คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 193 หมอนํ้าหลวงแบบเกลี้ยง ฉากบังศพสําหรับชั้นหมอมเจา กลองชนะแดงพรอมไมตี ฉัตรเบญจาพรอมฐาน พานกลีบบัวพรอมขวดแกว หมอนํ้าหลวงตอกลาย ฉากกั้นศพสําหรับชั้นหีบ ปไฉน พานแสตนเลสเครื่องสุกํา อุปกรณเครื่องใชเกี่ยวกับงานพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ หรือสรงศพ หมายเหตุ - หมอนํ้าหลวงแบบเกลี้ยง ใชสําหรับหีบเชิงชายและหีบลายกานแยง หมอนํ้าหลวงตอกลาย ใชสําหรับหีบทอง ลายสลัก และหีบทองทึบ - กรณีหมอมเจาจะใชฉากเทพพนม เปนฉากพับที่ใชกั้นศพในราชสกุลชั้นหมอมเจาขึ้นไป
194 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน การแตงกายสําหรับงานพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ หรือสรงศพ ชุดปกติขาวติดแขนทุกข - เสื้อคอปดสีขาวแขนยาว มีกระเปาที่อกทั้ง สองขาง กระเปามีใบปกกระเปา - กางเกงขาวแบบราชการขายาว ชุดสีกากี สนว. ๐๑ - เสื้อคอพับแขนยาวสีกากี สนว. ๐๑ - กางเกงขายาวสีกากี สนว. ๐๑ ชุดกลอง - หมวกกลีบลําดวนแดงขลิบเหลือง - เสื้อปสตูแดงขลิบเหลือง - กางเกงปสตูแดงขลิบเหลือง ชุดจาป - หมวกทรงประพาสโหมดเทศ ยอดจุก - เสื้อเขมขาบไหม - กางเกงมัสรูไหม - เข็มขัดแถบทองหัวครุฑ
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 195 งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม
196 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 197 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม การปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทานเปนไปตามหลักเกณฑของสํานักพระราชวัง โดยงาน พระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม จะพระราชทานตามฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ และไดรับเกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ดังนี้ ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ๑) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณประถมาภรณ ชางเผือก, มหาวชิรมงกุฎ และมหาปรมาภรณชางเผือก ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ทุติยจุลจอมเกลาวิเศษ - โกศแปดเหลี่ยม - เพลิงหลวง - รถวอเชิญโกศศพ - ฉัตรเบญจา ๑๐ แหเวียนเมรุ - ป กลองชนะ ๑๐ ประโคมเวลาเวียนเมรุ และเวลารับพระราชทานเพลิง - พระราชทานผาไตร ๕ ไตร ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุล กอนรับพระราชทานเพลิง พระราชาคณะชั้นเจาคณะรอง (หิรัญบัฏ) - โกศแปดเหลี่ยม - เพลิงหลวง - รถวอเชิญโกศศพ - ฉัตรเบญจา ๑๐ แหเวียนเมรุ - ป กลองชนะ ๑๐ ประโคมเวลาเวียนเมรุ และเวลารับพระราชทานเพลิง - พระราชทานผาไตร ๕ ไตร ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุลกอนรับพระราชทานเพลิง หมายเหตุ - กรณีเปนศพของผูที่ถวายงานใกลชิด ผูทรงคุนเคย หรือศพในพระราชานุเคราะหสํานักพระราชวังไปปฏิบัติ - กรณีพระบรมวงศานุวงศ เสด็จฯ ไปงานพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ หรือพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ สํานักพระราชวังจะปฏิบัติงานรวมกับเจาหนาที่กระทรวงวัฒนธรรมเหมือนเชนเคยปฏิบัติ - กรณีมีการพระราชทานพวงมาลา สํานักพระราชวังเปนผูเชิญไปปฏิบัติเอง หรือตามที่สํานักพระราชวังมอบหมาย - บุคคลผูทําลายชีพตนเอง และผูตองอาญาแผนดิน ไมพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ เครื่องเกียรติยศประกอบศพ เพลิงศพ และดินฝงศพ - การพระราชทานเพลิงศพนั้น จะตองไมตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปหลวง วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชินี และวันฉัตรมงคล - ตามประเพณีนิยม จะไมพระราชทานเพลิงศพในวันศุกร
198 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน กระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท นิมนตพระพิธีธรรม และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ เวียนเมรุ (เครื่องแบบเครื่องสูง) เชิญกลองเพลิง/ผาไตรพระราชทาน และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ถอนโกศพระราชทาน พรอมฐานรอง และจิตกาธานกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ ประโคม เวลาพระราชทานเพลิงศพ (ชุดเครื่องสูง) เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผง (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญโกศลองในตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) นิมนตพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุล (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญหีบเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญโกศลองในขึ้นเสลี่ยงเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) รับเพลิงพระราชทาน (ชุดผามวง) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ รูปภาพสัญลักษณ ความหมายของสัญลักษณ การเริ่มตนหรือจบงาน (Start or Stop) การกระทํา (Process) การนําเขาหรือแสดงผลขอมูล (Input or Output) ทิศทางการทํางาน (Direction of Flow)
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 199 รายละเอียดกระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑ ๑. บันทึกขอมูลจากหมายรับสั่ง ลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ๒. สําเนาหมายรับสั่งมอบใหทีมปฏิบัติ ตามการจัดตารางงานแตละวัน ๑. มีการบันทึกทุกหมายรับสั่ง ครบถวน ๒. มอบหมายทีมไปปฏิบัติงาน ตามหมายรับสั่ง ๒ ๑. หัวหนาทีมปฏิบัติจัดทีมเจาหนาที่ พรอมทําหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใชรถยนตสวนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ พรอมประสาน นัดหมายเจาภาพ/ทายาท ในการปฏิบัติหนาที่ ๒. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ๑. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๒. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๓. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ใหครบถวน ไดแก - เครื่องเกียรติยศประกอบศพ - เครื่องแตงกาย - วัสดุสิ้นเปลือง งานพระราชทานเพลิงศพ ๓ ๑. จํานวนผูปฏิบัติหนาที่อยางนอย ๖๔ นาย ๒. รถตู จํานวน ๑ คัน รับ - สงเจาหนาที่ ปฏิบัติงาน ๓. รถบรรทุก จํานวน ๒ คัน ๔. ตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผงบนเมรุ ๑. ทีมปฏิบัติงานตองเดินทาง ถึงสถานที่ปฏิบัติงาน กอนเวลาอยางนอย ๑ ชั่วโมง ๒. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๓. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๔. ตั้งแตงจิตกาธานถูกตอง ตามรูปที่กําหนด และมั่นคง แข็งแรง รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท นิมนตพระพิธีธรรม และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผง (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)
200 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๔ ๑. เมื่อเจาหนาที่ไดตั้งแตงจิตกาธาน เรียบรอยแลว จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ ๒. นิมนตพระนํา จํานวน ๑ รูป มานั่งบนเสลี่ยงพระ และเชิญโกศลองใน ขึ้นเสลี่ยง ตอจากริ้วขบวน จะตามดวยผูเชิญเครื่องทองนอย ผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ แถวของทายาท เจาภาพ และผูมีเกียรติ ตั้งแถวรวมเวียนเมรุ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. ตั้งริ้วขบวนถูกตอง ตามแผนผังที่กําหนด ๕ - เมื่อเริ่มเดิน เครื่องสูงก็เริ่มประโคม การเวียนเมรุจะเวียนโดยการเวียน ทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ ในขณะเดียวกันเจาหนาที่อีกจํานวนหนึ่ง จะนําหีบศพขึ้นสูเตาเผา ๖ ๑. เมื่อดําเนินการเวียนเมรุครบ ริ้วขบวนจะตั้งแถวดานหนาเมรุ เจาหนาที่จะเชิญโกศลองในขึ้นตั้ง บนจิตกาธาน ปไฉนและกลองชนะ จะประโคมไปจนกวาโกศลองใน จะตั้งบนจิตกาธานเรียบรอย ๒. ผูนําริ้วสั่งหยุดประโคมและเลิกแถว ริ้วขบวน ทายาท เจาภาพ ผูมีเกียรติ เลิกแถว เพื่อรอพิธีพระราชทานเพลิงศพ เชิญโกศลองในตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ เวียนเมรุ (เครื่องแบบเครื่องสูง) เชิญหีบเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญโกศลองในขึ้นเสลี่ยงเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข)
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 201 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๗ ๑. ประสานเจาภาพจัดเตรียมสถานที่ สําหรับการประกอบพิธี และเชิญกลองเพลิงพระราชทาน พรอมผาไตรพระราชทาน ไปตั้งไวในที่เหมาะสม ๒. เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่จะเชิญทายาท เจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองเพลิงพระราชทาน และผาไตรพระราชทาน บริเวณ ดานหนาศาลา หรือบริเวณที่เหมาะสม ๓. เจาหนาที่เชิญกลองเพลิงพระราชทาน และผาไตรพระราชทาน ตั้งบนโตะ ปูผาขาว ที่จัดเตรียมไว ๔. เจาหนาที่เดินออกไปพักเพื่อรอเวลา ปฏิบัติ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๘ - กอนจะถึงพิธีพระราชทานเพลิงศพ เจาภาพสามารถมีพิธีทอดผาบังสุกุลได แตตองใหแลวเสร็จกอนพิธีพระราชทาน เพลิงศพ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๙ - ริ้วประโคม ตั้งแถวเตรียมประโคม ขณะพระราชทานเพลิงศพ โดยตั้งทางดานขางของเมรุ ที่จะพระราชทานเพลิงศพ เชิญกลองเพลิง/ผาไตรพระราชทาน และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) นิมนตพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุล ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ ประโคม เวลาพระราชทานเพลิงศพ (ชุดเครื่องสูง)
202 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๐ ๑. เชิญเจาภาพและทายาทของผูวายชนม มายืนแถวหนากระดานดานขาง ผูอานหมายรับสั่ง ๒. อานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ ๓. ขณะพิธีกรปฏิบัติหนาที่ เมื่ออานหมายรับสั่งใหเจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย ขึ้นไปประจําบนเมรุ เพื่อแตงเพลิงพระราชทาน ๔. เจาหนาที่ ๑ นาย เชิญโคมไฟพระราชทาน อีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน ๕. เจาหนาที่ จํานวน ๑ นาย นิมนตพระสงฆจํานวน ๕ รูป เพื่อพิจารณาผาบังสุกุล และตองมี พระราชาคณะอยางนอย ๑ รูป โดยพระสงฆตองใชพัดยศ ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุลกอนพระราชทานเพลิงศพ ๖. เจาหนาที่ เชิญผูเปนประธาน ทอดผาบังสุกุล และประกอบพิธี พระราชทานเพลิงศพ ๗. ประธานทอดผาไตรพระราชทาน และประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ ๘. ขณะที่ประธานวางดอกไมจันทน ปไฉน กลองชนะก็เริ่มประโคม ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๑๑ ๑. เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขารับเพลิง แลวนําดอกไมจันทนพระราชทาน กลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม ๒. ผูมีเกียรติวางดอกไมจันทนบนจิตกาธาน จนถึงคนสุดทาย ใหสัญญาณสั่งหยุด ประโคม ๑๒ - เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขาเพลิงจริง อีกครั้ง ใหกับประธานหรือผูแทน ที่เจาภาพกําหนดไว เปนอันเสร็จพิธี รับเพลิงพระราชทาน (ชุดผามวง) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข)
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 203 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๓ - เจาหนาที่ถอนโกศลองใน จิตกาธาน เครื่องสูงฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ กลับที่ทําการ ๑๔ - หัวหนาทีมนําแบบประเมินความพึงพอใจ ใหเจาภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น และดําเนินการบันทึกลงในระบบ สารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ - ดําเนินการประเมินทุกราย ที่ปฏิบัติ ๑๕ ๑. หลังจากเสร็จสิ้นงานแตละครั้ง ตรวจสอบวัสดุอุปกรณเกี่ยวกับ ความครบถวน การชํารุด และสงคืน คลังเก็บวัสดุอุปกรณ โดยมีการบันทึก กรณีเกิดการชํารุด เพื่อดําเนินการ ซอมแซม พรอมนํารถยนตสวนกลาง จอด ณ ที่ตั้งสํานักงาน ๒. รายงานผลลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ ๑. ดําเนินการสงคืน หลังการใชงานทุกครั้ง ๒. บันทึกความเสียหาย/ การสูญหาย ทุกครั้งที่เกิดขึ้น ๑๖ ๑. หัวหนาทีมจัดทําเอกสารรายงานผล การปฏิบัติงานใหผูบังคับบัญชาทราบ ทุกครั้ง เพื่อเปนการแจงผล การดําเนินงาน ปญหา อุปสรรค และชี้แจงแนวทางแกไขปญหา ที่พบในแตละงานที่ออกปฏิบัติ ๒. ผูปฏิบัติงานบันทึกการปฏิบัติงานของตนเอง เปนรายบุคคล ลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน - ดําเนินการบันทึกผล การปฏิบัติงานทุกครั้ง การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ ถอนโกศพระราชทาน พรอมฐานรอง และจิตกาธานกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)
204 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน พระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหลี่ยม v การตั้งแตงจิตกาธานบนเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ นําหยวก เครื่องสด และดอกไม แผงประดับจิตกาธาน จากนั้นปูผาขาวพรอมจัดเรียงฟน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพ ถือเครื่องทองนอย เครื่องราชอิสริยาภรณ และผูมีเกียรติใหตั้งแถว รวมเวียนเมรุ ยืนตอหลังผูถือฉัตรคูสุดทาย ตามลําดับ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีประสานเจาภาพเพื่อจัดเตรียม สถานที่ โดยตั้งโตะปูดวยผาขาวสําหรับวางกลองเพลิง พระราชทาน และตั้งโตะปูดวยผาขาวสําหรับวางผาไตร พระราชทานบนเมรุ v เมื่อถึงกําหนดเวลาเวียนเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ จัดริ้วขบวนเวียนเมรุเรียบรอยแลว เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๔ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข เชิญโกศลองในขึ้นเสลี่ยงโกศ
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 205 v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ นิมนตพระสงฆนั่งบนเสลี่ยงพระ v ผูนําริ้วสั่งแถวพรอม สะพายกลอง ฉัตรใสกระบอก ยกเสลี่ยงพระ และยกเสลี่ยงโกศ ผูนําริ้วสั่งเดิน v เริ่มประโคม เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี จาปเริ่มเปาปไฉน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย ทําหนาที่ จากลอง ตีนําเปนตนเสียง จังหวะ “สามไมหนี สี่ไมไล” คือ จากลองตีกลอง ๓ ครั้ง เมื่อครบ ๓ ครั้ง เจาหนาที่กลองชนะที่เหลือจะตีรับพรอมกัน ๔ ครั้ง นับเปนหนึ่งจังหวะ โดยจะตีไปตลอดการเวียนเมรุ v การเวียนเมรุ เวียนทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ ขณะเดียวกัน เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี อีกจํานวนหนึ่ง จะนําหีบศพขึ้นสูเตาเผา v เวียนรอบเมรุ ครบ ๓ รอบแลว ริ้วขบวนจะตั้งแถว ดานหนาเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี นิมนตพระสงฆ ลงจากเสลี่ยงพระ
206 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญโกศลองในขึ้นตั้งบน จิตกาธาน ริ้วขบวนที่ตั้งแถวดานหนาเมรุ โดยปไฉนและกลอง ชนะประโคมตอไปจนกวาโกศลองใน ขึ้นตั้งบนจิตกาธาน เรียบรอย v จากนั้น หัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณหยุดประโคม ผูนําริ้ว วันทยหัตถ จากลองตีกลอง ๓ ครั้ง โดยเร็วกวาปกติ ที่เหลือ จะตีรับพรอมกัน ๔ ครั้ง จาปหยุดเปาปเปนการหยุดประโคม ผูนําริ้วสั่งเลิกแถว v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข เชิญกลองเพลิงพระราชทาน เจาหนาที่ปฏิบัติ งานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข เชิญผาไตรพระราชทาน เดินผานแถวที่ตั้งรอรับกลองเพลิง พระราชทานและผาไตรพระราชทาน โดยทายาท หรือเจาภาพ แสดงความเคารพดวยการยืนตรงในอาการสํารวม ไมตองคํานับ v ผูที่มารวมพิธีนั่งอยูในความสงบ ไมตองยืนขึ้น ไมตองทําความเคารพและจะไมมีการบรรเลงเพลงใดๆ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญกลองเพลิงพระราชทาน ไปวางบนโตะปูผาขาวที่จัดเตรียมไวบนเมรุ และเชิญผาไตร พระราชทาน ไปวางไวบนโตะปูผาขาวฝงตรงขามกลองเพลิงพระราชทาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี หมุนพานเชิญกลองเพลิง พระราชทานใหยอดมงกุฎหันออกจากตัวผูเชิญ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีเชิญทายาท หรือเจาภาพ รวมทั้งผูมี เกียรติที่ตั้งแถวในริ้วขบวน เลิกแถวเพื่อรอเวลาพระราชทาน เพลิง
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 207 v จากนั้นทําความเคารพกลองเพลิงพระราชทาน และ ผาไตรพระราชทาน พรอมกันโดยการไหว ๑ ครั้ง แลวเดินไปทําความเคารพผูวายชนมพรอมกัน โดยการ คํานับ ๑ ครั้ง แลวลงจากเมรุ กรณี ผูวายชนมเปนพระภิกษุ ทําความเคารพโดยการไหว ๑ ครั้ง v สวนทายาท หรือเจาภาพที่ตั้งแถว ทําความเคารพ ผูวายชนมพรอมกับเจาหนาที่ แลวเลิกแถว เพื่อรอเวลา พระราชทานเพลิงศพ v เมื่อถึงเวลาพิธีพระราชทานเพลิงศพตามหมายรับสั่ง เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีเชิญทายาท หรือเจาภาพ ยืนตั้ง แถวหนากระดานดานขางผูอานหมายรับสั่ง การอานให เริ่มอานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ กอนอานหมายรับสั่ง ใหทายาท หรือเจาภาพ ถวายความเคารพดวยการ คํานับไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง
208 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v หลังจากอานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณจบแลว ใหทายาท หรือเจาภาพ ถวายความเคารพดวยการ คํานับไปยังทิศเดิมอีกครั้ง v ผูอานหมายรับสั่ง หากเปนบุคคลเดียวกับผูอานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ ใหถวายความเคารพฯ ๒ ครั้ง คือ กอนอานหมายรับสั่งและหลังจากอานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณจบแลว แตหากมิใชบุคคลเดียวกัน ใหถวายความเคารพกอน และหลังการอานหมายรับสั่ง หรือสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ v จากนั้นตัวแทนเจาภาพอานประวัติผูวายชนม ขณะอานหมายรับสั่งใหตั้งแถวเตรียมริ้วประโคม ปไฉน กลองชนะ โดยหัวแถวอยูบริเวณบันไดขาง ดานขวามือของเมรุ ประกอบดวย ผูนําริ้ว ๑ นาย จาป ๒ นาย เจาหนาที่กลองชนะ ๑๐ นาย เจาหนาที่ฉัตรเบญจา ๑๐ นาย
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 209 v ขณะอานหมายรับสั่ง ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข ๒ นาย ปฏิบัติหนาที่ แตงเพลิงพระราชทาน และอีก ๑ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข ปฏิบัติหนาที่เชิญผาไตรพระราชทาน และเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดผามวง ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง ขึ้นไปประจําบนเมรุ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย ที่ทําหนาที่แตงเพลิง พระราชทาน ทําความเคารพกลองเพลิงพระราชทาน โดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง จากนั้นเจาหนาที่ ผูเชิญกลองเพลิงพระราชทาน แกะหอถุงผาโปรงสีดํา และเปดฝากลองเพลิงพระราชทาน v หยิบเทียนชนวนในกลองเพลิงพระราชทาน สง ใหเจาหนาที่อีก ๑ นาย นําไปปกไวในโคมสําหรับ เชิญเพลิง แลวหยิบกลักไมขีด สงใหเจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี เพื่อจุดเทียนชนวนในโคม จากนั้น นําดอกไมจันทนพระราชทาน วางบนพาน โดยใหปลาย ดอกไมจันทนหันไปทางโคมไฟ v ปดฝากลองเพลิงพระราชทานและหอถุงผาโปรง สีดําผูกโบวไวในรูปแบบเดิม และทําความเคารพ โดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง แลวยืนรอปฏิบัติ ขางโตะวางกลองเพลิงพระราชทาน
210 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญผาไตรพระราชทาน โดยใหประธานทอดผาไตรพระราชทานวางมุมเสา ๔ มุม โดยเริ่มวางจากมุมเสาดานซายของประธาน และทอดผาไตร สุดทายตรงกลางดานหนาจิตกาธาน v เมื่อถึงเวลาพระราชทานเพลิงศพ พิธีกร เรียนเชิญประธานขึ้นทอดผาไตรบังสุกุลและ ประกอบพิธีพระราชทานเพลิง เจาหนาที่ปฏิบัติ งานพิธี เชิญผาไตรพระราชทานไวระดับอก ประธานถวายความเคารพไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดปกติขาว ติดแขนทุกข นิมนตพระสงฆ จํานวน ๕ รูป ขึ้นพิจารณาผาบังสุกุล โดยรูปแรกอยูตรงกลางของ จิตกาธาน v เมื่อพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุลแลว เจาหนาที่นิมนต พระสงฆลงจากเมรุ เจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย เชิญ โคมไฟสําหรับจุดเพลิงพระราชทาน อีก ๑ นาย เชิญพาน ดอกไมจันทนพระราชทาน โดยผูเชิญโคมไฟยืนอยูทางดาน ขวาของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ผูเชิญพานดอกไมจันทน พระราชทานเสมอ หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 211 v ประธานถวายความเคารพไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง จากนั้น ประธานหยิบดอกไมจันทนจุดเพลิงพระราชทาน จากโคมไฟที่เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญให หัวหนาชุด ปฏิบัติใหสัญญาณเริ่มประโคม ผูนําริ้ววันทยหัตถ ปไฉน กลองชนะ เริ่มประโคม v ขณะประธานวางดอกไมจันทนพระราชทาน ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เรียนเชิญผูที่มารวมงานยืนขึ้น หลังจากวางดอกไมจันทนพระราชทานแลว ประธานถวายความเคารพไปยังทิศเดิม อีกครั้ง แลวหันมาทําความเคารพผูวายชนม โดยเจาหนาที่ ทําความเคารพพรอมประธาน แลวประธานลงจากเมรุ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดผามวง ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง แลวนําดอกไมจันทน พระราชทานกลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม เชิญผูที่มารวมงานวางดอกไมจันทนบนจิตกาธาน จนถึงคนสุดทาย หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว
212 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกาย ชุดปกติขาวติดแขนทุกข เขาเพลิงจริงอีกครั้ง ใหกับประธานหรือผูแทนที่เจาภาพกําหนด เจาหนาที่ปฏิบัติพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว.๐๑ ถอนจิตกาธาน เปนอันเสร็จพิธี v หัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณหยุดประโคม ผูนําริ้ววันทยหัตถ ปไฉน กลองชนะ หยุดประโคม ผูนําริ้วสั่งใหเลิกแถว v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ ถอนโกศลองใน แตยังไมถอนจิตกาธาน
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 213 การตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผงบนเมรุ จิตกาธาน คือ เชิงตะกอนหรือฐานที่ทําขึ้นสําหรับเผาศพ เปนคําที่ใช สําหรับพระเจาแผนดินและพระบรมวงศานุวงศ ประกอบดวยแทนฐานสําหรับ เผาทรงสี่เหลี่ยม ภายในใสดินเสมอปากฐานสําหรับวางฟน ไมจันทน จิตกาธาน มักประดับตกแตงดวยกระดาษสีและเครื่องสด เชน ดอกไม ใบไม ใบตอง หยวก กลวย และผลไมบางชนิด เปนตน สําหรับเปนเครื่องกันไฟ สวนประกอบของจิตกาธาน ประกอบดวย ฐาน เสา ๔ ตน ตะแกรง เหล็กวางโกศลองใน ตะแกรงหลังคา หยวกกลวย แผงดอกไม ผาขาว การตั้งแตงจิตกาธาน ๑. เจาหนาที่ (ชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญจิตกาธานขึ้นบนเมรุ ประกอบ เสาเขากับฐาน ๒. นําตะแกรงเหล็กสําหรับรองโกศลองในใสในชั้น นําตะแกรงชั้น หลังคาประกอบกับเสา ๓. นําหยวกและเครื่องสดตกแตงหลังคา ชั้นตะแกรงวางโกศลองในประดับแผงดอกไม ๔. นําหยวกมาวางที่ตะแกรงวางโกศลองในปูผาขาวทับ ปูผาขาวที่ฐานและที่วางฟน ๕. ตกแตงจิตกาธานประดับดอกไมแผง จัดเตรียมฟน จิตกาธาน คือ เชิงตะกอนหรือฐานที่ทําขึ้นสําหรับเผาศพ เปนคําที่ใช
214 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน หมายเหตุ เมื่อผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณหันหนาเขาริ้วเครื่องราชอิสริยาภรณชั้นสูงสุดจะอยูดานขวา ชั้นรองลงมา จะอยูดานซาย การจัดริ้วขบวนเวียนเมรุ พิธีพระราชทานเพลิงศพ ผูนําริ้วขบวน เจาหนาที่กลองชนะ จาป เจาหนาที่เชิญฉัตรเบญจา เจาหนาที่แบกเสี่ยงพระ เจาหนาที่สัปทนพระ เจาหนาที่ประคองพระ เจาหนาที่แบกเสลี่ยงโกศ เจาหนาที่สัปทนโกศ เจาหนาที่เชิญโกศ เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน ผูนําริ้วขบวน เจาหนาที่กลองชนะ จาป เจาหนาที่เชิญฉัตรเบญจา เจาหนาที่แบกเสี่ยงพระ เจาหนาที่สัปทนพระ เจาหนาที่ประคองพระ เจาหนาที่แบกเสลี่ยงโกศ เจาหนาที่สัปทนโกศ เจาหนาที่เชิญโกศ เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน สัญลักษณ ผูนําริ้วขบวน กลองชนะ ฉัตรเบญจา เสลี่ยงพระ เสลี่ยงโกศ ฉัตรเบญจา ญาติ/ผูรวมงาน รองลงมา สูงสุด
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 215 พานดอกไมจันทน ผาไตรพระราชทาน โคมไฟสําหรับพระราชทาน กลองเพลิงพระราชทาน ผังการแตงเพลิงพระราชทานและผาไตรพระราชทาน หมายเหตุ เชิญกลองเพลิงพระราชทานไปตั้งบนโตะที่จัดเตรียมไว ผังการเชิญเพลิงพระราชทานและผาไตรพระราชทาน เจาหนาที่เชิญโคม เจาหนาที่เชิญผาไตร เจาหนาที่เชิญผาไตร เจาหนาที่เชิญโคม เจาหนาที่เชิญ ดอกไมจันทน เจาหนาที่เชิญ ดอกไมจันทน หนาเมรุ หนาเมรุ หนาเมรุ หนาเมรุ โกศ โกศ โกศ โกศ
216 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน รูปภาพเครื่องเกียรติยศประกอบศพและอุปกรณเครื่องใช เกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ โกศแปดเหลี่ยม โคมไฟ กลองเพลิงพระราชทาน โกศลองใน พานลาวสีทอง ผาไตรพระราชทาน พานสแตนเลส พานกะไหลสีทอง อุปกรณเครื่องใชเกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ กลองเพลิงพระราชทาน
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 217 ฐานจิตกาธาน ฟน สายคลองฉัตรเบญจา ดอกไมแผง กลองชนะแดงพรอมไมตี เสลี่ยงพระ ปไฉน เครื่องทองนอย สายคลองกลอง เสลี่ยงโกศ สัปทนแดง ฉัตรเบญจา
218 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน การแตงกายสําหรับงานพระราชทานเพลิงศพ ชุดนําริ้ว - เสื้อนอกราชปะแตนสีขาว ติดแขนทุกข - นุงผามวง ถุงเทาขาวยาว รองเทาดําหุมสน - หมวกทรงประพาสมะหยี่สีดํา ยอดเกี้ยว - รัดประคตแดงดอกขาว ชุดกั้นสัปทนเสลี่ยงพระ/เสลี่ยงโกศ - เสื้อนอกราชปะแตนสีขาว ติดแขนทุกข - นุงผามวง ถุงเทาขาวยาว รองเทาดําหุมสน ชุดปกติขาวติดแขนทุกข - เสื้อคอปดสีขาวแขนยาว มีกระเปาที่อกทั้ง สองขาง กระเปามีใบปกกระเปา - กางเกงขาวแบบราชการขายาว ชุดสีกากี สนว. ๐๑ - เสื้อคอพับแขนยาวสีกากี สนว. ๐๑ - กางเกงขายาวสีกากี สนว. ๐๑
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 219 ชุดกลอง - หมวกกลีบลําดวนแดงขลิบเหลือง - เสื้อปสตูแดงขลิบเหลือง - กางเกงปสตูแดงขลิบเหลือง ชุดจาป - หมวกทรงประพาสโหมดเทศ ยอดจุก - เสื้อเขมขาบไหม - กางเกงมัสรูไหม - เข็มขัดแถบทองหัวครุฑ ชุดหามเสลี่ยง - หมวกหูกระตายนํ้าเงินขลิบเหลือง - เสื้อแขนกระบอกขาว - กางเกงลายวิลาส ชุดฉัตรเบญจา - หมวกหูกระตายแดงขลิบเหลือง - เสื้อมัสรู - กางเกงมัสรู
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 221 งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ
222 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 223 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราขทาน งานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ การปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทานเปนไปตามหลักเกณฑของสํานักพระราชวัง โดยงาน พระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ จะพระราชทานตามฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่อง ราชอิสริยาภรณ และไดรับเกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ดังนี้ ฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ เกียรติยศที่ไดรับพระราชทาน ๑) ผูที่ไดรับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ ประถมาภรณมงกุฎไทย, ปฐมดิเรกคุณาภรณ ๒) ผูที่ไดรับพระราชทานตราทุติยจุลจอมเกลา - โกศโถ (ถาเปนราชนิกุล หรือราชินิกุล พระราชทาน โกศราชินิกุล) - เพลิงหลวง - รถวอเชิญโกศศพ - ฉัตรเบญจา ๑๐ แหเวียนเมรุ - ป กลองชนะ ๑๐ ประโคมเวลาเวียนเมรุ และเวลา รับพระราชทานเพลิง พระราชาคณะ ชั้นธรรม - โกศโถ - เพลิงหลวง - รถวอเชิญโกศศพ - ฉัตรเบญจา ๑๐ แหเวียนเมรุ - ป กลองชนะ ๑๐ ประโคมเวลาเวียนเมรุ และเวลา รับพระราชทานเพลิง - พระราชทานผาไตร ๕ ไตร ทอดถวายพระสงฆ บังสุกุลกอนรับพระราชทานเพลิง หมายเหตุ - กรณีเปนศพของผูที่ถวายงานใกลชิด ผูทรงคุนเคย หรือศพในพระราชานุเคราะหสํานักพระราชวังไปปฏิบัติ - กรณีพระบรมวงศานุวงศ เสด็จฯ ไปงานพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ หรือพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ สํานักพระราชวังจะปฏิบัติงานรวมกับเจาหนาที่กระทรวงวัฒนธรรมเหมือนเชนเคยปฏิบัติ - กรณีมีการพระราชทานพวงมาลา สํานักพระราชวังเปนผูเชิญไปปฏิบัติเอง หรือตามที่สํานักพระราชวังมอบหมาย - บุคคลผูทําลายชีพตนเอง และผูตองอาญาแผนดิน ไมพระราชทานนํ้าหลวงอาบศพ เครื่องเกียรติยศประกอบศพ เพลิงศพ และดินฝงศพ - การพระราชทานเพลิงศพนั้น จะตองไมตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปหลวง วันเฉลิมพระชนมพรรษาของสมเด็จพระบรมราชินี และวันฉัตรมงคล - ตามประเพณีนิยม จะไมพระราชทานเพลิงศพในวันศุกร
224 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ เวียนเมรุ (เครื่องแบบเครื่องสูง) เชิญกลองเพลิง/ผาไตรพระราชทาน*** และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ถอนโกศพระราชทาน พรอมฐานรอง และจิตกาธานกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ ประโคม เวลาพระราชทานเพลิงศพ (ชุดเครื่องสูง) เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผง (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญโกศลองในตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) นิมนตพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุล (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เชิญหีบเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญโกศลองในขึ้นเสลี่ยงเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) รับเพลิงพระราชทาน (ชุดผามวง) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ กระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ หมายเหตุ ***ปฏิบัติกรณี เฉพาะพระราชาคณะ ชั้นธรรม รูปภาพสัญลักษณ ความหมายของสัญลักษณ การเริ่มตนหรือจบงาน (Start or Stop) การกระทํา (Process) การนําเขาหรือแสดงผลขอมูล (Input or Output) ทิศทางการทํางาน (Direction of Flow)
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 225 รายละเอียดกระบวนงานพระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑ ๑. บันทึกขอมูลจากหมายรับสั่ง ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน ๒. สําเนาหมายรับสั่งมอบใหทีมปฏิบัติ ตามการจัดตารางงานแตละวัน ๑. มีการบันทึกทุกหมายรับสั่ง ครบถวน ๒. มอบหมายทีมไปปฏิบัติงาน ตามหมายรับสั่ง ๒ ๑. หัวหนาทีมปฏิบัติจัดทีมเจาหนาที่ พรอมทําหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใชรถยนตสวนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ พรอมประสาน นัดหมายเจาภาพ/ทายาท ในการปฏิบัติหนาที่ ๒. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ๑. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๒. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๓. จัดวัสดุอุปกรณออกปฏิบัติงาน ใหครบถวน ไดแก - เครื่องเกียรติยศประกอบศพ - เครื่องแตงกาย - วัสดุสิ้นเปลือง งานพระราชทานเพลิงศพ ๓ ๑. จํานวนผูปฏิบัติหนาที่อยางนอย ๖๔ นาย ๒. รถตู จํานวน ๑ คัน รับ - สงเจาหนาที่ ปฏิบัติงาน ๓. รถบรรทุก จํานวน ๒ คัน ๔. ตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผงบนเมรุ ๑. ทีมปฏิบัติงานตองเดินทาง ถึงสถานที่ปฏิบัติงาน กอนเวลาอยางนอย ๑ ชั่วโมง ๒. จัดเจาหนาที่ปฏิบัติงาน ใหเพียงพอตอการปฏิบัติงาน ๓. จัดยานพาหนะใหเพียงพอ ตอการใชงาน ๔. ตั้งแตงจิตกาธานถูกตอง ตามรูปที่กําหนด และมั่นคง แข็งแรง รับหมายแจงงานจาก กลุมปฏิบัติพิธีการสวนหนา ทีมปฏิบัติงานจัดทําเอกสารการปฏิบัติงาน ประสานนัดหมายเจาภาพ/ทายาท และจัดเครื่องเกียรติยศประกอบศพ พรอมทั้งวัสดุอุปกรณ ที่ใชในการปฏิบัติงาน เดินทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ตั้งแตงจิตกาธานพรอมประดับเครื่องสด และดอกไมแผง (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)
226 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๔ ๑. เมื่อเจาหนาที่ไดตั้งแตงจิตกาธาน เรียบรอยแลว จัดริ้วขบวนเวียนเมรุ ๒. นิมนตพระนํา จํานวน ๑ รูป มานั่งบนเสลี่ยงพระ และเชิญโกศลองใน ขึ้นเสลี่ยง ตอจากริ้วขบวน จะตามดวยผูเชิญเครื่องทองนอย ผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ แถวของทายาท เจาภาพ และผูมีเกียรติ ตั้งแถวรวมเวียนเมรุ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. ตั้งริ้วขบวนถูกตอง ตามแผนผังที่กําหนด ๕ - เมื่อเริ่มเดินเครื่องสูงก็เริ่มประโคม การเวียนเมรุจะเวียนโดยการเวียน ทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ ในขณะเดียวกันเจาหนาที่อีกจํานวนหนึ่ง จะนําหีบศพขึ้นสูเตาเผา ๖ ๑. เมื่อดําเนินการเวียนเมรุครบ ริ้วขบวน จะตั้งแถวดานหนาเมรุ เจาหนาที่จะเชิญ โกศลองในขึ้นตั้งบนจิตกาธาน ปไฉน และกลองชนะจะประโคมไป จนกวาโกศลองในจะตั้งบนจิตกาธาน เรียบรอย ๒. ผูนําริ้วสั่งหยุดประโคมและเลิกแถว ริ้วขบวน ทายาท เจาภาพ ผูมีเกียรติ เลิกแถว เพื่อรอพิธีพระราชทานเพลิงศพ เชิญโกศลองในตั้งบนจิตกาธาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ เวียนเมรุ (เครื่องแบบเครื่องสูง) เชิญหีบเขาเตาเผา (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑) เชิญโกศลองในขึ้นเสลี่ยงเวียนเมรุ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข)
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 227 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๗ ๑. ประสานเจาภาพจัดเตรียมสถานที่ สําหรับการประกอบพิธี และเชิญกลอง เพลิงพระราชทาน ***พรอมผาไตร พระราชทาน ไปตั้งไวในที่เหมาะสม ๒. เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่จะเชิญทายาท เจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองเพลิงพระราชทาน และ***ผาไตรพระราชทาน ณ ดานลางของเมรุ ๓. เจาหนาที่เชิญกลองเพลิงพระราชทาน และ***ผาไตรพระราชทาน ตั้งบนโตะ ปูผาขาวทางดานศีรษะของผูวายชนม ๔. เจาหนาที่เดินลงจากเมรุเพื่อรอเวลา ปฏิบัติ หมายเหตุ *** ผาไตรพระราชทานจะปฏิบัติ เฉพาะกรณีพระราชาคณะชั้นธรรม ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๘ - กอนจะถึงพิธีพระราชทานเพลิงศพ เจาภาพสามารถมีพิธีทอดผาบังสุกุลได แตตองใหแลวเสร็จกอนพิธีพระราชทาน เพลิงศพ ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้นตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับ ครบถวนทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตอง ตามหนาที่ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๙ - ริ้วประโคม ตั้งแถวเตรียมประโคม ขณะพระราชทานเพลิงศพ โดยตั้งทางดานขางของเมรุ ที่จะพระราชทานเพลิงศพ เชิญกลองเพลิง/ผาไตรพระราชทาน*** และแตงเพลิงพระราชทาน (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) นิมนตพระสงฆพิจารณาผาบังสุกุล ตั้งขบวนเครื่องสูง ฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ ประโคม เวลาพระราชทานเพลิงศพ (ชุดเครื่องสูง)
228 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๐ ๑. เชิญเจาภาพและทายาทของผูวายชนม มายืนแถวหนากระดานดานขาง ผูอานหมายรับสั่ง ๒. อานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ ๓. ขณะพิธีกรปฏิบัติหนาที่ เมื่ออานหมายรับสั่ง ใหเจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย ขึ้นไปประจําบนเมรุ เพื่อแตงเพลิงพระราชทาน ๔. เจาหนาที่ ๑ นาย เชิญโคมไฟพระราชทาน อีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน ๕. ในกรณีผูวายชนมเปนพระสงฆ มีสมณศักดิ์เปนพระราชาคณะชั้นธรรม เจาหนาที่ จํานวน ๑ นาย นิมนตพระสงฆจํานวน ๕ รูป เพื่อพิจารณาผาบังสุกุล และตองมี พระราชาคณะอยางนอย ๑ รูป โดยพระสงฆตองใชพัดยศ ทอดถวาย พระสงฆบังสุกุลกอนพระราชทานเพลิงศพ ๖. เจาหนาที่ เชิญผูเปนประธาน*** เพื่อทอดผาบังสุกุล และประกอบพิธี พระราชทานเพลิงศพ ๗. ประธาน***ทอดผาไตรพระราชทาน และประกอบพิธีพระราชทานเพลิงศพ ๘. ขณะที่ประธานวางดอกไมจันทน ปไฉน กลองชนะก็เริ่มประโคม หมายเหตุ *** ผาไตรพระราชทานจะปฏิบัติ เฉพาะกรณีพระราชาคณะชั้นธรรม ๑. ปฏิบัติถูกตองตามลําดับขั้น ตอน ๒. ปฏิบัติงานตามลําดับครบถวน ทุกขั้นตอน ๓. การแตงกายถูกตองตาม หนาที่ ที่ปฏิบัติ ๔. การใหคําแนะนําการปฏิบัติ แกเจาภาพ มีความเขาใจงาย และถูกตอง ครบถวน ๕. การจัดวางของพระราชทาน ถูกตองตามแผนผังที่กําหนด ๑๑ ๑. เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขารับเพลิง แลวนําดอกไมจันทนพระราชทาน กลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม ๒. ผูมีเกียรติวางดอกไมจันทนบนจิตกาธาน จนถึงคนสุดทาย ใหสัญญาณสั่งหยุด ประโคม ๑๒ - เจาหนาที่ จํานวน ๒ นาย เขาเพลิงจริง อีกครั้ง ใหกับประธานหรือผูแทน ที่เจาภาพกําหนดไว เปนอันเสร็จพิธี รับเพลิงพระราชทาน (ชุดผามวง) พระราชทานเพลิงศพ (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข) เขาเพลิงจริง (เครื่องแบบชุดปกติขาวติดแขนทุกข)
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 229 ลําดับ ผังกระบวนงาน รายละเอียดงาน ขอกําหนดที่สําคัญ (มาตรฐานงาน) ๑๓ - เจาหนาที่ถอนโกศลองใน จิตกาธาน เครื่องสูงฉัตรเบญจา ปไฉน กลองชนะ กลับที่ทําการ ๑๔ - หัวหนาทีมนําแบบประเมินความพึงพอใจ ใหเจาภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น และดําเนินการบันทึกลงใน ระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ - ดําเนินการประเมินทุกราย ที่ปฏิบัติ ๑๕ ๑. หลังจากเสร็จสิ้นงานแตละครั้ง ตรวจสอบวัสดุอุปกรณเกี่ยวกับ ความครบถวน การชํารุด และสงคืน คลังเก็บวัสดุอุปกรณ โดยมีการบันทึก กรณีเกิดการชํารุด เพื่อดําเนินการ ซอมแซม พรอมนํารถยนตสวนกลาง จอด ณ ที่ตั้งสํานักงาน ๒. รายงานผลลงในระบบสารสนเทศ การบริหารจัดการและอํานวยการ งานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน หลังเสร็จสิ้นภารกิจ ๑. ดําเนินการสงคืน หลังการใชงานทุกครั้ง ๒. บันทึกความเสียหาย/ การสูญหาย ทุกครั้งที่เกิดขึ้น ๑๖ ๑. หัวหนาทีมจัดทําเอกสารรายงานผล การปฏิบัติงานใหผูบังคับบัญชาทราบ ทุกครั้ง เพื่อเปนการแจงผล การดําเนินงาน ปญหา อุปสรรค และชี้แจงแนวทางแกไขปญหา ที่พบในแตละงานที่ออกปฏิบัติ ๒. ผูปฏิบัติงานบันทึกการปฏิบัติงาน ของตนเอง เปนรายบุคคล ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการ และอํานวยการงานพิธีการศพ ที่ไดรับพระราชทาน - ดําเนินการบันทึกผล การปฏิบัติงานทุกครั้ง การจัดทํารายงานผล การปฏิบัติงาน การสงคืนวัสดุอุปกรณ การประเมินความพึงพอใจ ของเจาภาพ ถอนโกศพระราชทาน พรอมฐานรอง และจิตกาธานกลับ (เครื่องแบบชุดสีกากี สนว. ๐๑)
230 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน พระราชทานเพลิงศพ พรอมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ v การตั้งแตงจิตกาธานบนเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ นําหยวก เครื่องสด และดอกไม แผงประดับจิตกาธาน จากนั้นปูผาขาวพรอมจัดเรียงฟน v เมื่อถึงกําหนดเวลาเวียนเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ จัดริ้วขบวนเวียนเมรุเรียบรอย แลวเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๔ นาย แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข เชิญโกศลองในขึ้นเสลี่ยงโกศ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพ ถือเครื่อง ทองนอย เครื่องราชอิสริยาภรณ และผูมีเกียรติ ใหตั้งแถวรวมเวียนเมรุ ยืนตอหลังผูถือฉัตรคู สุดทาย ตามลําดับ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีประสานเจาภาพเพื่อจัดเตรียม สถานที่ โดยตั้งโตะปูดวยผาขาวสําหรับวางกลองเพลิง พระราชทาน และตั้งโตะปูดวยผาขาวสําหรับวางผาไตร พระราชทานบนเมรุ
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 231 v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย ทําหนาที่ จากลอง ตีนําเปนตนเสียง จังหวะ “สามไมหนี สี่ไมไล” คือ จากลองตีกลอง ๓ ครั้ง เมื่อครบ ๓ ครั้ง เจาหนาที่กลองชนะที่เหลือจะตีรับพรอมกัน ๔ ครั้ง นับ เปนหนึ่งจังหวะ โดยจะตีไปตลอดการเวียนเมรุ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย นิมนตพระสงฆ นั่งบนเสลี่ยงพระ v ผูนําริ้วสั่งแถวพรอม สะพายกลอง ฉัตรใสกระบอก ยก เสลี่ยงพระ ยกเสลี่ยงโกศ ผูนําริ้วสั่งเดิน v เริ่มประโคม เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี จาปเริ่ม เปาปไฉน v การเวียนเมรุ เวียนทางซายของเมรุ จํานวน ๓ รอบ ขณะเดียวกัน เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี อีกจํานวนหนึ่งจะนําหีบศพขึ้นสูเตาเผา v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญโกศลองในขึ้นตั้งบน จิตกาธาน ริ้วขบวนที่ตั้งแถวดานหนาเมรุ โดยปไฉน และกลองชนะประโคมตอไปจนกวาโกศลองใน ขึ้นตั้งบนจิตกาธานจนเรียบรอย v เวียนรอบเมรุ ครบ ๓ รอบแลว ริ้วขบวนจะตั้งแถวดานหนาเมรุ เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี นิมนตพระลงจาก เสลี่ยงพระ
232 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v จากนั้นหัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณ หยุดประโคม ผูนําริ้ววันทยหัตถ จากลองตีกลอง ๓ ครั้ง โดยเร็วกวาปกติ ที่เหลือจะตีรับพรอมกัน ๔ ครั้ง จาปหยุดเปาปเปนการหยุดประโคม ผูนําริ้วสั่งเลิกแถว v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญทายาท หรือเจาภาพ รวมทั้งผูมีเกียรติ ที่ตั้งแถวในริ้วขบวน เลิกแถว เพื่อรอเวลาพระราชทานเพลิงศพ v เมื่อใกลเวลาพระราชทานเพลิงศพ เจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เชิญทายาท หรือเจาภาพ ตั้งแถวรอรับกลองเพลิง พระราชทาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดปกติขาว ติดแขนทุกข เชิญกลองเพลิงพระราชทาน เดินผาน แถวที่ตั้งรอรับกลองเพลิงพระราชทาน โดยทายาท หรือเจาภาพ แสดงความเคารพดวยการยืนตรง ในอาการสํารวม ไมตองคํานับ v ผูที่มารวมพิธีนั่งอยูในความสงบ ไมตองยืนขึ้น ไมตองทําความเคารพและจะไมมีการบรรเลงเพลงใดๆ
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 233 v จากนั้นทําความเคารพกลองเพลิงพระราชทาน โดยการ ไหว ๑ ครั้ง แลวเดินไปทําความเคารพผูวายชนม โดยการ คํานับ ๑ ครั้ง แลวลงจากเมรุ กรณี ผูวายชนมเปนพระภิกษุ ทําความเคารพโดยการไหว ๑ ครั้ง v สวนทายาท หรือเจาภาพ ที่ตั้งแถวทําความเคารพ ผูวายชนมพรอมกับเจาหนาที่ แลวเลิกแถว เพื่อรอเวลาพระราชทานเพลิงศพ v เมื่อถึงเวลาพิธีพระราชทานเพลิงศพตามหมายรับสั่ง เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีเชิญทายาท หรือเจาภาพ ยืนตั้ง แถวหนากระดานดานขางผูอานหมายรับสั่ง การอานให เริ่มอานหมายรับสั่ง อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ อานประวัติผูวายชนม ตามลําดับ กอนอานหมายรับสั่ง ให ทายาท หรือเจาภาพ ถวายความเคารพดวยการคํานับไปยัง ทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรม มหาราชวัง v หลังจากอานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณจบแลว ใหทายาท หรือเจาภาพ ถวายความเคารพดวยการคํานับ ไปยังทิศเดิมอีกครั้ง v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญกลองเพลิงพระราชทาน ไปวางบนโตะปูผาขาวที่จัดเตรียมไวบนเมรุ แลวหมุนพาน เชิญกลองเพลิงพระราชทาน ใหยอดมงกุฎหันออกจากตัวผูเชิญ
234 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v จากนั้นตัวแทนเจาภาพอานประวัติผูวายชนม ขณะอานหมายรับสั่งใหตั้งแถวเตรียมริ้วประโคม ปไฉน กลองชนะ โดยหัวแถวอยูบริเวณบันไดขาง ดานขวามือของเมรุ ประกอบดวย ผูนําริ้ว ๑ นาย จาป ๒ นาย เจาหนาที่กลองชนะ ๑๐ นาย เจาหนาที่ฉัตรเบญจา ๑๐ นาย v ขณะอานหมายรับสั่ง ใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดปกติขาวติดแขนทุกข ๒ นาย ปฏิบัติหนาที่แตงเพลิงพระราชทาน และเจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดผามวง ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง ขึ้นไปประจําบนเมรุ v ผูอานหมายรับสั่ง หากเปนบุคคลเดียวกับผูอาน สํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ ใหถวายความเคารพฯ ๒ ครั้ง คือ กอนอานหมายรับสั่งและหลังจาก อานสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณจบแลว แตหาก มิใชบุคคลเดียวกัน ใหถวายความเคารพกอน และหลังการอานหมายรับสั่ง หรือสํานึกใน พระมหากรุณาธิคุณ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย ทําหนาที่ แตงเพลิงพระราชทาน ทําความเคารพกลองเพลิง พระราชทาน โดยการไหวพรอมกัน ๑ ครั้ง จากนั้น เจาหนาที่ ผูเชิญกลองเพลิงพระราชทาน แกะหอ ถุงผาโปรงสีดําและเปดฝากลองเพลิงพระราชทาน v หยิบเทียนชนวนในกลองเพลิงพระราชทาน สงใหเจาหนาที่อีก ๑ นาย นําไปปกไวในโคมสําหรับเชิญเพลิง แลวหยิบกลักไมขีด สงใหเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เพื่อจุดเทียนชนวนในโคม จากนั้นนําดอกไมจันทนพระราชทาน วางบนพาน โดยใหปลายดอกไมจันทนหันไปทางโคมไฟ
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 235 v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย เชิญโคมไฟสําหรับจุดเพลิงพระราชทาน อีก ๑ นาย เชิญพานดอกไมจันทน พระราชทาน โดยผูเชิญโคมไฟยืนอยูทางดานขวาของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ผูเชิญพานดอกไมจันทนพระราชทาน เสมอ v ประธานถวายความเคารพไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวประทับ หรือพระบรมมหาราชวัง จากนั้น ประธาน หยิบดอกไมจันทนจุดเพลิงพระราชทานจาก โคมไฟที่เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี เชิญใหหัวหนาชุดปฏิบัติ ใหสัญญาณ ผูนําริ้ววันทยหัตถ ปไฉน กลองชนะ เริ่มประโคม v ขณะประธานวางดอกไมจันทนพระราชทาน ใหเจาหนาที่ ปฏิบัติงานพิธี ๑ นาย แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ เรียนเชิญผูที่มารวมงานยืนขึ้น v เมื่อถึงเวลาพระราชทานเพลิงศพ พิธีกรเรียนเชิญ ประธานขึ้นทอดผาบังสุกุล และประกอบพิธี พระราชทานเพลิง v ปดฝากลองเพลิงพระราชทานและหอถุงผาโปรงสีดําผูกโบวไวในรูปแบบเดิม และทําความเคารพโดยการไหว พรอมกัน ๑ ครั้ง แลวยืนรอปฏิบัติขางโตะวางกลองเพลิงพระราชทาน หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว
236 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน v หัวหนาชุดปฏิบัติใหสัญญาณหยุดประโคม ผูนําริ้ว วันทยหัตถ ปไฉน กลองชนะ หยุดประโคม ผูนําริ้ว สั่งใหเลิกแถว v หลังจากวางดอกไมจันทนพระราชทานแลว ประธานถวายความเคารพไปยังทิศเดิมอีกครั้ง แลวหันมา ทําความเคารพผูวายชนม โดยเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีทําความเคารพพรอมกับประธาน แลวประธานลงจากเมรุ v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดผามวง ปฏิบัติหนาที่รับเพลิง แลวนําดอกไมจันทนพระราชทาน กลับมาวางบนจิตกาธานเชนเดิม เชิญผูที่มารวมงานวาง ดอกไมจันทนบนจิตกาธานจนถึงคนสุดทาย v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ ถอนโกศลองใน แตยังไมถอนจิตกาธาน v เจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธี ๒ นาย แตงกายชุดปกติขาว ติดแขนทุกข เขาเพลิงจริงอีกครั้ง ใหกับประธาน หรือผูแทนที่เจาภาพกําหนด เจาหนาที่ปฏิบัติพิธี แตงกายชุดสีกากี สนว. ๐๑ ถอนจิตกาธาน เปนอันเสร็จพิธี หมายเหตุ กรณีประธานเปนสุภาพสตรี ทําความเคารพโดยการถอนสายบัว
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 237 หมายเหตุ เมื่อผูเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณหันหนาเขาริ้วเครื่องราชอิสริยาภรณชั้นสูงสุดจะอยูดานขวา ชั้นรองลงมา จะอยูดานซาย การจัดริ้วขบวนเวียนเมรุ พิธีพระราชทานเพลิงศพ ผูนําริ้วขบวน เจาหนาที่กลองชนะ จาป เจาหนาที่เชิญฉัตรเบญจา เจาหนาที่แบกเสี่ยงพระ เจาหนาที่สัปทนพระ เจาหนาที่ประคองพระ เจาหนาที่แบกเสลี่ยงโกศ เจาหนาที่สัปทนโกศ เจาหนาที่เชิญโกศ เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน ผูนําริ้วขบวน เจาหนาที่กลองชนะ จาป เจาหนาที่เชิญฉัตรเบญจา เจาหนาที่แบกเสี่ยงพระ เจาหนาที่สัปทนพระ เจาหนาที่ประคองพระ เจาหนาที่แบกเสลี่ยงโกศ เจาหนาที่สัปทนโกศ เจาหนาที่เชิญโกศ เจาภาพเชิญเครื่องทองนอย เจาภาพเชิญเครื่องราชอิสริยาภรณ ญาติ/ผูรวมงาน สัญลักษณ ผูนําริ้วขบวน กลองชนะ ฉัตรเบญจา เสลี่ยงพระ เสลี่ยงโกศ ฉัตรเบญจา ญาติ/ผูรวมงาน รองลงมา สูงสุด
238 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ผังการแตงเพลิงพระราชทาน หมายเหตุ เชิญกลองเพลิงพระราชทานไปตั้งบนโตะที่จัดเตรียมไว ผังการเชิญเพลิงพระราชทาน เจาหนาที่เชิญโคม เจาหนาที่เชิญโคม เจาหนาที่เชิญ ดอกไมจันทน เจาหนาที่เชิญ ดอกไมจันทน หนาเมรุ หนาเมรุ หนาเมรุ หนาเมรุ โกศ โกศ โกศ โกศ พานดอกไมจันทน โคมไฟสําหรับพระราชทาน กลองเพลิงพระราชทาน
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 239 รูปภาพเครื่องเกียรติยศประกอบศพและอุปกรณเครื่องใช เกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ โกศโถ กลองเพลิงพระราชทาน โคมไฟ โกศลองใน พานสแตนเลส พานลาวสีทอง พานกะไหลสีทอง อุปกรณเครื่องใชเกี่ยวกับงานพระราชทานเพลิงศพ
240 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ฐานจิตกาธาน ฟน สายคลองฉัตรเบญจา ดอกไมแผง กลองชนะแดงพรอมไมตี เสลี่ยงพระ ปไฉน เครื่องทองนอย สายคลองกลอง เสลี่ยงโกศ สัปทนแดง ฉัตรเบญจา
คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน 241 การแตงกายสําหรับงานพระราชทานเพลิงศพ ชุดนําริ้ว - เสื้อนอกราชปะแตนสีขาว ติดแขนทุกข - นุงผามวง ถุงเทาขาวยาว รองเทาดําหุมสน - หมวกทรงประพาสมะหยี่สีดํา ยอดเกี้ยว - รัดประคตแดงดอกขาว ชุดกั้นสัปทนเสลี่ยงพระ/เสลี่ยงโกศ - เสื้อนอกราชปะแตนสีขาว ติดแขนทุกข - นุงผามวง ถุงเทาขาวยาว รองเทาดําหุมสน ชุดปกติขาวติดแขนทุกข - เสื้อคอปดสีขาวแขนยาว มีกระเปาที่อกทั้ง สองขาง กระเปามีใบปกกระเปา - กางเกงขาวแบบราชการขายาว ชุดสีกากี สนว. ๐๑ - เสื้อคอพับแขนยาวสีกากี สนว. ๐๑ - กางเกงขายาวสีกากี สนว. ๐๑
242 คูมือการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ไดรับพระราชทาน ชุดกลอง - หมวกกลีบลําดวนแดงขลิบเหลือง - เสื้อปสตูแดงขลิบเหลือง - กางเกงปสตูแดงขลิบเหลือง ชุดจาป - หมวกทรงประพาสโหมดเทศ ยอดจุก - เสื้อเขมขาบไหม - กางเกงมัสรูไหม - เข็มขัดแถบทองหัวครุฑ ชุดหามเสลี่ยง - หมวกหูกระตายนํ้าเงินขลิบเหลือง - เสื้อแขนกระบอกขาว - กางเกงลายวิลาส ชุดฉัตรเบญจา - หมวกหูกระตายแดงขลิบเหลือง - เสื้อมัสรู - กางเกงมัสรู