ตัวอย่าง การเรียกเก็บค่าธรรมเนียม และภาษีอากรในการจดทะเบียนที่ดิน และอสังหาริมทรัพย์ประเภทต่าง ๆ ตามประมวลกฎหมายที่ดิน (ปี 2560)

µÇÑ Í‹ҧ

¡ÒÃàÃÕÂ¡à¡ºç ¤‹Ò¸ÃÃÁà¹ÕÂÁ
áÅÐÀÒÉÕÍÒ¡Ã㹡Òè´·ÐàºÂÕ ¹·è´Õ ¹Ô
áÅÐÍÊѧËÒÃÁÔ ·Ã¾Ñ » ÃÐàÀ·µ‹Ò§ æ

µÒÁ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒ·èÕ´¹Ô

¹ÒªÑªÒÞ ÊÔ·¸ÔÇÔÃѪ¸ÃÃÁ

Ãͧ͸Ժ´¡Õ ÃÁ·Õè´¹Ô
òõöð

คาํ แนะนําในการนําไปใช้และข้อระมัดระวงั

- ตวั อย่างการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมและภาษีอากรในการจดทะเบียน
ที่ดินและอสังหาริมทรัพยป์ ระเภทต่าง ๆ ตามประมวลกฎหมายที่ดินชุดน้ี
มีความจาํ เป็ นท่ีผูน้ าํ ไปใชจ้ ะตอ้ งระมดั ระวงั ในการใช้ ในกรณีที่มีกฎหมายซ่ึง
เปลี่ยนแปลงไปจากท่ีบังคบั ใช้ในขณะจัดทาํ ดังน้ัน ตัวอย่างการเรียกเก็บ
ค่าธรรมเนียมและภาษีอากรจะสมบูรณ์เป็นปัจจุบนั สามารถนาํ ไปใชโ้ ดยถูกตอ้ ง
ตลอดเวลา จึงข้ึนอยู่กบั ผูท้ ่ีไดร้ ับไดป้ รับปรุงขอ้ มูลในตวั อย่างให้ถูกตอ้ งและ
เป็นปัจจุบนั ต่อไป

- เป็ นการจดั ทาํ และเป็ นความเห็นส่วนตวั กรมที่ดินและสํานกั มาตรฐาน
การทะเบียนท่ีดินไม่จาํ เป็ นตอ้ งเห็นดว้ ยเสมอไป ฉะน้นั ในกรณีท่ีเห็นไม่ตรงกัน
ให้ถือปฏิบัติตามที่กรมที่ดินและสํานักมาตรฐานการทะเบียนที่ดินสั่งการหรือ
กาํ หนดไว้

นายชยั ชาญ สิทธิวริ ัชธรรม
ผจู้ ดั ทาํ

ธนั วาคม ๒๕๕๙

คาํ นํา

หนงั สือตวั อยา่ งการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมและภาษีอากรในการจด
ทะเบียนที่ดินและอสังหาริมทรัพยป์ ระเภทต่าง ๆ ตามประมวลกฎหมายที่ดิน
เล่มน้ีเคยจดั พิมพเ์ ป็ นหนงั สือท่ีระลึกการรับราชการของท่านที่ปรึกษาดา้ น
ประสิทธิภาพ (ท่านประทีป เจริญพร) มาแลว้ ๒ คร้ัง ซ่ึงระยะเวลาไดผ้ ่าน
มานานพอสมควร ทาํ ให้ตวั อยา่ งในหนงั สือเล่มน้ีบางเร่ืองเปลี่ยนแปลงไป
ดงั น้นั ผเู้ ขียนจึงไดป้ รับปรุงให้เป็ นปัจจุบนั เพื่อแจกจ่ายให้เจา้ หนา้ ที่ของ
กรมที่ดินไดม้ ีตวั อย่างการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมและภาษีอากรในการจด
ทะเบียนที่ดินและอสังหาริมทรัพยป์ ระเภทต่าง ๆ ตามประมวลกฎหมาย
ท่ีดินที่เป็ นปัจจุบนั ไวใ้ ชใ้ นการปฏิบตั ิงานและแนะนาํ ประชาชน อนั เป็ น
การเพมิ่ ความสะดวกและประสิทธิภาพในการใหบ้ ริการประชาชน

ในการรวบรวมและจดั พิมพค์ ร้ังน้ีคงเป็นเช่นเดิม คือไม่ไดจ้ ดั พิมพ์
เพ่อื จาํ หน่าย หากแต่จดั พมิ พเ์ พื่อมอบเป็นส่วนตวั ใหพ้ ี่ – นอ้ ง – เพื่อนชาวดิน
ไดม้ ีหนงั สือไวใ้ ชใ้ นการปฏิบตั ิหนา้ ที่ เพื่อใหเ้ กิดความถูกตอ้ งและเป็ น
ประโยชน์แก่กรมที่ดิน ท้งั น้ี เพ่ือเป้ าหมายในการให้บริการประชาชนเป็ น
ที่ต้งั โดยในการปรับปรุงเพ่ิมเติมคร้ังน้ีนอกจากผเู้ ขียนจะไดด้ าํ เนินการเอง
แลว้ ยงั ไดร้ ับความช่วยเหลือจากคุณหริรักษ์ หตั ถศาสตร์ นกั วิชาการท่ีดิน
ชาํ นาญการพิเศษ ได้ช่วยตรวจความถูกต้อง และคุณสายฝน สมบูรณ์

นกั วิชาการท่ีดินชาํ นาญการ ท่ีกรุณาช่วยจดั พิมพต์ น้ ฉบบั และปรับแกไ้ ข
ตามความตอ้ งการของผเู้ ขียน อีกท้งั ไดร้ ับการสนบั สนุนการพมิ พจ์ ากเพื่อน
และพี่ ในกรมท่ีดิน จึงทาํ ใหห้ นงั สือเล่มน้ีสาํ เร็จไดด้ ว้ ยดี จึงขอขอบคุณไว้
ณ ท่ีน้ีดว้ ย โดยผเู้ ขียนหวงั เป็นอยา่ งยง่ิ วา่ หนงั สือเล่มน้ีจะเป็นประโยชน์แก่
พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ของกรมที่ดินตามสมควร

ชยั ชาญ สิทธิวริ ัชธรรม
รองอธิบดีกรมที่ดิน
ธนั วาคม ๒๕๕๙

ก ๑
๑๕
สารบญั
๒๒
คาํ แนะนําและข้อระมัดระวงั ในการนําไปใช้
คาํ นํา ๒๙
สารบญั
ประมวลกฎหมายทด่ี นิ ๓๓

หมวด ๖ การจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม ๔๕
หมวด ๑๑ คา่ ธรรมเนียม

กฎกระทรวง ฉบบั ที่ ๗ (พ.ศ. ๒๔๙๗)
ออกตามความในพระราชบญั ญตั ใิ ห้ใช้
ประมวลกฎหมายทด่ี ิน พ.ศ. ๒๔๙๗
กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี ๓๕ (พ.ศ. ๒๕๓๑)
ออกตามความในพระราชบญั ญตั ใิ ห้ใช้
ประมวลกฎหมายทด่ี นิ พ.ศ. ๒๔๙๗
กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี ๔๗ (พ.ศ. ๒๕๔๑)
ออกตามความในพระราชบญั ญตั ใิ ห้ใช้
ประมวลกฎหมายทด่ี ิน พ.ศ. ๒๔๙๗
คาํ สั่งกระทรวงมหาดไทย ท่ี ๖๖ /๒๕๕๒
เร่ือง แต่งต้ังเจ้าพนักงานทด่ี ิน

ข

คาํ สั่งกรมทดี่ นิ ที่ ๙๕๕ /๒๕๕๒ ๔๗
เร่ือง กาํ หนดหน้าทแี่ ละทุนทรัพย์
ในการจดทะเบียนสิทธิและนิตกิ รรม
ของเจ้าพนักงานทดี่ ิน

การเรียกเอกสารหลกั ฐานประกอบ ๕๓
การจดทะเบียนสิทธิและนิตกิ รรม
และธุรกรรมอนื่ เกยี่ วกบั อสังหาริมทรัพย์

การเรียกสําเนาบตั รประจาํ ตวั ประชาชน ๕๙
และสําเนาทะเบียนบ้านในการประกอบคาํ ขอ

ตัวอย่างการเรียกเกบ็ ค่าธรรมเนียมและภาษอี ากรในการจดทะเบียนทด่ี ิน
และอสังหาริมทรัพย์ประเภทต่าง ๆ ตามประมวลกฎหมายทด่ี ิน

ซื้อ – ขาย

(๑) นิติบุคคล (บรรษทั ,บริษทั ,หจก.) ขาย ๖๕
(๒) นิติบุคคล (บรรษทั ,บริษทั ,หจก.) ซ้ือจากนิติบุคคล ๖๖
(๓) นิติบุคคล (บรรษทั ,บริษทั , หจก.) ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๖๗
(๔) บุคคลธรรมดา ขายใหบ้ ุคคลธรรมดา/นิติบุคคล ๖๘
(๕) ผถู้ ือกรรมสิทธ์ิรวม (บุคคลธรรมดา) ๖๙

ขายร่วมกนั เมื่อพน้ ๕ ปี นบั แต่วนั ไดม้ า
ซ่ึงกรรมสิทธ์ิ (กรณีร่วมกนั ซ้ือและร่วมกนั ขาย)

ข

ค

(๖) ผถู้ ือกรรมสิทธ์ิรวม (บุคคลธรรมดา) ๗๐
ขายร่วมกนั ภายใน ๕ ปี นบั แต่วนั ไดม้ าซ่ึงกรรมสิทธ์ิ
(กรณีร่วมกนั ซ้ือและร่วมกนั ขาย) ๗๑

(๗) ผถู้ ือกรรมสิทธ์ิรวม (บุคคลธรรมดา) ๗๒
บางคนขาย (ขายเฉพาะส่วน) เมื่อพน้ ๕ ปี
นบั แต่วนั ไดม้ าซ่ึงกรรมสิทธ์ิ (กรณีร่วมกนั ๗๓
ซ้ือแต่ขายไม่พร้อมกนั )
๗๔
(๘) ผถู้ ือกรรมสิทธ์ิรวม (บุคคลธรรมดา)
บางคนขาย (ขายเฉพาะส่วน) ภายใน ๕ ปี ๗๕
นบั แต่วนั ไดม้ าซ่ึงกรรมสิทธ์ิ ๗๖
๗๗
(๙) สามีภริยาชอบดว้ ยกฎหมาย (รวมกนั ซ้ือและ ๗๘
ร่วมกนั ขาย) ขายเมื่อพน้ ๕ ปี นบั แต่ ๗๙
วนั ไดม้ าซ่ึงกรรมสิทธ์ิ ๘๐

(๑๐) กระทรวงการคลงั ขายอสงั หาริมทรัพย์
(ท่ีดินราชพสั ดุและหรืออาคาร) ใหบ้ ุคคลธรรมดา
หรือนิติบุคคล

(๑๑) นิติบุคคลขายอสงั หาริมทรัพยใ์ หก้ ระทรวงการคลงั
(๑๒) บุคคลธรรมดาขายอสงั หาริมทรัพยใ์ ห้

กระทรวงการคลงั
(๑๓) การเคหะแห่งชาติ ขาย (ท่ีจดั สรรของการเคหะ)

ใหบ้ ุคคลธรรมดา/นิติบุคคล
(๑๔) การเคหะแห่งชาติ ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๑๕) การเคหะแห่งชาติ ซ้ือจากนิติบุคคล
(๑๖) ธนาคารแห่งประเทศไทย ซ้ือจากบุคคลธรรมดา

ค

ง

(๑๗) ธนาคารแห่งประเทศไทย ซ้ือจากนิติบุคคล ๘๑

(๑๘) มิสซงั โรมนั คาทอลิก ขายที่ดินท่ีไดร้ ับพระราชทาน ๘๒
หรือ รับบริจาคมา

(๑๙) มิสซงั โรมนั คาทอลิก ซ้ือท่ีดิน ๘๓

(๒๐) มสั ยดิ อิสลาม ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๘๔

(๒๑) มสั ยดิ อิสลาม ซ้ือจากนิติบุคคล ๘๕
(๒๒) วดั ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๘๖

(๒๓) วดั ซ้ือจากนิติบุคคล ๘๗

(๒๔) มูลนิธิคริสตจกั ร ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๘๘
(๒๕) มูลนิธิคริสตจกั ร ซ้ือจากนิติบุคคล ๘๙
(๒๖) สาํ นกั งานทรัพยส์ ินส่วนพระมหากษตั ริย์
๙๐

ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๒๗) สาํ นกั งานทรัพยส์ ินส่วนพระมหากษตั ริย์ ๙๑

ซ้ือจากนิติบุคคล
(๒๘) นิติบุคคลไดร้ ับการส่งเสริมการลงทุน (BOI) ๙๒

ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๒๙) นิติบุคคลท่ีไดร้ ับการส่งเสริมการลงทุน (BOI) ๙๓

ซ้ือจากนิติบุคคล
(๓๐) นิติบุคคลไดร้ ับการส่งเสริมการลงทุน ขาย ๙๔
อสงั หาริมทรัพยซ์ ่ึงเป็นกิจการท่ีไดร้ ับการส่งเสริมการลงทุน

(๓๑) บริษทั จดั สรรที่ดิน ขายบุคคลธรรมดาหรือ ๙๕

นิติบุคคล

(๓๒) บริษทั จดั สรรที่ดิน ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๙๖
(๓๓) บริษทั จดั สรรที่ดิน ซ้ือจากนิติบุคคล ๙๗

ง

จ

(๓๔) สหกรณ์ ซ้ือจากบุคคลธรรมดา (บุคคลธรรมดา ๙๘
ขายใหส้ หกรณ์)
๙๙
(๓๕) สหกรณ์ซ้ือจากนิติบุคคล (นิติบุคคลขายใหส้ หกรณ์) ๑๐๐
(๓๖) สหกรณข์ ายใหแ้ ก่บุคคลธรรมดา หรือนิติบุคคล ๑๐๑
(๓๗) กลุ่มเกษตรกร ขายแก่บุคคลธรรมดา/นิติบุคคล ๑๐๒
(๓๘) กลุ่มเกษตรกรซ้ือจากบุคคลธรรมดา (บุคคลธรรมดา
๑๐๓
ขายใหก้ ลุ่มเกษตรกร)
(๓๙) กลุ่มเกษตรกรซ้ือจากนิติบุคคล (นิติบุคคล ๑๐๔
๑๐๕
ขายใหก้ ลุ่มเกษตรกร) ๑๐๖
(๔๐) ธนาคารพาณิชย์ ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๔๑) ธนาคารพาณิชย์ ซ้ือจากนิติบุคคล ๑๐๗
(๔๒) ธนาคารอาคารสงเคราะห์ ขาย ๑๐๘
๑๐๙
ใหบ้ ุคคลธรรมดา/นิติบุคคล
(๔๓) ธนาคารอาคารสงเคราะห์ ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๑๑๐
(๔๔) ธนาคารเพอื่ การเกษตรและสหกรณ์เกษตร ขาย
(๔๕) ธนาคารเพอื่ การเกษตรและสหกรณ์การเกษตร

ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๔๖) ธนาคารเพื่อการเกษตร และสหกรณ์ ซ้ือจากนิติบุคคล

(๔๗) ธนาคารพาณิชย์ ขาย (บุคคลธรรมดา หรือ ๑๑๑
นิติบุคคลเป็นผซู้ ้ือ) ๑๑๒

(๔๘) บรรษทั เงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ขาย
บุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคล

จ

ฉ

(๔๙) บรรษทั เงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ๑๑๓
ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
๑๑๔
(๕๐) บรรษทั เงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
ซ้ือจากนิติบุคคล ๑๑๕

(๕๑) สาํ นกั งานการปฏิรูปที่ดินเพอ่ื การเกษตรกรรม ๑๑๘
ขายใหแ้ ก่เกษตรกรผเู้ ช่าซ้ือ
๑๒๐
(๕๒) สาํ นกั งานการปฏิรูปท่ีดินเพอ่ื เกษตรกรรม
ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๑๒๑
๑๒๒
(๕๓) สาํ นกั งานการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรม ๑๒๓
ซ้ือจากนิติบุคคล
๑๒๔
(๕๔) องคก์ ารสงเคราะห์ทหารผา่ นศึก ซ้ือจากบุคคลธรรมดา ๑๒๕
(๕๕) องคก์ ารสงเคราะห์ทหารผา่ นศึก ซ้ือจากนิติบุคคล
(๕๖) องคก์ ารสงเคราะห์ทหารผา่ นศึก ขายแก่ ๑๒๖
๑๒๗
บุคคลธรรมดา/นิติบุคคล ๑๒๘
(๕๗) มลู นิธิชยั พฒั นา ขาย ๑๒๙
(๕๘) มลู นิธิชยั พฒั นารับโอนไม่มีคา่ ตอบแทน
๑๓๐
จากบุคคลธรรมดา ๑๓๑
(๕๙) มลู นิธิชยั พฒั นารับโอนไม่มีค่าตอบแทนจากนิติบุคคล
(๖๐) มหาวิทยาลยั ของรัฐ ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๖๑) มหาวทิ ยาลยั ของรัฐ ซ้ือจากนิติบุคคล
(๖๒) หอการคา้ ต่าง ๆ (ซ่ึงเป็นนิติบุคคล) ซ้ือจาก

บุคคลธรรมดา
(๖๓) หอการคา้ ต่าง ๆ (ซ่ึงเป็นนิติบุคคล) ซ้ือจากนิติบุคคล
(๖๔) หอการคา้ ต่าง ๆ ซ่ึงเป็นนิติบุคคล ขาย

ฉ

ช

(๖๕) บริษทั บริหารสินทรัพย์ (ต่าง ๆ ) ขาย ๑๓๒
(๖๖) บริษทั บริหารสินทรัพยร์ ับโอนสินทรัพย์ ๑๓๓

(สินทรัพยด์ อ้ ยคุณภาพของสถาบนั การเงิน) ๑๓๔
(๖๗) สถานเอกอคั รราชทตู / รัฐบาลต่างประเทศ
๑๓๕
ซ้ือจากบุคคลธรรมดา
(๖๘) สถานเอกอคั รราชทูต/รัฐบาลต่างประเทศ ๑๓๖
๑๓๗
ซ้ือจากนิติบุคคล
(๖๙) สถานเอกอคั รราชทูต/รัฐบาลต่างประเทศ ขาย
(๗๐) โอนขายอสงั หาริมทรัพยอ์ นั เป็นมรดกหรือ

อสงั หาริมทรัพยท์ ี่ไดร้ ับจากการใหโ้ ดยเสน่หา
ที่ต้งั อยนู่ อกเขต กทม., เทศบาล หรือเมืองพทั ยา
(= ที่ดินท่ีโอนเป็นท่ีดินต้งั อยใู่ นเขต อบต.
หรือสภาตาํ บล)

ขาย – โอนตามคาํ สั่งศาล ๑๓๘
๑๓๙
(๗๑) ขายตามคาํ สง่ั ศาล ๑๔๐
(๗๒) โอนตามคาํ สงั่ ศาล (มีทุนทรัพย)์
(๗๓) โอนตามคาํ สง่ั ศาล (ไม่มีทุนทรัพย)์

ขาย – ขายฝาก

(๗๔) บุคคลธรรมดาขายฝาก ใหแ้ ก่บุคคลธรรมดา , นิติบุคคล ๑๔๑
(๗๕) นิติบุคคลขายฝาก ใหแ้ ก่ บุคคลธรรมดา , นิติบุคคล ๑๔๒
(๗๖) บุคคลธรรมดา ไถ่ถอนขายฝาก (บุคคลธรรมดา
เป็นผรู้ ับซ้ือฝาก) ๑๔๓

ช

ซ

(๗๗) นิติบุคคล ไถ่ถอนขายฝาก (บุคคลธรรมดา ๑๔๔
เป็นผรู้ ับซ้ือฝาก) ๑๔๕
๑๔๖
(๗๘) บุคคลธรรมดา ไถ่ถอนขายฝาก (นิติบุคคล ๑๔๗
เป็นผรู้ ับซ้ือฝาก)
๑๔๘
(๗๙) นิติบุคคล ไถ่ถอนขายฝาก (นิติบุคคลเป็นผรู้ ับซ้ือฝาก)
(๘๐) ผขู้ ายฝาก (บุคคลธรรมดา) ขายอสงั หาริมทรัพย์

ที่ไดไ้ ถ่ถอนจากขายฝากคร้ังเดียวหรือหลายคร้ัง
ภายในกาํ หนด
(๘๑) ผขู้ ายฝาก (บุคคลธรรมดา) ขายอสงั หาริมทรัพย์
ที่ไดไ้ ถ่จากขายฝากภายในกาํ หนด (กรณีผขู้ าย
มีชื่ออยใู่ นทะเบียนบา้ นตามกฎหมาย วา่ ดว้ ย
การทะเบียนราษฎร์ มาแลว้ เป็นเวลาไม่นอ้ ยกวา่
หน่ึงปี นบั แต่วนั ที่จดทะเบียนไดม้ าซ่ึงกรรมสิทธ์ิ
ในอสงั หาริมทรัพยต์ ้งั แต่ก่อนขายฝาก)

กรรมสิทธ์ิรวม ๑๕๐
๑๕๑
(๘๒) กรรมสิทธ์ิรวม (บุคคลธรรมดาใหบ้ ุคคลธรรมดา ๑๕๒
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีคา่ ตอบแทน) ๑๕๓

(๘๓) กรรมสิทธ์ิรวม (บุคคลธรรมดาใหน้ ิติบุคคล
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีค่าตอบแทน)

(๘๔) กรรมสิทธ์ิรวม (นิติบุคคลใหบ้ ุคคลธรรมดา
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีคา่ ตอบแทน)

(๘๕) กรรมสิทธ์ิรวม (นิติบุคคลใหน้ ิติบุคคล
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีคา่ ตอบแทน)

ซ

ฌ

(๘๖) กรรมสิทธ์ิรวม (สามีใหภ้ ริยาชอบดว้ ยกฎหมาย ๑๕๔
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (ไม่มีค่าตอบแทน) ๑๕๕
๑๕๖
(๘๗) กรรมสิทธ์ิรวม (สามีใหภ้ ริยาไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย ๑๕๗
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (กรณีไม่มีคา่ ตอบแทน) ๑๕๘
๑๕๙
(๘๘) กรรมสิทธ์ิรวม (สามีใหภ้ ริยาไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย ๑๖๐
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (กรณีมีคา่ ตอบแทน) ๑๖๑
๑๖๒
(๘๙) กรรมสิทธ์ิรวม (มารดาใหบ้ ุตรถือกรรมสิทธ์ิรวม) ๑๖๓
(มีคา่ ตอบแทน) ๑๖๔
๑๖๕
(๙๐) กรรมสิทธ์ิรวม (มารดาใหบ้ ุตรถือกรรมสิทธ์ิรวม)
(ไม่มีค่าตอบแทน) ไม่รวมบุตรบุญธรรม

(๙๑) กรรมสิทธ์ิรวม (บิดาใหบ้ ุตรชอบดว้ ยกฎหมาย
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีค่าตอบแทน)

(๙๒) กรรมสิทธ์ิรวม (บิดาใหบ้ ุตรชอบดว้ ยกฎหมาย
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (ไม่มีค่าตอบแทน)

(๙๓) กรรมสิทธ์ิรวม (บิดาใหบ้ ุตรไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (ไม่มีคา่ ตอบแทน)

(๙๔) กรรมสิทธ์ิรวม (บิดาใหบ้ ุตรไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีค่าตอบแทน)

(๙๕) กรรมสิทธ์ิรวม (บุตรใหบ้ ิดามารดาชอบดว้ ยกฎหมาย
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (ไม่มีค่าตอบแทน)

(๙๖) กรรมสิทธ์ิรวม (บุตรใหบ้ ิดาหรือมารดาชอบ
ดว้ ยกฎหมายถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีค่าตอบแทน)

(๙๗) กรรมสิทธ์ิรวม (บุตรใหบ้ ิดาไม่ชอบ
ดว้ ยกฎหมายถือกรรมสิทธ์ิรวม) (ไม่มีค่าตอบแทน)

ฌ

(๙๘) กรรมสิทธ์ิรวม (บุตรใหบ้ ิดาไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย ญ
ถือกรรมสิทธ์ิรวม) (มีคา่ ตอบแทน)
๑๖๖
(๙๙) กรรมสิทธ์ิรวม (โอนชาํ ระหน้ีจาํ นองบางส่วน)
(๑๐๐) กรรมสิทธ์ิรวม (โอนใหต้ วั การ) ๑๖๗
๑๖๘
ให้ – ถอนคนื การให้
๑๖๙
(๑๐๑) บุคคลธรรมดา ให้ บุคคลอ่ืนทว่ั ไป ๑๗๐
(๑๐๒) บุคคลธรรมดา ให้ (บริจาค) ทางราชการ
๑๗๑
(ไม่มีค่าตอบแทน) ๑๗๒
(๑๐๓) นิติบุคคล ให้ (บริจาค) ทางราชการ ๑๗๓
(๑๐๔) บุคคลธรรมดา ให้ กระทรวงการคลงั ๑๗๔
(๑๐๕) บุคคลธรรมดา ให้ องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน ๑๗๕
(๑๐๖) บุคคลธรรมดา ให้ กรุงเทพมหานคร ๑๗๖
(๑๐๗) บุคคลธรรมดา ให้ เมืองพทั ยา ๑๗๗
(๑๐๘) กรุงเทพมหานคร ให้ กระทรวงการคลงั ๑๗๘
(๑๐๙) บุคคลธรรมดา ให้ เป็นท่ีสาธารณประโยชน์ ๑๘๐
(๑๑๐) บุคคลธรรมดา ให้ วดั ๑๘๑
(๑๑๑) นิติบุคคล ให้ วดั ๑๘๓
(๑๑๒) บุคคลธรรมดา ให้ มสั ยดิ ๑๘๔
(๑๑๓) บุคคลธรรมดา ให้ มลู นิธิ ๑๘๕
(๑๑๔) บุตร ให้ บิดามารดา โดยชอบดว้ ยกฎหมาย ๑๘๖
(๑๑๕) บุตร ให้ บิดา (ไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย)
(๑๑๖) บิดามารดา ให้ บุตร โดยชอบดว้ ยกฎหมาย

(ไม่รวมบุตรบุญธรรม)

ญ

ฎ

(๑๑๗) บิดา ให้ บุตรที่ไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย ๑๘๗
(๑๑๘) บิดามารดาบุญธรรม ให้ บุตรบุญธรรม ๑๘๘

ท่ีชอบดว้ ยกฎหมาย ๑๘๙
(๑๑๙) บุตรบุญธรรม ให้ บิดามารดาบุญธรรม ๑๙๐
(๑๒๐) หลาน ให้ ป่ ยู า่ ตายาย (ผสู้ ืบสันดานใหผ้ บู้ ุพการี) ๑๙๑
(๑๒๑) หลาน ให้ ลุงป้ า นา้ อา ๑๙๒
(๑๒๒) บุคคลธรรมดา ให้ พี่นอ้ งร่วมบิดามารดา ๑๙๓
(๑๒๓) การใหร้ ะหวา่ งคูส่ มรสที่ชอบดว้ ยกฎหมายท้งั แปลง
๑๙๔
(เป็นทรัพยส์ ินส่วนตวั ก่อนสมรส) ๑๙๕
(๑๒๔) ใหค้ ูส่ มรสถือกรรมสิทธ์ิรวม (ในทรัพยส์ ินส่วนตวั )
(๑๒๕) ใหม้ ูลนิธิหรือสมาคมท่ีไดร้ ับการประกาศ ๑๙๖
๑๙๗
เป็นองคก์ รการกศุ ลสาธารณะตามประกาศ ๑๙๘
กระทรวงการคลงั ๑๙๙
(๑๒๖) บุคคลธรรมดาใหม้ ูลนิธิชยั พฒั นา
(๑๒๗) นิติบุคคลใหม้ ลู นิธิชยั พฒั นา ๒๐๐
(๑๒๘) บุคคลธรรมดาใหส้ ภากาชาดไทย
(๑๒๙) บุคคลธรรมดาใหม้ ูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ๒๐๑
ในสมเดจ็ พระนางเจา้ สิริกิต์ิพระบรมราชินีนาถ
(๑๓๐) มลู นิธิสงเคราะห์เดก็ ขอสภากาชาดรับให้
(ไม่มีค่าตอบแทน) จากบุคคลธรรมดา
(๑๓๑) มลู นิธิสงเคราะห์เดก็ ของสภากาชาดไทย
รับโอนจากนิติบุคคลโดยไม่มีคา่ ตอบแทน

ฎ

ฏ

(๑๓๒) ให้ (บริจาค) มหาวิทยาลยั เอกชน ท่ีจดั ต้งั ๒๐๒
พระราชบญั ญตั ิสถาบนั อุดมศึกษาเอกชน
พ.ศ. ๒๕๔๖ และพระราชบญั ญตั ิสถาบนั ๒๐๓
อุดมศึกษาเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๒ (กฎหมายเก่า) ๒๐๔

(๑๓๓) มูลนิธิสงเคราะห์เดก็ ของสภากาชาดรับให้ ๒๐๕
(ไม่มีค่าตอบแทน) จากบุคคลธรรมดา ๒๐๖
๒๐๗
(๑๓๔) ให้ (บริจาค) แก่สถาบนั การศึกษาเอกชน ๒๐๘
ท่ีจดั ต้งั ตามพระราชบญั ญตั ิสถาบนั อุดมศึกษา
เอกชน พ.ศ. ๒๕๔๖ และพระราชบญั ญตั ิสถาบนั ๒๐๙
อุดมศึกษาเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๒ (กฎหมายเก่า)

(๑๓๕) ผรู้ ับใบอนุญาตจดั ต้งั โอนที่ดินและส่ิงปลูกสร้าง
ใหแ้ ก่สถาบนั อุดมศึกษาเอกชนประเภทมหาวิทยาลยั

(๑๓๖) ผรู้ ับใบอนุญาตจดั ต้งั โอนท่ีดินและส่ิงปลูกสร้าง
ใหแ้ ก่สถาบนั อุดมศึกษาเอกชนประเภทสถาบนั

(๑๓๗) ผรู้ ับใบอนุญาตจดั ต้งั โอนที่ดินและส่ิงปลูกสร้าง
ใหแ้ ก่สถาบนั อุดมศึกษาเอกชนประเภทวิทยาลยั

(๑๓๘) ผรู้ ับใบอนุญาตโรงเรียนเอกชนโอนใหโ้ รงเรียน
เอกชน (โอนตามกฎหมาย (มาตรา ๒๗ แห่ง
พระราชบญั ญตั ิโรงเรียนเอกชน พ.ศ. ๒๕๕๐)
แกไ้ ขเพม่ิ เติมตามพระราชบญั ญตั ิโรงเรียนเอกชน
(ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๕๔

(๑๓๙) โรงเรียนเอกชน (เลิกกิจการ) โอนกรรมสิทธ์ิ
กลบั คืนใหผ้ รู้ ับใบอนุญาต

ฏ

ฐ

(๑๔๐) บุคคลอ่ืนใดท่ีไม่ใช่ผรู้ ับใบอนุญาตให้ ๒๑๐
โรงเรียนเอกชน ตามพระราชบญั ญตั ิ
โรงเรียนเอกชน พ.ศ. ๒๕๕๐ แกไ้ ขเพมิ่ เติม ๒๑๑
โดยพระราชบญั ญตั ิโรงเรียนเอกชน (ฉบบั ที่ ๒) ๒๑๒
พ.ศ. ๒๕๕๔ (เป็นการบริจาค) ๒๑๓
๒๑๔
(๑๔๑) บุคคลธรรมดาใหส้ ถานศึกษาในสงั กดั กระทรวง ๒๑๕
ศึกษาธิการ (ไม่มีค่าตอบแทน หรือประโยชนอ์ ื่นใด ๒๑๖
เป็ นการตอบแทน) ๒๑๗

(๑๔๒) นิติบุคคลใหส้ ถานศึกษาในสังกดั กระทรวง
ศึกษาธิการ (ไม่มีคา่ ตอบแทนหรือประโยชนอ์ ื่นใด
เป็ นการตอบแทน)

(๑๔๓) มหาวทิ ยาลยั มหิดลรับใหจ้ ากบุคคลธรรมดา

(เพื่อสนบั สนุนการศึกษาตามโครงการท่ี

กระทรวงศึกษาธิการเห็นชอบ)

(๑๔๔) มหาวิทยาลยั มหิดลรับใหจ้ ากนิติบุคคล
(เพ่อื สนบั สนุนการศึกษาตามโครงการที่
กระทรวงศึกษาธิการเห็นชอบ)

(๑๔๕) ผจู้ ดั สรรท่ีดินโอนสาธารณูปโภคและ
บริการสาธารณะใหแ้ ก่นิติบุคคลหม่บู า้ นจดั สรร

(๑๔๖) ผจู้ ดั สรรที่ดินโอนสาธารณูปโภคและบริการสาธารณะ
ใหแ้ ก่นิติบุคคลท่ีผซู้ ้ือท่ีดินจดั ต้งั เพ่อื รับโอนฯ

(๑๔๗) ถอนคืนการให้ (ศาลมีคาํ พิพากษา
ถึงท่ีสุดถอนคืนการให)้

ฐ

ฑ

แลกเปลย่ี น ๒๑๘
๒๑๙
(๑๔๘) บุคคลธรรมดา แลกเปล่ียนกบั บุคคลธรรมดา ๒๒๐
(๑๔๙) บุคคลธรรมดา แลกเปลี่ยนกบั นิติบุคคล ๒๒๑
๒๒๒
(๑. แปลงบุคคลธรรมดาเป็นเจา้ ของ) ๒๒๓
(๑๕๐) บุคคลธรรมดา แลกเปลี่ยนกบั นิติบุคคล ๒๒๔

(๒. แปลงนิติบุคคลเป็นเจา้ ของ) ๒๒๕
(๑๕๑) นิติบุคคล แลกเปล่ียนกบั นิติบุคคล ๒๒๖
(๑๕๒) กระทรวงการคลงั แลกเปลี่ยนที่ดินกบั ๒๒๗

กรุงเทพมหานคร (๑. แปลงกระทรวงการคลงั )
(๑๕๓) กระทรวงการคลงั แลกเปล่ียนกบั กรุงเทพมหานคร

(๒. แปลงกรุงเทพมหานคร)
(๑๕๔) กรุงเทพมหานครใหก้ ระทรวงการคลงั

โดยไม่มีค่าตอบแทน

จํานอง

(๑๕๕) จาํ นอง (กรณีทว่ั ไป ท้งั กรณีบุคคลธรรมดา
หรือ นิติบุคคล เป็นผจู้ าํ นอง หรือ ผรู้ ับจาํ นอง

(๑๕๖) จาํ นองเพิม่ หลกั ทรัพย์
(๑๕๗) จาํ นอง (กรณี จาํ นองเพือ่ ประกนั หน้ี

การใหส้ ินเช่ือเพ่อื การเกษตรของสถาบนั
การเงินท่ีรัฐมนตรีกาํ หนด)

ฑ

ฒ

(๑๕๘) จาํ นอง (กรณีการใหส้ ินเชื่อเพือ่ ฟ้ื นฟคู วามเสียหาย ๒๒๘
จากอุทกภยั อคั คีภยั วาตภยั หรือมหนั ตภยั อ่ืน
ตามหลกั เกณฑท์ ี่รัฐมนตรีกาํ หนด (ระเบียบ
กระทรวงมหาดไทย วา่ ดว้ ยหลกั เกณฑเ์ ก่ียวกบั การ

จดทะเบียนจาํ นองสาํ หรับการใหส้ ินเชื่อเพื่อฟ้ื นฟู
ความเสียหายจากอุทกภยั ฯ พ.ศ. ๒๕๔๒))
(๑๕๙) แกไ้ ขหน้ีอนั จาํ นองเป็นประกนั ๒๒๙

(๑๖๐) ข้ึนเงินจากจาํ นอง ๒๓๐
(๑๖๑) แกไ้ ขเปล่ียนแปลงจาํ นอง (แปลงหน้ีใหม่)
(๑๖๒) ไถ่ถอนจากจาํ นอง,แบ่งไถ่ถอนจากจาํ นอง, ๒๓๑
๒๓๒

ระงบั จาํ นอง (ปลดจาํ นอง),ปลอดจาํ นอง
(๑๖๓) ผอ่ นเงินตน้ เงินจากจาํ นอง, ลดเงินจากจาํ นอง
๒๓๓
(๑๖๔) ระงบั จาํ นอง (หน้ีเกลื่อนกลืนกนั ), ระงบั จาํ นอง ๒๓๔
(ศาลขายบงั คบั จาํ นอง)
(๑๖๕) เปลี่ยนชื่อผรู้ ับจาํ นอง (ระหวา่ งกิจการ
ที่เป็นนิติบุคคลเดียวกนั ) ๒๓๕

(๑๖๖) โอนสิทธิการรับจาํ นอง ๒๓๖

(๑๖๗) โอนสิทธิการรับจาํ นอง กรณี โอนโดย ๒๓๗

มีกฎหมายเฉพาะใหโ้ อน
(๑๖๘) โอนสิทธิการับจาํ นอง กรณีท่ีสถาบนั การเงิน ๒๓๘

รับโอนสิทธิเรียกร้องจากการขายทรัพยส์ ิน

เพอ่ื ชาํ ระบญั ชีของบริษทั ท่ีถูกระงบั การดาํ เนินการ
ตามมาตรา ๓๐ แห่งพระราชกาํ หนดการปฏิรูประบบ
สถาบนั การเงิน พ.ศ. ๒๕๔๐ เป็นผขู้ อจดทะเบียน

ฒ

(๑๖๙) โอนสิทธิการรับจาํ นอง กรณีท่ีสถาบนั การเงิน ณ
โอนสิทธิการรับจาํ นองใหแ้ ก่บริษทั บริหารสินทรัพย์ ๒๓๙
(ตอ้ งเป็นกรณีสินทรัพยด์ อ้ ยคุณภาพของสถาบนั
การเงินตามประกาศของธนาคารแห่งประเทศไทย) ๒๔๐
๒๔๑
(๑๗๐) หลุดเป็นสิทธิจากจาํ นอง (กรณีผจู้ าํ นองเป็น
บุคคลธรรมดา) ๒๔๒
๒๔๓
(๑๗๑) หลุดเป็นสิทธิจากจาํ นอง (กรณีผจู้ าํ นองเป็น ๒๔๔
นิติบุคคล) ๒๔๕
๒๔๖
โอนชําระหนี้
๒๔๗
(๑๗๒) บุคคลธรรมดาโอนชาํ ระหน้ี (กรณีทว่ั ไป) ๒๔๘
(๑๗๓) นิติบุคคลโอนชาํ ระหน้ี (กรณีทว่ั ไป) ๒๔๙
(๑๗๔) บุคคลธรรมดาโอนชาํ ระหน้ีจาํ นอง

(กรณีทว่ั ไป)
(๑๗๕) นิติบุคคลโอนชาํ ระหน้ีจาํ นอง (กรณีทว่ั ไป)
(๑๗๖) ธนาคารเพ่อื การเกษตรและสหกรณ์

การเกษตร รับโอนชาํ ระหน้ีจาํ นอง

โอนมรดก – โอนคนื กองมรดก, ผู้จัดการมรดก

(๑๗๗) โอนมรดกระหวา่ งบุพการีกบั ผสู้ ืบสนั ดาน
(๑๗๘) โอนมรดกระหวา่ งคู่สมรส
(๑๗๙) โอนมรดกระหวา่ งพ่ีนอ้ งร่วมบิดามารดาเดียวกนั

(ทายาทโดยธรรม)

ณ

ด

(๑๘๐) โอนมรดกใหแ้ ก่ทายาทตามพินยั กรรม ๒๕๐
ซ่ึงไม่ใช่ทายาทโดยธรรม
๒๕๑
(๑๘๑) โอนมรดกใหแ้ ก่ทายาทโดยธรรมช้นั ลุง ป้ า นา้ อา ๒๕๒
(๑๘๒) โอนมรดกสิทธิการไถ่ (จากขายฝาก) ๒๕๓
(๑๘๓) โอนมรดกสิทธิการรับจาํ นอง ๒๕๔
(๑๘๔) โอนมรดกสิทธิการเช่า (กรณีที่สญั ญาเช่า
๒๕๕
ใหต้ กเป็นมรดกได)้ ๒๕๖
(๑๘๕) โอนมรดกผรู้ ับซ้ือฝาก ๒๕๗
(๑๘๖) โอนคืนกองมรดก (ตามคาํ สง่ั ศาล) ๒๕๘
(๑๘๗) ผจู้ ดั การมรดก/เลิกผจู้ ดั การมรดก ๒๕๙
(๑๘๘) โอนเปล่ียนนามผจู้ ดั การมรดก
(๑๘๙) เปลี่ยนผจู้ ดั การมรดก

ได้มาโดยการครอบครอง มาตรา ๑๓๖๗ และ มาตรา ๑๓๘๒

(๑๙๐) ไดม้ าโดยการครอบครองตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๖๗ ๒๖๐
(กรณีบุคคลธรรมดาแยง่ การครอบครอง
จากบุคคลธรรมดา)

(๑๙๑) ไดม้ าโดยการครอบครองตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๖๗ ๒๖๑
(กรณีนิติบุคคลแยง่ การครอบครอง
จากบุคคลธรรมดา)

(๑๙๒) ไดม้ าโดยการครอบครองตาม ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๖๗ ๒๖๒
(กรณีบุคคลธรรมดาแยง่ การครอบครอง
จากนิติบุคคล)

ด

(๑๙๓) ไดม้ าโดยการครอบครองตาม ป.พ.พ. ต
มาตรา ๑๓๖๗ (กรณีนิติบุคคลแยง่ การ ๒๖๓
ครอบครองจากนิติบุคคล) ๒๖๔
๒๖๕
(๑๙๔) ไดม้ าโดยการครอบครอง (มาตรา ๑๓๘๒ ป.พ.พ.) ๒๖๖
(กรณีบุคคลธรรมดาแยง่ การครอบครอง ๒๖๗
จากบุคคลธรรมดา) ๒๖๘
๒๖๙
(๑๙๕) ไดม้ าโดยการครอบครอง (มาตรา ๑๓๘๒ ป.พ.พ.)
(กรณีนิติบุคคลแยง่ การครอบครอง ๒๗๐
จากบุคคลธรรมดา)

(๑๙๖) ไดม้ าโดยการครอบครอง (มาตรา ๑๓๘๒ ป.พ.พ.)
(กรณีบุคคลธรรมดาแยง่ การครอบครอง
จากนิติบุคคล)

(๑๙๗) ไดม้ าโดยการครอบครอง (มาตรา ๑๓๘๒ ป.พ.พ.)
(กรณีนิติบุคคลแยง่ การครอบครองจากนิติบุคคล)

(๑๙๘) กรรมสิทธ์ิรวม (ไดม้ าโดยการครอบครอง)
ทุกกรณี

(๑๙๙) แบ่งไดม้ าโดยการครอบครอง (มาตรา ๑๓๖๗/
มาตรา ๑๓๘๒ ป.พ.พ.)

โอนให้ตัวการ

(๒๐๐) โอนใหต้ วั การซ่ึงเป็นบุคคลธรรมดา
ท้งั สองฝ่ ายหรือฝ่ ายใดฝ่ ายหน่ึง

ต

ถ ๒๗๑
๒๗๒
โอนตามกฎหมาย ๒๗๓
๒๗๔
(๒๐๑) โอนตามกฎหมาย (มาตรา ๓๗/๙ แห่ง ๒๗๕
พระราชบญั ญตั ิกองทุนฟ้ื นฟแู ละพฒั นา
เกษตรกร พ.ศ. ๒๕๔๒) กรณีเกษตรกรลูกหน้ี
โอนอสงั หาริมทรัพยท์ ี่ใชเ้ ป็นหลกั ประกนั
ใหแ้ ก่กองทุนฟ้ื นฟแู ละพฒั นาเกษตรกร

(๒๐๒) โอนตามกฎหมาย (มาตรา ๗(๒) แห่ง
พระราชกฤษฎีกายบุ เลิกองคก์ รรับส่งสินคา้
และพสั ดุภณั ฑ์ พ.ศ. ๒๕๔๙) กรณี ร.ส.พ.
โอนท่ีดินใหก้ ระทรวงการคลงั

(๒๐๓) โอนใหก้ องทุน ปปส. (โอนตามกฎหมาย
(มาตรา ๓๑ หรือ ๓๒) แห่งพระราชบญั ญตั ิ
มาตรการในการปราบปรามผกู้ ระทาํ ผดิ
เก่ียวกบั ยาเสพติด พ.ศ. ๒๕๓๔)

(๒๐๔) โอนตามกฎหมาย (มาตรา ๑๔ แห่ง
พระราชบญั ญตั ิการปฏิรูปท่ีดินเพอื่
การเกษตรกรรมฯ) กรณีกระทรวงการคลงั
โอนท่ีราชพสั ดุให้ ส.ป.ก. เพื่อปฏิรูปท่ีดิน
เพอ่ื การเกษตรกร

(๒๐๕) การโอนกรรมสิทธ์ิท่ีธรณีสงฆ์ ของวดั ใหแ้ ก่
กระทรวงการคลงั ตามมาตรา ๓๔ วรรคสอง
แห่งพระราชบญั ญตั ิคณะสงฆ์ พ.ศ. ๒๕๐๕

ถ

(๒๐๖) โอนตามคาํ สงั่ ศาล (ตกเป็นของแผน่ ดิน ท
ตามมาตรา ๕๑ พระราชบญั ญตั ิป้ องกนั และ ๒๗๖
ปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. ๒๕๔๒
๒๗๗
เวนคนื
๒๗๘
(๒๐๗) เวนคืน (กรณีบุคคลธรรมดาถูกเวนคืน)
ตามมาตรา ๑๑ และ มาตรา ๓๒ ๒๗๙
พระราชบญั ญตั ิเวนคืนอสงั หาริมทรัพย์ ๒๘๐
พ.ศ. ๒๕๓๐ ๒๘๑
๒๘๒
(๒๐๘) เวนคืน (กรณีนิติบุคคลถูกเวนคืน) ตามมาตรา ๑๑ ๒๘๓
และ มาตรา ๓๒ พระราชบญั ญตั ิเวนคืน
อสงั หาริมทรัพย์ พ.ศ. ๒๕๓๐

โอนชําระค่าหุ้น – แบ่งคนื ให้ผู้ถือหุ้น

(๒๐๙) บุคคลธรรมดาโอนชาํ ระคา่ หุน้
(๒๑๐) นิติบุคคลโอนชาํ ระค่าหุน้
(๒๑๑) แบ่งคืนทรัพยส์ ินของหา้ งหุน้ ส่วนให้

ผเู้ ป็นหุน้ ส่วน (แบ่งคืนใหผ้ เู้ ป็นหุน้ ส่วน)
(๒๑๒) แบ่งคืนทรัพยส์ ินของบริษทั ใหผ้ ถู้ ือหุน้

(แบ่งคืนใหผ้ ถู้ ือหุน้ )
(๒๑๓) จดทะเบียนโอนเปลี่ยนนามผแู้ ทนผถู้ ือหุน้

ท

ธ

ลงช่ือคู่สมรส – แบ่งทรัพย์สินระหว่างสมรส

(๒๑๔) ลงชื่อคู่สมรส (เป็นทรัพยส์ ินสมรส แต่ใส่ชื่อ ๒๘๔
ฝ่ ายใดไวเ้ พยี งฝ่ ายเดียวก่อน ประสงคจ์ ะใส่ชื่อร่วม) ๒๘๕

(๒๑๕) แบ่งทรัพยส์ ินระหวา่ งสมรส

เช่า, ภาระจํายอม

(๒๑๖) เช่า, แบ่งเช่า, เช่าช่วง, โอนสิทธิการเช่า ๒๘๖
(๒๑๗) แกไ้ ขเพมิ่ เติมสญั ญาเช่า กรณีมีผลใหค้ า่ เช่าเพิ่มข้ึน ๒๘๗
(๒๑๘) แกไ้ ขเพิ่มเติมสญั ญาเช่า กรณีไม่มีผลใหค้ า่ เช่าเพิ่มข้ึน ๒๘๘
(๒๑๙) ปลอดการเช่า, เลิกเช่า,เลิกแบ่งเช่า, ๒๘๙
เลิกเช่าบางส่วน,เลิกเช่าช่วงบางส่วน
(๒๒๐) ภาระจาํ ยอม, ภาระจาํ ยอมเฉพาะส่วน,
ภาระจาํ ยอมบางส่วน (กรณีมีคา่ ตอบแทน) ๒๙๐

(๒๒๑) ภาระจาํ ยอม, ภาระจาํ ยอมเฉพาะส่วน, ๒๙๑
ภาระจาํ ยอมบางส่วน (กรณีไม่มีคา่ ตอบแทน)

(๒๒๒) ปลอดภาระจาํ ยอม, เลิกภาระจาํ ยอม, ๒๙๒
แกไ้ ขเปล่ียนแปลงภาระจาํ ยอม

สิทธิเกบ็ กนิ , สิทธิเหนือพนื้ ดิน, สิทธิอาศัย, ภาระตดิ พนั
ในอสังหาริมทรัพย์, บุริมสิทธิ

(๒๒๓) สิทธิเกบ็ กิน, สิทธิเกบ็ กินเฉพาะส่วน ๒๙๓
(กรณีมีค่าตอบแทน)

ธ

(๒๒๔) สิทธิเกบ็ กิน, สิทธิเกบ็ กินเฉพาะส่วน น
(กรณีไม่มีคา่ ตอบแทน) ๒๙๔

(๒๒๕) เลิกสิทธิเกบ็ กิน, ปลอดสิทธิเกบ็ กิน ๒๙๕
(๒๒๖) สิทธิเหนือพ้ืนดิน, สิทธิเหนือพ้ืนดินเฉพาะส่วน, ๒๙๖

แบ่งก่อต้งั สิทธิเหนือพ้ืนดิน กรณีมีค่าตอบแทน ๒๙๗
(๒๒๗) สิทธิเหนือพ้นื ดิน, สิทธิเหนือพ้นื ดินเฉพาะส่วน,
๒๙๘
แบ่งก่อต้งั สิทธิเหนือพ้ืนดิน กรณีไม่มีค่าตอบแทน ๒๙๙
(๒๒๘) เลิกสิทธิเหนือพ้ืนดิน, ปลอดสิทธิเหนือพ้ืนดิน ๓๐๐
(๒๒๙) สิทธิอาศยั กรณีมีคา่ ตอบแทน ๓๐๑
(๒๓๐) สิทธิอาศยั กรณีไม่มีคา่ ตอบแทน
(๒๓๑) ภาระติดพนั ในอสงั หาริมทรัพย/์ เฉพาะส่วน/ ๓๐๒

แบ่งก่อต้งั ภาระติดพนั ในอสงั หาริมทรัพย์ ๓๐๓
กรณีมีค่าตอบแทน
(๒๓๒) ภาระติดพนั ในอสงั หาริมทรัพย/์ เฉพาะส่วน/ ๓๐๔
แบ่งก่อต้งั ภาระติดพนั ในอสงั หาริมทรัพย์ ๓๐๕
กรณีไม่มีคา่ ตอบแทน ๓๐๖
(๒๓๓) เลิกภาระติดพนั ในอสงั หาริมทรัพย,์
ปลอดภาระติดพนั ในอสงั หาริมทรัพย์
(๒๓๔) บุริมสิทธิ
(๒๓๕) เลิกบุริมสิทธิ, ปลอดบุริมสิทธิ
(๒๓๖) บุริมสิทธิ สาํ หรับการใหส้ ินเชื่อเพื่อการเกษตร
ของสถาบนั การเงินท่ีรัฐมนตรีกาํ หนด

น

บ ๓๐๗
๓๐๘
บรรยายส่วน, ห้ามโอน, ผู้ปกครองทรัพย์ ๓๐๙

(๒๓๗) บรรยายส่วน ๓๑๑
(๒๓๘) หา้ มโอน, หา้ มโอนเฉพาะส่วน, เลิกหา้ มโอน
(๒๓๙) หา้ มโอนสิทธิในที่ดินตามมาตรา ๑๗ ๓๑๒

แห่งพระราชบญั ญตั ิการดูแลผลประโยชน์ ๓๑๓
ของคู่สญั ญา พ.ศ. ๒๕๕๑
(๒๔๐) ยกเลิกหา้ มโอนสิทธิในท่ีดินตามมาตรา ๑๗ ๓๑๔
แห่งพระราชบญั ญตั ิการดูแลผลประโยชน์
ของคู่สญั ญา พ.ศ. ๒๕๕๑ ๓๑๕
(๒๔๑) กรณีเปลี่ยนแปลงผดู้ ูแลผลประโยชน์
ตามพระราชบญั ญตั ิการดูแลผลประโยชนข์ อง
คูส่ ญั ญา พ.ศ. ๒๕๕๑
(๒๔๒) ผปู้ กครองทรัพย,์ เลิกผปู้ กครองทรัพย์

แปรสภาพเป็ นบริษัท, ควบบริษัท, โอนกจิ การท้งั หมด,
โอนกจิ การบางส่วน (ปรับปรุงโครงสร้างองค์กร)

(๒๔๓) หา้ งหุน้ ส่วนจดทะเบียนแปรสภาพเป็น
บริษทั จาํ กดั (โอนตามกฎหมาย (แปรสภาพ)
ตามมาตรา ๑๒๔๖/๖ ป.พ.พ.)

(๒๔๔) หา้ งหุน้ ส่วนจาํ กดั แปรสภาพเป็นบริษทั จาํ กดั
(โอนตามกฎหมาย (แปรสภาพ) ตามมาตรา
๑๒๔๖/๖ ป.พ.พ.)

บ

(๒๔๕) ควบบริษทั (โอนตามกฎหมาย (ควบบริษทั ) ป
ตามมาตรา ๑๒๔๓ ป.พ.พ.) ๓๑๖
๓๑๗
(๒๔๖) กรณีโอนกิจการท้งั หมดใหแ้ ก่กนั ระหวา่ งบริษทั ๓๑๘
มหาชนจาํ กดั หรือบริษทั จาํ กดั หรือควบเขา้ กนั
(โอนตามขอ้ ตกลง (โอนกิจการท้งั หมด)) ๓๑๙
๓๒๐
(๒๔๗) กรณีการปรับปรุงโครงสร้างองคก์ ร เฉพาะ
กรณีบริษทั มหาชนจาํ กดั หรือบริษทั จาํ กดั ๓๒๑
โอนกิจการบางส่วนใหแ้ ก่กนั (โอนตาม
ขอ้ ตกลง (โอนกิจการบางส่วน) เฉพาะ
อสงั หาริมทรัพยต์ ามประมวลกฎหมายท่ีดิน
เท่าน้นั )

(๒๔๘) บริษทั จาํ กดั โอนกิจการบางส่วนใหแ้ ก่
อีกบริษทั กรณีไม่ใช่การปรับปุรงโครงสร้าง
องคก์ ร (โอนตามขอ้ ตกลง (โอนกิจการบางส่วน))

(๒๔๙) บริษทั /ห้างหุ้นส่วนจาํ กัดเปล่ียนชื่อ
(แก้ชื่อบริษทั /หา้ งหุน้ ส่วนจาํ กดั )

โอนตามคาํ ขอประนอมหนีล้ ้มละลาย, มาตรการสนับสนุน
เขตพฒั นาพเิ ศษเฉพาะกจิ

(๒๕๐) การโอนอสงั หาริมทรัพยอ์ นั เน่ืองมาจาก
การดาํ เนินการตามคาํ ขอประนอมหน้ี
หรือแบบฟ้ื นฟกู ิจการของลูกหน้ีท่ีศาล
ไดม้ ีคาํ สงั่ เห็นชอบตามกฎหมายลม้ ละลาย

ป

ผ ๓๒๒
๓๒๕
(๒๕๑) โอนอสงั หาริมทรัพยต์ ามมาตรการสนบั สนุน
เขตพฒั นาพเิ ศษเฉพาะกิจ ๓๒๗

(๒๕๒) การจาํ นองอสงั หาริมทรัพยต์ ามมาตรการ ๓๒๘
สนบั สนุนเขตพฒั นาพเิ ศษเฉพาะกิจ ๓๓๐
ตามหลกั เกณฑท์ ี่คณะรัฐมนตรีกาํ หนด ๓๓๑

ขอตรวจสอบ

(๒๕๓) กรมสรรพากรขอตรวจสอบวา่ ผคู้ า้ งภาษี
มีท่ีดินหรือไม่ โดยใชอ้ าํ นาจตามมาตรา
๑๒ ตรี แห่งประมวลรัษฎากร

ขอคนื เงินค่าธรรมเนียม ภาษีอากร และเรียกเพมิ่

(๒๕๔) การขอคืนเงินคา่ ธรรมเนียม ภาษีอากร
กรณีศาลเพิกถอนการขายทอดตลาดของ
กรมบงั คบั คดีท่ีไดม้ ีการจดทะเบียนโอน
จากการขายทอดตลาดไปแลว้

(๒๕๕) การขอคืนเงินค่าธรรมเนียม ภาษีอากร
ที่ชาํ ระไวเ้ กินกวา่ ที่กฎหมายกาํ หนด

(๒๕๖) การเรียกเกบ็ ค่าธรรมเนียม ภาษีอากรเพมิ่
เนื่องจากเกบ็ ไวผ้ ดิ พลาดไม่ครบถว้ นตามท่ี
กฎหมายกาํ หนด

ผ

ฝ

บนั ทกึ เพมิ่ เติม ๓๓๒
๓๓๓
(........) ................................................................................. ๓๓๔
(........) ................................................................................. ๓๓๕
(........) ................................................................................. ๓๓๖
(........) ................................................................................. ๓๓๗
(........) ................................................................................. ๓๓๘
(........) ................................................................................. ๓๓๙
(........) ................................................................................. ๓๔๐
(........) .................................................................................
(........) .................................................................................

ฝ

ประมวลกฎหมายทด่ี นิ

1

ประมวลกฎหมายทดี่ ิน

หมวด ๖
การจดทะเบียนสิทธิและนิตกิ รรม

มาตรา ๗๑๑ ให้เจา้ พนักงานที่ดิน เป็ น เจ้าพนักงาน
พนักงานเจ้าหน้าที่* จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม ผ้มู อี ํานาจ
เกี่ยวกับอสังหาริมทรัพยต์ ามประมวลกฎหมายแพ่ง จดทะเบยี น
และพาณิชย์ สาํ หรับอสังหาริมทรัพยท์ ่ีอยใู่ นเขตทอ้ งที่
สาํ นกั งานท่ีดินจงั หวดั หรือสาํ นกั งานที่ดินสาขาน้นั

ในกรณีท่ีสาํ นกั งานที่ดินจงั หวดั หรือสาํ นกั งาน จดทะเบียน
ที่ดินสาขาไดน้ าํ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการ ต่างสํานักงาน
สื่อสารมาใชใ้ นการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมแลว้ (ปัจจบุ ันยงั ปฏบิ ัติ
ใหเ้ จา้ พนกั งานท่ีดิน เป็นพนกั งานเจา้ หนา้ ที่จดทะเบียน ไม่ได้)

๑ มาตรา ๗๑ แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติมประมวล
กฎหมายที่ดิน (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๒๘

* มาตรา ๗๑ แก้ไขโดยมาตรา ๑๙ แห่งพระราชบัญญัติ แก้ไขเพ่ิมเติม
ประมวลกฎหมายท่ีดิน (ฉบับท่ี ๔) พ.ศ. ๒๕๒๘ :-การปฏิบัติการตามประมวล
กฎหมายท่ีดิน ซึ่งเป็ นอาํ นาจหน้าท่ีของหัวหน้าเขต นายอาํ เภอ หรือปลัดอาํ เภอผู้เป็ น
หัวหน้าประจาํ ก่ิงอาํ เภออยู่ก่อนวันท่ีพระราชบัญญัตินีใ้ ช้บังคับ ให้ผู้ดาํ รงตาํ แหน่ง
ดังกล่าวปฏิบัติต่อไปพลางก่อน จนกกว่ารัฐมนตรีจะได้ประกาศยกเลิกในราชกิจจา
นุเบกษาเป็ นท้ องท่ีไป

๒

2 สิทธิและนิติกรรมเก่ียวกบั อสงั หาริมทรัพยต์ ามประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิ ชย์โดยระบบเทคโนโลยี
ยนื่ คาํ ขอ สารสนเทศและการส่ือสารสาํ หรับอสงั หาริมทรัพยท์ ่ีอยู่
ยน่ื คาํ ขอ ในเขตทอ้ งที่สาํ นกั งานท่ีดินจงั หวดั หรือสาํ นกั งานท่ีดิน
ต่างสํานักงาน สาขาอ่ืนได้ด้วย เว้นแต่การจดทะเบียนท่ีต้องมีการ
ประกาศหรือตอ้ งมีการรังวดั ท้งั น้ี ตามหลกั เกณฑ์และ
วิธีการท่ีอธิบดีประกาศกาํ หนดในราชกิจจานุเบกษา๒

มาตรา ๗๒๓ ผใู้ ดประสงคจ์ ะจดทะเบียนสิทธิ
และนิติกรรมเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพยต์ ามประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ใหค้ ู่กรณีนาํ หนงั สือแสดง
สิทธิในท่ีดินมาขอจดทะเบียนต่อพนักงานเจา้ หน้าท่ี
ตามมาตรา ๗๑

ก า ร ข อ จ ด ท ะ เ บี ย น สิ ท ธิ แ ล ะ นิ ติ ก ร ร ม ต า ม
วรรคหน่ึง สาํ หรับที่ดินที่มีโฉนดท่ีดิน ใบไต่สวนหรือ
หนงั สือรับรองการทาํ ประโยชน์ คู่กรณีอาจยน่ื คาํ ขอต่อ
พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ี ณ กรมที่ดิน หรือสาํ นกั งานท่ีดินแห่ง
ใดแห่งหน่ึง เพื่อใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ท่ีตามมาตรา ๗๑
ดาํ เนินการจดทะเบียนให้ เวน้ แต่การจดทะเบียนท่ีตอ้ ง

๒ มาตรา ๗๑ วรรคสอง เพิ่มเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพ่ิมเติมประมวล
กฎหมายท่ีดิน (ฉบับที่ ๑๐) พ.ศ. ๒๕๕๐

๓ มาตรา ๗๒ แก้ไขโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
ที่ดิน (ฉบับท่ี ๔) พ.ศ. ๒๕๒๘

๓

3

มีการประกาศหรือตอ้ งมีการรังวดั
มาตรา ๗๓ เม่ือปรากฏต่อพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ นิติกรรมโมฆะ

ว่านิติกรรมท่ีคู่กรณีนาํ มาขอจดทะเบียนน้นั เป็ นโมฆะ
กรรม พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีไม่ตอ้ งจดทะเบียนให้

หากนิติกรรมที่คู่กรณีนาํ มาขอจดทะเบียนน้ัน นิตกิ รรมโมฆียะ
ปรากฏว่าเป็ นโมฆียะกรรมให้พนกั งานเจา้ หนา้ ที่รับจด
ทะเบียนในเมื่อคูก่ รณีฝ่ ายที่อาจเสียหายยนื ยนั ใหจ้ ด

มาตรา ๗๔ ในการดาํ เนินการจดทะเบียน อาํ นาจสอบสวน
สิทธิและนิติกรรมของพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ ตามมาตรา และเรียกคน
๗๑ ให้พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีมีอาํ นาจสอบสวนคู่กรณี หรือเอกสาร
และเรียกบุคคลท่ีเกี่ยวขอ้ งมาใหถ้ อ้ ยคาํ หรือส่งเอกสาร
หลกั ฐานที่เก่ียวขอ้ งไดต้ ามความจาํ เป็ น แลว้ ให้
พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ดาํ เนินการไปตามควรแก่กรณี

ถา้ มีกรณีเป็ นท่ีควรเช่ือได้ว่า การขอจด กรณีหลกี เลยี่ ง
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรมน้นั จะเป็ นการหลีกเล่ียง กฎหมายหรือเพอ่ื
กฎหมาย หรือเป็ นที่ควรเช่ือไดว้ ่าบุคคลใดจะซ้ือที่ดิน ประโยชน์ต่างด้าว
เพื่อประโยชน์แก่คนต่างดา้ ว ใหข้ อคาํ ส่ังต่อรัฐมนตรี
คาํ สงั่ รัฐมนตรีเป็นท่ีสุด

มาตรา ๗๕๔ การดาํ เนินการจดทะเบียนสิทธิ ทาํ สัญญาและ
และนิติกรรมเกี่ยวกบั ที่ดินท่ีมีโฉนดที่ดินหรือหนงั สือ จดทะเบยี น

๔ มาตรา ๗๕ แก้ไขโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมาย
ท่ีดิน (ฉบับที่ ๔) พ.ศ. ๒๕๒๘

๔

4

ทง้ั สองฉบบั รับรองการทาํ ประโยชน์ ให้เจา้ พนกั งานที่ดินบนั ทึก
ขอ้ ตกลงหรือทาํ สัญญาเก่ียวกบั การน้นั แลว้ แต่กรณี
แล้วให้จดบันทึกสาระสําคัญลงในโฉนดที่ดิ นหรื อ

จดทะเบียน หนังสือรับรองการทาํ ประโยชน์ฉบบั สํานักงานที่ดิน
ใบไต่สวน และฉบบั เจา้ ของท่ีดินใหต้ รงกนั ดว้ ย
มาตรา ๗๖ ในกรณีการขอจดทะเบียนสิทธิ
และนิติกรรมเก่ียวกบั ที่ดินซ่ึงพนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีไดท้ าํ
การสอบสวนและรังวดั หมายเขตไวแ้ ลว้ แต่ยงั ไม่ได้
ออกโฉนดที่ดิน ใหไ้ ปขอจดทะเบียนต่อพนกั งาน
เจา้ หนา้ ท่ีตามความในมาตรา ๗๑
การจดทะเบียนดงั กล่าวในวรรคก่อน ให้จด
แจง้ ในใบไต่สวน อนุโลมตามวิธีการว่าดว้ ยการจด
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเก่ียวกบั ท่ีดินท่ีมีโฉนดที่ดิน
วิธีการจดทะเบียน มาตรา ๗๗ การจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เก่ียวกบั ท่ีดินหรืออสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืน ถา้ ประมวล
กฎหมายน้ีมิไดบ้ ญั ญตั ิไวเ้ ป็ นอย่างอื่น ให้ปฏิบตั ิตาม
หลกั เกณฑแ์ ละวิธีการท่ีกาํ หนดในกฎกระทรวง*
แย่งการ มาตรา ๗๘ การขอจดทะเบียนสิทธิและ

* กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๗ (พ.ศ. ๒๔๙๗) และแก้ไขเพิ่มเติมตามกฎกระทรวง
ฉบับท่ี ๓๓ (พ.ศ. ๒๕๒๖) , กฎกระทรวง ฉบับที่ ๓๕ (พ.ศ. ๒๕๓๑), กฎกระทรวง
ฉบับที่ ๔๒ (พ.ศ. ๒๕๓๖) และ ฉบับที่ ๕๒ (พ.ศ. ๒๕๔๙) ออกตามความใน
พระราชบัญญตั ิให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. ๒๔๙๗

๕

5

นิติกรรมในท่ีดินซ่ึงไดม้ าตามประมวลกฎหมายแพ่งและ ครอบครอง
พาณิชย์ มาตรา ๑๓๘๒ หรือโดยประการอื่นนอกจาก (ครอบครอง
นิติกรรมสาํ หรับท่ีดินท่ีมีโฉนดท่ีดินแลว้ ใหป้ ฏิบตั ิตาม ปรปักษ์)
หลกั เกณฑแ์ ละวธิ ีการท่ีกาํ หนดในกฎกระทรวง*

มาตรา ๗๙๕ ผมู้ ีสิทธิในท่ีดินประสงคจ์ ะ การขอแบ่งแยก
แบ่งแยกท่ีดินออกเป็ นหลายแปลงหรือรวมที่ดินหลาย หรือรวมโฉนด
แปลงเขา้ เป็ นแปลงเดียวกนั ให้ย่ืนคาํ ขอพร้อมดว้ ย
หนังสือแสดงสิทธิในที่ดินน้ันต่อพนักงานเจา้ หน้าท่ี
ตามมาตรา ๗๑
เพ่ือประโยชน์แห่งมาตราน้ี ใหน้ าํ มาตรา ๖๙ - จดทะเบยี นก่อน
ทวิ มาใชบ้ งั คบั โดยอนุโลมดว้ ย และถา้ จะตอ้ งจด ออกแปลงแบ่งแยก
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรม ก็ให้จดทะเบียนสิทธิและ - นําเรื่องคดั ค้าน/
นิติกรรมเสียก่อน แลว้ จึงออกหนงั สือแสดงสิทธิใน ไกล่เกลย่ี สอบเขต
ที่ดินฉบบั ใหม่ให้ มาใช้

มาตรา ๘๐๖ ในกรณีไถ่ถอนจากจาํ นอง หรือ ขอไถ่ถอน
ไถ่ถอนจากการขายฝากซ่ึงท่ีดินที่มีหนงั สือแสดงสิทธิ ฝ่ ายเดยี ว

* กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๗ (พ.ศ. ๒๔๙๗) ออกตามความในพระราชบัญญตั ิ
ให้ใช้ประมวลกฎหมายท่ีดิน พ.ศ. ๒๔๙๗

๕ มาตรา ๗๙ แก้ไขโดยประกาศของคณะปฏิวตั ิ ฉบับท่ี ๓๓๔ ลงวนั ที่ ๑๓
ธันวาคม พทุ ธศักราช ๒๕๑๕

๖ มาตรา ๘๐ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติมประมวล
กฎหมายที่ดิน (ฉบับท่ี ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๖

6 ๖
โอนมรดก
สอบสวน ในท่ีดินหรืออสังหาริมทรัพยอ์ ่ืน เมื่อผูร้ ับจาํ นองหรือ
ผูร้ ับซ้ือฝากไดท้ าํ หลกั ฐานเป็ นหนังสือว่าได้มีการ
ไถ่ถอนแล้ว ให้ผู้มีสิ ทธิไถ่ถอนหรื อผู้มีสิ ทธิ ใน
อสังหาริมทรัพยน์ าํ หลกั ฐานท่ีแสดงวา่ ไดม้ ีการไถ่ถอน
แลว้ มาขอจดทะเบียนไถ่ถอนต่อพนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีได้

เมื่อพนักงานเจา้ หน้าท่ีตรวจเป็ นการถูกตอ้ ง
ให้จดทะเบียนในหนังสื อแสดงสิ ทธิ ในที่ดิ นหรื อใน
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกบั อสงั หาริมทรัพยใ์ ห้
ปรากฏการไถ่ถอนน้นั

มาตรา ๘๑๗ การขอจดทะเบียนสิทธิเกี่ยวกบั
อสังหาริมทรัพย์ซ่ึงได้มาโดยทางมรดก ให้ผูไ้ ด้รับ
มรดกนาํ หลกั ฐานสาํ หรับที่ดินหรือหนงั สือแสดงสิทธิ
ในท่ี ดิ นหรื อห ลักฐานเก่ี ยวกับอสังห าริ มทรั พ ย์อื่ น
พร้อมดว้ ยหลกั ฐานในการไดร้ ับมรดกมาย่ืนคาํ ขอต่อ
พนักงานเจา้ หน้าท่ีตามมาตรา ๗๑ ถา้ หนังสือแสดง
สิทธิในที่ดินอยู่กบั บุคคลอื่น ให้พนักงานเจา้ หน้าที่มี
อาํ นาจเรียกหนงั สือแสดงสิทธิในท่ีดินดงั กล่าวน้นั ได๘้

เ มื่ อ พ นั ก ง า น เ จ้ า ห น้ า ที่ ส อ บ ส ว น พ ย า น

๗ มาตรา ๘๑ แก้ไขโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายท่ีดิน
(ฉบับท่ี ๙) พ.ศ. ๒๕๔๓

๘ มาตรา ๘๑ วรรคหนึ่ง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพ่ิมเติม
ประมวลกฎหมายท่ีดิน (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๖

๗

7

หลกั ฐานและเช่ือไดว้ า่ ผขู้ อเป็นทายาทแลว้ ใหป้ ระกาศ ประกาศ
โดยทาํ เป็นหนงั สือปิ ดไวใ้ นท่ีเปิ ดเผยมีกาํ หนดสามสิบวนั และจดทะเบียน
ณ สํานักงานท่ีดิน สํานักงานเขตหรือท่ีว่าการอาํ เภอ โอนมรดก
หรือก่ิงอาํ เภอ สํานักงานเทศบาล ท่ีทาํ การองค์การ
บริหารส่วนตาํ บล ท่ีทาํ การแขวงหรือท่ีทาํ การกาํ นนั ท่ี
ทาํ การผใู้ หญ่บา้ นแห่งทอ้ งท่ีซ่ึงอสังหาริมทรัพยต์ ้งั อยู่
และบริเวณอสังหาริมทรัพยน์ ้ันแห่งละหน่ึงฉบบั และ
ให้พนกั งานเจา้ หนา้ ที่มีหนงั สือส่งประกาศดงั กล่าวให้
บุคคลที่ผขู้ อแจง้ วา่ เป็นทายาทและมิไดม้ าดว้ ยในวนั ยน่ื
คาํ ขอทราบเท่าท่ีจะทาํ ได้ หากไม่มีทายาทซ่ึงมีสิทธิ
ไดร้ ับมรดกโตแ้ ยง้ ภายในกาํ หนดเวลาท่ีประกาศ และมี
หลกั ฐานเป็นที่เชื่อไดว้ า่ ผขู้ อมีสิทธิไดร้ ับมรดกแลว้ ให้
พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ดาํ เนินการจดทะเบียนใหต้ ามท่ีผขู้ อ
แสดงหลกั ฐานการมีสิทธิตามกฎหมาย ตามหลกั เกณฑ์
และวิธีการท่ีกาํ หนดในกฎกระทรวง๙ *

ในกรณีที่มีทายาทซ่ึงมีสิทธิไดร้ ับมรดกโตแ้ ยง้ โต้แย้ง
ใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ที่มีอาํ นาจสอบสวนคูก่ รณีและเรียก เปรียบเทยี บ
บุคคลใด ๆ มาให้ถอ้ ยคาํ หรือสั่งให้ส่งเอกสารท่ี

๙ มาตรา ๘๑ วรรคสอง แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติม
ประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับท่ี ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๖

* กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๒๔ (พ.ศ. ๒๕๑๖) ออกตามความในพระราชบัญญตั ิ
ให้ใช้ประมวลกฎหมายท่ีดิน พ.ศ. ๒๔๙๗

๘

8 เกี่ยวขอ้ งไดต้ ามความจาํ เป็ น และให้พนกั งาน
ไม่พอใจฟ้ องศาล เจา้ หนา้ ท่ีเปรียบเทียบ ถา้ เปรียบเทียบไม่ตกลง ให้
พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีสง่ั การไปตามท่ีเห็นสมควร
ฟ้ องศาลระงบั จด
ทะเบยี น เม่ือพนกั งานเจา้ หนา้ ที่สั่งประการใดแลว้ ให้
แจง้ ใหค้ ู่กรณีทราบ และใหฝ้ ่ ายที่ไม่พอใจไปดาํ เนินการ
ฟ้ องต่อศาลภายในกาํ หนดหกสิบวนั นับแต่วนั ท่ีไดร้ ับ
แจง้ หากผนู้ ้นั มิไดฟ้ ้ องต่อศาลและนาํ หลกั ฐานการยื่น
ฟ้ องพร้อมสําเนาคาํ ฟ้ องเกี่ยวกับสิทธิในการได้รับ
มรดกมาแสดงต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ภายในกาํ หนด
เวลาดังกล่าว ก็ให้ดาํ เนินการไปตามท่ีพนักงาน
เจา้ หนา้ ที่สง่ั

ในกรณีท่ีทายาทได้ยื่นฟ้ องต่อศาลภายใน
กาํ หนดเวลาตามความในวรรคส่ี หรือทายาทอ่ืนซ่ึงมี
สิทธิไดร้ ับมรดกไดฟ้ ้ องคดีเกี่ยวกบั สิทธิในการไดร้ ับ
มรดกต่อศาลก่อนที่พนักงานเจา้ หน้าท่ีไดจ้ ดทะเบียน
สิทธิและนิติกรรมการไดม้ าโดยทางมรดก เมื่อผนู้ ้นั นาํ
หลักฐานการย่ืนฟ้ องพร้อมสําเนาคําฟ้ องแสดงต่อ
พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ ใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ท่ีระงบั การจด
ทะเบียนไว้ เมื่อศาลไดม้ ีคาํ พิพากษาหรือคาํ สั่งถึงท่ีสุด
ประการใดก็ให้ดําเนินการไปตามคาํ พิพากษาหรือ
คาํ สง่ั น้นั

๙

9

มาตรา ๘๒๑๐ ผใู้ ดประสงคจ์ ะขอจดทะเบียนลง ผ้จู ดั การมรดก
ชื่อผูจ้ ดั การมรดกในหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน หรือ
ประสงคจ์ ะขอจดทะเบียนให้ปรากฏช่ือผจู้ ดั การมรดก
ในทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกบั อสงั หาริมทรัพย์
ให้ยื่นคาํ ขอพร้อมดว้ ยนาํ หนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน
หรือหลักฐานเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์อ่ืนน้ัน และ
หลกั ฐานการเป็ นผูจ้ ดั การมรดกมาแสดงต่อพนักงาน
เจ้าหน้าท่ีตามมาตรา ๗๑ ถา้ เป็ นผูจ้ ัดการมรดกโดย
คาํ สั่งศาล ให้พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีดาํ เนินการจดทะเบียน
ให้ตามคาํ ขอ แต่ถา้ เป็ นผูจ้ ดั การมรดกในกรณีอื่น ให้
พนักงานเจา้ หน้าท่ีสอบสวนและตรวจสอบหลกั ฐาน
และให้นาํ ความในมาตรา ๘๑ วรรคสอง มาใชบ้ งั คบั
โดยอนุโลม เมื่อไม่มีผใู้ ดโตแ้ ยง้ ให้พนกั งานเจา้ หนา้ ท่ี
จดทะเบียนลงชื่อผจู้ ดั การมรดกในหนังสือแสดงสิทธิ
ในที่ดินน้นั หรือในทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเก่ียวกบั
อสังหาริมทรัพยไ์ ด้ แต่ถา้ มีผโู้ ตแ้ ยง้ ก็ให้รอเร่ืองไวแ้ ละ
แจง้ ใหค้ ู่กรณีไปฟ้ องต่อศาล เม่ือศาลมีคาํ พิพากษาหรือ
คาํ ส่ังถึงที่สุดประการใดแลว้ ให้ดาํ เนินการไปตามคาํ
พพิ ากษาหรือคาํ สง่ั ศาลน้นั

ในกรณีท่ีผจู้ ดั การมรดกซ่ึงไดม้ ีชื่อในหนงั สือ โอนมรดก
แสดงสิทธิในที่ดินแลว้ ขอจดทะเบียนสิทธิในที่ดิน
หรือจดทะเบียนสิทธิในท่ีดินพร้อมกบั อสงั หาริมทรัพย์

๑๐ มาตรา ๘๒ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพิ่มเติมประมวล
กฎหมายที่ดิน (ฉบับที่ ๑๓) พ.ศ. ๒๕๕๖

๑๐

10

อ่ืนรวมกับท่ีดินดังกล่าวให้แก่ทายาท หรือผูจ้ ัดการ
ม ร ด ก ซ่ึ ง ป ร า ก ฏ ช่ื อ ใ น ท ะ เ บี ย น สิ ท ธิ แ ล ะ นิ ติ ก ร ร ม
เก่ียวกับอสังหาริมทรัพยแ์ ลว้ ขอจดทะเบียนสิทธิใน
อสงั หาริมทรัพยอ์ ื่นใหแ้ ก่ทายาท ใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ท่ี
ดาํ เนินการจดทะเบียนใหต้ ามคาํ ขอโดยไม่ตอ้ งประกาศ
ตามมาตรา ๘๑
ทรัสตี ในกรณีท่ีทรัสตีของทรัสตซ์ ่ึงไดก้ ่อต้งั ข้ึนโดย
ชอบดว้ ยกฎหมายไวแ้ ลว้ ขอจดทะเบียนในฐานะเป็ น
ทรัสตี เมื่อพนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีสอบสวนพยานหลกั ฐาน
แลว้ ใหด้ าํ เนินการจดทะเบียนได้
อายดั มาตรา ๘๓๑๑ ผใู้ ดมีส่วนไดเ้ สียในท่ีดินใดอนั

อาจจะฟ้ องบงั คบั ให้มีการจดทะเบียน หรือให้มีการ
เปลี่ยนแปลงทางทะเบียนได้ มีความประสงคจ์ ะขออายดั
ที่ดิน ใหย้ นื่ คาํ ขอต่อพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ตามมาตรา ๗๑
รับอายดั เม่ือพนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีสอบสวนเอกสารหลกั ฐาน
อายดั ซ้ํา ท่ีผขู้ อไดน้ าํ มาแสดงแลว้ ถา้ เห็นสมควรเชื่อถือก็ใหร้ ับ

อายดั ไวม้ ีกาํ หนดสามสิบวนั นับแต่วนั ที่ส่ังรับอายดั
เมื่อพน้ กาํ หนดระยะเวลาดงั กล่าว ให้ถือว่าการอายดั
สิ้นสุดลงและผนู้ ้นั จะขออายดั ซ้าํ ในกรณีเดียวกนั อีกไม่ได้
คดั ค้าน ถา้ ผูม้ ีส่วนได้เสียคดั คา้ นว่าการอายดั น้ันไม่

๑๑ มาตรา ๘๓ แก้ไขเพ่ิมเติมโดยพระราชบัญญตั ิแก้ไขเพ่ิมเติมประมวล
กฎหมายที่ดิน (ฉบับที่ ๙) พ.ศ. ๒๕๔๓

๑๑

11

ชอบดว้ ยกฎหมาย ให้พนักงานเจา้ หน้าท่ีมีอาํ นาจ เลกิ อายดั
สอบสวนพยานหลกั ฐานเท่าที่จาํ เป็ น เมื่อเป็ นที่เชื่อ
ไดว้ ่าไดร้ ับอายดั ไวโ้ ดยไม่ชอบดว้ ยกฎหมาย ให้
พนกั งานเจา้ หนา้ ที่มีอาํ นาจส่ังยกเลิกการอายดั น้นั และ
แจง้ ใหผ้ ขู้ ออายดั ทราบ*

หมายเหตุ ระเบียบกรมท่ีดินไดป้ รับปรุงหลกั เกณฑแ์ ละวธิ ีการจดทะเบียน
โดยยกเลิกหนงั สือเวยี นสง่ั การเก่า ๆ และจดั ทาํ เป็นระเบียบเฉพาะเร่ืองแลว้ มีดงั น้ี

๑. กรณีการโอนอสงั หาริมทรัพย์
๑.๑ ระเบียบกรมท่ีดิน ว่าดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เก่ียวกบั การขายที่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ื่น พ.ศ. ๒๕๔๓
๑.๒ ระเบียบกรมท่ีดิน ว่าดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เก่ียวกบั การขายที่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ื่น (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕
๑.๓ ระเบียบกรมที่ดิน ว่าดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เก่ียวกบั การใหท้ ี่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ื่น พ.ศ. ๒๕๔๘
๑.๔ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิเกี่ยวกบั

อสงั หาริมทรัพยซ์ ่ึงไดม้ าโดยทางมรดก พ.ศ. ๒๕๔๘
๑.๕ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิเก่ียวกบั

อสงั หาริมทรัพยซ์ ่ึงไดม้ าโดยทางมรดก (ฉบบั ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๔๙
๑.๖ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิเก่ียวกบั

อสงั หาริมทรัพยซ์ ่ึงไดม้ าโดยทางมรดก (ฉบบั ที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓

* คาํ ส่ังกระทรวงมหาดไทย ท่ี ๖๓๕/๒๕๔๗ ลงวนั ท่ี ๒๑ ธันวาคม ๒๕๔๗

๑๒

12
๑.๗ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เก่ียวกบั การขายฝากท่ีดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืน พ.ศ. ๒๕๔๙
๑.๘ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เก่ียวกบั ท่ีดินซ่ึงไดม้ าโดยการครอบครอง พ.ศ. ๒๕๕๑
๑.๙ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม

เกี่ยวกบั การโอนใหต้ วั การซ่ึงท่ีดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอื่น พ.ศ. ๒๕๕๒

๑.๑๐ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิเก่ียวกบั
อสงั หาริมทรัพยซ์ ่ึงไดม้ าโดยทางมรดก (ฉบบั ที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๕๓

๑.๑๑ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิเกี่ยวกบั
อสงั หาริมทรัพยซ์ ่ึงไดม้ าโดยทางมรดก (ฉบบั ที่ ๔) พ.ศ.๒๕๕๗

๒. กรณีการก่อภาระผกู พนั และอ่ืน ๆ
๒.๑ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดแจง้ ในโฉนดที่ดินหรือ

หนงั สือรับรองการทาํ ประโยชนแ์ ละการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกบั
ที่ดินจดั สรร พ.ศ. ๒๕๔๖

๒.๒ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการมอบอาํ นาจใหท้ าํ การจดทะเบียน
สิทธิและนิติกรรมหรือกิจการอื่นเกี่ยวกบั อสงั หาริมทรัพย์ พ.ศ. ๒๕๔๗

๒.๓ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการเขียนช่ือผขู้ อในคาํ ขอจด
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรมตามแบบ ท.ด.๑ หรือ ท.ด.๑ ก พ.ศ. ๒๕๔๗

๒.๔ คาํ สงั่ กระทรวงมหาดไทย ท่ี ๖๓๕/๒๕๔๗ เร่ือง การอายดั
ท่ีดิน ลงวนั ที่ ๒๑ ธนั วาคม ๒๕๔๗

๒.๕ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
เกี่ยวกบั สิทธิเกบ็ กินในที่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอื่น พ.ศ. ๒๕๔๙

๑๓

13
๒.๖ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
เก่ียวกบั ภาระจาํ ยอมในที่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอื่น พ.ศ. ๒๕๕๐
๒.๗ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
เก่ียวกบั การจาํ นองที่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืน พ.ศ. ๒๕๕๐
๒.๘ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
เกี่ยวกบั การเช่าที่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืน ตามประมวลกฎหมายแพง่
และพาณิชย์ พ.ศ. ๒๕๕๑
๒.๙ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
เกี่ยวกบั การเช่าอสงั หาริมทรัพยเ์ พอื่ พาณิชยกรรมและอุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๔๒
พ.ศ. ๒๕๕๒
๒.๑๐ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการจดทะเบียนลงชื่อคู่สมรสมและ
แบ่งทรัพยส์ ินระหวา่ งคูส่ มรสในท่ีดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอื่น พ.ศ. ๒๕๕๓

ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยมาตรการการป้ องกนั การทุจริตและคุม้ ครองสิทธิ
ของประชาชนในการมอบอาํ นาจทาํ การจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
เก่ียวกบั อสงั หาริมทรัพย์ พ.ศ. ๒๕๕๔

๒.๑๑ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการรับคาํ ขอจดทะเบียนสิทธิ
และนิติกรรมเก่ียวกบั อสงั หาริมทรัพยส์ าํ หรับท่ีดินที่มีโฉนดท่ีดิน ใบไต่สวน
หรือหนงั สือรับรองการทาํ ประโยชน์ ณ สาํ นกั งานท่ีดินแห่งใดแห่งหน่ึง
พ.ศ. ๒๕๕๔

๒.๑๒ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการมอบอาํ นาจใหท้ าํ การจด
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรมหรือกิจการอื่นเก่ียวกบั อสงั หาริมทรัพย์ พ.ศ.
๒๕๕๕

๑๔

14

๒.๑๓ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ การตรวจหลกั ฐานทะเบียน การ
ขอคดั ขอถ่ายสาํ เนาเอกสาร และการตรวจสอบหลกั ทรัพย์ พ.ศ. ๒๕๕๖

๒.๑๔ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการประเมินราคาทุนทรัพยเ์ พือ่
เรียกเกบ็ ค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม และการขอ
หนงั สือรับรองราคาประเมินทุนทรัพยท์ ี่ดินและอสงั หาริมทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืน
พ.ศ.๒๕๕๖

๒.๑๕ ระเบียบกรมที่ดิน วา่ ดว้ ยการตรวจหลกั ฐานทะเบียน
ท่ีดิน การขอคดั ขอถ่ายสาํ เนาเอกสาร และการตรวจสอบหลกั ทรัพย์ (ฉบบั
ท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๕๗

๒.๑๖ ระเบียบกรมท่ีดิน วา่ ดว้ ยการรับคาํ ขอจดทะเบียนสิทธิ
และนิติกรรมเกี่ยวกบั อสงั หาริมทรัพยส์ าํ หรับที่ดินที่มีโฉนดที่ดิน ใบไต่
สวน หรือหนงั สือรับรองการทาํ ประโยชน์ ณ สาํ นกั งานท่ีดินแห่งใดแห่ง
หน่ึง พ.ศ.๒๕๕๘

15

ประมวลกฎหมายท่ีดิน

หมวด ๑๑
ค่าธรรมเนียม

มาตรา ๑๐๓ ในการดาํ เนินการออกหนงั สือแสดง เรียกเกบ็
สิทธิในท่ีดิน การรังวดั การจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม ค่าธรรมเนียม
หรือการทาํ ธุระอ่ืน ๆ เกี่ยวกบั อสังหาริมทรัพย์ ให้เรียกเก็บ ตามกฎกระทรวง
ค่าธรรมเนียมและค่าใชจ้ ่ายตามท่ีกาํ หนดในกฎกระทรวง๑
แต่ตอ้ งไม่เกินอตั ราตามบญั ชีทา้ ยประมวลกฎหมายน้ี

ในกรณีออกโฉนดท่ีดินหรือหนงั สือรับรองการทาํ การเรียกเกบ็
ประโยชน์ตามมาตรา ๕๘ ให้เรียกเก็บเฉพาะค่าธรรมเนียม ค่าธรรมเนียมการ
เป็ นค่าออกโฉนดท่ีดิน ค่าออกหนังสือรับรองการทํา ออกเอกสารสิทธิ
ประโยชน์ ค่าหลกั เขตที่ดิน และค่ามอบอาํ นาจในกรณีท่ีมี ในทด่ี นิ โดยเดนิ
การมอบอาํ นาจ แลว้ แต่กรณี โดยผมู้ ีสิทธิในที่ดินจะขอรับ สํารวจและการ
โฉนดที่ดินหรือหนงั สือรับรองการทาํ ประโยชน์ไปก่อนแต่ ค้างค่าธรรมเนียม
ยงั ไม่ชาํ ระเงินค่าธรรมเนียมก็ได้ และใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ที่
จดแจง้ การคา้ งชาํ ระเงินค่าธรรมเนียมให้ปรากฏในโฉนด
ท่ีดินหรือหนงั สือรับรองการทาํ ประโยชน์น้นั ถา้ ไดย้ นื่ คาํ ขอ
จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมคร้ังแรก ให้ผูย้ ่ืนคาํ ขอเป็ นผู้
ชาํ ระคา่ ธรรมเนียมที่คา้ งชาํ ระ

๑ กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๔๗ (พ.ศ. ๒๕๔๑) ออกตามความใน
พระราชบัญญตั ิให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. ๒๔๙๗ และฉบับแก้ไข

๑๖

16

ยกแปลงยกเว้น ในกรณีออกโฉนดที่ดินตามมาตรา ๕๘ ตรี ใหไ้ ดร้ ับ
ค่าธรรมเนียม ยกเวน้ ค่าธรรมเนียมและคา่ ใชจ้ ่าย
บริจาคทาง มาตรา ๑๐๓ ทวิ การจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม
ราชการ เก่ียวกับอสังหาริมทรัพย์ท่ีบริจาคให้แก่ทางราชการ ให้
ไดร้ ับยกเวน้ คา่ ธรรมเนียม
ค่าธรรมเนียม มาตรา ๑๐๔ ในกรณีการขอจดทะเบียนสิทธิและ
โอนคาํ นวณตาม นิติกรรมโอนกรรมสิทธ์ิหรือสิทธิครอบครองในท่ีดินหรือ
ราคาประเมนิ อสังหาริมทรัพย์ ให้ผูข้ อจดทะเบียนเสียค่าธรรมเนียมจด
ทะเบียนสิทธิและนิติกรรมโดยคาํ นวณตามราคาประเมินทุน
ทรัพยต์ ามมาตรา ๑๐๕ เบญจ
กรณอี ่ืนคาํ นวณ ก า ร ข อ จ ด ท ะ เ บี ย น สิ ท ธิ แ ล ะ นิ ติ ก ร ร ม เ กี่ ย ว กับ
จากทุนทรัพย์ที่ อสังหาริมทรัพยใ์ นกรณีอื่นนอกจากที่กาํ หนดไวใ้ นวรรค
แจ้ง หน่ึง ให้ผูข้ อจดทะเบียนเสียค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิ
และนิติกรรม โดยคาํ นวณตามจาํ นวนทุนทรัพยท์ ี่ผูข้ อจด
ทะเบียนแสดงตามความเป็ นจริ ง
คณะกรรมการ มาตรา ๑๐๕ ให้มีคณะกรรมการกําหนดราคา
กาํ หนดราคา ประเมินทุนทรัพย์ ประกอบดว้ ยปลดั กระทรวงมหาดไทย
ประเมนิ ทุน เป็ นประธานกรรมการ อธิบดีกรมการปกครองหรือผูแ้ ทน
ทรัพย์ อธิบดีกรมสรรพากรหรือผูแ้ ทน อธิบดีกรมโยธาธิการและ
ผังเมืองหรื อผู้แทน อธิ บดีกรมธนารักษ์หรื อผู้แทน
ผูอ้ าํ นวยการสํานักงานเศรษฐกิจการคลงั หรือผูแ้ ทน และ
ผู้ทรงคุณวุฒิอีกไม่เกินส่ี คนซ่ึงรัฐมนตรี แต่งต้ัง เป็ น
กรรมการ และให้ผูอ้ ํานวยการสํานักงานประเมินราคา

๑๗

17

ทรัพยส์ ิน เป็นกรรมการและเลขานุการ
มาตรา ๑๐๕ ทวิ กรรมการซ่ึงรัฐมนตรีแต่งต้งั มีวาระ วาระกรรมการ
อยใู่ นตาํ แหน่งคราวละสามปี ผ้ทู รงคณุ วฒุ ิ

กรรมการซ่ึงพน้ จากตาํ แหน่งตามวาระอาจได้รับ
แต่งต้งั เป็นกรรมการอีกได้
มาตรา ๑๐๕ ตรี นอกจากการพน้ จากตาํ แหน่งตาม การพ้นจาก
วาระตามมาตรา ๑๐๕ ทวิ กรรมการซ่ึงรัฐมนตรีแต่งต้งั พน้ ตําแหน่ง
จากตาํ แหน่ง เมื่อ
(๑) ตาย
(๒) ลาออก
(๓) รัฐมนตรีใหอ้ อก
(๔) เป็ นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้

ความสามารถ หรือเป็นบุคคลลม้ ละลาย
(๕) ได้รับโทษจาํ คุกโดยคาํ พิพากษาถึงท่ีสุดให้
จาํ คุกหรือคาํ สั่งท่ีชอบดว้ ยกฎหมาย ใหจ้ าํ คุก เวน้ แต่เป็นโทษ
สาํ หรับความผดิ ที่กระทาํ โดยประมาทหรือความผดิ ลหุโทษ
ในกรณีที่กรรมการพน้ จากตาํ แหน่งก่อนวาระ ให้ การแต่งตง้ั แทน
รัฐมนตรีแต่งต้งั ผอู้ ื่นเป็นกรรมการแทน
กรรมการซ่ึงไดร้ ับแต่งต้งั ตามวรรคสอง ให้อยู่ใน วาระของผ้ไู ด้รับ
ตาํ แหน่งไดเ้ ท่ากบั วาระท่ีเหลืออยขู่ องกรรมการซ่ึงไดแ้ ต่งต้งั การแต่งต้ังแทน
ไวแ้ ลว้ น้นั
มาตรา ๑๐๕ จตั วา การประชุมของคณะกรรมการ องค์ประชุม
กาํ หนดราคาประเมินทุนทรัพย์ ตอ้ งมีกรรมการมาประชุมไม่

๑๘

18

นอ้ ยกว่าก่ึงหน่ึงของจาํ นวนกรรมการท้งั หมด จึงจะเป็นองค์
ประชุม
ประธานท่ี ถา้ ประธานกรรมการไมอ่ ยใู่ นที่ประชุม ใหก้ รรมการ
ประชุม ที่มาประชุมเลือกกรรมการคนหน่ึงเป็นประธานในที่ประชุม
การออกเสียง การวินิจฉยั ช้ีขาดของท่ีประชุมใหถ้ ือเสียงขา้ งมาก

กรรมการคนหน่ึงให้มีเสียงหน่ึงในการลงคะแนน
ถา้ คะแนนเสียงเท่ากันให้ประธานในที่ประชุมออกเสียง

เพ่มิ ข้ึนอีกเสียงหน่ึงเป็นเสียงช้ีขาด
อํานาจหน้าที่ มาตรา ๑๐๕ เบญจ ให้คณะกรรมการกาํ หนดราคา

ประเมินทุนทรัพยม์ ีอาํ นาจหนา้ ที่ ดงั ต่อไปน้ี
(๑) กาํ หนดหลกั เกณฑ์และวิธีการในการกาํ หนด
ราคาประเมินทุนทรัพยข์ องอสังหาริมทรัพยเ์ พ่ือเรียกเก็บ
ค่าธรรมเนียมจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมตามประมวล
กฎหมายน้ี
(๒) ใหค้ วามเห็นชอบต่อการกาํ หนดราคาประเมิน
ทุนทรัพยท์ ี่คณะอนุกรรมการประจาํ จงั หวดั เสนอเพ่ือใชใ้ น
การเรี ยกเก็บค่าธรรมเนี ยมจดทะเบียนสิ ทธิ และนิ ติกรรม
สําหรับอสังหาริมทรัพยท์ ่ีต้งั อยู่ในเขตจงั หวดั น้ัน หรือใน
ทอ้ งท่ีหน่ึงทอ้ งท่ีใดในเขตจงั หวดั น้นั
(๓) วนิ ิจฉยั ปัญหาเก่ียวกบั การเรียกเกบ็ คา่ ธรรมเนียม
จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมตามที่กรมที่ดินขอความเห็น
(๔) แต่งต้ังคณะอนุกรรมการเพ่ือพิจารณาหรือ
ปฏิบตั ิการอย่างหน่ึงอย่างใดตามท่ีคณะกรรมการกาํ หนด