FONETIK DAN FONOLOGI

Konsonan getaran gusi bersuara [r]:

Hujung lidah dikenakan pada gusi.
Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan
ke belakang rongga tekak untuk
membuatsekatan arus udara dari paru-
paru ke rongga hidung.
Pita suara dirapatkan.
Arus udara yang keluar dari paru-paru
melalui rongga tekak menggetarkan pita
suara.
Arus udara melalui rongga mulut
menggetarkan hujung lidah

Bunyi yang dihasilkan oleh konsonan getaran gusi bersuara [r] seperti pada
perkataan berikut:

Konsonan
Geseran

Konsonan geseran
dihasilkan dengan
menyempitkan saluran
udara supaya udara yang
melaluinya bergeser dan
kedengaran bunyi berdesis

Konsonan Geseran

GESERAN GESERAN
GUSI TIDAK GLOTIS
BERSUARA

Hujung lidah Geseran Arus udara dari
dirapatkan pada GusiTidak paru-paru keluar
Bersuara
gusi. melalui rongga
Lelangit lembut mulut dan dibiar
dinaikkan untuk bergeser dengan

menyekat daerah
perjalanan pertemuan
udara ke hujung lidah dan
rongga hidung.
gusi.



Hujung lidah
dirapatkan pada

gusi.

Geseran Glotis

Glotis terbuka luas.Lelangit lembut dinaikkan untuk
menyekat perjalanan udara ke rongga hidung.
Arus udara ditekan keluar dari paru-paru dan
melalui sempitan dilakukan pada bahagian glotis
supaya semasa udara keluar melalui ruang
tersebut,akan terhasil bunyi geseran.
Adakalanya [h] disampaikan sebagai vokal tak
bersuara, yang sama daerah artikulasi dengan
vokal-vokal yang lain.



Konsonan
Sengauan

Konsonan Sengauan

SENGAU DUA BIBIR SENGAU LELANGIT
[M] LEMBUT [NG]
SENGAU GUSI [ N ]
SENGAU LELANGIT
KERAS [NY]

Konsonan Sengauan

Bunyi-bunyi sengau dhasilkan dengan membiarkan udara
yang keluar dari paru-paru terus keluar melaui rongga
hidung.
Udara boleh keluar melalui rongga ini kerana anak tekak dan
lelangit lembut diturunkan menyebabkan ruang ke rongga
hidung terbuka.
Udara itu disekat atau ditahan pada bahagian-bahagian
tertentu,seperti pada bibir,gusi,lelangit keras atau lelangit
lembut.
Dalam bahasa Melayu semua bunyi sengau adalah bunyi
bersuara.Hal ini bermakna semasa menghasilkannya, glotis
dirapatkan dan pita suara mengalami getaran.

Sengau Dua Bibir
[m]

Bibir bawah dirapatkan ke bibir atas.
Lelangit lembut diturunkan.
Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga
hidung.
Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.

Konsonan Senjgauan
Gusi [n]

Hujung lidah ditemukan dengan gusi.
Lelangit lembut diturunkan.
Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga
hidung.
Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.

Konsonan Sengauan
Gusi-Lelangit Keras[ny]

Depan lidah ditemukan ke lelangit keras.
Lelangit lembut diturunkan.
Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga
hidung.
Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.

Konsonan Sengauan
Lelangt Lembut [ng]

Belakang lidah diangkat ke lelangit lembut.
Lelangit lembut diturunkan.
Arus udara dari paru-paru keluar melalui rongga
hidung.
Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.



Konsonan
Geseran Sisian

Konsonan geseran
dihasilkan dengan
menyempitkan saluran
udara supaya udara yang
melaluinya bergeser dan
kedengaran bunyi berdesis

Konsonan Sisian Gusi [ l ]

Untuk menghasilkan konsonan ini, hujung lidah dinaikkan
sehingga sampai ke bahagan tengah gusi.
Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan untuk menutup
rongga hidung.
Udara dari rongga mulut hanya boleh keluarmelalui kedua-
dua belah tepi atau sisi lidah.
Glotis dirapatkan dan pita suara bergetar.
Catatan: Untuk menyembunyikan konsonan [ l ], seperti
perkataan pinjaman bahasa Arab seperti Allah, Salleh,
belakang lidah digelungkan ke arah lelangit lembut
menyebabkan udara terpaksa keluar melalui ruang sempit di
belakang lidah dan pada kedua-dua tepi hujung lidah.



Konsonan
Pinjaman

Proses
peminjaman

Terdapat beberapa konsonan pinjaman yang dipinjam sepenuhnya dalam
Bahasa Melayu daripada Bahasa Arab dan Bahasa Inggeris.
Konsonan tersebut hanya tedapat dalam perkataan pinjaman daripada
bahasa sumbernya.
Terdapat tiga bahasa unsur yang dipinjam: Bahasa Sanskrit, Arab dan
Inggeris
Terdapat beberapa konsonan yang dipinjam oleh Bahasa Melayu dan
kesemuanya berasal daripada perkataan-perkataan pinjaman.

(Abdullah Hassan, 2007)

Daerah Artikulasi

Cara Bibir/Gigi Gigi Gusi Gusi - lelangit Lelangit Glotis Rongga tekak/
sebutan keras lembut Anak tekak

Geseran f v Θð z š ž xɣ ʕ

Letupan ɦ geseran

rongga tekak
q

letupan anak

tekak





cara-cara mengahsilkan
bunyi konsonan pinjaman

LAMBANG FONETIK: /f/ dan /v/ lelangit lembut dinaikkan untuk
NAMA KONSONAN: geseran menutup rongga hidung
bibir-gigi tak bersuara & geseran pita suara tidak bergetar bagi
bibir-gigi bersuara /f/ dan bergetar bagi /v/
HURUF: F/f dan V/v
gigi atas diletakkan pada bibir CONTOH Versi
bawah dengan tekanan yang Virus
mencukupi. Fakir Novel
udara yang keluar melalui rongga Fajar Diva
mulut mengalami geseran Nafkah
disebabkan ada sempitan pada Nafi
bibir-gigi Mualaf
Khilaf

cara-cara mengahsilkan
bunyi konsonan pinjaman

LAMBANG FONETIK: /ө/ dan /ð/ Jika glotis direnggangkan dan pita
NAMA KONSONAN: geseran suara tidak bergetar bunyi yang
gusi tak bersuara & geseran gusi terhasil ialah bunyi geseran tidak
bersuara bersuara,[th].
HURUF: Th/th dan Dh/dh Jika glotis dirapatkan dan pita
suara bergetar bunyi yang terhasil
Untuk menghasilkan bunyi ini, ialah bunyi geseran bersuara,[dh].
hujung lidah berada d antara gigi
atas dan gigi bawah CONTOH
Lelangit lembut dinaikkan .
Udara yang keluar dari paru- Hadith Dharurat
paru dibiarkan bergeser di Mithali Hadhir
daerah gigi.

Hujung lidah Lambang fonetik: Lelangit lembut
dinaikkan sehingga /z/ dinaikkan untuk
menyentuh bahagian Nama konsonan: menutup rongga
gusi geseran gusi hidung
Udara keluar melalui bersuara Pita suara
sempitan pada Huruf: Z/z bergetar
bahagian gusi

CONTOH

Zaman
Zahir
Ustazah
Azali
Tahfiz
Mahfuz

BUNYI KONSONAN PINJAMAN

LAMBANG FONETIK: Depan lidah dinaikkan CONTOH
/š/ kearah gusi-lelangit keras Syarat
Udara keluar melalui Syarahan
NAMA KONSONAN: sempitan pada gusi-lelangit Masyarakat
Geseran gusi-lelangit keras Mesyuarat
keras tak bersuara Lelangit lembut dinaikkan Quraisy
LAMBANG FONETIK:
Pita suara tidak bergetar
Sy/sy

cara-cara mengahsilkan
bunyi konsonan pinjaman

LAMBANG FONETIK: /x/ CONTOH

NAMA KONSONAN: Khabar
Khairat
geseran lelangit lembut tidak Ikhtiar
bersuara Akhlak
HURUF: Kh/kh Tarikh
Syeikh
Belakang lidah dinaikkan sehingga
menyentuh lelangit lembut
Lelangit lembut dinaikkan
Udara keluar kerongga mulut
melalui ruang yang sempit pada
lelangit lembut
Pita suara tidak bergetar

Belakang lidah Lambang fonetik: Udara keluar
dinaikkan sehingga /ɣ/ kerongga mulut
menyentuh lelangit Nama konsonan: melalui ruang yang
lembut Geseran lelangit sempit pada
Lelangit lembut lembut bersuara lelangit lembut
dinaikkan Huruf: Gh/gh Pita suara
bergetar
CONTOH

Ghaib
Ghairah
Maghrib
Masyghul
Mubaligh
Tabligh

BUNYI KONSONAN PINJAMAN

LAMBANG FONETIK: Akar lidah digerakkan CONTOH
/q/ hingga ke bahagian anak
tekak untuk menyekat Quran
NAMA KONSONAN: laluan udara Iqra
Letupan anak tekak Udara yang tersekat Khaliq
dilepaskan dengan serta-
tak bersuara merta
LAMBANG FONETIK: Pita suara tidak
bergetar
Q/q

Konsonan pinjaman yang
tiada

lambang huruf yang khusus



Konsonan ini menggunakan huruf
yang sedia ada dalam sistem ejaan
bahasa Melayu
Konsonan ini dipinjam daripada
bahasa arab yang kota kasanya
menggunakan fonem tersebut.
Kosa kata itu jarang digunakan
dalam komunikasi harian.
Kebanyakkannya merupakan istilah
dalam bidang pengajian Islam

Diftong

d(aaAl,aemp,ia,obp,ueila)rkywaatunajguadnduddduauank hdbuiesrreusbfeubtveoldakaahlaal nm
bsaudtnuuyai.shIuuakrnuuyfakavdtoiaekjaaal tdyaeaunnggsaadntiulagafsabebzukunagtaan nn
ksveeobbkauangl ayyiiavbnougknapyeli rylutaanncmguarkaemndeuniaagi.gtSeuleubbnuucntuyarin
bluebniyhi vlaonbktuaanlnyygiay(nakgnugpaetkr)etdbauemarab. aanddainlagh

Gabungan dua bunyi Diftong Dianggap sebagai
vokal yang dilafazkan satu suku kata,
dan dilambangkan
secara berterusan oleh dua vokal
dalam satu hembusan tetapi bertindak

nafas sebagai satu
Untuk menghasilkan fonem
bunyi diftong ai, lidah
Terdapat tiga jenis
berkeadaan huruf diftong:
sebagaimana - ai
membunyikan vokal -au
“a”, dan secara cepat -oi
geluncurkan lidah ke
arah membunyikan
vokal “i” pula

pecroknattoahan

ai gulai, balai, tapai, tembikai, sidai, keldai, kedai, gerai, buai
au aurat, saudara, harimau, wau, pulau, surau, kerbau, pisau, limau
oi boikot, sekoi, koboi, kaloi, amboi

Digraf

Digraf

Dua huruf konsonan Digraf sama dengan
yang hadir secara konsonan berganding, iaitu
dua huruf berturut-turut
berturut-turut yang yang mewakili satu bunyi
menghasilkan satu seperti ng, ny dan sy, atau
bunyi dalam disebut juga dwihuruf, dwi-­
perkataan lambang dan huruf rangkap

Digraf

gh ghazal, ghairah, ghaib
ng nganga, bunga, singa
ny nyamuk, nyanyi, nyala
kh khabar, khas, khamis

sy syampu, syabas, syarikat

STKEEAKRSIIIAMHNA,

BMMB3183

FONEM

SEGMENTAL

DIKENDALIKAN OLEH: DR.HISAMUDDIN BIN ABDUL GHANI

AHLI
KUMPULAN

DAYANG SHARIFAH NUR FARAWAHIDA MIZA IWANI BINTI
NURBAHYAH BINTI BINTI AB AZIZ ABU BAKAR

SYED MAMAT

PENGENALAN FONEM SEGMENTAL

Fonem segmental atau bunyi
penggalan merujuk kepada proses
mengeluarkan unit linguistik daripada
ujaran atau teks yang berurutan.
Fonem terbahagi kepada dua:
- Vokal
- Konsonan
Perbezaan antara vokal dan konsonan
hanya terletak pada ada atau
ketiadaan halangan ketika bunyi-
bunyi itu difonasikan.

VOKAL

Vokal ialah lima huruf yang terdiri
daripada huruf a,e,i,o dan u.
Bunyi vokal ialah bunyi yang
dihasilkan daripada udara yang
keluar berterusan daripada paru-
paru melalui rongga tekak dan
mulut tanpa mendapatkan sebarang
sekatan atau geseran.

DIFTONG

Diftong ialah gabungan antara dua huruf
vokal dalam perkataan yang menjadi
satu suku kata atau satu sebutan bunyi.
Huruf Diftong:

- ai
- au
- oi
Contoh perkataan:
- Cerai
- Harimau
- Dodoi

KONSONAN
SENGAUAN

Bunyi sengau dihasilkan apabila
lelangit lembut diturunkan bagi
membolehkan udara keluar melalui
rongga hidung.
Semua bunyi sengau adalah bersuara.
Empat bunyi konsonan sengau:

-m
-n
- ny
- ng

KONSONAN SENGAU 2 BIBIR BERSUARA SENGAU GUSI
SENGAUAN BERSUARA
Huruf [m]
Bibir bawah dirapatkan ke Huruf [n]
bibir atas. Dihasilkan dengan hujung
Lelangit lembut dalam lidah dirapatkan dengan
keadaan biasa menyebabkan gusi.
udara melalui rongga hidung. Lelangit lembut dalam
keadaan biasa.
SENGAU LELANGIT KERAS
GUSI BERSUARA SENGAU LELANGIT LEMBUT
BERSUARA
Huruf [ny]
Dihasilkan dengan depan Huruf [ng]
lidah dirapatkan kepada Dihasilkan belakang
lelangit keras gusi. lidah diangkat dan
Lelangit lembut dalam dirapatkan kepada
keadaan biasa. lelangit lembut.



KONSONAN
GESERAN

GESERAN

GESERAN GUSI TIDAK GESERAN GLOTIS
BERSUARA
Huruf [h]
Huruf [s] Glotis terbuka luas.
Hujung lidah dirapatkan Arus udara ditekan keluar dari
pada gusi. paru-paru dan melalui sempitan
Lelangit lembut dinaikkan dilakukan pada bahagian glotis
untuk menyekat perjalanan supaya semasa udara keluar
udara ke rongga hidung. melalui ruang tersebut akan
Arus udara dari paru-paru terhasil bunyi geseran.
keluar melalui rongga Adakalanya [h] disampaikan
mulut dan dibiar bergeser sebagai vokal tak bersuara,
dengan daerah pertemuan yang sama daerah artikulasi
hujung lidah dan gusi dengan vokal-vokal yang lain.