื่อตรวจสอบคุณภาพภายในเน้ือหาของข=อมูลหรือ
หลกั ฐานทางประวัตศิ าสตรJ

งานวิจัยเชิงบรรยายและงานวิจัยเชิงทดลองท่ีไม<ต=องการอ=างอิงผลการวิจัยจากกล<ุมตัวอย<างไปสู<
กลุ<มประชากร วิเคราะหJข=อมูลโดยใช=สถิติเชิงบรรยาย เช<น สถิติเกี่ยวกับสัดส<วนร=อยละ สถิติเกี่ยวกับการวัด
แนวโนม= เข=าสู<ส<วนกลาง สถิ ิติเกีย่ วกบั การกระจายของขอ= มูล หรือสถิติเกีย่ วกับการหาความสมั พนั ธขJ องขอ= มลู

งานวิจัยเชิงบรรยายและงานวิจัยเชิงทดลองท่ีต=องการอ=างอิงผลการวิจัยจากกล<ุมตัวอย<างไปสู<
กลุ<มประชากร ต=องวิเคราะหJข=อมูลโดยใช=สถิติอ=างอิง เช<น สถิติทดสอบค<าทีกรณีค<าเฉล่ีย 1 กล<ุม สถิติทดสอบ
คา< ทกี รณคี <าเฉลี่ย 2 กลม<ุ ไม<อสิ ระ สถติ ิทดสอบค<าทีกรณคี า< เฉลยี่ 2 กลม<ุ อิสระ หรอื สถติ ิทดสอบความแปรปรวน

หลังจากท่ีผู=วิจัยทำการวิเคราะหJข=อมูลจนกระท่ังได=ค<าสถิติที่เปRนผลของการวิเคราะหJข=อมูลแล=ว
ต=องนำเสนอผลการวิเคราะหขJ =อมูลและการแปลความหมายผลการวเิ คราะหขJ =อมูลอย<างถกู ตอ= ง

12 วิจยั และพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู=

9. สรปุ ผลการวิจัย (Research conclusion)
การสรุปผลการวิจัย ข้ันตอนน้ีเปRนการสรุปเพื่อตอบปbญหาหรือตอบข=อสงสัยของการวิจัยหลังจาก

ที่ได=ผลการวิเคราะหJข=อมูลแล=ว โดยต=องสรุปผลการวิจัยให=สอดคล=องกับวัตถุประสงคJของการวิจัย และ ถ=า
ผ=ูวิจัยกำหนดสมมุติฐานไว=จะต=องสรุปด=วยว<าผลการวิจัยคร้ังนี้สอดคล=องหรือไม<สอดคล=องกับสมมุติฐานของ
การวจิ ยั

หลังจากที่ผ=ูวิจัยสรุปผลการวิจัยแล=วต=องทำการอภิปรายผลการวิจัยและให=ข=อเสนอแนะจาก
ผลการวิจัยเพื่อให=ผ=อู ่ืนนำไปใช=ประโยชนJ

10. รายงานผลการวจิ ัย (Research conclusion)
การรายงานผลการวิจัย เปRนข้ันตอนสุดท=ายของการทำวิจัยมีจุดมุ<งหมายเพ่ือเผยแพร<ผลการวิจัย

ที่ค=นพบสำหรับให=ผู=อ่ืนนำไปใช=อ=างอิงหรือนำใช=ประโยชนJต<อไป รูปแบบของการเขียนรายงานการวิจัย
ข้ึนอย<ูกับแบบฟอรJมของแต<ละหน<วยงาน แต<โดยทั่วไปประกอบไปด=วย 3 ส<วน ได=แก< ส<วนหน=า ส<วนเน้ือเรื่อง
และสว< นอา= งองิ

10.1 ส<วนหน=า เปRนส<วนทปี่ ระกอบไปดว= ย หนา= ปก ประกาศคุณูปการ บทคดั ยอ< สารบัญ
10.2 สว< นเน้อื เร่อื ง เปนR ส<วนสำคญั ท่ีเกี่ยวขอ= งกับเน้ือหาของการวจิ ัย นิยมแบง< เปนR 5 บท

(1) บทนำ
(2) เอกสารงานวจิ ยั ท่ีเก่ยี วขอ= ง
(3) วธิ ีดำเนนิ การวจิ ยั
(4) ผลการวิเคราะหขJ อ= มูล
(5) สรุป อภปิ รายผล และข=อเสนอแนะ
10.3 ส<วนอา= งองิ ประกอบดว= ย บรรณานกุ รมและภาคผนวก

ลักษณะของผทูA ่ีทำวจิ ัยไดปA ระสบความสำเรจ็

การวิจัยมีประโยชนJอย<างมากต<อการทำงานทุก ๆ สาขาอาชีพ เพราะ นอกจากจะทำให=ค=นพบ
ความรู=และข=อเท็จจริงใหม< ๆ ท่ีใช=เปRนแนวทางแก=ปbญหาพัฒนางานแล=ว ยังใช=ผลงานวิจัยเปRนหลักฐานแสดง
ความเปRนมืออาชีพเพื่อเพ่ิมพูนวิทยฐานะของผู=ทำวิจัยได=อีกด=วย เช<น ทำวิจัยในรูปของบัณฑิตนิพนธJ ปริญญา
นิพนธJ ดุษฎีนิพนธJเพ่ือให=ได=รับปริญญาระดับต<าง ๆ หรือ ทำวิจัยในรูปผลงานทางวิชาการเพื่อขอเลื่อน
วิทยฐานะ แต<เปRนที่ทราบกันดีว<าการทำวิจัยมีขั้นตอนท่ียุ<งยาก ต=องใช=ความร=ูความสามารถ ใช=งบประมาณ
และใช=ระยะเวลาทำที่ยาวนาน ผ=ูวิจัยท่ีขาดลักษณะบางประการอาจพบความล=มเหลวในการทำวิจัยได=
หากต=องการประสบความสำเร็จในการทำวิจัยผู=วจิ ยั ควรมีลกั ษณะ ดงั น้ี

1. มีความร@ูที่จะทำวิจัย การทำวิจัยต=องใช=ความรู=หลัก ๆ 2 ด=าน ได=แก< ความรู=ในศาสตรJ
เฉพาะทางท่ีจะทำวิจัย กับ ความร=ูเกี่ยวกับกระบวนการวิจัย ถ=าผู=วิจัยอยากทำวิจัยให=ประสบความสำเร็จจึงควร
สนใจใฝ‘หาความรูเ= พ่ือให=ตนเองมคี วามรเู= พยี งพอทจี่ ะนำมาใช=ในการทำวิจัย ความร=ูเหลา< นีน้ อกจากจะได=จากการ
เรียนในสถาบันการศึกษาแล=ว ยังเพ่ิมพูนได=จากการเข=ารับการอบรม หรือการค=นคว=าเองด=วยการอ<านหนังสือ
ตำราจากแหลง< ความร=ตู <าง ๆ

วจิ ัยและพฒั นานวตั กรรมการเรยี นรู= 13
2. มีเปSาหมายในการทำวิจัยของตนเอง เป|าหมายจะเปRนแรงบันดาลใจให=ผู=วิจัยมีพลังในการทำ
วิจัยและพลังในการฝ‘าฟbนอุปสรรคให=งานวิจัยบรรลุเป|าหมายท่ีต=องการ เช<น “ฉันต=องทำวิจัยให=สำเร็จ
ภายใน 1 ป„นี้ให=ได=เพื่อจะจบการศึกษาให=พ<อแม<และคนที่รักภาคภูมิใจ” หรือ “ฉันต=องทำวิจัยให=สำเร็จให=ได=
เพื่อเพิ่มพนู วทิ ยะฐานะของตนเองให=เปRนเกยี รติแกว< งศJตระกลู ”
3. บริหารเวลาเปXน ผ=ูท่ีบริหารเวลาเปRนจะช<วยให=การทำวิจัยบรรลุเป|าหมายในเวลาท่ีกำหนดได=โดย
ไม<มีผลกระทบทางลบกับงานอื่นแม=ว<าจะมีภาระงานล=นมือ ดังนั้น ผ=ูวิจัยต=องวางแผนแบ<งเวลาให=กับทุกงาน
อยา< งเหมาะสม โดยใหม= เี วลาในการทำวจิ ัยอย<างตอ< เน่อื ง และชัดเจนว<าจะทำวจิ ยั วนั ละกี่ชวั่ โมง ในช<วงเวลาใด
4. ยอมสละเวลาพักผCอนสCวนตัวเพื่อให@มีเวลาทำวิจัยมากขึ้น เน่ืองจากงานวิจัยท่ีต=องทำ
ส<วนใหญ<ไม<ใช<งานหลักจึงต=องทำวิจัยนอกเวลางาน ถ=าอยากให=งานวิจัยสำเร็จตามเป|าหมายภายในกำหนดเวลา
จึงควรสละเวลาพักผ<อนส<วนตัวเพ่ือให=มีเวลาทำวิจัยมากขึ้น เช<น เข=านอนดึกขึ้นกว<าเดิม ตื่นแต<เช=ามืด หรือ
ลดเวลาการใช=สอ่ื สังคมออนไลนJ
5. ขยัน อดทน มีวินัย และรับผิดชอบ งานวิจัยเปRนงานท่ีมีกระบวนการทำยุ<งยาก ต=องใช=เวลา
ในการศึกษาค=นคว=ายาวนานและมักมีอุปสรรคปbญหาเกิดข้ึนในระหว<างทำวิจัย ถ=าผ=ูวิจัยขี้เกียจ ไม<อดทน
ขาดวินัย และขาดความรับผิดชอบจะทำให=งานวิจัยประสบความสำเร็จตามเป|าหมายได=อย<างยากลำบาก หรือ
อาจพบความลม= เหลวได=
6. มีมนุษยสัมพันธPท่ีดี การทำวิจัยให=ประสบความสำเร็จนั้นต=องอาศัยความร=ูรอบด=าน
ท้ังความร=ูในศาสตรJเฉพาะทาง ความร=ูเกี่ยวกับการทำวิจัย ความร=ูในการสร=างเคร่ืองมือและการวิเคราะหJ
ค<าสถิติ อาจมีบางคร้ังท่ีผู=วิจัยมีข=อสงสัยเกี่ยวกับความรู=บางด=าน ถ=าผู=วิจัยมีมนุษยสัมพันธJท่ีดีก็จะมีเครือข<ายของ
ผท=ู ี่มปี ระสบการณหJ ลายด=านทง้ั ดา= นศาสตรเJ ฉพาะทาง ด=านการวิจัย หรอื ด=านสถติ ิท่ีสามารถขอคำปรึกษาได=
7. มีความเชื่อม่ันในความสามารถของตนเอง ความเชื่อมั่นเปRนความรู=สึกภายในจิตใจ
ท่ีมีผลต<อการแสดงพฤติกรรมอย<างมาก ผู=ที่เชื่อม่ันว<าตนเองทำได=จะมีโอกาสประสบความสำเร็จมากกว<าผ=ูท่ี
เช่ือว<าตัวเองทำไม<ได= เพราะความเช่ือมั่นทำให=มีความกล=าต<อการเผชิญปbญหา กล=าฝ‘าฟbนกับอุปสรรค
เมื่อพบข=อผิดพลาดจะไม<ท=อถอยและไม<ทิ้งงานเพราะเช่ือว<าตนเองสามารถแก=ไขให=ดีข้ึนได= ไม<หว่ันไหวต<อ
คำตำหนิหรือคำวิจารณJพร=อมที่จะปรับปรุงแก=ไขให=ดีเพื่อให=ผลงานวิจัยบรรลุเป|าหมายท่ีต้ังไว= ผ=ูที่อยากทำวิจัย
ให=ประสบความสำเรจ็ จงึ ควรเชอ่ื มั่นว<าตวั เองทำไดก= <อนลงมือทำ

14 วิจยั และพฒั นานวัตกรรมการเรยี นร=ู

สรปุ
การวิจัยเปiนกระบวนการค2นคว2าหาความร2ูหรือข2อเท็จจริงในส่ิงท่ียังไมFมีใครค2นพบโดยใช2
วิธีการทางวิทยาศาสตร& อาจทำเพ่ือจุดมFุงหมายในการบรรยายลักษณะของส่ิงที่ต2องการทราบ
เพื่ออธิบายเหตุและผลของการเกิดปรากฏการณ&ตFาง ๆ เพื่อทำนายส่ิงท่ียังไมFเกิดขึ้น เพื่อควบคุม
ปรากฏการณ&ตFาง ๆ หรือเพื่อแก2ไขพัฒนางานให2มีประสิทธิภาพ ผลท่ีได2จากการวิจัยทำให2เกิดความร2ู
ใหมFท่ีเปiนประโยชน&ตFอมวลมนุษย&มากมาย ทำให2ได2ข2อเท็จจริงท่ีถูกต2องสำหรับนำไปปรับปรุงแก2ไข
สFงเสริมหรือพัฒนางาน ทำให2มนุษย&มีสิ่งประดิษฐ&หรือนวัตกรรมใหมF ๆ ท่ีชFวยให2ชีวิตสะดวกสบายและ
อยูFรอดปลอดภัย ทำให2ผ2ูบริหารเห็นแนวทางในการบริหารงานอยFางมีประสิทธิภาพ ชFวยติดตาม
ประเมินผลการปฏิบัติงาน และชFวยให2มีวิธีการพัฒนาหรือปรับปรุงแก2ไขงานที่เชื่อถือได2 ผ2ูวิจัยอาจเลือก
ทำวิจัยได2หลายประเภทขึ้นอยFูกับเกณฑ&ที่ใช2ในการแบFง อาจแบFงตามลักษณะของข2อมูล แบFงตาม
สาขาวิชา แบFงตามประโยชน&ท่ีได2รับจากการวิจัย หรือแบFงตามระเบียบวิธีวิจัย ซึ่งการวิจัยทุกประเภท
ต2องดำเนินการภายใต2กระบวนการทางวิทยาศาสตร& 5 ข้ัน แตFการทำวิจัยมีรายละเอียดที่คFอนข2าง
ซับซ2อนจึงได2ขยายขั้นตอนของการวิจัยออกเปiน 10 ข้ัน เริ่มจากการกำหนดป<ญหา การศึกษาค2นคว2า
เอกสารที่เกี่ยวข2อง การกำหนดสมมุติฐาน การออกแบบการวิจัย การสร2างเครื่องมือวิจัย การเก็บ
รวบรวมข2อมูล การจัดกระทำข2อมูล การวิเคราะห&ข2อมูล การสรุปผลการวิจัย และ การรายงาน
ผลการวิจัย และเน่ืองจากการวิจัยมีรายละเอียดที่คFอนข2างซับซ2อนท่ีต2องใช2ความร2ูความสามารถและ
เวลาในการทำที่ยาวนาน ผ2ูท่ีต2องการทำวิจัยให2ประสบความสำเร็จจึงต2องมีความร2ูเพียงพอที่จะทำวิจัย
มีเปPาหมายในการทำวิจัยที่ชัดเจน บริหารเวลาเปiน ยอมสละเวลาพักผFอนสFวนตัวเพื่อให2มีเวลาทำวิจัย
มากขึ้น ขยัน อดทน มีวินัย รับผิดชอบ มีมนุษยสัมพันธ&ที่ดี และเช่ือมั่นในความสามารถของตนเองวFา
จะทำวจิ ยั ไดส2 ำเร็จ

วจิ ยั และพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู= 15

กจิ กรรมทAายบท

1. ให=ศึกษาหัวข=อท่ี 1 ความหมายของการวิจยั และค=นควา= เพม่ิ เตมิ จากแหล<งความร=อู ื่น
แล=วเขยี นสรุปดว= ยภาษาของตนเองวา< การวิจยั มคี วามหมายว<าอยา< งไร

2. ใหศ= กึ ษาหัวข=อที่ 2 ความมุง< หมายของการวจิ ยั และค=นควา= เพม่ิ เติมจากแหล<งความรู=อืน่
แลว= ใหพ= จิ ารณาวจิ ัยต<อไปนี้ว<ามีความม<งุ หมายเพ่ือบรรยาย เพ่ืออธบิ าย เพ่อื ทำนาย
เพ่อื ควบคุม หรอื เพ่ือพฒั นา
………………2.1 การศึกษาสาหตุการติดบหุ รี่ของนกั เรยี นชายในระดับมธั ยมศกึ ษา
………………2.2 การลดพฤติกรรมติดเกมสขJ องนักเรียนด=วยโปรแกรมไอซที ีเฮา= สคJ ปี เปอรJ
………………2.3 การทำนายผลสัมฤทธ์ทิ างการเรียนของนกั ศึกษาครูจากผลการวดั แววความเปนR ครู
………………2.4 การศึกษาพฤตกิ รรมการเรยี นออนไลนJของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนตน=
………………2.5 การสร=างบทเรียนการJตนู สามมติ ปิ ระกอบเสยี งเพ่อื สง< เสริมทักษะการฟbง

3. ใหศ= กึ ษาหัวข=อท่ี 3 ประโยชนJของการวจิ ยั และคน= คว=าเพ่มิ เติมจากแหล<งความรู=อ่ืน
แล=วใหบ= อกประโยชนJของการวจิ ยั ที่มีตอ< งานของครู

4. ให=ศกึ ษาหัวขอ= ที่ 4 ประเภทของการวจิ ัยและค=นควา= เพม่ิ เตมิ จากแหล<งความรู=อนื่
แล=วยกตวั อย<างงานวจิ ยั คนละ 5 เร่ือง โดยระบุวา< แต<ละเรื่องเปRนงานวจิ ยั ประเภทใด

5. ใหศ= กึ ษาหัวขอ= ที่ 5 ขั้นตอนของการวจิ ัยและคน= ควา= เพิ่มเติมจากแหลง< ความร=อู ืน่
แล=วเลือกงานวจิ ัยทส่ี นใจและมปี ระโยชนตJ อ< การเรียนวิชาการวจิ ยั และพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู=
คนละ 1 เร่ือง มาสรปุ ขัน้ ตอนของการวิจัยตามแบบฟอรJมทอ่ี าจารยผJ ู=สอนกำหนดให=

6. ใหศ= ึกษาหวั ข=อท่ี 6 ลกั ษณะของผู=ทีท่ ำวจิ ัยไดป= ระสบความสำเรจ็ และคน= คว=าเพ่มิ เตมิ จาก
แหล<งความรอ=ู ่นื แลว= วเิ คราะหตJ นเองตามหัวข=อต<อไปน้ี
6.1 ลักษณะของตนเองที่ชว< ยใหก= ารทำวิจัยประสบความสำเร็จ
6.2 ลกั ษณะของตนเองทอ่ี าจทำใหท= ำวิจยั ไมป< ระสบความสำเร็จ
6.3 วิธีแกป= ญb หาในหัวขอ= 6.2 เพ่ือใหท= ำวจิ ยั ประสบความสำเรจ็

16 วจิ ัยและพัฒนานวตั กรรมการเรยี นร=ู

รายการอAางองิ

ภาษาไทย
พระราชบัญญัติการส<งเสริมวิทยาศาสตรJการวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ.2562. (2562). ราชกิจจานุเบกษา.

เลม< 136 (ตอนที่ 68 ก )หนา= 2 25 พฤษภาคม 2562.
พวงรัตนJ ทวีรัตนJ. (2543). วิธีการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตรPและสังคมศาสตรP. พิมพJครั้งที่ 8. กรุงเทพ ฯ :

สำนกั งานทดสอบทางการศกึ ษาและจิตวิทยา มหาวทิ ยาลัยศรีนครินทรวโิ รฒ ประสานมติ ร.
เพชราวดี จงประดับเกียรติ. (2565). สิ่งที่ควรรู@กCอนเริ่มต@นทำวิจัย. สืบค=นเมื่อ 9 มกราคม 2565. จาก.

http://edu.bsru.ac.th/index.php/th/ดาวนJโหลดสาขาวิชาการประเมินผลและวิจัยทางการศึกษา/
item/สงิ่ ที่ควรรกู= <อนเร่มิ ทำวิจัย.html
มาเรียม นิลพันธุJ. (2554). วิธีการวิจัยทางการศึกษา. พิมพJคร้ังที่ 9. นครปฐม : คณะศึกษาศาสตรJ
มหาวิทยาลยั ศลิ ปากร.
ล=วน สายยศ และอังคณา สายยศ. (2536). เทคนิคการวิจัยทางการศึกษา. พิมพJครั้งที่ 3. กรุงเทพ ฯ :
สำนกั พิมพJศนู ยสJ ง< เสริมวิชาการ.
สำนักงานคณ ะกรรมการวิจัยแห<งชาติ.(2552). คูCมือนักวิจัยมือใหมC. พิมพJครั้งท่ี 2. กรุงเทพ ฯ :
วงศJสว<างการพิมพJ.
ภาษาอังกฤษ
Best, John W.& Kahn, James V. (1995). Research in Education. 5 th ed., New Delhi : Prentice
– Hall of India Pvt Ltd.
Hari Shankar Shyam. (2017). Research Methodology. New Delhi : Publishing House Pvt. Ltd.
Webster, N.N. (1 9 8 5 ) . New Webster’s Dictionary of the English Language Deluxe
Encyclopedia (ed). New York : Simon & Schuster.

บทท่ี 2

การวจิ ัยปฏบิ ัติการในชัน้ เรียน

สริ กิ ร โตสติ1

หัวใจสำคัญของการปฏิรูปการศึกษา คือการปฏิรูปการเรียนรู=ที่มุBงเน=นคุณภาพผู=เรียนเปGนสำคัญ
บุคคลผู=ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการปฏิรูปการเรียนรู= คือ "ครูผู=สอน" ดังจะเห็นได=พระราชบัญญัติการศึกษา
แหงB ชาติ พ.ศ. 2542 แกไ= ขเพิม่ เตมิ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 30 กำหนดใหค= รูผ=ูสอนตอ= งทำวิจยั เพอ่ื
พัฒนาการจัดการเรียนการสอน และ มาตราที่ 24 (5) กำหนดให=ครูใช=การวิจัยเปGนกิจกรรมการเรียนร=ู
ของนักเรียนและครู นอกจากนี้ คุรุสภายังได=กำหนดให=ผู=ที่จะปฏิบัติงานในวิชาชีพครูต=องมีมาตรฐาน
ความรู= ด=าน“การวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู=” ซึ่งครอบคลุม “การวิจัยในชั้นเรียน” “การฝbกปฏิบัติการ
วิจัย” และ “การใช=กระบวนการวิจัยในการแก=ปcญหา” ทั้งนี้ ครูต1องมีสมรรถนะ “สามารถทำวิจัยเพ่ือ
พฒั นาการเรียนการสอนและพัฒนาผ1ูเรียน” ได1

มโนทัศนGแบบเดิมครูผู1สอนมีบทบาทในการจัดการเรียนรู1 สJวนการวิจัยเปLนหน1าที่ของนักวิจัยภายนอก
ครูและนักวิจัยเปLนคนละกลุJมกัน แบJงแยกบทบาทหน1าที่กันอยJางชัดเจน ทำให1การวิจัยแยกสJวนกับการจัดการ
เรียนรู1 ไมJสามารถบูรณาการการทำงาน หรือใช1ผลที่เปLนข1อค1นพบเพื่อประโยชนGตJอผู1เรียน ครู นักวิจัยรJวมกันได1
แตJปSจจุบัน มโนทัศนGแบบใหมJมุJงเน1นการปรับเปลี่ยนให1ครูผู1สอนมีบทบาทเปLนทั้งครูผู1สอนและนักวิจัยไปพร1อมๆ
กัน เปLน “ครูนักวิจัย” ที่มีหน1าที่ในการจัดการเรียนรู1และทำงานวิจัยควบคูJไปกับการสอน เพื่อแก1ไขปSญหา
พัฒนาผู1เรียน พัฒนาตนเองในด1านการวิจัย และพัฒนาวิชาชีพครู (พิชิต ฤทธิ์จรูญ, 2559) ทั้งนี้เพราะการวิจัย
การเรียนการสอน และการปรับปรุงพัฒนา เปLนสิ่งที่ไมJสามารถแยกขาดออกจากกันได1 ครูผู1สอนจำเปLนจะต1อง
ใช1การวิจัยเข1ามาชJวยในการพัฒนาปรับปรุงการจัดการเรียนการสอนให1ผู1เรียนมีคุณภาพบรรลุตามจุดมุJงหมาย
ของหลักสูตร เปLนมนุษยGที่สมบูรณGทั้งด1านรJางกาย อารมณG สังคม สติปSญญา ดังเกลียวเชือกที่ต1องร1อยเรียง 3
เร่อื งน้ี ผสานเขา1 ดว1 ยกัน ไมJแยกสวJ นออกจากกัน จึงจะเปนL เชือกที่แข็งแกรงJ ทนทาน ใชป1 ระโยชนGได1

ภาพท่ี 2.1 วิถีชีวิตของการวิจัยปฏิบัตกิ ารในช้นั เรียน
1 อาจารยปG ระจำสาขาวชิ าการประเมนิ ผลและวจิ ัยทางการศึกษา

18 วจิ ยั และพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู1

ทีม่ า : สุวมิ ล วJองวาณิช (2543)

ความหมายของการวจิ ัยปฏิบตั กิ ารในชัน้ เรยี น

การวิจัยในชั้นเรียนมีคำที่ใช1เรียกหลายคำ เชJน การวิจัยปฏิบัติการ (Action Research) การวิจัยในชั้น
เรียน (Classroom Research) การวิจัยของครูหรือการวิจัยโดยครู (Teacher Research) การแสวงหาความรู1
โดยตัวครู (Self-reflective Inquiry) หรือการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน (classroom action research =
CAR) ในที่นี้เนื่องจากการวิจัยมุJงเน1นไปที่บทบาทของครูผู1สอนในการปฏิบัติการวิจัยเปLนหลัก จึงขอใช1คำวJา
การวิจัยปฏิบัติการในชน้ั เรียน (Classroom Action Research = CAR)

เมือ่ พิจารณาคำภาษาองั กฤษ Classroom Action Research = Classroom + Action + Research
จะเข1าใจความหมายการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนได1กระจJางชัดมากยิ่งขึ้น โดยบริบทที่ทำการศึกษาอยูJในช้ัน
เรียน ปฏิบัติการโดยครูผู1สอนในชั้นเรียนของตัวเอง และครูใช1กระบวนการวิจัยในการแสวงหาคำตอบเพื่อแก1ไข
ปSญหาในชนั้ เรยี น

Classroom + Action + Rsearch

บริบทที่ทำการศึกษาคอื ในชน้ั เรยี น + ปฏิบตั กิ ารโดยครูผส1ู อน + ใช1กระบวนการวิจัยในการปฏบิ ตั ิ
การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน (Classroom Action Research = CAR) หมายถึง “การวิจัยที่ทำโดย

ครูผูTสอนในชั้นเรียน เพื่อแกTไขป\ญหาที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนและนำผลมาใชTในการปรับปรุงการเรียนการสอนหรือ
สงa เสริมพัฒนาการเรยี นรูTใหดT ียงิ่ ข้ึน”

(สุวมิ ล วอJ งวาณิช, 2555)

แนวคดิ ของการวจิ ยั ปฏิบตั กิ ารในชนั้ เรยี น

การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน (Classroom Action Research-CAR) เปLนกิจกรรมและเครื่องมือใน
การเรียนรู1และสร1างความรู1ในการปฏิบัติงานของครู ทำให1ครูได1พัฒนาความสามารถในการรับรู1 ไตรJตรอง
ตัดสินใจ ปฏิบัติการ ปรับปรุง พัฒนาและเปลี่ยนแปลงตนเองอยJางถูกต1องและสร1างสรรคG เกิดความเข1าใจอยJาง
ลึกซึ้ง สูJการในการปฏิบัติงานอยJางมืออาชีพ เมื่อครูเผชิญกับ “ปSญหา” ในการจัดการเรียนการสอน ครูสามารถ
เปลี่ยน“ปSญหา” ให1เปLน “ปSญญา” และ “การสร1างสรรคG” เปLนยุทธวิธีแหJงวิชาชีพครูในการเพิ่มพลังอำนาจให1
ครูสามารถพึ่งตนเองให1เกิดผลสำเร็จตามมาตรฐานวิชาชีพครู ชJวยให1ครูทันสมัย รู1เทJาทันและนำตนเองใหเ1 รียนรู1
เพอ่ื พัฒนาการปฏบิ ัตงิ านของตนเอง

หลักการของการวจิ ยั ปฏิบัติการในชนั้ เรียน

สริ ิพันธGุ สุวรรณมรรคา (2554) ได1สรุปหลกั การสำคญั ของการวิจยั ปฏบิ ตั ิไวด1 ังน้ี
1) การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนแท1ๆ ต1องเปLน “งานที่เล็กๆ งJายๆ และมีคุณคJา” (a small, simple
and significant task) ที่บูรณาการอยูJในการปฏิบัติงานการจัดการเรียนการสอนปกติของครู ไมJใชJงานที่ยาก

วิจยั และพฒั นานวตั กรรมการเรยี นร1ู 19

เกินไปสำหรับครูผู1สอน จนทำให1เกิดความทุกขG วุJนวายใจ ใช1สถิติขั้นสูงที่ไมJสามารถนำผลมาใช1ในการพัฒนา
ปรบั ปรงุ แก1ไขปSญหาผเ1ู รยี นได1

2) ครูนักวิจัยเชื่อวJา เราทั้งผองสามารถเรียนรู1จากกันและกัน (we all can learn from each
others) ในหลักการน้นี ักเรียน คือ แหลงJ เรยี นรูท1 ีส่ ำคัญของครู ครแู ละนักเรยี นสามารถเรยี นรจ1ู ากกันและกนั ได1

3) นักเรียนเปนL ท้ังเหตุและเปLนทง้ั ผลของการปฏบิ ัตงิ านของครู ดังนนั้ “ผลงานของครตู 1องดทู ่ีศษิ ยG”

ลกั ษณะสำคัญของการวิจัยปฏิบตั กิ ารในชน้ั เรียน

ลักษณะสำคัญของการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน เปLนการวิจัยที่ครูผู1สอนแสวงหาวิธีแก1ไขปSญหา
นักเรียนในห1องเรียนที่ตนเองจัดการเรียนการสอน เพื่อแก1ไขปSญหา กJอเกิดประโยชนGสูงสุดตJอผู1เรียน โดยมีการ
ทำงานอยJางเปLนระบบตJอเนื่อง ใช1กระบวนวิจัยที่ทำขึ้นอยJางรวดเร็ว ครูผู1สอนนำวิธีที่ตนคิดขึ้นไปทดลองใช1กับ
ผู1เรียนทันทีและสังเกตผลการแก1ปSญหานั้น มีการสะท1อนผลและแลกเปลี่ยนประสบการณGกับเพื่อนครูใน
โรงเรยี น เปLนการวิจัยแบบรJวมมอื (Collaborative Research) และใช1ผลทนั ที

ตารางที่ 2.1 ลักษณะสำคัญของการวจิ ัยปฏิบตั ิการในชน้ั เรยี น

ประเดน็ การวิจยั ปฏบิ ัตกิ ารในชัน้ เรยี น

ใคร ครูผ1ูสอนในหอ1 งเรียน

ทำอะไร แสวงหาวธิ ีการแกไ1 ขปญS หา

ที่ไหน ห1องเรยี นท่ตี นเองกำลังจดั การเรยี นการสอน

เม่ือไหรK ขณะท่ีการเรียนการสอนกำลงั เกิดข้นึ

อยาK งไร การทำงานอยJางตJอเนื่องเปLนวงจรและสะท1อนกลับการทำงานของตนเอง (Self-
reflection) โดยขั้นตอนตามวงจร PAOR (Plan: การวางแผน, Act: การปฏิบัติ
ตามแผน, Observe: การสังเกตผลการปฏิบัติงาน และ Reflect: การสะท1อนผล
การปฏิบัต)ิ

เพื่อจุดมKุงหมายใด พฒั นาการเรียนการสอนให1เกิดประโยชนสG ูงสดุ ตอJ ผ1เู รยี น

ลกั ษณะเดKน เปLนกระบวนวิจัยที่ทำอยJางรวดเร็ว โดยครูผู1สอนนำวิธีที่ตนคิดขึ้นไปทดลองใช1กับ
ผู1เรียนทันทีและสังเกตผลการแก1ปSญหานั้น มีการสะท1อนผลและแลกเปลี่ยน
ประสบการณGกับเพื่อนครูในโรงเรียน เปLนการวิจัยแบบรJวมมือ (Collaborative
Research)

ที่มา : สุวิมล วอJ งวาณิช (2555)

การวเิ คราะหCปญD หาการเรียนรขFู องผูเF รียน

ในการคิดหาประเด็นเพื่อนำสูJกระบวนการวิจัยในชั้นเรียน มาจากการสังเกต เก็บรวบรวมข1อมูล
วิเคราะหGปSญหาการเรียนรู1ของผู1เรียนในชั้นเรียนของครูเอง เปLนการวิเคราะหGปSญหาเชื่อมโยงกับการปฏิบัติงาน
สอนจรงิ

ในกระบวนการจัดการเรียนรู1 ผู1สอนต1องดำเนินการวางแผนการเรียนรู1 จัดกิจกรรมการเรียนรู1 และ
ประเมินผลการเรียนรู1 ซึ่งในการประเมินผลจะทำให1ผู1สอนทราบถึงผลการเรียนรู1 จุดแข็ง จุดอJอน รวมทั้งปSญหา

20 วจิ ยั และพัฒนานวัตกรรมการเรยี นรู1

การเรียนรู1ของผู1เรียน ซึ่งถือเปLนจุดเริ่มต1นของ “ปSญหาวิจัย” อันจะจำไปสJูกระบวนการวิจัย ที่ครูผู1สอนจะต1อง
วางแผน ปฏิบัติการแก1ปSญหา สังเกต สะท1อนผลเพื่อนำสูJข1อสรุปแนวทางการแก1ไขปSญหา ปรับปรุงพัฒนา สูJ
กระบวนการจดั การเรยี นร1รู อบใหมตJ อJ เนื่อง ไมรJ 1ูจบ

กระบวนการจดั การเรียนรูU กระบวนการวจิ ัย

วางแผนจัดการเรยี นร1ู วางแผนการแก1ปSญหา

จดั กจิ กรรมการเรียนรู1 พบ ปฏิบตั กิ ารแกป1 ญS หา
ประเมนิ ผลการเรียนร1ู
ปญS หา
การ
เรียนร1ู สังเกตหรือตรวจสอบผล

วเิ คราะหผG ลการเรยี นร1ู สะทอ1 นผลกลับ
นำไปสJูการแก1ปญS หา ตJอการแกป1 ญS หา

นำผลการวจิ ยั ไปใชUปรบั ปรุงและ เขยี นรายงานการวจิ ยั
พัฒนา

ภาพที่ 2.2 ความสมั พนั ธขG องกระบวนการจดั การเรยี นร1แู ละกระบวนการวิจัย
ท่มี า : พิชติ ฤทธจิ์ รญู (2556)

ในการเก็บรวบรวมข1อมูลเพื่อเข1าถึงเข1าใจปSญหาของผู1เรียน ครูผู1สอนจำเปLนจะต1องสังเกตพฤติกรรม
การเรียนร1ูของผู1เรียนในชั้นเรียน ต1องเก็บข1อมูลจากหลายแหลJง ทั้งจากการวิเคราะหGเอกสาร การสัมภาษณG
การสอบถาม ฯลฯ จนได1ข1อมูลที่ชัดเจน จึงระบุปSญหาผู1เรียน พึงระมัดระวังการตัดสินผู1เรียนโดยปราศจากการ
วิเคราะหพG จิ ารณาฐานขอ1 มลู อยาJ งรอบด1าน

วจิ ัยและพฒั นานวัตกรรมการเรยี นรู1 21

ตัวอยJางแบบสังเกตพฤติกรรมการเรยี นของนักเรียน

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการเรยี นของนักเรยี น

คำชี้แจง: บันทึกการสังเกตเป7นข9อมูลสำคัญในการทำความเข9าใจพฤติกรรมการเรียนรู9ของนักเรียนและเป7นโอกาสใน

การพฒั นาแนวคดิ และทกั ษะการเรียนร9ทู ่ีสำคัญ จึงขอให9บันทึกขอ9 มลู ใหค9 รอบคลมุ ประเด็นดงั น้ี

(1) ข&อมลู เกีย่ วกบั สภาพและผู&บันทกึ ขอ& มูล

วนั ที่..........เดอื น....................................................ปP.....................เวลา.......................ถึง.............

สถานท่ี.......................................................................................................................................................................

เปาR หมายของการสังเกต (นักเรียนชอ่ื หรือกลTมุ นกั เรียนชอ่ื หรอื หอ9 งเรียน)...................................................................

ลงชอ่ื ผูจ9 ดบนั ทกึ หรือผส9ู งั เกต......................................................................................

(2) ขณะที่กำลงั สังเกต: การบนั ทึกขอ& มูลจากการสงั เกตและการสนทนา

(บันทกึ ความคิด) (บนั ทกึ ข9อมลู )

(สTวนนี้เป7นที่วTางสำหรับครูใช9ในการบันทึก เวลา...........................................

คำถาม ข9อสังเกตตTางๆ ของครูเพื่อแยกความคิด (สิ่งทีส่ ังเกตเห็นหรือการสนทนาทไ่ี ด9ยนิ ).

หรอื การตีความออกจากข9อมูลทางด9านขวามอื ) ...................................................................................

(อาจวาดภาพสถานทหี่ รอื บริบทของการสังเกต)

...................................................................................

เวลา................................................

(สิ่งทสี่ ังเกตเห็นหรอื การสนทนาทีไ่ ด9ยิน).
...................................................................................

(อาจวาดภาพสถานที่หรอื บริบทของการสงั เกต)
...................................................................................

(3) หลังจากจบกิจกรรมการสังเกต: การประมวล วิเคราะหJทำความเข&าใจ และสรุปความรู&สึกนึกคิดและการเรียนร&ู
ที่เกิดขึ้นกับผู&สังเกต (สOวนนี้ไมOใชOข&อมูลแตOเปRนการตีความและการแปลความหมายของข&อมูล ตลอดจนการวิเคราะหJ
และการเรียนร&ขู องผ&ูสังเกต)

1. ความรสู9 กึ ที่เกิดขน้ึ .....................................................................................................................................................
2. สงิ่ ทีไ่ ดเ9 รียนรู.9 .............................................................................................................................................................

3. การนำไปใชป9 ระโยชน]................................................................................................................................................
4. ขอ9 สงั เกตหรือคำถามคา9 งใจท่ตี 9องการคำตอบตอT ไป...................................................................................................

ทมี่ า : ปรับจาก สริ พิ นั ธGุ สุวรรณมรรคา (2554)

22 วิจยั และพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู1
ภายหลังจากการเก็บรวบรวมข1อมูลด1วยเครื่องมือตJางๆ สามารถนำมาวิเคราะหG จัดหมวดหมูJลักษณะ

ของผเ1ู รยี นอยJางรอบดา1 น ทำให1ครผู 1ูสอนเห็นปญS หาของผ1เู รียนอยJางแทจ1 ริง

การวเิ คราะหน9 ักเรียนแต:ละคนดว= ยแผนภาพ mind mapping
แผนภาพ mind mapping ของ ด.ช. .................................................

ภาพที่ 2.3 ตวั อยาJ งการวิเคราะหปG ญS หาผเู1 รยี นด1านตาJ งๆ
ทีม่ า : ปรบั จาก นนั ทกาญจนG ชนิ ประหษั ฐG (2553)

ขน้ั ตอนการวิจยั ปฏบิ ัตกิ ารในช้ันเรียน

ขั้นตอนการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน มี 4 ขั้นตอน ได1แกJ 1) การวางแผน (Plan) 2) การปฏิบัติตาม
แผน (Action) 3) การสังเกตผลการปฏิบัติงาน (Observe) และ 4) การสะท1อนผลการปฏิบัติ (Reflect) หรือ
เรยี กวาJ “PAOR” มีรายละเอียดคือ

P (Plan) : การวางแผนหลังจากท่วี เิ คราะหGและกำหนดประเดน็ ปSญหาทต่ี อ1 งการแกไ1 ข
- สำรวจและวเิ คราะหปG ญS หาในช้ันเรยี น
- การวางแผนแกไ1 ขการเรยี นรู1
- การกำหนดแนวทางการแกไ1 ขปญS หา

A (Action) : การปฏบิ ัตติ ามแผนทีก่ ำหนด
- การนำนวตั กรรมไปใชห1 รอื การแก1ไขปSญหาการเรียนรู1

O (Observe) : การสังเกตผลทเี่ กดิ ข้ึนจากการปฏบิ ตั ิงาน
- เครือ่ งมือเก็บรวมรวมข1อมูลและการเก็บรวบรวมขอ1 มูล
- สรปุ ผลการแก1ปSญหา

R (Reflect) : การสะท1อนผลหลงั จากการปฏิบัตงิ านซงึ่ นำไปสกูJ ารปรบั ปรงุ แก1ไขตJอไป
- การสะทอ1 นผล (Reflection) และนำผลการวจิ ยั ไปใช1

วิจัยและพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู1 23

ภาพท่ี 2.4 วงจรวจิ ัยปฏิบตั ิการในช้ันเรยี น
ที่มา : สุวิมล วอJ งวาณชิ (2555)

เพื่อใหเ1 ขา1 ใจขัน้ ตอนการวิจยั สามารถขยายรายละเอียดการดำเนนิ งานในแตลJ ะขนั้ ตอนไดด1 ังน้ี
P (Plan) : 1) สำรวจและวเิ คราะหปG Sญหาในช้ันเรียน
ปSญหาในชั้นเรียนสามารถหาได1จากความแตกตJาง (Gap) ที่เกิดขึ้นระหวJางสภาพที่เปLนจริง (What is)
กับสภาพที่คาดหวังหรือมาตรฐาน(What should be) เชJน สภาพคาดหวังหรือมาตรฐาน(What should be)
ตอ1 งการใหผ1 1เู รยี นมีทกั ษะการคิดวิเคราะหG แตสJ ภาพท่ีเปLนจรงิ (What is) จากผลการสอบ PISA ซ่ึงมงJุ เน1นทักษะ
การคิดวิเคราะหG เด็กนักเรียนในชั้นเรียนของเราได1คะแนนอยูJในระดับคJอนข1างต่ำ ดังนั้นปSญหาด1านทักษะการ
คิดวิเคราะหGจึงควรถูกนำมาเปLนปSญหาวิจัย หรือ สภาพคาดหวังหรือมาตรฐาน(What should be) ต1องการให1
นกั เรยี นชน้ั ป. 3 อJานออก เขียนได1 แตJสภาพที่เปLนจริง (What is) จากผลการสอบในห1องเรียน เด็กนักเรียนสJวน
ใหญJในชั้นเรียนของเราอJานไมJออก เขียนไมJได1 ดังนั้นปSญหาการอJานไมJออก เขียนไมJได1ของนักเรียน จึงควรถูก
นำมาเปLนปSญหาวิจัย อยJางไรก็ดี หากชั้นเรียนมีหลายปSญหา ควรพิจารณาจัดลำดับความสำคัญประเด็นปSญหาที่
สJงผลตอJ ผ1ูเรียนมากทส่ี ุด
P (Plan) : 2) การวางแผนแก1ไขการเรียนร1ู
เมื่อได1ปSญหาจากขั้นตอนแรก ขั้นตอนถัดไปคือ การค1นคว1าหาแนวทางการแก1ไขปSญหา เพื่อวางแผน
แก1ไขการเรียนรู1 ในขั้นตอนนี้ครูผู1สอนจะต1องวางแผน ศึกษาหาความรู1เพิ่มเติม ทบทวนเอกสาร งานวิจัยท่ี
เกี่ยวขอ1 ง สอบถามผ1เู ชีย่ วชาญ ฯลฯ เพ่ือค1นหาแนวทางในการแก1ไขปSญหาการเรียนรข1ู องผ1ูเรยี น
P (Plan) : 3) การกำหนดแนวทางการแก1ไขปSญหา
เมื่อการวางแผนแก1ไขการเรียนรู1 ทบทวนเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข1องฯลฯ ขั้นตอนถัดไปคือ การ
พิจารณาสาเหตุของปSญหา สูJการกำหนดแนวทางการแก1ไขปSญหาการเรียนรู1 ซึ่งอาจจะเปLนรูปแบบการจัด
กิจกรรมการเรียนรู1 นวตั กรรมทางการศกึ ษา ฯลฯ
A (Action) : 4) การนำนวตั กรรมไปใช1หรอื การแกไ1 ขปSญหาการเรยี นร1ู
ขน้ั ตอนน้ี เปLนการนำนวัตกรรมท่สี ร1างขน้ึ ไปปฏบิ ตั ิ หรือแก1ไขปญS หาการเรียนรู1

24 วิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรยี นรู1

O (Observe) : 5) เคร่อื งมือเกบ็ รวมรวมข1อมลู และการเก็บรวบรวมขอ1 มลู
ขั้นการสังเกตนี้ ให1ความสำคัญกับ เครื่องมือที่ใช1ในการเก็บรวมรวมข1อมูล ข1อมูลต1องมาจากหลาย

แหลJง เชJน ครู ผู1ปกครอง เพื่อนนักเรียน หรือตัวนักเรียนเอง ต1องใช1เทคนิคที่หลากหลายในการเก็บรวบรวม
ข1อมูล มีการตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือกอJ นนำไปใช1 และตรวจสอบคุณภาพของข1อมูลท่ีไดร1 ับ
O (Observe) : 6) สรปุ ผลการแกป1 ญS หา

ขั้นสังเกตนี้คือการสร1างข1อสรุปบนฐานของข1อมูลที่เก็บรวบรวมมา สามารถใช1ตอบปSญหาวิจัยหรือการ
สรุปผลวJาผลการดำเนินการนั้นสามารถแก1ไขปSญหาการเรียนรู1ของผู1เรียนได1ดีเพียงใด รวมถึงสามารถอธิบายถึง
สาเหตุของการแกไ1 ขปญS หาการเรียนร1ู กระบวนการที่มีความสำคัญในการแก1ไขปSญหาของผ1ูเรยี น
R (Reflect) : 7) การสะทอ1 นผล (Reflection) และนำผลการวจิ ยั ไปใช1

เปLนการสะท1อนคิดข1อค1นพบ บทเรียนที่เกิดขึ้น ข1อดี ข1อเสียของการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน เหตุ
ปจS จยั ที่กJอใหเ1 กดิ ความสำเร็จ ล1มเหลว รวมถึงการนำขอ1 ค1นพบไปประยกุ ตGใช1ประโยชนGและปรับปรุงวางแผนการ
จดั การเรยี นร1ูในครงั้ ตอJ ไป

1. กำหนดป*ญหาและความตอ4 งการ 2. แนวทางแกไ4 ขและพัฒนา 3. ดำเนนิ การแกไ- ขและพัฒนา 4. สรุปรายงาน

1.1 ปญ% หาและความตอ0 งการได0จาก พัฒนานวัตกรรมเพอ่ื การดำเนินการ สรุปรายงาน
- การสังเกตพฤติกรรมนักเรยี น แก0ปญ% หา/พฒั นา - กำหนดเปาk หมายจะ
- การสัมภาษณE 2.1 นวตั กรรมทเี่ ปUนวธิ กี าร - นำเสนอตงั้ แตQ
- การทดสอบและประเมนิ ผล เชนQ ดำเนนิ การกับใคร เริม่ ต0นพัฒนา
- การตรวจผลงานนักเรียน อยาQ งไร ทีไ่ หน เม่ือไร
- วิธีสอนแบบใหมQหรือที่ - วางแผน กำหนดปฏทิ ิน - ผล
ฯลฯ คิดค0นขน้ึ - ดำเนนิ การ - ได0ผล =>นำ
1.2 วิเคราะหปE ญ% หา/ความต0องการ - ประเมนิ ผล
- จดั ลำดบั ความสำคญั - วิธกี ารสอนซQอมเสริม - บันทึกผล ผลไปเผยแพรQ
- หาสาเหตขุ องปญ% หา - แนวปฏิบตั ิอ่ืน ๆ - ไมไQ ด0ผล =>
1.3 กำหนดทางเลือก 2.2 นวัตกรรมที่เปUนสือ่ เชนQ หาแนวทางใหมQ
- e-learning
- กำหนดทางเลอื กอยาQ ง - ชุดการสอน เพอ่ื ปรบั ปรงุ
หลากหลาย - กจิ กรรม เกม พัฒนา
- ชุดฝกe , V.D.O - ขอ0 เสนอแนะ/
- เลอื กทางเลือกทเี่ หมาะสมเพอื่ - คมูQ อื การจัดกจิ กรรม
นำไปปฏิบตั ิ - หนังสอื อาQ นเพิ่มเตมิ ปญ% หา/
อุปสรรค
ฯลฯ

ภาพที่ 2.5 ขัน้ ตอนการวจิ ัยปฏิบตั ิการในชัน้ เรยี น
ขั้นตอนดังกลJาว จะทำให1เกิดการเปลี่ยนแปลงของครูผู1สอนจาก “เอ‘ะ??” หรือความสงสัย โจทยGที่ครู
ต1องการหาคำตอบ พาอ1อ (PAOR) ไปสูJ “อ“อ” หรือความกระจJางชัด แสงสวJาง ที่จะชJวยให1ครูผู1สอนค1นพบ
ทางแก1ไขปSญหาผู1เรียน นอกจากนี้ การวางแผน ปฏิบัติ สังเกต สะท1อนคิดผJานการจดบันทึกอยJางเปLนระบบ
ตJอเนอื่ ง จะชJวยให1ครผู 1ูสอนเกิดการเปลยี่ นแปลง เรียนร1แู ละพัฒนาตนเองไปพร1อมกับผเู1 รียน

วิจัยและพฒั นานวตั กรรมการเรยี นร1ู 25

สรปุ
การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน เปGนการทำงานที่เล็กๆ งBายๆ และมีคุณคBา” (a small, simple
and significant task) ที่บูรณาการอยูBในการปฏิบัติงานการจัดการเรียนการสอนปกติของครู เพื่อแก=ไข
ปcญหาที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนและนำผลมาใช=ในการปรับปรุงการเรียนการสอนหรือสBงเสริมพัฒนาการเรียนร=ู
ให=ดียิ่งขึ้น มีขั้นตอนการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน 4 ขั้นตอน ได=แกB 1) การวางแผน (Plan)
2) การปฏิบัติตามแผน (Act) 3) การสังเกตผลการปฏิบัติงาน (Observe) และ 4) การสะท=อนผล
การปฏิบัติ (Reflect) หรือเรียกวBา “PAOR” ครูนักวิจัยไมBเพียงสามารถพัฒนาผู=เรียน แตBเป}ดโอกาสได=
พัฒนาตนเอง เกดิ พลังความสุขในการปฏบิ ัติงานสอน ยังผลใหเ= กดิ ความเจรญิ ก=าวหนา= ในวิชาชพี

******************

กจิ กรรมทFายบท

จงรวJ มกันอภิปรายและตอบคำถามดังตJอไปน้ี
1. ทำไมครูผู1สอนต1องทำการวิจยั ปฏิบตั ิในชั้นเรียน
2. การวิจยั ปฏบิ ัตใิ นชัน้ เรยี นคืออะไร
3. การกำหนดปญS หาวิจัยปฏิบตั ิในชั้นเรยี นไดม1 าอยJางไร ใช1เคร่อื งมอื ใด
4. การวจิ ัยปฏิบัติในชัน้ เรียนมีขนั้ ตอนอยJางไร
5. ยกตวั อยJางหัวขอ1 การวจิ ัยปฏบิ ตั ใิ นชั้นเรยี น

******************

26 วจิ ัยและพฒั นานวตั กรรมการเรียนรู1

รายการอาF งอิง

ค ุ ร ุ ส ภ า . ( 2556) . ข U อ บ ั ง ค ั บ ค ุ ร ุ ส ภ า ว K า ด U ว ย ม า ต ร ฐ า น ว ิ ช า ช ี พ พ . ศ . 2556. [ online]
http://www.ksp.or.th/ksp2013/content/ view.php?mid=136&did=1193

นันทกาญจนG ชินประหัษฐG (2553). การพัฒนาโปรแกรมการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียนเพื่อสKงเสริมการคิด
ไตรKตรองของนิสิตครูระหวKางการฝtกประสบการณuวิชาชีพ : การทดลองแบบพหุกรณีศึกษา.
วทิ ยานิพนธคG รุศาสตรดษุ ฎบัณฑิต คณะครศุ าสตรG จฬุ าลงกรณมG หาวิทยาลยั

พิชติ ฤทธ์ิจรูญ. (2559). เทคนคิ การวิจยั เพื่อพฒั นาการเรยี นรUู. สำนกั พมิ พGแหJงจฬุ าลงกรณมG หาวทิ ยาลัย: กรงุ เทพฯ.
สิริกร โตสติ. (2562). ความรูUพื้นฐานเกี่ยวกับการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน. [online]

https://drive.google.com/file/d/1zi-WgQNuQ8BC6PgyLZlarXgAaHIMGv4E/view
สิรพิ นั ธGุ สุวรรณมรรคา. (2554). โมดูล 8 การวจิ ัยปฏบิ ตั ิการในชัน้ เรียน. (เอกสารอดั สำเนา). ภาควิชาวจิ ัยและ

จิตวทิ ยาการศกึ ษา คณะครุศาสตรG จฬุ าลงกรณGมหาวทิ ยาลยั .
สุวิมล วJองวาณิช. (2543). แนวคิดและหลักการวิจัยในชั้นเรียน. ในพิมพันธG เตชะคุปตG, ลัดดา ภูJเกียรติ และ

สุวัฒนา สุวรรณเขตนิคม (บรรณาธิการ). ประมวลบทความนวัตกรรมเพื่อการเรียนรูUสำหรับครู
ยคุ ปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: คณะครศุ าสตรG จฬุ าลงกรณมG หาวิทยาลัย
สุวิมล วJองวานิช. (2555). การวิจยั ปฏบิ ตั ิการในชั้นเรยี น (พิมพคu รั้งท่ี 16). กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพGแหJง
จุฬาลงกรณมG หาวทิ ยาลยั .

บทที่ 3

นวตั กรรมและเทคโนโลยีดิจิทัลเพ่ือพฒั นาการเรียนรู>

เกษมสันต์ิ รจพจน/1

การจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียน มีเป3าหมายสำคัญคือการแก:ป;ญหาและพัฒนาผ:ูเรียนให:
บรรลุตามพฤติกรรมการเรียนร:ูที่กำหนดท้ังในด:านพุทธิพิสัย ทักษะพิสัย และจิตพิสัย ดังน้ันการพัฒนา
กระบวนการเรียนการสอนจำเปMนต:องมีนวัตกรรมสำหรับการจัดการเรียนการสอนท่ีเหมาะสมและ
ทันสมัยโดยเฉพาะในป;จจุบันที่เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาการเรียนร:ู โดยเฉพาะ
การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอน เพ่ือพัฒนาผู:เรียนให:มีขีดความสามารถสูงข้ึนไป ผู:สอน
จำเปนM ตอ: งศึกษาหาความรู:ท่ีเกยี่ วข:องกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีในการพฒั นากระบวนการการเรียนรู:
ในบทนี้นำเสนอ ความหมาย ข้ันตอนการสร:าง และการประยุกตUใช:เพื่อพัฒนาการเรียนร:ู ท่ีเก่ียวข:องกับ
นวตั กรรมและเทคโนโลยดี จิ ิทลั เพื่อพฒั นาการเรยี นร:ู

ความหมายของนวตั กรรมและเทคโนโลยดี ิจิทลั

มผี 3ูใหค3 วามหมายของนวตั กรรมและเทคโนโลยดี จิ ทิ ลั ไว3 หลายทDาน ดงั นี้
นวตั กรรมเทคโนโลยดี ิจทิ ลั
ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 (2546: 565 -566) นวตั กรรม หมายถงึ สิ่งท่ีทำขึ้น
ใหมDหรือแปลกจากเดิมซึ่งอาจจะเป]นความคิด วิธีการ หรืออุปกรณ/ เป]นต3น เชDน การใช3อินเทอร/เน็ต
ประกอบการสอน ถือเป]นนวัตกรรมทางการศึกษา สอดคล3องกับ ทิศนา แขมณี (2547: 419-420) ได3ให3แนวคิด
เกี่ยวกับความหมายของคำวDา “นวัตกรรม” มาจากภาษาอังกฤษ คำวDา Innovation เป]นคำกริยาจากคำ
innovate แปลวDา ทำใหมD เปลี่ยนแปลงให3เกิดสิ่งใหมD ดังนั้น นวัตกรรม จึงมีความหมายถึง การนำส่ิงใหมD ๆ
อาจอยูDในรูปของความคิดหรือการกระทำหรือสิ่งประดิษฐ/ตDางๆ เข3ามาเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติมจากวิธีการที่ทำ
อยDูเดิมๆเปลี่ยนแปลงให3ดีข้ึนเพื่อให3ใช3ได3ผลดีย่ิงขึ้น และ รัตนะ บัวสน (2563: 4-5) ได3แสดงแนวคิดเก่ียวกับ
ความหมายของ “นวัตกรรม” ท่ีประกอบด3วยคำวDา “นว + กรรม” หมายถึง ใหมD (นว) + การกระทำ (กรรม)
ซึ่งแปลวDา “การกระทำใหมD” ตามความหมายดังกลDาว เม่ือพิจารณาคำวDา “Innovation” ของ Thorndike ซึ่ง
ตรงกับภาษาไทยคำวDา “นวัตกรรม” หมายถึง การเปล่ียนแปลงในการทำส่ิงใดส่ิงหนึ่งหรือการนำสิ่งใหมDๆ และ
วิธีการใหมDในการกระทำส่ิงใดสิ่งหนึ่ง ซ่ึงนวัตกรรมท่ีมักได3รับความสนใจและยอมรับนำไปใช3อยDางกว3างขวาง
โดยทว่ั ไป ควรมลี ักษณะดงั น้ี (ทศิ นา แขมณ.ี 2547: 419-420)
1. เป]นนวัตกรรมที่ไมDซับซ3อนและยากจนเกินไป ความยากงDายของนวัตกรรมมีอิทธิพลอยDางมากตDอ
การยอมรับนำไปใช3
2. เปน] นวัตกรรมท่ไี มเD สียคาD ใช3จาD ยแพงจนเกินไป เนือ่ งจากผู3ใชจ3 ำนวนมากมขี อ3 จำกัดดา3 นงบประมาณ

1 อาจารยป/ ระจำสาขาวชิ าการประเมนิ ผลและวิจัยทางการศกึ ษา

28 วจิ ัยและพฒั นานวัตกรรมการเรียนร3ู

3. เป]นนวัตกรรมท่ีสำเร็จรูป ที่อำนวยความสะดวกในการใช3 มักได3รับการยอมรับและนำไปใช3มากกวDา
นวัตกรรมท่ผี ใ3ู ชจ3 ะต3องนำไปจัดทำเพมิ่ เติม

4. เปน] นวตั กรรมท่ีไมกD ระทบกระเทือนตDอบรบิ ทเดิมมากนัก
5. เป]นนวัตกรรมที่มีคนเกี่ยวข3องไมDมากนัก ไมDต3องประสานงานหลายฝ{าย การใช3ท่ีข้ึนกับคนหลายฝ{าย
ยอD มทำให3เกดิ ความไมสD ะดวก
6. เป]นนวัตกรรมทสี่ งD ใหผ3 ลเป]นรูปธรรมเห็นไดช3 ัดเจน
ด3วยลักษณะดังกลDาวจึงเป]นการใช3เทคโนโลยีดิจิทัลด3วยทักษะและความเข3าใจ ซ่ึงตรงกับคำศัพท/
ภาษาอังกฤษ “Digital literacy” หมายถึง ทักษะในการนำเคร่ืองมือ อุปกรณ/ และเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีอยูDใน
ป•จจุบัน อาทิ คอมพิวเตอร/ โทรศัพท/ แทปเลต โปรแกรมคอมพิวเตอร/ และสื่อออนไลน/ มาใช3ให3เกิดประโยชน/
สูงสุด ในการส่ือสาร การปฏิบัติงาน และการทำงานรDวมกัน หรือใช3เพ่ือพัฒนากระบวนการทำงาน หรือ
ระบบงานในองค/กรให3มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพ ทักษะดังกลDาวครอบคลุมความสามารถ 4 มิติ ได3แกD
การใช3 (Use) เข3าใจ (Understand) การสร3าง (create) และเข3าถึง (Access) เทคโนโลยีดิจิทัล ได3อยDางมี
ประสิทธิภาพ และเม่ือนำคำวDา “เทคโนโลยีดิจิทัล” มาใช3กับบริบทของการพัฒนาการเรียนการสอนท่ีมี
เป†าหมายในพัฒนาการเรียนร3ู ก็จะมีความหมายตรงกับคำวDา เทคโนโลยีทางการศึกษา (Educational
Technology) หมายถึง การประยุกต/ใช3เครื่องมือ วัสดุและวิธีการเพื่อสDงเสริม ประสิทธิภาพการเรียนร3ู รวมถึง
การจัดสภาพแวดล3อมใหมDเพ่ือการเรียนร3ู และใช3การ “สื่อสาร” เป]นกระบวนการถDายทอดข3อมูลขDาวสารจากผู3
สDงไปยงั ผ3รู ับ โดยอาศยั สือ่ หรอื ชDองทางตDางๆ ใหเ3 กิดความ เขา3 ใจและมีปฏสิ มั พนั ธ/
จากความหมายดังกลDาวข3างต3น สามารถแยกสรุปตามความหมายของคำไดด3 งั น้ี
นวัตกรรม หมายถึง สิ่งที่ทำข้ึนใหมD ที่เกิดจากการใช3ความร3ูความคิดสร3างสรรค/ เพื่อเปลี่ยนแปลง หรือ
ปรับปรุงและพัฒนางานอยDางเป]นระบบ ที่สDงผลตDอประสิทธิภาพและประสิทธิผล ท้ังที่เป]นวิธีการ แนวคิด
กระบวนการ เทคนคิ แนวปฏบิ ตั ิ ผลติ ภัณฑ/ใหมD ช้ินงาน
เทคโนโลยีดิจิทัล หมายถึง ทักษะในการนำเคร่ืองมือ อุปกรณ/ และเทคโนโลยีดิจิทัลท่ีมีอยDูในป•จจุบัน
เชDน คอมพิวเตอร/ โทรศัพท/ แทปเลต โปรแกรมคอมพิวเตอร/ และสื่อออนไลน/ มาใช3ให3เกิดประโยชน/สูงสุด ใน
การสื่อสาร การปฏิบัติงาน และการทำงานรDวมกัน หรือใช3เพ่ือพัฒนากระบวนการทำงาน หรือระบบงานใน
องค/กรให3มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพ ทักษะดังกลDาวครอบคลุมความสามารถ 4 มิติ ได3แกD การใช3 (Use)
เข3าใจ (Understand) การสร3าง (create) และเขา3 ถึง (Access) และ
เทคโนโลยีทางการศึกษา หมายถึง การประยุกต/ใช3เคร่ืองมือ วัสดุและวิธีการเพ่ือสDงเสริม ประสิทธิภาพ
การเรียนรู3 รวมถึงการจัดสภาพแวดล3อมใหมDเพื่อการเรียนรู3 และใช3การ “สื่อสาร” เป]นกระบวนการถDายทอด
ขอ3 มลู ขDาวสารจากผูส3 Dงไปยังผร3ู ับ โดยอาศยั สอ่ื หรือชอD งทางตDางๆ ใหเ3 กิดความ เข3าใจและมีปฏิสมั พนั ธ/

ความสำคัญของนวตั กรรมเพื่อพฒั นาการเรียนรูB

พิชติ ฤทธ์ิจรูญ (2559: 83-85) ไดก3 ลาD วถึงความสำคัญของนวตั กรรมการจัดการเรียนรขู3 อง
ครผู 3ูสอนและการเรียนรขู3 องผ3ูเรียน ดงั น้ี

1. การใช3นวตั กรรมเพอ่ื ชDวยแก3ปญ• หาในการจดั การเรียนร3ูของครู

วจิ ยั และพฒั นานวัตกรรมการเรียนรู3 29
1.1 ป•ญหาเกี่ยวกับวิธีการจัดการเรียนรู3 ป•ญหาที่มักพบอยDูเสมอคือ ครูสDวนใหญDยังคงยึดรูปแบบ
วิธีการสอนแบบบรรยายโดยครูเป]นศูนย/กลางที่เน3นการพูดบรรยายถDายทอดเน้ือหาสระมากกวDาสอนในรูปแบบ
อื่น การสอนด3วยวิธีการแบบนี้ทำให3ผู3เรียนเป]นฝ{ายรับร3ู (passive learner) ซ่ึงจะมีผลให3ผู3เรียนมีคุณลักษณะที่
มีความสามารถในเชิงการคิด ประดิษฐ/สร3างสรรค/ผลงานได3น3อย (passive ability) มักเป]นคนประเภทบริโภค
นิยม บรรยากาศของการสอนแบบบรรยายนอกจากจะทำให3ผ3ูเรียนเกิดความเบ่ือหนDาย ขาดความสนใจแล3ว ยัง
เป]นการป•ดกั้นความคิดและสติป•ญหาของผู3เรียนให3อยูDในขอบเขตจำกัดอีกด3วย แตDถ3าครูผู3สอนได3ศึกษา ค3นหา
วิธีการหรือนวัตกรรมจัดการเรียนรู3ท่ีเน3นผู3เป]นสำคัญ มาใช3ในการจัดการเรียนรู3ท่ีทำให3ผ3ูเรียนมีบทบาทในการ
เรียนรู3มากข้ึน และเป]นฝ{ายลงมือปฏิบัติมากข้ึน (active learner) ก็จะทำให3ผ3ูเรียนมีคุณลักษณะที่สามารถคิด
ประดิษฐ/สร3างสรรค/ผลงานได3มากขึ้น (active ability) ดังนั้น การนำนวัตกรรมมาใช3ในการจัดการเรียนรู3จึงชDวย
แก3ปญ• หาเรือ่ งวิธกี ารจัดการเรยี นร3ู
1.2 ป•ญหาเก่ียวกับเนื้อหาวิชาซ่ึงในบางรายวิชามีเนื้อหาสาระการเรียนรู3มากและบางวิชามีเนื้อหา
เป]นนามธรรม ยากแกDการเข3าใจ จึงจำเป]นจะต3องนำนวัตกรรมเข3ามาชDวยในการจัดการเรียนร3ูเชDน การใช3ชุดการ
เรียนการสอน บทเรียนคอมพวิ เตอรช/ Dวยสอน (CAI) บทเรียนการ/ตนู การเรยี นแบบรวD มมือ
1.3 ป•ญหาเก่ียวกับส่ือ อุปกรณ/การจัดการเรียนรู3 ในบางเนื้อหามีส่ือ อุปกรณ/การจัดการเรียนรู3
เป]นจำนวนน3อย ไมDเพียงพอตDอการนำไปใช3 เพ่ือทำให3ผู3เรียนเกิดความร3ูความเข3าใจในเนื้อหาวิชาได3งDายข้ึน จึง
จำเป]นต3องมีการพัฒนาคิดค3นหาเทคนิควิธีการจัดการเรียนร3ูและผลิตสื่อการจัดการเรียนรู3ใหมD ๆ เพ่ือนำมาใช3ใน
การจัดการเรียนรู3ให3เพียงพอเหมาะสมกับสภาพของผ3ูเรียนจึงจะทำให3การจัดการเรียนร3ูบรรลุตามจุดประสงค/
การเรียนรู3
2. การใช3นวัตกรรมเพ่ือพัฒนาการจัดการเรียนรู3ให3มีประสิทธิภาพ ในกรณีท่ีครูต3องการจะพัฒนาการ
จัดการเรียนร3ูให3มีประสิทธิภาพมากขึ้น จำเป]นที่ครูจะต3องแสวงหาหรือพัฒนานวัตกรรมเพื่อนำมาใช3ในการ
พัฒนาการจัดการเรียนรู3ให3มีประสิทธิภาพที่สDงผลตDอคุณภาพผู3เรียน เชDน ใช3วิธีการจัดการเรียนร3ูแบบโครงการ
เพื่อพัฒนาทักษะด3านความคิด วิเคราะห/ การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู3เพ่ือเสริมสร3างความร3ูสามัคคี การ
ใชแ3 หลDงเรยี นรู3หรือภมู ิป•ญญาท3องถ่ินสำหรับการเรียนรแ3ู ละสรา3 งความรกั ท3องถิ่น
3. การใช3นวัตกรรมเพ่ือสDงเสริมการเรียนร3ูของผ3ูเรียน โดยท่ีผ3ูเรียนมีความแตกตDางกันในหลายลักษณะ
บางคนมีความสนใจในการเรียนและเรียนร3ูได3เร็ว ในขณะท่ีบางคนขาดแรงจูงใจในการเรียน จึงไมDให3ความสนใจ
ตDอการเรียนและเรียนรู3ได3ช3า ดังน้ัน ครูผู3สอนจึงต3องพยายามศึกษาหาวิธีการจัดการเรียนรู3ท่ีสDงเสริมการเรียนร3ู
ของผู3เรียนให3สอดคล3องกับความสนใจ ความถนัดของผ3ูเรียน ให3สามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตาม
ศกั ยภาพซ่ึงจะต3องใช3นวตั กรรมการจดั การเรยี นรม3ู าชวD ยให3ผเู3 รียนเกดิ การเรียนร3ูทดี่ แี ละมีคุณภาพ
4. การใช3นวัตกรรมเพื่อการพัฒนาคุณภาพของผู3เรียน เป†าหมายสูงสุดของการจัดการเรียนร3ูคือ
คุณภาพของผู3เรียนท่ีเป]นไปตามมาตรฐานการเรียนร3ู แตDจากผลการประเมินมักจะพบวDา คุณภาพของผู3เรียนยัง
ไมDได3มาตรฐาน แม3วDาครูจะพยายามจัดการเรียนร3ูอยDางต้ังใจแล3วก็ตาม ทำให3ผู3บริหารการศึกษาและผู3บริหาร
สถานศึกษาพยายามหาวิธีการหรือใช3นวัตกรรมมาชDวยในการบริหารจัดการศึกษาในรูปแบบตDาง ๆ เชDน การ
บริหารสถานศึกษาแบบเครือขDายความรDวมมือ การบริหารสถานศึกษาโดยใช3โรงเรียนเป]นฐาน การจัดโครงการ
สDงเสริมพัฒนาคุณภาพศึกษาโดยใช3รูปแบบตDาง ๆ ในขณะท่ีครูหรือนักวิชาการทางการศึกษาก็ได3ศึกษา ค3นคว3า
หารูปแบบหรือนวัตกรรมการจัดการเรียนรู3เพ่ือนำมาใช3ในการพัฒนาการจัดการเรียนรู3ที่สDงผลตDอคุณภาพของ

30 วจิ ัยและพฒั นานวัตกรรมการเรยี นรู3
ผู3เรียน เชDน ครูใช3สื่อการเรียนร3ูหรือรูปแบบ เทคนิควิธีในการจัดการเรียนร3ูแบบตDาง ๆ เพื่อพัฒนาคุณภาพของ
ผู3เรียนให3ไดม3 าตรฐานการศึกษาทก่ี ำหนดไว

ประเภทของนวัตกรรมเพ่ือพฒั นาการเรียนรูB

การจำแนกประเภทนวตั กรรมเพื่อพฒั นาการเรียนร3ู สามารถจำแนกประเภทไดด3 งั นี้
พชิ ติ ฤทธจิ์ รูญ (2559: 85) ได3แบงD ประเภทของนวตั กรรมหลายลักษณะขนึ้ อยูDกับเกณฑท/ ี่ใชใ3 น
การแบDงดังน้ี
1. การแบDงประเภทของนวตั กรรมตามขอบขาD ยของการจดั การศึกษา แบงD ออกได3 5 ประเภทคือ

1.1 นวัตกรรมทางด3านหลักสูตร เป]นการใช3วิธีใหมD ๆ ในการพัฒนาหลักสูตรให3สอดคล3องกับ
สภาพแวดล3อมในท3องถ่ินและตอบสนองความต3องการของบุคคลให3มากขึ้น เชDน หลักสูตรบูรณาการ หลักสูตร
รายบคุ คล หลักสตู รกจิ กรรมและประสบการณ/ หลกั สตู รสถานศกึ ษาหลกั สตู รทอ3 งถ่ิน

1.2 นวัตกรรมการเรียนการสอน เป]นการใช3วิธีการเชิงระบบในการปรับปรุงและคิดค3น
พัฒนาวิธีการเรียนการสอนแบบใหมD ๆ ที่สามารถพัฒนาการเรียนรู3ของผู3เรียนและการจัดการเรียนร3ูของ
ครูผ3ูสอนให3มีคุณภาพขึ้น เชDน การจัดการเรียนร3ูท่ีเน3นผ3ูเรียนเป]นสำคัญ การจัดการเรียนรู3แบบศูนย/การเรียน
การใช3กระบวนการกลุDมสัมพันธ/ การจัดการเรียนรู3แบบรDวมมือ และการจัดการเรียนร3ูผDานเครือขDายคอมพิวเตอร/
และอินเทอร/เน็ต

1.3 นวัตกรรมส่ือการเรียนการสอน เป]นนวัตกรรมท่ีอาศัยความก3าวหน3าของเทคโนโลยี
คอมพิวเตอร/ คอมพิวเตอร/เครือขDายและเทคโนโลยีโทรคมนาคมมาใช3ในการผลิตส่ือการเรียนการสอนใหมD ๆ ท้ัง
การเรียนด3วยตนเอง การเรียนเป]นกลุDม และการเรียนแบบมวลชน ตลอดจนส่ือท่ีใช3เพื่อสนับสนุนการฝ•กอบรม
ผDานเครือขDายคอมพิวเตอร/ เชDน บทเรียนคอมพิวเตอร/ชDวยสอน มัลติมีเดีย (multimedia) ชุดการสอน
(instructional module) วีดิทัศน/แบบมีปฏิสัมพันธ/ (interactive video) การเรียนการสอนโดยใช3สื่อประสม
กบั ผู3เรยี นเปน] กลมDุ ยอD ย

1.4 นวัตกรรมการประเมินผล เป]นนวัตกรรมที่ใช3เป]นเคร่ืองมือเพื่อการวัดและประเมินผล
การเรียนร3ูไดอ3 ยาD งมีประสิทธภิ าพและทำได3อยDางรวดเรว็ รวมไปถึงการวจิ ัยทางการศึกษาการวจิ ยั สถาบัน

1.5 นวัตกรรมการบริหารจัดการศึกษา เป]นการใช3นวัตกรรมที่เก่ียวข3องกับการใช3สารสนเทศ
มาชDวยในการตัดสินใจของผ3ูบริหารการศึกษาให3มีความรวดเร็วทันเหตุการณ/ ทันตDอการเปล่ียนแปลงของโลก
เชDน ระบบการจัดการฐานข3อมูลของหนDวยงานสถานศึกษา เกี่ยวกับฐานข3อมูลนักเรียน นักศึกษา ฐานข3อมูลครู
อาจารย/ และบคุ ลากรในสถานศึกษา ฐานขอ3 มูลดา3 นการเงิน บญั ชีพัสดุ และครุภณั ฑ/

2. การแบงD ประเภทของนวัตกรรมตามผใู3 ช3ประโยชนโ/ ดยตรง แบงD ออกเปน] 2 ประเภทคอื
2.1 นวัตกรรมการจัดการเรียนรู3ของครู เป]นรูปแบบหรือเทคนิควิธีการจัดการเรียนรู3แบบตDาง

ๆ และส่ืออุปกรณ/การสอนตDาง ๆ ท่ีครูนำมาใช3ในการจัดการเรียนรู3ให3กับผู3เรียน เชDน การจัดการเรียนร3ูแบบ
รDวมมือ (cooperative learning) การจัดการเรียนร3ูโดยใช3โครงงานเป]นฐาน (project based learning) การ
จัดการเรยี นรู3โดยใช3ปญ• หาเป]นหลกั (problem-based learning)

วจิ ัยและพัฒนานวตั กรรมการเรียนร3ู 31

2.2 นวัตกรรมการเรียนร3ูของผ3ูเรียน เป]นส่ือนวัตกรรมการเรียนร3ูสำหรับเน3นให3ผ3ูเรียนใช3เพ่ือ
การเรียนร3ูของตนเอง เชDน ชุดการเรียนร3ู บทเรียนสำเร็จรูป บทเรียนคอมพิวเตอร/ชDวยสอน ชุดฝ•กปฏิบัติ ใบงาน
แบบฝก• หนงั สือเสริมประสบการณ/ ชดุ เพลง ชดุ เกม

3. การแบDงประเภทของนวัตกรรมตามลกั ษณะของนวตั กรรม แบงD ออกได3 2 ประเภทคอื
3.1 ผลิตภัณฑ/สิ่งประดิษฐ/ทางการศึกษาหรือสื่อการเรียนการสอน (product/invention)

เชDน บทเรียนสำเร็จรูป บทเรียนคอมพิวเตอร/ชDวยสอน ชุดการสอนหนังสือ เสริมประสบการณ/ ชุดส่ือประสมวีดิ
ทัศน/ สไลด/ประกอบเสียง เกม นทิ านการ/ตูนเพลง ใบงาน แบบฝ•ก ชุดฝก•

3.2 เทคนิควิธีการสอน รูปแบบหรือวิธีการจัดการเรียนรู3 (instructional/model) เชDน การ
จัดการเรียนร3ูท่ีเน3นผู3เรียนเป]นสำคัญ การจัดการเรียนร3ูแบบรDวมมือ การจัดการเรียนรู3 แบบบูรณาการ การ
จัดการเรียนรู3โดยใช3บทบาทสมมติ การจัดการเรียนรู3โดยใช3โครงงาน การจัดการเรียนร3ูโดยใช3เว็บชDวยสอน
(web-based instruction) การเรียนร3ูแบบเพื่อนชDวยเพื่อน เทคนิคการปรับพฤติกรรมเทคนิคการจัดกิจกรรม
พัฒนา รูปแบบการฝก• ทกั ษะ การทำงานกลมุD รปู แบบการสอนหรือรปู แบบการจดั การเรียนร3ูทนี่ ักวจิ ัยพฒั นาข้นึ

ข้ันตอนการสรBางนวตั กรรมเพือ่ พฒั นาการเรยี นรูB

การสร3างและพัฒนานวัตกรรมเพ่ือการเรียนร3ูมีข้ันตอนการดำเนินงานเชDนเดียวกับวิจัยท่ัวๆไป ท่ี
จำเป]นต3องดำเนินการเป]นกระบวนการ น่ันคือ 1. การศึกษาข3อมูลพื้นฐาน 2. การออกแบบ สร3าง และประเมิน
นวัตกรรม 3. การนำนวัตกรรมไปทดลองใช3 และ 4. การประเมินปรับปรุงนวัตกรรม โดยมีรายละเอียดของแตD
ละขัน้ ดงั นี้

ขน้ั ท่ี 1. การศกึ ษาขAอมูลพื้นฐาน
การศึกษาข3อมูลพ้ืนฐานในขั้นน้ี เป]นการทำการสำรวจหรือวิเคราะห/และสังเคราะห/สภาพป•จจุบัน

ของการดำเนินการที่เกี่ยวข3องทางด3านการศึกษา หรือป•ญหาท่ีเกี่ยวข3องกับการดำเนินงานทางด3านการศึกษา
เชDน สภาพการจัดการเรียนการสอนในรายวิชา หรือผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผ3ูเรียนในรายวิชาใดๆ หรือ
ความต3องการในการแก3ไขป•ญหาหรือพัฒนาของกลDุมผ3ูที่มีสDวนเกี่ยวข3องกับชั้นเรียน เป]นต3น ข3อมูลเหลDาน้ีจะมี
ประโยชน/สำหรับนำไปประกอบการพิจารณาวางแผนในการสร3างนวัตกรรมทางการศึกษาที่จะนำไปสูDการ
แกป3 •ญหาทเี่ กิดข้ึนได3อยDางตรงจุด

ในการดำเนินการขั้นตอนนี้มีเทคนิควิธีการหลายอยDางท่ีจะนำมาประยุกต/เพื่อเสาะแสวงหาข3อมูลท่ี
นักวิจัยต3องการ ไดแ3 กD

1. การสังเคราะห/ขอ3 มูลจากเอกสารส่งิ พมิ พ/
2. การสังเคราะห/งานวิจยั
3. การทำวิจยั เชงิ สำรวจ
ขนั้ ที่ 2. การออกแบบ สราA ง และประเมินนวตั กรรม

การออกแบบ สร3าง และประเมินนวัตกรรม ข้ันตอนนี้ จะเป]นการดำเนินงานตDอจาก
ขั้นตอนท่ี 1 โดยจะนำข3อมูลท่ีได3จากขั้นตอนท่ี 1 มาทำการออกแบบดำเนินการสร3าง และประเมิน เพื่อ

32 วิจัยและพัฒนานวัตกรรมการเรยี นร3ู
ตรวจสอบประสิทธิภาพของนวัตกรรมที่สร3างขั้น กDอนที่จะนำนวัตกรรมไปทดลองใช3ในข้ันตอนท่ี 3 ตDอไป โดยมี
ขัน้ ตอนในการดำเนินงาน ดงั นี้
1. จัดลำดับ กำหนดประเด็นปPญหา และความตAองการในการพัฒนานวัตกรรม ภายหลังจากได3
ข3อมูลที่เป]นผลมาจากขั้นตอนท่ี 1 การศึกษาข3อมูลพื้นฐาน ซ่ึงจะประกอบไปด3วยข3อมูลที่เกี่ยวข3องกับสภาพ
ป•ญหาป•จจุบัน เชDน สภาพป•จจุบันนักเรียนมีผลการประเมินการอDานออกที่ต่ำกวDาเกณฑ/ หรือสภาพป•จจุบันของ
ครูท่ีใช3การจัดการเรียนการสอนแบบด้ังเดิม เป]นต3น ข3อมูลเหลDาน้ีจำเป]นต3องนำมาสังเคราะห/ และจัดลำดับ
ความต3องการเรDงดDวนในการแก3ไข ป•ญหาใดมีความต3องการเรDงด3วนให3ดำเนินการแก3ไขป•ญหานั้นกDอน โดย
อาจจะพิจารณาจากความถข่ี องผตู3 อบ หรอื การหาคาD เฉลี่ยของคำตอบมาชวD ยในการพจิ ารณา
2. ตัดสินใจเลือกและออกแบบนวัตกรรม เม่ือได3ประเด็นป•ญหาที่ต3องการเรDงดDวนแล3ว จะต3อง
ตัดสินใจวDาจะเลือกนวัตกรรมประเภทใดเพื่อแก3ไขป•ญหาหรือมาชDวยพัฒนาผู3เรียน โดยการพิจารณาจากจุดดีจุด
ด3อย ตลอดจนลักษณะหรือธรรมชาติของนวัตกรรมแตDละประเภท เมื่อตัดสินใจเลือกนวัตกรรมใดแล3วก็จะเป]น
ข้ันตอนในการออกแบบนวัตกรรมน้ันโดยคำนึงถึงองค/ประกอบของนวัตกรรมนั้นๆ ประกอบด3วยอะไรบ3าง ซึ่งใน
แตDละนวัตกรรมมีองค/ประกอบที่แตกตDางกันออกไป ผ3ูสร3างจึงจำเป]นต3องมีความรู3เกี่ยวข3องกับนวัตกรรมในแตD
ละประเภท แลว3 จัดทำเปน] ภาพราD งๆ ของนวตั กรรมน้ันๆ เพอ่ื เตรยี มสร3างนวัตกรรมในขัน้ ตอนตอD ไป
3. สรAางนวัตกรรม ในขั้นตอนนี้เป]นการลงมือจัดทำรายละเอียดของนวัตกรรมตามองค/ประกอบสำคัญ
ของนวัตกรรมแตDละประเภทท่ีเราได3จัดทำภาพรDาง ไว3ในข้ันตอนการตัดสินใจและออกแบบนวัตกรรม (ขั้นที่ 2)
ซ่ึงสามารถลงรายละเอียดของนวัตกรรมได3 2 วิธี ไดแ3 กD
3.1 ลงรายละเอียดของนวัตกรรมด3วยตนเอง ซึ่งสDวนใหญDจะเป]นนวัตกรรมที่ผู3พัฒนามี
ความรู3ความสามารถในการจัดสร3างหรือเขียนข้ึนมาเอง เชDน ชุดการสอน แบบฝ•ก หนังสืออDานประกอบ เป]นต3น
เชDนนี้ผ3ูพัฒนาเพียงแตDศึกษาจากเอกสาร ตำรา และตัวอยDางที่เป]นของจริงประกอบ หรืออาจจะถามจากผู3ร3ูก็
สามารถเขยี นรายละเอยี ดขององค/ประกอบแตลD ะสDวนของนวตั กรรมได3
3.2 อาศัยผ3ูเช่ียวชาญ นวัตกรรมท่ีต3องอาศัยผ3ูเช่ียวชาญ มักจะมีลักษณะท่ีเป]นวิธีการมี
ความซับซ3อน จะต3องอาศัยความรู3หลากหลาย อาจจะเป]นความรู3ท่ีผู3สร3างไมDถนัด กรณีน้ีต3องอาศัยผู3เช่ียวชาญ
เชDน คอมพิวเตอร/ชDวยสอน บทเรียนอิเล็กทรอนิกส/ จะต3องอาศัยผ3ูเช่ียวชาญในการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร/
เป]นต3น โดยผ3ูพัฒนานวัตกรรมต3องระบุวัตถุประสงค/หรือเนื้อหาสาระท่ีต3องการให3ปรากฏอยDูในนวัตกรรมน้ันๆ
ใหผ3 เ3ู ชยี่ วชาญทราบ
4. ประเมินนวัตกรรม ภายหลังจากข้ันตอนการสร3างนวัตกรรมเสร็จ ก็จะเป]นข้ันตอนของการประเมิน
นวัตกรรมที่สร3างข้ึน โดยจะประเมินความสอดคล3องของนวัตกรรม ความเหมาะสม และความมีประสิทธิภาพ
โดนมีรายละเอยี ดดังนี้
4.1 การประเมินความสอดคล3องของนวัตกรรม การประเมินในสDวนนี้เป]นการพิจารณา
องค/ประกอบของนวัตกรรมแตDละสDวนมีความสอดคล3องสัมพันธ/กันหรือไมD มีความเป]นเหตุเป]นผลกันมากน3อย
เพียงไร การประเมินในสDวนนี้สามารถประเมินได3จากผ3ูเชี่ยวชาญ โดยผ3ูเชี่ยวชาญดังกลDาวต3องเป]นบุคคลที่มี
ความร3ูความสามารถมีประสบการณ/เก่ียวข3องกับนวัตกรรมนั้นๆ วDาองค/ประกอบมีความสอดคล3องกันหรือไมD
เพียงไร หลังจากนั้นจึงนำผลการประเมินจากผู3เช่ียวชาญมาวิเคราะห/สรุปผลเพ่ือบDงบอกถึงความสอดคล3องของ
นวตั กรรม การประเมนิ นวตั กรรมด3วยผ3ูเชย่ี วชาญมีขั้นตอนดังตDอไปนี้

วจิ ัยและพฒั นานวัตกรรมการเรียนรู3 33
1. สร3างแบบประเมินความสอดคล3ององค/ประกอบของนวัตกรรม อาจจะสร3างเป]น
แบบมาตราประมาณคDาตามแบบของ Likert โดยสร3างข3อคำถามหรือรายการให3ประเมินตามองค/ประกอบของ
แตลD ะนวัตกรรม
2. คัดเลือกผู3เช่ียวชาญสำหรับเป]นผู3ประเมินนวัตกรรม การคัดเลือกผ3ูเชี่ยวชาญ
จำเป]นต3องมีเกณฑ/การคัดเลือกอยDางชัดเจน สามารถบอกได3วDาบุคคลที่คัดเลือกมาน้ีเป]นผ3ูเช่ียวชาญในระดับที่
ยอมรับกันได3ในวงวิชาการหรือวงวิชาชีพท้ังที่เป]นบุคคลผ3ูซ่ึงได3รับการเลDาเรียน รวมถึงบุคคลผู3ที่มีประสบการณ/
ในการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข3องกับนวัตกรรมน้ันๆ เป]นระยะเวลานานอันพอสมควร จำนวนของผู3เช่ียวชาญท่ี
เหมาะสมไมคD วรน3อยกวาD 3 คน
3. นำผลการประเมินที่ได3จากผ3ูเช่ียวชาญมาทำการวิเคราะห/และแปลผลการ
ประเมินตามเกณฑก/ ารประเมินทก่ี ำหนด เพอื่ หาความสอดคล3องขององค/ประกอบของนวตั กรรม
การใช3ผู3เชี่ยวชาญประเมินความสอดคล3องของนวัตกรรมตามวิธีการในเบื้องต3นแล3ว ก็ยัง
สามารถท่ีจะใช3วิธีการจัดประชุมกลDุมผู3เช่ียวชาญให3มารDวมกันพิจารณานวัตกรรมตามองค/ประกอบของ
นวัตกรรมในแตDละสDวนก็ได3 ข้นึ อยูDความเหมาะสมของผส3ู ร3างนวตั กรรม
4.2 การประเมินความเหมาะสมของนวัตกรรม การประเมินในสDวนน้ีเป]นการพิจารณาวDา
นวัตกรรมท่ีสร3างขั้นมาน้ันมีความเหมาะสมถูกต3องมากน3อยเพียงไร ตามมุมมองรูปลักษณ/ของนวัตกรรมตาม
หลักวิชาการออกแบบ และความเหมาะสมกับกลDุมผู3ใช3นวัตกรรม การประเมินความเหมาะสมของนวัตกรรม
สามารถดำเนินการเชDนเดียวกับการประเมินความสอดคล3องของนวัตกรรม คือการใช3ผ3ูเช่ียวชาญ เชDน
ผเู3 ชยี่ วชาญการออกแบบนวตั กรรม หรอื นกั เทคโนโลยเี ป]นผูพ3 ิจารณาประเมิน
4.3 การประสิทธิภาพของนวัตกรรม การประเมินในสDวนน้ีเป]นการพิจารณา เมื่อนำ
นวัตกรรมภายหลังจากการประเมินความสอดคล3องและความเหมาะสมจากผ3ูเช่ียวชาญไปทดลองใช3กับกลDุม
บุคคลท่ีมีลักษณะใกล3เคียงกับกลDุมเป†าหมาย แล3วผลการทดลองใช3จะเป]นอยDางไร การประสิทธิภาพของ
นวัตกรรมมีข้นั ตอนการดำเนนิ การ ดงั น้ี
1. การประเมินแบบหนึ่งตDอหนึ่ง (1 : 1) หมายถึง การนำนวัตกรรมไปทดลองใช3กับ
บุคคลที่มีลักษณะใกล3เคียงกับกลDุมเป†าหมาย โดยคัดเลือกบุคคลของแตDละกลDุมมาเป]นตัวแทน เชDน คัดเลือก
บุคคลท่ีมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูง มา 1 คน คัดเลือกบุคคลที่มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนปานกลาง มา 1 คน
และคัดเลือกบุคคลที่มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนต่ำ มา 1 คน การประเมินนวัตกรรมแบบหน่ึงตDอหนึ่งมี
จุดมDุงหมายสำคัญ คือ นวัตกรรมดังกลDาวมีความสามารถในการสร3างแรงจูงใจให3กับบุคคลที่มีลักษณะเป]น
ตัวแทนของกลุDมเป†าหมายมากน3อยเพียงไร คำส่ัง คำชี้แจง และรายละเอียดที่อยูDในนวัตกรรมนั้น บุคคลเหลDาน้ีมี
ความร3ูความเข3าใจมากน3อยเพียงไร และจะเป]นข3อมูลนำไปปรับปรุงนวัตกรรมให3มีความเหมาะสมในการนำไปใช3
จรงิ กับกลDุมเป†าหมายตDอไป
2. การประเมินประสิทธิภาพแบบกลDุมเล็ก หมายถึง การนำนวัตกรรมท่ีผDานการ
ปรับปรุงจากการประเมินประสิทธิภาพแบบหน่ึงตDอหนึ่งมาทดลองใช3กับบุคคลท่ีมีลักษณะใกล3เคียงกับ
กลุDมเป†าหมายที่มีจำนวนมากข้ึน อาจจะใช3การประเมินแบบหนึ่งตDอสาม (1 : 3) กลDาวคือ ต3องใช3กลDุมบุคคล
จำนวน 9 คน แบDงออกเป]น 3 กลDุม ได3แกDกลDุมบุคคลที่มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูง มา 3 คน กลุDมบุคคลท่ีมี
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนปานกลาง มา 3 คน และกลDุมบุคคลท่ีมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ มา 3 คน เป]นต3น ใน

34 วิจัยและพฒั นานวัตกรรมการเรียนร3ู
ขั้นตอนน้ีอาจจะเพ่ิมขนาดของกลDุมมากข้ึน เชDนการประเมินแบบหน่ึงตDอส่ี (1 : 4) เป]นต3น ในกรณีการประเมิน
ประสิทธิภาพแบบกลุDมจะมีการวิเคราะห/หาคDาดัชนีหรือเกณฑ/ประสิทธิภาพของนวัตกรรมท่ีเรียกวDา คDา E1/E2
โดยเกณฑ/ประสิทธิภาพของนวตั กรรม (E1/E2) ทน่ี ิยมใช3จะมีอยDู 3 เกณฑ/ ดังน้ี
75/75 จะใช3เมื่อต3องการแก3ไขหรือพัฒนาความสามารถของผู3เรียนที่มีลักษณะซับซ3อนหรือมี
เนื้อหาสาระทค่ี Dอนขา3 งยาก
80/80 จะใช3เมื่อมีเนื้อหาสาระไมDยากมากนัก มุDงแก3ไขหรือพัฒนาความสามารถของผ3ูเรียนที่
มีลักษณะปานกลาง
90/90 จะใช3เมื่อ มีเน้ือหาสาระมุDงปฏิบัติหรือมDุงพัฒนาจุดประสงค/การเรียนรู3ด3านทักษะการ
ปฏิบัติ
การวเิ คราะห/ประสทิ ธิภาพนของวัตกรรม ดังนี้
E1 หมายถงึ ประสทิ ธิภาพของนวตั กรรมท่ีเกดิ ขึน้ ในระหวาD งการใช3

E2 หมายถงึ ประสทิ ธิภาพของนวตั กรรมท่ีเกดิ ข้นึ ภายหลงั การใช3

เมอ่ื หมายถึง คะแนนรวมของทกุ คนจากแบบฝ•กหัดยอD ยแตDละชุดหรอื
จากผลการปฏบิ ัติแตลD ะครัง้ หมายถึง คะแนนรวมของทุกคนจากการทดสอบสรุปรวม
หมายถงึ จำนวนนักเรียน
หมายถึง ผลรวมคะแนนเตม็ ของแบบฝ•กหดั หรอื การปฏิบตั ยิ Dอยๆ ทกุ ครั้ง
หมายถงึ คะแนนเตม็ ของแบบทดสอบหรือแบบปฏิบตั ิหลังการใช3นวตั กรรม

ขนั้ ที่ 3. การนำนวตั กรรมไปทดลองใชA
เม่ือนวัตกรรมผDานการหาประสิทธิภาพและปรับปรุงแก3ไขข3อจำกัดที่อาจพบ ข้ันตอนตDอไป คือ

การนำเอานวัตกรรมไปทดลองใช3ในสถานการณ/จริงกับกลุDมเป†าหมายท่ีต3องการแก3ไขป•ญหาหรือพัฒนาตDอไป ใน
ข้ันตอนนี้จึงเป]นเร่ืองท่ีเก่ียวข3องกับการวิจัยเชิงทดลอง (experimental research) และการออกแบบการ
ทดลอง (experimental design) โดยมรี ายละเอยี ดดังนี้

การวิจัยเชิงทดลอง (experimental research) หมายถึง การวิจัยท่ีเน3นกระบวนการค3นหาความ
เป]นจริง หลักการทฤษฎี องค/ความรู3และเทคโนโลยีใหมDๆ โดยมDุงเน3นการศึกษาความเปล่ียนแปลงของตัวแปร ที่
เก่ียวข3องภายใต3เง่ือนไขที่มีการควบคุมโดยกระบวนการวิจัย เพื่อศึกษาพฤติกรรมหรือสถานการณ/วDา เป]นสาเหตุ
ของการเปล่ียนแปลงน้ันหรือไมD โดยวิธีการเปรียบเทียบของความแตกตDาง ของตัวแปรที่เปล่ียนไปกับพฤติกรรม
ท่ีเกิดขึ้น ในสภาพที่ถูกควบคุมและทำการสรุปผลความจริงท่ีค3นพบ และนำไปอธิบายพฤติกรรมตDางๆในเชิงเหตุ

วจิ ยั และพฒั นานวัตกรรมการเรียนรู3 35
ผลได3 จึงเป]นการวิจัยจากสาเหตุไปหาผลวDา ตัวแปรที่เกี่ยวข3องน้ันเป]นสาเหตุทำให3เกิดผลหรือไมD และได3ยอมรับ
วาD เป]นการวิจยั ทใี่ ห3ผลไดน3 าD เชือ่ ถือมากท่ีสุด

จะเห็นได3วDาในข้ันตอนการทดลองใช3นวัตกรรมน้ัน ตัวนวัตกรรม คือตัวแปรสาเหตุที่ผู3สร3างได3สร3าง
ข้ึนเพ่ือนำไปใช3กับบุคคลกลุDมเป†าหมาย และต3องการทราบวDาเมื่อนำนวัตกรรมไปใช3แล3วจะให3เกิดผลเป]น
ประการใดกับกลDุมเป†าหมาย การที่จะร3ูวDาเกิดผลประการใดกับกลุDมเป†าหมาย จะต3องอาศัยการออกแบบ
แผนการทดลอง (experimental design) ซ่ึงแบบแผนการทดลองมีหลากหลายแบบแผน แตDแบบแผนการ
ทดลองที่เหมาะสมและเป]นไปได3ในการนำไปใช3สำหรับการพัฒนานวัตกรรมท่ีเก่ียวข3องกับการศึกษา โดยเฉพาะ
อยDางยิ่งนวัตกรรมที่มุDงใช3ในระดับช้ันเรียน ซ่ึงจะมีข3อจำกัดเกี่ยวข3องกับจำนวนนักเรียนและครู แบบแผนการ
ทดลองทีม่ คี วามเปน] ไปได3มากท่ีสดุ ได3แกD

1. แบบแผนการทดลองแบบกลมDุ เดยี วทดสอบกอD นหลงั (one group pretest-posttest
design)

2.แบบแผนการทดลองแบบ 2 กลDุมทดลองและกลุDมควบคุม (two group or control
pretest-posttest design)

3. แบบแผนการทดลองแบบกลDมุ เดียวอนกุ รม (one group time series design)
4. แบบแผนการทดลองแบบสุDมกลDุมเดียวทดสอบกDอนหลัง (randomozed one group
pretest-posttest design)
5. แบบแผนการทดลองแบบสุDมกลDุมควบคุมทดสอบกDอนหลัง (randomized control
group pretest-posttest design)
ซึ่งรายละเอียดของแตDละแบบแผนการทดลองสามารถศึกษาจากเอกสาร ตำราท่ีเกี่ยวข3องกับ
การวจิ ัยเชงิ ทดลอง
ขัน้ ที่ 4. การประเมนิ ปรบั ปรุงนวัตกรรม
ภายหลังจากการได3ทดลองใช3นวัตกรรมจนกระท่ังส้ินสุดกิจกรรมที่กำหนด รวมถึงการทดลองใช3
ตามแผนการทดลองท่ีได3เลือกใช3ในการทดลอง ข้ันตอนตDอมาก็จะเป]นข้ันตอนของการประเมินผลการใช3
นวัตกรรมในสภาพสรุปรวมทั้งหมดจากผ3ูที่มีสDวนเก่ียวข3องเพ่ือที่จะนำผลท่ีได3มาใช3ในการปรับปรุงนวัตกรรมให3มี
ความสมบูรณ/มากยิ่งขึ้น โดยเป]นการรวบรวมข3อมูลเกี่ยวกับนวัตกรรมในทุกๆ ด3าน วDานวัตกรรมดังกลDาว ดี
หรือไมDดี ประสบความสำเร็จหรือไมDสำเร็จ ควรจะต3องมีการปรับปรุงในสDวนท่ีบกพรDองตรงไหนบ3าง ผู3ท่ีมีสDวน
เก่ียวข3องหรือมีสDวนได3สDวนเสียกับการใช3นวัตกรรมนั้นๆ ประกอบไปด3วย กลDุมผู3ท่ีได3รับการทดลองใช3นวัตกรรม
กลมDุ ผใ3ู ช3นวัตกรรม และผู3ปกครองของกลDมุ ผท3ู ี่ไดร3 ับการทดลองใช3นวตั กรรม
สำหรับการประเมินนวัตกรรมจะประเมินในประเด็นหลักๆ ได3แกDประสิทธิผล (effectiveness)
ประสิทธภิ าพ (efficiency) และผลกระทบ (impact) โดยมีรายละเอียดดังน้ี
ประสิทธิผลของนวัตกรรม (effectiveness) หมายถึง นวัตกรรมท่ีสร3างขึ้นสามารถแก3ไขป•ญหา
หรือพัฒนาได3ตามวัตถุประสงค/การสร3างนวัตกรรม ดังน้ันการประเมินจึงมDุงไปที่การนำผลใช3ใช3นวัตกรรมไป
เปรียบเทยี บกับวตั ถปุ ระสงคข/ องการสรา3 งหรอื การใชน3 วตั กรรมเปน] หลัก

36 วจิ ัยและพัฒนานวตั กรรมการเรียนรู3

ประสิทธิภาพของนวัตกรรม (efficiency) หมายถึง นวัตกรรมที่สร3างข้ึนมาสามารถนำไปใช3ได3
อยDางคุ3มคDาและเกิดประโยชน/มากน3อยเพียงไรเป]นการพิจารณาจากการใช3ทรัพยากร เชDน คน งบประมาณ วัสดุ
อุปกรณ/ เวลา สถานที่ เปน] สำคญั

ผลกระทบของนวัตกรรม (impact) หมายถึง ผลจากการทดลองใช3นวัตกรรมกDอให3เกิดผลอ่ืนๆ
ตามมานอกเหนือจาก ประสิทธิภาพ ประสิทธิผลของนวัตกรรม ผลอื่นๆ ที่เกิดข้ึนตามมานี้อาจจะเกิดขึ้นใน
ลักษณะเป]นไปในทิศทางที่ดีหรือทางบวก (positive impact) หรือทิศทางท่ีไมDดีหรือทางลบ (negative
impact) นอกจากน้ีอาจเกิดข้ึนกับกลDุมเป†าหมายที่ได3รับการทดลองใช3นวัตกรรมโดยตรง (direct impact) หรือ
อาจจะเกิดข้นึ กบั กลุDมบุคคลข3างเคยี งกลDมุ เปา† หมายก็ได3 (indirect impact)

วิธีการประเมินนวัตกรรมมีหลากหลายวิธีท่ีสามารถนำมาประยุกต/ให3 เชDน การจัดประชุม
ผู3เกี่ยวข3อง การจัดสัมภาษณ/ การรายงานตนเอง การใช3แบบสอบถามความคิดเห็น เป]นต3น ซึ่งสามารถเลือกใช3
การประเมนิ ไดต3 ามความเหมาะสม

สรุป
การจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียน มีเป3าหมายสำคัญคือการแก:ป;ญหาและพัฒนาผ:ูเรียนให:

บรรลุตามพฤติกรรมการเรียนรู:ท่ีกำหนดทั้งในด:านพุทธิพิสัย ทักษะพิสัย และจิตพิสัย โดยอาศัย
นวัตกรรม ท่ีส่ิงท่ีทำขึ้นใหมV ท่ีเกิดจากการใช:ความรู:ความคิดสร:างสรรคU เพ่ือเปล่ียนแปลง หรือปรับปรุง
และพัฒนางานอยVางเปMนระบบ ที่สVงผลตVอประสิทธิภาพและประสิทธิผล ท้ังที่เปMนวิธีการ แนวคิด
กระบวนการ เทคนิค แนวปฏิบัติ ผลิตภัณฑUใหมV ชิ้นงาน อยูVบนพื้นฐานเทคโนโลยีดิจิทัล ที่ต:องอาศัย
ทักษะในการนำเครื่องมือ อุปกรณU และเทคโนโลยีดิจิทัลท่ีมีอยูVในป;จจุบัน เชVน คอมพิวเตอรU โทรศัพทU
แทปเลต โปรแกรมคอมพิวเตอรU และสื่อออนไลนU มาใช:ให:เกิดประโยชนUสูงสุด ในการส่ือสาร การ
ปฏิบัติงาน และการทำงานรVวมกัน หรือใช:เพ่ือพัฒนากระบวนการทำงาน หรือระบบงานในองคUกรให:มี
ความทันสมัยและมีประสิทธิภาพ ทักษะดังกลVาวครอบคลุมความสามารถ 4 มิติ ได:แกV การใช: (Use)
เข:าใจ (Understand) การสร:าง (create) และเข:าถึง (Access)

วิจัยและพฒั นานวตั กรรมการเรยี นร3ู 37

กจิ กรรมทาB ยบท

1. จงอธบิ ายลกั ษณะของการวจิ ยั และพฒั นา
2. การวิจยั และพฒั นามีขนั้ ตอนทสี่ ำคญั อะไรบา3 ง จงอธิบายมาพอสังเขป
3. จงอธบิ ายการวิจัยและพัฒนาการเรยี นรม3ู จี ุดมงDุ หมายสำคญั อยDางไร
4. ในแตDละขน้ั ตอนของการวจิ ยั และพัฒนามุDงแสวงหาสง่ิ ใด
5. จงเขยี นแผนภาพกระบวนการการวิจยั และพัฒนาการเรยี นร3ูมาพอสังเขป

38 วิจยั และพัฒนานวตั กรรมการเรียนร3ู

บรรณานกุ รม

ราชบัณฑิตสถาน. (2546). พจนานุกรม ฉบบั ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: นานมีบคุ ส/.
ทศิ นา แขมณ.ี (2547). ศาสตร_การสอน องค_ความรAเู พอ่ื การจดั กระบวนการเรยี นรทAู ี่มปี ระสิทธภิ าพ. พิมพ/

ครั้งท3ี่ ฉบับปรับปรุง, กรงุ เทพฯ: สำนกั พิมพแ/ หDงจุฬาลงกรณม/ หาวิทยาลัย.
รตั นะ บวั สน (2563). การวจิ ัยและพฒั นานวัตกรรมการศกึ ษา. กรงุ เทพมหานคร. พมิ พค/ ร้งั ท่ี 2 สำนกั พิมพ/

จฬุ าลงกรณม/ หาวทิ ยาลยั .
พชิ ติ ฤทธิจ์ รญู . (2559). เทคนคิ การวิจยั เพอ่ื พัฒนาการเรยี นรA.ู กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ/แหงD จฬุ าลงกรณ/

มหาวทิ ยาลยั .