ภาพเก่าเล่าขาน ตำนานตะพานหิน

ภาพหน้าบันของศาลาวดั ตะพานหิน ถ่ายเมื่อ พ.ศ.2496 เจ้าของภาพ คณุ จริยา ศศลิ าวัณย์

อีกด้านหน่งึ ของหนา้ บนั ของศาลาวัดตะพานหิน ถ่ายเม่อื พ.ศ.2496 เจ้าของภาพ คุณจริยา ศศลิ าวัณย์ 99
ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

ประเพณีการสรงนำ�้ พระ ในวนั สงกรานต์ วดั ตะพานหนิ ถา่ ยเมอื่ เมษายน พ.ศ.2509 เจา้ ของภาพ วดั ตะพานหนิ Online Edition By OldPhotoTPH
100 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

พระสงฆ์รว่ มสวดมนตใ์ นประเพณีสงกรานต์ เจา้ ของภาพ วัดตะพานหิน

ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ 101

พระสงฆป์ ระกอบพิธีงานฌาปนกจิ ศพในวัดตะพานหิน เจา้ ของภาพ นายสมศกั ด์ิ แสงหริ ญั Online Edition By OldPhotoTPH
102 ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน

ภาพวัดตะพานหนิ จากมมุ สงู เจ้าของภาพ วัดตะพานหิน

ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน 103

(พหรละวพงุทพธ่อเใกหตญมุ ่)งคล

สุรพงศ์ เผ่าวิทยานนท์

พระพุทธเกตุมงคล หรือหลวงพ่อใหญ่ Online Edition By OldPhotoTPH
วัดเทวประสาท อ.ตะพานหิน จ.พิจิตร เป็น
พระพทุ ธรปู ปนู ปน้ั ปางประทานพร กอ่ สรา้ งดว้ ย พระครสู เุ ทพสิทธิการย์ (ทองอยู่ ฐิติญาโณ) เจา้ อาวาส
คอนกรีตเสริมเหล็ก ภายในกลวงเป็นกุฏิพระ วัดเทวประสาท (พ.ศ. 2490-2513) ผ้สู ร้างหลวงพ่อ
มีขนาดฐานกว้าง 20 เมตร สูงจากฐานถึง พุทธเกตุมงคลหรอื หลวงพ่อใหญ่ ถึงแก่มรณภาพเมอ่ื
ปลายพระเศียร 33 เมตร (เฉพาะองค์พระสูง วนั ที่ 9 สงิ หาคม พ.ศ. 2513
29 เมตร ฐานสงู 4 เมตร) เมื่อเร่มิ กอ่ สร้างนั้น เจ้าของภาพ วดั เทวประสาท
มีผู้อุปถัมภ์หลัก คือ พระภิกษุมี คุตฺตสีโร
ซึ่งสมัยเป็นฆราวาสน้ั น เป็นคหบดีชาวอ�ำเภอ
หนองบวั จงั หวดั นครสวรรค์ และมคี วามเลอ่ื มใส
ในตวั พระครสู เุ ทพสิทธกิ ารย์ เจ้าอาวาสวัดเทว-
ประสาท จึงถวายเงิน 150,000 บาท (หนึ่งแสน
ห้าหม่ืนบาท) เพื่อก่อสร้างอุโบสถ และท่าน
ก็ได้อุปสมบทอยทู่ ีว่ ดั นี้ พระภกิ ษุมมี จี ติ ศรทั ธา
จะสร้างพระพุทธรูปองค์ใหญ่ข้ึนในวัดนี้ จึง
บริจาคเงินเพ่ือก่อสร้างอีกเป็นระยะๆ รวม
เป็นเงิน 186,000 บาท (หนึ่งแสนแปดหมื่น
หกพนั บาทถ้วน)

พ ร ะ ค รู สุ เ ท พ สิ ท ธิ ก า ร ย ์ เ ป ็ น ผู ้ ว า ง
โครงสร้างและวางศิลาฤกษ์ เมื่อวันท่ี 12
มกราคม พ.ศ. 2508 เวลา 09.45 น. แลว้ เสรจ็
เม่ือ พ.ศ. 2511 องคพ์ ระทาสเี หลือง สิน้ คา่ ใช้
จา่ ยเปน็ เงนิ 450,000 บาท (สแี่ สนหา้ หมน่ื บาท
ถ้วน)

104 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน

หลวงพอ่ พุทธเกตุมงคลเรม่ิ สรา้ งเมือ่ พ.ศ.2508 แล้วเสร็จใน พ.ศ.2513 เป็นพระพุทธรปู ปนู ปน้ั ปางประทานพร หนา้ ตัก
กว้าง 20 เมตร เฉพาะองค์สงู 29 เมตร แท่นสูง 4 เมตร รวมความสูง 33 เมตร ส้ินค่ากอ่ สรา้ งทั้งสนิ้ 450,000 บาท
เจา้ ของภาพ คณุ สุรีย์ บวรกิจดำ� รง

ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน 105

พระและเณรถา่ ยภาพเปน็ ทร่ี ะลกึ หน้าหลวงพ่อพทุ ธเกตุมงคล ซงึ่ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัวโปรดเกล้าฯ Online Edition By OldPhotoTPH
ให้หลวงกมั ปนาทแสนยากรเป็นผ้แู ทนพระองค์ในการเจิมพระเนตร เม่ือวนั ที่ 1 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2513
และพระราชทานนามวา่ “พระพุทธเกตมุ งคล” เจ้าของภาพ คณุ เสาวณี โตวรกุล

วันท่ี 6 เมษายน พ.ศ. 2512 มีพิธบี รรจุพระบรมสารีริกธาตไุ ว้ในพระเศยี รพระพุทธรปู โดย
มนี ายแสวง ศรีมาเสริม ผู้วา่ ราชการจงั หวัดพิจิตรในขณะนั้นเป็นประธาน

วนั ที่ 1 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2513 จดั งานบรรจพุ ระเนตร โดย พลเอก หลวงกมั ปนาทแสนยากร
เป็นผู้แทนพระองค์ในการเจิมพระเนตร และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานนามว่า
“พระพทุ ธเกตมุ งคล” คร้ังถงึ พ.ศ. 2527 สเี หลอื งขององคพ์ ระซดี จางลง นายวยั เสนอม่ิ กรรมการ
วดั รว่ มกบั นายถนอม เกตุงาม นายกเทศมนตรีเทศบาลต�ำบลตะพานหิน จึงเร่ิมโครงการปิดทอง
องค์พระโดยมีนายวิเชียร หล่อทองไพศาล คหบดีอ�ำเภอตะพานหินร่วม บริจาคเป็นปฐมด้วย
เงินจำ� นวน 100,000 บาท (หนง่ึ แสนบาทถ้วน) พรอ้ มดว้ ยชาวตะพานหนิ จนปิดทองแลว้ เสร็จท้ัง
องค์พระ

ต่อมาได้มีการก่อสร้างก�ำแพงแก้วล้อมรอบองค์พระและจัดท�ำรูปหล่อสมเด็จพุฒาจารย์
(โต พรฺ หมรงั ส)ี หลวงพอ่ เงนิ วดั บางคลาน หลวงปมู่ ี (พระภกิ ษมุ ี คตุ ตฺ สโี ล) พระครสู เุ ทพสทิ ธกิ ารย์
พระครูพิทักษ์พุทธมงคล ซ่ึงเป็นเจ้าอาวาสวัดรูปที่สามของวัดเทวประสาท มาประดิษฐานไว้ด้าน
หนา้ องคพ์ ระพทุ ธเกตมุ งคลเพอื่ ใหป้ ระชาชนไดก้ ราบไหวส้ กั การบชู า และในงานประเพณลี อยกระทง
ทางวัดจะสูบน�้ำเข้ามาในบริเวณก�ำแพงแก้ว ใช้อุปกรณ์ท�ำน้�ำไหลวนรอบองค์พระพุทธเกตุมงคล
เพ่ือใหผ้ ู้คนเขา้ ไปลอยกระทงรอบองคพ์ ระพทุ ธเกตมุ งคลเป็นประจำ� ทุกปี

106 ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

หลวงพอ่ พทุ ธเกตมุ งคลถือเป็นพระพทุ ธรปู ท่ีมขี นาดใหญ่
ของประเทศไทยในขณะนั้น (พ.ศ. 2513)
เจ้าของภาพ นายแพทยป์ รชี า โรจนายน

เดก็ หญงิ 2 คน ในงานพิธีพุทธาภเิ ษก 107
หลวงพ่อพุทธเกตมุ งคล แลเห็นพระพุทธรูปจำ� ลอง
อยู่ด้านหลงั ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2513
เจา้ ของภาพ คณุ สมคดิ จนั ทรข์ �ำ

ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ

เณรน้อย (พ่ีน้องสกุลจันทไทย) ถา่ ยโดยมีพระพักตร์ของ Online Edition By OldPhotoTPH
หลวงพอ่ พทุ ธเกตมุ งคลอยดู่ ้านขวาของภาพ
เจ้าของภาพ คุณเสาวณี โตวรกลุ
108 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

แหน่ าครอบโบสถว์ ดั เทวประสาท แลเหน็ หลวงพอ่ พุทธเกตมุ งคลอยู่ดา้ นหลงั 109
เจ้าของภาพ นายสมบัติ ศริ ิมงคล

ภาพเก่าเล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน

งานบวชนาคซง่ึ สนุกสนาน และถา่ นภาพเปน็ ทร่ี ะลกึ Online Edition By OldPhotoTPH
ด้านหน้าหลวงพ่อพระพุทธเกตุมงคล
เจ้าของภาพ นายสมบัติ ศริ มิ งคล
ผูห้ ญิง 4 คนถา่ ยจากฝั่งตลาด ริมแม่น�้ำน่าน
แตส่ ามารถเห็นหลวงพอ่ พระพทุ ธเกตมุ งคลได้ชัดเจน
เจ้าของภาพ นายสมบตั ิ ศริ ิมงคล
110 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

จอมพล ถนอม กิตตขิ จร นายกรฐั มนตรีกราบสกั การะพระพุทธเกตมุ งคล เม่อื คร้ังมาเปิดสะพานรัฐราษฎร์รงั สรรค์
ถา่ ยเมอ่ื พ.ศ. 2515 เจ้าของภาพ นายสุวรรณ เทพทินกร

งานฌาปนกจิ ในวดั เทวประสาท เจา้ ของภาพ นายภิญโญ นว่ มเจิม 111
ภาพเก่าเลา่ ขาน ต�ำนานตะพานหิน

ขบวนแห่ฉลองสมณศกั ดิ์ พัดยศของพระครูพิชัย Online Edition By OldPhotoTPH
ชาญสทิ ธิ์ เจา้ อาวาสรูปท่สี อง เมือ่ วนั ท่ี 20 ธันวาคม
พ.ศ. 2527 พระพุทธเกตมุ งคลยงั ทาสีไม่เสร็จ
เจ้าของภาพ นายสุรพงศ์ เผา่ วทิ ยานนท์
112 ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน

หลวงพ่อพทุ ธเกตุมงคลมีน่งั ร้านเพื่อข้นึ ไปทาสดี ้วยสเี หลอื งท้ังองค์ เจ้าของภาพ นายอำ� นาจ เตชะศิรสิ วสั ด์ิ

ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ 113

Online Edition By OldPhotoTPH

การปดิ ทองหลวงพ่อใกลแ้ ล้วเสรจ็ เจ้าของภาพ ห้องภาพสกลลักษณ์
114 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

พธิ ีบวชนาคในโบสถ์วดั เทวประสาท เจ้าของภาพ นายสมมาตร ฉมิ ดี

นายถนอม เกตุงาม (ยืนกลาง มเี หรยี ญตราทอ่ี กซา้ ย) นายวยั เสนอม่ิ ร่วมกนั รบั บรจิ าคเงินเพอื่ ปดิ ทององคห์ ลวงพ่อฯ
โดยมนี ายวเิ ชียร หล่อทองไพศาลเป็นผู้สนับสนุนใหญ่ ใน พ.ศ.2527 และสำ� เร็จเม่อื พ.ศ.2541
เจา้ ของภาพ นายทศพล เตียวประเสรฐิ กุล

ภาพเก่าเล่าขาน ต�ำนานตะพานหนิ 115

Online Edition By OldPhotoTPH

พระภกิ ษุบวชใหม่ถา่ ยภาพเป็นทรี่ ะลกึ เจ้าของภาพ นายสมมาตร ฉมิ ดี
116 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

ขบวนแห่ศพจากฝ่ังตลาดไปยงั ฝ่ังตะวนั ตก แลเห็นสะพานข้ามแม่น�้ำนา่ น (ฝัง่ ตลาดตะพานหินขา้ มไปยงั วดั เทวประสาท)
เจา้ ของภาพ ครอบครวั น่วมเจมิ
พิธีศพทจ่ี ัดอย่างยงิ่ ใหญส่ มเกยี รติ ณ วดั เทวประสาท เจา้ ของภาพ ครอบครัวนว่ มเจิม

ภาพเก่าเล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน 117

ส.ค.ส. วดั เทวประสาท ซ่งึ นิยมผลติ ในราว พ.ศ 2510 เจ้าของภาพ นายเกยี รตยิ ศ รตั นเลศิ Online Edition By OldPhotoTPH

ภาพพระพทุ ธสระหิน (องคเ์ กา่ ) ศิลปะลพบุรี
อายุหลายรอ้ ยปี ซึง่ หายไปจากวดั กอ่ น พ.ศ.
2522 เจ้าของภาพ โรงเรยี นวัดเทวประสาท
118 ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน

พระพทุ ธสระหินทีป่ ัน้ ขน้ึ ใหม่ ประมาณ
พ.ศ.2522-2527 ถา่ ยเม่ือ พ.ศ.2527
เจา้ ของภาพ นายสุรพงศ์ เผา่ วทิ ยานนท์

ชาวตะพานหนิ มากราบสกั การะหลวงพอ่ 119
พทุ ธเกตมุ งคลแห่งวัดเทวประสาทเสมอ
ถา่ ยเม่ือ พ.ศ. 2517
เจา้ ของภาพ คุณเสาวณี โตวรกุล

ภาพเกา่ เลา่ ขาน ต�ำนานตะพานหิน

เรอ่ื งเลา่

ศาลเจา้ 2 ศาล และ
เจ้าพ่อสามองค์
แห่งเมอื งตะพานหนิ

ทศพล เตยี วประเสรฐิ กลุ และสมมาตร ฉมิ ดี Online Edition By OldPhotoTPH

ใครคือคนจีนกลุ่มแรกท่ีเข้ามาอยู่ใน เจา้ พ่อปุงทา้ วกง เจ้าพอ่ ตะพานหนิ องคด์ ั้งเดมิ ซงึ่ ต้ัง
เมืองตะพานหิน ผู้เขียนไม่มีข้อมูลหลักฐาน ศาลอยู่ตอนเหนอื ของตลาด แถวบา้ นนายกเทศมนตรี
แน่ชัด แต่พอคาดเดาว่าคนจีนกลุ่มแรกๆ น้ั น (เชื้อ เศรษฐะทัตต์) ต่อมาองคเ์ จา้ พ่อถูกคนร้ายขโมยไป
คงจะเข้ามาหลังจากเมืองตะพานหินเริ่มขยาย จงึ ไดย้ า้ ยศาลเขา้ มาอยู่ในสถานทปี่ จั จุบนั ก่อนถึงบ้าน
ตัวมีถนนหนทาง มีสถานีรถไฟและเป็น นายโตก รอดรักษา
ศูนย์กลางการขนส่งทางน�้ำในย่านน้ีแล้ว ราว
พ.ศ. 2480 โดยคนจนี กลมุ่ ใหญน่ ั้นนา่ จะเขา้ มา ภาพหนา้ ขวา-ซา้ ย
เพอ่ื คา้ ขาย โดยเกบ็ ออมกำ� ไร ขยายทนุ จากเลก็ เจ้าพอ่ ไฉ่ซง้ิ เอย๊ี ะ เจา้ พ่อองค์ทีส่ องทชี่ าวตะพานหิน
สู่ใหญ่ จนเปน็ เสาหลกั ทส่ี ำ� คญั ทางดา้ นธรุ กจิ ใน เชิญมาบชู าเปน็ เจ้าพอ่ ตะพานหนิ แทนเจ้าพ่อองคก์ อ่ น
ท้องถิ่นจนถึงปัจจุบนั ซงี ถูกคนรา้ ยขโมยไป (กอ่ น พ.ศ.2500) ตอ่ มา
ภายหลังเม่ือสร้างศาลใหมเ่ สรจ็ แล้ว เกิดปาฎหิ ารยิ ์ได้
คนจีนในอ�ำเภอตะพานหินเป็นคนจีน เจา้ พอ่ องคเ์ กา่ คนื มา จงึ อญั เชิญเจ้าพ่อองคเ์ ก่าขึน้ บูชา
แต้จ๋วิ เป็นส่วนใหญ่ นอกนั้นกเ็ ปน็ คนจนี ไหหล�ำ เปน็ เจ้าพอ่ ตะพานหินตามเดิม และเปลยี่ นนามเจ้าพอ่
และจนี แคะตามลำ� ดบั คนจีนเมื่อเขา้ มาลงหลัก ทจ่ี ดั หามาใหมเ่ ปน็ ไฉ้ซิ้งเอ๊ียะ เจ้าพ่อแห่งโชคลาภและ
ปักฐานอยู่ในที่ใด ก็มักจะน�ำเอาวัฒนธรรม โภคทรพั ย์ เจ้าของภาพ รา้ นยง่ ลเี่ สง็
ความเช่ือของตนมาเผยแพร่ด้วย ท่ีเห็นได้ ภาพหนา้ ขวา-ขวา
ชัดเจนคือการเคารพนับถือเซ่นไหว้บรรพบุรุษ เจา้ พ่อกำ� เทียนไต้ตี่ (นำ�่ เทียนมงึ้ แปะ๊ กง) แปลว่า
และนับถือ ผี เจ้าทแี่ ละเทวดา ชาวจีนกลุ่มแรก เทพมากบารมี ผู้ดแู ลประตูสวรรคท์ ิศใต้หลงั
ไดต้ ั้งศาลขน้ึ ในบรเิ วณบา้ นนายเชอ้ื เศรษฐะทตั ต์ พ.ศ.2500 เจ้าพ่อปุงท้าวกงประทบั ทรงและแนะน�ำ
อดีตนายกเทศมนตรี โดยต้ังช่อื วา่ ศาลเจ้าพอ่ ชาวตะพานหนิ ให้เชิญเจ้าพ่อก�ำเทียนไตต้ ี่มาประทับที่
ปุงท้าวกง ซ่ึงแปลว่า เทพเจ้าที่คุ้มครอง โดย ศาลเจ้าเพอื่ กราบไหว้บชู า นบั เป็นเจา้ พอ่ องคท์ ส่ี าม
สร้างรปู เคารพของเจา้ พอ่ ตะพานหนิ ดว้ ยปนู ปน้ั แห่งศาลเจ้าพ่อตะพานหนิ เจา้ ของภาพ ร้านยง่ ลเ่ี สง็
และกราบไหวบ้ ชู ามาจนทุกวนั น้ี

เน่ืองจากศาลเจ้าพ่อเดิมนั้ นอยู่ไกลจาก
แหล่งชุมชนมาก ทำ� ใหข้ องเส้นไหว้ของเจ้าพ่อ
ถูกขโมย และต่อมาเกิดเหตุการณ์ที่ไม่มีใคร

120 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

คาดคดิ เมอื่ รปู ปน้ั เจา้ พอ่ ถกู คนรา้ ยขโมยไปจากศาล นายหยง่ แซโ่ ตว๋ (รา้ นขายยาเทยี นซว่ิ ตงึ้ ) และ
นายเชง็ ฮอ้ แซเ่ จง็ ผนู้ ำ� ชาวจนี ในทอ้ งถน่ิ จงึ ขอใหย้ า้ ยศาลเจา้ พอ่ มาอย่ใู นทปี่ จั จบุ นั คอื อยเู่ หนอื บา้ น
นายโตก รอดรกั ษา (ประมาณ พ.ศ. 2495-2500) และจดั หารปู เคารพเจา้ พอ่ องคใ์ หมม่ ากราบไหว้
บูชาแทน แต่เหมือนปาฎิหาริย์หลังจากสร้างศาลเสร็จมาไม่นาน ก็มีชาวบ้านไปทอดแห และพบ
รปู ปัน้ เจ้าพอ่ องคเ์ ดมิ อยู่ในคลองกุดสล้า (บริเวณโรงเรยี นเทศบาลสองในปจั จบุ ัน) ชาวตะพานหิน
จงึ ใหเ้ ชญิ รปู ปน้ั องคเ์ ดมิ กลบั มาสกั การบชู าเปน็ หลกั สว่ นเจา้ พอ่ องคใ์ หมน่ ้ันกเ็ ปลย่ี นนามของทา่ น
เป็น เจ้าพ่อไฉซ่ งิ้ เอยี๊ ะ ซง่ึ เปน็ เทพแห่งโชคลาภ กราบไหว้ขอพรเปน็ ศริ มิ งคลแก่บา้ นเมืองต่อมา
ซงึ่ นบั แตน่ ั้นในศาลเจา้ พอ่ ตะพานหนิ จงึ มเี จา้ พอ่ สององค์ คอื เจา้ พอ่ ปงุ ทา้ วกงและเจา้ พอ่ ไฉซ่ งิ้ เอยี๊ ะ

เมือ่ พ.ศ. 2500 เจา้ พอ่ ปงุ ทา้ วกงได้ประทับทรงและมีด�ำริใหช้ าวตะพานหนิ จดั หารปู เคารพ
องคเ์ ทพผู้ใหญม่ าสถติ เพมิ่ ในศาลเจา้ โดยทา่ นใหเ้ หตผุ ลวา่ ลกู หลานสรา้ งศาลขนาดใหญโ่ ตใหท้ า่ น
นั้ น แต่ท่านยังมีบารมีไม่เพียงพอขอให้อัญเชิญรูปเคารพและจิตวิญญาณขององค์เทพท่ีมีบารมี
สูงมาร่วมสถิตอยู่ในศาลนดี้ ว้ ย นายหล่ิมจ๊ัว แซ่อาว คหบดชี าวตะพานหิน จึงได้ไปจัดหารปู เคารพ
เจ้าพ่อก�ำเทียนไต้ตี่ ซึ่งเป็นเทพชั้นสูงและเป็นผู้คุ้มครองประตูสวรรค์ทิศใต้ (นำ่� เทียนมึ้งแป๊ะกง)
มาสถิตในศาลเจ้าพ่อตะพานหนิ เป็นองคท์ ี่สาม

ชาวตะพานหินมีความเคารพและศรัทธาเจ้าพ่อทั้ งสามองค์มาก จัดให้มีงานฉลองใหญ่โต
เป็นประจ�ำทุกปี ท้ังอัญเชญิ รปู เคารพเจ้าพอ่ ทั้ง 3 องคแ์ ละรูปเคารพเจ้าแม่ทบั ทมิ ซ่ึงเป็นทีน่ บั ถอื
ของชาวจนี ไหหลำ� แหแ่ หนรอบเมอื งเพอ่ื เปน็ ศริ มิ งคล (ราวเดอื นพฤศจิกายนของทุกปี) ทำ� ใหเ้ กดิ
ประเพณีการแห่มังกรทอง สิงโตและเอ็งกอ ซึ่งเป็นเรื่องสนุกสนานและสร้างชื่อเสียงให้ชาว
ตะพานหินเป็นอย่างมาก ท�ำให้วัฒนธรรมจีนได้แทรกซึมเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตของชาว
ตะพานหินจวบจนปจั จุบนั

บทความนี้เขียนขึ้นจากการพูดคุยกับผู้อาวุโสหลายท่านท่ีเล่าเรื่องจากความทรงจ�ำและ
ขอขอบพระคุณนายเตี้ยงเซี้ยง โชติศรีพันธุ์พร นายวิวัฒน์ หล่อศรีไทย นายเฟี้ยม ภู่ระย้า
นายเชา้ มวี งศ์ นายเจรญิ กองธรรม นายประพัฒน์ พิจติ รศิริ ส�ำหรบั ขอ้ มลู อนั ทรงคณุ คา่

ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ 121

Online Edition By OldPhotoTPH

เจา้ พ่อท้ังสามองค์สถิตอยู่ ณ ศาลปุงทา้ วกง ใหล้ ูกหลานไทยจนี ไดก้ ราบไหว้เปน็ ขวญั กำ� ลังใจจวบจนปจั จบุ ัน
122 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

ภาพเกา่ เล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน 123

Online Edition By OldPhotoTPH

ศาลเจ้าพอ่ ปุงท้าวกงตะพานหนิ ในปจั จบุ นั ต้ังเดน่ เปน็
สงา่ บริเวณริมแม่น�้ำน่าน ขา้ งสะพานรัฐราษฎรร์ ังสรรค์
124 ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน

ภาพเกา่ เล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน 125

Online Edition By OldPhotoTPH

เจ้าแมท่ บั ทิม เปน็ ที่เคารพบูชาของชาวตะพานหนิ โดยเฉพาะชาวไทยเชอ้ื สายจนี ไหหลำ� เมื่อมีงานงว้ิ ประจ�ำปี
จะเชิญเจา้ แมท่ บั ทิมมาสกั การะดว้ ยทุกคร้ังในฐานะ “เจ้าแมต่ ะพานหิน” เจ้าของภาพ นางศริ ริ ตั น์ มัทวัง
126 ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

ขบวนแห่เจา้ พ่อทั้ง 3 องค์ และเจา้ แม่ทบั ทิม ซ่งึ จดั ขึน้ ประมาณเดอื นพฤศจกิ ายนของทุกปี และจัดงานเฉลมิ ฉลอง
7 วัน 7 คนื เพือ่ เปน็ ศริ มิ งคลรม่ เยน็ เปน็ สขุ เจา้ ของภาพ คณุ สวุ รรณ เทพทนิ กร
ขบวนแห่เจา้ ประจำ� ปี ซ่ึงสมาคมและชมรมจีนในตลาดตะพานหนิ ทุกสมาคมจะรว่ มช่วยเหลอื อยา่ งเขม้ แข็ง
เจ้าของภาพ คณุ สุวรรณ เทพทนิ กร

ภาพเก่าเลา่ ขาน ต�ำนานตะพานหนิ 127

สมาคมฮั่วเค้ยี วเฮยี บหวยเป็นหนึง่ ในสมาคมหลัก Online Edition By OldPhotoTPH
ในการจัดงานฉลองเจา้ พอ่ เจา้ แมต่ ะพานหนิ
เจ้าของภาพ คุณสวุ รรณ เทพทนิ กร

ขบวนลอ้ โกว๊ กลอง ฉงิ่ ฉาบ บรรเลงอยา่ งคึกครน้ื
น�ำขบวนเพือ่ เฉลมิ ฉลองเจา้ พอ่ เจา้ แม่ ตะพานหนิ
เจา้ ของภาพ นายอ�ำนาจ เตชะศริ ิสวสั ดิ์
128 ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน

ดนตรโี บราณจนี กลายเป็นส่วนหนึง่ ของวิถีชวี ิตแบบตะพานหนิ
เจา้ ของภาพ คุณสวุ รรณ เทพทินกร
เด็กๆ ลกู หลานชาวตะพานหนิ ในขบวนแหเ่ จ้าประจำ� ปี ซ่งึ ไดร้ ับการฝกึ สอนถา่ ยทอดดนตรีจนี อยา่ งต่อเนอ่ื ง
เจา้ ของภาพ คุณสวุ รรณ เทพทินกร

ภาพเก่าเลา่ ขาน ต�ำนานตะพานหนิ 129

ขบวนแหเ่ จ้าแม่ทบั ทิม โดยมกี ระถางธปู น�ำหน้า เจ้าของภาพ คุณสวุ รรณ เทพทนิ กร Online Edition By OldPhotoTPH
ขบวนแหเ่ ปียซ่งึ จะเกณฑบ์ า้ นทม่ี ลี ูกสาวมารว่ มขบวน
ดงั น้ันหากต้องการดวู า่ ลูกสาวบ้านไหนสวยก็ใหม้ าคอยดู
เวลาแหเ่ ปีย เจ้าของภาพ คณุ สวุ รรณ เทพทินกร

130 ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

ขบวนเขี่ยเปียหรอื แหเ่ ปยี คือรปู แบบหน่งึ ของงานเฉลมิ ฉลอง โดยให้สาวงามลกู หลานชาวตะพานหินเดินถอื เปยี (ป้าย)
อวยพรแกป่ ระชานชนชาวตะพานหิน เจา้ ของภาพ คุณเยาวลักษณ์ พจิ ิตรศริ ิ

ภาพเก่าเล่าขาน ตำ� นานตะพานหิน 131

ขบวนแห่เปียบริเวณสามแยกรา้ นตัดเสื้อผ้าทรงชาย แตป่ ัจจุบันมักใชน้ กั เรียนของโรงเรียนต่างๆ มาถือเปยี แทน Online Edition By OldPhotoTPH
ทำ� ใหข้ าดสสี ันและขาดการสืบทอดวธิ ีการในอดีตไป เจา้ ของภาพ นายอ�ำนาจ เตชะศิรสิ วัสดิ์

ขบวนแห่เปยี ถ่ายแถวสถานี
รถไฟตะพานหิน เห็นสะพาน
ข้ามรางรถไฟอย่ดู ้านหลงั
เจ้าของภาพ
นายบญั ชา บรรพปกรณ์
132 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ

ขบวนแหน่ �ำหนา้ จะตอ้ งคัดสาวงามลกู หลานชาวตะพานหนิ ถอื ป้ายนำ� ขบวนลอ่ โก๊ว เจา้ ของภาพ คณุ สวุ รรณ เทพทินกร

เด็กหญิงน้อยๆ เขา้ มาร่วมสร้างสสี ันให้ขบวนแหเ่ จา้ พอ่ เจา้ ของภาพ คณุ สวุ รรณ เทพทนิ กร 133
ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

Online Edition By OldPhotoTPH

เม่ือแหเ่ จ้าพอ่ เจา้ แม่รอบเมอื งแลว้ จงึ อัญเชิญมาสถติ ท่ีศาลช่วั คราว (ในอดตี คอื บริเวณส่แี ยกรา้ นศรเี มอื งทอง)
เพื่อใหป้ ระชาชนไดก้ ราบไหว้ตอ่ ไป เจา้ ของภาพ คณุ สุวรรณ เทพทนิ กร
134 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ 135

ชาวตะพานหนิ จะตั้งโต๊ะบูชาเจา้ พอ่ ในภาพคือปา้ ยชมรมลูกพ่อคา้ ตะพานหนิ ซงึ่ ตอ่ มาไดพ้ ฒั นาเปน็ สมาคมพอ่ คา้ Online Edition By OldPhotoTPH
ตะพานหิน และเปน็ ผคู้ วบคุมการแสดงมงั กรทอง สิงโต และเอง็ กอ เจ้าของภาพ นายทรงพล เศรษฐะทตั ต์

ภาพหน้าขวา-บน
อกี มาดดดุ ันของมังกรทองตะพานหิน
เจา้ ของภาพ นายทศพล เตยี วประเสรฐิ กุล
ภาพหนา้ ขวา-ลา่ ง
ลลี าเชดิ มงั กรทองของสมาคมพอ่ คา้ ตะพานหิน
เจา้ ของภาพ นายอ�ำนาจ เตชะศิรสิ วสั ด์ิ
136 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน

ภาพเกา่ เล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน 137

มงั กรทองปนี เสากลางตลาดตะพานหิน Online Edition By OldPhotoTPH
เจ้าของภาพ คณุ สุวรรณ เทพทนิ กร
138 ภาพเกา่ เล่าขาน ตำ� นานตะพานหนิ

ภาพประวัติศาสตรข์ องมังกรทอง
ซ่ึงเห็นนาจาและมังกรทองปีนเสา
อวดลีลาบรเิ วณสามแยก
ร้านศรีเจริญ พ.ศ. 2532
แลเหน็ หลวงพ่อใหญอ่ ยู่ดา้ นหลงั
เจ้าของภาพ ศาลเจ้าพ่อตะพานหิน

ภาพเกา่ เล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน 139

Online Edition By OldPhotoTPH

140 ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ

อีกลลี าของคณะสิงโต สมาคมพอ่ คา้ ตะพานหนิ เจ้าของภาพ คณุ สวุ รรณ เทพทนิ กร

ภาพหน้าซ้าย-บน 141
คณะสงิ โตของสมาคมพอ่ ค้าตะพานหนิ เป็นอกี กจิ กรรม
ทสี่ รา้ งความบนั เทิง สนกุ ปนหวาดเสียว เป็นการแสดง
หลักของจนี อกี ชดุ ที่เปน็ ทีส่ นใจของประชาชน
เจ้าของภาพ คุณสวุ รรณ เทพทนิ กร
ภาพหน้าซา้ ย-ลา่ ง
การแสดงกายกรรมต่อตัวของคณะสงิ โต
สมาคมพอ่ ค้าตะพานหิน หนา้ ศาลเจ้าช่ัวคราว
เจ้าของภาพ คณุ สุวรรณ เทพทนิ กร

ภาพเก่าเล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน

Online Edition By OldPhotoTPH

142 ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ

ภาพหน้าซา้ ย-บน
ผถู้ อดการแสดงของจนี ชุดขุนโจร 108
แห่งเขาเหลยี งซานคือคณะเอง็ กอ
ของสมาคมพ่อคา้ ตะพานหนิ
เจ้าของภาพ นายทศพล เตยี วประเสริฐกุล
ภาพหนา้ ซ้าย-ลา่ ง
การแสดงการตอ่ สขู้ องขนุ โจรแหง่ เขาเหลียงซาน
เป็นที่ประทับใจตอ่ ฝงู ชน
เจา้ ของภาพ นายทศพล เตียวประเสรฐิ กลุ

คณะเอ็งกอของสมาคมพ่อคา้ ตะพานหินมลี ีลา
การแสดงท่ีดดุ ันสมจริง ไดเ้ คยไปแสดงเผยแพร่
ช่ือเสยี งชาวตะพานหนิ มาแล้วทัว่ ประเทศไทย
เจา้ ของภาพ นายทศพล เตียวประเสริฐกลุ

การแสดงชดุ เจด็ นางฟา้ ของลกู หลานชาวตะพานหินซ่งึ ธำ� รงรกั ษาการแสดงแบบจีนไว้อย่างครบถว้ น 143
เจ้าของภาพ คุณสุวรรณ เทพทนิ กร

ภาพเก่าเล่าขาน ต�ำนานตะพานหนิ

ความเปน็ มา Online Edition By OldPhotoTPH

ของสะพานแหง่ นี้

โดย ไพรชั วรปาณิ

เ ม่ื อ พิ จ า ร ณ า ก า ร ส ร ้ า ง ส ะ พ า น รั ฐ
ราษฎร์รังสรรค์ของอ�ำเภอตะพานหินแล้วก็คง
ไมม่ อี ะไรพเิ ศษกว่าสะพานข้ามแม่น้�ำทอ่ี นื่ ๆ แต่
หากพูดถึงประวัติความเป็นมาของสะพานแล้ว
จะมองเห็นถึงความร่วมมือร่วมใจโดยคิดถึง
ประโยชนข์ องทอ้ งถน่ิ เปน็ ทต่ี ้ัง ความมงุ่ มน่ั รวม
น้�ำใจของประชาชนและราชการทุกภาคส่วนใน
การผลักดันให้มีการก่อสร้างสะพานข้ามแม่น้�ำ
น่านจากฝั่งตะวันออกไปยังฝั่งตะวันตกของ
ตะพานหิน โดยมีการรวบรวมเงินจากชาว
ตะพานหินเพื่อสมทบกับภาครัฐ มีผู้บริจาคถึง
99 คน เป็นเงนิ ถงึ 1,145,332 บาท ซ่งึ เป็น
จ�ำนวนเงินไมน่ อ้ ยเลยในสมยั น้ั น (พ.ศ. 2514)
ลว้ นแสดงถงึ จิตใจท่สี ามคั คสี รา้ งสรรคข์ องชาว
ตะพานหินทั้งสิ้น ซ่ึงเรื่องราวท้ังหมดน้ีปรากฎ
อยู่ในบทความเร่ือง “ความเป็นมาของสะพาน
แหง่ น้ี” โดย ไพรัช วรปาณิ พมิ พใ์ นหนังสอื
ท่ีระลึกการเปิดสะพานรัฐราษฎร์ พ.ศ. 2515
จึงขอน�ำเสนอบทความนี้แก่ท่านผู้อ่านด้วย -
กองบรรณาธกิ าร


นั บ ว ่ า เ ป ็ น สิ่ ง ท่ี น ่ า ภู มิ ใ จ ส� ำ ห รั บ ช า ว
ตะพานหนิ ไมน่ อ้ ย เมอื่ ความฝนั กลายเปน็ ความ
จรงิ ขึน้ มา ทั้งๆ ทค่ี วามหวงั ในการสรา้ งสะพาน
มูลค่าหลายล้านบาทแห่งนี้ ในระยะเรม่ิ แรกน้ัน

144 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ

สะพานรัฐราษฏรร์ งั สรรค์ 145
ภาพมุมสงู ของตลาดตะพานหิน ถา่ ยจาก
ทิศเหนือ แลเห็นตลาดอยู่ซ้ายมอื
วัดเทวประสาทอย่ขู วามอื และ
ถนนชมฐรี ะเวชอยู่ซ้ายบน ซึ่งเปน็ ถนน
ทเี่ ช่ือมระหวา่ งอำ� เภอตะพานหนิ กับจังหวดั
เพชรบูรณ์ ทำ� ให้ตลาดตะพานหินเจรญิ ขน้ึ
อย่างรวดเร็ว อุปสรรคสำ� คัญอยา่ งหนง่ึ ของ
ตะพานหนิ ก็คอื ไม่มสี ะพานเชือ่ มระหว่าง
ฝัง่ ตะวนั ออกและตะวันตกของแมน่ �้ำนา่ น
ถา่ ยเมอ่ื พ.ศ.2508
โดย นายมนตรี พันธุ์จารุรตั น์
เจา้ ของภาพ คณุ เสาวณี โตวรกลุ

ภาพเก่าเล่าขาน ต�ำนานตะพานหิน

เลือนรางเหลือเกิน แต่ด้วยพลังใจและความปรารถนาดีอันแรงกล้าของชาวตะพานหิน ท่ีได้ช่วย Online Edition By OldPhotoTPH
กันคนละไม้คนละมือ ร่วมแรงร่วมใจกัน จนกลายเป็นสามัคคีธรรมและพลังดลใจให้ ฯพณฯ
จอมพล ถนอม กิตตขิ จร หัวหนา้ รัฐบาลเกดิ ความซาบซง้ึ ในความปรารถนาดแี ละการแสดงความ
ร่วมมือกับรัฐ เพื่อประโยชน์สุขส่วนรวมของประชาชนชาวตะพานหิน ดังนั้ น “สะพานรัฐ
ราษฎรร์ งั สรรค”์ ซง่ึ มคี วามหมายวา่ รฐั บาลกบั ราษฎรรว่ มกนั สรา้ งสรรค์ จงึ ปรากฏเปน็ รปู เปน็ รา่ ง
ขน้ึ มาประหนง่ึ เนรมิต ในทสี่ ุด

แนล่ ะ...ความสำ� เรจ็ ของสะพานอนั ตระหงา่ นงามแหง่ น้ี นอกจากจะเปน็ สญั ลกั ษณแ์ หง่ ความ
ร่วมมือร่วมใจระหว่างราษฎรกับรัฐบาลในด้านพัฒนาบ้านเมือง ที่ชาวตะพานหินทุกคนมีส่วน
สร้างสรรค์อย่างภาคภูมิใจแล้ว สะพานแห่งนี้ยังเป็นเสมือนส่ือกลางเช่ือมโยงให้ความเจริญหล่ัง
ไหลข้ามไปสู่ฝั่งตะวันตก อันเป็นผลดีทางด้านพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในภูมิภาคส่วนนี้อย่าง
มหาศาลอกี ดว้ ย ดงั จะเหน็ ไดว้ า่ หลงั จากสะพานเปดิ การสญั จรแลว้ ผลติ ผลทางเกษตรฝง่ั ตะวนั ตก
สามารถล�ำเลียงเข้ากรุงเทพฯ โดยไม่จ�ำเป็นต้องอาศัยทางเรืออีกต่อไป หมู่บ้านทางตะวันตกซึ่ง
ถกู ปดิ ตายมาเปน็ เวลาชา้ นานนั้นกจ็ ะกลบั กลายเปน็ สงั คมทเ่ี ปดิ รบั ความเจรญิ อยา่ ง ไมม่ ปี ญั หา ...

ดงั น้ันการเปดิ สะพานรฐั ราษฎรร์ งั สรรคใ์ นคร้ังนจ้ี งึ มิใชเ่ ปน็ การเปดิ สะพานธรรมดาๆ เทา่ นั้น
แต่เป็นการเปิดท�ำนบสายธารแห่งศรัทธาของชาวฝั่งตะวันออกกับชาวฝั่งตะวันตกให้ไหลริน
เช่อื มโยงซง่ึ กนั และกันอย่างไม่มสี ิ่งใดมาขวางก้ันหรอื เปน็ อุปสรรคอกี ตอ่ ไปแล้ว...มิใช่หรอื ...

การท่ีสะพานแหง่ นี้ไดส้ ำ� เรจ็ ลุลว่ งตามความปรารถนาของประชาชน โดยความรว่ มมอื ของ
รัฐบาลครั้ งนี้ ผู้เขียนในฐานะชาวตะพานหินผู้หน่ึงซ่ึงมีส่วนร่วมในการน้ี จึงต้องขอกล่าวค�ำว่า
“ขอบพระคุณ” แด่ ฯพณฯ จอมพล ถนอม กติ ติขจร ตลอดจนเจา้ หน้าท่ีกรมทางหลวงแผน่ ดนิ
และผู้มีส่วนเก่ียวข้องทุกท่านแทนชาวตะพานหิน ณ ท่ีน้ีด้วย และต้องกล่าวถึงคุณงามความดี
ในการเสียสละเพ่ือประโยชน์สุขส่วนรวมอย่างไม่เห็นแก่ความเหน็ดเหนื่อยของผู้ริเร่ิมติดต่อ
ประสานงาน ตลอดจนผสู้ ละเวลาและทุนทรัพยใ์ นโอกาสนี้ โดยสังเขป...

ท้ังนีเ้ ดมิ ทีเดยี วพระครูสเุ ทพสิทธิการย์ หรือพระอาจารยท์ องอยู่ (ได้ถงึ แกม่ รณภาพแล้ว)
เจา้ อาวาสวดั เทวประสาทรว่ มกบั คณุ ประสทิ ธิ์ บรุ พรตั น์ คณุ เชอื้ เศรษฐะทตั ต์ นายกเทศมนตรแี หง่
อำ� เภอตะพานหนิ ซงึ่ เปน็ ผดู้ ำ� รโิ ครงการนี้ไดเ้ ชญิ พอ่ คา้ ชาวตะพานหนิ มารว่ มปรกึ ษา โดยขอใหท้ กุ คน
ชว่ ยกนั สละทนุ ทรพั ยส์ มบทกบั รฐั บาลเพอ่ื สรา้ งสะพานขา้ มแมน่ ำ้� นา่ นแหง่ นี้ และปรากฏวา่ ทกุ คนใน
ท่ีประชุมต่างก็แสดงความยินดีที่จะบริจาคทรัพย์เพ่ือในการน้ีอย่างเต็มท่ี ตามก�ำลังที่จะสามารถ
บรจิ าคได้ โดยมคี ณุ ประสทิ ธเิ์ ปน็ ผแู้ สดงนำ้� ใจบรจิ าคเงนิ นำ� ในนามตระกลู “บรุ พรตั น”์ ณ ทป่ี ระชมุ
ในวันน้ั นเป็นเงินหนึ่งแสนกว่าบาทเศษ หลังจากน้ั นจึงมอบเรื่องให้นาวาอากาศโทนายแพทย์
ประกอบ บรุ พรตั น์ เปน็ ผตู้ ดิ ตอ่ ประสานงานกบั กรมโยธาธกิ ารหรอื ฝา่ ยรฐั บาล และในขณะเดยี วกนั
ทางด้านคณุ มนู จตรุ ภชุ นายอ�ำเภอตะพานหินในสมยั น้ัน ไดเ้ ลง็ เหน็ ความสำ� คัญของสะพานขา้ ม
แมน่ ำ�้ แห่งน้เี ชน่ กัน จงึ ไดด้ �ำเนนิ ตามค�ำขอรอ้ งของประชาชนเร่ืองการสรา้ งสะพานน้ีไปตามลำ� ดับ
ช้ัน ซึง่ เป็นแรงสนบั สนุนอีกแรงหน่งึ

แตก่ าลเวลาผา่ นไปความหวงั ทจ่ี ะไดส้ รา้ งสะพานยงั คงเลอ่ื นลอยอยู่ เนอื่ งจากท้ังกรมโยธาฯ
และคณะกรรมการพัฒนาภาคเหนือไมม่ งี บประมาณสำ� หรับการน้ี แต่วา่ ชาวตะพานหนิ ทกุ คนก็ยัง
ไมล่ ดละความหวงั และความปรารถนาดดี งั ทต่ี ้ังใจไวแ้ ตเ่ ดมิ ตา่ งชว่ ยกนั พยายามตดิ ตอ่ วงิ่ เตน้ อยา่ ง
เพียรพยายามทุกวิถีทาง แม้แต่ผู้เขียนเองและนาวาอากาศโท นายแพทย์ประกอบ บุรพรัตน์

146 ภาพเก่าเลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ

ประมาณ พ.ศ.2512 คณุ ศริ ิ วัฒนศัพท์ มอบเงินช่วยในราชการทหารใหจ้ อมพล ถนอม กติ ติขจร นายกรัฐมนตรี และ
ไดห้ ารอื เร่อื งการสรา้ งสะพานขา้ มแม่นำ้� น่านท่ีอำ� เภอตะพานหนิ ซึ่งจอมพลถนอมเห็นดว้ ยแตต่ ดิ ขดั เรอ่ื งงบประมาณ
การกอ่ สรา้ ง เจ้าของภาพ คุณปทุมา ภทั รบุตร

นายแพทยป์ รีชา โรจนายน ก็เคยเดินทางไปสอบถามหลักเกณฑ์จากผู้ใหญอ่ ยเู่ สมอ โดยเช่อื ว่า
ท่านคงไม่ปล่อยให้ความปรารถนาดีท่ีจะร่วมมือกับรัฐบาลของชาวตะพานหินกลายเป็นหมันอย่าง
แนแ่ ท้ เราทกุ คนจงึ ไมย่ อมหยดุ ย้ังความหวงั งา่ ยๆ จนกระทงั่ ผเู้ ขยี นไดม้ โี อกาสแนะนำ� นาวาอากาศโท
นายแพทย์ประกอบ บุรพรตั น์ และคณุ ศิริ วัฒนศพั ท์ ซึ่งทั้งสองท่านน้เี ป็นหวั เรี่ยวหัวแรงในเรื่องน้ี
ไดร้ ูจ้ ักกบั คณุ สิโรตม์ ปัญญาณวุ ฒั น์ ทก่ี รุงเทพฯ พร้อมกับเล่าเรอ่ื งราวความปรารถนาดีของชาว
อ�ำเภอตะพานหินให้คุณสิโรตม์ฟังโดยละเอียด เมื่อคุณสิโรตม์ได้ทราบเร่ืองราวโดยตลอดแล้วก็
รบั ปากท่จี ะด�ำเนินการช่วยเหลอื ทนั ที เพราะหลักเกณฑ์ถูกต้องสอดคลอ้ งกบั อธั ยาศยั ทชี่ อบช่วย
เหลือพฒั นาความเจรญิ ให้แก่บ้านเมอื งอยูแ่ ล้ว จงึ น�ำเร่ืองราวและโครงการต่างๆ ตลอดจนเจตน์
จำ� นงทจี่ ะสละทนุ ทรพั ยร์ ว่ มมอื กบั รฐั บาลของชาวตะพานหนิ ไปกราบเรยี นหารอื กบั ฯพณฯ จอมพล
ถนอม กิตตขิ จร หวั หน้าคณะรัฐบาล

จนกระท่ังในที่สุด ฯพณฯ ได้มองเห็นความส�ำคัญและซาบซึ้งในความปรารถนาดีของ
ประชาชนที่มนี ำ้� ใจอตุ ส่าหส์ ละทรัพย์เพื่อประโยชน์สขุ ส่วนรวมในครั้งน้ี ฯพณฯ จึงได้มบี ญั ชาการ
ไปยังกรมทางหลวงแผ่นดินให้เป็นเจ้าของเรื่อง และด�ำเนินการสร้างตามความประสงค์ของ
ประชาชนชาวตะพานหนิ ในเวลาตอ่ มา พรอ้ มกบั การมอบมงคลนามวา่ “สะพานรฐั ราษฎรร์ งั สรรค”์
(ตะพานหนิ สามคั ค)ี ให้เปน็ ศรแี ก่สะพานแห่งนี้ในขณะเดยี วกนั อกี ดว้ ย

ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหนิ 147

ผลงานอันมีความหมายดังกล่าวได้ส�ำเร็จลุล่วงไปแล้ว แต่คุณงามความดีของบุคคลผู้ซึ่ง Online Edition By OldPhotoTPH
สละท้ั งก�ำลังกายก�ำลังใจและเวลา เพื่อสร้างส่ิงซ่ึงเป็นประโยชน์ส่วนรวมอย่างใหญ่หลวงคร้ั งนี้
คงจะถกู จารกึ อย่ใู นความทรงจำ� ของประชาชนผ้ใู ชส้ ะพานแหง่ น้ี ทกุ คนอยา่ งไมม่ วี นั เลอื นเปน็ แนแ่ ท้
เช่นเดียวกับรายนามของผู้มีใจกุศลบริจาคทุนทรัพย์สร้างสะพานนี้ซ่ึงได้ถูกสลักจารึกไว้บนแผ่น
ศลิ าใจกลางสะพานเพ่ือประกาศความดีไปชวั่ นานเท่านาน สมกบั ค�ำว่า

“มลายส้ินท้ังอนิ ทรีย ์ เหลอื แตช่ อ่ื ดี
ประดบั ไว้บนศลิ า (สะพานแหง่ น)้ี ...”
ไพรชั วรปาณิ

กลมุ่ พอ่ คา้ ในตลาดซงึ่ มสี ว่ นในการผลกั ดนั การสรา้ งสะพาน จากซา้ ย ไมท่ ราบชอื่ ,นางกมิ ไล้ ศรจี อมขวญั , นางศริ ิ วฒั นศพั ท,์
นางอดุ มศรี เศรษฐะทตั ต์, นายเชอ้ื เศรษฐะทตั ต,์ นาวาโท นายแพทย์ประกอบ บุรพรัตน,์ นายสโิ รตน์ ปัญญาณุวัตต์ จาก
ขวา นายแพทย์ ปรชี า โรจนายน, นายวเิ ชยี ร หลอ่ ทองไพศาล, นายเชง็ ฮอ้ แซเ่ จง็ , นายวีระ ต้ังเมอื งทอง, ไม่ทราบช่อื ,
นายเทยี นชยั เตยี วประเสรฐิ กลุ , นายประสทิ ธิ์ บรุ พรตั น,์ นายนอ้ ย แดงทองดี ซง่ึ มหี ลกั ฐานบนั ทกึ วา่ เมอื่ วนั ที่ 19 กนั ยายน
พ.ศ.2513 นายเช้ือ เศรษฐะทัตต์ นายกเทศมนตรีเทศบาลต�ำบลตะพานหินและพ่อค้า คหบดีชาวตะพานหินร่วมประชุม
กบั นายสิโรจน์ ปญั ญานุวฒั น์ ผปู้ ระสานงานฝา่ ยรฐั บาลเรื่องการสร้างสะพานข้ามแม่น�้ำนา่ น
เจา้ ของภาพ นายทรงพล เศรษฐะทัตต์

148 ภาพเกา่ เลา่ ขาน ตำ� นานตะพานหิน