นาวิกาธิปัตย์สาร เล่ม 100

เหตุไฉนการเตรียมการรบดานการขาว




จึงกลายเปนการเตรียมสภาพแวดลอม





ทางยุทธการดานการขาวกรอง












นาวาโท นาวาศักดิ์ เอื้อทวีสัมพันธ
นักศึกษาวิเคราะหยุทธศาสตร กองศึกษายุทธศาสตร
ศูนยศึกษายุทธศาสตรทหารเรือ กรมยุทธศึกษาทหารเรือ

“Know the enemy and know yourself; in a hundred

battles, you will never be defeated. When you are ignorant of
the enemy but know yourself, your chance of winning or losing
are equal. If ignorant both of your enemy and yourself, you are

sure to be defeated in every battle. ๑
”





จึงกลายเปนการเตรียมสภาพแวดลอม Sun Tzu 512 B.C.




๑. ความสําคัญของการขาว

จากความสําเร็จของการปฏิบัติการของฝายสัมพันธมิตรระหวางสงครามโลก
ี
ั
คร้งท่ ๒ พบวาความสําเร็จของหลาย ๆ ปฏิบัติการของสัมพันธมิตรน้นลวนเกิดจาก
ั
การชิงความไดเปรียบดานการขาว เชน ยุทธการท่มิดเวย ภายหลังจากการสิ้นสุด
ี
ู
ั
ั
ี
ของสงครามโลกคร้งท่ ๒ โลกของเราน้นไดกาวเขาสการแขงขันทางดานเทคโนโลย ี
ทางการทหารในยุคของสงครามเย็นระหวางคายคอมมิวนิสตและเสรีนิยมนานนับคร่ง ึ
ศตวรรษ โดยคูสงครามนี้ ไดแก สหรัฐอเมริกา และสหภาพโซเวียต เปนแกนนําโดยไดมุงเนน
ไปที่การแขงขันดานเทคโนโลยีทางอวกาศ การขาว และการสารสนเทศ ผลกระทบที่ตามมา
ี
ู
ก็คือเทคโนโลยีเหลาน้ไดมีการพัฒนาอยางรวดเร็ว และถายทอดมาสภาคเอกชน
ี
ู
อยางกวางขวาง จนในท่สุดโลกของเราไดปรับบริบทกาวเขาสยุคโลกาภิวัตนอยางชา ๆ
้

ั
ั
็
กอนการยุติของยุคสงครามเยน ในหวงเวลาเดยวกันนนประเทศสหรฐฯ ไดออกกฎหมาย


ี
“Goldwater-Nichols Act ในป ค.ศ.๑๙๘๖ เพื่อมาปรับองคกรและกระบวนการดําเนินการ
ตาง ๆ ของกระทรวงกลาโหม โดยมีวัตถุประสงคเพ่อเพ่มประสิทธิภาพการใชทรัพยากร
ื
ิ
๒
และประสิทธิภาพการปฏิบัติการทางทหาร การบริหารจัดการและวัตถุประสงคอ่น ๆ”
ื
ผลจากการออกกฎหมายดังกลาวสงผลใหกองทัพสหรัฐฯ ไดกาวเขาสการปฏิบัติการรวม
ู
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
51
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ระหวางเหลาทัพอยางสมบูรณ รวมท้งมีความตองการรับรขอมูลในทุกมิติ จนในท่สุดโลกก็ได 
ั
ี
ู
ี
ยุติสงครามเย็นท่คุกคามความสงบสุขของโลกมาอยางยาวนานโดยชัยชนะของฝายเสรีนิยม
ั
จนดูราวกับวาจะไมมีส่งใดมาทาทายการเปนมหาอํานาจของสหรัฐฯ เพียงข้วเดียว อยางไรก็ตาม
ิ
โลกก็เกิดมีภัยคุกคามใหมน่นก็คือ การกอการราย นับจากเหตุการณกอการราย 911
ั
ี
ู
ิ
ึ
ซ่งถือเปนจุดเร่มตนของสงครามกอการรายภายในสหรัฐฯ จนนําไปสการท่สหรัฐฯ ไดสง
กําลังทหารเขาไปปฏิบัติการทหารตอกลมกอการรายในอัฟกานิสถาน และอิรัก แตก็ไมไดรับ
ุ
ั
ความสําเร็จเทาท่ควร อีกท้งยังตองตอบคําถามจากองคกรระหวางประเทศและโลกมุสลิม
ี
ั
ถึงความชอบธรรมในการกระทําดังกลาว รวมท้งยังตองตอบคําถามจากภาคประชาชนภายใน
ประเทศของตนเองถึงคุณคาของสงครามท่ไดทําไปวาเปนไปเพ่อผลประโยชนของชาต ิ
ี
ื
ิ
อยางแทจริงหรือไม ตอมากองทัพสหรัฐฯ ไดเร่มมีการปรับเปล่ยนบรรณาสารดานการขาว
ี
จากการเตรียมสนามรบดานการขาว (Joint Intelligence Preparation of the
Battlespace : JIPB) มาสการเตรียมสภาพแวดลอมทางยุทธการดานการขาวรวม (Joint
ู
Intelligence Preparation of the Operational Environment : JIPOE) ในป ค.ศ.๒๐๐๙
ตอมาออสเตรเลีย กลุมนาโต และชาติตาง ๆ ไดปรับเปลี่ยนใหมีความสอดคลองตาม
ในสวนของกองทัพเรือไทยนั้น มิไดมีการจัดโครงสรางแบบการรบรวมจึงใชคํายอ
ี
ในบรรณสารชุดน้วา IPB และ IPOE เทาน้น และไดมีการปรับเปล่ยนรายละเอียดบรรณสาร
ี
ั
ึ
ู
ี
ของกองทัพเรือตาม ซ่งไดแก อทร.๘๓๐๗ จึงนํามาสคําถามท่วา “อะไร เปนปจจัย
ี
ท่บังคับใหกระบวนการดานการขาวของกองทัพเรือมีความจําเปนตองปรับเปล่ยนจากการ
ี
เตรียมสนามรบดานการขาวมาสูการเตรียมสภาพแวดลอมทางยุทธการดานขาวกรอง”
ี
โดยบทความน้มีวัตถุประสงคเพ่อนําเสนอความเปล่ยนแปลงของโลกในยุคโลกาภิวัฒนท่ผลักดัน
ี
ี
ื
ใหกองทัพและหนวยงานดานความม่นคงตองปรับกระบวนการคิดดานการขาว โดยเร่มจาก
ั
ิ
การกลาวถึงความเหมือนและความแตกตางระหวาง IPB และ IPOE ปจจัยที่สงเสริมอิทธิพล
ของโลกาภิวัฒน และผลกระทบของโลกาภิวัตนตอการปฏิบัติการทางทหาร และสุดทาย
จะเปนแนวทางการปรับการเตรียมสนามรบทางยุทธการดานการขาวของกองทัพเรือ
๒. IPB และ IPOE แตกตางกันอยางไร
ตามเอกสาร FM 34-130 ของสหรัฐฯ ในป ค.ศ.๑๙๙๔ ไดใหนิยามวา “IPB
(Intelligence Preparation Battlespace) หรือ การเตรียมสนามรบดานการขาว คือ
ี
ื
ระบบ กระบวนการตอเน่องของการวิเคราะหภัยคุกคามและสภาพแวดลอมในพ้นท่เฉพาะ
ื
ออกแบบมาเพ่อชวยสนับสนุนการประมาณสถานการณของฝายเสนาธิการและการตัดสินใจ
ื
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
52 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ทางทหาร ประกอบดวย ๔ ข้นตอน คือ การระบุสภาวะแวดลอมสนามรบ การระบุผลกระทบ
ั
๓
ของสนามรบ การประเมินคาภัยคุกคาม และการกําหนดหนทางปฏิบัติขาศึก” สวนความหมาย
ของ JIPOE (Joint Intelligence Preparation of Operational Environment หรือ
การเตรียมสภาพแวดลอมทางยุทธการดานขาวกรองรวม น้นคือ กระบวนการของระเบียบ
ั
วิธีวิจัยองครวมของสภาพแวดลอมทางยุทธการ เพ่อทําการวิเคราะหขีดความสามารถ
ื
และความต้งใจของฝายตรงขาม ประกอบดวย “กระบวนการตอเน่องทมี ๔ ข้นตอน คือ
ี
่
ั
ั

ื


ุ
การระบุสภาพแวดลอมทางยทธการ การอธิบายถึงผลกระทบจากสภาพแวดลอมทางยุทธการ
ี
ี
การประเมินคาฝายตรงขามและตัวแสดงท่เก่ยวของ และ การกําหนดหนทางปฏิบัติของ
ื


่
ิ
ั
ิ
ั
่

ี
ฝายตรงขามและของตวแสดงอน ๆ โดยเฉพาะหนทางปฏบตฝายตรงขามทนาจะปฏบต ิ


ั
ิ
๔
ิ

ุ
ี
ี
และหนทางปฏิบัติฝายตรงขามท่อันตรายท่สุดตอฝายเราและตอการบรรลภารกจ”
ี
สําหรับในหัวขอน้จะอธิบายข้นตอนตาง ๆ แตละข้นตอนตามลําดับของ IPB และ JIPOE
ั
ั
ไปพรอม ๆ กัน เพื่อใหเห็นความเหมือนและความแตกตางของทั้งสองกระบวนการ
๑. ระบุสภาพแวดลอมของสนามรบ ๓. ประเมินคาภัยคุกคาม
๑.๑ ทบทวนสถานการณ ๓.๑ ทบทวนสถานการณขาศึก
๑.๒ กําหนดขอบเขตภัยคุกคาม ๓.๒ วิเคราะหขีดความสามารถขาศึก
๑.๓ วิเคราะหลักษณะสภาพแวดลอมที่สําคัญ ๓.๓ วิเคราะหภารกิจและเจตนารมณขาศึก
๑.๔ กําหนดพื้นที่สนามรบ พื้นที่ปฏิบัติการ และพื้นที่สนใจ ๑.๔ จัดทํารูปแบบการปฏิบัติของขาศึก
วิเคราะหสภาพแวดลอม วิเคราะหขาศึก
๑. ระบุสภาพแววดลอมของสนามรบ ๓. ประเมินคาภัยคุกคาม
๒. อธิบายผลกระทบของสภาพแวดลอมตอสนามรบ ๔. กําหนดหนทางปฏิบัติของขาศึก
๒. อธิบายผลกระทบของสภาพแวดลอมตอสนามรบ ๔. กําหนดหนทางปฏิบัติของขาศึก
๒.๑ วิเคราะหคุณลักษณะทางกายภาพของสนามรบ ๔.๑ ทบทวนการประมาณสถานการณขาศึก
๒.๒ วิเคราะหคุณลักษณะของสนามรบที่ไมใชทางกายภาพ ๔.๒ วิเคราะหรายละเอียด หป.ขาศึก
๒.๓ วิเคราะหปจจัยเวลา ๔.๓ พัฒนาตัวบงชี้ของ หป.ขาศึก
๒.๔ สรุปผลกระทบที่สําคัญของสนามรบ ๔.๔ ทบทวนหัวขอขาวสารที่ตองการและจัดทําแผนการ
รวบรวมขาวสาร
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
53
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๒.๑ ข้นการระบุสภาพแวดลอมของสนามรบของ IPB และข้นการระบุสภาพแวดลอม
ั
ั
ั
ั
ี
ทางยุทธการของ JIOPE ในข้นน้ ท้ง IPB และ JIPOE จะเปนการทบทวนสถานการณ
ื
และปจจัยพ้นท่ท่เก่ยวกับฝายตรงขามซ่งอาจไดรับขอมูลมาจากหนวยเหนือ และจากฝาย
ี
ึ
ี
ี
ี
เสนาธิการรบแตละดานท่ไดมีการรวบรวมแลว นอกจากน้ยังมีการตรวจสอบความพอเพียง
ี
ื
ี
ื
ของเคร่องมือและขอมูลขาวสาร (Information) ท่มี โดยจะนําเสนอเก่ยวกับเคร่องมือ
ี

ื
ู



ํ
ี
่

หาขาวและขอมลขาวสารทมความเพยงพอตอการดาเนนการหรอตองการขอมลอนใด
ี
ื

ิ
่
ู
ี
เพิ่มขึ้นหรือไม หากตรวจพบวายังมีขอมูลที่ไมทราบ คําถามเกี่ยวกับขาศึกหรือขอมูลเหลานี้
ื
ี
จะถูกกําหนดเปนหัวขอขาวสารสําคัญ (หขส.) เพ่อสงใหหนวยตาง ๆ ท่เก่ยวของคนหาคําตอบให
ี
ู
ั
จากน้นผบังคับบัญชาและฝายเสนาธิการรบแตละดานจะตองลงความเห็นรวมกันในการ
ื
ี
ื
ี
กําหนดขอบเขตของพ้นท่ปฏิบัติการ (Area of Operation : AO) พ้นท่สนใจ (Area of
ั
ี
Interest: AI) และกรอบของภัยคุกคามที่จะเผชิญ โดยสรุปแลวข้นตอนน้มีวัตถุประสงค 
เพ่อใหผบังคับบัญชาและฝายเสนาธิการเห็นภาพของสภาวะแวดลอมทางยุทธการท่เปน
ู
ื
ี
กายภาพ (Geospatial Perspective) ไดตรงกัน (ตอบคําถาม Where Why และ What)
ั
๒.๒ ข้นการระบุผลกระทบของสภาวะแวดลอมตอสนามรบตาม IPB


และขนการระบุผลกระทบตอสภาพแวดลอมทางยทธการของ JIOPE ในขนน ทง IPB และ JIPOE
ั
ี
ั
้
้
้
ั
ุ
้
ี
้
ื
ี
่
่

ั

็

่
ึ
ั
้
ี
ั
ํ
ั
่

จะใหความสําคญกบปจจยพนท โดยนาขอบเขตพนทซงไดใหความเหนรวมกนในขนตอนท ๑
ั
้
ื

ื
มาวิเคราะหรวมกับปจจัยเวลา ท้งน้เพ่อใหไดขอสรุปวาคุณลักษณะทางกายภาพพ้นท ่ ี
ี
ั
ื
ั
ั
และปจจัยเวลาน้นสงผลกระทบตอหนาท่ทางยุทธการ (Operational Function) ท้ง ๖ ดาน
ี
ไดแก อํานาจการยิง การปองกัน การดําเนินกลยุทธ การตรวจการณ การควบคุมบังคับบัญชา
ิ
และการสงกําลังบํารุงอยางไร ในสวนของ JIPOE จะเพ่มการวิเคราะหและใหความสนใจ
ึ
ี
ตอสภาวะแวดลอมทางยุทธการสวนท่มิใชกายภาพมากข้น เชน ความเช่อของประชาชน
ื
ู
การรับรขอมูลขาวสาร การส่อสาร ความสัมพันธเชิงระบบในรูปแบบของ PMESII (Politics
ื
Military Economics Social Information Infrastructure) ซ่งหากเปน การทํา IPB
ึ
จะใหความสําคัญกับสภาวะแวดลอมทางยุทธการท่ไมใชกายภาพนอยมาก จากน้นจะเขาไปส  ู
ี
ั
การวิเคราะหผลกระทบของปจจยเวลา โดยสรปแลวในภาพรวมวตถประสงคในข้นตอนน ี ้
ั
ั
ุ
ั

ุ

ี
ี
จะเปนการวิเคราะหเพ่อแสดงผลกระทบท่เกิดจากปจจัยท่เปนกายภาพ และมิใชกายภาพ
ื
ื
รวมทงปจจัยเวลาวาเก้อกูลหรือเปนอุปสรรคตอขีดความสามารถทางทหารและหนาท ่ ี
้
ั
ี
ึ
ึ
ทางยุทธการใดบาง ขีดความสามารถเหลาน้สามารถเกิดข้นไดหรือไมสามารถเกิดข้นได 
บนเหตุของปจจัยดังกลาว โดยการนําเสนอขอมูลการวิเคราะหจะเปนไปในรูปแบบของ
แผนภาพ MCOO (Modifi ed Combined Obstacle Overlay) ในแตละมิติและในภาพรวม
เพื่อใหงายตอการทําความเขาใจของผูบังคับบัญชา และเสนาธิการรบดานตาง ๆ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
54 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ั
ั
๒.๓ ข้นประเมินคาภัยคุกคามตาม IPB และข้นการประเมินคาฝายตรงขาม
และตัวแสดงที่เกี่ยวของตาม JIPOE ทั้ง IPB และ JIPOE จะใหความสําคัญที่ฝายตรงขาม
การทํา IPB ในขั้นนี้จะวิเคราะหขีดความสามารถขาศึก การวางกําลัง หลักนิยมที่ใช เปาหมาย

ิ
และรูปแบบการปฏบัติการของขาศึก ในสวนของ JIPOE จะมีการทบทวนสถานการณ 
ึ
ฝายตรงขามและตัวแสดงท่เก่ยวของซ่งตองวิเคราะหขีดความสามารถฝายตรงขาม
ี
ี
ื
เชนเดียวกัน รวมถึงการพัฒนาแบบจําลองเพ่อแสดงใหลักษณะการปฏิบัติทางทหารของ
ฝายตรงขามหรือการตอบโตในสถานการณทางทหารท่ผานมา การกําหนดขีดความสามารถ
ี
วิกฤติ (Critical Capabilities : CC ) และความลอแหลมวิกฤติ (Critical Vulnerabilities : CV)
ั
ี
ของจุดศูนยดุล (Center of Gravity : COG) ของฝายตรงขามและตัวแสดงท่สําคัญ ท้งน ี ้

ิ
ี
ื
ี



ตองมการวเคราะหระบบของฝายตรงขามเพ่อพัฒนาตัวช้วัดในหนทางปฏิบัติตาง ๆ ของฝาย
ุ
ตรงขามในขนตอนตอไป โดยผลผลตทไดการวเคราะหทางยทธศลปนนจะถกสงใหฝายยทธการ

ั
้
ี

ิ

ิ
่
ิ
้


ุ
ั

ู


๕

ั
ไปใชประโยชนในข้นตอนการวางแผนทางทหารตอไป และฝายขาวก็จะรับเอาผลการวิเคราะห
ทางยุทธศิลปของกําลังฝายเราจากการวิเคราะหของฝายยุทธการมาใชในขั้นตอนที่ ๔ (การกําหนด
ุ
ิ
ี

ั
ุ
หนทางปฏบตของฝายตรงขาม) โดยสรปแลววตถประสงคของขนตอนท ๓ ของกระบวนการน ้ ี
ั
้


่

ิ
ั
จะเปนการวิเคราะหหาขีดความสามารถที่มีไดของฝายตรงขามจากกําลังที่เขาปฏิบัติการ
ั
๒.๔ ข้นการกําหนดหนทางปฏิบัติของขาศึกตาม IPB และข้นการกําหนดหนทางปฏิบัต ิ
ั
ั
ี
ื
ของฝายตรงขามและตัวแสดงอ่น ๆ ตาม JIPOE ในข้นตอนน้ของ IPB จะเปนการรวมผลผลิต
จาก ๓ ขั้นตอนแรก ไดแก ผลกระทบจากปจจัยพื้นที่ เวลา ขีดความสามารถขาศึก มาสูภาพ
ี
ี
ู
ท่แสดงใหเห็นวาขาศึกจะใชภูมิประเทศ สภาพอากาศ และยุทโธปกรณท่มีอยใหบรรลุภารกิจ
ในพื้นที่ AO และ AI ไดอยางไร สําหรับการทํา JIPOE ในขั้นตอนนี้จะเปนการพิจารณาในองครวม
เชนเดียวกับการทํา IPB แตจะเพิ่มเติมในสวนของเจตนารมณและยุทธศาสตรในอนาคตของ
ี
ี
ี
ี
ตัวแสดงท่เก่ยวของ รวมท้งผลกระทบท่เกิดจากระบบท่เก่ยวของและสภาพแวดลอมสวนท ี ่
ี
ั

มิใชกายภาพ ท้ง IPB และ JIPOE ตองการสรางหนทางปฏิบัติเพ่อการบรรลุวัตถุประสงคของ
ั
ื
ู
ฝายตรงขามโดยใชองคความรการออกแบบทางยุทธการ (Operational Design) เขามาสนับสนุน
(ตอบคําถาม How) ผลผลิตที่ไดในขั้นนี้ ไดแก หนทางปฏิบัติของฝายตรงขาม (Courses of
Action : COA) โดยจะตองคิดบนทุกหนทางปฏิบัติที่เปนไปได แตหากมีขอจํากัดดานเวลา
ในการจัดทําแลว จะตองออกแบบอยางนอย ๒ หนทางปฏิบัติ ไดแก Most Dangerous
และ Most Likely เพื่อนําไปใชทดสอบแผนของฝายเราในขั้นของการทํา Wargame กับฝายยุทธการ
ทั้งนี้ฝายขาวยังตองมีการออกแบบเครื่องมือตรวจสอบเพื่อระบุหนทางปฏิบัติทั้ง ๒ ของฝาย
ตรงขามที่เรียกวา ตาราง NAI (Named Area of Interest) โดยตารางนี้จะเปนจุดเริ่มตน
ี
ของขอมูลท่จะใชในการวางแผนการบริหารใชเคร่องมือทางการขาวใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด
ื
ตอไป (ตอบคําถาม When)
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
55
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ขั้นตอนของ IPOE และ IPB ที่กลาวมาขางตนไดแสดงใหเห็นวาทั้ง IPOE และ IPB
ใชหลักการเดียวกันคือ การวิเคราะหปจจัยสภาพแวดลอม เวลา และขีดความสามารถ
ื
ื
ของฝายตรงขาม เพ่อสังเคราะหหนทางปฏิบัติของฝายตรงขาม โดยมีวัตถุประสงคเปนไปเพ่อนํา
ู
ี
ขอมลท่ไดจากการวิเคราะหไปสนับสนุนกระบวนการวางแผนทางทหาร และการอํานวยการ

ึ
ิ


ั

ั
ี
ี
ุ

ิ

ยทธ เพยงแตระดบของการวเคราะหของ IPB จะมงเนนการวเคราะหทแคบแตลงลกไปทปจจย
ุ

ี
่
่


ี
ู
ี
ท่มีอยในพ้นที่สนามรบ และมักจะเปนปจจัยทางยุทธการท่เปนทางกายภาพ (Physical)
ื
และเก่ยวของกับอํานาจการยิงเปนหลัก โดยไมไดใหความสําคัญตอการวิเคราะหปจจัย
ี
ที่มิใชกายภาพ (Non-Physical) และระบบความสัมพันธระหวางปจจัยตาง ๆ (Systematic
Approach) มากนัก จึงสงผลใหการออกแบบหนทางปฏิบัติมักมุงกระทําตอกําลังฝายตรงขาม
สวน IPOE ในปจจุบันน้น มงเนนการใหความสําคัญตอการวิเคราะหปจจัยทางยุทธการท้ง ๒ สวน
ั
ุ
ั
ี
ี
คือ ปจจัยสวนท่เปนกายภาพ เชน ภูมิศาสตร อุทกศาสตร ภูมิอากาศ และสวนท่มิใช 
ั
ื

ี
ั
ี
่
กายภาพโดยเนนไปท่ระบบความสัมพนธท่เชอมโยงและสงผลกระทบตอกนและกันของปจจัย
ตาง ๆ เชน P MESII (Politics Military Economics Social Information Infrastructure)
ตัวแสดงอื่น ๆ เชน กําลังขางเคียง พันธมิตร องคกรระหวางประเทศ สื่อมวลชน กลุมตาง ๆ
ี
ในพ้นท่ ซ่งมีการแสดงความสัมพันธท่เช่อมโยงกันท้งแนวด่งและแนวระนาบเปนหลัก สงผลให
ื
ื
ี
ิ
ึ
ั
การออกแบบหนทางปฏิบัติมีท้งการกระทําตอกําลังฝายตรงขาม และตัวแสดงท่เก่ยวของ
ี
ั
ี
ในระบบรวมกัน

ที่มา : JP 2-01.3 21 May 2014 Chapter I หนา I-6

IPOE และ IPB คือ การทําความเขาใจ

ู
ิ
อยางถองแทกับส่งท่เรากําลังเผชิญอย จึงจําเปน
ี
ี

ิ
ี
ู
อยางย่งท่ตองอาศัยกระบวนการหาความรท่ถูกตอง
ดวยการมองภาพแบบแยกวิเคราะหกอนและแบบ
สังเคราะหภาพรวมข้นเพ่อใชประโยชนในภายหลัง
ื
ึ
ี
เหตุท่ตองทําส่งน้ก็เพราะแตละสงครามยอมม ี ่ ี
ิ
ี
“ เหมาเจอตุง กลาว “สถานการณของสงครามท่ตางกัน
เอกลักษณเฉพาะตัวของแตละสงคราม ตามท
ี
ี
ู
นําไปสการอํานวยการยุทธทแตกตางกัน ความแตกตาง
่

เหลานี้ตั้งอยูบนปจจัยเวลา พื้นที่ และธรรมชาติ” ๖
ู
ั
ี
ี
สถานการณของสงคราม ดังน้นผเช่ยวชาญท่จะทําการวางแผนและอํานวย

่
ิ
ุ


การยทธจาเปนอยางยงทตองทาความเขาใจ

่
ี
ํ

ํ

่
ี
ทตางกันนําไปสการอํานวยการยุทธ  อยางถองแทถึงเอกลักษณ และความเฉพาะตัวน ้ ี
ู

่

ั
ี
ทแตกตางกน ความแตกตาง เปนลําดับแรกจึงจะสามารถวางแผนและอํานวย
ู
การยุทธไดอยางถูกตอง จึงจะตรงกับคําวา “รเขา”
ั
ู
เหลาน้ต้งอยบนปจจัยเวลา อยางแทจริง นอกจากความแตกตางระหวาง IPOE
ี
ี
ิ
ู
พื้นที่ และธรรมชาติ และ IPB แลว ส่งท่นักการทหาร ผวางแผน กําหนด
นโยบายควรจะตองทราบคือเหตุผลท่การปฏิบัติการ
ี
ิ
ทางทหารในยุคปจจุบัน จําเปนตองมีการเพ่ม
” การวิเคราะหใน สวนท่มิใชกายภาพและความเช่อมโยง
ี
ื
ู
ของระบบตาง ๆ เพ่อนําทางไปสการบรรลุเปาหมาย
ื
การปฏิบัติการทุกระดับ
๓. ปจจัยที่สงเสริมอิทธิพลของกระแสโลกาภิวัตน 
เหมาเจอตุง
ในโลกปจจุบันทุกคนตางตองยอมรับวา
กระแสโลกาภิวัตนไดมีอิทธิพลอยางสูงในการผลัก
ใหโลกของเราไปขางหนาอยางไมมีทางยอนกลับได 
ดังน้นในหัวขอน้โลกาภิวัตนจะถูกใชเปนจุดเร่ม
ิ
ั
ี
ิ
ี
ของการคนหาคําอธิบาย เ หตุผลท่การปฏิบัตการ

ิ
ทางทหารในยุคปจจุบัน จําเปนตองมีการเพ่ม
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
57
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

การวิเคราะหในสวนท่มิใชกายภาพและความเช่อมโยงของระบบตาง ๆ อยางไรก็ตาม
ื
ี
ี
ี
ู
ิ
การท่จะกาวไปสคําอธิบายดังกลาว จะตองเร่มตนท่คําจํากัดความของ “โลกาภิวัตน”

ี
ู
้
ั
่
ั
ื

ี
เพอทาความรจกกบปรากฏการณน ทงน Robert O. Keohane และ Joseph S. Nyr Jr.
ํ
้
ั
้
ไดใหคําจํากัดความของคําวาโลกาภิวัตนไวในงานเขียนท่ช่อวา Globalization: What’s New?
ี
ื
๗
ิ
What’s not? (And So What?) วา “เปนการเพ่มข้นของ Globalism” ซ่งคําวา
ึ
ึ

ั
่
ี
ี
ั
่
Globalism น้ ท้งสองทานไดใหความหมายวา “เปนสภาวะของระบบโลกทเกยวพนกน
ี
ั

่
ั
ึ
อยางมีการพ่งพากันบนความหางไกลของทวีปท้งหลาย” การพงพากนเปนการสงผลตอกน
ั

ึ

ั
ื
และกนระหวางประเทศ หรอตวแสดงทอยคนละประเทศ ดงนน Globalism จงมลกษณะ
ั
ี
ั
ั
ั
ั
ี
่

้

ึ
ู
ี
เปนการพงพากน ๒ ประการคอ ประการแรก ระบบเครอขายทเกยวพนกนนนจะตองมี
ื
่

่

ื
ึ

้
ั
่
ี
ั
ั
ั
ความหลากหลายของระบบและมีความสัมพันธตอกัน ตัวอยางเชน ความสัมพันธระหวาง
สหรัฐฯ และญี่ปุน ซึ่งอยูคนละทวีป แตมีความสัมพันธกันอยางมากทั้งการทหาร เศรษฐกิจ
และสงคม ประการท่สอง คอ เครอขายความเชอมโยงนนจะตองอยบนความหางไกล

ื
ี

ั
้

ั
ื
่

ู
ื
ั
ั

ี
ํ
ั
่
ี
ของทวปทหลากหลาย มไดจากดอยเพียงในภูมิภาคเทาน้น ดังน้น คําวา โลกาภิวัตน 
ิ
ู
ื
ึ


จงรวมความไดวา คอ การหดตวของระยะหางระดับทวีป ดังนั้นการที่อิทธิพลของโลกาภิวัตน

ั
ึ
มีพลังเพ่มข้นจําเปนตองมีปจจัยสําคัญตาง ๆ ท่สงเสริมใหอิทธิพลดังกลาวมีมากข้น
ิ
ึ
ี
ซึ่งปจจัยดังกลาว ไดแก

ึ
๓.๑ กา รมีปฏิสัมพันธขามชาติและการพ่งพากันอยางซับซอน (Transnational
ู
ึ
Participation and Complex Interdependence) ของรัฐตาง ๆ ซ่งปรากฏอยในโลก
ั
ี
ึ
ปจจุบันมีความเหนียวแนนอยางท่ไมเคยเกิดข้นในประวัติศาสตรโลกมากอน ท้งน้มีท่มา
ี
ี
ั
จากชองทางส่อสารระหวางสังคมท่หลากหลาย รวมท้งการมีตัวแสดงท่หลากหลายมากข้น
ี
ึ
ื
ี
ี
ี
ี
และอาจเปนตัวแสดงท่เปนรัฐและตัวแสดงท่มิใชรัฐ การมีประเด็นวาระท่หลากหลาย
ไมมีการจัดลําดับความสําคัญ ความสัมพันธของภัยคุกคามและการใชกําลังของรัฐมีการ
ื
่
ึ
พงพากนอยางซับซอน ถึงแมวาในอดีตโลกเราจะเคยมีความเช่อมโยงของเครือขายตาง ๆ
ั
ิ
ไมวาจะเปนการคา การทหาร การเมอง และวฒนธรรม เชน โครงขายของโลกมสลม


ื

ั
ุ



ั
โครงขายของเสนทางสายไหม แตโครงขายเหลาน้นก็ลวนเปนโลกาภิวัตนอยางบาง ๆ
(Thin Globalization) ไมมีความข้นตรงตอกันอยางมีนัยสําคัญของรัฐตาง ๆ ซ่งตางจาก
ึ
ึ
ปจจุบันที่โลกมีการจัดสรรหนาที่ใหรัฐตาง ๆ มีหนาที่ในภาพรวมอยางเปนระบบ (Division
of Labor) ภายใตการควบคุมจากระบบรัฐ ระบบเศรษฐกิจ และระบบทหาร ตัวอยางเชน
ประเทศไทยมีศักยภาพทางการเกษตร จนยอมรับวาเปนแหลงผลิตอาหารหลักของโลก
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
58 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ที่มา : https://sites.google.com/site/prathessingkhpor56/sersthkic


สวนประเทศสิงคโปรเปนศูนยกลางของการเดินเรือของภูมิภาค จากท้ง ๒ กรณี ทําให 
ั
ประเทศไทยและสิงคโปรมีปฏิสัมพันธกันและตองพ่งพากัน เพ่อประโยชนของท้ง ๒ ประเทศ
ั
ึ
ื
ื
ภายใตระบบทุนนิยมและการเคารพสิทธิของกันและกัน แสดงใหเห็นไดวาผลประโยชนดานอ่น
ี
อาจมีความสําคัญมากกวาผลประโยชนทางทหาร และท่สําคัญประเทศไทยและสิงคโปร 
ยังมีความสัมพันธดานอื่น ๆ อีกมากมายที่เกิดจากรัฐและเอกชน ดังนั้นประเด็นทางการทหารอาจจะ
ไมใชเรื่องที่สําคัญที่สุดในชวงเวลาหนึ่ง ๆ ของรัฐอีกตอไปแลว
๓.๒ โลกาภิวัตนจะไมสามารถเกิดข้นไดเลยหากโลกไมมีกา รปฏิวัติเทคโนย ี
ึ
ี
ั
ขอมูลขาวสารและการคมนาคมท่รวดเร็วอยางเชนในปจจุบัน จนทําใหมนุษยน้นสามารถ
เอาชนะขอจํากัดของเวลาและระยะทางได (Time-Space Distanciation) จนเกิดการ
ปฏิสัมพันธขามพรมแดนท่เก่ยวพันกันอยางซับซอนและสงผลกระทบถึงกันอยางหลกเล่ยง
ี
ี

ี
ี



ไมไดจากท่วทุกมุมโลก (Local Involvements and Interaction Across Distance)
ั
ี
ู
ี
ประชาชนสามารถรับรและดําเนินกิจกรรมของตนไดทุกท่ทุกเวลาโดยมีคาใชจายท่ลดลง
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
59
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ั
ี
ดวยเหตุท้งน้จึงทําใหการปฏิสัมพันธของสังคมมนุษยภายใตโลกาภิวัตนขยายตัวจนในปจจุบัน
ึ
ี
เปนโลกาภิวัตนแบบหนา (Thick Globalization) ซ่งมีความหนาแนนของโครงขายท่สูง
(Density of networks) ทั้งปริมาณ (Mass) และอัตราเร็ว (Speed) ที่เพิ่มสูงตามไปดวย
ู
ู
สามารถสงผลกระทบตอความตระหนักรของคนหมมาก ตัวอยางเชน การแพรระบาดของ

่
ึ
ั
้
ี

ั

้
ั
กาฬโรคครงหน่งในป ค.ศ.๑๓๓๐ ทเรียกกนวา “Great Plague” (กาฬโรคครงใหญ)
ั
ิ
ซ่งเร่มตนจากตอนใตของประเทศอินเดียและประเทศจีน จากน้นแพรระบาดไปตลอดเสนทาง
ึ
ั
สายไหม (Silk Road) กระจายไปท่วเอเชีย ยุโรป และแอฟริกา การระบาดในยุโรปเกิดในชวง
ปลายทศวรรษ ๑๓๔๐ โดยมีขอสันนิษฐานวา พอคาชาวจีน-มองโกล ไดเปนผูนําเชื้อมาแพร
ื
ในยุโรป ทําใหเกิดการแพรระบาดในยุโรปอยางตอเน่อง รวมเวลานานกวา ๑๕ ป ท่การแพรระบาด
ี
ั
ื
ู
และการรับรถึงหายนะน้นจะมาถึงยุโรป หากเปรียบเทียบกับการแพรระบาดของเช้อไวรัส
ั
โควิด-19 ในปจจุบัน ท่มีการตรวจพบในประเทศจีนคร้งแรก เม่อ ๑๗ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๒
ี
ื
ี

และมการรายงานใหกับองคการอนามัยโลก (World Health Organization : WHO) ภายในเวลา
ไมถึงสัปดาห ตอมาไดยืนยันการตรวจพบผูปวยคนแรกในอิตาลี เมื่อ ๒๑ กุมภาพันธ พ.ศ.๒๕๖๓
็
ู

ั
เหนไดชดวาความเร็ว ปริมาณ และชองทางของการแพรระบาด รวมท้งการรับรของประชาชน
ั
ในอดีตนั้นไมสามารถเปรียบเทียบกันไดกับยุคปจจุบันอยางสิ้นเชิง











ที่มา : https://techsauce.co

¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
60 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๓.๓ คว ามมีประสิทธิภาพของสถาบันระหวางประเทศ (International

Institution) ไมวาจะเปนการใชสถาบันรีจีม (Regime) องคกรระหวางประเทศ (International
Organization) ทั้งที่เปนแบบรัฐและมิใชรัฐ มาทําหนาที่ควบคุม ตรวจสอบ และไกลเกลี่ย
การดําเนินกิจกรรมของรัฐ ถึงแมวาบทบาทของสถาบันจะยังไมสามารถกําหนดพฤติกรรม
ั
รัฐมหาอํานาจได แตก็สามารถยับย้งการกอสงครามระหวางรัฐมหาอํานาจ และจํากัด
ั
ื
ความขัดแยงของรัฐเล็ก ๆ ไดอยางมีประสิทธิภาพ รวมท้งยังเปนเคร่องมือท่สนับสนุน
ี
ใหรัฐตาง ๆ เลือกหนทางตาง ๆ ในการบรรลุวัตถุประสงคไดมากกวาเดิมเนื่องจากมีสถาบัน
อื่น ๆ ใหเลือกใชไดหลากหลายกวาการใชสถาบันสงครามดังเชนในอดีต กระแสโลกาภิวัตน
ื
ไดทําใหความเปนสถาบันมีอิทธิพลตอระบบโครงขายและจุดเช่อมโยงตาง ๆ ของโลก
ู
อยางมาก จนทําใหเห็นวาโลกปจจุบันไดเขาสความเปนโลกาภิวัตนอยางหนาอยางสมบูรณ
ี
ี
ตัวแสดงตาง ๆ ท่อยในระบบท่เก่ยวพันกันอยางหนาแนนและจะไดรับผลกระทบโดยตรง
ี
ู
ี
ั
ี
อยางรวดเร็วหากระบบมีการเปล่ยนแปลง อีกท้งตัวความเปนโลกาภิวัตนอยางหนาน้เอง
ิ
เปนตัวชวยสนับสนุนใหตัวแสดงตาง ๆ สามารถใชเสรีภาพไดมากย่งข้น อยางไรก็ตาม
ึ
ื
ื
ในเม่อระบบตาง ๆ ของโลกเช่อมโยงอยางเหนียวแนนดวยกระแสโลกาภิวัตนดังกลาวแลว
การทหารซ่งเปนโนด (Node) หน่งท่เช่อมโยง (Link) ในระบบความม่นคงโลกยอมไดรับ
ื
ั
ึ
ี
ึ
ผลกระทบเชนเดียวกัน
๔. กร ะแสโลกาภิวัตนกับปฏิบัติการทางทหารในปจจุบัน
ู
ู
มนุษยอาศัยอยทามกลางการแขงขัน โดยมีเปาหมายสูงสุดคือความอยรอด
ั
และเพ่อทําใหความอยรอดของตนน้นย่งยืน มนุษยจึงตองพัฒนาและปรับตัวอยตลอดเวลา
ั
ื
ู
ู
ื
สงผลใหเกิดการแขงขันระหวางรัฐและการเปล่ยนแปลงสภาวะแวดลอมโลกในดานอ่น ๆ
ี
ี
ื
อยางตอเน่อง ทามกลางสถานการณดังกลาวรัฐท่ไมมีขีดสามารถในการจัดการ
ี
ี
ื
และจัดหาเคร่องมือเพ่อดําเนินการกับส่งเหลาน้ได ก็จะกาวไปสการเปนรัฐท่ลมเหลวหรือ
ู
ื
ิ
ี
หมดอิทธิพลในท่สุด ตัวอยางเชน การลมสลายของอาณาจักรอยุธยาท่ไมเคยเปล่ยน
ี
ี

ุ
ี
ยุทธศาสตรการปองกันเมือง จนในท่สดก็ถกกองทัพของพระเจามังระตีแตกในท่สด
ี

ุ
ู
ี
ื
เฉกเชนเดียวกัน การใชกําลังทหารท่ผานมาในสงครามยุคตาง ๆ ลวนเปนเคร่องมือ
เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคทางการเมือง สงครามแตละครั้งมีความเปนเอกลักษณของตนเอง
ื
ื
ั
อันเน่องมาจากสภาวะแวดลอมการปฏิบัติการทางทหารในหวงเวลาน้น ๆ ในเม่อกระแส
โลกาภิวัตนเปนสภาวะแวดลอมท่เกิดข้นและกําลังดําเนินอยอยางตอเน่อง นักการทหาร
ื
ึ
ี
ู
ึ
จึงควรทําความเขาใจตัวแปรสําคัญตาง ๆ ซ่งมีผลกระทบตอการปฏิบัติการทางทหาร
ในยุคกระแสโลกาภิวัตน
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
61
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๔.๑ ผลกระทบของกระแสโลกาภิวัตนตอเปาหมายในการทําสงครามของรัฐ
คารล ฟอน เคลาเซวิทซ ไดใหความหมายของสงครามไววา “สงคราม
๘
คือ ความตอเนื่องของการเมือง” ในการเมืองระหวางประเทศ การทําสงครามจึงตองเปน
ไปเพื่อผลประโยชนของประเทศ แตเปนเพราะนโยบายระหวางประเทศมีที่มาจากการเมือง
ี
ภายในประเทศ โดยเฉพาะรัฐท่มีการปกครองโดยระบอบประชาธิปไตย การกําหนดนโยบาย
ี
ึ
ตางประเทศตองเปนไปเพ่อการพิทักษรักษาผลประโยชนของประเทศซ่งเก่ยวของกับ
ื
ึ

ิ
ิ
ี
ํ
ิ

ผลประโยชนสวนรวมของประชาชน ประชาชนจงมสทธในการตรวจสอบการดาเนนนโยบาย

ื

ิ
ของรัฐบาลและแสดงออกทางการเมองไดอยางเสรี ปรากฏการณโลกาภวัตนอยางหนา
ทําใหประชาชนสามารถรับรขอมูลขาวสารอยางรวดเร็ว ท้งขอมูลขาวสารเก่ยวกับนโยบาย
ู
ี
ั
ี

ิ
ั
ดานความม่นคงและการปฏิบัตการทางทหาร ขอมูลเหลาน้สามารถแพรกระจายไปอยางรวดเร็ว
จากภายในประเทศไปสทกมมโลก รฐบาลไมสามารถปดบงประชาชนได ในขณะทประชาชน
ั


ั

ุ
ู
่
ุ
ี

ิ
สามารถตรวจสอบวัตถุประสงคของการปฏบัติการทางทหารได วาเปนไปเพ่อประโยชน 
ื
ของชาติอยางแทจริงหรือไม และขัดตอหลักปฏิบัติสากลหรือไม จึงทําใหวัตถุประสงค 
ของการปฏิบัติการทางทหารในยุคโลกาภิวัตนอยางหนาตองมีความชอบธรรม เพ่อใหไดรับ
ื
การยอมรบจากประชาชน นอกจากนี้การพัฒนาของสถาบัน องคกรระหวางประเทศ ในยุค
ั
โลกาภิวัตนอยางหนามีความกาวหนาและมีอํานาจในการบังคับใหชาติตาง ๆ ตองปฏิบัติตาม


ั



ั
็
ั
ึ
ขอตกลงทไดใหสตยาบนไวอยางเครงครดมากขน โดยเฉพาะอยางยงตอประเทศเลก ๆ รวมทง ้ ั


ี
ิ
่
้
่

¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
62 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

การใหอํานาจในการตรวจสอบการปฏิบัติการทางทหารจากตัวแทนขององคกรระหวาง

ี
ี
ประเทศ ท้งในรูปแบบของตัวแทนท่เปนรัฐและตัวแทนท่มิใชรัฐ สงผลใหการปฏิบัติการ
ั
ทางทหารจําเปนตองเปนไปตามกฎหมายระหวางประเทศอยางเครงครัด
๔.๒ การสรางความม่นคงรวม (Collective Security) และภัยคุกคาม
ั
รูปแบบใหม (Non Traditional Threat)
ึ
การพ่งพากันของรัฐตาง ๆ อยางแนนหนาและซับซอนในยุคโลกาภิวัตน 
อยางหนา รวมถึงบทเรียนท่โลกไดรับจากสงครามตาง ๆ ในอดีต ทําใหรัฐไดตระหนักร ู 
ี
ี
ึ
ึ
ถึงผลกระทบรุนแรงท่เกิดข้น ถามีการทําสงคราม ความกังวลดังกลาวนํามาซ่งความเห็นพอง

่

ี
ั
่

ิ
รวมกนในการปองกนการเกดสงครามทเรยกวา การสรางความมนคงรวม (Collective
ั
ั
ี


ิ
ี
Security) ดวยจุดเร่มตนน้เอง ทําใหเกิดการพัฒนาประสิทธิภาพของสถาบันระหวางประเทศ
ื
เชน สหประชาชาติ สหภาพยุโรป หรือแมกระท่งอาเซียน จนสามารถเปนเคร่องมือท่สามารถ
ั
ี
ุ
ิ
ั

ั
ระงบความขดแยงระหวางประเทศ มิใหเกดการลกลามของความขดแยงจนกลายเปนสงคราม
ั
ั
ู
ี
ขนาดใหญ ดังน้นความขัดแยงท่เกิดข้นยังคงมีโอกาสขยายความรุนแรงจนนําไปสการใช 
ึ
กําลังทหาร แตมีแนวโนมที่จะถูกจํากัดขนาดและจบลงดวยความรวดเร็ว
ในขณะท่โลกพยายามปองกันการเกิดสงครามดวยแนวคิดการสราง
ี
ความม่นคงรวม โลกาภวัตนอยางหนาไดทําใหเกดการพัฒนาในดานตาง ๆ อยางรวดเร็ว
ิ


ั
ิ


เพราะการเขาถึงเทคโนโลยีระดับสูงกระทําไดงาย การเรงความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ
ี
ิ
ทําใหเกิดการใชทรัพยากรธรรมชาติอยางขาดความรับผิดชอบ ส่งเหลาน้ลวนเปน
ึ
ี
ปจจัยทําใหเกิดภัยคุกคามท่เรียกวาภัยคุกคามรูปแบบใหม ซ่งภัยคุกคามชนิดน ้ ี


ั
ู
ั


ํ
ี
่
ุ
ิ
ู
ี
มทงรปแบบทเกดจากมนษย เชน การกอการราย การกระทาอนเปนโจรสลด และรปแบบ
ั
้

ท่เกดจากธรรมชาติ เชน ภัยพิบัติขนาดใหญ โรคระบาด เปนตน การเกิดของภัยคุกคาม
ี
ิ
ี
รูปแบบใหมน้มีแนวโนมจะขยายตัวในอนาคต และสงผลกระทบอยางรุนแรงมากข้น
ึ
ตอการดํารงชีวิตของประชาชนโดยไมแบงแยกเช้อชาติ ศาสนา ภัยคุกคามรูปแบบใหมน ี ้
ื
ั
ิ
ี

จงเปนภยคกคามตอความมนคงของทุกชาตรวมกัน อกท้งยังสามารถสงผลกระทบ
่

ั
ึ
ั
ุ
ขามชาติไดในรูปแบบของภัยคุกคามขามชาติ (Transnational Threat) ได ดงนนการสราง

ั

้
ั
ั
ความม่นคงรวมในยุคโลกาภิวัตนอยางหนาจึงขยายขอบเขตครอบคลุมภัยคุกคามรูปแบบใหม

ั
ุ
โดยมรปแบบของการปฏบตรวมกนของแตละประเทศ และดวยแนวโนมของภยคกคาม
ั
ู
ี
ิ
ั

ิ

ี

ี
รูปแบบใหมท่มความรนแรงมากข้น ทําใหการปฏบัติการทางทหารใหความสําคัญกับ
ุ
ิ
ึ

ภัยคุกคามดังกลาว
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
63
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๔.๓ การพัฒนาและความสามารถในการเขาถึงเทคโนโลยีทางทหาร

กลมประเทศผูผลิตอาวุธ เชน สหรัฐฯ รัสเซีย ยุโรป และจีน ไดมีการพัฒนา
ุ
เทคโนโลยีทางทหารชั้นสูงอยางรวดเร็ว ทําใหอาวุธรุนใหม มีขนาดเล็ก แมนยําและอํานาจ
ี
ี
การทําลายลางท่สูง อาวุธตาง ๆ เหลาน้ไดสงออกไปยังภูมิภาคตาง ๆ ของโลกมากมาย
ั
ั
ท้งในรูปแบบของการคาขายและการสรางพันธมิตรดานความม่นคง ทําใหประเทศตาง ๆ
ู
ึ
ั
ุ
ซ่งไมมีเทคโนโลยีทางทหารช้นสูงและเปนลูกคาของกลมประเทศผผลิตอาวุธ จําเปนตองพ่งพา
ึ
ิ
ความชวยเหลือดานองคความร การพัฒนาบุคลากร การซอมบํารุง และการจัดหาช้นสวน
ู
อะไหล จากเจาของเทคโนโลยี ทําใหกลมประเทศผผลิตอาวุธมีอิทธิพลตอการดําเนินนโยบาย
ู
ุ
ดานความมั่นคงของประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะประเทศเล็ก ๆ ซึ่งไมมีเทคโนโลยีของตนเอง
๔.๔ การเลือกใชสงครามจํากัดในการแกไขความขัดแยง
ึ
ึ
ยุคโลกาภิวัตนแบบหนาซ่งรัฐตางๆ มีการพ่งพากันอยางซับซอนประกอบกับ
ี
บทบาทของสถาบันและองคกรระหวางประเทศท่เขามาควบคุมการดําเนินนโยบายของรัฐ
ั
ตาง ๆ ใหเปนไปตามกฏกติกาสากล จนดูเหมือนวาความสําคัญของทหารตอความม่นคง
ลดนอยลงไป ดังนั้นการปฏิบัติการทางทหารหนึ่ง ๆ จึงจําเปนตองเปนไปดวยความรวดเร็ว
ื
ี
เพ่อความพยายามบรรลุวัตถุประสงคทางการเมืองเพียงอยางเดียว ท่เปนเชนน้ก็เพ่อลด
ี
ื
การเกิดแรงกระเพื่อมตอระบบที่เกี่ยวของและยังทําใหระบบที่เกี่ยวของอื่น ๆ นั้น สามารถ
ื
เดินหนาและหาประโยชนรวมกันได โดยไมขัดตอผลประโยชนตอรัฐอ่น ๆ อยางรุนแรง
ี
ตัวอยางเชน การปะทะกันระหวางไทยและกัมพูชาในกรณีพิพาทพรมแดนพ้นท่ปราสาท
ื
พระวิหาร เมื่อป พ.ศ.๒๕๕๔ น้น เห็นไดวาประเทศไทยและกัมพูชาก็มิไดยุติการคา
ั
ี
ตามแนวชายแดนระหวางกัน หรือมีการสงกลับนักศึกษา แรงงานชาวกัมพูชาท่อาศัยอย  ู
ในประเทศไทยแตอยางใด ทําใหเห็นไดวาประเด็นทางการเศรษฐกิจน้นมีความสําคัญมิได 
ั
ึ
ั
นอยไปกวาประเด็นทางการทหารในปจจุบัน ท่เปนเชนน้นเพราะท้งสองประเทศยังตองพ่งพา

ั
ี
ุ
ั
ั
อาศยกน จึงสงผลใหวัตถุประสงคของการปฏิบัติการทางทหารของฝายไทยมงเนนไปท ่ ี
การปองกันการเขายึดเขตแดนของฝายกัมพูชาเพียงอยางเดียว มิไดทําการขยายขอบเขต
ของการปะทะออกไปแตอยางใด มีเพียงแตการใชการยิงท่แมนยําเขาทําลายเปาหมาย
ี
ท่ใหผลทางยุทธการเทาน้น ซ่งการปฏิบัติการลักษณะน้เปนลักษณะของการทําสงคราม
ี
ั
ึ
ี
จํากัด (Limited War) กลาวคือ “วัตถุประสงคจํากัดของสงคราม คือ การจํากัดวัตถุประสงค 
ึ
ี
ทางการเมืองในสงครามซ่งเปนการแสดงใหเห็นถึงการจํากัดของสงครามตามท่เคลา เซวิทซ 
๙
กลาวไว โดยนักยุทธศาสตรในศตวรรษท่ ๒๐ ไดใชในการใหความหมายของสงครามจํากัด”
ี
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
64 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ี
สรุปไดวาในยุคของโลกาภิวัตนแบบหนามีความตองการใชการปฏิบัติการทางทหารท่ม ี
ี
ี
วัตถุประสงคไมซับซอนรวมกับการดําเนินการยุทธท่ความรวดเร็ว บนอํานาจการยิงท่แมนยํา
ดวยการใชเทคโนโลยีทางทหารเขาสนับสนุน สงผลใหการทําสงครามจํากัดเปนแนวทาง
การใชกําลังทหารในปจจุบัน
การปฏิบัติการทางทหารในปจจุบันไมสามารถหลีกเล่ยงผลกระทบของ
ี
ิ
โลกาภิวัตนอยางหนาได โดยเฉพาะอยางย่งการปฏิบัติการทางทหารในระดับยุทธการจะตอง
ใชการวิเคราะห IPOE ในการผลิตขาวเพื่อชวยใหผูบังคับบัญชาและฝายเสนาธิการสามารถ
ออกแบบการปฏิบัติการทางทหาร กําหนดตัดสินใจไดอยางถูกตอง และสามารถระมัดระวัง
ี
ตอจุดท่มีความออนไหวเพ่อปองกันไมใหเกิดผลในทางลบท่กระทบตอภาพลักษณของฝายเรา
ี
ื
ั
ี
รวมท้งมองเห็นระบบความสัมพันธของตัวแปรตาง ๆ ท่สําคัญของภัยคุกคามรูปแบบใหม 
ไดอยางครบทุกดาน ทําใหเห็นจุดแข็งและจุดออนของฝายตรงขาม เพื่อการกําหนดทิศทาง
การเขาใชกําลังกระทําไดอยางถูกท่ในเวลาท่เหมาะสม (Tempo) ดวยขนาดของกําลัง
ี
ี
ี
และความรุนแรงท่เหมาะสม (Momentum) ดวยหนวยของตนเอง หนวยขางเคียงหรือ
สามารถรองขอพันธมิตรเขาดําเนินการไดอยางถูกตอง และรวดเร็ว
ั
ี
ี
จากท่กลาวมาท้งหมดสามารถสรุปไดวาการท่โลกปจจุบันมีความเปน
ี
ั
ั
ั
ี
่
ี
่

ั
โลกาภวตนแบบหนา ทมความเกยวพนกนของตวแสดงตาง ๆ อยางซบซอน บนความ


ั
ิ
มีประสิทธิภาพขององคกรระหวางประเทศ รวมท้งความทันสมัยของระบบสารสนเทศ
ั
จึงสงผลใหกิจกรรมของรัฐตาง ๆ สามารถถูกตรวจสอบไดตลอดเวลาจากภาคประชาชน
และองคกรระหวางประเทศ ดังน้นการปฏิบติการทหารในปจจุบันจึงจําเปนตองให 
ั
ั
ี
ความสําคัญตอการพิจารณาผลกระทบของตัวแปรท่มีในเชิงระบบ (Systematic Approach)
ั
ี
ท่มีผลตอการปฏิบัติการในระดับยุทธการในรูปแบบของสภาวะการ (Effect) ดังน้น
่


ุ
ี

การวางแผนทางทหารในปจจบนจงมแนวโนมการเปลยนจากการใชแบบ Threat Base
ี
ั
ึ
ู
Operation (TBO) ไปสการวางแผนทางทหารแบบ Effect Base Operation (EBO)
ดวยเหตุนี้จึงทําใหกองทัพเรือจําเปนตองปรับเปลี่ยนจากการจัดทํา IPB ที่เนนการวิเคราะห
ตัวแปรมาสูการเปน IPOE ที่เพิ่มการวิเราะหเชิงระบบเขาไป
๕. กอง ทัพเรือกับการปรับเขาสูการปฏิบัติการขาวสารในยุคโลกาภิวัตนแบบหนา
ี
ในภาพรวมโลกาภิวัตนแบบหนาท่เกิดจากการพ่งพากันอยางซับซอน ความม ี
ึ
่
ประสทธภาพของสถาบนระหวางประเทศ และความกาวหนาของระบบสอสารและการขนสง

ั
ิ

ื

ิ
ไดเปล่ยนแปลงของสภาวะแวดลอมของการปฏิบัติการทางทหารทําใหมีชองวางสําหรับ
ี
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
65
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ั
ี
ั
บทบาทขององคกรระหวางประเทศท่เปนท้งรัฐและท่มิใชรัฐ รวมท้งประชาชนเขามามีบทบาท
ี
ั
ึ
ั
และสวนรวมในความขัดแยงมากข้น อีกท้งภัยคุกคามตอความม่นคงของชาติในยุคปจจุบัน
มีแนวโนมที่มีรูปแบบการพัฒนาการไปสูการเปนภัยคุกคามรูปแบบใหมมากขึ้น เชน ภัยจาก
การกอการราย ประกอบกับการพัฒนาดานเทคโนโลยีสารสนเทศ ทําใหโลกในปจจุบันเปนโลก
ไรพรมแดน และสภาพการรับรูของภาคตาง ๆ เปลี่ยนไปจากเดิมเปนอยางมาก จากปจจัย
ี
ุ
ดานตาง ๆ เหลาน้ ลวนสงผลใหการปฏิบัติการทางทหารของกองทัพเรือในปจจุบันมงไปส ู 
ี
ื
รูปแบบของสงครามจํากัดท่เนนการจํากัดวัตถุประสงค ภายใตเง่อนไขของเวลาท่รวดเร็ว
ี
ื
ี

ี
ึ
ี
โดยมีความซับซอนของพ้นท่ปฏิบัติการท่เปนกายภาพและมิใชกายภาพเขามาเก่ยวของมากข้น
ี
ึ
ี
ซ่งสงผลกระทบโดยตรงตอการวางแผนทางทหารท่ตองการขอมูล และรายละเอียดท่ทันสมัย
ั
ี
ท่ตอบสนองตอการใชการวางแผนทางทหารท้งในลักษณะการปฏิบัติการรวมหรือผสม
ั
ั
ตอท้งภัยคุกคามรูปแบบใหมและรูปแบบเดิม อีกท้งการปฏิบัติการดังกลาวจะตองตอบคําถาม
ึ
ิ
ความชอบธรรมของสังคม ภาคประชาชน และองคกรระหวางประเทศได ซ่งส่งเหลาน ้ ี
จะสรางและสงเสริมความชอบธรรม ภาพลักษณ รวมถึงการบรรลุภารกิจของกองทัพเรือ
ั
ี
ในการปฏิบัติการทางทหารท้งกอนและหลังการปฏิบัติการ จากท่กลาวมาจะเห็นไดวา
ี
กองทพเรอน้นไมสามารถหลีกเล่ยงการเปล่ยนแปลงดังกลาวไดเลย กองทัพเรือจึงจําเปน
ี
ั
ั
ื
ี
ตองมีการพัฒนาหลักนิยม ปรับเปล่ยนการรับรดานการเตรียมสภาพแวดลอมทางยุทธการ
ู
ั
ื
ดานการขาวกรองของกําลังพลในทุกระดับช้น และพัฒนาเคร่องมือดานการขาวใหเขากับ
บริบทของกองทัพเรือในยุคปจจุบัน เริ่มจากการสรางมาตรฐานของการขาว ดวยการพัฒนา
ประการแรก คือ การพัฒนาเคร่องมือท่จําเปนตอการใชเพ่อการสนับสนุนการปฏิบัติการ
ี
ื
ื
ี
ทางขาว (Intelligence Surveillance and Reconnaissance : ISR) ในสวนท่เปน
เซ็นเซอร (Sensors) เชน อากาศยานไรคนขับหรือเครื่องบินลาดตระเวน (MPA) เรือดํานํ้า
ี

สถานเรดารชายฝง เปนตน และระบบสงผานขอมูลโครงขายที่เปน Realtime ทั้งที่เปนระบบ
Data Link และ ระบบ Network Centric เพื่อใหทุกหนวยงานในกองทัพเรือสามารถรับรู
ขอมูลและสามารถสนับสนุนขอมูลตอกันและกันไดทันตามวงรอบขาวกรอง และการทํา IPOE
ํ
ุ
ใหไดอยางตอเน่อง ซ่งสงเหลานกองทพเรอไดดาเนนการบรรจุไวในแผนยทธศาสตร 


ิ

ิ
่
ั
้
ี
ื
ื
ึ
ี
และแผนการพัฒนาขีดความสามารถของกองทัพเรือ แตดวยภาระงบประมาณท่จํากัด
ี
ี
จึงจําเปนตองพัฒนาอยางคอยเปนคอยไปตามงบประมาณท่ไดรับจัดสรร ประการท่สอง
คอ การสรางขีดความสามารถของคนในองคกรใหมีความเช่ยวชาญทางการขาวอยางแทจริง

ี
ื
ุ
โดยบคลากรจะตองสามารถวิเคราะหและประมวลผลไดอยางเปนนักการทหารมืออาชีพ
และสามารถนําเสนอขอมูลตอหนวยตาง ๆ ใหไดอยางเปนระบบ เพื่อใหฝายขาวสามารถ
นําฝายยุทธการได (Intel Leads Operations) ในการอํานวยการยุทธของกองทัพเรือ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
66 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ภาพจําลองเรือดํานํ้า S26T
ที่มา : สํานักงานจัดหายุทโธปกรณกองทัพเรือ

ี
และประการสุดทาย คือ การท่กองทัพเรือจําเปนตองมีการสะสมขอมูลท่จําเปน
ี
ี

ตอการจัดทํากระบวนการขาวและขอมูลเก่ยวของกบการปฏิบัตการทางทหารมากทสุด

ั
ิ
ี
่
เทาท่จะทําได การจะดําเนินการเชนน้จะไมสามารถเกิดข้นไดเลย หากกองทัพเรือขาดเคร่องมือ
ึ
ี
ื
ี
ั
ี
ํ
หาขาวท่เปนลักษณะปดเชน เรือดําน้า และอากาศยานไรคนขับ รวมท้งจะตองมีการปรับปรุง
ั
ื
และพัฒนากระบวนการดานการขาวใหมีความทันสมัยต้งแตภาวะปกติอยางตอเน่อง
ี

่
ั
ิ
ั
ื
ํ
จงจะทาใหกองทพเรอสามารถบรรลภารกจไดในสภาวะแวดลอมของโลกทเปนโลกาภวตน 
ึ

ิ
ุ
แบบหนาไดอยางสมบูรณ

¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
67
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

เอกสารอางอิง


๑ Sun Tzu, Essentials of Chinese Military Thinking, 2010, หนา ๑๗
๒ Goldwater-Nichols Department of Defense Reorganization Act of 1986, U.S.
Department of Defense, 1986, หนา ๑.
๓ Headquaters, Department of Army, Intelligence Preparation of battlefi eld FM
34-130, 1994,หนา ๑-๑
๔ US. Minitry of Defense, Joint Publication 2-01.3, Joint Intelligence of the
Operational Environment, 2014,หนา ๑-๑
๕ Ibid P. 5-2

๖ Essential of Chinese Military Thinking หนา ๘๕
๗ Robert O. Keohane and Joseph S. Nye Jr., The Global Transformations Reader
An Introduction to the Globalization Debate Second edition, หนา ๖๘-๗๕
๘ Carl Von Clausewitz, ON War, Oxford World’s Classics, P. 14
๙ Ibid. P.279






































¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
68 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ



การพัฒนาการวางแผนทางทหาร






จาก Threat Base สู Objective&Effect Base













นาวาโท เกรียงไกร เกาะเจริญ

อาจารย กองวิชาสงครามทางเรือและวิชาทหาร
ฝายวิชาการ กรมยุทธศึกษาทหารเรือ

๑. ความสําคัญของการวางแผนทางทหาร

ึ
ุ
ิ
การริเร่มแบงยุคของสงครามสมัยใหม เกิดข้นอยางเปนรูปธรรมในกลมนักวิเคราะห 
๑
ึ
่
ของสหรัฐฯ โดยไดแบงสงครามออกเปน ๔ ยุค คือ ยุคที่ ๑ ซงเปนยุคของ “Massed
ี
Manpower” การศึกษาเก่ยวกับยุทธศิลปยังปรากฏชัดเจนทําใหการวางแผนทางทหาร
ู
ู
จะผูกโยงกับความรความสามารถของผบังคับบัญชาทางทหารเปนหลัก ยุคที่ ๒
ท่ “Massed Manpower” ถูกแทนท่ดวย “Massed Firepower” เกิดการศึกษา
ี
ี
ื
ี
ี
ื
เพ่อกําหนดพ้นท่ เวลา หรือกําลังรบท่จะรวมอํานาจการยิงเขากระทําตอฝายขาศึก
ถูกนํามาพิจารณา อันเปนจุดเร่มตนของการการศึกษายุทธศิลป ยุคที่ ๓ การแขงขันกัน
ิ
ิ
ั
ี
ี
ั
พัฒนาอํานาจ Firepower เร่มมขอจํากดมากข้นจึงตองหนไปสการสรางแนวคิดท่เหมาะสม
ู
ึ
ึ
ิ
มาชดเชยจนเปนยุคของ “Maneuver” ยุทธศิลปก็มีความสําคัญเพ่มมากข้นอีก ยุคที่ ๔
การพัฒนาการวางแผนทางทหาร เปนยุคท่เสนแบงของสงคราม การเมือง ประชาชน คลุมเครือย่งข้น และตองรองรับตอภัยคุกคาม
ึ
ิ
ี
ี
ั
ท่เกิดข้นจากตัวแสดงท่ไมใชรัฐ อีกท้งในปจจุบันก็ไดมีการวิเคราะหไปถึงยุคท่ ๕ ของสงคราม
ึ
ี
ี
สมัยใหม ซ่งจะเปนยุคของสงครามขอมูลขาวสารท่จะมงเนนการกระทําตอกระบวนการ
ุ
ี
ึ
ตัดสินใจ ความรูสึกรับรูของฝายตรงขามทั้งทางตรงและทางออม
จาก Threat Base สู Objective&Effect Base หากวิเคราะหตามยุคของสงครามท่กลาวมาขางตน ในยุคท่ ๑ การวางแผน
ี
ี
ี
ู
ทางทหารจะไมไดรับการศึกษาอยางกวางขวางและสรางเปนองคความรท่ทําใหสามารถเขาใจ
ุ
ู
ั
ุ
ั
ไดมากนัก การเรียนการสอนจึงถูกตีกรอบอยในกลมชนช้นปกครองและกลมนักปราชญเทาน้น
ั
เพราะความเชอวาการมชยตอขาศกจะฝากไวกบขดความสามารถและอจฉรยภาพของ
ี

ั
ั
ิ

ึ

ี

ื
่
ผนํา และกุนซือ (เสนาธิการ) เพียงเทาน้น ต้งแตยุคท่ ๒ เปนตนมา เม่อแนวความคิด
ี
ั
ู
ั
ื
ิ
ี
และเทคโนโลยเร่มมีผลตอความเปล่ยนแปลงคุณลักษณะของสงครามทําใหสงครามมีความ
ี

ซบซอนมากขนเร่อย ๆ ผนํากองทัพหรือกุนซือเพียงคนเดียวไมสามารถท่จะติดตาม วิเคราะห
ั
ึ
ี
ู
้
ื
ิ
ั
ประเมินผล และตัดสินใจส่งการไดอีกตอไป การศึกษาเร่องการวางแผนทางทหารจึงเร่มม ี
ื
ความสําคัญ และพัฒนาการอยางตอเน่องเปนลําดับเพ่อตอบสนองตอรูปแบบของการทํา
ื
ื
ั
สงครามในขณะน้น ๆ โดยหากยอนกลับไปตรวจสอบประวัติการศึกษาการวางแผน
สมัยใหมที่เปนแบบแผนอยางเชนปจจุบันนั้นจะเริ่มขึ้นในชวงตนศตวรรษที่ ๑๙ ในโรงเรียน
ทหารของปรัสเซีย (War Academy) ซ่งถูกใชเปนพ้นฐานสําหรับการวางแผนและตัดสิน
ึ
ื
ใจทางทหารท่ดี เรียกวา “The Estimate of The Situation” และแพรหลายไปยัง
ี
อีกหลาย ๆ ประเทศในเวลาตอมา ในสวนของกองทัพเรือสหรัฐฯ ไดเริ่มศึกษาเกี่ยวกับการ
ั
วางแผนทางทหารต้งแตป ค.ศ.๑๘๙๕ และบรรจุหัวขอวิชา “การประมาณสถานการณ”
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
71
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

เขาไปในสาระหลักสูตรวิทยาลัยการทัพเรือในป ค.ศ.๑๙๑๐ ตอมาในป ค.ศ. ๑๙๑๕ เอกสาร

การประมาณสถานการณฉบับแรกไดจัดทําขึ้นโดย พลเรือตรี Austin M. Knight ผบ.วทร.
ั
ื
ในขณะน้น และในป ค.ศ.๑๙๓๔ เม่อพลเรือเอก Edward C. Kalbfus ดํารงตําแหนง
ิ
ผบ.วทร. ไดเพ่มเติมเอกสารจํานวน ๔๐ - ๕๐ หนา เปนเอกสารจํานวน ๒๔๓ หนา
ั
การประเมินสถานการณไดถูกปรับปรุงใหญอีกคร้งในป ค.ศ.๑๙๔๖ โดยพลเรือเอก Raymond
ึ
ั
ี
Spruance ผบ.วทร. ซ่งไดนําประสบการณจากการปฏิบัติในสงครามโลกคร้งท่ ๒ มาปรับปรุง
ใหงายข้นและลดข้นตอนลง เพราะการปฏิบัติการทางเรือในแปซิฟกแสดงใหเห็นอยางชัดเจน
ึ
ั
ํ
ถึงประโยชนและความสําคัญของกระบวนการวางแผนทางเรือ และตอกย้าความสําคัญ
ของการวางแผนรวม และเอกสารการวางแผนเหลาน้ไดถูกยกระดับจากตําราในหองเรียน
ี
๒
มาสูหลักนิยมในการวางแผนทางเรือของกองทัพเรือสหรัฐฯ เฉกเชนปจจุบัน
การทําสงครามกับกระบวนการวางแผนทางทหารมีการพัฒนา ทดสอบ ปรับปรุง
ใหเหมาะสมกับสภาวการณมาอยางตอเน่อง การพยายามทําใหการวางแผนทางทหาร
ื

ู
้
ี
่
มีรปแบบทชัดเจน มีความเปนศาสตรมากยงขนทําใหกรอบความเดิมท่ฝากความคาดหวัง
ิ
ี
ึ
่
ั
ู
ู
ี
ไวกับผนําทางทหารท่มีความสามารถเพียงผเดียวน้นเปล่ยนไปสการควบคุมบังคับบัญชา
ู
ี
หนวยทหารผบังคับบัญชา และฝายเสนาธิการท่คอยสนับสนุน สาเหตุหลักมาจากการท ี ่
ู
ี
ึ
ิ
สงครามจะย่งทวีความซับซอนและคาดเดาไดยากข้น มีขอมูลขาวสารจํานวนมากรวบรวม
วิเคราะห ประเมินผลและสั่งการ การสรางองคความรูเรื่องการวางแผนทางทหารจึงเปนสิ่ง
ั
ํ
ี
ั
ั
ู


ั

ํ
ั

สาคญในการสรางองคความรใหกบกาลงพล อกท้งยงทาใหผบงคบบญชา และฝายเสนาธิการ
ั
ู

ํ

ั
ั

สามารถส่อสารกันไดอยางถูกตองและครบถวน รูปแบบการวางแผนทางทหารจึงคอย ๆ
ื
ุ
ี
มีพัฒนาจนมีรูปแบบท่ชัดเจนเชนปจจุบัน มีความงาย ยืดหยน และมีเหตุมีผล นอกจากน ้ ี
การวางแผนทางทหารยังมีสวนชวยใหเราเลือกใชขีดความสามารถฝายเราเขากระทําตอ
ฝายตรงขามไดอยางมีประสิทธิภาพ และสามารถลดความสูญเสียกําลังรบโดยไมจําเปน
การวางแผนทางทหารเปนส่งท่ถูกกําหนดข้นเพ่ออํานวยความสะดวกใหกับผบังคับ
ื
ึ
ี
ู
ิ
บัญชาและฝายเสนาธิการของหนวยทุกระดับในการอางอิง มักจะถูกออกแบบใหมีความ
ื
ั
เปนเสนตรง (Linear) เพ่อใหเกิดความงาย ไมหลงลมหรือขามข้นตอนหนึ่งข้นตอนใดไป
ั
ื
ั
ี
ั
ท้งน้ในแตละข้นตอนจะประกอบดวยข้นตอนยอยซ่งสัมพันธกันอยางเปนลําดับ กลาวคือ
ึ
ั
ั
ส่งท่เกิดข้นในข้นตอนหน่งจะถูกนําไปใชในข้นตอนถัดไป ดังน้น หากผใชทําการศึกษา
ึ
ั
ู
ึ
ิ
ี
ั
ั
จนมีความเขาใจวา “อะไรคือผลลัพธท่ไดในแตละข้นตอน และสามารถนําเอาผลลัพธ 
ี

็


ั
้
ดงกลาวไปใชในขนตอนตอไปไดอยางไร” กจะทําใหเขาใจแกนแทของการวางแผนทางทหาร
ั
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
72 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ในระดับท่เพียงพอท่จะนําไปประยุกตใชใหเกิด
ี
ี
ประโยชนกับงานและสถานการณตาง ๆ ไดอยาง
เหมาะสม
๒. ตรรกะ (Logic)ของการแกปญหาทางทหาร
กับ กระบวนการ (Process) วางแผนทางทหาร


ตรรกะ (Logic) ของการแกปญหา
“ ทางทหารโดยท่วไปมีลักษณะไมแตกตางจาก
ั
ตรรกะการแกปญหาโดยท่วไป กลาวคือ เราจะเร่มตน
ิ
ั
ดวยการวิเคราะหปญหาและสภาวะแวดลอมของ
ั
ปญหาในปจจุบัน และกาหนดความคาดหวงท ่ ี
ํ
ื
ี
ั
การวางแผนทางทหาร เราตองการจะใหเปนไปเม่อปญหาน้นคล่คลายลง
ึ
ู
ื
มีสวนชวยใหเราเลอกใช  ซ่งมักจะอยในชวงแรกของการแกปญหาเสมอ

ื
ื
และเปนเร่องปกติเม่อเราจะแกปญหาอะไรก็ตาม
ี
ขดความสามารถฝายเรา จะตองทําความเขาใจกับปญหาเพ่อใหเราแกปญหา

ื
เขากระทําตอฝายตรงขาม ไดตรงจุดและเหมาะสมกับสภาพของปญหา
ิ
ี

ิ
ไดอยางมประสทธภาพ และ กับตองยืนยันใหชัดเจนวาเราตองการแกปญหา

ื
สามารถลดความสูญเสีย ใหเกิดผลลัพธอยางไร เม่อยืนยันชัดเจนแลว
ู


ี
ิ
จงจะเขาสกระบวนการสรางวธการแกปญหา

ึ


กําลังรบโดยไมจําเปน ท่เหมาะสม รวมถึงกระบวนการตรวจสอบ
ี
ี
และประเมินผลท่จะนําไปใชในการกํากับดูแล
การปฏิบัติตามวิธีการแกปญหา เชน กระบวนการ
” แกปญหาของ George Pólya ไดกําหนด
๓
กระบวนการแกปญหาไว ๔ ขั้นตอน คือ
๑) การวิเคราะหและกําหนดรายละเอียด
ื
ี
ของปญหา โดยพิจารณาขอมูลและเง่อนไขท่กําหนด
ใหเพียงพอท่จะหาคําตอบของปญหาหรือไม ถาไม 
ี
เพียงพอใหหาขอมูลเพิ่มเติม
ื
๒) การวางแผนในการแกปญหา เม่อทํา
ความเขาใจปญหาแลวจะวางแผนในการแกปญหา
ดวยการเลือกใชเครื่องมือ และวิธีการที่ดีที่สุด
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
73
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๓) การดําเนินการแกไขปญหาดวยวิธีการและเครื่องมือที่ไดมา

ั
ี
๔) การตรวจสอบและปรับปรุง เม่อดําเนินการตามข้นท่ ๓ แลวนําผลมาตรวจสอบ
ื
วาการแกปญหาสําเร็จหรือตองปรับปรุงอยางไร หรือแนวทางตามพระพุทธศาสนา คือ
ิ
ั
อรยสจ ๔ ซ่งประกอบดวยองคธรรม ๔ ประการ ๑) ทุกข เปนส่งท่ตองกําหนดร ู 
ึ
ี
ิ
ุ

ี
่
ู
ิ
่


ู
่
ื
ํ
ี

ุ
ิ
เพอเขาใจปญหาทเกดทุกข ๒) สมุทัย รเหตททาใหเกดทกข ๓) นิโรธ รภาวะเมอพนจากทุกข 
่
ื


ไดเด็ดขาด เปนสิ่งที่ตองทําใหประจักษแจง ๔) มรรค ขอปฏิบัติใหลุถึงความดับทุกข
Defi ne the Generate
problem new ideas
Implement Evaluate and
and evaluate select solutions
ภาพ Problem Solving Chart
ที่มา : เว็บไซต https://asq.org/quality-resources/problem-solving
เราจะเห็นไดวาตรรกะของการแกปญหาน้น ไมวาจะเปนกระบวนการแกปญหา
ั
ู
ของ George Pólya หรืออริยสัจ ๔ ตางก็อยบนพ้นฐานตรรกะ (Logic) เดียวกัน แตอาจม ี
ื
ั
กระบวนการ (Process) ท่แตกตางกันเพียงเทาน้น ในการคิดแกปญหาทางทหาร
ี
ก็เฉกเชนเดียวกัน เราไดสรางตรรกะ (Logic) ของการวางแผนทางทหารที่ไมตางจากตรรกะ
ของการแกปญหาโดยท่วไป แตออกแบบใหเหมาะสมกบรูปแบบของปญหาทางทหาร
ั
ั
ี
ู


่
ํ
ั
ทมีความซับซอน ตองใชกาลงพล เคร่องมือ ความรในการแกปญหาจํานวนมาก
ื
ประกอบดวย ๔ ขั้นตอน คือ
ั
ู
ข้นท่ ๑ การประมาณสถานการณ โดยผบังคับบัญชาทางทหารจะวิเคราะห 
ี
สถานการณ และเลือกหนทางการปฏิบัติที่ดีที่สุดเพื่อบรรลุภารกิจ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
74 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ขั้นที่ ๒ จะพัฒนาหนทางการปฏิบัติจนมีรายละเอียดที่เพียงพอสําหรับหนวยรอง

ที่จะนําไปปฏิบัติเพื่อบรรลุในกิจตาง ๆ ที่มอบหมาย
ขั้นที่ ๓ เปนการจัดทําแผนเปนรูปแบบของเอกสารสั่งการที่เปนรูปแบบ เขาใจไดงาย
ไมสับสน มีขอมูลที่ครบถวนตอการปฏิบัติ
ี
ี
ข้นท่ ๔ เปนการตรวจสอบ กํากับดูแลการปฏิบัติใหสําเร็จ หรือจะแกไขเปล่ยนแปลง
ั
การสั่งการใหมีความเหมาะสมยิ่งขึ้น



























ภาพ Military Planning Logic
ที่มา : NWP 5-01 NAVAL OPERATIONAL PLANNING (REV. A)



ี
ในสวนของกระบวนการ (Process) วางแผนทางทหาร จะมีรูปแบบท่แตกตาง
ื


กนไปในแตละประเทศ หรอแมแตในแตละระดบของสงคราม (Level of War) เชน
ั
ั
กระบวนการวางแผนทางทหารในการปฏิบัติการรวมของสหรัฐฯ ออกแบบใหกระบวนการ
ื

ประกอบไปดวย ๗ ข้นตอน คือ การกําหนดกรอบเบ้องตนในการวางแผน การวิเคราะหภารกิจ
ั
การพัฒนาหนทางการปฏิบัติ การวิเคราะหหนทางการปฏิบัติ การเปรียบเทียบหนทาง
การปฏิบัติ การตกลงใจ และการพัฒนาแผนและเอกสารส่งการ ซ่งจะมีกระบวนการวเคราะห 
ั
ึ
ิ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
75
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ


ั
ี

ั
สภาวะแวดลอมในการปฏิบัติการท่มีผลท้งตอฝายเราและฝายตรงขามผานการวิเคราะหปจจย
ทางยุทธการ Operational Factors คือ ปจจัยเวลา พื้นท่ และกําลัง และการวิเคราะห 
ี
หนทางการปฏิบัติของฝายตรงขาม โดยเรียกวาการเตรียมสภาพแวดลอมทางยุทธการ
ดานขาวกรองรวม (Joint Intelligence Preparation of the Operational Environment
: JIPOE) ท่จะเกิดข้นคขนานและแลกเปล่ยนขอมูลระหวางกันไปจนส้นสุดกระบวนการ
ี
ึ
ิ
ี
ู
วางแผนทางทหาร
Joint Planning Process





















ภาพ Joint Planning Process ของกองทัพสหรัฐฯ
ที่มา : Joint Publication 5-0 Joint Planning บทที่ ๕ หนา ๕-๒


ในระดับท่รองลงมาจากการวางแผนปฏิบัติการรวม (Joint Operation Planning)
ี
เชน กระบวนการวางแผนของกองทัพเรือสหรัฐฯ จะเหลือเพียง ๖ ข้นตอน โดยเร่มตน
ิ
ั
จากการวิเคราะหภารกิจ การพัฒนาหนทางการปฏิบัติ การวิเคราะหหนทางการปฏิบัต ิ
การเปรียบเทียบหนทางการปฏิบัติและการตกลงใจ การพัฒนาแผน/คําส่ง
ั
ั
และข้นเอกสารส่งการ ซ่งเปนเพราะการวางแผนในระดับการปฏิบัติการทางเรือของ
ึ
ั
ู
สหรัฐฯ จะนําไปสการปฏิบัติในระดับยุทธวิธีหลากหลายสาขาประกอบกัน มีหนวยรอง
จํานวนมากเขามาปฏิบัติงานรวมกัน ข้นตอนน้จึงใหความสําคัญกับการเปล่ยนผาน
ี
ั
ี
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
76 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ู

ั
ั
ั

ั
ู
ื


ี


จากแผนไปสปจจยภายนอก คอ ผบงคบบญชาหนวยรองใหมความเขาใจตรงกน
ั
และเปล่ยนผานจากแผนไปสปจจัยภายใน คือ ฝายเสนาธิการท่จะตองชวยเหลือผบังคับบัญชา
ู
ู
ี
ี
ู
ิ
ี
ี
ั
ิ
ั
้
ั
ู
ในการกากบดแลการปฏบัต ทงน้ ในระดับของกองทพเรือก็มีกระบวนการท่คขนานกับ
ํ
กระบวนการวางแผนหลักเชนเดียวกัน โดยเรียกวา การเตรียมสภาพแวดลอมทางยุทธการ
ดานขาวกรอง (Intelligence Preparation of the Operational Environment : IPOE)








ภาพ Navy Planning Process ของ ทร.สหรัฐฯ
ที่มา : NAVY WARFARE PUBLICATION 5-01 NAVY PLANNING EDITION 2013 บทที่ ๑ หนา ๑-๔


เม่อตรวจสอบกระบวนการวางแผนทางทหารของกองทัพออสเตรเลียจะถูกออกแบบ
ื
ใหมี ๖ ข้นตอน คือ การกําหนดกรอบเบื้องตนในการวางแผน การวิเคราะหภารกิจ
ั
การพัฒนาหนทางการปฏิบัติ การวิเคราะหหนทางการปฏิบัติ การตกลงใจและพัฒนา
ิ
่
ิ
แนวความคดการปฏบต และการพฒนาแผนและการสงการ ซงจะมกระบวนการ
่
ั
ึ
ิ
ี
ั
ั
ทเรยกวา การเตรยมสนามรบดานการขาวกรองรวม (Joint Intelligence Preparation

ี
ี

่


ี
of the Battlespace : JIPB) ท่เกิดข้นคขนานและแลกเปล่ยนขอมูลระหวางกัน
ู
ี
ี
ึ
ไปจนสิ้นสุดกระบวนการวางแผนทางทหารเชนเดียวกัน
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
77
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

Joint Operations Planning






























ภาพ Joint Military Planning Process ของออสเตรเลีย
ที่มา : Plans Series ADFP 5.0.1 Joint Military Appreciation Process บทที่ ๑ หนา ๑-๙


หากวิเคราะหเอกสารการวางแผนของกองทัพเรือ ไดมีการจัดทําเอกสารเลมแรก

โดยการแปลจาก เอกสารวางแผนทางเรือของสหรัฐฯ ฉบับป ค.ศ.๑๙๗๐ ตอมามีการปรับ
ึ
รูปแบบข้นเปนเอกสารอางอิงของกองทัพเรือ (อทร.) และปรับปรุงรายละเอียดใหม ี
ิ
ความเหมาะสมย่งข้นเปน อทร.๘๓๐๗ การวางแผนทางทหาร ฉบับ พ.ศ.๒๕๔๑ และ ๒๕๔๖
ึ
จนถึงในป พ.ศ.๒๕๕๖ ไดมีการปรับปรุง อทร.๘๓๐๗ อีกครั้ง และไดนํามาทดลองใช และ
ปรับปรุงใหมีความเหมาะสมตอการวางแผนในระดับยุทธการของ ทร. เปน (ราง) อทร.๘๓๐๗
การวางแผนทางทหารในปจจุบัน










¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
78 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ





ั
กระบวนการ (Process) วางแผนทางทหารท้งในสวนของ ทร. ตามหวงเวลาตาง ๆ
ี
และการวางแผนทางทหารของตางประเทศ หากเรานํากระบวนการ (Process) มาเปรียบเทยบกัน
อาจจะทําใหเกิดความสับสน และเขาใจวามีความแตกตางกัน เพราะกระบวนการที่แตกตาง

กันนั้นถูกออกแบบและปรับปรุงใหเหมาะสมกับรูปแบบการปฏิบัติการทางทหารและระดับ
ื
ของสงคราม แตหากเรานําตรรกะของการวางแผนทางทหารมาเปนเคร่องมือในการวิเคราะห 
กระบวนการวางแผนทางทหารในฉบับตาง ๆ แลวจะพบวาการวางแผนทางทหารทุกฉบับ
ื
ตางก็อยบนหลักพ้นฐานเดียวกัน คือ การประมาณ สถานการณ การพัฒนาแผน (วิธีการ
ู
แกปญหา) การจัดทําเอกสารส่งการ และการตรวจสอบ กํากับดูแลการปฏิบัติ ดวยเหตุน ้ ี
ั
ู
ื
การศึกษาเร่องการวางแผนทางทหารจึงไมควรยึดติดอยกับกระบวนการ (Process)
่
ุ
ึ

ั
ิ
ี
เพราะกระบวนการวางแผนทางทหารเปนเพยงหลกนยมทางยทธการประเภทหนงเทานน

้
ั
ี
สามารถปรับปรุงเปล่ยนแปลงไดเสมอ กระบวนการวางแผนทางทหารท่เรานํามาใชอย ู 
ี
และคิดวาเหมาะสมในปจจุบันอาจจะไมถูกตองและเหมาะสมในสภาวะแวดลอมลอม
ของการปฏิบัติการทางทหารในอนาคตก็เปนไปได ส่งเดียวท่เราควรยึดไวเปนสรณะ คือ
ิ
ี
ตรรกะ (Logic) ของการวางแผนทางทหาร ซ่งจะไมไดแตกตางไปจากตรรกะในการแกปญหา
ึ
โดยทั่วไปแตอยางใด
ี
๓. Operational Approach กับการเปล่ยนแปลงกระบวนการ (Process) วางแผนทางทหาร
ในหัวขอท่ ๒ เราไดทําความเขาใจกับตรรกะและกระบวนการวางแผนทางทหาร
ี
ู
กันมาพอสังเขป และเราไดรกันแลววากระบวนการวางแผนทางทหารน้นมีความเปนพลวัต
ั
ี
และเปล่ยนแปลงไปตามยุคสมัย โดยหากเราจะวิเคราะหสาเหตุหลักท่ทําใหกระบวนการ
ี
วางแผนทางทหารเปลี่ยนแปลงไปแลว ปจจัยหนึ่งที่เราควรใหความสําคัญคือ ขั้นตอนการสราง
หนทางการแกปญหา หรือในการวางแผนทางทหารจะเรียกวา หนทางการปฏิบัติ (Course
ี
of Action) ซ่งเปนข้นตอนท่จะชวยใหเราสามารถกําหนดวิธีการท่เหมาะสมท่สุดท่จะสามารถ
ั
ี
ี
ึ
ี
ึ
ู
ิ
กาวเดินออกจากจุดเร่มตน คือ สภาวะปจจุบันท่เกิดข้นจะพัฒนาไปสสภาวะในอนาคต
ี
ที่เราตองการใหเกิดขึ้นเมื่อวิธีการแกปญหาของเราสําเร็จลง การที่เราจะสามารถกาวเดินไป
จากปจจุบันสอนาคตท่เราตองการไดน้นในการวางแผนทางทหารเราจะพยายามเช่อมโยง
ื
ั
ี
ู
ี
ี
ระหวางสภาวะการณท้งสองน้ดวยเสนทางท่เราออกแบบเอาไว โดยการออกแบบเสนทาง
ั
๔
เหลานี้ในระดับยุทธการจะถูกเรียกวา “Operational Approach”
Operation al Approach มีสวนอยางมากในการเปล่ยนแปลงกระบวนการ
ี
(Process) การวางแผนทางทหารในระดับยุทธการ โดยในภาพกวางการ Approach จะเกิดข้น
ึ
ุ
ู
ื
ุ
ใน ๒ ลกษณะ คอ Direct Approach และ Indirect Approach ตอจดศนยดล
ั
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
81
¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๕
(Center of Gravity : COG) ของฝายตรงขาม โดยในยุคเร่มแรกของสงครามหรือ
ิ
ู
การปฏิบัติการทางทหาร การใชกําลังรบผวางแผนสวนใหญจะคํานึงถึงอํานาจการทําลาย
ึ
ในสนามรบ ซ่งจะเปนผลกระทบโดยตรงดานกายภาพเปนสําคัญ เชน จํานวนขาศึก
ที่สามารถสังหารได อัตราการสูญเสียของอากาศยานระหวางฝายขาศึกกับฝายเรา แนวทาง
Operational Approach รูปแบบนี้เปนลักษณะของ Direct Approach หรือในการศึกษา
ื
แนวความคิดการปฏิบัติการทางทหารจะเรียกวา การปฏิบัติการบนพ้นฐานของเปาหมาย
ี
ู
(Target Based Operations : TBO) การปฏิบัติการทางทหารในรูปแบบน้จะอยในชวง
ู
ี
ึ
ยุคท่ ๑ ถึงยุคท่ ๒ ของการทําสงคราม ซ่งมักเปนการสรบตอขาศึกท่เปนกองทหาร
ี
ี
ฝายตรงขาม การกําหนดหรือระบุเปาหมายหรือหนวยกําลังรบท่สําคัญของฝายตรงขาม
ี
ิ
ิ
ี
เปนส่งท่สําคัญเปนอยางย่ง หนทางการปฏิบัติท่นํามาใชท้งในการวางแผนและการปฏิบัติ
ี
ั
คือ การทําลายเปาหมาย (COG) เหลานี้โดยตรงโดยใชทั้ง Manpower และ Firepower
ี
ั
ในชวงเวลาท่แนวความคิด TBO ไดรับการยอมรับอยางกวางขวางน้น การวางแผนทางทหาร
ท่ตอบสนองตอ TBO ก็มีการพัฒนาอยางเปนรูปธรรมตามมา เชน ในกองทัพเรือสหรัฐฯ
ี
ี
ื
เรียกการวางแผนลักษณะน้วา “การวางแผนบนพ้นฐานของภัยคุกคาม (Threat-Based
๖
Planning)” และนํามาใชระหวาง ค.ศ.๑๙๖๐ - ๑๙๘๐ ในระหวางสงครามเย็น ซ่งเปน
ึ
ชวงท่กองทัพเรือสหรัฐฯ มีกําลังรบทางทะเลอยในขีดต่าสุด ภารกิจของกองทัพเรือสหรัฐฯ
ู
ํ
ี

ื
ื
ู
ั
จะถูกตีกรอบอยเพยง ๒ เร่องหลัก คอ การปองกันตนเอง และการสนบสนุนการโจมต ี
ี
ี
เพราะกองทัพเรือขาดกองเรือท่จะปฏิบัติการในทะเลหลวง และไมมีการปฏิบัติการทางเรือ
ี
ขนาดใหญ เชน การโจมตีสะเทินน้าสะเทินบก ในหวงเวลาน้ การออกแบบหนทางการปฏิบัติน้น
ํ
ั
ึ
ี
เกิดข้นอยางเรียบงายโดยการมงเนนไปท่การระบุภัยคุกคาม (เชน ขดความสามารถ
ี
ุ
ท่สําคัญของฝายศัตรู) เม่อคนพบการดําเนินการจะเปนไปโดยอัตโนมัติโดยเลือกวางแผน
ื
ี
การรวมอํานาจการยิงทั้งจากปนเรือ และการโจมตีจากทางอากาศ ตอเปาหมายที่สําคัญนั้น
มากกวาจะกําหนดหนทางการปฏิบัติที่เหมาะสม เปนไปได และยอมรับได
ี
ทร. เองก็ไดรับอิทธิพลของการวางแผนทางเรือรูปแบบน้เชนกัน โดยไดรับการแปล
เรียบเรียงแลวนํามาใชในการศึกษาและการปฏิบัติการทางเรือในป พ.ศ.๒๕๑๖
ั
ิ
ุ
โดย นาวาเอก ไฉน สวรรณกติ (ยศในขณะน้น) เรียกวา “การวางแผนทางเรือ” (อางถึง
ี
ภาพท่ ๕ เอกสารการวางแผนของ ทร. ต้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน) หรือตรงกับเอกสาร Naval
ั
Planning ของ U.S. Naval War College ฉบับแกไขป ค.ศ.๑๙๗๐ โดยการวางแผนทางเรือ
้
่
ี
ั
ในชวงเวลาน้น มงเนนการเอาชนะขาศึกโดยการทําลายหนวยทหารหรือเปาหมายในพนทการรบ
ื
ุ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
82 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๕
ี
(Center of Gravity : COG) ของฝายตรงขาม โดยในยุคเร่มแรกของสงครามหรือ อยางเดียว กลาวคือ หากมีขีดความสามารถท่เทาเทียมกัน จํานวนจะเปนปจจัยหลัก
ิ
ึ
ู
การปฏิบัติการทางทหาร การใชกําลังรบผวางแผนสวนใหญจะคํานึงถึงอํานาจการทําลาย ในการแพ-ชนะ ซ่งหากเราศึกษาการวางแผนทางทหารลักษณะน้เราจะตองวิเคราะหหา
ี
ี
ุ
ิ
ึ
ุ
ี
ี
ิ
ในสนามรบ ซ่งจะเปนผลกระทบโดยตรงดานกายภาพเปนสําคัญ เชน จํานวนขาศึก “ส่งท่มง (Objective)” แลวกําลังรบท่จะทําใหส่งท่มงประสบความสําเร็จจะถูกกําหนดเปน
ุ
ี
ิ
ที่สามารถสังหารได อัตราการสูญเสียของอากาศยานระหวางฝายขาศึกกับฝายเรา แนวทาง “ส่งท่มงทางวัตถุ (Physical Objective)” เชน กองเรือ ฐานทัพ หรือตําบลท ี ่
ี
Operational Approach รูปแบบนี้เปนลักษณะของ Direct Approach หรือในการศึกษา ทางภูมิศาสตร เม่อเราดําเนินมาถึงจุดน้ งานของนักวางแผนทางเรือ คือ การสรางหนทาง
ื
ุ
ี
ี
แนวความคิดการปฏิบัติการทางทหารจะเรียกวา การปฏิบัติการบนพ้นฐานของเปาหมาย การปฏิบัติท่ดีท่สุดในการปกปองส่งท่มงทางวัตถุ (Physical Objective) ของฝายเรา
ื
ิ
ี
ี
(Target Based Operations : TBO) การปฏิบัติการทางทหารในรูปแบบน้จะอยในชวง และมุงทําลายสิ่งที่มุงทางวัตถุ (Physical Objective) ของฝายขาศึกโดยตรงนั่นเอง จะเห็นไดวา
ู
ี
ึ
ู
ี
ี
ยุคท่ ๑ ถึงยุคท่ ๒ ของการทําสงคราม ซ่งมักเปนการสรบตอขาศึกท่เปนกองทหาร แนวความคิดเรื่องยุทธศิลป (Operational Arts) ในหวงเวลาแรก ๆ มักจะสนใจเรื่องของ
ี
ฝายตรงขาม การกําหนดหรือระบุเปาหมายหรือหนวยกําลังรบท่สําคัญของฝายตรงขาม จุดศูนยดุล (COG) เพียงอยางเดียวซ่งจะเปนลักษณะท่ตรงไปตรงมาตามแนวความคิดของ
ึ
ี
๗
ิ
ิ
เปนส่งท่สําคัญเปนอยางย่ง หนทางการปฏิบัติท่นํามาใชท้งในการวางแผนและการปฏิบัติ Clausewitz ทั้งนี้ขอบกพรองที่สําคัญอยางหนึ่งของ TBO คือ อาจทําใหเราหลงลืมภารกิจ
ั
ี
ี
คือ การทําลายเปาหมาย (COG) เหลานี้โดยตรงโดยใชทั้ง Manpower และ Firepower (กิจ + มุงประสงค) ที่แทจริงที่ตองทําเพื่อไปตอบสนองตอความตองการในระดับที่สูงขึ้นไป
ั
ุ
ี
ในชวงเวลาท่แนวความคิด TBO ไดรับการยอมรับอยางกวางขวางน้น การวางแผนทางทหาร แตกลับไปมงเนนท่จะทําลายกําลังรบฝายขาศึกเสียอยางเดียว (การทําลายกําลังรบขาศึก
ี
ี
ท่ตอบสนองตอ TBO ก็มีการพัฒนาอยางเปนรูปธรรมตามมา เชน ในกองทัพเรือสหรัฐฯ กลายเปนเปาหมาย (Ends) ไมใชวิธีการ (Ways))
เรียกการวางแผนลักษณะน้วา “การวางแผนบนพ้นฐานของภัยคุกคาม (Threat-Based
ี
ื
๖
Planning)” และนํามาใชระหวาง ค.ศ.๑๙๖๐ - ๑๙๘๐ ในระหวางสงครามเย็น ซ่งเปน Target-Based (TBO)
ึ
ชวงท่กองทัพเรือสหรัฐฯ มีกําลังรบทางทะเลอยในขีดต่าสุด ภารกิจของกองทัพเรือสหรัฐฯ - ID enemy entities, destroy them
ี
ํ
ู
ื
ื
ี
จะถูกตีกรอบอยเพยง ๒ เร่องหลัก คอ การปองกันตนเอง และการสนบสนุนการโจมต ี - Focus: physical effects at target level
ู

ั
- Looks at 1st and 2nd order effects only
ี
เพราะกองทัพเรือขาดกองเรือท่จะปฏิบัติการในทะเลหลวง และไมมีการปฏิบัติการทางเรือ - No dynamic assessment
- No explicit timing considerations
ั
ํ
ี
ขนาดใหญ เชน การโจมตีสะเทินน้าสะเทินบก ในหวงเวลาน้ การออกแบบหนทางการปฏิบัติน้น Objectives-Based (OBO) (Strategies-to-Task)
ี
ุ
ี
ึ
เกิดข้นอยางเรียบงายโดยการมงเนนไปท่การระบุภัยคุกคาม (เชน ขดความสามารถ - Strategies at one level become objectives for mext
ท่สําคัญของฝายศัตรู) เม่อคนพบการดําเนินการจะเปนไปโดยอัตโนมัติโดยเลือกวางแผน - Focus: objectives at ever level
ี
ื
- Considers linkages between objectives and
การรวมอํานาจการยิงทั้งจากปนเรือ และการโจมตีจากทางอากาศ ตอเปาหมายที่สําคัญนั้น strategies to achieve those objectives
- No dynamic assessment
มากกวาจะกําหนดหนทางการปฏิบัติที่เหมาะสม เปนไปได และยอมรับได - No explicit timing considerations
Effects-Based (EBO)
ทร. เองก็ไดรับอิทธิพลของการวางแผนทางเรือรูปแบบน้เชนกัน โดยไดรับการแปล - Address causality between actions and effects
ี
เรียบเรียงแลวนํามาใชในการศึกษาและการปฏิบัติการทางเรือในป พ.ศ.๒๕๑๖ - Focus: desired effects (physical and behavioral)
- Encompass both target and objective-based methods
โดย นาวาเอก ไฉน สวรรณกติ (ยศในขณะน้น) เรียกวา “การวางแผนทางเรือ” (อางถึง - Models the enemy-as-a-system w/adversaray reaction
ุ
ิ
ั
- Considers Direct, Indirect, Complex (synergistic),
ภาพท่ ๕ เอกสารการวางแผนของ ทร. ต้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน) หรือตรงกับเอกสาร Naval Cumulative & Cascading effects
ั
ี
- Timing explicitly considered
Planning ของ U.S. Naval War College ฉบับแกไขป ค.ศ.๑๙๗๐ โดยการวางแผนทางเรือ - “Overcoming” mechanism stated & assessed
้
่
ี
ื
ุ
ั
ในชวงเวลาน้น มงเนนการเอาชนะขาศึกโดยการทําลายหนวยทหารหรือเปาหมายในพนทการรบ
ภาพความสัมพันธระหวาง TBO OBO และEBO
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
83
82 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

่
ั
ิ
ํ
ื
่
ื

่
ี
ั
เมอสงครามมาถงยคท ๓ ในเรองการดาเนนกลยทธ การแขงขนกนพฒนา
ั
ุ
ึ
ุ

และสั่งสมอาวุธอาจไมใชคําตอบที่ดีสําหรับทุกประเทศ และแนวความคิดในการทําสงคราม
ึ
โดยการทําลายลางกําลังรบขาศึกนํามาซ่งความสูญเสียท้งกําลังพล ยุทโธปกรณ
ั
ิ
ี
และความเสียหายทางเศรษฐกิจเปนอยางมาก นักการทหารเร่มมีความเห็นท่ตรงกันวาการ
ทําลายกําลังรบขาศึกเปนเพียงวิธีการ (Ways) หน่งในหลายวิธีการเพ่อบรรลุเปาหมาย (Ends)
ึ
ื
ทางทหาร ดวยเหตุนี้การเอาชนะขาศึกโดยการทําลายโดยตรงตอหนวยทหาร หรือเปาหมาย
ี
ี
ิ
ี
ื
ุ
ในพ้นท่การรบ (ส่งท่มงทางวัตถุ) ไมใชทางเลือกท่ดีเสมอไป และเปนแนวทางท่ส้นเปลือง
ี
ิ
ั
ื
ทรพยากร กาลงพลเปนจานวนมาก อกทงนาไปสการสะสมกาลงทหาร หรอการสะสม
ู

ํ
ั
ี
ํ

ํ
ั
ํ
้
ั
อาวุธในชวงท่ผานมา ดวยเหตุน้การปฏิบัติการทางทหารและการวางแผนจึงมีการพัฒนา
ี
ี
ุ
ตอมาเปนการใชกําลังทหารโดยเปนเคร่องมือของระดับยุทธศาสตร มงเนนการผลักดัน
ื
ใหเกิดการบรรลุวัตถุประสงคที่ตองการ เรียกวา การปฏิบัติการบนพื้นฐานของวัตถุประสงค
(Objective Based Operations : OBO) ซ่งจะมองถึงผลประโยชนระดับยุทธศาสตร 
ึ
ที่สูงกวาการใชกําลังทางทหารและแปลงลงมาเปนวัตถุประสงคในระดับที่รองลงมา
ภาพความสัมพันธระหวางวัตถุประสงค (Objective) ในแตระดับ
ที่มา : JOINT OPERATIONAL WARFARE:THEORY AND PRACTICE by Dr. Milan Vego สวนที่ ๒ หนา ๒-๓
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
84 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ี
่
ื
่
ื
่
ุ
ึ
ั

ั
ั
ิ
ํ

ุ
เมอสงครามมาถงยคท ๓ ในเรองการดาเนนกลยทธ การแขงขนกนพฒนา การปฏิบัติการลักษณะ OBO น้จะมีการนําวัตถุประสงคท่ไดรับมอบมาต้งแตในระดับ
ี
ี
ั
และสั่งสมอาวุธอาจไมใชคําตอบที่ดีสําหรับทุกประเทศ และแนวความคิดในการทําสงคราม ยุทธศาสตร การเมือง (Political Strategic Objectives) แปลงลงสูวัตถุประสงคในระดับ
ั
โดยการทําลายลางกําลังรบขาศึกนํามาซ่งความสูญเสียท้งกําลังพล ยุทโธปกรณ ท่รองลงมา อาทิ วัตถุประสงคระดับยุทธศาสตรทหาร (Military Strategic Objectives)
ึ
ี
และความเสียหายทางเศรษฐกิจเปนอยางมาก นักการทหารเร่มมีความเห็นท่ตรงกันวาการ ระดับยุทธศาสตรเขตสงคราม (Theater Strategic Objective) ระดับยุทธการ (Operational
ิ
ี
ื
ึ
ทําลายกําลังรบขาศึกเปนเพียงวิธีการ (Ways) หน่งในหลายวิธีการเพ่อบรรลุเปาหมาย (Ends) Objective) และระดับยุทธวิธี (Tactical Objective) เปนตน วัตถุประสงคตัวน้จะเปน
ี
ทางทหาร ดวยเหตุนี้การเอาชนะขาศึกโดยการทําลายโดยตรงตอหนวยทหาร หรือเปาหมาย ส่งสําคัญในการกํากับการปฏิบัติการคร้งนั้น ๆ และจะเปนส่งท่แนนอนตายตัวจนกวา
ี
ิ
ั
ิ
ี
ุ
ี
ื
ี
ี
ในพ้นท่การรบ (ส่งท่มงทางวัตถุ) ไมใชทางเลือกท่ดีเสมอไป และเปนแนวทางท่ส้นเปลือง วัตถุประสงคในระดับที่สูงขึ้นไปจะมีการเปลี่ยนแปลง การนําเอาวัตถุประสงคเปนแกนหลัก
ิ
ิ
ํ
ื
ั
ํ
ั
ทรพยากร กาลงพลเปนจานวนมาก อกทงนาไปสการสะสมกาลงทหาร หรอการสะสม เพ่อพจารณาวางแผน ประเมนคา และปฏบติตามภารกจทไดรบเพ่อใหไดวตถประสงค 
ั
ํ

ี
ํ
ั
ู

้
ิ
ิ
ั
ิ
ุ
ื
ิ
ั
ั

่
ื
ี
อาวุธในชวงท่ผานมา ดวยเหตุน้การปฏิบัติการทางทหารและการวางแผนจึงมีการพัฒนา ท่ตองการ (Strategies to Task หรือยุทธศาสตรสยุทธวิธี) โดยสามารถปฏิบัติไดอยาง
ี
ี
ู
ี
ื
ุ
ตอมาเปนการใชกําลังทหารโดยเปนเคร่องมือของระดับยุทธศาสตร มงเนนการผลักดัน ตรงตามความตองการมากกวา และใชทรัพยากรไดคุมคากวา TBO
ใหเกิดการบรรลุวัตถุประสงคที่ตองการ เรียกวา การปฏิบัติการบนพื้นฐานของวัตถุประสงค
(Objective Based Operations : OBO) ซ่งจะมองถึงผลประโยชนระดับยุทธศาสตร 
ึ
ที่สูงกวาการใชกําลังทางทหารและแปลงลงมาเปนวัตถุประสงคในระดับที่รองลงมา

ภาพกระบวนการคิดของ Objective Based Operation
ที่มา : JOINT OPERATIONAL WARFARE:THEORY AND PRACTICE by Dr. Milan Vego สวนที่ ๑๓ หนา ๑๓-๖๙
ื
เม่อการทําลายกําลังรบฝายขาศึกไมใชหนทางการปฏิบัติเพียงหนทางเดียวอีกตอไป
ในการปฏิบัติการทางทหาร แนวความคิด Operational Approach ลักษณะ Indirect
Approach ตอจุดศูนยดุล (COG) จึงพัฒนามาตอบสนองตอการปฏิบัติการ OBO การสราง
หนทางการปฏิบัติที่เปนลักษณะ Indirect Approach ไดสรางทางเลือกที่เปนไปไดมากมาย
ภาพความสัมพันธระหวางวัตถุประสงค (Objective) ในแตระดับ
ที่มา : JOINT OPERATIONAL WARFARE:THEORY AND PRACTICE by Dr. Milan Vego สวนที่ ๒ หนา ๒-๓
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
85
84 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ในการปฏิบัติการทางทหารและนําไปส “การวางแผนบนพ้นฐานของวัตถุประสงค (Objective-
ู
ื
Based Planning)” หรือใน ทร.สหรัฐฯ จะเรียกวา “การวางแผนบนพ้นฐานของภารกิจ
ื
ั
ี
(Mission-Based Planning)” โดยข้นตอนแรก ๆ ของแนวความคิดน้มีความคลายคลึง
ื
กับการวางแผนบนพ้นฐานของเปาหมาย (Threat-Based Planning) คือ การวิเคราะห 
ิ
ี
ุ
ิ
หาส่งท่มง (Objective) และกําหนดส่งท่มงทางวัตถุ (Physical Objective) ท่มีลักษณะ
ี
ุ
ี
ื
เปนรูปธรรม หลังจากน้นการพัฒนาแนวความคิดยุทธศิลป (Operational Arts) ในเร่อง
ั
ิ
จุดศูนยดุล (COG) แลววิเคราะหหาปจจัยวิกฤต (Critical Factors) จะเร่มเขามาสนับสนุน
ี
ุ
ิ
กระบวนการกําหนดหนทางการปฏิบัติอยางมีนัยสําคัญตอการบรรลุส่งท่มง (Objective)
ื
เพ่อใหไดมาซ่งความลอแหลมวิกฤติ (Critical Vulnerabilities) หรือจุดออนของจุดศูนยดุล
ึ
ั
ี
ั
ี
ของท้งสองฝาย จากน้นหนทางการปฏิบัติท่ดีท่สุดสําหรับฝายเราคือ การกระทําตอความ
ี
ออนแอของฝายตรงขามแทนท่จะเปน COG โดยตรง และปกปองความออนแอของฝายเรา
การปฏิบัติในลักษณะ OBO น้จึงลดความสูญเสียจากการตองเผชิญกับปจจัยท่เขมแข็ง
ี
ี
ของขาศึกโดยตรง และเปนการเปล่ยนความเขาใจท่ยึดถือกันมาแตเดิมวา ปจจัยการแพ 
ี
ี
หรือชนะในการทําสงครามยอมมาจากจํานวนและขีดความสามารถของกําลังรบเปนหลัก
ึ
ู
ไปสการใหความสําคัญตอปจจัยทางยุทธการ (Operational Factors) มากย่งข้น การชดเชย
ิ
ี
ื
ความเสียเปรียบจากกําลังรบดวยปจจัยพ้นท่และเวลา เปนส่งท่กลายเปนเร่องปกติของ
ี
ื
ิ
ึ
นักวางแผน การใหความสําคัญตอปจจัยเวลาซ่งเปนปจจัยท่สําคัญท่สุดและไมสามารถ
ี
ี
ึ
นํากลับคืนมาไดหากสูญเสียไปแลวเร่มถูกใหความสําคัญมากข้น สําหรับการวางแผน
ิ
บนพ้นฐานของภารกิจ (Mission-Based Planning) นั้น ทร. ไดมีการแปลและเรียบเรียง
ื
จาก NAVY WARFARE PUBLICATION NAVY PLANNING (NWP 5-01) ฉบับป ค.ศ.๑๙๙๖
และเปนเอกสารอางอิงไวใชเชนกัน โดยมีการจัดทําเปน อทร.๘๓๐๗ เลมแรก ในป
ี
ิ
พ.ศ.๒๕๔๑ และปรับปรุงแกไขเพ่มเติมในป พ.ศ.๒๕๔๖ (อางถึง ภาพท่ ๕ เอกสารการวางแผน
ของ ทร. ตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน)
เมื่อสิ้นสุดสงครามเย็นและสหรัฐฯ กลายมาเปนมหาอํานาจเพียงหนึ่งเดียวในชวง
ั
เวลาน้น ไดเกิดความขัดแยงข้นในตะวันออกกลางจากการท่กองทัพอิรักของประธานาธิบดี
ึ
ี
ซัดดัม ฮุสเซน นํากําลังเขายึดครองประเทศคูเวตเมื่อวันที่ ๒ สิงหาคม ค.ศ.๑๙๙๐ ซึ่งนับเปน
การทาทายระเบียบโลกภายใตการนําของสหรัฐฯ โดยภายหลังจากการคว่าบาตรทางเศรษฐกิจ
ํ
ั
กับอิรัก และการเจรจาทางการทูตหลายคร้งไมประสบความสําเร็จ สหประชาชาติจึงมีมต ิ
ื
ใหใชปฏิบัติการทางทหารเพ่อผลักดันกองทัพอิรักออกจากประเทศคูเวต และการปฏิบัต ิ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
86 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ในการปฏิบัติการทางทหารและนําไปส “การวางแผนบนพ้นฐานของวัตถุประสงค (Objective- การทางทหารภายใตการนําของสหรัฐฯ ในครั้งนี้เปนการแสดงใหเห็นแนวคิดการปฏิบัติการ
ู
ื
้
ิ
ึ
ั
ี
่
Based Planning)” หรือใน ทร.สหรัฐฯ จะเรียกวา “การวางแผนบนพ้นฐานของภารกิจ ทางทหารและการวางแผนในอกลกษณะหนง คอ การปฏบตการบนพนฐานของผลกระทบ
ื
ื
ิ
ั
ื
ึ
ี
ั
(Mission-Based Planning)” โดยข้นตอนแรก ๆ ของแนวความคิดน้มีความคลายคลึง (Effects Based Approach to Operations : EBAO) ซ่งเปนแนวความคิดการปฏิบัติการ
กับการวางแผนบนพ้นฐานของเปาหมาย (Threat-Based Planning) คือ การวิเคราะห  ทางทหารเพ่อสรางผลกระทบ (Effects) ท้งผลกระทบทางตรงและทางออมท่ตองการ
ี
ื
ื
ั
ู
ิ
ิ
ี
ุ
ี
ื
ี
ุ
หาส่งท่มง (Objective) และกําหนดส่งท่มงทางวัตถุ (Physical Objective) ท่มีลักษณะ เพ่อนําไปสความสําเร็จตามวัตถุประสงคของการปฏิบัติการทางทหาร และตอบสนอง
ั
ื
เปนรูปธรรม หลังจากน้นการพัฒนาแนวความคิดยุทธศิลป (Operational Arts) ในเร่อง ตอความตองการในระดับยุทธศาสตร
จุดศูนยดุล (COG) แลววิเคราะหหาปจจัยวิกฤต (Critical Factors) จะเร่มเขามาสนับสนุน
ิ
กระบวนการกําหนดหนทางการปฏิบัติอยางมีนัยสําคัญตอการบรรลุส่งท่มง (Objective)
ิ
ี
ุ
เพ่อใหไดมาซ่งความลอแหลมวิกฤติ (Critical Vulnerabilities) หรือจุดออนของจุดศูนยดุล
ื
ึ
ั
ของท้งสองฝาย จากน้นหนทางการปฏิบัติท่ดีท่สุดสําหรับฝายเราคือ การกระทําตอความ
ี
ั
ี
ี
ออนแอของฝายตรงขามแทนท่จะเปน COG โดยตรง และปกปองความออนแอของฝายเรา
ี
การปฏิบัติในลักษณะ OBO น้จึงลดความสูญเสียจากการตองเผชิญกับปจจัยท่เขมแข็ง
ี
ของขาศึกโดยตรง และเปนการเปล่ยนความเขาใจท่ยึดถือกันมาแตเดิมวา ปจจัยการแพ 
ี
ี
หรือชนะในการทําสงครามยอมมาจากจํานวนและขีดความสามารถของกําลังรบเปนหลัก
ิ
ไปสการใหความสําคัญตอปจจัยทางยุทธการ (Operational Factors) มากย่งข้น การชดเชย
ู
ึ
ี
ความเสียเปรียบจากกําลังรบดวยปจจัยพ้นท่และเวลา เปนส่งท่กลายเปนเร่องปกติของ
ื
ี
ิ
ื
ี
ี
ึ
นักวางแผน การใหความสําคัญตอปจจัยเวลาซ่งเปนปจจัยท่สําคัญท่สุดและไมสามารถ
นํากลับคืนมาไดหากสูญเสียไปแลวเร่มถูกใหความสําคัญมากข้น สําหรับการวางแผน
ิ
ึ
บนพ้นฐานของภารกิจ (Mission-Based Planning) นั้น ทร. ไดมีการแปลและเรียบเรียง
ื
จาก NAVY WARFARE PUBLICATION NAVY PLANNING (NWP 5-01) ฉบับป ค.ศ.๑๙๙๖
และเปนเอกสารอางอิงไวใชเชนกัน โดยมีการจัดทําเปน อทร.๘๓๐๗ เลมแรก ในป
ี
พ.ศ.๒๕๔๑ และปรับปรุงแกไขเพ่มเติมในป พ.ศ.๒๕๔๖ (อางถึง ภาพท่ ๕ เอกสารการวางแผน ภาพกระบวนการคิดของ Effects Based Approach to Operations: EBAO
ิ
ของ ทร. ตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน) ที่มา : JOINT OPERATIONAL WARFARE:THEORY AND PRACTICE by Dr. Milan Vego สวนที่ ๑๓ หนา ๑๓-๖๘
เมื่อสิ้นสุดสงครามเย็นและสหรัฐฯ กลายมาเปนมหาอํานาจเพียงหนึ่งเดียวในชวง
เวลาน้น ไดเกิดความขัดแยงข้นในตะวันออกกลางจากการท่กองทัพอิรักของประธานาธิบดี หากจะศึกษาแนวความคิดเร่อง EBO อยางจริงจังคงตองยอนกลับไปศึกษา
ี
ึ
ั
ื
ซัดดัม ฮุสเซน นํากําลังเขายึดครองประเทศคูเวตเมื่อวันที่ ๒ สิงหาคม ค.ศ.๑๙๙๐ ซึ่งนับเปน แนวความคดการทําสงครามทางอากาศของนักทฤษฎีการทําสงครามทางอากาศสมัยใหม
ิ
ํ
การทาทายระเบียบโลกภายใตการนําของสหรัฐฯ โดยภายหลังจากการคว่าบาตรทางเศรษฐกิจ เชน พลตรี Giulio Douhet ชาวอิตาเลียน จอมพลอากาศ Hugh Trenchard ชาวอังกฤษ
ั
กับอิรัก และการเจรจาทางการทูตหลายคร้งไมประสบความสําเร็จ สหประชาชาติจึงมีมต ิ กับ พลตรี William Billy Mitchell ชาวอเมริกัน ซ่งเสนอแนวความคิดการทําสงคราม
ึ
ื
ใหใชปฏิบัติการทางทหารเพ่อผลักดันกองทัพอิรักออกจากประเทศคูเวต และการปฏิบัต ิ โดยมีกําลังทางอากาศเปนเคร่องมือหลักในการครองอากาศ โดยการทําลายกําลังทาง
ื
อากาศของฝายตรงกันขามแลวเอาชนะศัตรูโดยการท้งระเบิดทําลายเมืองและทําลายขวัญ
ิ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
87
86 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ของศัตรู แตแนวความคิดในลักษณะการปฏิบัติการบนพื้นฐานของผลกระทบแบบเดิม หรือ
Effects Based Operations (EBO) กลับไมไดรับการพัฒนาเพิ่มเติมเพื่อนําไปสูการใชงาน
และถูกยอมรับกันเพียงในกองทัพอากาศ ไมอาจพัฒนาไปสการนําไปใชในการวางแผน
ู
ี
และการปฏิบัติการทางทหารอยางจริงจังเทาท่ควร จนกระท่ง นาวาอากาศเอก John
ั
Ashley Warden ของกองทัพอากาศสหรัฐฯ ไดนําเสนอแนวความคิดเรื่อง 5 Rings Model
และ นาวาอากาศตรี Jason Barlow ไดนําเสนอแนวความคิดเรื่อง Barlow’s Model หรือ
National Elements of Value (NEV) ทําใหการพัฒนาเรื่อง EBO ไปสู EBAO และสามารถ


ู
ิ
ั
ิ

ี

ู

ํ
นาไปใชวางแผนและการปฏิบตการทางทหาร โดยถกนําไปพสจนในชวงสงครามอาวเปอรเซย
ครั้งที่ ๑











5 Rings Model Barlow’s Model
ภาพแนวความคิดเรื่อง 5 Rings Model และ Barlow’s Model
ที่มา : US Air Force Doctrine : Operations and Planning


แนวความคิด EBAO ถึงแมวาจะเปนแนวความคิด Operational Approach
ลักษณะ Indirect Approach ตอ COG เชนเดียวกัน OBO แตมุมมองตอ COG ของ EBAO
กลับมีความแตกตางกันโดยส้นเชิง ในขณะท่ OBO มีมุมมองตอ COG อยในกรอบของกําลัง
ิ
ี
ู
อํานาจแหงชาติดานการทหารเพียงอยางเดียว แต EBAO จะจําลอง COG ของฝายตรงขาม
ู
ู
ี
ื
ื
ท่อยในลักษณะของระบบ (System) และมีความเช่อมโยงตอเน่องกันไปสกําลังอํานาจแหงชาต ิ
ดานอื่น ๆ เชน เศรษฐกิจ การเมือง ขอมูลขาวสาร อีกดวย โดยหากเราจําลองระบบหนึ่ง
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
88 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ของฝายตรงขามดวยหน่ง COG ในแนวความคิดของ EBAO เราจะตองวิเคราะหถึงผลกระทบ
ึ
ของศัตรู แตแนวความคิดในลักษณะการปฏิบัติการบนพื้นฐานของผลกระทบแบบเดิม หรือ ในการปฏิบัติตอระบบหน่งท่ไปมีผลกับอีกระบบหน่งของฝายตรงขามดวย หรือเรียกวา
ึ
ี
ึ
Effects Based Operations (EBO) กลับไมไดรับการพัฒนาเพิ่มเติมเพื่อนําไปสูการใชงาน การวิเคราะหแบบ System of System Analysis (SoSA ตามแนวคิดของ นาวาอากาศเอก
ู
และถูกยอมรับกันเพียงในกองทัพอากาศ ไมอาจพัฒนาไปสการนําไปใชในการวางแผน JOhn Ashlon Warden) หรือ Cross-COG (ตามแนวคิดเรื่อง National Element of Value)
ั
และการปฏิบัติการทางทหารอยางจริงจังเทาท่ควร จนกระท่ง นาวาอากาศเอก John การวิเคราะหในลักษณะน้จะชวยใหผบังคับบัญชาทราบวาระบบฝายตรงขามมีจุดออน-จุดแข็ง
ี
ี
ู
Ashley Warden ของกองทัพอากาศสหรัฐฯ ไดนําเสนอแนวความคิดเรื่อง 5 Rings Model รวมทั้งมีการเชื่อมโยงในการทํางานอยางไร (Nodes & Links) อะไรเปนปจจัยสําคัญในการทํางาน
และ นาวาอากาศตรี Jason Barlow ไดนําเสนอแนวความคิดเรื่อง Barlow’s Model หรือ ของระบบฝายตรงขาม และสามารถเลอกกาหนดหนทางการปฏบตไดอยางถกตองมประสทธภาพ

ํ
ี
ู

ื

ิ

ั
ิ
ิ
ิ
National Elements of Value (NEV) ทําใหการพัฒนาเรื่อง EBO ไปสู EBAO และสามารถ ตลอดจนใชทรัพยากรอยางคมคา ท้งน้การประเมินคาผลการปฏบตของ EBAO นน จะตอง
ี
ุ
ิ
ั

ั
ิ
้
ั
ี

ั
ิ
ู
นาไปใชวางแผนและการปฏิบตการทางทหาร โดยถกนําไปพสจนในชวงสงครามอาวเปอรเซย ครอบคลุมในทุกดานท้งดานกายภาพ และพฤติกรรมทเปลยนไปของขาศก ซงจะมปจจย
ํ

ู


ิ
ี

่
ั
่
ึ
ั
ี
ี
่
ึ

ครั้งที่ ๑ ในเร่องเวลาเขามาประกอบเปนสําคัญ ดังน้นจะตองมการบรหารจดการการขาวกรองทด ี
ี
ี
ั
่
ื

ั
ิ
(Effects Based Dynamic ISR Management) รวมถึงความตองการขาวกรองท่ไมได 
ี
ถูกจํากัดอยแตเพียงในสนามรบ (Battlefi eld) แตขยายความตองการไปสสภาพแวดลอม
ู
ู
ทางยุทธการ (Operational Environment) ครอบคลุมทั้งการเมือง (Political) การทหาร
(Military) เศรษฐกิจ (Economic) สังคม (Social) โครงสรางพ้นฐาน (Infrastructure)
ื
และขอมูลขาวสาร (Information) หรือ PMESII ทั้งนี้ EBAO มิใชแนวคิดที่จะมาทดแทน
แนวคิดลักษณะ TBO และ OBO เสียทีเดียว แตเปนรูปแบบการปฏิบัติการทางทหารที่ให
ั
ั
ี
ั
ี
ความสําคัญกับผลกระทบท่มีตอวัตถุประสงคท่ต้งไวท้งทางตรงและทางออม ท้งดานกายภาพ
ิ

และดานพฤตกรรม แนวความคด EBAO มองการปฏิบัติในมุมมองท่กวางกวาแนวความคิด
ี
ิ
ั
ึ
ํ

รปแบบอน ๆ และพยายามศกษาและจาลองแบบความสมพนธโดยสรางคาวา “ผลกระทบ
ื
่
ั

ํ
ู

ู
(Effects)” เขาไปแทรกอยระหวาง “วัตถุประสงค (Objective)” และ “กิจ (Tasks)”
5 Rings Model Barlow’s Model
ั
หรือบางคร้งอาจเรียกวา “การกระทํา (Actions)” เพ่อปองกันความสับสนกับ “กิจ (Tasks)”
ื
ภาพแนวความคิดเรื่อง 5 Rings Model และ Barlow’s Model ในขั้นการวิเคราะหภารกิจ
ที่มา : US Air Force Doctrine : Operations and Planning
การวางแผนทางทหารบนพ้นฐานของผลกระทบ (Effects Based Planning)
ื
ิ
แนวความคิด EBAO ถึงแมวาจะเปนแนวความคิด Operational Approach ไดมีการพัฒนาและนําเขามาปรับปรุงเพ่มเติมในเอกสารการวางแผนทางทหารของ ทร.
ิ
ลักษณะ Indirect Approach ตอ COG เชนเดียวกัน OBO แตมุมมองตอ COG ของ EBAO เชนกัน โดยเร่มปรากฎบางสวนใน (ราง) อทร.๘๓๐๗ ฉบับป พ.ศ.๒๕๕๖ เปนตนมา

ุ
ี
ื
ั
ํ
ิ
่

้
ิ
ั

ุ
ึ
ิ
ี
กลับมีความแตกตางกันโดยส้นเชิง ในขณะท่ OBO มีมุมมองตอ COG อยในกรอบของกําลัง จนถงปจจบน มพนฐานการคดจากการเรมดวยกาหนดวตถประสงค (Objective)
ู
ุ
ึ
อํานาจแหงชาติดานการทหารเพียงอยางเดียว แต EBAO จะจําลอง COG ของฝายตรงขาม ของการปฏิบัติการทางทหารแลวมงเนนกับการสรางผลกระทบ (Effects) ใหเกิดข้นในระบบ
ี
ึ
ี
ู
ื
ู
ท่อยในลักษณะของระบบ (System) และมีความเช่อมโยงตอเน่องกันไปสกําลังอํานาจแหงชาต ิ ของขาศึกผานทางกิจกรรม (Actions) ตาง ๆ ท่ฝายเราจะทําใหเกิดข้นและประเมินผล
ื
ี
ั
ั
ื
ดานอื่น ๆ เชน เศรษฐกิจ การเมือง ขอมูลขาวสาร อีกดวย โดยหากเราจําลองระบบหนึ่ง ของการดําเนินการเหลาน้น รวมท้งสรางผลกระทบ (Effects) ท่เก้อกูลฝายเราในการปฏิบัติการ
ควบคูกันไป
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
89
88 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๔. ความคิดเห็นตอ Operational Approach แบบตาง ๆ

การนําเสนอ Operational Approach รูปแบบตาง ๆ สงผลกระทบโดยตรง
่
ู
่
ํ

ึ
ี
ตอการกาหนดกระบวนการ (Process) วางแผนทางทหาร ซงรปแบบทเปนกระแสหลก
ั

ี
ในปจจุบัน คือ รูปแบบ OBO และ EBAO แตก็ยังไมมีขอยุติในประเด็นท่ถกเถียงกัน
ี
เก่ยวกับขอดีและขอเสีย และความเหมาะสมตอการปฏิบัติการทางทหารในปจจุบัน ดวยเหตุน ้ ี
ื
ี
ี
สาระสําคัญในสวนน้ จะเนนไปท่การสรุปประเด็นสําคัญในเร่องขอวิพากษวิจารณจาก
นักยุทธศาสตรทหารที่สําคัญ อาทิ ดร. Milan Vego นาวาอากาศเอก John A. Warden
เปนตน
EBO กับแนวความคิดการทําสงคราม
Clausewitz นักยุทธศาสตรการทําสงครามทางบกไดใหมุมมองตอสงคราม คือ
การใชกําลังอํานาจบีบบังคับใหฝายตรงขามยอมทําตามความตองการของเรา (War is thus
an act of force to compel our enemy to do our will) และยังไดกลาวตอไปอีก
ื
วาสงครามเปนเพียงการดําเนินนโยบายทางการเมืองดวยเคร่องมืออ่น ผสนับสนุน OBO
ู
ื

ไดหยบยกการวพากษผานนยามของสงครามมาเปนประเดนโตแยงแนวความคด EBAO


ิ
ิ
ิ
ิ



็
วาเปนการปลอยใหการตัดสินใจสุดทายในระดับยุทธศาสตรไปข้นอยกับฝายตรงขาม
ู
ึ
ี
จึงสงผลใหวิธีการทําสงครามเปล่ยนไป และคําวาสงครามหางไกลออกไปจากทฤษฎ ี
ที่เคยเขาใจรวมกันมา และการปลอยใหฝายตรงขามเปนผูตัดสินใจจากผลกระทบ (Effect)
ึ
ื
ั
ท่ฝายเราสรางข้นท้งทางตรงและทางออมเพ่อบีบบังคับใหยินยอมตัดสินใจในทางเลือก
ี
ั
ี
ท่ฝายเราหยิบย่นใหน้นตองอาศัยการประเมินผลกระทบท่เกิดข้นท้งทางตรงและทางออม
ั
ึ
ื
ี
ี
ื
ึ
ู
ควบคกันไป การประเมินผลกระทบทางตรงอาจยอมรับกันวาเปนเร่องท่เกิดข้นได แตการ
ื
ิ
ี
ึ
ประเมินผลกระทบทางออมหรือการประเมินผลท่เกิดข้นเปนลูกโซติดตอกันไปย่งเปนเร่อง
ึ
ิ
่

ึ
่
ทแทบจะเปนไปไมได อกทงผลกระทบทเกดขนอาจเกดขนเพยงหวงเวลาหนงเทานน
้
ี



่
ี
้
ั
ี
ั

้
้
ิ
ี
ึ
และย่งระดับของสงครามสูงมากข้นเทาใดการสรางผลกระทบจะเกิดข้นไดยากย่งข้น
ึ
ึ
ิ
ึ
ิ
เทาน้น โดยเฉพาะอยางย่งการสรางผลกระทบกับฝายตรงขามท่รวาฝายเรามีขอจํากัดบาง
ี
ิ
ั
ู
ี
ประการในการปฏิบัติการทางทหาร ในขณะท่ OBO จะสอดคลองกับการทําสงครามตาม
หลกการดั้งเดิมมากกวา และเปนรูปแบบที่ฝายเราเปนฝายตัดสินใจเลือกการปฏิบัติ (กิจ) ที่เหมาะ
ั
สมเพ่อบีบบังคับฝายตรงขาม ตัวอยางท่ถูกนํามาสนับสนุนขอวิพากษน้ คือ เกมหมากรุก
ี
ี
ื
ู
ึ
บนกระดานขนาด ๖๔ ชอง และตัวหมากจํานวน ๓๒ ตัว ซ่งเปรียบเสมือนการสรบในลักษณะ
๘
ท่อาจเรียกไดวาปราศจากหมอกของสงคราม (Fog of War) และความฝดของสงคราม
ี
๙

(Friction of War) เองก็ตาม เมื่อการเดินหมากครั้งแรกของทั้งสองฝายเกิดขึ้นบนกระดานแลว
ื
มีความเปนไปไดถึง ๔๐๐ กรณีท่จะเกิดข้น เม่อมาถึงการเดินคร้งท่ ๒ ของท้งสองฝาย
ี
ึ
ี
ั
ั
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
90 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

๔. ความคิดเห็นตอ Operational Approach แบบตาง ๆ ความเปนไปไดจะกลายเปน ๗๑,๘๕๒ ครั้งที่ ๓ กลายเปนประมาณ ๙ ลาน และครั้งที่ ๔

การนําเสนอ Operational Approach รูปแบบตาง ๆ สงผลกระทบโดยตรง จะมากกวา ๓๑๕ พันลานความเปนไปได ดวยเหตุนี้ หากเปนการทําสงครามในความเปนจริง
ิ

ิ

้
ี
่
ั
ี
่

ึ
ี
่
ู
ตอการกาหนดกระบวนการ (Process) วางแผนทางทหาร ซงรปแบบทเปนกระแสหลก ทมทงหมอกและความฝดของสงคราม การประเมนคาผลกระทบตามแนวความคดของ EBAO

ั
ํ
ี
ในปจจุบัน คือ รูปแบบ OBO และ EBAO แตก็ยังไมมีขอยุติในประเด็นท่ถกเถียงกัน แทบจะเปนไปไมได
ี
ี
เก่ยวกับขอดีและขอเสีย และความเหมาะสมตอการปฏิบัติการทางทหารในปจจุบัน ดวยเหตุน ้ ี นอกจากน้ในมุมมองของ Clausewitz เปาหมายท่แทจริงของสงคราม คือ การทําให 
ี
ึ
ิ
ุ
ึ

ื
ี
ี

่
ี

่
สาระสําคัญในสวนน้ จะเนนไปท่การสรุปประเด็นสําคัญในเร่องขอวิพากษวิจารณจาก ขาศกหมดขดความสามารถ ซงแตกตางจากแนวความคดของ EBAO ทมงสรางผลกระทบ

ี
ั
นักยุทธศาสตรทหารที่สําคัญ อาทิ ดร. Milan Vego นาวาอากาศเอก John A. Warden ตอความต้งใจ (Intention) ของฝายตรงขาม ในมุมมองดานการทหารปจจุบันท่เรา
ี
เปนตน จะนิยามเกี่ยวกับ “ภัยคุกคาม (Threat)” เปนองคประกอบของขีดความสามารถ (Capability)
และความตั้งใจ (Intention) แลวแนวความคิดแบบ OBO จะมุงกระทําตอขีดความสามารถ
EBO กับแนวความคิดการทําสงคราม
ี
ของฝายตรงขามท้งทางตรงและทางออม ในขณะท่ EBAO จะประเมินผลกระทบตอ
ั
Clausewitz นักยุทธศาสตรการทําสงครามทางบกไดใหมุมมองตอสงคราม คือ พฤติกรรมและความต้งใจ (Intention) ของฝายตรงขามดวยมาตรวัดประสิทธิผล (Measure
ั
การใชกําลังอํานาจบีบบังคับใหฝายตรงขามยอมทําตามความตองการของเรา (War is thus of Effectiveness : MOE) กับการประเมินมาตรวัดประสิทธิภาพ (Measure of
an act of force to compel our enemy to do our will) และยังไดกลาวตอไปอีก Performance : MOP) ของการกระทํา (Actions) หลายการกระทําเพ่อสรางผลกระทบ
ื
ู
วาสงครามเปนเพียงการดําเนินนโยบายทางการเมืองดวยเคร่องมืออ่น ผสนับสนุน OBO ท่ตองการใหเกิดข้นน้น กรณีศึกษาท่ถูกหยิบยกข้นมาเพ่อแสดงใหเห็นความยากลําบาก
ื
ื
ั
ื
ี
ึ
ี
ึ

ิ
ิ
ิ

ไดหยบยกการวพากษผานนยามของสงครามมาเปนประเดนโตแยงแนวความคด EBAO ในการประเมินผลกระทบตอพฤติกรรมและความต้งใจ (Intention) ฝายตรงขาม คือ


ิ

็

ั
วาเปนการปลอยใหการตัดสินใจสุดทายในระดับยุทธศาสตรไปข้นอยกับฝายตรงขาม การทําสงครามเรืออู (U - Boat) ของเยอรมันในชวงสงครามโลกครั้งที่ ๑ ซึ่งฝายเยอรมัน
ึ
ู
จึงสงผลใหวิธีการทําสงครามเปล่ยนไป และคําวาสงครามหางไกลออกไปจากทฤษฎ ี ประเมนวาสามารถผานมาตรวด MOP ไดเปนอยางดดวยการทาลายเรอสนคาไปยง ั
ี

ั



ี

ิ
ํ
ื
ิ


ที่เคยเขาใจรวมกันมา และการปลอยใหฝายตรงขามเปนผูตัดสินใจจากผลกระทบ (Effect) เกาะอังกฤษไดมากถึง ๖๐๐,๐๐๐ ตัน/เดือน และทําใหปริมาณสินคาเขาสูอังกฤษลดลงไป
ึ
ื
ั
ี
ท่ฝายเราสรางข้นท้งทางตรงและทางออมเพ่อบีบบังคับใหยินยอมตัดสินใจในทางเลือก ตาสุดเหลือเพียง ๓๔ % ของความตองการท้งประเทศตามมาตรวัด MOE ไดสําเร็จ
ํ
่
ั
ท่ฝายเราหยิบย่นใหน้นตองอาศัยการประเมินผลกระทบท่เกิดข้นท้งทางตรงและทางออม โดยผลกระทบท่เกิดข้นน้ฝายเยอรมันคาดการณวาฝายอังกฤษจะตองตัดสินใจยอมแพ 
ี
ื
ั
ั
ี
ึ
ี
ี
ึ
ู
ี
ควบคกันไป การประเมินผลกระทบทางตรงอาจยอมรับกันวาเปนเร่องท่เกิดข้นได แตการ เน่องจากขาดส่งอุปกรณในการทําสงครามอยางหลีกเลี่ยงไมได แตในความเปนจริงแลว
ื
ึ
ื
ิ
ี
ึ
ประเมินผลกระทบทางออมหรือการประเมินผลท่เกิดข้นเปนลูกโซติดตอกันไปย่งเปนเร่อง ถึงแมเยอรมันจะสามารถผานมาตรวัด MOP และ MOE ของตนเองไดอยางดีก็ตาม
ื
ิ


ึ
ิ

่
ี
ี
่
่
ึ
ี
้
ึ
ิ
้
ทแทบจะเปนไปไมได อกทงผลกระทบทเกดขนอาจเกดขนเพยงหวงเวลาหนงเทานน กลับไมสามารถบีบบังคับพฤติกรรมและความตั้งใจของฝายอังกฤษไดตามที่ตั้งใจ
้

ี
ั

ั
้
และย่งระดับของสงครามสูงมากข้นเทาใดการสรางผลกระทบจะเกิดข้นไดยากย่งข้น
ิ
ิ
ึ
ึ
ึ
เทาน้น โดยเฉพาะอยางย่งการสรางผลกระทบกับฝายตรงขามท่รวาฝายเรามีขอจํากัดบาง EBO กับการวางแผนทางทหาร
ิ
ู
ี
ั
ี

ิ
ั
ู
ประการในการปฏิบัติการทางทหาร ในขณะท่ OBO จะสอดคลองกับการทําสงครามตาม ผสนบสนุนแนวความคด OBO กลาววา EBAO มองสงครามเปนวิทยาศาสตร 

ั
ื
ี
ี
ึ
หลกการดั้งเดิมมากกวา และเปนรูปแบบที่ฝายเราเปนฝายตัดสินใจเลือกการปฏิบัติ (กิจ) ที่เหมาะ ท่เก่ยวของเช่อมโยงกันอยางเปนระบบ (System) และเปนเสนตรงจนเกินไป ซ่งตางจาก
ั
ี

ี
ื
ี
ุ
ึ
สมเพ่อบีบบังคับฝายตรงขาม ตัวอยางท่ถูกนํามาสนับสนุนขอวิพากษน้ คือ เกมหมากรุก สงครามในมมมองของ Clausewitz ซงมองสงครามมความเปนพลวตและซับซอน จากมุมมอง
่
ี
ู
บนกระดานขนาด ๖๔ ชอง และตัวหมากจํานวน ๓๒ ตัว ซ่งเปรียบเสมือนการสรบในลักษณะ ท่เกิดจากระบบ (System) น้เอง EBAO ไดสรางคําวา “สภาพแวดลอมทางยุทธการ
ี
ึ
๘
ท่อาจเรียกไดวาปราศจากหมอกของสงคราม (Fog of War) และความฝดของสงคราม (Operational Environment : OE)” ขนมาแทนความวา “สนามรบ (Battlefi eld/

ี
ึ
้
๙
ึ

ิ
(Friction of War) เองก็ตาม เมื่อการเดินหมากครั้งแรกของทั้งสองฝายเกิดขึ้นบนกระดานแลว Battlespace)” การเกิดข้นของ OE สงผลอยางย่งตอการวางแผนทางทหารโดยเฉพาะ
มีความเปนไปไดถึง ๔๐๐ กรณีท่จะเกิดข้น เม่อมาถึงการเดินคร้งท่ ๒ ของท้งสองฝาย อยางย่งในข้นตอนการวิเคราะหสภาพแวดลอมของการปฏิบัติการ ซ่งจากเดิมในแนวคิด
ี
ั
ิ
ั
ี
ึ
ั
ื
ึ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
91
90 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ของ OBO จะมุงเนนอยูเพียงในขอบเขตดานการทหาร (พื้นที่สนามรบ) ไปสูรูปแบบ EBAO
ที่มองสภาพแวดลอมเปนระบบที่ประกอบไปดวยการเมือง (Political) การทหาร (Milita ry)
เศรษฐกิจ (Economic) สังคม (Social) โครงสรางพ้นฐาน (Infrastructure) และขอมูล
ื
ขาวสาร (Information) หรือ PMESII ซึ่งถูกกําหนดอยูในขั้นตอนการเตรียมสภาพแวดลอม
ทางยุทธการดานขาวกรองรวม (JIPOE) ในเอกสาร JP 2-01.3 Joint Intelligence Preparation
of the Operational Environment ในขั้นตอนที่ ๒ การอธิบายผลกระทบของสภาพแวดลอม
ี
การวิเคราะหระบบ PMESII น้เองท่ทําใหแนวความคิด EBAO ไมไดถูกตีกรอบการสราง
ี
ู
ั
ื
ี
ู
ผลกระทบอยแตเฉพาะเปาหมายทางทหารเทาน้น แตยังขยายไปสระบบอ่น ๆ ท่สามารถ
ใหผลผลัพธเชื่อมโยงสูการปฏิบัติการทางทหารไดอีกดวย
ุ
ํ
ิ
ิ
ั
ั
ั
ั
ั
ั

ในทางกลบกนมมมองของ OBO จะใหความสาคญกบวตถประสงคของการปฏบตการ

ุ
ทางทหาร (ระบบการทหาร) มากที่สุด และไมเห็นดวยกับการนํา “สภาวะการณหรือผลกระทบ”
ั
มาค่นระหวางวัตถุประสงคกับกิจ ซ่งเปนการลดทอนคุณคาของวัตถุประสงคทางทหารลง
ึ
และยังไปสรางความคลุมเครือและขาดความสอดคลองระหวางวัตถุประสงคและกิจอีกดวย
อีกท้งการใหความสําคัญกับ OE จนเกินไปของ EBAO ทําใหคุณคาของภารกิจ
ั
(กิจ+มุงประสงค) ดอยคาลงเปนเหตุใหผูวางแผนฯ มักละเลยหรือหลงลืมหลักการแปลงกิจ
ุ
(Task) ของหนวยเหนือไปเปนมงประสงค (Purpose) ของหนวยรอง และยังทําใหการกําหนด
ี
“กิจ” ดวยการใชคําท่แสดงความสําเร็จ (Term of Accomplishment) ท่มีผลตอการกําหนด
ี
ลักษณะการทําสงครามในแตละเหลาทัพ และแตละระดับของสงคราม (Level of War)
ท่ถูกตองและชัดเจนมีความสําคัญลดนอยลงไป นอกจากน้ การมองแบบ System of System
ี
ี
ของ EBAO ยังไปลดความสําคัญของ COG ดานการทหารใหไปเทียบเทากับ COG ในระบบ
อื่น ๆ ทําใหเกิดทางเลือกมีมากเกินความจําเปน และหลุดออกไปจากกรอบของการปฏิบัติการ
ทางทหารรูปแบบเดิม ดวยเหตุนี้การใหความสนใจกับ Operational Idea เชน การดําเนิน
กลยุทธระดับยุทธการ (Operational Maneuver) การลวง (Deception) การสรางแผนทางเลือก
(Branches and Sequels) การปองกันจุดศูนยดุลของฝายเรา การปองกันการเกิดจุดผกผัน
ทางการรบ (Culminating Point) และหนาท่ตาง ๆ ทางยุทธการ (Operational Function)
ี
จึงไมใชความจําเปนอีกตอไป
EBO กับรูปแบบของภัยคุกคาม
ผสนับสนุน EBAO ใหความเห็นวารูปแบบการปฏิบัติการในลักษณะน้ไมไดถูก
ู
ี
้
ั
ี

ั
ั
ออกแบบมาเพ่อรองรบกับภยคกคามรปแบบเดม (Traditional Threats) เพยงเทานน
ื
ู
ิ
ุ
แตยังสามารถนําไปใชเพ่อวางแผนและปฏิบัติการทางทหารกับภัยคุกคามรูปแบบใหม
ื
ี
(Non Traditional Threats) ไดเปนอยางดี หรือแมแตกับภัยคุกคามท่ไมอาจระบุวัตถุประสงค 
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
92 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

่
ี
ุ
ั
ี

ั

ุ
ํ
ั
่
ี
็
ื
้
ั
ของ OBO จะมุงเนนอยูเพียงในขอบเขตดานการทหาร (พื้นที่สนามรบ) ไปสูรูปแบบ EBAO ทชดเจน และภยคกคามทไมมวตถประสงค เชน เชอไวรส กยงสามารถนาไปประยกตใช 
ั
ุ


ุ
ั

ู

ู
ั
่
ี

ั


ี
็
ที่มองสภาพแวดลอมเปนระบบที่ประกอบไปดวยการเมือง (Political) การทหาร (Milita ry) ไดอกดวย ตางกบรปแบบ OBO ทอาจจะสามารถรองรบภยคกคามรปแบบใหมไดกตาม
ื
เศรษฐกิจ (Economic) สังคม (Social) โครงสรางพ้นฐาน (Infrastructure) และขอมูล แตหากภัยคุกคามท่เกิดข้นน้นไมอาจกําหนดวัตถุประสงคไดแลวการเลือกหนทางการปฏิบัต ิ
ั
ึ
ี
ขาวสาร (Information) หรือ PMESII ซึ่งถูกกําหนดอยูในขั้นตอนการเตรียมสภาพแวดลอม จะขาดปจจัยบังคับใหการออกแบบหนทางการปฏิบัติไปในแนวทางที่ถูกตองเหมาะสม
ทางยุทธการดานขาวกรองรวม (JIPOE) ในเอกสาร JP 2-01.3 Joint Intelligence Preparation EBO กับการพัฒนาขีดความสามารถ
of the Operational Environment ในขั้นตอนที่ ๒ การอธิบายผลกระทบของสภาพแวดลอม
ี
ื
ี
ี
ี
การวิเคราะหระบบ PMESII น้เองท่ทําใหแนวความคิด EBAO ไมไดถูกตีกรอบการสราง นักวางแผนหลายคนอาจมีมุมมองท่คลาดเคล่อนวา EBAO และสงครามท่ใช 
ื

ื
ู
ื
ผลกระทบอยแตเฉพาะเปาหมายทางทหารเทาน้น แตยังขยายไปสระบบอ่น ๆ ท่สามารถ เครอขายเปนศูนยกลาง (Network Centric Warfare : NCW) เปนเร่องเดียวกัน คํากลาวน ้ ี
ู
ี
ั
ื
ั
ี
ใหผลผลัพธเชื่อมโยงสูการปฏิบัติการทางทหารไดอีกดวย จะไมถูกตองในประเด็นสื่อสารท่สําคัญเร่องความสัมพันธระหวางแนวความคิดท้งสองประเภทน้ ี
ั
ิ
ี
การทําความเขาใจท่ถูกตองควรเร่มจากการทําความเขาใจในประเด็นท่วา “EBAO น้น
ี
ิ
ั
ั
ในทางกลบกนมมมองของ OBO จะใหความสาคญกบวตถประสงคของการปฏบตการ ไมเทากับ NCW” และเขาใจในความสําคัญของ NCW ซ่งเปนส่งท่ขาดไมไดในการวางแผน
ั
ั
ุ
ํ
ั
ุ

ิ
ั

ี
ิ
ึ
ทางทหาร (ระบบการทหาร) มากที่สุด และไมเห็นดวยกับการนํา “สภาวะการณหรือผลกระทบ” และปฏิบัติตามแนวความคิด EBAO สาเหตุหลักมาจากการประเมินความสําเร็จของ EBAO
ั
มาค่นระหวางวัตถุประสงคกับกิจ ซ่งเปนการลดทอนคุณคาของวัตถุประสงคทางทหารลง จะข้นอยกับปจจัยท่สําคัญ ๓ ประการ คือ ความสมบูรณของขอมูลขาวสาร เครือขาย
ึ
ึ
ู
ี
และยังไปสรางความคลุมเครือและขาดความสอดคลองระหวางวัตถุประสงคและกิจอีกดวย การส่อสารท่นาเช่อถือ และการกําหนดแนวทางและตัวช้วัดในการประเมินท่ดี ดวยเหตุน ้ ี
ี
ื
ี
ื
ี
อีกท้งการใหความสําคัญกับ OE จนเกินไปของ EBAO ทําใหคุณคาของภารกิจ จึงตองการเคร่องมือท่มาสนับสนุนกระบวนการประเมินผลกระทบท่ตองการต้งแต การตรวจสอบ
ั
ั
ื
ี
ี
(กิจ+มุงประสงค) ดอยคาลงเปนเหตุใหผูวางแผนฯ มักละเลยหรือหลงลืมหลักการแปลงกิจ และรวบรวมขอมูลขาวสาร การวิเคราะหและประเมินผล นําไปสการปฏิบัติแลวกลับไปส ู 
ู
ุ
(Task) ของหนวยเหนือไปเปนมงประสงค (Purpose) ของหนวยรอง และยังทําใหการกําหนด การตรวจสอบการตอบสนองของฝายตรงขามอยางตอเน่องแบบ Real-Time หรือ Near
ื
ี
ี
“กิจ” ดวยการใชคําท่แสดงความสําเร็จ (Term of Accomplishment) ท่มีผลตอการกําหนด Real-Time ซึ่ง NCW เปนเครื่องมือที่มาชวยเติมเต็มในเรื่องนี้ไดเปนอยางดี
ลักษณะการทําสงครามในแตละเหลาทัพ และแตละระดับของสงคราม (Level of War)
ท่ถูกตองและชัดเจนมีความสําคัญลดนอยลงไป นอกจากน้ การมองแบบ System of System
ี
ี
ของ EBAO ยังไปลดความสําคัญของ COG ดานการทหารใหไปเทียบเทากับ COG ในระบบ
อื่น ๆ ทําใหเกิดทางเลือกมีมากเกินความจําเปน และหลุดออกไปจากกรอบของการปฏิบัติการ
ทางทหารรูปแบบเดิม ดวยเหตุนี้การใหความสนใจกับ Operational Idea เชน การดําเนิน
กลยุทธระดับยุทธการ (Operational Maneuver) การลวง (Deception) การสรางแผนทางเลือก
(Branches and Sequels) การปองกันจุดศูนยดุลของฝายเรา การปองกันการเกิดจุดผกผัน
ี
ทางการรบ (Culminating Point) และหนาท่ตาง ๆ ทางยุทธการ (Operational Function)
จึงไมใชความจําเปนอีกตอไป
EBO กับรูปแบบของภัยคุกคาม
ี
ู
ผสนับสนุน EBAO ใหความเห็นวารูปแบบการปฏิบัติการในลักษณะน้ไมไดถูก
ั
ุ
ู
ออกแบบมาเพ่อรองรบกับภยคกคามรปแบบเดม (Traditional Threats) เพยงเทานน
ื
ั

ั
้
ี
ิ
แตยังสามารถนําไปใชเพ่อวางแผนและปฏิบัติการทางทหารกับภัยคุกคามรูปแบบใหม ภาพ Assessment Process
ื
(Non Traditional Threats) ไดเปนอยางดี หรือแมแตกับภัยคุกคามท่ไมอาจระบุวัตถุประสงค  ที่มา : US Joint Staff Commander’s Handbook for Assessment Planning and Execution บทที่ ๒ หนา ๒-๒
ี
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
93
92 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

บทสรุป

การปฏิบัติการทางทหารทั้งสามรูปแบบลวนมีการเปลี่ยนแปลงไป

ั
่

ื


ตามความตองการของฝายนโยบายการเมอง สภาวะแวดลอมดานความมนคง
ั
และลักษณะการทําสงคราม (Characteristics of Warfare) ในขณะน้น ๆ
ึ
ี
ซ่งแตละรูปแบบก็มีขอดีและขอเสียท่แตกตางกันออกไป นอกจากน้การกําหนด
ี
กระบวนการวางแผนและปฏิบัติการทางทหารในแตละประเทศเองก็มีแนวทาง
และรูปแบบท่นําไปประยุกตใชใหเหมาะสมแตกตางกันออกไป จึงไมนาแปลกใจ
ี
มากนักที่ยังคงมีการถกเถียงกันอยางกวางขวางในคําถามที่วา “การปฏิบัติการ
ู
ทางทหารควรอยบนพ้นฐานเชนไร” และ “ปจจัยใดบางท่ควรนํามาพิจารณา
ื
ี
เพ่อกําหนดรูปแบบการปฏิบัติการทางทหารท่เหมาะสมกับธรรมชาติการทํา
ื
ี
ี
ึ
สงครามของแตละเหลาทัพ” ซ่งปจจุบันอาจจะยังไมมีขอสรุปท่แนนอนตายตัว
แตขอพิจารณาเบื้องตนที่ควรนํามาประกอบการตัดสินใจ ประกอบดวย
๑. ฝายเรามีขีดความสามารถและขนาดกําลังรบเหนือกวาฝาย
ิ
ี
ตรงขาม และการสูญเสียกําลังรบจากการปฏิบัติการทางทหารเปนส่งท่ยอมรับ
ไดแลว การปฏิบัติการบนพื้นฐานของเปาหมาย (TBO) จะเปนทางเลือกหนึ่ง
ที่ผานการพิจารณาดานความเหมาะสม ความเปนไปได และความยอมรับได
๒. หากฝายเรามีขนาดกําลังรบและขีดความสามารถที่เทากันหรือ
ี
ดอยกวาฝายตรงขาม กับตองการลดความสูญเสียกําลังรบใหไดมากท่สุด
เทาท่จําเปน และตองการจํากัดขอบเขตการปฏิบัติการทางทหารในเฉพาะ
ี
ื
ื
ี
พ้นท่การรบ (Battlefi eld/Battlespace) การปฏิบัติการบนพ้นฐานของ
วัตถุประสงค จะเปนทางเลือกที่ดี
๓. และหากฝายเรามีแนวความคิดเชนเดียวกันกับขอ ๒
และยังมีขีดความสามารถในการควบคุมส่งการ ผานระบบเช่อมโยงขอมูล
ื
ั
ขาวสารที่รวดเร็วและครอบคลุมสภาพแวดลอมทางยุทธการ (Operational
ิ
ิ
ื
ื
้
Environment) การปฏบตการบนพนฐานของผลกระทบเปนอกทางเลอก
ั

ี
ที่สามารถดําเนินการไดอยางมีประสิทธิภาพ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
94 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

ั
้
ิ
ุ
็


บทสรุป ขอสรปของการพจารณาทง ๓ ประเดนขางตน เปนเพียง
ื
การปฏิบัติการทางทหารทั้งสามรูปแบบลวนมีการเปลี่ยนแปลงไป ขอพิจารณาเบ้องตนประกอบการตัดสินใจเพียงเทานั้น ในการยืนยันรูปแบบ
ั
ี
ื



่
ั

ตามความตองการของฝายนโยบายการเมอง สภาวะแวดลอมดานความมนคง การปฏิบัติการฯ ท่เหมาะสมสําหรับกองทัพน้น ควรจะตองมีการพิจารณา
ื
ั
และลักษณะการทําสงคราม (Characteristics of Warfare) ในขณะน้น ๆ ขอมูลประกอบดานอ่น ๆ ใหครบถวนรอบดาน เชน สภาวะแวดลอม
ึ
ซ่งแตละรูปแบบก็มีขอดีและขอเสียท่แตกตางกันออกไป นอกจากน้การกําหนด ของการปฏิบัติการทางทหาร ประเภทของกําลังรบ ขีดความสามารถ
ี
ี
กระบวนการวางแผนและปฏิบัติการทางทหารในแตละประเทศเองก็มีแนวทาง หลักนิยม แผนการเสริมสรางกําลังรบ และระบบควบคุมบังคับบัญชา ฯลฯ
ื
ี
และรูปแบบท่นําไปประยุกตใชใหเหมาะสมแตกตางกันออกไป จึงไมนาแปลกใจ ในสวนของการวางแผนทางทหารเพ่อรองรับตอการปฏิบัติการแตละ
ึ
้
ั
ั
ั
ิ

ึ
ั
ู
มากนักที่ยังคงมีการถกเถียงกันอยางกวางขวางในคําถามที่วา “การปฏิบัติการ รปแบบนน ตองพงระมดระวงในการยดตดกบกระบวนการ (Process)
ทางทหารควรอยบนพ้นฐานเชนไร” และ “ปจจัยใดบางท่ควรนํามาพิจารณา วางแผนทางทหารเกินไปจนกลายเปนการสรางขอจํากัดใหกับตนเอง
ี
ื
ู
ี
ู
ี
ื
เพ่อกําหนดรูปแบบการปฏิบัติการทางทหารท่เหมาะสมกับธรรมชาติการทํา ในการเรียนรและศึกษารูปแบบการปฏิบัติการทางทหารท่จะมีการพัฒนา
ิ
ึ
สงครามของแตละเหลาทัพ” ซ่งปจจุบันอาจจะยังไมมีขอสรุปท่แนนอนตายตัว ตอไปอีกในอนาคต ส่งสําคัญคือการทําความเขาใจวากระบวนการ (Process)
ี
ี
แตขอพิจารณาเบื้องตนที่ควรนํามาประกอบการตัดสินใจ ประกอบดวย วางแผนทางทหารจะเปล่ยนแปลงไปตามรูปแบบการปฏิบัติการทางทหาร
ี
๑. ฝายเรามีขีดความสามารถและขนาดกําลังรบเหนือกวาฝาย แตตรรกะ (Logic) ของการวางแผนทางทหารเปนกรอบความคิดท่แนนอน
ตรงขาม และการสูญเสียกําลังรบจากการปฏิบัติการทางทหารเปนส่งท่ยอมรับ และมาจากหลักการคิดอยางมีเหตุมีผลในการแกปญหานั่นเอง
ี
ิ
ไดแลว การปฏิบัติการบนพื้นฐานของเปาหมาย (TBO) จะเปนทางเลือกหนึ่ง
ที่ผานการพิจารณาดานความเหมาะสม ความเปนไปได และความยอมรับได
๒. หากฝายเรามีขนาดกําลังรบและขีดความสามารถที่เทากันหรือ
ดอยกวาฝายตรงขาม กับตองการลดความสูญเสียกําลังรบใหไดมากท่สุด
ี
เทาท่จําเปน และตองการจํากัดขอบเขตการปฏิบัติการทางทหารในเฉพาะ
ี
ื
พ้นท่การรบ (Battlefi eld/Battlespace) การปฏิบัติการบนพ้นฐานของ
ื
ี
วัตถุประสงค จะเปนทางเลือกที่ดี
๓. และหากฝายเรามีแนวความคิดเชนเดียวกันกับขอ ๒
ื
และยังมีขีดความสามารถในการควบคุมส่งการ ผานระบบเช่อมโยงขอมูล
ั
ขาวสารที่รวดเร็วและครอบคลุมสภาพแวดลอมทางยุทธการ (Operational
ั
ิ
Environment) การปฏบตการบนพนฐานของผลกระทบเปนอกทางเลอก
ิ
ื
ี
ื
้

ที่สามารถดําเนินการไดอยางมีประสิทธิภาพ
¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
95
94 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

เอกสารอางอิง



๑ Lind, William S.; Nightengale, Keith; Schmitt, John F.; Sutton, Joseph W.;
Wilson, Gary I. (October 1989), “The Changing Face of War: Into the Fourth
Generation”, Marine Corps Gazette, pp. 22–26
๒ อางอิงจาก NAVY WARFARE PUBLICATION NAVY PLANNING (NWP 5-01) บทท่ ๑
ี
หนา ๑-๑
๓ นักคณิตศาสตรชาวฮังกาเรียน บุคคลท่ทําใหวิทยาการศึกษาสํานึก (Heuristics) เปนหน่ง ึ
ี
ในวิธีการแกปญหา (Methods of problem solving) ที่แพรหลายในศตวรรษที่ ๒๐
ี
ี
ื
ั
๔ คือ รายละเอียดท่อธิบายภาพการปฏิบัติท่จําเปนตองทําท้งหมดเพ่อเปล่ยนแปลงจากสภาวการณ 
ี
ปจจุบันไปสูสภาวะที่ตองการในในอนาคต (Joint Publication 1-02 หนา ๑๗๕)
๕ คือ แหลงรวมพลังอํานาจท้งท่เปนรูปธรรมและนามธรรม รวมถึงเสรีภาพในการปฏิบัติ
ั
ี
(JP 1-02 หนา ๒๙)
๖ อางอิงจาก NAVY WARFARE PUBLICATION NAVY PLANNING (NWP 5-01) บทท่ ๑
ี
หนา ๑-๓
๗ Carl Philipp Gottfried von Clausewitz นายพลชาวปรัสเซีย ไดรับการยกยองเปนนักทฤษฎี
ิ
ึ
ื
่
ี
ิ
ู
ทหารผย่งใหญและบิดาแหงวิชาการยุทธสมัยใหม งานเขียนท่สําคัญคอ On War ซงอธบาย
เกี่ยวกับสงคราม ลักษณะของสงคราม และเรื่องจุดศูนยดุล
๘ คือ แนวความคิดท่สําคัญอยางหน่ง Clausewitz ซ่งกลาวถึง ความไมชัดเจนของขาวสาร
ึ
ึ
ี
ี
ในสนามรบท่ฝายเราไมอาจมองเห็นสภาพการณของสนามรบในจุดท่เราไมไดวางเครือขาย
ี

ขาวสารไว หรืออาจเปนความคลุมเครือของขาวสาร
๙ เชนเดียวกับหมอกของสงคราม ความฝดของสงคราม (friction of war) เปนสิ่งที่ทําใหการรบ
ึ


ิ
ิ
จรงตางไปจากการรบบนกระดาษ หมายรวมถง ความเหนดเหนือยของทหาร ดนฟาอากาศ
่
็
ลักษณะเสนทางเคลื่อนกําลัง ซึ่งการวางแผนทางทหารจําเปนตองคํานึงถึงปจจัยเหลาน ี้




¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
96 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

เอกสารอางอิง



๑ Lind, William S.; Nightengale, Keith; Schmitt, John F.; Sutton, Joseph W.;
Wilson, Gary I. (October 1989), “The Changing Face of War: Into the Fourth
Generation”, Marine Corps Gazette, pp. 22–26
๒ อางอิงจาก NAVY WARFARE PUBLICATION NAVY PLANNING (NWP 5-01) บทท่ ๑
ี
หนา ๑-๑
๓ นักคณิตศาสตรชาวฮังกาเรียน บุคคลท่ทําใหวิทยาการศึกษาสํานึก (Heuristics) เปนหน่ง ึ
ี
ในวิธีการแกปญหา (Methods of problem solving) ที่แพรหลายในศตวรรษที่ ๒๐
ี
ี
ื
ั
๔ คือ รายละเอียดท่อธิบายภาพการปฏิบัติท่จําเปนตองทําท้งหมดเพ่อเปล่ยนแปลงจากสภาวการณ 
ี
ปจจุบันไปสูสภาวะที่ตองการในในอนาคต (Joint Publication 1-02 หนา ๑๗๕)
๕ คือ แหลงรวมพลังอํานาจท้งท่เปนรูปธรรมและนามธรรม รวมถึงเสรีภาพในการปฏิบัติ
ั
ี
(JP 1-02 หนา ๒๙)
๖ อางอิงจาก NAVY WARFARE PUBLICATION NAVY PLANNING (NWP 5-01) บทท่ ๑
ี
หนา ๑-๓
๗ Carl Philipp Gottfried von Clausewitz นายพลชาวปรัสเซีย ไดรับการยกยองเปนนักทฤษฎี
ิ
ึ
ื
่
ี
ิ
ู
ทหารผย่งใหญและบิดาแหงวิชาการยุทธสมัยใหม งานเขียนท่สําคัญคอ On War ซงอธบาย
เกี่ยวกับสงคราม ลักษณะของสงคราม และเรื่องจุดศูนยดุล
๘ คือ แนวความคิดท่สําคัญอยางหน่ง Clausewitz ซ่งกลาวถึง ความไมชัดเจนของขาวสาร
ึ
ึ
ี
ี
ในสนามรบท่ฝายเราไมอาจมองเห็นสภาพการณของสนามรบในจุดท่เราไมไดวางเครือขาย
ี

ขาวสารไว หรืออาจเปนความคลุมเครือของขาวสาร
๙ เชนเดียวกับหมอกของสงคราม ความฝดของสงคราม (friction of war) เปนสิ่งที่ทําใหการรบ
ึ


ิ
ิ
จรงตางไปจากการรบบนกระดาษ หมายรวมถง ความเหนดเหนือยของทหาร ดนฟาอากาศ
่
็
ลักษณะเสนทางเคลื่อนกําลัง ซึ่งการวางแผนทางทหารจําเปนตองคํานึงถึงปจจัยเหลาน ี้




¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒà ¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
2
96 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ

การวาดภาพการรบ
























นาวาเอก ยุทธนา อักษรศรี

รองผูบัญชาการวิทยาลัยการทัพเรือ
กรมยุทธศึกษาทหารเรือ















¹ÒÇÔ¡Ò¸Ô»˜µÂÊÒÃ
98 ¤Åѧ»˜ÞÞÒ ¾Ñ²¹Ò¼ÙŒ¹íÒ