แผนการจัดการเรียนรู้ ม.1 เทอม 1

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ที่ 1 การสังเคราะหด์ ้วยแสง

ใบงานท่ี 3.1.1

เรื่อง การสังเคราะห์ด้วยแสงของพืช

คำชี้แจง : ใหน้ ักเรียนเตมิ คำทกี่ ำหนดมาให้ลงในภาพให้สมบรู ณแ์ ละเตมิ คำลงในช่องวา่ งใหถ้ กู ต้อง

กระบวนการสังเคราะห์ดว้ ยแสง นำ้ แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์

แสง แกส๊ ออกซิเจน น้ำตาล

เคมี ใบ สารประกอบอินทรยี ์

ผู้ผลติ

กระบวนการสังเคราะหด์ ว้ ยแสง คือ กระบวนการทีพ่ ชื เปล่ียนพลงั งาน________________ ใหก้ ลายเป็น
พลงั งาน________________ในรปู ของสารประกอบ__________________ โดยกระบวนการสงั เคราะห์ด้วย
แสงมกั เกิดขึ้นท่บี ริเวณ________________ เนอื่ งจากภายในมสี ารประกอบ_______________อยู่ภายในคลอ
โรพลาสต์ กระบวนการสงั เคราะหด์ ว้ ยแสงมี_______________ และ _________________ เป็นสารต้ังต้น แลว้

202

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ที่ 1 การสังเคราะหด์ ้วยแสง

ได้_______________ และ ________________ เปน็ ผลิตภณั ฑ์ ซงึ่ เป็นส่ิงสำคญั ในการดำรงชีวติ ของสิ่งมชี ีวติ ใน

ระบบนเิ วศ จึงกลา่ วไดว้ า่ พชื ทำหนา้ ที่เป็น________________ในระบบนิเวศ เฉลย

ใบงานท่ี 3.1.1

เรือ่ ง การสังเคราะห์ดว้ ยแสงของพชื

คำชี้แจง : ใหน้ กั เรยี นเตมิ คำทก่ี ำหนดมาให้ลงในภาพให้สมบูรณ์และเติมคำลงในชอ่ งวา่ งใหถ้ ูกต้อง

กระบวนการสงั เคราะหด์ ้วยแสง น้ำ แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์

แสง แกส๊ ออกซิเจน นำ้ ตาล

เคมี ใบ สารประกอบอินทรีย์

ผู้ผลิต

กระบวนการสงั เคราะหด์ ้วยแสง

แสง

แก๊สออกซิเจน

แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์

นำ้

กระบวนการสงั เคราะหด์ ว้ ยแสง คอื กระบวนการทพ่ี ืชเปล่ยี นพลงั งาน แสง ให้กลายเปน็

พลงั งาน เคมี ในรปู ของสารประกอบ อินทรีย์ โดยกระบวนการสังเคราะห์

ดว้ ยแสงมักเกิดขึ้นที่บริเวณ ใบ เน่ืองจากภายในมสี ารประกอบ คลอโรฟลิ ล์ อยู่

ภายในคลอโรพลาสต์ กระบวนการสงั เคราะหด์ ้วยแสงมี น้ำ และ แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์

203

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช เปน็ ผลิตภณั ฑ์ ซ่ึงเป็นส่ิงสำคญั ใน
แผนฯ ท่ี 1 การสงั เคราะหด์ ้วยแสง ผผู้ ลิต ในระบบนิเวศ

เปน็ สารตัง้ ตน้ แลว้ ได้ นำ้ ตาล และ แก๊สออกซิเจน
การดำรงชวี ติ ของสงิ่ มีชวี ิตในระบบนเิ วศ จงึ กล่าวไดว้ ่าพชื ทำหนา้ ท่เี ป็น

ใบบันทกึ ผลการทดลอง

เรือ่ ง ปัจจัยบางประการทจี่ ำเป็นต่อกระบวนการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง
จดุ ประสงค์
....................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
ระบปุ ัญหา
....................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
สมมตฐิ าน
....................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

บันทกึ ผลการทดลอง

ตอนท่ี 1 ศกึ ษาความสำคัญของแสงต่อกระบวนการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง

ใบผกั บงุ้ สีที่ปรากฏเมือ่ หยดสารละลายไอโอดีน

ใบท่ไี ดร้ ับแสง

ใบทไี่ ดอ้ ย่ใู นถงุ ทึบแสง

ตอนท่ี 2 ศกึ ษาความสำคัญของคลอโรฟลิ ลต์ ่อกระบวนการสงั เคราะหด์ ว้ ยแสง

ใบชบาด่าง สีทปี่ รากฏเมอ่ื หยดสารละลายไอโอดีน

ส่วนท่มี สี ีเขยี ว

ส่วนท่มี ีสขี าว

ตอนที่ 3 ศกึ ษาความสำคญั ของแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์ตอ่ กระบวนการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง

ใบผักบงุ้ สที ่ปี รากฏเมื่อหยดสารละลายไอโอดีน

ในถุงที่มีโซเดียมไฮดรอกไซด์

ในถงุ ท่ีไมม่ โี ซเดียมไฮดรอกไซด์

204

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ที่ 1 การสงั เคราะหด์ ้วยแสง

อภิปรายผลการทดลอง

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

205

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ที่ 1 การสังเคราะห์ด้วยแสง

ใบบนั ทกึ ผลการทดลอง

เรอ่ื ง แก๊สทไี่ ด้จากกระบวนการสังเคราะห์ดว้ ยแสง
จุดประสงค์
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
ระบุปญั หา
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
สมมตฐิ าน
......................................................................................................................................................... ...........................
....................................................................................................................................................................................

บันทึกผลการทดลอง
ตอนท่ี 1 ศึกษาความสำคญั ของแสงตอ่ กระบวนการสงั เคราะหด์ ว้ ยแสง

การเปลีย่ นแปลงทเี่ กิดข้นึ
เม่ือนำบีกเกอรไ์ ปวางกลางแดด 3-4 ชว่ั โมง แหยธ่ ปู ท่ตี ิดไฟเป็นถ่านแดงลงในหลอดทดลอง

อภปิ รายผลการทดลอง

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

206

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 1 การสงั เคราะหด์ ้วยแสง

12. ความเหน็ ของผูบ้ ริหารสถานศกึ ษาหรือผทู้ ไ่ี ด้รบั มอบหมาย

ข้อเสนอแนะ

ลงช่ือ .................................
( ................................ )

ตำแหน่ง .......

13. บนั ทึกผลหลงั การสอน

 ดา้ นความรู้

 ดา้ นสมรรถนะสำคญั ของผ้เู รียน

 ดา้ นคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์

 ดา้ นความสามารถทางวทิ ยาศาสตร์

 ดา้ นอืน่ ๆ (พฤตกิ รรมเดน่ หรือพฤตกิ รรมทมี่ ีปัญหาของนักเรยี นเปน็ รายบุคคล (ถา้ ม)ี )

 ปญั หา/อุปสรรค
 แนวทางการแกไ้ ข

207

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลียงสารในพืช

แผนจดั การเรียนรทู้ ่ี 2

กลุ่มสาระการเรยี นรู้ วทิ ยาศาสตร์ รายวชิ า วิทยาศาสตร์
ระดับชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 1

เรื่อง การลำเลยี งสารในพชื เวลา 5 ช่วั โมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้

ว 1.2 เข้าใจสมบัติของสิ่งมีชีวิต หน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต การลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์
ความสัมพนั ธ์ของโครงสรา้ งและหน้าทข่ี องระบบตา่ ง ๆ ของสัตว์และมนุษยท์ ีท่ ำงานสมั พนั ธก์ ัน
ความสัมพันธ์ของโครงสร้างและหน้าที่ของอวยั วะตา่ ง ๆ ของพืชที่ทำงานสัมพันธก์ ัน รวมท้งั นำ
ความรไู้ ปใชป้ ระโยชน์

2. ตัวชีว้ ัด

ว 1.2 ม.1/9 บรรยายลกั ษณะและหน้าท่ขี องไซเล็มและโฟลเอ็ม
ว 1.2 ม.1/10 เขยี นแผนภาพทบี่ รรยายทิศทางการลำเลยี งสารในไซเลม็ และโฟลเอ็มของพชื

3. จุดประสงค์การเรียนรู้

1. บรรยายลักษณะและหนา้ ทข่ี องไซเลม็ และโฟลเอ็มได้ (K)
2. บรรยายทศิ ทางการลำเลยี งสารในไซเลม็ และโฟลเอ็มของพชื เปน็ แผนภาพได้ (K)
3. เปรียบเทียบโครงสร้างระบบท่อลำเลยี งในพชื ใบเลีย้ งเดี่ยวและพชื ใบเล้ียงคู่ได้ (P)
4. มคี วามตง้ั ใจในการทำกิจกรรมกลุ่มและต้ังใจในการทำการทดลองวิทยาศาสตร์ (A)

4. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรทู้ ้องถิ่น
พจิ ารณาตามหลักสตู รของสถานศกึ ษา
สาระการเรียนรแู้ กนกลาง
- พชื มไี ซเล็มและโฟลเอ็ม ซ่ึงเปน็ เนอื้ เย่ือมีลักษณะ

คล้ายท่อเรยี งตัวกนั เปน็ กลุ่มเฉพาะที่ โดยไซเลม็
ทำหน้าที่ลำเลียงน้ำและธาตุอาหาร มีทิศทาง
ลำเลียงจากรากไปสู่ลำต้น ใบ และส่วนต่าง ๆ
ของพืช เพื่อใช้ในการสงั เคราะห์ด้วยแสง รวมถงึ
กระบวนการอน่ื ๆ ส่วนโฟลเอ็มทำหนา้ ที่ลำเลียง
อาหารที่ได้จากการสังเคราะห์ด้วยแสง มีทิศทาง

208

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 การดำรงชีวติ ของพืช สาระการเรียนรู้ท้องถิน่
แผนฯ ที่ 2 การลำเลยี งสารในพืช

สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง
ลำเลียงจากบริเวณที่มีการสังเคราะห์ด้วยแสง
ไปสสู่ ว่ นต่าง ๆ ของพืช

5. สาระสำคัญ/ความคดิ รวบยอด

พืชมีระบบลำเลยี งสาร โดยพืชจะอาศัยเน้ือเย่อื ทท่ี ำหน้าทีเ่ ฉพาะในการลำเลียงสาร เรยี กวา่ เนือ้ เย่อื ลำเลียง เช่น
ทอ่ ไซเลม็ (xylem) ทำหน้าท่ีลำเลยี งนำ้ และแร่ธาตุจากรากไปสู่ใบ สว่ นท่อโฟลเอ็ม (phloem) ทำหนา้ ทีล่ ำเลียงอาหาร
จากใบไปยังส่วนตา่ ง ๆ ของพชื

6. สมรรถนะสำคัญของผเู้ รยี น

1. ความสามารถในการส่ือสาร
2. ความสามารถในการคดิ

1) ทักษะการสังเกต
2) ทกั ษะการระบุ
3) ทักษะการเปรยี บเทียบ
4) ทกั ษะการสรปุ ย่อ
5) ทกั ษะการจำแนกประเภท
6) ทกั ษะการเรียงลำดบั
3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

7.คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์

1. มวี ินัย
2. ใฝเ่ รยี นรู้
3. มุ่งมัน่ ในการทำงาน

8. คำถามสำคญั

1. การลำเลยี งสารในพชื คืออะไร
2. โครงสรา้ งของระบบลำเลยี งประกอบด้วยเนื้อเยื่อใดบ้าง
3. จงบอกความแตกต่างของพชื ใบเล้ยี งเดี่ยวและพืชใบเลย้ี งคู่

209

หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลยี งสารในพชื

9. กิจกรรมการเรยี นรู้

วธิ ีสอนการสอน: แบบสบื เสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)

ชั่วโมงที่ 1

ขั้นนำ

ขน้ั ที่ 1 กระตุน้ ความสนใจ (Engage)
1. ครูถามคำถามเพือ่ กระตุ้นความสนใจของนักเรยี น โดยมีแนวคำถามดังน้ี
• พชื จะนำนำ้ และแรธ่ าตุท่อี ยู่ภายในดนิ ไปใช้ได้อย่างไร
(แนวตอบ: พืชจะใช้รากดดู น้ำทอี่ ยู่ภายในดนิ โดยน้ำทีอ่ ยภู่ ายในดนิ จะออสโมซสิ เข้าสู่ราก ส่วนแรธ่ าตทุ ี่อยู่
ในดินจะละลายน้ำอยู่ในรูปสารละลาย โดยพืชจะลำเลียงสารละลายที่มีแร่ธาตุด้วยการลำเลียงแบบใช้
พลงั งาน เรียกว่า แอคทฟี ทรานสปอร์ต)
• เมอื่ รดนำ้ ให้แกพ่ ชื นำ้ น้นั เข้าสตู่ ้นพืชได้อยา่ งไร
2. ครูกระตุ้นความสนใจของนักเรียน โดยการนำผกั กาดมาแชน่ ำ้ สีผสมอาหาร 7 สี (สีรงุ้ ) เป็นเวลา 2 ชวั่ โมง
ก่อนนำมาใหน้ กั เรียนสงั เกตทศิ ทางการลำเลยี งน้ำ แล้วถามคำถาม ดงั นี้
• พืชใชส้ ่วนใดทำหนา้ ท่ีดดู น้ำ
(แนวตอบ: ราก)
• ทิศทางการลำเลยี งน้ำเป็นอย่างไร
(แนวตอบ: จากพืชจะลำเลียงนำ้ จากรากไปสใู่ บ)

ขั้นสอน

ข้นั ท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore)
1. ครถู ามคำถามทบทวนความรเู้ ดิมของนกั เรยี น ดังน้ี
• กระบวนการออสโมซสิ คอื อะไร
(แนวตอบ: กระบวนการออสโมซิส คือ กระบวนการแพร่ของโมเลกลุ นำ้ จากบริเวณทม่ี ีน้ำมาก หรือบรเิ วณ
ทม่ี คี วามเข้มข้นตำ่ ไปสบู่ ริเวณท่มี นี ้ำนอ้ ย หรือบริเวณทีม่ ีความเข้มข้นสูง)
• กระบวนการแพรแ่ บบแอคทฟี ทรานสปอร์ต คอื อะไร
(แนวตอบ: การแพรอ่ นภุ าคของสารจากบรเิ วณทม่ี คี วามเข้มข้นน้อยไปสู่บริเวณที่มคี วามเข้มข้นมาก โดย
ใชพ้ ลังงาน)
2. ครูแจกใบงานท่ี 3.2.1 เร่ือง การลำเลยี งน้ำและแร่ธาตุของพืช

210

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลยี งสารในพชื

3. ครอู ธิบายขัน้ ตอนการทำใบงานท่ี 3.2.1 เรื่อง การลำเลยี งนำ้ และแรธ่ าตขุ องพชื อย่างละเอยี ด
4. ครใู หน้ ักเรยี นศึกษาโครงสร้างของระบบลำเลียงจากหนังสอื เรยี นสมั ฤทธิม์ าตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม

1 หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 3 การดำรงชวี ิตของพชื แลว้ ลงมือทำใบงานที่ 3.2.1 เรอื่ ง การลำเลียงน้ำและแร่
ธาตขุ องพชื

ขั้นท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain)
5. ครูให้นกั เรียน 3-4 คน ออกมานำเสนอผลจากการทำกจิ กรรมจากใบงานที่ 3.2.1 เรือ่ ง การลำเลียงนำ้ และ
แร่ธาตขุ องพชื
6. ครูอธิบายเสริมและเพิ่มเติมข้อมูลเกี่ยวกบั ผลของแรงดึงจากการคายน้ำต่อการลำเลียงสารของพืช จาก
หนงั สอื เรยี นสมั ฤทธ์ิมาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 3 การดำรงชีวติ ของพชื
7. ครูใหน้ กั เรียนจบั คูแ่ ลกเปลี่ยนขอ้ สรปุ เร่ือง ผลของแรงดงึ จากการคายนำ้ ตอ่ การลำเลียงสาร

ขนั้ ที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ (Expand)
8. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 2.1 ในหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรยี นรทู้ ่ี 3 การดำรงชีวติ ของ
9. ครูขยายความเขา้ ใจเกี่ยวกับการคายน้ำของพืช โดยใหน้ กั เรียนศกึ ษาประเภทของการคายน้ำ จากหนังสือ
เรยี นสัมฤทธิ์มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 3 การดำรงชีวิตของพชื

ชว่ั โมงที่ 2

ขั้นท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore)
10. ครถู ามคำถามทบทวนความรูเ้ ดมิ ของนักเรยี นวา่ การคายนำ้ ของพืชเกดิ ขน้ึ ท่ีใด และส่วนใดของพชื
(แนวตอบ: การคายน้ำของพืชเกดิ ขึ้นที่บริเวณปากใบ ส่วนใหญ่มักพบบริเวณใต้ท้องใบ โดยการคายน้ำ
เปน็ การระเหยของน้ำที่อยู่ในเซลล์พชื ออกสู่ชนั้ บรรยากาศภายนอก)
11. ครูเกริ่นนำว่าอัตราการคายน้ำของพืชจะสูงหรือต่ำขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ ด้าน จากนั้นครูให้นักเรียน
ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการคายน้ำจากหนังสอื เรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรยี นร้ทู ี่ 3 การดำรงชวี ติ ของพชื
12. ครูให้นักเรียนศึกษาขั้นตอนการทำกิจกรรม เรื่อง การลำเลียงน้ำของพืช จากหนังสือเรียนสัมฤทธ์ิ
มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 การดำรงชีวิตของพชื โดยมีจุดประสงคเ์ พ่ือศึกษา
และระบเุ นอื้ เยอ่ื ทีพ่ ชื ใชล้ ำเลยี งน้ำ

211

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลียงสารในพชื

13. ให้นักเรียนจับกลุ่ม 5-6 คน ทำกิจกรรม เรื่อง การลำเลียงน้ำของพืช จากนั้นให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทน
ออกมารบั วัสดุอุปกรณก์ ิจกรรม เรื่อง การลำเลียงน้ำของพืช แล้วบันทกึ ผลกิจกรรมลงในใบบันทึกผล
การทดลอง เร่ือง การลำเลยี งน้ำของพืช

ข้นั ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain)
14. ครูสมุ่ ตัวแทนกลุ่มออกมานำเสนอผลท่ีได้จากกิจกรรม เร่อื ง การลำเลียงนำ้ ของพชื
15. นกั เรียนและครรู ่วมกนั อภปิ รายผลของท่ีเกิดข้ึนจากกจิ กรรม เรื่อง การลำเลียงนำ้ ของพืช
16. ใหน้ ักเรียนตอบคำถามท้ายกจิ กรรม โดยมแี นวคำถาม ดังน้ี
• ต้นกระสังมที ิศทางในการลำเลยี งนำ้ อยา่ งไร
(แนวตอบ: นำ้ จะเคลอ่ื นท่จี ากรากไปยงั ส่วนตา่ ง ๆ ของตน้ กระสงั )
• การติดสขี องลำตน้ ทีผ่ ่าแนวตามยาวและผา่ แนวตามขวางแตกต่างกันอย่างไร
(แนวตอบ: ลำต้นท่ผี ่าแนวตามยาว บรเิ วณท่ีติดสีจะมีลักษณะเปน็ เส้น แต่ลำต้นที่ผา่ ตามขวางจะมีลักษณะ
เปน็ จดุ สี พบเซลลน์ ้ีท่ีบริเวณผิวใบด้านล่าง)
• น้ำสีมีการเคล่ือนที่จากรากไปยังลำต้น ใบ และยอด ตามลำดบั
(แนวตอบ: นำ้ สีมีการเคล่อื นทจ่ี ากรากไปยังลำตน้ ใบ และยอด ตามลำดบั )
• เมอ่ื นำส่วนของลำต้นมาตัดตามยาวและตามขวาง แล้วสงั เกตส่วนที่ตดิ สขี องลำตน้ สว่ นของลำต้นมีการติด
สีอย่างไร แล้วสว่ นนั้นทำหนา้ ทใ่ี ด
(แนวตอบ: เม่ือตดั ลำตน้ ตามแนวยาวแลว้ ส่องดูด้วยแว่นขยายจะเห็นส่วนทต่ี ดิ สเี ปน็ เส้นยาวต่อเน่ือง และ
เมื่อตดั ตามขวางแล้วส่องดดู ว้ ยกล้องจลุ ทรรศนก์ ำลังขยายตำ่ จะเห็นลำต้นตดิ สีเปน็ จุด ๆ เฉพาะที่แสดงวา่
บรเิ วณเหล่าน้นั นา่ จะทำหนา้ ทล่ี ำเลยี งนำ้ จากรากไปยังสว่ นต่าง ๆ ของพืช)
• นักเรยี นจะนำความรูเ้ กี่ยวกบั การลำเลยี งน้ำของพืชทีไ่ ด้ศึกษาในกิจกรรมน้ี ไปใช้ประโยชนอ์ ย่างไรบ้าง
(แนวตอบ: ครูพิจารณาจากคำตอบของนักเรียน เชน่
- การแชก่ า้ นดอกไมใ้ นภาชนะที่มนี ้ำ ชว่ ยให้ดอกไม้ไมเ่ หย่ี วเฉาง่าย
- การเลี่ยนสดี อกไมส้ ีขาวให้เป็นสีต่าง ๆ โดยนำดอกไมไ้ ปแช่ในนำ้ สี)

ชว่ั โมงท่ี 3

ข้ันท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore)
17. ครูให้นักเรียนศึกษาขั้นตอนการทำกิจกรรม เรื่อง เซลล์คุมของใบ จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐาน
วิทยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 3 การดำรงชวี ติ ของพชื โดยมจี ุดประสงคเ์ พื่อศึกษาลักษณะ
ของเซลล์คุม และเปรียบเทียบจำนวนของเซลล์คุมระหว่างด้านบนกับด้านลา่ งของใบ

212

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ี่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 2 การลำเลียงสารในพชื

18. ใหน้ กั เรยี นจบั กลุม่ 5-6 คน ทำกิจกรรม เร่ือง เซลลค์ มุ ของใบ จากนนั้ ให้นกั เรยี นส่งตวั แทนกลุม่ ออกมารับ
วัสดุอุปกรณก์ จิ กรรม เร่อื ง เซลลค์ มุ ของใบ แลว้ บันทกึ ผลกิจกรรมลงในใบบันทึกผลการทดลอง เรื่อง
เซลลค์ ุมของใบ

ขั้นที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain)
19. ครูสุ่มตวั แทนกลุ่มออกมานำเสนอผลท่ไี ด้จากกิจกรรม เรือ่ ง เซลลค์ มุ ของใบ
20. นักเรยี นและครูรว่ มกันอภิปรายผลของทีเ่ กดิ ขน้ึ จากกจิ กรรม เรอื่ ง เซลลค์ มุ ของใบ
21. ครูใหน้ กั เรยี นตอบคำถามทา้ ยกิจกรรม จากน้นั ครูเฉลยคำตอบทา้ ยกจิ กรรม ดงั น้ี
• ลกั ษณะของผิวใบไม้ดา้ นบนและด้านล่างแตกต่างกันอย่างไร
(แนวตอบ: แป้งทำให้สารละลายไอโอดีนเปลี่ยนเปน็ สีน้ำเงิน แสดงให้เห็นว่าใบผักบุ้งที่ไดร้ ับแสงจะเกิด
กระบวนการสงั เคราะหด์ ้วยแสงได้นำ้ ตาลกลโู คสเปน็ ผลิตภณั ฑ์ ซง่ึ จะเกบ็ สะสมไวใ้ นรูปของแป้ง)
• จากการศกึ ษาเน้ือเยื่อผวิ ใบด้วยกลอ้ งจุลทรรศน์ นกั เรยี นพบเซลล์ใดที่มีลกั ษณะแตกต่างไปจากเซลล์อ่ืน
บ้างหรือไม่ แล้วเซลลช์ นดิ นค้ี อื อะไร พบมากท่บี ริเวณใด
(แนวตอบ: พบเซลล์รปู รา่ งคลา้ ยเมล็ดถั่วประกบกนั เป็นคู่ เรียกว่า เซลล์คุม สว่ นใหญ่พบเซลล์น้ีท่ีบริเวณ
ผิวใบด้านลา่ ง)
• จากการสังเกตด้วยตาเปล่า ลกั ษณะของผิวใบไมด้ ้านบน และดา้ นลา่ งเหมอื นหรอื แตกต่างกนั อยา่ งไร
(แนวตอบ: แตกต่างกนั ใบวา่ นกาบหอยบริเวณผิวใบด้านบนจะมีสีเขยี วเป็นมัน)
• จากการสงั เกตเนื้อเยื่อผิวใบทั้งด้านบนและด้านลา่ งด้วยกลอ้ งจุลทรรศน์ นกั เรยี นพบเซลล์ที่แตกต่างจาก
เซลล์อ่นื ๆ หรอื ไม่ และเซลล์ดงั กล่าวมลี กั ษณะอย่างไร
(แนวตอบ: เมื่อดูผิวใบด้วยกล้องจุลทรรศน์จะพบเซลล์หลายเซลล์เรียงตัวกันเป็นแผ่น เซลล์ส่วนใหญ่มี
รูปร่างคล้ายคลึงกัน แต่มีบางเซลล์ที่มีลักษณะคล้ายเมล็ดถั่วอยู่เป็นคู่ประกบกันและมีช่องตรงกลาง
ระหวา่ ง 2 เซลลน์ น้ั )
• จากขอ้ ก่อนหนา้ เซลล์ที่มลี กั ษณะแตกตา่ งจากเซลลอ์ ่ืน พบไดท้ ี่ผวิ ใบดา้ นใดมากกว่ากัน
(แนวตอบ: บรเิ วณผวิ ใบด้านล่างมีจำนวนเซลล์ดังกลา่ วมากกว่าบรเิ วณผิวใบดา้ นบน)

ช่วั โมงท่ี 4

ข้ันท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore)
22. ให้นกั เรียนจับค่ศู ึกษา เรอื่ ง การลำเลยี งอาหาร จากหนังสือเรยี นสมั ฤทธิ์มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1
หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 การดำรงชีวติ ของพืช โดยให้คนหนึ่งศกึ ษาการทำงานของระบบลำเลียงอาหาร อีก
คนหนึ่งศึกษา เรื่อง เปรียบเทียบโครงสร้างของระบบลำเลียงในพืช จากนั้นให้ต่างฝ่าย
ต่างอธิบายเรือ่ งทีต่ นเองไดศ้ กึ ษา เพ่อื แลกเปลีย่ นข้อมูลกบั ค่ขู องตนเอง

213

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลยี งสารในพืช

23. ครอู ธิบาย เรื่อง อาหารสะสมในส่วนต่าง ๆ ของพชื จากหนังสือเรยี นสัมฤทธม์ิ าตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1
เล่ม 1 หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 3 การดำรงชวี ิตของพืช

ขัน้ ที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
24. ครูสุ่มตวั แทนนักเรียนให้ออกมาเขียนแผนผังการลำเลียงนำ้ และอาหาร หน้าชั้นเรียน จากนั้นให้ตัวแทน
เลอื กเพื่อนในชน้ั เรียน 1 คน ออกมาอธิบายความสมั พนั ธ์ระหวา่ งการลำเลยี งนำ้ และอาหาร
25. ครูสุ่มนักเรียนออกมา 3-5 คู่ ออกมาสรุป เรื่อง การลำเลียงอาหาร หน้าชั้นเรียนโดยให้นำเสนอความ
เก่ยี วข้องของลกั ษณะของเน้ือเยือ่ ลำเลยี งกับหน้าท่ี จากนน้ั ครชู ว่ ยเสริมความร้ใู ห้กบั นกั เรียน

ขน้ั ที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
26. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 2.1 ในหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรยี นรทู้ ่ี 3 การดำรงชีวติ ของพืช

ชัว่ โมงท่ี 5

ข้นั ท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore)
27. ครนู ำใบไมต้ วั อย่างของพืชใบเลีย้ งเดีย่ ว เชน่ หญา้ ไผ่ เป็นตน้ และพืชใบเลี้ยงคู่ เชน่ ตน้ มะม่วง ถ่ัว เป็น
ต้น มาใหน้ กั เรยี นดคู วามแตกตา่ งระหวา่ งพืชใบเล้ียงเดย่ี วกบั พืชใบเลี้ยงคู่
28. ครูให้นกั เรียนศึกษา เร่ือง โครงสรา้ งของระบบทอ่ ลำเลียงในพชื ใบเลี้ยงเดยี ว และพืชใบเลยี้ งคู่ ในหนังสือ
เรียนสมั ฤทธิ์มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 3 การดำรงชวี ิตของพชื

ข้นั ที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain)
29. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 2.1 ในหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรยี นร้ทู ่ี 3 การดำรงชีวติ ของพชื
30. ครูนำสไลดต์ ัวอยา่ งโครงสร้างของระบบทอ่ ลำเลยี งในรากและลำต้นของ ตน้ ไผ่ และตน้ ถัว่ มาให้นักเรียน
สอ่ งดดู ว้ ยกล้องจุลทรรศน์ เพอ่ื ใหน้ ักเรยี นไดเ้ หน็ ความแตกต่างอยา่ งชัดเจนของระบบทอ่ ลำเลียงในลำต้น
และรากของพชื ใบเล้ยี งเดี่ยวและพืชใบเล้ยี งคู่

214

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลียงสารในพืช

ขั้นสรุป

ขัน้ ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครตู รวจใบงานท่ี 3.2.1 เรือ่ ง การลำเลยี งนำ้ และแร่ธาตุของพืช
2. ครูตรวจ Exercise 2.1 ในหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3
การดำรงชีวิตของพชื
3. ครปู ระเมนิ พฤติกรรมการปฏบิ ัตกิ ารจากการทำกิจกรรม เรื่อง การลำเลียงนำ้ ของพืช โดยใช้แบบประเมิน
การปฏิบัติการ
4. ครูประเมินพฤติกรรมการปฏิบัติการจากการทำกิจกรรม เรื่อง เซลล์คุมของใบ โดยใช้แบบประเมินการ
ปฏิบตั กิ าร
5. ครปู ระเมินพฤตกิ รรมการทำงานรายกลมุ่ จากการทำกิจกรรม
6. ครูประเมนิ พฤตกิ รรมการทำงานรายบคุ คลจากการศกึ ษาและสืบค้นการลำเลยี งสารของพชื

10. การวัดและประเมินผล

รายการวดั วิธีการ เคร่อื งมือ เกณฑ์การประเมนิ

10.1 ประเมินระหว่างการ - ใบงานท่ี 3.2.1 - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์
- Exercise 2.1 - ร้อยละ 60 ผ่านเกณฑ์
จดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ - แบบประเมนิ การ - ระดับคุณภาพ 2 ผา่ น
เกณฑ์
1) การลำเลียงสารในพืช - ตรวจใบงานที่ 3.2.1 นำเสนอผลงาน - ระดบั คณุ ภาพ 2 ผา่ น
- แบบสงั เกตพฤติกรรม เกณฑ์
- ตรวจ Exercise 2.1 การทำงานรายบคุ คล - ระดบั คณุ ภาพ 2 ผ่าน
- แบบสังเกตพฤตกิ รรม เกณฑ์
2) การนำเสนอผลงาน - ประเมนิ การนำเสนอ การทำงานกลมุ่ - ระดบั คุณภาพ 2 ผา่ น
- แบบประเมิน เกณฑ์
ใบงานที่ 3.2.1 การปฏิบตั ิการ

3) พฤติกรรมการทำงาน - สังเกตพฤตกิ รรม

รายบุคคล การทำงานรายบุคคล

4) พฤติกรรมการทำงาน - สังเกตพฤตกิ รรม

กลุ่ม การทำงานกลุ่ม

5) การปฏบิ ตั ิการ - ประเมิน

การปฏบิ ัติการ

215

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ท่ี 2 การลำเลียงสารในพชื

11. สอ่ื /แหล่งการเรยี นรู้

8.1 ส่อื การเรียนรู้
1) หนงั สือเรียนสมั ฤทธมิ์ าตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 3 การดำรงชีวติ ของพชื
2) ใบงานท่ี 3.2.1 เร่อื ง การลำเลยี งน้ำและแร่ธาตขุ องพชื
3) ใบบนั ทึกผลการทดลอง เรื่อง การลำเลยี งนำ้ ของพืช
4) ใบบนั ทึกผลการทดลอง เรื่อง เซลลค์ มุ ของใบ
5) วัสดอุ ุปกรณก์ ิจกรรม เรือ่ ง การลำเลยี งนำ้ ของพชื
6) วัสดุอปุ กรณ์กิจกรรม เร่ือง เซลล์คุมของใบ
7) สไลดต์ วั อย่างโครงสรา้ งของระบบท่อลำเลียง
8) กลอ้ งจลุ ทรรศน์
9) ผกั กาด
10) สีผสมอาหาร 7 สี
11) ใบไม้ตวั อย่าง

8.2 แหลง่ การเรยี นรู้
- ห้องปฏบิ ตั ิการวทิ ยาศาสตร์

216

หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลียงสารในพชื

ใบงานท่ี 3.2.1

เรอ่ื ง การลำเลยี งน้ำและแร่ธาตขุ องพืช

ตอนท่ี 1
คำช้แี จง : ใหน้ ักเรียนวาดภาพและบรรยายท่อลำเลยี งไซเล็ม

ท่อไซเล็ม (xylem) เป็นท่อลำเลียงน้ำ ที่มี

ลักษณะกลวงยาว ประกอบไปด้วยกลุ่มเซลล์ที่ไม่มี

ชีวิตเชน่ เวสเซล เทรคีด เป็นตน้ บริเวณผนงั เซลลจ์ ะ

มีชอ่ งวา่ ง เรียกว่า พธิ ส่งผลใหเ้ กดิ การลำเลียงน้ำไป

ยังเซลล์ที่อยู่ข้าง

เคี ยง

เรียกว่า พิธ ส่งผลเรียกว่า พิธ ส่งผลเรียกว่า พิธ

ตอนที่ 2 ส่งผลได้

คำชแ้ี จง : ให้นกั เรยี นพิจารณาภาพทีก่ ำหนดให้ แล้วตอบคำถามตอ่ ไปนี้

1. นกั เรียนคดิ วา่ น้ำเขา้ สู่ลำต้นผ่านทางขนรากไดอ้ ย่างไร
2. พชื จะนำแร่ธาตุทอ่ี ยู่ภายในดินไปใช้ได้อยา่ งไร
3. จากรูป กระบวนการคายน้ำมีความเกย่ี วข้องอย่างไรกบั กระบวนการลำเลียงสาร

217

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 การดำรงชีวิตของพืช เฉลย
แผนฯ ที่ 2 การลำเลียงสารในพชื

ใบงานที่ 3.2.1

เร่ือง การลำเลียงน้ำและแร่ธาตุของพชื

ตอนท่ี 1
คำช้ีแจง : ใหน้ กั เรียนวาดภาพและบรรยายท่อลำเลียงไซเลม็

ท่อไซเล็ม (xylem) เป็นท่อลำเลียงน้ำ ที่มี
ลกั ษณะกลวงยาว ประกอบไปดว้ ยกลุ่มเซลล์ที่ไมม่ ชี ีวิต
เช่น เวสเซล เทรคีด เป็นต้น บริเวณผนังเซลล์จะมี
ช่องว่าง เรียกว่า พิธ ส่งผลให้เกิดการลำเลยี งน้ำไปยัง
เซลลท์ อี่ ยู่ขา้ งเคยี งได้

ตอนท่ี 2
คำช้ีแจง : ใหน้ ักเรียนพิจารณาภาพท่ีกำหนดให้ แล้วตอบคำถามตอ่ ไปน้ี

1. นกั เรยี นคิดวา่ นำ้ เขา้ สู่ลำตน้ ผา่ นทางขนรากได้อยา่ งไร
นำ้ จะออสโมซิสเขา้ สเู่ ซลล์ขนราก

2. พชื จะนำแรธ่ าตุทอ่ี ยูภ่ ายในดินไปใช้ไดอ้ ยา่ งไร
พืชจะนำแร่ธาตทุ ่ีอยู่ภายในดนิ ไปใชใ้ นรปู ของสารละลาย โดยจะแพรเ่ ข้าสู่เซลล์ขนรากดว้ ยกระบวนการแอค
ทฟี ทรานสปอรต์

3. จากรูป กระบวนการคายนำ้ มีความเก่ยี วข้องอยา่ งไรกับกระบวนการลำเลียงสาร
กระบวนการคายน้ำทำใหเ้ กิดแรงดึงจากการคายน้ำ สง่ ผลใหน้ ้ำออสโมซิสเข้าสเู่ ซลล์ขนรากมากขน้ึ

218

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลียงสารในพชื

ใบบันทึกผลการทดลอง

เรอื่ ง ปัจจัยบางประการทจี่ ำเป็นต่อกระบวนการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง
จุดประสงค์
....................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
ระบปุ ัญหา
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
สมมตฐิ าน
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

บนั ทกึ ผลการทดลอง
....................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

อภปิ รายผลการทดลอง

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

219

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลยี งสารในพืช

ใบบนั ทกึ ผลการทดลอง

เรื่อง ปัจจัยบางประการท่จี ำเปน็ ตอ่ กระบวนการสังเคราะหด์ ว้ ยแสง
จุดประสงค์
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
ระบุปัญหา
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
สมมติฐาน
....................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................

บันทึกผลการทดลอง

..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................
..................................................................................................

(วาดภาพเซลล์ทีเ่ ห็น)

อภิปรายผลการทดลอง

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
................................................................................2..2..0.........................................................................

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ที่ 2 การลำเลยี งสารในพืช

12. ความเห็นของผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษาหรือผทู้ ไ่ี ด้รบั มอบหมาย

ขอ้ เสนอแนะ

ลงช่ือ .................................
( ................................ )

ตำแหน่ง .......

13. บนั ทกึ ผลหลังการสอน

 ดา้ นความรู้

 ดา้ นสมรรถนะสำคญั ของผ้เู รียน

 ดา้ นคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

 ด้านความสามารถทางวทิ ยาศาสตร์

 ด้านอ่ืน ๆ (พฤตกิ รรมเดน่ หรือพฤตกิ รรมทมี่ ีปัญหาของนักเรยี นเปน็ รายบุคคล (ถา้ ม)ี )

 ปญั หา/อุปสรรค
 แนวทางการแกไ้ ข

221

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 3 การเจริญเติบโตของพืช

แผนจดั การเรยี นรูท้ ี่ 3

กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ วิทยาศาสตร์ รายวชิ า วทิ ยาศาสตร์
ระดับช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 1

เรือ่ ง การเจริญเตบิ โตของพชื เวลา 3 ช่ัวโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้

ว 1.2 เข้าใจสมบัติของสิ่งมีชีวิต หน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต การลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์
ความสมั พันธข์ องโครงสรา้ งและหนา้ ทขี่ องระบบตา่ ง ๆ ของสัตวแ์ ละมนุษย์ท่ที ำงานสัมพันธก์ ัน
ความสมั พนั ธ์ของโครงสรา้ งและหน้าท่ีของอวัยวะตา่ ง ๆ ของพืชทีท่ ำงานสัมพนั ธก์ นั รวมทง้ั นำ
ความรู้ไปใชป้ ระโยชน์

2. ตวั ชี้วัด

ว 1.2 ม.1/14 อธบิ ายความสำคัญของธาตอุ าหารบางชนิดท่มี ีผลตอ่ การเจรญิ เตบิ โตและการดำรงชวี ิตของพชื
ว 1.2 ม.1/15 เลอื กใชป้ ยุ๋ ท่ีมธี าตุอาหารเหมาะสมกับพชื ในสถานการณท์ ่กี ำหนด

3. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

1. อธิบายความสำคัญของธาตุอาหารบางชนดิ ท่ีมผี ลตอ่ การเจรญิ เติบโตและการดำรงชีวิตของพชื ได้ (K)
2. เลือกใช้ปยุ๋ ทม่ี ีธาตอุ าหารเหมาะสมกบั พชื ได้ (P)
3. นำความรเู้ กย่ี วกับการเจรญิ เติบโตของพืชใชในชีวติ ประจำวัน (A)

4. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนร้ทู อ้ งถ่นิ
พิจารณาตามหลกั สตู รของสถานศกึ ษา
สาระการเรียนร้แู กนกลาง
- พืชต้องการธาตุอาหารที่จำเป็นหลายชนิดใน การ
เจรญิ เติบโตและการดำรงชวี ิต
- พชื ต้องการธาตอุ าหารบางชนดิ ในปริมาณมาก ได้แก่
ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แคลเซียม
แมกนเี ซียม และกำมะถัน ซ่งึ ในดนิ อาจมีไม่เพียงพอ
สำหรับการเจริญเติบโตของพืช จึงต้องมีการให้ธาตุ
อาหารในรูปของป๋ยุ กับพืชอยา่ งเหมาะสม

222

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจรญิ เติบโตของพชื

5. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด

พืชสามารถผลิตอาหารได้จากกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง เพอ่ื เปน็ แหล่งพลงั งานใหก้ ับพืช เพื่อใช้ใน
การเจริญเติบโต เช่น การเพมิ่ จำนวนเซลล์ การขยายขนาดของเซลล์ และการเปลยี่ นแปลงรปู ร่างของเซลล์ไป
ทำหน้าที่เฉพาะต่าง ๆ พืชใบเลี้ยงเดี่ยว และพืชใบเลี้ยงคู่ มีลักษณะที่แตกต่างกัน เนื่องจากขั้นตอนการ
เจริญเติบโตของรากและลำตน้ ในพืชทงั้ สองชนดิ แตกต่างกนั นอกจากนพี้ ืชต้องการธาตุอาหารท่ีจำเป็นหลาย
ชนดิ สำหรับการเจรญิ เตบิ โตและการดำรงชวี ติ ของพืช

6. สมรรถนะสำคัญของผ้เู รยี น

1. ความสามารถในการสอ่ื สาร
2. ความสามารถในการคิด

1) ทักษะการสงั เกต
2) ทักษะการระบุ
3) ทกั ษะการเปรียบเทียบ
4) ทักษะการสรปุ ย่อ
5) ทักษะการจำแนกประเภท
6) ทักษะการเรยี งลำดบั
7) ทักษะการเชื่อมโยง
8) ทักษะการนำไปใช้
3. ความสามารถในการใชท้ ักษะชวี ิต

7.คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์

1. มีวินยั
2. ใฝ่เรยี นรู้
3. มุ่งม่นั ในการทำงาน

8. คำถามสำคัญ

1. การเจรญิ เติบโตของพชื สงั เกตไดจ้ ากสิ่งใดบา้ ง
2. กระบวนการเจริญเติบโตของพืชมีก่ีกระบวนการ แลว้ มอี ะไรบา้ ง
3. ปัจจยั ทมี่ ีผลต่อการเจริญเติบโตและการดำรงชีวติ ของพชื

223

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจริญเติบโตของพืช

9. กิจกรรมการเรียนรู้

วธิ ีสอนการสอน: แบบสบื เสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)

ชวั่ โมงที่ 1

ขน้ั นำ

ข้ันที่ 1 กระตุน้ ความสนใจ (Engage)
1. ครถู ามคำถามเพอ่ื กระตุ้นความคดิ ของนักเรียน โดยมแี นวคำถาม ดงั นี้
• ส่งิ ใดบา้ งที่บง่ บอกวา่ พชื มกี ารเจริญเตบิ โต
(แนวคำตอบ: การงอกเมลด็ การขยายขนาดของลำต้น การแตกใบและผลัดใบ เปน็ ตน้ )
• การเจรญิ เตบิ โตของพชื สังเกตไดจ้ ากสงิ่ ใด
(แนวคำตอบ: พจิ ารณาจากคำตอบของนักเรยี น)

ขัน้ สอน

ขั้นท่ี 2 สำรวจคน้ หา (Explore)
1. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 4 กลุ่ม จากนั้นครูแจกเมล็ดถั่วเขียวให้กบั นักเรียนแต่ละกลุ่มพร้อมกับ
แจกใบงานที่ 3.3.1 เรอ่ื ง การเจริญเตบิ โตของพชื (ตอนท่ี 1) ใหก้ ับนกั เรียน
2. ครใู ห้ตัวแทนกลมุ่ สืบค้นศกึ ษาวิธีการเพาะเมล็ดถัว่ เขยี วจากแหลง่ การเรยี นรู้ตา่ ง ๆ เชน่ อินเทอรเ์ นต็
3. ครูแจกวสั ดุอุปกรณ์กิจกรรม เร่ือง การเพาะเมลด็ ถว่ั เขยี ว ดังน้ี
• ขวดพลาสตกิ
• กระดาษทชิ ชู
4. ครูให้นักเรียนแต่ละกลุ่มปลูกต้นถั่วเขียว และศึกษาการเจริญเติบโตของพืชใน หนังสือเรียนสัมฤทธ์ิ
มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 การดำรงชวี ิตของพืช แล้วให้นักเรียนทำใบ
งานที่ 3.3.1 เร่ือง การเจริญเติบโตของพชื (ตอนที่ 1)

ขั้นที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
5. ครูสุ่มตวั แทนกลุ่มออกมานำเสนอผลการเพาะเมลด็ ถ่ัวเขียว
6. นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายผลเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของกระบวนการเจริญเติบโตของพืชกับการ
เจริญเติบโตของตน้ ถวั่ เขียว

224

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ที่ 3 การเจรญิ เติบโตของพืช

ชั่วโมงที่ 2

ข้นั ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore)
7. ครถู ามคำถามเกร่ินนำว่า จากการท่นี ักเรียนเพาะเมล็ดถ่ัวเขียว นกั เรียนคดิ ว่าปัจจัยใดบ้างท่ีมีผลต่อการ
เจรญิ เติบโตของพชื
(แนวคำตอบ: นำ้ แสง ดิน แร่ธาตุ อุณหภมู ิ เปน็ ตน้ )
8. ครูแจกกระดาษให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นว่า น้ำและแสงมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืชอย่างไร
จากนั้นให้นักเรียนแลกกระดาษคำตอบกับเพื่อน แล้วตรวจคำตอบของเพื่อนจากการอภิปรายร่วมกัน
ระหว่างครกู ับนักเรยี น
(แนวคำตอบ: น้ำช่วยให้แร่ธาตุที่อยู่ในดินละลายน้ำอยู่ในรูปของสารละลาย ทำให้พืชดูดซึมนำไปใช้
ประโยชนไ์ ด้ และแสงเปน็ ปัจจยั สำคัญท่พี ืชใช้สังเคราะห์แสง เพ่ือผลติ อาหารไว้ใชส้ ำหรับการเจริญเติบโต
ยกเวน้ ในกรณกี ารงอกของเมลด็ )
9. ครูถามคำถามเพ่อื ทบทวนความรขู้ องนักเรียน โดยมแี นวคำถาม ดงั นี้
• นักเรยี นคิดว่าปัจจยั ใดที่ทำใหต้ น้ ไม้ชนดิ เดียวกัน มีลกั ษณะการเจริญทแ่ี ตกต่างกัน
(แนวคำตอบ: สภาพแวดล้อม สภาพอากาศ และความอดุ มสมบรู ณข์ องแรธ่ าตุในดิน)
• หากนักเรียนตอ้ งการแกป้ ญั หาต้นไม้ในรปู ท่ขี าดแร่ธาตุในดิน นักเรยี นจะแกป้ ญั หาอย่างไร
(แนวคำตอบ: ใช้ปยุ๋ เพม่ิ แร่ธาตอุ าหารใหก้ บั ตน้ ไม้)
10. ครูให้นักเรียนศึกษาประเภทของปุ๋ย และข้อดี-ข้อเสียของปุ๋ยแต่ละประเภทจากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์
มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 3 การดำรงชวี ิตของพืช
11. ครูตั้งคำถามใหน้ ักเรียนแสดงความคิดเหน็ ว่า นักเรียนเห็นด้วยหรือไม่วา่ ปุ๋ยเปรยี บเสมือนกบั ผลิตภัณฑ์
อาหารเสรมิ อย่างไร
(แนวคำตอบ: ปุ๋ยเปรียบเสมือนกับอาหารเสริมที่ร่างกายต้องการในเวลาที่ธาตุอาหารไม่เพียงพอต่อการ
เจริญเติบโต โดยปยุ๋ จะอุดมไปด้วยแรธ่ าตอุ าหารตา่ ง ๆ ทพี่ ืชตอ้ งการ)
12. ครูให้นักเรยี นทำใบงานที่ 3.3.2 เรอ่ื ง การเจริญเติบโตของพชื (ตอนท่ี 2)

ขัน้ ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
13. ครูสมุ่ นักเรยี นออกมานำเสนอใบงานที่ 3.3.2 เรอื่ ง การเจริญเติบโตของพืช (ตอนที่ 2)
14. ครูอธบิ ายความร้เู พ่มิ เติมให้กบั นกั เรียน

225

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจริญเตบิ โตของพชื

ชว่ั โมงท่ี 3

ขนั้ ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore)
15. ครูนำบัตรภาพพืชท่ีมีลกั ษณะผิดปกติมาให้นกั เรยี นศึกษา จากนัน้ ใหน้ ักเรยี นรว่ มกนั สืบค้นว่า ต้นไม้ใน
ภาพขาดธาตุอาหารชนิดใด โดยมตี วั อยา่ งภาพดังน้ี

16. ครใู ห้นักเรียนศึกษาเกยี่ วกบั เรือ่ ง ธาตอุ าหารทพี่ ืชต้องการใชใ้ นการเจรญิ เติบโต จากหนังสอื เรียนสัมฤทธิ์

มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 3 การดำรงชวี ติ ของพชื

17. ครใู ห้นักเรียนแบ่งกลมุ่ ออกเปน็ 4 กลุ่ม เพื่อออกแบบการทดลองเกี่ยวกับเรอื่ ง ธาตอุ าหารทีจ่ ำเป็นต่อการ

เจริญเตบิ โตของพชื โดยให้นักเรียนออกแบบวา่ ต้องการทดลองเกี่ยวกับธาตุชนิดใด วตั ถปุ ระสงค์ของการ

ทดลอง อุปกรณ์การทดลอง วิธีทดลอง ตารางบันทึกผล และผลที่ได้จากการทดลองลงในกระดาษ A4

โดยทำเป็นรปู แบบดังตวั อยา่ ง ดงั นี้

ตัวอยา่ งเชน่

ช่ือการทดลอง ธาตไุ นโตรเจนมีความสำคญั ต่อการเจริญเติบโตของพชื

วัตถุประสงคข์ องการทดลอง 1. เพื่อให้รวู้ ่าธาตุไนโตรเจนเปน็ ธาตุอาหารหลักของพชื

2. เพอ่ื ใหร้ ลู้ ักษณะของพชื ท่ขี าดธาตุไนโตรเจน

3. เพ่อื ศึกษา คน้ ควา้ และแกป้ ัญหาจากการทำงาน มีบทบาทและส่วน

ร่วมในการเรียนรู้

วธิ ีการทดลอง นำพืชทมี่ ลี กั ษณะดมี า 3 ตน้ จากน้ันให้ปุย๋ ทม่ี ีธาตอุ าหารครบ ปยุ๋ ท่ขี าดธาตุไนโตรเจน

และแมกนีเซยี มตามลำดบั จากนนั้ สงั เกตลกั ษณะของต้นไม้ทง้ั 3 เปน็ เวลา 1 เดอื น

ตารางบันทึกผล

วนั ที่ ลกั ษณะทสี กั เกตไดจ้ ากตน้ ไม้ ต้นท่ี 3
ต้นท่ี 1 ต้นที่ 2

226

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจริญเตบิ โตของพชื

อภิปรายผลการทดลอง
……………………………............................................................................................................................... .......
......................................................................................................................................................................

ขัน้ ท่ี 3 อธิบายความรู้ (Explain)
18. ครสู มุ่ เลขที่ของนกั เรียนในหอ้ งเพ่อื ตอบคำถาม ดงั นี้
• ธาตอุ าหารท่พี ืชต้องการมีก่ีประเภท
(แนวคำตอบ: 2 ประเภท คอื ธาตุอาหารหลัก และธาตอุ าหารรอง)
• ธาตอุ าหารหลักแตกต่างกบั ธาตุอาหารรองอย่างไร
(แนวคำตอบ: ธาตุอาหารหลัก คือ ธาตุอาหารที่พืชต้องการในปริมาณมาก แต่ธาตุอาหารรอง คือ ธาตุ
อาหารท่พี ชื ต้องการในปรมิ าณที่น้อยกวา่ )
• ธาตุอาหารหลักประกอบไดแ้ กอ่ ะไรบา้ ง
(แนวคำตอบ: ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม)
• ธาตุอาหารรองได้แกอ่ ะไรบา้ ง
(แนวคำตอบ: แคลเซียม แมกนเี ซียม กำมะถัน และธาตุอน่ื เปน็ ต้น)
19. ครใู ห้นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มออกมานำเสนอผลการออกแบบการปฏบิ ัตกิ ารเก่ียวกับธาตุอาหารทจี่ ำเปน็ ตอ่ การ
เจริญเตบิ โตของพชื โดยนำเสนอธาตุที่ต้องการศึกษา วัตถุประสงค์ วิธีการทดลอง ตารางบนั ทกึ ผล และ
ผลท่ีได้จากการทดลอง จากน้ันครูพิจารณาการออกแบบและเสนอแนวทางนอกเหนือจากท่ีนักเรียนแต่ละ
กลมุ่ ออกมานำเสนอ
20. ครูสมุ่ นกั เรยี นออกมานำเสนอผลจากการทำกิจกรรม เร่ือง การเลอื กใช้ปยุ๋ ให้เหมาะสมกบั พืชทีน่ กั เรียนจับ
ฉลากได้
21. นกั เรยี นและครรู ่วมกันอภปิ รายผลกจิ กรรม เรื่อง การเลือกใช้ปุ๋ยให้เหมาะสมกับพืช
22. ครูอธบิ ายความร้เู พมิ่ เตมิ ข้อมลู ทน่ี ักเรียนออกมานำเสนอ

ขน้ั ที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
23. ครูให้นักเรียนทำป้ายนิเทศ เรื่อง สถานที่ที่เหมาะสมต่อการปลูกพริก โดยให้นักเรียนออกแบบสถานท่ี
และเสนอวิธีการเลือกใช้ปุ๋ยในการปลูกต้นพริกให้ได้ผลผลิตจำนวนมาก พร้อมนำเสนอในรูปแบบป้าย
นเิ ทศท่สี วยงาม
24. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 3.1 จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรียนร้ทู ี่ 3 การดำรงชีวิตของพืช

227

หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจรญิ เติบโตของพืช

ขั้นสรุป

ข้ันที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครูตรวจใบงานที่ 3.3.1 เรื่อง การเจริญเติบโตของพืช (ตอนที่ 1) และใบงานที่ 3.3.2 เรื่อง การ
เจริญเติบโตของพชื (ตอนท่ี 2)
2. ครูประเมินการนำเสนอใบงานที่ 3.3.1 เรื่อง การเจริญเติบโตของพืช โดยใช้แบบประเมินการนำเสนอ
ผลงาน
3. ครูตรวจ Exercise 3.1 จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3
การดำรงชีวิตของพชื
4. ครูประเมนิ ป้ายนเิ ทศ เรอ่ื ง สถานท่ที ่ีเหมาะสมตอ่ การปลกู ต้นพรกิ โดยใชแ้ บบประเมนิ ชนิ้ งาน
5. ครปู ระเมนิ พฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคลจากการทำป้ายนิเทศ เรอ่ื ง สถานทที่ ่เี หมาะสมต่อการปลูกพรกิ
6. ครูประเมินการออกแบบการปฏิบัติการจากการทำกิจกรรม เรื่อง ธาตุอาหารที่จำเปน็ ต่อการเจรญิ เติบโต
ของพืช โดยใช้แบบประเมินประเมนิ การออกแบบการปฏิบัตกิ าร
7. ครปู ระเมนิ การทำกิจกรรม เรอื่ ง การเลอื กใชป้ ยุ๋ ให้เหมาะสมต่อกับพชื โดยใชแ้ บบประเมนิ การปฏิบตั ิการ

10. การวัดและประเมนิ ผล

รายการวัด วิธีการ เครือ่ งมือ เกณฑ์การประเมนิ

7.2 ประเมินระหวา่ งการจดั - ใบงานที่ 3.3.1 - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์
- ใบงานท่ี 3.3.1 - รอ้ ยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
กิจกรรมการเรยี นรู้ - Exercise 3.1 - รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์
- แบบประเมนิ ช้นิ งาน - ระดบั คุณภาพ 2
1) การสงั เคราะห์ดว้ ย - ตรวจใบงานที่ 3.3.1
- แบบประเมนิ การ ผา่ นเกณฑ์
แสงของพืช - ตรวจใบงานที่ 3.3.2 นำเสนอผลงาน
- ระดบั คณุ ภาพ 2
- ตรวจ Exercise 3.1 - แบบสังเกตพฤตกิ รรม ผ่านเกณฑ์
การทำงานรายบคุ คล
- ประเมินปา้ ยนิเทศ เรอื่ ง - ระดบั คณุ ภาพ 2
ผ่านเกณฑ์
สถานทีท่ เี่ หมาะสมต่อ
- ระดับคณุ ภาพ 2
การปลกู พริก ผ่านเกณฑ์

2) การนำเสนอผลงาน - ประเมินการนำเสนอ

ผลงาน

3) พฤตกิ รรมการทำงาน - สังเกตพฤตกิ รรม

รายบคุ คล การทำงานรายบุคคล

4) พฤติกรรมการทำงาน - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม
การทำงานรายกลมุ่
รายกลมุ่ การทำงานรายกล่มุ

228

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจรญิ เตบิ โตของพชื

รายการวดั วิธกี าร เครอื่ งมอื เกณฑ์การประเมนิ
5) การออกแบบการ - ประเมนิ การออกแบบ - แบบประเมินการ - ระดบั คณุ ภาพ 2
ออกแบบการ
ปฏิบัติการ การปฏบิ ัตกิ าร ปฏิบตั ิการ ผา่ นเกณฑ์

11. ส่ือ/แหล่งการเรยี นรู้

11.1 ส่ือการเรียนรู้
1) หนงั สือเรยี นสัมฤทธิ์มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 3 การดำรงชวี ิตของพืช
2) ใบงานที่ 3.3.1 เร่ือง การเจริญเตบิ โตของพืช (ตอนที่ 1)
3) ใบงานท่ี 3.3.2 เรอื่ ง การเจรญิ เตบิ โตของพืช (ตอนท่ี 2)
4) วสั ดอุ ปุ กรณก์ จิ กรรม เรอ่ื ง การเพาะเมลด็ ถ่ัวเขยี ว
5) บตั รภาพพืชทมี่ ีลักษณะผดิ ปกติ
6) กระดาษ A4

11.2 แหลง่ การเรียนรู้
- ห้องปฏิบัตกิ ารวทิ ยาศาสตร์

229

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจริญเตบิ โตของพชื

ใบงานท่ี 3.3.1

เรื่อง การเจริญเตบิ โตของพืช (ตอนที่ 1)

คำช้แี จง : ใหน้ กั เรียนบนั ทึกผลการเจริญเติบโตของต้นถ่วั เขยี วภายใน 1 สัปดาห์

ระยะเวลา (วัน) ความสงู ของตน้ (cm) จำนวนใบ

0

2

4

7

ผลกจิ กรรมมคี วามเกย่ี วข้องอยา่ งไรกับกระบวนการเจริญเตบิ โตของพืช
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................

230

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ิตของพืช เฉลย
แผนฯ ที่ 3 การเจรญิ เตบิ โตของพืช

ใบงานที่ 3.3.1

เรื่อง การเจรญิ เตบิ โตของพชื (ตอนท่ี 1)

คำช้ีแจง : ให้นักเรียนบันทึกผลการเจรญิ เติบโตของตน้ ถั่วเขยี วภายใน 1 สัปดาห์

ระยะเวลา (วัน) ความสงู ของต้น (cm) จำนวนใบ

0

2

4

7

อภิปรายผลกจิ กรรม
การเจริญของตน้ ถัว่ เขียวเกยี่ วข้องกับกระบวนการเจรญิ เตบิ โตต้งั แต่ไซโกตท่ีอยภู่ ายในเมลด็ เรมิ่ มกี ารแบ่งเซลล์

เพือ่ เพิ่มจำนวนเซลล์ ขยายขนาด จนกระท่ังเอม็ บริโอท่ีอยูภ่ ายในเมลด็ งอกออกมาเป็นตน้ ออ่ นซ่ึงเซลลท์ อ่ี ย่ภู ายใน
ต้นอ่อนจะยังคงแบ่งเซลล์ ขยายขนาด และมีการเปล่ียนแปลงรูปร่างของเซลล์ไปทำหน้าที่เฉพาะ เช่น เนื้อเย่ือ
ลำเลยี ง เซลลค์ ุมทอ่ี ยบู่ รเิ วณใบ เปน็ ตน้

231

หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ที่ 3 การเจริญเติบโตของพืช

ใบงานท่ี 3.3.2

เรอ่ื ง การเจริญเติบโตของพืช (ตอนที่ 2)

คำชแ้ี จง : จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. ปจั จัยใดมีผลตอ่ การงอกของเมลด็ ถ่ัวเขยี ว

....................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
2. นำ้ มคี วามสำคญั ต่อการเจริญของต้นถวั่ เขียวอยา่ งไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
3. เม่ือนำต้นถว่ั เขยี วไปเพาะลงดิน นกั เรียนคดิ ว่าในดินมธี าตอุ าหารท่ีเหมาะสมเพยี งพอตอ่ การเจริญเติบโตของต้น
ถ่ัวเขียวหรอื ไม่ อย่างไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
4. หากดินท่นี กั เรยี นนำมาใชป้ ลกู ตน้ ถว่ั เขียวไมร่ ่วนซยุ ไม่อมุ้ นำ้ นกั เรยี นจะเลือกใช้ปยุ๋ ประเภทใด
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
5. หากนักเรียนต้องการให้ต้นถ่ัวเขียวไดร้ ับธาตุอาหารในทันที นักเรยี นจะเลอื กใชป้ ยุ๋ ประเภทใด
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

232

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช เฉลย
แผนฯ ที่ 3 การเจริญเติบโตของพืช

ใบงานท่ี 3.3.2

เรื่อง การเจรญิ เตบิ โตของพชื (ตอนท่ี 2)

คำชี้แจง : ให้นกั เรียนนำต้นออ่ นของถว่ั เขยี วไปเพาะลงในดินเปน็ เวลา 2 สปั ดาห์ แล้วตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. จงบอกปจั จยั ที่มผี ลต่อการเจรญิ ของต้นถว่ั เขียวมาอย่างนอ้ ย 2 ชนดิ

น้ำ แสง ธาตอุ าหารทอี่ ยูใ่ นดนิ เปน็ ตน้

2. นำ้ มคี วามสำคัญตอ่ การเจรญิ ของต้นถ่วั เขยี วอยา่ งไร
น้ำช่วยละลายแร่ธาตุทอี่ ยู่ในดินใหอ้ ยู่ในรปู ของสารละลาย ซง่ึ พชื สามารถนำไปใชป้ ระโยชนไ์ ด้

3. เมอ่ื นำตน้ ถัว่ เขยี วไปเพาะลงดนิ นักเรียนคิดว่าในดินมธี าตุอาหารทเี่ หมาะสมเพียงพอต่อการเจรญิ เติบโตของต้น
ถ่วั เขยี วหรือไม่ และมวี ิธแี กไ้ ขอยา่ งไร
แล้วแต่สภาพดินในแตล่ ะบริเวณว่ามีความอุดมสมบูรณ์มากน้อยเพียงใด หากดินมีแร่ธาตุไม่เพียงพอต่อการ
เจริญของต้นถ่ัวเขียว ตน้ ถ่วั เขียวจะมีลกั ษณะไม่สมบรู ณ์ เชน่ ใบแคระ มีสีเหลือง ลำตน้ แกร็น เปน็ ต้น ซึ่งเรา
สามารถแก้ปัญหาดว้ ยการเติมป๋ยุ ให้ดนิ มธี าตอุ าหารที่เพียงพอตอ่ การเจรญิ เตบิ โต

4. หากดนิ ที่นกั เรียนนำมาใช้ปลูกต้นถว่ั เขียวไมร่ ่วนซุย ไม่อมุ้ น้ำ นกั เรียนจะเลือกใช้ปุ๋ยประเภทใด
ปุ๋ยคอก

5. หากนกั เรียนต้องการใหต้ ้นถว่ั เขยี วไดร้ ับธาตอุ าหารในทนั ที นกั เรียนจะเลอื กใช้ปยุ๋ ประเภทใด
ปุ๋ยเคมี หรือปุ๋ยวทิ ยาศาสตร์

233

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 4 การดำรงชีวิตของพืช
แผนฯ ท่ี 3 การเจริญเตบิ โตของพชื

บัตรภาพพืชที่มลี กั ษณะผิดปกติ



234

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 3 การเจริญเติบโตของพชื

12. ความเห็นของผู้บรหิ ารสถานศึกษาหรือผ้ทู ี่ได้รบั มอบหมาย
ขอ้ เสนอแนะ

ลงช่อื .................................
( ................................ )

ตำแหน่ง .......

13. บันทึกผลหลังการสอน

 ดา้ นความรู้

 ด้านสมรรถนะสำคญั ของผู้เรียน

 ด้านคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์

 ด้านความสามารถทางวทิ ยาศาสตร์

 ดา้ นอื่น ๆ (พฤติกรรมเดน่ หรอื พฤตกิ รรมทมี่ ปี ัญหาของนักเรยี นเป็นรายบคุ คล (ถา้ ม)ี )

 ปัญหา/อุปสรรค
 แนวทางการแกไ้ ข

235

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 4 การสบื พนั ธ์แุ บบอาศยั เพศของพืช

แผนจดั การเรยี นรู้ท่ี 4

กลุม่ สาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์ รายวชิ า วิทยาศาสตร์
ระดับชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 1

เรอื่ ง การสืบพันธ์ุแบบอาศยั เพศของพืช เวลา 5 ชั่วโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้

ว 1.2 เข้าใจสมบัติของสิ่งมีชีวิต หน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต การลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์
ความสมั พันธข์ องโครงสร้างและหน้าท่ขี องระบบต่าง ๆ ของสตั ว์และมนุษยท์ ี่ทำงานสัมพนั ธก์ ัน
ความสัมพนั ธ์ของโครงสร้างและหน้าทีข่ องอวัยวะต่าง ๆ ของพืชที่ทำงานสัมพนั ธ์กนั รวมท้ังนำ
ความรู้ไปใช้ประโยชน์

2. ตวั ชวี้ ัด

ว 1.2 ม.1/11 อธิบายการสบื พนั ธุ์แบบอาศยั เพศและไม่อาศยั เพศของพืชดอก
ว 1.2 ม.1/12 อธิบายลักษณะโครงสร้างของดอกที่มีสว่ นทำให้เกดิ การถา่ ยเรณู รวมทั้งบรรยายการปฏสิ นธขิ องพืช

ดอก การเกดิ ผลและเมล็ดการกระจายเมลด็ และการงอกของเมล็ด
ว 1.2 ม.1/13 ตระหนักถึงความสำคัญของสตั ว์ทีช่ ่วยในการถ่ายเรณขู องพืชดอก โดยการไม่ทำลายชีวิตของสัตว์ท่ี

ช่วยในการถา่ ยเรณู

3. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1. อธิบายการสืบพันธแ์ุ บบอาศัยเพศของพชื ดอกได้ (K)
2. อธบิ ายลกั ษณะโครงสรา้ งของดอกที่มีส่วนทำใหเ้ กดิ การถา่ ยเรณูได้ (K)
3. บรรยายการปฏิสนธิ การเกิดผลและเมล็ด การกระจายเมลด็ และการงอกเมลด็ ของพชื ดอกได้ (K)
4. เปรยี บเทียบลกั ษณะโครงสรา้ งและการงอกของพืชใบเลย้ี งเด่ียวและพืชใบเลย้ี งคู่ (P)
5. ตระหนกั ถงึ ความสำคัญของสัตว์ทช่ี ่วยในการถ่ายเรณูของพชื ดอก (A)

4. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรทู้ อ้ งถนิ่
พิจารณาตามหลกั สตู รของสถานศึกษา
สาระการเรียนรู้แกนกลาง
- พืชดอกทุกชนิดสามารถสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศได้

และบางชนิดสำมารถสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศได้
การสืบพันธุแ์ บบอาศัยเพศเปน็ การสืบพนั ธุ์ทีม่ ี การ
ผสมกันของสเปิร์มกับเซลล์ไข่ การสืบพันธุ์ แบบ

236

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 4 การดำรงชวี ิตของพืช สาระการเรียนรทู้ อ้ งถิ่น
แผนฯ ที่ 4 การสบื พันธแุ์ บบอาศัยเพศของพืช พิจารณาตามหลักสตู รของสถานศกึ ษา

สาระการเรียนรู้แกนกลาง
อาศัยเพศของพืชดอกเกิดขึ้นที่ดอก โดยภายในอับ
เรณูของส่วนเกสรเพศผู้มีเรณู ซึ่งทำหน้าท่ีสร้าง
สเปิร์ม ภายในออวุลของส่วนเกสร เพศเมีย มีถุง
เอ็มบรโิ อทำหน้าที่สรา้ งเซลล์ไข่
- การถา่ ยเรณู คอื การเคลอื่ นยา้ ยของเรณจู ากอับ เรณู
ไปยังยอดเกสรเพศเมีย ซึ่งเกีย่ วข้องกับลักษณะและ
โครงสร้างของดอก เช่น สขี องกลบี ดอก ตำแหน่งของ
เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมีย โดยมีสิ่งที่ช่วยในการ
ถ่ายเรณู เชน่ แมลง ลม
- การถ่ายเรณูจะนำไปสกู่ ารปฏิสนธิ ซึง่ จะเกิดข้ึนที่ถุง
เอ็มบริโอภายในออวุล หลังการปฏิสนธิจะได้ไซโกต
และเอนโดสเปิร์ม ไซโกตจะพัฒนาต่อไปเป็น
เอม็ บริโอ ออวุลพฒั นาไปเป็นเมล็ด และรังไข่พัฒนา
ไปเป็นผล
- ผลและเมล็ดมีการกระจายออกจากต้นเดิม โดย
วิธีการต่าง ๆ เมื่อเมล็ดไปตกในสภาพแวดล้อม ท่ี
เหมาะสมจะเกิดการงอกของเมล็ด โดยเอ็มบริโอ
ภายในเมล็ดจะเจริญออกมา โดยระยะแรกจะอาศัย
อาหารที่สะสมภายในเมล็ด จนกระทั่งใบแท้พัฒนา
จนสามารถสังเคราะห์ด้วยแสงได้เต็มที่และสร้าง
อาหารได้เองตามปกติ

5. สาระสำคัญ/ความคดิ รวบยอด

พชื ดอกมดี อกเป็นอวยั วะสบื พนั ธุ์ ภายในมีสว่ นประกอบทท่ี ำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธเุ์ พศผู้ (สเปิร์ม) และ
เซลล์สืบพนั ธุ์เพศเมีย (เซลล์ไข่) ซึ่งการปฏิสนธิระหวา่ งสเปิรม์ กับเซลลไ์ ข่จะเกิดขึ้นภายในรงั ไข่ แล้วเจริญเปน็ เมล็ด
อยู่ภายในผล เมื่อถึงเวลาขยายพันธุ์เมล็ดที่อยู่ภายในผลจะแตกออกและกระจายไปยังที่ต่าง ๆ เมื่ออยู่ในสภาวะ
แวดลอ้ มและมีปัจจยั ทเ่ี หมาะสม เมล็ดจะงอกตน้ ออ่ นท่มี ีลักษณะท่ีหลากหลาย หรอื แตกต่างไปจากต้นพ่อและต้น
แม่

237

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสบื พันธแุ์ บบอาศยั เพศของพชื

6. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น

1. ความสามารถในการสือ่ สาร
2. ความสามารถในการคิด

1) ทักษะการสงั เกต
2) ทักษะการระบุ
3) ทักษะการเปรยี บเทยี บ
4) ทกั ษะการจำแนกประเภท
5) ทักษะการเรียงลำดับ
6) ทักษะการรวบรวมข้อมลู
3. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต

7.คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์

1. มีวินัย
2. ใฝเ่ รียนรู้
3. มุ่งมน่ั ในการทำงาน

8. คำถามสำคญั

1. การสืบพันธแุ์ บบอาศยั เพศคอื อะไร
2. จงยกตัวอยา่ งของการสืบพันธ์ุแบบอาศยั เพศ
3. โครงสร้างหลกั ของอวยั วะสบื พนั ธ์ุแบบอาศยั เพศมอี ะไรบ้าง

9. กจิ กรรมการเรียนรู้

วิธีสอนการสอน: แบบสบื เสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model)

ชวั่ โมงท่ี 1

ขั้นนำ

ขัน้ ที่ 1 กระตนุ้ ความสนใจ (Engage)
1. ครถู ามคำถามกระตุน้ ความสนใจนกั เรียน ดงั นี้
• พชื มีอวยั วะท่ีใช้สบื พันธ์หุ รือไม่ อวยั วะน้ันคืออะไร
(แนวคำตอบ: มี ดอกเป็นอวยั วะสบื พันธข์ุ องพืช)

238

หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสบื พันธุ์แบบอาศยั เพศของพืช

• จากบตั รภาพพืชนักเรียนคิดวา่ ภาพหมายเลขใดท่มี กี ารสืบพนั ธ์ุแบบอาศยั เพศ

หมายเลข 1 หมายเลข 2 หมายเลข 3 หมายเลข 4

(แนวคำตอบ: หมายเลข 2 และหมายเลข 3)
2. ครใู หน้ กั เรยี นแบ่งกลุ่มออกเปน็ 4 กลมุ่ จากนนั้ ใหแ้ ต่ละกลมุ่ ส่งตวั แทนกลุม่ ออกมาจบั สลากโครงสร้างของ

อวัยวะสบื พนั ธ์ุ และรับดอกไม้ตัวอยา่ ง (ดอกชบาและดอกพู่ระหง) ทค่ี รเู ตรยี มมาใหน้ ักเรยี นศกึ ษา โดย
สลากทีค่ รนู ำมาใหน้ กั เรียนสุ่ม ไดแ้ ก่ เกสรเพศผู้ เกสรเพศเมีย กลบี เลย้ี ง และกลีบดอก

ข1.ั้นสอน

ข้ันที่ 2 สำรวจคน้ หา (Explore)
1. ครูให้แต่ละกลุ่มศึกษาองค์ประกอบของดอกไม้ตามฉลากที่ตัวแทนกลุ่มจับได้จากหนังสือเรียนสัมฤทธ์ิ
มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 3 การดำรงชวี ิตของพชื
2. ครูใหน้ กั เรียนศกึ ษา เรื่อง ประเภทของดอกไม้ จากหนงั สอื เรียนสมั ฤทธ์ิมาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 3 การดำรงชวี ติ ของพืช

ข้นั ท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
3. ครูสุ่มนกั เรยี นออกมานำเสนอองค์ประกอบของดอกไม้ พรอ้ มชี้องคป์ ระกอบของดอกไม้ดังนี้

ยอดเกสรตวั ผู้ ยอดเกสรตวั เมยี

กลบี ดอก รงั ไข่

กลบี เล้ียง ฐานรองดอก
239

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 4 การดำรงชวี ิตของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธแุ์ บบอาศัยเพศของพืช

4. ครใู หแ้ ตล่ ะกลุ่มเลน่ เกมตอบคำถามทายองค์ประกอบของดอกไมโ้ ดยมีกตกิ า ดงั นี้
• ใหแ้ ต่ละกลุ่มสง่ ตัวแทนออกมาหนา้ หอ้ ง 1 คน เพือ่ เขยี นคำตอบบนกระดาน โดยปากกาเขยี นกระดานมี

เพยี งแท่งเดยี ว ดังนน้ั ตวั แทนแต่ละกลมุ่ จะต้องทำหน้าทแ่ี ย่งชิงปากกา
• สมาชิกที่เหลือทำหน้าที่ระดมความคิด เพื่อบอกคำตอบให้กับตัวแทนกลุ่มในเวลาที่จำกัดกอ่ นที่ครูจะให้

สญั ญาณกับตวั แทนเพอื่ มาแยง่ ชงิ ปากกา
• กลุ่มท่ตี อบผิดจะไม่มสี ทิ ธติ อบซำ้ อกี
• กลมุ่ ที่ตอบได้มากทส่ี ดุ จะถอื ว่ากลมุ่ นน้ั เปน็ ฝ่ายชนะ

ข้ันที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
5. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 4.1 จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรียนร้ทู ี่ 3 การดำรงชีวติ ของพืช

ชัว่ โมงที่ 2

ขน้ั ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore)
6. ให้นักเรียนจับกลุ่ม 5-6 คน ทำกิจกรรม เรื่อง อวัยวะสืบพันธุ์ของพืชดอก จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์
มาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 3 การดำรงชวี ติ ของพชื โดยมีจุดประสงคเ์ พ่ือศึกษา
โครงสร้างของดอกไม้แต่ละชนิด และสามารถแบ่งประเภทของดอกได้ จากนั้นให้แต่ละกลุ่มส่งตัวแทน
ออกมารับวัสดุอุปกรณ์กิจกรรม เรอื่ ง อวยั วะสบื พันธุข์ องพืชดอก แล้วบนั ทกึ ผลกิจกรรมลงในใบบันทึก
ผลการทดลอง เร่ือง อวัยวะสืบพนั ธ์ขุ องพชื ดอก
7. ครูใหน้ ักเรยี นศึกษาเรื่อง การถา่ ยละอองเรณู จากหนงั สอื เรียนสมั ฤทธมิ์ าตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 3 การดำรงชีวิตของพืช โดยครูตง้ั คำถามให้นกั เรียนคดิ ตอ่ ไป ดงั น้ี
• เกสรเพศผ้จู ะผสมกบั เกสรเพศเมียไดอ้ ยา่ งไร
(แนวคำตอบ: พืชอาศัยพาหะในการถ่ายเรณู ซึ่งพาหะที่พาละอองเรณูไม่ตกบนยอดเกสรเพศเมียมีทั้ง
แบบพาหระทไี่ มม่ ีชีวิต และพาหะทม่ี ีชีวิต)

ข้ันที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain)
8. ครูส่มุ ตวั แทนนกั เรียนออกมานำเสนอโครงสรา้ งของดอกไมท้ ่เี อ้ืออำนวยใหเ้ กิดการถ่ายเรณู
9. ครยู กตัวอย่างพชื ชนิดตา่ ง ๆ และนำบตั รภาพพชื มาแสดงให้นกั เรยี นเหน็ ตวั อยา่ งการถ่ายเรณขู องพชื ดงั นี้

240

หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 4 การสบื พันธุ์แบบอาศยั เพศของพืช

10. ครอู ธบิ ายเพมิ่ เตมิ เกย่ี วกับประเภทของการถ่ายเรณู จากหนังสอื เรยี นสัมฤทธม์ิ าตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1
เลม่ 1 หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 3 การดำรงชวี ติ ของพชื ว่า“การถา่ ยเรณูของพชื อาจอาศัยลมหรือแมลงช่วยทำ
ใหเ้ รณกู ระจายออกไป”

ช่วั โมงที่ 3

ข้ันท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore)
11. ครใู หน้ ักเรยี นศึกษา เรอื่ ง กระบวนการสบื พนั ธุ์ของพชื ดอก จากหนังสอื เรยี นสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์
ม.1 เลม่ 1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 การดำรงชีวิตของพืช
12. ใหน้ กั เรียนเตรยี มเมลด็ ถ่วั เขยี วหรอื เมลด็ ขา้ วโพด เพื่อนำมาศึกษาในชว่ั โมงเรียนถัดไป
13. ให้นกั เรยี นศกึ ษาตัวอย่างพืชไม่มเี มล็ด จากหนังสอื เรยี นสมั ฤทธ์มิ าตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หน่วย
การเรยี นรู้ท่ี 3 การดำรงชีวิตของพชื

ขัน้ ที่ 3 อธิบายความรู้ (Explain)
14. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 2 กลุ่ม จากนั้นครูแจกชุดคำกระดาษให้กับ 2 กลุ่ม ที่มี key word
เหมือนกนั ทั้งสองกลุ่ม ได้แก่ ละอองเรณู, ยอดเกสรเพศเมีย, หลอดละอองเรณู, เซลล์สืบพันธุ์เพศผู้, โพ
ลาร์นวิ เคลยี ส, รงั ไข่ และเซลลไ์ ข่
15. ครใู หน้ ักเรยี นแต่ละนำ key word มาเรยี งลำดับ ใหเ้ ปน็ ขั้นตอนการปฏิสนธขิ องพืชให้ถูกตอ้ ง
16. ครสู ุ่มตวั แทนกลมุ่ 1 คน ออกมาอธิบายการเรยี งลำดบั key word ของกลมุ่ ตนเอง
17. หลังจบการนำเสนอท้งั 2 กล่มุ ครชู ว่ ยเสรมิ และแนะนำขนั้ ตอนทีถ่ ูกตอ้ ง

ขั้นที่ 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
18. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 4.1 จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรยี นรู้ท่ี 3 การดำรงชีวติ ของพชื
19. ให้นักเรยี นสแกน QR code เรอื่ ง การปฏิสนธิของพชื ดอก ในหนังสอื เรียนสมั ฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์
ม.1 เลม่ 1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 การดำรงชวี ติ ของพชื เพอ่ื เปน็ ความร้เู พิ่มเติม

241

หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 4 การดำรงชีวติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 4 การสบื พนั ธ์ุแบบอาศัยเพศของพชื

ช่วั โมงท่ี 4

ขั้นท่ี 2 สำรวจค้นหา (Explore)
20. ครูใหน้ กั เรียนศกึ ษา เร่ือง การแพรพ่ ันธ์ขุ องเมลด็ พืช จากหนงั สือเรยี นสัมฤทธ์ิมาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1
เล่ม 1 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3 การดำรงชวี ติ ของพชื
21. ครูให้นักเรียนนำเมล็ดถั่วเขียว หรือเมล็ดข้าวโพดที่เตรียมมาศึกษาโครงสร้างของเมล็ด โดยแบ่งกลุ่ม
นกั เรียนออกเปน็ 2 กลุ่ม ดังนี้
• กลุ่มเมลด็ ถั่วเขียวสำหรบั นักเรยี นที่นำเมลด็ ถว่ั เขียวมา
• กลมุ่ เมล็ดข้าวโพดสำหรับนกั เรียนที่นำเมล็ดข้าวโพดมา
22. ครูให้นักเรยี นแต่ละกลมุ่ ศกึ ษาโครงสร้างเมลด็ ของแตล่ ะกลุม่ ท่เี ตรยี มมาจากหนงั สอื เรยี นสมั ฤทธ์มิ าตรฐาน
วิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 การดำรงชีวิตของพืช แล้วให้แต่ละกลุ่มทำผังสรุป เรื่อง
โครงสร้างเมลด็ ของพชื โดยให้นักเรียนอธบิ ายและวาดโครงสรา้ งของเมลด็ พชื พร้อมตกแต่งใหส้ วยงาม

ข้ันที่ 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
23. ครูสมุ่ ตัวแทนจากกลุ่มถวั่ เขยี ว และกลมุ่ ข้าวโพดกลุ่มละ 3 คน ออกมาอธิบายลักษณะโครงสร้างของเมล็ด
โดยหน้าทีข่ องตัวแทน 3 คนมี ดังน้ี
• คนท่ี 1 วาดรูปโครงสรา้ งของเมลด็ บนกระดาน
• คนที่ 2 ระบุองคป์ ระกอบแตล่ ะส่วนของพชื จากคนที่ 1
• คนท่ี 3 อธบิ ายโครงสรา้ งและหนา้ ทีข่ องเมล็ด
24. ครเู สรมิ ความรู้เพมิ่ เติมและแก้ไขขอ้ มลู ที่นกั เรียนนำเสนอใหถ้ ูกต้อง

ชวั่ โมงที่ 5

ขัน้ ที่ 2 สำรวจค้นหา (Explore)
25. ครใู ห้นกั เรยี นศึกษาปจั จยั การงอกของเมล็ดพชื จากหนังสอื เรียนสัมฤทธ์ิมาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1
หน่วยการเรยี นรู้ที่ 3 การดำรงชวี ติ ของพชื จากนนั้ ครใู หน้ กั เรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 2 กลมุ่
26. ครูนำบัตรภาพการงอกของเมล็ดพชื มาแจกให้นักเรียนแต่ละกลุม่ ศึกษาแล้วให้แต่ละกลุ่มผังสรุป เรื่อง
การงอกเมลด็ ของพืช แลว้ ใหน้ กั เรียนอธิบายและวาดภาพการงอกของเมล็ดพืช พรอ้ มตกแต่งให้สวยงาม
โดยมตี วั อยา่ งภาพดงั น้ี

242

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 4 การสบื พันธแ์ุ บบอาศัยเพศของพืช

ข้ันท่ี 3 อธบิ ายความรู้ (Explain)
27. ครูสุ่มตวั แทนกลุ่ม กลุ่มละ 3 คน ออกมาอธิบายลกั ษณะการงอกของเมล็ด ดังนี้
• คนที่ 1 วาดรปู ต้นอ่อนทีง่ อกจากเมลด็ บนกระดาน
• คนท่ี 2 ระบุองคป์ ระกอบแต่ละส่วนของพืช จากคนที่ 1
• คนที่ 3 อธิบายขนั้ ตอนการงอกของเมลด็
28. ครูเสริมความรเู้ พิ่มเติมและแก้ไขข้อมูลทนี่ กั เรยี นนำเสนอให้ถูกต้อง

ขั้นท่ี 4 ขยายความเข้าใจ (Expand)
29. ครูให้นักเรียนทำ Exercise 4.1 จากหนังสือเรียนสัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 1 หน่วยการ
เรียนร้ทู ่ี 3 การดำรงชีวติ ของพืช

ข้นั สรุป

ขน้ั ที่ 5 ตรวจสอบผล (Evaluate)
1. ครตู รวจ Exercise 4.1 จากหนังสอื เรียนสมั ฤทธม์ิ าตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 3
การดำรงชวี ิตของพชื
2. ครูประเมนิ ผลการทำกิจกรรม เรื่อง อวัยวะสืบพนั ธุ์ของพชื ดอก โดยใชแ้ บบประเมนิ การปฎบิ ตั ิการ
4. ครูประเมินพฤตกิ รรมการทำงานรายกลมุ่ จากทำช้นิ งานโครงสร้างเมล็ดของพืช
5. ครูประเมนิ พฤติกรรมการทำงานรายกล่มุ จากทำช้นิ งานการงอกเมล็ดของพืช
6. ครปู ระเมนิ การนำเสนอองค์ประกอบของดอกไม้ โดยใชแ้ บบประเมนิ การนำเสนอผลงาน
7. ครปู ระเมนิ การนำเสนอผงั สรุป เรอื่ ง โครงสรา้ งเมลด็ ของพืช
8. ครปู ระเมินการนำเสนอผังสรุป เรือ่ ง การงอกเมลด็ ของพชื

243

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธ์แุ บบอาศยั เพศของพชื

10. การวัดและประเมินผล

รายการวัด วธิ กี าร เครื่องมอื เกณฑ์การประเมนิ

10.2 ประเมินระหว่างการ - ระดับคุณภาพ 2 ผา่ น
เกณฑ์
จดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ - ระดบั คณุ ภาพ 2 ผ่าน
เกณฑ์
1) การสบื พันธุแ์ บบอาศยั - ประเมนิ ผังสรปุ เรื่อง - แบบประเมินชน้ิ งาน - ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์
- ระดับคณุ ภาพ 2 ผ่าน
เพศของพืช โครงสร้างเมลด็ ของพชื เกณฑ์
- ประเมนิ ผงั สรปุ เรือ่ ง - แบบประเมินช้ินงาน - ระดับคุณภาพ 2 ผา่ น
เกณฑ์
การงอกเมลด็ ของพืช - ระดับคุณภาพ 2 ผา่ น
เกณฑ์
- ตรวจ Exercise 4.1 - Exercise 4.1

2) การนำเสนอผลงาน - ประเมินการนำเสนอ - แบบประเมนิ การ

ผลงาน นำเสนอผลงาน

3) พฤติกรรมการทำงาน - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤตกิ รรม

รายกลมุ่ การทำงานรายกลมุ่ การทำงานรายกลมุ่

4) คุณลกั ษณะ - สังเกตความมวี นิ ยั - แบบประเมิน

อนั พึงประสงค์ ใฝเ่ รยี นรู้ และมุ่งม่นั คุณลักษณะ

ในการทำงาน อันพึงประสงค์

11. สือ่ /แหลง่ การเรยี นรู้

11.1 ส่ือการเรียนรู้
1) หนงั สอื เรยี นสมั ฤทธม์ิ าตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 1 หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 3 การดำรงชีวิตของพชื
2) วัสดุอุปกรณ์กจิ กรรม เรอ่ื ง อวัยวะสืบพันธ์ขุ องพืชดอก
3) ใบบันทึกผลการทดลอง เรอื่ ง อวยั วะสืบพันธ์ุของพืชดอก
4) บตั รภาพการงอกของเมลด็ พชื
5) บตั รภาพพชื
6) QR code เรอื่ ง การปฏสิ นธขิ องพืชดอก
7) สลากโครงสรา้ งของอวัยวะสืบพนั ธุ์
8) ดอกไมต้ ัวอย่าง
9) ชุดคำกระดาษ

11.2 แหลง่ การเรียนรู้

- หอ้ งปฏบิ ตั ิการวทิ ยาศาสตร์

244

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศของพชื

ใบบนั ทกึ ผลการทดลอง

เร่ือง อวัยวะสืบพนั ธขุ์ องพชื ดอก
จดุ ประสงค์
....................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
ระบุปญั หา
....................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
สมมติฐาน
....................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

บันทึกผลการทดลอง

ชนิดของ ลกั ษณะ ลกั ษณะ ลักษณะ ลักษณะ
ของกลีบดอก
ดอกไม้ ของกลีบเล้ียง ของเกสรเพศผู้ ของเกสรเพศเมีย

ดอกชบา

ดอกกล้วยไม้

ดอกมะเขอื

ดอกตำลึง
- เพศผู้

ดอกตำลงึ
- เพศผู้

245

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ท่ี 4 การสืบพันธแุ์ บบอาศยั เพศของพชื

อภิปรายผลการทดลอง

..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

246

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธ์แุ บบอาศัยเพศของพชื

บตั รภาพพชื



247

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธ์แุ บบอาศัยเพศของพชื

บตั รภาพพืช



248

หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธ์แุ บบอาศัยเพศของพชื

บตั รภาพพืช



249

หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 4 การดำรงชวี ติ ของพืช
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธุแ์ บบอาศัยเพศของพืช

บตั รภาพการงอกของเมลด็ พชื



250

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 การดำรงชีวติ ของพืช 
แผนฯ ที่ 4 การสืบพนั ธุ์แบบอาศัยเพศของพืช

สลากโครงสร้างของอวยั วะสืบพนั ธุ์

เกสรเพศผู้
เกสรเพศเมยี
กลบี เลยี้ ง

กลบี ดอก

251