รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง ข้อเสนอเชิงนโยบายในการปฏิรูปการศึกษา และแนวทางการนำหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน

๓. สถาบันวิจัยฯ มีแนวทางนำ�ศาสตร์พระราชาไปสู่กระบวนการจัดการเรียนรู้ ท่านคิดว่าควรทำ�อย่างไร
มีข้อคิดเห็นอย่างไร (ถ้าต้องการให้คนไทยเกิดคุณลักษณะและสมรรถนะตามศาสตร์พระราชาต้องจัดกระบวน
การเรยี นการสอนอยา่ งไร)
กระบวนการเรยี นรู้ “การพฒั นาพน้ื ทส่ี งู อยา่ งยงั่ ยนื แบบโครงการหลวง” ตอ้ งเรมิ่ จากการสรา้ งความศรทั ธา
และสร้างความรู้ ความเข้าใจถึงหลักการท่ีแท้จริง และแนวทางการนำ�ไปประยุกต์ใช้ที่เหมาะสมกับแต่ละบริบท
ของชุมชน เพราะศาสตร์พระราชาเป็นศาสตร์ท่ีว่าด้วยเหตุและผล โดยมุ่งการเรียนรู้จากการสัมผัสโดยตรงกับ
ผลสัมฤทธท์ิ เี่ ปน็ รปู ธรรม และการเรยี นร้ดู ว้ ยการปฏิบตั ิจริง
๔. วิธีการที่จะนำ�ศาสตร์พระราชาเข้าไปสู่วิถีชีวิตอย่างย่ังยืนของเด็กและเยาวชนในแต่ละระดับ
ท่านมขี ้อคดิ เห็นอย่างไร
ศาสตร์พระราชาเป็นศาสตร์ที่ว่าด้วยเหตุและผล เป็นหลักคิดและหลักปฏิบัติที่สามารถนำ�ไปประยุกต์ใช้
ได้ในทุก ๆ เร่ือง หรือบริบทการจะทำ�ให้ศาสตร์พระราชาเข้าไปสู่วิถีชีวิตอย่างย่ังยืนของเด็กและเยาวชน ควรประยุกต์
ให้อยู่ในวิถีการดำ�เนินชีวิตประจำ�วันของเด็กและเยาวชน เช่น การประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
คือ เหตุผล ความพอประมาณ ภูมิคุ้มกัน หลักวิชาการ และหลักคุณธรรม เพื่อให้เด็กและเยาวชนใช้เป็นหลักคิด
และวเิ คราะหเ์ มอื่ จะทำ�ส่ิงหนึ่งสง่ิ ใด
๕. สถาบนั วจิ ยั ฯ มปี ญั หาและอปุ สรรคในการด�ำ เนนิ งานหรอื ไม่ รวมทง้ั มแี นวทางในการแกไ้ ขปญั หาอยา่ งไร
การพัฒนาและส่งเสริมการเรียนรู้ “ศาสตรพ์ ระราชา : การพฒั นาพน้ื ทส่ี งู อยา่ งย่งั ยนื แบบโครงการหลวง”
สำ�หรับชุมชนและประชาชนบนพื้นท่ีสูง ซ่ึงมีเร่ืองการส่ือสารและพ้ืนท่ียากลำ�บาก ทำ�ให้ต้องใช้เวลา บุคลากร
และทรัพยากรท่ีพอเพียงทั้งปริมาณและคุณภาพ แต่ท่ีผ่านมาองค์กรยังมีจำ�กัดเม่ือเทียบกับปัญหาและความต้องการ
ของประชาชน ประกอบกับสถาบันวิจัยและพัฒนาพ้ืนท่ีสูงได้วางกลยุทธ์ในการแก้ไข คือ การสร้างแหล่งเรียนรู้
และเครือข่ายการเรียนรู้ศาสตร์พระราชา โดยเช่ือมโยงศูนย์พัฒนาโครงการหลวงของมูลนิธิโครงการหลวงกับโครงการ
พัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงของสถาบันและชุมชนต้นแบบ รวมท้ังบูรณาการกับหน่วยงานอ่ืน เช่น สำ�นักงาน
ส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย (กศน.) องค์การบริหารสว่ นต�ำ บล (อบต.) และหนว่ ยราชการ
ต่าง ๆ เพื่อขยายให้ครอบคลุมพ้ืนท่ีสูง และท่ีสำ�คัญได้พัฒนาชุมชนและเกษตรกรผู้นำ�ไว้ในแต่ละพื้นที่ เพ่ือเป็นกลไก
ในการขยายการเรยี นร้ศู าสตร์พระราชา
๖. สถาบันวิจัยฯ นำ�แนวพระราชดำ�ริที่เกี่ยวกับการพัฒนาการเกษตรของพระบาทสมเด็จพระบรม-
ชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร (รชั กาลที่ ๙) ทรงใหไ้ วไ้ ปประยกุ ตห์ รอื ขยายผลสชู่ มุ ชน
รอบพืน้ ที่อย่างไร
สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูงมีเป้าหมายส่งเสริมการเรียนรู้ “ศาสตร์พระราชา : การพัฒนาพ้ืนที่สูง
อยา่ งยง่ั ยนื แบบโครงการหลวง” ไปสชู่ มุ ชนบนพนื้ ทส่ี งู ของประเทศใหท้ วั่ ถงึ รวมทงั้ การเผยแพรไ่ ปสนู่ านาชาติ โดยการสรา้ ง
แหล่งเรยี นรซู้ ึ่งประกอบดว้ ย ศนู ยก์ ารเรยี นรู้ ชมุ ชนตน้ แบบ และเกษตรกรผูน้ �ำ ไว้ในแต่ละพื้นท่ี และการสรา้ งเครือข่าย
การเรยี นรแู้ ละพฒั นาโดยเช่อื มโยงและบรู ณาการกับหนว่ ยงานทีเ่ กี่ยวขอ้ ง รวมทง้ั ผา่ นเทคโนโลยสี ารสนเทศ

176

อแลาะเภคอณเ จแหะชลงัลทหยีะักกวาสงดัรงูตกะานจรจบลนา่แาาวนาลจกกนะงนคัดกนกนณั้หาจร้ันเระมละังเเกรบอ่ืมหกั รียเวรสวื่อนวนมลรตูเัดกาาวู้ตรธานาล๑กิรแม่าเา๔าลรศรน.ียะาก๐๑นสกา๐ค๔ตรรร-ณศู้ตร๑ะ.์พกึ๐า๖บะษมร๐.กะว๐าศรนรา๐ว–าสรฒุกชนตม๑สิาาารสาภรฬ๖์พู่กธเากิรรา.กิท๐าะรียาปี่รปณ๐นรารฏชรกกึ ศิบนาษูต้านูัตสาารายิทู่กกฬศมก์่ียาติ าศึก่ังรกิตรยปาษมิาเืนรสฏศายีณิบตกั รนวดัตวรริ์มุฒิท์พศคชู้ ถ่ียณมุรนูสิึงั่งชะะคยภยนอรณืนา์กนธาะรกชุาไททรดรราำ�มรี่ป้ปสเงชมรรารูก่าานีะยึกธตาชกนกิษบิรุมาาปรา้ราแรนปู้ชกฏลแหฏะติุมลิบว้ิรแะตชยูปัตลคพิมกนกณิทาา่ศเธะปรีย่นักทรศลง่ั อึก�ดำรี่ยย�งำษมนิ์าืนเคาภนคชณอจวรแาเดัาวลชตะมหมะยี อิบคลกงถนิดกักา้างึ สเรลุกนคหนตูาร็นณหำร�งรว้ะมทยาธพากิงา่าานนร
การปฏทิรี่เูปปก็นปาระศโึยกชษนา์ต่อแแลนะวกทาางรกนาราจหัดลหักลักสสูตูตรแแลละะกกระรบะวบนวกนารกเราียรนเรู้ตียานมรศาู้ตสาตมร์พศราะสรตาชรา์พเพรื่อะพรัฒาชนาาผสู้เรู่กียานรขปอฏงศิบูนยัต์ ิที่ยั่งยืน
ทเตไพดายี่ ้่ืปอม่ังนศรยะานืาชสขทกแชชแตุมลาุุ้มมมี่อลระรปีชชแมเกน์ะรพนรลูลระียธธเระะสทยรนระบแบรรีย่ร่ีไรมวกมลู้ดมานชารชก้รรชกวาชาเณัตบมาาตปมรบิถ์รเิบมลพเพว่ึา้งร้าาม่ีขนยียนื่อ้ืนปแ้อหนนหพทลเร้วร้วคสกัู้ฒตะ่ดียยนเวาพปกพานอามล่าเอ่ากมศานน่ียนบาาผคนนิรอสกคู้เใิดจ�ำตรงนวาัเดรเายีาภฐหรห์พมนอานจลร็คนนเขขชะักัดิดะทรยีออสเผหหาง่ีูเตงงู้ใชปกน็ลหรศศาลศ็ัญนกสสูนนูาารู่กงสป่บยสยปุ า้าจูตรตส์กรก์ นังะรปาราาหห์รพโฏแรรวะย้วริบเลเสดัยชะรรัตำ�นะพรียนยีคิทา่าก่าัญนี่นยน์ตชนร่ังราร่อโดยะฯดกูู้ช้งัืนแรบยลนุมเวมน่าว้ีพแวมีนชวนลื่อตาถนะทน้อกยเึงำ�นธสายาขขรมรี่ยงร้อับ้อกมรบเมรมชเูรารสูลณมียรชวทนพมนจ ์า่ี ไื้นทอใัดดตรจทั้งก้รู้ตปหบิม่ีดับาิงีคาลำ�า้มรรมผเนักจานูแูอ้ศปิลนหัดส�ำ ระางนหูต้วะาบสวกนยลรุคยตอขแพลักกรบอาลาสา่์พกงกระศูตนรศารกูนทรรูนะาอยจรศยรงั์ดกะก์าากาาหาบเสาชรรภลรตวเาเัศกรรอสนรียึกียสเพ์นู่ษนูกตกชรราราราียูู้้ ระรงปเรรกาฏียลชิบนาาัตฯรงู้ิ
ใจนังหฐาวนัดะนผ่าู้นใหศโนูญดยย่บ์กมา้ารีนนเราหยี ย้นวสรยมชู้ พุมบ่าชูรนนณธรก์ รลมใ่าจชวาปตติง้อบิ า้นผนรู้อหับา้วยนรพววา่ มยนทกอ้ังาำม�รเภีศคอูรนเูชแยยี ล์กงะกาบลราุคเงรลียจานังกหชรวทุมัดานชง่านกนธารรศรึกมษชาาทต่ีมิบีป้ารนะหส้วบยกพา่ราณน์
ร่วมแลก เปลีย่ นนาคยวสมาบมรูคณดิ ์ เใหจปน็ งิ สผอู้ร�ำุปนสวยากราะรสศนูายคก์ ญั ารเดรยี งั นนร้ีชู้ มุ ชนธรรมชาตบิ า้ นหว้ ยพา่ น ในฐานะผใู้ หญบ่ า้ นหว้ ยพา่ น

และคณะ ได้ให้ข้อมูลว่า บ้านห้วยพ่านเร่ิมก่อตั้งหมู่บ้านหลังเหตุการณ์การสู้รบทางด้านความคิดและอุดมการณ์ทาง

การเมือศงรูนะยหวก์ ่าางรพเรรรียคคนอรมูช้ มมุิวนชิสนตธ์แรหร่งปมรชะาเทตศบิ ไท้ายนกหับร้วัฐยบพาลา่ นปรอะมาาเณภปอี เ๒ช๕ีย๐ง๒กลคราองบคจรงั ัวหในวปดั ่านทึบา่ บนนภูเขาสูง
ทผู้ใาหงดญ้า่บขไกหนดอล้ว้าคอ้ งยานพอยพว�ำยเห่าาปเพนภนม็น้วล”อชางคยบมุมหยอิ่ดพชามเสอนแกู่่ายม๑ลลรนู่แอื๓บวละตมะแูรอ้ตอกไงำ�ณดลนัุดอบร้บะมุ้มบัล์ รคลเกเิกปวกูใณาณือจจารงูรรทะปหอับรี่ณำ�ลิงรไาเาอดบภ์ทนผงรอ้ใจเะาหดเู้อดัชหงนิ ้ขตีายวกทัง้งา่น้อเากงาปงมหวลรอน็ บุาูลยเพหงเมขวกยมจาืพอ่าูบ่ารังหา้หมงิรบนนหรวศอภ้ีัาดว้ะูนยยยนันห่าพส่ายงหนงา่วเ์กคนป้ว่ารซาน็ ยจาง่ึงทรามอพพกาเหยงรนร่าาู่หกนั้ียทรน่าาเบ่ีงคนรรจเกุมิ่เมคชาเรกบ่อืกอาุม่ิมปอกิรมชำ�สกจี เ๒รดัมภ่อนา้๕สอิงวตธร๒ทเรชนั้งร๙ดี่ปียหิรสนินังโมทกแมดต�ลำบยช์ู่บแกาใง่ ชนาิงทห้าป้ชใตด่ีน่หง่อืรนิ ิบะมปทหเมพ่า้าครลางอื่ รนณะกังสอาหเรเบรทหา๒้ คว้วง๑่าศรตบยวั าุ้ไก“กกพนทหิโลากลม่ามุ่ยรรเู่บหมนะณก้าทนตนับรงง่ึั่์กในราัฐฐรบสานู้ราบละ
ประมาหณ่างปจีา๒กต๕ัว๐อำ�๒เภอคทรุ่งอช้าบงปครระวัมใานณป๑า่ ๐ทกึบิโบลเนมตภรูเขแลาะสหงู ่าขงจอางกอตัวาจเังภหอวัดบน่อ่านเกปลระือมตาณอ้ ง๑อ๐ุ้ม๒ลกกู ิโจลเูงมหตรลากนารเดินินททางางอพยพ
หนีภัยสเขงา้ ค-อรอากหมมหบู่ าา้ นทใ่ีนบฤุกดเฝู บนเิกปส็นไรป้าองยทา่ งี่ดยาินกลทำ�าบกากินมใีจหำ�นมว่ นคปรรอะชบากครร๑ัว๗ก๘ลคุ่มนห(๕น๐่ึงคไรดวั ้อเรอืพนย) พชาลวบง้ามนาปอระยกู่รอวบอมากชีพันบริเวณ
แทหลม่ีระาู่ ไ๑บดร๓้ระปรทหับับลรำ�หตกะสจักาวมว้าคาบ่านงารือทณงผลรกั่วหสับเา๑ไมปุบปรร๔ผทืออเส,ค�ำ๕ขงาเ้าอ๐กจานขษ๐ราดัาทติมเยตไภำ�รรหง้ัไกจ่ อรแเร้วัก่ผปบรเสยสชมง่็นามพอยีนไหผอด่างสมกแ้แนกาเกบู่ลปนล่ะ็นทจา้ าทแำ�นา๓งำล�นกอโะาลจฮนยเขลกัมังั้นา่ั้น้ียษสหบงงณเเเตันสวรปะัตยไัด่ิมด็น์บวคนกต์นทอื (าา่าโพมาครนื้นลงจกำ�กทซัดหรี่ปาะว้ง่ึสร่ายบอชเรแมือุมยรลือ่ช่หูปหะนปพมา่ันืน้ีูพงซ๒แท้ืนจึ่งบ๕ีร่ชเามอ่า่ง๒กืองวทสงบ๙อันี่ด้าาไปนกโินเดนั่หภเเนย้วปพอา้ํยใ็ดเื่อชพป)ช่สช้าลแยีนูกร่อืลงรข้าะท่วกา้ปงมาวลบรกไงะราักน้า่ตกงรนาาอปับมรบกผวเรอชริด่าะางิ ะชชเมข“ทอีพาาหบเั่งณสปดมกรลูแิมลู่บกูล๒พา้ารไ๑ยักชืดนผษ้แเหปักกาก้ว่ ็นิโยลชพเุมมา่ ชนตน”ร
ห่างจากตัวอาเภอทุ่งช้างประมาณ ๑๐ กิโลเมตร และห่างจากตัวจังหวัดน่านประมาณ ๑๐๒ กิโลเมตร
การเดินทางเขา้ - ออกหมูบ่ ้านในฤดฝู นเป็นไปอย่างยากลาบาก มีจานวนประชากร ๑๗๘17ค7น (๕๐ ครัวเรือน)

๑. ป่าดั้งเดิม ด้านทิศตะวันตกของหมู่บา้ น จานวน ๙,๐๐๐ ไร่
๒. ป่าปล่อยให้ฟื้นตัวเองตามธรรมชาติ ด้านทิศตะวันตกของหมู่บ้าน จานวน ๕,๒๒๙ ไร่
ตปบิ น็ โตทเที่ อางกต๓นิ า. คมเปณดธ่าะมิ รกดรรค้ามร๑๓๒นณมช...ก ท ะาาปปปศิรตกาา่่่าหใปดดิรตมั้ง้าลรบู่เข้น่อดมา้ ทยอิมนกใิศงไหดใาดห้ฟ้าตข้รมน้ื้นขอหทอตูบ่คิศงมัวืนา้หเตพูบ่อนมะงื้นว้าู่บตจทันน้าาเี่ตานมมไกนธอื่ดขจรวปข้รอำ�นรมนงอะหชวมค๒ามนาต่บูืน๗ณิ๒้าดพ๑น๗๒้านื้น๑๐จไทท�ำรกไนิศ่รเี่วตว่ม่านะปื่อว๙ีทนัป่ผี,ต๐ร่าก๐นะข๐มมอางไาหรแณ่มลูบ่ะปา้๒นล๐อ่ จยำ�ใกนหววป้ นา่า่ เป๕ต,บิที ๒โผี่๒ต๙เา่ อนงไตรม่าเามคธยแรเรปลมน็ ะชทาป่ที ตลำ�ิ กอ่ ินยเดใิมห้
บคลมุ พนื้ ที่ดครา้ อนบทคลิศมุ ตพะนื้ วทันด่ี า้ตนกทศิ บตระวเิ วนั ตณกเบขราเิ วปณุกเขเาขปากุ พเขโุาปพโุ่งปคง่ กคก
ดหะ้รว้ว่วันยมอพกอ่าันกนกดเขา้วแยท าหยัลงศิ วไะตนดงัหะ้รหดวว้ ่วนัยเวั มนขพอเกออมา่ตันนกกอือกดจเงขำ�ว้นาาหยกแวุรนนงัลักหด้ันะวัษเยขเเัมงข์ตพมอื าองัีกนจนแาุรธาลรักบุ์ปะกษเำอ�ขล์พหานาันจนใ�ำธทดบน์ุปเอง้ัขลลนนตาาใที้อนชนงั้นลนาุ้ราำ�ี้วักชนนบาษํ้าว่า์้าหนบนน้่าาา้ นนม
นอล่ากสจัตวา์แกลนะเ้ัขนตอยนังุรักมษีก์พาันรธุกกรารมหพนืชดซ่ึงเตข่อตมอาไนด้นุร�ำ ักถวษาย์
ยรลแา่าชดสส่สัตดุมวาเ์แดลเ็จจะวรสแพา้เราดยขฟรรชา่สาะมตสม้าชบุกเดอมภดรานกั็จนหมดพรษิเุราีจารสักจฐช้ะาิรกกากัฟษกิ ุมนธ้ารจิ์พาิษรมิกีสรัฐนาาหีริารชาธธินณิ จิรเุกีพธจัากรชรีรร้ายรเีสจพมมกิร้าฒัินหพรกนธมารืชรมวสรสฐัชซมมสมหริึ่งเมีเดดาาตา็จวคล็จ่อพชุณงพมิรรกาะารากเรละทรไณงปดพเกทยิร้นวรชัตพณราานต--ิ
ภมบักรดมี สริราิชกกิจข มุกอาางชรราีิณวกหีพา้วรยีรศพยึก่าษพนามัฒขาอพนงัฒชรนุมัาฐชเนสป็นีมไดแา้มกคีกนุาณกรลนาาำ�งกแหนรลวปักทสิยาูตงชรกชาาุมรตอชิ นนุรักโดษย์ทเรมัพื่อยปาี ก๒ร๕ธร๕ร๔มชชาาตวิแหล้วะยกพา่ารนจัดตกัดาสรินฐใาจนสทรร้าัพงโยรางกเรรียชนุมขช้ึนน
ยากรชุมชกนาขเดรขออว้ ศกอยงชหพึกงนมลชษใู่บังนาชา้ากวมุนขาชหอรนแ้วจงลัดยโะชดกไพยุมดามา่ร้ยชมีศ่ืนนนลูึกขมนษอาธิไาเปสิดพขง่็นั้น้มัฒเผสพีกู้จร้ืนนิมัดาฐาพกราเาฒันนปรในาศนน็ าึกแศเแษดนูนากก็ วยขแน์กท้ันลากพะารเ้ืนลงเยรกฐาาียาวางนนชรหนอพตลเปา.นศกัมน็ .ุรสผ“ัก๒ู้สตู ก๕นษรฎบั๕์ทชกส๕รุมรน”ะัพนุชททรนยเ่ีวใพาหง่อืโกว้กดใ่าหราดยรธ้เ้วดรเรยับ็กมรสใรือ่นมิทอหปธงชิขมสีาอิู่บท๒ตง้าธอ๕นิแิภงไาล๕คดย์กะ้เ๔ใรรตกยี ช้กนาชุมรภรชาอาจนวบยัดแหใบนลกท้วะโราบอยงรัญงเพรคฐญีย์กา่านัตรนนิ
นใจสร้างโใรนงมเารตียราน๑ข๒ึ้นแดหง่้วพยระพราลชังบชญั ุมญชตั กินารโศดกึ ษยามแหีมง่ ูลชานติธิ พิส.ศ่ง.เ๒ส๕ร๔ิม๒พโดัฒยสน�ำ นากั เงดาน็กเขแตลพะนื้ เทยก่ี าารวศชกึ ษนาเปประ็นถผมศู้สกึ นษัาบจสงั หนวดุัน
นใหย“้์กเกดาฎ็กรกเใรนรียะหนทเนตจมปพาอ่ารู่บ็นกนน.วผศน้าตรู้งเ้ัน.้นขนับวอ๒ตอไ่ซาีกนด๕๒่ึงดุญไ๓้เ๕ด้วรพา้ร๕ตียยปิจับใา”ี สนนอรทกนิณทภทาาุญงาธรา่ีใออาจหิยขงตนัดก้คใแอุญก์กนาลางารรระตโอชศเรรใปุมกึ งหบั งิดษชค้เเรปจนาร์กอัดทิดบียกงก้งั ร้านาสาน๒ชรรทิหขเเุมรรร้วธอะียียชยิดภนนงพนบั กกาห่ากาายแนมารรใไลรสสตู่บดศออะ้ขก้กึ ้านนออษรในใขนนาองยรปคบแาะีก์ยกดบลาจับรทระัดปศเบไกึกรอดาะษัญกรถ้ยาศญมช่ืนึก๒ศนัตษขึก๕าษใิใ๕อขนนา๙เั้นไมปกดพเา้ใ็ปานื้นนต็นรฐปผรตาจีกาู้จน้นาัดัเดมร๑พกศากิ่๒มึกาโเษาตดรแาริมยศหศมร๒ึกะีน่งึก๕ดพาษ๕ษับยร๗าสชาะขมั้นขรแบ้ัมนั้ลานูรัธะชพณยพภบม์ื้นา้ืนศัญยใฐึฐกหจญาษปาลนาังิงนัติ
ศึกษาแห่งช าติ พป.ัจศจ.ุบัน๒ศ๕ูนย๔์ก๒ารเโรดียนยรสู้ชาุมชนนักธงรรามนชเาขติบต้าพน้ืนห้วทย่ีกพ่าานรศมีนึกักษเราียปนรรวะมถทม้ังสศิ้นึก๑ษ๗าคจนังหปวระัดกนอบ่าดน้วยเขรตะดับ๒
รบนณช้ันั้นาออมีกนัธุญย๓มาช๕ปปตศปัน้ทีีทใคึเกี่ี่ี ต๑หน๔ทษร้เรียแปรวาามวบมตงิดอม่ง๑นอออก๒ุบอคงานากนครคลตเปรนเ์กร้ระน็นวดรียรรมบะั ะซชนดช๒ดุึ่งับกมนั้ับคไชปาชชดน้ันรั้นระนป้รมสรถระััธบบมอะดยศถอน้ับมากึมศชนในษศึั้นกนาึกุญหษปปษรารที้าวาะะปี่ปต๒ถดยีทีทม่ีแับรพี่ศ๑ว๕ลปึก่มาษระรรน๑วาวเะมคปมไมถนด๒ีนิด๒ม้กัรขจะคศเครอดันดยีึนกบั ขนกษรชสระยนั้าว่วาดปรมนาไับรทรเดยชะระง้ั ถั้น้ใสดจียนมม้นิับัดนศัธปช๑กึยก้ันกีกษม๐มาาาศาัธคปรึรกรยนทีษสมศศ่ีาศ๓แอึึกกปึกบนรีทษษษ่งวอ่ีใามา๓าอตน๔กอข๒ปรเนค้ัปวน๕ีตกนม็น้นพ๕ราร๓ะะรื้มน๗ดดศีนคับบัฐักนึแกชชาเัน้น้ัรลษแนียปปละนารระเภะะรพไถวถ๒ดามม่ิมม้คย๕ทศศัดเหกกึึ้ังส๕ตสษษรล้ินิาารม๙ัง
ตน้ มา โดยมบีนุคลาายกสรใมนบหมรู ู่บณ้าน์ ใ๒จคปนงิ มเอปบน็ หผมู้รายับใหอ้ทนำ�ญุหนา้าตทใ่ีเปน็นกคารรูผจู้สอัดนกานรอศกจกึ าษกนา้ันทย้งัังม๒ีครูอราะสดาับแกละาครรศูภกึูมิปษัญาญาร่วมจัด
ปัจกาจรุบเรียันนศกาูนรสยอ์กนดาว้ รยเรียนชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน มีนักเรียนรวมท้ังส้ิน ๑๗ คน
กอบด้วย ระดับชั้นเตรียมอนุบาล รวม ๒ คน ระดับช้ันประถมศึกษา มีนักเรียนรวมท้ังสิ้น ๑๐ คน
ออกเป็นระดับช้ันประถมศึกษาปีที่ ๑ รวม ๑ คน ระดับช้ันประถมศึกษาปีที่ ๒ รวม ๑ คน ระดับ
ระถมศึกษาปที ่ี ๓ รวม ๔ คน ระดับช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี ๔ รวม ๒ คน ระดับชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี ๕
๒ คน ส่วนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น มีนักเรียนรวมท้ังส้ิน ๕ คน แบ่งออกเป็นระดับ
ธยมศึกษาปีท่ี ๑ รวม ๒ คน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๓ รวม ๓ คน และได้คัดสรรบคุ ลากรในหมู่บา้ น
น มอบหมายให้ทา1ห7น8้าท่ีเป็นครูผู้สอน นอกจากน้ันยังมีครูอาสา และครูภูมิปัญญาร่วมจัดการเรียน

- ๑๒ -- ๑๒ -

ท้ังน้ี ชาวห้วยพ่านได้ร่วมกันจัดการระบบการศึกษาทางเลือกของชุมชนจากองค์กรชุมชน
โดยกาหนดหลักสูตรชุมชน คือ “มรดกห้วยพ่าน” ที่บูรณาการหลักสูตรแกนกลาง พ.ศ. ๒๕๕๑ ของ
ก ระทรวทงศงั้ นึก้ี ษชาาวธหิก้วายรพา่มนาไเดปร้ ็น่วมแกนนั วจทดั ากงาใรนระกบาบรกจาัดรกศากึ รษเารทียานงเกลาอื รกสของนชเมุปช็นนรจะากยอะงเควก์ลราชุม๗ชนปีโชดุมยกชำ�นหไนดด้รห่วลมกั กสับูตร

กนทนยรนกากาากรารังไแาลชสหศกศศกภไโหทโตมวราวดลมุ่วดมุถิึจาูนรกนานงริเดชยใ้ะยัฒสสระยาษกชศษยณน่ึงคุดมพกียานทนคยภรนึ์กกนากา่าหช์กรนาลกรานรังไแาษาทธลนะนาหลทโตมฯะวราษบตชหชหสศกศศภไใลรุ่ม้ัาวงยิดกรวัก๔ยจมชอนไ๓ขแ๒เนนงริเดศ่วมุถชิยิึจานูกดนราราปนมะธัฒากศส้ใรงะมัอุอผลีายอมอ))ศ)สยณงืาอสษกชษยมนึเชคุ็นกึ่ดงมต่รริกองพล้ียวก้ีริกกาจึกกคชนเนคดอภู้โยจึรนกก์นดกิจู้กาูตกาหชุกมแว่าษหแชล๔์ลกชรเัารงนนมนักกกรลาิษคักังจรไแน้กาาิเลบัษราทธบุม่นลุม่งุรมาลชกระทคโตะนพมาาาช่ลกทรากฯลรนะุ่มกเแวาียคษดทใบอืรฯชชนทวคร้ัางมุริยิืเดะชรกรชนรยลฤาัากะรันฒลสศรขกัยนาแคยกมริืนบรณลอชยีรนพหธุมุม่ารกคุศมอปมอาพงัยีษเะมษาวมลสคมภรมนอึชสกนฯนา้ืนาิสกิอร่หลบาาชี้์กงิวชรจหึไกโนดดะอะรแลอ“นอพเูตาดมธศรถนดชุหงมแเทษู้เะนราัา์าชปง้สผยพ็นฯแกะะบนผษบใแมปัษ้กาปฒใแ้ริ่บกนึยเร้จูศนิยกรราี่มีวาลนถนชกรนาศเดพนรวกลครษะรนกััตขค่ืวลอาขกแาศีกติยร็มนนอาน็ชาีวึชกวขะนมึชก่ฤดควอิหารัตภอาน้า็รกไสะ่าริขนจ๑ึก่าะากดกอมสนบศื่อหแุมธแิถษณมมรุมแปวัษแงก้วรเัใงษเามืผอกิศกษ)กผใน้ก๔าอกิศภผเตรีชัางนหาิยา้รหลบ่ลเแชกนห้วชพู้าสนเลากราาะรนเากปึแาีเยงีวนนานรพครางชเไู้เระนา้ฤรรปลีวรยมพย็รสนแะนทิตษ“แทขีวะปยวกนบชปศเภส็กนดุมเา่ียศปณบมวคมมุ่ษอษเมขุยงทขิาอดพนวน้ี่ลจาทะี่เาก่ืิวมลรหลอบชุมนต็าลน็น้รรตงรึกก๑ด์อกพเือยแพทรงคคู้เ(าัตเม็นกิปะะา่หพ็น่แาะัวระแาา(สวรวปงปชรุ่มาา็เ(กศแกษอ่ืวไแาทาลลเเีผืกคดูจ้อาิชวศิลลมะผในรกรื่วลงม๔อน็ภดม์ลชิัหน็งนึกกทนงแน่ีรากิานนจลลัาาตศยั็กัะะแา่ว่รใาะแขง๑สาไานีก็คานจษไสกแาก่ีา”าเกรกทใึรมู้กจนกศิวผใ“รดนหว๔ะาภะสชัลนงสรกดรันดวแขุาวนคมลาัษรทิกธรมบี่กษัะนอหับานวอรคี้จทยน่ากกมแ้ศากช)บมุะามตทลร้รรรปะชีกายชทอสรกาืยอแหวกคมราษุมนึกาจ้ะมวธรี่ร้ก้าาจาษอ่ือหาบ่ส่รขวาชรุ่มแมุาาต๒ลกกกรยษาชือิหลแลอศมจนวาขใเัดกมงะรารอาูงยมารด่ม์นชารุ่ม่งนสก้วแรกนาาอใิาาลลต)แอใชั๑า่ะแมวไงราใณ้จรงจ์ไนกีกยีล้ํนกาสชแหพสยบากกามลรงศเกศัระแวนางดไงชีะกราะสงกลณกลัดดลตาอ้)รชราแาาูกะีพดึบรกบพต่าะเสัลูะนดนหว่่กมาใาาจนะ็กกรแกูบแ้รปุะ)กมภะาบบลรรนกยแ้ษก)ิอินหะหารโีกรหะพ์ยแหอนรต่าาใจหช้ัดวาแราธ็บนกาสคอหเเจสรธุ่กมอหา๒นสาาล๒เ่ยลหล์กษขิยนปห้ลนรลริหลวลังวัดัดดโปรก”ายารระ่่า่าง่ชงว้รศ้วาลหคคค้าาามุ่)ไาาเ)ก๑่ากะกา็ูก๑า่ารสงศ่าารจะลนชุกมยลึกชมพตบมรอืเกยมมรงลิารกทจสมกณ่ลงตนง)รทไูรกกะีหณพษชักึเดิพงดคห)ี่ศรยกราูใกวีัหจพเลดกกพอ่ีบรใีล่กาทใสกัจีงหยหนรัวเเราู้ะาจอัโนกึฒแี่ลา่บาษูจเ้รกลดักรนรอกสพาา้หหุ่รมะรอีสแนยลสย่าากรษดัเันป้ลกลรยีคนลรทศหกอวูรกงยนีุ่้มตา้า่ือาาูบรลานใะคมุ่นนป้ลลเรนามูลกาพชมศลิไหารนิะทงก”ล่ีราโธะนรรกนนกรคหกุ)ณปคลุ่มขตนกเหชปทะหูกาดในึกเักศรศารรืชรีะนยแลยบารบรเวนเทาาไศัุไงวั(มลนระอ๓โนหลตาตรนี่ษถลทบวัศพนรกะหากัวนิ่ากึเารรโปียท์สย)ดมรัเสยีตคักนบิอดอูนทิช้าิน่ลางสัลีนงแาลย้ัวสใรา)้ืนกอึโนเกท่ี่ีบษชนนแมลสนสุเร้อโเเมกแานนกิอ)หัลยสยฐนขกกกตยปเูรคยมนด่ีนถรรลียนานูตอกาคษบ้ากาาูนรอาละไศใไาลท๓มหลคีษรจช้นมะว่ินิา์นีอีกยรยณกรโีปร่าโ์ไ)ดวกกน)ันเิจกตน)ณูนาขนวล่ีมาคปปรเ)ะระกดินรจฒัยนขาหนนาบา้เเิต:ฯร:แิหาบกาไทู้จศง(ยปไรวยชน็รร๓ีเชหวรรกกศเียอมินศกลราแดนพรโกลปก์า)ดษา้ในรัวลา้ง์มีุตีกยยปู้รรีจ่าื่อรน)ิจฒั๔านีพยาลฯางกรธ)กเึมากนาะาลนะังยชสนนาาร่้เเัารกแัสกเริกรอหตนร(งในร็ธนวยปรรมรยยรร)สนมแรแดกาพเษนะจนทตใรใอนม้นอรชรียเนอนลฒั๔กจสศะก่ันษน้วเบ์นีีีกยยยเมลีัดัรงร่ารรลมศ่)ผกจิารภุรอามเธาพอี่ึทพนิดัดเนกคขะ)ูม์ตแาวชงกยะนทแูนมะหนนชนาาอียภืแอกกกน(ทลื่ช(รงอาลณษกงชวลลผก่ีภมฒัเทพีวธุยมรรี่แทพดงพนลาคยแทชชในาลสรนษกปารลุ่ะมามุ่ภัฒ๔าน(ะลษ์รกแาะนิแเีชคนุ่ีมตฒัี่ทมบลตัชาัวุงมะงคไ่ม๗ขนารัมุ่สกทรอรษขลงปุ่า็มาานภททงามคิชิ)่ีชคเรแวกี่วาบ้ัชะนทนนเามม้าไนนรแ่ีเะสยีแเดอรามาสปทก�อำาามนู้พดท่จรววาัรกรวนเาลา้เลผะภนพนแอามามาธ็่ีกทพอรผีพนทลู้็จกัแะกูอัวหยตากชงลชนวะะมิหทอผทาษีื้รลืเยอนหน(ลรทกากคกทัชลกมิทยู้เยทตัษมุะชี่มมัฒทวหวุมกภระาาาู้เยนยะรพาฐโอ่ืารษกยู่่ีะ่ีเเี่อุ่ะมิศปรชพีใิภบัถลย่ีู่ราเคะกนรุามบัิแนีสชคู่เรคท่ีจบชส๑มายีะส๑มยีนนานรอไนาษีรยขี่ชาาชร๗ชาเทโาา่ืทาอกนกี่วววนบ่ัสนกนรชไวาานไลนนเา้นขกอ้ศา้อแ่ืศอี่ืรีอามมววี้อวใงดงี่รยีาพตธา้วาา–ักายวุกาอ–หนนนนใุกอไเมจิาิเ่กังตตอผมร้นลามรพนปราิงตห(น)ีมงปรลปังรมิรท(ทจษกสากว่งถพแร์๒อสจขกกรม(กกุจ้เูยสยีกศท(ะอชืน็แแ๒ีอสกมเชวามา(ลิน่าณดติจู้รพลอรยฤี่ัอบ่นัระ)โูานชนลวบั.ลาู่ธเคกตชชิจิกุมุ่มุมสลงัรฐทอกร๑ศีย้ราั่นษะ)ียปกนะกงยกาแครศชแชิบงกั๗ราุามาสชากกช�ำว์งร้รานชะคหกนคเไน์ารก.นผวัู้แคลง้อศคกสศแ่ืรองาีาสวางอชรนปชา์รงราะว้วคาบ–นทนานยนบีกุไลรนู้วรัณงวม๒ลงุคมสขปาิองตยรมโนสาเางรรนน้ปะภา(ะ้าาคยวอวใพบรยตทจเจพอจสม้กวติับณนงคแวน๒กทภีรมอส๕นาุชงขกม์(ิเ(ียมกชาเไ้าิดติก่าาชีควยวเ.พา้าศคอาเาสวม่ีตาบิจารล์กชอดรนชนศนกชั่นน)ศม๕ไนติเศนริชษรก่รชชวทกี๒างาุมิเ(ีพยปกมุมิด้ร์า่ือ้ะ)าุศมนเริตึสเก้กรไ.ทึกนคาอาวาื่สเหแคศอี่รร๑า๕มอชเชึก่ื์อน๑งชมชรนลช่ชวคอศ่ะวเสษแยี่ีีบษรยหศไติชาร๒ลเ่สงคสาาษ๕สวัานงน-ีร่ัยนปนนนนปหลกุนื่ขอ้ามนุมนรึสวารกายี๒กึทาาสหะข้าวัณคง๑วนนนม็ฯ๕ะุขร์์ึ่งงามเไ)))ก่วอชะสษษตคู้าวอบร์กดจม๕ิตน่ันับหกนุขงิเร(าีรยามง้ารติ้รควเศอ๑์์นชนชศ่วศิชราา่ือมนุมึสกึกาาสหขมก่วอชะสษษตอานั่นับหนกุขราราง์์
โรหงเรือียโนรทงเี่มรีชย่ือนเทสี่มยีชง่ือมเีผสลียกงับมกีผาลรกสับอกบาเรขส้าอมบหเาขว้าิทมยหาาลวัยิททยี่มาีชลื่อัยเทส่ีมยีชงื่อแเตส่เียดง็กแทตี่อ่เอดก็ ไทป่ีอเรอียกนไปนเอรกียชนุมนชอนกชุมชน
คนบทาางอคานหทาารอไมาห่เปา็นรไทม่เาปง็นานทบา้างนาไนมบ่เป้าน็ ไไมม่เป่รู้จ็นักไพมืช่รพู้จื้นักพถ่ินืชขพอ้ืนงถติ่นนขเองตไนมเ่รอู้จงักไปม่า่รขู้จอักงปช่าุมขชอนงชตุมิดชเพนื่อตนิดเพ่ือน
กมติฯดลเกฯมใฯนลขฯณะในทขี่เดณ็กะทท่ีเ่ีเรดีย็กนทใน่ีเรศียูนนยใ์นกาศรูนเยรีย์กนารทเ่ีบรีย้านจทะ่ีบร้าู้จนักจชะุมรชู้จนักชรุมู้จชักนวิถรีชู้จีวักิตวขิถอีชงีวคิตนขใอนงชคุมนชในชุมชน
หชลว่อื ยคเรหอลบือคครรัวอเบรคียรนัวรจู้เราียกนธรจู้รมากชธารตริ แมลชะาตมิใี แจลทะ่รี มักใีถจน่ิ ทฐ่ีรากั นถบนิ่ ้าฐนาเนกบดิ า้ นเกดิ

แผนภาแพผทน่ีภ๑าพกทารี่ ๑ออกกาแรบอบอโกคแรบงบสรโคา้ งรหงสลรกั า้ สงตูหรลกั: สกตูารจ:ดั กกาลรุ่มจสัดากรละ่มุ กสาารรเระียกนารู้เรียนรู้

179

แผนภาพที่ ๒ โครงสรา้ งหลกั สูตรสถานศึกษาและเวลาเรียนของศูนย์การเรียนฯ
ตามหลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารปรับใช้หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

ส�ำ หรบั กลุ่มเป้าหมายเฉพาะ

180

การจัดการรเรูปียแนบรบู้เกกาิดรขจึ้นดั กทาุกรเเรวยีลนารทู้ ุกสถานที่ โดยประสาน
แบโภจแเโดทฝตกคผใโปดดดนดัลึกู้เ้วาวลาูุมี่ผคยยรย็นสบแทแดภจโโเฝกตคโใผมรปยากะู้เะิคปปียดดดรคนกรทดัมถลึก้เูจ้วาวลาคูุม่ีผศควาฏขหแบเดโทแภโจฝคกตโใผเะลขหแบทแโโจภเดคตัยยญรอฝ คกคม กซศคคจเกทห เนย็นายีาปสดดดมตนรปยากะปัปี่ปราพิดดรธ้เูะณุิคปักดับ้อลกึ้เู้ิบวาาวลายีวย�รคึกนูึ่งำุามผี่�กัำรครีวแวขดั้ังรก้อล้รนววาลทูุไม่ีผรคมถยยรจยเ็คนนญ่ศวน็็วาีฏกก่ืกมอแสายยรรเหคะะมกา็าล่ืนอรปยยากืกะัยาสอญั้นดจนุวเู้ายีระิัคปตาลมงึยธาืกะสอกยีตครมเู้ัป่ีระาิิปเกคปรดธนงรมาุณมัพกึทบกบวมารคกิบนมกถภรจนแคตรถศวภรารราียา่ฏกาัตนด๖ทฝ้ไเะรตมละิใัแรญเคนนญ่ศาว็วรีาายีกรกะามาแะรเะกีัยรลวฒลยรษมตดกาัญดจั่ปีรหุวาปุิรรดาธรัยาีตลุณงึงึอักนธเบลอรา่กกตบิากึะมหนพตนแรมป่ีบรปุินรตึธ่กรนพไวุณผานัุ่มกกรใบลแตถคเภานญยี่า่ราน็วัรีดืกอแาฝ้เมนเนสระกมินใ้ก๑ร๒ศทมพยุ่ราารดจ�ยีวุำทรดัเตูปลมกวงึญน่นร็วีธษกมัรกสฒรกกมสผะู้หรรารรแวงึณยมนุ่๑๒รศมบึราตกกแู้ึกาุวใว่าตรูกกหาพูปลรนงึนต..ู้เถภธนายีา่ากัดผู้เศสตา้ฝสแใมอรื่มีะิาอในคยมักนร ดู้บรืึอากาาเ่วาปปูามปลผ้่ลทกมพตรั้ถภษมเาูงรีย่านกาทดห.สนัมารบนแร.ไยกงรึแะ่ันารฒบง์ราืะู้กตรัคมึกาอดัามหกอพแงวรณกก๑ศรกกแนษวู้แาระมกเผษมดร็นะใกเู้แู้บน็ครกศงาเรแงืึ์อสาานเรีกรรายกัมี้ยดู้มาบกทบมขพาลครหาพกกบาีรปรยาูปทล่แัดนคาคาดนาผตผเูนัรฒยรในบัใกมะู้รบ.ไะคะแ้รแกวีณืย์อ๑๒ศาบรตนัใัมาอณบรมากกรกพีาลรยัแนษ์เู้บว้ักรนะารหดคงนัศตดุณะารคะส่นิ็นเคีจดรกหนยักัแลฒู้ดบคศ๖บะู้ดาู้รภชปเีนยกขแลวาลรเรบ๑๒รียรันเู่กแ้อนนนากด.นเัมผบ.ไายแเู้หเรจบรสใบ์์กะกตา้รศิดิใัมดสุ่มอว้ตรรากคกึจังรรแนธษบาพู้ดบกว่ิกซเลมาเรดต์ีะั้วปกนๆะาหลงคงน็นตาีโยาริกรดจรกนเค.านี๖ยัรมว่กู้ขนิบล.รภรรดชเ่ืแบตอีีดษปยรู้ัยเิ่แเนาดรกีดมใัดมกผอาอยกยาบตาใาแติ่ึงรู้้งอรแะิวสบ้รซรงนกาปพกปิีะดท่า้ตราคยาน็เรกากียี้เ์กกลา้ัจกนะาีหาวนคงรนๆตปูีา่ตกแขับมาลยริาบดบกกนา้นรรคนผกข๖แเีาโยตู้นนภดฝงชเรผรจร่ืาตอมงรู้ยรเิใเดรนง่ึกมหมาาะอ็็นนาาางนรติร้อสเามดกการธกิปพคดปนบฝค้ทตียุราค่ราลั้รรแ่กเานะา้ลูึขหาจกตู้รึ้เลีเัดยเกนนีริวรๆดูปกกาน่ตแตสรครโาา๖โาาฯรรภงผขีเายู้นรดีผรรรรรกรื่จตคองรวู้เุ่มิงจุยเปนู้คดรดมึกอะเนแะ็าาอ็นนบราางสคดติรยีด้กะอเทบกรันบ้ตนฝปารพคปสีย่รรทารรั้แาทงากเาู้ล้ึู้ดี้ัยีดเเเยลกนีวนยแู้รเเลปูตรคาค่ตโแฏงารมนัดงรรจวรบผกาเขดียาหยีนกนรรรมรื่กกตบอจงมงาจนยู้แรดดๆกึยระรมามแบำ�ก็ฯคา็ดอนนตยียางะนทุันบร้เอาบกรลนสบริุ่นฝ้ัทมูแ้ียบงพ่นารทแีาผีู้ย้ึกเีัเรราิดยกบนานียชลวดสยีรเเรลตรนโดัเูปราา่ตตมคแกานห้งรว้ัมงตนผอรวบกีรายู้ยแนรดนๆตปังมานดรรตึกฯคเงบอะปไรใบะุขดดู้ดานเกียะ่านเระท้ขูาักุ่นบเมนู้แางนพจสรจร้ัเทงกเรวา่นรนวผเียียาเ่นเยู้าณู้แใารู้รแิปิพนงดลีผกตค้วกนยนรงผนึ้พียออรน็ก่ลาวหตกรดบใู้นโพปรรหงับึาาองตงเยู้แดๆปไัใะมาดดรฯู้ค่าเรปมบล้ขูียากุงจนเนจิดบกดบนตกะ่กุ่ิมาู้แบ้แวเ่ดงู้เ์ตดยทากอดียวนะฒิ่ืาู้้อะัปนพังดรรบ่ิเานเมวทสเอ้เรรั้งงวงน็่ลู้แตคบ้บวรรรางั้แูผออวกกตนงาขัสกนแารปดยลนนตึเมลราาขบอนปาุคไเงนคใหุกะดบตนสตคา่เกพ้ขูบ้�าคเำนงยู้แี้ดจกๆรนื่อะตนะมไร่ิบีรเคมยวร่เเยาึ้านงนคตาวู้มปกยีพงดบรละลาน้ึรรนก้แูถงกไวิ็นน่ลรคสแารรบ้นเพนรรบวึงัาานเาเอวนใคุงคีรรัยทสดมตคูแ้พัฒดตค้มลนนก้ว้ีผนนนโรตศผบเไบอตวี่นัุรยกลทะอเน้หู้แนมเกกยีื่าอะงั้ตึนรละบา่ิลงใมนใเถดตกคอง่าเวคดรู้ข้นใปสเนกบบ้นเรอชเรแกบุทสแาาั่กฒมเเค้ใเบยเนานกึกนจกุจาาาู้น้เนปรพศพคุงองคมุ่งอรสคะตอคหนนรพ็งริมนล่ี้้งั้ึนอกตาลางนใพรกกี็รยังงิญนองอารลรจใเกกรดรลิเาถเนมู้บถุจษงานนสกคงบเรเงบ้ตเึนจกจู้กบรรนอเวบงตรยรคกหวนรู้ที่ืิท้อดะานคยปศัรเฒ่ิ้ิดมนกกิดะเนกกรคคศกเงงนเึงสรลาสเะอจบตรกะง้ัลึภชาพลู้งชใจปสษถนสา่งอาาในจู้ึปปาใผกเานณกพูนุคงาคก็มอวีต้คนานกควยุาพราริดกถเดัเขี้ิดเึจกจคิดวคตทารเอึงาุ่มรงาหมคกตุหูนงมหมงน่ืุ็มกชาอรกรถรกานาบงจยถมร้ปาู้เาีผณคคจาอ็็นรล้รนานาอาขนกนะกเวบสู้ไาจรมษึน้รรขนสี่ลิดวงป์ิัตฒท้ศราะนชกป้หเศวงี้าุจพมคายรก์นลริชอดนดิาทบคครรมมูเ้้งัเึงอกึกบเม่มุอ็ลอนงแาใตจามาู้กกงเอใชาามเ้ึนญสบรใัเีัถย์ากกุไตกนจาปปรคัผณดาปาูอเัาวในกนเกวึจชกฒจรพ�ำนงอทอขรุ่มรมงิดวหแทวกกคหนาอแาดเัดมสยกู้ปเกตหิเดถสุาามวฝสยรมกียงไนญาลบาเคกมผวจ้เูลรอ็น็กนาใะงาจนรพนษาะนม้ึนรปรบแทง์าื่เนตดอนสรถยรกี่ร็ต่พ้อาาภน้ถปเาวาฝ้ามนคกา่รารีกนยนเู้ชโาาริดวรคมัตกาเกึงพเอะดแิดุ่มเเจกสมตู้รจกเกโนรบ็สะชา่ืียอคกบรไจเคณง่ีาร่านอ้คาาาาจบพยีัปปทรู้ผยนมฒอน่รกาใโารอรพนัรดวตตียพดแทผาขนาสกาวดัดจสยขโตับดะาถัเทาาฒฝาไคบมรผพคกทจคหิงดเนนนุ้มดัรพกแวู้ัยมีอญยี่ียปยระา่-บระ์มเู้ัรนดัตอ็รน็ฒดกรนู้ารนมทขา่่ืรราอราัยบากดี่มันึ้ร่ทอ้าน้ึฒเาไู้นกเ่งรกใัดลรรกโู้กฯดาันญลี่กวนรันยจง่ากตรูู้้กาีพดี่บยรผ่ัรชาสฒ๑จกนรโมมข่รหรแะกาาี่ยอคบแิดงจทคจองมธาโสกพกงะู้ปยมอสาะโ้ีล่กทีวยรไัาดไงาึโนกัทู้งกดดคตง่ดาาีียแนนายาลดว้เลผทรับดู้คัดเท้นวฒงทอไรรธสดแเ๔ราัดรรรปกโัดญะัดยรสงยขไยาทบรั้่าตนงตมงรถกาางัษาแฒก่ีกนรรราุกมว้ข่นรุ่มะรยรวนู้ยาายดลวเยรเะปนารรยกะงผรีรงผ่ีลกทบบว้ั้ารงยตารคงกู้ดรา่รากรรร่ดอ้าึน้วาิร่นู้รอะสยทจาณะีนาาลเยกควเปผางยทอตธสระใผครรตปะ-ผกพิ้บะธาคมไีางนยกหู้รงงเนรงู้เะวาะมียรแ่อะนกเณาวะบแอว้เจ่ืคงเเาผหตเี่ำรยมผนัร�ะสะราากทร้ทูรรีู้นำ�มรกพนรเังงดเหู้เทบตเั้งตรมรู้บเสรนานนท์าีวยจสรรชยีาาเนรตรัเทลวฒาารลไระนวสะกวรยรู้้ดัู้นรกเนะเเผัเญรียผมีบ้ยา่าาคนราใ์ี่ืยอจรียชร่ีกเว�ู้กุ่รำอะมารขีร่ีตณยทะปจรควากเวก่่ืรยีานอรื่เสนมผบอะาตเลรนีุกียึ่ยงีาะยนกาอรางึม่ลีงใหรู้รเเงครกูู้้เนนดใรีีนนควรเงยวยีนร่ืนมอานเกนลาเีาิ่ยาี่ิาใฝถางดตสอวนถกงท้ทูอุรรวะตงรธใู้รนเหสาเร็รรผงนนนมบนนะเนงาไญ์ศีังยกจงชยีหนิยีแนางๆตมหนดาวกรวรงรว้รรึ่่าารรงรผึงงลำียนรคู์คันงีย�เาาิูู้้ศรรู้้มเรกี่เงทบาชั้งีคอียนร่ืนูนมอา้ใูู้้รลูาี่เยรนาิยาูู้้อู้ลรนหุวชุ่มณนนึะกผ๓นีกเรผใรหคใราญิิงตนีวยรงระารารรยเรผงาเนีงตยหรษดนญิะนาียมหหู้เกรู้เรภนู.ม้วเจเิููู้้้เก์กเชรทู้สรรนาใรใ้นดเนมบกนีศพยชียรสันาาพอกกวหหกทธาญิลียียียถใู้มกี่เทิดพีรคดียนภนูถนมาิกื่อ่ราาาทหิอดบ้ผ้ี่เนกุ่มนาานสู้าจใี่ากิตปคตกนาเรรใรรรย้รงผใงู้เคนหรากทรรหหถชนรราราูุิณดิเูููู้้้้เ์กเะกงียุณก้ผัา้ในี่รกมะรยีานพ้กมกคนำ�ทสยานียภู้เานีทยรมนเหภีากดสรส่ืแุอณรปอื่รรนะฯารกานพรนยีถาลใา่ือวเณใทตอพว็นณพหภาดารนรกบพรหงตงรรนรเิบคียอ์ศาพต้ผู้กแ์ศลตปฐ้มเวกณก่ากกพภนนรึกูเ้บาันาบึกลงา็กาีางกัรนา้นั้ง์นิมปศษตฯี่รยกมษรทบกียรคาใใใณนกึกมๆราานัปหมนาปนารรรทาธาม์ตษธ้ผารารรรรอแาอพรใิ่ากาโิกยู้เูตมปาปตูปะนะลวรเงภดนงบาธาแรียยแราะยรแรรรีไรยิยิทกปๆิกนหลกตฐบฐุูปะกุกบกกกนาไผากสาา้ัรงยันรบตตแบผดลาารขรนนนู้ฐาเเุก์บคู้เ์์้ฝคคหคหู้ก้อปรรใากี้ตกยลึกบเโียสวลวนนานียมลปนด็นทะา์นารแาคคหาะดรดนี่ยุ่ยงุปชรักก็รนมไสมชลวลนปูเดนกั้ษเรนเแาเรนาเ่ะวรกั้รกด้เรน่วแานะรรเู้มมชลู้มนีย้มเานีรแยรเชีย้นบเ้รนาเรัน้ีปาะยรกนจรใีวนลนนไียใใบู้มใใัหนัเจนปีิตดยคหรลรชะห้รนนรชาคู้ัดนู้ญทห้้ยีร่ียู้้้ใใลหกูนรจชี่านก่ ะู้้้าหะาชรแรสรน้ัเเลือ่ือรรเีะถยียรสหียน้านามนร
แแขหลลอ้ รแแหขะะืสอลลอ้นสรกแแแแะะืสอปุถอลลลลลนสรการกะะุ่มะะปุถนอล่วนสหสนสารมกุ่ทถอ้มอนถว่อหกสา่ีทกังคมทาก๔นนั้มอเหี่ชรกนรีท่ หทังค.ัด้ใอ๔๒ีนัยซเทีช่ จร่ที้อรกเงน.ง่ึ.๔ดัจใท่ีีเยซ่ชีงากกจโร๔กนเนเ.ง่ึี่ชัดดโรจีาายรากไดโก.เเรดัยรนนีวยดโจรรายเเามกเได้เรนรนเียรยจพวศโรรีผยยายีเมไดเ้นนรีเูนือ่ยนู้ดพวศโนรรีผยียรไดในเ้ยราูนีเือ่รยู้ดพหนวศู้ รแแู้เ์ยกรแู้ใยนา้เนูรนท้ือ่ีหบยบู้พแาศบเ์ก้แู ริในกุนย้ทบรนบบูหบน่ือาบู้ แ์กคกินเุกพรท้รใพบรคบยบานากคหเบู้ียแกุ บพ์ลรครกรบเานกท้ นีคกยใเบกบละราเรคหลนิดุกนฯกใชลรกะีบยุ่มหล้เคิดเคฯเุ่มชลั้กนนกไรค้เะวคนเุม่เั้แกทคกทิดกดตทจนิดฯเีปยไชกาลวรเวบเแกทคกทัันิดด้กบจตทั่ีกผาค่ีาผเม็นกิดนั้ากนีารยะไวบันั้กบกกั่ีบทกรผษาู้มเี่าวาผมู้เมิดเจขกแทคกทมด มไเ สแกใจก กสเดิมจทตีฯารยเรชนขะกบทปรษหาู้วปมเนาสมู้าเะูแะเดัลรขจ่ืิาาลาุ่นึ้วมอบงันัจี้บกัยี่กผราาีคี่ยารผเ้eนขะมบ้า็หน็ลั้เนงสรราเะ่ืมูวกนแีนพ้อลวากึ้นยรนอหจเีไยกาทบีทษนยนู้มเาeมู้นใ-เบเเวา้สเกัคเงทสยรนื่มีวชิวานอแกทร่ือราิดสนมหจตทเเรLเปาจดนทขนิเห้นนธใ-สลษสเกุาระวูานปแจลร่ื่ลอวียสิชวำ�อรนีใายรยีรเีLยเบปัจดeeิ้บกัรกา้มาาธิา่ีกลไา็งกุผถสหปจร่ืณ็วมื่นน่อคนกวนอสเงะมิอนนสหาก็าาีบปนeกกยรมน่ว๓๕๔รใ-จaทสเู้ิเก็กสบเษน่มวิิชท้าวจ่งะมันู้ทใเฯเทสงก็านเเLมเะปจดราทกกาิาอว่ทธียaรลมาโrเสหี่ป...จรร่ือิารสนจ่ขนัอเงุกเหาเ๓ีชมสก ยักหรกาะาeใูร๕nแรอ่อวรลมาิกาr็นสไส่ีาาสรรกมรน ีย่ีีกียญงะยยเeส๓คก็ากนานอ่ือส้าใษนร๕nรกดมอ้กกกกใว่า่ืรaวสาารน.จiอนรีรกากีนยิ.รยหจร่รเานงnบเนันอมื่มรนนกานนกาในใ-่้ารเงอมะราา.ศจiมรรrกสนัร.รู้ิชแพถกรรจู้ทnิเกเนัร๓ลมนLนเกตนปจดเหริโเร๕nู้รศไgรรวธรินัลือากเสาโาพสถกรขรมีจนูลริกกีสกยยยอลมาาเาทดเราั่บสgา่กีดชิกุeเเมใพสรอรรร.มจยรีiกรูนิรก็รสู้ส.รรนู้่ะารรเาทิดา้งงับสตีงnยาันดรทุ่ซมนนร้กยนตาพรืาอ่ืยกีาู้ากรรอจันว่นู้aาับพถกกก์ตีีนยยีจยปิกัรทซสรยคิมๆฒาจ่รนเ่ืเงกา่gกอาเมง่ึ์กเานกกหสถาี่รงีเยมัรรหแบัฒมาันมรrนนสอเเราิทะรั่วบสรพเกาู่หง่ึก์จนเาดมรี่างเพชกโกัสน้รรงู้๕าnรจรอาิะรู้าลนพกตาจนนแสีูาลราดะทซขยรชีกีรรยรวู้เรกแยิส่ืงาเกคาอแกสู้ลมกื่นื่อีอรีายยรัปรีใื่อะมยืวเรฒาิอตยสนiูู้้รใเเตแดล่กสร.เ่ืงึ่่ืบนาชิอราอร้านี่งรป่ือเบnๆวนัรันีนนรคน่ืู้รอลกัอนเิไะรรใผเชิกาจสมน่นรบจอิช็ธๆบากนถใเ่ืส็ู้รจขงิเไกกสรรบาาใมมดบรนอหีร็เยนวสgเีู้อเยวเร็ดสาิิกรตสสามาเดสกมกรรรหเิรื่โมเบ้าอรารคยีปคอื่ดเัตสแู้าู่หาคแดู้รทลา้ติเโพกตลนิชรายกมคีย้่งีมคนยตู็ใๆผอแรู้า่กแาูู้้ทา่ืู้้รตeอตียไตลรมท้มะมทซมรนยร็อณลจ็่รกเนาห่ืนเียบ็ลอการก็ากนลรากดัณรธรีีรงงกสรย้เูกั-เร้ะบอลแฒรรดาน็ตก้ัางจาระร่ีงงกเกิเึง่แโราณฯLแอ้รี่คคนมเั้งา้มยแู้กวขารแทบู้ทอวฯกั้ิตตอิะตรลคง่วามชมงำจ้านมย�ล็กวลทบชอ่กกิตายีรeคียงรๆงายิมลราชิณก์อรมนมไอนัคบๆลบรเีนา้ัศยว็รรกรสนะาิทเอรเงงกนัa้ะูคแกนฝบรแศว่ืรรรนกนปทอรั้างรพาูะ้แาากคัอลมาธงเอ้มวิชเากวrาทบนอาิตชิึแัตูอิาธๆเยกีคคาโอรบกวพาเลัยรู้ลรา็เไนาแรัฒิเรราnันโรบมกวศๆยยรภทอสดเา็าวนยีกนันคยคาบณยงปแศดภรรรสดนตาทจนรรูเคะู้ีงแบอสบiรดตยนูนีสบานnามโยียรเเตัไคาธิะยเลทาปอามิกวเแฏาตขไู้วท่แิย้ตทิตปิสเาตาโิกโปปบวกม์กว่ยสกท็วนารศกg์บสวยียกทยวนดะยตศรเดสาผนจิณลสคศบตั้หรงงราอผต็็เลนนสา้ัาปหรงนัาชีาอสบื่รลายงโกชคยาัก์ยดแรล์แาามนนพาัา้ยตอไารแ์ู้ซายทเัน์เิกมต้ออู้ราสกกวน่ม์เ็มงส้มรร์นกวศงอกิตรท็เวกรู้ปนสศางใลราู้ป่ึลงบตใใลรริ้ีางผรนตยะาาสเศั้กี้หงงายืระเไเอาานูืนอรแีเชไยอตนรมนกัคลีบปรยยีศมาัรยน็นระปแ์ปกรรกน็น้ปะู้ะาแอกาเกู้เม์เรมกู้โแแรรนูู้ยลกโเแรขราจนนนรังจจจธรุู่้ลรงปนววุ่มเัลใง็ดลนาวนาแรสา็ด็ิเนน้ีสสาาง็บก์ลนนกะ์ัละาเรล้ืารเจไรอลเปูััดดนีลยเยยามยาทิัปแแสาิทัยี็แเนรปะแกกนยครกนยเล่วเนยทาสกกย่วตเกดกรู้ัเกโกกแีปสบกกรยยแจกะนกก์ะปลุ่หลางปามรแนวลแะ็ดยตลู่าหนนยเใสานษ็กเษวน้าาว้ีนายาวา่เาาส็เานลเบ์ฉเจฉะงาทวนปวปกทิศัลกาแ็นลจปรก็นลรปิาะลรนยฯาะริยต่ิวรรชรรรกชนวใใเกสไไณหณาสคจิทากพบพะ่ช1ยีกปงรหหแศศเเัจจกลปชปจจยาาัานยะะคเครรรษ์แอค่ืควรล้นาา้าอถรรรมยเฉนร8รไเปครกนสนาัู้ารัอแ็นลางดรัดัาะระดญระู้ทะดญคิะทีีคยยรชกรใ้ัี่ใรวยี่ลวงยไรรณดางฯะพ1ูะืตเีเลริะสเเไยบอหสศนจฝปนฝจคานนกูมะคหรกจกสูคสหศากจวลสาี่านวก่ีนกียวปะวก้โ่กรรกะู้นโกตทแบไาัตรึกราดั่ืมกรระอกดึญ็ะาดทาหคามะาจกาหราะวา้าบลล้าบอลดนวขดอา็ชนาละูู้้เาสททาาสรทที่รทรรฝายเแมรกรรรูหกจรสลแมสารวป่ีสกปาวกร้อาิทั่อราวงกู้รกตงรตนั้ยกฯเยรกเ์่ี่ีผผรชเ่ีตเเเเา์ึก่วมเกาหลอืาะว่าื่สอเล�ำ้รราเงบ่ืลฉสรอกเะรกอรเอฏปรเเ่รรแาฏงูู้้ดเาัเเยเเาษรามรวรรหศมรทารสมีะรรีสรถรยยพปนีรยนรสสยีะ์ีีถสยยฉไานีงยสไงปกเิกรรบีเน็ลยเี์ิารูเีีนิยบยยีนรชมกจยว่ีั้หงรนอืยียนนกา้่ืสินมอาณดารรเหรานนร้เในฏพเาณใาศนนนนนัณจรยาลๆดมะะริสรตนรมคืมอนนจัสีาีถยยิรตนีนรยรารมืสมอจ้ รราริรบ์ีู้้ี์ยีารายัะมดะิค์ีูู้้รู้นน้าวนิ์าีููู้้ใณะเสนัฝิตนมืมอจหกสาวรรรรวกตึิ์มีู้กูู้้าา้บลอารรมรปางกรเ์ ่วสรเเฏเารมรสียนิรบียี ยมรนใณนั ิตนืมอจ

ใส๑ตแในนลนิาสใ๑ตแใดนนกมคะคลนิาา้าดกคมมคนะ้าคสใ๑ใตแนรา้นนาวคกีมนลนิ้าาก ทกคตเกนรตแดกามควรากีะาวาาคำ�เากตม่าา้ราแารียรามลคหมนรา้ารทมานงเรมา่สสโีนยรลวนกีระทครเตก�ำงตีแยสารสน้นาราๆะมรอทอ้ร่อาม่านทุปียรลร๖นู้๖ๆใารมงีงรปง่องสแรส่ีเุจอปนห๖กะกผู้ใ.ท.ีปปเู้ งรรแนลจอาาๆาามรผทล.โ็อ่กนเคุปกรรร๖ราลดู้ทใาะีทลปกยี่กงคพแาคจอาวาชผยทห.ะกิเกโ่ียรรวราาลรน้ืาวาชทมกลรดญกกิครูทเารวาเทรเบะามอืีรกคกยีย่ญาชารระวี่ชรมดเเ์ีกยม้าสชิรมตารวาชรระียิงาตกดีคน์ญาูภนชเรุตรรเีเมคเยีอ้อิงมปตนาวชุ้นาลเระารุดเม์รอ้อกชน็นชนตนรางุ้นลพเียงิู้จตรย้ีูเเาานมุชนเงมกผออ้ปสินนรุร้ียปานู้จเุ้นลรเงกชู้สจินนนาุรชกน็งนู้จกัแรญังครงี้ยาเำ�าัดกรักกรสปิคนนผิุรมผงาาจู้ษงกวหนรกาิผมากัษู้ใรรกนควงู้าแปาาห์ากหารรรนิมผู้าษปแฯากทวห์กญยตรรทปูกา้รคฯนู้แปยาตรห์กจ่ีลเการงาเำส�รืำอ�รฯคยลตกรฉะงาการใรฯือมโีนิปยคทกลสนงพใหฯาครามรือทคนสกครโหรใาฯาม�ำภทรราอส้เโคึกห้ารราาภไรอโะกง้เคโทาาู้ปภหงษรอรโก้เคคทงกทางิดรพโกคทาสรางาางิดารพรคาาแงือิเกู่ดกพกนรารปแงงงเกกรกแปแอาลทเกงากกใาปัญงลงกรษานนาำ�เลอ่ัญงราะราษาปญังศรษนะระดางตรหเะราชกึน็นตหเรเวน้โตาชหเนชทรรนาโษรดกยาโียนรำ�ารดาาีอย่ียดาทียาเกาวอตยทนอเทปวเวควยนินรยอนาป่ีจปบ่านิมนิเี่จรี่บจจ-น้บร็นมำม�ชรงทระน็น็้ทู้ทัีาคดเะะคนิง๑ูู้้้้ีีาาคครกโนรกกๆอกนโนวโนรรรวียนนดร๕ราดยีดา้นาาาียายยีูเานาูเูเยรอรปรย์ไุรปยรค์ททไป์ทไร-ทกจเกปจามกัปมกจปร็วนมู้ด็น็นาทาัาดษัาดาีย๑าีีคคสสัาดลีคสผผหหิรรผม์หกนกรอู่กรู่กรกฯกู้ใจู้ใจนคสารนูเงาหาูเหลาาบัปู้ับทปนระ้รารล้รฯ้ารค้คเปด็นี่ผศทเปเ็งนรศทาลแรวาู้เมลผึกีย่ีเสใร๑แใปลผึก้ียลียี่กเปอืปานนู้จียษนลิปารงะู้จใษนปรนั็ดนดกนคารึกคกมะคั็ดนฏารึกกกคทู้วกา้าคีษปามนา้บิกคทู้ำ�คาษาานน้ราร่ผีรรากีหตัยา้นรรรผ่ีทเการูู้คาตทแจิรานเรเทแชู้เูคาาทรวรก่าี่รีมยรลเรดแญนีอยราีย้างิวรงา่ีสมีนยีเคะนนทาอะ์ชรรนีย้าแรทีนกๆควรมหื่ทอุนรมาะอ่ลรนุปูู้้าดาทงำก�ีชาวหปาะู้นหงแอแรโหมผเลรนมาดาเดากรราู้ลหลอาพทนลชอหกีมยรลืษอาะทะาผราื้ดนงกอย่ีาสพนชออตกชนู้ปรกือินเมบวาารลราื้ดกนสงารญวกรอรัเนคอาะา้นรงอ่ืนาเยชบคะลดารตนิญ์นปุรมชววรงครงิตาใา้นุ้งนอื่าผทยืโอุยเจมออเวนญกมุ้ดนลเลวเงฉรตคกปงานชสนายกีืโ้ียอยยเาพาเมวฏกรรดสินนรุแา์ฉมงกปริามสแาิบรกาักลยรคมงคเพามฏดแะะปราระิัตผมาษสวัควสรร�ำรรสดทแียาิชบรสนแาาิจู้บแปมาเร์งเจมเะานวะรนมปรฯาะตัรใะปยใตรรััตัคบกวูัคปกหนิสดทจยีงิรงรลดทิียจงารบปริจค้นเู้งรกนวรใฯารมนวกรใ้าาลารใใหูปรากจงิรงนิูนปดกจโาจงิรงรอ้เคู้ ู้กทงริดางแเกกกลาาษระรตเชรโรดาียอวยน

๖. การเรยี นรู้จากการทาโครงงาน เป็นการจัดการเรียนรูท้ ี่ผู้เรียนกาหนดเร่ืองโดยสมัครใจ
ตามความสนใจ ความต้องการ หรือสภาพปัญหาที่จะนาไปสู่การศกึ ษาค้นคว้า ทดลอง ลงมือปฏิบัติจริง
และมีการสรุปผลการดาเนินงานตามโครงการ โดยมีครูเป็นผูใ้ ห้คาปรึกษา แนะนา อานวยความสะดวก
ในการเรียนรู้ และกระตุ้นเสริมแรงให้เกิดการเรียนรู้ โดยมีครูเป็นผู้จัดการเรียนรู้หรืออานวยการเรียนรู้
๑ คน และมีปราชญ์ชุมชน ผู้ปกครอง และชาวบ้าน ทาหน้าที่เป็นครูที่มีความชานาญเฉพาะทาง
ในดา้ นตา่ ง ๆ อาทิ การเลย้ี งควาย การทาเกษตรอินทรยี ์ การจับปลา การทาอวาถิ หกี าารรพเื้นรยีบน้านรู้ขกอางรผแเู้ ปรยีรรนูป
สนิ คา้ กาวรถิ ทกี อ่ างรเเทร่ยียี วนเรชขู้ิงอองนผุรเู้ักรษยี ์นฯลฯ การจัดการศกึ ษาในศนู ย์การเรยี นฯ
ย
ศคมผแผกขวตตซสกิธอาลู้่นาึู่้ีาเวนงาศคแผผมทกขอวตสกตซรรีนกรเงมะิาธอาลู่้นาึ่อู้ีาเวนงายทองักีนยศผรศรมกีนากวรเงมะกาเง์อกศคผแผมศกขแผผมวกสตซตกขวตซตสกยงัษกีนนึก้ยศเู้จนผรัฒึาศกตมกาวเิธิอรกธาเอลู้่านาาง่ึู้ลู่้ีานา์เึู่นว้งาีาาเทอรโไอกธทขว ใซตใแใตชนกงาทอษชะษึนรก้จตู้เจนรจรรดรฒัึหรนาจนกนีษ่ตกรอียวีนธเริเงกมระราเงรลอ่่ึงั้อ้อบอมระวนา้ังยองาัยงกัใล่่ืกชะีนษยศัีอยดนารผจยมตศรกีเนผ้จะศแรักมกจนดากะศษวภเ่คองงยีงขกงานวกพราเรงส์กนนเกงธ์ษกมมใมษลร่ืทนึาก้เู้ะกจัมอนดาชผึนวตก้รกเูเ้ฒัึจนาาะนกไตัราฒันดเึเาากคจแขตววกนร่ีนอาา้นกปารรราชปธีวีายชะงมัฒดาษงรั้ีีดเ้ัคู้รรจเ่ตนะลษยจรกจตจนษไ่าอียจราราจแนจราร้ษว่ออกรียจนิถอน็เารกรรปรรงาปนฏใัลีส่ืยบนัอีรดดาคระใวใล้ทนนะเััีรดานยดวกเมคมาขตรนขัะเดนื้องาปีมัตกานด่ลเรครขผนะธนรา่ืงยาีงมรอฏรกน๓ธาชนะิปบรงวมก้ร่ีธฯไนกเศริอกวาจแกมมหถิวากกาเอฏไตมกใปณรล่1ะชาจแรนปผะวีศกีู้ยอบยสมรเกปิีญด้ัครจรน๒ดํ้าีาะิปบยเาฯีดชครงรรศร็ัาตตรนาึชิถรากิบรต8กรีาใรณงาคะ้าชรฏูอตพนารุมนีู้รบนยามกเรรรวแนิ้ผงายนฏเมะจะรเวกนวา์มมแชเขวจวม็ั่้ต้รนล่ึชเกู้รีกผิระจมรวกกตัยีมมครษตเ้2อศารมพนุมาย่ละงิปรบ่รผเู้าะชใแฯบตัยนดัดศรลืธงดณลว์ิถาานิขปตบจใร้ณราฯัดะชชอีศิชจิโีู้ยบีรยมนถิเาษกึตวนารน์ตกรนใกนณชง้ะชเอชิผชีัู้ยบบว็ยัากตมนรลเนะืดดณึยีรกะหรนกีู้คร้รดัอรพชุมอมุ็ัตรีินรกงโมษึกแวกยิเรนงกาํ้รนก้ัีีนตา้คว์อ้นอาู้ใใขมุจหแม้านานยชงชแีิจเู้ยนะหยดจษู้ตรหาว์ร่นใชชขงยจิล้กงโหชกะชริเเีหิงาจลืีดตณยารษปตรานารากนเแรดังสมลองั้ศนชเนเีไรัดลนปวลกืรรดหกยี่ใแนย้้วนอยเำ�รมดัพรดาหนปอุ้่นญารอีรรศดะหปรวะารู้ขกเารรนรมรัง้ักอนลึิกโงก็กลาิเนปงียีีตน้า่เคลยนหพะหาะู้อแมนพรร้วุ่นังรเอบิรศน็กะงโดเแึ้กะีรกหขิเ่ยงรใตตวง่ือย่นยลสเาอ็ดหขีาษนรงเัปะรพเกิารดเะอดน้รมหหว่วนเใววยมลยอศกรรยีคื้นรหยกตษรชเวนงอ่ืานรยึกเมปอพรรูรตาุ้น่เังัอั้ปมงพับเะะนกะขงื้รอยายีลรย็วมอะีสานรรลมื้ัเ่พนรทพิถีุ้่นรเกระยฒอารั้อียนกึนู้ขทนวะขฯัแรา้ัรศงพชทบะษลง้ืผถกต็งือ่อนยตเีอสรนเเยพีสัฒัยัอนกหีัอชวกกยชีฒาู้ขทศ(ูาน่ทตวมใอแยั้นแทกวรรต้ืงือ่นวนษย่วปนผรเเอฯตอึกมั้เดัังี้ังพกอู้บบัฒะาเี่ยชงห้ืชอานทรนมบูวีอตนวรรยส้ืนแลัแงรเรีวานกยี่เฒกึาาตขู้ทอรบ้ััั้แงพลบรลงทบนะเู้รเี่ษงศื้งัมผชอ่ากงนรนหเุครใิตีนชสิฒัยุชมศศหนัู้ีใชากคยาาราู้ขลทูรบตยวแลบแรนทแธแีธเวนษผะตฯอ่กงศ้ันึรกเหใงบาผู้ีาเีุ่ชฒัมยุคานหาา้ัใชขมตคนรูนูานูนกวตรยีแธยีธแาะชยวานรผบศตอนชรลบรรั้นถบเผนงลคููุ้้่เา่ีรกงาษชใหรคข้ามใูรทลอนุกมศท้นาีัใวเนู้ชยรบัยาวหยาชรแรธรียธบคนรนลนบรลนนเรศนหรมบขถา่ผูกงรวุทรหนูุ้ารมศใาใใเกะู้คีคะเุมางใาีอรี่ช้ก์ยควนนูเ์ปมักนวกแรียธชรร้รยอปนลุภศร๑หนมมาหบขากผูมระทแกแใลนู้ศุนาทียศาสใใแเรอู้ค้วรูนมักีาห้แชคชยายนมนรมชรราีงมทุมทรนหลษงลมนียี็นก์ยาหระคกขใูรทาลึนอกามศ้สาชลให้กคู้แเชูู้นมักกรนชหเยแใงทคมรษนีถตนเรม์ยกคกลนียพมนุรลรหร่ีมชู้มกสกะาน้หใแนชะั้ชป์กงหเ้แเรอะโอะป้าษงทวูนมตักาษกีเย์ยนาคกลุึรงมตนศมชู้๑ั้่นัปลนนก์กงีย่ลนชหเระทแสร�ำาาีฐยวผยัากรตา้หแกรชานุดาัลผรตนตงมญพท็ยีาารษีั้่ลนป์กง์ยคกาะฐกึาัวีคกายชลู่้โคะอกากดืดุานระผู้ร-ี่เหเาตะนชตแน็มารน่ลตรกแสาฐปนนเักลลใเู้ม่ลื้๓ฒกนดิ๓ระาผรษั้าปชก์งต็ัญดาะรหนนางดวรหนาสสดกเะศรจาัใรู้เมล่ธชบกตดนิระนเาเท๓ล่ยีฯชดใตขูาทฐรตัสนสทกเกทะศร-ใจั้เูมบรัาชบิายผรคตนเ่รฯาช็เาาัร๓บยีรนดชขใตยียูนชตนสุิกทดะศจ๔ารึจัรก้ชี่ลบกแดนเยระรเราช๓พโดช่ีขใต่วตูีังตอายยีนผช่ีอรโทชสุิทดจาึเียลรกใ้ยเู้มืุ่กนแรชิดจ่ชีนพดยีย่วนชงันอกคุิ่ทดดชนจวาึดอกร)มกรนส้กะศียรงแร๔จัษรนงืลชบดมพ่ว่าเู้งัแยนนอเ้ัมอทรน้อกค่ดชนาวูียรตางม่ีงึืนนรนดั้่ษนนงนลยอยนะกค่รดชนยวชรงหมดรชทรีรั่วัพยยีษงัชี่นงใมลนุิทดญุ่งจนาึนีึทกก-้ดงแรทปะคทแชงะี้ผงี่งหาชนพรนนั่วัพัใปกี่ญุ่งร่ะามทงยจชวง๖หหชเะดืรฯ้รงัั่วัพี้ดตั่ผอใหางนญคงุ่วัน้งทกนนกคว่ะนปวบอ่ีมี้หผลยชารรหยัาเดเษฯ้รกลหตปอห่ีี่งู้้ันไชานหเเนทดดมัฯ้รตัอ่ีธหมงยชนยั้นนดเัั้่นนทหิบัวาี่ถับู้ย้มะไ้ยงเกหเตยนงรมห่อัท่งัพี่รมใู้ชไลดญุ่ง้ัรเา้ัุ่่นททษนบัะามโาชน้ม้กกั้่ี้ยทานยงมกบัาทแรม้ม้ผปกดา้ั่ีนงามุ่เทถ้ัีกนชนรหเโชดฯน้้ัร่าุ่สาิอนยจหงช่โนีมีคัยกาดรกยาาเั้มนยนยี่เ้าเทั้มนะพหั่ีมช่บีไีคลลยกาดึดาชา่ญมีคีตงายกาเดแมานีี่้๒วาภ้ั่ทดันพทนแี่้าทพ้มดยทึดกรญกงั้นมึดแชรญรว๒นดแาาุ่ศคใ๒ายนศใโเแดรยท้นดไยทะ้ันยศอัรั้นิวุ่รวมนรตัรงวหนศคฒกเะลยศลคเายช้นไ้นนไกุ่่า่ธุ่คีันงกาด้หัดงาวาาหฒะจฒวละรมาัลนึล้นกทพูชกึธธกลงรน้้ดใดวึดาวาพรนญววมามัาัใะหาแนน่ืาอสรููะกลรกนลลรนลใใยยทีรนรนรกมหดัหสัรรวนดสตะสยะค้คลษะนยแล่ษรัธนมรวรม้นันดัวะูตปนดุ่กยต้ั่งแยตหป้ฒแธัะนอาลาธันะู้นลชปปกยะูร่ปคกมนกธ่อากัาปาวาอาลาาัยศรสค์ลมนคยยรงรักคฒัิมกผาแากัผกลนมสปรยรสหิกผดายผรัญมัาิกผแรสิบดผะมมลกดร่ัาางรแรามักดบ์อัมัาดรชแรตวปงึกบัะกกม์ตกวนงวไมัากะก์ตูกมปกวไ่มา่ะกรลู้นอกใาี่าไมาลขรู้วลใใาีัจรบคข่มวะบตลสู้ัักจบหงชใีบต้ัสรขววเชษสนชาัรจทดาีบวเอบชาิตผสดมผช่าะมชรลหวาเศชาเาหศผดศทราัามแรทธบาตมทิแเหศิแงถาึ้ักถ้ึันันจทว่ดมา่ดกิับแาอิมับาชิอมชถ้ึวาไวาน่ีทัมชนช่เววร้ร่ดสับับัชบาลู้ิอะมช่ากึรารรใาวขช่๑ุ่วึกกึรจงบั่บอสสตสญราญชพแรลวีเคลตกึตีามคตปสปรมญาางานหลิดงีอคนรตี่ตั้ดรีปนวั้เรวษนนชทาเงแชษด้ึคั้-ัษรนนวลเ่ดชู้ัวบาอิมชดชรนีคกณวะษโิชมรรกะโว๓ิั๓่นถ้ิผานฏนกตชค่รกถะโฏิสั้นาาคญปดว่นถนลั้นะฏคตาปดคีนน้วาาาคน้ัายั้าปดีชปดนนรคาลยั้านใปีาีคิาาย้ัลนใปบตวคปิินาลในกรโบตะโรริปนิิลุมนบ่นตถรโรทรปรคิมนนรรโนรนทรลนดน้มนซอวอนรสทรมรัตนะลคราต้ปลออชสนลอกรั้ใออตะะตสฯี่รัคศแผผมกขลวตกสซตตนาะอกง่ึยยะน้ิะนอางอกรโฯณ่ีะน่ถนงา๑นฯี่ยโะนรน้อาางยะ้อมบรเนเ้อถางิินล๑ธถอืดโา้ลู่้นาึ่ีถูอก้นิีา้เสา๑นวงาทปอตดโาดงบงเมาบเถมรอกี์กน้ขาถจงะโตตดรดีกน้ารตดดนมีนมหอื่กคยรเงมม้มัระาบอเางแ่ใฏม้นจอรโดยยงกสัจิโปนกมอคศี้าึอพมนยบัศเคบงๆนผแ่ในน้ับศาดยยแ่ใศน้ีสกนามิ้กดายารนวปนทดสิิบปนปกาศเึมสยงือ่ส์ศึงนกรงงงษแศน่าผึโื่อศกรนุ่นนึไก้ทร้เูจรนึกนัทคปรวรสยฒัึัปา่อืสกบสยตแ่ื่อสรัเกตาหดจแข่ภาทสีผัสริึแ่งาปนาผผึกพบรกะลกึัรลตขชึกวะัษษวษรจตกรจจรรนทภาทิีัแจจสจภษัท่งเีอัสยีลสดยงู้าือ่รเรบะ่ีาลดบนะแล่ลาัฒผองั้ลษ่ษษใวิลถขาื่ษวกงรร๑กรััอดาวลาารันเะัรัเัดกรานซดดเาคพจกขแี่ภาดนส่ีาแาดัแบงลีห่ขกธย่ลิถขาิีว่ถิขาชงงงมลนรปปง๑รแ๑ะรวาาาากกรสรไตผซึ่ซพกังาพกาจแดวากอ-รปัใอบัากปบชนลรมหลแะกหปกา้คีีย่วววชีาว่ชปปิถีปปาดคแลแีทูรตนเู้เก่รารร่ึู้จ่ึาตงซางาางพกร๓รทรั้-รป-รปกันจวผง(าญงิชยตชมฏมละะหานา้ีีวีวว่ววชรวเะ้ารลล่ีพทีเทีผรดมมเเกัีรรยเมา่ึื่จล่รองจู้้จูาระผกัะับู้๔๓๓รปปเรรรั้ร้ักนกันมศผ(ะผ(ญงาญิงยิตยะติป้บีรู้วเวฯหตศื้มนนเะเัฯคะฒคง่ีี่ีเตรยดใัดรณไษะชกักดนัก้จูีู้บยื่จมอเร่ืจอรูอรนกัับะู้ผั๔ญบงู้ิย๔ปตเเปเชดาสแ็ัตทในียวึเารลกรริดหนตห-ำ�คต้อะัฯคพัะุมฯคักฒคงีกฒคงี่งยไัแ่ืนยรัอยานยดมนดดันบู้ว์�ำ้เอเขานอร้แรหี่ชผชะีิฯจะยผขหคษตาถแกนารฯคแ๖งวฒาคลีวชผาาิดล์เยแนกดิ-ลนืดณวม-นสัะนบกะอร่งแกุไมร่งลอนาไู้เีมนาีรดยมวดมกแ์คนาา้อแราวผตาลแรู้าฯดิาผนถิแนฯขคระจมห็าถขกคู้ตถ๖รก่งชไ๖ผาดิาชงโะผกนาิแรวงมีตสัศยีววมศภบลาสารัแ่ลแบลฯงวชีมขเนลขดคกนห่ลมก่ัแ่์คนในวามยแ์คจรผาสคัู้้หรนิถแานเมรลรู้สปรถิแรมาึาะเกึะมรมานลมอกาลีวชระาะ่ยแแชร์ะอคดุาศวมพแรศคภรลมู้้นุ่ศรู้วออศภลแวะใชขะวีชมรมรามกษวีชมลคีง่ัพ็ยนกตริีคถนั่ทะษเนพสคั้ระหอนม่าววลวสค้ัลยนงรึาลกึะาน่วกวกตึชมมง่ือกกนึยาะกเอีวมา่ัถักนนา่าธัใีววอนกาึ่ส้ัคคงมงอทมทงุ่าอม้วมอคดู้ามวรร่งื้ะนมอาะเามนวษมะคว่พทมปัตรษิ้ัางพบถ่คะษฐแพงื้อยาหพตทริอถคษมรชยอสกีคงัรวอรีากา่ีงนยย้ฒาชงทรคแงาตนทแรชถัโาถผาธใวม้ัีถกึัเทมงมีี่งาธใทไ้ันวัฒทศยยหงึงื้รัช๓ู้ดวานบนงใ่าทนทดูมาตชยอดู้นาแ่นว่วนมาถตทปต้นดอ้ัวภแ่วึงยาพู้ทเปี่งอทชกา้ปสากึแยดู้นาพี่่ศนมาอยา่ีงชต้าาท้ันารอบทกางตท่ีงลบรแ้นา้เแ๑ล่พาพย่มแงกงตมแั้ีรกทาาษงมุมาลมาัญ–งั้ีื้งก๓อ้ทราึนนงใมกาวชแ่าตธียธองื้๓นนใ่ีทศเกรตทะมช้บอลั้าอกหสัยงภูุ้ฒาาใตคอง้เก้ื้ปาอสนนใ้ภีอวร่ีชปชศยงอกป้สชรษต-รัพี่ท้นัศน้ลอรหวกภหะาขตูาร่ีท๔๑อ่ลทจกน้ัในป้าสใางกปูชาา๑กล่นาลคตงินัญ–ทดนร็ึ๓าารก็๓มุจันาลนคหน่ายมๆญั–รกึ�ะำางงา่ีทใรกเกทะาอาา่้หุยาลแมมกัแญั่ีท)เยกทะเาหม้ย่าชปมงาเลนวา่ีเรกทษ-้หชปยางรห้หแวชบปเษ-บา่ี๔งชทใ้ขาษาชรหีวงร์คกกาาี่๔ใาชิู้ารหกด็ช๓หเแ็า๓จันในนาิตๆากรดบน็า้ึ็นถงา๓บนรนลม็๓จันนนิๆรั้ปดงรางาะ)ร็าจวนาๆราุงารต)นมล่าฐักผรต็ารนล่กดระาชสเใู้เมิ นสกะศรจัรชบนเ๓ดชขใตูตยชียยีนชุิทดจาึก้แพว่งัออรืด่นนกค่ดชนวรมรษนงลทงี่นนะงหชรั่ัวพัใญุง่ทงะ้ีผาปี่ชหเด้รตอหง้ันนยยเห่ีู้ไเมชั้่นทบัา้ม้กนงมทรดั้าุ่นโนมเ้ันช่ีีคยกาดาา

แผนภาพท่ี ๓ วถิ กี ารเรยี นระดับชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี ๑-๖
โดยปรบั โครงงานเป็นฐาน Project Based Learning: PBL

แผนภาพท่ี ๔ วิถีการเรยี นระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๑-๓
โดยปรบั โครงงานเปน็ ฐาน Project Based Learning: PBL

การจัดการเรียนรู้ตามตารางเรียนข้างต้น ทั้งในระดับชั้นประถมศึกษาและระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น
เนน้ กระบวนการพฒั นาผ้เู รยี น ๒ ด้าน ไดแ้ ก่
๑. การเรียนเชิงทฤษฎหี รอื หลกั การ ไดแ้ บง่ ลักษณะการเรยี นเปน็ ๓ ลักษณะ คอื
๑.๑ การเรยี นแบบแยกสาระวชิ า ไดแ้ ก่ วชิ าคณติ ศาสตร์ ภาษาองั กฤษ และภาษาไทย ซงึ่ การจดั กจิ กรรม
การเรยี นการสอน มงุ่ เนน้ ทกั ษะพืน้ ฐานดา้ นการอา่ น การเขียน การคิดคำ�นวณ และทกั ษะการคดิ พืน้ ฐาน

183

๑.๒ การเรียนรู้แบบบูรณาการวิชา ๘ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลาง มาจัดการศึกษา
ในรูปแบบโครงงานเป็นฐาน (Project Based Learning: PBL) ซึ่งเป็นเนื้อหาตามหลักสูตรชุมชน โดยเน้นการเรียนรู้
ผ่านการปฏิบัติจริงในพื้นท่ีชุมชน ผู้เรียนจะเรียนรู้แบบคละช่วงชั้น การเรียนแบบโครงงานเป็นฐาน (Project Based
Learning: PBL) จะแบ่งสัปดาห์การเรียนรู้เป็น ๑๐ สัปดาห์ต่อ ๑ โครงงาน โดยครูเป็นผู้อำ�นวยการเรียนรู้ที่จะสร้าง
แรงบันดาลใจให้ผู้เรียนคอยกำ�หนดหัวข้อโครงงานในการเรียนรู้ร่วมกัน ในสัปดาห์ที่ ๑ จะเป็นการวางแผนการเรียนรู้
ตลอด ๑๐ สัปดาห์ ในขณะเดียวกันก็เน้นต้ังคำ�ถามให้ผู้เรียนเกิดการเช่ือมโยงไปสู่การเรียนรู้โลกภายนอก ฉะน้ัน
ใน ๑ โครงงานจึงสามารถบูรณาการตวั ชวี้ ดั ได้ท้งั ๘ กลุม่ สาระการเรียนรู้ และในสัปดาหส์ ดุ ทา้ ย ผเู้ รยี นจะมาน�ำ เสนอ
ผลการศึกษาใหผ้ ู้ใหญ่บ้านและคนในชมุ ชนตรวจสอบ
๑.๓ การเรียนรู้แบบกจิ กรรม Field trip Base Learning: FBL เปน็ กจิ กรรมการเดนิ ทางเพ่อื การเรยี นรู้
ภายใต้โครงการ Journey To Change Mindset ของนักเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษา ซึ่งมีศูนย์การเรียนชุมชน
ศรีสุวรรณสะเนพ่อง (วิถีกะเหรี่ยงทุ่งใหญ่นเรศวร) จังหวัดกาญจนบุรี และศูนย์การเรียนชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน
จังหวัดน่าน ร่วมจัดการเรียนรไู้ ปกบั มลู นิธสิ ่งเสริมพัฒนาเด็กและเยาวชนเปน็ ผู้จัดการศึกษา
ทั้งน้ี เปา้ หมายของการเดินทางเรียนร้เู พอ่ื ใหผ้ ู้เรียนได้พบเจอ พดู คุย สัมผัสกับวถิ ชี ีวติ ผคู้ น ชุมชน สายน้ํา
และพิพิธภัณฑ์สื่อการเรียนรู้ระหว่างทางให้ผู้เรียนเกิดแรงบันดาลใจในการค้นหาความคิด ความชอบ ความถนัด
ของตนเอง อีกทั้งฝึกฝนทักษะในด้านต่าง ๆ ที่จำ�เป็นในศตวรรษท่ี ๒๑ เช่น ทักษะการส่ือสาร ความคิดสร้างสรรค์
การแก้ปัญหาเป็น ริเร่ิมสิ่งใหม่ เรียนรู้วัฒนธรรม หรือหม่ันหาความรู้รอบด้าน เป็นต้น ในโจทย์การเรียนรู้ ได้แก่
เล่นละครเร่ สิทธิเด็ก ศึกษาวิถีผา่ นสายน้าํ ชมุ ชน พพิ ธิ ภัณฑ์ แลกเปลยี่ นเรียนรูศ้ นู ยก์ ารเรยี น
นอกจากนี้ ศูนย์การเรียนฯ มีเครือข่ายทางการศึกษาที่จัดให้มีกระบวนการจัดการศึกษาร่วมกันและ
สามารถเทยี บโอนผลการเรยี นซงึ่ กนั และกนั ได้ คอื ศนู ยก์ ารเรยี นซี วาย เอฟ จงั หวดั นครพนม โดยใชก้ ระบวนการเรยี นรู้
ในรูปแบบเดนิ ทางเพื่อการเรียนรูท้ เ่ี รยี กว่า Field trip Based Learning และบล็อกคอรส์ (Block Course) วชิ าการ
ของผูเ้ รียนในระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖ และช้นั มัธยมศึกษาตอนตน้ รวมถงึ การติวเขม้ เพ่อื ทำ�ข้อสอบ O-NET ด้วย
๒. กิจกรรมเสริมทักษะผู้เรียน เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่ทำ�ให้ท้ังผู้เรียนและครูงอกงาม เป็นการเรียนรู้ท่ีมี
ความหมายมากกว่าการท่องจำ� และการสอนที่ดีต้องมีเป้าหมายเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ใช้จิตวิทยาเชิงบวก
เน้นการปลูกฝังส่ิงท่ีดีงามในจิตใต้สำ�นึก เรียนรู้โดยการลดการเปรียบเทียบระหว่างบุคคล ลดคำ�พูดด้านลบ
ลดการทำ�ให้กลัว ไม่ใช้ความรุนแรง แล้วสร้างภาพพจน์ด้านบวกให้ได้รับความรักและให้พลัง ซ่ึงทางศูนย์การเรียนฯ
ไดจ้ ัดกิจกรรมเสริมทกั ษะผูเ้ รยี น สามารถจำ�แนกออกเปน็ ๓ ลกั ษณะ คือ
๒.๑ กิจกรรมพัฒนาปัญญาภายใน : ในการเตรียมความพร้อมก่อนเปิดทำ�การเรียนการสอนในศูนย์
การเรียนฯ คณะครูและคณะกรรมการสถานศึกษาได้ไปศึกษาดูงานเรียนรู้กระบวนการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน
เป็นฐาน (Project Based Learning: PBL) และกิจกรรมพัฒนาปัญญาภายใน จากโรงเรียนลำ�ปลายมาศพัฒนา
จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งได้นำ�มาใช้ต้ังแต่เร่ิมต้นเปิดทำ�การเรียนการสอน ซึ่งกิจกรรมพัฒนาปัญญาภายในประกอบด้วย
จิตศกึ ษา บอดส้ี แกน (Body scan) และโฮมรมู
๒.๒ กิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ศูนย์การเรียนฯ จัดให้ผู้เรียนได้มีโอกาสเพ่ือเข้าร่วมกิจกรรมอ่ืนจำ�นวนมาก
เช่น กจิ กรรมเพื่อสงั คมและสาธารณประโยชน์ กจิ กรรมชมุ นุม/ชมรม กิจกรรมกีฬาพน่ี อ้ งสัมพนั ธ์
๒.๓ ความสำ�เร็จของการจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชนในศูนย์การเรียนฯ จากการศึกษากระบวนการ
จดั การศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐานในศนู ยก์ ารเรยี นฯ ตงั้ แตป่ กี ารศกึ ษา ๒๕๕๖-๒๕๖๒ รวมทงั้ สนิ้ ๗ ปี สรปุ ภาพรวมความส�ำ เรจ็ ได้
เช่น การศึกษาพัฒนาความเข้มแข็งของชุมชน ความเป็นเจ้าของสถานศึกษาและการมีส่วนร่วมของชาวชุมชนในการ
จัดการศึกษา ความเชื่อม่ันต่อการศึกษาท่ีตนเองเป็นผู้จัดการศึกษา ความกล้าหาญของผู้นำ�ชุมชนและชาวห้วยพ่าน

184

ต้นแบบการจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชน และหลักสูตรมรดกห้วยพ่าน “ดิน นํ้า ป่า ความมั่นคงทางอาหาร
และวฒั นธรรมชุมชน” เปน็ ตน้
อน่ึง ตลอดระยะเวลา ๗ ปี ท่ีผ่านมางบประมาณท้ังหมดในการบริหารจัดการศึกษาได้มาจากการ
ทำ�งานหนักของชุมชนและกัลยาณมิตรของศูนย์การเรียนฯ ร่วมกันสนับสนุน ซึ่งถือได้ว่าเป็นความสำ�เร็จหน่ึง
ที่ทุกฝ่ายประสานความร่วมมือเพื่อประคับประคองการจัดการศึกษาของชุมชนให้สามารถดำ�เนินการผ่านมาได้
จนปัจจุบัน
ทผ่ี า่ นมาศนู ยก์ ารเรยี นฯ ไดส้ ะสมองคค์ วามรแู้ ละประสบการณใ์ นการจดั การศกึ ษา และพฒั นาและออกแบบ
กระบวนการจัดการเรียนรู้มาเป็นเวลา ๗ ปี คณะกรรมการสถานศึกษา ผู้ปกครอง ชาวชุมชนบ้านห้วยพ่าน
ครู และนกั เรยี นในศนู ย์การเรียนรชู้ มุ ชนธรรมชาติบา้ นหว้ ยพา่ น ไดม้ ีการพดู คุยถงึ สถานการณ์การศึกษาดงั กล่าวเพอ่ื ให้
คนในชุมชน และเด็กในชุมชนได้เห็นคุณค่าและรักษาไว้ซ่ึงเอกลักษณ์ความเป็นบ้านห้วยพ่าน จึงเห็นควรว่าถึงเวลา
ทจี่ ะมกี ารรว่ มกนั ศกึ ษาแนวทางการจดั ระบบการศกึ ษาทางเลอื กของชมุ ชนหว้ ยพา่ นวา่ สามารถเชอื่ มโยงกบั การจดั การ
ฐานทรัพยากรชมุ ชน ได้แก่ ดนิ นํ้า ปา่ ความมัน่ คงทางอาหาร และวฒั นธรรมชมุ ชนตามเจตนารมณ์ของชาวหว้ ยพา่ น
ให้มีความเหมาะสมกับวิถีชีวิตของชุมชนหรือไม่ เพ่ือนำ�ผลการศึกษาวิจัยไปพัฒนาการจัดระบบการศึกษาของศูนย์-
การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน โดยคนในชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการเรียนการสอนของศูนย์การเรียนฯ
ให้มีคุณภาพต่อไปในอนาคต แต่อย่างไรก็ตาม ผลจากการบริหารศูนย์การเรียนโดยองค์กรชุมชนดังกล่าวยังไม่ค่อยมี
ผู้ทำ�การศึกษาวิจัยและยังไม่มีการเผยแพร่องค์ความรู้ เพ่ือเป็นการส่งเสริมให้ภาคสังคมและประชาชนได้ทราบถึงสิทธิ
ในการจัดการศกึ ษาขั้นพื้นฐานในรปู แบบการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั
ในการนี้ ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่านจึงได้ร่วมกันจัดทำ�โครงการวิจัยเร่ือง “การจัดการ
ระบบการศกึ ษาท่ีเหมาะสมกบั กลุ่มชาติพันธลุ์ ัวะบา้ นหว้ ยพา่ น ตำ�บลเปือ อำ�เภอเชียงกลาง จังหวัดนา่ น” และภาคี
เครือข่ายท่ีเก่ียวข้อง เพื่อให้คนในชุมชนได้มีส่วนร่วมในการจัดระบบการศึกษาท่ีเป็นแบบฉบับของชุมชนอย่างแท้จริง
และคนในชุมชนมีความรักและหวงแหนในมรดกของชุมชน ช่วยกันดูแลรักษาอย่างย่ังยืนสืบไป ประกอบกับความ
สำ�เร็จของการจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชนในศูนย์การเรียน นับต้ังแต่ศูนย์การเรียนฯ เปิดทำ�การเรียนการสอน
ในปีการศึกษา ๒๕๕๖ จนถึงปัจจุบัน สามารถสรุปภาพรวมความสำ�เร็จของการจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชน
บ้านหว้ ยพา่ น ดงั นี้
๑. การศึกษาพัฒนาความเข้มแข็งของชุมชน เม่ือชุมชนบ้านห้วยพ่านสามารถจัดการศึกษาได้ด้วยตนเอง
ถอื ไดว้ า่ การศึกษาเป็นต้นทางของการพฒั นาด้านอ่นื ๆ ที่เกิดข้ึนในชมุ ชน และเม่อื องคก์ รชุมชนมคี วามเขม้ แข็ง จึงจะมี
หนว่ ยงานอน่ื เขา้ มารว่ มใหก้ ารสนับสนุนมากข้ึน
๒. ความเปน็ เจา้ ของสถานศกึ ษาและการมสี ว่ นรว่ มของชาวชมุ ชนในการจดั การศกึ ษา ศนู ยก์ ารเรยี นฯ เปน็
สถานศึกษาท่ีเกิดขึ้นจากความต้องการและปัญหาของชาวชุมชนห้วยพ่าน ซ่ึงชาวห้วยพ่านมีส่วนร่วมตั้งแต่เริ่มต้นคิด
วางแผน ตดั สนิ ใจ รว่ มสนบั สนนุ ทงั้ ดา้ นทรพั ยากรและภมู ปิ ญั ญา และมสี ว่ นรว่ มในการตดิ ตาม ผลกั ดนั การยน่ื จดทะเบยี น
ขอจัดการศึกษาขั้นพ้ืนฐานกระท่ังได้รับใบอนุญาตจัดการศึกษา ตลอดจนเข้าไปมีส่วนร่วมออกแบบและจัดการเรียนรู้
ใหก้ ับผ้เู รียน รวมถึงการเขา้ ไปมีสว่ นร่วมในการท�ำ นบุ �ำ รงุ รกั ษาสถานศึกษาดว้ ยความร้สู ึกผกู พันและมคี วามเป็นเจา้ ของ
สถานศกึ ษา
๓. ความเชื่อม่ันต่อการศึกษาที่ตนเองเป็นผู้จัดการศึกษา ในการจัดการศึกษาท้ังผู้เรียน ครู ผู้ปกครอง
ผู้น�ำ และชาวหว้ ยพา่ น มคี วามกลา้ แสดงออก กลา้ พูด กล้าคดิ กล้าท่จี ะลงมอื ท�ำ มีความกล้าเส่ยี ง ชอบรเิ ร่มิ สรา้ งสรรค์
สิ่งแปลกใหม่ มีความเปน็ ผูน้ �ำ และรู้จกั พ่ึงตนเองแม้รฐั จะไมใ่ หก้ ารสนบั สนุนใดเกยี่ วกับการศึกษาของศนู ยก์ ารเรยี นฯ

185

๔. ความกล้าหาญของผู้นาชุมชนและชาวห้วยพ่าน สะท้อนจากการดาเนินงานในการจัด
การศึกษาตลอดระยะเวลา ๗ ปี ท่ีผ่านมาแม้รัฐไม่ได้จัดสรรเงินอุดหนุนการศึกษาให้ตามสิทธิกฎหมาย
กาหนด แต่ผู้นาและชาวชุมชนห้วยพ่านก็สามารถจัดการศึกษาขั้นพ้ืนฐานได้ ซ่ึงน่ันถือเป็นการพิสูจน์
ตน เองว า่ เม่ือ๔ร.ฐั คคนื วกามากรลศ้ากึ หษาาญใหขอช้ งุมผชู้นนำ�ชชุมุมชชนนแสละาชมาาวรหถ้วจยดั พก่าานรสกะาทร้อศนึกจษาากไกดา้อรยดำ�า่ เงนมินปี งราะนสในิทกธาิภราจพัดไกดา้เรชศ่นึกกษนัา

ตลอดระยะเ๕วล.าต๗้นปแี บทผี่บา่ กนามราจแมัดร้ กฐั าไมรไ่ศดึกจ้ ดัษสารโรดเงยนิ อองดุ คหก์นรนุ ชกาุมรชศนกึ ษตาลใหอต้ดารมะสยทิ ะธกิเวฎลหามา๗ยกป�ำ หี ทนดชี่ าแวตหผ่ นู้ ว้ �ำ ยแพละ่าชนารว่วชมมุ ชกนัน
จัดกห้าวรยศพึก่านษกา็สใหาม้กาับรบถจตุ ัดรกหาลราศนึกตษนาขเอ้ันงพ้ืนไดฐม้านีกไรดะ้ บซ่ึงวนนั่นกถาือรเพปัฒ็นกนาารปพริสับูจปน์รตงุนรเอปู งแวบ่าบเมกื่อารรัฐจคัดืนกกจิ ากรรศรึกมษกาาใหรเ้ชรุมียชนนรู้
คเเแจมปัดลวื่อ็นรกใ จผเ ชะปกหผมนมุู้เากร็นา้กถู้ชมีรคียารกับน ตี่าเนรุณศลรบน้สยแบไึกียุตาทลทลกรมษนรนุะปักอิหาหาครใลษร๖ดนลเาู้ณ๕๖ใูกถปอหกาณ.ร..ฝจะ น็นางก้หกงัดักะรหตตคแกาับกรจลอ้นนลล์คลรราดัสักัแยะกเมรวไศกอถพบสสกก่กาาาึงกูาตาัฒบาูปงตรมษรรนรไศไกลนรรศขดรมกึาาศู้ใมากูึกอ้มรรษนทจึกษฝงดรีกจจารศดะษาัดดกรังขนัพูนไ้าะมแกหอากดมยยนบาลี้วงเออ้หาก์ีปรตตวยตะก่ืยนศา้นวน้พน้พาา่รา่รึกไกยเ่งมหางเทัอฒดษรามนพนงมยีุ้นราๆปีนแษุโ่านพโา“รใดลดายนฯไัฒยนดะะทยย์ดสินดสนกทอรมมด้“ิทังางาำ�าัพีนคนดว้มาธคปหริภยน้ัยํ้ตาาริ์กนรนจราาูตรัรบา้ปทัถดผพกชฐนทนปเ่ราู้เไกุมรปา่ีเร้พัรเดาปมชาอนน็ุงคีย้เย็นนชรนรปตงวแานูป่นผตศาน้ษุก่าลแแถู้มกลึแกรยะบ่านัอมลมบคษ์ยตดบ่ันนะบดวทารักควษุคใังาอะขนางชนยณมยดทรกอี้์ขวั้นะอจมาาะงอัดเังดรงั่วนตกงคทอจอกลชรนค์คดัาิจรยาุมรวหกงกพัเช่าามอ๗าาทรนยงมรรรกงาไบารเแปมแรราู้ใงก้าลยีกีนนลรอนรทะนาดขะ้ัหมานวร่ีชร้าอสัฒ้วเหนใู้านรหยงวจาียนุษาตพศก้หมึงนรธา่ยบัา่้วูนเงรารแปน์ขยสรู้แรยๆลพคถอ็มนลถ์กวาะ่างชไะทเนารดนชวุมกปมร่ีศ้ดมรุัมฒชา็นคีเ่วกึว้รานชรุณมยษนบตข”ยีนตกาลร้นธอนบนันอิหกัเรงแมน่ืเฯจ้าษาอรก่ือบัดไนรณงมดากทกกหบ้ะราชาาโา้วอใดรรพรุมหนศยศศยยัฒชนึก่าึกมึกพกงนษษษคี้านา่าไรารทาานร”าู ี่
หลจักะสมูตีเรปส้าถหามนายศึกมษาตาขรฐอางนชแาลวะหต้วัวยชพ้ีวัด่าอนยแ่างมไ้วรน่ากั้นาจรึพงเัปฒ็นนทา่ีม“าขหอลงักกสารูตพรัฒมรนดาหกลหัก้วสยูตพร่าสนถา(นดศินึกษนา้าขปอง่าชคาววหา้มวยมพ่ัน่าคนง
ทางแอมว้าา่หกาารพแฒัละนวาัฒ“หนลธกั รสรตู มรมชรุมดชกนหว้)”ยพยา่ ังนไ(มดเ่นิ สนร�้ำ็จสปมา่ บควูราณมม์ แน่ั คตงค่ ทราูชงอุมาชหนารไแดล้นะาวหฒั ลนธกั รสรูตมชรมุมชรนด)ก”หยงั้วไยมพเ่ ส่ารนจ็ สมมาบเรูปณ็น์
แนแวตทค่ ารงชู จมุ ัดชกนาไดรน้ศ�ำ ึกหษลากั ใสนตู ศรมนู รยด์กหารว้ ยเรพยี า่ นมฯาเโปดน็ ยแอนงิ วกทบั างหจลดั กั าสรตู ศรกึ แษกาในนกศลนู ยาก์งฯารเทรยี่กนรฯะทโดรยวองิ ศกบักึ หษลากั ธสิกตู ารรแกานหกลนาดงฯ

ท่กี ระทรวงศ๗ึก.ษกาธาิกราเรปกลำ�่ียหนนดแปลงของผู้เรียน ครู ผ้ปู กครอง ผู้นาชมุ ชนและชาวชุมชน การจัดการศึกษา
ขเทั้น่า ใพนน้ืนศ้นั ูนฐ ใยาน์กนราใระนเหร๗ศียว.ูนน ่าฯยกงาท์กทร่จีาเี่ผปรัด่าเลนกร่ียมาียนารนแมศฯปิใกึชลษ่ททงำ�าขี่ผหใอ่านนงน้าผแทู้มเตรี่เาียล่พมนะียิใงปคชจกี รัด่ทูากาผราหู้ปศรเกนึกรคีย้าษรนทาอก่ีพเงาพบรผียสวู้นงอา่ำ�จนชัดกใุมหากช้ผรานู้เจรรแียดัเลนรกะียจาชบนรากวศกาชึการุมรศษชสึกานษอในานกเศาทใรหูน่าจน้ผยัด้ันู้์กเกราาใียนรรนศเรรึะกจยีหษบนวาก่าขฯงาั้นทรมพี่จศผี้ืนัดึกลฐกษาตานร่อา
กขบแตอก่า้าอนงรศ ชสกแศนกผเาำนลูึ�ากหหาปวู้เรคะยษว้รรชลจคักล ์ญายียมุจัักดาว่ียใใพนชรัานดกสนนเนม่ารแาากกคบคแยีนรตคาา๘รนิ้าดศป่๘ลรัญนรูฯขึก.ะผข.ลหศอใษกมปั บู้ปงว้นงกึกผีาีากทเยผกากโลครษาพู้เรดั้คงตรยลารย่าาดยียรอ่ศื่รออนอโนชอ้กาึขกนมดมุมางนษับกรรรคยชพาเผัาบับเรปนชคพรูู้นขฤขลุผจมบลอาอยพต่ีัู้ปดื่วอชงชนงิลกกก่าหนแนหุมังครานปชกกชนรรร่วลุพมาาอศนวม่ยงรชรงึกยลแทงแจจนษางลัง้ังผัดลัดนดเาาะู้ชนปกะา้นภกชำ�ุม็านนคปาภชาารพแชัยจวุมรวศาฤกนจนาศชชึยกตนุบอมนึกุษนมเกิ หกัปนแคษาชรอตลลจร็ใินดนกาั่นอมกะึง
ปัจกจลุบ่าันวไจดึง้วก่าลห่านว่วไยดง้วา่านแหลนะ่วบยุคคงาลนหลแาลยะรบะดุคับคจลาหกสลังาคยม
ระดภับาจยานกอสกังตค่ามงยภอายมนรับอใกนตค่าวงายมอเมขร้มับแใขน็งคขวอางมชเาขว้มชแุมขช็งน
ของบชา้ นาวหช้วยมุ พช่านนบา้ นหว้ ยพา่ น

๙๙. กกาารรบริหหาารรจจัดัดกากราศรึกศษึกาโษดายโไดร้งยบไปรร้งะบมปาณระจมาการณัฐสจนาับกสรนัฐุนสนนับตสั้งนแุนต่อนงคับ์กตร้ัชงแุมชตน่อบง้าคน์กหร้วชยุมพ่าชนน
บ้านไดห้รับ้วยอนพุญ่าานตไใดห้ร้เปับ็นอผนู้จุญัดกาาตรใศหึก้เษปา็นขั้นผพู้จ้ืนัดฐกาานรศรัฐึกไษม่ไาดข้ส้ันนพับื้นสนฐุนาสนิทธริใัฐดไมๆ่ไดให้ส้แนกับ่ผู้เสรนียนุนแสลิทะธผิใู้จดัดกๆารใศหึก้แษกา ่ผทู้เั้งรทีย่ีมนี
แลกะฎผหู้จมัดากยกา�ำรหศนึกดษตาลอทด้ัง๗ทปี่มที ีกผ่ี ฎา่ นหมมาางบยปกราะหมานณดทงั้ตหลมอดใดนก๗ารบปรี หิทาี่ผรจ่าดันกมาราศงกึบษปาไรดะม้ มาจาาณกกทา้ังรหท�ำมงดานใหนนกกั าขรอบงชรมุิหชานร
ซจดัึ่งถกเแพืลอา่อื ะรไปกดศรัล้วกึ ะย่าษคาเบัณาปปไม็นดริตะค้มรควขาออาจงมงากศกาสูนรกายจาเ์ัดกรราก็จทราหเรารศนงียกึานึ่งษนฯทาห่ีทขรนอ่วุกมงักฝชกข่ามุันอยชสงนปนชใับรหุมสะ้สชนสานมุนาาแนรซลถค่ึงะถดวกือำ�าเไัลนมดยิน้วรา่าก่วณเามปร็มนมผคา่ติือนวรเามพขมาื่ออสไดง�ำป้จเศรรนูน็จะปหยคจั น์กัจบึ่งาบุ ทปรันี่ทรเุรกะียฝค่านอยฯปงกรระา่วสรมาจนกัดคนั กวสาานมรรบัศ่วสึกมนมษือุนา
ของชุมชนให้สามารถดาเนินการผ่านมาไดจ้ นปจั จุบนั

186

- ๒๐ -
การสแรล้างะกชรมุ ะชบนวในนกกพาาน้ืรรมทสีสร่ี ใ้า่วนงนแกรตร่ว่ละมะบใดนว้านกนากสรารจรุปัดมไรดีสะ้่วบดนงับรนก่ว้ี ามรใศนึกกษาารรจะัดหรวะ่าบงเบดก็การคศรึกู ผษู้ปากรคะหรอวง่างแเดล็ะกชคุมรชู นผใู้ปนกพค้ืนรทอ่ีง
ในแตล่ ะด้านสรุปได้ ดงั น้ี ๑. กระบวนการคิด วางแผนเพื่อตอบสนองความต้องการของชมุ ชน
๑. กระบวนการคดิ ๒ว.ากงาแรผกน่อเพสรือ่ า้ ตงออบาสคนารอเงรคยี วนามต้องการของชมุ ชน
๒. การกอ่ สรา้ งอาค๓า.รกเราียรนย่นื จดทะเบยี นศูนย์การเรียนกับเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา
๓. การยนื่ จดทะเบ๔ียน. เศปูนิดยท์กาากราเรรียจนัดกกับาเรขเรตยีพน้ืนกทา่ีกราสรอศนกึ ษา
๔. เปดิ ท�ำ การจัดก๕าร.เรพยี ัฒนนกากรสระอบนวนการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้
๕. พัฒนากระบวน๖กา. รกจาัดรกจิจดั กรระรบมบกกาารรเรศียึกนษราู้ ทีเ่ หมาะสมกับชุมชนบา้ นห้วยพา่ น
๖. การจดั ระบบกา๗รศ. ึกกษลยาทุทเ่ีธห์สมราา้ ะงสกมารกมบั ีสช่วมุ นชรน่วบม้าขนอหง้วคยนพในา่ นชุมชน
หตจ ัดิดว้ ยรตะพ าบ่ามนบผปกลแารลกระ๗ะาศตมกใเ.พรนม ึกัีสดาศฒัิศนษกร่วสึกนูนลผาจนิษนขยยาลัดราใกุทอ์ก่วรจพาแงาธมะรบศร์สลดบจเใูนรวะรานัดบา้่าผยียแเกงกนล์กกนกกาชาิกานา้ฯปราารรารเรกัญวจรเใรมศรหาหียัดศหสีีึยกรน้วม้รึกา่วนษยกะคี นรษฯพาบาณุเับราพรเ่าบ่วตพภผสปื่นอมกั้งิอาดบ็นนทขแาพนชวอแำั้�งตรมใ่าอเผงศบ่นกดาคบลชึรกศกบ็กนะทานูษขฉตใบวี่ไยค้ึนนาบิดดหวก์ขรชั้นรบต้วาูอุมับรผยกาขงชเู้ไพมปาศรอนปรยี่กปูานงคพนนคชรยิดัฒฯรทุะ์มกอเ้ันงาวชใมงหเิรเานดคินเม้กแ็รหกรผีคาีลยา้วณุลรคะะนยจหรชภฯแพัดู์าาผล่รวาวพตู้ปะะานช้ังมงบแกุแมแาแคกบตกชลผ้รปข่นกกะนอน้ึัารใญพนงระตัฒหศพบแัดึกา้ืนวลนสษนะทินาเาชพกี่ไกใจดเาาื่อาปว้เรรนขด็นชคจ้าำ�าุแมิดัมดเผบชนากลวบนินมาิเทใฉกคีสรน่ีไบา่รวเดพรรานับ้รียะื้นรขรับหน่วทับอไม์ก่ีไผงปวใดชาิดานพ้เรุมงชขกัฒสแชอ้าาอผนบนมรนนาา
การประสานงานรกะาหรปว่าระงสหานน่วงยางนารนะหทว่ีเกา่ ี่งยหวนข่ว้อยงงากนาทรด่ีเกำ�ี่ยเนวินข้องางนกทา่ีผรด่านาเมนาินลง้วานนทเปี่ผ็น่าคนวมาามลร้ว่นวมเปม็นือคจวาากมหรลว่ มายมือ
บเโหเพแสเชปปดห่งรนายีน็น็เยิหนง่่วสงตวปชายักกรทิน้รุรมงลศิมยะสานชาึกกเาน่วงทอนษากนทกรกศารตี่เศจอไจบขำ�ท๘ึกากแหแนวอจวสงา้ารบกอยิทิาทลลลาษม๐ากลอรลกนท�ำกนะยยุ่มยาากาหจเหนรย้ีเาิุกรายฅนปัคกงัรปนอลูปวย่กวงัหรนแะนือองลง่ไายวมถแระาวหบเกดคย่ียกคยบา่สจบนดัศเ่รง้บรห์กนขยาียงนราบนูนเบัะานแร้ากทเาองยรับา่กรยบครรภมลยวน่ษเาอนียสาบ์กกัสวบยาาะูทดกตรนนาแาษรยีงยแมแกจิปามรราริลหุนงถมาลลูลาัดนอศรรู้ใสอะคา่แากรหนะนะกศทึกนาคงรยวศลเกธิาศสาึเคษสกี่เณปใาทะภึกฮิขวารจูบนมก์่วษาลอเิกศัรทะษา้อดรยกนนามี่ยมศาดสเึกยาเ้ียา์รกามตอนั่ชานหึงกปนษตานรสาอืรกาฆีคยเษลลรแณาารือ่ร่วรบงรว์งงะโเมันยาาู้ถมีนยสะรใ์ภลดกัดสตชยอวหึงสนาีา่บยเยาลอบแคาีปวัธแรนนค้นรยบชรามกนิดติมยืหอรบัู้ใฯใัญงุมแมานอแพวนาวดูส่งชลลูรศญกศคลลัสธศอจานณนะนูนยะิชัอดยานูงัยนอานุกธินรหานยจแ์งวใกจักยาแาเิหปูศอาััก์งวลกแววาท์กศลรสหแั้ยคดัากงปา่ะาหศะาึกิ าบนจรรนหวเทเรจง่ึก๒มษนปรศูดังบัดวา่ปเนังไูษ๖หยีรสา้หาึกอนทยหตกร่วีนยาห่๐งาษวยกาะาวย๘ตเนกนรวมัดรกสกาัาดเงคถาู้๐ลกัิทฯทจานตารวรนมนึงมุ่จยเดันศริ่มาายอแชา่คอสฅดักักกกกไกฟกนานิญ๒ัธนทำ�นราาษาาลรวงัยน๖ารรรเเยเไระใคัายเชปคายปศจศศักนข๐บคดิศิญจชยีก็นัดกึึเกึงกช้าบแวปัยังงีวาาษกคตษไมษว่าลภหแอริ็ปนนตาน้นางาามาะวูลวำ�รแเมทิเัดะนศปลภ่ักยนนึกอ้าะอกุาหค่าษกคเรรนชมจงาณศะภียาาขึกจมะยกงาอสาษกกูลนยงยงาลนาช้ีใยฆเรนตาิธาัสงจว์งาไจวิฮยีดัดัดมหักังงสกอ้รอหอ้วเำ�าบัรมัธยงวรนญัคอืยคพัศดักวาญงก์กึ่านงศานานษาา่มาัยร่าวนานสสนอาอขเนอื่สกาอานมใเสษทงภจจักลูชาติดงัอนรจาอหร้าเมวัดิธชงอนวหวิเครียำ�ดัแวลว้า์กเงนปนยภชยกาา่พวทนอกรลนคไูา่---าาทิดนรง
ปิดเทอมการศฟึกังษในาชท่ว่ีผง่าปนิดมเาทอมมีนกักาศรศึกึกษษาจาทากี่ผส่านาธมาารมณีนรักัฐศแหึกษ่งสาหจาภกาสพาเธมาียรนณมราัฐ
และสาธารณรแฐั หเก่งาสหหลภมี าพร่วเมียเรนยี มนารกู้แับลศะสนู ายธก์ ารณเรยีรนัฐเฯกาหลีมาร่วมเรียนรู้กับ
ประกศอนู บยกก์ ับาทรเี่ผร่าียนนมฯาเคปนน็ ใตน้นชุมชนของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน ได้ร่วมกันสืบค้นข้อมูล
การเรยี นการสอนใหม้ ีการจปัดรกะารกเรอียบนกกับารทส่ีผอ่านนทมี่สานคับนสในนุนชนุมกั ชเรนยี ขนอเขง้าศหูนาชยา์กวาบร้าเนรียคนรูผรสู้ชอุมนชนครธภู รมูรปิมัญชาญตาิบใน้าดน้าหน้วตย่างพ่ๆาน
ในชุมชน ทำ�ใไหด้ค้รน่วใมนกชันุมสชืบนคเห้น็นขค้อุณมคูล่ากขาอรงเโรรียงนเรกียานรทสี่ออยนู่ในใชหุม้มชีกนามราจกัดขก้ึนารจเารกียทนี่สก่งาลรูกสหอลนาทน่ีสไปนเับรียสนนขุน้านงนักอเรกียแนลเ้วขเ้สาหียา
ค่าใช้จ่ายท้ังใชนากวาบร้าเรนียนครูผแู้สลอะกนาครรเดูภินูมทิปาัญงญออากในจดา้กานหตม่าู่บง้าๆนทในี่ยาชกุมลชำ�นบทากาใหจ้คึงไนดใ้มนีกชาุมรชรน่วเมหก็นันคจุณัดคก่าาขรอศงึกโษรงาเทรี่นียำ�นเทอ่ีอายู่
ทภกา่ชีารคอสีเบคอกนราือร(ขดอ่างัยแยแู่ ใสเอผขนบอ่งเน้ชาชเบกภสม่นุมธจราาราชิพมสครกนกทอมรหมาูน่ีชม๕ารจาใู่บกศ)านต้าแขกึกเิพนขตึ้สษนื้นา้ทก่ำ�ามทจนา่ียนาราี่าักอสเแกกรงกอลทลยีารนะาน่ีนสะใบเส่รงบนปาตลู้่งพบ็นกเาูกสืน้แกมหจรลทาหึงลิมระ่ีไลาแกดสกกันลาอ้มาสไะรรนีกตูปศเศาทปรเึกกึรรแี่น็เรษีษนยกก่วาน้านนมานตขกรผกอาส้าลู้เันมรกงอาจีนยอรงนัดอะนัธอทกาบยกเ่ีเาปจานบรจแ็ศน้นแศะลยัสผลึกต้วูเ้าะษคอ้รเคกสียารงัญทาพีูจยนราคี่นง่ึเศปทกค่าาึก็นรตใเาอชทูษใส่าาห้จงม่ี�ำาภป้่คไาตคี าดยรัญาวค้กะมทาีเมเรทคอ้ังทอเใรำ�ัธชศนบใือยยี่หทกขกาวไ้ช่ีาศ่าาชดรยอรัยา้กเจบญรเรชัคดียกอเ่นรฉกนาบูจพรากคาอแารารกยะลเรู ตรู่แดจะจีย่บาาา้กดั งกนนบากปสรกธาเราเปรราดะนรเน็รรินเมักสตทยี ชทงน้อนศาาานนตงิ

(ดังแผนภาพท่ี ๕) แต่การเรยี นรู้ตามหลักสูตรแกนกลางอาจจะตอ้ งพ่ึงครูที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน
เปน็ ตน้

187

แผนภาพท่ี ๕ ระบบการจัดการศึกษาที่เหมาะสมกบั ชมุ ชนบา้ นหว้ ยพ่าน

จากน้ันผู้อำ�นวยการศูนย์การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน ในฐานะผู้ใหญ่บ้านห้วยพ่าน และคณะ
ได้ตอบประเด็นค�ำ ถามของคณะกรรมาธิการและคณะท�ำ งาน สรปุ ได้ ดงั น้ี

ขอ้ มูลพื้นฐาน

ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน สังกัดสำ�นักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต ๒
ที่ต้ังหมู่ที่ ๑๓ ตำ�บลเปือ อำ�เภอเชียงกลาง จังหวัดน่าน ระยะห่างจากอำ�เภอเมือง ๑๐๒ กิโลเมตร มีการจัดการ
ศึกษาในระดับเตรยี มอนบุ าล และระดบั ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๑-ระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓ มนี ักเรียนจำ�นวน ๑๗ คน
ครูจำ�นวน ๒ คน และบคุ ลากรทางการศึกษาอ่ืน เช่น ครอู าสาจำ�นวน ๑ คน

สภาพท่วั ไป

บริบทโดยรวมของสถานศึกษา ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่านมีอาคารเรียนบ้านดิน จำ�นวน
๓ หลัง ได้แก่ อาคารท่ี ๑ เป็นห้องเรียนและพิพิธภัณฑ์ชุมชน อาคารที่ ๒ อาคารเรียนและห้องสมุด และอาคารท่ี ๓
อาคารกิจกรรม มีสนามหญ้าเล่นกีฬา ๑ สนาม มีแปลงสาธิตศาสตร์พระราชา มีลำ�ห้วย ป่าชุมชนเป็นแหล่งเรียนรู้
มีไฟฟ้าและระบบประปาภเู ขา
บริบทโดยรวมของสถานศึกษา โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพัฒนาการ สุราษฎร์ธานี มีสถานท่ีที่ใช้ในการ
จัดการเรียนการสอนและแหล่งเรียนรู้ท่ีบูรณาการกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชา และหลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียงให้กับผู้เรียน โดยบูรณาการผ่านการจัดการเรียนการสอนในรายวิชาของกลุ่มสาระการเรียนรู้ทั้ง
๘ กลุ่มสาระ ซ่ึงประกอบด้วย อาคารเรียน (มีห้องเรียนท้ังหมดจำ�นวน ๓๐ ห้อง) อาคารฝึกปฏิบัติ (ห้องคหกรรม
ห้องอุตสาหกรรม ห้องงานช่างฝีมือ ห้องดนตรี และห้องนาฏศิลป์) สนามฝึกทักษะ (สนามฟุตบอล/รักบี้ฟุตบอล
สนามฟุตซอล สนามบาสเกตบอล และสนามมวย) ห้องอเนกประสงค์ (หอประชุมและห้องประชุม) และแหล่งเรียนรู้
(สวนพอเพยี งเตรยี มพัฒน์ สวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน ธนาคารโรงเรยี น และห้องสมดุ )

188

บริบทโดยรวมของชุมชนรอบสถานศึกษา บ้านห้วยพ่านเป็นพ้ืนท่ีราบสูง มีภูเขาสลับซับซ้อน
มีแม่น้าน่าน และน้าห้วยพ่าน ไหลผ่าน และพื้นที่ป่าท่ีชาวชุมชนบ้านห้วยพ่าน ชาวชุมชนห้วยพ่าน
ภรในปกแหใ ขแขในนน้อึน้อลรลัรวอาคคหะงะตะยไษะกรรปรมนบากลสาัวจ่ทัวู่รบม้ําอือเะวเาะเ้ารลห้าหรบบนชกอืยนำ�้หวอื๕นอารนหสนยปยนมกิบาืแว้วอพราั้นขรูพชยทนละงพแ่าใโอแะกีพโพนยื้นนลดื้นดลแองังหทไะเายยะบเปบมปหมชรมามพร่งอลลือรู่บาานวขือ้ืนีทาูผกวะง้าามาชทงแ่าชานพชยขไขีพโนี่รไลมุืกชาดั้นอ่อปรเจะชผสก่ยงแ่งขรัดบเอนัรกสชรปะลสส้าันิมนัีกอมใุมะรว็่ดวเทนไปากีกรพลชโนดำณ�พันพหี้ยรป้ืนวนขสใ้ืวนนงร่ารทดรมหั้นวส้อมทาํ้ะอร่ีปู่บนญัตแตยมถ่ีสป้บอ่าวผล้ลาาาึลง่่วสทย์ส้วะนมณมปูกนโถี่ชลมคลมจ๕ีผบลาารใะผะานนวะู้าเูก้อกขสฒหมชงศอ๕พยผรอสา่วุม้วึกะล่อาังก๐น้ืน่วงชยบษปผะหนกเทนแือหรพาู้แขิมยไ๒บะี่หลา่ืปังอพกอหบช้๐าปะขัวไาร่งบามน้าวพลอไนปักบนขูพ้หการูกงต้ืนรอหริจง้ืนน้่วทขปใ์ ทะคง้ยวน้เ้าาใแ้า่ามปชยวพ่ีชรงหนลยทือ้ไใพร่อท่ะาามรทสนงั้งะน่าสงกตู่่บาใวคี่ใชนสวไาชรา้งชนรกาชนเมันนาใ้เปั้วภก่ายยเปนจนปชเเ็นวราาปังระ็หนิงกชัในพงืษปออ็ดเนพอุมมข่อื้นนอนาลหาชาาู่บรทสก้าลูกรหมนวแไแนี่ร้าราัวมพปหบู่าาลน้อลาะถรรบแ้วืชา้ะกง้วึงับใยลสนปแชผจวปนจพะบูงาาัลัฒกรลคา้จอก่าวาะูกงมะทีกรัดนนนชงทผีภกรัวกาสสุป้นัมธ�ำักัูบเอเวสร่วยรขชงรร่ารบาวะจนงัาหนือรรนพทกสน้าอย้าอมอนก�ำอล้ืนขงผยีัางกเแไอ่ับบทอปปลทรชสปลสซงข่อะั่วล็ีพน่ปีมรรปะั้าบาไะาู้กลผทว๕แ่าชเปซงมสโขกูสีพบ๐้แอ้อพทาร้ามาลทคน่งงดณ้ังิมวขะนะขำถ�ในไชอรเรมมนสาเิ่นรลใ้บัอ้เงพีแ่วย่วาป่ตนป้ีภยจยนขมงื่อ็นารชา้ปงหลั้าใน่นมไอะงนสุมะครบิม้ํวาทชาเพัตะนชช้เกันพหา่วั๒หืน้มว่าิกงไนิไนาาทป๐นด์เนารรนใใขโ่ีณืชชอคตา้้์
ผคสนใมนผชสุมาชนนชใชา้ภตาิพษันาเธห์ลุ นัวือะพ้ืนชเมุ มชือนงโเดปย็นสเ่วศนรใษหญฐก่ มจิ ีผพู้เอฒเ่าพผียู้แงก่บมากี งคารนพท่ีใัฒช้ภนาาษผาลลติ ัวภะัณวัฒฑน์ชธมุ รชรนมเแปล็นะทจ้อัดงถกิ่นาภรทาค่อเงหเนทือยี่ ว
เผชสิงมอผนสุราักนชษาโ์ ตดิพยันอธง์ุลคัว์กะรชุมมชชนนเป(็นดเงั ศแรผษนฐกภิจาพพอทเพี่ ๖ีย)ง มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนและจัดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์

โดยองค์กรชมุ ชน (ดังแผนภาพท่ี ๖)

แผนแภผานพภทาพี่ ๖ที่ บ๖รบิบรทิบโทดโดยยรรววมมขขอองงชชมุุมชชนนรรออบบสถสาถนาศนึกศษึกาขษอางขชอมุ งชชนมุบช้านนหบว้ ้ายนพห่าน้วยพ่าน
ชวอ ช ทัมุอฒุมี่สกชะชนแนทนบธ”้อธบรนว“นรรกถวสิ่คี รมาิส้าอืยัรมอชัยคจทชยทุม�ำดัว“ศัาาพัศกชถสิกนตูดนานา้ัยกร์ิสบ์ขอินทช”แัน้อ้ายนมุปัศงนานๆชลวกนกนหี่าคคาง์กตอา่ร้แืวดิอนิย้อยมยนใคา่ปงนีเๆพวปงสาลกเคร้่พาาขปาา้าหดินอตน็ูดรงมงใอวอ้จสผนทาังงงัดู้ใั้นยคปกส่ีสหกใร์ลารญะหวาๆรา้าท้มช่บรจงุถมงา้ศ้วอแัดน่้าาชงักึลนกอปยหนะษาวยว้ลเกราิกๆสายลาศศกิดพัยยถขกึกาก่าทุทิน้าสษนอาธัศอรขตหงข์าจยนอผรอศรัดางอื์งขู้าใพ์ ปกกสผหสอร่กาาถ้อู ญตงะตราำ�นิ รกรตน้อน่บขา์พนาศงวอ้ชรารยกึเรงอักานกมษะปงษขารหาีเา่รอาปาโค้วตศปดงช้าอืยูนอ้่าผยาหยพงชมข้บูอมรก์มุีพ่าอรยักาชานันงหิราษนยเผกธหารราใกจู้บยีรว่หปรัดิจนมศืรอ้า่ชกใอรหินูหผุมาู้ชออา้ยชรู้อมุกชยรศา์กชแาานศวึกนาบกนชเษนูรธบจกุวมารยเกัดิดรยชตร์กากมยีน้อกกราาชงนมศาารรเาีสกึรรขฯเศต่ษศวรจ้าบิึกนใียาัูดนจา้ษใรนกนวหย่วาัฒฯหล้า์มตกกูว้รนใ้อายนหตธรงพลกรนเเขา่รราาเนนม้าีรยอในงจ
โเพดื่อยอมนีพาัคนตธขกอิจงชใุมหช้ชนาวชุมชนมีส่วนร่วมในการออกแบบการจัดการชุมชมอย่างเป็นองค์รวม และกลยุทธ์
ข องสถาจนุดศเนึก้นษในากคาือรจชดั มุ กชานรรศ่วกึ มษอาอขกอแงบสบถกานารศศึกกึ ษษาาให้ลูกหลานเพอ่ื อนาคตของชมุ ชน
หลักสูตจรุดชเุมนชน้ นในเพกื่อาใหร้บจรัดรกลาุตราศมวกึ ิสษัยาทขัศอน์ขงอสงถศาูนนยศ์กาึกรษเราียนฯ คือ “ดิน น้ํา ป่า คน ความม่ันคงทางอาหาร”
โดยจัดการเรียหนลรักู้เปส็นูตโรคชรมุ งชงนานเพเอ่ืนใ้นหลบ้ งรมรือลปตุ ฏาิบมัตวิจิสรยั ิงทัศใหน้เ์ขกอิดงปศรนูะยสก์บากราเรรณยี น์ตฯรงคใอื นพ“ด้ืนนิที่ลนำ�้าห้ปวย่า คแนละคปว่าาชมุมมชนั่ นคง
ทโดายงเอชอื่าหมโายรง”กับโด๘ยจกลัดมุ่กสาารรเะรขียอนงรหู้เลปัก็นสโูตครรแงกงนากนลาเนง ้นลงมือปฏิบัติจริง ให้เกิดประสบการณ์ตรง ในพื้นท่ีลาห้วย
และป่าชมุ ชน โดยเชือ่ มโยงกับกล่มุ ๘ สาระของหลกั สตู รแกนกลาง

189

การจดั หลักสตู รและกระบวนการเรยี นรูต้ ามศาสตร์พระราชา

ศาสตรพ์ ระราชาท่สี ถานศึกษาน�ำ มาจัดการเรยี นรู้ ไดแ้ ก่
3 เร่ืองศาสตร์ว่าด้วยการจัดการนํ้า สอนในระดับช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๑-๖ โดยมีหลักฐานร่องรอยท่ีปรากฏ
ในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอน และการบันทึกภาพน่ิงการทำ�นา ทำ�ฝายน้ำ� และการทำ�ตามกฎของการ
อนรุ กั ษว์ งั ปลาของชุมชน

เรอื่ งศาสตรว์ ่าด้วยสหกรณ์
3 เรอ่ื งศาสตรว์ า่ ดว้ ยการจดั การดนิ สอนในระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๑-๓ และระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๑-๓
โดยมีหลกั ฐานร่องรอยที่ปรากฏในการจัดการเรยี นรู้ คอื การบนั ทกึ หลังสอน และการบันทึกภาพนง่ิ การทำ�นา การไม่ใช้
สารเคมีในแปลงผัก ลดการปลูกพชื เชงิ เด่ยี ว การคลมุ ดนิ โดยใช้วชั พืช ไม่เผาปา่
3 เร่ืองศาสตร์ว่าด้วยการจัดการป่าไม้และสิ่งแวดล้อม สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑-๓ โดยมีหลักฐาน
ร่องรอยท่ีปรากฏในการจัดการเรียนรู้ คือ การทำ�ชิ้นงาน การบันทึกภาพน่ิงขณะนักเรียนเดินป่าและเล่าเรื่องการสร้าง
กลไกการคนื ผนื ปา่ เช่น โครงการนาแลกปา่ หรอื โครงการนำ้�แลกปา่ เป็นตน้
3 เรื่องศาสตร์ว่าด้วยพลังงานและนวัตกรรม สอนในระดับช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๑-๓ โดยมีหลักฐานร่องรอย
ท่ีปรากฏในการจดั การเรยี นรู้ คอื การบนั ทึกภาพนิง่ ขณะเรยี นเรื่องโซลารเ์ ซลลท์ ห่ี ้องเรยี นสาธติ ของศนู ยก์ ารเรยี นฯ
3 เรื่องศาสตร์ว่าด้วยเกษตรทฤษฎีใหม่ สอนในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔-๖ และระดับช้ันมัธยมศึกษา
ปที ่ี ๑-๓ โดยมหี ลกั ฐานรอ่ งรอยทปี่ รากฏในการจดั การเรยี นรู้ คอื การบนั ทกึ หลงั สอน และการบนั ทกึ ภาพนง่ิ การลงแปลง
ปลูกพชื ผสมผสาน เล้ยี งควาย เลย้ี งแพะ และเลยี้ งกบ
3 เรอื่ งศาสตรว์ า่ ดว้ ยหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง สอนในระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ ๑-๖ โดยมหี ลกั ฐาน
ร่องรอยที่ปรากฏในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอน และการบันทึกภาพน่ิง เช่น การตั้งโจทย์การเรียนรู้
ทำ�อย่างไรให้พงึ่ พาตนเองมากท่สี ดุ เชน่ ปลูกผกั เพือ่ เป็นอาหารกลางวันในศูนยก์ ารเรยี น
3 เรื่องศาสตร์ว่าด้วยวิธีทรงงานของพระราชา สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑-๓ โดยมีหลักฐานร่องรอย
ทป่ี รากฏในการจดั การเรยี นรู้ คอื การท�ำ ชน้ิ งาน และการบนั ทกึ หลงั สอนการแปรรปู ผลติ ภณั ฑช์ มุ ชน เชน่ สบู่ ชาสมนุ ไพร
เรือ่ งอ่นื ๆ
วิธีการจดั หลกั สูตรการเรยี นร้ศู าสตรพ์ ระราชา ได้แก่

3 จดั ในกล่มุ สาระการเรยี นร/ู้ รายวิชา จำ�นวน ๔ ชวั่ โมง/สัปดาห์
3 จดั ในรายวชิ าเพม่ิ เติม จ�ำ นวน ๒ ชั่วโมง/สปั ดาห์
3 จดั ในกจิ กรรมพัฒนาผเู้ รียนในชมรม ชุมนุม จ�ำ นวน ๑ ชัว่ โมง/สัปดาห์
3 จัดในช่วั โมงลดเวลาเรยี นเพม่ิ เวลารู้ จ�ำ นวน ๒ ช่ัวโมง/สัปดาห์
3 จดั ในกจิ กรรมพิเศษของสถานศึกษา ระบุช่อื กิจกรรม จิตศกึ ษา
อน่ื ๆ ระบุ

190

กระบวนการดำ�เนินงานการนำ�ศาสตร์พระราชามาสกู่ ารจัดกจิ กรรมการเรียนรู้

ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน ก่อตั้งข้ึนจากความพยายามของชาวชุมชนที่ต้องการมีโรงเรียน
ในชุมชน และชุมชนสามารถออกแบบการศึกษาให้เด็กและเยาวชนในชุมชนได้ ซ่ึงพวกเขาจะเป็นผู้กำ�หนดอนาคต
ของชุมชนต่อไป โดยผู้ใหญ่บ้านสมบูรณ์ ใจปิง รวมท้ังเป็นผู้อ�ำ นวยการศูนย์การเรียนฯ ได้ศึกษาดูงานตามโครงการ
พระราชดำ�ริต่าง ๆ โดยเฉพาะเศรษฐกิจพอเพียง คนอยู่กับป่าอย่างพึ่งพากัน และได้ต่อยอดแนวความคิดมาสู่การ
ออกแบบหลักสตู รชุมชน “ดิน นาํ้ ป่า คน ความมัน่ คงทางอาหาร” โดยวเิ คราะห์วิถชี ุมชนใหค้ นอยกู่ ับป่าไดอ้ ย่างยง่ั ยืน
ซึ่งบูรณาการวิถีชุมชนนี้กับหลักสูตรแกนกลางของกระทรวงศึกษาธิการ จัดการศึกษาในรูปแบบโครงงานเป็นฐาน
(Project Based Learning: PBL) ดงั นน้ั ศนู ยก์ ารเรยี นฯ จงึ มคี วามพรอ้ มในการจดั การศกึ ษาทเี่ นน้ การลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ
ให้เห็นเชิงประจักษ์ในพ้ืนที่ โดยมีสิ่งแวดล้อมในชุมชนเป็นทรัพยากรและแหล่งเรียนรู้ ตัวอย่างโครงงานจัดการศึกษา
ในรปู แบบโครงงานเปน็ ฐาน (Project Based Learning: PBL) เชน่ โครงงานเดก็ เลย้ี งควาย โครงงานนกั สบื สายนาํ้ เปน็ ตน้

ผลการจัดการเรียนรศู้ าสตร์พระราชาต่อผู้เรยี น

• ดา้ นความรู้ ความเขา้ ใจของผู้เรียน
- ผู้เรยี นมคี วามรู้ ความเขา้ ใจตามหลักสูตรชุมชน ดนิ นํา้ ป่า คน ความมั่นคงทางอาหาร รวมท้ังหลักสูตร
แกนกลางจากการบรู ณาการเรยี นรู้ ซงึ่ เปน็ ความรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชา ทง้ั เรอื่ งการจดั การนา้ํ การจดั การดนิ การจดั การ
ป่าไม้และสิ่งแวดล้อม พลังงานและนวัตกรรม เกษตรทฤษฎีใหม่ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และวิธีทรงงาน
ของพระราชา
• ด้านการน�ำ ความรู้ ความเข้าใจไปปฏบิ ตั ิท้งั ในสถานศกึ ษาและในการด�ำ เนนิ ชีวติ จรงิ
- ผู้เรียนได้วิธีคิดในการใช้ชีวิตกินอยู่อย่างพอเพียงและพ่ึงพาตนเองให้มากที่สุด โดยปรับใช้ใน
ศูนย์การเรียนฯ เช่น การปลูกผักปลอดสารเคมี เลี้ยงไก่ เก็บผักในป่าเพ่ือเป็นอาหารกลางวันและทำ�อาหารท่ีบ้าน
การทำ�นา เลย้ี งควาย ในชวี ิตจริงรว่ มกบั ผูป้ กครอง และแปลงนาของศนู ยก์ ารเรยี นฯ การเกบ็ ออมเงิน เปน็ ตน้
• ด้านการรับรคู้ ุณค่าและสรา้ งเจตคติจิตส�ำ นึกในพระมหากรณุ าธคิ ุณ
- ผเู้ รยี นมคี วามรกั ชาติ ศาสนา และพระมหากษตั รยิ ์

ผลตอ่ เนื่องจากการจดั การเรยี นรูศ้ าสตร์พระราชาที่มตี ่อผู้เรยี น สถานศึกษา ชมุ ชน และสังคม

• ผลต่อผเู้ รยี นโดยรวม
- ผเู้ รยี นมคี วามรกั ความผกู พนั กบั ถน่ิ เกดิ มคี วามตอ้ งการพฒั นาตนเองเพอ่ื กลบั มาพฒั นาชมุ ชนอยา่ งยง่ั ยนื
โดยเน้นการอยูก่ บั ป่าอย่างยง่ั ยนื ตามหลักสตู รชุมชน
• ผลต่อสถานศกึ ษา ชุมชนและสงั คมท่ัวไป
- ศูนย์การเรียนฯ เป็นแหล่งศึกษาดูงานการจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชน เรียกว่า “ห้วยพ่าน โมเดล”
สงิ่ สำ�คญั ทท่ี ำ�ให้ชุมชนสามารถจดั การศึกษาไดอ้ ยา่ งต่อเนื่องเข้าสู่ปที ่ี ๘ นั้น เกดิ จากแนวคดิ และแนวทางปฏบิ ตั ใิ นการ
พึ่งพาตนเองให้มากท่ีสุด โดยลดค่าใช้จ่ายของสถานศึกษา และมองวิกฤตเป็นโอกาส โดยออกแบบกระบวนการเรียนรู้
ทเ่ี นน้ การพึง่ พาตนเอง เชน่ เรือ่ งอาหารกอ็ อกแบบเปน็ การทำ�เกษตรปลอดสารเพ่ืออาหารกลางวัน การทำ�นา การดูแล
อาคารสถานที่ก็ออกแบบเป็นเรื่องการฝึกวินัยปรนนิบัติสถานท่ี และจิตสาธารณะทำ�ความสะอาดชุมชน (สัปดาห์ละ
๑-๒ คร้งั )
• ผลต่อชุมชนและสังคมท่วั ไป
- เป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องการอนุรักษ์ป่าต้นนํ้า การจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชนในรูปแบบศูนย์การเรียน
การท่องเทย่ี งเชงิ นิเวศ การท�ำ สวนสาธติ ตามศาสตร์พระราชาให้กับชาวชุมชน จงั หวดั น่าน และระดบั ประเทศ

191

รแโกโกทขอตใแดดนะลอโโรแกอขทกใตแบังหาา่ีสกรแโโขทกอตใแรแโกโขทตใโแโรกขกอทใตแดดยยนแโรกกทอขตใแดหคดะศรนะลอรแกโโกขอทใตแับงหงามะดดาี่ดดก่สงนนลหแใ สแแพขแแโออับงหาดะาี่นะสลอลบังหาดมะยอดใยบันาี่ลสอาี่บังหาสศหคพนศะาดย่ีร์กคยูะสลนวองับงหชามลลลั้หคลถลก่ศยา่ีนยรงสชาะอก.ยรยงมยดหคศรก่ะงหอมหศคใงศยมศยระีะขก่งงงศมพอมหคก์คึยมศศกูใกก่ร่ะวางะนะระวอชอืะารงะรอมาศมพใกชา่ก์คพยกงู้อหนวมดใชศมพใฎ์กคูคาชน.ศวกพชมใ์กคีพูขดคนทวู้ชาอคชนเกงนศาึวพใกตเ่ววา์กคดระผูชเกีษรตนวขราอชาชดกยึ้ีกชาห์่ื้วดขากทรกนรฎดรี๒าอึคขกชล่วารปย้รีึหรกกขา่ลวิมาวี้ธรแกอขี่ฎยงาร้ปรเตู้าคหวเะ่วาึเกร่ษวตยาฎร้รหาครริ้รอาฎงา์ยเายคก้้ะยีห้หเอรษ้ตองฐาลเาฎฎหาป๕ะ้ีอเกคัคกษตงกกกาล์มเกะกเรั้ลนษตตพ้ตอออ์้าลองรารจกรเปงกาะ์เอกะษลิตลมกเกปียขาอบขศตกลมมก์ปารก์กตรลมกกัอกไาิร้ลแรโโกกกอขทตใแร๔ปตลาชลสั้ลิะนรพลตมปอชกาาีย่รจกาิลม้อะกักงไขรลกาาต.ดดขนักนั้ลินูกนนรพตอ้ตอาโ้ัานราักัร้ลนกรกพะตอเาษลรัก้ลอานบังหพัาตอศชกสัขกากา่ีกรช๒กสดั่ยีขนูาั้ลตดนอพ้อรตบะกอัเงไาลนกขรกง.รทงชั้ลสยในยอ้ตอ้ยรชมขศาชขใส่ียรกสเหคชพ้อศะงชย่ีไลสะรศ้อชะ.งงพไมอลทยี่ดก่.นู้อะงช้ัตสงสนนไอลบกนชนก.้ัก้เรนี่ยงรนรรที้อังะเงศั้บยไนลมใญัขศก์แ.สศดเีทนูชตศดบแกพ้ัยี่ศนูนนู์กคนต้อู้อมบระกงัพงิ่นเดงวไนรลชหนูทงบตงบกรศ่ี.อทูศงนาชกก้งตดศขรรกผรนูทดง่ื้ทตีัานวบก๒าบยศนเัญพแศางรทพีงขนูน.ขศลปอ้พกดรา.้ึกเ่คูรวาเหรกรต้ีับกรวร๒.รบยอรนาีสััญกยพ้บยแญงกยัรร้ท่แื้ีทังหราลนว๒บยา.รงรูนรกมัญรฎตกแู้นรครร้อหูรีันบยูนห่ีปอฐัญศง้แระออคงาห๕เ่้ืทวะนวูนเอ๒่สาษื้ตท้อนยวรญ๒ลารงหก่ื้วท้รศเนวรา๒์รงาครอ๑รม์กกนกีัังขือปทนบยมปอิญัลค่้ืทแนวปเนค๒ตา่ีปวฐกศกรวลมทยกค๕สญัตยญาพตยวนรปูรงรขยลรมหนญรงงรมควจริลววรงก์รมงัขอืสึาง่ียาฐญ๔าศกเี่่ฐทศวา๕ากร์่ีง๕่ีอยกาีรมฐศักอกศัต๕ลาพลัง้ลนนพวงตอัู่ีน์วปีแ่แฐนานศเคลก์กครกอก์ขอืงกคงั๕ขอืวกิวัดควก์งืรขาืออ๔แขเลก่กญงย.าวม์อปกดาตัคษัตกรก์าอพาังขพือรนรรมูตัูนนาพชูังสนนลรกูช๒นแวนาวกกย่ีศ่ีิงศัตง้อาะ๔าาง๔งพเไวลเาแูง่.าน์๔อแ์กายอก.กาามอาตอก้ันวล์อการลงองเดวัา๔ัเันน์รนนงน็งกเผศรขฯอื๒กั์อนกกิาิกานตศอดผนูวติกแแจลบกไ้่่กทนะัยยร..นาามแมนงแยร่าตทงัตกย.าิกมรพรศขลราดู์แรลงนงยีใก่นรรเผ๒๒ย.าขมาางศตศแรพวะ๒กวแารงจศ้าาท.ขเูู้้แเวแงกิ้รชาตาระ๒เอร้าแแีัศ.ออจลาบย์ลรนดญัดรเ์แล์กกลกเผรดเียผศัแ์านกตูนแาตเนตผะอ้รวรวรเจ้ติกล้ัะหจ๒าดทวนู้ทาเ์วอจกิปชเแผบทวร่้แลอต.ย.จ่้ืาทร้อม.รนวรวส๒ารจลย.รลศพรทียศายีาลแันรดะลปกงะ.งะ้ร๒าีรใค้ะาาู้ยราียเวนลศู้้ิเซวชวึกราสิชู้ลยเวแญเ้ิอแชจแะอเจ้ยแแรง้อถินจรม็าาาียู้ศเวยีาบิศถัชดาลียลรศ้๕ะดเแงึาี่นรอชกฐศจให์ะ๒รกียะนท๒มิ่ผ๕กกสึกะร๒ราียวศตเาลวระลเกวรรนงง่ึจวิถสยนะ๒ครก์ยังาขือยษาวั๕ระดฯลาชลหั.ดงลกกัรใดทลยีงากสียยนใงรลตัใึกียขานพาคษียนะกกึรเกูกึรัเดนเลพีกเเีนะงยิถเใ้เวษ้ิิถยีักนาถิงฯา๕ู้ีกึเฐวท๔เยทะเชาหยี้๕์อเกา๕นอชทจหอตชิถขหรกสกบรทาทกสกสรพีะรัีนกนศะย๕ะาเะชุคะกนหก้กิลิกกรทา๕ลีนทนษกสยนัทระา๒แฯ่อ้าษษยะ.ามกฯนฯพียควรกรขนรยีียขรีาบเษรางยฯยริมุคีพี๒ยาี่ศีพแจพียีัีี้ิน๕ธอลกยยัแดา้อีขท้ย้ิทิกกมงนุ่ตแา๕า๕ีีาททยราตทยทพีียีะยสรปาสากแกึลาบเด้ิก์เกา๕กีกทจผย้ท่ีเเาาวแขุคาตศ๕ธิถลรแาวา.คุฯจุคกทานอ้๕โสนปสิา.รคุรสนรทขกนรมุ่ตแกสหรลาาบเรเศขรชศร้อาบรเลบาแเกี่นะฯแถดัม้ถ๕ธรลนี่แราแ่ีรู้เโแว๕ธน็ลาบยเอิแ๕ธิชลษศแ้แขกอจุ่มสปห่ีสึสกแ๕ธลียสปสแยีสปศสนามฯเัขมงรถศา่รไขะ๒สป็ฯสศั้อขรี้ศะ.ศไยนตรอฯวรึนสฯอโลิกงึง่กเิขา๕ีโศทอไรยขยกิโมุ่าหฯัยิสาาขกุม่หไขักนดลุม่หโึกงคก้กิใงมไดตถอียนขนกษ่มุมกึถ่งกหน็ขอสามศเถคุไ็นกอะเกาศดัยอน็ึอิถกศมชถอนึากึนแอกน็ึก�อ่า๕กะดำนศชหบ๒ไงษรงทขออึกสไกร้รไตใบอได้ะนกไตม่งอช้ผนเไไตไอง่ไผาฎษๆาา่ษ๕ธ้ยัลไ่ง้แบนัฯไเตารงอัยไนนาเนอึาีย่งยักกนาใดึไ้งขกพนสงพษดาลานัึผัยขกกงษพีบผอดีขนยษ้ดงึษด้กิกขเกขดชด๕า๕ีเศทปยทังแษพนชาดขาอา่ฯ้งศรบชพา่านงกู้รดบอเลโองก่าชใิไบาางแใุคข่าุ่มผปาหับแตพนผใงผาโษะ้อ้อผราษเใผู้้นเเล่ิม้ผเมรสาศษาผเ้ัรพบาดเฒ้งแงผเาๆพอาาษื่นเ้น้ศตพกึจ๕เี่อนาจนแเดอ๕ธล้ิงึอแกพศาารนดิ่กม้ปงัอศพแพนารันปัฒมงสปพนสๆอรบไู้อปจรัเลพนนู้ิเิขเปลตัศศแอพนรรด่ิแีกมู้นฯาง่แ้รเลตคู้มายไตตัึเใเลษโบกแิะัยฒยดัาขกิตแุ่มศหนสรัา๕ตพฒีศจงๆรัะาดฒคงาๆจยตมโตงถษนศนเรัจิหฒ็นงศาศอๆีรัดัคดศ่ิิกมฒงศโๆดดิ่จกอมพึบกมชมจิะุานาศมดิ่นิโกนมบทศ่เด่ิิกษ์กมไาีนมคิตวงกีโ้บมงึไตออีคบบรนใกสยิง่ตคดเิยไตยีผาดั์ยันีผคนัดบ.ตวก้นยค้มิตพึาอยกตกะเพารดาสัดีดวาเโนงษสใเดัขาโนเเพพีาค้งพพดแโาา.ีคศรคนาะราชโาโาบนาอเโเนบไเ่ิวมีคบีคโุง์รอกพโาปปอนนน์บตยวกใศคบนตวรขกอครุผกอเาสดู้เิร์ผมกรสเาล์ษดิน้ตวทากนรอตกวเกวอดยเ.แรทกสาขร.กาดลสรตด้เงาพานวรลหอวา.พ.มิ่ราคศาชศปรรััรแพศคนน็วกจฒรวงเขๆคยริามเ.ลู้าึ้พีิมเลยรอนกงคศมาศคน่มิรรรอยิรกชานแ้ยขดเธเากกเติขมษยา่ีะราส้ึรอรีอกาานยนนรายมยบเาปศูขขรัศฒิง๒ะรๆรษดัรรจ้ึีลวนาาุร.ปลิเนสค.เศลามด่ิ่ยกม่ิมตรศาิชร๒ระใรนชมปกบ.ย.กุลลาหเยาึ้สีสิาามพยนิ่มา้ึร่อีรมชยาชนีมืนาตกปคอกโสนยทยยตแษปูา่าึ้หาีกาึ้ษีนยชนยดัมนึมกโรเเตพเิบศสะทา๒๕ะดษาศงษ๒ะโนใเชคุึก์ีเเรคุสชเเาน่โมวสซ่กศางม๒ะศาบ๕่็๒ดะอนงพานปในรดปุดบุเจล์สหชามานสตหว่ซากมแิมถ่าจอ็นาพกน.รปตนกสหั้ี่ดนปสเเทาษมสลหทหโชมิถร.ึจชกรเึเกาตรั้ห่ีนเสทษ๕มวส๔ทศคง๕รใงชครพ่ึึใ้กงนชวรเพ๒คศึเ-กชรดรเชบซบ๕เ๔ซ็งอรอิกา่ืสพมก๕นใ็งอพึ่านยัรงนอใดากอา๒นล-ยชขลซขชมิถจ็ซกาื่ถพนรจ้ีอแ็รหั้ี่ัพนดคานจหัศี่นษมาลษมกลมิยถจรล้รีถแจ้หัคี่นา.ษลม๔ร้ัห่ีใ.่ืนก๒ล๔มกษมบ่มิรึ่อรกช๒นงนบึ่๒ง-๑แชก๒าใยาก๒๔กกา้ึีกาืยยนกาื่อ๔ม๒ึ่นังนอดาึ้ี๑๒แัใดกาึยึ่นาใงนลั๒ษหสดุก่ื้้ีแณออจั้ีัคแดใาจกนาเื่ษคาจิอลหาศักดา๒มะุกาณ้ัีแุานใคเจหสหราา้ีมน๒ะแ่๒กกคาจ๒กนาป๒ปนลากุ๕น๑แษหร๑าแสในาามใก่๒ิกกทาปลั้นะ๕ตด๒มตสงใกท๑แใาลใหนัลกกชัแดุ๑แึสดกุาใรตณแเัากณนัรในด้๕หกงมลหัใทดุใรลณชััชภนกซหดุรรลหนหร็รนณพากเันนปะรลาปห๕ภ๕ลากรรธงลีอหมิรถในกจรวะรั้ั้หี่นหปะชรใาษนะมมลซาาลปกพลแากศแแังะแแร๔-ีดู้กปดค้มก่ึมกังะนาแจ๒รบ-ิระรขา-แศ้หั่ีูนภปหกรภากา่ืแลด้มรกลอมอัดแาะาาะรรมะรดา้กามภอีอรลอ้ีอรรแคคจน๔ะาะะภรตกรลล่ึละางนอลากึ๒ละรศศงัร๒ะยองัวรกอ-ีรื่กึลีูคกป๒คนาอูแปลคพ๑ัร๑แด้ยาใศจะกาละงัายกาแรพลีาูมาปคงองศใ้ีอแศังลคัจระาีาดุาลทู่วกงปคกณัารนอรศนหะั้จะนาะะะษาาาะงษะอศจกึ๒ึกรหรวนแนคะัาะยวอดยปวบ๒ล๑แา๕ะกแรแใกึกพแพคนะุอบะายยวะยะะคาึกกแงึพงลศอัแกึศักยวดนุแมทยกทแี่กกณแาัด้พกานมงึ้ันจหน้ัศจหกรากาษ์ยษาาโทาภกรลงกแตศโแ้ันจบะรลอษรอบทาบกมอ์บคุลคาุแัน้จกรบ์งษอลาบตษมาลกทึยึดคศุแกษะกังัยกนัรรไนยแ-อมีมดบูแ่ีษปคีแ่าากึแคปูุะหหากาัแนรารมโาาโะี่แอดล้าลคมึะาหบยบกรััฐนกาโมรดบีแ่บ์าภ์ลนาะมชกะตกรบหารรมะเ่ีกึะาอโบร์ยยลืดดยยดไ้วตออษรษกยกรกไบกไแาแแยาพืแอาบย์ดยทล์ผษกายกมกรืไรลรแงะผะศดศคมงัขทยุกดาี้ฐัษรัฐกกยอก้ขคได้นัจะแดาเมษมาาศเรารรัฐกแาอราดอบะออมบรืหืล่ายดยไ้นตดไ้ตรรคุาจืือรออจัฐา่พากาดู้ืรยอเด้ไตมผผ้ัึชนะู้นหอเะรกืรัอนวาคมครง่ีแอ๑าตกึ่ผาาืเยวดต้ไตหึ้ข้ขกาโเวคเาืนาอลาูรนบาทพปบชูร้ผขาาปะเบรารห์หล่ล่ยนนคยัดกึพนรรงจจงอกาาจจศ้ขู้รู้หย่ลพออเนเดรเทษากกยกยรไรมแจกจววั้นู้าตต๔อรเเเษษรรห่ลรีานยะีุวยมนนจแนัตจููรระรแเปปฐัู้กาเอเดะะมนรุ่แานูยยคััรวแรดดุใึึพพสสปงงอออตุ่กะเืื้่ิมด้ไตนนรรกยัึดอกกึพาืปนองาาอกชูัรนชปมผรร่ีแระรกาีีนยูยปคจนสหยจัดหึพรแลแางรลอรรโาา้ขเเียเาารกุ่แุ่แแนนบรบาใาในสสเงัรห่ล์กกนรฐบ่มิม่ิขรเุ่แีนกจยรจใาาปนปสู้ชแชอเก็ริ่มาขนนอรดเวษมาปนนูยกูสใปไปจจตใแุ่แชหนหเแมะลลมะใคสต๑้๑มนกู่มิปจูรรชหปาลสบบาปะนนชอะยัดับึพสงรเรัฐอเหหบนดูนปอจอดรหแกล็็านนนนรเรรนรสกใสใ์สีสบในืยใแ็มะแมยะบดไ้ตนตตีน๑บ๑้ทมิ้ทแมมราสืีใกอเารนเแมะ๒๒ต๑ุ่แง้นมะบใะถสบัรบั็บบนนกรคิม่หงหลกสสใาป้แะนู้แนบับปบชแบรมะ้ขตห๑้รเรมนนนูปจสถบสใอถบใหญลัีีพทมิทมิรนีะรีกถหล่ากบันสบบใบัาผ๒า๒อบหีจนทมิจบบีเกะรอรเ๒สนสรนท้แบนู้แนูว็บปลสบปบนใลีแุสทมิสเคใุอกคี้กแนูแกถมะาอถบงปอตาเ๑ร้ต๒บมบตงูู้นงรเปาบญากถอาางะะบะสบับยัด้าแหนทูึพบงปาอนนรบำบ�ุรสตลกรลกถะนอบหบะแุนสแบุใบคบบเกคศกีคะเทิมางลาาางีตรตกาาราตบังแุง๒าคกบงงบรรตีงยตัเในสบลยี้แนลูุ่แบลปนชใสแาุนุคสุนกตสก่ตวถะแออ่มิบาะหงบรบหวบบรตคเศมรเงึันศคปกุนหคสาตรลมรานัชาาะกบหาลบาเศคบกินูบาปนาหบนือลมลลืุนอสตแุคาะกิบหาบธาาลงบิเ่ศรว์ตลธนแ่เอกควงแอจืาบอามร้าาบจึันกพกมรรเษึนักกรล่วรลสแอพาสบมรึ็นักโอนนหรลจลนุสชตสะือบหาืมบกอแมาเีศตคกก้่รมวิาแอีธอิรืคาธอกมอะบลัมเรรึันลกเจืาดจรืลัิอธอกพะาษดพกับษับกลลงสเาสจืรยังอตพษาารกรรจบืสจ่อวเแมอเรบานมรกใึันกงศากิีจรลธรบคีในกครใกาลสเมิจืากระรัาปีคะอีกัอคพกดษกอดรืคสอกะ่ากมืกาาาะัังอถบังนะารดกิคารธจนตกาัสตลนรเัญจงรืศแนูกาาึอกรปพษีกตอใครกสผรใศรา่งอระสราั่ืสจลงใรวนดกบรคมครกรารกาา่สรัีงะกกกรเมค์กะราการรถคาาถนตะนัึรนรกษกะนาาดาถกลนาในบเกัใงมนารอทรบลญใอรึรศตาี่ยกสศรแม่งชบก่งาคศอโ่วรง่วศใมรอรรมราะาง่สกรรรราาสเนถ่วรอเนราษมคารนรรกานการาเะกกาีาดคถในเนใาอเรนวกทบนศาชษทนุบึสยีกตง่ึใคกมัระเกบหมตชว่าอึรศทบามกศศศมึครืน่รกศแอรง่าอสรเสาว่นารศาร่ืนรมนศารรรอกสชกเุิาาณยนราารแใกเศกาใทบบาบชึใษกิเชยีษมาากครัียบทหกบรมคาบ่ึวศกกแึอชมมษกณึมึษอื่นียศราบรเมคสน่ืรศิศึกรกกรนราอนึรณสกึษรมื่นเศรปนมกรากรกาึรกาเทากขัมภวบบชาษโบญับียง่ชทษคารัขีชบยีกคัิตามิมรคัวธบกรึสบมิบโกัญึณมล่นืึษเศกณมราเจรนื่ืัึษศบกรตกมิเอกรสาษีษลรขณกรึษอ์เกากกชาษราษร้อจทาขาา์ยีัพที่ีมีสขวเบบบับมโววัญา้โารัญัทาาบรัขีามิบตัมิถ่ีมีกคสวเสตณาโึษสัญจณตเึษง้ญกะอเัาอตทกถราษคสดศานราษจาตอกพาญ์ออาาถท์ารษาทนข้อัมตาวทิ้์ทขมี่รโาีาถัสัญเมแรวี่ีสเโตัญ้าสาาตวิ่ีทถีสตสมัคเาถดสคตจตึารงาาษญสจอตกาาญทถอวตอรคม่ัท์ขราาษนผดจตรึนญงอัองาตารถ้จท์กาาถาี่ลีน่สถเขาผ้ึิทงมาาถัมนนตธิาถทา่ีีิถสเคคจตาิญทวมมอกามาัทนถวโะดทธรคษกาันศดหพางากจตาคญวง่งา้ัาถลอัดม่ทขดผน่ว่ทะขกนึาผงาิกงัิตทึกรมงัมาตถ่ั้ลาขาผดใเึนงาัาาวตมิกนัธิทศาดมมหนมธา์าลมาิกคใมมนค่ใธขาาอาผาเวมทาลก.ึัศงัาวักกดนทตทกคกน์บึมงาั้กลกมั้ทลกนอา่มขานาผกิศกนศธัยาากตพนแึ้ัลิกงัมตคินใมสมริกิใวนาาทกึรงกมาศแอตมกพแนถิิใธศั้์ลรารากรา์ันากคธอศกานาึมักอั์ามกรนสกาทกินัใากรกนร.รรกนอษาัายี้ัลธัศาาตกาน่ารรกนน์าตพกแรสึกิื้ตพกแกมอัศยีามหานรรธชัาิกษนใตศพศแึตนกรราึกรยรศ้ืาร๒ศกศูัรปึ์ตรกพนแธกชงอัาษศศ่ธรรราอรสวราาาักรัสยึากกธนศากนบกศตรรคุสรอรหยาัตกับาธร่มิเาา้ืางุตพแรมสตื้กนณึรึชกึษกษกกาศศนฐชากรษื้ศศาต๕ึรรกึยกนแเมชรศดษุศยศ้ืมรรศารึึรอกนกัชยษฐอาศธศึาศกาารสาตชึกาาทราสยอรดลศสกรากนัาโอ๑ตเอารกุาตชมเตษศาึึสุษก้ืกมกจบึฐึา๔ียเกกนกษชุาฐษามรศกึศเึ๑ึรกอรารษดุกกึมศมรชฐษาึึรยกดษศอากาษศารฐนาจ์กึา่ียราดอึกษตารรรดไราตา่ี่ืเนตกน๑อนตั่๔ััดชา๑ัอบษศนยาบา๒ษเชถาจคษศุา๑ียดอษามต๑จยยษอึึจตชกรียาื่ชนษศกนศษษาฐงาานจรทจั๔ัาียดียักึนยษนษบรรดรา่ราา่าาง่่ตาา่ืนนมนื่นั้๔ันิดันยบ่ืันั๔่ืด๑านอัานนยนบวันาั๔ชดาััั๔ัศษนยดาบาดัษนยาบจงาียาาษางารงา่ขาผง่ามนา่ืนนนัั๔ดัยนมบาทกาาั้ลงนมาศอาักนตพแึกรัธาสตรื้นษศรยอากเึกฐาาดรต๑อศาษยีร่า

192

- ๒๖ -

พตขกแหคขนาอณอราลมะงวรังกะสศรกศโนปแกพตแคหขขสกาถารานนแปกพตขหคแขาอลณารอึราลกูตรช ขกปพนนแแคเสมาระนยะงาอรลณะงวารรอราลังกรลอล้าะ�ำาณ้ืรนาษรตยีมสนศธรสะกยะดนะงเวศรโัโงกรสะะมมะกะสยนทาแารดสถศธารรรกดนาะนศปศ่โกังึาแนสลูธกูกตรชดนาสรา่ีดายู่กีถาายรลร์งพทานเฏลกัึวายักัทรึกกูตู้ตราชนธษนรตสำ�สนสาารเนงวนำกะ�ชิิรนวมวยัรรสไี่ราเแารษษริักตรยกนจสรศ่เงรดนาจาูปเชิงุกมิชัตามกะรฒาสู่กรีปแรยล์รพารบรเยปาศา่ร้งาิาาิึนมกกการธศัตามนสราู่การีกรัวลยตล์พะตบันกเนรรรึิงกาฏษกิาก้าธกามารกนสแสรจนาย่ีุ์ะวรวนกะะฒามนามรรจสรบษปิาชการิาากนมรนจนาิบรแนั้ลุ์งนวรภกศกบะ์ฒารักตทดรรบรปิาฏทิาาา้กมาคาาแปสเกขรึลอกกมะาั้รนะรราัตกสทหวรมารมี่ิสชฏ้กนวาานิแสบแอรลศนพ์าวัษรภะบาระพถสเอ่ืี่มนลิทาาชปีาะนู่นงศสิกบแลมลศั้ทนวมะเภรบาัตกนาคถวามวัสึกกงกโาีปัรฒศถะกแเลี่ะยมั้นพะเะานถัตรกเนิาทวคา่ืนอัาสณขกอะู่กกษสมะราไลรานคะรงพนถาึศั่งเงปนิัทดิชฒาสศศกบนี่ษยาูู่วกาษนตมส้ะอเะมื่อนปโคณขยรึศงะรเึกัชยาบฒรกุศก่ียกา่ังาปกดมสศรบหรันามนื่อวเณขีย้อเฏาืปษนโึกทายรกรรผาะาปสั่งแปาึกบรน็กนะกดวนเรนัา้ยอศท์เรปษโเายฏาืนรรทผพะอู้ิผรบลสษานีทยรกกดาระจันบชาารแยขเศ่ีนเะฏาุกืนทูู้้ออื่อิบา๑งะสานีรายเี่ณรดักัาะตชารนนแอ้ายธขศล้ันำ�ุกปนาพำาง�ิรบาขกณา๑นีัรยหตรนนอนาชาลหแจ์ร้ันิากุพทกาะน็รรนนนาวั้งฒัน์ทนนณรจัตลรนนอิ่วกกทะลรลนา์รัากนด์ทพารปู้ยควตาวน้ืะคพยี่ยปมจกัันดาิู้กุคที่ัะตกราเว่นายั์ร่ียน์ทปยกรยรุห่ีบื้นณณเฐ๑าส้ืแศนคัดา่ัรหงู้ตคณสมตาร๑่วาะย่ีคยยกปั่งกตารจุาี่เผฐตูลวมปยจลฐะรูหตณมมโะย๑๑แลาารระคาน่ัะง๑ตาวระราเู้กรยนวัดกาจัรดรืศรยนมโัยรกแืลกศลนรัทกกนาะ๑ทแราะชเนรวระงแกยีงนัดหนโหปโกกืศลนกัาากกลสสออรทนาะะงชราารลนงาไนไาหลมกสลกะเัสเนาลสอนัอบนงูง๒ดตะต์งอหบาูงดตาะหรขรปยไายี่ากาสเลตเััเนกนาอบูงอย่ดาตตััหก๕ก้ดรเปอีรนยย์รัธปอย้ดรปนนลนร์ราตันกยรกสุเยแาีรัย้ดรอกงิป๖นี้นยวรร์สอะแาีดุคนคลอทยกีย่้วร์ะสาพอยสแูาลตานทกะอยน้บวร๓์บาพยวรดุูมลตทากนีย่นระบยรถ์ุพดยะานูลตชะระบรยาาาวบาเรพ้ามะนาเนาชระรคควรเทะไมนะภศชมเกะรรนะดุรม้ปาวเนรนฒัู้ค้าตเชน๒ไะคคภศณวกปรไีุ่หะมเภศปคนกาดรกุมชปลแอฏนกศช๒ดช๒กาณาานณรว๕รยรสิดะ์าราารกแชาลแอฏอฏะกึกาสิรมชชมากึอาาาาร๕๕ยยเสบะสตะ๖าะลคทลศะษะร๑ูหปาสิรษแสชเูมิศารำง�ปคชศบตร๖แรวบะตเคท๖ศณ๓ปคะูาปน็นสทเ๐ากาูาูเรปางปคิดยีูางปป์ภพรนลแรวมณก๓ปงณแรีสรยววาู่สากกร.เ๓นดิะสเากส์๐พะเรรอนกลเาตกิกมระรงวนห์่รพรนู่ลากตาวบรมะงะเะรนสธู่ะากเกเต๐าศะมากชราะรหร่รตู้นป็นะลาวรบกเุปาบชกรูรนรูงธมิ่เาจรศระถนู้าชต-ึาาวกป์จารพปน็ลนลาธสณส๑เาเูรศะูรศเานางึาจนรรัดาามรึษมกปสลจฏรันงาง่ลาณรณ่ีขย๕กชัาจมรรเานึนั๑กดศปเุหษ่นจส์เาครียฏหรัะาลงุิเอ้คบี่นดยสชราศ.เา์นัา๑ดุเะคหษปุ์๐๐าลคีรยหนฏรัรณเงิแวคบิ์อรนรฯี่ยคสรรัาาชตคสจส๑รุป๐หลา๐ันกสามิค.ีายณหลรแวสอองรฯัติคดวบันณต๐ำ�ังนาิาทชะะันแกสเสู้.าตาะ๐ลรตลงงรคาันหดวะณ๐แนแพวอิฯท๐คะัหตา่ีะยละกนนรพ์กเสมู้าตาะรูาตัญาหวักก.แพากลรพ๐สั่ืหะอด่ีว์ยะยพก่ั๐รง์ามกามิาครูรทาตรัดฬ์าะร–กเสู้พู่ตะพก่ืยรอยานกะะยส่ัดรง์ามรแรครศแพกริรรดแ๐–กิี่กลยกนกมรฒัยากระูืนากตอนส่๑ังจมารแมารลศลิาดพเพาาื่ลโอนน่ารรหั่องาาืมดัคอนางข่๑ครานรสมา่ละ๕าดาเชา–รวาปโแหธ่าคค้ียรหงนหาคงขร็้วญันอแราสกศตะ๕ิาด่ดชยตาธ.กิวคแณหนคฏลลก์๐ลกตืน็โ้ส๑่ญันอมกตทรมารลาายาตธิ.มเอ้์กดกลิลโกัก์า๐า้ักบะอกู่ะหะ๐าสมรดข์ทรพูรลสี่ะิ๕มเอ้นดยีารกนราสาากัสกาะนปัแหเบู่กะต๐ด์พแูังลท็้จี่รนอรเมบกนตียรนรรตูยรารธา.นสปูตเาบรินลท็วนบลลังดั๐ทะรปีนบ่ีับไรยมรรร่ีทรยยรราบนิูมตราะนน็ด่ีกวนหย้ีปรระมศักฏี่ะทาับไหิปรี่ะ๐ยยป์มแคพูฬลราี่นิเหดา่ักรลี้ี้งปรรานยาราบิทหิสปฏารเบ่ีณลปมแฬปรชชทวธยสกาัิักกรราบะ้ารปยรรวตัราาินบ่ีะลูตะกิมป็รืชชะรวตนวาสรนมโิักะบะราาสรมมี่ไรทิ่ียกยัยะตดาทสะเมเารทรตูนารมดึโะราปรสกพมว่พทราย่ีทรรกิชคทยพด์่วป�มแำิเเรฬทษดแึ้ังนปากพกกี่วย้พรรงั่าะ้ัษง้ืรงนร่ืนนชคแณอ่ียริ่ีมลิษษลยปง้ัรชนชฐาาปมีตบยนริะักษบะา้ืะนล่ืั่นงณอตพา์ทตมนรนืคีะะฐะะฐะ์ตบนรยาารวรมรโะราำ�กพมศา์ทต่์ ัคีคอ่ีณกฒกดยะกดาะบ์นปืนเกู้เาวแตศรบึ กกึิกพพรา่ชตักอี่ณฒณกดรกรอบชคานรรลลกู้ตศศิาะนศษลษิาปรีตยกาะไะะรษตอเบื้าะนมื่บาลนกณอผศาะะนศบฯิดาภมนรกบรฐาบเรนตเรบิมบากิศภผวทมู้บา้ผ้พย้าาปพิ์ทาตภอมนราัเวิเทนะะร์ฒุินวกศรรัทานามูบ้พำย่ีา้ผ�รู้พบเกธศนาััเฒิ่ทนอ่ีฒกดรกรสงีรนยนรมิาู้างะหรกตศสิอ่ืรู้กิเดธศกััิฒกกีตยากรจรรสนงาีตรกยอนชชาภกาาิหนกาว้กิาาานศั กกีนยานนดุจรัุลดนศลุศตมมยนรรรราตารเาบ�ำมาาาิานภนมดนุรัดศ์ิ์ลู้รรรราริ กศมผพิ์์ู้าัเิทนราาู้เธศัฒรรสงีรยิกั กกียาจนตนานนดุัดลรรรา์ิ์ู้
ประธานกรรมการสถานศึกษาขั้นพน้ื ฐาน นายอดุ มเดช คณะบรู ณ์ รองนายกองค์การบริหารสว่ นตาบลบา้ นกาศ
นายดนัยรตั น์ กาศเกษม ผูอ้ านวยการโรงเรียนบา้ นกาศประชานุเคราะห์ กลา่ วต้อนรับ รวมทงั้ มีคณะผ้บู ริหาร
และนกั วชิ าการทมี่ ีประสบการณร์ ่วมแลกเปลีย่ นความคิดเหน็ สรปุ สาระสาคญั ดังน้ี

193

โรงเรียนบา้ นกาศประชานเุ คราะห์ อำ�เภอสูงเม่น จ-งั ห๒๗วัด-แพร่

เไจ บพดงั้าอื่้หรน่วซวกมดอัื้ าบแทศนพรดี่ปิจารนิ ราย่ทะไคดดชา่ เนเ้นางรยัินนโหไลม่ิ ดดระุเเกมย้คพใัตอ่หู่ท๗มรื่อนต้ข่ีีนา๐ซ์งั้๕ะ้อา,กใ้ือ๐หยมนาทตพ๐์ูลวศี่ดาเัฒน๐ัวเปบินก่าทนโน็นบรลอษ่ีโา์โ๓งาีกบรผมยรเท๐งาต้รงาดเทเยีผำ�นแรนรพอบนีอู้ยลียกัยฤงลบะนำ�นารศแนมล้าศบมัตจลนปีะว้ัธากินะอยรกนยา์น๒ะากามยกากชเ๕ศานปาภยาารป,ศปร๐อช๒ศโระปรรนส๐เ๕ะจะงกรูใงช๐๒เยำ�นะษรเาตุทม๑ชยีมน๓บำ�ธ่นานโเุบานผดตคบทผลจุเยู้�ำรอ้าคาั งบามานทตรหระลนีนกวอาั้งหวามวอะงาคัด์ยศหยยทออืไแพดู่เปก์า ่ีดตลพฒัเ้บเารินปภ�ำขรรระนบท็นทอ่ิจโช์ไล้ังผรสโี่าาดหรบ๑คงาูงน้เงทเเมเา้๔รงมเุเรนอดร่ิคมิน๕ียน่ ียกงรกนนาาจแ่หอศบะมลงั ตมห ห้าัะธต้ัู่ทง์วนนย�ำใ่ีแัดนบมาก๕ลแยลปวาะพปับนศรตครระา้ทำ�ปณะ่นจบี่รยเาะ๓ละหทุ ตบช๐ลธไาด้าา่าบ นพ้ใผนแหลากฤุเลข้ทคาตศะ้อศอร้ังตจมงอาิ�ำกอลู ะไยบาำด�วหู่เลยเา่ลบ้ ภ์บนขรแโอา้จิทรลน๒สางี่ะูงกเค๕๑ครเวเมยี๒๔ณงา่นนนิ ง๑๕ะ
๓๓ ไร่ ๒ งาน เ๓พ่ือ๔ซ้ือตทาี่ดราินงทว่าานลโดะย๗ใ๐น,ป๐ีแ๐ร๐กบไดา้ทเปแิดลทะำ�มกีปารระเชราียชนนกในาร๓สอตนาบในล
ระดับชั้น ม.ศ. ๑คือจตำ�นาบวนลบ๑้านหก้อางศแตลาะบระลดบับ้าชน้ันเหมัธลย่ามแศลึกะษตาาปบีทล่ี บ๑้าจนำ�กนววานง 
๑ ห้อง โดยขอใไชด้ศร่าวลมาบวรัดิจบา้คานเงหินนเพอื่องซแ้ือลทะ่ีดอินาคอีากรตเารบียนลลโระงเ๒รีย๕น,๐บ๐้า๐นหบนาอทง
(สหราษฎร์บำ�รุงร)วเมปท็น่ีดทิน่ีเรทียั้งนหมโดย๓ม๓ีนาไยรป่ ๒ระงหายนัด๓บ๔ุญตยางรคา์ งเปวา็นอโดาจยาในรยป์ใีแหรญก่
ถมไเป๕ขดาีขีทา้ห้รว้ารี่ ับอร้๑รว่ งงามแบชเเโบพปคปกบม่ิน็รารงขรทะ๒กคึน้มเี่ ร๑ารอายรี ู๖ณกี นแเเ(ศไแจ“สพปดสลำแ�ลคาโ๒ห้็ิ่มเนรนระทละ.ปงขร้าออวหนรเาิเดงาพน้ึราานะว้อศทอษยีคจอิ่มั ดดงาานาฎาา๕ีกเลับบคกตแรรมราา้าชเ๒ยิมาลธั์คบวรรร้ันน์ใอยะดัียนเเาหหรรไมีกมหแนรดี้ญีอยยเคลัใุงธโนพส้นนงนร)ระ่ยอรอื่งมกถง่ึปอแเมา้เหพงปีขาาารีตลงศรวล้ค็ฒยีาัน่อะอแึสกรรงัานไทามนลอษารดบคโาี่แเานะชเ้สรารราาไ้ชบอใกงปีดรยยีรนนนฝบา้าาเน้รีนทหรรบึกงรคับโ่ีะยีนอ๒คทรงโา๑นดนอาางดร”๑รักัเนคบชงูยรเจ๖จ(เาช่วัรยีมมรใา๒ารคีน้ัยนนียพีนนคนเรปนรนบหชา.วมวายีีาร้โ.ยลนวน๒.จ๒นรศนะปงัขำ�๕งชด.ห๑ร๕ึน้นรจเ๑ั่๒วับนุ่นระว�ำคห๓๑ชคีทอยหนนจรั้น้นงอ่ีนคยาวา๒ไหมนงใดนวับรด)ในลัธขึ่งว้รน้ทโางัป๓ยหับน้ึนดปน�ำบมีลงจย๒ใีตห๑หุ๑ญบศหังำ�ข๕่อนนนปึกโ้ยหอห๘๒มรว่วษรอง้ใองลยา๓นะคชาเงงหไงัรม้์แดยี้อาจล้รนณงาับะไนสไดในดนวรร้ักน้ปา้ปบั เงรีรง๕อับ๒บียาปนป๕หครรร๒อ้าุงะะรง๗ภมดเรเูมาับปียโณิทรช็นนงศัก้ันทถเนรอ่ ามี่เียรสโ์วัธรยีนรรยงนา้ไเมแดงรแอบศยี้รทาับึบกนนคษคใศา๒หัดารา๑้รปเเลล่มร๖ีทายีือรว่ีนน่ืกค๑ัด.
สวยงาม น่าเรียนจมานากวยน่ิงคขรึ้นง่ หใลนังป๘ี ๒ห๕้อ๓ง๘ในทปาี ๒งโ๕รง๒เ๗รียโนรไงดเร้ ียับนอไนดุม้รับติใคหัด้เเปลิดือทกำ�เขกา้ ารร่วเรมียโคนรกงากราสรอ“นโใรนงรเระยี ดนับมชธั ้ันยมมัธเพยมอ่ื ศพึกฒั ษนาา
ตอนปลาย จำ�นชวนนบท๑”ห(ม้อพง ชป.๒ัจจรุบุ่นันทโ่ี ร๒ง)เรทียานใหบ้โารนงกเราียศนปไรดะ้รชับางนบุเปครระามะาหณ์ ไกด่อ้เสปริด้าทงอำ�กาคารารเรเีรยียนนกถาารวสรอนแบในบระ๒ด๑ับ๖ช้ันค.
มัธยมศึกษาปีท่ีเพ๑่ิม-๖เต ิมอีขีก้าครารชึ่งหกลารังคโรูจงฝำ�ึนกงวานน ๑๒๓ห คลนัง จคารนูอวัตนรา๓จ้าหงนจ่วำ�ยนวแนละ๖ได้คปนรับลปูกรจุงภ้างูมปิทรัศะนจ์โำ�รจงำ�เรนียวนนให๒้ร่มครน่ืน
ลูกจ้างช่ัวคราวจสำ�นวยวงนาม๑นค่านเรียแนลมะานกักยเิ่งรขีย้ึนนจในำ�นปวี ๒น๕๑๓๓๘๔ท าคงนโร แงเตร่เียนน่ือไงดด้ร้วับยอปนรุมัชัตญิใหาข้เปอิดงโทรางกเราียรนเรียคนือกาครวสาอมนรใู้คนู่ครุณะดธับรรชม้ัน​
สตดเขห“อทาอำ�ถลกมเางักานลเงหนสปวินักลูตศาช้ิ กษักหราึกาณวปกมษริชาาร์ขตารายัชอสาพขญม“องื่ออโาสกนงแขพโลปกมเรขราโาพโูกลาอัธงรรรรองยรรเัชยีะะจงยงเรสบง๒สเรสญรมา้โงรียเรรอีายางศายศีภาน้างปชยนนนแนรึกขาเง​าแรรใษัลษบรกอษอคมนะียลว่ะางง้ฐางาือาจรมนะโลากนโคตใราะพจรบนาํ้ชิจอ์คกงจโดหุงดฒั้า้เรใเพนาวาับขเรนนนเงรศนนาอปนยีตชกเา้กียมาปวรเนล้นทั้นพาพาีนนยรซราราขมื้ศนคียู้ดนะยงบึ่พงอัธ๒ปอืทโงค้วชค้ัารฒยงจตรวี่กยางุณนคสคมะาาานเนตารวำ�นกนมศชมธราุยเนีานคึากาวรคศคศมนลเักนศนรดิษราุอึณกรูกไมงผุเสปาดางคู้ษจค๑าภละชปตเห้รคู่้าขนราตาิห้ันีรทะงรณุาหา้มพเง์พ์ชไนือขชร่ีะา้ัอธธดผ๑่ัวว่รหตำ�านยรงู้้ใเมคi​ะนพ์อรไรชม-ใรปรจดีsมยุยเ้้ืนนศา๖าึ”คง้ัมจ๒นา่รทวึชกเถงจีกรอนอุ่จม่ีาทกสษือเุบาากยทางีขมราั้งวระาันนล่ื่อา่ีา้้าานร๒่พเาหงกัโงวนขรใศโ้ีรตัฒส์ชไษนโารตยไึกงดด่รอ้ชใขงณนัเงษรนย้๑เมรเก๓ขไานคร์ขมาีกยดีากอห๗ีย”์่ืมออคบีนาร้มงาลนงงนัธรคแรหบุ่งรทัโกษบิพยลใรรล้พาโ่ีมแนสูจะมท้ัดาัฒงนักัฒลุู่งตกราเนศยกปไรนใวะ่นราทึกนกไหยีามรนเารวดยาษศพนาั้ชทกคสักน้ดเศหป่ืญาอนัุบรุณกเคาปร้รนาล๑รฟโาือเเภียงะรบรัันาขกข๓เคนวาชะงสโผอติสนรอเพนจชาดู่มิคงรูตงกเนาดาผเชร๓ีานยเศรานรุนเจีู้เตอน๗ครรเรียมวคุบเรพจีษยเตรคนนีทฐรปต�ำื่าทนอฐารคูอาักกอ็่นะกม๑่ีนอมานุณัตดัษสหสิจะนย๓ุ่ำง�สรงัะธ(์ถพให่าสโมาค๔าไรชหยางดอจ์ไู่กมหมรีว้ตนทดบ้าค้เเลมโาาิตพป่ลอง้ใุศกานชชตแชจีิกดยเ“ยึโนกน้ันรล้ารแงททแโ)ษนฐ๒นตงะ่ือดตแาาลาเาาอาวงย่เกรงละพนนมเนากวียจะางจโชศอ่ือสิชารงึมน่ือดุด๖รีพางถเเาาลูเยนพรเเสดกือปกทปนนียไคไีต้ยวาว็ดลน่ีดขดธิิ้นนนยรรงา่ ิ้ี ์
มีชัย วีระไวทยะสื่อเสขา้ รมา๒จัดภกาิจษกาลรร้ามหเนส้ารทิมาหงลคักวาสมูตคริดในผปลีกิตางารนศึอกยษ่าางทส่ีผร่า้ นงสมรารคต์”ลอแดลจะนร่จวมัดกตัน้งกรับองผทิดุนชพอบัฒตน่อาสโรังคงเมรโียลนก
และชุมชนขึ้น เพโด่ือยใชก้ใานรเกปิจิดกหาลรขักอสงูตโรวงิชเราียน“กนารอสกรจ้างกอนงั้นค์คยวังามมีสรถู้ดา้วบยันตกนารเอศงึกหษราืออื่นi เsข”้ามทา้ังในหี้ ้คยวังไาดม้มชุ่งวใยนเกหาลรือสโร้างงเรคียนนดี
ได้แก่ วิทยาลัยเมกทีษักตษระแชลวีะิตเทแคลโะนอโาลชยีพีแทพี่ดรี ่ตวาิทมยเปา้าลหัยมชาุมยชขนอแงพโรรง่ เสรียถนาบร่วันมกพาัฒรจนัดากซาร่ึงโปรัญงเญรียานภไิวดัฒ้เขน้า์ รว่วิทมยในาลรุ่นัยทแม่ี ๒่โจโ้แดพยรม่ ี
มหาวิทยาลัยราชบภรัฏษิ อัทุตไทรดยิตเบถฟ์ มเวหอาเวริทจยจาาลกัยดั มแหลาจะมุฬูลานลงิธกิ มรีชณัย์ ววีริทะยไาวเทขยตะแพเขร้า่ มวาิทจยัดากลิจัยกสรารรมพเัดสชริม่างหแลพักรส่ ูตเขร้าในมปาชีก่วายรเศหกึ ลษือา
พ สแขอนลองะับเโพบรสียงูรนเงณรุนในยี โาดนกเกพยาอาร่ือบกีรนสดรจวขมเยที้ รรั้วพสดิทัองหผี่จ้ายถก่ือมงยาุ่งเาาสขาโีสนาใวนรรร้หาถลมิทงศเ้าไ้ัผายเารปยงกึรบู้ีชเยใยีาใตษรหัุนมนนลนียลา้ผชกรกัยนจออู้เนู้าไลงมึีกดรมวรไแุ่มียดจหีท้ใดศพนสนว้นาดั้กึกยรามจรจ�ำษษ่รูปดัีทุเฬสะานะตัแกาถอวกนิ ัง้ษบลาิช่ืนากกบงะบราเาอกขวัเกนขรงริช้ราจากทอียมณารดัาุนงนกากร์พรเใาวจ“จิปหู้ตรัฒิทัดกก็น่้าคนกรยเิจงวพปราาากาม็นลๆรโเมรรขกปเพรงชมตาขัญลเม่วือรรแอเยญเกียงมพงรเดานหือยีาหรีรขภแนงล่ลเดอวลิวรักรือิีทขะงแู้ัฒีสยโชชลอยรูตนนุมมุะงงารร์ชเกชชลวรู้”ุมานนเัิีทยยชรชขนสยเ่นบนแพึ้นาารลไ่ืรลอวหิแเดะพัพยิชใลา้แบหแัาดร่ือะก้รสนมจใชบ่ชรดััง่โักว่ารจล้ใคกิทงเรน้แุรตมาแลยกพียราศพุตาิจตรนมึกลารก่าวเมษมัย่ขมาิสเวหเาร้ขาหกัยิสขาร้าลษทศัวยอ่วมกัิทาตทัศงมาปสโยรันศกชรรนแาน์ิง่จวชัลลาหเ์ยกญัรยหะรเียรแรเารหือารทนลขือเชลมคะอปเนภือปกวโง้าอัฏนสเัฒ้าาปศกอปนรโนรรลจเุตัรบษะรธยาะรียสสรฐกีแดสนรกงนนพิตงคมจิุรนั้คนถร์ู้ ์่์

194

ศาสนา และวฒั นธรรม และบูรณาการจดั การเรียนรไู้ ว้ในรูปแบบของ “กิจกรรมการเรียนรู้” เพื่อให้นักเรียน
เข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้และจัดการเรียนการสอนภายในห้องเรียนตามแผนการจัดการเรียนรู้ท่ีเหมาะสม
กับผู้เรียนในแต่ละช่วงวัย รวมถึงใช้ชั่วโมงเรียน (ลดเวลาเรียนเพ่ิมเวลารู้) จานวน ๒ ชั่วโมง/สัปดาห์ และจัด
กแิจลกะรจรัดมกพารัฒเรนียานผกู้เารรียสนอนชภมารยมในชหุม้อนงเุมรียอนีกตจาามนแวผนนก๑ารชจั่วัดโกมางร/เรสียัปนดราู้ทหี่เห์ ไมมา่วะส่าจมกะับเปผ็นู้เรกียิจนกในรแรตม่ลเระื่ชอ่วงงกวัยารรจวัดมสถึวงน
พใฤชกช้ วั่ษโศมงาเสรตยี นร์โ(รลงดเเรวียลนาเรกยี านรเทพามิ่ เเกวลษาตรร)ู้ พจ�ำอนเวพนีย๒ง กชว่ัาโรมงงา/นสปัอดาชาหีพ์ แผลละจิตดั เคกรจิ ก่ือรงรบมรพิโฒัภคนาจผาเู้กรยีฟนักชขม้ารวมโชคมุรนงกมุ อารกี โจร�ำ งนเวรนียน
ร๑่วมชพ่ัวัฒโมนง/าสัปหดราือห์Pไaมr่วt่าnจeะrเsปh็นipกิจSกcรhรoมเoรlื่องกิจกการรจรัดมสทวี่ไนดพ้รฤับกกษาศราสตนรับ์โรสงนเรุนียนจากกากรอทงำ�เอกาษนตวรยพกอาเพรียรงักษกาารคงวาานมอมาชั่นีพคง
ภผาลยติ ใเนคราือ่ ชงบอราโิ ณภคาจจาักกรฟัก(กขอ้าว.รมโคนร.ง)กเาปร็โนรตงเ้นรียนลร้ว่วนมเพปัฒ็นนกาาหรรมอื ุ่ง พPaัฒrtนneาrหshลiักpสSูตcรhสoถoาlนกศจิ ึกษรรามแทล่ีไะดพร้ บัฒกนาารตสนัวบัชสี้วนัดนุข้ึน
เพจ่ืาอกสก่งอเสงอร�ำ ิมนใวหย้นกาักรเรรกั ียษนาเคกวิดามอมงนั่คค์คงวภาามยรในู้แรลาะชคอาุณณภาจาพกั รช(ีวกิตอ.ทรมี่ดนี ต.)ลเปอน็ ดตจน้ นลยว้ ังนเปเป็นน็ กกาารรมสงุ่่งพเสฒั รนิมาใหหล้นกั สักตู เรรสียถนาไนดศ้เกึรษียานรู้
หแลลักะกพาฒั รนทารตงวังชานว้ี ดัแขลน้ึ ะงเพานอื่ สดง่ ้าเนสรเกมิ ษใหตน้ รกั เ(รปยี ลนูกเกพดิ ืชอผงกัคค์สววานมครรแู้ ัวล)ะคกณุารภทาาพผชลวี ติติ ทภดี่ ัณี ตฑล์อแดลจะนกยางั รเปทน็ ากอาารหสาง่ รเสทรี่ถมิ ูกใหวน้ ธิ กัี เเพรยี ่ือนให้
นไักดเ้เรรียียนนรปู้หฏลิบักกัตาิหรนทร้างทงี่แานลแะลเระียงนานรดู้งา้านนทเก่ีไษดต้รรับม(ปอลบูกหพมืชาผยักดใดเมกจโกสปดพ“กคหจกข้ว้าาาววอยนร้ื่นวไาาอยอรนรกยบมะดัพเกราถแรใวคคงหกเคี ้หมทเถลนรััใอสรฒวรรมิด้งชัวนศรนงอเาีดูยอนาบคป)อมั้มจกมุนเอยมเวาน็ัหนกบรขืเาออดาปมพร”ลอ“ดากาา้้คมวปีรยเี่อรืไบอาลหยใวหอะดทนฏลาโใยี้จคาแเัสดว้บลชำ�ปใหงทิอบรรงจผคยงด้เอฏศงบาแัขมอลกตมุกเบย“ิบรหอืยิอหต้าาิีเคากันศ่าัยใตขนปภรถลรหกริงดาจ่าิ้ทาหัณฏทึงูคื้เมอสสงาาใกปำนิบำ�ำ�ฑมจลตใรี�เพรบรแ้็ขาันหตชีใเา้์รรทนัหัญฒจทเินกแงพต้์พขมะสต่ีิกลแจามชนุ่ี้นมาเ“รจุามะลกลขาีคถ�ำะศาียผกรีผกร้ีะรยึงรรนจ”าสิราลงาลเทังวานสรรมัมตมรพชโเาเีทคยตรจรปดรพกาัฒาบำ�อืูู้้นอรจจรยดิรกมนั อ์ิพงนัยกันญกคเรัะกนขาธาตู้กใวางดรับกหใ์หรชั้า้นาา”นกาะิษนากมามปน้ใรีครคาตคฐรรหหาโขปารทรา์รทขดปรอรวน้้ันชอล่ีแัวไอะี่ยงพถอนลอตดัาูกกแนเูเบกดงัูฒกด้นรกเอมหผระใวรคิษััืบอ้บนนนชั้ผ”กิวธนียนร้ีนัฐนยกวัาา์

สแร้าลงะสรา่ยวสมัมสพืบันสธ์ใานนคเรออกบลครักัวษแลณะ์รไ่วทมยสืบแสลาะนภเอูมกลิปักัญษณญ์ า
ไทยอ้ งแถลนิ่ะภใหมู ้คปิ งญั อญยาูส่ ทืบอ้ ไงปถิน่ ให้คงอยสู่ ืบไป
เแพแ ศรลวลั่ืกอะมะยอกถสภางึินจาหโคัพบกนารสผรอรงนู้เรกกกรุนมีายจลนงรนาใาบแอนกใงลปนนกวโะรศค้ีันจกะตโรจิามรแวกงงกาลรเรกณรรนะรษาียมสี้ โรทนโทนดพี่รบสี่ยับ๒ง้ันาฒก๑สเนบัอรนนกสงียตอานุานานศำ�ศนุงมนปบงบักศวบร้าาปยยปะสนกภรชรตากะะาารรมนมาพ์พราุเศาักรณคผณษะปรู้เจราราราาคะโียกะชดวหอนาชาย์ยงสมใาคกังนนมนก์จอับ่ันศัาดุเงสครคทตอนบงำ�รวาภุรนโานหิราคงะยาบรวรรใหษปงยนสก์รกยทว่จาะนัาังง่ีรมหรตจ๒ชารว�ำัดุมณ๑บัดักชทลแษนโตแพาดารลารโยค่วะ่คมอมวแหรศงใาลนคจงามะว่ ์กเกกสยกมาาิจงตษ่ัรนารกบตรนครชร์รพอรงุิมหเนื่มภพราชอใะื่าอรนกีนยสรอโเ่ควปรใาานนรห่ชวน็ งจจาจมากังร�ำังสใาหกนหจรนวลวพวเัดันบากััดฒแงมสษแวพนานันกพตราุ่นรร่
งบท่ีเปสรริมะหมลาักณสูตโรดกยารอเรงียคน์กกาารรบสอรนิหาใหรส้ผู้เ่วรนียนจไังดห้เรวียัดนแรู้แพลระ่ ใรชว้ชมีวิตถตึงาโมควริถงีพกอาเรพแียลง ะซกึ่งมิจีกการรรวมัดผทล่ีสเปน็นับหสนน่ึงใุนนงคบุณปลรักะษมณาะณ
จอานักพองึ งปคร์กะสางรคบ์ ตราิหมาหรลสกั ่วสนูตตรแากบนลกแลาลงะกหารนศ่วกึ ยษงาาขน้ั พอื้น่นฐอาีกนเในปป็นัจจจาบุ นนั วนมาก ที่เสริมหลักสูตรการเรียนการสอน
ให ้ผู้เรียนทั้งไนดี้เสรีวยนนพรฤู้แกลษะ์วใิถชีพ้ชุทีวธิตไดต้มาุ่งมงาวนิถวีพิชาอกเาพรียแลงะซปึ่งรมะสีกาานรเควัรดือผขล่าเยปค็นวาหมนร่ว่ึงมใมนือคทุณ่ียึดลถักือษตณามะศอาสันตพรึ์พงประรระาสชางค์
ตเาดมินหหลนกั้าดส้วูตยรกแากรนบกริหลาารงเกชาิงรรุกศึกสษรา้าขงสัน้ ัมพพืน้ ันฐธา์ทนั่วใทนิศปเัจพจิ่มุบปนั ระสิทธิภาพด้วยดิจิทัล เป็น ๗ ยุทธศาสตร์สำ�คัญท่ีใช้
ในการขับเคลทื่อั้งนนน้ี วสัตวกนรพรมฤสกู่เปษ้า์วหิถมีพายุทเธปไ็นด้ม“บุ่งง้าานนกวาิศชา๔ก.า๐ร”แลซ่ึงะปปรระะกสอาบนไปเคด้วรยือคขุณ่าภยาคพวผาู้เมรียรน่วทม้ังมผือลสทัม่ียฤึดทถธิ์ือ
กไตเปปแแ(ปาาดล็นลลดมรังะะอเแ้ศวคร๗คผดยาีวยุณนขสคายนภยมลตุณุทกาะเักรปพแธาภษพ์็นทลศรณาสร่ีะสา๑พาะะสสอก-รผิ่ผง๒ตนลไาู้เู้เ)รรมแรชีย๔ส์ปล่ดียานะราีใ.น๐นะกคเดกาทผโญั รรอ่ซินา้ังงมบนท่ึงหผเงี รดร่ีใาลนBีย้วะชนสย้านKบ้ใทดันม๒บำ�๒จ้วกใฤก๐นนยจาาท๒ศนุดกรรธตำเ�บ๐ขานิ์แวไรรับน้ปรลิหบMรเสะคคาษรู่คoรือคทลิหวdแุี่ณ่ือาาก๒ลeมรนาะ๑ลlรเเนรปชักป(ะดว็ินงลษบตัรังอมณบแุกดกากผยตระสาารรนผเรรฐมสภู้เจ้าารพสัดงานียตู่เสพกสปดินัมาาท้ารกกพห่ีผเลา๑รันม่ารีบยเธนานดน–์ทยรินกว๒่ัวเะิหถาปทรีบคน)็นสิศว้าปบอา๒“รกมเนพะบาเหปกิ่ม๔ร้าล็นบอป.นกั ๐ไบสรรกทูติะหดซายรสึ่้งาวตศิทแรยาB๔ลมแธK๒ะศิภล.๒๐กาะาา๐จส”พรรตุด๒มะดซรเ๐ุง่ บ์น้วพ่ึงสยปบู้่โรนMระดรกคงoริจเะืาอรdาิตกยีรชกeนออจาlาลบัดร
ปลอดยาเสพติด การเดินหน้า ๒ หลักสูตร และการมุ่งสู่โรงเรียนปลอดขยะและส่ิงไม่ดีในโรงเรียน
จนนาไปสู่ความเป็นมาตรฐานสากลบนวิถีความเป็นไทยตามศาสตร์พระราชา และความเป็นสากล
และการมงี านทาในศตวรรษที่ ๒๑

195

- ๒๙ -
แผแนผภนาภพาพทที่ ๑ี่ ๑นนววัตตั กกรรรรมมกกาารรบบรรหิหิ าารรโโรรงงเเรรียยี นนปปรระะจจำ�าตตำ�บาบลสลมู่สามู่ ตารตฐราฐนาสนาสกาลกล

196

แผนภาพท่ี ๒ รปู แบบการบริหารโรงเรยี นประจำ�ตำ�บลสมู่ าตรฐานสากล (BK๒๐๒๐ Model)

197

ในกระบวนการดำ�เนินการตาม Flowchart นั้น เร่ิมจากการ SWOT Analysis ในปี ๒๐๑๗ ซ่ึงเริ่มมี
การนำ�องคก์ รดว้ ยระบบบรหิ ารคณุ ภาพ การมงุ่ เนน้ การสร้างค่านิยม ๑๑ ประการ การก�ำ หนดตวั ชว้ี ดั และคา่ เป้าหมาย
ในการดำ�เนินการ การปรับแผนและหลกั สูตรทมี่ ่งุ เนน้ ผเู้ รียนและผูม้ ีส่วนไดส้ ว่ นเสียตลอดจนบคุ ลากรและประสทิ ธิภาพ
ท่ีส่งผลถึงผลลัพธ์ โดยการปรับแผนกลยุทธ์ ซ่ึงต่อยอดบ้านกาศ Model ๒๐๑๗ ท่ีเริ่มนำ� ๒ จุดเน้น ศูนย์คือปลอด
ยาเสพติด มุง่ สู่หนง่ึ วสิ ยั ทัศน์ และเป้าหมาย BK ๒๐๒๐ ดว้ ยการใช้ BK Roadmap และ ๗ ยทุ ธศาสตร์ท่กี ล่าวถงึ ขา้ งตน้
โดยในระยะแรกถอื เป็นการใชแ้ ผนพัฒนาเรง่ ด่วนในปี ๒๐๑๗-๒๐๑๘ และสง่ ตอ่ สูแ่ ผนระยะกลาง ในปี ๒๐๑๘-๒๐๑๙
ท่ีมีการปรับหลักสูตรและระบบการบริหารมุ่งสู่มาตรฐานสากลมากยิ่งข้ึน โดยการเตรียมการ จัดทำ�โครงร่างองค์กร
และการดำ�เนินการใน ๗ หมวดองค์ประกอบสู่การขับเคล่ือนและบรรลุเป้าหมายบ้านกาศ ๔.๐ ซึ่งระยะน้ีมุ่งเน้น
การขบั เคลอ่ื นโดยแผน BK Plan ๒๐๑๘ ทีม่ ีประสิทธภิ าพสงู และแผนในระยะสุดทา้ ยท่ีมุง่ สู่ความยงั่ ยืนตาม BK GOAL
๒๐๒๐
ลำ�ดับข้ันตอนการพัฒนาตามภาพ (Flowchart) เริ่มต้นพัฒนานวัตกรรมท่ีปี ๒๕๖๐ (ค.ศ. ๒๐๑๗) เครื่องมือ
การวเิ คราะหอ์ งคก์ รโดยใชเ้ ทคนิค SWOT Analysis เพอื่ ท�ำ การปรบั แผนพฒั นาคุณภาพการศึกษาหรือแผนกลยุทธข์ อง
โรงเรยี นระยะ ๓ ปี และน�ำ มาจดั ท�ำ เปน็ แผนปฏบิ ตั กิ ารประจ�ำ ปงี บประมาณ ๒๕๖๑ โดยเรมิ่ ใชร้ ะบบการบรหิ ารคณุ ภาพ
เข้ามาใช้ในการน�ำ องค์กรอย่างมวี ิสยั ทศั น์ โดยมีรายละเอยี ด ดงั นี้
๑. กำ�หนดเป้าหมายและแผนระยะเร่งด่วน เป้าหมายระยะกลางและเป้าหมายระยะยาว มุ่งสร้างระบบ
การบรหิ ารจดั การในแตล่ ะระบบหลกั ไดแ้ ก่ ระบบดแู ลชว่ ยเหลอื นกั เรยี นและระบบประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา ตลอดจน
ระบบเรียนรู้ตามหลักสูตรที่มุ่งตอบสนองความต้องการของผู้เรียนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมากย่ิงข้ึน พร้อมท้ังสร้าง
จุดขายให้กับองค์กรในระยะยาว ซึ่งได้ดำ�เนินการไปพร้อมกับการมุ่งเน้นค่านิยม ๑๑ ประการ การมุ่งเน้นบุคลากร
และมุ่งเนน้ ประสทิ ธภิ าพและผลลัพธภ์ ายในปี ๒๐๒๐ หรือปี ๒๕๖๓
๒. ปรับแผนกลยุทธ์ของโรงเรียน ทั้งแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาระยะ ๓ ปี และแผนปฏิบัติการในแต่ละ
ปีงบประมาณใหม่ให้สอดคล้องกัน โดยเริ่มกำ�หนดเป็น BK Roadmap ๒๐๑๗ มุ่งให้เกิดเป้าหมาย BK Goal ๒๐๒๐
หรอื บา้ นกาศ ๔.๐ ถึงแยกเปา้ หมายเปน็ เปา้ หมายระยะสัน้ ๑ ปี และระยะยาว ๓ ปี จนถงึ ปี ๒๐๒๐
๓. พฒั นาตอ่ ยอด Best Practice ของโรงเรยี นจนเกิดเป็น BANKARD MODEL ๒๐๑๗ เพือ่ ให้บรรลเุ ป้าหมาย
ในระยะส้ันขององค์กร โดยกำ�หนดมาตรฐานสากลและความเป็นไทย มุ่งไม่ให้มียาเสพติดภายในโรงเรียน และให้เกิด
หน่ึงวสิ ยั ทัศน์ดว้ ย ๗ ยุทธศาสตร์สำ�คญั ตามแผนภาพ BANKARD MODEL ๒๐๑๗
๔. สรรหาและพัฒนาบคุ ลากรดว้ ยชุมชนแหง่ การเรียนรูท้ างวชิ าชพี (Professional Learning Community:
PLC) ให้มีคุณภาพและมาตรฐานครอบคลุมทั้ง ๘ กลุ่มสาระการเรียนรู้และการจัดการเรียนรู้เพื่อการมีงานทำ�ใน
ศตวรรษท่ี ๒๑ โดยใช้สะเต็มศึกษาเป็นเครื่องมือสำ�คัญ และให้มีครูผู้สอนครบทุกกลุ่มสาระ หรือมีครูชาวต่างชาติ
มาช่วยเสริมการส่ือสารภาษาต่างประเทศและภาษาท่ีสองได้ตามหลักสูตรที่ได้ปรับปรุงตามความต้องการของ
ผู้ปกครองและชมุ ชนเป็นส�ำ คัญ
๕. ในปี ๒๕๖๑ หรือ ๒๐๑๘ มกี ารใช้ ๔ มาตรการหลกั โดยปรบั ใช้ ๒ หลักสูตร คือ หลักสตู รมาตรฐานสากล
และหลกั สตู รมงุ่ เนน้ อาชพี สกู่ ารมงี านท�ำ เพอ่ื ใหเ้ กดิ บา้ นกาศ ๔.๐ ซง่ึ สอดคลอ้ งกบั กฎกระทรวงและมาตรฐานการศกึ ษา
ท่ีประกาศขน้ึ มาใหมท่ งั้ คุณภาพผู้เรียน และระบบบรหิ ารจดั การ และการจัดการเรียนการสอน
๖. เตรียมความพร้อมในการประเมินผลตามตัวบ่งช้ีที่สอดคล้องกับเป้าหมายตามวิสัยทัศน์ และมาตรฐาน
การศึกษาของโรงเรียน โดยประเมินผลการวัดองค์ความรู้และจัดการความรู้ ทั้งรายปีและระยะยาวตาม BK Goal
๒๐๒๐ หรือบา้ นกาศ ๔.๐

198

๗. ท�ำ การตรวจสอบและทบทวนผลลพั ธก์ บั คา่ เปา้ หมาย หรอื Gap เพอ่ื ใชป้ รบั แผนกลยทุ ธแ์ ละแผนปฏบิ ตั กิ าร
รายปใี นระยะยาว โดยมงุ่ ให้ BK Plan ๒๐๑๘ ซึ่งเปน็ แผนปฏิบัตกิ ารพฒั นาคณุ ภาพหลักที่สามารถใชใ้ นการขับเคลอื่ น
โรงเรยี นให้บรรลุวิสยั ทศั น์ของโรงเรยี นภายในปี ๒๕๖๓ หรือปี ๒๐๒๐
โดยจัดท�ำ เปน็ BK Roadmap ๒๐๑๗ แบ่งออกเปน็ ๓ ระยะ คือ ระยะเร่งด่วน (Phase I) ปี ๒๐๑๗-๒๐๑๘
ใช้ Best Practice เปน็ BANKARD MODEL ๒๐๑๗ ระยะที่ ๒ ระยะกลาง ๒๐๑๘-๒๐๑๙ มุ่งใหเ้ กิด BK Plan ๒๐๑๘
และระยะสุดท้าย ๒๐๑๙-๒๐๒๐ มุง่ ใหเ้ กิดผลลัพธต์ ามเป้าหมาย BK Goal ๒๐๒๐
ดังน้ัน BK๒๐๒๐ Model เป็นนวัตกรรมการบริหารที่ต่อยอดมาจาก BANKARD MODEL ๒๐๑๗ โดยสร้าง
ระบบบรหิ ารคณุ ภาพและหลกั สตู รคณุ ภาพสงู ของนกั เรยี นใหเ้ ปน็ เลศิ ทางวชิ าการ สอื่ สารสองภาษา ลาํ้ หนา้ ทางความคดิ
ผลิตงานอย่างสร้างสรรค์ และร่วมกันรับผิดชอบต่อสังคมโลก เพื่อขับเคล่ือนพัฒนาโรงเรียนดีประจำ�ตำ�บลสู่โรงเรียน
มาตรฐานสากล โดยยดึ หลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งตามศาสตรพ์ ระราชามาบูรณาการเข้ากับ ๗ ยทุ ธศาสตร์หลกั
ซงึ่ ใช้ ๒ เงอ่ื นไข คือ ความรู้คู่คุณธรรม และมิติทงั้ ๔ ไดแ้ ก่ สงั คม วฒั นธรรม เศรษฐกจิ และจิตใจ ซ่ึงเป็นหัวใจหลัก
ในการบรหิ ารจดั การแบบเชงิ รกุ หรอื Active Administration ทสี่ อดคลอ้ งกบั เปา้ หมายบา้ นกาศ ๔.๐ ซงึ่ จะประกอบดว้ ย
คณุ ภาพผูเ้ รยี นทัง้ ดา้ นผลสัมฤทธแ์ิ ละคา่ นิยม
ระบบบรหิ ารจดั การและการจดั การเรยี นการสอนตามมาตรฐาน เพอื่ การประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาของโรงเรยี น
ภายใตส้ ามหว่ ง ไดแ้ ก่ ความพอประมาณ น�ำ มาปรับใช้กบั งานสวนพฤกษศาสตรโ์ รงเรียน โรงเรยี นคณุ ธรรมและโรงเรียน
วิถพี ทุ ธ ความมีเหตผุ ล นำ�มาปรบั ใชก้ บั การบริหารงานตามศาสตรพ์ ระราชา หรือ ๒๓ หลักการทรงงานของพระบาท-
สมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (รัชกาลท่ี ๙) ซึ่งได้แก่ ทำ�อย่างเป็นระบบ
ไมต่ ิดต�ำ รา แกจ้ ากจดุ เลก็ ระเบิดจากข้างใน องคร์ วมภมู ิสงั คม รู้รักสามัคคี ปลูกปา่ ในใจคน ความพอเพยี ง เข้าใจเขา้ ถึง
พฒั นา และส�ำ หรบั ภมู คิ มุ้ กนั ตามหลกั ความพอเพยี งนน้ั ไดน้ �ำ มาปรบั ใช้ โดยการสรา้ งเครอื ขา่ ยกบั ทกุ ภาคสว่ นทเี่ กยี่ วขอ้ ง
เพ่ือเป็นภาคีและผู้ร่วมพัฒนา ตลอดจนส่งเสริมภูมิคุ้มกันในด้านความขาดแคลนทรัพยากรและคุณภาพการศึกษา
ดงั นน้ั รูปแบบการบรหิ ารดงั กล่าวน้ีจะยดึ หลัก ๒ เงื่อนไข ๓ หว่ ง และ ๔ มติ ิ ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
และศาสตร์พระราชา โดยมรี ายละเอยี ดค�ำ อธิบายใน ๗ ยทุ ธศาสตร์หลกั ดงั นี้
สวนพฤกษศาสตร์ วถิ พี ุทธจดุ เด่น ม่งุ เน้นวิชาการ ประสานเครือขา่ ยความรว่ มมือ ยดึ ถือตามศาสตรพ์ ระราชา
เดินหน้าด้วยการบริหารเชิงรุก บุกสร้างสัมพันธ์ท่ัวทิศ เพิ่มประสิทธิภาพด้วยดิจิทัล ซ่ึงมาจากตัวอักษร ๗ ตัว
ของ BANKARD MODEL ๒๐๑๗ คือ
B = Botanic-Buddhist สวนพฤกษ์วิถีพุทธจุดเด่น : โรงเรียนมีเอกลักษณ์ คือ โรงเรียนคุณธรรมชั้นนำ�
ตามหลกั ๒๙ ประการของโรงเรยี นวถิ พี ทุ ธ ซง่ึ เนน้ ใหม้ กี ารท�ำ สมาธกิ อ่ นเขา้ เรยี นทกุ วนั มกี ารอบรมจรยิ ธรรมทกุ สปั ดาห์
มีการปฏิบัติธรรมทุกวันพระและวันสำ�คัญทางศาสนา ตลอดจนค่ายปฏิบัติธรรม ซึ่งในปีที่ผ่านมามีการจัดกิจกรรม
ปฏิบัติธรรม สืบชะตาหลวง เน่ืองในการทำ�บุญครบรอบ ๓๙ ปีของโรงเรียน ในช่วงปีการศึกษา ๒๕๖๐ ที่ผ่านมา
มกี ารปฏบิ ตั ธิ รรม ในกจิ กรรมปฐมนเิ ทศนกั เรยี นใหม่ ชว่ งปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๑ ตลอดจนการผลกั ดนั ใหเ้ กดิ การขบั เคลอื่ น
โครงการโรงเรยี นคณุ ธรรมในโรงเรยี นอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง โดยสอดแทรกบรู ณาการไวใ้ นทกุ กลมุ่ สาระตามหลกั สตู ร เชน่ เดยี วกบั
กิจกรรมสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน มีชั่วโมงเรียนสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนตามโครงการอย่างต่อเนื่องทุกสัปดาห์
ทุกปีการศกึ ษาสำ�หรับนกั เรยี นทุกคน ซึ่งในปที ่ผี ่านมามกี ารตอ่ ยอดนำ�พืชศกึ ษาไปใชใ้ นโครงงานแปรรูปอาหาร ซึ่งไดร้ ับ
รางวลั เหรยี ญทองในการแขง่ ขนั ศลิ ปหตั ถกรรมระดบั ภาค ทจ่ี งั หวดั ก�ำ แพงเพชรในปที ผ่ี า่ นมา และน�ำ มาบรู ณาการเขา้ กบั
สะเต็มศึกษาจนกลายเป็นโครงงานสะเต็มของนักเรียนที่มีการพัฒนาต่อยอดในปีการศึกษาน้ีอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้
ยังมกี ารน�ำ เกษตรทฤษฎใี หม่และน�ำ พชื พรรณไม้ท่ีเหมาะสมมาปลูกเพมิ่ เติมในโรงเรียนอีกเป็นจ�ำ นวนมาก เพ่อื เป็นการ
ตอ่ ยอดโครงการสวนพฤกษศาสตรโ์ รงเรียนสคู่ วามยั่งยนื

199

A = Academic มุ่งเน้นวิชาการ : โรงเรียนได้มุ่งเน้นการจัดการเรียนการสอนตามหลักสูตรและงานวิชาการ
มาโดยตลอด โดยเน้นทั้งการสอนครบตามเน้ือหาของหลักสูตรอย่างเข้มข้น และสอนเสริมทบทวนความรู้ก่อนสอบ
วดั ผลระดับชาติ จนสง่ นกั เรียนเข้าประกวดแข่งขนั ทางวิชาการอย่างหลากหลายมากขนึ้ ทง้ั ศิลปะ ดนตรี กฬี า หุ่นยนต์
เทคโนโลยี หนังสั้น นักเรียนรางวัลพระราชทาน นักเรียนเยาวชนดีเด่น เป็นต้น ซึ่งจะเห็นได้จากผลคะแนน O-NET
ที่อยู่ในระดับต้นของสำ�นักงานเขตพื้นท่ีการศึกษามัธยมศึกษา เขต ๓๗ มาโดยตลอด และนอกจากน้ียังอยู่ในกลุ่ม
๔๐๐ โรงเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงระดับประเทศในปีที่ผ่านมาอีกด้วย ซ่ึงมีการส่งเสริมต่อยอดให้ฝึก
การส่ือสารสองภาษามากย่ิงข้ึน โดยจ้างครูสอนภาษาจีนและครูชาวต่างชาติมาสอนภาษาเพื่อการสื่อสารอย่างเข้มข้น
อีกท้ังยังส่งเสริมให้ผลิตงานอย่างสร้างสรรค์และลํ้าหน้าทางความคิดด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่มาจากแนวคิด
โครงงานสะเตม็ ศึกษาและส่งิ ประดิษฐว์ ิทยาศาสตรห์ รือนวตั กรรมทน่ี กั เรียนคิดค้นขนึ้ มาอย่างต่อเน่ือง
N = Network ประสานเครือข่ายความร่วมมอื : โรงเรยี นไดข้ อความร่วมมอื ทางวชิ าการกบั สถาบนั การจดั การ
ปัญญาภิวัฒน์ วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีแพร่ วิทยาลัยสารพัดช่างแพร่ วิทยาลัยเทคนิคแพร่ เครือข่ายโรงเรียน
มัธยมศึกษาขนาดเล็ก สหวิทยาเขตพลนคร เครือข่ายส่งเสริมประสิทธิภาพการมัธยมศึกษาตอนปลายจังหวัดแพร่
เครือข่ายสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข เครือข่ายโรงเรียนสะเต็มศึกษา เครือข่ายโรงเรียน
สวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน องค์การบริหารส่วนตำ�บลบ้านกาศ บ้านเหล่า บ้านกวาง องค์การบริหารส่วนจังหวัดแพร่
และหนว่ ยงานภาคีเครอื ข่ายจ�ำ นวนมาก โดยมงุ่ เน้นใหเ้ กิดการร่วมพัฒนาทางวชิ าการและคุณภาพการศึกษา ตลอดจน
แลกเปลย่ี นทรัพยากร งบประมาณและองคค์ วามรู้ โดยใช้ PLC และ Social Media เป็นเคร่อื งมอื
K = King’s philosophy ยึดถือตามศาสตร์พระราชา : โดยยึดหลักการทรงงานทั้ง ๒๓ ข้อตาม
ศาสตรพ์ ระราชา และหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในการบรหิ ารจดั การโรงเรยี น โดยมงุ่ เนน้ ทจ่ี ติ ใจใหเ้ กดิ การระเบดิ
จากข้างใน ยึดหลักการทำ�งานเป็นระบบ องค์รวม และหลักเข้าใจ เข้าถึง พัฒนา ตลอดจนนำ�หลักเกษตรทฤษฎีใหม่
มาใชใ้ นหลกั สตู รสถานศกึ ษา และชว่ งกจิ กรรมเพม่ิ เวลารู้ มกี ารปลกู พชื ผกั สวนครวั แปลงนาสาธติ สาธติ การเลย้ี งหมปู า่
ไก่งวง เป็ด ไก่ ห่าน การทดลองปลกู กล้วยหลากหลายพันธุ์ การทดลองปลูกต้นกาแฟ ตน้ ฟักขา้ ว พชื ผักสวนครวั ต่าง ๆ
สตรอว์เบอร์รี ดอกดาวเรืองและต้นปอเทือง ตลอดจนการฝึกทำ�ปุ๋ยหมักชีวภาพ โดยวิทยากรจากวิทยาลัยเกษตร-
เด่นชัย การปลูกพืชโดยเกษตรอำ�เภอ เทคนิคการปลูกฟักข้าวให้ได้ผลดี โดยองค์การบริหารส่วนตำ�บลบ้านกาศ
การสาธิตการเลี้ยงม้าอย่างถูกวิธี โดยผู้ใหญ่บ้าน หมู่ ๕ บ้านหนองช้างนํ้า เป็นต้น ซ่ึงได้นำ�ผลผลิตส่วนหนึ่งมาสาธิต
ในงานเปิดบ้านวิชาการ ช่วงปลายปีการศึกษา ๒๕๖๐ ท่ีผ่านมา ได้รับความสนใจจากคณะครู ผู้บริหารและนักเรียน
ของโรงเรยี นในเครือข่ายไตรบูรพาเป็นจำ�นวนมาก
A - Active Administration เดินหน้าด้วยการบริหารเชิงรุก : มีการปรับโครงสร้างการบริหารจัดการให้
เหมาะสมกับบุคลากรท่ีมีอยู่ในปัจจุบัน เพื่อให้เกิดความคล่องตัวและสอดคล้องเหมาะสมกับนโยบายของหน่วยงาน
ต้นสังกัด และสามารถยืดหยุ่นการบริหารจัดการโรงเรียนขนาดเล็กท่ีมีบุคลากรจำ�กัด ซึ่งแบ่งการบริหารงานเป็น ๔
กลุม่ บริหาร คือ กลุ่มบริหารวชิ าการ กลุ่มบรหิ ารงบประมาณ กลุม่ บรหิ ารงานบคุ คล และกล่มุ บริหารทั่วไป ซึ่งมีหัวหน้า
กลุ่มงานดูแลรับผิดชอบเป็นหลักและมีการกระจายงานตามนโยบายใหม่เพิ่มขึ้น เช่น งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน
งานโรงเรียนคุณธรรม งาน TO BE NUMBER ONE งานการจัดการศึกษาเพื่อการมีงานทำ�ในศตวรรษท่ี ๒๑
และสะเตม็ ศกึ ษา และมกี ารรวมงานยอ่ ยบางงานเขา้ ไวด้ ว้ ยกนั เปน็ งานหลกั ในแตล่ ะเรอ่ื ง โดยมงุ่ สรา้ งระบบงานภายในองคก์ ร
และค่านิยม ๑๑ ประการของระบบการบริหารคุณภาพตามแนวทางของเกณฑ์รางวัลคุณภาพแห่งชาติ (TQA)
และ OBECQA โดยใช้ ๒ จุดเน้น ร่วมกับ ๔ มาตรการและ ๗ ยุทธศาสตร์หลกั ใน BANKARD MODEL ๒๐๑๗ ต่อยอดสู่
BK๒๐๒๐ model เพ่ือใหเ้ กดิ Active Teacher and Students และ Active School ต่อไปในอนาคต

200

รขดคอคเบกใแสคขแรขดคอคเบกใแคสขแรดขคอเคบกใแสคชหชหชาหอ่ีกาวอ้วลววลวา้อาา่กีาวอ้อวลววลว่กีาว้ว้ลวววา้า่นรขดคอเคบกใแสคขแ่้กชร่นยนางา้นกาชทร้งกยนะนชางะารยทเบโจส ชดสหปมกเนาางาทงชนะาะทหนะาอคสเ่ีกาวอ้พวลววบลวมม้ับเทรามบปกมเมับบา่งัามทิมรงทหมาจปมักบห้ั้างลรรรม้ังปก่ทมภหนรท้งัม้รก้ังชภรยรนางราภาทคะรงนะวคกะใรสรนระะิทยะาสาั้รรานงราัสรยราจั้รน้งาหัอยาิเรืนมอานันบจมม้หอเัจบทรเ้มหนอาปกมบบรรทาวมว่วหยิหรั้งาเบจะ่ว่บภัิหวลยงัรว่ะิห่วะงัรั่กวขใงัรหจะรงัซกูสะรจชัษารักงอ๓ต่ิทซจวยาง้ัรรนรซษางาม๓ั่กวษาจบม้มหออนดมมนาบมแดะมบมา่าดแถามบแลบุ่วเถิหาิอะวบิหศึ่ถะงุ่เยววบยงัรุเเเึ่งวบ่ึยงัรากมจรกงรดซาหีมยวดรDRษาารม๓่ตหีนมววรวดบร่าหีมิ่วนเบมดนบบิบมามิ่าทนเดตามิิ่มานเแทตัิงทถนัหจีับงาุยเผันือหกวบจี่ึจงยอนหือจกียื่ิยจสอลนือกืริจบา-มไนอรธิืจรสนีหัอนแบวดืาาสอมตแบรบยสาาิ่แบนเู้-ปยัดิปีลนทรนตยดั็นจใตัยจนDโงัRดั็นงจใิRนนตDโนห็จนีจใิยตDโว่ือกปิสตมบว่่นำ�ลิงจสน่วบ่น์แืลหงส่อนาอจรลงหกรสมแบัาตอกรดหราาเeDาาอรกยใไากาดัใอบไยานใ็อานไจใยฏคDโปR่อยลิงคตะะ่งาคลล่ว์ใท์-ะ่ค-ดนงงสลา่ลบาท่-นlิะ้กกดกนงงลคเิ-้กากดนงหiเิชา้กอารกเลกาหaลงาgคเะิลงใกบ็ไนคงลงอลยรชสคเลรรสัคเยD่าลรงั้สทชารย่ีDะเับท้ัเล่ปชลวRรที่-ยDบั-tดนงทเป้บชารiิ้กบักทสปาเ้กราาปครักอต่คูtวรรชลงรกiู็รรชค่กวกู็ย่รชวๆแกลร็ศเสอoiแ่เวัดกเอันiัยแeDดaน่อื้้เาอชรiรี่กุัีบััดีทบทgเปRนรกุยีีทยgัาายแิรจงกุนงีกีทูgืชอนยรูืชอคนฝน่ีูายชนี่รชากnย็นลน่ทวlากลืทจiแนะื่เอlลจiนรiนทาัะดเ่ืนนสภจieนเะจลใtภรากุีีท่ีเgtนผรยภ่ีIนผึก่t่ืนอวู่ี่วaืนชื่ผออวsวอ่ื่วนอี่วอกจCานวใยวนaะจาอaะลบทาจัSรื่กบุaอะจiนบัาะะกรตะlบรตเhภชารกt่า่ีานผ่ยtาจาย่งื่นจ่อววงวaาขTนlยกกภอจขัlงเกไกงใวพนัcจงไพlaดะกกเานพังเไบพัอนiบอ้iขรคตบาาคงอานบจราานนคpจร่ดาสยีoนดtจจสหีนงhนหนSดา้ขlสรกีSกชอ้ััหรบงนไชอพาSิรารภนชั้ฒมอฒัมาอัฒบงีบยีบยiคนาัฒสนงาสนจงาแคนสดงามสoีo้cมะหแ้นอncะแสอสS้มร้ชอcจวะแนรอวนารมงมมาางีวนัฒรกนนบมากากนสงาตนล่วาเกล่วิhิตhกมoว่้รนกcบื่ะอแนิอnบhังากอกาsกัษนดนวบกทนัรดหนะทมาะูงลกัดนาแนะแในาากาแนป่ลปล่วนา้านาิหhลบปoกบlนoนสบhาายนosกัดนสทบสะราบอาส่น่วสแวนาบบบงั้ชา่้ัชชงลวชงลคปบนะตสชตสชลอบoวราตสhัทัจo่าทจoใจมi้าบัมป้คาทจสเคoา่างว์มือ์บิคทิ้ัหทชธหชงธใลใ์pิุทฝตสหณชธา่รัดะ่าสะพวดวงบัือ่บือ่ทจา่oะลลวมีiค้จบอื่รจนคาlมลันlน์ีจนทง้ัินทัง้หlธุณใณุหนหนp้งัภตา่ณุ่ะห้นาวร่ืวบยอื่อยจบลบลลยิ่วยสจมยแlบนสล์สภกยอนอพ้ังุชบขุชบุณสหนดดเอเ่ีุผชบรกสยดกเะว่อยารรบาลานยสาเาเสาพพาานลอปาเุชบภภพาาดสาาสเุคคุั้นาาาภนะักสาสดคุดม่มาารษยยาบิิััดเนมนาเคคจจยพระาะิัาานาคโววจภลาลสคุะราวเพนลดรมยยรรดยนิ่่ิิเัมมนธพคครยคอาาอรจริ่ะามคทวาอาจจรรรบลออ้าิิาจศาศรมมพบมิอิดตดตยททริา่ิะมมิตััคยยอาทื่อทแ์แงับักยจมรพพอแ้อราริื้าศนปปพมลิลดตมทรมนนศรปรนนงลัดยมนหแรรรนสเร่ือพัีัีกรกรบบงอปอลสวสีร่ักมยยาอนลลารัอนงงรสยะะลรกฐกสตทกะบตัีกบกบิรริจกศหอศสอกิบมยทมารลภศภภอภทะมกะรภาียภกาสำ�ตกบัรงัางศลาปะลาปะามังภภลาบะบะะิาวาทาัามาบีกาาะาตาาังริษศำริษบลธาป�าะเฤัศริันรนนริษบะกัาารกนาันามาลาลกาสรษิาิทสภงรลัรรเนสสเรสรรหบรักรราบิลนลเภาสจิึจิลรกใษบพใสบบจิรแใเบคสยคยรอขรษบขษใัดมจิคั:ยดมเขษพใับเสัยัยอดง่มยช่งชเศัคยศะยขอิะษเง่ลทชิัทดวมศาษาเหัิางทยลงทลง่ลชโาศโงิะเขิท์เัีนเ์้เีา้เห่งาวหาเ์ลอีา้เอาหาารเาาพั้ายทดเอลนรเ์้ีารกึ้เเาิคนกึเเกหิค้นกาครอะ้คกึธากาิคนากธี่โเเ้้บคเารรบลธึกเกิคนกเนกคงทธมกยทมเชบธจชระ็านคจกมจกะานปชรปจดขะเทานมษปธชัโะ่ามิษบจภะโ่าาินเภรปษัยโร่าิภรษคโท่า้ิรงภาษ้ารรษ์ชนทกททบ่ษชวปีกวบ่ปีนศา้้ววชอานศกษาบด่ีปั์ทงวขนัชา็กงาบ่ขปี็ือวอนันนศเางืขอาน็าาังืยาีอขราน็นื้าอนานอาราาภยัีารศวนยสีาตชวงยับสสตชั่บวีารวยยบสตชร่นืีาอวขยบสชตืั่อพัอรขวขกนบพขขรอขขมพียอขขพขงกขอขกโรดเรกนาเศรกนรศรเตฝกรอื่เศทเฝอื่รว-ศรขเรวฝอืด่รทเเั้ฝือง่มดรวถหนั้องวรนดห่นอสั้าดงด้ั่งจนนาอสคดหนอ่จิสจา่รดาดไจาส์จะสเาาัำ�ะึบกาางึึกสะ่ารโกยึึสกึรกิ่งโก๓ุ่นยิึสึรสศิรโกดจโกพยยเยะิิจศงียยีเิิจิงิจลกทค้ยยพื่รวบองงลค้พรื่วอเรลคค้้พพร่ื่ืปวอวอรเดรรรสารดคษดาษาาากร้แษแดษเาโนกิาตเ่ืาโนกอ๔กเิโสเตโิยติัตล่าลยงเสคยใ่ายงเส่าใงเสื้็ชนงเสใสนนรใรื้ัชีสื้ยชบนทสร:ื้ชันขรส:กับนรทลบทขวตขทาน้ขาตก์ตเาแาอชตาเาาแดอชาอชเวเอดชดาืเอดาาเงปุากนนงง่กกรรงะกรตรรใร-ฐาโโ:ก่ีกรรจวตราใตใฐาฐาอล่ีกี่รจกราจใฐลาออ่ีกลร้รอลข้มลร้ิขรเจขลข้ิริเจเจขนิร็นรเจิกนยีมสใานิยีมรลาิียนมปาามิมยีปสาารปะมาสาัะรสโางปาัลรรางสัาลรรงล่าหรเหเลร้เ้ิตอิงเ้ตอสริง่รร้าตอวหราริาตอรนรนจขรรจรขมนียในรบยีจนบขนหหื่ใจย่ืีย์แใขนอบ์แอรหยีรน่ืใ่แ์า่อา่ืใรแ์าอ้เส่ารกงร่าเนโน่ือดดะะออวลดมมะอนนดะอูมัังงล้้รานามนนันงว้ราัดะงะววล้นลเล๑าลใใสนรสทววะวัลลบะใวลสมวใสสชจบเบเักรลว้ล้วทหบหเมมีบูเลว้นูยทิหลห้วลหมลหาีู้มยกมยูกคมหลมวคัะมหวลัดะบกำมดบา�คกมามวีคััระุมยมางวดบะายายบ่ีกงบยาิยธนวยบาปวบตสั้าตธนสวักสา้รห:ตาระวรากสาเร:าราสั้ืนอาตชสัภ้้กสาตร:ารากส้ร:าาาราสาลิชส้าสาโัดสุโัสรดสีลสรือมทโบโัโดภรรโิัาอืดอ่ืทัศวโโภจนบรินาื่อรัศอืมมาททบโAโือนภทรโิโาอ่ืภัทรลศิา่า่ือ่ันบศ่ือนอบนรทหกดือ่ทนรแดอะ่อืือ่นัดรแนะขรดครปาุ่บดงั้แงขขรปะีแาวาแF้ัยังขรกปุ่ราาขรนปงงีก้ังส้ักรรงาานงราาับยสกIกรดนงรพดนงัเเบยีสสIห่ามพดองัษบสยัสผSCIบยหปเเIา่ทพดฏพเษสสครทCหสืเ่าวหอทน่าฏษสัังCษสวเCกทวเกรทฏทตฏังัาสวกยนัรบงตาัังัรนังกนสยกรมัมรตตับจตTรรนสยาาสคัยแั้งัิมศบิทตแรTนบรีนนษย้ามาคนัมทตศิุกตTไทเTลบาีาคาัยคศผิั่ศิอบืเีบลยย้ีจในยนใผอ่งอเดเลมเรลรดนนลผม่นผ่ยองอมดนเรสภตรั้งันอมนงอน้ังดอตกดเอรมรเมรขนรทู้ปมนุัุงบมันนมมตนอน์มีัทู้้ป้ััแยาปุงะรนตกตอาอมมทู้ปหอทู้ป์่ืุีรอ์ุนเนัยาาหตงมมรก์าี์ช่ีทัอยิาดัยาง์รงเารงัหตนม๓กพออก์ศกเ์ลตเทเ่ใิหวตดหมสมางรนคทกพิทดยิาสกมดศกอาเงา่งวีหาีกพกวพลนกีภรศกกอศกาเแน่าว่วอนีโนมัค่ยะาลรมีภอออาาแฤาื่อสทกลี่ีภรีราอามดแอาาแิาครแตาแมนนฤี่สว่ี่ือมทมคอนตคาผมายมปฤฤะ่ืขรอื่แออทแทสนสวรา่วอรนแพบแผแันกแยนกงษสววรรออนนปผผยยลาิท่วรารลรออรำ�ไกกษบทนดาา่ีราทราัางกนเกกแกษลอษาิทชลใ่วไบัทนาลฒัาลดินา่าิททลลยลรรบไไงอรทนทน้ปดชด่าะ่าาใกรงนะยาอัอนบชนชล่ีใใจใลผามทงาาังันรน่ะทลลวีคยรงุะงยงงะ้อนะะานใจลรงตบรงงานะะใยยรนังะดร่นนทวใจใจคาาธาม่ะรนงงาอร่รน่กสนททววา้ังตบนแคยนใะออจนนน่ีภตบงตบนะนโธามใใินะะนเส์อ่อากธาธามมดลารแนยุชวนนรนสนนนสสันูี่โลแแ่ืยยอิักลรคำนนโเล�น์่อ่ีี่จวภกตโโดลริิุรปรเเ์์่อช่อูากกาดดาิลลลรจรกืุุ่อเมักรราร่งัโยัมลเรบููจตลลบ่ืื่ออแวักักรงรสืตัอโปโลลนเจจำ�ต็ตนัะิจกดอกเา่ปปมชัยัคกรลบหาริิจกจกทีเเราารางรสัังยัยัรัรบนบาเตนล็นัดงรกรศิงสส่าตนนเเบล็น็นัรักดดิกีทกี่วร่าธพรอื่างมคคลรทลตรีรรเคเเนียทีนีทะรารตารรงงะาิะจ่ีตผตตขเเร่าาิาาตธพ่อืตรคค่ชรทศวรบารเคิิยีิะีศมยธพื่อธพอ่ืงคครทร่ที่ผารีัหรเคเั้ีคเงำยีน�ร่ียะบามเฒะาสฝรงอ่ีผ่ี่าผรร่รา่าาแียมินีAบึมยกรรงคงรอง่าาาิษสิัหบนิีเฒีใมคยนยมยฝงรงง่น่ตีา่าาสันบันอเฒน่เฒงฝีฝยรารงงAบา่บา่างมิอนนนแีนยษีืยหอAFบใAบนยือีกงองอลยรอลเๆหหเอรนปใร่วนยใ่นถยาเดนยอนิอ่นนนมนน่งนารืบาลอFีกิSนนอชินลานนานปเนๆแขร์เนืท์บยอFหปFรงืีกอแีกอเลอาลๆๆินยิจปรนปมรกราพอเเะยสายใิSนอมชรานมาปเแกใงคีวหง่ืลาีม่้อาแบSชSชา็เปแาปเนแขแลิลหทเหงนืเงอแรื่าพะอแ่ืนบไนนชา่าะิงริรเพรื่กใอพนคีพวิาตพยลาริาส์กซร็กัะในกนใคขแีลวลคีดลวเล่ามลัาละนะจ็คเ็นไวนนแลุนคลกและเลบเะ่ืะภอ้ีชไนไกนินสตพะนื่ะ่ึอปสก์งวก่ือะ์่ืาอเ็เ่ืิยกบดตพิดตัพอเายมงสก์้ทะสก์ระัเป้ตใวะแมคาดบดามามะค่วภขเี้ะเวบาเปวสาบสนรบปลวงภห้ี์ัาภบี้นเรทูเ่ืสยช้ร้วสหาอปรว้ปเวี่กั์ปา้ลตใแเอ์มาเื่ยติเยศเ่ืศียสอ้า้รอค้ัปโ้ตใแับปคปรม้ตกใแนบมงา็นระลคนายนคัา่วบบดปวนรบปรรรา็นรนบาชลบนรจลมนอัรบตินร่รระศาีถสราืาอรย่ีอัคบรติเอับจดศีติสยงยรศีอ็รงส้ระวภนราตัาคบรบครดังบหส็ไงุราะช็มหนะาะุันานบาคนัาบวสส่าระาถเชาขืาะ๑อบชสสิหแยานดเก่ระจาถย่รำ�าะาืาถรอิชราาืาคอเจขนเยหสจรบยุบรมหชละนนคบอนตสาหสวสา่นาุวพอบหสสมหุข้ีย๑ชะษมนิหกาะนุานหิ่าวสคนสกา่าสาสาขอ๑้ข๑ิหาหิกุานกนับบนับนัปบนยกชนื่ลลื่ืคนนนออนุรนยัอลตนยยดรราสรนวบ่าวบาบชลบนงชลอตนาคาาอตว่าวาว่าวาาาา์ุ่นั์ีบนันปันยกนื่ืนอรยุนรุัรนบนัันปันยก่ืนบนืันปันนยกอรน่ืลยืนรอรยรรร์ี์์ีี

201

จากนนั้ ผอู้ �ำ นวยการโรงเรยี นบา้ นกาศประชานเุ คราะหแ์ ละคณะ ไดต้ อบประเดน็ ค�ำ ถามของคณะกรรมาธกิ าร
และคณะท�ำ งาน สรปุ ได้ ดังนี้

ขอ้ มูลพืน้ ฐาน

โรงเรียนบ้านกาศประชานุเคราะห์ สังกัดสำ�นักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษามัธยมศึกษา เขต ๓๗ ท่ีตั้งหมู่ที่ ๕
ตำ�บลบ้านกาศ อำ�เภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ ระยะห่างจากอำ�เภอเมือง ๑๐ กิโลเมตร จัดการศึกษาระดับมัธยมศึกษา
เปดิ สอนในระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๑-๖ มนี กั เรยี นจ�ำ นวน ๑๓๒ คน ขา้ ราชการครู จ�ำ นวน ๑๒ คน ครอู ตั ราจา้ งจ�ำ นวน
๖ คน ครูผทู้ รงคณุ คา่ ของแผ่นดนิ จำ�นวน ๑ คน ครชู ว่ ยสอนจ�ำ นวน ๑ คน เจ้าหน้าที่ธุรการจ�ำ นวน ๑ คน ช่างครภุ ณั ฑ์
จ�ำ นวน ๑ คน และนกั การภารโรงจำ�นวน ๑ คน รวมทัง้ หมด ๒๓ คน

สภาพท่วั ไป

บรบิ ทโดยรวมของสถานศกึ ษา โรงเรยี นบา้ นกาศประชานเุ คราะห์ เปน็ โรงเรยี นมธั ยมประจ�ำ ต�ำ บล ตง้ั อยเู่ ลขท่ี
๑๔๕ หมู่ท่ี ๕ ตำ�บลบ้านกาศ อำ�เภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ ได้เริ่มก่อต้ังในปีการศึกษา ๒๕๒๑ โดยมีนายพัฒน์ ผาทอง
และนายประยทุ ธ ผาทอง ได้บริจาคเงนิ เพือ่ ซื้อท่ดี นิ ท่านละ ๗๐,๐๐๐ บาท และมีประชาชนใน ๓ ต�ำ บล คือ ตำ�บล
บ้านกาศ ตำ�บลบ้านเหล่า และตำ�บลบ้านกวาง ได้ร่วมบริจาคเงินเพ่ือซ้ือที่ดินอีกตำ�บลละ ๒๕,๐๐๐ บาท รวมที่ดิน
ทั้งหมด ๓๓ ไร่ ๒ งาน ๓๔ ตารางวา โดยในปีแรกได้เปิดทำ�การเรียนการสอนในระดับช้ัน ม.ศ. ๑ จำ�นวน ๑ ห้อง
ชัน้ ม.๑ จ�ำ นวน ๑ ห้อง โดยขอใชศ้ าลาวดั บ้านหนอง และอาคารเรยี นโรงเรยี นบา้ นหนอง (สหราษฎรบ์ �ำ รงุ ) เป็นทเี่ รยี น
โดยมีนายประหยัด บุญยงค์ เป็นอาจารย์ใหญ่ มีข้าราชการครู จำ�นวน ๕ คน ในปีต่อมาได้รับนักเรียนระดับช้ัน ม.๑
เพ่มิ ขนึ้ อกี ๒ หอ้ ง และไดส้ ร้างอาคารเรยี นชัว่ คราวขึน้ ๑ หลงั จำ�นวน ๕ ห้อง เปน็ ท่ีเรยี นแทนศาลาวดั และอาคารเรยี น
โรงเรียนบ้านหนอง ในปี ๒๕๒๓ ได้รับงบประมาณสร้างอาคารเรียนถาวร แบบ ๒๑๖ ค. จำ�นวนคร่ึงหลัง ๘ ห้อง
ในปี ๒๕๒๗ โรงเรียนได้รับคัดเลือกเข้าร่วมโครงการโรงเรียนมัธยมเพ่ือพัฒนาชนบท (มพช.๒ รุ่นที่ ๒) ทำ�ให้โรงเรียน
ได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารเรียนถาวร แบบ ๒๑๖ ค. เพิ่มเติมอีกครึ่งหลัง โรงฝึกงาน ๒ หลัง จำ�นวน ๓ หน่วย
และได้ปรับปรุงภูมิทัศน์โรงเรียนให้ร่มร่ืน สวยงาม น่าเรียนมากยิ่งข้ึน ในปี ๒๕๓๘ ทางโรงเรียนได้รับอนุมัติให้เปิด
ท�ำ การเรยี นการสอนในระดบั ช้นั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย จำ�นวน ๑ ห้องเรยี น เมอื่ ปี ๒๕๔๒ ได้รับงบประมาณกอ่ สรา้ ง
อาคารเรียนกึ่งถาวร มีจำ�นวนห้องตามแปลน ๕ ห้อง และในปี ๒๕๔๓ ได้รับงบประมาณก่อสร้างสนามบาสเกตบอล
กว้าง ๑๔ เมตร ยาว ๒๘ เมตร ปี ๒๕๔๔ ได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารหอประชุม ๑๐๐/๒๗ กว้าง ๒๑ เมตร
ยาว ๔๐ เมตร ปี ๒๕๔๘ ได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคารเรียน สปช.๑๐๕/๒๙ มีจำ�นวนห้องตามแปลน ๔ ห้อง
ปี ๒๕๕๙ ไดร้ บั งบประมาณก่อสร้างส้วมนักเรียนชาย ขนาด ๖ ห้อง และปี ๒๕๖๒ ไดร้ บั งบประมาณกอ่ สรา้ งโรงอาหาร
กว้าง ๕ เมตร ยาว ๘ เมตร จ�ำ นวน ๘๔ ท่ีนัง่
บรบิ ทโดยรวมของชมุ ชนรอบสถานศกึ ษา สภาพชมุ ชนรอบบรเิ วณโรงเรยี นมลี กั ษณะสงบเรยี บรอ้ ย ประชาชน
อยู่กันอย่างสันติ เป็นชุมชนเกษตรกรรม บริเวณใกล้เคียงโดยรอบโรงเรียน ได้แก่ หมู่บ้านและพ้ืนท่ีทำ�การเกษตร
เปน็ ส่วนใหญร่ ้อยละ ๙๐ ของพื้นที่ อาชีพหลกั ของชมุ ชน คอื ท�ำ นา เน่ืองจากมีสภาพพ้ืนท่ีเป็นท่นี า และเปน็ อาชพี ที่ท�ำ
ต่อจากบรรพบุรุษ มีแหล่งนำ้�ธรรมชาติและชลประทานขนาดใหญ่ไหลผ่าน จึงได้รับผลิตผลทางการเกษตรตลอดท้ังปี
มกี ารปลกู พชื หมนุ เวยี น ประชากรสว่ นใหญน่ บั ถอื ศาสนาพทุ ธ มแี หลง่ เรยี นรใู้ นชมุ ชน คอื วดั หนองชา้ งนา้ํ ซง่ึ เปน็ สถานท่ี
ยดึ เหนย่ี วทางใจแกป่ ระชาชน การคมนาคมสะดวก ประเพณ/ี ศลิ ปวฒั นธรรมทอ้ งถน่ิ ทเ่ี ปน็ ทรี่ จู้ กั โดยทวั่ ไป คอื ประเพณี
แห่ไม้ค้าํ สะหลศี รมี หาโพธิ์

202

วิสยั ทัศน์ แนวคิดในการจัดการศกึ ษาศาสตรพ์ ระราชาของผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา

• วิสยั ทศั น์ (Vision)
โรงเรียนบ้านกาศประชานุเคราะห์เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ คู่คุณธรรม นำ�สู่มาตรฐานสากล บนวิถี
ความเปน็ ไทย ใสใ่ จส่งิ แวดลอ้ ม น้อมนำ�ศาสตรพ์ ระราชา
• พนั ธกิจ (Mission)
๑. พฒั นาผเู้ รยี นใหเ้ ปน็ บคุ คลแหง่ การเรยี นรคู้ คู่ ณุ ธรรม มที กั ษะชวี ติ ทกั ษะอาชพี ทจ่ี �ำ เปน็ ในศตวรรษท่ี ๒๑
และสือ่ สารไดส้ องภาษา
๒. พฒั นาผเู้ รยี นใหเ้ ปน็ พลโลก พลเมอื งอาเซยี น และพลเมอื งดขี องชมุ ชน มคี วามเปน็ ไทย ใสใ่ จสง่ิ แวดลอ้ ม
ตามศาสตร์พระราชา
๓. พฒั นาครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษาให้มคี วามเช่ียวชาญทางวิชาชีพและเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้
๔. พัฒนาระบบบรหิ ารจดั การดว้ ยระบบคุณภาพตามหลักธรรมาภบิ าลและศาสตร์พระราชา
๕. พฒั นาแหลง่ เรียนร้แู ละการมีส่วนรว่ มจากทุกภาคส่วน
• เป้าประสงค์ (Goal)
๑. ผู้เรียนเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ คู่คุณธรรม มีทักษะชีวิต ทักษะอาชีพที่จำ�เป็นในศตวรรษที่ ๒๑
และสอื่ สารได้สองภาษา
๒. ผู้เรียนเป็นพลโลก พลเมืองอาเซียน และพลเมืองดีของชุมชน มีความเป็นไทย ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
ตามศาสตร์พระราชา และมคี ุณลักษณะทพี่ งึ ประสงคต์ ามหลักสูตร
๓. ครูและบคุ ลากรทางการศกึ ษามคี วามเชี่ยวชาญทางวิชาชีพและเปน็ บุคคลแห่งการเรยี นรู้
๔. โรงเรียนใชร้ ะบบบรหิ ารจดั การดว้ ยระบบคณุ ภาพตามหลักธรรมาภบิ าลและศาสตร์พระราชา
๕. โรงเรียนมแี หล่งเรียนรทู้ ่มี ีคณุ ภาพและทุกภาคมสี ว่ นร่วมในการบริหารจดั การศกึ ษา

จุดเนน้ ในการจดั การศกึ ษาของสถานศึกษา

มีการก�ำ หนดกลยุทธก์ ารพัฒนาคณุ ภาพการจัดการศึกษาของสถานศึกษา (Strategy) สรปุ ได้ ดังน้ี
๑. พัฒนาผู้เรยี นให้เปน็ ผ้เู รียนร้แู ละเปน็ พลโลกท่ีดี โดยใชด้ จิ ิทัลเทคโนโลยีเปน็ เครอื่ งมอื
๑.๑ พัฒนาผู้เรียนให้เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้คู่คุณธรรม มีทักษะชีวิต ทักษะอาชีพที่จำ�เป็นในศตวรรษ
ท่ี ๒๑ และสอื่ สารได้สองภาษา
๑.๒ พัฒนาผู้เรียนให้เป็นพลโลก พลเมืองอาเซียน และพลเมืองดีของชุมชน มีความเป็นไทย ใส่ใจ
สิ่งแวดลอ้ มตามศาสตร์พระราชา
๒. พฒั นาครแู ละบุคลากรใหม้ คี วามเช่ยี วชาญทางวิชาชพี และเป็นบคุ คลแห่งการเรยี นรู้
๓. พฒั นาระบบบริหารจัดการดว้ ยระบบคณุ ภาพตามหลกั ธรรมาภบิ าลและศาสตรพ์ ระราชา
๔. พัฒนาแหลง่ เรียนรูแ้ ละการบรหิ ารอย่างมสี ว่ นรว่ มจากทุกภาคสว่ น โดยใชด้ ิจิทลั เทคโนโลยเี ป็นเครื่องมอื

203

การจดั หลกั สูตรและกระบวนการเรียนรูต้ ามศาสตร์พระราชา

ศาสตรพ์ ระราชาที่สถานศึกษานำ�มาจัดการเรยี นรู้ ได้แก่
3 เรื่องศาสตร์ว่าด้วยการจัดการนํ้า สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ โดยมีหลักฐานร่องรอยที่ปรากฏ
ในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอนในวิชาวิทยาศาสตร์กายภาพ หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ “น้ํา” เรื่อง สารใน
แหลง่ น้ําธรรมชาติ ได้แก่ ท�ำ แผนการจดั การเรียนรู้ สร้างแบบจ�ำ ลองอะตอม และโมเลกลุ ของนํา้
3 เรอ่ื งศาสตรว์ า่ ดว้ ยสหกรณ์ สอนในระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๒ โดยมหี ลกั ฐานรอ่ งรอยทป่ี รากฏในการจดั การ
เรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอนในวิชาสังคมศึกษาพ้ืนฐาน หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ “เศรษฐกิจพอเพียง” เร่ือง สหกรณ์
พอเพยี ง ไดแ้ ก่ ทำ�แผนการจดั การเรียนรู้ และการแต่งคำ�ประพนั ธป์ ระเภทฉันท์
3 เร่ืองศาสตร์ว่าด้วยการจัดการดิน สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ และระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕
โดยมีหลักฐานร่องรอยท่ีปรากฏในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอนในวิชา ๑) วิชาภาษาไทยพื้นฐาน
หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๘ “การแต่งคำ�ประพันธ์ประเภทฉันท์” เรื่อง วันดินโลก ได้แก่ ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้
และการแต่งคำ�ประพันธ์ประเภทฉันท์ ๒) วิชาวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๓ “ทรัพยากรธรณี” เร่ือง ดิน ได้แก่
ท�ำ แผนการจดั การเรยี นรู้ และการวเิ คราะหห์ ลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใชใ้ นการเรยี นรู้ และ ๓) วชิ าคณติ ศาสตร์
หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ ๓ “อตั ราส่วน สัดสว่ นและร้อยละ” เรือ่ ง อัตราส่วน
3 เรื่องศาสตร์ว่าด้วยการจัดการป่าไม้และส่ิงแวดล้อม สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ และระดับชั้น
มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๔ โดยมหี ลกั ฐานรอ่ งรอยทปี่ รากฏในการจดั การเรยี นรู้ คอื การบนั ทกึ หลงั สอนในวชิ า ๑) วชิ าวทิ ยาศาสตร์
พนื้ ฐาน หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ ๑ “ชวี ติ ในสงิ่ แวดลอ้ ม” เรอื่ ง มนษุ ยก์ บั ทรพั ยากรธรรมชาติ ไดแ้ ก่ ท�ำ แผนการจดั การเรยี นรู้
และป้ายนิเทศเก่ียวกับการรณรงค์อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ ๒) วิชาภาษาอังกฤษพ้ืนฐาน
หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ “Environment” เรื่อง How to keep school clean ได้แก่ ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้
และโปสเตอรร์ ณรงค์

3 เร่ืองศาสตร์ว่าด้วยพลังงานและนวัตกรรม สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ และระดับช้ันมัธยมศึกษา
ปีที่ ๔-๕ โดยมีหลักฐานร่องรอยที่ปรากฏในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอนในวิชา ๑) วิชาฟิสิกส์
หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ “งานและพลังงาน” เรื่อง พลังงานกล ได้แก่ ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้ ๒) วิชาพลังงาน
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ ๔ “กมั มนั ตภาพรงั สแี ละพลงั งานนวิ เคลยี ร”์ เรอ่ื ง พลงั งานนวิ เคลยี รฟ์ ชิ ชนั และพลงั งานนวิ เคลยี รฟ์ วิ ชนั
How to keep school clean ได้แก่ ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้ โปสเตอร์รณรงค์ ๓) วิชากระบวนการออกแบบ
และเทคโนโลยี หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ “การออกแบบและสร้าง” เรื่อง ออกแบบกันก่อน ได้แก่ ทำ�แผนการจัดการ
เรียนรู้ ออกแบบชิ้นงาน เพ่ือแก้ไขปัญหาขยะในโรงเรียน และคำ�นวณวัสดุอุปกรณ์ เพื่อสร้างช้ินงานแก้ไขปัญหาขยะ
ในโรงเรียน
3 เร่ืองศาสตร์ว่าด้วยเกษตรทฤษฎีใหม่ สอนในระดับช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๑-๓ โดยมีหลักฐานร่องรอย
ท่ปี รากฏในการจัดการเรยี นรู้ คอื การบนั ทกึ หลังสอนในวิชา ๑) วิชาภาษาไทยพน้ื ฐาน หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี ๒ “การเขียน
เพ่อื การสือ่ สาร” เร่ือง การเขยี นรายงาน ไดแ้ ก่ ท�ำ แผนการจดั การเรยี นรู้ และรายงานกลุ่ม ๒) วิชาการปลูกผักสวนครวั
หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๑ “การปลูกพืชผักสวนครัวตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง” เร่ือง การปลูกผักปลอดสารพิษ ได้แก่
ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้ แปลงปลูกผักสวนครัว และ ๓) วิชาภาษาไทยพื้นฐาน หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ “การเขียน
เพื่อการสื่อสาร” เรอื่ ง การเขยี นเพอ่ื การส่อื สาร ไดแ้ ก่ ทำ�แผนการจดั การเรียนรู้ และการเขยี นเรยี งความ

204

3 เรื่องศาสตร์ว่าด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕-๖ โดยมี
หลักฐานร่องรอยท่ีปรากฏในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอนในวิชา ๑) วิชาเศรษฐศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้
ที่ ๒ “เศรษฐกจิ พอเพยี ง” เรอื่ ง แนวคดิ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ไดแ้ ก่ ท�ำ แผนการจดั การเรยี นรู้ และโมเดลเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ตามหลกั เกษตรทฤษฎีใหม่ ๒) วิชาภาษาไทยพืน้ ฐาน หน่วยการเรียนรทู้ ่ี ๔ “การเขยี น” เรอ่ื ง การเขยี นเรื่องส้นั ไดแ้ ก่
ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้ และช้ินงานเร่ืองการเขียนเร่ืองส้ัน และ ๓) วิชาภาษาอังกฤษ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
“Fashion-In Style” เรื่อง Fashion-In Style ได้แก่ ทำ�แผนการจัดการเรียนรู้ การเขียนแสดงความคิดเห็น
เกี่ยวกับกาลเทศะในการแต่งกาย และสัมภาษณ์งาน การพูดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับแฟช่ัน รสนิยมการแต่งกาย
ของตนเอง
3 เร่ืองศาสตร์ว่าด้วยวิธีทรงงานของพระราชา สอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑-๖ โดยมีหลักฐานร่องรอย
ท่ีปรากฏในการจัดการเรียนรู้ คือ การบันทึกหลังสอนในวิชา ๑) วิชากระบวนการออกแบบและเทคโนโลยี
หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๑ “ความสมั พนั ธข์ องวทิ ยาศาสตร์และคณิตศาสตรก์ บั เทคโนโลยี” เร่ือง กระบวนการท�ำ งาน ไดแ้ ก่
ท�ำ แผนการจดั การเรียนรู้ และใบงานความสมั พันธ์ของวทิ ยาศาสตร์และคณติ ศาสตร์กบั เทคโนโลยี ๒) วิชาคณติ ศาสตร์
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี ๑ “ตรรกศาสตร”์ เรอ่ื ง ประพจนค์ อื อะไร ไดแ้ ก่ ท�ำ แผนการจดั การเรยี นรู้ และ ๓) วชิ าการงานอาชพี
หนว่ ยการเรียนรู้ที่ ๑ “การทำ�นํา้ สมนุ ไพร” เรอ่ื ง นํ้าฟกั ขา้ ว ได้แก่ ทำ�แผนการจดั การเรียนรู้ และผลติ ภัณฑน์ ้าํ ฟกั ขา้ ว
เรอ่ื งอ่ืน ๆ
วิธีการจดั หลักสูตรการเรยี นรศู้ าสตร์พระราชา ไดแ้ ก่

3 จดั ในกลุม่ สาระการเรยี นรู้/รายวิชา จำ�นวน ๑-๔ ช่ัวโมง/สัปดาห์
3 จัดในรายวชิ าเพม่ิ เตมิ จำ�นวน ๒ ชว่ั โมง/สปั ดาห์
3 จดั ในกิจกรรมพฒั นาผู้เรยี นในชมรม ชมุ นุม จ�ำ นวน ๑ ชั่วโมง/สปั ดาห์
3 จดั ในชว่ั โมงลดเวลาเรียน เพ่มิ เวลารู้ จำ�นวน ๒ ชั่วโมง/สปั ดาห์
3 จดั ในกจิ กรรมพเิ ศษของสถานศกึ ษา ระบชุ อ่ื กจิ กรรม โครงการโรงเรยี นรว่ มพฒั นา หรอื  Partnership School
กิจกรรมทไ่ี ด้รับการสนบั สนุน จาก กอ.รมน. สวนพฤกษศาสตรโ์ รงเรยี น เปน็ ตน้
อ่ืน ๆ ระบุ

กระบวนการดำ�เนนิ งานการนำ�ศาสตร์พระราชามาสกู่ ารจัดกิจกรรมการเรยี นรู้

โรงเรยี นบา้ นกาศประชานเุ คราะหไ์ ดร้ บั รางวลั “สถานศกึ ษาพอเพยี ง” ประจ�ำ ปกี ารศกึ ษา ๒๕๕๔ โดยโรงเรยี น
ไดร้ บั การคดั เลอื กเปน็ โรงเรยี นแบบอยา่ งการจดั กจิ กรรมการเรยี นรแู้ ละการบรหิ ารจดั การตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ
พอเพียงประจำ�ปี ๒๕๕๔ จากน้ันได้มีการดำ�เนินโครงการเพ่ือตอบสนองนโยบายมาอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
โดยโรงเรียนบ้านกาศประชานุเคราะห์ได้แต่งตั้งคณะทำ�งานจัดทำ�แผนปฏิบัติการโครงการ จัดประชุมคณะทำ�งาน
จดั ท�ำ แผนปฏบิ ตั กิ ารโครงการ เสนอแผนปฏบิ ตั กิ ารโครงการใหผ้ บู้ รหิ ารสถานศกึ ษาใหค้ วามเหน็ ชอบ จากนน้ั จดั กจิ กรรม
ตามแผนปฏิบตั กิ ารโครงการ และสรุปผลการดำ�เนินงานตามแผนปฏิบตั ิการโครงการ
นอกจากจะมีโครงการที่สนองต่อนโยบาย วิสัยทัศน์ พันธกิจของโรงเรียนแล้ว ยังมีการจัดสิ่งแวดล้อม
สร้างบรรยากาศ และวฒั นธรรมขององคก์ ร จดั กิจกรรมพิเศษตา่ ง ๆ อกี ทัง้ จดั กจิ กรรมการเรียนการสอน โดยมแี นวทาง
สำ�คัญ คือ

205

(๑) การสอนโดยตรง โดยบรรจสุ าระเขา้ ไปในกลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรมของหลกั สตู ร
และจัดการเรียนรู้ใหผ้ เู้ รียน
(๒) การบรู ณาการในการสอนกลุ่มสาระการเรียนรตู้ า่ ง ๆ ของหลกั สตู ร
(๓) การจัดกิจกรรมเสริมหลักสูตร โดยมีแนวทาง คือ ส่งเสริมให้ผู้เรียนนำ�ไปใช้ในการทำ�กิจกรรมเสริม
หลกั สตู รตา่ ง ๆ เชน่ การปลกู ผกั การถนอมอาหาร การท�ำ ขนม การประดษิ ฐข์ องใชจ้ ากวสั ดเุ หลอื ใช้ การท�ำ บญั ชคี รวั เรอื น
การออม
(๔) การนำ�ไปใช้ในชีวิตจริง โดยมีแนวทาง คือ ส่งเสริมให้ผู้เรียนนำ�ไปใช้ในชีวิตประจำ�วัน เช่น การกิน
การท�ำ งาน การเลน่ การเรยี น การปฏิสมั พนั ธ์ การใช้จ่าย การใชท้ รพั ยากร การนำ�ไปใชใ้ นวสั ดุ อุปกรณ์การเรยี น การใช้
อาคารสถานที่

ผลการจัดการเรยี นรศู้ าสตร์พระราชาต่อผู้เรียน

• ดา้ นความรู้ ความเข้าใจของผูเ้ รยี น
- ศาสตรพ์ ระราชาเปน็ ศาสตรท์ นี่ อ้ มน�ำ มาพฒั นาการศกึ ษาอยา่ งตอ่ เนอื่ ง โดยบรู ณาการศาสตรพ์ ระราชา
ในกระบวนการจดั การเรยี นรขู้ องครตู อ่ นกั เรยี น มเี ทคนคิ การจดั การเรยี นการสอนตามยทุ ธศาสตร์ “เขา้ ใจ เขา้ ถงึ พฒั นา”
ซ่ึงบูรณาการกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สำ�หรับการพัฒนาผู้เรียนจากพระราชดำ�รัส พระบรมราโชวาท
และการทรงงานของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร เปน็ การพฒั นา
ผ้เู รียนใหเ้ ป็นผูม้ ีองค์ความรู้ สตปิ ัญญา วเิ คราะหป์ ญั หา การแกป้ ัญหา การสรา้ งงานใหม่โดยใชข้ ้อมูลจากงานเดมิ ทำ�ให้
ผ้เู รยี นได้รับการพฒั นาทัง้ ดา้ นความรู้ ความคิด ด้านจิตพิสยั และด้านทกั ษะพสิ ยั จนก่อให้เกิดการปฏิบตั ิอยา่ งยั่งยนื
• ดา้ นการนำ�ความรู้ ความเข้าใจไปปฏิบัตทิ ั้งในสถานศกึ ษาและในการด�ำ เนนิ ชวี ิตจรงิ
- จากการท่ีนักเรียนได้รู้และเข้าใจในศาสตร์พระราชา ทำ�ให้นักเรียนสามารถนำ�ความรู้ไปปรับใช้ในการ
ดำ�รงชีวิตได้ เช่น นักเรียนรู้การใช้จ่ายเงินอย่างประหยัด และรู้จักการเก็บออมเงิน รวมถึงการทำ�กิจกรรมในห้องเรียน
นักเรียนรู้จักการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์สูงสุด ถือเป็นการพัฒนาท่ียั่งยืน เนื่องจากไม่ทำ�ลาย
ส่ิงแวดล้อม นักเรียนรู้จักประหยัด ลดค่าใช้จ่ายท่ีไม่จำ�เป็น รู้จักคำ�ว่า “พอ” โดยไม่เบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อ่ืน
มีการวางแผนการทำ�งานใหด้ ี มกี ารบรหิ ารเวลาทีด่ ี
• ดา้ นการรบั รู้คุณค่าและสร้างเจตคติจิตส�ำ นกึ ในพระมหากรณุ าธคิ ุณ
- เป้าหมายสำ�คัญของการขับเคล่ือนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือ การทำ�ให้นักเรียนรู้จัก
ความพอเพียง ปลูกฝัง อบรม บ่มเพาะให้นักเรียนมีความสมดุลทางเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม
โดยสอดแทรกแนวคดิ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งใหเ้ ขา้ เปน็ สว่ นหนงึ่ ของหลกั สตู รสาระการเรยี นรตู้ า่ ง ๆ เพอื่ สอน
ให้นักเรียนรู้จักการใช้ชีวิตได้อย่างสมดุลตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เห็นคุณค่าของทรัพยากร รู้จักอยู่ร่วมกับผู้อื่น
รจู้ กั เออ้ื เฟอ้ื เผอ่ื แผแ่ ละแบง่ ปนั มจี ติ ส�ำ นกึ รกั ษส์ งิ่ แวดลอ้ ม และเหน็ คณุ คา่ ของวฒั นธรรมคา่ นยิ มความเปน็ ไทย ส�ำ คญั คอื
ครูจะตอ้ งรจู้ กั บูรณาการการเรียนการสอนให้นักเรยี นเห็นถึงความเช่อื มโยงในมิติต่าง ๆ ท้งั ดา้ นสิง่ แวดลอ้ ม วฒั นธรรม
สงั คม และเศรษฐกจิ ท�ำ ใหน้ กั เรยี นตระหนกั ถงึ คณุ ธรรม ชอื่ สตั ยส์ จุ รติ และมคี วามอดทน มคี วามพากเพยี ร ใชส้ ตปิ ญั ญา
ในการดำ�เนินชีวิต และมีจติ ส�ำ นึกในพระมหากรณุ าธิคณุ ทพี่ ระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดุลยเดช-
มหาราช บรมนาถบพิตร (รชั กาลท่ี ๙) พระราชทานไว้

206

ผลตอ่ เนอื่ งจากการจดั การเรียนรู้ศาสตร์พระราชาทีม่ ตี อ่ ผ้เู รยี น สถานศึกษา ชมุ ชน และสงั คม

• ผลตอ่ ผ้เู รยี นโดยรวม
- ศาสตร์พระราชาเป็นศาสตร์ที่พัฒนาคนให้มีการดำ�เนินชีวิตท่ีถูกต้อง มุ่งเน้นให้นักเรียนเกิดทักษะ
กระบวนการคิด กระบวนการวางแผน ค้นหาคำ�ตอบด้วยการฝึกปฏิบัติตามสถานการณ์ สามารถสร้างองค์ความรู้
ด้วยตนเอง มีคุณลักษณะนิสัยท่ีมีพฤติกรรมสอดคล้องกับศาสตร์พระราชา มีการดำ�รงชีวิตตามหลักปรัชญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง การศกึ ษาทกุ ระดบั ไดน้ อ้ มน�ำ ศาสตรพ์ ระราชาไปบรู ณาการการสอนหรอื ท�ำ กจิ กรรม ผลลพั ธท์ เ่ี กดิ ขน้ึ
คือ ผู้เรียนมีเหตุผล ไม่ประมาท มีการคิดวิเคราะห์แก้ปัญหาและนำ�ไปดำ�เนินชีวิตได้เป็นสำ�คัญ มีการวางแผนในการ
ดำ�รงชีวิต มีจุดมุ่งหมายการปฏิบัติตนในการดำ�รงชีวิตตามปัจจัยสี่อย่างพอเพียง มีเหตุผลในการกระทำ� สามารถ
ควบคุมรายรับ รายจ่ายของตนเองตามความเป็นจริง ระงับการใช้จ่ายท่ีเกินความจำ�เป็น มีความรู้และสติปัญญา
ตามระดับของบุคคล ตามช่วงวัย วิเคราะห์ปัญหาได้ แก้ปัญหาได้ มีการปรับเปล่ียนไปในทางที่ดี ไม่ยึดติดกับส่ิง
ท่ีไม่เหมาะสม คิดค้นวิธีการในการพัฒนาตนเองในทางที่ถูกต้อง มีการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องในการใช้ทรัพยากร
ของตนเองและของชาติอย่างถูกต้อง มีจิตสำ�นึกรักธรรมชาติ/ส่ิงแวดล้อม อยู่ร่วมกับผู้อ่ืนอย่างช่วยเหลือกัน
ไม่เบยี ดเบยี นกนั มคี วามภาคภูมิใจและเหน็ คณุ ค่าของวัฒนธรรม คา่ นยิ ม เอกลกั ษณข์ องความเป็นไทย
• ผลตอ่ สถานศกึ ษา ชมุ ชนและสงั คมทวั่ ไป
- โรงเรียนบ้านกาศประชานุเคราะห์ได้นำ�กระบวนการขับเคล่ือนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ในสถานศกึ ษาอยา่ งเปน็ ขนั้ ตอน ตง้ั แตข่ น้ั ท่ี ๑) การเตรยี มความพรอ้ มของผบู้ รหิ าร ครู นกั เรยี น ชมุ ชน และสภาพแวดลอ้ ม
ของโรงเรยี น การเตรยี มความพรอ้ มของผบู้ รหิ ารในการวางนโยบายและแผนปฏบิ ตั งิ านในการบรหิ ารจดั การสถานศกึ ษา
การเตรียมความพร้อมของครูเป็นการบริหารจัดการของผู้บริหารแนะนำ�ให้ครูมีความรู้ ความเข้าใจในการนำ�
ศาสตร์พระราชาไปปฏิบัติงานและปฏิบัติตนให้ถูกต้อง การเตรียมความพร้อมของนักเรียน การจัดระบบในการ
จัดกิจกรรม และการวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การเตรียมความพร้อม
ของชุมชนเป็นการประสานสัมพันธ์กับชุมชนให้มีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อเสริมสร้างให้นักเรียน
และชุมชนมีการดำ�เนินชีวิตอย่างพอเพียง การเตรียมความพร้อมของสภาพแวดล้อมของโรงเรียนเป็นการเตรียม
การบริหารจัดการอาคารสถานท่ีและแหล่งการเรียนรู้ของสถานศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ขั้นที่ ๒)
การจัดระบบการเรียนรู้ การพัฒนาหลักสูตร การกำ�หนดหน่วยการเรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การจัดทำ�
แผนการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่คำ�นึงถึงหลักความพอประมาณ การมีเหตุผล
และการมีภูมิคุ้มกันที่ดีท่ีมุ่งให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจ และการปฏิบัติตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ขั้นที่ ๓) กิจกรรมของโรงเรียนและกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน เป็นกิจกรรมท่ีโรงเรียนจัดขึ้นเพ่ือการพัฒนาผู้เรียนโดยการ
บูรณาการศาสตร์ของพระราชาเข้าด้วยกัน รวมทั้งบูรณาการกับรายวิชาท่ีจัดการเรียนการสอน ข้ันที่ ๔) การดำ�เนิน
การเปลี่ยนแปลงท่ีเกิดขึ้นกับการประเมินคุณลักษณะหรืออุปนิสัยอยู่อย่างพอเพียงของผู้บริหาร ครู และบุคลากร
นักเรียน และชุมชน เป็นการเกิดขึ้นหลังจากการนำ�หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและการบูรณาการศาสตร์
พระราชามาขับเคล่ือนในสถานศึกษา และข้ันท่ี ๕) การสร้างเครือข่ายและขยายผลการสร้างเครือข่าย เป็นการ
ขยายผลสู่ภายนอกสถานศึกษา การขยายผลเป็นการที่โรงเรียนเป็นแกนนำ�ท้ังผู้บริหาร ครูและบุคลากร และนักเรียน
สามารถถ่ายทอดประสบการณ์การนำ�หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในชีวิตประจำ�วัน นับเป็นการพัฒนา
อย่างย่ังยนื

207

เตสทเรพปา่กูนั้งค็อ่ืนาสเาอทรหเสทรเติ้นผเเทสตรพปมงาีจู่่กพปนลั้งาตลู่กน้ักคงีก็อ่ืนะาคส็ัือ่นเกสเตรทเาสผาเเสรตทเ่าพปอินอทรไหาพป้ิอท่กูรนนา้ัหใงิกู่บนนลคกศใ ใ คผ้ัดงมค็นผือ่นงมจ่ีคน็น่ือนางสลี่จเาสำ�วือลาตเลิต้มตกลาีลกอทรกาีระกหกอทสรล้ิาสะหนกักิ้นัผผามจะผทา่มีออมิางนบ่กัง่จีอไิงนตจ่ีไุข ลลาตใดใตลบรลปลบกดีึกกงดยีาะยนร่ีะนตมมน้นัอกัากนรบัผผรารเา่์่พอิิอิตตินน้มม้ลไลไมู่กีสีสนสยใใ้อสทน•ะกกกบบลลดดนจรนมทจ มีอนทนบีอบสมรุขกีตจุขส่ีร่าาิต้มิาะ้ลตก้มอลึงีสึงย้ีาสี่กตบยนน้ี่กงตอูาง้ิรินมอ่าจราทรอีจเบทีองบเา-ผมขุขมู่ผ-ขุาอกำ�แนสยู่มาานก ึงพนสยนยหส่ีึงต้ลน้ึยอ่ีาศตหร้ชยคอาีกนเลรทร่าชตกีเ้กตอื้นมู่ร่ารกตนสยร้กนูม่อู่ใลากนสยงนจสินิมว่าตือชาุมงนอ่ฐ้ิจนิมีกาอ่มต่าขร่้าาผ-กัแ้กีกอตาามร่าา-ึ้มุกสสงอาแหปงอ่ชศิินมร่อาสคชเงนมสลทชงตาิมนิมศ่นามผ-คภศชแไนรทุมาชมตจัิงงผ-สคชจาแวล้ฝูศตนราุมค่อ้นดจใสลนรทาช้ตาจยพวศชจรคาุนมรอ่าล้หจึทชงตมุวห้าษัจ่อวก่าวรคสตใชงถราุใมุบ้นอ่้าจมึารง้ามจหวไ้มนตระสาุชมาง่อา้ึจิวงฐนงคชชหน้าลอู่ฝ้เะรมือนนัแสชกงไดาึียหงกั่มนิงตหคกไ่อศมรลฝู้ิกสชนง�ิำบมุวคชลัดนกา่ลไฝู้คตนมยใจ้ดไมาน�ำยคจิิไงคดชาวลกูฝ้ักาา่รนะวเาฤคมุชัด่าใเค้ปอืบยมกแาใ้านพมงาสี้ีกจ้ทศุมสรวมาวักินกา่ษวานคชเนตใือเ้ือตปกมลกาจบินีลีอกกังศรศามามวสกิกนนรกิโชรเฤเนอืตกบตฏจแหฐเานจีคเดกจศะามกริิกญลมสราเฤษาลกพศนรเตฤตแาจนาา้บบิลมจยกานรรราจนษการสเร้วเฤตรรบนษยีาบหฐเแลรตานตัดแใทใรจบะนริญลสรืินอจศษารหฐนเต้รงหังากนบกะษแิ็ิลจญล้สราหฐัว่เสศรนรมบเาิญลสรสคกพงแา้ปศหรฐใเลสปพไืิารอจบะนิญลสกรรา้ังฐแศารใพนศษปา้ืิาอจวรภบะรกมนา้งัน็รรอรแนสสคษพงใใ้ะราบกืินอจกระแนปชสใครา้พงฐคื้นะืินพอจษปา้ทาเนวภา้ังรมเฐนนดษอพช้าิจส้ใปพงะวรภากนมบกอพวสคัญงิะฐนดคื้นนกรฐกาทาัว่บัพนรเัคบ้ืนฐน็ดวทภศาพทจิราะเอวภดมาชพกวะิจหิอีฐกาดยกใไศะพว่วักมิอฐกดับคื้นทศช่วัาทห่ีนคื้หนัะบาปทาศเทาาดีะเยิจดไศงาีกชาเิจีายาไใศ้พรวิทฐพดที่หวนหพิฐปดใท่ีปสี่หลนนหน่วัปัมบหงนทศับเปาทศสงะเาหะาีเ่าอีใ่ีปสยลีนศยชไศใ่ีมปสลูนงานกมก็้ีสนสราสหทท่หีนหีห่นหหตปม้มวี-ูงาขงงู็งาย้ีะนสดิเเ็าง่ึี้าาานสาใตินตอ้มตใี่ีิพปส้ลใี่มนปสขลนยขตมยรกมธ๔ขใ่ัชสนใึ้ินนสคินหออหรปริูั่อเง่ัชานีชนำ�ึ้ึ้กนอคค์ู็งาี้น้ึนสแ็า้ีนส๑าต้บใคเีีนกตก์์้มแแบรข้ยมกบ้ขใ้คยเในคปเนกิหนนใอสหินศปะอรปหนงหสนหล่ัิชนส้ึกรหนคองั่ับชน-ึ้นงคกกจ็ีกนร์านแก็ท่นีางกนก็์น้่าแใาคเนงกนา่บโงา้�ใโำคเนาโปมพหมนชสี่ปหตพพตดมาดปึ่าึ่งงหวงมลนลตพสรหึ่กงลงีพกอา็รนตรานาัรน้ยกนตบิ่้ยนหงงัตร้็นังรนาานโกังร่งระใปกมราใปาโปตพทดะาึ่ใางปชาลปเามะหะสถพตลดาึ่ส็พงหลถบราภลลรตรเร้้ยนบงับรรบรรนรศา้้ปวารต้ยนะสอื่ระปูังนมาร้้ลปวใ้ปาวะะมะปนะารรลาาปรลทหาถกสใลปาชิพนะทบนารรษการรสชญัไหะมกถเสลชทจ่ีอบนท้้ปวาบรปไละระปรเร่ีะปฐไะาชลอเบาะนปหอบ้้ปปวขี่ถนบาปอะปอชารปะกก็ี่รนปสาปชลาชรไขทบอาใน็อขไนะยบาดปถดรเออาจิชกรสชอะบป็หนฏาปทวาปรปอยี่ปอชุพมไะล่ใู้ทงเนะาปอฏยสิกออบขผ้ชบัาญอิบนปะปป็ฏูใ่่ีนงพปปอยีนาาชช่ึง้ัรงสพฤัลบญใู่ิบงนขนอบายออปัพสพตชสยเหช็นะัีปพญปาิรฏบนตรลบอดพปชปันิ้ใู่ตงมู่อพินแหยาาัจอีาพชบะสรเัพัะปญกมอิบชนฏปัตปพหตศักีญชีพทิแจลจัรพูใ่งาบะนอาบตธ็มกมสีสพปัปัรนญตนิิบนหิแััจญบุีะพทจลา่ีระพเ์ท�ำหชบอกมาหพษาป็สีพอกบเิัแัจญปบทาจละนับุปัตตะอ่ี่นีหเบทกมีหพาารฐ็กาสีพิดาัอญอกทจลปลอ่รบบุปงไะำ�รันวิ่ีแเกัจ็สีพาสทหาะมินขาาากดกมิกดอบุกบัสะไาี่เิกหัจิปรญราไันทจลาวมปอก้ึนทบม่อสช้ฝู้ิาน้าข็ปสีกพใินัดดพถฤับทมิากุบสะรกรเนิไ่ีนชาด่เกไวหม้ึนาาสิาร้ในดตไอขอกดวดวบใกู่พาถับฤสกปิ้ในัขบนัหิกดรทัเบชมกใกาิ็้แิเจมนกกจึ้าินรดรา้ใดตอมชึ้ศนบใ้รผพ้ถไฤฤรก้วัึงบมใหพศพาถสฤชินเขชกใ้็ดเจนรมเับรชเตกล่ิกในดจตสอชรศบีวส้ตผรมึ้รนษิ้ใบัีกบเพ้ห้ลใชับงึาใาิพตถรศ้ฤใ็ะาเจรนรลเนนิไเทฐสชกมัถพชีวิมศบรศค้บรผปดเษิใดตอพลมชกชาบาจเษิต้สใัาบะ้หธม้รรรรลศรใทฐ็ีสมรสัเจนพิจผีว้ีรพวาฐร์ทปเีกษิชบะษศิบบ้รถลผขุก้าาลจกเิตอพะิติธตชา่ีนจษศร้พอทงฐไมรัรพรผทลฐจิิจม้พารยป์รสทเดีควปาะเรยฐารถกทษลิึง่บจเนกอลธู่าจเหาวว้ศริี่แตธนไจษก่าพะรพไิตเศริหี่จ้�ำา์รททฐปาิัยนมัจปงพ้ัะาวด์กริทถาจปแทฐาเะลอ่ึงมรแถกู่็่ีนหนจาษจเอว่้พแนไไกธี่ตา่ีทนจษเศรยพไรดหปจิัานจย้ัฐาาววก์ยกทิจึ่งาจ้ดะาู่รถหฐารวคค้ลแึง่ไกตพอ่รู่หี่ิวญนจษ้แปัไกนนพัไิดพกัวา่ํกิงิจายปันดาัวฐากิจ่งึ่าู่หว้แไกพ่ ปันัวกิจา่

ภาพ : โดย ๑) ฝขภแศลอา่าศยพะงนู ศนูโเศโปยูนลครูนยรงขก์รยะเยกง์าาก์รกกนรกีย์าาอาเกุนรรารรบเารเบพรียรรกเา้ียรนฒัคียานนียณรรนนกรเนชู้ ราะราู้ช-รียมุพกศชู้ -มุ ้ชูนรืน้ป--มุภช-รมุก--นทร-น--ชมาาภ-ชะ--ีส่ธ-ภ--ธรานพ-ช-นา๒รงู--าธส-รภ--ภาแพ-ธร-ธ๒พริก--อ)๒-น-:บามร-า-รมา--น)-ภ)เุ:-โพรพ:บร-ช-ร๒ช-๒ค-ดภ--ภโ-โมมกา(โา-าร-ด--ด))Pค:ยา:า-พาต-ชต-ชา-ยยoภ---พพภรโร-โะาิบบิ-า--ปด-๑งดwศาห-ป-ปตา-๑๑ต-กา้า้-ย-กึรพ-ย-eพ)์ร-รบิน-)าน)-ิบ-ะษ-ะr-ปะฝ๑ร-ฝห-ป-ขPา้ฝห๑-ขกากา้--ห-กร-นอาา่่o)ว้--รอา่-วน้-อ)อะลวอ-ย-ยง-ยi-ฝหยขะง-ยnบ-ฒุกวฝห-บข-โเบ-พเโเอาก่-ลค--วพ้tง-กลลอคอา่ิส--กวก้-ย-่าขวงรยอแา--่า-ข-บขยรภงยนโางังเาา-พ-ร-ลบนลงคาโกไเาร-กาน-รพเกละผค-น่าขรแร-กเานาเกุ-รแ่-าน่าขยีงรราลกุรWาศ-ากุยีรกพนลงนนยีาเะรานูรพรแนoากาะนกัฒโรนเคกุ ยยีรรrรแลกฒัาโาคณาdกุก์นกพคนรงยีรราะลรณ)นาาาเาะงสพรกัฒณนโครระพราเรกอะสราเียณรกัฒโนคพระสืน้รงกนอรนรียยีาราเณกทะสอื้นรนนงรนบรนม(พรกอPร่สีทนาเียะสราา้บม(นืรรรoนงูพP้ชูธีส่นกนอรแาียมา้(wทกิมุoงูPน้ืรบกนมธ(บนนาแPาีส่ชewรoกิาทาบา้ รธกบนorงบูม(ศธานewPกโPส่ีิกแาธบwคริกาปา้orากศบoรางูePรกโธรานeรiรคแาnรงปบwoศrารกิะมrกกศรPบtกรPกโรiกึชาชenางคปศoาแาoบะาษรรกาาrtรรศลรึกiหรiชตPนกโาาnnงแศศะคะษปบิลราoกาุเttวลคกึรหชกึวน้าราWารiฒุแnะแงงรนษลาศษเุะววกลoาหคtิสลหนวาWึกชังาฒุะะrภงลร้วะแไุเdษวรหาวผคยoาาววิสWล)หฒุนังWา์่พะรrฒุภะไdวลoาหาุ่เผิสวาoคัง)นิสวะrWภ์่ ฒุไdrงรหภผาdว)oาสิ์่า)ังะrภไdหผา)์่
๒)



208

ภาคผนวก ค.

โครงการเดนิ ทางไปศึกษาดูงาน
“การปฏิรูปการศึกษา และการจัดหลกั สตู ร

และกระบวนการเรยี นรู้
ตามศาสตรพ์ ระราชาสู่การปฏิบตั ทิ ่ยี ั่งยนื ”

209

โครงการศกึ ษาดูงาน
เกีย่ วกบั การปฏริ ูปการศกึ ษา การจัดหลกั สตู รและกระบวนการเรียนรู้

ตามศาสตรพ์ ระราชาสู่การปฏิบัติทีย่ ัง่ ยืน (เสวนา ๔ ภมู ิภาค)
ของคณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วุฒิสภา

---------------------

หลกั การและเหตุผล
ด้วยคณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา ได้ตระหนักและสำ�นึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จ-
พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ท่ีได้พระราชทานองค์ความรู้และศาสตร์ต่าง ๆ
ท่ีเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศชาติไว้เป็นจำ�นวนมาก จะยังคงอยู่ในวิถีชีวิตและจิตใจของคนไทยสืบไป สมดัง
พระราชปณธิ านของพระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรรามาธบิ ดศี รสี นิ ทรมหาวชริ าลงกรณ มหศิ รภมู พิ ลราชวรางกรู กติ สิ ริ -ิ
สมบรู ณอดลุ ยเดช สยามนิ ทราธเิ บศรราชวโรดม บรมนาถบพติ ร พระวชิรเกล้าเจา้ อยหู่ วั ในการสบื สานศาสตรพ์ ระราชา
และการพฒั นาคนในประเทศ “เปน็ คนดี มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม มจี ติ อาสา และมงี านท�ำ ” โดยสมควรทจ่ี ะนอ้ มน�ำ ศาสตร์
ต่าง ๆ ที่ได้พระราชทานไว้มาศึกษารวบรวม เพ่ือจัดทำ�แนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์
พระราชาสู่การปฏิบัติท่ียั่งยืน ซ่ึงเป็นองค์ความรู้ที่สำ�คัญอันจะนำ�ไปเป็นเครื่องมือในการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา
สบื ไป ประกอบกับท่ีผา่ นมาคณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา ได้นำ�เสนอรายงานการพจิ ารณาศึกษา เร่ือง ข้อเสนอ
เชิงนโยบายการจัดหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติที่ย่ังยืน ของคณะกรรมาธิการ
การศึกษาและการกีฬา สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (ฉบับเดิม) ไปยังคณะองคมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
และหนว่ ยงานทีเ่ ก่ียวข้องไวเ้ รยี บร้อยแล้ว
ดังนั้น เพื่อให้คณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา และคณะทำ�งานในคณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา
ประกอบดว้ ยคณะท�ำ งานจดั หลกั สตู รและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏบิ ตั ทิ ย่ี ง่ั ยนื และคณะท�ำ งาน
การปฏิรูปการศึกษา และการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน ได้เห็น
ภาพรวมเก่ียวกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานมากยิ่งขึ้น อันนำ�ไปสู่การผลักดัน
และสนับสนุนให้นำ�วิธีการแห่งศาสตร์พระราชาสู่การพัฒนาท่ีย่ังยืนให้เหมาะสมกับเยาวชนทุกช่วงวัย เพ่ือต่อยอด
และยกระดบั รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา เรือ่ ง ข้อเสนอเชงิ นโยบายการจัดหลกั สตู รและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตร์
พระราชาสู่การปฏิบัติที่ยั่งยืนของคณะกรรมาธิการการศึกษาและการกีฬา สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (ฉบับเดิม)
ให้มีประสิทธิภาพและเกิดผลเป็นรูปธรรมได้ คณะกรรมาธิการจึงมีมติเห็นสมควรให้เดินทางไปศึกษาดูงานเกี่ยวกับ
การปฏิรปู การศึกษา และแนวทางการน�ำ หลักสูตรและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาส่กู ารปฏบิ ัตทิ ี่ยั่งยืน
โดยเปน็ กจิ กรรมทจ่ี ดั ข้นึ เพือ่ ศึกษาดงู านและรับฟังความคดิ เห็นจากผู้มีส่วนเกย่ี วข้องทกุ ภาคสว่ นทั้ง ๔ ภมู ภิ าค

210

วัตถุประสงค์
๑. เพ่อื ศึกษาดงู านเกีย่ วกับหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน ท่ีนอ้ มนำ�ปรชั ญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี งของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร (รชั กาลท่ี ๙)
และพระราชปณธิ านพระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรรามาธบิ ดศี รสี นิ ทรมหาวชริ าลงกรณ มหศิ รภมู พิ ลราชวรางกรู กติ สิ ริ -ิ
สมบรู ณอดุลยเดช สยามนิ ทราธเิ บศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว (รัชกาลท่ี ๑๐) ในการสบื สาน
ศาสตรพ์ ระราชาและการพัฒนาคนในประเทศให้ “เป็นคนดี มคี ุณธรรม จริยธรรม มีจติ อาสา และมีงานท�ำ ”
๒. เพื่อนำ�ข้อมูลท่ีได้รับมาใช้ในการกำ�หนดแนวทางการดำ�เนินงานของคณะทำ�งาน และใช้ประโยชน์
สำ�หรับการจัดทำ�ข้อเสนอเชิงนโยบายในการปฏิรูปการศึกษา และแนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้
ตามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏิบตั ทิ ่ยี ัง่ ยนื ตอ่ ไป

วัน เวลา และสถานท่ี
ครง้ั ท่ี ๑ เมื่อวันศุกร์ที่ ๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๒ เดินทางไปศึกษาดูงานในพ้ืนท่ีภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ณ จงั หวดั นครราชสมี า
• โรงเรยี นบา้ นคลองยาง (มูลบนอปุ ถมั ภ์) อ�ำ เภอครบุรี
ครงั้ ท่ี ๒ เมอื่ วนั พฤหสั บดที ่ี ๓๐ มกราคม ๒๕๖๓ เดนิ ทางไปศกึ ษาดงู านในพน้ื ทภี่ าคตะวนั ตก ณ จงั หวดั ราชบรุ ี
• โรงเรยี นประชาพัฒนาวิทย์ อำ�เภอบา้ นคา
• โรงเรยี นวัดป่าไก่ (ส่วนประชานุกูล) ในพระบรมราชานเุ คราะห์ อ�ำ เภอปากท่อ
ครั้งท่ี ๓ เม่ือวันพฤหัสบดีท่ี ๒๐ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๓ เดินทางไปศึกษาดูงานในพ้ืนที่ภาคตะวันตก ณ จังหวัด
กาญจนบรุ ี
• โรงเรยี นศรสี วัสดิพ์ ิทยาคม อ�ำ เภอศรสี วสั ดิ์
• โรงเรยี นตำ�รวจตระเวนชายแดนบา้ นตน้ มะม่วง อำ�เภอไทรโยค
ครั้งที่ ๔ เม่ือวนั ศุกรท์ ี่ ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๖๓ เดินทางไปศึกษาดูงานในพ้นื ทภี่ าคใต้ ณ จงั หวดั สรุ าษฎรธ์ านี
• โรงเรียนวัดสมหวัง อำ�เภอเมอื ง
• โรงเรยี นเตรียมอดุ มศกึ ษาพัฒนาการ สุราษฎรธ์ านี อำ�เภอกาญจนดิษฐ์
ครั้งท่ี ๕ ระหว่างวันที่ ๑๐-๑๑ กันยายน ๒๕๖๓ เดินทางไปศึกษาดูงานในพ้ืนท่ีภาคเหนือ ณ จังหวัดน่าน
และจงั หวัดแพร่
• โครงการพฒั นาพื้นทีส่ ูงแบบโครงการหลวงวังไผ่ อำ�เภอสองแคว จงั หวดั นา่ น
• ศูนย์การเรียนรู้ชมุ ชนธรรมชาติบา้ นหว้ ยพ่าน อำ�เภอเชียงกลาง จังหวดั นา่ น
• โรงเรียนบา้ นกาศประชานุเคราะห์ อ�ำ เภอสูงเมน่ จังหวดั แพร่

211

งบประมาณด�ำ เนินการ
สำ�นกั งานเลขาธิการวฒุ ิสภา
ผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการ
คณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา และคณะทำ�งานในคณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา ประกอบด้วย
คณะทำ�งานจัดหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติท่ีย่ังยืน และคณะทำ�งานการปฏิรูป
การศึกษาและการน�ำ หลกั สูตรและกระบวนการเรยี นร้ตู ามศาสตร์พระราชาสูก่ ารปฏิบตั ิทีย่ ั่งยนื
ผลที่คาดว่าจะไดร้ บั
๑. คณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วฒุ สิ ภา และคณะทำ�งานในคณะกรรมาธกิ ารการศึกษา วุฒิสภา ประกอบด้วย
คณะทำ�งานจัดหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติท่ียั่งยืน และคณะทำ�งานการปฏิรูป
การศกึ ษาและการน�ำ หลกั สตู รและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏบิ ตั ทิ ย่ี ง่ั ยนื ไดเ้ กดิ ความรคู้ วามเขา้ ใจ
และเหน็ ภาพรวมเก่ียวกับหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐานมากย่ิงขึ้น
๒. คณะท�ำ งานจดั หลกั สตู รและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏบิ ตั ทิ ยี่ ง่ั ยนื สามารถน�ำ ขอ้ มลู
ที่ได้รับมาใช้ในการกำ�หนดแนวทางการดำ�เนินงานของคณะทำ�งาน และใช้ประโยชน์สำ�หรับการจัดทำ�ข้อเสนอ
เชิงนโยบายในการปฏิรูปการศึกษา และแนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชา
ส่กู ารปฏบิ ตั ทิ ี่ย่งั ยืนต่อไป

212

ภาคผนวก ง.

สรุปสาระส�ำ คญั การเสวนา
“การปฏริ ปู การศึกษา และการจดั หลักสูตร

และกระบวนการเรียนรู้
ตามศาสตรพ์ ระราชาสู่การปฏบิ ัติท่ยี ่ังยืน”

213

สรปุ สาระสำ�คัญการเสวนา เรื่อง

ขอ้ เสนอเชงิ นโยบายในการปฏริ ปู การศกึ ษาและ
แนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้

ตามศาสตรพ์ ระราชาสูก่ ารปฏบิ ัตทิ ี่ย่งั ยืน

จดั โดย คณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วฒุ สิ ภา ร่วมกับ
การไฟฟา้ ฝา่ ยผลิตแหง่ ประเทศไทย (กฟผ.) เขือ่ นศรีนครินทร์ เมอ่ื วนั พฤหสั บดที ่ี ๑๗ ธนั วาคม ๒๕๖๓

ณ การไฟฟา้ ฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย (กฟผ.) เข่ือนศรนี ครนิ ทร์
อำ�เภอศรสี วัสดิ์ จงั หวดั กาญจนบุรี

๑. กล่าวเปิด
โดย นายตวง อนั ทะไชย ประธานคณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วุฒสิ ภา
คณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วฒุ สิ ภา ไดต้ ระหนกั และส�ำ นกึ ในพระมหากรณุ าธคิ ณุ ของพระบาทสมเดจ็ พระบรม-
ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ได้พระราชทานองค์ความรู้และศาสตร์ต่าง ๆ ที่เป็น
ประโยชนต์ อ่ การพฒั นาประเทศชาตไิ วเ้ ปน็ จ�ำ นวนมาก จะยงั คงอยใู่ นวถิ ชี วี ติ และจติ ใจของคนไทย สมดงั พระราชปณธิ าน
ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ มหิศรภูมิพลราชวรางกูร กิติสิริสมบูรณ-
อดุลยเดช สยามินทราธิเบศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ในการสืบสานศาสตร์พระราชา
และการพัฒนาคนในประเทศให้ “เป็นคนดี มีคุณธรรม จริยธรรม มีจิตอาสา และมีงานทำ�” โดยสมควรท่ีจะน้อมนำ�
ศาสตร์ต่าง ๆ ท่ีได้พระราชทานไว้มาศึกษารวบรวม เพื่อจัดทำ�แนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้
ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติท่ีย่ังยืน ซึ่งเป็นองค์ความรู้สำ�คัญอันจะนำ�ไปเป็นเคร่ืองมือในการปฏิรูปประเทศ
ด้านการศึกษาสืบไป นอกจากน้ี ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมาคณะกรรมาธิการการศึกษา วุฒิสภา ได้นำ�เสนอรายงาน
การพจิ ารณาศกึ ษา เรอ่ื ง “ขอ้ เสนอเชงิ นโยบายการจดั หลกั สตู รและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏบิ ตั ิ
ทยี่ งั่ ยนื ” ของคณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษาและการกฬี า สภานติ บิ ญั ญตั แิ หง่ ชาติ (ฉบบั เดมิ ) ไปยงั คณะองคมนตรี รฐั มนตรี
ว่าการกระทรวงศึกษาธิการ และหน่วยงานทเี่ กย่ี วขอ้ งไว้เรียบร้อยแล้ว ดังนัน้ เพ่อื ให้เหน็ ภาพรวมเกย่ี วกับหลักปรชั ญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี งในสถานศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐานมากยง่ิ ขนึ้ อนั จะน�ำ ไปสกู่ ารผลกั ดนั และสนบั สนนุ ใหน้ �ำ วธิ กี ารแหง่ ศาสตร์
พระราชาสู่การพัฒนาที่ย่ังยืนให้เหมาะสมกับเยาวชนทุกช่วงวัย เพื่อต่อยอดและยกระดับรายงานการพิจารณาศึกษา
เรื่อง ข้อเสนอเชิงนโยบายการจัดหลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน ของ
คณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษาและการกฬี า สภานติ บิ ญั ญตั แิ หง่ ชาติ (ฉบบั เดมิ ) ใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพและเกดิ ผลเปน็ รปู ธรรมได้
ประกอบกับข้อบังคับการประชุมวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๗๘ วรรคสอง (๑๙) ได้บัญญัติหน้าท่ีและอำ�นาจ
ของคณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วฒุ สิ ภา ใหพ้ จิ ารณารา่ งพระราชบญั ญตั ิ กระท�ำ กจิ การ พจิ ารณาสอบสวนหาขอ้ เทจ็ จรงิ
หรือศึกษาเรื่องใด ๆ ท่ีเกี่ยวกับการศึกษาท่ีอยู่ในหน้าท่ีและอำ�นาจ และอื่น ๆ ท่ีเกี่ยวข้อง ดังนั้น คณะกรรมาธิการ
จึงมีมติจัดเสวนาเร่ือง “ข้อเสนอเชิงนโยบายในการปฏิรูปการศึกษา และแนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการ
เรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติท่ียั่งยืน” เพื่อเป็นเวทีให้ผู้ท่ีมีส่วนเกี่ยวข้องได้มีส่วนร่วมในการนำ�เสนอ
และแลกเปลี่ยนความคิดเห็น พร้อมทั้งให้ข้อสังเกตและข้อเสนอแนะท่ีเป็นประโยชน์ต่อการจัดทำ�ข้อเสนอเชิงนโยบาย
ในการปฏิรูปการศึกษาและแนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติที่ยั่งยืน
ให้เกิดประสิทธภิ าพและเกดิ ผลเปน็ รูปธรรมท่ียงั่ ยนื สืบไป

214

กระผมมีความยินดีเป็นอย่างยิ่งท่ีได้เป็นส่วนหน่ึงในการจัดทำ�ข้อเสนอเชิงนโยบายในการปฏิรูปการศึกษา
และแนวทางการนำ�หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาสู่การปฏิบัติท่ีย่ังยืนให้เกิดความสมบูรณ์
ซ่ึงถือเป็นหัวใจสำ�คัญในการผลักดันและสนับสนุนการนำ�วิธีการแห่งศาสตร์พระราชาสู่การพัฒนาให้เหมาะสมกับ
เยาวชนทุกช่วงวัย อันเป็นการต่อยอดและยกระดับรายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง “ข้อเสนอเชิงนโยบายการจัด
หลกั สตู รและกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏบิ ตั ทิ ยี่ งั่ ยนื ” ของคณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษาและการกฬี า
สภานติ บิ ัญญตั แิ ห่งชาติ (ฉบบั เดิม) ใหม้ ีประสทิ ธิภาพและเกิดผลเป็นรูปธรรมต่อไป

๒. นำ�เสนอการจัดทำ�คู่มือเชิงปฏิบัติที่เหมาะสมกับเยาวชนทุกช่วงวัยตั้งแต่ในระดับปฐมวัย ระดับประถมศึกษา
ระดับมัธยมศึกษา ระดับอาชีวศึกษา ระดับอุดมศึกษา และการเรียนรู้ตลอดชีวิต เพื่อเร่งสร้างองค์ความรู้
ความเขา้ ใจเกยี่ วกบั ศาสตรพ์ ระราชาและการน�ำ ไปขยายผลเพอ่ื พฒั นาแนวทางการน�ำ หลกั สตู รและกระบวนการ
เรยี นรู้ตามศาสตรพ์ ระราชาไปสวู่ ถิ กี ารด�ำ รงชีวติ ของเดก็ และเยาวชนในแตล่ ะระดบั อยา่ งเหมาะสม
โดย นายศักด์ิสิน โรจน์สราญรมย์ ที่ปรึกษาประจำ�คณะกรรมาธิการการศึกษาและคณะทำ�งานจัดหลักสูตร
และกระบวนการเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชาสกู่ ารปฏบิ ัตทิ ีย่ งั่ ยืน ในคณะกรรมาธกิ ารการศึกษา วฒุ ิสภา
ความเปน็ มาและแนวทางการจัดท�ำ คูม่ อื เชงิ ปฏบิ ัติฯ
กระบวนวิธีการศึกษาวิเคราะห์ศาสตร์พระราชาของคณะทำ�งานเร่ิมจากศึกษาขั้นตอนและหลักการทรงงาน
ทั้ง ๒๗ วธิ ี ศาสตร์ด้านตา่ ง ๆ ทงั้ ๘ ศาสตร์ ของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช
บรมนาถบพติ ร (รัชกาลท่ี ๙) ที่น�ำ ไปสู่ ๓ เป้าหมาย ซงึ่ วธิ กี ารศึกษาเป็นการรวบรวมขอ้ มลู จากการค้นควา้ ของปราชญ์
ผู้ทรงคุณวุฒิ นักวิชาการ และการรวบรวมแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่พระองค์ทรงงานไว้ท่ัวประเทศ ตลอดระยะเวลากว่า
๗๐ ปี ท้ังน้ีต่อมายังพบว่าศาสตร์พระราชามีความสัมพันธ์สอดคล้องกับความเป็นสากลท้ังเป้าหมายขององค์การ
ยูเนสโก (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization: UNESCO) และเป้าหมาย
การพฒั นาที่ยั่งยืนทง้ั ๑๗ ประการ หรือ Sustainable Development Goal (17 SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ
ท่ีก�ำ หนดไว้ใน ค.ศ. ๒๐๑๘
การจัดทำ�คู่มือเชิงปฏิบัติได้นำ�ข้อมูลจากการศึกษาดังกล่าวมาสรุปเป็นองค์ความรู้ศาสตร์พระราชา ๓ ด้าน
จำ�แนกได้ดังน้ี ด้านท่ี ๑ องค์ความรู้ด้านเทคนิคกระบวนการพัฒนาตามวิธีทรงงานของพระเจ้าอยู่หัว ด้านที่ ๒
องค์ความรู้ด้านเนื้อหา แบ่งออกเป็น ๘ ศาสตร์ และด้านท่ี ๓ องค์ความรู้ด้านเป้าหมายของการทรงงาน ซ่ึงข้อสรุป
ตามเน้ือหาเรื่องราว วิธีทรงงาน และเป้าหมายการทรงงานของศาสตร์พระราชาดังกล่าวจะสัมพันธ์กับแนวทาง
การจัดการศึกษาที่เหมาะสมสำ�หรับคริสต์ศตวรรษท่ี ๒๑ ขององค์การยูเนสโก ในเร่ือง “จตุสดมภ์การศึกษา”
หรอื ส่เี สาหลักการศึกษา (The Four Pillars of Learning) ทเ่ี น้นการพัฒนาการศึกษาอยา่ งตอ่ เนื่องและย่ังยืน
ทั้งน้ี จากการศึกษาพบว่าศาสตร์พระราชาได้สะท้อนวิธีทรงงานที่สอนท้ังวิธีคิดและวิธีปฏิบัติ เพื่อให้ความรู้
ตกผลึกกับตัวผู้เรียน ซ่ึงประเด็นนี้ได้ปรากฏเป็นปัญหาตั้งแต่การจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา
ขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ และการน�ำ ศาสตรพ์ ระราชาไปใชป้ ฏบิ ตั จิ รงิ หรอื การน�ำ ไปจดั การเรยี นรู้ ซง่ึ คนสว่ นใหญ่
เข้าใจว่า ความรู้ คอื เน้อื หาทผ่ี เู้ รียนจะต้องจดจำ�ไปใช้ แตค่ วามรทู้ แ่ี ทจ้ รงิ คอื ส่วนของกระบวนการ ทั้งกระบวนการคิด
กระบวนการสรา้ งความคดิ รวบยอด กระบวนการสรา้ งคณุ ธรรม จรยิ ธรรม กระบวนการแก้ปญั หา กระบวนการท�ำ งาน
เพอ่ื พฒั นางาน ซงึ่ กระบวนการทง้ั หมดจะตอ้ งตกผลกึ และตดิ ตวั ผเู้ รยี นตอ่ ไป สว่ นเนอ้ื หาทนี่ �ำ มาเรยี นรผู้ า่ นกระบวนการ
จะเกิดเป็นความรู้อีกหลายมิติ และกระบวนการสร้างความรู้นี้จะทำ�ให้เกิดผลผลิตท่ีสามารถต่อยอดเป็นนวัตกรรม
นอกจากน้ันความรู้ขั้นสูงท่ีต้องการให้ติดตัวผู้เรียนอีกส่วนหนึ่ง ได้แก่ ความรู้ระดับความคิดรวบยอด ความรู้ระดับ

215

หลกั การหรือทฤษฎีทผ่ี ู้เรียนจะต้องเป็นผสู้ รา้ งเองเทา่ น้นั ไม่ใช่เกดิ จากการทอ่ งจำ� แต่ทีผ่ ่านมาการจดั การเรยี นการสอน
จะมงุ่ เนน้ เพยี งการทอ่ งจ�ำ เนอ้ื หาสาระ และทฤษฎตี ามหลกั ปรชั ญาแหง่ การเรยี นรนู้ น้ั ผเู้ รยี นจะตอ้ งเกดิ ความคดิ รวบยอด
สามารถสรา้ งความคดิ รวบยอด สรา้ งหลกั การและทฤษฎไี ดเ้ อง ไปจนถงึ ขน้ั ก�ำ หนดเปน็ ปรชั ญา ซง่ึ เรอ่ื งดงั กลา่ วไดแ้ สดง
ให้เห็นในกระบวนการทรงงานตามศาสตร์พระราชาที่เน้นการทรงงานแบบการลงมือปฏิบัติจริง ทบทวนและปรับปรุง
ต่อเน่ืองแบบ Active Learning ทั้งนี้ ในส่วนขององค์การยูเนสโกได้กำ�หนดเป็นจตุสดมภ์การศึกษาหรือสี่เสาหลัก
การศึกษา (The Four Pillars of Learning) เพ่ือนำ�สู่การพัฒนาการศึกษาอย่างต่อเน่ืองและยั่งยืนได้เน้น Active
Learning เช่นกัน

คณะทำ�งานจึงได้เช่ือมโยงกระบวนการสร้างความรู้ตามศาสตร์พระราชาและองค์การยูเนสโก รวมทั้ง
ยทุ ธศาสตร์ชาติ และนโยบายประเทศไทย ๔.๐ วา่ มีความสัมพันธก์ ันอย่างไร ศาสตร์แหง่ เป้าหมายของศาสตรพ์ ระราชา
คอื ศาสตรแ์ หง่ การพฒั นา ศาสตรแ์ หง่ การประพฤติ ศาสตรแ์ หง่ การครองตน และศาสตรแ์ หง่ การอยรู่ ว่ มกนั ซงึ่ ครอบคลมุ
หลักการข้างต้นขององค์การยูเนสโก โดยมุ่งการเรียนรู้เพ่ือนำ�ไปปฏิบัติได้จริง และนำ�หลักการไปประกอบอาชีพได้
รวมท้ังอยู่ร่วมกับผู้อ่ืน ทำ�งานร่วมกับผู้อ่ืน อยู่ในสังคมร่วมกับผู้อ่ืน เป็นการเรียนรู้เพื่อรู้จักตัวตนว่ามีความถนัดด้านใด
และพฒั นาด้านนัน้ ให้เต็มศกั ยภาพของตนเอง ซง่ึ องค์การยูเนสโกเนน้ การจดั การศกึ ษาท่มี ีคุณภาพทที่ กุ คนตอ้ งมีโอกาส
เทา่ เทียมกนั เพือ่ เพม่ิ ศักยภาพในการมีงานท�ำ และการประกอบอาชีพ สูก่ ารพัฒนาไปถงึ นวัตกรรม ส่งเสริมความเจริญ
เติบโตทางเศรษฐกจิ ส่งเสริมใหเ้ กิดเปน็ สงั คมแห่งฐานความรู้ และสงั คมเศรษฐกจิ พอเพียง ให้อยรู่ ่วมกนั ในสงั คมโลกได้
ส่วนการเน้นค่านิยมเพ่ือให้ทุกคนเข้าถึงโครงสร้างพื้นฐานด้านสุขภาพ สวัสดิการ หรือหลุดพ้นจากความยากจน
ความหิวโหย มีภูมิคุ้มกันต้านทาน และอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขในสังคม นอกจากนั้นยังเน้นการให้ความสำ�คัญกับ
ระบบนิเวศ อาทิ นํ้า ปา่ ดนิ พลงั งาน ส่งิ แวดล้อม ในระดบั คณุ ค่า หากผ้เู รียนมีความรคู้ วามคดิ ที่ดใี นระดบั คุณค่าเมือ่ ใด
ผู้เรียนก็จะสามารถอนุรักษ์และบำ�รุงรักษาส่ิงแวดล้อมให้ยั่งยืนสืบต่อไปได้ ซ่ึงจะเป็นกระบวนการสำ�คัญท่ีสามารถ
เชือ่ มโยงไปยงั หลักสูตรกระบวนการเรยี นรู้ และวธิ วี ัดประเมินผล
สำ�หรับยุทธศาสตร์ชาติและนโยบายไทยแลนด์ ๔.๐ มุ่งเน้นให้ประเทศไทยเกิดความม่ันคง มั่งคั่ง และยั่งยืน
ทส่ี ำ�คัญทส่ี ดุ คือ ท�ำ อย่างไรให้บรรลเุ ปา้ หมาย ซงึ่ การท่ปี ระเทศไทยจะมีความม่ันคง มงั่ คั่ง และยัง่ ยนื ได้ ประเทศไทย
จะตอ้ งอยบู่ นเสน้ ทางของสงั คมแหง่ ฐานความรู้ กลา่ วคอื ตอ้ งมี Active Citizen, Sufficient Society และ Knowledge
Based Society ซ่ึงการจะทำ�อยา่ งไรใหเ้ ราเป็นสงั คมแหง่ ฐานความรหู้ รือสงั คมแหง่ เศรษฐกจิ พอเพียงไดน้ ้นั ประชาชน
ต้องมีความสามารถและศักยภาพในการประกอบอาชีพไดอ้ ยา่ งชาญฉลาด ซ่ึงต้องมพี ้ืนฐานสำ�คญั คอื การสรา้ งความรู้
การศึกษาจึงส่งผลให้เกิดการยกระดับอาชีพของประชากรให้เป็นประชากรรุ่นใหม่ โดยความเป็นสากลจะเน้นการไปสู่
เปา้ หมายดว้ ยการออกแบบการเรยี นรแู้ บบ Backward Design ซง่ึ เรอื่ งดงั กลา่ วไดถ้ กู ก�ำ หนดในการใชห้ ลกั สตู รการศกึ ษา
ของไทยเป็นระยะเวลานานแล้ว แต่ไม่ได้นำ�มาใช้อย่างจริงจัง ซึ่ง Backward Design ต้องคำ�นึงถึงเป้าหมาย ร่องรอย
หลักฐาน และกิจกรรมการเรียนรู้ทุกคร้ังของผู้เรียนในทุกหน่วยการเรียนรู้ ผู้เรียนจะต้องมีความรู้อย่างน้อยไปถึง
ระดับความคิดรวบยอดเสมอ และความคิดรวบยอดในแต่ละมิติของความรู้จะสร้างความสัมพันธ์ให้เกิดเป็นหลักการ
ในมิติของการคิด จิตใจ การตัดสินใจ และการกระทำ� ดังนั้น ความคิดรวบยอดจึงมีความสำ�คัญมาก เน่ืองจากเป็น
กระบวนการใหญท่ น่ี �ำ ไปสหู่ ลกั การ โดยหลกั การทบี่ รรจไุ วใ้ นศาสตรพ์ ระราชาเกดิ จากความสมั พนั ธข์ องความคดิ รวบยอด
ในแต่ละมิติ (ความคิดรวบยอด คือ ลักษณะสำ�คัญของความรู้ในแต่ละมิติ) ซึ่งความรู้แต่ละมิติเกิดจากกระบวนการ
สร้างความรู้ท่ีเกิดจากการนำ�เนื้อหาวิชามาออกแบบหลอมรวมกับวิธีเรียนรู้ แต่ประเทศไทยได้นำ�เน้ือหาวิชามาเรียนรู้
โดยไม่ผ่านการออกแบบท่ีดี ดังน้ัน ในทุกภาคส่วนต้ังแต่ต้นนํ้า จะต้องปรับเปลี่ยนจากเดิมที่เป็น Passive Learning
ใหเ้ ปน็ Active Learning ซงึ่ สว่ นกลางนาํ้ จะตอ้ งน�ำ ไปสกู่ ารสรา้ งผลผลติ ชนิ้ งานและนวตั กรรม และสว่ นปลายนา้ํ จะตอ้ ง

216

เปลี่ยนนวัตกรรมไปสู่ผลิตภัณฑ์ที่สามารถนำ�ไปใช้บริโภคได้จริง ที่สามารถต่อยอดในเชิงธุรกิจได้ ซึ่งเร่ืองดังกล่าว
จะเปน็ แนวทางส�ำ คญั ในการน�ำ ศาสตร์พระราชาไปจัดหลักสตู รและจัดการเรียนร้ใู นสถานศึกษา
ทั้งน้ี เม่ือได้รับทราบแนวทางจาก พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ ประธานองคมนตรี ที่ท่านมุ่งหวังให้นำ�ศาสตร์
พระราชาไปสู่การต่อยอดและขยายผลให้เห็นเป็นรูปธรรม โดยเฉพาะอย่างย่ิงกับการจัดหลักสูตรและกระบวนการ
เรียนรู้ในสถานศึกษา รวมท้ังเม่ือหลักการทรงงานได้มีการปรับเปล่ียนเป็น ๒๗ วิธี โดยหลักการทรงงานปรับเป็น
หมวดใหม่ คอื หลกั ธรรม (น�ำ ไปสกู่ ารสร้างคุณคา่ ) หลักคิด (นำ�ไปสอู่ งค์ความร)ู้ และหลกั ปฏบิ ตั ิ (น�ำ ไปสู่กระบวนการ
และทักษะ) และน�ำ ขนั้ ตอนเข้าใจ เข้าถงึ และพัฒนาไปเป็นข้นั ตอนแรกของหลักปฏบิ ัติ
หลักการทรงงานทั้ง ๓ หมวด เมื่อนำ�ไปจัดการเรียนรู้จะเช่ือมโยงกันทั้งระบบในหลักสูตร และก่อให้เกิดการ
พัฒนาสมองของการเรียนรู้ส่วนนอก ซึ่งเป็นส่วนประกอบของเส้นใยประสาท ส่วนการเรียนรู้ของสมองทั้งหมด คือ
เซรบี รมั (cerebrum) และคอรเ์ ทกซ ์ (cortex) ซงึ่ จ�ำ เปน็ ตอ้ งพฒั นาสมองสว่ นดงั กลา่ ว ทง้ั โครงสรา้ งองคค์ วามรู้ ทศั นคติ
คุณค่าหรือมูลค่า ก่อนที่จะนำ�ไปสู่การปฏิบัติ ส่วนเนื้อหาสาระของหนังสือเรียนเป็นส่วนนอกของการเรียนรู้ในความจำ�
ระยะยาว จึงจำ�เป็นต้องนำ�เน้ือหาสาระของหนังสือเรียนเข้าไปสู่กระบวนการเรียนรู้ในสมอง ส่วนความจำ�ระยะยาว
จะต้องใช้การออกแบบเพ่ือหลอมรวมกับกระบวนการอันนำ�ไปสู่การเรียนรู้ เพ่ือสร้างความรู้ผ่านการคิด วิเคราะห์
สังเคราะห์และประเมินค่าให้เข้าถึงคุณธรรม จริยธรรมจะพบว่า การคิดเชิงตรรกะ การคิดเชิงคุณธรรมและจริยธรรม
สอดคล้องกัน หากขัดแย้งต้องมีการปรับปรุงเพิ่มเติมเพื่อให้เกิดเป็นเหตุผลและหลอมรวมความดีงามไว้ด้วยกัน ซ่ึงต้อง
นำ�ไปสู่คุณค่าหรือมูลค่า หรือประโยชน์และโทษท่ีอาจนำ�ไปสู่สังคม ตัวตน และส่ิงแวดล้อม จากน้ันเม่ือเกิดการ
หลอมรวมแลว้ ต้องมีการออกแบบเพอ่ื ก�ำ หนดเป้าหมายและหาวิธกี ารปฏบิ ตั ิ และเมอ่ื ไดเ้ ป้าหมายและหาวธิ ีการปฏบิ ัติ
จึงจะมีการส่ังการจากสมองไปสู่การวางแผนและลงมือทำ�จริง ตรวจสอบ แก้ปัญหา และพัฒนาจนเกิดผลงาน
และนวัตกรรม ซึ่งกระบวนการดังกล่าวได้เชื่อมโยงกับหลักการขององค์การยูเนสโกเพื่อความร่วมมือและการพัฒนา
ทางเศรษฐกจิ (OECD) ทง้ั นใี้ น ค.ศ. ๒๐๓๐ OECD ไดก้ �ำ หนดเปา้ หมายการเรยี นรขู้ องผเู้ รยี น โดยไดจ้ ดั เปน็ Knowledge,
Process and Skills, Attitude and Values
พร้อมกันน้ียังกำ�หนดให้นำ�เป้าหมายในกลุ่มต่าง ๆ มาผสานผ่านกระบวนการเรียนรู้ เพื่อสร้างความรู้
ในแตล่ ะมติ ใิ หย้ ดึ โยงเป็นเนือ้ เดียวกัน โดยไม่แยกระหว่างความรู้ ความดี คา่ นิยม ทักษะและกระบวนการ จงึ ทำ�ใหเ้ กดิ
การพฒั นาสมรรถนะ (Competency) ท่ีเป็นเนื้อเดยี วกัน ครบทกุ กระบวนการ โดยไม่ตอ้ งแยกสว่ น ซึ่ง OECD มงุ่ หวัง
ให้เกิดสมรรถนะสำ�คัญดังกล่าวภายใน ค.ศ. ๒๐๓๐ ด้วยการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้คนมีสมรรถนะสำ�คัญท่ีสามารถ
สร้างค่านิยมใหม่ให้กับสังคมได้ตลอดเวลา และสามารถตัดสินใจในสถานการณ์ที่มีความขัดแย้งได้ด้วยวิธีสมานฉันท์
รวมทั้งยอมรับในการกระทำ�ของผู้อ่ืน และเม่ือสมรรถนะท้ังสามส่วนนี้เกิดขึ้นเมื่อใด จะกลายเป็นสมรรถนะสำ�คัญ
แหง่ การเปล่ยี นแปลง (Transformative Competencies) และกา้ วข้ามไปสสู่ ภาวะ Well Being ได้แก่ ความอยูด่ มี ีสุข
ซึ่งเป็นเรื่องเดียวกับแนวทางการพัฒนาหลักสูตรการศึกษาของไทยท่ีต้องจัดการเรียนรู้ผ่านกระบวนการถักทอ
เปน็ ไปในลักษณะเดยี วกัน และยงั น�ำ ไปสเู่ ปา้ หมายเดียวกนั อกี ดว้ ย
เมื่อคณะทำ�งานดำ�เนินการศึกษาวิเคราะห์ท่ีทำ�ให้เห็นภาพรวมท้ังหมดจึงได้นำ�ศาสตร์พระราชามาวิเคราะห์
ความสมั พันธ์กบั หลักสตู รการศกึ ษาตง้ั แต่ในระดบั อนบุ าล ระดับประถมศึกษา ระดับมธั ยมศกึ ษา และระดบั อดุ มศกึ ษา
รวมทงั้ การศกึ ษาตลอดชวี ติ และเสนอแนะใหส้ ถานศกึ ษาน�ำ ความสมั พนั ธท์ ม่ี อี ยแู่ ลว้ มาบรู ณาการใหเ้ หมาะสมกบั บรบิ ท
ของตน ซ่ึงจะกลายเปน็ หลกั สูตรสถานศกึ ษาและหลกั สูตรท้องถ่นิ หลักสตู รรายวชิ า หรือจดั ท�ำ เปน็ สาขาวชิ าในระดับ
อุดมศึกษา หรือจัดทำ�เป็นโครงงานในการศึกษาตามอัธยาศัยและการศึกษาตลอดชีวิต ซึ่งในอนาคตอาจมีการกำ�หนด
สัดส่วนสาระวิชาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ และสาระวิชาที่สัมพันธ์กับศาสตร์

217

พระราชาให้เกิดความเหมาะสมต่อไป ซึ่งวิธีการเรียนรู้อาจดำ�เนินการผ่านการทำ�โครงงาน หรือการจัดทำ�รายวิชา
เพมิ่ เตมิ ซง่ึ กรณดี งั กลา่ วสามารถน�ำ ไปจดั ท�ำ หลกั สตู รของทอ้ งถน่ิ ได้ และสามารถใชเ้ นอื้ หาหรอื สาระการเรยี นรแู้ ตกตา่ ง
ไดต้ ามบรบิ ทของแต่ละพ้นื ท่ี
ขณะเดียวกันโรงเรียนอาจจะเกิดปัญหาระหว่างการประเมินผล เน่ืองจากการใช้หลักสูตรแกนกลางการศึกษา
ข้ันพ้นื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ไมบ่ รรลุผล ด้วยเหตทุ ี่หลกั สูตรแกนกลางฯ ใชว้ ธิ กี ารวดั และประเมนิ ผลด้วยมิตคิ ุณภาพ
วัดมิติความรู้และการแสดงออก ทั้งวิธีคิด วิธีตัดสินใจและวิธีปฏิบัติ ซ่ึงในแต่ละวิธีจะมีการแบ่งออกเป็นระดับคุณภาพ
๑-๔ ระดับ โดยวัดจากความสามารถในการแสดงออก เนื่องจากมาตรฐานการเรียนรู้ หมายถึง ความสามารถในการ
แสดงออกของผู้เรียนท่ีพึงมีตามท่ีตัวชี้วัดกำ�หนด แต่ท่ีผ่านมาระบบการศึกษาของไทยกลับไม่สามารถพัฒนาให้ผู้เรียน
ได้แสดงความสามารถ ทำ�ได้เพียงผู้เรียนเป็นเพียงผู้น่ังฟังและนั่งดูเท่านั้น ผลท่ีสะท้อนได้ดีคือผลการสอบ O-NET
และ PISA จะเป็นการวดั ความรู้ดา้ นการคิดวิเคราะห์ ซง่ึ เด็กไทยไมไ่ ด้ถกู บ่มเพาะมาทางด้านนี้ จงึ ไม่สามารถท�ำ ขอ้ สอบ
ในลักษณะดังกล่าวได้ โดยเม่ือนำ�ศาสตร์พระราชาไปสู่การจัดการเรียนรู้จะเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องกับกระบวนการวัด
และประเมินผล หรือการแสดงความสามารถให้เห็นทั้งสามมิติหรือสามด้านน้ัน และตัวชี้วัดเป็นการวัดความรู้ที่ผู้เรียน
เข้าใจภายหลังจากที่ผู้เรียนได้คิดเองทำ�เอง ซึ่งผู้เรียนต้องมีความเข้าใจระดับความคิดรวบยอด และระดับความคิด
เชงิ หลกั การ และสามารถน�ำ ความรรู้ ะดบั ความคดิ และความรรู้ ะดบั หลกั การไปวเิ คราะหแ์ ละหาค�ำ ตอบไดอ้ ยา่ งมเี หตผุ ล
นอกจากน้ี คณะทำ�งานได้มีการจัดทำ�คู่มือฯ ท่ีแสดงให้เห็นการวัดและประเมินผลซ่ึงจัดทำ�จากแนวทาง
และประสบการณก์ ารเรยี นรตู้ ามศาสตรพ์ ระราชา และออกแบบเกณฑก์ ารประเมนิ อยา่ งครบถว้ นในทกุ มติ ิ ส�ำ หรบั ทกุ หนว่ ย
การเรยี นรู้ โดยไดม้ กี ารคลต่ี วั มาตรฐานความรู้ ทง้ั นค้ี วามรขู้ น้ั ตน้ จะเปน็ ระดบั ความจ�ำ สว่ นความรทู้ ข่ี ยบั สงู ขน้ึ คอื ความรู้
ระดบั ความคิดรวบยอด ผูเ้ รียนตอ้ งสามารถวเิ คราะหแ์ ละสรุปได้ ส่วนความรูใ้ นระดับทีส่ งู ขน้ึ ไปอกี ผู้เรยี นจะตอ้ งเข้าใจ
ความหมายท่ีลึกซ้ึงอีกระดับหน่ึง คือ การคิดเป็นภาพใหญ่หรือคิดอย่างเป็นระบบ เช่น ในระบบนิเวศ อาศัยการพึ่งพา
ซงึ่ กนั และกนั จนกระทง่ั สามารถคดิ เปน็ วงจร และขยบั ความรสู้ งู ขนึ้ เปน็ ระบบใหญ่ ซง่ึ ระยะเวลาทผ่ี า่ นมาระบบการศกึ ษา
ไมไ่ ดฝ้ ึกใหผ้ ู้เรยี นได้คดิ อย่างเป็นระบบดังกลา่ ว
ดังนั้น จึงจำ�เป็นต้องพลิกโฉมการจัดหลักสูตรโดยเฉพาะด้านกระบวนการเรียนการสอนของประเทศ
หากไมเ่ ปลยี่ นกไ็ มส่ ามารถขบั เคลอ่ื นได้ ซงึ่ การจดั ท�ำ หลกั สตู รกต็ อ้ งด�ำ เนนิ การควบคกู่ บั การจดั การเรยี นการสอนในลกั ษณะ
เปน็ เกลียวผสมผสานหรือถักทอกนั ไป
การถักทอกิจกรรมการเรียนรู้ในแต่ละหน่วยจะต้องหลอมรวมกันเป็นกระบวนการเรียนรู้ตามลำ�ดับขั้น การท่ี
ผู้เรียนจะเกิดการเรียนรู้จะใช้เพียงเนื้อหาล้วน ๆ ไม่ได้ เนื่องจากจะผิดหลักการของการนำ�หลักสูตรไปใช้อย่างสิ้นเชิง
และจากเนื้อหาทฝี่ ึกใหผ้ ้เู รียนไดว้ ิเคราะหไ์ ปประเมนิ เพือ่ ไปเชือ่ มโยงการประเมินคา่ นิยม คณุ ประโยชน์ ความดแี ละโทษ
จากนั้นจะออกแบบและกำ�หนดเป้าหมายวิธีการต่าง ๆ และสร้างทางเลือกเทียบเคียงเป้าหมายข้ันตอนแต่ละแบบ
เพ่ือตัดสินใจและนำ�ไปสู่การวางแผนอีกระดับหนึ่งก่อนการปฏิบัติ จึงจะตรวจสอบความคิดว่าสิ่งที่คิดไว้นั้น
ประสบผลสำ�เร็จได้จริงหรือไม่ หากไม่ประสบผลสำ�เร็จ เกิดจากสาเหตุใด มีกี่สาเหตุ แต่ละสาเหตุมีก่ีตัวแปร
และจะคมุ ตวั แปรอยา่ งไรไมใ่ หเ้ กดิ สาเหตทุ น่ี �ำ ไปสปู่ ญั หาอกี ดงั นนั้ ครทู ด่ี จี งึ ควรออกแบบกจิ กรรมฝกึ ใหผ้ เู้ รยี นมคี วามสนกุ
พร้อมกับสร้างความคิดรวบยอดแล้วกระบวนการเรียนรู้นี้จะติดตัวผู้เรียน จากนั้นให้ผู้เรียนนำ�เสนอและนำ�ไปใช้ได้
ในชวี ติ จรงิ โดยผเู้ รยี นตอ้ งสามารถก�ำ กบั ความคดิ ตนเองไดอ้ ยเู่ สมอ เพอื่ ใหร้ วู้ า่ สง่ิ ทค่ี ดิ สง่ิ ทท่ี �ำ นน้ั ถกู ตอ้ ง ดงี าม เพยี งพอ
และพอเพียงหรือไม่ เป็นไปได้หรือไม่ ประโยชน์ที่เกิดขึ้นนำ�ไปสู่บุคคล สังคม ประเทศชาติ และโลกเพียงใด รวมทั้ง
จะปรบั ปรงุ อยา่ งไร จงึ จะไดม้ าซงึ่ องคค์ วามรทู้ สี่ ามารถน�ำ มาประเมนิ ดว้ ยมติ คิ ณุ ภาพ โดยไมไ่ ดน้ �ำ เนอื้ หาสาระไปประเมนิ
แตใ่ นปจั จบุ นั ผเู้ รยี นกลบั เรยี นแบบใหจ้ ดจ�ำ เนอื้ หาสาระเปน็ หลกั จงึ ไมส่ ามารถผา่ นการประเมนิ คณุ ภาพตามหลกั สตู รได้

218

ดงั นนั้ คณะท�ำ งานจงึ สรา้ งเปน็ โมเดลขนึ้ โดยออกแบบไวค้ ขู่ นานระหวา่ งหลกั สตู รกบั กระบวนการจดั การเรยี นรู้
ตามศาสตร์พระราชาและไม่ใช่เป็นเพียงผลท่ีเกิดข้ึนจากท่ีผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติ แต่สิ่งท่ีต้องการให้ตกผลึกที่ตัวผู้เรียน
คือ วิธีทรงงาน ซ่ึงเป็นวิธีท่ีสามารถนำ�ไปใช้สร้างและพัฒนางานได้ทุกงาน จึงต้องนำ� Active Learning เข้ามาใช้
ดำ�เนินการในแต่ละระดับทุกข้ันตอน เพื่อยกระดับความรู้ขึ้นไปในแต่ละข้ันน้ัน ล้วนเกิดจากกระบวนการหรือวิธีเรียนรู้
ซง่ึ หวั ใจทสี่ �ำ คญั ทส่ี ดุ คอื มติ คิ ณุ ภาพ โดยมเี กณฑก์ ารประเมนิ เชงิ คณุ ภาพ (Rubrics) ทสี่ มั พนั ธก์ บั พรี ะมดิ แหง่ การเรยี นรู้
(Learning Pyramid) ซึ่งครูจำ�เป็นต้องศึกษาเรื่องดังกล่าว เพ่ือปรับวิธีการเรียนการสอนให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติ
คิดวิเคราะห์แบบ Active Learning จึงจะส่งผลให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ และเกิดความเข้าใจได้ในระยะยาวและจะมี
ความรู้ความสามารถขัน้ ตา่ํ ไม่น้อยกว่ารอ้ ยละ ๗๕ แต่ถ้าให้ผเู้ รยี นเป็นผู้ดูและผ้ฟู ัง (Passive Learning) ผู้เรียนกจ็ ดจำ�
ได้แต่เฉพาะในระยะสั้นและจะมีความรู้ความสามารถในขั้นตํ่าประมาณร้อยละ ๓๐ ซึ่งหากนำ�ศาสตร์พระราชาไปจัด
หลักสูตรและการเรียนรู้ในลักษณะเช่นน้ี จะสามารถตอบโจทย์การสร้างเสริมให้ผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติ ได้คิดวิเคราะห์
โดยเฉพาะหลักสูตรท้องถิ่น ซึ่งผลจากการจัดกระบวนการเรียนการสอนจะลำ้�หน้าไปกว่าองค์การยูเนสโก, OECD
ซ่ึง Active Learning เป็นการเรียนเชิงวิจัย แต่จะไม่ให้ผู้เรียนรู้สึกว่าเป็นเร่ืองยากในการเรียนรู้ และจะค่อยเพ่ิม
ความเขม้ ขน้ ซบั ซอ้ นขน้ึ จนกระทงั่ เกดิ ผลผลติ และสรา้ งเปน็ นวตั กรรม คดิ แตกตา่ ง คดิ เพมิ่ มลู คา่ โดยใชศ้ าสตรพ์ ระราชา
ผสมผสานกับการเรยี นรู้ในรปู แบบ Active Learning
โดยนับต่อจากน้ี เราสามารถพัฒนาผู้เรียนไทยให้มีความรู้และสมรรถนะแตกต่างจากผู้เรียนไทยในอดีตได้
โดยเชอื่ มนั่ วา่ ผเู้ รยี นในระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลายจะสามารถท�ำ วจิ ยั และสรา้ งนวตั กรรมไดก้ อ่ นทจ่ี ะศกึ ษาถงึ ระดบั อดุ มศกึ ษา
ซง่ึ ผลลัพธ์ทเี่ กดิ ขนึ้ เราจะสามารถพลกิ โฉมประเทศไทยได้ในระยะเวลาอนั สัน้

๓. สรุปสาระสำ�คัญการแลกเปลี่ยนประสบการณ์และความคิดเห็นการนำ�ศาสตร์พระราชาไปใช้จัดการเรียนรู้
ในสถานศึกษา จากผแู้ ทนสถานศึกษาในพื้นทท่ี ง้ั ๒๘ แหง่ ซึ่งเขา้ รว่ มการเสวนา สรุปได้ ดังนี้

๓.๑ โรงเรยี นบา้ นทุง่ นา

โรงเรยี นบา้ นทุ่งนาได้จัดหลกั สตู รศาสตรพ์ ระราชาผา่ นกจิ กรรม “ชมุ นุมเกษตรพอเพยี ง” ซ่งึ บรบิ ททาง
ภมู ิศาสตรข์ องพ้ืนทีโ่ รงเรยี นนัน้ เปน็ หินปูน ทำ�ใหย้ ากตอ่ การทำ�การเกษตร ส่วนพชื ทท่ี ดลองปลูกแล้วไดผ้ ลดี คือ มะนาว
โดยการสอนชว่ งแรกนน้ั จะเรม่ิ ตน้ ทดลองกบั นกั เรยี นรนุ่ ท่ี ๑ (กลมุ่ เดยี ว) จากนน้ั มกี ารถา่ ยทอดความรแู้ ละประสบการณ์
จากนักเรียนรุ่นท่ี ๑ ไปยังนักเรียนรุ่นท่ี ๒ เพ่ือทดลองขยายพันธุ์พืช โดยการตอนกิ่งมะนาว และนักเรียนสามารถนำ�
ความรไู้ ปตอ่ ยอดใหผ้ ปู้ กครองและคนในชุมชนให้สามารถดำ�รงชพี แบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง

๓.๒ โรงเรียนบ้านบนเขาแก่งเรยี ง

โรงเรียนบ้านบนเขาแก่งเรียงได้จัดโครงการเกษตรยุววิถี กิจกรรมเพาะเล้ียงเห็ดนางฟ้า ซ่ึงนักเรียน
ส่วนใหญ่เป็นนักเรียนยากจนพิเศษ (กลุ่มปัจจัยพื้นฐานยากจนพิเศษ) ดังน้ัน เบ้ืองต้นโรงเรียนจึงจัดกิจกรรมร่วมกับ
เขอ่ื นศรนี ครนิ ทรใ์ นโครงการเกษตรยวุ วถิ เี พอ่ื อาหารกลางวนั โดยไดร้ บั งบประมาณจากเขอ่ื นศรนี ครนิ ทรใ์ นการฝกึ นกั เรยี น
ในกลุ่มยากจนและกลุ่มยากจนพิเศษทำ�กิจกรรมเพาะเลี้ยงเห็ดนางฟ้า (เป็นกิจกรรมชุมนุม แต่ไม่อยู่ในหลักสูตร
สถานศึกษา) เพ่ือใช้หมุนเวียนเป็นอาหารกลางวันให้กับนักเรียน และอนุญาตให้นักเรียนนำ�ก้อนเช้ือเห็ดท่ีโรงเรียน
ไม่ได้ใช้แล้วนำ�กลับไปเพาะเลี้ยงที่บ้าน นอกจากน้ันยังมีการต่อยอดทำ�แหนมเห็ดนางฟ้า และแหนมหยวกกล้วยป่า
(ส่งไปแข่งขันระดับประเทศ) จึงเห็นว่า ควรนำ�ศาสตร์พระราชาเข้ามาบรรจุในรายวิชา เน่ืองจากเก่ียวข้องกับ
การบรู ณาการองคค์ วามรู้ ทั้งเร่อื งการด�ำ รงชวี ติ และความเปน็ อยขู่ องนกั เรยี น และได้นำ�เรื่องความพอเพียงของศาสตร์
พระราชามาสอนนักเรียน อาทิ การใช้ประโยชน์จากก้อนเชื้อเห็ดของโรงเรียนที่ไม่ใช้แล้วสามารถนำ�ไปใช้ประโยชน์
ทีบ่ า้ นต่อได้
219

๓.๓ โรงเรียนบา้ นดงเสลา
ช่วงปีการศึกษาที่ผ่านมาโรงเรียนบ้านดงเสลาได้เปิดรายวิชาเกี่ยวกับศาสตร์พระราชาเพื่อจัดการเรียน
การสอนในระดับชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔-ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ เน่ืองจากการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชาเป็น
การเรียนรู้ด้วยการปฏิบัติ นักเรียนจะได้รับการปลูกฝังท้ังคุณธรรมและความรู้ เพราะโรงเรียนบ้านดงเสลาได้จัด
การเรียนการสอนที่ไม่เน้นทฤษฎี แต่จะเน้นการตีความหมายของศาสตร์พระราชาว่า เป็นองค์ความรู้ของรัชกาลที่ ๙
เน้นหลักการทรงงาน ๒๓ ขอ้ จากนั้นได้สร้างกจิ กรรมใหเ้ ดก็ ไดป้ ฏิบัติ ลว้ นเนน้ เปน็ กจิ กรรมตามโครงการพระราชด�ำ ริ
เพื่อให้เกิดการเรียนรู้และลงมือปฏิบัติจริง โดยสร้างเป็น “ศูนย์การเรียนรู้บ้านพ่อพอเพียง” เป็นการจำ�ลองรูปแบบ
“โคก หนองนา โมเดล” เพ่อื ให้นักเรียนได้ท�ำ กิจกรรมและเรียนรู้วิถีธรรมชาตอิ ย่างเป็นระบบ
สว่ นปญั หาทเี่ กดิ ขน้ึ จากการบรรจศุ าสตรพ์ ระราชาไวใ้ นรายวชิ า อาทิ นกั เรยี นอาจท�ำ กจิ กรรมไมต่ อ่ เนอื่ ง
เน่ืองจากมีวิชาอื่นที่นักเรียนต้องเรียนอยู่แล้วและต้องสอบวัดผลทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ดังนั้น
จึงจำ�เป็นต้องบูรณาการแต่ละวิชาโดยกำ�หนดใช้กิจกรรมเป็นประเด็นหลัก (Theme) และบูรณาการแต่ละวิชาเข้ามา
แต่ก็อาจเกิดปัญหาเกี่ยวกับตัวช้ีวัด นอกจากนี้ ยังมุ่งเน้นให้นักเรียนฝึกทักษะความรู้เพ่ือให้สามารถดำ�รงชีวิตได้
อยา่ งมคี วามสขุ มากกวา่ การเรยี นเพอ่ื ใชส้ อบ O-NET เทา่ นน้ั จงึ จ�ำ เปน็ ตอ้ งตดั สาระส�ำ คญั ในบางเรอ่ื งออก ทงั้ น้ี การเรยี นรู้
ตามศาสตร์พระราชาจำ�เป็นต้องเรียนรู้ในลักษณะ Project-Based แต่เร่ืองดังกล่าวต้องใช้ระยะเวลาดำ�เนินการ
ต่อเน่ืองเพราะมีผลกระทบต่อภาระงานในปัจจุบัน แต่ยังจำ�เป็นต้องฝึกนักเรียนต้ังแต่ท่ีบ้าน และมีครูเข้าไปตรวจเยี่ยม
เช่น การปลูกผัก เป็นต้น ซึ่งสามารถฝึกทำ�ได้ตลอดเวลาเนื่องจากอยู่ในชีวิตประจำ�วันจริง และสามารถนำ�ผลผลิต
มาบรโิ ภคในครอบครวั ได้ สว่ นองคค์ วามรทู้ นี่ กั เรยี นไดร้ บั มาจากการฝกึ การปฏบิ ตั จิ รงิ ทง้ั เรอ่ื งของดนิ และปยุ๋ และน�ำ มา
สรุปองค์ความรู้ในห้องเรยี นต่อไป
โรงเรยี นบา้ นดงเสลาจงึ มคี วามเหน็ วา่ ควรเสนอใหผ้ ทู้ รงคณุ วฒุ จิ ากคณะกรรมาธกิ ารการศกึ ษา วฒุ สิ ภา
ไดบ้ รรยายใหค้ วามรเู้ กย่ี วกบั การจดั ท�ำ หลกั สตู รศาสตรพ์ ระราชาใหก้ บั ผแู้ ทนโรงเรยี นในพน้ื ทจี่ งั หวดั กาญจนบรุ ที เี่ ขา้ รว่ ม
การเสวนาในวันน้ี พร้อมกับร่วมกันฝึกปฏิบัติจริง โดยอาจใช้ระยะเวลาดำ�เนินโครงการหรือกิจกรรมดังกล่าวประมาณ
๒ วนั หรอื มที มี งานเขา้ มาชว่ ยวเิ คราะหห์ ลกั สตู ร และคดั เลอื กโรงเรยี นทมี่ คี วามพรอ้ มเพอ่ื ก�ำ หนดใหเ้ ปน็ โรงเรยี นตน้ แบบ
ทป่ี ระสบผลส�ำ เรจ็ เพอื่ เป็นตวั อยา่ งแก่โรงเรียนในพื้นทีใ่ กลเ้ คยี ง จากนน้ั ใหม้ กี ารด�ำ เนนิ การจรงิ และก�ำ หนดใหม้ ีพีเ่ ลย้ี ง
ท่ีมีองค์ความรู้และมีความเข้าใจในเรื่องดังกล่าวอย่างแท้จริง (ไม่ควรเป็นศึกษานิเทศก์ เน่ืองจากจำ�เป็นต้องหลุดจาก
กรอบหลักสูตรการศึกษาในปัจจุบัน) เพื่อเข้ามาช่วยเหลือ ติดตามและให้คำ�แนะนำ�เพื่อให้การดำ�เนินการดังกล่าว
ประสบความสำ�เร็จเปน็ รูปธรรมตอ่ ไป
อน่ึง การเรียนการสอนเป็นรายวิชาเพิ่มเติมให้นักเรียน จะได้รับองค์ความรู้จากการเรียนอย่างเต็มที่
สว่ นการจดั การเรยี นการสอนแบบบรู ณาการ เปน็ การบรรจไุ วใ้ นกลมุ่ สาระการเรยี นรทู้ น่ี �ำ มาบรู ณาการกบั หลกั สตู รเดมิ แลว้
อาจพิจารณาสอดแทรกกับการจัดการเรียนการสอนศาสตร์พระราชาไดไ้ มค่ รบ ส่วนการจดั การเรยี นการสอนในรูปแบบ
โครงงานหรอื กจิ กรรมตามรปู แบบท่ี ๓ จะสง่ ผลใหน้ กั เรยี นไดค้ ดิ และลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ อกี ทงั้ จะชว่ ยใหน้ กั เรยี นมคี วามสขุ
กบั กิจกรรมดงั กล่าวมากขน้ึ ด้วย
๓.๔ โรงเรียนบ้านองหลุ
โรงเรียนบ้านองหลุเป็นโรงเรียนในพ้ืนที่เกาะแก่ง (มีนักเรียนท้ังหมดจำ�นวน ๕๑ คน โดยมีนักเรียน
ระดับชนั้ อนุบาล จ�ำ นวน ๑๓ คน และนักเรยี นระดับชัน้ ประถมศึกษาปีท่ี ๑-๖ จำ�นวน ๓๘ คน โดยนักเรียนจำ�นวนมาก
เป็นชนเผ่ากะเหร่ียง และอีกส่วนหนึ่งเป็นชาวพม่า และชาวมอญ) และทำ�กิจกรรมภาพรวมเกี่ยวกับชุมนุม ๒ รูปแบบ
ได้แก่ ๑) รูปแบบของวัฒนธรรม คือ การทอผ้า และการอนุรักษ์ผ้าพ้ืนเมือง และ ๒) รูปแบบของเกษตรชีววิถี

220

ของเขื่อนศรีนครินทร์และโครงการพระราชดำ�ริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี ซง่ึ ในสว่ นดา้ นการเกษตรจะดำ�เนนิ การเก่ียวกับการปลูกพืช เพาะเห็ด ประมง และการปศสุ ตั ว์
การดำ�เนินกิจกรรมจะเน้นการส่งเสริมทักษะเด็กปฐมวัย โดยฝึกปฏิบัติเก่ียวกับศาสตร์พระราชา คือ
การมีระเบียบวินัย (เน้นการไหว้ การเคารพผู้ใหญ่) แต่นักเรียนเป็นเด็กหลากหลายชนชาติ การพูดภาษาไทย
ยงั ไมช่ ดั เจน ประกอบกบั ครผู สู้ อนทไี่ ดร้ บั การบรรจมุ จี �ำ นวน ๓ คน และมคี รอู ตั ราจา้ ง ๑ คน สง่ ผลใหก้ ารท�ำ งานคอ่ นขา้ ง
ยากลำ�บาก เน่ืองจากมีครูจำ�นวนน้อย ดังนั้น กิจกรรมภาพรวมเกี่ยวกับชุมนุมน้ันส่งผลให้นักเรียนได้ฝึกปฏิบัติงาน
ตามความรับผดิ ชอบ โดยครไู ม่ต้องเตือนใหร้ ดนํา้ และเกบ็ เห็ด เป็นตน้
นอกจากนี้ ได้มีการปลูกฝังเร่ืองคุณธรรม เพ่ือปูพ้ืนฐานความดีและความรับผิดชอบให้กับนักเรียน
เนื่องจากความรู้มีอยู่ท่ัวไป ไม่จำ�เป็นต้องอยู่ในหนังสือ ซ่ึงเด็กสามารถปฏิบัติได้จริงและมีผลสัมฤทธิ์ท่ีดี โดยนักเรียน
บางส่วนเมื่อศึกษาสำ�เร็จจากโรงเรียนแล้วไม่ศึกษาต่อ หรือบางส่วนศึกษาที่โรงเรียนในสังกัดสำ�นักงานคณะกรรมการ
ส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั ในพน้ื ท่ี
ท้ังนี้ การเดินทางสัญจรค่อนข้างลำ�บากพอสมควร กิจกรรมในภาพรวมของโรงเรียนที่เก่ียวกับศาสตร์
พระราชา จะทำ�ในรูปแบบของชุมนุมโดยเน้นท่ีการอนุรักษ์การทอผ้าพ้ืนเมือง และเกษตรชีววิถีตามโครงการของ
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จึงเน้นให้เด็กได้ฝึกปฏิบัติจาก
การนำ�ศาสตรพ์ ระราชามาใช้ ซ่งึ ทำ�ให้เดก็ เรียนรู้ทจ่ี ะมคี วามรบั ผดิ ชอบในหนา้ ทขี่ องตนและมรี ะเบยี บวนิ ัย จนสามารถ
น�ำ ไปใชใ้ นชีวติ ประจำ�วนั จรงิ ไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิภาพ
๓.๕ โรงเรยี นบ้านพนุ ํา้ เปรยี้ ว
โรงเรียนบ้านพุน้ําเปร้ียวเป็นโรงเรียนในพ้ืนที่สูง บริเวณชุมชนเป็นพื้นท่ีการเกษตร ดังน้ันโรงเรียนจึงมี
การท�ำ การเกษตรดว้ ยการปลกู มะละกอ กลว้ ย เผอื ก และสบั ปะรด โดยอาศยั โครงการเกษตรยวุ วถิ ที ไ่ี ดร้ บั การสนบั สนนุ
จากเข่ือนศรีนครินทร์ในการจัดทำ�ท่อนํ้า ซึ่งผลผลิตที่ได้จากการเกษตรจะนำ�มาสอนให้นักเรียนรู้จักการแปรรูป
ในรูปแบบของชุมนุม ซ่ึงยังไม่ได้มีการนำ�เข้าไปบรรจุในหลักสูตรรายวิชา ทั้งน้ี การสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล-ระดับ
ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖ ทางโรงเรยี นยงั มีความประสงคใ์ ห้มวี ทิ ยากรมาให้ความรใู้ นดา้ นตา่ ง ๆ เกี่ยวกบั ศาสตร์พระราชา
ให้กับโรงเรียนเพ่ิมเติม หรือเข้าร่วมการอบรมกับหน่วยงานภายนอกเพ่ือเป็นการเพ่ิมเติมความรู้ให้กับครูและนักเรียน
เพราะโรงเรยี นยงั ขาดความรใู้ นเร่ืองศาสตรพ์ ระราชาอย่างแท้จริง
๓.๖ โรงเรยี นบา้ นทา่ สนุ่น
โรงเรยี นบา้ นทา่ สนนุ่ เปน็ โรงเรยี นขนาดเลก็ มนี กั เรยี นเพยี ง ๖๒ คน แตก่ ไ็ ดเ้ ขา้ รว่ มโครงการเกษตรยวุ วถิ ี
โดยไดม้ กี ารจัดกจิ กรรมจำ�นวน ๔ กิจกรรม ประกอบด้วย ๑) การเพาะเหด็ นางฟา้ โดยนำ�ผลผลติ ทไี่ ด้ไปใช้ในโครงการ
อาหารกลางวนั ของโรงเรยี น หากมผี ลผลติ มากพอจะน�ำ ไปจ�ำ หนา่ ยใหก้ บั ชมุ ชน ๒) การปลกู พชื ผกั สวนครวั โดยพยายาม
ให้นักเรียนและครูทุกคนมีส่วนร่วมกับกิจกรรมน้ี ๓) การปลูกไม้ยืนต้น (ต้นกาแฟ) โดยโรงเรียนได้เข้ารับการอบรม
เก่ียวกับการปลูกกาแฟมาแลว้ จึงน�ำ มาถา่ ยทอดใหก้ ับนกั เรียนทกุ ชั้นเรยี นได้ทดลองปลูกตน้ กาแฟ และ ๔) การแปรรูป
โดยนำ�เห็ดนางฟ้าที่เพาะเลี้ยงได้มาแปรรูปก่อนนำ�ไปขายให้กับชุมชน นอกจากนี้โรงเรียนยังได้รับรางวัลชนะเลิศ
ในการแปรรูปผลิตภัณฑ์ ซึ่งทุกกิจกรรมดังกล่าวโรงเรียนจะเน้นให้เด็กฝึกทักษะจากการปฏิบัติจริง โดยจัดให้เรียน
ในคาบเรียนสดุ ทา้ ยทุกวันอังคาร ซึง่ ผลทไ่ี ดร้ ับอยา่ งชัดเจนจากโครงการนี้ คือ นกั เรยี นรูจ้ กั มีความรบั ผดิ ชอบมากย่ิงขน้ึ
และได้เรียนรู้ในการแกไ้ ขปัญหาเฉพาะหนา้ แต่โรงเรียนยังไม่ไดม้ กี ารบรู ณาการกิจกรรมต่าง ๆ เขา้ กบั กลุ่มสาระวชิ า

221

๓.๗ โรงเรยี นบา้ นสามหลัง
โรงเรยี นบา้ นสามหลงั ไดน้ อ้ มน�ำ ศาสตรพ์ ระราชาในเรอ่ื งเกย่ี วกบั เศรษฐกจิ พอเพยี งมาบรรจไุ วใ้ นหลกั สตู ร
ของโรงเรยี นเปน็ รายวชิ าเพม่ิ เตมิ ในกลมุ่ สาระการเรยี นรกู้ ารงานอาชพี ระยะเวลาเรยี นเทอมละ ๒๐ ชวั่ โมง ปกี ารศกึ ษาละ
๔๐ ช่ัวโมง สัปดาหล์ ะ ๑ ช่วั โมง โดยจดั ท�ำ เป็นรายวชิ า อาทิ วชิ าพอเพยี ง ๑ พอเพยี ง ๒ และพอเพยี ง ๓ เร่ิมจากสอน
ให้เด็กรู้จักกับทฤษฎีปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จากนั้นจะเป็นการสอนให้เด็กรู้จักการปลูกพืชผักต่าง ๆ โดยให้เด็ก
เลือกว่าตนอยากปลูกพืชผักอะไร ซึ่งจะแตกต่างกันไปในแต่ละปี และโรงเรียนยังได้เข้าร่วมกับโครงการชีวยุววิถีที่ได้รับ
งบประมาณสนับสนุนจากเขื่อนศรีนครินทร์ โรงเรียนจึงนำ�งบประมาณที่ได้รับไปสร้างแหล่งเรียนรู้ เช่น แปลงเกษตร
บ่อเลี้ยงปลาดุก และแปลงปลูกพืชเศรษฐกิจ เป็นต้น โรงเรียนมีการวัดผลและการประเมินผลจากการเรียนวิชาน้ี
โดยจะวัดจากใบงานทคี่ รมู อบหมายใหน้ ักเรยี นไปปฏิบัติ รวมไปถึงประเมนิ จากผลผลติ ทไี่ ด้รับควบค่กู นั ไป ทางโรงเรยี น
จึงไดม้ ีข้อเสนอแนะวา่ หากจดั ให้ศาสตรพ์ ระราชาบรรจเุ ปน็ วชิ าพ้ืนฐาน และมีตัวชว้ี ัดผลการเรียนท่ชี ัดเจนจะท�ำ ให้เด็ก
ได้เรียนรเู้ ก่ยี วกบั ศาสตร์พระราชาได้หลากหลายยงิ่ ขน้ึ
๓.๘ โรงเรียนอนบุ าลศรีสวสั ด์ิ
โรงเรียนได้มีการจัดหลักสูตรกระบวนการเรียนรู้ศาสตร์พระราชา โดยมีการจัดทำ�เป็นรายวิชาเพิ่มเติม
เรยี กวา่ รายวิชาจุดเน้นสถานศึกษา บรรจอุ ยู่ในกลมุ่ สาระการเรียนรกู้ ารงานอาชีพ แบ่งเปน็ ระดับช้ันตั้งแต่ประถมศกึ ษา
ปีที่ ๔ ถึงมัธยมศึกษาปีท่ี ๓ มีการเรียนการสอน ๒ คาบเรียนต่อหนึ่งสัปดาห์ นับเป็น ๑ หน่วยกิต ประกอบด้วย
กิจกรรมตา่ ง ๆ อาทิ การปลูกผกั ไฮโดรโปนิกส์ เพาะเหด็ นางฟา้ การเลีย้ งจิ้งหรดี พันธุ์สะดิง้ การเล้ียงปลาดุกพนั ธ์ุบิก๊ อุย
และการเล้ียงไก่ไข่ โรงเรียนอนุบาลศรีสวัสด์ิเป็นเพียงโรงเรียนเดียวท่ีได้เข้าร่วมโครงการพื้นท่ีนวัตกรรมการศึกษา
โดยโรงเรียนมีการคิดค้นนวัตกรรมการศึกษา เรียกว่า STAP Model หมายถึง การฝึกให้เด็กนักเรียนรู้จักคิด ทำ�
และน�ำ เสนอ (S = Student T = Think A = Action และ P = Presentation) โดยโรงเรียนจะมีการจดั อบรมครใู ห้มี
ความสามารถในการจัดทำ�หลักสูตรฐานสมรรถนะ ซึ่งจะเป็นการบูรณาการกระบวนการเรียนรู้ตามศาสตร์พระราชา
โดยจะเป็นการจัดทำ�แผนการเรียนรู้แบบฐานสมรรถนะ ซึ่งจะเร่ิมจากการให้นักเรียนมีทักษะเพิ่มเติม จากเดิมมีเพียง
๕ ทักษะ เพ่ิมข้ึนเป็น ๑๐ ทักษะ ซ่ึงการดำ�เนินงานและการขับเคล่ือนท่ีผ่านมาโรงเรียนมีผลงานเชิงประจักษ์ คือ
โครงการยุวชีววิถีเกษตรอินทรีย์เพ่ืออาหารกลางวัน อันเกิดจากการที่นักเรียนลงมือปฏิบัติจริงจนเกิดเป็นทักษะ
และสมรรถนะท่ีสำ�คัญ รวมทั้งโรงเรียนยังได้รับรางวัลโรงเรียนพ้ืนที่นวัตกรรมการศึกษาจากการนำ�เสนอโครงการ
เกษตรยุววิถี ๕ จี โดยเป็นผลงานของนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๓ นอกจากน้ัน ยังมีโครงการเกษตรน้อย
ตามรอยพ่อ โดยการใหน้ ักเรียนเปน็ ทงั้ ผูผ้ ลติ และผูจ้ ำ�หน่ายสินคา้ ณ สหกรณร์ ้านค้าของโรงเรยี นและรา้ นคา้ ของเอกชน
ซงึ่ นกั เรยี นทอ่ี าสามารว่ มโครงการนท้ี างโรงเรยี นจะน�ำ เงนิ ปนั ผลตอนสน้ิ ปมี ามอบเปน็ ทนุ การศกึ ษาใหท้ กุ คน และส�ำ หรบั
การประเมินผลการจัดหลักสูตรกระบวนการเรียนรู้ศาสตร์พระราชา จะเป็นการประเมินสมรรถนะจากทักษะ
และการปฏิบัติจริงของนักเรียน ซ่ึงจะมีท้ังการประเมินภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ โดยมีการให้คะแนนตามเกณฑ์
การใหค้ ะแนนรายวชิ า
ทั้งน้ี จากกระบวนการจัดการเรียนการสอนศาสตร์พระราชาทั้ง ๓ รูปแบบ นั้น ถือเป็นแนวคิดที่ดี
แต่ต้องคำ�นึงถึงบริบทของแต่ละพื้นที่สถานศึกษาด้วย ซ่ึงส่วนตัวเห็นว่ารูปแบบที่ ๓ การจัดการเรียนการสอนแบบ
โครงงานหรือกิจกรรม ถือเป็นรูปแบบท่ีจัดการเรียนการสอนท่ีดีท่ีสุด เพราะได้ลงมือปฏิบัติจริงและได้ผลงานท่ีดีที่สุด
แตว่ า่ การทจ่ี ะปฏบิ ตั ไิ ดจ้ รงิ นน้ั ครจู ะตอ้ งมคี วามรู้ ประสบการณเ์ กย่ี วกบั เรอ่ื งนนั้ ๆ โดยเฉพาะดว้ ย เพราะเปน็ ผถู้ า่ ยทอด
องค์ความรู้ให้กับนักเรียนอย่างท่ีเรียกว่า “ครูพาทำ�” ซึ่งหมายความว่า ครูจะต้องเป็นผู้รู้ทุกเรื่องท่ีจะสอนนักเรียน
ดังน้ัน ส่วนตัวจึงเห็นว่าการจัดกระบวนการเรียนการสอนศาสตร์พระราชาท่ีจะทำ�ให้นักเรียนไม่เกิดความเครียด คือ
การจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานหรือกจิ กรรม

222

๓.๙ โรงเรียนบา้ นโปง่ หวาย
โรงเรียนบ้านโป่งหวายมีการนำ�กระบวนการเรียนรู้ศาสตร์พระราชามาใช้โดยการจัดการเรียนรู้แบบ
บูรณาการ ซึ่งทำ�เป็นวิถีชีวิตประจำ�วันตั้งแต่เช้า-เย็น โดยแบ่งความรับผิดชอบแตกต่างกันออกไป และใช้วิธีการ
แบบพ่สี อนน้อง จากรุน่ สูร่ ุ่น โรงเรยี นมกี ารจัดกิจกรรมในเร่ืองดงั กล่าว ๖ ดา้ น ประกอบด้วย ๑) ด้านบริหารจดั การปา่
ให้เป็นเกษตรอินทรีย์ ๑๐๐ เปอร์เซ็นต์ ๒) วิสาหกิจชุมชน โดยโรงเรียนมีการจดทะเบียนเป็นวิสาหกิจชุมชนแล้ว
เน้นการแปรรูปหน่อไม้เป็นหลัก ๓) โฮมสเตย์บ้านดิน ๔) ด้านเกษตรอินทรีย์โดยให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมด้วย
ซงึ่ โรงเรยี นไดร้ บั การรบั รองมาตรฐานเกษตรอนิ ทรยี จ์ ากออรแ์ กนคิ ไทยแลนด์ และเกษตรพที เี อส ๕) ดา้ นพลงั งานทดแทน
โดยเป็นการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ในตอนกลางวัน ซ่ึงได้รับการสนับสนุนจากการไฟฟ้าภูมิภาค นอกจากน้ัน โรงเรียน
ยังใช้แก๊สชีวภาพที่ผลิตจากเศษอาหารต่าง ๆ จากโครงการอาหารกลางวัน และ ๖) บัญชีครัวเรือน เป็นการฝึกหัด
ให้นักเรียนรู้จักพื้นฐานการทำ�บัญชีรายรับ-รายจ่าย นอกจากนี้ปัจจุบันโรงเรียนมีการจัดต้ังธนาคารชุมชนขึ้น
โดยการสนับสนนุ จากสคูลเบิร์ท โดยมนี กั เรียนและผู้ปกครองเปน็ สมาชิกของธนาคาร
เน่ืองจากโรงเรียนบ้านโป่งหวายเป็นโรงเรียนในโครงการกองทุน จึงต้องมีการจัดทำ�แผนปฏิบัติการ
โดยวเิ คราะหจ์ ากแผนระดบั ชาติ และแผนเศรษฐกจิ แหง่ ชาติ และน�ำ มาก�ำ หนดเปน็ กลยทุ ธใ์ นการด�ำ เนนิ การ ๕ ประการ
ประกอบดว้ ย
๑. การพฒั นาทักษะชวี ติ และอาชพี
๒. การพฒั นาทกั ษะของนกั เรยี นให้มคี ณุ ธรรม จริยธรรม
๓. การยกระดับผลสัมฤทธิ์
๔. การพัฒนาครูให้มีศกั ยภาพ
๕. การบริหารจดั การโรงเรียนคุณภาพ
ในปี พ.ศ. ๒๕๖๐-๒๕๖๑ โรงเรียนมีการจัดกิจกรรมอบรมให้กับคณะครูและนักเรียนของโรงเรียน
อนุบาลศรีสวัสด์ิ ในโครงการชีวยุววิถีเกษตรอินทรีย์ตามศาสตร์พระราชา ซึ่งได้มีการขยายผลมาจนถึงปัจจุบันนี้
ดงั นัน้ โรงเรยี นจงึ มีความต้องการทจ่ี ะเป็นศูนยก์ ารเรยี นรู้ให้กบั ผ้ทู ีต่ อ้ งการจะศึกษาในกจิ กรรมต่าง ๆ ของโรงเรียน
๓.๑๐ โรงเรียนบ้านนาสวน
บรบิ ทของโรงเรยี นบา้ นนาสวนเปน็ โรงเรยี นขยายโอกาส นกั เรยี นสว่ นใหญเ่ ปน็ ชาตพิ นั ธเุ์ ชอ้ื สายกะเหรย่ี ง
และโรงเรียนมีทรัพยากรธรรมชาติท่ีหลากหลาย ดังนั้น โรงเรียนจึงมีการดำ�เนินโครงการชีวยุววิถีเกษตรอินทรีย์ตาม
ศาสตร์พระราชา เป็นการจัดกิจกรรมเก่ียวกับการอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม ต้ังแต่ระดับอนุบาล-ระดับ
มธั ยมศึกษา โดยเน้นในเรือ่ งของการเพาะกล้าไม้ การรกั ษาปา่ ชุมชน มีการทำ�ฝายชะลอน้ํา รวมไปถึงการทำ�แนวกนั ไฟ
โดยได้รับความร่วมมือจากชาวบ้านในชุมชน และหน่วยงานต่าง ๆ ในอำ�เภอศรีสวัสด์ิ ประเด็นสำ�คัญที่ทำ�ให้โรงเรียน
ประสบความสำ�เร็จในเร่ืองการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม คือ พระราชดำ�ริของพระบาทสมเด็จ-
พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และความร่วมมือของทกุ ภาคสว่ นท่เี ก่ียวขอ้ ง
ในการนี้ โรงเรียนบ้านนาสวนได้นำ�เสนอข้อคิดเห็นเพิ่มเติมว่า การจัดการเรียนการสอนแบบรายวิชา
ตามแบบท่ี ๑ นั้น หลักสูตรแกนกลางมีบรรจุไว้ในกลุ่มสาระสำ�คัญแล้ว แต่หากเป็นหลักสูตรท้องถิ่นจะกำ�หนดข้ึน
ตามบริบทของสิ่งแวดล้อมในแต่ละท้องท่ี ดังน้ัน ส่วนตัวจึงเห็นว่าการจัดการเรียนการสอนแบบรายวิชาจะทำ�ให้
นักเรียนเกิดความเครียด ประกอบกับปัจจุบันแนวความคิดของนักเรียนมีการปรับเปลี่ยนไปจากเดิมมาก จึงเห็นว่า
ครูและผู้ปกครองควรพัฒนาทักษะ ความสามารถให้เกิดความเข้าใจ เท่าทันความคิดของนักเรียนมากข้ึนด้วย
เนื่องจากปัจจุบันปริญญาบัตรไม่ใช่สาระสำ�คัญในการดำ�เนินชีวิต แต่ส่ิงท่ีสำ�คัญที่สุดในชีวิตคือ การดำ�เนินชีวิต

223

สว่ นการจดั การเรยี นการสอนรปู แบบที่ ๒ การจดั การเรยี นการสอนแบบบรู ณาการ ถอื เปน็ การผสมผสานทกั ษะระหวา่ ง
สถานศกึ ษาและหลกั สตู รแกนกลางบงั คบั เพอื่ ใหน้ กั เรยี นน�ำ ความรทู้ ไ่ี ดไ้ ปปรบั ใชจ้ รงิ ในชวี ติ ประจ�ำ วนั จงึ ตอ้ งสรา้ งความ
เช่อื มโยงกนั ตลอดเวลา แต่ถา้ เป็นการจดั ตามรปู แบบที่ ๓ การจดั การเรยี นการสอนแบบโครงงานหรือกิจกรรม ถอื เปน็
การจัดการเรียนการสอนที่มีความอิสระคล่องตัวมากที่สุด ซ่ึงจากการที่จัดทำ�โครงงานกับเด็กนักเรียน เช่น การดูแล
ป่าชุมชน การอนุรักษ์ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม การจัดทำ�ฝายกั้นน้ํา และการจัดทำ�แนวกันไฟ เป็นต้น ล้วนเป็น
การอนรุ กั ษธ์ รรมชาตใิ หอ้ ยคู่ กู่ บั ชมุ ชนไดใ้ นระยะยาว ซงึ่ นกั เรยี นจะไดร้ บั ความรจู้ ากการไดป้ ฏบิ ตั จิ รงิ อยเู่ สมอ และยงั ได้
มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นจากครู หรือผู้ปกครอง จึงเป็นการจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสมกับนักเรียนมากที่สุด
เพราะเป็นรูปแบบที่เปิดกว้างให้กับชุมชน ผู้ปกครอง และหน่วยงานต่าง ๆ ได้ร่วมแรงร่วมใจกันปฏิบัติงานพร้อมท้ัง
นำ�เสนอความคดิ เพอ่ื ชว่ ยใหง้ านสำ�เร็จลุลว่ งตอ่ ไป
๓.๑๑ โรงเรยี นอ.ฮ.ลิงค์ (ในพระอุปถัมภส์ มเดจ็ พระศรีนครนิ ทราบรมราชชนนี)
โรงเรียนอ.ฮ.ลิงค์ (ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี) ได้นำ�แนวคิดปรัชญา
ของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใชเ้ ปน็ ฐานจดั การเรยี นการสอนการเรยี นรตู้ งั้ แต่ พ.ศ. ๒๕๔๖ ผา่ นกจิ กรรม ไดแ้ ก่ ฐานสวนสมนุ ไพร
ฐานมะละกอ และฐานการเพาะเห็ด เป็นต้น โดยผลผลิตที่ได้จากการเรียนรู้ดังกล่าวส่วนหน่ึงทางโรงเรียนจะนำ�ไป
เข้าร่วมโครงการอาหารกลางวัน และมอบหมายให้นักเรียนนำ�ไปจำ�หน่ายให้กับผู้ประกอบการ และผู้ปกครอง
เพอ่ื น�ำ รายไดม้ าเปน็ ทุนการศึกษา
๓.๑๒ โรงเรียนตำ�รวจตระเวนชายแดนมิตรมวลชน ๒
โรงเรยี นต�ำ รวจตระเวนชายแดนมติ รมวลชน ๒ เปน็ โรงเรยี นทเ่ี ขอ่ื นศรนี ครนิ ทรใ์ หก้ ารสนบั สนนุ เนอื่ งจาก
โรงเรียนตำ�รวจตระเวนชายแดนเป็นโรงเรียนในโครงการพระราชดำ�ริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จ-
พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ท่ีทรงมอบหมายให้โรงเรียนตำ�รวจตระเวนชายแดนดูแลเร่ืองสุขภาพของ
เดก็ เปน็ ส�ำ คญั เพอ่ื ใหเ้ ดก็ อม่ิ ทอ้ งมาตง้ั แต่ พ.ศ. ๒๕๒๓ และเมอื่ พ.ศ. ๒๕๕๗ ไดน้ อ้ มน�ำ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
มาใช้เป็นฐานการเรียนรทู้ งั้ หมด ๘ โครงการ เช่น ๑) กิจกรรมเล้ียงเป็ดเทศ ๒) กจิ กรรมเลยี้ งหมู ๓) กิจกรรมเพาะเห็ด
๔) กจิ กรรมสหกรณ์ ๕) กิจกรรมเลย้ี งไก่ไข่ และ ๖) กจิ กรรมเล้ียงปลาดุก เปน็ ตน้ เพือ่ ใหน้ ักเรียนและชุมชนได้เรยี นรู้
และนำ�ไปปฏิบัติสร้างรายได้ต่อไปในอนาคต สำ�หรับประเด็นที่กระทรวงศึกษาธิการจะน้อมนำ�โครงการของศาสตร์
พระราชามาบรรจุไว้ในหลักสูตรการเรียนการสอนน้ัน ทางโรงเรียนเห็นด้วยและพร้อมจะดำ�เนินการตามนโยบาย
ท่กี ระทรวงศกึ ษาธกิ ารก�ำ หนด
๓.๑๓ ศูนยก์ ารเรียนต�ำ รวจตระเวนชายแดนห้องเรียนบ้านไกรเกรียง
ศูนย์การเรียนตำ�รวจตระเวนชายแดนห้องเรียนบ้านไกรเกรียงเป็นโรงเรียนท่ีมีลักษณะคล้ายกับ
โรงเรียนตำ�รวจตระเวนชายแดนอ่ืน คือ เป็นโรงเรียนท่ีดำ�เนินการตามพระราชดำ�ริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า
กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชดำ�ริให้โรงเรียนตำ�รวจตระเวนชายแดนดูแล
เรื่องสุขภาพของเด็กเป็นสำ�คัญเพ่ือให้เด็กอิ่มท้อง และนำ�ผลผลิตท่ีได้จากโครงการของศาสตร์พระราชามาเข้าร่วม
โครงการอาหารกลางวันของนักเรียน และส่งรายงานด้านสุขภาวะของนักเรียนต่อโครงการส่วนพระองค์ โดยมีการ
ประเมินผลสัมฤทธิ์ว่าโรงเรียนได้น้อมนำ�โครงการของศาสตร์พระราชามาใช้น้ันประสบความสำ�เร็จหรือไม่ ในส่วน
ของการดำ�เนินการของสหกรณ์จะมีบทบาทที่แตกต่างกัน เช่น ดูแลเร่ืองต้นกล้า และการจัดทำ�บัญชี เป็นต้น ดังนั้น
จึงขอเสนอแนะว่าการจัดการเรียนการสอนศาสตร์พระราชาในระดับประถมศึกษา ควรนำ�รูปแบบท่ี ๓ การจัด
การเรยี นการสอนแบบโครงงานหรอื กจิ กรรมมาปรบั ใชก้ บั สถานศกึ ษาของประเทศไทยจะเกดิ ความเหมาะสมกบั นกั เรยี น
และบรบิ ทของประเทศมากทีส่ ุด

224

๓.๑๔ โรงเรียนบ้านเจ้าเณร
โรงเรียนบา้ นเจ้าเณรได้น้อมนำ�โครงการศาสตรพ์ ระราชามาใช้ในสว่ นของกจิ กรรม คือ การลดเวลาเรยี น
เพิ่มเวลาการเรียนรู้ตั้งแต่ในระดับช้ันอนุบาล-ระดับช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๓ เป็นชมรม และโครงการอนุรักษ์พลังงาน
และส่ิงแวดล้อม เช่น กิจกรรมห้องเรียนสีเขียว เพื่ออนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมจากการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่ง
ประเทศไทย (กฟผ.) เขื่อนศรีนครินทร์ โดยการอบรมและสัมมนาเกี่ยวกับการนำ�มาปรับประยุกต์ใช้กับนักเรียน
โดยเริ่มต้นจากหลกั เกณฑ์ ๓ อ. ไดแ้ ก่ ๑) อุปนิสัย ๒) อุปกรณ์ และ ๓) อาคาร ซง่ึ ในส่วนของการดำ�เนนิ การดังกลา่ ว
นักเรียนต้องรู้จัก ๔ ป. ก่อน คือ ๑) ปิดไฟเม่ือไม่ใช้ ๒) ปลดปลั๊กเม่ือไม่ใช้ ๓) ปรับอุณหภูมิเคร่ืองปรับอากาศ
ให้เหมาะสม และ ๔) เปล่ยี นใช้อุปกรณ์แบบประหยัดพลงั งาน
๓.๑๕ โรงเรยี นบา้ นต้นมะพรา้ ว
โรงเรียนบ้านต้นมะพร้าวได้เข้าร่วมโครงการยุวชีววิถีเกษตรอินทรีย์อาหารกลางวันเพื่อการพัฒนา
อย่างย่ังยืน เป็นระยะเวลา ๒ ปี ท่ีได้รับงบประมาณจากทางเข่ือนศรีนครินทร์ และจัดกิจกรรมโครงการยุวชีววิถี
เกษตรอนิ ทรยี เ์ ปน็ กจิ กรรมประเภทชมุ นมุ ดงั น้ี ๑. ชมุ นมุ ผกั ไฮโดรโปนกิ ส์ เนอื่ งจากโรงเรยี นมพี นื้ ทอี่ ยบู่ นภเู ขาซงึ่ ไมเ่ หมาะกบั
การเพาะปลูก โรงเรียนจงึ สนบั สนนุ ให้นักเรยี นปลกู ผักไฮโดรโปนกิ ส์โดยใช้น้าํ เพาะปลกู แทนดิน ๒. การเพาะเล้ียงเห็ด-
นางฟ้า โรงเรยี นสนบั สนุนให้นักเรยี นเพาะเลย้ี งเห็ดนางฟ้า เพ่ือน�ำ ผลผลิตเข้าโครงการอาหารกลางวนั และแปรรูปเป็น
แหนมเห็ดสามเรือนท่ีมีส่วนประกอบ ได้แก่ ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี และข้าวหอมไร่ ที่มากไปด้วยคุณค่าทางอาหาร
และยังสามารถนำ�ไปประกอบอาชีพได้ในอนาคต ๓. การเลี้ยงปลาช่อนในกระชัง ซึ่งการเล้ียงปลาช่อนดังกล่าวใช้
กระบวนการเลี้ยงและถ่ายนำ้�สัปดาห์ละ ๑ ครั้ง และเมื่อปลาได้ขนาดจะนำ�มาประกอบอาหารกลางวันให้กับนักเรียน
และนำ�ไปจำ�หน่ายให้กับผู้ปกครองและชุมชนเพ่ือเป็นรายได้ให้กับนักเรียนอีกทางหนึ่ง และ ๔. มะพร้าวคาเฟ่ ทาง
โรงเรยี นได้ฝึกฝนใหน้ ักเรียนน�ำ มะพรา้ ว และผลไม้ต่าง ๆ มาแปรรปู เป็นน้ําผลไม้ เพือ่ ใหน้ กั เรยี นสามารถน�ำ ความร้ทู ไ่ี ด้
ไปประกอบอาชพี ในอนาคต
๓.๑๖ โรงเรยี นบ้านทบั ศลิ า
โรงเรียนบ้านทับศิลาเป็นโรงเรียนท่ีอยู่บริเวณภูเขา จึงประสบปัญหาขาดแคลนน้ํา โรงเรียนจึงปลูก
จิตสำ�นึกให้นักเรียนปลูกต้นไม้เพื่อให้พื้นดินเก็บกักน้ํา อีกทั้งยังดำ�เนินการจัดตั้งธนาคารนํ้าโดยใช้ขวดน้ําท่ีได้รับการ
บริจาคมาจัดทำ� ต่อมาองค์การบริหารส่วนตำ�บลได้เห็นความสำ�คัญของโครงการดังกล่าวจึงจัดตั้งธนาคารน้ํา
ขนาดใหญ่ขนึ้ เพ่อื เปน็ การแก้ปัญหาเรื่องนํ้า นอกจากนโี้ รงเรียนยงั สามารถท�ำ นา้ํ หมกั ชีวภาพ และผลิตนํ้ายาต่าง ๆ เชน่
สบู่ นํ้ายาล้างจาน นํ้ายาถูพื้น เป็นต้น เพื่อใช้ประโยชน์ในโรงเรียนและจำ�หน่ายผู้ปกครองและชุมชนเป็นรายได้
ตอ่ มาโรงเรยี นไดเ้ หน็ ประโยชนจ์ ากโครงการศาสตรพ์ ระราชาจงึ ไดเ้ ขยี นแผนการจดั การเรยี นการสอน โดยการน�ำ ศาสตร์
พระราชามาสอดแทรกเปน็ รายวชิ าใหก้ บั นกั เรยี นในระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ ๔-๖ เพอื่ เปน็ การสรา้ งอาชพี ใหก้ บั นกั เรยี น
ตอ่ ไป
๓.๑๗ โรงเรยี นชมุ ชนบ้านท่ากระดาน
โรงเรียนชุมชนบ้านท่ากระดานเป็นโรงเรียนขนาดกลางที่เห็นความสำ�คัญของโครงการศาสตร์พระราชา
และเศรษฐกิจพอเพียง ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
จงึ ไดด้ �ำ เนนิ การจดั ท�ำ ปยุ๋ หมกั ชวี ภาพรกั ษโ์ ลก ปยุ๋ คอกนา้ํ อเี อม็ ทม่ี คี ณุ ประโยชนก์ บั ดนิ โดยการน�ำ ใบไมท้ ร่ี ว่ งมาหมกั ผสม
กบั ปยุ๋ คอกสง่ ผลใหป้ ยุ๋ มคี ณุ ภาพรอ้ ยละ ๑๐๐ ไมม่ ดี นิ ผสม ซงึ่ โรงเรยี นไดร้ บั การสนบั สนนุ จากเขอื่ นศรนี ครนิ ทร์ และทาง
รสี อรต์ ภไู พรเลค รสี อรท์ จงั หวดั กาญจนบรุ ี รว่ มปลกู ผกั ปลอดสารพษิ เพอ่ื น�ำ ไปจ�ำ หนา่ ย สว่ นการเรยี นการสอนโรงเรยี น
จะเป็นในรูปแบบของโครงงานและบูรณาการการเรียนการสอนร่วมกับวิชาการงานอาชีพ สำ�หรับเรื่องพลังงาน

225