แผนการจัดการเรียนรู้ ม.1 เทอม 2

197

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่

คำชแ้ี จง: ใหผ้ ู้สอนสังเกตพฤติกรรมของผู้เรยี นในระหว่างการทำกจิ กรรม แลว้ ขีด  ลงในทช่ี ่องให้

คะแนน

กลุม่ ที่ ............................................................

ช่ือ - สกุล มสี ่วนร่วมใน ยอมฟงั ความ รบั ผดิ ชอบใน ใหค้ วาม มขี ้นั ตอนใน คะแนน
การแสดง คดิ เห็นของ งานที่ไดร้ บั ร่วมมือในการ การทำงาน รวม
ความคดิ เหน็ มอบหมาย อยา่ งเป็น 15
ผ้อู น่ื ทำงาน คะแนน
ระบบ

321321321321321

ลงช่อื .....................................................................ผูป้ ระเมนิ
วันท่.ี ................เดอื น.................................. พ.ศ. ....................

เกณฑ์การให้คะแนน 3 คะแนน
พฤตกิ รรมทีท่ ำเป็นประจำ 2 คะแนน
พฤตกิ รรมท่ีทำเป็นบางครงั้
1 คะแนน
พฤติกรรมท่ีทำนอ้ ยครัง้

เกณฑ์การตดั สินคณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12-15 ดมี าก

11-13 ดี

8-10 พอใช้

ต่ำกวา่ 8 ปรับปรงุ

198

199

200

กจิ กรรมท่ี 6.3 อากาศมีแรงกระทำตอ่ วัตถุอยา่ งไร

จุดประสงค์ของกจิ กรรม

สังเกตและอธบิ ายแรงและทิศทางของแรงที่อากาศกระทำต่อวตั ถุ

วสั ดแุ ละอุปกรณ์

1. ถุงพลาสติก 2. ขวดโหลกน้ ลึก 3. ยางรัด

วิธกี ารดำเนินกิจกรรม

ตารางบันทกึ ผลการทดลอง 201
กอ่ นทดลอง หลังทดลอง

อภปิ ราย/สรปุ ผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
คำถามท้ายกจิ กรรม
1. แรงท่ใี ช้ในการดึงดูดพลาสตกิ ออกจากขวดโหลกอ่ นและหลังการรีดถงุ พลาสติกให้แนบไปกับขวดโหล
แล้วใช้ยางรัดมีความแตกต่างกันอยา่ งไร เพราะเหตุใด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
2. เมอื่ จดั ขวดโหลใหอ้ ยู่ในลักษณะต่าง ๆ แรงที่ใช้ในการดงึ ถงุ พลาสตกิ ออกจากขวดโหลเหมือนหรือ
แตกตา่ งกนั อย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

202

สมาชิกในกลมุ่
ม.1/.......

ชอ่ื -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ช่อื -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........

203

กิจกรรมที่ 6.4 เหตใุ ดลจึงเคลื่อนทีเ่ ร็วต่างกัน

จดุ ประสงค์ของกิจกรรม

สงั เกต ทดลอง วเิ คราะห์และอธิบายปจั จัยที่มีผลต่ออัตราเร็วลม

วัสดแุ ละอุปกรณ์

1. ขวดน้ำพลาสติกขนาด 1,500 cm3 2. นำ้ เยน็ จัดอณุ หภมู ปิ ระมาณ 10 C

3. แผ่นใส (มว้ นเปน็ ท่อ) น้ำอุณหภมู หิ ้องและน้ำรอ้ นจัด อุณหภมู ิประมาณ 70 C
4. ธปู

5. ไม้ขีดไฟ 6. เทปใส
7. คัตเตอร์ 8. ขนั พลาสตกิ
9. เทอรม์ อมิเตอร์ 10. นาฬิกาจบั เวลา
วธิ ีการดำเนินกิจกรรม ตอนท่ี 1

204

.ตารางบนั ทึกผลการทดลอง

ระดบั น้ำ ครง้ั ท่ี 1 คร้งั ท่ี 2

ขนั ใบท่ี 1 ขันใบท่ี 2 ขันใบที่ 1 ขันใบที่ 2

5 cm

10 cm

อภปิ ราย/สรปุ ผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
คำถามท้ายกิจกรรม
1. อากาศในท่อใสมีทศิ ทางการเคล่ือนทอี่ ย่างไร ทราบไดอ้ ยา่ งไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. ความดนั อากาศในขวดใบใดมีค่าสงู กว่า เพราะเหตุใด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. การเคลอื่ นทีข่ องอากาศในทอ่ ใสมีความสัมพันธก์ บั ความดันอากาศอย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
4. อัตราเรว็ ลมในชุดทดลองใดมคี า่ มากกวา่ เพราะเหตใุ ด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

205

วิธีการดำเนินกิจกรรม ตอนท่ี 2

ตารางบนั ทึกผลการทดลอง

ระดบั น้ำ ครง้ั ท่ี 1 ครง้ั ท่ี 2

ขันใบที่ 1 ขันใบท่ี 2 ขนั ใบท่ี 1 ขันใบท่ี 2

10 cm

อภปิ ราย/สรุปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
คำถามทา้ ยกิจกรรม
1. หากพิจารณาเฉพาะชดุ ทดลองท่ี2และ3 การทดลองนม้ี ตี วั แปรต้น ตัวแปรตาม และตัวแปรควบคุม
คืออะไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

206

2. อตั ราเร็วลมในชดุ ทดลองใดมีค่ามากกวา่ เพราะเหตใุ ด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชกิ ในกลุ่ม
ม.1/.......

ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ช่ือ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ช่อื -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........

207

ใบสำรวจความรู้ เรอ่ื ง ความดันอากาศและลม
เทคนิคการเรียนรู้ KWL

Know (K) Want to know (W) Learned (L)
ฉันรู้อะไรบา้ งเก่ยี วกบั ฉันต้องการรูอ้ ะไรอีกบ้างเกี่ยวกบั ฉนั เรยี นรอู้ ะไรบา้ งเกยี่ วกับ
ความดนั อากาศและลม ความดนั อากาศและลม
ความดันอากาศและลม

ช่ือ-สกลุ .........................................................................................................ชั้น ม.1/....... เลขท่ี ...........

208

แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 13

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 1

รายวิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวชิ า ว21102

หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 6 เรือ่ ง กระบวนการเปลย่ี นแปลงลมฟ้าอากาศ เวลา 27 ชัว่ โมง

หนว่ ยการเรยี นรยู้ อ่ ยที่ 6.1 เรื่อง ความช้ืน เวลา 3 ช่วั โมง

ครผู ู้สอน นางสาวธพิ าพร บุตรอนิ ทร์ ภาคเรียนท่ี 2 ปกี ารศึกษา 2564

1. มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชี้วัด

ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพกาแล็กซี

ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตและการประยุกต์ใช้

เทคโนโลยีอวกาศ

ช้ัน ตวั ชี้วัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง

ม.1 2. อธิบายปจั จยั ทม่ี ีผลต่อการ • ลมฟ้าอากาศ เปน็ สภาวะของอากาศในเวลาหนึ่งของพื้นท่ี

เปลย่ี นแปลงองค์ประกอบของ หนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ

ลมฟา้ อากาศ จากขอ้ มูลที่ ลมฟ้าอากาศ ได้แก่ อุณหภูมิอากาศ ความกดอากาศ ลม

รวบรวมได้ ความช้นื เมฆและหยาดน้ำฟ้า โดยหยาดน้ำฟ้าท่ีพบบ่อยใน

ประเทศไทยได้แก่ ฝน องค์ประกอบลมฟ้าอากาศ

เปลี่ยนแปลงตลอดเวลาขึน้ อยู่กับปัจจัยตา่ ง ๆ เช่น ปริมาณ

รงั สีจากดวงอาทิตยแ์ ละลักษณะพนื้ ผวิ โลกสง่ ผลต่ออุณหภูมิ

อากาศ อุณหภูมิอากาศและปริมาณไอน้ำส่งผลต่อความช้นื

ความกดอากาศสง่ ผลตอ่ ลม ความชืน้ และลมสง่ ผลตอ่ เมฆ

2. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด
ความชื้นของอากาศ คือ ปริมาณไอน้ำที่มีอยู่ในอากาศจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ

ถ้าอากาศอยู่ในสภาวะท่ีไม่สามารถรับไอน้ำได้อกี จะเรียกว่า อากาศอิ่มตัวด้วยไอน้ำ การวัดความชืน้ ของ
อากาศสามารถวดั ได้ 2 วิธี ได้แก่ ความชื้นสมั บูรณ์และความชื้นสัมพัทธ์ สำหรับอุปกรณ์ที่ใชว้ ดั ความชื้น
ของอากาศ ไดแ้ ก่ ไฮกรอมิเตอร์ มี 2 แบบคอื แบบเส้นผมและแบบกระเปาะเปยี ก-กระเปาะแหง้

209

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
หลงั จากจบกิจกรรมการจดั การเรยี นรนู้ ักเรียนสามารถ
1. อธิบายความหมายและปัจจยั ทีม่ ผี ลตอ่ ความช้นื ของอากาศได้ (K)
2. วัดความชนื้ สมั พทั ธ์ได้ (P)
3. คำนวณหาค่าความช้ืนสัมบรู ณแ์ ละความชน้ื สมั พัทธ์ได้ (P)
4. มคี วามรับผดิ ชอบในงานทไี่ ด้รบั มอบหมาย แสดงความคิดเหน็ ภายในกล่มุ และยอมรบั ฟัง
ความคิดเหน็ ของผอู้ ืน่ (A)

4. สาระการเรียนรู้

ความชน้ื ของอากาศ คือ ปรมิ าณของไอน้ำทมี่ อี ยู่ในอากาศ ถา้ ในอากาศมีปริมาณไอน้ำปะปนอยู่

มาก แสดงว่าอากาศมีความชื้นมาก และถ้าในอากาศมีปริมาณไอน้ำปะปนอยู่น้อยแสดงว่าอากาศมี

ความชื้นน้อย แต่ถ้าในอากาศมีปริมาณไอน้ำอยู่มากที่สุดจนไม่สามารถรับไอน้ำต่อไปได้อีก เรียกว่า

อากาศอ่ิมตัว และความช้ืนของอากาศ สามารถหาค่าความชื้นได้ 2 แบบ คอื

1. ค่าความช้นื สัมบูรณ์ เป็นอัตราส่วนระหว่างมวลของไอนำ้ ในอากาศกบั ปริมาตรของอากาศ

หนว่ ยของความชื้นสัมบรู ณ์ คือ กรัม/ลูกบาศก์เมตร

ความชน้ื สัมบูรณ์ = มวลของไอน้ำในอากาศ (กรมั )
ปรมิ าตรของอากาศ ณ อุณหภมู ิเดียวกัน (ลกู บาศก์เมตร)

2. คา่ ความชื้นสัมพัทธ์ เป็นการเปรยี บเทยี บระหวา่ งปรมิ าณไอนำ้ ท่ีมอี ยู่จริงในอากาศขณะนน้ั

กบั ปริมาณไอน้ำในอากาศอิม่ ตวั ณ อุณหภูมแิ ละปริมาตรเดียวกันคา่ ของความชื้นสัมพทั ธ์

นยิ มคดิ เป็น รอ้ ยละหรอื เปอรเ์ ซ็นต์ (%)

ความช้ืนสมั พัทธ์ = ปรมิ าณไอน้ำที่มีอยู่จริงในอากาศ x 100
ปรมิ าณไอน้ำในอากาศอม่ิ ตวั ณ อุณหภูมแิ ละปริมาตรเดียวกัน

การวดั คา่ ความชื้นสมั พทั ธใ์ นอากาศสามารถวัดไดจ้ ากเคร่ืองมอื 2 ชนดิ คอื
1. ไฮโกรมิเตอร์แบบกระเปาะเปียก-กระเปาะแห้ง ประกอบไปด้วย เทอร์มอมิเตอร์สองอัน
อันแรกเป็นเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะแห้งวัดอุณหภูมิอากาศ อันที่สองเป็นเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะ
เปียก (มีไสผ้ า้ แช่ในนำ้ ยึดตดิ อยู่ท่สี ่วนปลายของเทอรม์ อมิเตอร์) จะวดั อุณหภูมทิ ่ีลดลงเนอื่ งจากน้ำระเหย

210
ออกไป ความแตกต่างของอุณหภูมิของเทอรม์ อมิเตอร์กระเปาะแห้งและเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะเปียกยิ่ง
มากเท่าไร อากาศจะยิ่งแห้งมากเท่านัน้ การหาค่าความชื้นสัมพัทธ์ทำได้โดยอ่านค่าจากตารางความช้ืน
สัมพัทธท์ ่แี นบมาใหพ้ ร้อมเครอื่ งวัด

ไฮโกรมเิ ตอร์แบบกระเปาะเปียก-กระเปาะแห้ง
2. ไฮโกรมิเตอร์แบบเส้นผม เป็นเครื่องมือวัดความความชื้นสัมพัทธ์ของอากาศ ที่ใช้เส้นผมที่
สะอาดปราศจากไขมันของมนษุ ย์เส้นเดียว หรอื หลายเส้น โดยอาศยั หลกั การยืดและหดตวั ของเส้นผมเม่ือ
ไดร้ บั ความช้ืน กล่าวคอื ถ้าความชื้นในอากาศมมี ากเส้นผมจะยืดยาวออก แต่ถา้ ความช้ืนในอากาศมีน้อย
เสน้ ผมก็จะหดตัวส้ันลง ซ่ึงเส้นผมนี้จะถูกนำไปเชื่อมต่อกับเข็มชี้ ทำให้สามารถอา่ นค่าความช้ืนสัมพัทธ์ได้
จากหน้าปดั

ไฮโกรมเิ ตอร์แบบเส้นผม

211

5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น
1. ความสามารถในการสอ่ื สาร
2. ความสามารถในการคิด
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

6. คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์
1. มีวินยั
2. ใฝเ่ รยี นรู้
3. ม่งุ มั่นในการทำงาน

7. กิจกรรมการเรยี นรแู้ บบสืบเสาะหาความรู้ 7E ร่วมกับเทคนิคการเรียนรู้ KWL
7.1 ขน้ั ตรวจสอบความรูเ้ ดิม (Elicitation) รว่ มกับขั้นตอน K ของเทคนคิ การเรียนรู้ KWL
1. ครถู ามคำถามดงั นี้
• ความดันอากาศเปลี่ยนแปลงได้โดยมีปัจจัยสำคัญคืออะไร (ระดับความสูงของพื้นที่และ

อุณหภมู ิของอากาศ)
• ลมเคลื่อนทไ่ี ดอ้ ย่างไร (ลมเคล่อื นทีไ่ ด้เน่ืองจากความแตกตา่ งของความดนั อากาศ)

2. ให้นักเรียนทำกิจกรรมทบทวนความรู้ก่อนเรียน ในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ม.1 เลม่ 2 หน้า 130

3. ให้นกั เรียนเขยี นรอู้ ะไรบา้ งก่อนเรยี นเก่ยี วกบั ความชนื้ โดยนักเรียนแต่ละคนบนั ทกึ คำตอบของ
ตนเองลงในใบสำรวจความรขู้ องฉนั ในช่องฉันรอู้ ะไรบา้ งเกี่ยวกบั ความชน้ื

4. ครูเดินสำรวจดูสิ่งที่นกั เรียนเขียนแล้วพิจารณาว่านกั เรียนรู้อะไรมาบ้างแล้ว จะเพิ่มเติมส่วน
ไหนบา้ ง

7.2 ขนั้ สร้างความสนใจ (Engagement) ร่วมกบั ข้นั ตอน W ของเทคนิคการเรียนรู้ KWL
1. ครูเช่อื มโยงไปสูก่ ารเรียนร้วู ่า องค์ประกอบของลมฟ้าอากาศมีความสัมพันธ์กัน เชน่ ความกด

อากาศและ ลมมีความสัมพันธก์ นั ความกดอากาศมคี วามสัมพันธก์ ับอุณหภมู ิอากาศ ความกดอากาศและ
ลมเป็นองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศ ซึ่งส่งผลต่อสภาพอากาศของพื้นที่นั้น ๆ เช่น ความแตกต่างของ
ความกดอากาศ ทำใหเ้ กิดลมแรง และอาจเกิดเปน็ พายุได้ ครูใช้คำถามกระต้นุ ความสนใจ

212

• มีปัจจัยใดบ้างที่ส่งผลต่อความชื้น และความชื้นมีความสำคัญ อย่างไร ต่อสภาพลมฟ้า
อากาศ (นกั เรียนตอบตามความเขา้ ใจ)

2. ใหน้ ักเรยี นสังเกตภาพนำเรอ่ื ง ภาพ 6.19 ทะเลหมอก พร้อมทั้งอา่ นเนอ้ื หานำเร่ืองในหนังสือ
เรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หนา้ 130 และตอบคำถามดังตอ่ ไปน้ี

• นักเรียนเคยเห็นทะเลหมอกหรือไม่ ทะเลหมอก เกิดขึ้นช่วงไหน (นักเรียนตอบตามความ
เขา้ ใจ)

• ทะเลหมอกเกิดขึน้ ได้อย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ)
• หยดนำ้ ทีเ่ กาะขา้ งแก้วนำ้ เยน็ เกดิ ข้นึ ได้อย่างไร (นกั เรยี นตอบตามความเข้าใจ)
3. ครูให้นักเรยี นเขียนสิง่ ที่อยากรู้เกี่ยวกับเร่ืองความชืน้ โดยให้นักเรียนแต่ละคนบันทึกคำตอบ
ของตนเองลงในใบสำรวจความร้ขู องฉนั ในช่องฉนั ต้องการรู้อะไรอกี บา้ งเก่ียวกับความช้ืน
4. ครพู จิ ารณาเรื่องทนี่ กั เรียนต้องการรู้ แล้วครกู น็ ำเข้าสู่กิจกรรมที่ 6.5 ปจั จัยทมี่ ีผลต่อความชื้น
สมั พัทธม์ ีอะไรบา้ ง

7.3 ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration)
1. ให้นักเรียนอา่ นและตอบคำถามเกี่ยวกับปรมิ าณไอน้ำในอากาศ ความชื้นสัมบูรณ์ ปริมาณไอ

น้ำอิ่มตวั และความชื้นสัมพทั ธ์ จากหนงั สือเรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.1 เลม่ 2 หน้า 131-133
2. ครูและนักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับความหมายและความสัมพันธ์ของปริมาณไอน้ำใน

อากาศ ความชน้ื สมั บรู ณ์ ปรมิ าณไอน้ำอ่มิ ตัวและความชื้นสัมพัทธ์ เพือ่ ใหไ้ ดข้ ้อสรปุ วา่ ไอนำ้ ในอากาศทำ
ให้อากาศมีความชืน้ ค่าความชื้นสัมบูรณ์แสดงปริมาณไอน้ำท่ีมีอยูจ่ รงิ ในอากาศโดยมหี น่วยเป็น กรัมตอ่
ลูกบาศก์เมตร ณ อุณหภูมิใดอุณหภูมิหนึ่งอากาศสามารถรบั ไอน้ำได้ในปริมาณจำกัด โดยปริมาณไอนำ้
อิ่มตัวหรือปริมาณไอน้ำสูงสุดที่อากาศรับได้ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิอากาศ ค่าความชื้นสัมพัทธ์แสดง
ความสามารถของอากาศในการรับปริมาณไอน้ำ ณ ขณะนั้น ว่าอากาศมีปริมาณไอน้ำในอากาศเท่าไร
เทยี บกับความสามารถท่ีจะรบั ไดท้ ง้ั หมด และจะสามารถรบั ได้อีกเทา่ ไร โดยแสดงคา่ เป็นเปอร์เซ็นต์

3. ครนู ำเข้าสูก่ จิ กรรมท่ี 6.5 ปัจจยั ท่มี ีผลตอ่ ความชนื้ สัมพัทธ์มีอะไรบ้าง โดยอธิบายความสำคัญ
ของความชื้นสัมพัทธ์ ซึ่งแสดงถึงความสามารถในการรับไอน้ำในอากาศจึงทำให้นักวิทยาศาสตร์นำค่า
ความชื้นสัมพัทธ์ไปใช้ประโยชน์ในการแปลความหมายและทำนายลมฟ้าอากาศได้ ซึ่งการศึกษาปัจจัยท่ีมี
ผลต่อความชืน้ สัมพัทธ์จะทำให้นักเรียนเข้าใจกระบวนการทเ่ี กยี่ วกับลมฟา้ อากาศมากข้นึ

213

4. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม 5 กลุ่ม เพื่อทำกิจกรรมที่ 6.5 ปัจจัยที่มีผลต่อความชื้นสัมพัทธ์มี
อะไรบ้าง

5. ให้นักเรยี นอา่ นวธิ ีการดำเนินกิจกรรมในหนงั สอื เรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2
หนา้ 114 และร่วมกนั อภปิ รายในประเดน็ ดังต่อไปนี้

• กจิ กรรมน้ีเก่ียวกับเร่อื งอะไร (ปจั จัยที่มีผลต่อความช้ืนสมั พทั ธ์)
• กิจกรรมน้มี ีจุดประสงค์อยา่ งไร (นักเรียนตอบตามความคิดของตนเอง)
• วัสดุและอปุ กรณพ์ เิ ศษทีใ่ ชใ้ นกิจกรรมมีอะไรบ้าง (ไซครอมเิ ตอร)์
• วิธีดำเนินกิจกรรมมีขนั้ ตอนโดยสรุปอย่างไร (ศกึ ษาการใชไ้ ซครอมิเตอร์วางแผนการทำงาน
ตรวจวัดและบันทึกความชื้นสัมพัทธ์ โดยใช้ไซครอมิเตอร์ตามสถานที่และเวลาที่ได้ออกแบบไว้รวมทั้ง
บนั ทกึ ลกั ษณะทางกายภาพในพ้ืนทีท่ ีเ่ ลือก จากนัน้ นำข้อมูลมาสร้างกราฟ)
• ข้อควรระวังในการทำกิจกรรมมีหรือไม่อย่างไร (การใช้ไซครอมิเตอร์เพื่อวัดค่าความชื้น
สัมพัทธ์และอุณหภมู ิอากาศ ควรใชอ้ ุปกรณ์ตามขอ้ แนะนำในหนังสือเรียน)
6. ให้นักเรียนศึกษาและอภิปรายวิธีการใช้ไซครอมิเตอร์จากหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หนา้ 135
7. ให้นักเรียนร่วมกันวางแผนเพื่อเลือกสถานที่และเวลาที่ใช้ในการวัดอุณหภูมิอากาศและ
ความช้ืนสมั พทั ธ์รวมท้ังออกแบบ วิธกี ารบนั ทึกผลทสี่ งั เกตได้
8. ให้นักเรียนทำกิจกรรม โดยครูสังเกตการทำกิจกรรมของนักเรียนอย่างใกล้ชิด เพื่อให้
คำแนะนำ ครูนำข้อมูลท่ไี ดจ้ ากการสงั เกตมาใชป้ ระกอบการอภปิ รายหลังกิจกรรม
9. ให้นักเรียนเก็บข้อมลู ลักษณะทางกายภาพของพืน้ ที่ที่นักเรยี นเลือกศึกษา นำข้อมูลที่ได้จาก
การตรวจวดั มาสรา้ งกราฟเสน้ ท่ีแสดงการเปลี่ยนแปลงความชื้นสมั พทั ธ์ในเวลาต่าง ๆ และเตรียมนำเสนอ
ผลการทำกจิ กรรม

7.4 ขั้นอธิบายและลงขอ้ สรุป (Explanation)
1. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลของกิจกรรมที่ 6.5 ปัจจัยที่มีผลต่อความชื้นสัมพัทธ์มี

อะไรบ้าง
2. ให้นักเรยี นตอบคำถามท้ายกจิ กรรม
3. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภปิ รายคำตอบเพ่ือใหไ้ ด้ขอ้ สรปุ ว่า ปัจจัยทีม่ ผี ลต่อค่าความชื้นสัมพัทธ์

คอื อณุ หภมู ิอากาศ และลักษณะทางกายภาพของพน้ื ที่

214

7.5 ขั้นขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครอู ธบิ ายเพ่มิ เติมเกยี่ วกับความช้นื และใหน้ กั เรียนตอบคำถามระหวา่ งเรยี นเกยี่ วกับความชื้น

สมั พัทธก์ ารเกิดละอองน้ำ เมฆ หมอก น้ำคา้ ง ดังนี้
• ถ้าอากาศมีความชื้นสัมพัทธ์ต่ำ น้ำจะระเหยได้มากขึ้นหรือน้อยลงเป็นเพราะเหตุใด

(ถา้ อากาศมคี วามชื้นสมั พัทธต์ ่ำ นำ้ จะระเหยได้มากขึน้ เพราะความช้นื สมั พทั ธ์ต่ำ แสดงว่าปริมาณไอน้ำใน
อากาศมีอยู่น้อย อากาศยังสามารถรบั ไอนำ้ ได้อีกมาก จึงทำใหน้ ้ำระเหยได้มากขน้ึ )

• ถ้าอุณหภูมิจากเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะแห้งและเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะเปียกไม่ต่างกัน
ความชื้นสัมพัทธ์ใน อากาศควรมีค่าเท่าใด (ถ้าอุณหภูมิจากเทอร์มอมิเตอร์กระเปาะแห้งและกระเปาะ
เปียกเท่ากันความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศ จะเทา่ กับ 100 เปอร์เซ็นต์)

• เหตุใดทะเลหมอกจึงมกั พบในช่วงเช้า (เพราะในชว่ งเชา้ อากาศมีอุณหภมู ิต่ำจงึ ทำให้ปริมาณ
ไอน้ำอิ่มตวั มีค่าตำ่ ความชื้นสัมพัทธ์สูง ไอน้ำส่วนเกนิ ในอากาศจึงควบแน่นเปน็ ละอองน้ำเกิดเป็นหมอก
หรือทะเลหมอก ส่วนในตอนกลางวัน แสงแดดจะทำให้หยดน้ำเกิดการระเหยจึงมีโอกาสเกิดหมอกได้
น้อยลง)

• เหตใุ ดผ้าท่ีตากไว้ในบางวันจงึ แห้งช้ากวา่ ปกติ (ถ้าตากผา้ ไว้แล้วผ้าแห้งช้ากว่าปกติแสดงว่า
วนั นัน้ อากาศอาจจะมีความชืน้ สัมพัทธส์ งู น้ำจงึ ระเหย ไดน้ อ้ ย ทำใหผ้ า้ แห้งชา้ )

• เหตใุ ดจงึ พบหยดนำ้ เกาะบรเิ วณข้างแกว้ น้ำเย็น (สาเหตุท่ีพบหยดนำ้ เกาะบรเิ วณข้างแก้วน้ำ
เย็น เป็นเพราะอากาศที่สัมผัสกับแก้วน้ำมีอุณหภูมิลดลงต่ำ ทำให้อากาศบริเวณนั้นเกิดการอิ่มตัว
แล้วควบแนน่ กลายเปน็ หยดนำ้ เกาะอยขู่ า้ งแก้วน้ำ)

2. ครอู ธบิ ายถึงอณุ หภมู ทิ ี่ร่างกายรู้สกึ ได้ จากเกร็ดนา่ รู้
3. ครูและนักเรียนรว่ มกันอภิปรายและสรปุ สิ่งทีไ่ ดเ้ รียนรู้ เพื่อใหไ้ ด้ข้อสรปุ ว่า อากาศมีความชน้ื
ซึ่งสามารถแสดงคา่ ความชื้นในอากาศ โดยใช้ค่าความชื้นสัมบูรณ์และความชืน้ สัมพัทธ์ ปัจจัยที่ส่งผลตอ่
ความชื้นสัมบูรณ์คอื ปริมาณไอน้ำในอากาศ ปัจจัยที่ส่งผลต่อความชื้นสมั พัทธค์ ือ ปริมาณไอนำ้ ในอากาศ
และอณุ หภูมอิ ากาศ ทง้ั นส้ี ภาพแวดล้อมของพื้นที่ท่ีตรวจวัด มผี ลตอ่ ปริมาณไอน้ำในอากาศและอุณหภูมิ
อากาศดว้ ยเมื่ออากาศอิ่มตัว หรือมคี วามช้ืนสัมพัทธ์ 100 % และอณุ หภมู อิ ากาศลดลงอกี เล็กน้อย ไอน้ำ
ในอากาศจะเกิดการควบแน่นกลายเป็นละอองน้ำ เกิดเป็นเมฆ หมอกและน้ำค้าง อุณหภูมิขณะไอน้ำใน
อากาศเกดิ การควบแนน่ เรยี ก อุณหภมู ิจุดน้ำค้าง

215

7.6 ขนั้ ประเมนิ (Evaluation) ร่วมกับข้นั ตอน L ของเทคนคิ การเรยี นรู้ KWL
1. ให้นักเรยี นแต่ละคนเขยี นส่ิงที่ตนได้เรยี นรู้เกยี่ วกับเรอ่ื งความชื้น ลงในใบสำรวจความรู้ของฉัน

เขยี นลงในช่องฉนั เรียนรอู้ ะไรบา้ งเกยี่ วกบั ความชนื้
2. ครูประเมินการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน

สังเกตการตอบคำถามของนักเรียนในชั้นเรียน สังเกตการตอบคำถามจากกิจกรรมและใบสำรวจความรู้
ของฉนั

3. ครูตรวจกิจกรรมที่ 6.5 ปัจจยั ทีม่ ีผลตอ่ ความชื้นสมั พัทธ์มีอะไรบา้ ง

7.7 ขั้นนำความร้ไู ปใช้ (Extension)
ครูให้นักเรียนแก้โจทย์ปญั หา เพ่อื คำนวณหาค่าความชืน้ สัมบรู ณแ์ ละความช้นื สัมพทั ธ์ ดังนี้
• ถา้ ในห้องเรยี นมอี ณุ หภมู ิ 25 องศาเซลเซียส อากาศมปี ริมาตร 20 ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร มไี อ

น้ำ 100 กรมั ในหอ้ งเรียนจะมคี ่าความช้นื สัมบูรณเ์ ทา่ ใด
• บริเวณหน้าเสาธงมีอุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส อากาศอิ่มตัวด้วยไอน้ำ 180 กรัมต่อ

ลูกบาศก์เมตร แต่ขณะนั้นมีไอน้ำอยู่จริง 135 กรัมต่อลูกบาศก์เมตร บริเวณหน้าเสาธงมีค่าความชื้น
สมั พัทธ์ เปน็ เทา่ ใด

8. ส่อื /แหลง่ การเรียนรู้
1. หนงั สือเรียนรายวชิ าพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เลม่ 2 ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 1 (สสวท.)
2. ใบกจิ กรรมท่ี 6.5 ปจั จยั ที่มีผลตอ่ ความช้ืนสัมพทั ธ์มอี ะไรบา้ ง
3. ใบสำรวจความรู้ เรอื่ ง ความชน้ื เทคนิคการเรียนรู้ KWL
4. ไซครอมิเตอร์

216

9. การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ วธิ กี ารวดั เครื่องมอื ท่ใี ช้วัด เกณฑ์การประเมิน

ดา้ นความรู้ (K) - การตอบคำถามในช้นั - คำถาม ผ่านเกณฑ์รอ้ ยละ
70 ขึ้นไป
1. อธบิ ายความหมายและ เรียน - ใบกิจกรรมที่ 6.5
ปัจจยั ท่ีมีผลตอ่ ความช้ืนของ - ใบสำรวจความรู้ ผ่านเกณฑร์ ้อยละ
อากาศได้ - ตรวจใบกิจกรรมที่ ของฉนั เร่อื ง 70 ข้นึ ไป
6.5 ความชน้ื
- ตรวจใบสำรวจ

ความรู้ของฉนั เรือ่ ง

ความชื้น

ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P) - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสังเกต

1. วดั ความชืน้ สมั พัทธ์ได้ - การตอบคำถามในช้นั พฤติกรรม

2. คำนวณหาค่าความชืน้ เรยี น - คำถาม

สมั บรู ณ์และความชืน้ สัมพัทธไ์ ด้ - ตรวจใบกิจกรรมที่ - ใบกิจกรรมที่ 6.5
6.5

ดา้ นคณุ ลักษณะ (A) - การตอบคำถามในช้ัน - คำถาม ผา่ นเกณฑ์ระดบั ดี

1.มีความรบั ผิดชอบในงานที่ เรยี น - แบบสงั เกต ขนึ้ ไป

ไดร้ บั มอบหมาย แสดงความ - สังเกตพฤตกิ รรม พฤติกรรมการทำงาน
คดิ เหน็ ภายในกลุ่ม และยอมรบั กล่มุ
ฟังความคิดเห็นของผอู้ น่ื

217

แบบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานกลมุ่

คำชี้แจง: ให้ผู้สอนสังเกตพฤตกิ รรมของผเู้ รยี นในระหวา่ งการทำกจิ กรรม แลว้ ขดี  ลงในที่ช่องให้

คะแนน

กลุม่ ที่ ............................................................

ช่อื - สกุล มีส่วนร่วมใน ยอมฟังความ รบั ผดิ ชอบใน ให้ความ มีข้ันตอนใน คะแนน
การแสดง คดิ เห็นของ งานท่ไี ดร้ บั ร่วมมอื ในการ การทำงาน รวม
ความคิดเห็น มอบหมาย อย่างเป็น 15
ผู้อื่น ทำงาน คะแนน
ระบบ

321321321321321

ลงช่อื .....................................................................ผู้ประเมนิ
วันท่ี.................เดอื น.................................. พ.ศ. ....................

เกณฑ์การใหค้ ะแนน 3 คะแนน
พฤตกิ รรมท่ีทำเปน็ ประจำ 2 คะแนน
พฤติกรรมทีท่ ำเปน็ บางคร้งั
พฤติกรรมทีท่ ำนอ้ ยครั้ง 1 คะแนน

เกณฑก์ ารตัดสินคณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12-15 ดมี าก

11-13 ดี

8-10 พอใช้

ต่ำกวา่ 8 ปรับปรงุ

218

219

220

กิจกรรมท่ี 6.5 ปัจจัยที่มีผลต่อความชื้นสัมพัทธ์มอี ะไรบ้าง

จุดประสงค์ของกจิ กรรม
วดั ความช้ืนสมั พัทธแ์ ละอธิบายปจั จัยทีม่ ีผลตอ่ ความช้นื สมั พัทธ์

วัสดุและอปุ กรณ์
ไซครอมิเตอร์

วธิ กี ารดำเนินกจิ กรรม
1. อา่ นข้อมูลและอภิปรายวธิ กี ารใช้ไซครอมิเตอร์เพอื่ วัดความชนื้ สัมพันธ์
2. วางแผนร่วมกนั ทั้งห้องเพอ่ื เลือกสถานท่ีภายในโรงเรียน ในการวดั ความช้นื สัมพัทธ์และอุณหภูมิอากาศ
ใหแ้ ต่ละกลุ่มเลือกสถานที่ไมซ่ ำ้ กนั และกำหนดเวลาเดยี วกนั ในการวัด โดยวดั ไมน่ อ้ ยกว่า 5 ครั้ง ในรอบวนั
เช่น เวลากอ่ นเข้าเรยี น เวลาพักและหลังเขา้ เรยี น พร้อมท้งั ออกแบบวิธีการบนั ทกึ ผลทีส่ งั เกตได้
3. สังเกตลักษณะทางกายภาพของสิ่งแวดล้อมในพื้นที่ที่เลือกตรวจวัดความชื้นสัมพัทธ์และอุณหภูมิ
อากาศตามทไี่ ดว้ างแผนไว้และบนั ทึกผล
4. นำขอ้ มูลทต่ี รวจวัดได้มาสร้างกราฟเส้นแสดงการเปล่ียนแปลงความชน้ื สัมพัทธ์และอุณหภูมิอากาศใน
เวลาตา่ ง ๆ และนำเสนอ

ตารางบันทกึ ผลการทดลอง ค่าทบ่ี นั ทึกได้

เวลาบนั ทกึ
08.00 น.
10.10 น.
12.00 น.
15.30 น.
17.00 น.

221

กราฟแสดง...................................................................................................................................
อภิปราย/สรุปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

222

คำถามทา้ ยกิจกรรม
1. อณุ หภมู ิอากาศและความชน้ื สัมพัทธ์ในชว่ งเวลาตา่ ง ๆ ในพื้นท่ีเดยี วกันเปล่ียนแปลงไปอย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. อุณหภมู อิ ากาศและความช้ืนสมั พทั ธ์มีความความสมั พันธ์กนั หรอื ไม่ อยา่ งไร เพราะเหตใุ ด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. ความช้นื สัมพทั ธ์ในเวลาเดียวกันแต่ละพ้นื ท่แี ตกต่างกนั หรือไม่ อยา่ งไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
4. ความชน้ื สมั พทั ธ์กบั พน้ื ที่ตรวจวัดมีความสมั พันธก์ นั หรือไม่ อยา่ งไร เพราะเหตใุ ด จากกิจกรรมนส้ี รปุ ได้
ว่าอย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชกิ ในกลุ่ม
ม.1/.......

ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........

223

ใบสำรวจความรู้ เร่ือง ความชืน้
เทคนคิ การเรยี นรู้ KWL

Know (K) Want to know (W) Learned (L)
ฉันรู้อะไรบา้ งเก่ียวกบั ความชน้ื ฉันตอ้ งการร้อู ะไรอกี บ้างเกย่ี วกบั ฉันเรยี นรู้อะไรบา้ งเก่ียวกับ

ความชื้น ความชน้ื

ชอ่ื -สกลุ .........................................................................................................ชั้น ม.1/....... เลขที่ ...........

224

แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 14

กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 1

รายวิชาวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวชิ า ว21102

หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 6 เร่ือง กระบวนการเปลยี่ นแปลงลมฟา้ อากาศ เวลา 27 ช่ัวโมง

หน่วยการเรยี นร้ยู ่อยที่ 6.1 เรื่อง เมฆและฝน เวลา 3 ชวั่ โมง

ครผู ้สู อน นางสาวธพิ าพร บุตรอนิ ทร์ ภาคเรียนที่ 2 ปกี ารศึกษา 2564

1. มาตรฐานการเรยี นรู้และตัวชี้วดั

ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพกาแล็กซี

ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตและการประยุกต์ใช้

เทคโนโลยอี วกาศ

ชั้น ตวั ช้วี ัด สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง

ม.1 2. อธิบายปัจจัยที่มีผลตอ่ การ • ลมฟ้าอากาศ เป็นสภาวะของอากาศในเวลาหนงึ่ ของพ้ืนท่ี

เปลี่ยนแปลงองคป์ ระกอบของ หนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ

ลมฟา้ อากาศ จากขอ้ มูลที่ ลมฟ้าอากาศ ได้แก่ อุณหภูมิอากาศ ความกดอากาศ ลม

รวบรวมได้ ความชน้ื เมฆและหยาดน้ำฟ้า โดยหยาดน้ำฟ้าท่ีพบบ่อยใน

ประเทศไทยได้แก่ ฝน องค์ประกอบลมฟ้าอากาศ

เปลี่ยนแปลงตลอดเวลาข้นึ อยกู่ ับปัจจัยตา่ ง ๆ เชน่ ปริมาณ

รังสจี ากดวงอาทิตย์และลกั ษณะพน้ื ผวิ โลกสง่ ผลต่ออุณหภูมิ

อากาศ อุณหภูมิอากาศและปริมาณไอน้ำสง่ ผลต่อความช้นื

ความกดอากาศสง่ ผลตอ่ ลม ความชื้นและลมสง่ ผลตอ่ เมฆ

2. สาระสำคญั /ความคดิ รวบยอด

เมฆ เกดิ จากการรวมตวั ของไอน้ำจำนวนมากท่รี ะเหยจากแหล่งนำ้ บนผิวโลก ลอยตวั ขึ้นไปอยู่ใน
ทสี่ ูง ไปปะทะอากาศเย็นควบแนน่ เปน็ หยดน้ำขนาดเลก็ ลอยอยู่ในอากาศ รวมตวั กันเกิดเป็นเมฆ โดยเมฆ
ลอยตวั ได้เพราะการเคลือ่ นทขี่ องกระแสอากาศ

225

ฝน คือ เป็นหยาดน้ำฟ้าชนิดหนึ่งที่อยู่ในสถานะของเหลว เกิดจากหยดน้ำที่รวมกันเป็นเมฆมี
ขนาดใหญ่ขึน้ เรือ่ ย ๆ จนอากาศอุ้มไว้ไม่ได้จงึ ตกลงมาเป็นฝน

3. จุดประสงค์การเรยี นรู้
หลงั จากจบกิจกรรมการจัดการเรยี นรนู้ ักเรียนสามารถ
1. อธิบายลกั ษณะและจำแนกประเภทของเมฆได้ (K)
2. วิเคราะห์และอธบิ ายปรมิ าณฝนเฉล่ยี จากขอ้ มูลได้ (K)
3. ตรวจวัดปรมิ าณเมฆที่ปกคลุมทอ้ งฟา้ ได้ (P)
4. มีความรบั ผดิ ชอบในงานที่ได้รบั มอบหมาย แสดงความคดิ เห็นภายในกลมุ่ และยอมรบั ฟัง
ความคิดเห็นของผอู้ ่ืน (A)

4. สาระการเรยี นรู้

เมฆ คือ ละอองนำ้ ทเี่ กิดจากไอนำ้ ในอากาศลอยตวั สงู ข้ึนไปกระทบกับอากาศเยน็ เบอ้ื งสงู รวมตัว

เป็นกลุ่มก้อน มองเห็นได้ด้วยตา เล็กละเอียดและเบา โดยที่เมฆในแตล่ ะรูปแบบ จะมีชื่อเรียกทีแ่ ตกต่าง

กัน ไดแ้ ก่

เซอร์โร , เซอรร์ สั คอื เมฆชน้ั สูง

อลั โต คือ เมฆชั้นกลาง

นมิ โบ , นิมบสั คือ เมฆฝน

ควิ มโู ล , ควิ มลู ลัส คอื เมฆเปน็ ก้อน

สเตรโต , สเตรตัส คอื เมฆเปน็ แผน่

ฝน คือ เป็นหยาดน้ำฟ้าชนิดหนึ่งที่อยู่ในสถานะของเหลว เกิดจากหยดน้ำท่ีรวมกันเป็นเมฆมี

ขนาดใหญ่ขน้ึ เรือ่ ย ๆ จนอากาศอุ้มไว้ไม่ได้จงึ ตกลงมาเป็นฝน

การวัดปริมาณนำ้ ฝน

ปริมาณน้ำฝน หมายถึง ระดับความลกึ ของน้ำฝนในภาชนะทีร่ องรับน้ำฝน ทั้งน้ีภาชนะที่รองรบั

น้ำฝนจะต้องวางใหอ้ ยใู่ นแนวระดบั และวดั ในชว่ งเวลาทีก่ ำหนดดว้ ย

นิยมอ่านค่าปริมาณน้ำฝนในหน่วยของมิลลิเมตร (mm) เครื่องมือวัดปริมาณน้ำฝนเรียกว่า

เครื่องวดั น้ำฝน (rain gauge)

226

เครอ่ื งวดั ปรมิ าณนำ้ ฝน
หลงั จากท่กี รมอุตนุ ิยมวทิ ยาได้วัดปริมาณนำ้ ฝนทต่ี กรวมระยะเวลา 24 ชั่วโมง ให้ความหมายของ
ฝนทต่ี กในประเทศแถบโซนร้อนในย่านมรสุม แบ่งเปน็ เกณฑ์ ดงั น้ี

ฝนวดั จำนวนไม่ได้ คอื ฝนตกมีปริมาณน้อยกว่า 0.1 มลิ ลเิ มตร

ฝนเล็กน้อย คือฝนตก 0.1 มลิ ลเิ มตร ขนึ้ ไปแต่ไม่เกนิ 10 มลิ ลเิ มตร

ฝนปานกลาง คือฝนตกปรมิ าณ 10.1 มิลลิเมตร ถึง 35.0 มิลลิเมตร

ฝนตกหนัก คือฝนตกปรมิ าณ 35.1 มลิ ลเิ มตร ถงึ 90 มลิ ลิเมตร

ฝนตกหนักมาก คือฝนตกตงั้ แต่ 90.1 มิลลเิ มตรขึน้ ไป

5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียน
1. ความสามารถในการส่อื สาร
2. ความสามารถในการคดิ
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

6. คุณลักษณะอนั พึงประสงค์

1. มีวินัย
2. ใฝ่เรยี นรู้
3. ม่งุ มน่ั ในการทำงาน

227

7. กจิ กรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 7E รว่ มกับเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
7.1 ขน้ั ตรวจสอบความรเู้ ดมิ (Elicitation) ร่วมกับขน้ั ตอน K ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ครูใหน้ ักเรียนดูภาพตอ่ ไปนี้ แล้วตอบคำถาม

ภาพท่ี 1 ภาพที่ 2

• นกั เรยี นคดิ วา่ ภาพท่ี 1 และภาพที่ 2 คอื ภาพอะไร (ภาพที่ 1 คอื หมอก ภาพท่ี 2 คอื เมฆ)

• หมอกและเมฆเกดิ ไดอ้ ยา่ งไร และแตกตา่ งกนั อยา่ งไร (นกั เรียนตอบตามความเขา้ ใจ)

2. ให้นักเรียนทำกิจกรรมทบทวนความรู้ก่อนเรียน ในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ม.1 เลม่ 2 หน้า 139

3. ให้นักเรียนเขียนร้อู ะไรบ้างก่อนเรียนเก่ียวกบั เมฆและฝน โดยนักเรียนแต่ละคนบันทึกคำตอบ

ของตนเองลงในใบสำรวจความร้ขู องฉัน ในช่องฉนั รอู้ ะไรบา้ งเก่ียวกับเมฆและฝน

4. ครูเดินสำรวจดูสิ่งทีน่ ักเรียนเขียนแล้วพิจารณาว่านักเรียนรู้อะไรมาบ้างแล้ว จะเพิ่มเติมส่วน

ไหนบ้าง

7.2 ขน้ั สร้างความสนใจ (Engagement) รว่ มกบั ขัน้ ตอน W ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. กระตนุ้ ความสนใจของนักเรยี นเกี่ยวกับเมฆและฝน โดยใช้ภาพถ่ายดาวเทยี ม ดงั ภาพนำเร่ือง

ในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หนา้ 139 และคำถามเพื่อกระตนุ้ ความสนใจของ
นกั เรยี น ดังต่อไปนี้

• จากภาพบรเิ วณใดมีเมฆปกคลมุ ทราบไดอ้ ยา่ งไร (นกั เรยี นตอบตามความเขา้ ใจ)
• นักเรยี นคดิ ว่าพ้นื ทีใ่ ดน่าจะเกดิ ฝน เพราะเหตใุ ด (นกั เรยี นตอบตามความเข้าใจ)

2. ครใู ห้นักเรยี นเขียนสง่ิ ที่อยากรเู้ กยี่ วกบั เร่อื งเมฆและฝน โดยให้นักเรียนแตล่ ะคนบนั ทกึ คำตอบ
ของตนเองลงในใบสำรวจความรู้ของฉนั ในชอ่ งฉนั ต้องการร้อู ะไรอกี บา้ งเกยี่ วกับเมฆและฝน

228

3. ครูนำเข้าสู่การทำกิจกรรมที่ 6.6 เมฆที่เห็นเป็นอย่างไร ครูตั้งคำถามกระตุ้นความสนใจว่า
“บางครั้งเราสามารถทำนาย สภาพอากาศล่วงหนา้ โดยใชข้ ้อมูลจากลักษณะเมฆในท้องฟ้าที่เราสังเกตได้
นักเรียนคิดวา่ เมฆในแตล่ ะวนั มีลักษณะ เหมอื นกนั หรอื แตกตา่ งกนั อย่างไรบ้าง” (นักเรียนตอบตามความ
เข้าใจ)

7.3 ขัน้ สำรวจและค้นหา (Exploration)
1. ครใู ห้นักเรียนแบ่งกลุ่ม 5 กลุม่ เพือ่ ทำกิจกรรมท่ี 6.6 เมฆท่เี หน็ เป็นอย่างไร
2. ให้นักเรียนอ่านวิธีการดำเนินกิจกรรมในหนังสือเรียนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2

หนา้ 140 และร่วมกันอภิปรายในประเด็นดงั ตอ่ ไปน้ี
• กจิ กรรมน้เี กี่ยวกับเร่อื งอะไร (ลกั ษณะเมฆ และการตรวจวดั )
• กจิ กรรมนมี้ จี ดุ ประสงคอ์ ย่างไร (นักเรียนตอบตามความคดิ ของตนเอง)
• วธิ ีดำเนนิ กจิ กรรมมขี ้ันตอนโดยสรุปอย่างไร (อภปิ รายวธิ ีสังเกตเมฆบนทอ้ งฟ้าตามความคิด

ของตนเอง สังเกต วาดภาพ และจำแนกเมฆตามเกณฑ์ของตนเอง ศึกษาการสังเกตเมฆตามวิธีการที่
นา่ เชอ่ื ถือ สงั เกตเมฆและบนั ทึกข้อมูล)

3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มอภิปรายร่วมกันในประเด็นดังนี้หากนักเรียนสังเกตเมฆในท้องฟ้า
นกั เรยี นคดิ วา่ ควรจะไดข้ ้อมลู อะไรบ้าง และจะมวี ธิ ีบอกปรมิ าณเมฆในท้องฟา้ ไดอ้ ย่างไร

4. ให้นักเรียนแตล่ ะกลุ่มสังเกตและวาดภาพเมฆ จำแนกเมฆที่พบตามเกณฑข์ องตนเองและบอก
ปริมาณเมฆในท้องฟ้าตามวธิ กี ารท่ไี ดอ้ ภปิ รายร่วมกนั จากขอ้ 3

5. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาลักษณะของเมฆ การจำแนกเมฆตามเกณฑ์มาตรฐานของ
นกั วทิ ยาศาสตร์และวิธีการตรวจวัดปรมิ าณ เมฆปกคลมุ จากนน้ั ใหน้ ักเรยี นวางแผนการสังเกตเมฆในช่วง
เชา้ กลางวนั และเย็นตามลำดบั

6. ให้นักเรียนตอบคำถามทา้ ยกิจกรรมและเตรยี มนำเสนอข้อมลู

7.4 ขน้ั อธบิ ายและลงขอ้ สรปุ (Explanation)
1. ให้นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ นำเสนอผลของกิจกรรมที่ 6.6 เมฆทเ่ี ห็นเป็นอย่างไร
2. ให้นักเรียนอภิปรายคำตอบร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า เมฆมีหลายรูปร่างลักษณะในแต่ละ

ช่วงเวลาของวัน ปริมาณเมฆและลกั ษณะเมฆแตกตา่ งกันไป

229

7.5 ข้ันขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครูอธบิ ายข้อมูลเพิม่ เติมเกี่ยวกับปจั จัยที่ทำให้เมฆเปลี่ยนแปลง และเกยี่ วกับเรื่องฝนในหนังสือ

เรียนและใหน้ กั เรยี นตอบคำถามระหวา่ งเรียน ดังนี้
• เหตุใดเมฆทีอ่ ยรู่ ะดับสงู จึงประกอบไปด้วยผลึกน้ำแขง็ เกอื บทั้งหมด (เพราะบริเวณที่มีความ

สงู จากพื้นดินมากจะยิ่งมอี ุณหภมู ิต่ำจนทำใหล้ ะอองนำ้ กลายเปน็ ผลึกน้ำแขง็ )
• ในวันทีป่ ริมาณไอน้ำในอากาศสงู เมฆที่พบนา่ จะมีลักษณะอย่างไร (เมฆที่พบนา่ จะมีขนาด

ใหญ่ เพราะมโี อกาสเกิดละอองน้ำในอากาศมาก)
• ในวนั ท่มี ีลมแรง ปริมาณเมฆปกคลุมนา่ จะเป็นอย่างไร (ในวนั ท่มี ลี มแรง จะมปี ริมาณเมฆปก

คลมุ ไม่คงท่ี เพราะเมฆจะถูกลมพัดพาไปตามกระแสลมหรือ ปริมาณเมฆปกคลุมนอ้ ย)
• เหตใุ ดจึงบอกปริมาณฝนโดยใชห้ นว่ ยวดั ความยาว เชน่ มลิ ลิเมตร (เนอ่ื งจากการวัดปริมาตร

ฝนทตี่ กจรงิ ในพน้ื ท่ีทำได้ยาก จงึ ใช้เครอื่ งมือในการวัดฝนซ่ึงเม่ืออ่านค่าความสงู ของฝนที่ตกลงในภาชนะ
รูปทรงกระบอกแม้ว่าจะมีขนาดแตกต่างกัน ก็จะมีสัดส่วนแปรผันตามปรมิ าตรฝนที่ตกในพื้นที่นั้น จึงใช้
หนว่ ยวดั ความยาวในการบอกปรมิ าณฝน)

• จากภาพ 6.25 ปริมาณฝนเฉลี่ยรายเดือนของประเทศไทยมีค่ามากที่สุดและน้อยที่สุดมีคา่
เท่าใดและตรงกับ เดือนอะไร เหตุใดจึงเป็น (ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยรายเดือนมากที่สุด 253.0 มิลลิเมตร
ในเดอื นกันยายนและน้อยทีส่ ดุ 17.0 มิลลเิ มตร ในเดือนมกราคมเนือ่ งจากในเดอื นกนั ยายนเป็นช่วงฤดูฝน
สว่ นในเดอื นมกราคมเปน็ ชว่ งฤดูหนาวซง่ึ ปรมิ าณไอน้ำในอากาศน้อยฝนจงึ ตกนอ้ ย)

• ปัจจยั ใดบ้างท่มี ีผลตอ่ ปรมิ าณฝน (สภาพภูมปิ ระเทศและฤดกู าล)
2. ใหน้ กั เรยี นร่วมกันอภิปรายและสรุปสงิ่ ท่ไี ดเ้ รยี นรเู้ พื่อใหไ้ ด้ข้อสรุปวา่ เมฆมหี ลายลกั ษณะการจัด
ประเภทเมฆจดั โดยใช้ ลกั ษณะและความสงู เป็นเกณฑ์เมฆและฝนมกี ารเปลยี่ นแปลงขึ้นอย่กู ับปัจจัยต่างๆ
ปจั จยั ที่ทำใหเ้ มฆมีการเปลีย่ นแปลง ได้แก่ ปรมิ าณไอนำ้ ในอากาศและสภาพแวดล้อมของพื้นท่ีที่ส่งผลต่อ
ปริมาณไอนำ้ ในอากาศ อณุ หภูมิอากาศ ฤดแู ละลม นอกจากน้ียงั มปี จั จัยท่ีทำให้ฝนมกี ารเปลยี่ นแปลง เชน่
ปรมิ าณเมฆ ฤดูกาล พนื้ ทห่ี รอื ภมู ิภาค และสภาพภูมิประเทศ
3. ครูสรุปเนื้อหาเกย่ี กับองคป์ ระกอบของลมฟ้าอากาศที่มีความสัมพนั ธ์กัน และองค์ประกอบของ
ลมฟา้ อากาศดังกลา่ วทำให้พน้ื ท่ีนั้น ๆ เกดิ สภาพลมฟ้าอากาศอากาศในลกั ษณะตา่ ง ๆ

230

7.6 ขน้ั ประเมิน (Evaluation) รว่ มกับขน้ั ตอน L ของเทคนคิ การเรียนรู้ KWL
1. ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะคนเขยี นส่งิ ที่ตนได้เรยี นรู้เกย่ี วกับเรื่องเมฆและฝน ลงในใบสำรวจความรู้ของ

ฉัน เขยี นลงในชอ่ งฉันเรยี นร้อู ะไรบา้ งเก่ียวกับเมฆและฝน
2. ครูประเมินการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน

สังเกตการตอบคำถามของนักเรียนในชั้นเรียน สังเกตการตอบคำถามจากกิจกรรมและใบสำรวจความรู้
ของฉนั

3. ครตู รวจกิจกรรมท่ี 6.6 เมฆทเี่ ห็นเป็นอย่างไร

7.7 ข้ันนำความรไู้ ปใช้ (Extension)
ครูมีสถานการณ์ให้นักเรียนดังน้ี “ถ้าเราเห็นเมฆบนท้องฟ้าที่มีขนาดใหญ่มาก ก้อนใหญ่

หนาทึบ ก่อตัวเป็นแนวตั้งขึ้นไปสูงมาก ฐานเมฆจะมืดครึ้มมาก ปกคลุมพื้นที่ครอบคลุมได้ทั้งจังหวัด”
แล้วใหน้ กั เรยี นตอบคำถาม ดังนี้

• นักเรียนคิดว่าจะเกิดเหตุการณ์อะไรตามมา (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ เช่น ฝนฟ้า
คะนอง ฝนตกหนัก ลมกระโชกแรง)

• จากสถานการณเ์ ราจะเตรียมความพร้อมเพ่ือรับมอื กับเหตุการณ์ที่จะตามอย่างไร (นักเรียน
ตอบตามความเข้าใจ เช่น ไมค่ วรออกจากบ้าน หรอื ถา้ จำเป็นจะต้องพกรม่ ขณะทอ่ี อกจากบ้าน)

8. สื่อ/แหล่งการเรียนรู้
1. หนงั สอื เรียนรายวชิ าพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่ม 2 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 1 (สสวท.)
2. ใบกิจกรรมที่ 6.6 เมฆที่เหน็ เป็นอยา่ งไร
3. ใบสำรวจความรู้ เร่อื ง เมฆและฝน เทคนคิ การเรยี นรู้ KWL
4. รูปภาพเมฆ

231

9. การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู้

จุดประสงค์การเรียนรู้ วธิ ีการวดั เครอื่ งมือท่ใี ชว้ ดั เกณฑ์การประเมิน

ดา้ นความรู้ (K) - การตอบคำถามในชนั้ - คำถาม ผา่ นเกณฑ์รอ้ ยละ
70 ขึ้นไป
1. อธบิ ายลกั ษณะและจำแนก เรียน - ใบกิจกรรมท่ี 6.6
- ใบสำรวจความรู้ ผ่านเกณฑร์ ้อยละ
ประเภทของเมฆได้ - ตรวจใบกิจกรรมที่ ของฉัน เร่อื ง เมฆ 70 ข้นึ ไป
และฝน
2. วเิ คราะหแ์ ละอธิบายปริมาณ 6.6

ฝนเฉลยี่ จากขอ้ มลู ได้ - ตรวจใบสำรวจ

ความรขู้ องฉนั เรือ่ ง

เมฆและฝน

ดา้ นทักษะกระบวนการ (P) - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสังเกต

1. ตรวจวัดปริมาณเมฆท่ีปก - ตรวจใบกิจกรรมท่ี พฤตกิ รรม
คลุมท้องฟ้าได้ 6.6 - ใบกจิ กรรมท่ี 6.6

ด้านคุณลกั ษณะ (A) - การตอบคำถามในชัน้ - คำถาม ผ่านเกณฑ์ระดบั ดี

1.มคี วามรับผดิ ชอบในงานที่ เรียน - แบบสงั เกต ขน้ึ ไป

ไดร้ ับมอบหมาย แสดงความ - สงั เกตพฤตกิ รรม พฤติกรรมการทำงาน
คิดเห็นภายในกลมุ่ และยอมรับ กลุ่ม
ฟงั ความคดิ เหน็ ของผอู้ น่ื

232

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่

คำชแ้ี จง: ใหผ้ ู้สอนสังเกตพฤติกรรมของผู้เรยี นในระหว่างการทำกจิ กรรม แลว้ ขดี  ลงในที่ช่องให้

คะแนน

กลุม่ ท่ี ............................................................

ช่ือ - สกุล มสี ่วนร่วมใน ยอมฟงั ความ รบั ผดิ ชอบใน ให้ความ มีข้ันตอนใน คะแนน
การแสดง คดิ เห็นของ งานท่ไี ดร้ บั ร่วมมอื ในการ การทำงาน รวม
ความคดิ เหน็ มอบหมาย อย่างเป็น 15
ผ้อู น่ื ทำงาน คะแนน
ระบบ

321321321321321

ลงช่อื .....................................................................ผู้ประเมนิ
วันท่.ี ................เดอื น.................................. พ.ศ. ....................

เกณฑ์การให้คะแนน 3 คะแนน
พฤตกิ รรมทีท่ ำเป็นประจำ 2 คะแนน
พฤตกิ รรมท่ีทำเป็นบางครงั้
1 คะแนน
พฤติกรรมท่ีทำนอ้ ยครัง้

เกณฑ์การตดั สินคณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12-15 ดมี าก

11-13 ดี

8-10 พอใช้

ต่ำกวา่ 8 ปรับปรงุ

233

234

235

กิจกรรมที่ 6.6 เมฆทเ่ี ห็นเป็นอยา่ งไร

จุดประสงค์ของกิจกรรม
1. สงั เกต อธบิ ายลักษณะ และจำแนกประเภทของเมฆ
2. ตรวจวัดปริมาณเมฆปกคลุมท้องฟา้

วัสดแุ ละอุปกรณ์
แผนภาพเมฆ

วธิ ีการดำเนินกจิ กรรม
1. ร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับวิธีสังเกตเมฆในท้องฟ้า ข้อมูลที่ควรจะได้จากการสังเกตเมฆ และวิธีบอก
ปรมิ าณเมฆ
2. สังเกตและวาดภาพเมฆ จำแนกเมฆที่พบตามเกณฑ์ของตนเอง บอกปรมิ าณเมฆในท้องฟ้า ตามวิธีการ
ท่ีได้อภิปรายร่วมกนั จากขอ้ 1 และนำเสนอ
3. ศึกษาวิธีการสังเกตเมฆ แผนภาพเมฆ อภิปรายเกีย่ วกับวิธีการสังเกตลกั ษณะและปรมิ าณเมฆปกคลุม
ตามวธิ ีการ
4. สังเกตเมฆอีกครั้งหนึ่งตามวิธีการจากข้อ 3 และบันทึกข้อมูลโดยการวาดภาพหรือถ่ายภาพ
และบรรยายลกษั ณะเมฆท่พี บ รวมท้ังปรมิ าณเมฆปกคลุม
5. ระบุชอ่ื เมฆท่พี บโดยใชแ้ ผนภาพเมฆ
ตารางบนั ทึกผลการทดลอง
เช้า

236

กลางวนั
เย็น

อภิปราย/สรุปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

237

คำถามท้ายกิจกรรม
1. จากการสังเกตเมฆคร้ังแรกเมฆทพี่ บมลี ักษณะเปน็ อย่างไร สามารถจำแนกเมฆทพ่ี บตามเกณฑ์ของ
ตนเองได้เปน็ ก่ีประเภท อะไรบา้ ง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. จากการศกึ ษาวธิ ีการสงั เกตเมฆ และแผนภาพเมฆ เมื่อออกไปสังเกตเมฆอกี คร้ังได้ข้อมูล เพ่ิมเตมิ จาก
การสังเกตด้วยวธิ กี ารของตนเองหรอื ไม่อย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. เมฆท่พี บแต่ละช่วงเวลา เช้า กลางวัน และเยน็ มลี ักษณะและปริมาณแตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร และ
พบเมฆชนดิ ใดมากท่ีสุด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชกิ ในกลุ่ม
ม.1/.......

ช่ือ-สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชอื่ -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชือ่ -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........

238

ใบสำรวจความรู้ เรือ่ ง เมฆและฝน
เทคนิคการเรียนรู้ KWL

Know (K) Want to know (W) Learned (L)
ฉนั รอู้ ะไรบ้างเก่ยี วกบั เมฆและฝน ฉันต้องการรอู้ ะไรอกี บ้างเก่ียวกับ ฉนั เรียนรอู้ ะไรบ้างเก่ียวกับ

เมฆและฝน เมฆและฝน

ชื่อ-สกลุ .........................................................................................................ชั้น ม.1/....... เลขที่ ...........

239

แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 15

กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 1

รายวชิ าวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหสั วิชา ว21102

หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 6 เรอ่ื ง กระบวนการเปลีย่ นแปลงลมฟ้าอากาศ เวลา 27 ชั่วโมง

หนว่ ยการเรยี นรู้ยอ่ ยที่ 6.1 เร่ือง การพยากรณ์อากาศ เวลา 3 ชั่วโมง

ครูผสู้ อน นางสาวธิพาพร บุตรอนิ ทร์ ภาคเรยี นท่ี 2 ปกี ารศึกษา 2564

1. มาตรฐานการเรยี นรูแ้ ละตัวชี้วดั

ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพกาแล็กซี

ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตและการประยุกต์ใช้

เทคโนโลยอี วกาศ

ช้ัน ตัวชีว้ ัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง

ม.1 4. อธบิ ายการพยากรณ์อากาศ • การพยากรณ์อากาศเป็นการคาดการณ์ลมฟ้าอากาศที่จะ

และพยากรณ์ อากาศอย่างง่าย เกิดขึ้นในอนาคต โดยมีการตรวจวัดองค์ประกอบลมฟ้า

จากข้อมูลท่ีรวบรวมได้ อากาศ การสื่อสาร แลกเปลี่ยนข้อมูลองค์ประกอบลมฟ้า

5. ตระหนักถึงคุณค่าของการ อากาศระหว่างพ้ืนที่ การวิเคราะห์ข้อมูลและสร้างคำ

พยากรณ์ อากาศ โดยนำเสนอ พยากรณ์อากาศ

แนวทางการปฏบิ ัติ ตนและการ • การพยากรณอ์ ากาศสามารถนำมาใช้ประโยชน์ด้านตา่ ง ๆ

ใช้ประโยชน์จากคำพยากรณ์ เช่น การใช้ชีวิตประจำวัน การคมนาคม การเกษตร

อากาศ การปอ้ งกนั และ เฝ้าระวงั ภัยพบิ ัตทิ างธรรมชาติ

2. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด

การพยากรณ์อากาศ เป็นการคาดหมายสภาพลมฟ้าอากาศในอนาคต ดังนั้น คำพยากรณ์ท่ี
แม่นยำ จำเป็นต้องมีข้อมูลองค์ประกอบลมฟ้าอากาศที่เพียงพอ นอกจากนี้ต้องมีความรู้ความเข้าใจ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงของลมฟ้าอากาศและสร้างคำพยากรณ์โดยใช้ข้อมูลและความรู้ความเข้าใจ
เหล่าน้นั

240

3. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
หลงั จากจบกิจกรรมการจดั การเรียนรูน้ กั เรยี นสามารถ
5. อธิบายความหมายและขนั้ ตอนของการพยากรณ์อากาศได้ (K)
6. พยากรณ์อากาศอยา่ งงา่ ยได้ (P)
7. ตระหนักถึงคุณค่าของการพยากรณอ์ ากาศ โดยนำเสนอแนวทางการปฏบิ ตั ติ นและการใช้
ประโยชนจ์ ากคำพยากรณอ์ ากาศ (A)
8. มคี วามรับผิดชอบในงานทีไ่ ดร้ บั มอบหมาย แสดงความคิดเหน็ ภายในกลุ่ม และยอมรบั ฟงั
ความคดิ เห็นของผ้อู นื่ (A)

4. สาระการเรียนรู้
การพยากรณ์อากาศ เป็นการคาดการณ์ลมฟ้าอากาศที่จะเกิดขึ้นในอนาคตโดยอาศัยข้อมูล

องค์ประกอบลมฟา้ อากาศที่เพยี งพอ และแมน่ ยำ โดยทวั่ ไปการพยากรณ์อากาศ ประกอบดว้ ย 3 ขั้นตอน
สำคญั ไดแ้ ก่

1. การตรวจวัดองค์ประกอบลมฟ้าอากาศ เป็นการตรวจอากาศเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูล
องค์ประกอบลมฟ้าอากาศปัจจุบัน โดยใช้เครื่องมือต่าง ๆ เช่น เทอร์โมมิเตอร์ ศรลม ดาวเทียม และ
เรดาหต์ รวจอากาศ

2. การสือ่ สารแลกเปล่ียนข้อมูลองค์ประกอบลมฟา้ อากาศระหว่างพืน้ ท่ีเป็นการรวบรวมและ
แลกเปล่ยี นขอ้ มูลองคป์ ระกอบลมฟา้ อากาศท่ไี ดจ้ ากแหลง่ ตา่ ง ๆ ท้งั ในและนอกประเทศ

3. การวิเคราะห์ข้อมูลและสร้างคำพยากรณอ์ ากาศ เปน็ การนำเอาขอ้ มูลองค์ประกอบลมฟ้า
อากาศ มาจัดกระทำเป็น แผนที่อากาศ โดย แผนที่อากาศ คือ สิ่งที่แสดงลักษณะอากาศในเวลาขณะใด
ขณะหนึ่ง ประกอบด้วย ข้อมูลเกี่ยวกับความกดอากาศ แนวปะทะอากาศ อุณหภูมิ ลักษณะเมฆ
ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น ฝนฟ้าคะนอง ฟ้าแลบ จากนั้นวิเคราะห์ข้อมูลและคาดหมายสภาพ
อากาศแบบต่าง ๆ และเผยแพรค่ ำพยากรณใ์ นช่องทางต่าง ๆ

5. สมรรถนะสำคัญของผ้เู รยี น
1. ความสามารถในการสื่อสาร
2. ความสามารถในการคดิ
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

241

6. คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์
1. มีวินัย
2. ใฝเ่ รียนรู้
3. มงุ่ มั่นในการทำงาน

7. กจิ กรรมการเรยี นรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 7E ร่วมกบั เทคนิคการเรียนรู้ KWL
7.1 ขั้นตรวจสอบความรู้เดิม (Elicitation) ร่วมกบั ข้นั ตอน K ของเทคนิคการเรียนรู้ KWL
1. ครูให้นักเรยี นดูภาพตอ่ ไปน้ี แลว้ ตอบคำถาม

• นกั เรยี นสามารถบอกไดห้ รือไม่ว่า เมืองในภาพจะเกดิ เหตกุ ารณใ์ ดตามมา (เกิดฝนตก)
• เพราะเหตุใด นกั เรยี นจึงคดิ เชน่ น้ัน (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ)
2. ให้นักเรียนทำกิจกรรมทบทวนความรู้ก่อนเรียน ในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ม.1 เล่ม 2 หน้า 150
3. ใหน้ ักเรยี นเขยี นร้อู ะไรบา้ งกอ่ นเรยี นเก่ียวกับการพยากรณ์อากาศ โดยนกั เรียนแตล่ ะคนบนั ทกึ
คำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรขู้ องฉัน ในช่องฉนั รู้อะไรบา้ งเก่ยี วกับการพยากรณ์อากาศ
4. ครูเดินสำรวจดูสิ่งที่นกั เรียนเขียนแล้วพิจารณาว่านักเรียนรู้อะไรมาบ้างแล้ว จะเพิ่มเติมส่วน
ไหนบา้ ง
7.2 ข้นั สรา้ งความสนใจ (Engagement) รว่ มกบั ขนั้ ตอน W ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ครูสร้างความสนใจแก่นักเรียนโดยการเล่าเหตุการณ์เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ ของการ
พยากรณ์อากาศในชีวติ ประจำวันมาให้นักเรียนพิจารณา เชน่ ในฤดูร้อนอากาศรอ้ นจดั กรมอตุ นุ ิยมวิทยา
ได้ออกประกาศเตือนให้ประชาชนระวังภัยจากการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศอย่างรวดเร็ว จนอาจ

242

ก่อให้เกิดอันตรายจากการเป็นลมแดด คำพยากรณ์อากาศดังกล่าวช่วยให้ประชาชนในพื้นที่ปลอดภัย
จากนน้ั ครถู ามคำถามสร้างความสนใจวา่

• การพยากรณอ์ ากาศทำไดอ้ ยา่ งไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ)
2. ครูให้นักเรียนเขียนสิ่งที่อยากรู้เกี่ยวกับเรื่องการพยากรณ์อากาศ โดยให้นักเรียนแต่ละคน
บันทึกคำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรู้ของฉัน ในช่องฉันต้องการรู้อะไรอีกบ้างเกี่ยวกับการ
พยากรณ์อากาศ
3. ครพู ิจารณาเร่อื งที่นักเรียนต้องการรู้ แลว้ ครกู ็นำเขา้ สู่กิจกรรมท่ี 6.7 การพยากรณ์อากาศทำ
ได้อย่างไร โดยใชค้ ำถามสร้างความสนใจว่า

• นักเรยี นทราบหรอื ไมว่ ่า การพยากรณ์อากาศทำได้อยา่ งไร (นักเรยี นตอบตามความเข้าใจ)

7.3 ขั้นสำรวจและคน้ หา (Exploration)
1. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม 5 กลุ่ม เพื่อทำกิจกรรมที่ 6. 7 การพยากรณ์อากาศทำได้อย่างไร
2. ให้นักเรียนอ่านวิธีการดำเนินกิจกรรมในหนังสือเรียนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2

หนา้ 151 และร่วมกันอภปิ รายในประเด็นดงั ตอ่ ไปนี้
• กิจกรรมนี้เกีย่ วกับเร่ืองอะไร (การพยากรณ์อากาศอย่างงา่ ย)
• กิจกรรมนม้ี จี ดุ ประสงคอ์ ยา่ งไร (นกั เรยี นตอบตามความคดิ ของตนเอง)
• วธิ ีดำเนนิ กจิ กรรมมขี น้ั ตอนโดยสรุปอย่างไร (รวบรวมข้อมูลองคป์ ระกอบของลมฟ้าอากาศ

จากนั้นวิเคราะห์ข้อมลู เพ่ือพยากรณ์อากาศอย่างงา่ ย แล้วตรวจสอบความถูกต้องของคำพยากรณ์กับสิ่งท่ี
เกิดข้ึนจริง)

• กจิ กรรมน้ีควรมีขั้นตอนในการทำเป็นพิเศษอยา่ งไร (รวบรวมขอ้ มูลองค์ประกอบของลมฟ้า
อากาศล่วงหนา้ จากแหลง่ ต่างๆ และจดั กระทำขอ้ มลู ใหอ้ ยู่ในรูปท่ีสามารถนำไปประมวลผลได)้

3. เปิดโอกาสให้นักเรียนทำกิจกรรมทางเลือกในการตรวจวัดอุณหภูมิความชื้น ปริมาณเมฆ
ต่อเนอื่ งกนั เองเพื่อใชใ้ นการ พยากรณต์ ามแนวทางข้อเสนอแนะในการทำกิจกรรม

4. ครูคอยให้คำปรึกษาในการจัดกระทำข้อมูลองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศและการแปลผล
ข้อมลู ทีจ่ ัดกระทำแลว้ เพอื่ ใหน้ ักเรียนมีแนวทางในการพยากรณอ์ ากาศ

5. ให้นักเรียนตอบคำถามท้ายกจิ กรรม

243

7.4 ข้นั อธิบายและลงข้อสรุป (Explanation)
1. ให้นักเรยี นแต่ละกลมุ่ นำเสนอผลของกิจกรรมท่ี 6.7 การพยากรณ์อากาศทำไดอ้ ยา่ งไร
2. ให้นักเรยี นอภิปรายคำตอบของคำถามท้ายกิจกรรมร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปวา่ การพยากรณ์

อากาศอย่างง่าย ทำได้โดยรวบรวมขอ้ มูลและวิเคราะหแ์ นวโน้มการเปลี่ยนแปลงของข้อมูลองค์ประกอบ
ลมฟ้าอากาศน้นั ๆ

7.5 ขน้ั ขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครูอธิบายเกีย่ วกับแนวทางการพยากรณ์อากาศว่า การพยากรณอ์ ากาศมีขั้นตอนคร่าว ๆ คือ

การตรวจอากาศ เพื่อรวบรวมขอ้ มูลองคป์ ระกอบของลมฟา้ อากาศ การสือ่ สารเพื่อแลกเปลย่ี นขอ้ มูลให้ได้
ครอบคลุม และการวเิ คราะห์ขอ้ มูลเพอ่ื คาดหมายลักษณะอากาศและสร้างคำพยากรณ์ โดยการพยากรณ์
อากาศต้องอาศัยข้อมูลที่ถูกต้อง จำนวนมากพอ และความรู้ในการวิเคราะห์จึงจะช่วยให้คำพยากรณ์มี
ความแมน่ ยำ

2. ครูอธิบายแผนที่อากาศผิวพ้ืน จากเกร็ดน่ารู้ในหนังสือเรียนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1
เล่ม 2 หนา้ 153

7.6 ขั้นประเมนิ (Evaluation) รว่ มกบั ขน้ั ตอน L ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ให้นักเรียนแต่ละคนเขียนสิ่งที่ตนได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องการพยากรณ์อากาศ ลงในใบสำรวจ

ความรขู้ องฉนั เขยี นลงในช่องฉันเรยี นรอู้ ะไรบ้างเก่ยี วกบั การพยากรณอ์ ากาศ
2. ครูประเมินการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน

สังเกตการตอบคำถามของนักเรียนในชั้นเรียน สังเกตการตอบคำถามจากกิจกรรมและใบสำรวจความรู้
ของฉัน

3. ครูตรวจกจิ กรรมท่ี 6.7 การพยากรณ์อากาศทำได้อยา่ งไร

7.7 ขน้ั นำความรู้ไปใช้ (Extension)
1. ครูนำเข้าสู่กิจกรรมที่ 6.8 คำพยากรณ์อากาศมีประโยชน์อย่างไร โดยใช้คำถามสร้างความ

สนใจว่า
• เราสามารถจะนำคำพยากรณ์อากาศไปใช้ได้อย่างไร และบุคคลใดที่ไดร้ ับประโยชน์จากคำ

พยากรณอ์ ากาศมากท่ีสุด (นักเรยี นตอบตามความเข้าใจ)
2. ครูให้นักเรยี นแบ่งกล่มุ 5 กล่มุ เพอื่ ทำกจิ กรรมที่ 6.8 คำพยากรณอ์ ากาศมีประโยชน์อย่างไร

244

3. ใหน้ ักเรียนอ่านวธิ ีดำเนนิ กิจกรรมในหนังสือเรียน และรว่ มกนั อภิปรายในประเดน็ ดงั ต่อไปนี้
• กจิ กรรมน้เี ก่ยี วกบั เรอื่ งอะไร (การนำคำพยากรณ์อากาศไปใช้ประโยชน)์
• กิจกรรมนีม้ ีจุดประสงคอ์ ย่างไร (นกั เรียนตอบตามความคดิ ของตนเอง)
• วิธีดำเนินกิจกรรมมีขั้นตอนโดยสรุปอย่างไร (วิเคราะห์คำพยากรณ์อากาศและเลือก

บทบาทสมมตจิ ากนัน้ วเิ คราะหข์ ้อมูลการพยากรณ์อากาศ ส่งผลต่อบทบาทสมมตอิ ย่างไร)
4. ใหน้ ักเรียนทำกจิ กรรมโดยครูกระตนุ้ ให้นักเรยี น วเิ คราะห์คำพยากรณอ์ ากาศหลาย ๆ รปู แบบ

กอ่ นลงขอ้ สรุปว่า บทบาทสมมติทน่ี ักเรยี นเลือกจะไดร้ ับผลกระทบอย่างไร และจะวางแผนการดำรงชีวิต
อยา่ งไร

5. ให้นกั เรยี นแสดงบทบาทสมมตติ ามบทบาทที่ตนเองเลือกไว้
6. ให้นักเรียนตอบคำถามท้ายกิจกรรม จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายคำตอบของ
คำถามท้ายกิจกรรม
7. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปรายและสรุปสิ่งท่ไี ด้เรียนรเู้ พอ่ื ให้ได้ขอ้ สรปุ ว่า คำพยากรณ์อากาศ
มปี ระโยชน์ในการวางแผนการดำรงชีวิต เพอ่ื ให้ดำรงชวี ิตได้อยา่ งสะดวก ปลอดภยั การพยากรณอ์ ากาศท่ี
แม่นยำอาศัยข้อมูลองค์ประกอบของลมฟา้ อากาศท่ีครอบคลุม และความร้พู ืน้ ฐานเพ่ือการวิเคราะห์แปล
ผล

8. สื่อ/แหล่งการเรยี นรู้
1. หนงั สือเรยี นรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เล่ม 2 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 1 (สสวท.)
2. ใบกิจกรรมที่ 6.7 การพยากรณอ์ ากาศทำได้อยา่ งไร
3. ใบกจิ กรรมท่ี 6.8 คำพยากรณอ์ ากาศมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร
4. ใบสำรวจความรู้ เรือ่ ง การพยากรณ์อากาศ เทคนคิ การเรยี นรู้ KWL
5. คำพยากรณอ์ ากาศประจำวนั รายเดอื น และรายสามเดอื น
6. คำพยากรณ์อากาศเพื่อการเดินเรือ
7. คำพยากรณเ์ พอื่ การเกษตร

245

9. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ วิธีการวัด เครอื่ งมือท่ีใช้วดั เกณฑ์การประเมิน

ด้านความรู้ (K) - การตอบคำถามในชนั้ - คำถาม ผ่านเกณฑ์รอ้ ยละ
1. อธบิ ายความหมายและ 70 ขึ้นไป
ขัน้ ตอนของการพยากรณ์ เรยี น - ใบกจิ กรรมท่ี 6.7
อากาศได้ ผ่านเกณฑร์ ้อยละ
- ตรวจใบกิจกรรมท่ี - ใบสำรวจความรู้ 70 ข้นึ ไป
ดา้ นทักษะกระบวนการ (P) 6.7 ของฉนั เร่ือง การ
1. พยากรณ์อากาศอย่างงา่ ยได้ - ตรวจใบสำรวจ พยากรณอ์ ากาศ

ความร้ขู องฉัน เร่อื ง

การพยากรณ์อากาศ

- สังเกตพฤติกรรม - แบบสงั เกต

- การตอบคำถามในชั้น พฤติกรรม
เรียน - คำถาม
- ตรวจใบกิจกรรมที่ - ใบกิจกรรมท่ี 6.7
6.7

ดา้ นคุณลักษณะ (A) - การตอบคำถามในชนั้ - คำถาม ผ่านเกณฑ์ระดบั ดี

1. ตระหนกั ถึงคุณคา่ ของการ เรยี น - ใบกจิ กรรมที่ 6.8 ข้นึ ไป

พยากรณอ์ ากาศ โดยนำเสนอ - ตรวจใบกิจกรรมท่ี - แบบสงั เกต
แนวทางการปฏิบัตติ นและการ 6.8 พฤติกรรมการทำงาน
ใช้ประโยชน์จากคำพยากรณ์ - สงั เกตพฤติกรรม กลมุ่
อากาศ

2. มีความรับผิดชอบในงานท่ี

ไดร้ ับมอบหมาย แสดงความ

คิดเห็นภายในกล่มุ และยอมรับ

ฟังความคดิ เห็นของผู้อ่นื

246

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่

คำชแ้ี จง: ใหผ้ ู้สอนสังเกตพฤติกรรมของผู้เรยี นในระหว่างการทำกจิ กรรม แลว้ ขดี  ลงในที่ช่องให้

คะแนน

กลุม่ ท่ี ............................................................

ช่ือ - สกุล มสี ่วนร่วมใน ยอมฟงั ความ รบั ผดิ ชอบใน ให้ความ มีข้ันตอนใน คะแนน
การแสดง คดิ เห็นของ งานท่ไี ดร้ บั ร่วมมอื ในการ การทำงาน รวม
ความคดิ เหน็ มอบหมาย อย่างเป็น 15
ผ้อู น่ื ทำงาน คะแนน
ระบบ

321321321321321

ลงช่อื .....................................................................ผู้ประเมนิ
วันท่.ี ................เดอื น.................................. พ.ศ. ....................

เกณฑ์การให้คะแนน 3 คะแนน
พฤตกิ รรมทีท่ ำเป็นประจำ 2 คะแนน
พฤตกิ รรมท่ีทำเป็นบางครงั้
1 คะแนน
พฤติกรรมท่ีทำนอ้ ยครัง้

เกณฑ์การตดั สินคณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12-15 ดมี าก

11-13 ดี

8-10 พอใช้

ต่ำกวา่ 8 ปรับปรงุ