ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 175 ĀรČĂมĊทĀćรไปคüบคčมตĆüจćกบ้ćนแล้üพćตĆüไป แลąถĎกÿ่งแยกไปคčมขĆงในค่ćยทĀćรĀลćยแĀ่ง จćกข้ĂมĎลทćงÿถĉตĉขĂง iLaw ข้ĂมĎลนĆบถċงเดČĂนพฤþภćคม พ.ý. 2562 มĊคนถĎกเรĊยกเข้ćค่ćย ทĀćรĀรČĂมĊเจ้ćĀน้ćทĊ่มćทĊ่บ้ćนแล้üĂย่ćงน้Ăย 1,349 คน ในจĈนüนนĊ้บćงคนทĊ่ถĎกไปพĎดคčยĀรČĂมĊ เจ้ćĀน้ćทĊ่มćĀćถċงบ้ćนมćกกü่ćĀนċ่งครĆ้ง ซċ่งĀćกüĉเครćąĀ์ตćมĀลĆกกćรนĉยćมขĂงĂนčÿĆญญćĄ แล้ü กćรทĊ่เจ้ćĀน้ćทĊ่รĆฐ ĀรČĂ รĆฐ เĂćตĆüคนมćคüบคčม แล้üไม่ใĀ้รĎ้ü่ćไปทĊ่ไĀน ไม่แจ้งÿถćนทĊ่ ไม่แจ้งเĀตč ครĂบครĆüตĉดต่Ăไม่ได้ ตĉดต่Ăใครไม่ได้ ไม่รĎ้ชąตćกรรม โดยĀลĆกกćรแล้üมĆนคČĂกćรĂč้มĀćยĀรČĂกćร บĆงคĆบบčคคลใĀ้ÿĎญĀćย ซċ่งตćมĀลĆกÿćกลแล้üถČĂü่ćเป็นÿĉ่งทĊ่ร้ćยแรง85 ĀลćยกรณĊเüลćปฏĉบĆตĉกćรเจ้ćĀน้ćทĊ่ไม่รąบčตĆü แลąเจ้ćĀน้ćทĊ่ไม่ใÿ่เครČ่Ăงแบบ ทĈใĀ้ ปรąชćชนไม่ÿćมćรถทรćบได้ü่ćบčคคลผĎ้ใดเป็นเจ้ćพนĆกงćนรĆกþćคüćมÿงบเรĊยบร้ĂยจรĉงĀรČĂไม่ ในบćงกรณĊเจ้ćĀน้ćทĊ่ปฏĉเÿธü่ćไม่มĊกćรคüบคčมตĆü แต่ต่Ăมćปรćกฏข้Ăเท็จจรĉงü่ćเจ้ćĀน้ćทĊ่ทĀćร ได้คüบคčมตĆüไป ดĆงเช่นกรณĊกćรคüบคčมตĆüนćยธเนตร ĂนĆนตüงþ์ ไปจćกโรงพยćบćลÿĉรĉนธร เมČ่Ă üĆนทĊ่ 13 ธĆนüćคม พ.ý. 2558 ซċ่งกćรคüบคčมตĆüดĆงกล่ćüไม่มĊใครทรćบแน่ชĆดü่ćถĎกคüบคčมตĆüทĊ่ ไĀน แลąĂćกćรเป็นĂย่ćงไร86ĂĆนเป็นกćรบĆงคĆบใĀ้ÿĎญĀćยชĆ่üครćü นĂกจćกนĊ้ กćรจĆบกčมแลą คüบคčมตĆüยĆงไม่มĊคüćมชĆดเจนในทćงปฏĉบĆตĉในกรณĊทĊ่บčคคลดĆงกล่ćüมĊĀมćยจĆบแล้ü กล่ćüคČĂเมČ่Ă เจ้ćĀน้ćทĊ่ทĀćรเข้ćจĆบกčมบčคคลใดจąĂ้ćงü่ćใช้ĂĈนćจตćมคĈÿĆ่งĀĆüĀน้ć คÿช. ทĊ่ 3/2558 ทĆ้งทĊ่ บčคคลดĆงกล่ćüมĊĀมćยจĆบตćมปรąมüลกฎĀมćยüĉธĊพĉจćรณćคüćมĂćญćĂยĎ่ ซċ่งพนĆกงćนตĈรüจ ÿćมćรถใช้ĂĈนćจจĆบกčมบčคคลทĊ่มĊĀมćยจĆบได้ĂยĎ่แล้ü ในแต่บćงกรณĊกลĆบพบü่ćเจ้ćĀน้ćทĊ่ทĀćรมĊ กćรคüบคčมตĆü 7 üĆน ไü้ในค่ćยทĀćรโดยไม่ดĈเนĉนกćรแจ้งข้Ăกล่ćüĀćตćมขĆ้นตĂนขĂงกฎĀมćย ĂĊกทĆ้งกćรคüบคčมตĆüดĆงกล่ćüเป็นกćรคüบคčมตĆüโดยไม่เปิดเผยÿถćนทĊ่ ไม่ĂนčญćตใĀ้ตĉดต่Ă บčคคลภćยนĂก ĂĆนเป็นกćรบĆงคĆบใĀ้บčคคลÿĎญĀćยชĆ่üครćü ทĆ้งนĊ้กćรคüบคčมตĆü 7 üĆน ก่Ăนแจ้ง ข้Ăกล่ćüĀćแลąÿĂบปćกคĈ ก็เป็นไปเพČ่Ăปรąโยชน์ในกćรดĈเนĉนคดĊĂćญćĀรČĂปรąโยชน์ในชĆ้น ÿĂบÿüนนĆ่นเĂง87 85 เรČ่ĂงเดĊยüกĆน, Āน้ć 62. 86 ทĊมข่ćüกรąบüนกćรยčตĉธรรม. คčยกĆบ ‘โตโต้’ เรČ่ĂงĂćกćร ‘ธเนตร’ ฉćกÿčดท้ćยก่ĂนĀćยตĆüแลąพ่ĂĂĂกตćมĀć [ĂĂนไลน์]. แĀล่งทĊ่มć: https://prachatai.com/journal/2015/12/63028 [16 กĆนยćยน 2566] 87 เรČ่ĂงเดĊยüกĆน.
176 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ กćรทĊ่ทĀćรมĊĂĈนćจในกćรจĆบกčมแลąคüบคčมตĆüโดยใช้ฐćนĂĈนćจจćกคĈÿĆ่ง คÿช. ทĊ่ 3/2558 นĊ้มĆกเป็นกรณĊทĊ่ไม่มĊกćรแจ้งใĀ้แน่ชĆดü่ćดĈเนĉนกćรคüบคčมตĆüทĊ่ไĀน ไม่ดĈเนĉนกćรตćม ขĆ้นตĂนกฎĀมćย ĂĆนÿ่งผลใĀ้เข้ćลĆกþณąขĂงกćรถĎกบĆงคĆบใĀ้ÿĎญĀćย กฎĀมćยเปรĊยบเÿมČĂนเครČ่ĂงมČĂในกćรคüบคčมÿถćนกćรณ์แลąคüćมมĆ่นคงในปรąเทý ไทยใĀ้เป็นไปĂย่ćงเรĊยบร้Ăย แต่ĀćกพĉจćรณćถċงบทบĆญญĆตĉในแต่ลąฉบĆบจąพบü่ćไม่เป็นไปตćม ĀลĆกกćรคč้มครĂงตćมĀลĆกนĉตĉธรรม โดยเฉพćąĂย่ćงยĉ่งข้ĂกฎĀมćยทĊ่ใĀ้ĂĈนćจในกćรคüบคčมตĆü ซċ่งÿ่งผลใĀ้เกĉดกćรคüบคčมตĆüพลกćรโดยĂ้ćงĂĈนćจกฎĀมćย แลąมĆกจąÿ่งผลใĀ้เกĉด ÿภćพแüดล้ĂมทĊ่นĈไปÿĎ่กćรĀćยตĆüขĂงบčคคล กćรทรมćนโดยทĊ่โลกภćยนĂกไม่รĆบรĎ้ แลąมĊกćรคč้ม กĆนโดยกćรทĊ่เจ้ćĀน้ćทĊ่รĆฐĀรČĂผĎ้บĆงคĆบใช้กฎĀมćยจąไม่ถĎกดĈเนĉนคดĊ 4. พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำใĀ้บุคคลÿูญĀาย พ.ý. 2565 (พ.ร.บ. อุ้มĀาย) 4.1 ข้อดีและข้อเÿียของการบังคับใช้พระราชบัญญัตินี้ พรąรćชบĆญญĆตĉฉบĆบนĊ้ทĈใĀ้ทรćบü่ć มĊคนถĎกจĆบกčมไปĀลćยĀมČ่นคนทĆ้งทĊ่ก่ĂนĀน้ćนĊ้ไม่ เคยทรćบมćก่Ăน เนČ่ĂงจćกขĆ้นตĂนขĂงจĆบกčมต้ĂงมĊกćรแจ้งĂĆยกćร ในเบČ้Ăงต้น ตćมคüćมเĀ็น ขĂงคčณพรเพ็ญ คงขจรเกĊยรตĉ ผĎ้ĂĈนüยกćรมĎลนĉธĉผÿćนüĆฒนธรรม ค่Ăนข้ćงพĂใจกĆบมćตรกćร ป้ĂงกĆนเบČ้Ăงต้น เนČ่ĂงจćกตćมพรąรćชบĆญญĆตĉนĊ้มĊĀลćยเรČ่ĂงทĊ่ถĎกเขĊยนเป็นตĆüบท เช่น กćรĀ้ćม ÿ่งกลĆบเพČ่ĂใĀ้ไม่ถĎกĂč้มĀćยĀรČĂทรมćน Ăย่ćงไรก็ตćม กćรบĆงคĆบใช้นĆ้นยĆงต้ĂงคĈนċงถċงกćรปฏĉบĆตĉ จรĉงขĂงรĆฐแลąเจ้ćĀน้ćทĊ่รĆฐทĊ่ต้ĂงกćรคüćมกรąตČĂรČĂร้นในกćรบĆงคĆบใช้ใĀ้มĊปรąÿĉทธĉภćพÿĎงÿčด เช่น กćรจĆดตĆ้งĀน่üยงćน ซċ่งในปัจจčบĆนมĊเพĊยงคüćมตČ่นตĆüแค่ĂงคćพยพในĀน่üยงćนรĆฐเท่ćนĆ้น แต่ ĀćกรĆฐบćลปฏĉเÿธเรČ่Ăงร้ĂงเรĊยนจćกชćüบ้ćนเปรĊยบเÿมČĂนกćรปิดปรąตĎกćรเปลĊ่ยนแปลงครĆ้งใĀม่ ตĆ้งแต่แรก88 88 CrCF. 30 ÿĉงĀćคม üĆนผĎ้ÿĎญĀćยÿćกล International Day of the Disappeared.
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 177 จćกกćรÿĆมภćþณ์คčณพรเพ็ญ คงขจรเกĊยรตĉ89 ผĎ้เขĊยนÿćมćรถÿรčปปรąเด็นเกĊ่ยüกĆบ พรąรćชบĆญญĆตĉป้ĂงกĆนแลąปรćบปรćมกćรทรมćนแลąกćรกรąทĈใĀ้บčคคลÿĎญĀćย พ.ý. 2565 ได้ ดĆงนĊ้ 4.1.1 ข้อดีของการบังคับใช้พระราชบัญญัติ ÿĉทธĉขĂงบčคคลธรรมดćทĊ่ไม่มĊชČ่ĂเÿĊยงĀรČĂเป็นทĊ่รĎ้จĆกโดยทĆ่üไปขĂงปรąชćชนได้รĆบกćร คč้มครĂง เนČ่Ăงจćกก่ĂนĀน้ćนĊ้มĊเพĊยงนĆกกĉจกรรมĀรČĂผĎ้ทĊ่ÿČ่ĂใĀ้คüćมÿนใจเป็นĀลĆกเท่ćนĆ้น ทĊ่จą ได้รĆบกćรรćยงćนเรČ่ĂงกćรÿĎญĀćย กćรมĊĂยĎ่ขĂง พ.ร.บ. นĊ้ ÿ่งผลใĀ้มĊกćรตรüจÿĂบกćรจĆบกčมขĂง เจ้ćĀน้ćทĊ่โดยตลĂด ĂĊกทĆ้งพรąรćชบĆญญĆตĉนĊ้เป็นทĊ่มćจćกกćรเข้ćร่üมĂนčÿĆญญćรąĀü่ćงปรąเทý ทĈใĀ้มĊกćร บĆงคĆบใช้ทĊ่ค่Ăนข้ćงเคร่งครĆด เพรćąเป็นกฎĀมćยทĊ่มĊกćรÿนĆบÿนčนจćกรĆฐในต่ćงปรąเทýทĊ่เข้ćร่üม ในตรćÿćรเĀล่ćนĊ้เช่นเดĊยüกĆน ÿ่งผลใĀ้กćรบĆงคĆบใช้กฎĀมćยนĊ้เป็นทĊ่จĆบตćมĂงขĂงทĆ้งในแลąนĂก ปรąเทý จćกบทบĆญญĆตĉมćตรć 6 ขĂงพรąรćชบĆญญĆตĉป้ĂงกĆนแลąปรćบปรćมกćรทรมćนแลąกćร กรąทĈใĀ้บčคคลÿĎญĀćย พ.ý. 256590 เป็นกćรบĆญญĆตĉทĊ่มĊเนČ้ĂĀćกćรบĆงคĆบใช้ทĊ่ครĂบคลčมลĆกþณą ขĂงกćรกรąทĈมćกกü่ćเดĉม กล่ćüคČĂ กćรบĆญญĆตĉเช่นนĊ้ÿ่งผลถċง “กćรฝึกüĉนĆย” ในค่ćยทĀćร บćงĂย่ćงทĊ่ĂćจมĊคüćมรčนแรงจนÿ่งผลมĊผĎ้ทĊ่เÿĊยชĊüĉตจćกกćรฝึกนĊ้ได้ โดยฝ่ćยนĉตĉบĆญญĆตĉ ผĎ้บĆญญĆตĉ พ.ร.บ.นĊ้เชČ่Ăü่ćกćรกรąทĈเช่นนĊ้ เป็นĂĊกÿćเĀตčĀนċ่งทĊ่ทĈใĀ้เกĉดกćรบĆงคĆบใĀ้ÿĎญĀćยได้เช่นกĆน ĂĊก ทĆ้งĀćกเกĉดเĀตčกćรณ์ดĆงกล่ćüขċ้นจรĉง พ.ร.บ.นĊ้ยĆงตĆดĂĈนćจýćลทĀćรÿ่üนĀนċ่งĂĊกด้üย จćกเดĉมทĊ่ ĀćกมĊคดĊคüćมจąต้Ăงขċ้นÿĎ่ýćลทĀćร ซċ่งĂćจทĈใĀ้ผĎ้เÿĊยĀćยไม่เชČ่ĂมĆ่นในรąบบขĂงýćลทĀćรแลą ไม่ได้รĆบคüćมเป็นธรรมมćกเท่ćทĊ่คüร ในปัจจčบĆน ĀćกมĊเĀตčกćรณ์ดĆงกล่ćü ผĎ้กรąทĈแลąผĎ้เÿĊยĀćย ต้Ăงขċ้นýćลพลเรČĂน ซċ่งมĊแนüโน้มทĊ่จąได้รĆบคüćมเป็นธรรมมćกกü่ćเดĉม 89 ÿĆมภćþณ์ พรเพ็ญ คงขจรเกĊยรตĉ, ผĎ้ĂĈนüยกćรมĎลนĉธĉผÿćนüĆฒนธรรม, 17 กĆนยćยน 2566. 90 มćตรć 6 ผĎ้ใดเป็นเจ้ćĀน้ćทĊ่ขĂงรĆฐ ลงโทþĀรČĂกรąทĈด้üยปรąกćรใดทĊ่โĀดร้ćย ไร้มนčþยธรรม ĀรČĂย่ĈยĊýĆกดĉ์ýรĊคüćมเป็นมนčþย์ ĂĆนเป็นเĀตčใĀ้ผĎ้ĂČ่นถĎกลดทĂนคčณค่ćĀรČĂลąเมĉดÿĉทธĉขĆ้นพČ้นฐćนคüćมเป็นมนčþย์ ĀรČĂเกĉดคüćมเจ็บปüดĀรČĂคüćมทčกข์ทรมćนแก่ ร่ćงกćยĀรČĂจĉตใจ ทĊ่มĉใช่กćรกรąทĈคüćมผĉดตćมมćตรć 5 ผĎ้นĆ้นกรąทĈคüćมผĉดฐćนกรąทĈกćรทĊ่โĀดร้ćย ไร้มนčþยธรรม ĀรČĂย่ĈยĊ ýĆกดĉ์ýรĊคüćมเป็นมนčþย์
178 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ 4.1.2 ข้อเÿียของการบังคับใช้พระราชบัญญัติ เนČ่ĂงจćกพรąรćชบĆญญĆตĉนĊ้เพĉ่งถĎกบĆงคĆบใช้จรĉงไม่นćนมćก จċงไม่มĊÿĉ่งทĊ่ÿćมćรถยČนยĆนได้ ü่ćเจ้ćĀน้ćทĊ่ทčกคนจąปฏĉบĆตĉตćม พ.ร.บ.นĊ้ ยĆงคงมĊเจ้ćĀน้ćทĊ่จĈนüนมćกทĊ่ไม่ทรćบถċงเนČ้ĂĀćแลą ขĂบเขตกćรบĆงคĆบใช้ รüมถċงĂĈนćจĀน้ćทĊ่ขĂงตนเĂงü่ćกćรกรąทĈเช่นใดเข้ćข่ćยกćรบĆงคĆบใĀ้ บčคคลÿĎญĀćย แม้ü่ćกćรเป็นกฎĀมćยทĊ่มĊรćกฐćนมćจćกกćรเข้ćร่üมตรćÿćรรąĀü่ćงปรąเทýซċ่งเป็น ข้ĂดĊดĆงทĊ่ได้กล่ćüมćข้ćงต้น แต่Ăย่ćงไรก็ตćม ĂćจทĈใĀ้ýćลไทยไม่เĀ็นด้üยกĆบกćรตĊคüćม กฎĀมćยขĂงต่ćงปรąเทý เนČ่ĂงจćกบรĉบทขĂงÿĆงคมไม่เĀมČĂนกĆน ทĈใĀ้คüćมพยćยćมทĊ่จąเข้ć เป็นÿ่üนĀนċ่งขĂงภćคĊล้มเĀลüได้ ข้ĂเÿĊยทĊ่ร้ćยแรงทĊ่ÿčดขĂงกฎĀมćยนĊ้ คČĂ ในกรąบüนกćรร่ćง พ.ร.บ.ก่Ăนกćรปรąกćýใช้ ĂĂกมćโดยÿćธćรณą ÿมćชĉกüčฒĉÿภćมĊกćรตĆดตĂนĀรČĂพยćยćมตĆดตĂนเนČ้ĂĀćĀรČĂข้ĂกฎĀมćย ĂĂกไปเป็นจĈนüนมćก ตĆüĂย่ćงเช่น กćรพยćยćมตĆดมćตรć 691 ทĊ่กĈĀนดคüćมผĉดฐćนกรąทĈกćรทĊ่โĀดร้ćย ไร้มนčþยธรรม ĀรČĂย่ĈยĊýĆกดĉ์ýรĊคüćมเป็นมนčþย์ รüมถċงกćรพยćยćมตĆดมćตรć 3992 ทĊ่กĈĀนดโทþแลąมćตรćทĊ่ เกĊ่ยüข้Ăง ĂĂกไปจćกร่ćง พ.ร.บ.ป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąกćรĂč้มĀćยĄ ในชĆ้นขĂงคณąกรรมćธĉกćร ÿćมĆญ ÿมćชĉกüčฒĉÿภć (กมธ. ÿ.ü.) โทþฐćนย่ĈยĊýĆกดĉ์ýรĊคüćมเป็นมนčþย์Ą กลĆบถĎกตĆดĂĂกไปใĀ้ 91 มćตรć 6 ผĎ้ใดเป็นเจ้ćĀน้ćทĊ่ขĂงรĆฐ ลงโทþĀรČĂกรąทĈด้üยปรąกćรใดทĊ่โĀดร้ćย ไร้มนčþยธรรม ĀรČĂย่ĈยĊýĆกดĉ์ýรĊคüćมเป็นมนčþย์ ĂĆนเป็นเĀตčใĀ้ผĎ้ĂČ่นถĎกลดทĂนคčณค่ćĀรČĂลąเมĉดÿĉทธĉขĆ้นพČ้นฐćนคüćมเป็นมนčþย์ ĀรČĂเกĉดคüćมเจ็บปüดĀรČĂคüćมทčกข์ทรมćนแก่ ร่ćงกćยĀรČĂจĉตใจ ทĊ่มĉใช่กćรกรąทĈคüćมผĉดตćมมćตรć ๕ ผĎ้นĆ้นกรąทĈคüćมผĉดฐćนกรąทĈกćรทĊ่โĀดร้ćย ไร้มนčþยธรรม ĀรČĂย่ĈยĊ ýĆกดĉ์ýรĊคüćมเป็นมนčþย์ กćรกรąทĈตćมüรรคĀนċ่ง ไม่รüมถċง ĂĆนตรćยĂĆนเป็นผลปกตĉĀรČĂÿČบเนČ่ĂงจćกกćรลงโทþทĆ้งปüงทĊ่ชĂบด้üยกฎĀมćย 92 มćตรć 39 ผĎ้ใดÿมคบเพČ่ĂกรąทĈคüćมผĉดตćมมćตรć 35 มćตรć 36 มćตรć 37 ĀรČĂมćตรć 38 ต้ĂงรąüćงโทþĀนċ่งในÿćมขĂง โทþทĊ่กĈĀนดไü้ÿĈĀรĆบคüćมผĉดนĆ้น ถ้ćได้มĊกćรกรąทĈคüćมผĉดเพรćąเĀตčทĊ่ได้มĊกćรÿมคบกĆนตćมüรรคĀนċ่ง ผĎ้ÿมคบกĆนนĆ้นต้ĂงรąüćงโทþตćมทĊ่กĈĀนดไü้ ÿĈĀรĆบคüćมผĉดนĆ้น ในกรณĊทĊ่คüćมผĉดได้กรąทĈถċงขĆ้นลงมČĂกรąทĈคüćมผĉด แต่เนČ่Ăงจćกกćรเข้ćขĆดขüćงขĂงผĎ้ÿมคบ ทĈใĀ้กćรกรąทĈนĆ้น กรąทĈไปไม่ตลĂด ĀรČĂกรąทĈไปตลĂดแล้ü แต่กćรกรąทĈนĆ้นไม่บรรลčผล ýćลจąลงโทþผĎ้ÿมคบทĊ่กรąทĈกćรขĆดขüćงนĆ้นน้Ăยกü่ć ทĊ่กฎĀมćยกĈĀนดเพĊยงใดก็ได้
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 179 เĀมČĂนร่ćงขĂงคณąรĆฐมนตรĊ (ครม.)93 กćรมĊมตĉใĀ้ตĆดข้ĂĀ้ćมไม่ใĀ้นĉรโทþกรรมเจ้ćĀน้ćทĊ่รĆฐ ĂĂกไป94 กćรเปลĊ่ยนโครงÿร้ćงแลąทĊ่มćขĂงคณąกรรมกćรĄ โดยกćรตĆดÿĆดÿ่üนขĂงตĆüแทน ผĎ้เÿĊยĀćย 2 คนĂĂกไป แลąเพĉ่มกรรมกćรโดยตĈแĀน่ง เช่น ปลĆดกรąทรüงกลćโĀม ĂธĉบดĊกรม ÿĂบÿüนพĉเýþ เข้ćมć95 ซċ่งĂćจเป็นผĎ้ทĊ่ไม่มĊคüćมเข้ćใจในคüćมเจ็บปüดĀรČĂปัญĀćขĂงปรąชćชน Ăย่ćงแท้จรĉง กćรเปลĊ่ยนแปลงใĀ้กรรมกćรทĊ่ไม่ใช่กรรมกćรโดยตĈแĀน่งใĀ้มćจćกกćรแต่งตĆ้งโดย คณąรĆฐมนตรĊทĆ้งĀมด จćกร่ćงเดĉมทĊ่เÿนĂใĀ้มĊคณąกรรมกćรÿรรĀć ซċ่งปรąกĂบไปด้üย ปรąธćนÿภćผĎ้แทนรćþฎร ผĎ้นĈฝ่ćยค้ćนÿภćผĎ้แทนรćþฎร นćยกÿภćทนćยคüćม แลąผĎ้แทน พรรคกćรเมČĂง96 กćรพยćยćมแก้มćตรć 2397 ในĀมüด 3 กćรป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąบĆงคĆบใĀ้บčคคล ÿĎญĀćย ซċ่งรąบčใĀ้เจ้ćĀน้ćทĊ่รĆฐ เมČ่ĂคüบคčมตĆüแล้üจąต้ĂงทĈกćรบĆนทċกภćพแลąเÿĊยงทĆ้งในขณąทĊ่ 93 iLaw. ÿ.ü. ขĂแก้ร่ćง พ.ร.บ.ป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąĂč้มĀćยĄ กลĆบไปคล้ćยร่ćงครม. ทĆ้งทĊ่ ÿ.ÿ. มĊมตĉแก้แล้ü [ĂĂนไลน์]. แĀล่งทĊ่มć: https://ilaw.or.th/node/6214 [18 กĆนยćยน 2566] 94 มćตรć 12 พฤตĉกćรณ์พĉเýþใด ๆ ไม่ü่ćจąเป็นภćüąÿงครćมĀรČĂภĆยคčกคćมทĊ่จąเกĉด ÿงครćม คüćมไม่มĆ่นคงทćงกćรเมČĂง ภćยในปรąเทý ĀรČĂÿถćนกćรณ์ฉčกเฉĉนÿćธćรณąĂČ่นใด ไม่ĂćจนĈมćĂ้ćงเพČ่ĂใĀ้กćรกรąทĈคüćมผĉดตćมพรąรćชบĆญญĆตĉนĊ้เป็นกćร กรąทĈทĊ่ชĂบด้üยกฎĀมćย 95 iLaw. ÿ.ü. ขĂแก้ร่ćง พ.ร.บ.ป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąĂč้มĀćยĄ กลĆบไปคล้ćยร่ćงครม. ทĆ้งทĊ่ ÿ.ÿ. มĊมตĉแก้แล้ü. 96 iLaw. ÿ.ü. ขĂแก้ร่ćง พ.ร.บ.ป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąĂč้มĀćยĄ กลĆบไปคล้ćยร่ćงครม. ทĆ้งทĊ่ ÿ.ÿ. มĊมตĉแก้แล้ü. 97 มćตรć 23 ในกćรคüบคčมตĆü เจ้ćĀน้ćทĊ่ขĂงรĆฐผĎ้รĆบผĉดชĂบต้ĂงบĆนทċกข้ĂมĎลเกĊ่ยüกĆบผĎ้ถĎกคüบคčมตĆüโดยĂย่ćงน้Ăยต้ĂงมĊ รćยลąเĂĊยดดĆงต่ĂไปนĊ้ (1) ข้ĂมĎลĂĆตลĆกþณ์เกĊ่ยüกĆบผĎ้ถĎกคüบคčมตĆü เช่น ชČ่Ă นćมÿกčล ĀรČĂตĈĀนĉรĎปพรรณ (2) üĆน เüลć แลąÿถćนทĊ่ขĂงกćรถĎกคüบคčมตĆü แลąข้ĂมĎลเกĊ่ยüกĆบเจ้ćĀน้ćทĊ่ขĂงรĆฐผĎ้ทĈกćรคüบคčมตĆü ในกรณĊทĊ่มĊกćร ย้ćยÿถćนทĊ่ดĆงกล่ćü จąต้ĂงรąบčถċงÿถćนทĊ่ปลćยทćงทĊ่รĆบตĆü ผĎ้ถĎกคüบคčมตĆü รüมทĆ้งเจ้ćĀน้ćทĊ่ขĂงรĆฐผĎ้รĆบผĉดชĂบกćรย้ćยนĆ้น (3) คĈÿĆ่งทĊ่ใĀ้มĊกćรคüบคčมตĆü แลąเĀตčแĀ่งกćรĂĂกคĈÿĆ่งนĆ้น (4) เจ้ćĀน้ćทĊ่ขĂงรĆฐผĎ้ĂĂกคĈÿĆ่งใĀ้คüบคčมตĆü (5) üĆน เüลć แลąÿถćนทĊ่ขĂงกćรปล่ĂยตĆüผĎ้ถĎกคüบคčมตĆü แลąผĎ้มćรĆบตĆüผĎ้ถĎกคüบคčมตĆü (6) ข้ĂมĎลเกĊ่ยüกĆบÿภćพร่ćงกćยแลąจĉตใจขĂงผĎ้ถĎกคüบคčมตĆüก่ĂนถĎกคüบคčมตĆüแลąก่Ăนกćรปล่ĂยตĆü ในกรณĊทĊ่ผĎ้ถĎก คüบคčมตĆüถċงแก่คüćมตćยรąĀü่ćงกćรคüบคčมตĆü จąต้ĂงรąบčถċงÿćเĀตčแĀ่งกćรตćยแลąÿถćนทĊ่เก็บýพ (7) ข้ĂมĎลĂČ่น ๆ ทĊ่คณąกรรมกćรกĈĀนดเพČ่Ăป้ĂงกĆนกćรทรมćน กćรกรąทĈทĊ่โĀดร้ćยไร้มนčþยธรรม ĀรČĂย่ĈยĊýĆกดĉ์ýรĊ คüćมเป็นมนčþย์ ĀรČĂกćรกรąทĈใĀ้บčคคลÿĎญĀćย
180 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ทĈกćรจĆบกčมแลąคüบคčมตĆüจนกรąทĆ่งÿ่งไปถċงพนĆกงćนÿĂบÿüน เนČ่Ăงจćกเป็นช่üงทĊ่มĊคüćมเÿĊ่ยง ü่ćจąมĊกćรซ้ĂมทรมćนมćกทĊ่ÿčด กćรไม่รąบčĂćยčคüćมไü้ใน ร่ćง พ.ร.บ. ป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąกćรĂč้มĀćยĄ ซċ่งĀมćยถċง กćรใช้ตćมปรąมüลกฎĀมćยĂćญćทĊ่ 20 ปีแต่ยĆงใĀ้คงข้ĂทĊ่ใĀ้เรĉ่มนĆบĂćยčคüćมเมČ่Ăทรćบชąตć กรรมขĂงผĎ้เÿĊยĀćยไü้ĂยĎ่98 จćกเดĉมทĊ่ร่ćงขĂงพรรคกćรเมČĂงทĊ่เÿนĂเรČ่ĂงĂćยčคüćมไü้มćกกü่ćทĊ่ 50 ปีแลąร่ćงขĂงภćคปรąชćชนเÿนĂใĀ้ไม่มĊĂćยčคüćม ผĎ้เÿĊยĀćยจćกกćรทĊ่มĊผĎ้ถĎกบĆงคĆบใĀ้ÿĎญĀćยดĈเนĉนคดĊได้ยćก เพรćąไม่ÿćมćรถĀć ĀลĆกฐćนในกćรมćไต่ÿüนมĎลฟ้Ăงได้โดยเฉพćąกĆบกรณĊขĂงกćรĂč้มĀćยซċ่งได้กรąทĈโดยเจ้ćĀน้ćทĊ่ ขĂงรĆฐนĆ้น กćรค้นĀćแลąพĉÿĎจน์ĀลĆกฐćนจċงเป็นเรČ่ĂงทĊ่เป็นไปได้ยćกจนถċงเป็นไปไม่ได้เลย รüมไป ถċงขĆ้นตĂนในกćรกćรดĈเนĉนคดĊมĊขĆ้นตĂนจĈนüนมćก ซĆบซ้Ăน จĈเป็นต้Ăงตĉดต่ĂกĆบĀลćย Āน่üยงćนในปรąÿćนงćนเพČ่ĂใĀ้ได้รĆบคüćมเป็นธรรม ĂĊกทĆ้งเจ้ćĀน้ćทĊ่ไม่ได้มĊคüćมรĎ้คüćมเข้ćใจใน ข้ĂกฎĀมćยแลąกćรบĆงคĆบใช้Ăย่ćงเพĊยงพĂ แม้ü่ćปัจจčบĆนกรąทรüงยčตĉธรรมมĊกรมคč้มครĂงÿĉทธĉ เÿรĊภćพเป็นเลขćธĉกćรตćมพรąรćชบĆญญĆตĉฉบĆบนĊ้ทĆ้งยĆงมĊกćรปรąชčมĂยĎ่บ้ćง แต่กćรĂĂกรąเบĊยบ กćรเพČ่Ăไม่ใĀ้เป็นข้ĂĂ้ćงขĂงĀน่üยงćนĂČ่น ๆ เป็นไปด้üยคüćมล่ćช้ć โดยเฉพćąĂย่ćงยĉ่งในเรČ่ĂงขĂงกล้ĂงตĉดตćมตĆüขĂงเจ้ćĀน้ćทĊ่ทčกรćยทĊ่มĊĂĈนćจกćรในกćร จĆบกčมผĎ้ĂČ่น ยĆงไม่มĊข้Ăÿรčปแน่นĂนเกĊ่ยüกĆบรąเบĊยบกćร เพรćąมĊกćรบĆนทċกเพĊยงบรĉเüณĀน้ćÿถćนĊ ตĈรüจโดยĀลĆงจćกนĆ้นได้พćผĎ้ทĊ่ถĎกจĆบกčมไปยĆงĀ้ĂงÿĂบÿüน แต่ไม่ได้บĆนทċกไü้ตĆ้งแต่ขĆ้นตĂนขĂง กćรจĆบกčม ซċ่งคčณพรเพ็ญ คงขจรเกĊยรตĉ มĊคüćมเĀ็นü่ć กćรกรąทĈเช่นนĊ้ไม่มĊปรąโยชน์แต่Ăย่ćง ใด99 จćกกćรบĆงคĆบใช้ในเดČĂนกčมภćพĆนธ์ทĊ่ได้มĊกćรปรąกćýใช้Ăย่ćงชĆดเจนจนถċงปัจจčบĆน มĊ กćรนĈคดĊเก่ćกลĆบขċ้นมćร้ĂงใĀม่เพČ่ĂขĂคüćมยčตĉธรรม ได้ก่ĂใĀ้เกĉดปัญĀćกćรทĊ่คนรĆบเรČ่ĂงมĊ ข้ĂĂ้ćงทĊ่จąไม่รĆบเรČ่Ăง โดยกćรĂ้ćงü่ćต้Ăงกćร “ชČ่Ă” ขĂงคนทĊ่คćดü่ćได้กรąทĈคüćมผĉด ซċ่ง โดยทĆ่üไปผĎ้เÿĊยĀćยไม่Ăćจทรćบü่ćบčคคลทĊ่ĂćจกรąทĈคüćมผĉดนĆ้นคČĂใคร เนČ่ĂงจćกเĀตčกćรณ์ ÿ่üนมćกเป็นกćรĀćยไปโดยทĊ่ไม่มĊผĎ้ใดทรćบü่ćบčคคลทĊ่ถĎกบĆงคĆบใĀ้ÿĎญĀćยนĆ้นถĎกĂč้มĀćยไปโดยüĉธĊ ใด แม้ü่ćในภćยĀลĆงได้มĊกćรผ่ĂนปรนใĀ้ÿćมćรถแจ้งเป็นชČ่ĂĀน่üยงćนทĊ่คćดü่ćจąกรąทĈคüćมผĉด 98 iLaw. ÿ.ü. ขĂแก้ร่ćง พ.ร.บ.ป้ĂงกĆนกćรทรมćนแลąĂč้มĀćยĄ กลĆบไปคล้ćยร่ćงครม. ทĆ้งทĊ่ ÿ.ÿ. มĊมตĉแก้แล้ü. 99 CrCF. 30 ÿĉงĀćคม üĆนผĎ้ÿĎญĀćยÿćกล International Day of the Disappeared.
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 181 เช่น “Āน่üยทĀćรทĊ่คĂยตĉดตćมผĎ้ถĎกĂč้มĀćย” Ăย่ćงไรก็ตćม กćรแจ้งชČ่ĂĀน่üยงćนเช่นนĊ้ĂćจมĊ ปัญĀćในกćรตĊคüćมกฎĀมćยต่Ăไปได้ ĂĊกทĆ้งครĂบครĆüĀรČĂญćตĉขĂงผĎ้เÿĊยĀćย ตćมกฎĀมćยแล้üก็เป็นผĎ้เÿĊยĀćย เช่นเดĊยüกĆน แต่ÿ่üนใĀญ่ไม่ทรćบü่ćตĆüเĂงมĊÿĉทธĉนĊ้ĂยĎ่ เพรćąรĆฐบćลไม่ได้ปรąชćÿĆมพĆนธ์ข้ĂมĎลแต่Ăย่ćงใด ทĈ ใĀ้ปรąชćชนทĆ่üไปเข้ćถċงข้ĂมĎลเรČ่ĂงÿĉทธĉขĂงตนเĂงได้ยćก 4.2 ข้อกังüลในการเข้าร่üมเป็นภาคีของÿนธิÿัญญา แม้ในคüćมÿĆมพĆนธ์รąĀü่ćงปรąเทýจąมĊกćรเรĊยกร้ĂงใĀ้ปรąเทýไทยดĈเนĉนกćรตćม คĈมĆ่นÿĆญญćทĊ่เคยใĀ้ไü้ü่ćจąใĀ้ÿĆตยćบĆนแก่ ICPPED โดยไม่มĊข้Ăÿงüนแลąไม่เป็นกćรล่ćช้ć100 แม้ ĂนčÿĆญญćü่ćด้üยกćรต่Ăต้ćนกćรทรมćนแลąกćรกรąทĈĂČ่น ๆ ทĊ่โĀดร้ćย ไร้มนčþยธรรม ĀรČĂทĊ่ย่Ĉ ยĊýĆกดĉ์ýรĊ ซċ่งมĊกćรกĈĀนดใĀ้ÿćมćรถตĆ้งข้Ăÿงüน101ได้ ซċ่งปรąเทýไทยจąพยćยćมตĆ้งข้Ăÿงüนตćม ข้ĂทĊ่ 30 üรรคĀนċ่ง โดยปรąเทýไทยไม่รĆบผĎกพĆนตćมข้ĂบทดĆงกล่ćü (ซċ่งรąบčใĀ้นĈข้Ăพĉพćท เกĊ่ยüกĆบกćรตĊคüćมĀรČĂกćรนĈĂนčÿĆญญćĄ ไปใช้ ขċ้นÿĎ่กćรüĉนĉจฉĆยชĊ้ขćดขĂงýćลยčตĉธรรมรąĀü่ćง ปรąเทýได้ĀćกคĎ่พĉพćทฝ่ćยใดฝ่ćยĀนċ่งร้ĂงขĂ) ซċ่งกćรจĆดทĈข้Ăÿงüนในข้ĂนĊ้มĊüĆตถčปรąÿงค์เพČ่Ăไม่ ยĂมรĆบĂĈนćจขĂงýćลยčตĉธรรมรąĀü่ćงปรąเทýเป็นกćรล่üงĀน้ć เü้นเÿĊยแต่ü่ćจąพĉจćรณć เĀ็นÿมคüรเป็นกรณĊ ๆ ไป รüมถċงมĊกćรยČ่นคĈแถลงตĊคüćม ข้Ă 1 เรČ่ĂงคĈนĉยćมขĂงคĈü่ć "กćร ทรมćน" ข้Ă 4 เรČ่ĂงกćรกĈĀนดใĀ้กćรทรมćนทĆ้งปüงเป็นคüćมผĉดทĊ่ลงโทþได้ตćมกฎĀมćยĂćญć แลąข้Ă 5 เรČ่ĂงใĀ้รĆฐภćคĊดĈเนĉนมćตรกćรต่ćง ๆ ทĊ่ĂćจจĈเป็นเพČ่ĂใĀ้ตนมĊเขตĂĈนćจเĀนČĂ คüćมผĉดทĊ่Ă้ćงถċงตćมข้ĂทĊ่ 4 ขĂงĂนčÿĆญญć โดยทĆ้งÿćมข้ĂใĀ้เป็นไปตćมปรąมüลกฎĀมćยĂćญć ขĂงไทยทĊ่ใช้บĆงคĆบĂยĎ่ในปัจจčบĆน กćรตĆ้งข้ĂÿงüนแลąกćรยČ่นคĈแถลงกćรตĊคüćมดĆงกล่ćüÿ่งผลใĀ้ĂćจเกĉดกćรตĊคüćมใน ลĆกþณąทĊ่ไม่คĈนċงถċงผĎ้เÿĊยĀćยทĈใĀ้ภćคเĂกชนมĊข้ĂกĆงüลในกćรเข้ćร่üมเป็นภćคĊในÿนธĉÿĆญญć 100 ÿĆมภćþณ์ พรเพ็ญ คงขจรเกĊยรตĉ, ผĎ้ĂĈนüยกćรมĎลนĉธĉผÿćนüĆฒนธรรม, 17 กĆนยćยน 2566. 101คณąกรรมกćรนĉตĉýćÿตร์ÿćกลแลąแĂมเนÿตĊ้ ĂĉนเตĂร์เนชĆ่นแนล ปรąเทýไทย: กฎĀมćยü่ćด้üยกćรทรมćนแลąกćรกรąทํćใĀ้ บčคคลÿĎญĀćยเป็นก้ćüทĊ่ÿํćคĆญÿĎ่กćรÿร้ćงคüćม ยčตĉธรรม แต่กćรบĆงคĆบใช้Ăย่ćงเต็มรĎปแบบนĆบü่ćเป็นเรČ่Ăงจํćเป็น [ĂĂนไลน์]. แĀล่งทĊ่มć: https://www.amnesty.or.th/fles/3616/7705/4860/Final_TH_Thailand_JointStatement_ToR-ad-ED-Act.pdf [16 กĆนยćยน 2566]
182 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ โดยมĊคüćมกĆงüลü่ć รĆฐบćลจąเข้ćเป็นภćคĊโดยมĊคĈแถลงตĊคüćมแลąข้ĂÿงüนĂĆนĂćจทĈใĀ้กćร คč้มครĂงแลąเยĊยüยćผĎ้เÿĊยĀćยไม่เป็นไปตćมทĊ่คüรจąเป็น ดĆงนĆ้นภćคปรąชćชนจċงได้มĊกćร เรĊยกร้ĂงใĀ้รĆฐบćลเร่งดĈเนĉนกćรนĈปรąเทýไทยเข้ćไปเป็นภćคĊใน ICPPED แลą OP-CAT โดยไร้ คĈแถลงตĊคüćมแลąข้Ăÿงüน
ศาÿตราจารย์กิตติคุณวิทิต มันตาภรณ์ Inter- view
บทÿĆมภćþณ์ บทÿĆมภćþณ์ ปัญĀาผู้ลี้ภัย เรื่องใกล้ ๆ ที่ดูเĀมือนไกล
186 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ บทนำ1 ในÿĆงคมโลก นćนćปรąเทýล้üนมĊคüćมเป็นเĂกเทýแลąมĊĂĈนćจĂธĉปไตยเป็นขĂงตĆüเĂง แม้ÿĆงคมรąĀü่ćงปรąเทýจąมĊกćรทĈÿนธĉÿĆญญćในกćรĀ้ćมทĈÿงครćมรąĀü่ćงกĆนĂĆนเป็นเĀตčใĀ้ ÿĆงคมโลกมĊคüćมÿงบÿčขร่มเย็นĂย่ćงไรก็ดĊแม้ÿĆงคมโลกจąมĊคüćมÿงบÿčข แต่ÿĆงคมภćยใน นćนćปรąเทýนĆ้นย่ĂมมĊคüćมขĆดแย้งภćยในไม่มćกก็น้Ăย บćงปรąเทýĂćจมĊปัญĀćในทćง กćรเมČĂงไม่ü่ćจąเป็นกćรคĂร์รĆปชĆน กćรใช้คüćมรčนแรงจćกทĆýนทćงกćรเมČĂง ÿงครćมทćง กćรเมČĂง ĀรČĂคüćมไม่ลงรĂยทćงýćÿนćĂยĎ่มćกมćย ด้üยเĀตčดĆงกล่ćüข้ćงต้น ทĈใĀ้กลč่มผĎ้ทĊ่มĊ คüćมเĀ็นไม่ลงรĂยกĆนกĆบคนบćงกลč่มจĈเป็นจąต้ĂงเดĉนทćงĂĂกจćกปรąเทýบ้ćนเกĉดเมČĂงนĂน ขĂงตĆüเĂง เนČ่Ăงด้üยคüćมคĉดทĊ่แตกต่ćง ĀรČĂคüćมĀüćดกลĆüทĊ่ตĆüเĂงจąโดนปรąĀĆตปรąĀćรโดย ใช้คüćมรčนแรงĂĆนผĉดýĊลธรรม ĀรČĂ คüćมกดขĊ่ข่มเĀง เพČ่ĂมćพĆกพĉงในปรąเทýĂČ่น ๆ ทĊ่ ÿถćนกćรณ์ในบ้ćนเมČĂงÿงบÿčข แลąเพĊยงพร้Ăมจąช่üยเĀลČĂพüกเขć โดยเรćเรĊยกบčคคลเĀล่ćนĊ้ ü่ć ผĎ้ลĊ้ภĆย เมČ่ĂผĎ้ลĊ้ภĆยต้ĂงĀลบĀนĊคüćมรčนแรง แลą คüćมĀüćดกลĆüต่ĂกćรโดนปรąĀĆตปรąĀćรจćก ปรąเทýทĊ่เป็นบ้ćนเกĉดเมČĂงนĂนขĂงตĆüเĂงมćยĆงĂĊกปรąเทýĀนċ่ง แลąĀรČĂโดยĀนĊภĆยÿงครćมด้üย เĀตčนĊ้เĂงกćรจąรĆบมČĂกĆบ ผĎ้ลĊ้ภĆยนĆ้นจċงจĈเป็นจąต้Ăงใช้คüćมร่üมมČĂรąĀü่ćงนćนćปรąเทýทĆ่üโลก ĂĆนเกĉดขċ้นโดยกćรทĈข้Ăตกลง ĀรČĂ ĂนčÿĆญญćต่ćง ๆ Ăćทĉ ĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆย ĀรČĂ มĊกćรทĈข้ĂกĈĀนดในมćตรćต่ćง ๆ ขĂงตรćÿćรรąĀü่ćงปรąเทýทćงด้ćนÿĉทธĉมนčþย์ชนต่ćง ๆ เช่น ÿนธĉÿĆญญćü่ćด้üยÿĉทธĉเด็ก ในมćตรć 22 ซċ่งในข้ĂตกลงĂĆนเป็นกฎĀมćยรąĀü่ćงปรąเทý เĀล่ćนĊ้ปรąเทýต่ćง ๆ ทĆ่üโลกก็ได้ลงนćมเป็นรĆฐภćคĊ แลą ยĂมทĊ่จąปฏĉบĆตĉตćมข้ĂÿĆญญćทĊ่ผĎกมĆด ปรąเทýตน ในบรĉบทขĂงปรąเทýไทยเĂงก็เป็นĀนċ่งในปรąเทýทĊ่มĊผĎ้ลĊ้ภĆยĀนĊกćรใช้คüćมรčนแรงแลą เดĉนทćงĂĂกจćกปรąเทýĂĆนเกĉดจćกคüćมกลĆüทĊ่ตนจąโดนปรąĀĆตปรąĀćร แลąĀรČĂĀนĊภĆย ÿงครćมมćยĆงปรąเทýไทย กรąนĆ้นปรąเทýไทยก็Āćได้เป็นรĆฐภćคĊผĎ้ลงนćมในĂนčÿĆญญćü่ćด้üย ÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยทĊ่ปรąเทýĂČ่นลงนćมไม่ เนČ่Ăงด้üยเĀตčนĊ้เĂงปรąเทýไทยจċงมĉได้มĊกฎĀมćยทĊ่ใช้ บĆงคĆบเพČ่Ăคč้มครĂงแก่ผĎ้ลĊ้ภĆยโดยตรง แลąยĆงมĉได้มĊคĈนĉยćมขĂงผĎ้ลĊ้ภĆยทĊ่แน่ชĆดในบรĉบทขĂง กฎĀมćยไทย จċงทĈใĀ้ผĎ้ลĊ้ภĆยทĊ่เลČĂกจąเดĉนทćงĂĂกจćกปรąเทýขĂงตนได้รĆบคüćมคč้มครĂงตćม 1 ขĂขĂบพรąคčณ คčณภĆกดĊ ปินรčม ทĊ่ได้ตรüจทćนบทÿĆมภćþณ์แลąใĀ้คĈแนąนĈĂĆนเป็นปรąโยชน์ต่ĂทบÿĆมภćþณ์
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 187 กฎĀมćยĂย่ćงเต็มทĊ่ ĂĊกทĆ้งในกรณĊทĊ่เลüร้ćยทĊ่ÿčดพüกผĎ้ลĊ้ภĆยĂćจถĎกÿ่งกลĆบไปยĆงปรąเทýเดĉมขĂง ตนทĊ่พüกเขćได้เดĉนทćงĀนĊĂĂกมć ดĆงนĆ้นปัญĀćทćงด้ćนÿĉทธĉมนčþย์ชนทĊ่ผĎ้ลĊ้ภĆยต้ĂงพบเจĂในกćรลĊ้ภĆยมćปรąเทýไทยนĆ้น คüรถĎกยกขċ้นมćพĎดคčยใĀ้ทčกท่ćนได้ตรąĀนĆกถċงปัญĀćทĊ่พüกเขćต้ĂงพบเจĂ ÿภćพกćรณ์ขĂง ปัญĀć แลąพĎดคčยเกĊ่ยüกĆบกćรแก้ปัญĀćทćงด้ćนÿĉทธĉมนčþย์ชนทĊ่เกĉดขċ้นแก่ผĎ้ลĊ้ภĆยในปรąเทýไทย โดยทćงฝ่ćยกĂงÿĆมภćþณ์ขĂงกĂงบรรณćธĉกćร ปรąจĈปี 2566 ได้รĆบเกĊยรตĉจćก ýćÿตรćจćรย์ กĉตตĉคčณ üĉทĉต มĆนตćภรณ์ ýćÿตรćจćรย์ทćงด้ćนÿĉทธĉมนčþยชน ปรąจĈคณąนĉตĉýćÿตร์ จčāćลงกรณ์มĀćüĉทยćลĆยมćใĀ้ÿĆมภćþณ์แลąร่üมพĎดคčยเกĊ่ยüกĆบปัญĀćในครĆ้งนĊ้ ĂยากใĀ้Ăาจารย์ช่üยนิยามคüามĀมายและขĂบเขตขĂงคำü่า “ผูšลี้ภัย” ตามทัýนะ ขĂงĂาจารย์ได้ไĀมครับ Ăćจćรย์üĉทĉต มĆนตćภรณ์ได้ใĀ้คüćมเĀ็นไü้ü่ć คĈü่ć “ผĎ้ลĊ้ภĆย” ĀรČĂ Refugee มĊนĉยćมĂยĎ่แล้üในกฎĀมćยรąĀü่ćงปรąเทýครĆบ ซċ่งนĉยćมนĆ้นปัจจčบĆนก็ĂยĎ่ในÿนธĉÿĆญญćทĊ่เรĊยกü่ć “ĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆย ขĂง ปี 1951” ซċ่งแก้ไขโดยข้ĂตกลงเÿรĉมทĊ่เรĊยกü่ć “พĉธĊÿćร” ในปี 1967 จćกนĉยćมคร่ćü ๆ ตĂนนĊ้นĉยćมขĂงคĈü่ćผĎ้ลĊ้ภĆยก็คČĂผĎ้ทĊ่ข้ćมเขตแดนโดยมĊเĀตčĂĆนคüรĂ้ćงได้ü่ćมĊคüćม ĀüćดกลĆüทĊ่จąถĎกปรąĀĆตปรąĀćร (well-founded fear of persecution) โดยเĀตčใด เĀตčĀนċ่ง แล้üก็มćขĂรĆบกćรคč้มครĂงปกป้ĂงรąĀü่ćงปรąเทý Āมćยคüćมü่ćรĆฐเดĉมขĂง เขćไม่ได้ใĀ้กćรคč้มครĂง ปกป้Ăง2 ทĊ่ÿĈคĆญเลยคČĂคüćมĀüćดกลĆüทĊ่จąถĎก ปรąĀĆตปรąĀćร (well-founded fear of persecution) แล้üเป็นกรณĊทĊ่กĈลĆงข้ćมแดน ĀรČĂ ข้ćมมćแล้ü (cross border case) 2 ÿćมćรถĀมćยคüćมรüมถċงกรณĊทĊ่รĆฐนĆ้นไม่มĊคüćมÿćมćรถเพĊยงพĂทĊ่จąคč้มครĂงปกป้Ăงได้
188 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ Q. Ăาจารย์คิดĂย่างไรกับการที่ประเทýไทยนิยามคำü่า “ผู้ลี้ภัย” เป็นผู้ได้รับคüามคุ้มครĂง ĀรืĂผู้Āนีภัยÿงคราม ในปรąเทýไทยในÿ่üนทĊ่เป็นรćชกćรค่Ăนข้ćงจąรąแüงคĈü่ć “ผĎ้ลĊ้ภĆย” ครĆบ เพรćąฉąนĆ้นในช่üงตĆ้งแต่ĀลĆงÿงครćมโลกครĆ้งทĊ่ 2 ในเüทĊรćชกćรไทยก็จąพยćยćมไม่ใช้ คĈü่ć “ผĎ้ลĊ้ภĆย” แต่คĈทĊ่ใช้บ่Ăย ๆ ก็จąเป็นพüก “ผĎ้Ăพยพ” , “ผĎ้ĀนĊร้Ăนมćพċ่งเย็น”, “ผĎ้ ĀนĊภĆย (ÿงครćม)” แลąĀรČĂฝ่ćยรćชกćรไทยÿ่üนĀนċ่งชĂบผĎกเรČ่ĂงผĎ้ลĊ้ภĆยกĆบกฎĀมćย คนเข้ćเมČĂง ซċ่งจąเรĊยกü่ć “ผĎ้ĀลบĀนĊเข้ćเมČĂง” เพรćąฉąนĆ้นคĈü่ćผĎ้ลĊ้ภĆยในปรąเทýไทย จċงไม่ปรćกฏĂย่ćงเป็นทćงกćร ĀรČĂถĎกตĆดĂĂกไปจćกÿ่üนรćชกćรไทยครĆบ Ăย่ćงไรก็ดĊ ในช่üง 4 ปีทĊ่ผ่ćนมćได้มĊรąเบĊยบÿĈนĆกนćยกรĆฐมนตรĊü่ćด้üยกćรคĆดกรĂงคนต่ćงด้ćüทĊ่ เข้ćมćในรćชĂćณćจĆกรแลąไม่ÿćมćรถเดĉนทćงกลĆบปรąเทýĂĆนเป็ภĎมĉลĈเนćได้ พ.ý. 2562 ซċ่งคĈทĊ่เรćใช้ทĊ่ใกล้ทĊ่ÿčดในรąบบรćชกćรปัจจčบĆนก็คČĂ “ผĎ้ได้รĆบกćรคč้มครĂง” ĀรČĂ “protected person” Ăย่ćงไรก็ดĊก่ĂนนĆ้นเคยมĊนโยบćยแลąกćรบรĉĀćรจĆดกćรĂย่ćงเฉพćąกĉจทĊ่ใช้ เฉพćąในชćยแดนเกĊ่ยüกĆบ กลč่มพม่ć ก็เป็นกćรใช้ค่Ăนข้ćงเฉพćąกĉจซċ่งเกĊ่ยüกĆบกรณĊพม่ć ทĊ่ข้ćมแดนมćซċ่งเคยมĊกćรกลĆ่นกรĂงแถüชćยแดน ซċ่งกลč่มพม่ćทĊ่เข้ćมćก่ĂนĀน้ćนĊ้ทĊ่ยĆง เกĊ่ยüกĆบพüกรąบบเก่ćก็ยĆงĂยĎ่ในปรąเทýไทยไม่มćกก็น้Ăยปรąมćณ 90,000 คน แต่ทĊ่คĆด กรĂงแลąĂĂกจćกปรąเทýไปแล้üก็มĊโดยเฉพćąผĎ้ทĊ่มĊครĂบครĆüĂยĎ่ต่ćงแดน แต่ปัจจčบĆนทĊ่ เป็นรąเบĊยบฉบĆบใĀม่ทĊ่เรĊยกü่ć Protected person ĀรČĂ ผĎ้ได้รĆบกćรคč้มครĂง เป็น รąเบĊยบทĊ่กĈลĆงจąใช้ในทćงปฏĉบĆตĉ เป็นรąเบĊยบทĊ่ĂĂกมćโดยคĈนċงถċงÿĉ่งทĊ่เรĊยกü่ć Urban case ĀรČĂ กล่ćüคČĂกรณĊทĊ่ĂยĎ่ในเมČĂงเป็นÿ่üนมćก ซċ่งจąเป็นกรณĊขĂงกลč่ม ปัจเจกทĊ่ไม่ใช่กลč่มขĂงพม่ćทĊ่เข้ćมćนćนแล้ü เพรćąฉąนĆ้นค่Ăนข้ćงเป็นกćรมĂงไปในทćง Forward looking มćกกü่ćĀรČĂก็คČĂเป็นกćรมĂงÿĎ่ĂนćคตทĊ่มĂงถċงกลč่มใĀม่ ๆ ทĊ่มĊกćร ĀลĆ่งไĀลเข้ćมćเป็นรąยą ๆ แต่ไม่ได้ครĂบคลčมถċงกลč่มทĊ่เข้ćมćนćนแล้üครĆบ
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 189 Ăาจารย์มีคüามคิดเĀ็นĂย่างไรเกี่ยüกับคำที่ü่า “ผู้ลี้ภัยคüรได้รับการช่üยเĀลืĂมากกü่าถูกผลักไÿ” ในปรąเด็นแรก ตćมคüćมเข้ćใจขĂงเรćในกćรคč้มครĂงปกป้ĂงผĎ้ทĊ่ĀนĊร้Ăนมćพċ่ง เย็น Ăย่ćงน้ĂยทĊ่ÿčดคČĂเรćต้Ăงไม่ดĆนเขćกลĆบ ĂĆนนĊ้เป็นÿĉทธĉแรกขĂงเขćเลย ซċ่งก็คČĂ ĀลĆกกćรĀ้ćมผลĆกดĆนกลĆบ (Non-refoulement) ทĊ่เป็นĀลĆกขĂงจćรĊตปรąเพณĊรąĀü่ćง ปรąเทý ถċงแม้จąมĊกćรรąบčไü้ในĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยทĊ่เรćไม่ได้เป็นภćคĊก็ ตćม แต่ปรąเทýไทยก็ทĈตćมĀลĆกนĊ้มćนćนพĂÿมคüร ĂćจจąมĊกćรไม่ทĈตćมบ้ćงใน บćงครĆ้งทĈใĀ้มĊกćรดĆนĂĂกĀรČĂÿ่งกลĆบ แต่โดยทĆ่üไปแล้üก็ปฏĉบĆตĉตćมĀลĆกกćรนĊ้ พĂÿมคüร แล้üก็ในกฎĀมćยรąĀü่ćงปรąเทýรüมถċงจćรĊตปรąเพณĊรąĀü่ćงปรąเทýมĊ กćรขยćยĀลĆกกćรĀ้ćมผลĆกดĆนกลĆบ (Non-refoulement) ใĀ้ไปรüมถċงกรณĊทĊ่พüกเขć ข้ćมฟćกมćแล้üĀ้ćมดĆนพüกเขćกลĆบ แลąรüมถċงกรณĊทĊ่ĂยĎ่บรĉเüณตรงชćยแดนแล้üกĈลĆง จąข้ćมด้üย ซċ่งถČĂเป็นกćรขยćยคüćมทĈใĀ้มĆนกü้ćงขċ้นครĆบ ปรąเด็นทĊ่ÿĂงก็คČĂÿĉทธĉĂČ่น ๆ ทĊ่เป็นÿĉทธĉขĆ้นพČ้นฐćนขĂงมนčþย์ ก็คČĂนĂกจćกจą ใĀ้เขćĂćýĆยĂยĎ่ชĆ่üครćüแล้üยĆงใĀ้เข้ćถċงปัจจĆยพČ้นฐćน เช่น กćรýċกþć ĂćĀćรกćรกĉน คüćมปลĂดภĆย ทĊ่ĂยĎ่ ซċ่งปรąเทýไทยเรćก็ทĈตćมนĊ้ในบćงลĈดĆบนąครĆบ Ăย่ćงใน พ.ร.บ. ปรąถมýċกþć ไม่ได้เลČĂกปฏĉบĆตĉไม่ü่ćจąเป็นคนทĊ่มĊÿĆญชćตĉไทยĀรČĂคนทĊ่ĂพยพลĊ้ภĆยมć ĀรČĂไม่ü่ćจąเรĊยกü่ćĂąไรก็แล้üแต่ แต่ในบćงครĆ้งปรąเทýไทยก็มĊคüćมĀลąĀลüม เĀมČĂนกĆน Ăย่ćงเช่นช่üงทĊ่ผ่ćนมćปรąเทýไทยก็ดĆนเด็ก 126 คนกลĆบไป ซċ่งจąเรĊยกü่ć เด็กพüกนĆ้นĂยĎ่ใกล้ÿภćพผĎ้ลĊ้ภĆยĀรČĂไม่ก็แล้üแต่ แต่ü่ćก็ĂยćกใĀ้เĀ็นü่ćÿĉทธĉพČ้นฐćนใน ปรąเทýไทยโดยเฉพćąในกćรýċกþćเรćไม่ได้ดĎÿถćนภćพเดĉมü่ćเขćเข้ćมćแบบถĎกĀรČĂผĉด กฎĀมćย ü่ćเขćเป็นคนไทยĀรČĂไม่ได้เป็นคนไทย ซċ่งĂĆนนĊ้ก็จąเĂČ้Ăต่ĂคนทĊ่ข้ćมฟćกมć โดยผĎ้ทĊ่ĀüćดกลĆüü่ćจąถĎกปรąĀĆตปรąĀćร (well-founded fear of persecution) แล้ü ก็พüกÿĉทธĉพČ้นฐćนในกćรเป็นมนčþย์ ÿĉทธĉในกćรไม่ถĎกทĈร้ćย ÿĉทธĉในกćรเข้ćถċง ปรąถมýċกþćได้ เป็นต้น ในÿ่üนขĂงÿĉทธĉทĊ่ปรąเทýไทยไม่ได้ปรąกĆนĀรČĂใĀ้กćรรĆบรĂงแก่ ผĎ้ลĊ้ภĆยคČĂกćรใĀ้ทĈงćน ถċงแม้ฝ่ćยมนčþยธรรมจąĂยćกใĀ้ทĈงćนได้ในปรąเทýไทย แต่ทĆ้ง
190 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ 90,000 คนนĊ้ไม่ÿćมćรถทĈงćนได้ แต่ตćมĀลĆกกćรแล้üถ้ćเป็นภćคĊขĂงĂนčÿĆญญćü่ćด้üย ผĎ้ลĊ้ภĆยก็จąชĆดมćกเลยü่ćจąต้ĂงใĀ้ÿĉทธĉเขćทĈงćน ปรąเด็นทĊ่ÿćม ÿĈĀรĆบในด้ćนÿĉทธĉก็คงจąเป็นทćงĂĂกในด้ćนกćรเยĊยüยć ÿĈĀรĆบพüกเขćโดยĂćจมĊกćรตĆ้งถĉ่นฐćนในปรąเทýทĊ่ÿćม ĀรČĂĂćจมĊกćรตĆ้งถĉ่นฐćนทĊ่ ปรąเทýไทย ซċ่งโดยปกตĉแล้üปรąเทýเรćก็ไม่รĆบเรČ่ĂงนĊ้ĂĊก นĂกจćกเป็นกรณĊทĊ่มĊ คüćมÿĆมพĆนธ์เป็นพĉเýþ เช่น กลč่มเกćąกงทĊ่เข้ćมćในปรąเทýไทย ĀรČĂไททĊ่มćจćกแถü ปรąเทýลćü แล้üก็ĂĊกĂĆนĀนċ่งทĊ่ÿĈคĆญมćกในเรČ่ĂงกćรเยĊยüยćก็คČĂกćรกลĆบปรąเทýเดĉม โดยทĊ่เขćÿมĆครใจแลąปลĂดภĆย แต่เรČ่ĂงนĊ้ยĆงทĈไม่ได้เพรćąĂย่ćงคนพม่ćซċ่งเป็นกลč่มใĀญ่ ในปัจจčบĆน เพรćąü่ćÿถćนกćรณ์กćรเมČĂงในพม่ćไม่ดĊ รüมทĆ้งมĊกćรรĆฐปรąĀćรในช่üงÿĂง ปีทĊ่ผ่ćนมć แล้üก็เรČ่ĂงÿงครćมทĊ่เกĉดขċ้นในพม่ćด้üยครĆบ แล้üในทัýนะขĂงĂาจารย์คิดü่าเพราะเĀตุใดเป็นÿำคัญที่ประเทýไทย ไม่ลงนามเข้าร่üมเป็นรัฐภาคีในĂนุÿัญญาü่าด้üยÿถานภาพผู้ลี้ภัยแล้ü ÿ่üนĀนċ่งก็คČĂปรąüĆตĉýćÿตร์ เพรćąü่ćเรČ่ĂงนĊ้เขćพĎดกĆนมć 40 ถċง 50 ปีแล้ü ผม ก็คĂยตćมÿถćนกćรณ์ĂยĎ่ตลĂดครĆบ ถ้ćĂยćกýċกþćเพĉ่มเตĉมÿćมćรถไปดĎเพĉ่มเตĉมได้ใน ĀนĆงÿČĂขĂงผม “The Status of Refugees in Asia”2 ในนĆ้นĂธĉบćยĀลćยĂย่ćงมćก แลąก็ยĆงมĊบทขĂงĀนĆงÿČĂเล่มใĀม่ด้üยทĊ่ผมเขĊยนในบทขĂง Southeast Asia3 ถ้ćยĆงไงก็ ÿćมćรถค้นĀćคĈ Vitit Refugee ผ่ćนĂĉนเทĂร์เน็ตก็ได้ครĆบ นĂกเĀนČĂจćกปรąüĆตĉýćÿตร์ ก็ยĆงมĊเรČ่ĂงคüćมมĆ่นคงแĀ่งรĆฐ เขćกลĆüü่ćคüćมมĆ่นคงจąถĎกกรąทบ แลąข้ĂÿćมคČĂทĆýนą เจ้ćĀน้ćทĊ่เดĉมเขćจąมĂงü่ćกลč่มพüกนĊ้เข้ćมćĂย่ćงผĉดกฎĀมćย ซċ่งจรĉง ๆ แล้ü คüรแยกใĀ้ ได้รąĀü่ćงกฎĀมćยคนเข้ćเมČĂงกĆบกฎĀมćยคč้มครĂงมนčþย์ กฎĀมćยคč้มครĂงมนčþย์ต้Ăง ĂยĎ่เĀนČĂ Ăย่ćงมćตรć 13 ขĂง พ.ร.บ.ป้ĂงกĆนแลąปรćบปรćมกćรทรมćนแลąกćร กรąทĈใĀ้บčคคลÿĎญĀćย ต้ĂงĂยĎ่เĀนČĂกฎĀมćยทĊ่ไม่เĂČ้Ăต่Ăมนčþย์ทĊ่ĀนĊร้Ăนมćพċ่งเย็น แลąข้ĂÿĊ่คČĂเขćกลĆüü่ćจąมćเบĊยดเบĊยนคนไทยในเรČ่Ăงคüćมเป็นĂยĎ่ แต่จรĉง ๆ แล้üในกćร คč้มครĂงช่üยเĀลČĂนĆ้นเน้นเÿนĂใĀ้ช่üยเĀลČĂคč้มครĂงคนไทยด้üยเพรćąฉąนĆ้นไม่ใช่เลČĂก ปฏĉบĆตĉ ไม่ใช่ใĀ้เบĊยดเบĊยน แต่ทčกฝ่ćยก็ต้Ăงช่üยเĀลČĂคนทĊ่ได้รĆบผลกรąทบ แล้üงบทĊ่มć
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 191 ในĂดĊตก็เป็นงบจćกต่ćงปรąเทýมć ดĆงนĆ้นฝ่ćยไทยก็กลĆüü่ćจąต้Ăงใช้งบไทย แต่งบจćก ต่ćงปรąเทýก็เข้ćมćเยĂąเป็นÿĉบ ๆ ปีแล้üนąครĆบ Ăย่ćงงบÿĈĀรĆบพม่ćแถüชćยแดนก็มć จćกต่ćงปรąเทýผ่ćน NGO ÿ่üนĀนċ่ง ผ่ćนĂงค์กćรรąĀü่ćงปรąเทýĂĊกÿ่üนĀนċ่ง ĀรČĂ กลč่มทĊ่ĂยĎ่ในเมČĂง (Urban case) ก็ĂćจจąĂยĎ่ในคüćมช่üยเĀลČĂ ขĂง UNHCR ĀรČĂ ข้ćĀลüงใĀญ่ผĎ้ลĊ้ภĆยแĀ่งÿĀปรąชćชćตĉ เป็นต้นนąครĆบ Q. เนื่Ăงจากเมื่Ăÿักครู่Ăาจารย์ได้พูดถึงเรื่ĂงĀลักกฎĀมายที่เกี่ยüข้Ăงกับผู้ลี้ภัยไปบ้างแล้ü ดังนั้นจึงĂยากใĀ้Ăาจารย์ช่üยยกตัüĂย่างเพิ่มเติม ĀรืĂช่üยแนะนำเกี่ยüกับกฎĀมายระĀü่าง ประเทý ĀรืĂĂนุÿัญญาต่าง ๆ ที่เกี่ยüข้Ăงกับผู้ลี้ภัย จรĉง ๆ แล้üÿนธĉÿĆญญćÿĉทธĉมนčþยชนทĆ้งĀมดก็เกĊ่ยüข้ĂงกĆบผĎ้ลĊ้ภĆยได้โดยต้ĂงดĎ ÿถćนภćพขĂงเขć เพรćąฉąนĆ้นÿนธĉÿĆญญćปรąเภทĀนċ่งทĊ่คč้มครĂงปกป้ĂงผĎ้ĂพยพลĊ้ภĆย ในปรąเทýไทยได้ก็คČĂตĆüÿนธĉÿĆญญćÿĉทธĉมนčþยชนทĆ่üไป แต่ü่ćÿนธĉÿĆญญćÿĉทธĉมนčþย์ชน ทĆ่üไปĂćจไม่ลąเĂĊยดในบćงÿ่üนไม่เĀมČĂนกĆบĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยโดยตรง ในÿ่üนขĂงÿนธĉÿĆญญćÿĉทธĉมนčþยชนทĊ่เกĊ่ยüข้Ăงก็มĊĂยĎ่ 9 ฉบĆบ ซċ่งในปัจจčบĆนไทยเรćเป็น ภćคĊĂยĎ่ 7 ฉบĆบ เช่น ĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿĉทธĉเด็ก ซċ่งในĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿĉทธĉเด็กก็จąเขĊยน ไü้เลยü่ć “เด็กทčกคนมĊÿĉทธĉทĊ่จąได้รĆบปรąถมýċกþćฟรĊ” ไม่มĊแบ่งÿถćนภćพ ซċ่งปรąเทý ไทยก็ทĈตćมข้ĂĂนčÿĆญญćนĊ้ แต่ในĂนčÿĆญญćÿĉทธĉเด็กทĊ่เรćเป็นภćคĊมćนćนแล้ü เรćได้มĊ กćรตĆ้งข้ĂÿงüนเกĊ่ยüกĆบมćตรć 22 ซċ่งจąเกĊ่ยüกĆบผĎ้ĂพยพลĊ้ภĆยทĊ่เป็นเด็ก ในตĂนนĊ้เรćก็ กĈลĆงจąถĂนคüćมÿงüนนĆ้น เพรćąฉąนĆ้นคüćมเข้ćใจขĂงเรćก็คČĂü่ć ถ้ćปรąเทýไทยถĂน ข้Ăÿงüนข้ĂนĊ้ทĈใĀ้ถċงแม้ปรąเทýไทยจąไม่ได้เป็นภćคĊ แต่ÿĉทธĉต่ćง ๆ ขĆ้นพČ้นฐćนเรćก็จą ใĀ้แก่เด็กทĊ่ĂยĎ่ในüĉÿĆยขĂงกćรเป็นผĎ้ลĊ้ภĆยในÿćยตćขĂงโลก ในÿ่üนขĂงÿนธĉÿĆญญćผĎ้ลĊ้ภĆยเขćจąมĊกćร Graduation ĀรČĂกćรจĆดลĈดĆบÿĉทธĉทĊ่ จąได้รĆบ บćงทĊผĎ้ลĊ้ภĆยก็ได้รĆบÿĉทธĉเĀมČĂนคนในชćตĉไทย Ăย่ćงเช่นกćรเข้ćถċงปรąถมýċกþć บćงÿĉทธĉก็เป็นÿĉทธĉขĆ้นพČ้นฐćนขĂงคนในชćตĉไทย เช่น กćรนĆบถČĂýćÿนć บćงÿĉทธĉก็เป็น ÿĉทธĉทĊ่เกČĂบจąเท่ćเทĊยมคนในชćตĉทĊ่ได้รąบčไü้เช่น กćรĀćงćนทĈ ĀรČĂมĊĂćชĊพĂĉÿรą แล้ü ก็เรČ่ĂงÿüĆÿดĉกćรทćงÿĆงคม (Social security) ĂąไรพüกนĊ้ก็จąตćมมćในภćยĀลĆง
192 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ในเรČ่Ăงแรงงćน ĂĆนนĊ้คČĂÿĉทธĉต่ćง ๆ ทĊ่ค่Ăนข้ćงจąชĆดในĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆย แล้üก็ทĊ่ÿĈคĆญĂĊกĂĆนก็คČĂü่ćเป็นกćรเปิดลĎ่ทćงใĀ้ÿćมćรถĂยĎ่ĂćýĆยได้ในรąยąยćü แต่ไม่ได้ ถċงขĆ้นใĀ้ÿĆญชćตĉนą ซċ่งÿĉทธĉในกćรĂยĎ่ĂćýĆยในรąยąยćüไม่ได้มĊรąบčไü้ชĆดในĂนčÿĆญญćÿĉทธĉ มนčþย์ชนทĆ่ü ๆ ไป ใน 7 จćก 9 ฉบĆบทĊ่เรćเป็นภćคĊ ทĈใĀ้ในคüćมเป็นจรĉงÿĉทธĉทĊ่จąĂยĎ่ ĂćýĆยในรąยąÿĆ้นทĊ่เกĉดขċ้นจćกกćรปฏĉบĆตĉขĂงรĆฐ ĀรČĂ state practice นĆ่นเĂงครĆบ Ăาจารย์คิดü่าประเทýไทยมีแนüทางในการจัดการกับ ปัญĀาผู้ลี้ภัยĂย่างไรบ้าง ? แล้üĂาจารย์คิดü่าเรื่ĂงไĀนทำดีแล้ü คüรปฏิบัติต่Ăไป ĀรืĂเรื่ĂงไĀนที่คüรได้รับการปรับปรุงบ้าง ? ตćมทĊ่ได้กล่ćüไปü่ćตĂนนĊ้ก็มĊรąเบĊยบทĊ่มĊตĆ้งแต่ปลćยปี พ.ý. 2562 ทĈใĀ้ตĂนนĊ้ ทĊ่ĀüĆงได้ก็คČĂจąใช้รąเบĊยบนĊ้ เพรćąกćรทĊ่มĊกฎĀมćยทćงด้ćนนĊ้ทĈใĀ้ข้ĂĀนċ่งÿถćนภćพ ชĆดขċ้น ไม่ใช่แค่ดčลยพĉนĉจขĂงรĆฐ ข้ĂÿĂง นĂกจćกคüćมแน่ชĆดขĂงÿถćนภćพแล้üกćร ปรąกĆนÿĉทธĉก็น่ćจąครบถ้üนมćกขċ้น แลąข้ĂทĊ่ÿćมก็คČĂเจ้ćĀน้ćทĊ่จąมĊมćตรฐćน แลąกćร กลĆ่นกรĂงทĊ่ดĊก็จąเปิดช่ĂงใĀ้มĊคüćมเป็นĂĆนĀนċ่งĂĆนเดĊยüกĆนในกćรตĂบÿนĂ เพรćąฉąนĆ้นถ้ćผ่ćนกćรกลĆ่นกรĂงซċ่งใช้ ดčลยพĉนĉจขĂงไทยÿ่üนĀนċ่งแลąมĊกćรตรüจÿĂบ จćกÿćกลมćแล้ü โĂกćÿทĊ่จąบĂกü่ćเรćพĉÿĎจน์ได้แล้üü่ćเขćมĊคüćมจĈเป็นจรĉง ๆ ทĊ่ จąต้ĂงขĂคüćมช่üยเĀลČĂแลąคüćมคč้มครĂงจćกปรąเทý ทĊ่ÿćมก็น่ćจąÿนĆบÿนčนได้ง่ćย ขċ้น ถ้ćÿถćนกćรณ์มĆนเลČĂนก็น่ćจąÿนĆบÿนčนได้ยćกขċ้นใช่ไĀมครĆบ แต่ในÿ่üนทĊ่จąไป ไกลกü่ćนĆ้นคČĂจąเป็นภćคĊในĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆย แต่ล่ćÿčดปรąเทýไทยก็ยĆง ปฏĉเÿธĂยĎ่ เพรćąฉąนĆ้นผมก็จąไม่ได้เน้นเรČ่ĂงนĊ้นĆก ถċงแม้ü่ćผมก็ĂยćกจąใĀ้เป็นนąครĆบ แต่ผมเĂงก็ไม่ได้เน้นนĆกü่ćจĈเป็นร้ĂยเปĂร์เซ็นต์ในครĆ้งนĊ้ แต่ตĂนนĊ้ÿĉ่งทĊ่เป็นนĉมĉตĀมćยทĊ่ ดĊขċ้นคČĂกćรทĊ่จąถĂนข้Ăÿงüนในข้Ă 22 ขĂงĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿĉทธĉเด็ก จรĉง ๆ แล้üไม่ü่ć จąเป็นภćคĊĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยĀรČĂไม่ แต่เรćเป็นภćคĊĂนčÿĆญญćĂยĎ่ 7 ฉบĆบ จćก 9 ฉบĆบ ซċ่งทĆ้งĀมดเป็น กćรปรąกĆนÿĉทธĉใĀ้กĆบทčกคนโดยไม่คĈนċงถċงทĊ่มćแลą
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 193 ÿĆญชćตĉเพรćąฉąนĆ้นจċงมĊเกณฑ์ในขĆ้นต้นĂยĎ่แล้üบ้ćง ถċงแม้ü่ćจąไม่ลąเĂĊยดเท่ćĂนčÿĆญญć ü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆย ผมก็มĂงแบบ ค่Ăยเป็นค่ĂยไปนąครĆบ รąเบĊยบในปี 2562 ทĊ่พĎดไปเมČ่ĂกĊ้ก็ĂยćกจąใĀ้บĆงคĆบใช้ใĀ้เป็นคčณ ถĂนข้ĂÿงüนĂนčÿĆญญćÿĉทธĉเด็กข้Ă 22 แล้üก็บĆงคĆบใช้ใĀ้เป็นคčณแก่เด็กผĎ้ลĊ้ภĆยด้üย ค่Ăย ๆ ไปทĊลąขĆ้น แต่ทĆýนąขĂงรĆฐไทยตĂนนĊ้ ก็ยĆงคงปฏĉเÿธ โดยเฉพćąใน Universal Periodic Review ขĂง UN Human Rights Council Q. ข้Ăÿงüน ข้Ă 22 ในĂนุÿัญญาÿิทธิเด็กมีใจคüามü่าĂะไรบ้าง ข้Ăÿงüนข้Ă 22 คล้ćย ๆ บĂกใĀ้บĆงคĆบใช้ÿนธĉÿĆญญćÿĉทธĉเด็กทĆ้งปüงใĀ้แก่เด็ก ทĊ่ĂพยพลĊ้ภĆย แต่บĆงเĂĉญü่ćเขćใช้คĈü่ć refugee (ผĎ้ลĊ้ภĆย) พĂฝ่ćยรĆฐไทยเĀ็นคĈü่ć refugee (ผĎ้ลĊ้ภĆย) ก็ไม่ĂยćกบĆงคĆบใช้แล้ü แต่ü่ćในข้ĂÿงüนนĆ้นมĆนมĊĂยĎ่ 2 ย่ĂĀน้ć ซċ่ง ย่ĂĀน้ć 2 บĂกü่ć ใĀ้เป็นไปตćมĂนčÿĆญญćทĊ่เรćเป็นภćคĊด้üย ซċ่งก็ชĆดมćกü่ćถ้ćเรćไม่ได้ ĂยĎ่ในภćคĊเรćก็ไม่ต้ĂงทĈตćมภćคĊนĆ้น Q. แล้üเราÿามารถใช้พ.ร.บ. Ăื่นที่เกี่ยüข้Ăงกับÿิทธิมนุþยชนได้ĀรืĂไม่ เรćก็ใช้ได้ĂยĎ่แล้üพ.ร.บ. คč้มครĂงเด็กก็น่ćจąคลčมถċงเด็กผĎ้ลĊ้ภĆยĂยĎ่แล้ü เพรćąใน นĆ้นไม่ได้เขĊยนü่ćเด็กไทย ดĆงนĆ้นĂąไรทĊ่ไม่ได้เขĊยนü่ćคนไทยผĎ้ลĊ้ภĆยก็ใช้ได้ĂยĎ่แล้ü
194 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ĂยากใĀ้Ăาจารย์เล่าถึงประโยชน์ที่ประเทýไทยจะได้รับจากการเป็นภาคี ในĂนุÿัญญาü่าด้üยผู้ลี้ภัย ก็Ăย่ćงทĊ่พĎดไปแล้üนąครĆบ ข้ĂĀนċ่งคČĂมĊปัจจĆยทĊ่มĊคüćมแน่นĂน (certainty factor) ก็คČĂถ้ćเป็นภćคĊในĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยทĆ้งนĉยćมทĆ้งÿĉทธĉทĆ้งĀลćยจą ชĆดขċ้น เพรćąแม้แต่ตĂนนĊ้ýĆพท์ก็ยĆงไม่ชĆดเลยในปรąเทýไทย ถ้ćเป็นภćคĊแล้üเรćก็ไม่ต้Ăง กลĆüกćรใช้คĈü่ćผĎ้ลĊ้ภĆยเลย ซċ่งตĂนนĊ้เขćยĆงกลĆüĂยĎ่จċงยĆงไม่ใช้ Ăย่ćงล่ćÿčดเขćก็ใช้คĈü่ć “ผĎ้ ได้รĆบกćรคč้มครĂง” ซċ่งก็คČĂ “protected person” ตćมรąเบĊยบขĂงปี2562 เขćไม่ใช้ คĈü่ć ผĎ้ลĊ้ภĆยถċงแม้ในเจตนćจรĉง ๆ จąเĀมČĂนกĆนแลąÿĉทธĉก็จąชĆดกü่ćโดยเฉพćąในเรČ่Ăง ขĂงกćรทĈงćนซċ่งยĆงไม่ชĆดเจนในปัจจčบĆน แลąทĊ่เรćเป็นภćคĊในĂนčÿĆญญćทĆ้งĀมด 7 ฉบĆบ ก็ไม่ได้ชĆดพĂÿĈĀรĆบผĎ้ลĊ้ภĆย เพรćąü่ćเรČ่ĂงขĂงกćรทĈงćนไม่ได้เป็นÿĉทธĉเด็ดขćดĂยĎ่แล้üใน ÿĉทธĉมนčþยชน เพรćąฉąนĆ้นเขćก็ยกเü้นได้ĂยĎ่แล้ü แต่ถ้ćเป็นภćคĊในĂนčÿĆญญćü่ćด้üย ÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยมĆนจąเขĊยนไü้ชĆดเจนเลยü่ćผĎ้ลĊ้ภĆยมĊÿĉทธĉทĊ่จąได้เข้ćถċงกćรทĈงćน ÿ่üนข้Ă ÿĂงคČĂมĊĀลĆกปรąกĆนทĊ่ครบถ้üนมćกกü่ć (universality of standards) Ăย่ćงเช่นทĊ่ผม พĎดเมČ่ĂกĊ้ü่ćĀลćย ๆ Ăย่ćงมĊเป็นรćยกćรมćเลยü่ćต้ĂงมĊĀลĆกปรąกĆนÿĈĀรĆบผĎ้ลĊ้ภĆย ซċ่งใน ปัจจčบĆนเรćไม่มĊรćยกćรทĊ่บĂกไü้ร้ĂยเปĂร์เซ็นต์ÿĈĀรĆบผĎ้ลĊ้ภĆย แลąเรćก็มĊข้Ăภćยใต้ÿĉทธĉ มนčþยชนทĊ่บćงĂย่ćงก็ชĆดไม่พĂÿĈĀรĆบผĎ้ลĊ้ภĆย เช่น เรČ่Ăงแรงงćน ในĂนčÿĆญญćü่ćด้üย ÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยก็จąมĊมĉตĉทĆ้งเýรþฐกĉจ ÿĆงคมแลąüĆฒนธรรมเข้ćมćด้üย ข้ĂทĊ่ÿćมคČĂมĊ คüćมร่üมมČĂในกćรช่üยเĀลČĂ (solidarity of support) ซċ่งÿนธĉÿĆญญćผĎ้ลĊ้ภĆยจąเปิด โĂกćÿใĀ้แก่รĆฐทĊ่รĆบได้ตĆ้งรąบบกรĂง แต่ก็มĊกćรตรüจÿĂบโดยÿĀปรąชćชćตĉ แลąในกćร กรĂงต้Ăงเป็นคüćมเข้ćใจü่ćรĆฐĂČ่นก็ต้ĂงมćĀนčนด้üยเพČ่ĂรĆบภćรą ก็คČĂในเรČ่ĂงขĂงกćร เยĊยüยćก็จąง่ćยขċ้นทĊ่จąเรĊยกร้ĂงกćรÿนĆบÿนčนขĂงปรąเทýĂČ่นเพรćąเป็นภćคĊร่üมกĆน กü่ćร้Ăยปรąเทý ซċ่งปรąเทýไทยก็ไม่ได้ร่üมนąครĆบ แลąกćรเยĊยüยćคČĂทćงĂĂก เช่น กćรตĆ้งถĉ่นฐćนในปรąเทýทĊ่ÿćม (Third country resettlement) เป็นต้น เพรćąฉąนĆ้น ÿรčปก็คČĂจąมĊ3 ปรąโยชน์ทĊ่จąเกĉดขċ้นจćกĂนčÿĆญญćü่ćด้üยÿถćนภćพผĎ้ลĊ้ภĆยแลąพĉธĊÿćร 1967 ก็คČĂ
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 195 1. ปัจจĆยทĊ่แน่นĂน (certainty factor) 2. ĀลĆกปรąกĆนทĊ่ครบถ้üน (universality of standards) 3. คüćมร่üมมČĂในกćรช่üยเĀลČĂ (solidarity of support) นĂกจากคüามเป็นĂยู่ขĂงคนไทยที่Ăาจารย์ได้กล่าüไปข้างต้น Ăาจารย์คิดü่า คนไทย เĂงได้รับผลกระทบĂื่น ๆ จากผู้ลี้ภัยบ้างĀรืĂไม่ คČĂถ้ćเĀ็นĂย่ćงคนชćยแดนใช่ไĀมครĆบ ทĊ่ĂยĎ่ใกล้ๆ ก็มĊกćรĀลĆ่งไĀลเข้ćมć ก็จą เĀ็นü่ćในบćงครĆ้งใน 50 ถċง 60 ปีทĊ่ผ่ćนมćคนไทยทĊ่ĂยĎ่ชćยแดนบćงÿ่üนก็ยćกจน บćงทĊ คüćมช่üยเĀลČĂทĊ่มćก็ไปถċงผĎ้ลĊ้ภĆยโดยทĊ่ไม่ได้ดĎü่ćคนทĊ่ĂยĎ่ใกล้ๆ มĊน้ĈทćนĀรČĂเปล่ć ซċ่งก็ จąมĊในด้ćนนĊ้ด้üยทĊ่คลćดเคลČ่Ăน แต่ĂĆนนĊ้เรćก็พยćยćมแก้ เน้นเÿมĂü่ćเรćต้Ăงพยćยćม ใĀ้คüćมช่üยเĀลČĂกĆบคนไทยทĊ่ถĎกกรąทบด้üย ไม่ใช่ลČมพüกเขćเพรćąบćงทĊคüćม ช่üยเĀลČĂแก่ผĎ้คนทĊ่ĂยĎ่ข้ćงเคĊยงĂćจจąไม่ทĆ่üถċง ยกตĆüĂย่ćงเช่น ÿมĆยก่ĂนมĊค่ćยเขมรแถü ชćยแดนเขมร แถüÿรąแก้ü คนไทยรĂบ ๆ ขćดแคลนน้Ĉ แลą ĂćĀćร แต่ทรĆพยćกร ดĆงกล่ćüกลĆบถĎกÿ่งไปใĀ้กĆบผĎ้Ăพยพชćüเขมร ซċ่งไม่ได้Āมćยคüćมü่ćไม่ปรąกĆน กćรช่üยเĀลČĂแก่คนĂพยพทĊ่ลĊ้ภĆยเข้ćมć แต่Āมćยถċงü่ćต้ĂงคĈนċงถċงคนไทยทĊ่ถĎก กรąทบด้üย ข้ĂÿĂงคČĂเจ้ćĀน้ćทĊ่ชĆ้นผĎ้น้Ăย บćงทĊเขćยĆงĂยĎ่ในกรĂบคüćมคĉดเก่ćทĊ่ü่ćบĆงคĆบใช้ กฎĀมćยĂąไรทĊ่ใกล้ตĆüเขćมćกทĊ่ÿčด เพรćąฉąนĆ้นนโยบćยจąต้ĂงชĆดเพČ่ĂใĀ้เขćเปิดพČ้นทĊ่ ใĀ้มćกยĉ่งขċ้น โดยกćรปฏĉบĆตĉกĆบผĎ้ลĊ้ภĆยĀรČĂผĎ้ĂพยพใĀ้เป็นธรรมมćกขċ้น เรČ่ĂงนĊ้Ăย่ćไป ÿĆนนĉþฐćนü่ćเจ้ćĀน้ćทĊ่ชĆ้นผĎ้น้Ăยเขćจąเข้ćใจ เขćก็ต้ĂงปฏĉบĆตĉตćมÿĉ่งทĊ่เขćถĎกÿĆ่งมć ดĆงนĆ้นนโยบćยจċง ต้ĂงชĆด ต้ĂงบĂกü่ćถ้ćผĎ้ทĊ่ĀนĊร้Ăนมćพċ่งเย็นทĊ่เข้ćปรąเทýไทยโดยไม่ได้ รĆบกćรปกป้Ăงจćก รĆฐเดĉม ก็ต้ĂงปฏĉบĆตĉĂย่ćงเป็นคčณต่Ăเขć ต้ĂงใĀ้เขćเข้ćมćโดยผ่ćน กćรกลĆ่นกรĂงเพČ่ĂกĈĀนดÿถćนภćพใĀ้แน่ชĆด ไม่ใช่ดĎแค่ü่ćถ้ćไม่มĊĀนĆงÿČĂเดĉนทćง ไม่มĊüĊ ซć ก็คČĂÿ่งไปĂยĎ่ในÿถćนทĊ่กĆกกĆนขĂงตม. คนลąเรČ่ĂงกĆน ดĆงนĆ้น เรČ่ĂงนĊ้ผมü่ćมĆนเป็นเรČ่Ăง ทĊ่เรćต้ĂงแบกรĆบภćรąด้üยกĆน โดยเฉพćąผĎ้ใĀญ่ต้ĂงใĀ้ÿĆจแก่ผĎ้น้Ăยü่ć เรČ่ĂงนĊ้กฎĀมćยทĊ่ เĂČ้Ăต่Ăคüćมเป็นมนčþย์ต้ĂงĂยĎ่เĀนČĂกฎĀมćยทĊ่กรĂงเข้ćเมČĂง ĂĆนนĊ้ผมü่ćยĆงไม่ชĆด
196 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ เรćต้Ăงÿร้ćงคüćมตรąĀนĆกรĎ้ใĀ้แก่เจ้ćĀน้ćทĊ่ด้üยü่ćĀ้ćมÿ่งกลĆบ แลąใĀ้โĂนต่Ăฝ่ćยĂČ่น ทćงÿĆงคมเพČ่ĂดĎแลเขćครĆบ คüามแตกต่างขĂงปัญĀาผู้ลี้ภัยที่เกิดขึ้นในประเทýไทยและประเทýเพื่Ăนบ้าน ĀรืĂคüามแตกต่างระĀü่างปัญĀาที่ประเทýกำลังพัฒนาและประเทýพัฒนาแล้üประÿบ เป็น Ăย่างไร คČĂธรรมดćในเรČ่Ăงÿĉทธĉมนčþยชน เรćไม่เปรĊยบเทĊยบปรąเทý เพรćąÿถćนกćรณ์ ไม่เĀมČĂนกĆน แต่Ăย่ćลČมปรąเทýไทยถċงแม้จąไม่มĊผĎ้ลĊ้ภĆยตćมกฎĀมćยไทย แต่ใน ข้Ăเท็จจรĉงในกฎĀมćยรąĀü่ćงปรąเทýมĊผĎ้ลĊ้ภĆยนąครĆบ แลąในĂĊกมčมĀนċ่งจćกข้Ăเท็จจรĉง บćงครĆ้งปรąเทýไทยก็ก่ĂใĀ้มĊผĎ้ลĊ้ภĆยเช่นกĆน Ăาจารย์คิดü่าĂุปÿรรคทำงานขĂงĂงค์กรต่าง ๆ ในการจัดการ ปัญĀาผู้ลี้ภัยมีĂะไรบ้าง ใ่นÿ่üนขĂงĂčปÿรรคก็มĊเรČ่ĂงงบแลąกćรจĆดกćร แลąยĆงมĊÿ่üนขĂงทĆýนąแลą มćตรกćรทćงกćรเมČĂงเกĊ่ยüกĆบผĎ้ลĊ้ภĆยขĂงเรćทĊ่ต้ĂงจĆดกćรใĀ้ได้ เพรćąบćงทĊก็เปิดกü้ćง พĂÿมคüร บćงทĊก็ค่Ăนข้ćงเลČĂนรćง Ăย่ćงกćรปฏĉบĆตĉนโยบćยเกĊ่ยüกĆบผĎ้ลĊ้ภĆย ถ้ćเกĉด เĀตčกćรณ์เกĊ่ยüกĆบผĎ้ลĊ้ภĆยทĊ่เป็นข่ćüดĆงĂĂกมćทĈใĀ้ได้รĆบคüćมÿ นใจจćกทĆ่ü โลก เนČ่ĂงจćกผĎ้ลĊ้ภĆยเขćไม่ได้รĆบกćรคč้มครĂงปกป้Ăง ทĈใĀ้เขćต้Ăงพċ่งคüćมคč้มครĂง รąĀü่ćงปรąเทý (international protection) ดĆงนĆ้น ก็จąเĀ็นชĆดü่ćถ้ćเรćเป็นปรąเทý ข้ćงเคĊยงทĊ่ÿćมćรถเÿนĂคüćมคč้มครĂงรąĀü่ćงปรąเทý (international protection) ได้แล้üไม่เÿนĂ ทĈใĀ้เป็นปรąเด็นทĊ่ท้ćทćยแลąน่ćจĆบตćมĂงĂย่ćงยĉ่งในÿćยตćขĂง ชćüโลก
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 197 ในกรณีที่ประเทýไทยไม่ÿามารถรับผู้ลี้ภัยไü้ได้ รัฐจะมีมาตรการจัดการĂย่างไรบ้าง ก็ถ้ćปรąเทýไทยไม่รĆบใช่ไĀมครĆบ แล้üมĊภยĆนตรćยทĊ่ĂćจจąเจĂĀćกถĎกÿ่งกลĆบ ทćงเลČĂกก็ไม่มĊมćกนĆก ต้ĂงไปปรąเทýĂČ่นถ้ćเป็นไปได้ แล้üต้ĂงĂย่ćลČมü่ć ถ้ćเป็นคน ไทยจąได้รĆบกćรปฏĉบĆตĉยĆงไงกĆบปรąเทýĂČ่น ÿมมตĉเป็นคčณĀรČĂเป็นผม ÿมมตĉถ้ćเรćโดน ÿ่งไปปรąเทýĂČ่น ÿĉทธĉมนčþยชนทĊ่เรćพĎดถċงก็จąปกป้Ăงไม่ใช่แต่ตĆüคนĂČ่นแต่ปกป้Ăงเรć ด้üย จċงบĂกได้ü่ćĀลĆกกćรไม่ÿ่งกลĆบ (non-refoulement) ก็เป็นÿĉทธĉขĂงคนไทยด้üย เช่นกĆน เช่น จąไปต่ćงปรąเทý ĀนĊĂąไรÿĆกĂย่ćง เพรćąฉąนĆ้นĂย่ćปรąมćทในเรČ่Ăงÿĉทธĉ มนčþยชนนąครĆบ ทĊ่พĎดถċงคČĂปฏĉบĆตĉต่ĂเขćเĀมČĂนกĆบทĊ่เรćĂยćกจąได้รĆบกćรปฏĉบĆตĉต่Ăเรć ถ้ćเรćตกยćกแลąเรćไม่มĊทćงรĎ้เลยü่ćÿĆกüĆนเรćจąĂยĎ่ในÿภćพทĊ่ลąเĂĊยดĂ่ĂนไĀม แท้จรĉง แล้üกćรเยĊยüยćทĊ่รĂคĂยมćกทĊ่ÿčดก้คČĂกćรกลĆบบ้ćนเดĉมโดยÿมĆครใจแลąปลĂดภĆยครĆบ Q. Ăาจารย์คิดü่าจะมีüิธีการĂะไรบ้าง ที่ทำใĀ้ข้ĂตกลงĀรืĂÿนธิÿัญญาระĀü่างประเทýมีผล บังคับใช้จริงได้มากขึ้น และÿามารถแก้ปัญĀาที่เกิดขึ้นในประเทýต่าง ๆ ได้จริง ÿนธĉÿĆญญćรąĀü่ćงปรąเทýĀรČĂจćรĊตรąĀü่ćงปรąเทý คČĂกรĂบขĂงกฎĀมćย รąĀü่ćงปรąเทýทĊ่ผĎกมĆดรĆฐไü้ในĀนċ่งลĈดĆบในเรČ่ĂงคüćมรĆบผĉดชĂบขĂงรĆฐต่Ăÿćกล ซċ่ง ปรąเด็นĂยĎ่ทĊ่กฎĀมćยดĆงกล่ćüบĆงคĆบใช้ในýćลไทยได้โดยตรงĀรČĂเปล่ć ในมčมขĂง ปรąเทýไทย ĂĉงตćมทฤþฎĊทüĉนĉยม ไม่ใช่เĂกนĉยม คČĂýćลไทยไม่รĆบกฎĀมćยรąĀü่ćง ปรąเทýมćบĆงคĆบใช้ในýćล จąต้ĂงปรąกćýในพรąรćชกĉจจćนčเบกþćใĀ้เป็นกฎĀมćยไทย ก่Ăน แต่ในบćงครĆ้งýćลไทยก็ยċดถČĂกฎĀมćยรąĀü่ćงปรąเทýเป็นแรงบĆนดćลใจในกćร ปฏĉบĆตĉ ซċ่งย่Ăมเป็นคčณต่ĂเพČ่Ăนมนčþย์ด้üยครĆบ
198 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ Q. Ăาจารย์คิดü่าทัýนะคติขĂงคนไทยมีผลต่ĂการทำงานขĂงĀน่üยงานต่าง ๆ ในปัญĀา ผู้ลี้ภัยĀรืĂไม่ คČĂĂĆนĀนċ่งทĊ่น่ćÿĆงเกตมćก คČĂ ข้ĂมĎลเรČ่ĂงผĎ้ลĊ้ภĆยในÿČ่Ăไทยค่Ăนข้ćงน้ĂยครĆบ แลąข้ĂÿĂงคČĂĂงค์กćรขĂงไทยทĊ่เข้ćไปช่üยจรĉง ๆ ก็น้Ăย มĆกจąเป็นĂงค์กรรąดĆบÿćกลทĊ่ เข้ćไปช่üยผĎ้ลĊ้ภĆย ไทยจąÿนใจเรČ่ĂงĂČ่นมćกกü่ć แต่ผมü่ćในจĉตใจทĊ่เĂČ้Ăเฟื้ĂขĂงฝ่ćยไทยทĊ่ก็ มĊĂยĎ่แล้ü แลąกลč่มทĊ่ทĈÿ่üนใĀญ่มĆกจąเกĊ่ยüกĆบýćÿนć ĀรČĂมĀćüĉทยćลĆยในบćงครĆ้ง ซċ่ง มĆกเป็นแบบเฉพćąกĉจ Q. Ăาจารย์มีแนüทางĂย่างไรที่ทำใĀ้คนไทยเพิ่มการตระĀนักรู้ถึงปัญĀาผู้ลี้ภัยแล้üก็คüาม รุนแรงที่เกิดขึ้นต่าง ๆ üĉธĊกćรง่ćย ๆ เลยคČĂจĆดใĀ้มĊกĉจกรรมทĈร่üมกĆนตĆ้งแต่เด็ก ๆ เลยครĆบ Ăย่ćงใน คณąĄ เĂงก็มĊใĀ้นĉÿĉตไปช่üยงćนĂงค์กรทĊ่ทĈเรČ่ĂงผĎ้ลĊ้ภĆย ซċ่งเป็นÿĉ่งทĊ่ดĊนąครĆบ ขĂงพüกนĊ้ Ăย่ćพĎดถċงแต่ÿĉทธĉ Ăย่ćพĎดถċงแต่ĀลĆก Ăย่ćพĎดถċงแต่กฎĀมćย Ăย่ćพĎดถċงแต่ตĈรćเลย ต้Ăง พĎดด้üยจĉตใจ จĉตüĉญญćณ Ăย่ćงผมก็ช่üยโดยบĆงเĂĉญจรĉง ๆ แล้üก็ช่üยเป็นĂćÿćÿมĆคร ด้üย Ăย่ćงพüกĀนĆงÿČĂผĎ้ลĊ้ภĆยทĊ่ผมเขĊยนก็ยกใĀ้เป็นกćรกčýลĀมดเลย ก็เขĊยนเกĊ่ยüกĆบ มนčþย์ทĊ่ยćกจน ยćกไร้ ลĈบćก ผมทĈไม่ได้ทĊ่จąเก็บลĉขÿĉทธĉ์ทčกĂย่ćงใĀ้ตĆüเĂง ผมต้ĂงคČน ใĀ้ÿĆงคม ผมเป็นปćกเป็นเÿĊยงใĀ้คนทĊ่เขćเÿĊยเปรĊยบครĆบ แล้üยĉ่งÿร้ćงเรČ่ĂงเĀล่ćนĊ้ใĀ้เป็น ฐćนคüćมรĎ้ขĂงเรČ่ĂงทĊ่เขćเรĊยกร้Ăง ก็ยĉ่งÿร้ćงÿรรค์ใĀ้เรćมĊพลĆง ทĈใĀ้คนĂČ่นเข้ćถċงข้ĂมĎล ได้ง่ćยขċ้น ยĉ่งเรćเป็นคนทĊ่มĊข้ĂมĎลในเรČ่ĂงนĊ้ยĉ่งต้ĂงทĈเพČ่Ăช่üยเĀลČĂกลč่มคนทĊ่เปรćąบćง ครĆบ
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 199 ก่Ăนที่จะจบบทÿัมภาþณ์ Ăาจารย์มีĂะไรĂยากจะฝากถึงผู้Ă่านที่กำลัง Ă่านบทÿัมภาþณ์Ăยู่ĀรืĂไม่ เรćกĈลĆงคčยกĆนเรČ่Ăงคč้มครĂงช่üยเĀลČĂปกป้Ăงคน โดยไม่คĈนċงถċงÿĆญชćตĉ ไม่ได้ ยćกĂąไร Āćกเป็นเรČ่Ăงจĉตใจ ก็ฝćกไü้ü่ćจĉตใจทĊ่เĂČ้Ăเฟื้ĂÿĈคĆญนąครĆบ แลąทĊ่จąคüบคĎ่ไป ด้üย กĉจกรรมก็ÿĈคĆญ คČĂช่üยเขćบ้ćงเท่ćทĊ่เรćจąช่üยได้ Ăย่ćงผม ผมไม่ได้เรĊยกü่ćผมดĊ นą แต่ผมĂยćกจąช่üยกลč่มทĊ่เขćไม่มĊโĂกćÿเĀมČĂนเรć จąเรĊยกü่ćทĈบčญตĆกบćตรก็ได้ แต่ ไม่ได้ผĎกกĆบýćÿนćนąครĆบ เป็นกćรÿร้ćงพลĆงใĀ้เรćมĊจĉตüĉญญćณĂĈนćจทĊ่เป็นคčณ ทĊ่Āนčน เรćแลąÿĆงคมมćกขċ้นครĆบ
200 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ประüัติผู้ใĀ้ÿัมภาþณ์ ýาÿตราจารย์กิตติคุณüิทิต มันตาภรณ์ ผĎ้เชĊ่ยüชćญด้ćนกฎĀมćยรąĀü่ćงปรąเทý โดยเฉพćąเรČ่Ăงÿĉทธĉมนčþยชน ýćÿตรćจćรย์กĉตตĉคčณคณąนĉตĉýćÿตร์ จčāćลงกรณ์มĀćüĉทยćลĆยแลąýćÿตรćภĉ ชćนขĂงจčāćลงกรณ์มĀćüĉทยćลĆย ผĎ้ได้รĆบพรąรćชทćนเครČ่ĂงรćชĂĉÿรĉยćภรณ์ĂĆนüĉเýþยĉ่งแĀ่งจĆกรüรรดĉบรĉตĉช (KBE) ผĎ้ได้รĆบทčนจćกมĀćüĉทยćลĆยแĀ่งÿĀปรąชćชćตĉ ทĊ่มĀćüĉทยćลĆยĂĂกซฟĂร์ด (University of Oxford) ÿĀรćชĂćณćจĆกร พ.ý. 2529 – 2530 ดĈรงตĈแĀน่งต่ćงๆในĂงค์กรรąĀü่ćงปรąเทýทĆ่üโลก เช่น ผĎ้รćยงćนพĉเýþแĀ่ง ÿĀปรąชćชćตĉ (UN Special Rapporteur) คณąมนตรĊÿĉทธĉมนčþยชนแĀ่ง ÿĀปรąชćชćตĉ (UNHRC) แลąบรรดćตĈแĀน่งในĂงค์กรĂČ่น ๆ ขĂงÿĀปรąชćชćตĉ ผĎ้ได้รĆบรćงüĆล UNESCO Human Rights Education Prize (2004). การýึกþา ปรĉญญćตรĊแลąปรĉญญćโท ÿćขćนĉตĉýćÿตร์ มĀćüĉทยćลĆย Oxford ปรĉญญćโทÿćขćกฎĀมćยยčโรป มĀćüĉทยćลĆย Bruxelles เนตĉบĆณฑĉตĂĆงกฤþ ÿĈนĆก Middle Temple, London
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 201
คุณศุภกานต นิมมานเทอดวงศ Inter- view
บทÿĆมภćþณ์ บทÿĆมภćþณ์ เทคโนโลยี AI ความล้ำÿมัยที่ กฎĀมายยุคใĀมตองตามใĀทัน
204 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ บทนำ เทคโนโลยĊปัญญćปรąดĉþฐ์ ĀรČĂ AI เป็นĀนċ่งในÿčดยĂดนüĆตกรรมแĀ่งยčค ทĊ่ÿร้ćงคüćม เปลĊ่ยนแปลงใĀ้แก่มüลมนčþยชćตĉĂย่ćงใĀญ่Āลüง จนกลćยเป็นÿ่üนÿĈคĆญในชĊüĉตมนčþย์ทĊ่ไม่ ÿćมćรถĀลĊกเลĊ่ยงได้ ในปัจจčบĆน AI ถĎกพĆฒนćจนมĊคüćมÿćมćรถĀลćกĀลćยแลąปรąÿĉทธĉภćพÿĎง ทĆ้งยĆงÿćมćรถแบ่งเบćภćรąงćนเล็ก ๆ น้Ăย ๆ ขĂงมนčþย์ ตลĂดจนกćรเป็นผĎ้ช่üยชĆ้นยĂด ทĊ่ช่üย คĉด üĉเครćąĀ์แลąแก้ไขปัญĀćต่ćง ๆ ใĀ้มนčþย์ได้Ăย่ćงรüดเร็ü ĀรČĂแม้แต่กćรเป็นผĎ้ÿร้ćงÿรรค์ คĉดค้นÿĉ่งใĀม่ ๆ ด้üยตนเĂง จนมĊคüćมคล้ćยคลċงมนčþย์ Ăย่ćงไรก็ตćมกćรตĆดÿĉนใจได้ด้üยตนเĂง ขĂง AI นĆ้นก็เปรĊยบเÿมČĂนดćบÿĂงคม ซċ่งĂćจÿ่งผลกรąทบแลąÿร้ćงคüćมเÿĊยĀćยต่Ăมนčþย์ได้ Āćกไม่มĊกฎĀมćยเพČ่ĂคüบคčมเทคโนโลยĊดĆงกล่ćü ในยčคทĊ่ AI เข้ćมćมĊĂĉทธĉพลต่Ăกćรใช้ชĊüĉตขĂงมนčþย์ นćนćปรąเทýทĆ่üโลกต่ćงตรąĀนĆก ถċงปัญĀćทĊ่เกĉดขċ้นจćกกćรใช้ AI ซċ่งเกĉดจćกช่Ăงü่ćงทćงกฎĀมćยทĊ่ยĆงไม่ÿćมćรถก้ćüตćมโลกขĂง เทคโนโลยĊทĊ่ĀมčนไปĂย่ćงรüดเร็üได้ทĆน ในปรąเทýไทยเĂงก็มĊกćรตรąĀนĆกถċงปัญĀćในเรČ่ĂงนĊ้ เช่นกĆน ถċงกรąนĆ้นกฎĀมćยไทยก็ยĆงมĉได้ครĂบคลčมปรąเด็นเกĊ่ยüกĆบ AI มćกพĂ ทĈใĀ้เมČ่ĂเกĉดกรณĊ พĉพćททĊ่เกĊ่ยüข้ĂงกĆบ AI ก็จąเกĉดปรąเด็นข้ĂถกเถĊยงทćงกฎĀมćยขċ้นมćกมćย ตĆüĂย่ćงเช่น กรณĊ ข้ĂพĉพćทเกĊ่ยüกĆบผĎ้ทĊ่จąได้รĆบÿĉทธĉในกćรเป็นเจ้ćขĂงในผลงćนทĊ่ÿรรค์ÿร้ćงขċ้น จนทĈใĀ้เกĉดกรณĊ ทĊ่ผĎ้ทĊ่ได้รĆบคüćมเÿĊยĀćยจćก AI ยĆงไม่ได้รĆบคüćมคč้มครĂงตćมกฎĀมćยĂย่ćงทĊ่คüรจąเป็น ซċ่งจą ได้กล่ćüต่ĂไปในบทÿĆมภćþณ์นĊ้ ทĆ้งนĊ้ ทćงกĂงÿĆมภćþณ์ได้รĆบเกĊยรตĉจćกคčณýčภกćนต์ นĉมมćน เทĂดüงý์ ผĎ้เชĊ่ยüชćญกฎĀมćย ด้ćนกćรคč้มครĂงข้ĂมĎลÿ่üนบčคคล เทคโนโลยĊ แลąĂČ่น ๆ ĂĊกมćกมćย มćใĀ้คüćมรĎ้ในปรąเด็นปัญĀćดĆงกล่ćü โดยฝ่ćยกĂงÿĆมภćþณ์ขĂงกĂงบรรณćธĉกćรได้เล็งเĀ็นถċงคüćมÿĈคĆญขĂงปรąเด็น ดĆงกล่ćü ด้üยบรĉบทแĀ่งยčคÿมĆยทĊ่เปลĊ่ยนแปลงไป แลąĀüĆงเป็นĂย่ćงยĉ่งü่ć บทÿĆมภćþณ์เชĉงนĉตĉ üĉชćกćรปรąจĈปี 2566 นĊ้จąจčดปรąกćยใĀ้เกĉดกćรต่ĂยĂดทćงคüćมคĉดในเชĉงüĉชćกćรต่Ăไปใน Ăนćคต
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 205 üิทยากรนิยามคüามĀมายและขĂบเขตขĂงเทคโนโลยีปัญญาประดิþฐ์ ĀรืĂ AI ü่าĂย่างไรตามทัýนะขĂงüิทยากร เปิดกĆนด้üยคĈถćมทĊ่คลćÿÿĉกมćก แลąมĆนก็เป็นคĈถćมทĊ่เรćคüรถćมตĆüเĂงเรČ่Ăย ๆ เพČ่Ăเช็กคüćมเข้ćใจขĂงเรćเĂง ด้üยคüćมทĊ่ AI มĆนĂยĎ่มćนćนแล้üก็จรĉง แต่ช่üงĀลĆง ๆ นĊ่คČĂพĆฒนćไปเร็üมćก มćเรĉ่มจćกคüćมĀมćยขĂง AI กĆนก่Ăนเลยนąคą คĉดü่ćก็ตćม คĈýĆพท์เลยค่ą “ปัญญćปรąดĉþฐ์” เป็นÿĉ่งทĊ่มนčþย์ÿร้ćงขċ้นมćเพČ่Ăช่üยคĉด ตรงนĊ้ทčกคนก็ คงเข้ćใจตรงกĆน ในยčคแรก ๆ AI ก็เรĉ่มพĆฒนćมćจćกรĎปแบบขĂงกรąบüนกćร ขĆ้นตĂนทĊ่ ช่üยมนčþย์คĉดได้แล้üก็พĆฒนćมćเรČ่Ăย ๆ กลćยเป็น “เทคโนโลยĊทĊ่ÿćมćรถคĉด เรĊยนรĎ้ üĉเครćąĀ์ เปรĊยบเทĊยบเĀตčแลąผล แลąตĆดÿĉนใจได้เĂง” ซċ่งเรČ่ĂงพüกนĊ้จรĉง ๆ มĆนก็เป็น งćนขĂงมนčþย์แต่ตĂนนĊ้มĆนมĊAI มćทĈได้แล้ü ทĊนĊ้มćพĎดกĆนในÿ่üนขĂง “ขĂบเขต” ถ้ć ĀมćยถċงคüćมÿćมćรถขĂง AI ต้ĂงบĂกü่ć ตĂบยćกค่ą Ăย่ćงทĊ่เรćทรćบกĆนดĊ มĆน พĆฒนćไปไüมćก ๆ ขณąทĊ่คčยกĆนĂยĎ่เนĊ่ยก็ĂćจมĊAI ปรąเภทใĀม่ๆ เกĉดขċ้นเยĂąมćก ขĂบเขตขยćยไปเรČ่Ăย ๆ เลยค่ą ในปัจจุบันเทคโนโลยีปัญญาประดิþฐ์ĀรืĂ AI มีการพัฒนาĂย่าง ก้าüกระโดด ในบางครั้ง AI ยังÿามารถทำĀน้าที่ĀรืĂงานบางĂย่างแทน มนุþย์ได้ ในประเด็นนี้üิทยากรมีคüามเĀ็นü่า AI มีคüามÿามารถทัดเทียม มนุþย์แล้üĀรืĂไม่ ĀรืĂยังด้Ăยกü่าในด้านใดบ้าง คĉดü่ćทĈแทนได้ แลąแซงไปไกลแล้üในĀลćย ๆ ด้ćน ดĆงนĆ้นจąมćแจกแจงกĆนü่ć มĊกćรทĈงćน (function) ด้ćนไĀนบ้ćงนąคą ปกตĉถ้ćพĎดถċง AI ทčกคนจąคĉดถċงกćรทĈงćน ไĀนขĂงมĆน คĈตĂบคČĂโดรćเĂมĂน ล้Ăเล่นนąคą เด็ก ๆ ยčคนĊ้ยĆงทĆนโดรćเĂมĂนใช่ไĀม มćต่ĂกĆนทĊ่ช่üงÿćรąนąคą เĂćแค่ลĂงมĂงไปรĂบ ๆ ĀรČĂลĂงนċกไü ๆ คČĂมĆนĂยĎ่ใน
206 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ทčกĂย่ćงรĂบตĆüเรćเลย Ăย่ćงเüลćนĊ้ก็คงไม่มĊใครไม่รĎ้จĆก ChatGPT ใช่ไĀมคą ĀรČĂแม้กรąทĆ่งพüก SNS ทĊ่ยĉงโฆþณćĀรČĂคĂนเทนต์ขċ้นมćใĀ้เรćดĎ รćยกćรแนąนĈจćก Netflix ตĂนนĊ้ก็คČĂเĂć AI มćใช้Āมดเลย ดĆงนĆ้น ถ้ćลĂงมćดĎü่ćกćรทĈงćนขĂง AI มĊ Ăąไรบ้ćงนĆ้น คĈตĂบก็คČĂเยĂąมćกค่ą เพรćąงĆ้นมćแบ่งเป็นกลč่มเพČ่ĂใĀ้ง่ćยต่Ăกćรย่Ăย กĆนก่Ăน Āนċ่งในüĉธĊจĆดกลč่มง่ćย ๆ ü่ć AI มĆนมĊกćรทĈงćน (function) Ăąไรบ้ćง คČĂกćร แบ่งตćมลĆกþณąงćนทĊ่มĆนมćช่üย ก็จąแบ่งได้3 กลč่ม Acceleration - เร่งคüćมเร็ü, Augmentation - เพĉ่มปรąÿĉทธĉภćพ, แลą Automation คČĂปล่ĂยมĆนไปทĈงćน เĂง งćนแบบทĈซ้Ĉ ๆ ซċ่งในÿćมÿ่üนนĊ้ก็ÿćมćรถแÿดงใĀ้เĀ็นü่ć AI คČĂแซงมนčþย์ไปแล้ü นąคą แต่พĎดงĆ้นก็จąดĎเĂćตĆüเĂงไปแข่งกĆบ AI ใช่ไĀมคą คČĂเรćไม่ได้แข่งกĆบ AI แต่เรć ĂยćกใĀ้มĆนมćช่üยงćนต่ćงĀćก เพรćąงĆ้นตรงนĊ้ก็คĉดü่ćเรćไม่แข่งกĆน ใĀ้มĆนทĈไปเลยเพČ่Ă ช่üยทč่นแรงใĀ้พüกเรć เป็นเครČ่ĂงมČĂ เป็นÿĉ่งĂĈนüยคüćมÿąดüก ÿ่üนในเรČ่Ăงü่ć ด้ćนไĀนทĊ่คĉดü่ć AI ยĆงÿĎ้มนčþย์ไม่ได้ Ăย่ćงĀนċ่งเลยทĊ่ตĂนนĊ้AI ĂćจจąยĆงไม่ตĂบโจทย์ คČĂ AI มĆนยĆงเÿĊ่ยงทĊ่ไม่มĊคüćมÿĈนċกรĎ้ü่ćĂąไรคČĂถĎกĀรČĂผĉด เĀมČĂนมĆนไม่มĊÿćมĆญÿĈนċก (common sense) ĀรČĂจรĉยธรรมใด ๆ ÿčดท้ćยแล้üในกćร ทĈงćนจรĉงก็ยĆงต้ĂงมĊมนčþย์เข้ćมćคĂยคčมทĉýทćง ĀรČĂตรüจเช็กรĂบÿčดท้ćย ซċ่งนĆ่น Ăćจจąเป็นเพรćą AI มĆนยĆงพĆฒนćตĆüเĂงไปไม่ถċงก็ได้ÿĆกüĆนมĆนĂćจจąทĈได้ก็ได้ แต่เĂćเป็นü่ćตĂนนĊ้ยĆงทĈไม่ได้ ในÿ่üนกćรตĆดÿĉนใจในขĆ้นตĂนลąเĂĊยด เช่น กćรร่ćงÿĆญญćพČ้นฐćนง่ćย ๆ Ăย่ćง กćรจ้ćงคนนĂกทĈงćนบćงĂย่ćงทĊ่ไม่ได้ซĆบซ้ĂนĂąไรใĀ้ มĆนก็มĊโปรแกรมทĊ่ ช่üยร่ćงÿĆญญćได้ เช่น บĂกคüćมต้Ăงกćร เนČ้ĂĀćงćน ปรąเด็นทĊ่ĂยćกรąüĆงเป็นพĉเýþ เช่น กćรชดเชยค่ćเÿĊยĀćย üĆนÿ่งมĂบ ขĆ้นตĂนกćรÿ่งมĂบ ซċ่งโปรแกรมพüกนĊ้ก็จąมć ช่üยคนทĊ่ไม่ใช่นĆกกฎĀมćยใĀ้ÿćมćรถÿร้ćงÿĆญญćขċ้นมćได้เĂงĂย่ćงมĊปรąÿĉทธĉภćพ แลą ÿąดüกกü่ćทĊ่จąไปดćüน์โĀลดเทมเพลต (template) ทĆ่üไปจćกĂĉนเทĂร์เน็ต ทĆ้งนĊ้ทĆ้งนĆ้น ต่ĂใĀ้เป็นÿĆญญćทĊ่ไม่ซĆบซ้Ăน แต่ถ้ćเนČ้ĂĀćมĆนÿĈคĆญ ÿčดท้ćยก็ยĆงต้ĂงมĊกćรนĈไปใĀ้ฝ่ćย กฎĀมćยช่üยตรüจคüćมเรĊยบร้ĂยในขĆ้นÿčดท้ćยĂยĎ่ดĊ ĂĊกตĆüĂย่ćงนċงทĊ่คĉดü่ćน่ćÿนใจ ซċ่ง เพĉ่งได้ไปฟังมćแล้üมĆนเปรĊยบเทĊยบได้เĀ็นภćพง่ćย ๆ ดĊคČĂกรณĊทĊ่มĊกćรทĈธčรกรรมทĊ่โดน แĂบĂ้ćงทĊ่ขโมยบĆตรเครดĉตคนĂČ่นไปใช้ ซċ่งถ้ćเกĉดธčรกรรมไĀนมĊลĆกþณąÿงÿĆยü่ćจąเป็น
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 207 คดĊฉ้Ăโกง (fraud) มĆนก็จąมĊกćรแจ้งเตČĂนไปทĊ่แผนกเพČ่ĂตรüจจĆบ (detect fraud) ซċ่ง เป็นüĉธĊขĂงธนćคćร แต่แน่นĂนü่ć แต่ลąüĆนคดĊฉ้Ăโกง (fraud) มĆนเยĂąมćก ใĀ้คนมćนĆ่ง ดĎทĆ้งĀมด คĂยเช็กทĆ้งĀมดü่ćมĆนเป็นคดĊฉ้Ăโกง (fraud) จรĉงĀรČĂเปล่ć มĆนก็ĂćจจąทĈไม่ ทĆน เลยมĊกćรนĈ AI มćใช้ซċ่งถ้ćเทĊยบกĆนรąĀü่ćงปรąÿĉทธĉภćพในกćรตรüจจĆบ (detect fraud) รąĀü่ćงคนกĆบ AI เขćบĂกไü้ü่ć ถ้ćเป็นเคÿทĊ่เป็นคดĊฉ้Ăโกง (fraud) แบบเĀ็นได้ แน่นĂน ชĆด ๆ เลย ก็ใĀ้โยนใĀ้AI ทĈไปเลย ยĆงไงปรąÿĉทธĉภćพก็ÿĎงกü่ć เร็üกü่ćใĀ้คนดĎ แน่ ๆ แล้üมĆนก็ง่ćยพĂจąใĀ้AI ช่üยตĆดÿĉนใจไปเลย แต่ในกรณĊทĊ่เป็นÿถćนกćรณ์ก้Ĉกċ่งü่ć เป็นคดĊฉ้Ăโกง (fraud) แน่ĀรČĂเปล่ć ĂĆนนĊ้ตćมพĂดแคÿต์ทĊ่ฟัง คČĂเขćบĂกü่ćก็ยĆงต้ĂงใĀ้ คนมćüĉเครćąĀ์ĂยĎ่ดĊ มĆนจąมĊเปĂร์เซ็นต์ทĊ่จąถĎกต้ĂงÿĎงกü่ć ด้üยปัจจุบันเทคโนโลยี AI ถูกพัฒนาถึงในระดับที่ÿามารถüิเคราะĀ์ ประมüลผล และ ตัดÿินใจเรื่Ăงต่าง ๆ ด้üยตนเĂง ตลĂดจนคüามÿามารถในการแÿดงĂĂก ซึ่งใกล้เคียง มนุþย์Ăย่างมาก üิทยากรคิดü่า AI คüรมีÿถานะĂะไรตามกฎĀมายในปัจจุบัน ÿ่üนตĆüไม่มĊคüćมเĀ็นü่ć AI คüรถĎกจĆดĂยĎ่ในÿถćนąĂąไรตćมกฎĀมćย Ăย่ćงไรก็ ตćมคüรมĊมćตรกćรคüบคčม แลąมćตรกćรÿ่งเÿรĉมทĊ่เĀมćąÿม ÿ่üนเรČ่ĂงกćรกĈĀนด Āน้ćทĊ่แลąคüćมรĆบผĉดชĂบ แน่นĂนü่ćคüรมĊ แต่ไม่ได้ตกทĊ่ AI เนČ่Ăงจćก AI ไม่มĊ คüćมÿćมćรถทćงกฎĀมćย ฉąนĆ้นĀน้ćทĊ่แลąคüćมรĆบผĉดชĂบจċงคüรไปตกทĊ่บčคคล ซċ่ง คüรจĆดไü้คร่ćü ๆ 2 ปรąเภท คČĂผĎ้ผลĉต แลąผĎ้ใช้ ในÿ่üนขĂงผĎ้ผลĉต กฎĀมćยคüรเข้มงüดกĆบกćรได้มćซċ่งข้ĂมĎลü่ćได้มćจćกไĀน เป็นข้ĂมĎลทĊ่ถĎกต้ĂงĀรČĂไม่ แลąจąต้ĂงมĊคüćมรĆบผĉดชĂบต่Ăข้ĂมĎลนĆ้นĂย่ćงไร ÿ่üนผĎ้ใช้เĂง ก็คüรมĊกฎรąเบĊยบในกćรเข้ćใช้เครČ่ĂงมČĂ AI มĊกćรกĈĀนดชĆดเจน ü่ćÿćมćรถนĈไปใช้ÿร้ćงผลงćนในลĆกþณąใดได้ ĀรČĂต่ĂยĂดได้Ăย่ćงไรบ้ćง โดยÿรčปแล้üคüรมĊกฎรąเบĊยบคüบคčมก่ĂนปัญĀćจąบćนปลćย ทĆ้งในมčมขĂง ผĎ้ÿร้ćงÿรรค์ผลงćนทĊ่ต้Ăงกćรกćรคč้มครĂงผลงćน แลąฝั่งผĎ้พĆฒนćรąบบ AI ทĊ่ต้Ăงกćร รąเบĊยบÿĈĀรĆบเป็นแนüปฏĉบĆตĉทĊ่ชĆดเจน เพČ่ĂทĊ่จąได้ปรąกĂบธčรกĉจขĂงตนต่Ăไปได้โดยไม่ ตĉดขĆดเช่นกĆน
208 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ Q. AI ถูกพัฒนาจากในช่üงแรกที่มักถูกใช้เป็นเครื่ĂงมืĂเพื่Ăการเก็บรüบรüม üิเคราะĀ์ จำแนก ĀรืĂแปลงผลข้Ăมูลเป็นÿ่üนใĀญ่ จนในยุคปัจจุบันÿามารถÿร้างÿรรค์ผลงานด้üยตัüเĂงได้ จึง Ăยากทราบü่า กระบüนการÿร้างÿรรค์ดังกล่าüมีขั้นตĂนคร่าü ๆ Ăย่างไรบ้าง ขĂยกตĆüĂย่ćง AI ทĊ่เป็นทĊ่รĎ้จĆกĂย่ćง Midjourney Āนċ่งใน AI ทĊ่ÿćมćรถÿร้ćง รĎปภćพตćมคĊย์เüĉร์ดทĊ่ใÿ่เข้ćไป ĀลĆกกćรทĈงćนขĂงมĆนคČĂกćรเก็บรüบรüมข้ĂมĎลภćพทĊ่ ได้รĆบไü้ แล้üจĈแนกเก็บตćมคĊย์เüĉร์ดทĊ่ label ไü้เช่น คĈü่ćüĆฒนธรรมไทยก็จąมĊคลĆงภćพ แบบĀนċ่ง ĀรČĂกćร์ตĎนจĉบลĉก็จąมĊคลĆงภćพĂĊกแบบĀนċ่ง แลąเพČ่ĂทĊ่จąได้ภćพเĀล่ćนĊ้มć เชČ่Ăü่ćต้ĂงĂćýĆยคลĆงข้ĂมĎลทĊ่เก็บไü้จĈนüนมćก เมČ่ĂผĎ้ใช้กรĂกคĊย์เüĉร์ดลงไป รąบบจąนĈ คลĆงภćพทĊ่ถĎก label ด้üยคĈนĆ้นมćรüมกĆนเป็นงćนชĉ้นใĀม่ ÿĈĀรĆบผĎ้Ă่ćนทĊ่ÿนใจ ก็ÿćมćรถลĂงýċกþćจćกโปรแกรมนĊ้ได้ แต่ĀćกจąนĈไปใช้ งćนจรĉง ก็พċงรąลċกü่ć เบČ้ĂงĀลĆงขĂงผลงćนนĊ้มćจćกĀยćดเĀงČ่ĂขĂงýĉลปินทĆ้งÿĉ้น
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 209 Q. Āนึ่งในกระบüนการทำงานขĂง AI คืĂขั้นตĂนการฝึกĀรืĂการ “เทรน” AI ซึ่งผู้ใช้งาน ÿามารถ ยกผลงาน ĀรืĂข้ĂมูลĂันเป็นลิขÿิทธิ์ขĂงผู้Ăื่นมาใช้ÿĂนĀรืĂเป็นแนüทางใĀ้ AI ใน การÿร้างผลงาน ตามคüามคิดเĀ็นขĂงüิทยากร การกระทำดังกล่าüถืĂเป็นการละเมิดลิขÿิทธิ์ ĀรืĂไม่ และĀากเป็นการละเมิดลิขÿิทธิ์ ผู้ใดเป็นผู้กระทำละเมิด ก่ĂนĂČ่นต้Ăงพĉจćรณćü่ć ได้ข้ĂมĎลเĀล่ćนĆ้นมćได้Ăย่ćงไร ได้รĆบกćรĂนčญćตจćก เจ้ćขĂงผลงćนĀรČĂไม่ ในกรณĊĀćกเป็นกćรใช้งćนทĊ่ไม่ได้รĆบĂนčญćต ผĎ้ทĊ่เĂćข้ĂมĎล ดĆงกล่ćüไปเทรน AI คČĂผĎ้กรąทĈลąเมĉด Ăย่ćงไรก็ตćม จćกทĊ่ได้มĊโĂกćÿพĎดคčยแลąĂ่ćนคüćมคĉดเĀ็นขĂงนĆกüćด นĆกแÿดงแลąýĉลปินทĊ่ปรąÿบปัญĀćถĎกลąเมĉดลĉขÿĉทธĉ์ผลงćน พบü่ćในĀลćยครĆ้งýĉลปิน มĆกถĎกลąเมĉดโดยไม่รĎ้ตĆü เช่น ในปัจจčบĆน digital art ĀรČĂกćรÿร้ćงÿรรค์ผลงćนบน คĂมพĉüเตĂร์ĀรČĂแล็ปท็Ăปมćกขċ้น จćกนĆ้นก็นĈไปเผยแพร่บน platform ต่ćง ๆ ซċ่ง ปัญĀćก็เกĉดขċ้นเมČ่Ăเจ้ćขĂงผลงćนไม่ได้Ă่ćนเงČ่Ăนไขกćรใช้งćนĂย่ćงลąเĂĊยด แลąใน ĀลćยครĆ้งเงČ่ĂนไขเĀล่ćนĆ้น ก็รüมถċงกćรยĉนยĂมใĀ้ผลงćนขĂงตนถĎกนĈไปใช้เทรน AI ทĈ ใĀ้ผĎ้ถĎกลąเมĉดไม่ÿćมćรถเรĊยกร้Ăงคüćมเป็นธรรมจćก platform นĆ้นได้ ไม่เพĊยงเท่ćนĆ้น ด้üยคüćมÿćมćรถขĂง AI ทĊ่ÿร้ćงผลงćนได้Ăย่ćงรüดเร็ü จċง กรąทบต่ĂกćรถĎกจ้ćงงćนขĂงýĉลปินĂย่ćงมćก จċงเป็นปัญĀćทĊ่ไม่Ăćจปล่Ăยผ่ćนได้ แลą ตĂนนĊ้ýĉลปินจĈนüนไม่น้Ăยต่ćงก็รĂคĂยคüćมคč้มครĂงเพČ่Ăคüćมเป็นธรรมจćกกฎĀมćย ĂยĎ่ เชČ่Ăü่ćต้ĂงĀćจčดเĀมćąÿมกĆนรąĀü่ćงปรąÿĉทธĉภćพ คüćมรüดเร็ü แลąกćรจĆดกćร แรงงćนคน คงจąดĊไม่น้Ăยถ้ćมĊกฎĀมćยคüบคčมทĊ่ร่ćงขċ้นโดยผĎ้ทĊ่เข้ćใจปัญĀćขĂงทčกฝ่ćย
210 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ Q. ถ้าเกิดกรณีที่ AI นำผลงานĂันเป็นลิขÿิทธิ์ขĂงผู้Ăื่นĀลาย ๆ ชิ้นในแต่ละÿ่üนมารüมกัน ÿร้างเป็นผลงานชิ้นใĀม่ด้üยตัüเĂง โดยผู้ÿั่งการ AI ไม่ทราบถึงขั้นตĂนการทำงานต่าง ๆ ขĂง เทคโนโลยี AI ตามคüามคิดเĀ็นขĂงüิทยากรคิดü่าการกระทำดังกล่าüขĂง AI เป็นการละเมิด ลิขÿิทธิ์ขĂงเจ้าขĂงผลงานĀรืĂไม่ i) Āากเป็นกรณีที่ AI ÿร้างÿรรค์ผลงานขึ้นมาด้üยตัüเĂงร้ĂยเปĂร์เซ็นต์ แต่ AI ได้นำผลงานขĂงผู้Ăื่นĂันมีลิขÿิทธิ์มาใช้ในการผลิตผลงานด้üย Āากเป็น กรณีแบบนี้ผู้ใดคüรจะต้Ăงรับผิดในการกระทำดังกล่าüขĂง AI ii) ผลงานที่ AI ÿร้างขึ้นมาด้üยตัüเĂงร้ĂยเปĂร์เซ็นต์ จะเป็นลิขÿิทธิ์ขĂง ใคร ปรąมćทเลĉนเล่Ăก็คČĂกćรลąเมĉด ด้üยคüćมทĊ่ü่ćเรćมĂงü่ć AI เป็นเครČ่ĂงมČĂ เรć เลยไม่คĉดü่ć AI จąÿร้ćงĂąไรได้ด้üยตĆüขĂงมĆนเĂงร้ĂยเปĂร์เซ็นต์ เü้นเÿĊยแต่ü่ćมĆนจą กลćยเป็นโดรćเĂมĂนไปแล้ü แต่ยĆงไงมĆนก็ต้ĂงมĊคนÿร้ćงโดรćเĂมĂนĂยĎ่ดĊก็ยĆงยČนยĆน คĈตĂบเดĉมค่ąü่ć ในขĆ้นต้นผĎ้ทĊ่รĆบผĉดชĂบคČĂผĎ้ÿร้ćง ผĎ้พĆฒนć AI ตĆüนĆ้นขċ้นมć คČĂคนทĊ่เป็น คนÿร้ćง AI แล้üปล่ĂยใĀ้เกĉดกćรเĂćข้ĂมĎลทĊ่เป็นกćรไปลąเมĉดคนĂČ่น เช่น ผลงćนýĉลปą มćเทรน AI ทĊ่ü่ć จćกนĆ้นมĆนก็จąมĊในคüćมรĆบผĉดในÿ่üนขĂงคนทĊ่นĈ AI ไปใช้ ไม่ü่ćจąรĎ้ เรČ่ĂงกćรลąเมĉดĀรČĂไม่รĎ้เรČ่Ăงกćรลąเมĉดก็ดĊ แต่คüćมผĉดก็ĂćจลดĀลĆ่นกĆนลงมćได้ ทĆ้งนĊ้ ต้ĂงดĎÿถćนกćรณ์ทĊ่เกĉดขċ้นจรĉง ๆ ĂĊกทĊค่ą
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 211 ในทัýนะขĂงüิทยากรคิดü่า AI ในĂนาคตจะÿามารถมีคüามคิดÿร้างÿรรค์ เĀมืĂนมนุþย์ได้ĀรืĂไม่ ขĂแบ่งคĈถćมนĊ้เป็นÿĂงขĆ้นนąคą เรĉ่มจćกü่ć คüćมĀมćยขĂงคĈü่ć คüćมคĉด ÿร้ćงÿรรค์คČĂĂąไรนĆ้นจĆบต้Ăงได้ยćก จąĀมćยถċงคĉดĂąไรแปลก ๆ ใĀม่ ๆ ĀรČĂĂąไร มćกกü่ćนĆ้นก็ได้ค่ą แต่โดยÿ่üนตĆüแล้üคĉดü่ćมĊแค่นĊ้ค่ą ทĆ้งนĊ้ทĆ้งนĆ้นคüćมคĉดขĂงคนเĂงก็ เกĉดมćจćกÿĉ่งรĂบตĆü ทĊ่ค่Ăย ๆ เก็บรüบรüมมćจนได้รĆบผลมćจćกüĆฒนธรรมแลą ÿĉ่งแüดล้Ăมต่ćง ๆ เĂćมćคĉด คĉดจนÿร้ćงÿรรค์เป็นผลงćนĂĂกมćได้ĂćจจąรĎ้ÿċกü่ć กรąบüนกćรมĆนดĎคč้น ๆ เรćü่ć AI ก็ทĈคล้ćย ๆ กĆนแบบนĊ้ค่ą เพรćąมĆนก็ถĎกÿร้ćงมćใĀ้ คĉดĂ่ćนได้แบบคนคนĀนċ่งเลย คČĂ เก็บข้ĂมĎล ปั่นคüćมคĉดภćยในĀĆü แล้üก็คĉดก็ÿร้ćง ผลงćนĂĂกมć ถ้ćมĂงแบบนĆ้น เรćü่ćเรćĂćจจąแĂบĂยĎ่ฝั่งทĊ่ü่ć AI ก็จąมĊ “คüćมคĉด ÿร้ćงÿรรค์” แบบนĆ้นด้üยตĆüเĂงได้ แต่คüćมคĉดÿร้ćงÿรรค์ขĂง AI มĆนก็จąมĊพČ้นมćจćกชčด ข้ĂมĎลทĊ่มĆนได้รĆบมć แลąคĈÿĆ่งจćกคนใĀ้ดĈเนĉนกćรผลĉตขĆ้นÿčดท้ćย (execute final product) ทĆ้งนĊ้ทĆ้งนĆ้นคüćมÿćมćรถในกćรÿร้ćงผลงćนนĊ่ไม่เกĊ่ยüกĆบคüćมÿćมćรถตćม กฎĀมćยขĂง AI (legal capacity) ในตĂนนĊ้ยĆงคĉดü่ćยĆงไม่ถċงขĆ้นทĊ่จąเĂćผĉด AI ได้ ใน Ăนćคตก็ü่ćกĆนĂĊกทĊนąคą นĂกเĀนČĂจćกเรČ่Ăงคüćมคĉดÿร้ćงÿรรค์ ก็ไปได้ยĉนได้ฟังมć ด้üยคüćมทĊ่ AI มĆน คĉดเĂงได้แล้ü เลยทĈใĀ้ AI ในĀ้ĂงทดลĂงมĆนมĊกćรพĆฒนćĂงค์คüćมรĎ้ขĂงมĆนไปเĂงเกĉน กü่ćทĊ่คนคĉดค้นได้คĉดเĂćไü้ ĂĆนนĊ้ไปฟังมćจćกพüกรćยกćรพĂดแคÿต์เช่น เขćพĎดü่ć รąบบ AI Ăย่ćง ChatGPT มĆนก็คČĂมĊคüćมคĉด แลąÿćมćรถปรąมüลผลเĂงได้แล้ü แล้üทĊ นĊ้เĀมČĂนĂยĎ่ ๆ มĆนก็เรĉ่มไปพĆฒนćĂงค์คüćมรĎ้ด้ćนเคมĊขĂงตĆüเĂงใĀ้ล้ĈĀน้ćเกĉนกü่ćด้ćนĂČ่น ๆ เพรćąĂąไร ตĆüคนคüบคčมก็ไม่เข้ćใจเĀมČĂนกĆน เขćเลยพĎดต่ĂไปแบบขĈ ๆ ü่ć เดĉมทĊ มĆนมĊคĈพĎดทĊ่ü่ć ถ้ćÿĂนคนใĀ้ตกปลć เขćก็จąมĊปลćกĉนไปตลĂด แต่ตĂนนĊ้มĆนจąเป็นü่ć ถ้ćÿĂนใĀ้ AI ตกปลć AI มĆนก็จąเรĉ่มÿĂนเรČ่ĂงชĊüüĉทยćใĀ้ตĆüเĂง รąบบนĉเüýในทąเล พลýćÿตร์ คüĂนตĆมฟิÿĉกÿ์ เคมĊ แลąก็ตกปลćไปเรČ่Ăย ๆ แลąดĊขċ้นเรČ่Ăย ๆ จนÿčดท้ćย ปลćĂćจÿĎญพĆนธč์ไปเลย แต่ถ้ćเกĉดมĆนเป็นจรĉงขċ้นมćต้Ăงแย่แน่ ๆ จćกทĊ่ฟังทĊ่ดĎเนČ้ĂĀć
212 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ เกĊ่ยüกĆบ AI มćช่üงนĊ้ ก็เรĉ่มมĊคนĂĂกมćพĎดเรČ่Ăงน่ćกĆงüลในกćรพĆฒนćทĊ่รüดเร็üมćก ๆ ขĂง AI ตามกฎĀมายไทยในปัจจุบัน ĀากผลงานขĂงเราถูกเทคโนโลยี AI นำไปใช้ เป็นแนüทางในการÿร้างผลงาน ผู้ÿร้างÿรรค์ผลงานมีüิธีการรับมืĂกับ ปัญĀานี้Ăย่างไร ĀรืĂมีข้Ăต่Ăÿู้ทางกฎĀมายĂย่างไรได้บ้าง เĂćแค่กรณĊโดนขโมยรĎปไปใช้แบบทĆ่ü ๆ ไปก่Ăนนąคą ได้ฟังเรČ่Ăงรćüมćจćก มĉตรÿĀćยทĊ่เป็นนĆกüćด แค่กรณĊทĆ่üไปก็ยćกมćกแล้üค่ą ถ้ćยĉ่งเป็นกรณĊขĂง AI Ăย่ćง กรณĊโดนเü็บไซต์ต่ćงชćตĉนĈไปใช้ เĂćจรĉง ๆ มĆนก็ยćกนąคą มĆนต้ĂงไปตćมพĉÿĎจน์ แล้üก็ ยČ่นเรČ่ĂงตćมดĈเนĉนกćรฟ้Ăงตćมปกตĉ คĉดü่ćก็คงจąĀลćยขĆ้นตĂนเลยค่ą Q. üิทยากรเĀ็นด้üยĀรืĂไม่ ที่กรมทรัพย์ÿินทางปัญญาไม่ใĀ้การคุ้มครĂงผลงานที่ÿร้างจาก AI ร้ĂยเปĂร์เซ็นต์ แต่Āากเป็นกรณีที่มนุþย์ร่üมกันÿร้างผลงานกับ AI จะใĀ้คüามคุ้มครĂง i. Āาก AI มีÿภาพบุคคลแล้üจะÿามารถมีลิขÿิทธิ์ขĂงตัüเĂงได้ĀรืĂไม่ ÿĈĀรĆบข้Ăเท็จจรĉงนĊ้นąคąจąไม่ครบü่ć ÿรčปแล้üแพลตฟĂร์ม AI นĆ้นได้ข้ĂมĎลมć เทรนตĆüเĂงแบบถĎกกฎĀมćยĀรČĂไม่ ถ้ćไปเĂćผลงćนขĂงผĎ้ĂČ่นมćทĆ้งทĊ่ลąเมĉดลĉขÿĉทธĉ์เขć เรćมĂงü่ć ต่ĂใĀ้มĊมนčþย์มćร่üมÿร้ćงผลงćน มĆนก็ต้ĂงลงรćยลąเĂĊยดĂĊกĂยĎ่ดĊค่ą จąบĂก ü่ćคüรได้รĆบกćรคč้มครĂงไปเลยก็ขĆดต่ĂคčณธรรมในใจĂยĎ่เล็กน้Ăย ÿ่üนตĆüจćกทĊ่มĊเพČ่Ăน เป็นนĆกüćดก็จąเĀ็นพĎดถċงแต่งćนÿร้ćงÿรรค์แนüภćพüćด แต่ในคüćมเป็นจรĉงแล้ü AI ไม่ได้ÿร้ćงแค่รĎปüćดนąคą ทĆ้งนĉยćย บทลąคร ĀรČĂแม้แต่นĆกแÿดงแบบตĆü “นĆกแÿดง” เĂง AI ก็ÿร้ćงได้เĀมČĂนกĆนนąคą Ăย่ćงในกรณĊขĂงข่ćü Hollywood Strike ก็คČĂเกĊ่ยü กĆนโดยตรงเลย ทĆ้งนĆกเขĊยนบทแลąนĆกแÿดงก็ได้รĆบผลกรąทบจćกกćรนĈ AI มćใช้ เĀมČĂนกĆนค่ą นĉยćยกĆบบทลąครคงนċกภćพกĆนได้ไม่ยćก Ăย่ćง ChatGPT เĂงก็ทĈได้ ĀลĆกกćรแนüเดĊยüกĆนเลย ในÿ่üนขĂงนĆกแÿดงตĂนฟังครĆ้งแรกเรćก็คćดไม่ถċงเĀมČĂนกĆน
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 213 แต่พĂเรćลĂงคĉดดĎดĊๆ มĆนก็เป็นไปได้ ก็คČĂกรณĊขĂงเขćก็ทĈกćรÿแกนใบĀน้ćนĆกแÿดง ใĀม่ๆ ไü้ แล้üĀลĆงจćกนĆ้นก็ใช้ข้ĂมĎลพüกนĆ้น มćÿร้ćงภćพ CG แล้üก็เĂćไปใช้ทĈกรćฟิก ในĀนĆงไปเลย โดยทĊ่ไม่จĈเป็นจąต้Ăงจ้ćงนĆกแÿดงĂĊก ก็พĂจąเĀ็นภćพได้ü่ć ถ้ćไม่กĈĀนด ทĉýทćงกćรใช้ใĀ้ดĊ ก็จąÿ่งผลกรąทบเป็นüงกü้ćงได้เĀมČĂนกĆน Q. รัฐบาลไทยคüรเร่งตราĀรืĂแก้ไขกฎĀมายในเรื่Ăงใดบ้าง เพื่ĂรĂงรับการพัฒนาขĂง AI ใน Ăนาคต และจัดการกับผลกระทบที่ประชาชนได้รับจากการเข้ามาขĂง AI ในÿายĂาชีพต่าง ๆ ตĂนนĊ้ในปรąเทýไทยก็มĊกćรเตรĊยมร่ćงกฎĀมćยกĆนไปบ้ćงแล้ü ร่ćงก็ไปในแนü เดĊยüกĆบขĂงยčโรปเลย ĀลĆก ๆ ในตĂนนĊ้ก็มĊร่ćง พ.ร.บ.ปัญญćปรąดĉþฐ์แล้ü แล้üก็มĊกćร ร่ćงปรąกćýทĊ่เฉพćąไปในเรČ่ĂงขĂงกćรจĆดใĀ้มĊ AI Sandbox กĆบตĆüปรąเมĉนรąดĆบคüćม เÿĊ่ยงขĂง AI ทĆ้งนĊ้ทĆ้งนĆ้นคĉดü่ćแนüคĉดขĂงฝั่งคนÿร้ćงกฎĀมćยกĆบนโยบćย ก็คČĂĂยćกจą ใĀ้ AI เข้ćมćช่üยĂĈนüยคüćมÿąดüก แลąจĆดรąบบใĀ้ทćงฝั่งผĎ้ÿร้ćงแลąผĎ้ใĀ้บรĉกćร AI กĆบกลč่มผĎ้ใช้แลąกลč่มลĎกค้ć จนÿćมćรถเรĊยกü่ćĂยĎ่ร่üมกĆนได้โดยไม่ทĈร้ćยกĆนน่ąค่ą คĉดü่ć ทćงภćครĆฐคงĂยćกจąÿ่งเÿรĉมใĀ้ธčรกĉจ AI ในไทยเตĉบโตไปได้โดยไม่ได้กĊดขüćงกćรนĈ AI เข้ćมćใช้งćน เลยคĉดü่ćก่ĂนผĎ้ใช้จąได้รĆบผลกรąทบจćก AI กĆนไปมćกกü่ćนĊ้ ก็รĂลč้นใĀ้ ผ่ćนร่ćงกฎĀมćยฉบĆบนĊ้กĆนค่ą
214 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ในมุมมĂงขĂงüิทยากรคิดü่า การที่มีกฎĀมายรĂงรับในเรื่ĂงขĂง AI จะÿ่งผลต่Ăüงการÿร้างÿรรค์ผลงานที่เป็นทรัพย์ÿินทางปัญญาและภาค ÿ่üนĂื่น ๆ Ăย่างไร ในปรąเด็นĀลĆกเลยในเรČ่Ăงผลงćนÿร้ćงÿรรค์ ก็Ăย่ćงทĊ่เรćได้พĎดกĆนไปเลยü่ć กลč่มนĆกคĉด นĆกÿร้ćงÿรรค์ ĀรČĂแม้แต่ýĉลปินเĂงบćงทĊเขćก็Ăćจไม่ใช่คนทĊ่ĂยĎ่กĆบกฎĀมćย ในทčก ๆ üĆน แต่ถ้ćเขćเคยได้รĆบผลกรąทบทĊ่ร้ćยแรงจćก AI มćก่Ăน คĉดü่ćเขćก็คงจą ตรąĀนĆกถċงปัญĀćนĊ้เĀมČĂนกĆน ในÿถćนกćรณ์ตĂนนĊ้มĆนยĆงไม่มĊกฎĀมćยชĆดเจน มĆนก็คง จąลĈบćกพüกýĉลปินเขć งćนÿร้ćงÿรรค์ก็ต้ĂงทĈ แล้üไĀนจąมĊปัญĀćขĂง AI ทĊ่ไม่ใช่คน ĂĊก จąเĂćผĉดกĆบใครก็ไม่ได้นĆ่นแĀลąค่ą ถ้ćมĊกฎĀมćยĂĂกมć Ăย่ćงน้ĂยคนทĊ่ไม่ได้คč้นเคย กĆบกฎĀมćยเขćก็จąเรĉ่มรĎ้ตĆüü่ćต้Ăงเรĉ่มกĆนจćกตรงไĀน ต้Ăงปกป้ĂงตĆüเĂงยĆงไง รąมĆดรąüĆงตĆüเĂงยĆงไง ตĉดต่ĂทĊ่ปรċกþćกฎĀมćยยĆงไง Q. การที่เทคโนโลยีก้าüไกลและพัฒนาĂย่างไม่Āยุดยั้ง มีüิธีใด มีมาตรการใด ĀรืĂüิทยากรมี ทัýนะĂย่างไร ในการที่จะทำใĀ้กฎĀมายÿามารถครĂบคลุมและก้าüทันเทคโนโลยีได้บ้าง จąใĀ้ “ทĈใĀ้กฎĀมćยครĂบคลčมแลąก้ćüทĆน” เลย เรćมĂงü่ćมĆนทĈได้ยćก แต่ ไม่ใช่ไม่คüรทĈนą นĆกกฎĀมćยต้Ăงพยćยćมตćมข่ćü ตćมกćรเปลĊ่ยนแปลงในเรČ่Ăงกćร พĆฒนćแลąคüćมÿćมćรถขĂง AI ต่ćง ๆ เพČ่Ăเข้ćใจü่ć ปัญĀćทĊ่เกĉดขċ้นในตĂนนĊ้มĊ Ăąไรบ้ćง เพČ่Ăย้ĂนกลĆบมćคĉดดĎü่ć จćกในมčมมĂงขĂงนĆกกฎĀมćย เรćจąÿนĆบÿนčนแลą ช่üยเĀลČĂผĎ้คนในÿĆงคมยĆงไง ได้บ้ćง ขยćยคüćมเพĉ่มนĉดนċงในเรČ่Ăงü่ćทĈไมถċงตćมทĆน ได้ยćก เพรćąü่ćเรćเĂงก็เคยĂ่ćนเจĂเĀมČĂนกĆนü่ć เรČ่ĂงขĂงเทคโนโลยĊ โดยเฉพćą AI มĆนพĆฒนćไปเร็üมćก แลąมĆนพĆฒนćตĆüมĆนเĂงได้ด้üย ทĈใĀ้คüćมเร็üในกćรพĆฒนćตĆüมĆน เĂงขĂงมĆนพč่งขċ้นแบบก้ćüกรąโดดเลย
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 215 ÿุดท้ายนี้ üิทยากรมีĂะไรĂยากเÿนĂเพิ่มเติมในประเด็นนี้ĀรืĂไม่ AI ไม่ถČĂเป็นเรČ่ĂงใĀม่เลยค่ą แต่ü่ćพĆฒนćกćรขĂง AI ในช่üงĀลĆง ๆ มćนĊ่คČĂมĊ แต่ เรČ่ĂงเกĉนคüćมคćดĀมćยทĆ้งนĆ้นเลยค่ą เลยĂยćกใĀ้พüกเรćทčกคนตĉดตćมข่ćüÿćร ทćงด้ćนเทคโนโลยĊกĆนไü้เยĂą ๆ เรćเĂงก็พยćยćมทĊ่จąตćมใĀ้ทĆนĂยĎ่ ข่ćüÿćรใĀม่ ๆ แลą ข้ĂมĎลมĆนเยĂąมćกจรĉง ๆ แต่มĆนมĊปรąโยชน์มćก ๆ เลยค่ą มĆนเป็นเรČ่ĂงใĀม่กĆบทčกคน ใĀม่กĆบüงกćรกฎĀมćยด้üย เพรćąฉąนĆ้นĀćกมĊคüćมเข้ćใจในธรรมชćตĉกćรทĈงćน แนüโน้มกćรพĆฒนćขĂงตĆü AI เĂงก็จąÿćมćรถช่üยเรćทĈงćนแลąจčดปรąกćยคüćมคĉดได้ ไüขċ้นมćก ๆ ค่ą ทĆ้งนĊ้เรćก็คĉดü่ć AI มĆนจąกลćยมćเป็นÿ่üนĀนċ่งในชĊüĉตปรąจĈüĆนขĂง มนčþย์มćกขċ้น ด้üยคüćมÿćมćรถขĂง AI ทĊ่พĆฒนćไปมćกขċ้น ถ้ćเรćค่Ăย ๆ ทĈคüćม เข้ćใจแลąใช้มĆนใĀ้ถĎกงćนแลąถĎกüĉธĊก็จąทĈใĀ้ชĊüĉตง่ćยขċ้นค่ą Ăย่ćงเขĊยนĂĊเมลĀć Ăćจćรย์ เป็นต้น
216 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ประüัติผู้ใĀ้ÿัมภาþณ์ ýุภกานต์ นิมมานเทĂดüงý์ Associate บรĉþĆททĊ่ปรċกþćแลąใĀ้คĈแนąนĈด้ćนกฎĀมćย Chandler MHM Limited ÿมćชĉกÿมćคมทนćยคüćมแĀ่งปรąเทýไทย ÿมćชĉกüĉÿćมĆญแĀ่งเนตĉบĆณฑĉตยÿภć การýึกþา นĉตĉýćÿตรมĀćบĆณฑĉต มĀćüĉทยćลĆยชĉคćโก (LL.M., 2019) บĆณฑĉตüĉทยćลĆยÿćขćกฎĀมćยแลąกćรเมČĂง มĀćüĉทยćลĆยโĂซćกą (LL.M., 2017) นĉตĉýćÿตรบĆณฑĉต มĀćüĉทยćลĆยโĂซćกą (LL.B., 2015)
218 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ เกียรติกานตŤ อินตŢะแกšว ในเช้ćมČดขĂงüĆนĀนċ่ง ณ Ā้ĂงรĎปÿĊ่เĀลĊ่ยมผČนผ้ć ขนćดปรąมćณ 6 ตćรćงเมตร บนเตĊยง มĊร่ćงขĂงเด็กĀนč่มคนĀนċ่งกĈลĆงนĂนĂยĎ่ในท่ćทćงทĊ่ดĎĂย่ćงÿบćยใจ จüนเüลćเข้ćใกล้จą 6 โมงเช้ć ดĆงเช่นในทčกüĆน เÿĊยงแจ้งเตČĂนกćรปลčกจćกโทรýĆพท์มČĂถČĂขĂงเขćทĊ่üćงĂยĎ่บรĉเüณข้ćงเตĊยง ได้ดĆงขċ้น กรĉ๊งงง...กรĉ๊งงงงง เป็นรąยą เĀมČĂนดĆ่งกĆบทčกüĆน แต่มĊบćงĂย่ćงทĊ่ต่ćงĂĂกไปก็คČĂ ในทčกüĆนผĎ้เป็นแม่จąคĂยมćเรĊยกเขć แต่ในüĆนนĊ้กลĆบไม่เป็นเช่นนĆ้น เด็กĀนč่มได้แต่ครč่นคĉดĂยĎ่ในใจü่ć “üĆนนĊ้แม่คงไปจ่ćยตลćดÿćยแน่ ๆ เลย” แลąในขณąนĆ้นก็เรĉ่มÿćยแล้üเขćจċงรĊบกรąเด้งตĆüเĂงลčกขċ้นจćกเตĊยง แลąมč่งตรงไปยĆงĀ้Ăง น้Ĉ เพČ่ĂทĈธčรąÿ่üนตĆü เตรĊยมตĆüเพČ่ĂไปโรงเรĊยน แต่เมČ่ĂเขćĂĂกจćกĀ้Ăงน้Ĉมćก็พบกĆบผĎ้เป็นแม่ทĊ่เพĉ่ง กลĆบมćจćกตลćดจรĉง ๆ ด้üย แม่เป็นแม่ เĀ็นลĎกตนดĆงนĆ้นจċงแปลกใจแลąถćมขċ้นมćü่ć “Ă่ćüลĎก ทĈไมüĆนนĊ้ตČ่นเช้ćจĆง มĊนĆดกĆบเพČ่ĂนไปเทĊ่ยüเĀรĂ” “เช้ćĂąไรครĆบแม่ ตĂนนĊ้ผมจąไปโรงเรĊยนÿćยแม่ แม่เĀ็นเข็มขĆดผมไĀมครĆบ” “ă่ć ๆ ๆ ลĎกจąบ้ćไปแล้üเĀรĂüĆนนĊ้üĆนĂćทĉตย์นą ÿงÿĆยจąเล่นเกมจนเบลĂแล้üแน่ ๆ” ผĎ้เป็นแม่ĀĆüเรćąĂย่ćงชĂบใจ เด็กĀนč่มได้แต่รĎ้ÿċกเขĉนĂćยแลąทĈตĆüไม่ถĎก จċงรĊบĀćĂąไร มćเปลĊ่ยนเรČ่Ăงคčย ทĆนใดนĆ้นเขćก็ได้กลĉ่นĂąไรบćงĂย่ćงโชยĂĂกมćจćกตąกร้ćทĊ่แม่เĂćไป จ่ćยตลćด เขćจċงถćมแม่ “เĂĂ แม่ครĆบ ü่ćแต่เช้ćนĊ้ซČ้ĂĂąไรมćกĉนĀĂมจĆง เĂćซąผมĀĉüเลย” “ก็ไก่ทĂดในตลćดแถüบ้ćนเรćนĊ่แĀลą เĀ็นเขćบĂกü่ćไปแĂบเĂćÿĎตรมćจćกร้ćนไก่ทĂด ทĊ่ลĎกชĂบกĉนในĀ้ćงเลย Ăąไรนą JFC ĂąไรÿĆกĂย่ćงนĊ่แĀลą แม่คĉดü่ćน่ćจąĂร่ĂยเĀมČĂนกĆนนą” “งĆ้นผมขĂตĆüไปกĉนก่ĂนนąครĆบ ไĀน ๆ ก็ตČ่นเช้ćแล้üü่ćจąรĊบเคลĊยร์งćนใĀ้เÿร็จแลąเล่น เกมต่ĂดĊกü่ć” ผลงานชนะเลิý การประกüดเรื่Ăงÿั้นÿะท้Ăนÿังคม ระดับมัธยมýึกþาตĂนปลาย ในĀัüข้Ă “คüามเคยชินกับการละเมิดทรัพย์ÿินทางปัญญา”
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 219 ĀลĆงจćกทĊ่เด็กĀนč่มกĉนข้ćüเช้ćเรĊยบร้Ăยแล้üเขćได้เดĉนกลĆบไปยĆงĀ้ĂงนĂนขĂงตน แลąนĆ่งลงยĆงเก้ćĂĊ้ตĆüĀนċ่ง พร้ĂมกĆบเĂČ้ĂมมČĂไปกดÿüĉตช์เปิดคĂมพĉüเตĂร์ขĂงเขć แลąทĆนใดนĆ้น คĂมพĉüเตĂร์ก็แจ้งเตČĂนü่ćโปรแกรมทĈงćนขĂงเขćไม่ÿćมćรถเข้ćใช้งćนได้ เรćĂćจคĉดü่ćเขćจą ตกใจแลąรĊบตĉดต่Ăร้ćน แต่เขćกลĆบมĊท่ćทĊทĊ่ปกตĉธรรมดćรćüกĆบü่ćมĆนเกĉดขċ้นเป็นปรąจĈ เขćได้จĆบ เมćÿ์แลąทĈกćรลบโปรแกรมทĉ้ง พร้ĂมตĉดตĆ้งใĀม่Ăย่ćงชĈนćญ รćüกĆบü่ćไม่ได้เÿĊยดćย Ăćจเพรćą เขćไม่ได้ซČ้ĂโปรแกรมนĊ้มćเĂงก็เป็นแน่ ต่ĂจćกนĆ้นไม่นćนเÿĊยงโทรýĆพท์มČĂถČĂขĂงเขćก็ได้ดĆงขċ้น ปรćกฏü่ćเป็นเพČ่ĂนขĂงเขćนĆ้นเĂง “นĊ่มċง กĎเพĉ่งไปได้ลĉงก์โĀลดเกมทĊ่มċงเคยบĂกü่ćĂยćกได้แต่มĆนแพงĂą มćจćกรč่นพĊ่ เĂćป่ą” “ถćมแบบนĊ้ไม่พลćดĂยĎ่แล้ü ÿ่งมćเลยครĆบพĊ่” “จĆดไปüĆยรč่น” ตč๊ด ตč๊ด... ĀลĆงจćกüćงÿćยโทรýĆพท์ บนใบĀน้ćขĂงเด็กĀนč่มปรćกฏรĂยยĉ้ม พร้ĂมกĆบกćร กรąโดดโลดเต้นไปรĂบ ๆ Ā้ĂงรćüกĆบü่ćได้รĆบรćงüĆลใĀญ่ ก็คงไม่เป็นเรČ่ĂงทĊ่เกĉนจรĉงเพรćąเกม ทĊ่เพČ่Ăนเพĉ่งÿ่งมćได้นĆ้นเป็นเกมทĊ่เด็กĀนč่มĂยćกได้มćเล่นมćกเĀมČĂนกĆบเด็กĂยćกได้ขĂงเล่น แล้üแบบฟรĊ ๆ เขćจċงไม่รĂช้ćรĊบüćงโทรýĆพท์มćคü้ćเมćÿ์ แลąกดปč่มดćüน์โĀลดĂย่ćงไม่รĊรĂ ĀลĆงจćกนĆ้นเขćนĆ่งĂยĎ่ทĊ่เดĉมทĆ้งüĆน ชĆ่üโมงแล้üชĆ่üโมงเล่ć จนจüนจąค่Ĉแล้üเขćยĆงไม่เลĉกทĊ่ จąเล่นเกม โดยเกมนĊ้ทĊ่เขćได้รĆบมćนĆ้นเป็นทĊ่จąใĀ้ÿüมบทบćทÿมมตĉเป็นตĆüลąครทĊ่คล้ćยกĆบลĎกýĉþย์ ขĂงนĆกปรąดĉþฐ์ชČ่ĂดĆงแĀ่งยčคĀลĆงปฏĉüĆตĉĂčตÿćĀกรรม ทĊ่มĊทĆ้งพĆฒนćด้ćนต่ćง ๆ Ăย่ćงรüดเร็üทĆ้ง ทćงด้ćนเýรþฐกĉจแลąเครČ่ĂงจĆกรไĂน้Ĉ เครČ่ĂงทĂผ้ć เครČ่Ăงพĉมพ์ แลąเครČ่ĂงจĆกรกลต่ćง ๆ เป็นต้น ซċ่งเกมนĊ้เพĉ่งเปิดตĆüแลąผĎ้ÿร้ćงยĆงเป็นเพĊยงเด็กมĆธยมปลćยกลč่มĀนċ่งเท่ćนĆ้น เขćเล่นเกมĂย่ćงไม่ĀยčดพĆกชĆ่üโมงแล้üชĆ่üโมงเล่ć จนกรąทĆ่งเปลČĂกตćทĆ้งÿĂงข้ćงขĂงเขć ค่Ăย ๆ ปิดลงพร้ĂมกĆบÿćยลมแปลกปรąĀลćดทĊ่พĆดเข้ćมćทćงĀน้ćต่ćงขĂงĀ้Ăงเขć เด็กĀนč่มĀลĆบ ไปแล้üแต่เขćยĆงรĎ้ÿċกได้ถċงลมแปลกปรąĀลćดนĆ้นทĆ้งเย็นยąเยČĂก ÿąท้ćนถċงขĆ้üĀĆüใจ แลąก็ได้ĀลĆบต่Ăไป ไม่นćนนĆกเขćรĎ้ÿċกตĆüü่ćมĊบćงĂย่ćงเปลĊ่ยนไปเขćตČ่นมćบนทĊ่นĂนขĂงเขć แต่บรรยćยกćýภćยในĀ้ĂงนĆ้นไม่เĀมČĂนเดĉมĂĊกต่Ăไปแล้ü เตĊยงเĀล็กขĂงเขćได้เปลĊ่ยนเป็นเตĊยงไม้ โบรćณ โต๊ąคĂมพĉüเตĂร์ทĊ่เขćนĆ่งเล่นเกมเมČ่Ăüćน ก็เปลĊ่ยนเป็นโต๊ąไม้เก่ć ๆ มĊกรąดćþแบบแปลน
220 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ ต่ćง ๆ üćงĂยĎ่เต็มโต๊ą ไฟฟ้ćก็ไม่มĊ เÿČ้Ăผ้ćĀน้ćผมขĂงเขćก็เปลĊ่ยนแปลงไปเĀมČĂนกĆบทĊ่เขćแต่งตĆü ใĀ้กĆบตĆüลąครในเกม ข้ćงล่ćงบ้ćนมĊแต่เÿĊยงโĀüกเĀüกโüยüćย ใช่แล้ü เด็กĀนč่มได้ตČ่นมćในเกม ทĊ่เขćเล่นไปเมČ่Ăüćน ในยčคขĂงกćรปฏĉüĆตĉĂčÿćĀกรรม เขćตČ่นแลąค่Ăย ๆ เดĉนĂĂกจćกĀ้Ăงลงมć ยĆงข้ćงล่ćงต้นตĂขĂงเÿĊยงโüยüćยนĆ้น “ปรąกćý ๆ ตĂนนĊ้เรćมĊÿĉ่งปรąดĉþฐ์ใĀม่แล้üเป็นเครČ่ĂงตĆดฝ้ćย แบบมČĂถČĂทĊ่มĊคčณภćพ มćก เรćกĈลĆงเร่งผลĉตมćใĀ้ทčกท่ćนได้ใช้งćน” เÿĊยงกćรป่ćüปรąกćýขĂงลčงทĂม เจ้ćขĂงโรงงćน ทĊ่เป็นนĆกปรąดĉþฐ์ทĊ่มĊชČ่ĂเÿĊยงมćกในเมČĂง แต่ในงćนเปิดตĆüÿĉนค้ćใĀม่ขĂงเขć ได้มĊรĂยยĉ้มทĊ่ แปลกปรąĀลćดปรćกฏขċ้นในฝĎงชนบรĉเüณนĆ้น เด็กĀนč่มได้แต่มċนงงกĆบÿĉ่งทĊ่เขćได้พบเจĂ มĆนไม่ใช่ บรรยćยกćýทĊ่คč้นเคย เขćได้แต่คลč่นคĉดü่ćนĊ่เขćฝันไปĀรČĂĂąไรกĆน ไม่นćนนĆกคčณลčงทĂม นĆกปรąดĉþฐ์เมČ่ĂตąกĊ้ เขćได้เดĉนตรงมćยĆงบรĉเüณทĊ่เด็กĀนč่มยČนĂยĎ่ “นĊ่เด็กฝึกงćน มĆüมćยČนทĈĂąไรĂยĎ่ตรงนĊ้ไม่รĊบไปกĉนข้ćü üĆนนĊ้เรćมĊเรČ่Ăงต้ĂงทĈĂĊกเยĂą นą ต้ĂงรĊบผลĉตก่ĂนทĊ่จąโดนพüกนĆ้นขโมยไป” เด็กĀนč่มไม่ได้คĉดĂąไร เพรćąü่ćยĆงมċนงงกĆบÿĉ่งทĊ่เกĉดขċ้นแลąเดĉนตćมคčณลčงทĂมไปยĆง โต๊ąกĉนข้ćü บนโต๊ąนĆ้นเต็มไปด้üยĂćĀćรมćกมćย แต่กลĆบเป็นĂćĀćรทĊ่เขćไม่คč้นเคย แลąภćยใน โต๊ąĂćĀćรนĆ้นมĊผĎ้ร่üมโต๊ąĂยĎ่ปรąมćณ 10 คน ร่üมรĆบปรąทćนĂćĀćรร่üมกĆน บทÿนทนćเรĉ่มต้น ขċ้นจćกคčณลčงทĂม นĆกปรąดĉþฐ์ “เă้ย นĊ่พüกเรćต้ĂงรĊบเร่งผลĉตลąนąไม่งĆ้นจąโดนพüกนĆ้นชĉงทĈก่Ăน เพรćąถ้ćเรćโดนแย่ง ชĉ้นงćนนĊ้ไปชĊüĉตพüกเรćจąจบเĀ่เลยน่ą” “ทĈไมล่ąครĆบลčง” เด็กĀนč่มกล่ćü “เĂ๊ąนĊ่เด็กฝึกงćน แกก็รĎ้นĊ่เมČ่Ăเรćจąÿร้ćงชĉ้นงćนขċ้นมćเท่ćไĀร่แต่ก็มĊคนเĂćไปดĆดแปลง ทĈซ้ĈใĀ้ดĊกü่ćเรćแล้üขćยแข่งกĆบเรć ทĈใĀ้ช่üงนĊ้โรงงćนเรćขćดทčนจนเĀลČĂเงĉนก้Ăนÿčดท้ćยแล้ü” เด็กĀนč่มได้แต่นċกในใจü่ćทĈไมถċงเป็นแบบนĆ้นได้ ทĆ้ง ๆ ทĊ่เรćเป็นเจ้ćขĂงผลงćนทĊ่ แท้จรĉงน่ćจąขćยได้ดĊกü่ćÿĉ ทĈไมกĆนนą เด็กĀนč่มได้แต่คĉดแล้üฉงนใจü่ćเป็นเพรćąĂąไร ĀลĆงจćกกĉนข้ćüเÿร็จเรĊยบร้Ăยทčกคนต่ćงพćกĆนไปทĈงćนตćมĀน้ćทĊ่ขĂงตĆüเĂง เด็กĀนč่มคĂยช่üย คčณลčงทĂม นĆกปรąดĉþฐ์ĂยĎ่เป็นเนČĂง ๆ ตćมคĈÿĆ่ง แต่ถċงกรąนĆ้นก็ตćมเขćยĆงคĉดไม่ตกกĆบคĈพĎด ขĂงคčณลčงทĂมเมČ่Ăเช้ćตĂนกĉนข้ćüด้üยกĆน ü่ćทĈไมกĆนนą...? แลąเüลćทĊ่ล่üงผ่ćนไปĂย่ćงต่ĂเนČ่Ăง
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 221 รąĀü่ćงทĊ่เĀล่ćคนงćนทĆ้งĀลćยเร่งรĊบทĈงćนกĆนĂย่ćงแข็งขĆน เมČ่Ăเüลćผ่ćนไป ผลงćน เครČ่ĂงตĆดฝ้ćยแบบมČĂถČĂก็ได้เร่งผลĉตจนทĆนเตรĊยมüćงขćยในüĆนถĆดไป ยĂดขćยจĂงüĆนแรกพč่งÿĎง เป็นĂย่ćงมćกในüĆนแรก แต่ไม่ทĆนได้ดĊใจได้นćนทĊ่แท้จรĉงแล้üเครČ่ĂงตĆดฝ้ćยขĂงลčงทĂมถĎกคนทĊ่ไม่ ปรąÿงค์ดĊพยćยćมจดแบบแปลน ซċ่งเĀล่ćนĆกปรąดĉþฐ์ในโรงงćนขĂงลčงทĂมไม่มĊใครได้ทĆนÿĆงเกต แต่มĊĂยĎ่Āนċ่งคนทĊ่ÿĆงเกต แลąได้คĆดลĂกแบบแปลน ไปดĆดแปลงแลąแก้ไข คนคนนĆ้นก็คČĂเจ้ćขĂง รĂยยĉ้มแปลกปรąĀลćด ทĊ่เด็กĀนč่มเĀ็นตĂนüĆนปรąกćýÿĉ่งปรąดĉþฐ์ขĂงลčงทĂมนĆ้นเĂง แลąคนคน นĊ้นĊ่แĀลąคČĂนĆกปรąดĉþฐ์ขĂงโรงงćนคĎ่แข่งขĂงลčงทĂม แลąทĊ่บĂกü่ćไม่ทĆนได้ดĊใจได้นćน เนČ่ĂงจćกüĆนต่ĂมćโรงงćนคĎ่แข่ง ก็ได้ปรąกćýแลą üćงขćยเครČ่ĂงตĆดฝ้ćย แบบเดĊยüกĆบขĂงโรงงćนลčงทĂม แต่เขćได้ปรĆบแก้แลąดĆดแปลงเครČ่ĂงตĆด ฝ้ćยใĀ้มĊรćคćทĊ่ต่Ĉกü่ćขĂงโรงงćนลčงทĂม ฝันร้ćยทĊ่ลčงทĂมพĎดถċงในตĂนกĉนข้ćü ได้เรĉ่มต้นขċ้นแล้ü ภćยในโรงงćนได้เกĉดคüćมโกลćĀล ผĎ้คนต่ćงพćกĆนแตกตČ่น ไม่แค่นĆ้นยĂดกćรÿĆ่งจĂงเครČ่ĂงตĆดฝ้ćย ก็ถĎกยกเลĉกจนเĀลČĂเพĊยงĀลĆกÿĉบ ไฟนĆกÿĎ้ในตĂนเช้ćทĊ่ลčกโชน ดĆบมĂดลงไม่เĀลČĂแม้แต่น้Ăยนĉดใน บĆดดล น้ĈตćขĂงเĀล่ćนĆกปรąดĉþฐ์แต่ลąĀยดทĊ่ร่üงรĉนลงมćรćüกĆบตกต้ĂงกลćงĂกเด็กĀนč่ม จนĀĆüใจเขćคล้ćยถĎกบĊบรĆด ตĂนนĊ้ในĀĆüขĂงเขćแทบจąรąเบĉดĂĂกมćเมČ่ĂพบกĆบภćพตรงĀน้ć ขĂงเขć “นĊ่มĆนเกĉดĂąไร เรČ่ĂงĂąไรกĆน” คĈถćมเĀล่ćนĊ้ต่ćงปรćกฏขċ้นในใจขĂงเขć ตรงมčมขĂง Ā้ĂงนĆ้นเขćพบร่ćงÿĎงทĊ่นĆ่งก้มĀน้ćĂยĎ่พลĆนแĀงนĀน้ćขċ้น แผดเÿĊยงคĈรćมด้üยคüćมคĆบแค้นใจ ĂĂกมćĂย่ćงบ้ćคลĆ่ง “ทĈไมกĆน ทĈไมต้Ăงเป็นเรć ฉĆนĂčตÿ่ćĀ์ตĆ้งใจทĈงćนนĊ้เพČ่Ăช่üยชĊüĉตพüกเรć Āมดแล้ü ĀมดกĆนชĊüĉตฉĆนจบแล้ü ĂĂกไปÿąพüกนćยĂย่ćเĂćชĊüĉตมćทĉ้งไü้กĆบฉĆนเลย!! ” มĆนเป็นภćพทĊ่เด็ก Āนč่มไม่คĉดü่ćเขćจąได้พบเจĂ ร่ćงขĂงชćยฉกรรจ์ทĆ้งĀลćยต่ćงพćกĆนคĂตกน้ĈตćทĊ่ไĀลรĉน เดĉน ĂĂกจćกโรงงćนแĀ่งคüćมฝัน เĀลČĂเพĊยงแต่คčณลčงทĂม นĆกปรąดĉþฐ์ผĎ้ยĉ่งใĀญ่ทĊ่ตĂนนĊ้กลćยเป็น เพĊยงตĈนćน กĆบเด็กĀนč่มทĊ่ตĂนนĊ้üĉญญćณขĂงเขćแทบจąĀลčดĂĂกจćกร่ćงจćกแÿงแดด ทĊ่เปล่งปรąกćยในยćมเช้ć คüćมดĈมČดเรĉ่มปกคลčม แÿงจĆนทร์ÿ่Ăงผ่ćนร่ćงขĂงทĆ้งÿĂง เด็กĀนč่ม ค่ĂยขยĆบร่ćงกćยเข้ćไปใกล้กĆบมčมĀ้ĂงทĊ่ลčงทĂมĀมกตĆüĂยĎ่ทĆ้งüĆน “นĊ่ลčงครĆบ กĉนข้ćüกĉนน้ĈĀน่ĂยมĆ้ยครĆบ เดĊ๋ยüจąไม่ไĀüเĂćนąครĆบ”
222 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ “ฉĆนไม่เĀลČĂĂąไรĂĊกแล้üในชĊüĉตนĊ้ แกĂย่ćเĂćชĊüĉตมćทĉ้งกĆบฉĆนนą”เÿĊยงทĊ่เย็นชćกรąด้ćง รćüกĆบปลćยแÿ้ทĊ่ĀüดลงในใจขĂงเด็กĀนč่ม ทĈใĀ้เขćรĎ้ÿċกปรąĀม่ćเป็นĂย่ćงยĉ่ง เขćค่Ăย ๆ Ă้ćรĉม ฝีปćกทĊลąนĉด “คčณลčงครĆบ เรćมćลĂงกĆนĂĊกÿĆกตĆ้งมĆ้ยครĆบ” “ไม่ได้ ไม่ได้ เรćทĈมĆนไม่ได้ĂĊกแล้ü ทčกคนเชČ่Ăไปแล้üü่ćÿĉ่งทĊ่เขćทĈมĆนเป็นขĂงเขćไม่ใช่ ขĂงเรćĂĊกต่Ăไป” “แต่ü่ćเรćเป็นคĉดแลąÿร้ćงมĆนขċ้นมćนąครĆบ” “แล้üใครจąเชČ่Ă ตรćบใดทĊ่กฎĀมćยทĊ่เกĊ่ยüข้ĂงกĆบลĉขÿĉทธĉ์ĂąไรนĆ่นน่ąยĆงไม่ĂĂกมć ไม่มĊĂąไรมćคč้มกĆนพüกเรćĀรĂกนąใครทĈใĀ้ฝĎงชนเชČ่ĂถČĂได้มćกกü่ćก็เป็นเจ้ćขĂงผลงćน เพรćąแบบนĊ้ไงล่ąไรไม่มĊใครคĉดทĊ่จąปรąดĉþฐ์ĀรČĂÿร้ćงĂąไรใĀม่ ๆ ĂĂกมć เพรćąเมČ่Ăÿร้ćง ĂĂกมćก็มĊคนเĂćไปทĈซ้Ĉ ดĆดแปลง จนเจ้ćขĂงผลงćนไม่มĊÿĉทธĉ์ในงćนขĂงตน พüกคนซČ้Ăเขćก็ ไม่ได้มćÿนใจĂąไรÿĉ่งไĀนทĊ่ดĊกü่ć ĀรČĂถĎกกü่ć ก็ÿćมćรถชĆกจĎงคนใĀ้ไปซČ้Ăได้ทĆ้งนĆ้นแĀลą แลąเรć ก็ทĈĂąไรไม่ได้” “....” เด็กĀนč่มรĎ้ÿċกได้ถċงลมแปลกปรąĀลćดนĆ้นĂĊกแล้ü “ลĎก ๆ ตČ่นได้แล้ü ทĈไมมćนĂนตรงเก้ćĂĊ้เนĊ่ย เดĊ๋ยüก็ไปโรงเรĊยนÿćยĀรĂก”เด็กĀนč่ม ค่Ăย ๆ ลČมตćขċ้น บรรยćยกćýเดĉม ๆ กลĆบมćแล้üเตĊยง Ā้ĂงนĂน โต๊ąคĂมพĉüเตĂร์ทčกĂย่ćง กลĆบมćเป็นเĀมČĂนเดĉม “นĊ่เรćฝันไปĀรČĂนĊ่” เด็กĀนč่มได้แต่นċกĂยĎ่ในใจü่ćเรČ่ĂงรćüทĊ่เขćพบเจĂมć เมČ่ĂคČนนĆ้นเป็นแค่เรČ่ĂงทĊ่เขćฝันได้ĀรĂกเĀรĂ คüćมรĎ้ÿċกเขćในตĂนนĊ้โĀüงĀüĉüĂ้ćงü้ćงเกćąกčม ĀĆüใจเป็นĂย่ćงมćก เขćค่Ăย ๆ ลčกไปĂćบน้Ĉแต่งตĆü แลąเดĉนทćงไปโรงเรĊยน ก่ĂนĂĂกจćกบ้ćน เขćยĆงมĂงเĀ็นกล่Ăงใÿ่ไก่ทĊ่ก๊Ăบปี้แบรนด์ดĆงüćงĂยĎ่บนโต๊ą เมČ่ĂมćถċงโรงเรĊยนเขćได้พบเจĂกĆบ เพČ่ĂนÿนĉทขĂงเขćทĊ่โทรĀćกĆนเมČ่ĂüćนนĊ้ “เĂ้ยนĊ้มċง เกมเถČ่ĂนทĊ่กĎÿ่งใĀ้เป็นไงบ้ćงÿนčกมĆ้ยüą” “ÿนčกดĉ นĆ่งเล่นทĆ้งüĆนเลยนąเü้ย” “แต่ได้ยĉนมćü่ćเกมมĆนจąปิดตĆüลงแล้üü่ą” “ทĈไมเĀรĂ เกมĂĂกจąดĊ” “เขćบĂกกĆนü่ćมĆนมĊคนก๊Ăบปี้เกมเขćเยĂąจนคนทĈมĆนขćดรćยได้ แลąไม่มĊทčนÿนĆบÿนčน ต่Ăเขćเลยจąไม่ทĈเกมต่Ăน่ą”
ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์| 223 คĈพĎดขĂงเพČ่ĂนคนนĆ้นคล้ćยกĆบน้ĈมĆนรćดลงบนกĂงไฟ ทĈใĀ้ในใจเขćยĉ่งเดČĂดดćลเป็น เท่ćทüĊ ทĆ้งüĆนเขćได้แต่นĆ่งเĀม่ĂลĂย คล้ćยกĆบคนทĊ่ไม่ได้พกเĂćüĉญญćณมćเรĊยนด้üย เขćได้แต่ ครč่นคĉดเรČ่ĂงขĂงลčงทĂม แลąÿĉ่งทĊ่เป็นจรĉงในโลกขĂงเขćทĆ้งüĆน จนกลĆบมćบ้ćน เขćรĊบเปิด คĂมพĉüเตĂร์แลąýċกþćเรČ่ĂงรćüทĊ่เกĊ่ยüกĆบลĉขÿĉทธĉ์ ทรĆพย์ÿĉนทćงปัญญć แลąกćรลąเมĉด Ăย่ćงจดจ่Ă ชนĉดทĊ่ü่ćนĆ่งเก้ćĂĊ้ทĆ้ง ๆ ทĊ่ยĆงÿąพćยกรąเป๋ćĂยĎ่ด้ćนĀลĆง เขćพบü่ćคüćมรĎ้ทĊ่เขćมĊเกĊ่ยüกĆบกĆบทรĆพย์ÿĉนทćงปัญญć แลąลĉขÿĉทธĉ์นĆ้นมĊน้Ăยนĉด เĀลČĂเกĉนเขćได้แต่รĎ้ แต่ไม่รĎ้ü่ćมĆนคČĂĂąไรกĆนแน่ ทĈไมถċงต้Ăงปกป้Ăงแลąคč้มครĂง มĆนไม่ใช่แค่ เรČ่Ăงü่ćใครเป็นเจ้ćขĂงĀรČĂไม่ แต่มĆนยĆงเป็นĀลĆกปรąกĆนü่ćเมČ่Ăเรćคĉดแลąÿร้ćงÿรรค์ผลงćน ĂĂกมćแล้ü คüćมเป็นเจ้ćขĂงจąเป็นขĂงเรć Ăย่ćงไม่ต้ĂงกĆงüลใจใด ๆ ซċ่งÿĉ่งเĀล่ćนĊ้ต่ćงüนเüĊยน ĂยĎ่ในชĊüĉตปรąจĈüĆนขĂงเรćĂยĎ่เÿมĂ โดยเฉพćąในโลกยčคโลกćภĉüĆตน์ในปัจจčบĆนทĊ่ กćรตĉดต่ĂÿČ่Ăÿćร ÿ่งข้ĂมĎลĂąไรต่ćง ๆ นĆ้นรüดเร็üเÿĊยยĉ่งกü่ćกćรกรąพรĉบตćĀนċ่งครĆ้งเÿĊยĂĊก แลąทรĆพย์ÿĉนทćงปัญญćยĆงมĊกćรแยกย่ĂยĂĂกเป็นÿćขćต่ćง ๆ Ăćทĉ ลĉขÿĉทธĉ์ เช่น üรรณกรรม ผลงćนทćงüĉทยćýćÿตร์ ýĉลปą ĀรČĂโปรแกรมทćงคĂมพĉüเตĂร์ เป็นต้น ซċ่งÿĉ่งเĀล่ćนĊ้ บćงĂย่ćงจąถĎกรĆบรĂงโดยÿĉทธĉบĆตร เช่น ÿĉทธĉบĆตรกćรปรąดĉþฐ์ ĀรČĂÿĉทธĉบĆตรกćรĂĂกแบบ เป็นต้น ĀรČĂĂćจĂย่ćงจąรĆบรĂงโดยĂนčÿĉทธĉบĆตร แลąบćงĂย่ćงก็ไม่จĈเป็นต้ĂงมĊÿĉ่งเĀล่ćนĊ้ยČนยĆน ก็ได้ĂĊกปรąกćร คČĂเครČ่ĂงĀมćยทćงกćรค้ćทĊ่ปัจจčบĆนเüลćเรćจąไปĀćซČ้ĂขĂงเรćมĆกจąดĎกĆนทĊ่ยĊ่Ā้Ă บćงครĆ้งคčณเรĊยกจนตĉดปćก แต่Ăćจไม่รĎ้ü่ćมĆนคČĂชČ่ĂยĊ่Ā้Ăÿĉนค้ć ซċ่งเครČ่ĂงĀมćยทćงกćรค้ćนĊ้จąเป็น ปรąโยชน์ต่ĂทĆ้งผĎ้ผลĉต แลąผĎ้บรĉโภคแลąÿĉ่งเĀล่ćนĊ้ต่ćงก็มĊกฎĀมćยคč้มครĂงĂยĎ่ ซċ่งมนčþย์เรćเกĉดแนüคĉดทĊ่เกĊ่ยüข้ĂงกĆบทรĆพย์ÿĉนทćงปัญญćมćก็เพČ่Ăป้ĂงกĆนกćรเกĉด ปัญĀćĂย่ćงทĊ่ลčงทĂมต้ĂงพบเจĂนĊ่แĀลą ซċ่งจąมĊผลต่ĂกćรพĆฒนćüĉทยćกćรด้ćนต่ćง ๆ โดยเฉพćą ในโลกทčนนĉยมĂย่ćงในปัจจčบĆน รąบบกฎĀมćยทรĆพย์ÿĉนทćงปัญญć ถĎกÿร้ćงขċ้นมćเพČ่Ăÿร้ćง แรงจĎงใจ ใĀ้เกĉดกćรคĉดค้นแลąÿร้ćงÿรรค์ เพČ่ĂใĀ้เกĉดกćรเผยแพร่แนüคĉดนüĆตกรรมใĀม่ในÿĆงคม แลąจąทĈใĀ้เกĉดÿĉ่งปรąดĉþฐ์ใĀม่ ๆ จĈนüนมćก เพČ่Ăÿร้ćงÿรรค์โลกนĊ้ใĀ้ดĊขċ้น แลąในกฎĀมćยเĂง ยĆงใĀ้เĀตčผลลċก ๆ ไü้ĂĊกปรąกćรĀนċ่งü่ćเป็นเĀตčผลทćงรąบบเýรþฐกĉจ กćรทĊ่มĊนüĆตกรรมใĀม่ ๆ ป้Ăนเข้ćมćÿĎ่ตลćดนĆ้นจąÿร้ćงกćรĀมčนเüĊยนขĂงรąบบเýรþฐกĉจĂย่ćงต่ĂเนČ่Ăง แลąทćงýĊลธรรม ดĆงนĆ้นปัญĀćกćรลąเมĉดลĉขÿĉทธĉ์ซċ่งมĊใĀ้เรćพบเĀ็นĂยĎ่เรČ่Ăย ๆ จนเรćเĂงต่ćงปล่Ăยปลą ลąเลยจนเป็นเรČ่ĂงทĊ่ชĉนÿćยตć Āćกไม่ได้เป็นเรČ่ĂงทĊ่ใĀญ่มćกก็ไม่ได้ÿนใจ แต่แท้จรĉงแล้ü
224 | ĀนĆงÿČĂรพĊพĆฒนýĆกดĉ์ กćรเผยแพร่ ดĆดแปลง ทĈซ้Ĉ โดยทĊ่ผĎ้เป็นเจ้ćขĂงผลงćนĀรČĂนüĆตกรรมไม่ได้Ăนčญćต เĀมČĂนทĊ่เด็ก Āนč่มทĈ แลąคĉดü่ćเป็นเรČ่Ăงปกตĉธรรมดć ทĆ้งกćรขโมยÿĎตรไก่ทĂด โปรแกรมคĂมพĉüเตĂร์ แม้แต่ÿĉ่งทĊ่เรćเรĊยกü่ćกćรก๊ĂปเกรดเĂเĂงก็เป็นÿĉ่งทĊ่ลąเมĉดต่ĂบทบĆญญĆตĉแĀ่งกฎĀมćยนĊ้ แลąทĊ่คน ÿนใจก็เพรćąมĆนทĆ้งใช้ได้แลąถĎก ทĈใĀ้คนนĉยมใช้ ซċ่งเป็นผลเÿĊยทĊ่ÿร้ćงค่ćนĉยมใĀ้คนชĂบทĈขĂง ปลĂมมć ด้üยคüćมทĈง่ćยแลąขćยได้ ĂĊกด้ćนĀนċ่งก็จąมĊคนทĊ่มĊคüćมมč่งมĆ่นĂย่ćงลčงทĂม ต้ĂงพบเจĂกĆบเรČ่ĂงทĊ่ไม่เป็นธรรม แลąจąไม่มĊใครทĊ่จąÿร้ćงÿรรค์ÿĉ่งทĊ่จąพĆฒนćÿĆงคมได้ ĀćกเรćยĆงใĀ้ÿĉ่งทĊ่ลąเมĉดเป็นคüćมเคยชĉนĂยĎ่Ăย่ćงนĊ้ ÿĉ่งเĀล่ćนĊ้ไม่เพĊยงแต่ÿร้ćงĂĆตลĆกþณ์แลą เĂกÿĉทธĉ์ใĀ้แก่บčคคล แต่ยĆงเป็นกćรÿ่งเÿรĉมกćรÿร้ćงÿรรค์ÿĆงคมทĊ่น่ćĂยĎ่ แลąไม่ĀยčดยĆ้งต่Ăกćร พĆฒนćในโลกยčคปัจจčบĆน...