36 กลยุทธ์ในสามก๊ก เพื่อการบริหาร และโคลงสี่สุภาพดัดแปลง

ผูบ้ ังคับบญั ชาที่ดใี นการดูแลผู้ใตบ้ ังคบั บัญชา ควรคานึงถงึ เรอื่ ง
สาคญั ตามลาดับดังนี

๑. ความปลอดภยั ของพนกั งาน

๒. การอยูด่ ีมสี ุขที่พงึ มขี องพนกั งาน

๓. การพฒั นาศักยภาพของพนกั งาน

๔. การส่งเสริมใหพ้ นกั งานบรรลุเป้าหมายในงานและเปา้ หมาย
ส่วนตัว

๕. การใหพ้ นักงานมีเจริญก้าวหน้าในงาน
เม่อื เราเรียงลาดบั ความสาคัญไดด้ ังนีแลว้ เรากจ็ ะมแี นวทางหรือ
หลักการว่าอะไรคอื สิ่งท่ีควรทาก่อนหลงั ได้ ในการบริการงานบคุ คล

201

ในความเป็นพนกั งานนัน ลาดับความสาคัญ มีดงั นี คือ
๑. ความซอ่ื สัตย์ การปฏิบัติตนตามนโยบาย และ
Code of Conduct
๒. การพฒั นาตนเอง
๓. การทางานใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพและบรรลุเป้าหมายสว่ นรวมและ
ส่วนตวั
๔. แบง่ ปนั ความรู้ความสามารถตอ่ ผู้อ่ืน
มาชมโคลงกนั ครับ

202

[ ] โคลงสี่สุภาพดัดแปลง

คบไกลตีใกล้

คบ มติ รไกลผูกรอ้ ย สมั พันธ์
ไกล ห่างยอ่ มขัดกนั ยากแท้
ตี กระหน่ากดดนั เมืองตดิ กันเฮย
ใกล้ ขัดกนั พา่ ยแพ้ ยึดเข้า ครองเมอื ง

เปลวไฟลอยขนึ นาบงึ ไหลลง

เปลวไฟลอยขนึ สู่ นภา
นาบงึ ไหลลง มา ตา่ พืน
บรุ ษุ จักมองหา ทางรว่ ม มอื เฮย
เพราะผดิ แผกลึกตนื ปรบั ฟืน้ สมดุล

203

คนสาราญ งานสาเร็จ

คน ดคี นเกง่ ล้วน ประสงค์
สาราญ จิตม่นั คง สขุ แท้
งาน ยากลาบากลง มือบ่ ยั่นเฮย
สาเร็จ กระทงั่ แม้ ไขวค่ วา้ เดอื นดาว

พิรุณกลางราตรี
๑๒ พฤษภาคม ๒๕๖๔

204

กลยทุ ธ์ท่ี ๒๔ : ยืมทางพรางกล

๓๖ กลยุทธในสามก๊ก เพ่อื การบรหิ าร
และโคลงส่ีสภุ าพดดั แปลง

 กลยุทธต์ ิดพนั (Chaos Stratagem)

205

กลยทุ ธ์ยืมทางพรางกล หรือ เจี่ยเตา้ ฝากว๋อ

(Obtain safe passage to conquer the State of Guo,
假道伐虢)

เป็นกลยุทธ์ทีม่ ีความหมายถึงการทาศกึ สงคราม ประเทศเลก็ ท่ี
ตังอยูใ่ นระหว่างประเทศใหญส่ องประเทศ เม่อื ถูกศตั รูบีบบงั คับให้
ยอมแพด้ ้วยความจาใจ ยอมสยบอยูภ่ ายใต้อานาจ ถูกกดขขี่ ่มเหง
ก็ควรจะให้การชว่ ยเหลือโดยฉับพลนั เพ่ือให้ประเทศเลก็ ทีถ่ ูกขม่
เหงรงั แก มีความเชอื่ ถอื ต่อประเทศทยี่ อมช่วยเหลอื ประเทศทตี่ กอยู่
ภายใต้ความยากลาบาก หากการช่วยเหลือแต่เพยี งการเจรจามไิ ด้
มีการกระทาท่แี ทจ้ รงิ ย่อมจะไม่ได้รบั ความไว้วางใจจากผูท้ เ่ี ฝา้ รอ
คอยรบั ความชว่ ยเหลือ

มาจาก คัมภรี ์อีจิง ทุกข์ ความเตม็ วา่ เม่อื อยู่ในทกุ ข์ จกั ไม่เช่ือ
ใครโดยงา่ ย จงึ มิเชือ่ เพียงวาจา เป็นกลยทุ ธ์ในการหลอกยืม
ทางผา่ น เพื่อบรรลุการใหย้ ึดครองอีกฝ่ายทีเ่ ราประสงคอ์ ยา่ งหน่งึ

206

กลยุทธน์ ีสรปุ ไดว้ ่า ปญั หาของกลยทุ ธน์ ีอยูท่ ค่ี าวา่ ยืมทาง ถา้ ยมื
ทางได้ ทกุ สิง่ ทุกอย่างกส็ าเร็จ เพราะฉะนนั ผูท้ ี่ใชก้ ลยทุ ธย์ ืมทาง
จกั อา้ งเหตุผลในการยืมทางใหด้ ี เพื่อปกปิดจดุ ประสงคท์ ีแ่ ทจ้ รงิ ของ
ตน ความจริงคาวา่ ศตั รูบังคบั ให้ ( อกี ฝ่ายหน่ึง ) สยบ เราพึง
แสดงท่าที นนั กค็ ือฉวยโอกาสท่ี อีกฝ่ายหนึ่ง เพล่ียงพลา เรา
ยืมมือเข้าไปชว่ ย แลว้ เอาประโยชน์จากนี อันทีจ่ รงิ การกระทาดังนี
เปน็ พฤตกิ ารณ์ท่ีไร้คุณธรรมอย่ายงิ่ แต่ในสงครามหรอื การตอ่ สูง
ใดๆ ตังแต่อดตี จนถงึ ปัจจุบนั เรามกั จะเป็นปรากฏการณ์เชน่ นีอยู่
ทวั่ ไปในชีวติ จริง เพราะเหตวุ า่ แตล่ ะฝ่ายย่อมจะเร่มิ ต้นจาก
ผลประโยชนข์ องตนเองเป็นใหญ่ หากปราศจากเสียซึ่งการรว่ มมอื
อนั ถาวร ก็จกั ไมม่ กี ารชว่ ยเหลอื ท่แี ทจ้ ริง มติ รและศตั รู คาม่นั
สัญญากับการปฏิบัติจึงพึงจาแนกใหช้ ัด พิจารณาใหถ้ ่องแท้
มฉิ ะนันแล้ว หากเหน็ แก่ไดถ้ อ่ ยเดยี วกจ็ ักสูญเสยี ทุกสิ่งทกุ อย่าง
แม้กระทังชวี ิตตน

207

ตัวอยา่ งการนาเอากลยุทธ์ยืมทางพรางกลไปใช้ไดแ้ ก่

จิวย่ี โดนยืมทางพรางกล

- จูกดั เหลียง ทรี่ ูเ้ ท่าทันการวางกลอุบายของจิวย่ที ี่คดิ ยมื ทางเพอ่ื
ไปตีเสฉวน และฉวยโอกาสฆา่ เลา่ ปี่ท่บี ดิ พลิวไม่ยอมคนื เกงจิว๋
ใหแ้ ก่ ซุนกวน
- เล่าป่ี ยมื ทางเพือ่ ยึดเสฉวน เล่าเจียง ผดิ แผนเสยี เอ๊กจว๋ิ
- โลซก ไปทวงเกงจ๋ิวคนื จากเลา่ ปี่ จวิ ย่ี ถูกซอ้ นกลแตกทพั
กระเจงิ

208

[ ] ในแงก่ ารบรหิ าร

การชว่ ยเหลอื ลูกนอ้ งหรอื หัวหนา้ ทก่ี าลังประสบปัญหาโดยเฉพาะเร่อื ง
ส่วนตวั จะชว่ ยเพ่ิมบารมี หากภายภาคหนา้ จาเปน็ ต้องอาศัยไหว้
วาน กจ็ ะไดร้ ับความรว่ มมอื เป็นอยา่ งดี เพราะเคยมบี ุญคณุ ต่อกัน

จะชนะคนตอ้ งชนะท่ีใจ เป็นสานวนทใ่ี ชไ้ ด้ตลอดกาล การทางานใน
องคก์ ร แม้คนจะมคี วามสมั พันธก์ นั จากการทางานเปน็ ส่วนใหญ่
แตป่ ฏเิ สธไมไ่ ด้เลยวา่ มคี วามสมั พนั ธด์ า้ นส่วนตัวเขา้ ไปร่วมอยู่ดว้ ย

การช่วยเหลอื ลูกนอ้ ง เพ่อื นร่วมงาน หรือแมแ้ ตช่ ่วยเหลือหวั หนา้
ไม่ทางใดกท็ างหนึ่ง และเราเป็นธุระใหใ้ นเรอ่ื งสาคัญท่เี ขาเหล่านนั
กาลังประสบปัญหาอยู่ เราอาจจะมคี วามชานาญ มปี ระสบการณ์ มี
ความรูเ้ ร่อื งนพี อดี กถ็ ือวา่ ได้ช่วยเหลอื ทาให้เขาซาบซึงใจในบุญคุณ
ท่เี รามตี ่อเขาได้

209

คาวา่ "ยมื ทางพลางกล" ตามกลยทุ ธทางสงครามนี ที่จรงิ เปน็
เรือ่ งการชว่ ยเหลือใครกต็ ามทม่ี ีวตั ถุประสงคแ์ อบแฝง (มักจะไม่ดี)
แตเ่ รานามาใชใ้ ห้มันเบาลงหนอ่ ย คอื ช่วยเหลือคน กเ็ พ่ือได้เขา
เป็นพวกพอ้ ง เราอาจจะได้รบั ประโยชนภ์ ายหลังโดยที่เขาเหล่านัน
ไม่เสยี เปรียบหรือเสยี หายมากนัก หรือไมเ่ สยี หายเลย วันนีเรา
เอาธรุ ะของเขามาเปน็ ของเรา วนั หนา้ เขาก็เอาธรุ ะของเราไปเปน็ ของ
เขา เปน็ เรอื่ งดีด้วยซาไป

และบางทกี เ็ ปน็ ไปได้ว่า เราช่วยเหลอื เขาในวนั นี เพ่อื หวังผลบาง
ประการจากเขา ก็ไมไ่ ดด้ ู "ร้ายกาจ" อะไร แมก้ ารช่วยเหลือจาก
เขาท่ีให้เราตอนหลัง ดูจะมากกวา่ ทเี่ ราทาให้เขาหลายเทา่ ตราบ
ใดที่เขาเหล่านนั เต็มใจและไม่ไดเ้ ดอื ดร้อนอะไร

210

อยา่ งไรกด็ ใี นการช่วยเหลอื หัวหนา้ ต้องไมเ่ ป็นการให้คนอนื่ เขาเขมน่
วา่ เป็นการประจบประแจงแบบออกหนา้ หรอื ใหค้ นมองว่าเราหวังผล
เป็นพเิ ศษบางอย่างท่กี ระทบกบั คนอนื่ เขา แบบนีเปน็ การชว่ ยเหลอื
โดยขาดความเฉลียว อาจจะฉลาดบา้ งแหละ แต่ขาดความเฉียว
แน่นอน

การชว่ ยเหลือหรือให้บางอย่างกับผู้อ่นื ท่ีสาคัญกบั เขาและเขาขาดใน
เวลานนั ยอ่ มถอื วา่ เปน็ การกระทาแบบมชี นั เชงิ เพื่อว่าจะมใี นกรณี
ท่เี ราจาเปน็ ต้องพึ่งเขา หรอื อยากใหเ้ ขาเป็นแนวร่วมในภายภาคหน้า
เปน็ การหามิตรเพอ่ื ปอ้ งภัยหรอื บรรลวุ ตั ถุประสงค์บางอยา่ ง

ทุกเร่อื งถา้ เปน็ พวกพ้อง เป็นมิตรกัน มนั พูดกันงา่ ย ยืมทางพลางกล
กใ็ หอ้ อกไปในแนวนีจะดีมาก ชว่ ยเหลอื เพอื่ ผูกมิตรเพื่อประโยชน์ใน
ภายหนา้ คนทฉี่ ลาดและเฉลียวควรคดิ และทาเช่นนี

มาชมโคลงกันครับ

211

[ ] โคลงสี่สุภาพดดั แปลง

ยมื ทางพรางกล

ยืม ทางหวงั หลอกให้ ตายใจ
ทาง แอบแฝงสงิ่ ใด บร่ ู้
พราง จนบอดบ่ใส เหน็ เลห่ ์ ลวงเฮย
กล เสร็จสายเกินสู้ กอบกู้ กลบั คืน

ชนะคนชนะใจ

ชนะ ผูอ้ ่ืนดว้ ย ไมตรี
คน ทีฉ่ ลาดมี พวกพ้อง
ชนะ เพราะความดี เรามอบ
ใจ ประสานใจคล้อง โอบเอือ เกือกูล

พิรณุ กลางราตรี 212
๑๓ พฤษภาคม ๒๕๖๔

กลยทุ ธท์ ี่ ๒๕ : ลกั ข่อื เปลี่ยนเสา

๓๖ กลยทุ ธในสามก๊ก เพ่อื การบริหาร
และโคลงส่สี ภุ าพดดั แปลง

 กลยทุ ธ์ร่วมรบ (Proximate Stratagems)

213

กลยุทธล์ กั ขอ่ื เปลี่ยนเสา หรือ โทวเหลยี งห้วนจวู้

(Replace the beams with rotten timbers, 偷梁换柱)

กลยทุ ธ์นีมีความหมายวา่ ต่อกาลังทร่ี ว่ มรบด้วยขา้ ศึกกบั เราหรือตอ่
ข้าศกึ จกั ต้องหาทางเปลี่ยนแปลงแนวรบฝา่ ยนนั อยู่เสมอ ถอด
ถอนเคลอ่ื ยา้ ยกาลงั สาคัญของฝา่ ยนนั ไป รอใหฝ้ า่ ยนันออ่ นแอตอ้ ง
ประสบกับความพ่ายแพจ้ งึ ฉวยโอกาสแปรกาลงั ฝ่ายนนั ใหก้ ลาย
มาเปน็ ของเรา แล้วควบคุมกาลังของฝา่ ยนันไวใ้ ตก้ ารบญั ชา หยุด
ซ่งึ กงล้อ

มาจาก คมั ภรี ์อีจ่ ิง มทิ ัน อนั หมายความวา่ รถคนั หนึ่งนันสาคัญที่
ล้อ ถ้าหยุดล้อได้ก็สามารถบังคับใหเ้ คล่ือนที่ไปตามความประสงค์
ของเรา อนั เป็นกลยทุ ธก์ ลนื กาลงั ของพนั ธมิตรหรสื ลายกาลังของ
ขา้ ศกึ อย่างหนึ่ง

214

กลยทุ ธ์นสี รปุ ได้ว่า กลยุทธน์ ีมคี วามหมาย 2 นัย

หนึ่งหมายถึงการหาทางสับเปลยี่ นกาลังหลกั ของพันธมิตรชั่วคราวท่ี
เป็นศัตรูโดยเนือแท้ เพ่ือบรรลุวัตถุประสงค์ในการทาลายหรือกลนื
กนิ พนั ธมิตรนนั เสยี ซง่ึ ในสมัยศกั ดินาโบราณ มักจะชอบกระทา
กันเปน็ นจิ โดยมิได้คานึงสจั วาจาหรือศลิ ธรรมแต่ประการใด

อกี นยั หน่ึงหมายถึงเป็นกลยทุ ธใ์ นการโยกยา้ ยกาลงั หลักของฝา่ ย
ขา้ ศกึ โดยใช้กลลวงตา่ งๆ นาๆ ทาให้ข้าศึกตอ้ งเปล่ียนแนวรบหรือ
เคลื่อนยา้ ยกาลังไปตามความประสงค์ของเรา ครนั แลว้ จงึ เขา้ ตี
จุดอ่อนขา้ ศึก เพื่อให้ไดร้ ับชัยชนะ ดงั นัน ผูบ้ ญั ชาการที่ชาญฉลาด
จงึ มใิ ชแ้ ตจ่ ะสนั ทัดในการใชก้ าลงั พลของฝา่ ยตนเท่านัน หากยงั ต้อง
สนั ทดั ในการเคลอ่ื นยา้ ยหรือกระจายกาลังของฝ่ายขา้ ศกึ ดว้ ย

215

ตวั อยา่ งการนาเอากลยทุ ธ์นีไปใช้ไดแ้ ก่

เทยี หยก ใช้อบุ ายลกั ขื่อเปลย่ี นเสา

- เทยี หยก ท่ีวางกลอบุ ายหลอกเอาตวั ตนั ฮก มาจากเลา่ ป่ี
เพ่ือใหเ้ ปน็ ทปี่ รกึ ษาแก่โจโฉ ภายหลังทตี่ นั ฮกวางกลอุบายซุ่มโจมตี
กองทพั ของโจหยินจนแตกพ่ายยับเยิน
- เตยี วสวิ ใชอ้ บุ ายลอ้ มคา่ ย เตียนอุย ตายแทนโจโฉ
- ขงเบง้ ลกั ขื่อเปลย่ี นเสา ไดต้ ัว เกยี งอยุ มาช่วยเลา่ ปี่

216

[ ] ในแงก่ ารบริหาร

คือการชิงตวั คนสาคญั จากคูแ่ ข่งมาเปน็ พวกของเรา เมือ่ คู่แขง่ ขาด
คยี ์แมน กจ็ ะทาให้อ่อนแอลง เป็นโอกาสใหเ้ ราลงมือรกุ ไล่
กลยทุ ธน์ ี ไมใ่ ชเ่ ฉพาะเอย่ ถงึ ตัวบคุ คลอยา่ งเดียว ขอ้ มูลสาคัญ
วธิ ีการท่สี าคัญ เทคนิคท่ีสาคญั กลยุทธท์ ส่ี าคัญ ถา้ เรารูจ้ าก
คู่แข่ง เรากส็ ามารถรบั มือ หรือหาทางเอามาประยุกตใ์ ช้กับของเรา
ทาใหเ้ ราได้เปรยี บ หรอื อย่างนอ้ ยทามหเ้ ราไม่เสียเปรยี บในการ
แขง่ ขนั

ในทางกลบั กนั ทงั พนักงานคนสาคัญของเรา หรือสง่ิ ใดที่สาคัญ
ของเรา เราตอ้ งรู้สึกหวงแหนและปกปอ้ งไม่ใหถ้ ูกแยง่ ไปได้ กจ็ ะทา
ใหเ้ ราไมเ่ สียที อนั จะนาไปสูค่ วามพ่ายแพไ้ ด้

217

การแยง่ ตัวคนสาคญั ทเี่ ห็นภาพชัดทีส่ ุด คอื ในธรุ กจิ ฟตุ บอลลกี
ผูเ้ ลน่ ของทมี หน่งึ ทม่ี ีผลงานดี มกั จะถูกจ้องจะฉกตัวจากอีกทมี หนึ่ง
อยา่ งไรกด็ ีในกรณขี องฟุตบอลอาชีพ จะต่างจากธรุ กจิ ท่บี ริษัทเรา
ทาอยู่ เพราะนักฟตุ บอลอาชีพจะมีค่าตัวในการยา้ ยทีมหรอื ย้าย
สโมสร ในทางธรุ กิจจะไมเ่ สยี หายมากนกั แต่ก็เสียหายนั่นแหละ
ในกรณที ร่ี กั ฟุตบอลคนนันสาคัญเอามากๆ เช่น เมสซี่ ของ
สโมสรบาเซโลน่า ถ้าย้ายออกจะเสียหายต่อสโมสรมาก แม้จะได้
คา่ ตวั มากแคไ่ หน กไ็ ม่คุ้ม ไม่ว่าจะมองในแง่ใด

ส่วนการย้ายทีมของนกั ฟุตบอลอ่นื ๆ ถ้าสโมสรต้นทางไดเ้ งินค่าตวั
ของนักฟุตบอลคนนันตามทีต่ ังไว้ ก็ไมม่ ปี ญั หาอะไร สโมสร
ปลายทางก็จะได้ตัวนกั ฟตุ บอลคนนันไป ถ้านกั ฟุตบอลคนนนั มี
ผลงานดี ค่าตัวจะแพงหน่อย ถ้าเปน็ การโละทงิ จากตน้ ทาง คา่ ตัว
ยอ่ มถูกลงมามากพอสมควร

218

ถา้ นักฟตุ บอลคนนนั มฝี เี ทา้ ฉกาจฉกรรจ์ อยู่ในระดบั โลก และ
แฟนๆ ของสโมสรรักปานดวงใจ ขายไมไ่ ดน้ ะครับ ถา้ นกั ฟตุ บอล
คนนนั ต้องการย้ายออก ประธานสโมสรตอ้ งหาทางรงั ตวั ไวท้ ุก
วิถีทาง ไม่งนั ตวั ประธานนั่นแหละอยู่ไม่ได้ ตอ้ งออกตามไปดว้ ย
ฉะนันการรักษาบคุ ลากรท่ีสาคัญมากๆ จึงเปน็ การกระทาอยา่ งถึง
ทีส่ ดุ เช่น ตังคา่ ตัวในกรณีตอ้ งการยกเลิกสัญญาเอาไวส้ ูงลิบ
เชน่ กรณี เมสซี่ ตังไว้หลายหมื่นล้าน ใครอยากได้ตวั กอ่ น
สัญญาระหว่างนกั เตะกับสโมสรจะหมด กจ็ ่ายมา
หรอื สโมสรทาสัญญาระยะยาวกบั นกั เตะ และให้คา่ เหนอ่ื ยสูง สูง
แค่ไหนหรือ บางคน มีรายไดเ้ ป็นสบิ ลา้ นบาทต่อสปั ดาห์นะครบั
รายได้งามมากเลยทีเดยี ว

219

นักฟตุ บอลระดับนี ไมไ่ ชม่ ีรายได้เฉพาะค่าตัวนะครบั มคี ่า
ภาพลกั ษณ์ทส่ี โมสรต้องจ่ายให้อีก เชน่ เสือทมี่ ีชอ่ื และหมายเลข
หลังเสอื ของนกั เตะ รายรบั จากการขายเสอื นี จะต้องแบง่
เปอร์เซน็ ตใ์ ห้นักเตะดว้ ยนะครับ และนกั เตะบางคนมเี ปา้ หมาย
สว่ นตัวของตวั เองด้วยนะครับ เชน่ บางคนต้องการอยูก่ ับสโมสรที่มี
โอกาสไดแ้ ชมป์ ซึ่งตวั นกั เตะจะได้เกยี รติประวัตแิ ละชอื่ เสยี ง
สว่ นตวั ดว้ ย หมายความวา่ ความเปา้ หมายของสโมสรตอ้ ง
สอดคล้องกับเป้าหมายส่วนตวั ของนกั เตะดว้ ย ถา้ เป้าหมายสโมสร
ตอ้ งการแคต่ ิด Top 4 แต่นกั เตะต้องการได้แชมป์ เพ่ือเขาจะ
ได้รับการ Record เขากไ็ ม่อยู่ เขากเ็ ลอื กไปอยู่กับสโมสรที่มี
โอกาสสาเรจ็ มากกว่า

220

สาหรับพนกั งานท่สี าคัญของบริษทั แน่นอนวา่ เขากต็ ้องมี
เป้าหมายส่วนตวั ของเขาเช่น ถ้าเป้าหมายของเราไปกระทบหรือไป
กับเป้าหมายส่วนตวั ของเขาไม่ได้ เขากไ็ ม่อยูเ่ ชน่ กนั

การดูแลพนกั งาน ให้ได้รบั ความเป็นธรรม เชน่ เขามีความสามารถ
สูง มีขอบเขตการทางานมากมาย แตเ่ ขาไดร้ ับเงนิ เดือนคา่ จา้ งไม่
เหมาะสมกบั เขา เราต้องเรยี กรอ้ งและตอ่ สูเ้ พ่อื เขา แมแ้ ต่การเลือ่ น
ตาแหนง่ ที่เหมาะสมกบั เขา เราตอ้ งกระทาใหถ้ งึ ทีส่ ดุ เช่นกัน

การเรยี กร้องให้พนกั งานภกั ดกี ับองค์กร
ในขณะทเ่ี ขายังไม่ได้รับความเปน็ ธรรมหรอื เป้าของเราไมส่ อดคล้อง
กับเป้าหมายสว่ นตัวของเขา ย่อมเปน็ เร่อื งท่ไี มส่ อดคลอ้ งกบั ความ
เป็นจรงิ

221

อย่างไรก็ดี พนกั งานที่แมจ้ ะเก่งมาก แต่ไมเ่ คยมีความเพียงพอ
เรียกร้องจนเกินเลยไป จนเราปวดหวั บางทเี รากอ็ าจจะต้องปลอ่ ย
เขาไป ถ้าไปอยู่กับคู่แข่งกอ็ าจจะไมเ่ ปน็ ไร ใหค้ ู่แขง่ ปวดหวั บา้ ง ถอื
ว่าเป็นการโยนเผอื กรอ้ นๆ ไปอยู่ในมอื คูแ่ ขง่ โรคปวดหวั เราก็หาย
เรากไ็ ปดูแลคนที่เกง่ และนา่ รกั คนอื่นๆ ต่อไป
การดงึ ตวั คนสาคัญของคู่แขง่ มาทางานกบั เรา ถา้ เป็นไปได้ ยอ่ ม
เป็นการดี และทาให้เราได้เปรยี บและได้ประโยชน์อยา่ งแน่นอน
อยา่ งไรกด็ เี ร่ืองนเี กิดขึนไมง่ ่ายนัก
มาชมโคลงกันครับ

222

[ ] โคลงส่สี ภุ าพดดั แปลง

ลักข่อื เปลี่ยนเสา

ลกั สง่ิ มากคา่ ด้วย สาคญั
ขื่อ ถูกเปลี่ยนบท่ นั เลห่ ร์ ้าย
เปลย่ี น ออกจดุ แข็งหนั จุดอ่อน
เสา ถูกแทนท่ียา้ ย พลาดพลัง เสียที

รถนันสาคญั ท่ลี ัอ

รถนัน เคล่อื นไดเ้ พราะ อะไร
สาคญั มากแค่ไหน บง่ ชี
ที่ เปน็ จดุ ตายไข ดูเถิด
ล้อ หลดุ ย่อมปน่ ป้ี หยดุ รัง ยงั เดิน

พริ ณุ กลางราตรี 223
๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๔

กลยทุ ธ์ท่ี ๒๖ : ชีต้นหมอ่ นด่าตน้ ไหว

๓๖ กลยทุ ธในสามก๊ก เพือ่ การบรหิ าร
และโคลงสี่สุภาพดดั แปลง

 กลยทุ ธร์ ่วมรบ (Proximate Stratagems)

224

กลยทุ ธ์ชตี น้ หม่อนดา่ ตน้ ไหว หรือจวื่อซ่างมา่ ไหว

(Point at the mulberry tree while cursing the locust tree,
指桑骂槐)

กลยุทธน์ ีมคี วามหมายว่า เม่ือผู้ท่เี ขม้ แข็งกวา่ หรอื รฐั ใหญร่ งั แกผูท้ ี่
อ่อนแอหรือรัฐเล็กแลว้ กค็ วรจะใช้วธิ กี ารตักเตอื นใหเ้ กรงกลัว ถ้า
แม้นเราแสดงความเข้มแขง็ ให้ประจกั ษ์ ก็จกั ไดร้ ับการสนับสนุน
จากผูอ้ ่อนแอ ถ้าเรากลา้ ใชค้ วามรุนแรง กจ็ ักเป็นที่ยอมรับนบั ถอื
แกผ่ ูอ้ อ่ นแอ แกรง่ จงึ ต้อนรบั เสี่ยงจงึ ยอมสยบ

เดมิ มาจาก “คมั ภรี อ์ จี งิ แมท่ พั ” ความเตม็ ว่า แกร่งจึงตอ้ นรับ
เสยี่ งจงึ ยอมสยบ นีคือหนทางปกครองแผน่ ดนิ ราษฎรจงึ ขึนตอ่

225

ความหมายของ ชีต้นหมอ่ นด่าต้นไหว ตรงกบั สภุ าษิตไทยเราคาว่า
ตีววั กระทบคราด แต่เมอื่ ใช้ในการสปั ระยทุ ธ์ ไมว่ า่ จะเป็นทาง
การทหารหรืออนื่ ๆ ก็เปน็ กลยุทธท์ ี่มคี วามหมายในทานองสร้าง
เกียรตภิ ูมขิ องตนขนึ ด้วยวธิ ี ฆา่ ไกส่ อนลงิ เพอ่ื ให้ฝา่ ยอนื่ ที่อ่อนแอ
กว่าหรอื ผู้อยูใ่ ต้การบังคับบญั ชายอมสยบด้วยอย่างหน่ึง
กลยทุ ธน์ สี รุปไดว้ ่า เพื่อทจี่ ะดาเนนิ ตามแผนการทไ่ี ดว้ างไว้ จักตอ้ ง
ใช้มาตรการเด็ดขาด จึงจะสามารถได้รับผลตามท่ไี ด้กาหนด แต่
ความเด็ดขาดนัน ใช่วา่ จะตอ้ งอาศัยกาลังความรนุ แรงเสมอไป อาจ
ดาเนนิ ดว้ ยวธิ กี ารหนง่ึ ใด ทท่ี าใหฝ้ า่ ยตรงขา้ งตระหนกั ในเจตนา
ยอมสยบแตโ่ ดยดี เพราะจนปัญญาท่ีจะต่อตดี ว้ ยเรา นนั เอง

226

ตัวอย่างการนาเอากลยุทธ์ชตี น้ หม่อนด่าตน้ ไหวไปใช้ได้แก่

สุมาอี้ ชี้ต้นหม่อนด่าต้นไหว

- สมุ าอี ทีบ่ กุ เขา้ ควบคมุ ตวั ของครอบครัว โจซอง ภายหลงั จาก
ที่โจซองลดิ รอนอานาจของสุมาอเี พยี งเพอื่ หวงั ในตาแหน่งอปุ ราช
- ลิบอง วางแผนอยา่ งแยบยล กวนอู ประมาทเสียเกงจิว๋
- จอมยุทธ์ เล่าป่ี ตรงไปตรงมา ประหารลูกเลยี งตามวินยั ศกึ

227

[ ] ในแงก่ ารบรหิ าร

หากหัวหน้าต่อสู้แทนและปกปอ้ งลูกน้องเมือ่ ถูกผูใ้ หญ่ตาหนิหรอื
หนว่ ยงานอ่นื วพิ ากษ์วิจารณ์ จะทาใหไ้ ด้ใจลูกนอ้ ง การบริหาร
จดั การในอนาคตกจ็ ะงา่ ยขึน

ถา้ ผูเ้ ป็นหัวหนา้ ส่งลูกนอ้ งเป็นตัวแทนตนเองหรือเป็นตัวแทนของ
หน่วยงาน เข้าไปทางาน หรอื เข้าไปประชมุ ถ้าลูกน้องทาผดิ พลาด
แล้วมกี ารตาหนติ ิเตียนลูกนอ้ ง ผู้เป็นหวั หน้าควรตอ่ สู้และปกป้อง
ลูกนอ้ ง แสดงความรับผิดชอบและลงเรือลาเดยี วกนั กับลูกนอ้ ง

แม้แตก่ ารท่ลี ูกน้องถูกตาหนิ ติเตยี นอย่างไมเ่ ปน็ ธรรม หรอื เกดิ
จากความเขา้ ใจผดิ โดยผู้ทีม่ ตี าแหนง่ สูงกวา่ ผู้เป็นหวั หนา้ ก็ต้อบ
เขา้ ปกปอ้ ง โดยอาศัยความยุตธิ รรมเป็นท่ีตงั ยอ่ มจะเปน็ ท่ีกลา่ ว
ขาน และได้รับการนบั ถอื และได้ใจจากลูกน้องอย่างแน่นอน

228

แต่การทีผ่ ู้เปน็ หัวหน้าเข้าไปปกป้องลูกน้องโดยอาศัยความเช่ียวชาญใน

การเบ่ยี งเบนประเด็นของตนเอง ย่อมไม่ใชส่ ่ิงทพี่ งึ ทา เรื่องนีผู้เขยี นได้

ประสบกับตนเอง ในขณะทีต่ ังทีมงานเข้าไป Audit งานของ

หน่วยงานหนง่ึ ไดไ้ ป Pre-Audit การทางานของพนักงานคนหนงึ่

ในหน่วยงานนัน ในขณะท่สี อบถามเรือ่ งสาคัญ และพบว่าพนักงานผู้

นนั ไดล้ ะเลยในการปฏิบัติงานตามกระบวนการบางอยา่ ง เข้าใจจะ

เป็นการไม่ได้วดั หรอื จัดทารายงานทสี่ าคญั ซ่ึงถา้ หน่วยงาน Audit

จริงเข้ามาเขาจะไมผ่ า่ นการตรวจ ในขณะทพ่ี นกั งานทา่ นนนั กาลัง

ติดขัด และพวกเราทีก่ าลัง Audit เขารู้เลยวา่ เร่ืองนีเขาไม่ได้ทา

จรงิ ๆ การยอมรบั ข้อผดิ พลาด และจะไดด้ าเนนิ การแก้ไขต่อไปกเ็ ป็น

เรอื งสมเหตสุ มผล แต่ปรากฏวา่ หวั หน้าของหน่วยงานนัน เข้า

กระโดดปกป้องลูกนอ้ งตัวเองว่า เขารบั รูว้ ่าลูกนอ้ งเขาทาอยา่ งนนั และ

เขารูอ้ ยู่แลว้ วา่ ผลมนั เปน็ อย่างไร โดยไม่ต้องมีการทารายงาน เปน็

การปกปอ้ งลูกน้องทไ่ี ม่สมควรเป็นอย่างย่งิ ไมท่ ราบว่าจะได้ใจลูกน้อง

ไปได้อย่างไร เปน็ การปกป้องท่ีไมไ่ ดส้ รา้ งนิสยั ทด่ี ีให้ลูกนอ้ ง เพียงแต่

ต้องการให้หน่วยงานตนเองรอดตวั ในการ Pre-Audit ท่ไี มไ่ ดจ้ รงิ จงั

อะไรมาก เป็นการเตรียมตัวแค่นัน อย่างนเี ป็นเร่ืองทเ่ี ขลามาก โดย

ไมค่ านึงถงึ ผลกระทบในระยะยาว 229

การปกป้องลูกนอ้ งตอ้ งเป็นไปในกรณี ที่เขาไม่ไดร้ บั ความเป็นธรรม
หรอื เหตุมนั คลมุ เคลอื เรากต็ อ้ งเขา้ ปกป้อง และแสดงให้เห็นวา่ เรา
อยูข่ ้างเดยี วกบั เขา
หวั หน้างานท่ปี ลอ่ ยให้ลูกน้องถูกฆา่ กลางท่ีประชุม ย่อมไม่เปน็ ที่นบั
ถอื ของใคร ไม่ใช่เฉพาะลูกนอ้ งตวั เอง
บางกรณีหัวหนา้ งานก็ตอ้ งออกว่ิงนาหน้าลูกน้อง และบางงานหรอื
บางเรอ่ื งทีม่ นั ยากลาบาก อิหลักอเิ หลื่อ ถ้าหัวหน้างานปล่อยให้
ลูกนอ้ งออกไปเผชญิ หนา้ ก่อนทุกครงั หวั หน้างานผูน้ ันยอ่ มไม่ได้ใจ
ลูกนอ้ งแนน่ อน

230

"ชีตน้ หม่อนดา่ ต้นไหว" นีบางทหี วั หน้างานท่ีชาญฉลาด อาจจะ
นาไปใช้ในกรณตี วั อย่างนไี ด้เชน่ กนั มหี นว่ ยงานหนึ่งท่ีอาจจะไมไ่ ด้
ทางานบางอย่างที่สาคัญ แมจ้ ะไมเ่ รง่ ดว่ นในตอนนี แต่ถา้ ไม่
เตรียมการไวจ้ ะเป็นปญั หาทีหลัง ไดส้ งั่ การไปแลว้ แตห่ วั หนา้
หนว่ ยงานนนั ซึง่ มศี ักด์ศิ รี และมผี ลงานดา้ นอน่ื ๆ ดไี ม่น้อย แต่
ไมไ่ ดท้ างานที่กลา่ วถึงนีอยา่ งจริงจัง ไม่ใช่เปน็ เรอื่ งดนี กั ที่จะถูกทวง
งานตรงๆ กรอื ถูกตอ่ วา่ หรอื ถูกตาหนิตรงๆ
หวั หนา้ งานทส่ี ง่ั การไป อาจจะหนั ไปพูดเร่ืองนีโดยทาทีไปพาดพิงถงึ
หัวหนา้ อกี หนว่ ยงานหนึ่ง ซงึ่ หวั หนา้ งานทถ่ี ูกพาดพิงไดท้ างานนี
อยา่ งดแี ล้วและก็รู้กันดีระหว่างหวั หนา้ สูงสุดและหวั หนา้ ที่ถูกพาดพิง
การพูดทานองนี ทาทีเหมือนพ่งุ เป้าไปท่ีหน่วยงานหน่ึง แตแ่ ทจ้ รงิ
คอื อีกหน่วยงานหน่ึง เพ่ือให้หนว่ ยงานทมี่ ีปัญหาจริงๆ นนั รู้ตัว และ
รูต้ ัววา่ หวั หนา้ งานสูงสดุ ไวห้ น้าตน ถ้างานยงั ไมเ่ ดินอีก ตนเองกค็ ง
ต้องโดนตรงๆ แลว้ คราวหนา้

ก็คลา้ ยสภุ าษิตไทย ตวี วั กระทบคราด น่ันเอง การจดั การคนบางที

เราก็ใช้กลยทุ ธ์นีไดเ้ ช่นกัน แลว้ แต่สถานการณ์ และความสมั พนั ธ์

อันซับซอ้ นระหว่างคน 231

มาชมโคลงกนั ครับ

[ ] โคลงส่สี ภุ าพดดั แปลง

ชตี น้ หมอ่ นด่าต้นไหว

ชี หมอ่ นเพียงยอกย้อน ในนาม
ตน้ หมอ่ น สื่อความตาม หลอกนี
ด่า เพื่อปราบปราม กาเริบ
ต้นไหว ถูกโดนบี ออ่ นโล้ ตามลม

ตีวัวกระทบคราด

ตี จนเจบ็ เพ่ือให้ เปลีย่ นแปลง
ววั ถกึ มากเรยี วแรง ว่งิ หอ้
กระทบ ลากดึงแผง คราดเคล่ือน
คราด กวาดเก่ยี วหญา้ อ้อ ว่งิ ล้อ ตามววั

232

ฆา่ ไก่สอนลงิ จดจา
แอบอ้าง
ฆา่ เพื่อกระทบให้ ตามไก่
ไก่ ถูกมุ่งกระทา หวนั่ สนิ ชีพตาม
สอน ลงิ อย่าถลา
ลิง จง่ึ เกรงเอาบา้ ง

พริ ณุ กลางราตรี
๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๔

233

กลยทุ ธท์ ี่ ๒๗ : แสร้งทาบอแต่ไม่บ้า

๓๖ กลยทุ ธในสามกก๊ เพื่อการบริหาร
และโคลงส่ีสุภาพดัดแปลง

 กลยทุ ธร์ ว่ มรบ (Proximate Stratagems)

234

กลยุทธแ์ สร้งทาบอแต่ไม่บ้า หรอื เจย่ี ชือปเู้ ตียน

(Feign madness but keep your balance, 假痴不癫)

กลยทุ ธ์นมี คี วามหมายว่า ยอมแสรง้ ทาเป็นโง่ มิเคลื่อนไหว อย่าทา
เป็นสูร่ ูท้ าบุม่ บา่ ม คาวา่ “ดจุ ดง่ั อสนบี าตหยุดฟาดฟนั ” เก็บความมา
จาก “คมั ภรี อ์ ีจิง หยุด” ความว่า “อสนบี าตฤดูหนาวแฝงกายอยู่ใต้
พืนพสธุ า จักแผดรอ้ งกอ้ งนภาคราฤดูใบไม้ผลิ” ซึง่ ความหมายวา่
ผู้ท่ีมสี ติปญั ญามพิ งึ แสดงตวั แตพ่ งึ เตรยี มการทงั ปวงอย่างลับๆ
ประหนึ่งคมดาบอยู่ในฝกั มิปรากฏใหเ้ หน็ ครงั เม่ือถึงกาลอันควร ก็
จกั คารนคารามเหมอื นสายฟา้ ที่จะกระหนา่ พสุธาใหแ้ ตกสลายไป
ฉะนนั นีนับเปน็ กลยุทธ์หลอกลวงมนึ ชาข้าศกึ แสดงความบา้ ใบ้ทาง
ภายนอก แต่ตืน่ ตวั โดยตลอดอยูภ่ ายใน ดาเนนิ การอยา่ งลับและ
พลกิ แพลงเพ่อื เอาชนะขา้ ศกึ อยา่ งหนง่ึ

กลยทุ ธน์ มี สี ว่ นละม้ายคล้ายกับสานวนไทยเราทว่ี ่า "หนา้ ไหวห้ ลัง
หลอก" หรอื "ต่อหน้ามะพลับ" ลับหลังตะโก ในบางแงบ่ างมมุ

235

กลยทุ ธน์ สี รุปไดว้ ่า “ยามเม่ือสถานการณ์ไม่เป็นผลดี ควรจะสะกด
กลันตัวเองไว้ แสร้งทาเป็นโงเ่ งา่ อวดฉลาดยงิ่ จะไมเ่ ปน็ ผลดแี กต่ น
นเี ปน็ วธิ รี ูร้ กั ษาตวั รอดอย่างหนง่ึ ในยามปน่ั ปว่ น คนฉลาดมกั จะใช้
วิธีการนปี ้องกนั ตัวและวางแผนเอาชนะศตั รู คนที่ดูโงเ่ ขลานัน โดย
ภายนอกก็อาจจะเหน็ เป็นเตา่ ตนุ่ แต่ทีแ่ ทแ้ ลว้ ภายในนันคมกริบ รู้
เขารู้เรา พงึ ถอยก็รูจ้ ักถอย มดิ นั ทรุ ังรกุ ไปโดยไม่ดูตาม้าตาเรือ
ดังนนั จึงสามารถที่จะเปน็ ฝา่ ยริเรม่ิ กระทาในการทังปวง เพราะเข้าใจ
ในเหตกุ ารณ์อยา่ งรู้แจง้ แทงตลอด และรอจงั หวะท่จี ะบกุ กระหนา่ มิ
ยอมให้ศัตรูตังตวั ติดตลอดเวลา กลยทุ ธน์ มี ักจะพบเหน็ บ่อยๆ
โดยทั่วไป ผู้ใดใชเ้ ปน็ ด้วยความสนั ทดั จดั เจน ผูน้ ันย่อมจะไดร้ ับ
ผลสาเร็จ และเป็นผูท้ นี ่ากลัวสาหรับฝา่ ยตรงข้ามที่มิรูแ้ จ้งในกล”

236

ตัวอยา่ งการนาเอากลยทุ ธ์แสรง้ ทาบอแต่ไมบ่ ้าไปใช้ไดแ้ ก่

เล่าปี่ ตกใจเสียงฟ้าผ่า แสร้งทาบอแต่ไม่บ้า

- เลา่ ปี่ ท่แี สรง้ ทาเป็นหวาดกลวั เสยี งฟา้ รอ้ งจนตะเกยี บหลุดจาก
มือ เพอ่ื ให้ โจโฉ ตายใจและไมค่ ิดระแวงเล่าป่ีทีอ่ ่านคิดการใหญ่
ในภายหน้า
- สมุ าอี แสร้งทาบอแต่ไม่บา้ โจซอง หลงกลต้องสินโคตร

237

[ ] ในแง่การบรหิ าร

บางทกี ารน่งิ เงยี บ ทาเปน็ ไม่รู้บ้าง จะชว่ ยใหไ้ ด้เรียนรู้และไดข้ อ้ มูล
มากขึน

หวั หนา้ บางคน ทแ่ี ก่กล้าวิชา อยูใ่ นตาแหนง่ มานาน มคี วาม
เชอ่ื มั่นในตนเองมากขนึ ทกุ วัน ลูกน้องพูดยังไมท่ นั จบประโยค
ตนเองกลับพดู ดกั คอ ตดั บท หรืออะไรกแ็ ลว้ แต่ จะทาใหต้ นเอง
ไม่ได้รับขอั มูลครบถว้ น

บางคนฟันธงเรือ่ งอะไรไวใ้ นใจแล้ว ทาทขี อความเห็นในเรื่องนัน
ให้คนอืน่ แสดงความคดิ เหน็ แต่ตนเองไมไ่ ด้ฟังอย่างจรงิ จงั ถ้า
ความเห็นนันไม่ตรงกลับใจตนเอง แม้ตนเองจะน่งิ เฉย ก็เขา้ ขา่ ย
ไม่ได้ฟังเหมือนกนั คือไมไ่ ดข้ อ้ มูลอะไรเพ่มิ ขึนเลย

238

การน่งิ เฉย ทจ่ี ริงเป็นความถนดั สาหรับพวกเราทเี่ ป็นคนไทยเป็น
สว่ นมาก แต่จะไมเ่ ขา้ ขา่ ยเปน็ การใช้กลยุทธน์ ีนะครับ ถ้าเรานงิ่ เฉย
แบบต่อต้านในใจ ไม่พเิ คราะหถ์ ้อยความ ขอ้ มูล ท่กี าลงั รับฟัง

บางคนทอ่ี วดรู้เกินไป แสดงความโดดเด่นไมถ่ ูกกาละเทศะ ควรจดจา
กลยทุ ธน์ ใี ห้ดี ทาความเข้าใจให้ดี จะไดป้ ระโยชน์อยา่ งมาก

บางทีเรากต็ อ้ งปิดบังท่าไม้ตายไวบ้ ้าง ถ้ายังไมถ่ ึงเวลาแสดง หรือถา้
แสดงไปตอนนัน ไมไ่ ดเ้ ปลีย่ นสถานการณอ์ ะไร หรอื เราก็ไมไ่ ด้
เปรียบอะไร

บางทีเราควรถอ่ มตวั ไว้ แมเ้ ราจะมีความชานาญเพียงใดและมนั่ ใจ
เพียงใด ในกรณที ่ีไดร้ บั มอบหมายงาน เราเพียงแสดงให้หวั หนา้ งาน
(ที่จรงิ ๆ แลว้ ม่ันใจเรา ไมเ่ ชน่ นนั เขากค็ งไม่ใหเ้ ราทา) เหน็ ใน
ระดับหนึ่งว่าเขาไว้ใจเราได้ แล้วเราก็ทาใหเ้ กินความคาดหวงั แบบนี
หวั หนา้ งานจะประหลาดใจในทางทด่ี ี ท่ึงและชนื่ ชมเรามากกว่า ทีจ่ ะ
ไปโออ้ วดตงั แต่ตน้

239

สาหรบั กับคู่แข่ง หรอื คู่กรณี เช่น ในการเจรจาตอ่ รองกัน หรอื
แม้แตว่ วิ าทกนั เราหงายไพ่ใหเ้ ขารู้เสยี หมด ย่อมเป็นการไมฉ่ ลาด
และไรช้ ันเชงิ
สุนทรภู่ทา่ นยงั ได้ใหบ้ ทกลอนในเรื่องนีไว้เลยวา่

" อนั ความคดิ วิทยาเหมือนอาวธุ
ประเสริฐสุดซ่อนใส่เสียในฝกั
สงวนคมสมนึกใครฮึกฮัก
จงึ ค่อยชักฟาดฟนั ใหบ้ รรลัย "

นัน่ หมายความวา่ การน่งิ เงยี บน่ะดี แตถ่ ้าเราได้ข้อมูลครบแลว้ และ
เรามีดใี นตวั ซอ่ นคมในตัว เม่อื ถงึ เวลา กต็ อ้ งชักออกมาแสดง
ออกมาฟาดฟัน กล้าท่ีจะทา ไม่เชน่ นัน กไ็ มม่ คี วามหมายอะไร
หาประโยชนอ์ ะไรไม่ได้ อย่างไรก็ดี เรือ่ งนีต้องทาอย่างพอเหมาะ
พอควร อย่าทาใหเ้ ปน็ คนรา้ ยกาจ หรือ มากเล่ห์ จนเกินไป

มาชมโคลงกันครับ

240

[ ] โคลงส่ีสภุ าพดัดแปลง

แสรง้ ทาบอแต่ไม่บ้า

แสรง้ หลอกผูอ้ ืน่ ให้ ตายใจ
ทาบอ ล่อลวงใด เล่าอ้าง
แต่ จริงเท็จภายใน เห็นอยู่
ไม่บา้ ทาลวงสร้าง ซอ่ นไว้ ไม่เห็น

แสรง้ โง่เง่าดกี วา่ อวดฉลาด

แสรง้ ทาเป็นบ่รู้ ทนั คน
โง่เงา่ เอาปะปน เถิดบ้าง
ดีกวา่ แสดงตน ตวั เดน่
อวดฉลาด เองอ้าง รอบข้าง เขาชัง

พิรุณกลางราตรี 241
๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๔

กลยทุ ธท์ ี่ ๒๘ : ขนึ บ้านชักบนั ได

๓๖ กลยุทธในสามก๊ก เพอื่ การบริหาร
และโคลงสสี่ ภุ าพดดั แปลง

 กลยทุ ธ์ร่วมรบ (ProximateStratagems)

242

กลยุทธข์ ึนบา้ นชักบันได หรอื ซา่ งอูโชวที

(Remove the ladder when the enemy has ascended to
the roof, 上屋抽梯)

กลยุทธ์นมี คี วามหมายวา่ จงใจเปิดจดุ อ่อนให้ขา้ ศึกเห็น สร้าง
เง่อื นไขและล่อหลอกให้ขา้ ศกึ เขา้ ตี ครันแล้วตดั ขาดส่วนหน้าท่ีคอย
สมทบ และสว่ นหลงั ทีเ่ ปน็ กาลงั หนุน บีบให้ข้าศกึ เขา้ ไปในปากถุงท่ี
เปดิ อา้ ไวร้ บั หรือในวงลอ้ มหลุมพรางที่วางดกั ไว้ เจอพิษ มิควรที่มี
ใน คมั ภีร์อจี ิง ขบ เปรยี บประดจุ เคียวกระดูกหรือเนอื เหนย่ี ว รังแต่
จะทาใหฟ้ นั ชารุดเสยี หาย หรอื เหมือนดงั่ มักไดใ้ นส่ิงที่มิควรได้ ย่อม
จักนามาซ่ึงความวิบัติฉะนนั

ขึนบ้านชักบนั ได มคี วามหมายอยา่ งเดยี วกนั กับ ขา้ มคลองรือ
สะพาน นีคอื กลยุทธ์ทใี่ ช้ผลประโยชนเ์ ลก็ ๆ น้อยๆ ล่อลอกใหข้ ้าศึก
พนิ าศไปทังกองทัพอย่างหน่งึ

243

กลยุทธน์ สี รปุ ได้ว่า ขนึ บ้านชัดบนั ได มคี วามหมายคอ่ ยขา้ งกว้าง
หนง่ึ ในนันกค็ อื ใชผ้ ลประโยชน์เล็กนอ้ ย ล่อใหข้ ้าศกึ เขา้ ปง้ิ แล้ว
ทาลายเสียใหส้ ิน ซ่ึงหมายความว่า เม่อื ขา้ ศึกบกุ เข้าในอาณาเขต
ของเรา เราจงใจจะเปิดทางตันใหก้ บั เขา เมอื่ ขา้ ศกึ หลงกลตกอยู่ใน
วงล้อม ก็จะตนื่ ตระหนกเดนิ ไปตามหนทางทเี่ ราเปิดไว้ให้ เมอื่ เรา
ตัดทางรุกและทางถอย ขา้ ศึกก็จนด้วยเกล้า ถา้ ไมย่ อมจานน ก็
เหลอื อยูแ่ ต่ทางตายถา่ ยเดียว ในกลยทุ ธน์ ี ทส่ี าคญั คือ บันได จง
ใจให้ข้าศึกเห็นจุดอ่อนและมุ่งมั่นจะใช้จุดอ่อนให้เป็นประโยชน์แต่ตน
ถา้ ไมม่ ี บนั ได้ ดังกลา่ ว กลยุทธ์นีก็ยากทจี่ ะได้รับผล

244

ตวั อย่างการนาเอากลยทุ ธ์ชกั บ้านขนึ บันไดไปใช้ไดแ้ ก่

อยุ เอยี๋ น รอดเพราะกลขนึ้ บ้านชักบันได

- จูกัดเหลยี ง ทีว่ างกลอบุ ายให้ ม้าตา้ ย นาเกวยี นที่บรรทุก
ประทัดและดนิ ดาไปซมุ่ เพื่อช่วยเหลอื อยุ เอย๋ี น ในคราวทาศึก
กับ ลดุ ตดั กดุ
- เล่ากี๋ ขอความชว่ ยเหลอื หนภี ัย เลา่ ป่ี แสดงนัยใหข้ นึ บ้านชัก
บันได

245

[ ] ในแง่การบรหิ าร

คอื การหลอกลอ่ ใหค้ ู่แข่งเขา้ มาเล่นในเกมท่เี ราถนัด ในสนามทีเ่ รา
คุน้ เคย เราจะไดเ้ ปรยี บและโอกาสที่จะชนะมีสูงมาก

จะอย่างไรเจ้าบ้านยอ่ มไดเ้ ปรียบ ที่ได้เปรยี บเพราะมันส่งผลมากใจ
ถิ่นที่เราคุน้ เคย ผูค้ นท่ีเราค้นุ เคย เกมส์ที่เราคุ้นเคย ส่งิ ท่เี ราถนดั
จัดเจน ลว้ นสรา้ งความเชอื่ มนั่ ใหเ้ รา ทกุ การแขง่ ขนั เมอ่ื ใจเรา
เชอ่ื มั่น ก็ชนะไปกวา่ คร่ึงแลว้

ข้อความขา้ งบน ประหน่งึ ผูเ้ ขยี นกาลงั ขมี่ า้ เลียบค่าย เหตยุ ังนึกไม่
ออกวา่ จะยกตวั อยา่ งอะไรดี แตย่ งั ไงกจ็ ะนกึ ออกเองในที่สดุ นั่นแหละ
ท่านผูอ้ า่ นทังหลาย เพราะเชอื่ มัน่ เขียนมาจนคนุ้ เคย น่ีเป็นกล
ยทุ ธ์ท่ี 28 แลว้ เอา้ .. ข่ีมาตังนาน ม้าเหนือ่ ยยงั มันคงเหนื่อยแล้ว
มาดูตวั อยา่ งกันดกี ว่า

246

การเจรจาเพอื่ ให้ได้เปรียบ ชนั เชงิ หน่ึงคอื ยอมในเรื่องเล็ก ยอมเสยี ใน
เร่อื งเลก็ เสียหายไม่มาก เพ่อื ปอ้ งกนั การเสยี มากในภายหลัง

การเสียคา่ ปรับ เสียค่าผดิ ระเบียบ บางงานบางประการ เรารู้วา่ เรา
ไดท้ าเร่ืองนีด้วยความจาเป็น คอื มันอาจจะมเี รื่องทาผดิ ระเบยี บในอดีต
ทเี่ ราต้องดาเนินการไปแบบนัน พูดมาถึงตรงนี หลายท่านคงรู้วา่
ผูเ้ ขียนหมายถงึ อะไร รู้กด็ แี ลว้ และหวงั ว่าจะรู้ ถ้าไม่รู้ คอื "งง" ว่า
ผูข้ ียนกาลังกล่าวถงึ อะไร กข็ า้ มบทนไี ปเถดิ ไปอ่านบทอืน่ ทนี่ ่าสนใจ
ท่มี อี ีกเยอะ

เราควรใหค้ วามร่วมมอื ในเบืองต้น ทเ่ี ราต้องยอมเสยี เพือ่ ใหค้ ู่เจรจา
ไดร้ บั ผลอันเปน็ ประโยชน์ท่ีจาเปน็ สาหรับเขาไปในเบอื งต้น เราอาจมี
ชนั เชงิ ในการตรวจข้อมูลตรงนสี ักหนอ่ ย

1. ถา้ เหน็ ตวั เลขแล้วไม่มากมายอะไรนัก และเรารูว้ า่ เขาทาขอ้ มูลมา
ขาด เราอาจจะเตมิ ไปให้สกั เล็กน้อย ทเ่ี รารับได้ เขาก็จะเชื่อใจเรา นี่
คอื "สะพานที่เราชกั " สะพานแรก

247

2. ในกรณตี วั เลขมนั เยอะจนนา่ กังวล คนท่ไี ม่เคยทางานตรงนไี มร่ ู้
ดอกว่า มนั น่ากังวลมากบางครงั เครียดจนนอนไม่หลับ กินมากจน
อว้ นกม็ ี เราก็ใชช้ ันเชงิ ในการประวงิ เวลาตรวจสอบข้อมูล และเราจะ
หาทางออกได้ หลายประการ เช่น ตรงนเี ราทาถูกต้องแล้วครับ เรา
มีขอ้ มูลแตเ่ ขาไม่มี หรอื พาไปตรวจหน้างานหรอื บอกว่าหน้างานเรา
ไม่มี คอื ตอนโนน้ มันอาจจะมีแหละ แตป่ ัจจบุ ันมันอาจจะไม่จาเป็น
คือเราเอาออกได้ หรอื เราปรบั ปรุงบางอย่างไดจ้ นไมผ่ ิดระเบียบ ทกุ
ประการแสดงทา่ ทีใหค้ วามร่วมมือ ใหเ้ ขาเชือ่ ใจว่า ไม่ว่าจะอยา่ งไร
เราจริงใจและไม่ละเลยทจ่ี ะเสียค่าปรับ นีค่ ือ "สะพานท่เี ราชกั ขนึ "
สะพานทสี่ อง

3. ครงั ตอ่ ๆ ไป เราทาขอ้ มูลอะไร เขาย่อมเช่อื ใจ เราก็ใหเ้ ขาปรบั
ในจุดทีม่ ันเด่นชัดทแ่ี กไ้ ม่ทัน จดุ อ่นื ๆ ก็ค่อยๆ แก้ไป หรือบางที
ขอเวลาดอื ๆ ไม่ต้องมาปรับ หรอื หลกี เลยี่ งไปกอ่ น เราก็ลดความ
สูญเสยี ได้

248

4. ในที่สดุ กค็ วรทาใหถ้ ูกระเบียบ และใหเ้ ขาเชือ่ ใจเราวา่ จะไมม่ ี
การผดิ ระเบยี บอกี ทงั ๆ ท่ีในความเปน็ จริง ทีท่ งั เราและเขาต่างรู้
กฏระเบยี บบางประการของเขา ไม่เอือให้เกดิ การบรกิ ารทีท่ ันใจ
ลูกคา้ ของเรา กลา่ วคือ มันตอ้ งมีการผิดระเบียบบ้างแหละ ตราบใด
ยังอยู่ในระเบียบเดมิ แต่เขาจะไมว่ นุ่ วายกับเราจนมากเกินอกี ตอ่ ไป

เขียนได้อีกเยอะกว่านี แตเ่ ดีย๋ วจะถูกกลา่ วหาว่าเปน็ วชิ ามารไป
แล้วจะมานกึ ว่า พวกเราเพทุบาย จรงิ ๆ มิใชเ่ ลย เพียงแตเ่ ร่ือง
เหลา่ นนั มนั เปน็ เหตุจาเป็น และเราไม่อยากทาเลย มันเปน็ ความ
ไมพ่ ร้อมทังระบบ จนทาใหม้ ีการผดิ ระเบยี บกันทุกราย มใิ ชเ่ ฉพาะ
เรารายเดยี ว อย่างไรก็ดี เรือ่ งการจา่ ยคา่ ปรับ เราให้ความร่วมมอื
เปน็ รายแรกๆ เลย

มาชมโคลงกันครับ

249

[ ] โคลงสส่ี ุภาพดัดแปลง

ขนึ บ้านชักบนั ได

ขึน จดุ ออ่ นหลอกให้ ผลผี ลาม
บา้ น เปิดตดิ กับตาม บ่ชา้
ชกั ประโยชน์บ่ถาม หาเล่ห์
บันได หายภายหน้า จ่งึ รู้ เสยี กล

ข้ามคลองรือสะพาน

ข้าม ฝ่งั ไปงา่ ยดว้ ย สะพาน

คลอง ใหญย่ ักษ์เปรยี บปาน ดกั กัน

รือ หลงั เสร็จจากงาน ลวงลอ่

สะพาน ขาดสินครนั จงึ รู้ หลงกล

พิรณุ กลางราตรี 250
๑๕ พฤษภาคม ๒๕๖๔