แผนการจัดการเรียนรู้ ม.1 เทอม 2

147

น้ำ อณุ หภูมิ (๐C)
60 วินาที
70 วนิ าที
80 วนิ าที
90 วนิ าที
100 วินาที
110 วินาที
120 วินาที
นำ้ เย็นในแคลอรม่ี เิ ตอร์
10 วนิ าที
20 วนิ าที
30 วนิ าที
40 วินาที
50 วินาที
60 วินาที
70 วินาที
80 วินาที
90 วินาที
100 วินาที
110 วนิ าที
120 วินาที

148

กราฟแสดง...................................................................................................................................
อภปิ ราย/สรุปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

149

คำถามท้ายกิจกรรม
1. การเปลย่ี นแปลงอณุ หภูมขิ องน้ำหลังผสมในช่วงเวลาต่าง ๆ เป็นอยา่ งไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. อณุ หภมู ขิ องนำ้ หลังผสมแตกต่างจากอณุ หภมู ิของน้ำก่อนผสมหรือไม่ อยา่ งไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. เมอ่ื ทำกิจกรรมซำ้ อกี คร้งั อุณหภมู ิสุดท้ายของนำ้ หลงั ผสมท้งั 2 คร้ัง เทา่ กันหรอื ไม่ อย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
4. กิจกรรมนี้มีการถา่ ยโอนความร้อนหรือไม่ อย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชกิ ในกลมุ่
ม.1/.......

ชอ่ื -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชือ่ -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชอื่ -สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........

150

กิจกรรมทา้ ยบทบทที่ 2 สรา้ งตขู้ นส่งสนิ คา้ กันความร้อนไดอ้ ยา่ งไร

จดุ ประสงค์ของกจิ กรรม

ออกแบบและสรา้ งแบบจำลองตขู้ นสง่ สินคา้ กนั ความรอ้ นโดยใช้ความรเู้ ก่ียวกับการถ่ายโอนความ

รอ้ น

วัสดแุ ละอุปกรณ์

1. เทอร์มอมิเตอร์ 2. ดินนำ้ มนั

3. ลงั กระดาษ 4. แผ่นโฟม แผน่ พลาสติกลูกฟกู

แผ่นอะลูมเิ นยี มฟอยล์ หรือกระดาษหนังสอื พมิ พ์

5. กรรไกร 6. กาว

7. เทปกาว 8. เคร่ืองชัง่ มวล

สถานการณ์
ผลผลิตทางการเกษตรในภูมิภาคต่าง ๆ ต้องขนส่งมาจำหน่ายยังตลาดหรือส่งเข้าโรงงาน

อุตสาหกรรมอาหารต่าง ๆ ในภาคกลาง การขนส่งผลผลิตทางการเกษตรจากแหล่งผลิตนิยมขนส่งทาง
รถยนตเ์ ปน็ หลกั ซ่ึงต้องใช้เวลาในการขนส่งนาน ดงั นนั้ มักจะเกิดปญั หาผลผลิตทางการเกษตรเน่าเสียอัน
เนอื่ งจากความร้อนระหว่างการขนสง่

ให้นักเรียนออกแบบแบบจำลองตู้ขนส่งสินค้ากันความร้อนเพื่อให้สามารถเก็บผลผลิตทาง
การเกษตรโดยไม่ให้เน่าเสียระหว่างทาง ขนาดของตู้ขนส่งสินค้ามีขนาด (กว้าง x ยาว x สูง) ไม่เกิน 30
เซนติเมตร x 30 เซนติเมตร x 30 เซนติเมตร มวลของตู้ไม่เกิน 2 กิโลกรัม สามารถบรรจุขวดน้ำขนาด
600 ลูกบาศกเ์ ซนตเิ มตร จำนวน 4 ขวด ได้ และต้องทำใหภ้ ายในตู้มีอุณหภมู ิเพ่ิมขน้ึ นอ้ ยทีส่ ุด เมื่อนำไป
วางไว้กลางแจ้งเป็นเวลา 30 นาที

151

วิธีการดำเนินกจิ กรรม
1. อ่านสถานการณก์ ำหนดให้ และระบปุ ัญหาท่ีพบในสถานการณ์นเ้ี ก่ียวกับการถ่ายโอนความรอ้ น
2. รวบรวมข้อมูลและแนวคิดเกี่ยวกับการถ่ายโอนความร้อนและสมบัติของวัสดุที่เกี่ยวกับการถ่ายโอน
ความรอ้ นท่ีสอดคล้องกบั ปัญหาท่รี ะบุน้ี
3. ศกึ ษาเกณฑ์การประเมนิ ชน้ิ งาน ซ่ึงประกอบด้วย ขนาดของตู้ ประสิทธิภาพของตู้ และมวลของตู้
4. ใช้ความรู้และแนวคดิ เก่ยี วกบั การถ่ายโอนความร้อน และสมบตั ิของวัสดุมาใช้ในการออกแบบและเขียน
ภาพร่างช้นิ งาน นำเสนอภาพรา่ งช้นิ งาน โดยอธิบายเหตุผลในการเลอื กใช้วสั ดแุ ละการออกแบบ
5. วางแผนและสร้างแบบจำลองตู้ขนส่งสินค้าตามที่ร่างไว้ เมื่อสร้างแบบจำลองเสร็จแล้วให้เจาะช่อง 1
ชอ่ ง สำหรบั เสยี บเทอรม์ อมเิ ตอร์วดั อุณหภมู ิภายในตู้
6. ทดสอบประสิทธิภาพของตูข้ นส่งสินค้ากันความร้อน โดยวัดอุณหภูมิภายในตู้ บันทึกผล จากนั้นนำตู้
ขนสง่ สินค้าไปวางไว้กลางแจง้ เปน็ เวลา 30 นาที วัดอณุ หภมู ิภายในตู้อกี คร้งั บันทึกผล นำเสนอ
7. วิเคราะห์ปัญหาและร่วมกันหาแนวทางแก้ไขเพื่อปรับปรุงตู้ขนส่งสินค้ากันความร้อน โดยใช้ ความรู้
เก่ยี วกบั การถา่ ยโอนความร้อน และนำเสนอวธิ กี ารปรบั ปรุง
ตารางบนั ทกึ ผลการทำกิจกรรม

152

กิจกรรม อุณหภมู ภิ ายในกลอ่ ง (๐C)
ก่อนนำไปวางไว้กลางแจ้ง
หลงั นำไปวางไว้กลางแจง้ 30 นาที

คำถามท้ายกิจกรรม
1. นำความรู้เก่ยี วกบั การถ่ายโอนความรอ้ นมาใช้ในการสรา้ งชิ้นงานอยา่ งไรบา้ ง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. ถา้ ต้องการเปรยี บเทียบประสทิ ธิภาพตู้ขนส่งสินค้ากนั ความร้อนของกลุ่มตนเองกบั กลมุ่ อนื่ ๆ ใหม้ ีความ
นา่ เชื่อถือทางวทิ ยาศาสตร์ ตอ้ งควบคมุ ปัจจัยใดบ้าง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชิกในกลุ่ม
ม.1/.......

ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชือ่ -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........

153

แผนการจดั การเรยี นรูท้ ี่ 10

กล่มุ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 1

รายวชิ าวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหสั วชิ า ว21102

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 6 เรอ่ื ง กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟา้ อากาศ เวลา 27 ชั่วโมง

หนว่ ยการเรียนรยู้ ่อยที่ 6.1 เรือ่ ง บรรยากาศของเรา เวลา 3 ช่วั โมง

ครูผู้สอน นางสาวธพิ าพร บุตรอนิ ทร์ ภาคเรยี นที่ 2 ปีการศึกษา 2564

1. มาตรฐานการเรยี นรู้และตวั ช้ีวัด

ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพกาแล็กซี

ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตและการประยุกต์ใช้

เทคโนโลยอี วกาศ

ชั้น ตัวชว้ี ัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง

ม.1 1. สรา้ งแบบจำลองทอี่ ธิบาย • โลกมีบรรยากาศห่อหุ้ม นักวิทยาศาสตร์ใช้สมบัติและ

การแบง่ ชัน้ บรรยากาศ และ องค์ประกอบของบรรยากาศในแบ่งบรรยากาศของโลก

เปรียบเทียบประโยชนข์ อง ออกเป็นช้นั ซง่ึ แบ่งได้หลายรูปแบบตามเกณฑท์ แี่ ตกต่างกัน

บรรยากาศแต่ละช้ัน โดยทว่ั ไปนกั วิทยาศาสตร์ใช้เกณฑ์การเปลยี่ นแปลงอุณหภูมิ

ตามความสงู แบ่งบรรยากาศไดเ้ ปน็ 5 ชั้น ได้แก่ ช้นั โทรโพส

เฟียร์ ชั้นสตราโตสเฟียร์ ชั้นมีโซสเฟียร์ ชั้นเทอร์โมสเฟียร์

และ ชน้ั เอกโซสเฟยี ร์

• บรรยากาศแต่ละชั้นมีประโยชน์ต่อสิ่งมีชีวิตแตกต่างกัน

โดยชั้นโทรโพสเฟยี ร์มีปรากฏการณล์ มฟา้ อากาศท่ีสำคัญต่อ

การดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต ชั้นสตราโตสเฟียร์ช่วยดูดกลืน

ร ั ง สี อ ั ลตราไ วโ อเลตจากดว งอาทิ ตย์ ไม ่ให้ มายั งโ ลกมาก

เกินไป ชั้นมีโซสเฟียร์ช่วยชะลอวัตถุนอกโลกที่ผ่านเข้ามา

ให้เกิดการเผาไหม้กลายเป็นวัตถุขนาดเล็ก ลดโอกาสที่จะ

ทำความเสียหายแก่สิ่งมีชีวิตบนโลก ชั้นเทอร์โมสเฟียร์

สามารถสะท้อนคลื่นวิทยุ และชั้นเอกโซสเฟียร์ เหมาะ

สำหรบั การโคจรของดาวเทียมรอบโลกในระดบั ต่ำ

154

2. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด
บรรยากาศที่ห่อหุ้มโลกเรานั้นมีการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาตั้งแต่เริ่มกำเนิดโลกจนกระท่ัง

ปัจจุบัน บรรยากาศส่งผลต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์และสิ่งแวดล้อม บรรยากาศมีสมบัติและ
องค์ประกอบแตกต่างกันไปตามระดับความสูงจากผิวโลก นักวิทยาศาสตร์ใช้เกณฑ์การเปลี่ยนแปลง
อุณหภมู ติ ามความสูง แบง่ บรรยากาศเป็น 5 ช้ัน ไดแ้ ก่ ชน้ั โทรโพสเฟียร์ ช้นั สตราโตสเฟียร์ ชนั้ มีโซสเฟียร์
ชั้นเทอร์โมสเฟียร์ และชั้นเอกโซสเฟียร์ ด้วยสมบัติและองค์ประกอบ ทำให้บรรยากาศแต่ละชั้นเกิด
ปรากฏการณแ์ ละส่งผลตอ่ มนษุ ย์และสิง่ แวดล้อมแตกต่างกนั

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
หลังจากจบกิจกรรมการจัดการเรยี นรนู้ กั เรียนสามารถ
1. อธิบายและเปรยี บเทยี บประโยชน์ของชัน้ บรรยากาศแต่ละช้ันได้ (K)
2. สร้างแบบจำลองท่อี ธบิ ายการแบง่ ช้ันบรรยากาศได้ (P)
3. มีความรับผิดชอบในงานท่ไี ดร้ บั มอบหมาย แสดงความคดิ เหน็ ภายในกลมุ่ และยอมรบั ฟัง
ความคิดเห็นของผู้อนื่ (A)

4. สาระการเรียนรู้
บรรยากาศ หมายถึง อากาศที่ห่อหุ้มโลก อยู่รอบตัวเราตั้งแต่พื้นโลกขึ้นไปจนถึงระดับความสูง

หลายร้อยกิโลเมตร โดยอากาศจะมีความหนาแน่นมากในระดับที่อยู่ใกล้ผิวโลก และค่อย ๆ เบาบางลง
เรอื่ ย ๆ เม่ืออยหู่ ่างจากพ้ืนดนิ มากขน้ึ โลกมแี รงดึงดูดตอ่ บรรยากาศทำให้บรรยากาศมกี ารเคลื่อนตัวตาม
การหมนุ ของโลกไปพร้อมกับพ้ืนโลก องคป์ ระกอบของบรรยากาศประกอบไปด้วยแก๊สไนโตรเจน ( 78% )
รองลงมาคือ แก๊สออกซิเจน ( 21% ) อาร์กอน ( 0.9 % ) นอกจากนั้นเป็นไอน้ำและแก๊สอื่น ๆ จำนวน
เล็กนอ้ ย

โลกมีบรรยากาศห่อหุ้ม นักวิทยาศาสตร์ใช้สมบัติและองค์ประกอบของบรรยากาศใ นแบ่ง
บรรยากาศของโลกออกเปน็ ช้ัน ซึ่งแบง่ ได้หลายรูปแบบตามเกณฑท์ ่ีแตกต่างกนั โดยทว่ั ไปนักวทิ ยาศาสตร์
ใช้เกณฑก์ ารเปล่ยี นแปลงอุณหภมู ติ ามความสงู แบ่งบรรยากาศไดเ้ ปน็ 5 ชน้ั ได้แก่

1. โทรโพสเฟียร์ (Troposphere) เป็นชั้นบรรยากาศชั้นล่างสุด ห่างจากพื้นดินขึ้นไปประมาณ
10 กิโลเมตร หรือ 33,000 ฟุต เป็นชั้นที่มีมนุษย์อาศัยอยู่ มีลักษณะเด่นคือ อุณหภูมิมีการเปลี่ยนแปลง

155

ตามความสงู โดยอุณหภูมจิ ะลดลงตามระดับความสูงทเ่ี พิ่มข้ึน ดงั นนั้ ยง่ิ สงู ข้นึ อณุ หภูมิจะยิ่งลดต่ำลงใน
อัตรา 6.5 ํC ต่อ 1 กิโลเมตร จนกระทั่งความสูงประมาณ 12 กิโลเมตร อุณหภูมิจะคงที่ประมาณ -60 ํC
นอกจากน้ีชั้นโทรโพสเฟียร์ยังมีไอน้ำมาก ทำให้มีสภาพอากาศรุนแรงและแปรปรวน มีเมฆมาก เกิดพายุ
และฝนบ่อยครง้ั

2. สตราโทสเฟียร์ (Stratosphere) เป็นชั้นถัดจากโทรโพสเฟียร์ มคี วามสูงประมาณ 50 กิโลเมตร
จากพื้นดนิ มีอากาศเบาบาง ไมม่ ีเมฆและพายุ มเี พียงความช้นื และผงฝุ่น มปี รมิ าณความเข้มขน้ ของโอโซน
มาก โอโซนจะช่วยดูดกลืนรังสี UV จากดวงอาทิตย์ ไม่ให้ส่องมายังพื้นผิวโลกมากเกินไป นอกจากน้ี
เครื่องบินเจ็ตยังนิยมบนิ ชว่ งรอยตอ่ ระหว่างชนั้ โทรโพสเฟยี รแ์ ละสตราโทสเฟียร์ เนื่องจากสภาพอากาศน่ิง
สงบ

3. มีโซสเฟียร์ (Mesosphere) อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ 85 กิโลเมตร อุกกาบาตที่พุ่งเข้าสู่ชนั้
บรรยากาศของโลกส่วนใหญ่จะถูกเผาไหม้ในชั้นนี้ ขณะที่อุณหภูมิจะลดลงตามความสูง ยิ่งสูงขึ้นจะย่ิง
หนาว และหนาวที่สดุ ประมาณ -90 Cํ โดยพบบริเวณช่วงบนของบรรยากาศชั้นนี้ นอกจากนั้นยงั มีอากาศ
ท่เี บาบางมากอีกดว้ ย

4. เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere) อยู่ถัดจากชั้นมีโซสเฟียร์ขึ้นไป มีความสูงจากพื้นดิน
ประมาณ 85-500 กโิ ลเมตร อณุ หภมู ใิ นช้นั น้ีจะสูงข้ึนอยา่ งรวดเรว็ จนถึงระดบั 100 กิโลเมตร เน่ืองจาก
อย่ใู กลด้ วงอาทิตย์มากกว่า 3 ช้ันแรก และจากนั้นอตั ราการเพ่ิมขน้ึ ของอุณหภมู ิจะลดลง โดยอุณหภูมิใน
ชนั้ บนของเทอร์โมสเฟยี ร์ (Upper Thermosphere) จะอยทู่ ี่ 500-2,000 Cํ อากาศในชั้นน้ีมีแก๊สชนดิ ตา่ ง
ๆ ที่เปน็ ประจไุ ฟฟา้ เรยี กวา่ ไอออน ซงึ่ สามารถสะทอ้ นคลน่ื วิทยบุ างชนิด มปี ระโยชนใ์ นการสอื่ สาร และ
กรองรงั สตี ่าง ๆ ทีม่ าจากนอกโลกได้ เชน่ รงั สเี อกซ์ รงั สี UV นอกจากนี้ดาวเทยี มจำนวนมากยงั โคจรรอบ
โลกอยใู่ นชนั้ นี้ดว้ ย

5. เอกโซสเฟียร์ (Exosphere) เป็นชั้นบรรยากาศที่อยู่สูงจากผิวโลกตั้งแต่ 500 กิโลเมตรขึ้นไป
ไม่มีขอบเขตชดั เจนระหวา่ งบรรยากาศและอวกาศ องค์ประกอบส่วนใหญเ่ ป็นแก๊สไฮโดรเจนและฮีเลียม

156

ภาพแสดงชน้ั บรรยากาศ
5. สมรรถนะสำคัญของผ้เู รยี น

1. ความสามารถในการส่ือสาร
2. ความสามารถในการคดิ
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
6. คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์
1. มวี ินัย
2. ใฝ่เรยี นรู้
3. ม่งุ มน่ั ในการทำงาน

157

7. กิจกรรมการเรยี นรู้แบบสบื เสาะหาความรู้ 7E รว่ มกบั เทคนคิ การเรียนรู้ KWL
7.1 ขั้นตรวจสอบความรเู้ ดมิ (Elicitation) ร่วมกบั ข้นั ตอน K ของเทคนคิ การเรยี นรู้ KWL
1. ครูถามคำถามกบั นกั เรยี นเพ่อื ตรวจสอบความร้เู ก่ยี วกบั ลมฟา้ อากาศ โดยใชค้ ำถามตอ่ ไปน้ี
• จากข้อมูลข่าวสาร หรือประสบการณ์ตรงของนักเรียนพบข้อมูลเกี่ยวกับสถานการณ์ทาง

ธรรมชาติเก่ยี วกับลมฟ้าอากาศที่ผิดปกติอย่างไรบ้าง (นกั เรยี นตอบไดโ้ ดยอิสระ เช่น อากาศร้อนจัด พายุ
ฤดรู อ้ น ลกู เห็บตก)

• สถานการณด์ งั กล่าวส่งผลกระทบตอ่ ชวี ิตและทรัพยส์ นิ อย่างไรบา้ ง (นักเรียนตอบไดโ้ ดย
อิสระ เชน่ หลังคาบา้ นปลวิ รถยนตเ์ สียหาย ความเจบ็ ป่วยหรอื ไดร้ ับบาดเจ็บ)

2. ครูถามคำถามกับนักเรียนเพื่อตรวจสอบความรู้เกี่ยวกับบรรยากาศของโลก โดยใช้คำถาม
ต่อไปนี้

• เพราะเหตุใดสิ่งมีชีวติ จึงสามารถดำรงชีวิตอยู่บนโลกได้ ขณะท่ีดาวเคราะห์ดวงอื่นในระบบ
สรุ ิยะไม่พบสิ่งมีชวี ติ ทส่ี ามารถดำรงชีวติ อยู่ได้ (โลกมอี ากาศหอ่ หมุ้ เอาไว้)
3. ให้นักเรียนทำกิจกรรมทบทวนความรกู้ ่อนเรียน ในหนงั สือเรยี นวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.1 เลม่ 2
หนา้ 103

4. ให้นักเรียนเขียนรู้อะไรบ้างก่อนเรียนเกี่ยวกับบรรยายกาศของโลก โดยนักเรียนแต่ละคน
บันทึกคำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรู้ของฉัน ในช่องฉนั รู้อะไรบ้างเกย่ี วกับบรรยายกาศของโลก

4. ครูเดินสำรวจดูสิ่งที่นักเรียนเขียนแล้วพิจารณาว่านกั เรียนรู้อะไรมาบ้างแล้ว จะเพิ่มเติมส่วน
ไหนบา้ ง

7.2 ข้ันสรา้ งความสนใจ (Engagement) ร่วมกับขน้ั ตอน W ของเทคนิคการเรียนรู้ KWL
1. ใหน้ กั เรยี นสังเกตภาพนำเร่อื ง ภาพ 6.1 ชนั้ บรรยากาศของโลก พร้อมทงั้ อ่านเน้ือหานำเร่อื งใน

หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หน้า 103 และร่วมกันอภิปรายโดยอาจใช้คำถาม
ดงั ต่อไปนี้

• ทำไมดาวเคราะหด์ วงอ่ืนถงึ ไมพ่ บส่ิงมีชวี ิตอาศยั อยู่ (ไมม่ ีบรรยายกาศหอ่ หุ้มหรือมีแต่ในช้ัน
บรรยากาศของดาวอื่น พบแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์เปน็ องค์ประกอบหลัก)

• จากภาพทราบได้อย่างไรว่ารอบ ๆ พื้นผิวโลกมีชั้นบรรยากาศห่อหุ้มอยู่ สังเกตจากสิ่งใด
(นักเรียนตอบตามความเข้าใจ)

• บรเิ วณชน้ั บาง ๆ เหนอื ผิวโลก ประกอบด้วยสงิ่ ใดบ้าง (นกั เรยี นตอบตามความเขา้ ใจ)

158

2. ครถู ามคำถามเพอ่ื กระตุ้นความคดิ ของนกั เรียน ดังนี้
• นักเรียนอยากรู้อะไรเกี่ยวกับเรื่องบรรยายกาศของโลก โดยให้นักเรียนแต่ละคนบันทึก

คำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรู้ของฉัน ในช่องฉันตอ้ งการรูอ้ ะไรอีกบ้างเกีย่ วกับบรรยากาศของ
โลก

3. ครูพิจารณาเรื่องที่นักเรียนต้องการรู้ หากพบว่ามีคนที่อยากรู้เกี่ยวกับจำนวนชั้นของ
บรรยากาศ และลกั ษณะบรรยากาศแต่ละชั้นเป็นอยา่ งไร ครกู ็นำเข้าสกู่ ิจกรรมท่ี 6.1 บรรยากาศของโลก
เป็นอย่างไร

7.3 ขน้ั สำรวจและค้นหา (Exploration)
1. ให้นักเรียนอ่านเนื้อหาในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หน้า 104

เกยี่ วกับ การเกิดบรรยากาศของโลก ตงั้ แตเ่ ริม่ ต้นจนถึงปัจจบุ นั
2. จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายสรุปเกี่ยวกับการเกิดบรรยากาศของโลก เพื่อให้ได้

ข้อสรุปว่า เมื่อโลกเกิดขึ้นในช่วงแรกไม่มีบรรยากาศห่อหุ้ม บรรยากาศของโลกมีการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่
อดตี จนถงึ ปัจจุบัน โดยมีเหตกุ ารณต์ า่ ง ๆ เข้ามาเกีย่ วขอ้ ง บรรยากาศของโลกในปัจจบุ ันเหมาะสมต่อการ
ดำรงชีวิตของมนุษย์

3. ครูนำเขา้ สู่กจิ กรรมท่ี 6.1 บรรยากาศของโลกเป็นอยา่ งไร โดยต้งั คำถามสรา้ งความสนใจว่า
• บรรยากาศที่ห่อหุ้มโลกมีลักษณะและสมบัติเหมือนกันโดยตลอดตั้งแต่ระดับผิวโลกจนถึง

อวกาศหรือไม่ อย่างไร (นักเรยี นตอบตามความคิดของตนเอง)
4. ครูให้นกั เรยี นแบง่ กลุ่ม 5 กลุม่ เพอื่ ทำกจิ กรรมท่ี 6.1 บรรยากาศของโลกเป็นอย่างไร
5. ให้นักเรยี นอา่ นวิธีการดำเนินกิจกรรมในหนงั สอื เรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2

หนา้ 105
6. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มเริ่มทำกิจกรรม ครูสังเกตการทำกิจกรรมของนักเรียน พร้อมให้

คำแนะนำหากนกั เรยี นมีขอ้ สงสยั

7.4 ขัน้ อธิบายและลงขอ้ สรุป (Explanation)
1. ใหน้ กั เรยี นแตล่ ะกล่มุ เสนอแบบจำลองชัน้ บรรยากาศตามเกณฑ์ทน่ี กั เรียนกำหนดเอง
2. ใหน้ ักเรียนสบื คน้ ขอ้ มูลการแบง่ ชัน้ บรรยากาศตามเกณฑ์ของนกั วิทยาศาสตร์ จากแหล่งข้อมูล

ที่เชื่อถือได้ เช่น เว็บไซต์หรือหนังสือจากหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง และอภิปรายภายในกลุ่มเพื่อ
เปรียบเทียบการแบ่งชนั้ บรรยากาศตามเกณฑ์ของนักวทิ ยาศาสตร์ และเกณฑ์ของตนเอง

159

3. จากการศึกษาค้นคว้าและทำกิจกรรม นักเรียนช่วยกนั ตอบคำถามท้ายกิจกรรม และร่วมกัน
อภิปรายเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า ในแต่ละระดับความสูง บรรยากาศมีสมบัตแิ ละองค์ประกอบแตกต่างกนั ไป
การแบ่งช้ันบรรยากาศมหี ลายเกณฑ์ โดยทั่วไปนักวิทยาศาสตร์ใช้การเปลีย่ นแปลงอณุ หภมู ิตามความสูงใน
การแบ่งช้ันบรรยากาศ

4. ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับประโยชน์ของชั้นบรรยากาศจากแหล่งข้อมูลที่
เชอ่ื ถอื ได้ หรอื หนังสือเรยี น จากนน้ั ตอบคำถามระหวา่ งเรยี น ดงั นี้

• บรรยากาศแต่ละชั้นมีประโยชน์ต่อการดำรงชีวติ ของมนษุ ยอ์ ย่างไร (บรรยากาศช้ันโทรโพส
เฟยี รท์ ำใหเ้ กิดเมฆ ฝน พายฟุ ้าคะนอง เกิดการหมนุ เวียนของนำ้ ในสถานะต่าง ๆ บรรยากาศชั้นสตราโตส
เฟียร์มีโอโซนช่วยปอ้ งกันรังสี UV บรรยากาศชั้นมีโซสเฟียร์ช่วยเผาไหม้วัตถุจากนอกโลก บรรยากาศชั้น
เทอรโ์ มสเฟยี ร์ เป็นชัน้ ทอ่ี ากาศแตกตวั เป็นประจุชว่ ยในการสง่ สัญญาณคล่นื ต่าง ๆ เชน่ คลืน่ วิทยุ และยัง
ชว่ ยปอ้ งกันอันตรายจากรงั สีของลมสุริยะ)

• เหตุใดจึงเกิดเมฆ ฝน พายฟุ า้ คะนองในบรรยากาศชน้ั โทรโพสเฟียร์ (บรรยากาศช้ันโทรโพส
เฟียร์มีไอน้ำมากที่สุด ทำให้เกิดการหมุนเวียนของน้ำในสถานะต่าง ๆ จึงทำให้เกิดเมฆ ฝน และพายุฟ้า
คะนองในบรรยากาศชน้ั น้ี)

5. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า โลกของเรามี
บรรยากาศหอ่ หมุ้ บรรยากาศท่หี ่อหมุ้ โลกมีสมบัตแิ ละองคป์ ระกอบแตกตา่ งกนั ไปตามความสงู จากพื้นโลก
นักวิทยาศาสตร์ใช้เกณฑ์ต่าง ๆ ในการแบ่งชั้นบรรยากาศของโลก โดยทั่วไปนักวิทยาศาสตร์ใช้การ
เปล่ียนแปลงอุณหภูมติ ามความสูงในการแบง่ ช้นั บรรยากาศ ไดแ้ ก่ ชัน้ โทรโพสเฟียร์ สตราโตสเฟยี ร์ มีโซส
เฟยี ร์ เทอรโ์ มสเฟียร์ และเอกโซสเฟียร์ บรรยากาศแต่ละชัน้ มีประโยชน์ต่อมนุษยแ์ ละส่งิ แวดล้อมในด้าน
ต่าง ๆ เช่น เกิดฝน ป้องกันรังสีอัลตราไวโอเลต เผาไหม้อุกกาบาต สะท้อนคล่ืนวิทยุ บรรยากาศของโลก
จงึ มคี วามเหมาะสมและเออ้ื ตอ่ การดำรงชีวติ ของสงิ่ มีชีวติ

7.5 ข้นั ขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกบั การเกิดช่องโหว่โอโซนในชั้นบรรยากาศ และความสำเร็จของการ

รณรงคล์ ดช่องโหวโ่ อโซนในชั้นบรรยากาศ
2. ครูให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นเกีย่ วกับการเกิดช่องโหว่โอโซน ว่าจะสง่ ผลต่อสิ่งมีชีวิตในโลก

อยา่ งไร

160

7.6 ข้ันประเมิน (Evaluation) รว่ มกับข้นั ตอน L ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ให้นักเรียนแต่ละคนเขียนสิ่งที่ตนได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องบรรยากาศของโลก ลงในใบสำรวจ

ความร้ขู องฉนั เขยี นลงในชอ่ งฉันเรยี นรู้อะไรบา้ งเกยี่ วกับบรรยากาศของโลก
2. ครูประเมินการเรียนรูข้ องนักเรยี น ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน สังเกตการ
ตอบคำถามของนกั เรยี นในชน้ั เรยี น สงั เกตการตอบคำถามจากกจิ กรรมและใบสำรวจความรขู้ องฉัน

3. ครูตรวจกิจกรรมที่ 6.1 บรรยากาศของโลกเป็นอยา่ งไร

7.7 ข้ันนำความรไู้ ปใช้ (Extension)
ครถู ามคำถามกบั นักเรียน ดงั น้ี
• หากนักเรียนเป็นผู้จัดรายการวิทยุ FM นักเรียนจะต้องส่งสัญญาณวิทยุไปสะท้อนที่ช้ัน

บรรยากาศใด เพราะอะไร (ชั้นเทอร์โมสเฟียร์ เนื่องจากเป็นชั้นที่มีความร้อนสูง อากาศจึงแตกตัวเป็น
ประจุ ทำใหส้ ามารถสะทอ้ นคลื่นวทิ ยบุ างประเภทได)้

• ถ้าปีนี้เกิดภัยแล้ง เจ้าหน้าที่ทำฝนหลวงจะต้องบินขึ้นไปทำฝนหลวงในชั้นบรรยากาศใด
เพราะอะไร (ชั้นโทรโพสเฟียร์ เพราะเป็นชั้นท่ียังมีไอน้ำมาก ทำให้มีสภาพอากาศรุนแรงและแปรปรวน
มเี มฆมาก ทำใหเ้ กดิ พายแุ ละฝนได้)

8. สื่อ/แหลง่ การเรยี นรู้
1. หนงั สอื เรียนรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่ม 2 ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 1 (สสวท.)
2. ใบกิจกรรมที่ 6.1 บรรยากาศของโลกเป็นอยา่ งไร
3. ใบสำรวจความรู้ เรื่อง บรรยากาศของโลก
4. แหล่งขอ้ มูลท่นี า่ เชือ่ ถอื เรอ่ื ง ชั้นบรรยากาศของโลก เช่น หนงั สือวทิ ยาศาสตร์ หรอื

อนิ เทอรเ์ น็ต

161

9. การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ วิธีการวัด เครื่องมือที่ใชว้ ัด เกณฑ์การประเมิน

ดา้ นความรู้ (K) - การตอบคำถามใน - คำถาม ผ่านเกณฑ์รอ้ ยละ
1. อธิบายและเปรียบเทียบ ช้ันเรียน - ใบกจิ กรรมท่ี 6.1 70 ขึ้นไป
ประโยชน์ของช้นั บรรยากาศแต่ - ตรวจใบกิจกรรมที่ - ใบสำรวจความรู้ของ
ละชั้นได้ 6.1 ฉนั เรอื่ งบรรยากาศ
- ตรวจใบสำรวจ ของโลก
ความร้ขู องฉนั เร่ือง
บรรยากาศของโลก

ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P) - สังเกตพฤติกรรม - แบบสังเกตพฤติกรรม ผ่านเกณฑร์ ้อยละ
1. สรา้ งแบบจำลองทีอ่ ธบิ าย
การแบ่งชนั้ บรรยากาศได้ - ตรวจใบกิจกรรมที่ - ใบกจิ กรรมท่ี 6.1 70 ข้นึ ไป
6.1

ดา้ นคุณลักษณะ (A) - การตอบคำถามใน - คำถาม ผ่านเกณฑ์ระดบั ดี

1.มีความรบั ผดิ ชอบในงานที่ ชั้นเรียน - แบบสังเกตพฤติกรรม ขนึ้ ไป

ไดร้ ับมอบหมาย แสดงความ - สงั เกตพฤติกรรม การทำงานกลมุ่
คดิ เหน็ ภายในกลุม่ และยอมรบั

ฟงั ความคดิ เห็นของผู้อ่ืน

162

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่

คำชแ้ี จง: ใหผ้ ู้สอนสังเกตพฤติกรรมของผู้เรยี นในระหว่างการทำกจิ กรรม แลว้ ขดี  ลงในที่ช่องให้

คะแนน

กลุม่ ท่ี ............................................................

ช่ือ - สกลุ มสี ่วนร่วมใน ยอมฟงั ความ รบั ผดิ ชอบใน ให้ความ มีข้ันตอนใน คะแนน
การแสดง คดิ เห็นของ งานท่ไี ดร้ บั ร่วมมอื ในการ การทำงาน รวม
ความคดิ เหน็ มอบหมาย อย่างเป็น 15
ผ้อู น่ื ทำงาน คะแนน
ระบบ

321321321321321

ลงช่อื .....................................................................ผู้ประเมนิ
วันท่.ี ................เดอื น.................................. พ.ศ. ....................

เกณฑ์การให้คะแนน 3 คะแนน
พฤตกิ รรมทที่ ำเป็นประจำ 2 คะแนน
พฤตกิ รรมท่ที ำเป็นบางครงั้
1 คะแนน
พฤติกรรมท่ีทำนอ้ ยครัง้

เกณฑ์การตดั สินคณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12-15 ดมี าก

11-13 ดี

8-10 พอใช้

ต่ำกวา่ 8 ปรับปรงุ

163

164

165

กจิ กรรมที่ 6.1 บรรยากาศของโลกเปน็ อยา่ งไร

จดุ ประสงค์ของกจิ กรรม
1. วเิ คราะหแ์ ละแปลความหมายขอ้ มลู เพ่อื สร้างแบบจาลองการแบง่ ชน้ั บรรยากาศตามเกณฑ์

ของตนเอง และเปรยี บเทียบกบั เกณฑข์ องนักวิทยาศาสตร์
2. อธิบายลกั ษณะของชน้ั บรรยากาศของโลก

วธิ ีการดำเนินกจิ กรรม
1. ศึกษาขอ้ มูลจากตารางแล้วสร้างแบบจำลองชัน้ บรรยากาศของโลก เช่น แผนภาพ หรือ

โครงสร้างสามมติ ิ โดยแบง่ บรรยากาศเป็นชั้นตามเกณฑข์ องตนเอง

166

2. รวบรวมขอ้ มลู การแบง่ ช้นั และประโยชนข์ องบรรยากาศของโลกโดยนักวิทยาศาสตรจ์ าก
แหลง่ ข้อมูลทเี่ ชอื่ ถือได้

3. เปรียบเทยี บการแบง่ ช้นั บรรยากาศของโลกตามเกณฑ์ของตนเอง กับขอ้ มลู ทีไ่ ดร้ วบรวมมา
และนำเสนอ

ตารางบันทกึ ผลการทดลอง

167

อภปิ ราย/สรุปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

คำถามท้ายกจิ กรรม
1. สมบัติและองคป์ ระกอบของอากาศท่หี อ่ หุ้มโลกตั้งแตร่ ะดับ 0-1,000 กโิ ลเมตร เหมือนกนั โดย
ตลอดหรือไม่ ทราบได้อยา่ งไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
2. เกณฑ์ของตนเองท่ีใช้แบง่ บรรยากาศของโลกมีอะไรบ้าง แบง่ ออกเป็นกชี่ ้ัน อะไรบา้ ง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. เกณฑ์ทน่ี กั วทิ ยาศาสตร์ใช้ในการแบ่งชั้นบรรยากาศของโลกมอี ะไรบ้าง แบ่งเปน็ ก่ชี ้ันอะไรบ้าง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

168

4. เกณฑข์ องตนเองและเกณฑ์ที่นักวิทยาศาสตร์ใชแ้ บง่ บรรยากาศของโลก เหมอื นหรอื แตกต่างกนั
อยา่ งไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชิกในกล่มุ
ม.1/.......

ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ช่อื -สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชอ่ื -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอื่ -สกุล ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ช่อื -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชื่อ-สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........

169

ใบสำรวจความรู้ของฉัน เร่ือง บรรยากาศของโลก
เทคนคิ การเรยี นรู้ KWL

Know (K) Want to know (W) Learned (L)
ฉันรอู้ ะไรบ้างเกี่ยวกบั ฉันต้องการร้อู ะไรอกี บ้างเกยี่ วกบั ฉันเรยี นรู้อะไรบา้ งเก่ยี วกับ
บรรยากาศของโลก
บรรยากาศของโลก บรรยากาศของโลก

ชอื่ -สกลุ .........................................................................................................ชั้น ม.1/....... เลขท่ี ...........

170

แผนการจดั การเรยี นร้ทู ี่ 11

กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชัน้ มัธยมศึกษาปีที่ 1

รายวชิ าวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหสั วชิ า ว21102

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 6 เรอ่ื ง กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศ เวลา 27 ชว่ั โมง

หน่วยการเรียนร้ยู ่อยท่ี 6.1 เรื่อง อุณหภูมอิ ากาศ เวลา 3 ชว่ั โมง

ครูผสู้ อน นางสาวธพิ าพร บุตรอนิ ทร์ ภาคเรยี นที่ 2 ปกี ารศึกษา 2564

1. มาตรฐานการเรียนรแู้ ละตัวชี้วัด

ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพกาแล็กซี

ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตและการประยุกต์ใช้

เทคโนโลยีอวกาศ

ช้ัน ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง

ม.1 2. อธิบายปัจจัยที่มีผลต่อการ • ลมฟ้าอากาศ เปน็ สภาวะของอากาศในเวลาหนึ่งของ

เปลี่ยนแปลงองค์ประกอบของลมฟา้ พื้นที่หนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาขึ้นอยู่กับ

อากาศ จากขอ้ มูลทร่ี วบรวมได้ องค์ประกอบลมฟ้าอากาศ ได้แก่ อุณหภูมิอากาศ

ความกดอากาศ ลม ความชื้น เมฆและหยาดน้ำฟ้า

โดยหยาดน้ำฟ้าที่พบบ่อยในประเทศไทยได้แก่ ฝน

องค์ประกอบลมฟ้าอากาศเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

ขึน้ อยูก่ ับปัจจยั ต่าง ๆ เช่น ปริมาณรังสจี ากดวงอาทิตย์

และลักษณะพื้นผิวโลกส่งผลต่ออุณหภูมิอากาศ

อุณหภูมิอากาศและปริมาณไอน้ำส่งผลต่อความชื้น

ความกดอากาศส่งผลต่อลม ความชื้นและลมส่งผลต่อ

เมฆ

171

2. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด
อุณหภูมิอากาศเป็นอุณหภูมิของอากาศในขณะนั้น ที่เกิดจากปริมาณรังสีจากดวงอาทิตย์และ

ลกั ษณะพ้นื ผิวโลก ทำใหแ้ ต่ละพน้ื ท่ีหรอื ช่วงเวลามีความแตกต่างกัน หรือผลกระทบอื่น ๆ โดยที่ปริมาณ
รังสจี ากดวงอาทิตย์และลักษณะพน้ื ผวิ โลกสง่ ผลตอ่ อณุ หภมู อิ ากาศ

3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
หลังจากจบกิจกรรมการจัดการเรียนรูน้ กั เรียนสามารถ
1. อธบิ ายความหมายและปจั จยั ท่มี ผี ลตอ่ การเปลยี่ นแปลงอณุ หภมู ขิ องอากาศได้ (K)
2. ตรวจวดั อุณหภมู อิ ากาศ และวเิ คราะห์การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศในรอบวันได้ (P)
3. มคี วามรบั ผิดชอบในงานท่ีได้รับมอบหมาย แสดงความคิดเหน็ ภายในกล่มุ และยอมรับฟงั
ความคิดเห็นของผอู้ ่ืน (A)

4. สาระการเรียนรู้
อุณหภูมิอากาศ (Air temperature) เป็นปัจจัยพื้นฐานในการศึกษาสภาพอากาศ (weather)

เนื่องจากอุณหภูมิอากาศมีเปลี่ยนแปลงในแต่ละช่วงเวลา เช่น ปี ฤดูกาล เดือน วัน หรือแม้กระทั่งราย
ชั่วโมง นกั อุตุนยิ มวิทยาจงึ ศกึ ษาคา่ เฉลย่ี ของอุณหภมู อิ ากาศ ดังนี้

▪ อณุ หภมู เิ ฉลีย่ ในแตล่ ะวัน (Daily mean temperature) ใช้คา่ อณุ หภมู สิ ูงสดุ และอุณหภูมิ
ตำ่ สุดรวมกันหารสอง

▪ อุณหภมู ิเฉลย่ี ของเดอื น (Monthly mean temperature) ใช้ค่าเฉลย่ี อุณหภมู ขิ องแต่ละวัน
รวมกันหารด้วยจำนวนวนั

▪ อณุ หภูมเิ ฉล่ยี ของปี (Yearly mean temperature) ใช้ค่าเฉลยี่ อณุ หภูมิของแต่ละเดอื น
รวมกนั หารด้วยสิบสอง

ปัจจัยสำคัญที่สุดที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิอากาศในรอบวันคือ การหมุนรอบ
ตวั เองของโลก ซงึ่ ทำใหม้ มุ ท่ีแสงอาทติ ยต์ กกระทบพนื้ ผิวโลกเปลยี่ นแปลงไป เวลาเท่ยี งวันดวงอาทิตย์อยู่
สูงเหนอื ขอบฟ้ามากที่สุด แสงอาทติ ย์ตกกระทบพืน้ โลกเป็นมุมฉากจึงมีความเข้มสูง ส่วนในเวลาเช้าและ
เยน็ ดวงอาทติ ยอ์ ยใู่ กลข้ อบฟา้ แสงตกกระทบพ้ืนโลกเป็นมุมเฉยี ง ลำแสงครอบคลมุ พ้นื ทก่ี วา้ งทำให้ความ
เข้มของแสงจึงมีน้อยกว่าเวลาเทีย่ ง อีกประการหน่ึงในชว่ งเวลาเท่ียงแสงอาทิตย์ส่องผ่านบรรยากาศเป็น

172
ระยะทางไม่มาก แต่ในช่วงเวลาเช้าและเย็น แสงอาทิตย์ทำมุมลาดและเดินทางผ่านชั้นบรรยากาศเป็น
ระยะทางไกล ความเข้มของแสงจงึ ถูกบรรยากาศกรองใหล้ ดนอ้ ยลง จงึ ผลให้อุณหภมู ติ ำ่ ลงไปอีก

เทอรม์ อมเิ ตอรช์ นิดสูงสุด-ต่ำสุด (Max –min thermometer)
เทอร์มอมเิ ตอร์ (Thermometer) คอื อปุ กรณ์ที่ใช้ในการวัดอุณหภูมิ จากภาพด้านบนเป็นเทอร์
มอมิเตอร์ที่ใช้ในการศึกษาสภาพอากาศเรียกว่า “เทอร์มอมิเตอร์ชนิดสูงสุด-ต่ำสุด” (Max-min
thermometer) ซึ่งสามารถวัดค่าอุณหภมู สิ ูงสดุ และตำ่ สดุ ในรอบวัน กราฟอุณหภมู ิอากาศในรอบวันใน
ภาพด้านล่าง แสดงให้เห็นว่า อุณหภูมิสูงสดุ มักเกดิ ขึน้ ตอนบา่ ย มิใช่ตอนเที่ยง ทั้งน้ีเน่ืองจากพ้ืนดินและ
บรรยากาศต้องการอาศยั เวลาในดดู กลนื และคายความรอ้ น (การเกิดภาวะเรอื นกระจก)

กราฟแสดงการเปล่ยี นแปลงอุณหภมู ขิ องอากาศในรอบ 3 วนั

173

เน่อื งจากโลกมีสัณฐานเป็นกลมขนาดใหญแ่ ละมสี ภาพภมู ปิ ระเทศและส่ิงปกคลมุ พ้ืนผวิ ท่แี ตกต่าง
กนั ปัจจัยเหลา่ น้ีส่งผลกระทบต่ออุณหภูมอิ ากาศดังนี้

• พื้นดินและพ้ืนน้ำ
• ระดบั สูงของพ้นื ท่ี (Elevation)
• ละติจูด
• สภาพภมู ศิ าสตร์
• ปรมิ าณเมฆ

5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รียน
1. ความสามารถในการสื่อสาร
2. ความสามารถในการคิด
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

6. คุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์
1. มีวนิ ัย
2. ใฝเ่ รยี นรู้
3. มุ่งมน่ั ในการทำงาน

7. กิจกรรมการเรียนรู้แบบสบื เสาะหาความรู้ 7E ร่วมกบั เทคนิคการเรยี นรู้ KWL
7.1 ขัน้ ตรวจสอบความรเู้ ดิม (Elicitation) รว่ มกับขั้นตอน K ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ครูถามคำถามดังนี้ “นักเรียน สามารถบอกครูได้หรือไม่ว่า ชั้นบรรยากาศใดที่เกิด

ปรากฏการณ์สำคัญ ได้แก่ เมฆ ฝน หมิ ะ ลม และพายุต่าง ๆ” (ชนั้ โทรโพสเฟยี ร)์
2. ครูทบทวนความรู้ เกี่ยวกับองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศที่ทำให้สภาพลมฟ้าอากาศ

เปลีย่ นแปลงวา่ มอี ะไรบ้าง (อุณหภมู อิ ากาศ ความชน้ื อากาศความกดอากาศ ลม เมฆ และฝน)
3. ให้นักเรียนทำกิจกรรมทบทวนความรู้ก่อนเรียน ในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ม.1 เลม่ 2 หน้า 109

174

4. ให้นักเรียนเขียนรู้อะไรบ้างก่อนเรียนเกี่ยวกับอุณหภูมิอากาศ โดยนักเรียนแต่ละคนบันทึก
คำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรูข้ องฉนั ในชอ่ งฉนั ร้อู ะไรบ้างเกยี่ วกับอณุ หภูมิอากาศ

5. ครูเดินสำรวจดูสิ่งที่นักเรยี นเขียนแล้วพิจารณาว่านักเรียนรูอ้ ะไรมาบ้างแล้ว จะเพิ่มเติมส่วน
ไหนบา้ ง

7.2 ข้ันสรา้ งความสนใจ (Engagement) ร่วมกับขน้ั ตอน W ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ครูกระตุ้นความสนใจของนักเรียนต่อการเรียนเกี่ยวกับองค์ประกอบของลมฟ้าอากาศ

องค์ประกอบแรก คือ อณุ หภมู ิ โดยถามคำถามดงั นี้
• ในรอบ 1 วนั อุณหภมู ิอากาศมคี ่าแตกต่างกันได้มากที่สุดเท่าใด (นกั เรียนตอบตามความคิด

ของตนเอง)
• นักเรียนคดิ ว่าประเทศมอี ุณหภมู ิอากาศสูงสดุ กีอ่ งศาเซลเซียส (นักเรยี นตอบตามคา่ ท่ีได้สบื คน้ )
2. ใหน้ ักเรยี นสงั เกตภาพนำเรอ่ื ง ภาพ 6.1 ชั้นบรรยากาศของโลก พรอ้ มท้ังอ่านเนอื้ หานำเรอื่ งใน

หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หน้า 109 และร่วมกันอภิปรายโดยอาจใช้คำถาม
ดังต่อไปน้ี

• จากสถติ โิ ลกอณุ หภูมิอากาศที่แตกต่างกันมากทีส่ ุดในรอบวันมคี ่าเท่าใด (จากสถติ โิ ลกพบว่า
วันที่อุณหภูมิอากาศ ในรอบวันที่มีค่าแตกต่างกันมากที่สุด เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2459 ณ เมืองบราวนิ่ง
รัฐมอนทานา ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยอุณหภูมิในรอบวนั มีคา่ แตกต่างกันถงึ 56 องศาเซลเซียส ในวัน
ดังกลา่ วอุณหภมู ิอากาศสูงสดุ มีคา่ 7 องศาเซลเซียส และอุณหภมู อิ ากาศต่ำสดุ มคี ่า -49 องศาเซลเซยี ส)

• นักเรยี นคิดว่าชว่ งไหนของวันอุณหภูมิอากาศสูงสุดและต่ำสุด เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตาม
ความคดิ ของตนเอง)
3. ครูใหน้ ักเรียนเขยี นสิ่งทอี่ ยากรู้เกี่ยวกบั เรอื่ งอุณหภมู ิอากาศ โดยใหน้ ักเรียนแตล่ ะคนบันทกึ คำตอบของ
ตนเองลงในใบสำรวจความรขู้ องฉนั ในช่องฉนั ตอ้ งการร้อู ะไรอีกบ้างเก่ยี วกบั อุณหภูมิอากาศ

4. ครูพิจารณาเรื่องที่นักเรียนต้องการรู้ แล้วครูก็นำเข้าสู่กิจกรรมที่ 6.2 อุณหภูมิอากาศ
เปลี่ยนแปลงอย่างไร

7.3 ขน้ั สำรวจและค้นหา (Exploration)
1. ครตู ้งั คำถามกระตนุ้ ความสนใจว่า “จากสถติ โิ ลกที่อุณหภมู อิ ากาศมีค่าแตกต่างกันมากที่สุดใน

รอบวันถึง 56 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นความผิดปกติของการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศ ดังนั้นในวันท่ี

175

อุณหภูมิอากาศมีการเปลี่ยนแปลงแบบปกติ อุณหภูมิอากาศจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรและมีค่า
แตกต่างกันประมาณเทา่ ใด” (นักเรียนตอบตามความคดิ ของตนเอง)

2. ครใู หน้ ักเรียนแบง่ กลุ่ม 5 กลมุ่ เพือ่ ทำกิจกรรมที่ 6.2 อณุ หภูมอิ ากาศเปลยี่ นแปลงอยา่ งไร
3. ให้นักเรียนอ่านวิธีการดำเนนิ กิจกรรมในหนังสือเรยี นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2
หน้า 110
4. ให้นกั เรยี นศึกษาและอภิปรายวธิ กี ารใชเ้ ทอรม์ อมิเตอรร์ ูปตวั ยู โดยอ่านข้อมลู ในหนงั สอื เรยี น
5. ใหเ้ รียนในหอ้ งรว่ มกันวางแผนเพ่ือเลอื กสถานที่ภายในโรงเรียนไม่ให้ซ้ำกนั และกำหนดเวลาที่
ใชใ้ นการวดั อุณหภูมอิ ากาศในเวลาเดียวกนั
6. ให้นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ เริ่มทำกิจกรรม ครูสังเกตและให้คำแนะนำเกีย่ วกับการตรวจวัดอุณหภูมิ
อากาศของนักเรยี นรวมท้งั การนำขอ้ มูลมาใช้ประกอบการอภิปรายหลงั กิจกรรม

7.4 ขนั้ อธบิ ายและลงข้อสรปุ (Explanation)
1. ให้นักเรียนแตล่ ะกลุ่มนำเสนอผลการวดั อุณหภูมิ เพื่อเปรียบเทียบขอ้ มูลของแต่ละกลุ่ม หาก

ขอ้ มูลท่ไี ด้จากแต่ละกลุม่ แตกตา่ งกัน ใหน้ กั เรยี นอภิปรายสาเหตแุ ละสรุปข้อมูลท่ีควรจะเป็น
2. จากการทำกิจกรรม ให้นักเรียนช่วยกันตอบคำถามท้ายกิจกรรม และให้ครูกับนักเรียน

อภิปรายคำตอบร่วมกัน
4. ใหน้ กั เรยี นอ่านขอ้ มูลในหนงั สอื เรียนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.1 เลม่ 2 หนา้ 112-113

เก่ยี วกับการเปลีย่ นแปลงอุณหภมู ิอากาศในรอบ 24 ชว่ั โมง และตอบคำถามระหวา่ งเรียน ดังนี้
• อณุ หภมู ิอากาศสูงสุดและต่ำสดุ ของวนั เกดิ ขน้ึ เมอ่ื เวลาใดตามลำดบั (อณุ หภูมิอากาศสูงสุด

เกิดขึ้นในชว่ งเวลา 14.00-16:00 น. อณุ หภมู ิอากาศต่ำสุดเกิดขนึ้ ในชว่ งเวลา 05:00-06:00 น.)
• กราฟการเปลย่ี นแปลงอุณหภมู ิอากาศจากกิจกรรมที่ 6.2 เหมอื นหรือแตกตา่ งจากกราฟใน

ภาพ 6.5 อย่างไร เพราะเหตุใด เหมือนกันคืออณุ หภูมิในช่วงเชา้ จะต่ำและค่อย ๆ สูงขึ้นในช่วงบ่าย แต่
จากกิจกรรมไม่ได้วัดอุณหภูมติ ่อไปจนถึงช่วงเยน็ หรือช่วงค่ำถึงเช้ามืดจึงทำให้ไม่เห็นแนวโน้มอุณหภมู ิที่
ต่ำลงในเวลากลางคนื )

• ปัจจัยใดที่ส่งผลให้อุณหภูมิอากาศแต่ละพื้นที่มีการเปลี่ยนแปลงในรอบวันแตกต่างกัน
(พลังงานจากดวงอาทติ ยแ์ ละลักษณะทางกายภาพของพ้ืนที่ เช่น ลักษณะอาคาร สภาพกลางแจง้ หรือใน
รม่ ความใกล้ไกลแหล่งน้ำ)

176

4. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศในรอบ 24 ชั่วโมง
จนได้ข้อสรุปร่วมกันว่า อุณหภูมิอากาศในรอบวันมีการเปลี่ยนแปลงในแบบรูปเดียวกัน โดยอุณหภูมิ
อากาศในชว่ งเชา้ จะมีค่าต่ำ และค่อย ๆ สูงขน้ึ จนกระทั่งมีคา่ สูงที่สดุ ในชว่ งบา่ ย จากน้ันจะค่อย ๆ ลดต่ำลง
จนต่ำทีส่ ดุ ในชว่ งเวลาเช้ามดื

7.5 ข้นั ขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับปัจจัยที่อื่น ๆ ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศ เช่น

ลักษณะทางกายภาพของพนื้ ท่ี ระดบั ความสูงของพ้ืนท่ี ปรมิ าณเมฆ เป็นต้น
2. ครูอธบิ ายถงึ อณุ หภมู ิอากาศส่งผลกระทบตอ่ สุขภาพอนามัย เช่น อากาศรอ้ นทำใหโ้ อกาสเส่ียง

เปน็ โรคลมแดด สว่ นอากาศหนาว ทำให้มีโอกาสเสยี่ งเป็นโรคไขห้ วดั ใหญ่ หรือปอดบวมได้

7.6 ขน้ั ประเมนิ (Evaluation) ร่วมกบั ข้ันตอน L ของเทคนิคการเรียนรู้ KWL
1. ให้นกั เรียนแต่ละคนเขียนส่งิ ท่ีตนได้เรียนรู้เกย่ี วกับเรือ่ งอุณหภูมิอากาศ ลงในใบสำรวจความรู้

ของฉนั เขียนลงในชอ่ งฉันเรยี นรอู้ ะไรบ้างเกี่ยวกบั อณุ หภูมอิ ากาศ
2. ครูประเมินการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน

สังเกตการตอบคำถามของนักเรียนในชั้นเรียน สังเกตการตอบคำถามจากกิจกรรมและใบสำรวจความรู้
ของฉัน

3. ครูตรวจกจิ กรรมที่ 6.2 อณุ หภมู ิอากาศเปลย่ี นแปลงอยา่ งไร

7.7 ขน้ั นำความรไู้ ปใช้ (Extension)
ครูถามคำถามกับนกั เรยี น ดังน้ี
• การที่เราทราบอุณหภูมิอากาศในแต่ละวนั มีประโยชน์หรือไม่ อย่างไร (มีประโยชน์ คือ ทำ

ใหเ้ ราสามารถเตรียมรับมอื จากผลกระทบตา่ ง ๆ ทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ ได้ เชน่ ถา้ อุณหภูมิต่ำหรอื อากาศหนาวก็
เตรยี มรับมือกับไขห้ วดั ใหญ่และปอดบวม หรือจะนำมาเปน็ ขอ้ มลู ใชใ้ นการพยากรณ์อากาศกไ็ ด้)

177

8. สือ่ /แหลง่ การเรียนรู้
1. หนงั สอื เรียนรายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เลม่ 2 ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 1 (สสวท.)

2. ใบกจิ กรรมที่ 6.1 บรรยากาศของโลกเป็นอยา่ งไร
3. ใบสำรวจความรู้ เร่ือง อณุ หภูมอิ ากาศ เทคนคิ การเรยี นรู้ KWL

4. เทอร์มอมเิ ตอร์
5. เทอรม์ อมิเตอรร์ ปู ตัวยู

9. การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ วิธกี ารวดั เครื่องมอื ที่ใช้วดั เกณฑก์ ารประเมิน

ด้านความรู้ (K) - การตอบคำถามใน - คำถาม ผ่านเกณฑ์ร้อยละ
- ใบกจิ กรรมท่ี 6.2 70 ขนึ้ ไป
1. อธิบายความหมายและ ชน้ั เรยี น - ใบสำรวจความรขู้ อง
ฉัน เร่อื ง อุณหภูมิ
ปัจจัยทมี่ ีผลตอ่ กาเปล่ยี นแปลง - ตรวจใบกิจกรรมที่ อากาศ

อุณหภูมขิ องอากาศ 6.2

- ตรวจใบสำรวจ

ความรขู้ องฉัน เร่อื ง

อุณหภูมอิ ากาศ

ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (P) - สงั เกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม ผา่ นเกณฑร์ ้อยละ
- ใบกจิ กรรมที่ 6.2 70 ข้นึ ไป
1. ตรวจวัดอุณหภูมิอากาศ - ตรวจใบกิจกรรมที่

และวเิ คราะห์การเปล่ยี นแปลง 6.2

อุณหภูมิอากาศในรอบวันได้

ดา้ นคณุ ลักษณะ (A) - การตอบคำถามใน - คำถาม ผ่านเกณฑ์ระดบั ดี

1.มีความรบั ผดิ ชอบในงานที่ ชั้นเรียน - แบบสังเกตพฤติกรรม ขึ้นไป
ได้รบั มอบหมาย แสดงความ - สังเกตพฤตกิ รรม
คิดเหน็ ภายในกล่มุ และยอมรับ การทำงานกลมุ่

ฟังความคิดเห็นของผู้อื่น

178

แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานกลมุ่

คำชแ้ี จง: ใหผ้ ู้สอนสังเกตพฤติกรรมของผู้เรยี นในระหว่างการทำกจิ กรรม แลว้ ขดี  ลงในที่ช่องให้

คะแนน

กลุม่ ท่ี ............................................................

ช่ือ - สกุล มสี ่วนร่วมใน ยอมฟงั ความ รบั ผดิ ชอบใน ให้ความ มีข้ันตอนใน คะแนน
การแสดง คดิ เห็นของ งานท่ไี ดร้ บั ร่วมมอื ในการ การทำงาน รวม
ความคดิ เหน็ มอบหมาย อย่างเป็น 15
ผ้อู น่ื ทำงาน คะแนน
ระบบ

321321321321321

ลงช่อื .....................................................................ผู้ประเมนิ
วันท่.ี ................เดอื น.................................. พ.ศ. ....................

เกณฑ์การให้คะแนน 3 คะแนน
พฤตกิ รรมทีท่ ำเป็นประจำ 2 คะแนน
พฤตกิ รรมท่ีทำเป็นบางครงั้
1 คะแนน
พฤติกรรมท่ีทำนอ้ ยครัง้

เกณฑ์การตดั สินคณุ ภาพ

ชว่ งคะแนน ระดบั คุณภาพ

12-15 ดมี าก

11-13 ดี

8-10 พอใช้

ต่ำกวา่ 8 ปรับปรงุ

179

180

181

กจิ กรรมท่ี 6.2 อณุ หภูมอิ ากาศเปลี่ยนแปลงอยา่ งไร

จุดประสงค์ของกจิ กรรม

ตรวจวดั อณุ หภมู ิอากาศ และวเิ คราะหก์ ารเปล่ยี นอุณหภูมอิ ากาศในรอบวนั

วสั ดแุ ละอปุ กรณ์

1. เทอร์มอมเิ ตอร์ 2. เทอร์มอมเิ ตอรร์ ูปตัวยู

วิธีการดำเนินกิจกรรม

1. ศกึ ษาข้อมลู และอภปิ รายวิธีการใชเ้ ทอร์มอมิเตอร์รปู ตัวยู

2. วางแผนรว่ มกันทัง้ หอ้ งเรียนเพอ่ื เลือกสถานท่ีภายในโรงเรียนไม่ใหซ้ ำ้ กนั ในการวัดอณุ หภมู ิ

อากาศ โดยกำหนดการวดั อุณหภมู ิในเวลาเดียวกนั และวัดอุณหภูมิอากาศตลอดทง้ั วัน ไม่น้อยกวา่ 5 คร้ัง

ครอบคลุมทง้ั ช่วงเช้า สาย บา่ ย และเยน็ เช่น 08.30 น. 10.30 น. 12.30 น. 14.30 น. 16.30 น.

3. วางแผนตรวจวดั อุณหภูมิอากาศสงู สดุ และตำ่ สุดในแตล่ ะวนั ในรอบ 1 สัปดาห์

4. สังเกตลักษณะทางกายภาพของส่ิงแวดล้อมในพื้นท่ีที่เลือก วัดอุณหภูมิอากาศตามแผนทีว่ าง

ไว้ บันทกึ ผล

5. นำขอ้ มลู ที่ตรวจวดั มาเขยี นกราฟเส้นแสดงการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมอิ ากาศในเวลาตา่ ง ๆ ของ

พ้นื ทีท่ ี่ได้เลือกไว้ และกราฟอุณหภมู ิอากาศสงู สดุ และตำ่ สุดในรอบ 1 สัปดาห์ และนำเสนอ

ตารางบันทึกผลการทดลอง

เวลา 08.30 น. 10.30 น. 12.30 น. 14.30 น. 16.30 น.
วัน ตำ่ สดุ สงู สดุ ต่ำสุด สูงสดุ ตำ่ สดุ สูงสดุ ต่ำสดุ สงู สดุ ต่ำสดุ สูงสดุ

จนั ทร์
อังคาร
พุธ
พฤหสั บดี
ศกุ ร์
เสาร์
อาทิตย์

182
อภปิ ราย/สรุปผลการทดลอง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

กราฟแสดง…………………………………………………………………………………………………..

183

คำถามท้ายกจิ กรรม
1. อณุ หภูมิอากาศในพน้ื ทเ่ี ดียวกัน ในเวลาท่แี ตกต่างกันในรอบวัน มกี ารเปล่ียนแปลงอยา่ งไร
เพราะเหตุใด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
2. อุณหภูมิอากาศในแตล่ ะพ้นื ที่ ในเวลาเดยี วกัน แตกตา่ งกนั อย่างไร เพราะเหตุใด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. อุณหภูมอิ ากาศในแต่ละพนื้ ที่ ในรอบวนั มแี บบรูปการณเ์ ปล่ยี นแปลงเหมอื นหรือแตกต่างกนั อยา่ งไร
เพราะเหตใุ ด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
4. จากกราฟ อณุ หภูมอิ ากาศตามสถานทต่ี า่ ง ๆ มีค่าสูงสุดในช่วงเวลาใด เพราะเหตุใด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
5. อุณหภูมอิ ากาศต่ำสดุ ของวนั ตามสถานทต่ี า่ ง ๆ น่าจะเกดิ ขึน้ ในชว่ งเวลาใด เพราะเหตุใด
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

184

6. อุณหภูมิสูงสุด และต่ำสดุ ในรอบ 1 สปั ดาห์ มกี ารเปลีย่ นแปลงอย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

สมาชิกในกลุ่ม
ม.1/.......

ชอื่ -สกลุ ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอ่ื -สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ช่ือ-สกุล ........................................................................................................ เลขที่ ...........
ชอื่ -สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........
ชื่อ-สกลุ ........................................................................................................ เลขท่ี ...........

185

ใบสำรวจความรู้ เรอื่ ง อุณหภมู อิ ากาศ
เทคนิคการเรียนรู้ KWL

Know (K) Want to know (W) Learned (L)
ฉันรอู้ ะไรบ้างเกยี่ วกบั ฉนั ต้องการรู้อะไรอกี บา้ งเกี่ยวกบั ฉนั เรียนรู้อะไรบ้างเก่ียวกับ

อุณหภมู อิ ากาศ อุณหภมู อิ ากาศ อุณหภมู ิอากาศ

ชอ่ื -สกลุ .........................................................................................................ชั้น ม.1/....... เลขที่ ...........

186

แผนการจดั การเรียนรทู้ ี่ 12

กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 1

รายวิชาวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี รหัสวชิ า ว21102

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 6 เร่อื ง กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศ เวลา 27 ช่ัวโมง

หนว่ ยการเรยี นรูย้ อ่ ยที่ 6.1 เรื่อง ความกดอากาศและลม เวลา 3 ช่วั โมง

ครูผ้สู อน นางสาวธิพาพร บุตรอนิ ทร์ ภาคเรยี นที่ 2 ปกี ารศึกษา 2564

1. มาตรฐานการเรียนรแู้ ละตวั ชี้วัด

ว 2.2 เข้าใจธรรมชาตขิ องแรงในชวี ิตประจำวัน ผลของแรงที่กระทำต่อวตั ถุ ลักษณะการเคล่อื นที่
แบบตา่ ง ๆ ของวตั ถุ รวมท้ังนำความรู้ไปใชป้ ระโยชน์

ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบ ลักษณะ กระบวนการเกิด และวิวัฒนาการของเอกภพกาแล็กซี
ดาวฤกษ์ และระบบสุริยะ รวมทั้งปฏิสัมพันธ์ภายในระบบสุริยะที่ส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตและการประยุกต์ใช้
เทคโนโลยอี วกาศ

ชน้ั ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง

ม.1 ว 2.2 • เมอ่ื วัตถอุ ยู่ในอากาศจะมแี รงที่อากาศกระทำต่อวัตถุ

1. สรา้ งแบบจำลองท่ีอธบิ าย ในทุกทิศทางแรงที่อากาศกระทำต่อวัตถุขึ้นอยู่กับ

ความสัมพันธ์ระหวา่ งความดัน ขนาดพื้นที่ของวัตถุนั้นแรงที่อากาศกระทำตั้งฉากกบั

อากาศกบั ความสงู จากพนื้ โลก ผวิ วตั ถุตอ่ หน่ึงหน่วยพนื้ ท่ีเรียกว่าความดนั อากาศ

• ความดันอากาศมีความสัมพันธ์กับความสูงจากพ้ืน

โลก โดยบริเวณที่สูงจากพืน้ โลกขึ้นไป อากาศเบาบาง

ลง มวลอากาศนอ้ ยลงความดันอากาศก็จะลดลง

ว 3.2 • ลมฟ้าอากาศ เป็นสภาวะของอากาศในเวลาหน่ึงของ

2. อธบิ ายปจั จยั ทีม่ ผี ลต่อการ พื้นที่หนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาขึ้นอยู่กับ

เปล่ยี นแปลงองค์ประกอบของลมฟา้ องค์ประกอบลมฟ้าอากาศ ได้แก่ อุณหภูมิอากาศ

อากาศ จากข้อมูลที่รวบรวมได้ ความกดอากาศ ลม ความชื้น เมฆและหยาดน้ำฟ้า

โดยหยาดน้ำฟ้าที่พบบ่อยในประเทศไทยได้แก่ ฝน

องค์ประกอบลมฟ้าอากาศเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา

187

ข้นึ อยู่กับปัจจยั ต่าง ๆ เชน่ ปรมิ าณรงั สจี ากดวงอาทิตย์
และลักษณะพื้นผิวโลกส่งผลต่ออุณหภูมิอากาศ
อุณหภูมิอากาศและปริมาณไอน้ำส่งผลต่อความช้ืน
ความกดอากาศส่งผลต่อลม ความชื้นและลมส่งผลตอ่
เมฆ

2. สาระสำคญั /ความคิดรวบยอด
ความกดอากาศ
เมือ่ วตั ถอุ ยูใ่ นอากาศจะมแี รงทีอ่ ากาศกระทำตอ่ วัตถใุ นทกุ ทิศทาง แรงที่อากาศกระทำต่อวัตถุ

ข้ึนอยกู่ ับขนาดพืน้ ทีข่ องวัตถนุ ั้น แรงท่ีอากาศกระทำตั้งฉากกับผิววัตถตุ ่อหนง่ึ หน่วยพน้ื ท่ี เรียกวา่
ความกดอากาศ และความกดอากาศมีความสัมพันธ์กบั ความสูงจากพื้นโลก โดยบริเวณท่ีสงู จากพ้นื โลกขน้ึ
ไป อากาศเบาบางลง มวลอากาศนอ้ ยลง ความกดอากาศก็จะลดลง

ความกดอากาศส่งผลต่อลม ซึ่งลมเกดิ จากความกดอากาศต่างกนั ใน 2 พ้ืนที่ ทม่ี คี วามแตกต่างกัน
จึงทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของอากาศขึ้น โดยอากาศจะเคลื่อนที่จากบริเวณมีความกดอากาศสูงไปยัง
บรเิ วณทมี่ ีความกดอากาศต่ำ และการเกิดลมทำให้ลมฟา้ อากาศเปลยี่ นแปลงไป

3. จดุ ประสงค์การเรียนรู้
หลังจากจบกิจกรรมการจดั การเรยี นรนู้ ักเรียนสามารถ
1. นักเรยี นอธบิ ายความหมายและปัจจยั ที่มีผลตอ่ การเปลีย่ นแปลงความดันอากาศได้ (K)
2. นกั เรยี นอธิบายความสมั พนั ธร์ ะหว่างความกดอากาศกบั การเกิดลมได้ (K)
3. นกั เรียนทดลองและสังเกตทิศทางของแรงท่ีอากาศกระทำตอ่ วตั ถไุ ด้ (P)
4. นกั เรียนทดลอง สงั เกตและวเิ คราะหป์ จั จยั ทม่ี ีผลต่ออัตราเรว็ ลมได้ (P)
5. มีความรับผิดชอบในงานทไี่ ดร้ บั มอบหมาย แสดงความคิดเห็นภายในกลุม่ และยอมรับฟงั
ความคดิ เห็นของผอู้ ื่น (A)

188

4. สาระการเรียนรู้
ความกดอากาศ อากาศเปน็ สสารทมี่ ีสมบตั ิ คอื มีมวล ปริมาตร ต้องการทีอ่ ยู่ และมีแรงกระทำ

ต่อวตั ถุ เมื่อแรงทีก่ ระทำตอ่ วัตถมุ ากพอ อากาศจะสามารถทำใหส้ ่ิงต่าง ๆ เคลือ่ นท่หี รือหยดุ นง่ิ ได้
อากาศมีแรงดนั ในทกุ ทศิ ทาง แรงทอี่ ากาศกระทำตอ่ พื้นที่ 1 ตารางหน่วย เรียกว่า ความดนั อากาศ (air
pressure) ในทางอุตุนิยมวทิ ยาเรยี กความดันอากาศวา่ ความกดอากาศ

ความดันอากาศ ณ ระดับความสูงต่าง ๆ จากผิวโลกมีการเปลี่ยนแปลงโดยเมื่อระดับความสูง
เปลี่ยนแปลง ความดันอากาศก็มีค่าเปลี่ยนแปลงด้วย เมื่อระดับความสูงจากระดับทะเลน้อย ความดัน
อากาศจะสูง แต่ถ้าสูงจากระดับทะเลมาก ความดันอากาศจะต่ำ เมื่อความสูงมากความดันอากาศจะตำ่
เมอ่ื ความสูงน้อยความดันอากาศจะสงู เนือ่ งจากความหนาแน่นของอากาศจะลดลงตามความสูง

ความดันอากาศ ณ ระดับความสงู ตา่ ง ๆ จากผิวโลก

ความหนาแนน่ ของอากาศ ณ ระดับความสูงตา่ ง ๆ จากผิวโลก

189

เมอื่ อากาศไดร้ บั พลังงานความร้อนจะทำใหอ้ นุภาคอากาศเคลื่อนท่ีดว้ ยความเรว็ สงู ข้ึน จึงชนและ
ดนั ผนงั ด้านในของลูกโป่ง ทำให้ความดันอากาศภายในลูกโปง่ สูงขึน้ ลูกโปง่ ขยายใหญข่ ้นึ

ชดุ ทดลองผลของอณุ หภูมิตอ่ อากาศ
อากาศภายในลูกโปง่ ถูกปิดลอ้ มโดยผนงั ลกู โป่งจงึ ไม่สามารถเคลอ่ื นที่ออกมาจากลูกโป่งได้ สำหรับอากาศ
ในบริเวณผวิ โลกทวั่ ๆ ไป ไม่ถูกปดิ ลอ้ มแบบอากาศในลกู โปง่ เมือ่ อากาศไดร้ บั พลังงานความรอ้ น อากาศ
จะเคลื่อนท่ีกระจายตวั ออกไปทกุ ทิศทาง สง่ ผลให้จำนวนอนุภาคอากาศตอ่ ปริมาตรลดลง อนุภาคอากาศ
จึงชนกันเองและชนพื้นผิวโลกน้อยลง ทำให้ความดันอากาศบริเวณนัน้ ลดลงด้วย ดังนั้นผิวโลกบริเวณท่ี
อากาศมีอณุ หภูมสิ ูงจึงมีความดันอากาศนอ้ ยกวา่ บรเิ วณทอ่ี ากาศมีอุณหภมู ติ ำ่

การวัดความดันอากาศ การวัดความดนั อากาศทำไดโ้ ดยการใช้ บารอมเิ ตอร์ บารอมเิ ตอร์มีหลาย
ชนิด เช่น บารอมิเตอร์ปรอท แอนนิรอยด์บารอมิเตอร์ บารอกราฟ ซึ่งมีหลักการในการบอกค่าความดัน
อากาศแตกตา่ งกันไป

บารอมเิ ตอร์ชนิดตา่ ง ๆ
ลมเคลือ่ นทีไ่ ดเ้ นอื่ งจากความแตกต่างของความดันอากาศ หรือในทางอุตนุ ิยมวิทยา
เรียกว่า ความกดอากาศ โดยปจั จัยทม่ี ผี ลต่อการเคลื่อนทข่ี องลม ได้แก่

190

- ความกดอากาศระหว่าง 2 บรเิ วณ
- ระยะหา่ งระหวา่ งสองบรเิ วณ
- สภาพแวดลอ้ ม หรือสง่ิ กดี ขวางทางเดนิ ของลม
ลมมีทิศทางการเคล่ือนท่ีออกจากบริเวณท่ีมคี วามกดอากาศสูงกวา่ ไปยงั บรเิ วณท่ีมีความกด
อากาศตำ่ กว่า
อตั ราเร็วลม (wind speed) ข้ึนอย่กู บั ความแตกต่างระหว่างค่าความกดอากาศของทั้งสอบริเวณ
ที่ลมเคลื่อนท่ีไป และระยะห่างระหว่างสองบริเวณนั้น หากความแตกต่างระหว่างค่าความกดอากาศของ
สองบริเวณมีค่ามาก ลมจะมีอัตราเร็วสูง และถ้าระยะห่างระหว่างสองบริเวณนั้นมีค่ามาก ลมจะมี
อัตราเรว็ ต่ำ อตั ราเรว็ ลมในแต่ละบรเิ วณแตกตา่ งกนั เชน่ ใกลต้ น้ ไมอ้ ตั ราเรว็ ลมมีค่านอ้ ยกวา่ เหนอื ยอดไม้
เนือ่ งจากส่งิ ปลูกสร้าง หรอื ต้นไม้ จะชว่ ยบงั ลมให้ลมพดั ได้ช้าลง

5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น
1. ความสามารถในการสอื่ สาร
2. ความสามารถในการคิด
3. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

6. คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์
1. มวี นิ ัย
2. ใฝเ่ รยี นรู้
3. มุง่ มน่ั ในการทำงาน

7. กิจกรรมการเรียนรู้แบบสบื เสาะหาความรู้ 7E ร่วมกบั เทคนคิ การเรยี นรู้ KWL
ช่วั โมงท่ี 1-2
7.1 ขัน้ ตรวจสอบความรูเ้ ดิม (Elicitation) รว่ มกับข้นั ตอน K ของเทคนคิ การเรียนรู้ KWL
1. ครูถามคำถามดังนี้ “อุณหภูมิอากาศสูงสุดและต่ำสุดของวัน เกิดขึ้นเมื่อเวลาใดตามลำดับ”

(อุณหภูมิอากาศสูงสุดเกิดขึ้นในช่วงเวลา 14.00-16:00 น. อุณหภูมิอากาศต่ำสุดเกิดขึ้นในช่วงเวลา
05:00-06:00 น.)

191

2. ให้นักเรียนทำกิจกรรมทบทวนความรู้ก่อนเรียน ในหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ม.1 เลม่ 2 หนา้ 117

3. ให้นักเรียนเขียนรู้อะไรบ้างก่อนเรียนเกี่ยวกับความกดอากาศและลม โดยนักเรียนแต่ละคน
บันทึกคำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรู้ของฉัน ในช่องฉันรู้อะไรบ้างเกีย่ วกบั ความกดอากาศและ
ลม

4. ครูเดินสำรวจดูสิ่งทีน่ ักเรียนเขียนแล้วพิจารณาว่านักเรียนรู้อะไรมาบ้างแล้ว จะเพิ่มเติมส่วน
ไหนบ้าง

7.2 ขน้ั สร้างความสนใจ (Engagement) รว่ มกับขนั้ ตอน W ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL
1. ให้นกั เรียนสงั เกตภาพนำเรือ่ ง ภาพ 6.9 วา่ วแบบต่าง ๆ พร้อมท้ังอ่านเนื้อหานำเร่ืองในหนังสอื

เรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2 หน้า 117 และตอบคำถามดังต่อไปนี้
• ว่าวที่มีน้ำหนักมากสามารถลอยขึ้นไปในอากาศได้อย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ

ของตนเอง)
2. ครูให้นักเรียนเขียนสิ่งที่อยากรู้เกี่ยวกับเรื่องความกดอากาศ โดยให้นักเรียนแต่ละคนบันทกึ

คำตอบของตนเองลงในใบสำรวจความรูข้ องฉัน ในช่องฉนั ต้องการรู้อะไรอีกบ้างเก่ียวกับความกดอากาศ
และลม

3. ครูพิจารณาเรื่องที่นักเรียนตอ้ งการรู้ แล้วครูก็นำเข้าสู่กจิ กรรมท่ี 6.3 อากาศมีแรงกระทำตอ่
วัตถุหรอื ไม่อยา่ งไร โดยเชอื่ มโยงจากภาพวา่ วทีล่ อยบนฟ้าว่าเกดิ ขนึ้ ได้อย่างไร

7.3 ขนั้ สำรวจและคน้ หา (Exploration)
1. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม 5 กลุ่ม เพื่อทำกิจกรรมท่ี 6.3 อากาศมีแรงกระทำต่อวัตถุหรือไม่

อย่างไร
2. ให้นักเรยี นอา่ นวิธีการดำเนินกิจกรรมในหนงั สอื เรียนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2

หนา้ 118 และร่วมกันอภปิ รายในประเด็นดังต่อไปนี้
• กิจกรรมน้ีเก่ียวกบั เรือ่ งอะไร (แรงและทศิ ทางของแรงที่อากาศกระทำต่อวตั ถุ)
• กิจกรรมน้ีมจี ดุ ประสงค์อย่างไร (นกั เรียนตอบตามความคิดของตนเอง)
• วธิ ีดำเนนิ กิจกรรมมีขน้ั ตอนโดยสรุปอย่างไร (บรรจุถุงพลาสตกิ ลงในขวดโหลโดยไม่รีดถุงให้

แนบกับขวดจากนัน้ ดึงถุงพลาสตกิ ขน้ึ จากกน้ ขวด บันทกึ ผล ทดลองอีกครั้งหนึ่งโดยบรรจุถุงพลาสติกลงใน

192

ขวดโหลและรีดถุงให้แนบกับขวด คาดคะเนผลที่จะเกิดขึ้นจากน้ันดึงถุงพลาสติกขึ้นจากก้นขวด โดยจัด
ขวดใหอ้ ยู่ในมุมตา่ ง ๆ สังเกตสิง่ ทีเ่ กิดขึน้ และบันทึกผล)

3. ให้นักเรียนทำกิจกรรม โดยครูสังเกตการทำกิจกรรมของนักเรียนอย่างใกล้ชิด เพื่อให้
คำแนะนำ ครูนำข้อมูลทไี่ ดจ้ ากการสงั เกตมาใช้ประกอบการอภปิ รายหลงั กิจกรรม

4. ให้นักเรียนตอบคำถามท้ายกิจกรรมที่ 6.3 อากาศมีแรงกระทำต่อวัตถุหรือไม่อย่างไรและ
เตรียมนำเสนอข้อมูล

7.4 ขัน้ อธบิ ายและลงข้อสรปุ (Explanation)
1. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มนำเสนอผลของกิจกรรมที่ 6.3 อากาศมีแรงกระทำต่อวัตถุหรือไม่

อย่างไร
2. ให้นักเรียนอภิปรายคำตอบร่วมกันเพือ่ ให้ได้ข้อสรุปว่า อากาศมีแรงกระทำต่อวัตถุทุกทิศทกุ

ทาง

7.5 ข้นั ขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครูอธิบายขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ จากหนงั สอื เรียนเกี่ยวกับแรงดันและความดนั ความดันในระดับความ

สูงต่าง ๆ ผลของอณุ หภมู ติ อ่ ความดันอากาศ และผลของความดันอากาศต่อการดำรงชวี ิต
2. ครอู ธบิ ายถึงความดนั อากาศ ณ ระดับน้ำทะเล
3. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า ความดันอากาศ

เปลี่ยนแปลงได้โดยมีปัจจัยสำคัญ คือ ระดับความสูงของพื้นที่และอุณหภูมิของอากาศ พื้นที่ที่มีระดับ
ความสูงมาก ความดันอากาศมีคา่ ต่ำ สว่ นพ้นื ที่ที่มีความสงู น้อย ความดนั อากาศจะมีค่าสูง เน่ืองจากแรง
โนม้ ถ่วงของโลกทำให้บริเวณใกล้พืน้ ผิวโลกมีโมเลกุลอากาศอยูห่ นาแนน่ กว่าบริเวณท่อี ยู่สงู ข้ึนไป อากาศ
บริเวณใกลผ้ ิวโลกจึงมีความดันมากกว่าอากาศบริเวณท่ีอยู่สงู ขึน้ ไป นอกจากนัน้ อุณหภูมิอากาศยังส่งผล
ตอ่ ความดันอากาศ เนอื่ งจากอากาศทีม่ ีอุณหภูมิสงู กวา่ จะเคลือ่ นทีไ่ ด้อยา่ งอิสระกว่า จึงมีความหนาแน่น
น้อยกวา่ อากาศท่มี ีอุณหภูมิสูงกวา่ จงึ มคี วามดนั อากาศต่ำกว่า

7.6 ขน้ั ประเมิน (Evaluation) รว่ มกบั ข้นั ตอน L ของเทคนคิ การเรียนรู้ KWL
1. ใหน้ กั เรยี นแต่ละคนเขียนสง่ิ ท่ีตนได้เรยี นรู้เก่ยี วกับเรื่องความกดอากาศ ลงในใบสำรวจความรู้

ของฉนั เขยี นลงในชอ่ งฉนั เรยี นรู้อะไรบา้ งเก่ียวกบั ความกดอากาศและลม

193

2. ครูประเมินการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน
สังเกตการตอบคำถามของนักเรียนในชั้นเรียน สังเกตการตอบคำถามจากกิจกรรมและใบสำรวจความรู้
ของฉัน

3. ครตู รวจกจิ กรรมท่ี 6.3 อากาศมีแรงกระทำตอ่ วตั ถุหรือไมอ่ ย่างไร
7.7 ข้ันนำความรไู้ ปใช้ (Extension)

ครูถามคำถามกับนักเรียน ดงั น้ี
• การที่เราทราบอณุ หภูมอิ ากาศในแตล่ ะวนั มีประโยชน์หรอื ไม่ อย่างไร (มีประโยชน์ คือ ทำ

ใหเ้ ราสามารถเตรียมรับมือจากผลกระทบต่าง ๆ ที่อาจจะเกดิ ขน้ึ ได้ เชน่ ถา้ อณุ หภมู ิต่ำหรืออากาศหนาวก็
เตรยี มรับมอื กับไขห้ วดั ใหญแ่ ละปอดบวม หรือจะนำมาเปน็ ขอ้ มูลใชใ้ นการพยากรณอ์ ากาศกไ็ ด้)

ชวั่ โมงที่ 3
7.2 ขั้นสรา้ งความสนใจ (Engagement) รว่ มกับข้ันตอน W ของเทคนิคการเรยี นรู้ KWL

1. ครูเชื่อมโยงเข้าสู่กิจกรรมท่ี 6.4 เหตุใดลมจึงเคลื่อนที่เร็วตา่ งกัน โดยใช้คำถามกระตุ้นความ
สนใจนกั เรยี น

• คดิ วา่ เม่อื ความดันอากาศของ 2 พน้ื ทแี่ ตกต่างกนั จะทำให้เกิดผลอย่างไร (นกั เรียนตอบตาม
ความเขา้ ใจของตนเอง)

2. ครูให้นักเรียนเขียนสิ่งที่อยากรู้เกี่ยวกับเรื่องลม โดยให้นักเรียนแต่ละคนบันทึกคำตอบของ
ตนเองลงในใบสำรวจความรขู้ องฉัน ในชอ่ งฉนั ตอ้ งการรู้อะไรอกี บ้างเกยี่ วกับความกดอากาศและลม

7.3 ขน้ั สำรวจและคน้ หา (Exploration)
1. ครูให้นักเรยี นแบง่ กล่มุ 5 กลมุ่ เพอื่ ทำกิจกรรมท่ี 6.4 เหตุใดลมจึงเคลอื่ นทีเ่ ร็วตา่ งกัน
2. ให้นักเรยี นอ่านวธิ ีการดำเนินกิจกรรมในหนังสอื เรียนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ม.1 เล่ม 2

หนา้ 126-127 และร่วมกนั อภิปรายในประเดน็ ดงั ต่อไปน้ี
• กจิ กรรมนี้เกยี่ วกบั เร่ืองอะไร (ปัจจยั ที่มีผลต่ออตั ราเร็วลม)
• กิจกรรมนม้ี ีจดุ ประสงค์อย่างไร (นักเรียนตอบตามความคิดของตนเอง)
• วธิ ีดำเนินกิจกรรมมขี น้ั ตอนโดยสรุปอย่างไร (เจาะรบู นขวดพลาสตกิ ทไี่ ม่มีฝาปดิ 2 ใบ แล้ว

เช่อื มตอ่ ขวดพลาสติก ท้ัง 2 ใบ ด้วยแผน่ ใสม้วนเป็นท่อ นำชดุ ขวดพลาสติกท้ังสองไปวางไวใ้ นขันพลาสติก
2 ใบ แล้วรินน้ำที่มีอุณหภูมติ ่างกัน จากนั้นแหย่ก้านธูปทีต่ ิดไฟลงไปในรูที่เจาะไว้ตรงกึ่งกลางท่อใสและ

194

สังเกตผลที่เกิดขึ้น ทำซ้ำอีกครั้ง โดยจัดให้ความแตกต่างของอุณหภูมิของน้ำในชุดทดลองทั้งสองชุด
ตา่ งกัน จากน้ันทำซ้ำอีกคร้งั โดยจัดใหค้ วามยาว ของท่อใสในชดุ ทดลองท้ังสองชดุ ตา่ งกนั )

• ข้อควรระวังในการทำกิจกรรมมีหรือไม่อย่างไร (การใช้อุปกรณ์ในการเจาะรูบนขวด
พลาสตกิ ควรทำอยา่ งระมดั ระวงั )

3. ให้นักเรียนลองตั้งสมมติฐานวา่ เมื่อปล่อยควันธูปเข้าไปในท่อใสแล้ว จะเกิดผลอย่างไร และ
บนั ทกึ สมมตฐิ านท่ีตั้งไว้ ก่อนการทดลองทง้ั 2 ตอน

4. ให้นกั เรยี นทำกิจกรรม โดยครูสงั เกตการทำกิจกรรมเพือ่ ให้คำแนะนำแก่นักเรียน ครูนำข้อมูล
ทไ่ี ดจ้ ากการสังเกตมาใชป้ ระกอบการอภิปรายหลังกิจกรรม เชน่ วธิ ีการสงั เกตการเคล่อื นทีข่ องควันธูป

5. ใหน้ กั เรยี นตอบคำถามท้ายกิจกรรมท่ี 6.4 เหตุใดลมจงึ เคล่อื นท่ีเรว็ ต่างกนั และเตรยี มนำเสนอ
ข้อมลู

7.4 ขน้ั อธิบายและลงขอ้ สรปุ (Explanation)
1. ให้นักเรียนพิจารณาสมมติฐานที่ตั้งไว้ก่อนทำกิจกรรมและผลการสังเกตหลังทำกิจกรรมว่า

เหมอื นหรอื ตา่ งกนั อย่างไร จากน้นั นำเสนอและอภิปรายขอ้ สรปุ ที่ถกู ต้องรว่ มกัน
2. ให้นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ นำเสนอผลของกิจกรรมท่ี 6.4 เหตุใดลมจึงเคลื่อนทเี่ ร็วตา่ งกัน
3. ให้นักเรียนอภิปรายคำตอบร่วมกันเพือ่ ให้ได้ข้อสรุปว่า ถ้าความแตกต่างของความดันอากาศ

ระหวา่ งบริเวณ 2 บรเิ วณ มคี า่ มากกว่า อากาศจะเคลือ่ นท่จี ากบรเิ วณหนง่ึ ไปยงั อีกบรเิ วณหนึ่งได้เร็วกว่า
และระยะทางระหว่างบริเวณที่มีความดันอากาศแตกต่างกันนั้นมีค่าน้อยกว่า อากาศจะเคลื่อนที่จาก
บริเวณหนง่ึ ไปยงั อีกบริเวณหน่งึ ได้ช้ากว่า

7.5 ขั้นขยายความรู้ (Elaboration)
1. ครูอธบิ ายข้อมลู เพมิ่ เตมิ เกย่ี วกบั เกยี่ วกับอตั ราเรว็ ลม ปัจจัยทีม่ ีผลต่ออตั ราเร็วและทิศทาง ลม
อุปกรณ์ ทีใ่ ชใ้ นการตรวจวัดลม
2. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า ลมเคลื่อนที่ได้
เนอ่ื งจากความแตกต่างของความดันอากาศ หรือในทางอตุ นุ ยิ มวิทยาเรียกว่าความกดอากาศ โดยปัจจัยที่
มีผลต่อการเคลื่อนที่ของลม ได้แก่ ความกดอากาศระหว่าง 2 บริเวณ ระยะห่างระหว่างสองบริเวณและ
สภาพแวดลอ้ ม หรือสิ่งกีดขวางทางเดินของลม

195

7.6 ขัน้ ประเมิน (Evaluation) ร่วมกับข้นั ตอน L ของเทคนคิ การเรียนรู้ KWL
1. ให้นักเรียนแต่ละคนเขียนสิ่งที่ตนได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องลม ลงในใบสำรวจความรู้ของฉัน

เขียนลงในช่องฉนั เรียนรอู้ ะไรบา้ งเกย่ี วกบั ความกดอากาศและลม
2. ครูประเมินการเรียนรู้ของนักเรียน ดังนี้ สังเกตพฤติกรรมของนักเรียนขณะทำงานร่วมกัน

สังเกตการตอบคำถามของนักเรียนในชั้นเรียน สังเกตการตอบคำถามจากกิจกรรมและใบสำรวจความรู้
ของฉนั

3. ครตู รวจกิจกรรมที่ 6.4 เหตใุ ดลมจึงเคลื่อนทีเ่ รว็ ต่างกนั
7.7 ขั้นนำความร้ไู ปใช้ (Extension)

ครูให้นักเรียนสำรวจทิศทางลมภายในโรงเรียน โดยออกแบบอุปกรณ์ในการตรวจวัดด้วยตนเอง
นำข้อมูลมาทำเป็นแผนทีล่ มเพื่อแสดงทิศทางของลมในบริเวณที่ตรวจวัด โดยออกแบบสัญลักษณต์ ่าง ๆ
ตามความคิดของนักเรยี น

8. สือ่ /แหล่งการเรียนรู้
1. หนงั สือเรยี นรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่ม 2 ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 1 (สสวท.)
2. ใบกิจกรรมท่ี 6.3 อากาศมีแรงกระทำตอ่ วัตถหุ รอื ไม่อย่างไร
3. ใบกจิ กรรมท่ี 6.4 เหตใุ ดลมจงึ เคลื่อนทเ่ี ร็วต่างกัน
4. ใบสำรวจความรู้ เรือ่ ง ความกดอากาศและลม เทคนิคการเรียนรู้ KWL
5. ถุงพลาสติกใส
6. ขวดโหลก้นลึก
7. ยางรดั
8. ขวดน้ำพลาสตกิ ขนาด 1,500 cm3
9. น้ำเย็นจัดอุณหภูมปิ ระมาณ 10 C นำ้ อณุ หภมู ิห้องและน้ำรอ้ นจัดอณุ หภูมิประมาณ 70 C
10. แผน่ ใส (ม้วนเป็นท่อ)
11. ธปู
12. ไมข้ ดี ไฟ
13. เทปใส
14. คตั เตอร์

196

15. ขันพลาสตกิ
16. เทอร์มอมิเตอร์
17. นาฬิกาจับเวลา

9. การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู้

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ วธิ ีการวัด เคร่อื งมอื ที่ใช้วัด เกณฑ์การประเมนิ

ดา้ นความรู้ (K) - การตอบคำถามในช้ัน - คำถาม ผ่านเกณฑร์ ้อยละ

1. นกั เรยี นอธบิ ายความหมาย เรียน - ใบกจิ กรรมที่ 6.3 70 ขน้ึ ไป
- ใบกจิ กรรมท่ี 6.4
และปัจจยั ทมี่ ีผลตอ่ การ - ตรวจใบกิจกรรมท่ี - ใบสำรวจความรู้
ของฉัน เรื่อง ความ
เปลยี่ นแปลงความดันอากาศได้ 6.3 กดอากาศและลม

2. นักเรียนอธิบายความสมั พันธ์ - ตรวจใบกิจกรรมท่ี

ระหว่างความกดอากาศกับการ 6.4
เกิดลมได้
- ตรวจใบสำรวจ

ความรู้ของฉนั เรอื่ ง

ความกดอากาศและลม

ด้านทักษะกระบวนการ (P) - สังเกตพฤตกิ รรม - แบบสงั เกต ผ่านเกณฑ์ร้อยละ

1. นกั เรยี นทดลองและสงั เกต - ตรวจใบกิจกรรมที่ พฤตกิ รรม 70 ขึ้นไป
ทิศทางของแรงทอ่ี ากาศกระทำ 6.3 - ใบกิจกรรมที่ 6.3
ต่อวัตถุได้ - ตรวจใบกิจกรรมที่ - ใบกิจกรรมท่ี 6.4
2. นกั เรียนทดลอง สังเกตและ 6.4

วิเคราะหป์ จั จยั ท่ีมีผลตอ่

อัตราเรว็ ลมได้

ดา้ นคุณลกั ษณะ (A) - การตอบคำถามในช้ัน - คำถาม ผา่ นเกณฑร์ ะดบั ดี

1.มคี วามรบั ผิดชอบในงานที่ เรียน - แบบสังเกต ข้ึนไป
ไดร้ ับมอบหมาย แสดงความ - สงั เกตพฤติกรรม
คดิ เห็นภายในกล่มุ และยอมรบั พฤตกิ รรมการทำงาน

ฟงั ความคดิ เหน็ ของผอู้ นื่ กลุม่