แบบฝึกหัด วิวิธภาษา ม.1 เทอม 1

ตวั ช้วี ดั

ท ๑.๑ ม.๑/๕ ตีีความคำำ�ยากในเอกสารวิิชาการ โดยพิิจารณาจากบริิบท
ท ๑.๑ ม.๑/๘ วิเิ คราะห์ค์ ุณุ ค่า่ ที่่�ได้ร้ ัับจากการอ่า่ นงานเขียี นอย่่างหลากหลาย
เพื่่อ� นำ�ำ ไปใช้้แก้ป้ ัญั หาในชีวี ิติ
ท ๔.๑ ม.๑/๖ จำ�ำ แนกและใช้้สำำ�นวนที่่เ� ป็็นคำ�ำ พังั เพยและสุภุ าษิติ

จดุ ประสงค์

๑. สามารถตีีความคำ�ำ ยากที่่พ� บในสำ�ำ นวนไทยได้้
๒. สามารถวิิเคราะห์ค์ ุุณค่่าที่่�ได้ร้ ับั จากการอ่่านเรื่อ่� ง
เข้้าเมืืองตาหลิ่่ว� ต้อ้ งหลิ่่�วตาตาม เพื่่�อนำ�ำ ไปใช้แ้ ก้ป้ ััญหาในชีวี ิิต
๓. สามารถจำำ�แนกและใช้้สำำ�นวนที่่เ� ป็น็ คำำ�พัังเพยและสุุภาษิติ ได้้อย่่างถูกู ต้อ้ ง
ตามบริิบท
Learn Education

เข้าเมอื งตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

สํานวน สุภาษิต คําพังเพย ของไทยที่ถูกนํามาใชทง้ั ในการพดู และการเขียนน้ัน
มอี ยูเ ปน จํานวนมาก โดยมีทั้งการนําไปใชใ นบริบทท่ถี ูกตองและไมถ กู ตองเพราะ
ความคลาดเคลือ่ นของการสง ตอ ซงึ่ ถาเรารบั สารที่ผิดก็จะสงตอ สารที่ผิดตอไป
ดังนนั้ เราจงึ ควรศกึ ษาและเปนผทู ใี่ ชส าํ นวนไทยไดอยา งถูกตอง เพือ่ ที่จะเปนผูทม่ี ี
คลังความรมู ากและกอ ใหเกดิ ประโยชนแกต นเอง
Learn Education

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

ผังมโนทศั น์

๑. เรยี นรูเ้ รอ่ื งสํานวน สุภาษิต คําพังเพย
๒. คุณค่าทางภาษาของสํานวนไทย
Learn Education

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย

วิวิธภาษา ม.๑

เรยี นรูเ้ ร่ืองสํานวน สภุ าษิต คําพังเพย

สํ านวน คํากลา วเชิงเปรียบเทียบเพอ่ื นําไปอธบิ าย
พฤติกรรม การกระทาํ หรือสิง่ ใดส่งิ หนงึ่ โดย
สุภาษิต คาํ พังเพย ไมกลา วถึงสง่ิ นั้นโดยตรง
Learn Education
สํานวน สุภาษิต คาํ พังเพย คอื อะไร
แตกตางกันตรงไหน แลวมีอะไรบางนะ ?

นายรูม ัย้ วาสภุ าษิตคืออะไร
แลว มีอะไรบา ง

แลวนายละรมู ยั้ วาคําพงั เพย
คืออะไร แลวมีอะไรบาง

192 เข้าเมืองตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

สภุ าษติ

ถอยคาํ ท่ีเปน คตเิ ตือนใจ มจี ดุ มุงหมายเพื่อสอนใหล ะเวน หรือปฏบิ ัติ มกั มคี ําวา อยา ให อยูใ นถอยคาํ นนั้
ตวั อยางสภุ าษิตทม่ี าจากคาํ สอนในศาสนา

ปมาโท มจจฺ โุ น ปทํ : ความประมาทเปนทางแหงความตาย
Learn Education
ตวั อยา งสภุ าษิตที่เปนคาํ กลา วของโบราณาจารย

น้ําข้ึนใหรีบตกั ตักบาตรอยาถามพระ อยาไวใจทาง อยาวางใจคน
.......................................
จะใหอะไรแกผูท่ีเต็มใจ .......................................
รับอยูแลว ไมควรถาม .......................................

193เข้าเมอื งตาหล่วิ ตอ้ งหล่ิวตาตาม

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย

วิวิธภาษา ม.๑

คําพงั เพย

กลา วใหเปนขอคดิ ไมไดมงุ สอน โดยกลา วถงึ พฤตกิ รรม การกระทาํ หรือปรากฏการณต าง ๆ

กาํ แพงมีหู ประตูมชี อง Learn Educationกง่ิ ทองใบหยก จุดไตต ําตอ
......................................... .........................................
พดู หรอื ทําสิ่งใดสิง่ หน่ึงแลว ไป
โดนเจาของเร่อื ง หรือเจาตวั
เขาโดยท่ีผูพ ูด หรือผทู าํ ไมรูต ัว

น้าํ ทว มทงุ ผกั บงุ โหรงเหรง นํ้าพึง่ เรือ เสือพึ่งปา ราํ ไมดี โทษปโ ทษกลอง

......................................... ......................................... ตนเองทําผดิ เองแตก ลับ
......................................... ......................................... โทษวาเปนความผิดผอู น่ื

194 เข้าเมืองตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

Learn Educationน้ องลองทาํ

คําชแ้ี จง ตอนท่ี ๑ ใหน กั เรยี นเลอื กคาํ ตอบทถ่ี กู ทส่ี ดุ เพยี งขอ เดยี ว

๑. ขอใดใชสาํ นวนไทยไดถ ูกตอ ง
๑. โจรขโมยทองคนนั้นเลอื ดข้นึ หนา สูไมถ อย
๒. เส้อื ตัวน้ีไมไดใ ชใ สไปวัดไปวาไดแ คเทา นน้ั แตใ สไปไดท่ัว
๓. คนในสังคมปจจุบนั ดูไมมีความจรงิ ใจแกก ัน เหมอื นใสห นายักษเ ขาหากันตลอดเวลา
๔. เธอทาํ งานแคเหมอื นเปน หุนใหเชิดตลอดเวลา ไมไดค ดิ อะไรเองเลย

๒. “เธอนม่ี นั ปากไมม หี รู ดู เรอ่ื งของคนอน่ื ไมค วรทจ่ี ะพดู กย็ งั จะพดู ออกมาจนได”
พฤตกิ รรมขา งตน ตรงกบั สาํ นวนไทยในขอ ใด
๑. ฆอ งปากแตก
๒. ปากหอยปากปู
๓. ปลาหมอตายเพราะปาก
๔. ตอ ความยาวสาวความยดื

๓. สาํ นวนในขอ ใดสะทอ นใหเห็นความเชอื่ ท่ีมาจากคําสอนในศาสนา
๑. เตน กนิ รํากิน
๒. ฝนตกไมท ่ัวฟา
๓. เสน ผมบงั ภูเขา
๔. บุญมาวาสนาสง

195เข้าเมอื งตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

แบบฝึกหัด รายวชิ าภาษาไทย

ววิ ิธภาษา ม.๑

ทบทวน

กอ่ นจาก..

สุภาษิต

มจี ุดมุงหมายเพื่อสอน มักมีคาํ วา
อยา ให อยูในถอยคาํ นั้น
Learn Education
สํ านวน
คํากลาวเชิงเปรยี บเทียบ
เพอ่ื นาํ ไปอธิบายสง่ิ ตาง ๆ
โดยไมกลา วถงึ สิ่งน้ันโดยตรง

คําพงั เพย
เนนใหเปน ขอคิด ไมไดม งุ สอน

196 เข้าเมอื งตาหล่วิ ตอ้ งหล่วิ ตาตาม

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย

ววิ ธิ ภาษา ม.๑

คุณค่าทางภาษาของสํ านวนไทย

Learn Educationวฒั นธรรม

ความเปนมาของชาติ การดาํ เนินชวี ติ

๑.

สะทอ้ นหรอื
ถ่ายทอด

ศาสนา ประเพณี

198 เข้าเมอื งตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

Learn Education๒.
ใช้ภาษาท่ไี พเราะ กะทดั รดั มคี วามหมายลกึ ซ้ึง
ตวั อยา งการใชภาษาในสํานวน สุภาษิต คาํ พงั เพย
จดุ ไตต ําตอ
การใชสัมผัสพยญั ชนะ

นาํ้ ขุน ไวใน นํา้ ใสไวนอก
การใชสัมผสั สระ

รกั ยาวใหบัน่ รกั สน้ั ใหตอ
คําปฏิพากย

รูไ้ วใ้ ชว่ ่า

ปฏิพากย์ หรอื ปรพากย์ คือการใชถ้ ้อยคําท่มี ีความหมายตรงกนั ข้าม

199เข้าเมอื งตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

Learn Educationแบบฝึกหัด รายวชิ าภาษาไทย

วิวิธภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คาํ ชีแ้ จง ตอนท่ี ๑ ใหน กั เรยี นเลอื กคาํ ตอบทถ่ี กู ทส่ี ดุ เพยี งขอ เดยี ว

๑. สํานวน ตาํ ขา วสารกรอกหมอ เปนสาํ นวนทสี่ ะทอ นใหเ หน็ สิ่งใดของสงั คมไทย
๑. ศาสนา
๒. ประเพณี
๓. วัฒนธรรม
๔. ความเปน มาของชาติ

๒. นา้ํ ทว มทงุ ผกั บงุ โหรงเหรง เปน สาํ นวนทม่ี คี วามเดน ทางดา นการใชภ าษาในเรอ่ื งใดมากทส่ี ดุ
๑. สมั ผสั คลอ งจอง
๒. การใชป ฏพิ ากย
๓. การเลน เสยี งหนกั เบา
๔. การเลน คาํ ซา้ํ เพอ่ื เนน ความหมาย

๓. ขอ ใดกลา วไมถ กู ตอ งเกย่ี วกบั สาํ นวน ผเี ขา ผอี อก
๑. สาํ นวน ผเี ขา ผอี อก เปน สาํ นวนทส่ี ะทอ นเรอ่ื งศาสนาและความเชอ่ื
๒. สาํ นวน ผเี ขา ผอี อก เปน สาํ นวนทห่ี มายถงึ เดย๋ี วดเี ดย๋ี วรา ย ไมค งท่ี
๓. สาํ นวน ผเี ขา ผอี อก เปน สาํ นวนทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ความเปน มาของชาติ
๔. สาํ นวน ผเี ขา ผอี อก เปน สาํ นวนทแ่ี สดงใหเ หน็ ถงึ การใชภ าษาเรอ่ื งการซา้ํ คาํ คอื คาํ วา ผี

200 เข้าเมอื งตาหล่วิ ตอ้ งหล่วิ ตาตาม

ทบทวน

กอ่ นจาก..

วฒั นธรรมLearn Educationประเพณีศาสนา
ความเปน มาของชาติ การดาํ เนินชวี ติ
สะทอน
หรอื
ถา ยทอด

คุณค่าทางภาษาของสํ านวนไทย

ก ข คงจ

ใชภ าษาทไี่ พเราะ กะทัดรดั มคี วามหมายลึกซ้ึง

201เข้าเมอื งตาหล่ิว ตอ้ งหล่วิ ตาตาม

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

Learn Education

สรุปความรูว้ วิ ธิ ภาษา
ม. ๑ เทอม ๑

Learn Education

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

ผังมโนทศั น์Learn Education

๑. ภาษามพี ลัง
๒. บ.ก. ท่รี กั
๓. ทอ่ งเว็บเก็บความรู้
๔. เพื่อนกัน
๕. เสียงเพลงกบั เสียงกรด๊ี
๖. คิดต่างกนั แต่อย่รู ว่ มกนั ได้
๗. เกบ็ มาเล่า เอามาคุย
๘. วถิ ีงามความพอเพียง
๙. แตง่ ให้งามตามท่เี หมาะ
๑๐. เข้าเมืองตาหล่ิว ตอ้ งหล่ิวตาตาม

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

ภาษามพี ลงั

พลัังภาษา การสื่่อ� สารโดยไม่ใ่ ช้้การฟังั การพูดู
การอ่า่ นตามตััวหนังั สืือ
การสื่�่อสารในระบบคำำ�และประโยค
โดยผ่่านการฟังั พููด อ่่าน เขีียน และการเขีียนเป็น็ ตัวั หนังั สืือ
Learn Education
วัวจัััจนนภภาาษษาา ภาษามีี ๒ ประเภท อววััจั ัจนนภภาาษษาา

ภาษา

เธอเข้า้ ใจไหม? พลังั ของภาษา

พลังั ของภาษาทางบวก พลัังของภาษาทางลบ
ทำำ�ให้ผ้ ู้ �ฟัังรู้้�สึกดีี ทำำ�ให้ผู้้�ฟังั รู้้�สึกไม่ด่ ีี

208 สรุปความรรูู้ว้ ิวิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

การอ่านพยญั ชนะทไ่ี มม่ รี ูปสระกาํ กบั

-ะ -อ

การอา่ นุออกเสยี งแบับัประสมสระ /-ะ/ การอา่ นุออกเสยี งแบับัประสมสระ /-อ/
Learn Education
-ะ+-อ -ะ+โอะ

การอา่ นุแบับัประสมสระ /-ะ/และ /-อ/ การอา่ นุออกเสยี งแบับัประสมสระ /-ะ/และ /โอะ/

-ะ+-อ+โอะ

การอ่านุออกเสียงสระหลายเสยี ง

209สรุปความรู้ววิ ิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย Learn Education

ววิ ธิ ภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คําชี้แจง ตอนุท�ี ๑ ใหน้ ุกั เรยี นุเลอื กคาำ ตอบัทถ�ี กู ทส�ี ดุ เพยี งขอ้ เดยี ว
๑๑.. ข้อใดแสดงถงึ พลังเชุิงบัวกของภาษา

๑. แมส่ �ังให้นุิดรีดผ้า
๒. บัีปลอบัใจัเอจันุเขาร้สู ึกดีขึ�นุ
๓. ครกู าำ ลงั สอนุเรื�องวรรณ์คดไี ทย
๔. หยกกำาลงั เขยี นุบัทความทางวชิ ุาการ

210 สรุปความรูว้ ิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

จดหมาย บ.ก. ท่รี กั เนื้้�อหาสาระ
เครื่่อ� งมืือสื่่�อสารชนิิดหนึ่่ง�
เล่า่ ความเป็น็ ไปและ
ตััวอย่า่ งประเภทของจดหมายLearn Education จดหมายส่่วนตัวั ไต่่ถามทุกุ ข์ส์ ุุข
จดหมายกิิจธุรุ ะ
แสดงวััตถุปุ ระสงค์์
ที่่�แน่่นอน

รูปู แบบของจดหมาย ที่่�อยู่ � .......................................................................................................................................................
การเลือื กใช้้คำำ� วันั เดืือนปีีที่่�เขียี น .......................................................................................................................................................
คำ�ำ ขึ้้น� ต้น้ และคำำ�ลงท้า้ ย .......................................................................................................................................................
ลงชื่อ�่ คนเขียี น .......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

การเลืือกใช้ค้ ำำ�สรรพนามให้้เหมาะสม การเลืือกใช้้ระดับั ภาษาให้เ้ หมาะสม
การเลืือกใช้ค้ ำำ�ขึ้้น� ต้น้ ให้เ้ หมาะสม การเลืือกใช้ค้ ำำ�ลงท้า้ ยให้เ้ หมาะสม

212 สรุปความรรูู้้วิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

คาํ นําหนานาม

๑. คำานุำาหนุา้ นุามตามฐานุะของบัุคคล
๒. คาำ นุาำ หนุา้ นุามตามยศึ
๓. คำานุำาหนุ้านุามบัอกอาชุีพ
Learn Education
มารยาทในการเขยี นจดหมาย ๒. ๓.

๑. เขยี นุให้ตรงประเด็นุ

ใชุค้ ำาขึ�นุต้นุและ เลือกใชุส้ ีหมกึ กระดาษ
ลงทา้ ยใหเ้ หมาะสม และซองทเี� หมาะสม

๔. ๕. ๖.

ลายมือควรเขยี นุ จั่าหนุ้าซองโดยระบัชุ ุอ�ื และ ผนุกึ ตราไปรษณ์ยี ากร
ให้อ่านุงา่ ย รวมถึง ทอ�ี ยขู่ องผู้รับัใหค้ รบัถว้ นุ ให้ครบัถว้ นุและ
การรกั ษาความสะอาด
ไม่ใชุ้ตราไปรษณ์ียากรซำ�า

๗. ๘.

พมิ พ์อีเมลแอดเดรส ก่อนุสง่ จัดหมาย
ของผู้รับัให้เรียบัร้อย ควรอ่านุทบัทวนุ
และพมิ พ์หัวเร�ืองทกุ ครั�ง

213สรุปความรู้ววิ ธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

แบบฝึกหัด รายวชิ าภาษาไทย Learn Education

วิวิธภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คาํ ชแี้ จง ตอนุท�ี ๑ ใหน้ ุกั เรยี นุเลอื กคาำ ตอบัทถ�ี กู ทส�ี ดุ เพยี งขอ้ เดยี ว
๑๑.. “ชุว่ งนุเ�ี รายุ่งมากเลยไมค่ อ่ ยมีเวลาเขียนุจัดหมายถงึ เธิอ แต่หวงั วา่ เธิอ

คงจัะสบัายดี” ขอ้ ความขา้ งตน้ ุควรเปนุเนุื�อหาของจัดหมายประเภทใด
๑. จัดหมายธิรุ กิจั
๒. จัดหมายสว่ นุตัว
๓. จัดหมายราชุการ
๔. จัดหมายสมคั รงานุ

214 สรุปความรู้ววิ ธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

ท่องเว็บเกบ็ ความรู้

การรับั สารผ่า่ นอิินเทอร์เ์ น็็ ต

อิินเทอร์์เน็ต็
Learn Education
คำ�ำ ศัพั ท์ท์ ี่่น� ่่าสนใจ เทคนิิคการค้้นหาข้อ้ มูลู
e-learning e-library - เลืือกรููปแบบการค้น้ หา
e-book e-classroom - เลืือกใช้้คำำ�มากกว่่า ๑ คำ�ำ
- ใช้ค้ ำำ�เชื่อ�่ มทาง Logic
สิ่่ง� ที่่ผ� ู้้�รับั สารควรมีี - ใช้้เครื่่�องหมาย
- ใช้้ Help และ Site map
- ความรู้้�เกี่ย� วกับั คอมพิวิ เตอร์แ์ ละภาษาอังั กฤษ
- มีีวััตถุุประสงค์ใ์ นการใช้้งาน องค์์ประกอบการรัับสารผ่า่ นอินิ เทอร์์เน็็ต

ผู้้�ส่ง่ สาร สาร สื่่อ� ผู้้�รับั สาร

ข้้อควรปฏิิบััติิ ข้อ้ ควรระวังั

- ใช้เ้ วลาให้้เหมาะสม - รู้�จักเลืือกรับั ข้้อมูลู
- การคบเพื่อ่� น - เลืือกแหล่่งข้้อมูลู
- ใช้ว้ ิจิ ารณญาณ - วิเิ คราะห์์ ตรวจสอบข้้อมููล
- ต้้องอ้้างอิงิ แหล่่งที่่ม� า
216 สรุปความรรูู้ว้ ิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

การส่ือสารผา่ นอนิ เทอรเ์ น็ ต

วธิ ีการเขยี นบนส่อื อเิ ล็กทรอนิกส ปญหาในการเขยี น

๑. ศึกึ ษาลักษณ์ะ ผูเ้ ขยี นุขาดความระมดั ระวังในุการเขยี นุ
๒. พจิ ัารณ์าขอ้ จัาำ กัด มีการใส่ความคิดเหน็ ุของตนุแทรกลงไป
๓. กำาหนุดวตั ถปุ ระสงค์
๔. เลือกใชุ้ภาษาใหเ้ หมาะสม และใชุ้ระดับัภาษาไม่เหมาะสม
๕. ทบัทวนุเนุ�อื หาที�เขียนุ Learn Education

ขอแนะนําในการเขียนบนสอ่ื อิเล็กทรอนิกส มารยาทในการสื่อสารผา นอินเทอรเ นต็

- หลีกเลยี� งการกล่าวพาดพงิ บัคุ คล - เขียนุใหก้ ระจัา่ ง
- ไมใ่ ชุ้ถ้อยคาำ หยาบัคาย - ใชุ้ภาษาท�ถี กู ตอ้ ง
- เขียนุสะกดคาำ ใหถ้ กู ต้อง - ตรวจัสอบัข้อมลู
- รบั ัผดิ ชุอบัต่อขอ้ ความท�ตี นุเองเขยี นุ - ใชุถ้ อ้ ยคำาสภุ าพ
- เขยี นุในุสง�ิ ท�ีสร้างสรรค์ - ไมเ่ ปด เผยข้อมูลท�ีเปนุสว่ นุตัว

217สรุปความรู้วิวิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

Learn Educationแบบฝึกหัด รายวชิ าภาษาไทย

ววิ ิธภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คาํ ชีแ้ จง ตอนุท�ี ๑ ใหน้ ุกั เรยี นุเลอื กคาำ ตอบัทถ�ี กู ทส�ี ดุ เพยี งขอ้ เดยี ว
๑๑.. ใครเปน ุผูท้ ม�ี ีความสามารถในุการเขา้ ใชุอ้ นิ ุเทอร์เนุต็ มากที�สุด

๑. วนิ ุตรวจัสอบัข้อมูลที�ค้นุหากอ่ นุนุำามาใส่ในุรายงานุ
๒. วาไมต่ อบัขอ้ ความใครเลยแม้แต่คณุ ์ครเู พราะกลัวโดนุหลอก
๓. ววิ ลงรูปตวั เองในุห้องแชุตเพราะกลวั คนุอ�ืนุหาว่าเปนุตัวปลอม
๔. วุ้นุเขยี นุประวตั ิสว่ นุตัวลงไปในุอนิ ุเทอร์เนุ็ตอยา่ งละเอียดเพ�อื ให้ขอ้ มูลชุดั เจันุ

218 สรุปความรูว้ ิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

เพ่ือนกนั

ภาษาพููด Learn Educationระดับั ของภาษา

ภาษาเฉพาะกลุ่่�ม ๑. ระดับั พิธิ ีกี าร
หรืือเรีียกว่า่ ภาษาปาก ๒. ระดับั ทางการ
๓. ระดับั กึ่ง� ทางการ
ภาษาเขีียน ๔. ระดับั ไม่เ่ ป็น็ ทางการ
๕. ระดับั กันั เอง
ภาษาเขียี นที่่ล� ักั ษณะ
เคร่ง่ ครัดั ในหลักั ทางภาษา

ลักั ษณะของภาษาเขีียน
- ภาษาเขียี นที่่ใ� ช้พ้ ูดู ในชีวี ิติ ประจำ�ำ วันั
- ภาษาที่่ก� ลั่น� กรองอย่า่ งละเอียี ด

การใช้ภ้ าษาเขีียน
๑. การเขียี นอย่า่ งไม่เ่ ป็น็ ทางการ
๒. การเขียี นอย่า่ งเป็น็ ทางการ

ความสำ�ำ คัญั ของภาษาเขีียน
- หลักั ฐานการบันั ทึกึ สังั คมในสมัยั นั้้น� ๆ
- การสื่อ�่ สารจากคนหนึ่่ง� ไปยังั อีกี คนหนึ่่ง�

220 สรุปความรรูู้้ววิ ิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

คํานาม หนา ที่

ชนดิ - ประธิานุของประโยค
- คาำ นุามสามัญหรือสามานุยนุาม - กรรมของประโยค
- คาำ นุามเฉพาะหรือวสิ ามานุยนุาม - กรรมตรงและกรรมรอง
- คาำ นุามรวมหมู่หรอื สมุหนุาม - ขยายคำาอืน� ุใหช้ ุดั เจันุยงิ� ขนึ� ุ
- คำานุามธิรรมหรืออาการนุาม - คำาเรยี กขานุ
- คาำ นุามบัอกลกั ษณ์ะหรอื ลักษณ์นุาม - สว่ นุเติมเต็มให้คาำ กรยิ า
Learn Education
คาํ สรรพนาม

ชนดิ หนา ท่ี

- คาำ สรรพนุามท�ใี ชุใ้ นุการพดู - เปน ุประธิานุของประโยค
- คำาสรรพนุามชุร�ี ะยะ - เปนุกรรมของประโยค
- คำาสรรพนุามทใี� ชุเ้ ปนุคาำ ถาม - เปนุสว่ นุเตมิ เต็มในุประโยค
- คาำ สรรพนุามบัอกความไม่เฉพาะเจัาะจัง - เปนุคำาขยาย
- คาำ สรรพนุามบัอกความชุีซ� ำ�า
- คาำ สรรพนุามเชุอ�ื มประโยค
- คำาสรรพนุามที�เนุน้ ุคำานุามท�อี ยู่ขา้ งหนุา้

221สรุปความรูว้ วิ ธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย Learn Education

วิวธิ ภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คําชีแ้ จง ตอนุท�ี ๑ ใหน้ ุกั เรยี นุเลอื กคาำ ตอบัทถ�ี กู ทส�ี ดุ เพยี งขอ้ เดยี ว
๑๑.. ข้อใดปรากฏทงั� สามานุยนุามและวิสามานุยนุาม

๑. ปาต�ีไปเที�ยวกันุไหม
๒. พร่งุ นุี�ฉันุจัะไปโรงเรยี นุแตเ่ ชุ้า
๓. นุากิ าตายมาต�ังแต่เม�อื วานุแล้ว
๔. ซื�อขนุมทีร� า้ นุปน ุคาำ หอมมาด้วยนุะ

222 สรุปความรู้ววิ ธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

เสี ยงเพลงกับเสี ยงกร๊ดี

คำำ�อุทุ าน

คำ�ำ อุทุ านบอกอารมณ์์ คำำ�อุทุ านเสริิมบท

คำ�ำ ที่่�เปล่่งออกมาเพื่่�อแสดงอารมณ์์ ใช้เ้ สริิมเพื่่อ� เพิ่่�มอรรถรสในบทสนทนา
ความรู้้�สึึกต่่าง ๆ หรืือเพื่อ่� แสดงเจตนา อาจจะเป็น็ สำำ�นวนหรืือคำ�ำ ซ้อ้ น
อย่า่ งใดอย่า่ งหนึ่่�ง
Learn Education
มารยาทในการชมการแสดง

ไปถึึงก่่อนเวลาเริ่ �มชมการแสดง ไม่่ลุกุ เดิินไปมา ไม่่ส่่งเสีียงดังั หรืือแสดงกิิริยิ า
ระหว่า่ งมีกี ารแสดง อาการใด ๆ รบกวนผู้�อื่�น

ไม่่ควรมอบดอกไม้้ ถ่่ายรููป หรืือ ควรแสดงการชื่น่� ชมด้้วยการปรบมืือ
กระทำำ�การใด ๆ ระหว่า่ งการแสดง เมื่่�อการแสดงเริ่�มต้น้ หรืือจบลง

224 สรุปความรรูู้ว้ วิ ิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

การเขยี นบรรยาย

คอื เปนุการเขยี นุเล่าเรอ�ื งโดยมีการลำาดับัตามโครงเร�ือง
หลกั การเขยี นบรรยาย เพอ�ื ใหผ้ ู้อา่ นุเห็นุภาพเหตกุ ารณ์์ท�งั หมดได้งา่ ยและชุดั เจันุมากขึ�นุ

๑. กาำ หนุดจัุดมุ่งหมาย
๒. วางโครงเรื�อง ใคร ทำาอะไร ท�ไี หนุ เม�ือไร อยา่ งไร
๓. ลงมอื เขยี นุโดยคาำ นุึงถึงหลักการใชุ้ภาษาไทยใหถ้ ูกต้อง
Learn Education
การใชค วามเปรียบ เปนุกลวิธิกี ารใชุภ้ าษาอย่างหนุ�งึ
เปรียบัเหมือนุ โดยใชุส้ �งิ หนุ�ึงมาเปรียบัเทียบักบั ัอีกสิ�งหนุ�ึง
(อปุ มา)
เปรยี บัเปน ุ เพอื� ให้ผู้อ่านุเกิดจัินุตภาพ

ให้สังเกตคำาวา่
เหมอื นุ เชุน่ ุ ดัง ราวกับั เพียง

ให้สงั เกตคาำ ว่า
เปนุ คือ

หรืออาจัจัะไมม่ ีคาำ เปรียบั

225สรุปความรูว้ วิ ธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย Learn Education

ววิ ธิ ภาษา ม.๑

น้ องลองท�ำ

คำำ�ชี้แ้� จง ตอนที่่� ๑ ให้น้ ักั เรียี นเลืือกคำ�ำ ตอบที่่ถ� ูกู ที่่ส� ุดุ เพียี งข้อ้ เดียี ว
๑๑.. ข้อ้ ใดไม่่มีคี วามเปรียี บ
๑. เบาอย่่างกับั ปุุยนุ่�น
๒. เขาแต่ง่ ตััวเหมืือนจะดีีนะ
๓. เธอสวยอย่า่ งกัับนางฟ้า้
๔. เธอทำ�ำ ผมเหมืือนรัังนกเลย

226 สรุปความรูว้ ิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

คิดตา่ งกนั แตอ่ ยรู่ ่วมกนั ได้

การแสดงความคิิดเห็น็

คือื Learn Education หลัักในการแสดงความคิดิ เห็็น

การแสดงอารมณ์์ ความคิดิ ๑. แสดงความคิิดเห็็นให้้ตรงประเด็น็
ข้้อสันั นิิษฐาน ผ่า่ นทางการพูดู ๒. หยิบิ ยกทั้้ง� ข้อ้ ดีี ข้้อเสีีย โดยปราศจากอคติิ
๓. เสนอเหตุุผลควบคู่�
การเขียี น และท่า่ ทาง ๔. เสนอแนวทางการแก้ไ้ ขข้้อด้อ้ ย

มารยาทในการแสดงความคิดิ เห็็น

๑ มีขี ้อ้ มููลอ้้างอิิงที่่เ� ชื่่อ� ถืือได้้
๒ ใช้ภ้ าษาและท่่าทางที่่ส� ุภุ าพ

๓ ภาษาควรใช้ใ้ ห้เ้ หมาะสมกัับ
ระดัับบุุคคล

228 สรุปความรรูู้้วิวิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

เจตนาในการสอื่ สาร
การสือ� สารคือการถา่ ยทอดสารจัากผสู้ ่งไปยงั ผู้รบั ัผา่ นุสอ�ื ใดส�ือหนุึง�

บัอกเล่าข้อมูล

แสดงอารมณ์์Learn Education แนุะนุาำ สั�ง

แสดงความคิดเหน็ ุ ถามเพอ�ื ขอขอ้ มลู

การใชภ าษาไทยในการสอ่ื สาร

ออกเสียงให้ถกู ตอ้ ง
ใชุ้ภาษาถูกต้องตามหลักไวยากรณ์์
ใชุภ้ าษาให้เหมาะตามระดับับัคุ คล
ใชุภ้ าษาไมก่ ำากวม

229สรุปความรูว้ ิวิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย Learn Education

วิวิธภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คําชีแ้ จง ตอนุท�ี ๑ ใหน้ ุกั เรยี นุเลอื กคาำ ตอบัทถ�ี กู ทส�ี ดุ เพยี งขอ้ เดยี ว
๑๑.. เธอตอ้ งไปซ้อ� ชดุ ัทส�ี ูยามเปน เพื้�้อนฉนั จัากขอ้ ความดังกลา่ ว

แสดงเจัตนุาในุการส�ือสารแบับัใด
๑. ตอ้ งการสั�ง
๒. ตอ้ งการบัอกเล่าเรื�องราว
๓. ตอ้ งการแสดงความคิดเห็นุ
๔. ตอ้ งการถามเพือ� สอบัถามขอ้ มูล

230 สรุปความรูว้ ิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

เกบ็ มาเลา่ เอามาคุย

คำ�ำ พ้้อง

กัันย์์
คำ�ำ พ้อ้ งเสีียงLearn Education กรรณ

อ่่านเหมืือนกันั
เขียี นต่า่ งกััน
ความหมายต่่างกันั

คำ�ำ พ้อ้ งรููป กรีี

เขียี นเหมืือนกันั
อ่่านต่า่ งกััน

ความหมายต่่างกััน

232 สรุปความรรูู้ว้ ิวิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

คชา กุญชร คาํ พอ งความ

ต้องมีความหมายเหมอื นุกนั ุ
หรอื คลา้ ยกันุ
Learn Education
ขนั คําพอ งรปู พองเสียง

ต้องทัง� เขยี นุและอ่านุเหมือนุกันุ

233สรุปความรู้วิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑

แบบฝึกหัด รายวิชาภาษาไทย Learn Education

ววิ ิธภาษา ม.๑

น้ องลองทาํ

คาํ ช้แี จง ตอนุท�ี ๑ ใหน้ ุกั เรยี นุเลอื กคาำ ตอบัทถ�ี กู ทส�ี ดุ เพยี งขอ้ เดยี ว
๑๑.. ข้อใดกลา่ วถกู ต้องเก�ียวกับัคำาพอ้ ง

๑. คำาพ้องเปนุคำาทไี� ม่คอ่ ยได้นุำามาใชุ้
๒. คำาพ้องคือคาำ ท�มี ีสิง� ใดสงิ� หนุ�ึงทเ�ี หมือนุกันุ
๓. คำาพ้องประกอบัไปด้วยคำาพ้องเสียงและคาำ พ้องรปู
๔. คำาพ้องเปนุคำาท�ตี อ้ งมลี ักษณ์ะเหมอื นุกนั ุทุกประการ

234 สรุปความรู้ววิ ิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

จดให้จาํ นํ าไปใช้

Learn Education

แบบฝฝึึกหหััด รายววิชิ าภาษาไทย

ววิวิวิธิ ภาษา ม.๑

วิถีงามความพอเพียง

การพิิจารณาคุุณค่า่ ของเรื่�องที่่อ� ่า่ น

ประเภทของหนัังสืือ Learn Educationคำำ�เชื่่อ� ม เจตนาของผู้�เขียี น
เชื่�่อมหน่ว่ ยที่่�เสมอภาคกััน เชื่่อ� มหน่ว่ ยที่่�ไม่เ่ สมอภาคกันั

คำ�ำ ที่่�ไม่่ออกเสีียง ตััว ร อัักษรที่่�ไม่่ออกเสีียง คำำ�ที่่�มีสี ระ -ิิ และสระ -ุุ
คำ�ำ ที่่ไ� ม่อ่ อกเสีียง ตัวั ห กำำ�กัับตััวสะกด

คำำ�ที่่�ไม่อ่ อกเสียี งพยััญชนะตัวั อื่น�่ ๆ คำ�ำ ที่่�มีไี ม้ท้ ััณฑฆาต

236 สรุปความรรูู้ว้ ิวิธภาษา ม. ๑ เทอม ๑

๑ แทนุเสยี ง / -ันุ / การอา นพยางคทมี่ ี รร (รอ หนั )

๒ แทนุเสยี ง /-ะ / และใชุพ้ ยญั ชุนุะทีต� ามมาเปน ุตวั สะกด

Learn Education
๓ แทนุเสยี ง /-ะ / และใชุพ้ ยัญชุนุะทีต� ามมาเปนุตวั สะกด และใชุต้ ัวสะกดนุัน� ุ
เปนุพยญั ชุนุะตน้ ุประสมกับัสระ / -ะ / โดยออกเสียงพยางค์เบัา

๔ แทนุเสยี ง /-ะ / ตามดว้ ยเสียงตัวสะกดแม่กนุ และตามด้วยพยางค์

พยางคห นัก-พยางคเบา ข้อสังเกตคำาทต�ี ้องอ่านุเปนุพยางค์เบัา

คาำ เชุือ� ม คาำ แรกทีอ� อกเปนุสระเสียงสน�ั ุ
คำาชุ่วยหนุา้ คำากรยิ า ในุคำา ๒ พยางค์
คำาชุว่ ยหลังคาำ กรยิ า
คำาลงท้าย คำาที� ๑ หรือ ๒ หรอื
ทง�ั สองพยางค์แรกในุคาำ ๓ พยางค์
คาำ ที� ๑ และ ๓ ในุคาำ ๔ พยางค์

237สรุปความรู้วิวธิ ภาษา ม. ๑ เทอม ๑