คู่มือพิธีการศพที่ได้รับพระราชทาน

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 243 งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (หีบทองทึบ หีบทองลายสลัก หีบลายกานแยง หีบเชิงชาย)

244 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 245 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน การปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทานเปนไปตามหลักเกณฑของสํานักพระราชวัง โดยงาน พระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน จะพระราชทานตามฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ และไดรับเกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ดังนี้ ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ๑) พระครูชั้นสัญญาบัตร ๒) พระภิกษุ สามเณร เปรียญธรรม ๙ ประโยค ๓) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ เบญจมาภรณ ชางเผือก/มงกุฎไทย, เบญจมดิเรกคุณาภรณ ๔) นายรอยทหารบก เรือ อากาศ, นายรอยตํารวจ ๕) ขาราชการพลเรือนตั้งแตระดับ ๓ หรือตามระบบจําแนก ประเภทตําแหนง ประเภทวิชาการระดับปฏิบัติการ และประเภททั่วไประดับปฏิบัติงาน (รับราชการตั้งแต ๒ ปขึ้นไป) - หีบเชิงชาย - เพลิงหลวง ๑) สมาชิกวุฒิสภา, สภาผูแทนราษฎร และผูวาราชการ กรุงเทพมหานคร ซึ่งถึงแกกรรมขณะดํารงตําแหนง ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ จัตุรถาภรณ ชางเผือก/มงกุฎไทย, จตุตถดิเรกคุณาภรณ, ตริตาภรณชางเผือก/มงกุฎไทย, ตติยดิเรกคุณาภรณ, ตติยจุลจอมเกลา ซึ่งเปนตราสืบตระกูล, ตติยานุจุลจอมเกลา และสตรีที่ไดรับพระราชทาน เครื่องราชอิสริยาภรณ จตุตถจุลจอมเกลา - หีบลายกานแยง (ถาเปนราชนิกุล หรือราชินิกุล พระราชทานหีบกุดั่น) - เพลิงหลวง ๑) บิดามารดาของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี, นายกรัฐมนตรี, ประธานรัฐสภา, ประธานสภาผูแทนราษฎร, ประธานวุฒิสภา, ประธานศาลฎีกา, ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ, รัฐมนตรี ที่ถึงแกกรรม ในขณะบุตรดํารงตําแหนง ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ตติยจุลจอมเกลาวิเศษ - หีบทองลายสลัก - เพลิงหลวง - รถวอเชิญหีบศพ - ฉัตรเบญจา ๑๐ แหเวียนเมรุ - ป กลองชนะ ๑๐ ประโคมเวลาเวียนเมรุ และเวลารับพระราชทานเพลิง

246 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ทวีติยาภรณชางเผือก หรือมงกุฎไทย, ทุติยดิเรกคุณาภรณ - หีบทองลายสลัก - เพลิงหลวง - รถวอเชิญหีบศพ หมอมเจา - หีบทองทึบ - เพลิงหลวง - รถวอเชิญหีบศพ - ฉัตรเบญจา ๑๐ แหเวียนเมรุ - ป กลองชนะ ๑๐ ประโคมเวลาแห เวียนเมรุ และเวลารับพระราชทานเพลิง - พระราชทานผาไตร ๓ ไตร ทอดถวาย พระสงฆสดับปกรณ กอนพระราชทานเพลิง พระราชาคณะ ชั้นเทพ, ราช และพระราชาคณะชั้นสามัญ เจาจอมมารดา, เจาจอม - หีบทองทึบ - เพลิงหลวง - รถวอเชิญหีบศพ หมายเหตุ - กรณีเปนศพของผูที่ถวายงานใกลชิด ผูทรงคุนเคย หรือศพในพระราชานุเคราะหสํานักพระราชวังไปปฏิบัติ - กรณีพระบรมวงศานุวงศ เสด็จฯ ไปงานพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ หรือพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ สํานักพระราชวังจะปฏิบัติงานรวมกับเจาหนาที่กระทรวงวัฒนธรรมเหมือนเชนเคยปฏิบัติ - กรณีมีการพระราชทานพวงมาลา สํานักพระราชวังเปนผูเชิญไปปฏิบัติเอง หรือตามที่สํานักพระราชวังมอบหมาย - บุคคลผูทําลายชีพตนเอง และผูตองอาญาแผนดิน ไมพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ เครื่องเกียรติยศประกอบศพ เพลิงศพ และดินฝงศพ - การพระราชทานเพลิงศพนั้น จะตองไมตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปหลวง วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชินี และวันฉัตรมงคล - ตามประเพณีนิยม จะไมพระราชทานเพลิงศพในวันศุกร

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 247 กระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีปกติ) กรณี หีบเชิงชาย หรือ หีบลายกานแยง ตามหลักเกณฑของสํานักพระราชวัง หรือ หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณทวีติยาภรณชางเผือก หรือมงกุฎไทย หรือทุติยดิเรกคุณาภรณ) หรือหีบทองทึบ (เฉพาะพระราชาคณะชั้นเทพ ชั้นราช และพระราชาคณะชั้นสามัญ) รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน เชิญหีบพระราชทานขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญกลองเพลิงพระราชทาน และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ถอนหีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) รับเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญหีบตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ตั้งขบวนเวียนรอบเมรุ ๓ รอบ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) นําหีบรองในเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ รูปภาพสัญลักษณ ความหมายของสัญลักษณ การเริ่มตนหรือจบงาน (Start or Stop) การกระทํา (Process) การนําเขาหรือแสดงผลขอมูล (Input or Output) ทิศทางการทํางาน (Direction of Flow)

248 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน รายละเอียดกระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีปกติ) กรณี หีบเชิงชาย หรือ หีบลายกานแยง ตามหลักเกณฑของสํานักพระราชวัง หรือ หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณทวีติยาภรณชางเผือก หรือมงกุฎไทย หรือทุติยดิเรกคุณาภรณ) หรือหีบทองทึบ (เฉพาะพระราชาคณะชั้นเทพ ชั้นราช และพระราชาคณะชั้นสามัญ) ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑ ๑. บันทึกขอมูลจากหมายรับสั่ง ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน ๒. สําเนาหมายรับสั่งมอบใหทีมปฏิบัติ ตามการจัดตารางงานแตละวัน ๑. มีการบันทึกทุกหมายรับสั่ง ครบถวน ๒. มอบหมายทีมไปปฏิบัติงาน ตามหมายรับสั่ง ๒ ๑. หัวหนาทีมปฏิบัติจัดทีมเจาหนาที่ พรอมทําหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใชรถยนตสวนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ พรอมประสาน นัดหมายเจาภาพ/ทายาท ในการปฏิบัติหนาที่ ๒. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ๑. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๒. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๓. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ใหครบถวน ไดแก - เครื่องเกียรติยศประกอบศพ - เครื่องแตงกาย - วัสดุสิ้นเปลือง งานพระราชทานเพลิงศพ ๓ ๑. จํานวนผูปฏิบัติหนาที่อยางนอย ๑๖ นาย ๒. รถบรรทุก จํานวน ๑ คัน ๓. ตั้งแตงจิตกาธาน ๑. ทีมปฏิบัติงานตองเดินทาง ถึงสถานที่ปฏิบัติงาน กอนเวลาอยางนอย ๑ ชั่วโมง ๒. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๓. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๔. ตั้งแตงจิตกาธานถูกตอง ตามรูปที่กําหนด และมั่นคง แข็งแรง รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน เชิญหีบพระราชทานขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 249 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๔ ๑. เมื่อเจาหนาที่ไดตั้งแตงจิตกาธาน เรียบรอยแลว จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ ๒. เจาหนาที่ เชิญหีบพระราชทานขึ้นรถ สําหรับเวียนเมรุ ๓. จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ ประกอบดวย พระสงฆ หีบพระราชทาน ตอจากริ้วขบวน จะตามดวยผูเชิญเครื่องทองนอย ผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ แถวของทายาท เจาภาพ และผูมีเกียรติ ตั้งแถวรวมเวียนเมรุ ตามลําดับ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. ตั้งริ้วขบวนถูกตอง ตามแผนผังที่กําหนด ๕ ๑. การเวียนเมรุจะเวียนโดยการเวียน ทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ ๒. เชิญหีบตั้งบนจิตกาธาน ๓. กอนพิธีพระราชทานเพลิงศพ เจาภาพ สามารถมีพิธีทอดผาบังสุกุลได แตตอง ใหเสร็๋จกอนพิธีพระราชทานเพลิงศพ ๖ ๑. ประสานเจาภาพจัดเตรียมสถานที่ สําหรับการประกอบพิธี และเชิญ กลองเพลิงพระราชทานไปตั้งไว ในที่เหมาะสม ๒. เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่จะเชิญทายาท เจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองเพลิงพระราชทาน ณ ดานลางของเมรุ ๓. เจาหนาที่เชิญกลองเพลิงพระราชทาน ตั้งบนโตะปูผาขาวทางดานศีรษะ ของผูวายชนม ๔. เจาหนาที่เดินลงจากเมรุเพื่อรอเวลาปฏิบัติ ๕. กอนจะถึงพิธีพระราชทานเพลิงศพ เจาภาพสามารถมีพิธีทอดผาบังสุกุลได แตตองใหแลวเสร็จกอนพิธีพระราชทาน เพลิงศพ ๖. เชิญเจาภาพและทายาทของผูวายชนม มายืนแถวหนากระดาน ดานขางผูอานหมายรับสั่ง ๗. อานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ ๘. ขณะพิธีกรปฏิบัติหนาที่ เมื่ออาน หมายรับสั่งใหเจาหนาที่ปฏิบัติพิธี จํานวน ๒ นาย ขึ้นไปประจําบนเมรุ เพื่อแตงเพลิงพระราชทาน ๙. เจาหนาที่ ๑ นาย เชิญโคมไฟพระราชทาน อีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด เชิญกลองเพลิงพระราชทาน และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญหีบตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ตั้งขบวนเวียนรอบเมรุ ๓ รอบ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)

250 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๗ ๑. เจาหนาที่ จะเชิญผูเปนประธาน เพื่อประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ ๒. ประธานประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ กอนพระราชทานเพลิง ทอดผาไตร เมื่อพระสงฆบังสุกุลแลวถวายความเคารพ ไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง ประกอบพิธีพระราชทานเพลิง ๓. เมื่อประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ แลวเสร็จ ประธานถวายความเคารพ และเดินออก ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๘ - เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขารับเพลิง แลวนําดอกไมจันทนพระราชทาน กลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม ๙ - เจาหนาที่ ยกหีบลองในออกจากหีบ พระราชทาน และนําหีบลองใน เขาเตาเผา ๑๐ - เจาหนาที่ถอนหีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับหนวยงาน ๑๑ - เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขาเพลิงจริง อีกครั้งใหกับประธานหรือผูแทน ที่เจาภาพกําหนดไว เปนอันเสร็จพิธี นําหีบลองในเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ถอนหีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) รับเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 251 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๒ - หัวหนาทีมนําแบบประเมินความพึงพอใจ ใหเจาภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น และดําเนินการบันทึกลงในระบบ สารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ - ดําเนินการประเมินทุกราย ที่ปฏิบัติ ๑๓ ๑. หลังจากเสร็จสิ้นงานแตละครั้ง ตรวจสอบวัสดุอุปกรณเกี่ยวกับ ความครบถวน การชํารุด และสงคืน คลังเก็บวัสดุอุปกรณ โดยมีการบันทึก กรณีเกิดการชํารุดเพื่อดําเนินการ ซอมแซม พรอมนํารถยนตสวนกลาง จอด ณ ที่ตั้งสํานักงาน ๒. รายงานผลลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการงาน พิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ ๑. ดําเนินการสงคืน หลังการใชงานทุกครั้ง ๒. บันทึกความเสียหาย/ การสูญหาย ทุกครั้งที่เกิดขึ้น ๑๔ ๑. หัวหนาทีมจัดทําเอกสารรายงานผล การปฏิบัติงานใหผูบังคับบัญชาทราบ ทุกครั้ง เพื่อเปนการแจงผล การดําเนินงาน ปญหา อุปสรรค และชี้แจงแนวทางแกไขปญหาที่พบ ในแตละงานที่ออกปฏิบัติ ๒. ผูปฏิบัติงานบันทึกการปฏิบัติงาน ของตนเอง เปนรายบุคคล ลงใน ระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพที่ไดรับ พระราชทาน - ดําเนินการบันทึกผล การปฏิบัติงานทุกครั้ง การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ

252 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน กระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีเฉพาะ) กรณี หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ตติยจุลจอมเกลาวิเศษ บิดามารดา ของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธาน ศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ เวียนเมรุ (เครื่องแบบเครื่องสูง) เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน เชิญหีบพระราชทานขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญกลองเพลิง/ผาไตรพระราชทาน*** และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ ประโคมเวลาพระราชทานเพลิงศพ (ชุดเครื่องสูง) นิมนตพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุล (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญหีบตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) รับเพลิงพระราชทาน (ชุดผามวง) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ถอนหีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) นําหีบรองในเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ หมายเหตุ ***ปฏิบัติกรณี หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) รูปภาพสัญลักษณ ความหมายของสัญลักษณ การเริ่มตนหรือจบงาน (Start or Stop) การกระทํา (Process) การนําเขาหรือแสดงผลขอมูล (Input or Output) ทิศทางการทํางาน (Direction of Flow)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 253 รายละเอียดกระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีเฉพาะ) กรณี หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ตติยจุลจอมเกลาวิเศษ บิดามารดา ของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธาน ศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑ ๑. บันทึกขอมูลจากหมายรับสั่ง ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน ๒. สําเนาหมายรับสั่งมอบใหทีมปฏิบัติ ตามการจัดตารางงานแตละวัน ๑. มีการบันทึกทุกหมายรับสั่ง ครบถวน ๒. มอบหมายทีมไปปฏิบัติงาน ตามหมายรับสั่ง ๒ ๑. หัวหนาทีมปฏิบัติจัดทีมเจาหนาที่ พรอมทําหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใชรถยนตสวนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ พรอมประสาน นัดหมายเจาภาพ/ทายาท ในการปฏิบัติหนาที่ ๒. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ๑. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๒. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๓. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ใหครบถวน ไดแก - เครื่องเกียรติยศประกอบศพ - เครื่องแตงกาย - วัสดุสิ้นเปลือง งานพระราชทานเพลิงศพ ๓ ๑. จํานวนผูปฏิบัติหนาที่อยางนอย ๔๘ นาย ๒. รถตู จํานวน ๑ คัน รับ-สงเจาหนาที่ ปฏิบัติงาน ๓. รถบรรทุก จํานวน ๑ คัน ๔. ตั้งแตงจิตกาธาน ๑. ทีมปฏิบัติงานตองเดินทาง ถึงสถานที่ปฏิบัติงาน กอนเวลาอยางนอย ๑ ชั่วโมง ๒. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๓. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๔. ตั้งแตงจิตกาธานถูกตอง ตามรูปที่กําหนด และมั่นคง แข็งแรง รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน เชิญหีบพระราชทานขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)

254 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๔ ๑. เมื่อเจาหนาที่ไดตั้งแตงจิตกาธาน เรียบรอยแลว จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ ๒. เจาหนาที่ เชิญหีบพระราชทาน ขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ ๓. จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ ประกอบดวย เจาหนาที่นําริ้ว จาป กลองชนะ ฉัตรเบญจา พระสงฆ และหีบพระราชทาน ตอจากริ้วขบวนจะตามดวย ผูเชิญเครื่องทองนอย ผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ แถวของทายาท เจาภาพ และผูมีเกียรติ ตั้งแถวรวมเวียนเมรุ ตามลําดับ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. ตั้งริ้วขบวนถูกตอง ตามแผนผังที่กําหนด ๕ ๑. เมื่อดําเนินการเวียนเมรุครบ ริ้วขบวน จะตั้งแถวดานหนาเมรุ เจาหนาที่ จะเชิญหีบพระราชทาน ขึ้นตั้งบนจิตกาธาน ปไฉนและกลองชนะ จะประโคมไปจนกวาหีบพระราชทาน จะตั้งบนจิตกาธานเรียบรอย ๒. ผูนําริ้วสั่งหยุดประโคมและเลิกแถว ริ้วขบวน ทายาท เจาภาพ ผูมีเกียรติ เลิกแถว เพื่อรอพิธีพระราชทานเพลิงศพ ๖ ๑. ประสานเจาภาพจัดเตรียมสถานที่ สําหรับการประกอบพิธี และเชิญ กลองเพลิงพระราชทาน ***พรอมผาไตร พระราชทาน ไปตั้งไวในที่เหมาะสม ๒. เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่จะเชิญทายาท เจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองเพลิงพระราชทาน และ***ผาไตรพระราชทาน ณ ดานลางของเมรุ ๓. เจาหนาที่เชิญกลองเพลิงพระราชทาน และ***ผาไตรพระราชทาน ตั้งบนโตะ ปูผาขาวทางดานศีรษะของผูวายชนม ๔. เจาหนาที่เดินลงจากเมรุเพื่อรอเวลา ปฏิบัติ หมายเหตุ *** ผาไตรพระราชทาน จะปฏิบัติเฉพาะกรณี หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด เชิญกลองเพลิง/ผาไตรพระราชทาน*** และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญหีบตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ เวียนเมรุ (เครื่องแบบเครื่องสูง)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 255 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) - กอนจะถึงพิธีพระราชทานเพลิงศพ เจาภาพสามารถมีพิธีทอดผาบังสุกุลได แตตองใหแลวเสร็จกอนพิธีพระราชทาน เพลิงศพ - ริ้วประโคม ตั้งแถวเตรียมประโคม ขณะพระราชทานเพลิงศพ โดยตั้งทางดานขางของเมรุ ที่จะพระราชทานเพลิงศพ ๗ ๑. เชิญเจาภาพและทายาทของผูวายชนม มายืนแถวหนากระดาน ดานขางผูอานหมายรับสั่ง ๒. อานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ ๓. ขณะพิธีกรปฏิบัติหนาที่ เมื่ออาน หมายรับสั่งใหเจาหนาที่ปฏิบัติพิธี จํานวน ๒ นาย ขึ้นไปประจําบนเมรุ เพื่อแตงเพลิงพระราชทาน ๔. เจาหนาที่ ๑ นาย เชิญโคมไฟพระราชทาน อีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน ๕. ***เจาหนาที่ จํานวน ๑ นาย นิมนตพระสงฆ จํานวน ๓ รูป เพื่อพิจารณาผาบังสุกุล และตองมี พระราชาคณะอยางนอย ๑ รูป โดยพระสงฆตองใชพัดยศ ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุล กอนพระราชทานเพลิงศพ ๖. เจาหนาที่ เชิญผูเปนประธาน*** เพื่อทอดผาบังสุกุล และประกอบพิธี พระราชทานเพลิงศพ ๗. ประธาน***ทอดผาไตรพระราชทาน และประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ ๘. ขณะที่ประธานวางดอกไมจันทน ปไฉน กลองชนะก็เริ่มประโคม หมายเหตุ *** ผาไตรพระราชทานจะ ปฏิบัติเฉพาะกรณี หีบทองทึบ (เฉพาะ ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้น ตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับครบถวน ทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตองตาม หนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ ประโคม เวลาพระราชทานเพลิงศพ (ชุดเครื่องสูง) นิมนตพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุล (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข)

256 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๘ ๑. เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขารับเพลิง แลวนําดอกไมจันทนพระราชทาน กลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม ๒. ผูมีเกียรติวางดอกไมจันทนบนจิตกาธาน จนถึงคนสุดทาย ใหสัญญาณสั่งหยุด ประโคม ๙ - เจาหนาที่ ยกหีบลองในออกจาก หีบพระราชทาน และนําหีบลองใน เขาเตาเผา ๑๐ - เจาหนาที่ถอนหีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับหนวยงาน ๑๑ - เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขาเพลิงจริง อีกครั้งใหกับประธานหรือผูแทน ที่เจาภาพกําหนดไว เปนอันเสร็จพิธี ๑๒ - หัวหนาทีมนําแบบประเมินความพึงพอใจ ใหเจาภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น และดําเนินการบันทึกลงใน ระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ - ดําเนินการประเมินทุกราย ที่ปฏิบัติ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) รับเพลิงพระราชทาน (ชุดผามวง) ถอนหีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) นําหีบลองในเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 257 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๓ ๑. หลังจากเสร็จสิ้นงานแตละครั้ง ตรวจสอบวัสดุอุปกรณเกี่ยวกับ ความครบถวน การชํารุด และสงคืน คลังเก็บวัสดุอุปกรณ โดยมีการบันทึก กรณีเกิดการชํารุดเพื่อดําเนินการ ซอมแซม พรอมนํารถยนตสวนกลาง จอด ณ ที่ตั้งสํานักงาน ๒. รายงานผลลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ ๑. ดําเนินการสงคืน หลังการใชงานทุกครั้ง ๒. บันทึกความเสียหาย/ การสูญหาย ทุกครั้งที่เกิดขึ้น ๑๔ ๑. หัวหนาทีมจัดทําเอกสารรายงานผล การปฏิบัติงานใหผูบังคับบัญชาทราบ ทุกครั้ง เพื่อเปนการแจงผล การดําเนินงาน ปญหา อุปสรรค และชี้แจงแนวทางแกไขปญหาที่พบ ในแตละงานที่ออกปฏิบัติ ๒. ผูปฏิบัติงานบันทึกการปฏิบัติงานของตนเอง เปนรายบุคคล ลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน - ดําเนินการบันทึกผล การปฏิบัติงานทุกครั้ง การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน การสงคืนวัสดุอุปกรณ

258 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ขั้นตอนการปฏิบัติงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีปกติ) งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีปกติ) - หีบเชิงชาย - หีบลายกานแยง - หีบทองลายสลัก - หีบทองทึบ ขั้นตอนการปฏิบัติงาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีประสานเจาภาพเพื่อจัดเตรียม สถานที่ โดยตั้งโตะปูดวยผาขาวสําหรับวางกลองเพลิง พระราชทานบนเมรุ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพ ถือเครื่องทองนอย เครื่องราชอิสริยาภรณ และผูมีเกียรติใหตั้งแถว รวมเวียนเมรุ ยืนตอหลังหีบพระราชทาน ตามลําดับ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ นิมนตพระสงฆเดินนํา v เมื่อถึงกําหนดเวลาเวียนเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ เรียบรอยแลว เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญหีบพระราชทาน ขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 259 v การเวียนเมรุ เวียนทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ เมื่อเวียนเมรุครบ ๓ รอบแลว ริ้วขบวนจะตั้งแถว ดานหนาเมรุ โดยมีเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญหีบพระราชทานขึ้นตั้งบนจิตกาธาน จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญทายาท เจาภาพ รวมทั้งผูมีเกียรติ เลิกแถว เพื่อรอเวลาพระราชทานเพลิงศพ v เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพ ตั้งแถว รอรับกลองเพลิงพระราชทาน v ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกาย ชุดปกติขาวติดแขนทุกข เชิญกลองเพลิงพระราชทาน เดินผานแถวที่ตั้งรอรับกลองเพลิงพระราชทาน โดยทายาท หรือเจาภาพแสดงความเคารพดวยการ ยืนตรงในอาการสํารวม ไมตองคํานับ

260 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v ผูที่มารวมพิธีนั่งอยูในความสงบ ไมตองยืนขึ้น ไมตองทําความเคารพ และจะไมมีการบรรเลง เพลงใดๆ v จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญกลองเพลิง พระราชทาน ไปวางบนโตะปูผาขาวที่จัดเตรียมไว บนเมรุ ซึ่งอยูทางฝงศีรษะผูวายชนม v จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เดินไป ทําความเคารพผูวายชนมโดยการคํานับ ๑ ครั้ง แลวเดินลงจากเมรุ ฝงตั้งโตะวาง กลองเพลิงพระราชทาน หากผูวายชนมเปน พระภิกษุ ทําความเคารพโดยการไหว ๑ ครั้ง แลวลงจากเมรุ v ส  ว น ท า ย า ท ห รื อ เจ  า ภ า พ ที่ ตั้ ง แ ถ ว ทําความเคารพพรอมกับเจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี แลวเลิกแถว เพื่อรอเวลาพระราชทานเพลิงศพ v หมุนพานเชิญกลองเพลิงพระราชทานใหยอดมงกุฎ หันออกจากตัวผูเชิญ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ทําความเคารพกลองเพลิงพระราชทาน โดยการไหว ๑ ครั้ง

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 261 v เมื่อถึงเวลาพิธีพระราชทานเพลิงศพตามหมาย รับสั่ง เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุด สีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพ ยืนตั้ง แถวหนากระดานดานขางผูอานหมายรับสั่ง v กอนอานหมายรับสั่ง ใหทายาท หรือเจาภาพ ถวายความเคารพไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง แลวเริ่มอานหมายรับสั่ง อานสํานึกใน พระมหากรุณาธิคุณ และอานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ กรณี ศพพระภิกษุทุกกรณีจะไมมีการอานสํานึก ในพระมหากรุณาธิคุณ v จ า ก นั้ น ตั ว แ ท น เจ  า ภ า พ อ  า น ป ร ะ วั ติ ผู  ว า ย ช น ม  ข ณ ะ อ  า น ห ม า ย รั บ สั่ ง ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๔ นาย แตงกาย ชุดปกติขาวติดแขนทุกข ปฏิบัติหนาที่ แตงเพลิงพระราชทาน ๒ นาย และอีก ๒ นาย ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง ขึ้นไปประจําบนเมรุ v สําหรับผูอานหมายรับสั่ง และผูอานสํานึกใน พระมหากรุณาธิคุณ หากเปนบุคคลเดียวกัน ใหถวายความเคารพฯ ๒ ครั้ง คือ กอนอาน หมายรับสั่ง และหลังจากอานสํานึกในพระ มหากรุณาธิคุณจบ หากมิใชบุคคลเดียวกัน ใหถวายความเคารพกอน และหลังการอานหมาย รับสั่ง หรือสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ v เมื่ออานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณจบแลว ใหทายาท หรือเจาภาพ ถวายความเคารพไปยังทิศเดิมอีกครั้ง

262 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v โดยเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ปฏิบัติหนาที่แตง เพลิงพระราชทาน ทําความเคารพกลองเพลิง พระราชทาน โดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง กอนแตง เพลิงพระราชทาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีผูเชิญกลองเพลิงพระราชทาน แกะหอถุงผาโปรงสีดําและเปดฝากลองเพลิง พระราชทานในกิริยาที่สํารวม หยิบเทียนชนวน สง ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีอีกนาย เชิญปกไวใน โคมไฟ v แลวหยิบกลักไมขีด สงใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี จุดเทียนชนวนในโคมไฟ นําดอกไมจันทน พระราชทานวางบนพาน โดยใหปลายดอกไม จันทนหันไปทางโคมไฟ จากนั้นปดฝากลองเพลิง พระราชทานและหอถุงผาโปรงสีดําผูกโบวไวในรูป แบบเดิม แลวทําความเคารพ โดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง แลว ยืนรอปฏิบัติบริเวณดาน ขางโตะวาง กลองเพลิงพระราชทาน

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 263 v ประธานถวายความเคารพไปยังทิศที่ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง v จากนั้นประธานหยิบดอกไมจันทน พระราชทาน จุดเพลิงพระราชทานจาก โคมไฟที่เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญให v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย เชิญโคมไฟ พระราชทาน และอีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน พระราชทาน โดยผูเชิญโคมไฟพระราชทาน ยืนอยูทางดานขวาของผูเชิญพานดอกไมจันทน พระราชทานเสมอ v เมื่อถึงเวลาพระราชทานเพลิงศพ พิธีกรเรียนเชิญ ประธานขึ้นทอดผาบังสุกุลและประกอบพิธี พระราชทานเพลิง หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว

264 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุด ปกติขาว ติดแขนทุกข ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง แลวนําดอกไมจันทนพระราชทานกลับมาวาง บนจิตกาธานเชนเดิม เชิญผูที่มารวมพิธีวาง ดอกไมจันทนบนจิตกาธานจนถึงคนสุดทาย v ขณะประธานวางดอกไมจันทนพระราชทาน ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เรียนเชิญผูที่มารวมงานพิธียืนขึ้น v หลังจากวางดอกไมจันทนพระราชทานแลว ประธานถวายความเคารพไปยังทิศเดิมอีกครั้ง แลวหันมาทําความเคารพผูวายชนม โดยเจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธีทําความเคารพ ผูวายชนมพรอมประธาน แลวประธานลงจาก เมรุ หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 265 v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญหีบพระราชทานลงจากจิตกาธาน แลวนําหีบลองใน เขาเตาเผา แลวถอนหีบพระราชทาน จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข เขาเพลิงจริงอีกครั้ง ใหกับประธานหรือผูแทนที่เจาภาพกําหนด เปนอันเสร็จพิธี

266 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ขั้นตอนการปฏิบัติงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีเฉพาะ) งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน (กรณีเฉพาะ) - หีบทองลายสลัก ใชสําหรับเฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ตติยจุลจอมเกลาวิเศษ บิดามารดาของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ - หีบทองทึบ ใชสําหรับเฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา ขั้นตอนการปฏิบัติงาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีประสานเจาภาพเพื่อจัดเตรียม สถานที่ โดยตั้งโตะปูดวยผาขาวสําหรับวางกลองเพลิง พระราชทานบนเมรุ v เมื่อถึงกําหนดเวลาเวียนเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ จัดริ้วขบวนเวียน เมรุเรียบรอยแลว เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีเชิญหีบ พระราชทานขึ้นรถสําหรับเวียนเมรุ

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 267 v เมื่อพรอมแลว ผูนําริ้วสั่งสะพายกลอง / ฉัตรใสกระบอก v หัวหนาชุดปฏิบัติออกคําสั่ง “หนาเดิน” เริ่มประโคม จาปเริ่มเปาป เจาหนาที่ตีกลองชนะ โดยมีจากลอง ตีนําเปนตนเสียง v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ นิมนตพระสงฆเดินนํา v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพถือเครื่องทองนอย เครื่องราชอิสริยาภรณ และผูมีเกียรติใหตั้งแถวรวม เวียนเมรุ ยืนตอหลังจากผูถือฉัตรคูสุดทาย ตามลําดับ

268 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v โดยเจาหนาที่ตีกลองชนะ ตามจังหวะ “สามไมหนี สี่ไมไล” คือ จากลองตีกลอง ๓ ครั้ง แลวสวนที่เหลือตีรับพรอมกัน ๔ ครั้ง นับเปน ๑ จังหวะ ตีไปจนเจาหนาที่เชิญหีบพระราชทาน ขึ้นตั้งบนจิตกาธานแลวเสร็จ v การเวียนเมรุ เวียนทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ เมื่อ เวียนเมรุครบ ๓ รอบแลว ริ้วขบวนจะตั้งแถวหนากระดาน ดานหนาเมรุ ประกอบดวย นําริ้ว จาป กลองชนะ ฉัตรเบญจา ทายาทหรือเจาภาพ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญหีบพระราชทาน ขึ้นตั้งบนจิตกาธาน v ปไฉนและกลองชนะประโคมตอไปจนกวาหีบพระราชทาน ขึ้นตั้งบนจิตกาธานจนแลวเสร็จ

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 269 v โดยมีเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญทายาท หรือ เจาภาพ รวมทั้งผูมีเกียรติ เลิกแถว เพื่อรอเวลา พระราชทานเพลิงศพ v จากนั้นหัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณหยุดประโคม ผูนําริ้ววันทยหัตถ จากลอง ตีกลอง ๓ ครั้ง โดยเร็วกวาปกติ ที่เหลือจะตีรับพรอมกัน ๔ ครั้ง จาปหยุดเปาปเปนการหยุดประโคม ผูนําริ้วสั่งเลิกแถว v จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกาย ชุดปกติขาวติดแขนทุกข เชิญกลองเพลิง พระราชทาน เดินผานแถวที่ตั้งรอรับกลองเพลิง พระราชทาน โดยทายาท หรือเจาภาพ แสดง ความเคารพดวยการยืนตรงในอาการสํารวม ไมตองคํานับ v เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท เจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองเพลิง พระราชทาน

270 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v ผูที่มารวมพิธีนั่งอยูในความสงบ ไมตองยืนขึ้น ไมตองทําความเคารพและจะไมมีการบรรเลงเพลงใดๆ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญกลองเพลิงพระราชทาน ไปวางบนโตะปูผาขาวที่จัดเตรียมไวบนเมรุ ซึ่งอยูทาง ฝงศีรษะผูวายชนม v จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เดินไปทําความ เคารพผูวายชนม โดยการคํานับ ๑ ครั้ง แลวลง จากเมรุฝงตั้งโตะวางกลองเพลิงพระราชทาน หากผูวายชนมเปนพระภิกษุ ทําความเคารพ โดยการไหว ๑ ครั้ง แลวเดินลงจากเมรุ v สวนทายาทหรือเจาภาพที่ตั้งแถวทําความเคารพ พรอมกับเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แลวเลิกแถว เพื่อรอเวลาพระราชทานเพลิงศพ v ซึ่งมีเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีทําความเคารพ กลองเพลิงพระราชทาน โดยการไหว ๑ ครั้ง v หมุนพานเชิญกลองเพลิงพระราชทานใหยอดมงกุฎหัน ออกจากตัวผูเชิญ

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 271 v เมื่อถึงเวลาพิธีพระราชทานเพลิงศพตาม หมายรับสั่ง เจาหนาทีปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือ เจาภาพ ยืนแถวหนากระดานดานขางผูอาน หมายรับสั่ง v กอนอานหมายรับสั่ง ใหทายาทหรือเจาภาพ ถวายความเคารพไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง แลวเริ่มอานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ และอานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ กรณี ศพพระภิกษุทุกกรณีจะไมมีการอานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ v สําหรับผูอานหมายรับสั่ง และผูอานสํานึก ในพระมหากรุณาธิคุณ หากเปนบุคคลเดียวกัน ใหถวายความเคารพฯ ๒ ครั้ง คือ กอนอาน ห ม า ย รั บ สั่ ง แ ล ะ ห ลั ง จ า ก อ  า น สํ า นึ ก ในพระมหากรุณาธิคุณจบ หากมิใชบุคคลเดียวกัน ใหถวายความเคารพกอน และหลังการอาน หมายรับสั่ง หรือสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ v เมื่ออานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณจบแลว ใหทายาทหรือเจาภาพถวายความเคารพดวยการ คํานับไปยังทิศเดิมอีกครั้ง

272 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v ขณะอานหมายรับสั่ง ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๔ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข ปฏิบัติหนาที่แตงเพลิงพระราชทาน ๒ นาย และอีก ๒ นาย ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง ขึ้นไปประจําบนเมรุ v จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีผูเชิญกลองเพลิง พระราชทานแกะหอถุงผาโปรงสีดําและเปด ฝากลองเพลิงพระราชทานในกิริยาที่สํารวม v โดยเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ปฏิบัติหนาที่แตง เพลิงพระราชทาน ทําความเคารพกลองเพลิง พระราชทาน โดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง กอนแตงเพลิงพระราชทาน v จากนั้นตัวแทนเจาภาพอานประวัติผูวายชนม ขณะอานหมายรับสั่ง ใหตั้งแถวเตรียมริ้ว ประโคม ปไฉน กลองชนะ โดยหัวแถวอยูบริเวณ บันไดขางของเมรุดานขวามือของเมรุ ประกอบ ดวย ผูนําริ้ว ๑ นาย จาป ๒ นาย เจาหนาที่กลอง ชนะ ๑๐ นาย เจาหนาที่ถือฉัตรเบญจา ๑๐ นาย

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 273 v หยิบเทียนชนวน สงใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี อีก ๑ นาย เชิญปกไวในโคมไฟ แลวหยิบกลักไมขีด สงใหเจาหนาที่จุดเทียนชนวนในโคมไฟ นําดอกไม จันทนพระราชทานวางบนพานโดยใหปลายดอกไม จันทนหันไปทางโคมไฟ v จากนั้นปดฝากลองเพลิงพระราชทานและ หอถุงผาโปรงสีดําผูกโบวไวในรูปแบบเดิม แลวทําความเคารพโดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง แลวยืนรอปฏิบัติบริเวณดานขางโตะวางกลองเพลิง พระราชทาน เมื่อถึงเวลาพระราชทานเพลิงศพ พิธีกรเรียนเชิญประธานขึ้นทอดผาบังสุกุลและ ประกอบพิธีพระราชทานเพลิง v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย เชิญโคมไฟ พระราชทาน และอีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน พระราชทาน โดยผูเชิญโคมไฟพระราชทานยืนอยู ทางดานขวาของผูเชิญพานดอกไมจันทน พระราชทานเสมอ หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว

274 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v ป ร ะ ธ า น ถ ว า ย ค ว า ม เ ค า ร พ ไ ป ยั ง ทิ ศ ที่ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวประทับ หรือ พระบรมมหาราชวัง v จากนั้นประธานหยิบดอกไมจันทนพระราชทาน จุดเพลิงพระราชทานจากโคมไฟที่เจาหนาที่ปฏิบัติ งานพิธี เชิญให v หัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณผูนําริ้ววันทยหัตถ ปไฉน กลองชนะ เริ่มประโคม v ขณะประธานวางดอกไมจันทนพระราชทาน ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เรียนเชิญผูที่มารวมพิธียืนขึ้น v หลังจากวางดอกไมจันทนพระราชทานแลว ประธานถวายความเคารพไปยังทิศเดิมอีกครั้ง แลวหันมาทําความเคารพ ผูวายชนม โดยเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีทําความเคารพผูวายชนมพรอมประธาน แลวประธานลงจากเมรุ หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 275 v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญหีบพระราชทานลงจากจิตกาธาน แลว นําหีบลองในเขาเตาเผา แลวถอนหีบพระราชทาน จากนั้นเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกาย ชุดปกติขาวติดแขนทุกข เขาเพลิงจริงอีกครั้ง ใหกับประธานหรือผูแทนที่เจาภาพกําหนด เปนอันเสร็จพิธี v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดปกติขาวติด แขนทุกข ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง แลวนําดอกไมจันทน พระราชทานกลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม v เชิญผูที่มารวมงานวางดอกไมจันทนบนจิตกาธานจนถึง คนสุดทาย v หัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณหยุดประโคม ผูนําริ้ววันทยหัตถ ปไฉน กลองชนะ หยุดประโคม ผูนําริ้ว สั่งใหเลิกแถว

276 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน การจัดริ้วขบวนเวียนเมรุ พิธีพระราชทานเพลิงศพ (กรณีปกติ) หมายเหตุ (๑) เจาหนาที่ประคองหีบพระราชทาน - หากมีรถสําหรับเชิญหีบ ใชเจาหนาที่ประคองหีบพระราชทาน จํานวน ๔ นาย และบังคับรถ จํานวน ๑ นาย - หากไมมีรถสําหรับเชิญหีบเวียนเมรุ เจาหนาที่จะตองเชิญหีบพระราชทานขึ้นบา ใชเจาหนาที่ ประคองหีบพระราชทาน จํานวน ๘ นาย (๒) เมื่อผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณหันหนาเขาริ้วเครื่องราชอิสริยาภรณชั้นสูงสุดจะอยูดานขวา ชั้นรองลงมาจะอยูดานซาย พระสงฆ เจาหนาที่ประคองหีบพระราชทาน เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน พระสงฆ เจาหนาที่ประคอง หีบพระราชทาน ญาติ/ผูรวมงาน รองลงมา สูงสุด สัญลักษณ

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 277 การจัดริ้วขบวนเวียนเมรุ พิธีพระราชทานเพลิงศพ (กรณีเฉพาะ) หมายเหตุ (๑) เฉพาะกรณี หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณตติยจุลจอมเกลา วิเศษ บิดามารดาของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) (๒) เมื่อผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณหันหนาเขาริ้วเครื่องราชอิสริยาภรณชั้นสูงสุดจะอยูดานขวา ชั้นรองลงมาจะอยูดานซาย ผูนําริ้วขบวน เจาหนาที่กลองชนะ จาป เจาหนาที่เชิญฉัตรเบญจา เจาหนาที่ประคองหีบพระราชทาน เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน ผูนําริ้วขบวน กลองชนะ ฉัตรเบญจา เจาหนาที่ประคอง หีบพระราชทาน ฉัตรเบญจา ผูนําริ้วขบวน เจาหนาที่กลองชนะ จาป เจาหนาที่เชิญฉัตรเบญจา เจาหนาที่ประคองหีบพระราชทาน เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน ผูนําริ้วขบวน กลองชนะ ฉัตรเบญจา เจาหนาที่ประคอง หีบพระราชทาน ฉัตรเบญจา สัญลักษณ ญาติ/ผูรวมงาน รองลงมา สูงสุด

278 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ผังการแตงเพลิงพระราชทานและผาไตรพระราชทาน หมายเหตุ - เชิญกลองเพลิงพระราชทานไปตั้งบนโตะทางดานศีรษะของผูวายชนม - กรณี หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) ใหมีเจาหนาที่อีก ๑ นาย ปฏิบัติเชิญ ผาไตรพระราชทานดวย ผังการเชิญเพลิงพระราชทานและผาไตรพระราชทาน เจาหนาที่เชิญโคม เจาหนาที่เชิญผาไตร เจาหนาที่เชิญผาไตร เจาหนาที่เชิญโคม เจาหนาที่เชิญ ดอกไมจันทน เจาหนาที่เชิญ ดอกไมจันทน หนาเมรุ หนาเมรุ หนาเมรุ หนาเมรุ พานดอกไมจันทน ผาไตรพระราชทาน กรณีหีบทองทึบ (หมอมเจา) โคมไฟสําหรับพระราชทาน กลองเพลิงพระราชทาน หีบพระราชทาน หีบพระราชทาน หีบพระราชทาน หีบพระราชทาน

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 279 รูปภาพเครื่องเกียรติยศประกอบศพและอุปกรณเครื่องใช เกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ หีบทองทึบ หีบเชิงชาย กลองเพลิงพระราชทาน หีบทองลายสลัก หีบลายกานแยง

280 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน อุปกรณเครื่องใชเกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ อุปกรณเครื่องใชเกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ (เพิ่มเติม) กรณี หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณตติยจุลจอมเกลาวิเศษ บิดามารดาของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) โคมไฟ ฟน กลองชนะแดงพรอมไมตี พานกะไหลทอง ฉัตรเบญจา สายคลองกลอง พานลาวสีทอง เครื่องทองนอย สายคลองฉัตรเบญจา ปไฉน

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 281 การแตงกายสําหรับงานพระราชทานเพลิงศพ ชุดปกติขาวติดแขนทุกข - เสื้อคอปดสีขาวแขนยาว มีกระเปาที่อกทั้ง สองขาง กระเปามีใบปกกระเปา - กางเกงขาวแบบราชการขายาว ชุดสีกากี สนว. ๐๑ - เสื้อคอพับแขนยาวสีกากี สนว. ๐๑ - กางเกงขายาวสีกากี สนว. ๐๑

282 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน การแตงกายสําหรับงานพระราชทานเพลิงศพ (เพิ่มเติม) กรณี หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณตติยจุลจอมเกลาวิเศษ บิดามารดา ของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภาผูแทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) ชุดนําริ้ว - เสื้อนอกราชปะแตนสีขาว ติดแขนทุกข - นุงผามวง ถุงเทาขาวยาว รองเทาดําหุมสน - หมวกทรงประพาสมะหยี่สีดํา ยอดเกี้ยว - รัดประคตแดงดอกขาว ชุดกลอง - หมวกกลีบลําดวนแดงขลิบเหลือง - เสื้อปสตูแดงขลิบเหลือง - กางเกงปสตูแดงขลิบเหลือง ชุดจาป - หมวกทรงประพาสโหมดเทศ ยอดจุก - เสื้อเขมขาบไหม - กางเกงมัสรูไหม - เข็มขัดแถบทองหัวครุฑ ชุดฉัตรเบญจา - หมวกหูกระตายแดงขลิบเหลือง - เสื้อมัสรู - กางเกงมัสรู ชั้นยศ หมอมเจา) ชุดนําริ้ว

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 283 งานพระราชทานดินฝงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม โกศโถ และหีบพระราชทาน

284 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 285 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน งานพระราชทานดินฝงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม โกศโถ หีบพระราชทาน การปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทานเปนไปตามหลักเกณฑของสํานักพระราชวัง โดยงาน พระราชทานดินฝงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม โกศโถ หีบพระราชทาน จะพระราชทาน ตามฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ และไดรับเกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ดังนี้ (๑) เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ประเภทหีบ ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ๑) พระครูชั้นสัญญาบัตร ๒) พระภิกษุ สามเณร เปรียญธรรม ๙ ประโยค ๓) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ เบญจมาภรณชางเผือก/มงกุฎไทย, เบญจมดิเรกคุณาภรณ ๔) นายรอยทหารบก เรือ อากาศ, นายรอยตํารวจ ๕) ขาราชการพลเรือนตั้งแตระดับ ๓ หรือตามระบบจําแนก ประเภทตําแหนง ประเภทวิชาการระดับปฏิบัติการ และ ประเภททั่วไประดับปฏิบัติงาน (รับราชการตั้งแต ๒ ปขึ้นไป) - หีบเชิงชาย - ดินหลวง ๑) สมาชิกวุฒิสภา, สภาผูแทนราษฎร และผูวาราชการกรุงเทพมหานคร ซึ่งถึงแกกรรม ขณะดํารงตําแหนง - หีบลายกานแยง (ถาเปนราชนิกุล หรือราชินิกุล พระราชทานหีบกุดั่น) - ดินหลวง ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ จัตุรถาภรณชางเผือก/มงกุฎไทย, จตุตถดิเรกคุณาภรณ, ตริตาภรณชางเผือก/มงกุฎไทย, ตติยดิเรกคุณาภรณ, ตติยจุลจอมเกลา ซึ่งเปนตราสืบตระกูล, ตติยานุจุลจอมเกลา และสตรีที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ จตุตถจุลจอมเกลา ๑) บิดามารดาของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี, นายกรัฐมนตรี, ประธานรัฐสภา, ประธานสภาผูแทนราษฎร, ประธานวุฒิสภา, ประธานศาลฎีกา, ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐธรรมนูญฯ, รัฐมนตรี ที่ถึงแกกรรม ในขณะบุตรดํารงตําแหนง ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ตติยจุลจอมเกลาวิเศษ - หีบทองลายสลัก - ดินหลวง

286 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ทวีติยาภรณชางเผือก หรือมงกุฎไทย, ทุติยดิเรกคุณาภรณ - หีบทองลายสลัก - ดินหลวง หมอมเจา - หีบทองทึบ - ดินหลวง - พระราชทานผาไตร ๓ ไตร ทอดถวาย พระสงฆสดับปกรณกอนพระราชทานดิน (สําหรับผูที่นับถือศาสนาพุทธ) พระราชาคณะ ชั้นเทพ, ราช และพระราชาคณะสามัญ เจาจอมมารดา, เจาจอม - หีบทองทึบ - ดินหลวง (๒) เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ประเภทโกศ ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ๑) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ประถมาภรณมงกุฎไทย, ปฐมดิเรกคุณาภรณ ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานตราทุติยจุลจอมเกลา - โกศโถ (ถาเปนราชนิกุล หรือราชินิกุล พระราชทานโกศราชินิกุล) - ดินหลวง พระราชาคณะ ชั้นธรรม - โกศโถ - ดินหลวง - พระราชทานผาไตร ๕ ไตร ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุลกอนรับพระราชทานดิน (สําหรับผูที่นับถือศาสนาพุทธ) ๑) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ประถมาภรณชางเผือก, มหาวชิรมงกุฎ และ มหาปรมาภรณชางเผือก ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ทุติยจุลจอมเกลาวิเศษ - โกศแปดเหลี่ยม - ดินหลวง - พระราชทานผาไตร ๕ ไตร ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุล กอนรับพระราชทานดิน (สําหรับผูที่นับถือศาสนาพุทธ) พระราชาคณะชั้นเจาคณะรอง (หิรัญบัฏ) - โกศแปดเหลี่ยม - ดินหลวง - พระราชทานผาไตร ๕ ไตร ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุลกอนรับพระราชทานดิน (สําหรับผูที่นับถือศาสนาพุทธ)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 287 หมายเหตุ - กรณีเปนศพของผูที่ถวายงานใกลชิด ผูทรงคุนเคย หรือศพในพระราชานุเคราะหสํานักพระราชวังไปปฏิบัติ - กรณีพระบรมวงศานุวงศ เสด็จฯ ไปงานพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ หรือพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ สํานักพระราชวังจะปฏิบัติงานรวมกับเจาหนาที่กระทรวงวัฒนธรรมเหมือนเชนเคยปฏิบัติ - กรณีมีการพระราชทานพวงมาลา สํานักพระราชวังเปนผูเชิญไปปฏิบัติเอง หรือตามที่สํานักพระราชวังมอบหมาย - บุคคลผูทําลายชีพตนเอง และผูตองอาญาแผนดิน ไมพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ เครื่องเกียรติยศประกอบศพ เพลิงศพ และดินฝงศพ - การพระราชทานเพลิงศพนั้น จะตองไมตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปหลวง วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชินี และวันฉัตรมงคล - ตามประเพณีนิยม จะไมพระราชทานเพลิงศพในวันศุกร

288 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน กระบวนงานพระราชทานดินฝงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม โกศโถ และหีบพระราชทาน รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณที่ใชในการปฏิบัติงาน เชิญหีบศพไปยังสุสานเพื่อลงหลุมฝงศพ /ยกหีบขึ้นตั้งดานหลังของ เครื่องเกียรติยศประกอบศพ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญประธานประกอบพิธี พระราชทานดินฝงศพ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญกลองดินพระราชทาน และแตงดินพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญโกศ/หีบพระราชทานไปตั้งประกอบ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ตั้งฉัตรเบญจา ๔ ตน ประดับโกศ*** (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ชี้แจงการปฏิบัติงานใหเจาภาพทราบ ถอนโกศ/หีบพระราชทานพรอมฐานรองกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ หมายเหตุ ***ปฏิบัติเฉพาะโกศแปดเหลี่ยม/โกศโถ/หีบ พระราชทาน กรณี หีบทองลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณตติยจุลจอมเกลาวิเศษ บิดามารดาของผูดํารงตําแหนงองคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานสภา แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนดในรัฐ ธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) รูปภาพสัญลักษณ ความหมายของสัญลักษณ การเริ่มตนหรือจบงาน (Start or Stop) การกระทํา (Process) การนําเขาหรือแสดงผลขอมูล (Input or Output) ทิศทางการทํางาน (Direction of Flow)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 289 รายละเอียดกระบวนงานพระราชทานดินฝงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม โกศโถ และหีบพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑ ๑. บันทึกขอมูลจากหมายรับสั่ง ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน ๒. สําเนาหมายรับสั่งมอบใหทีมปฏิบัติ ตามการจัดตารางงานแตละวัน ๑. มีการบันทึกทุกหมายรับสั่ง ครบถวน ๒. มอบหมายทีมไปปฏิบัติงาน ตามหมายรับสั่ง ๒ ๑. หัวหนาทีมปฏิบัติจัดทีมเจาหนาที่ พรอมทําหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใชรถยนตสวนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ พรอมประสาน นัดหมายเจาภาพ/ทายาท ในการปฏิบัติหนาที่ ๒. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ๑. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๒. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๓. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ใหครบถวน ไดแก - เครื่องเกียรติยศประกอบศพ - เครื่องแตงกาย ๓ ๑. จํานวนผูปฏิบัติหนาที่อยางนอย ๑๖ นาย ๒. รถบรรทุก จํานวน ๑ คัน ๑. ทีมปฏิบัติงานตองเดินทาง ถึงสถานที่ปฏิบัติงาน กอนเวลาอยางนอย ๑ ชั่วโมง ๒. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๓. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๔ ๑. ประสานเจาภาพจัดเตรียมสถานที่ สําหรับการประกอบพิธี และเชิญกลองดินพระราชทาน ไปตั้งไวในที่เหมาะสม ๒. เจาหนาที่เชิญเครื่องเกียรติยศประกอบศพ ไปตั้งแตง ๑. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๒. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณที่ใชในการปฏิบัติงาน เชิญโกศ/หีบพระราชทานไปตั้งประกอบ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ชี้แจงการปฏิบัติงานใหเจาภาพทราบ

290 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๕ - ***เจาหนาที่ตั้งฉัตรเบญจา จํานวน ๑ สํารับ หมายเหตุ ***ปฏิบัติเฉพาะโกศแปดเหลี่ยม/ โกศโถ/หีบพระราชทาน กรณี หีบทอง ลายสลัก (เฉพาะผูที่ไดรับพระราชทาน เครื่องราชอิสริยาภรณตติยจุลจอมเกลา วิเศษ บิดามารดาของผูดํารงตําแหนง องคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธาน รัฐสภา ประธานสภา แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองคกรตาง ๆ ที่กําหนด ในรัฐธรรมนูญฯ) หรือ หีบทองทึบ (เฉพาะฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ หมอมเจา) - ตั้งแตงเครื่องเกียรติยศ ประกอบศพถูกตอง ตามแผนผังที่กําหนด ๖ - เจาหนาที่ตั้งแตงเครื่องเกียรติยศ ประกอบศพ ณ หลุมฝงศพ/สุสาน หรือ อาคาร/สถานที่จัดงาน เพื่อประกอบพิธี วางดินพระราชทานตามประสงค ของเจาภาพ - การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๗ ๑. เมื่อใกลเวลาพระราชทานดินฝงศพ เจาหนาที่จะเชิญทายาท เจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองดินพระราชทาน ณ บริเวณสถานที่ประกอบพิธี หรือ บริเวณที่เหมาะสมตามแตสถานการณ ในแตละพื้นที่ ๒. เจาหนาที่เชิญกลองดินพระราชทาน ตั้งบนโตะปูผาขาวทางดานศีรษะ ของผูวายชนม ๓. ผูเชิญทําความเคารพกลองดินพระราชทาน เจาหนาที่ เมื่อเสร็จเรียบรอยแลว จึงเดินออกไปพักเพื่อรอเวลาปฏิบัติ ๔. เชิญเจาภาพและทายาทของผูวายชนม มายืนแถวหนากระดาน ดานขางผูอานหมายรับสั่ง ๕. อานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด เชิญหีบศพไปยังสุสานเพื่อลงหลุมฝงศพ /ยกหีบขึ้นตั้งดานหลังของ เครื่องเกียรติยศประกอบศพ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญกลองดินพระราชทาน และแตงดินพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ตั้งฉัตรเบญจา ๔ ตน ประดับโกศ*** (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)

คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 291 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๗ ๖. ขณะพิธีกรปฏิบัติหนาที่ เมื่ออาน หมายรับสั่ง ใหเจาหนาที่ปฏิบัติพิธี จํานวน ๒ นาย ประจําที่หลุมฝงศพ หรือที่ตั้งหีบศพเพื่อแตงดินพระราชทาน ๗. เจาหนาที่แตงดินพระราชทาน เพื่อวางดินพระราชทาน และยืน เปนระเบียบขางโตะวางดินพระราชทาน เพื่อรอเวลาปฏิบัติพิธี ๘ ๑. เจาหนาที่ จะเชิญผูเปนประธาน เพื่อประกอบพิธีพระราชทานดินฝงศพ ๒. ประธานประกอบพิธีพระราชทานดินฝงศพ ๓. เมื่อประกอบพิธีพระราชทานดินฝงศพ แลวเสร็จ เจาหนาที่เชิญกลอง ดินพระราชทาน จะทําความเคารพ ผูวายชนมพรอมกันและเดินออก เปนอันเสร็จพิธี ๑. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๒. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๓. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๔. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๙ - เจาหนาที่ถอนเครื่องเกียรติยศประกอบศพ กลับที่ทําการ ๑๐ - หัวหนาทีมนําแบบประเมินความพึงพอใจ ใหเจาภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น และดําเนินการบันทึกลงใน ระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ - ดําเนินการประเมินทุกราย ที่ปฏิบัติ ถอนโกศ/หีบพระราชทาน พรอมฐานรองกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ เชิญประธานประกอบพิธี พระราชทานดินฝงศพ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)

292 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๑ ๑. หลังจากเสร็จสิ้นงานแตละครั้ง ตรวจสอบวัสดุอุปกรณเกี่ยวกับ ความครบถวน การชํารุด และสงคืน คลังเก็บวัสดุอุปกรณ โดยมีการบันทึก กรณีเกิดการชํารุดเพื่อดําเนินการ ซอมแซม พรอมนํารถยนตสวนกลาง จอด ณ ที่ตั้งสํานักงาน ๒. รายงานผลลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ ๑. ดําเนินการสงคืน หลังการใชงานทุกครั้ง ๒. บันทึกความเสียหาย/ การสูญหาย ทุกครั้งที่เกิดขึ้น ๑๒ ๑. หัวหนาทีมจัดทําเอกสารรายงานผล การปฏิบัติงานใหผูบังคับบัญชาทราบ ทุกครั้ง เพื่อเปนการแจงผล การดําเนินงาน ปญหา อุปสรรค และชี้แจงแนวทางแกไขปญหาที่พบ ในแตละงานที่ออกปฏิบัติ ๒. ผูปฏิบัติงานบันทึกการปฏิบัติงานของตนเอง เปนรายบุคคล ลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน - ดําเนินการบันทึกผล การปฏิบัติงานทุกครั้ง การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน การสงคืนวัสดุอุปกรณ