11. Sınıf Origami Fizik Soru Bankası

200 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 3 ELEKTRİKSEL KUVVET VE ELEKTRİK ALAN - III 1. Yüklü bir cismin etrafındaki bir noktada pozitif birim yüke uyguladığı kuvvet cismin o noktadaki elektrik alanına eşittir. Elektrik alan ile ilgili, I. Vektörel büyüklüktür. II. Yönü negatif yüke etki eden kuvvet yönüdür. III. Elektrik alan çizgileri pozitif yüklü cisimde cisimden dışarı doğrudur. IV. Alan çizgileri alan vektörüne diktir. V. Yükün büyüklüğü arttıkça alan çizgi sayısı artar. ifadelerinden kaç tanesi doğrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2. Aynı düzlemde bulunan şekildeki T1 ve T2 yüklerinden T2 yükünün O noktasında oluşturduğu elektrik alanın büyüklüğü E dir. Buna göre, O noktasındaki bileşke elektrik alanın büyüklüğü kaç E dir? A ) ñ5 2 B) ñ2 2 C ) ñ2 D) ñ5 E) 1 2d d O q 1 = + 2q q 2 = – q 5. Sürtünmesiz eğik düzlem şekildeki gibi yatay düzgün elektrik alan içindedir. K cismi şekildeki gibi dengede ise; I. Yükü negatiftir. II. K nın kütlesi ve yük miktarı aynı oranda değişirse denge durumu değişmez. III. à artarsa K aşağı doğru harekete başlar. yargılarından hangisi doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III a E K 4. Yükü 3 C olan K cismi şekildeki gibi düzgün bir elektrik alan içerisinde dengededir. K cisminin kütlesi 2 kg olduğuna göre E elektrik alanın büyüklüğü kaç N C dur? (g = 10 m/s2, sin37º = 0,6) A ) 5 2 B) 5 3 C) 5 D) 10 E) 15 3 7° T K E 3. Aynı yatay düzlemde bulunan T1 ve T2 yüklerinin A noktasında oluşturduğu bileşke elektrik alanını şiddeti kaç k q d2 dir? A) 3 B) 2 C) ñ2 D) 1 E) 0 q 1 = +4T q 2 = –T K L 2d A d

201www.netlerikatla.com 1-C 2-A 3-B 4-C 5-E 6-C 7-C 8-C 9-D 10-E 10. Yatay düzlemde bulunan K, L, M cisimlerinden çıkan elektrik alan çizgileri şekildeki gibidir. B u n a göre, I. K negatif yüklüdür. II. L pozitif yüklüdür. III. K nin yük miktarı L den azdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III K L M 7. +T yükünün O noktasında oluşturduğu elektrik alanın büyüklüğü E dir. Buna göre, +4T, +T ve –T yüklerinin O noktasında oluşturdukları bileşke elektrik alan büyüklüğü kaç E dir? A) 0 B) 1 C) 2 D) ñ3 E) ñ3 + 1 + 4 q 2d O d + q –T d 60° 60° 60° 6. T1 ve T2 yüklerinin O noktasında oluşturdukları bileşke elektrik alan şekildeki gibidir. B u n a göre, q1 ve T2 yüklerinin oranı q1 q2 kaçtır? A ) 1 4 B) 1 2 C) – 1 4 D) – 1 2 E) –1 q1 O E q2 9. Yatay düzlemdeki X, Y yüklü cisimlerin etrafında oluşan elektrik alan çizgileri veriliyor. Eşit kütleli K, L, M cisimlerinin yükleri sırasıyla +T, –T ve +T dur. Bu cisimler şekildeki konumlarından serbest bırakılıyorlar. B u n a göre, I. Aynı yönde harekete başlarlar. II. Hareket ivmeleri eşit büyüklüktedir. III. L cismine etki eden kuvvetin şiddeti en büyüktür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) Yalnız III E) I ve III X Y K L M 8. Düzgün elektrik alanları E1 ve E2 içerisinde yüklü K cismi şekil – I ve şekil – II deki gibi dengededir. B u n a göre, E1 E2 oranı kaçtır? A) 1 B) 1 2 C ) 1 4 D) 1 8 E) 1 16 K K E 1 E 2 ŞekLl – I ŞekLl – II

202 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 4 ELEKTRİKSEL POTANSİYEL - I 1. Şekildeki T yükünün A noktasındaki elektriksel potansiyeli kaç volt’tur? (k = 9 . 109 Nm2 C2 ) A) 450 B) 500 C) 600 D) 800 E) 900 q = + 4 . 10– 8 C A d = 80 cm 2. Yatay düzlemde bulunan T yükünün L noktasında oluşturduğu elektriksel potansiyel V büyüklüğündedir. Buna göre, N noktasında oluşturduğu elektriksel potansiyel kaç V dir? (KL = LM = MN) A) 1 B) 1 3 C ) 2 3 D) 1 4 E) 1 9 K q L M N 5. +T, –2T, +2T ve –4T yüklerinin O noktasında oluşturduğu toplam potansiyel kaç k q d dir? A) +6 B) +3 C) +2 D) – 1 E) – 2 – 4 q + q 2d 2d d d + 2q – 2q O 4. Yatay düzlemde X ve Y noktalarına konulan 3T ve T yüklerinin K ve L noktalarından oluşturdukları toplam elektriksel potansiyeller sırasıyla VK ve VL dir. Buna göre, elektriksel potansiyellerin oranı VK VL kaçtır? A ) 1 2 B) 1 C) 3 2 D) 2 E) 4 X + 3 q + q K d d d Y L 3. Yatay bir düzlemde bulunan +T yükünün L noktasında oluşturduğu elektrik potansiyelinin büyüklüğü 12 volttur. Buna göre, K noktasının elektriksel potansiyeli kaç volttur? (sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8) A) 60 B) 30 C) 20 D) 10 E) 3 + q K L 3 7° 6. A ve B noktalarına +2T ve –T yükü şekildeki gibi yerleştiriliyor. Buna göre yatay doğrultudaki I, II ve III nolu bölgelerin hangilerinde elektriksel potansiyeli sıfır olan noktalar bulunabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız III + 2q –T I A II B III

203www.netlerikatla.com 1-A 2-B 3-C 4-D 5-E 6-D 7-B 8-A 9-E 10-A 11-E 12-C 7. Aynı düzlemde bulunan +2T ve –4T yüklerinin X,Y ve Z noktalarındaki toplam elektrik potansiyelleri sırasıyla VX, VY ve VZ dir. Buna göre VX, VY ve VZ arasındaki büyüklük ilişkisi nedir? A) VX > VY > VZ B) VX > VZ > VY C) VY > VX > VZ D) VY > VZ > VX E) VZ > VX > VY X Y Z + 2q – 4 q d d d d d 10. Şekildeki dikdörtgenin köşelerine yerleştirilen –T, +3T, +2T ve T yüklerinin O noktasında oluşturdukları toplam elektriksel potansiyel kaç k q d dir? A) 1 B) 4 5 C ) 6 5 D) 3 5 E) 2 5 –T + q 3 q 8d O 6d 2q 11. gzdeş karelerden oluşan şekildeki düzlemde –T, –T, +T ve +T yüklerinin hangi noktalarda elektriksel potansiyelleri sıfır olur? A) K ve M B) K, L ve N C) Yalnız O D) K, N ve O E) N, L ve O –q N +q O –q +q K L M 12. Yatay düzlemde A, B ve D noktalarına şekildeki gibi sabitlenmiş Tk, –9T ve +8T yüklerinin C noktasında oluşturacağı toplam elektriksel potansiyelin sıfır olması için TK yükü kaç T olmalıdır? A) 0 B) +1 C) +5 D) +10 E) –9 q K – 9 q A 3 cm 4 cm B C D + 8q 8. T yükleri ile şekildeki gibi oluşturulan düzeneklerde K, L ve M noktalarında oluşan toplam elektriksel potansiyeller sırasıyla VK, VL ve VM dir. Buna göre, VK, VL ve VM arasındaki ilişki nedir? A) VK = VL = VM B) VK > VL > VM C) VL > VK > VM D) VM > VK > VL E) VM > VL > VK K L q M q q q q q d d d d d 60° 3 0° 3 0° 60° 60° d 9. A noktasındaki elektrik potansiyeli sıfır olduğuna göre, qX yükü nedir? A) –18T B) –12T C) +6T D) +12T E) +18T q X + 2q –16T 2d d 3 d A

204 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 5 ELEKTRİKSEL POTANSİYEL - II 1. q1 ve T2 yüklerinden oluşan sistemin potansiyel enerMi kaç Moule’dür? (k = 9.109 Nm2 C2 , 1mC = 10–6 C ) A) 4,5.103 B) 9.10–3 C) 36.10–3 D) 72.10–3 E) 9.10–2 q 1= 2‹C q 2= 4‹C d = 1m 6. Aynı doğrultuda bulunan +2T, –4T ve –T yükleri şekildeki gibidir. Buna göre, sistemin potansiyel enerMisi kaç k.T2 d dir? A) –3 B) –5 C) 0 D) +3 E) +13 + 2q –4T –T d d 4. +4T yükü A noktasına sabitlenmiştir. B noktasındaki –2T yükünü C noktasına kadar götürmek için yapılan iş kaç k q2 d dir? A) –6 B) –3 C) –2 D) +3 E) +6 d 3 d + 4 q –2T A B C 5. Noktasal yüklü bir cismin eş potansiyel eğrileri veriliyor. Eğriler arası mesafeler eşit ve VL3 = –40 Volt olduğuna göre aşağıda verilenlerden hangisi kesinlikle yanlıştır? A) Cismin yükü + işaretlidir. B) VMN = –10 volttur. C) Cismin elektrik alan vektörleri eş potansiyel eğrilerine diktir. D) 3 coulomb luk yükün L den K ya götürülmesi için 30 joule iş yapılır. E) K nın potansiyeli 60 volttur. M N L K P r q r r 2. Şekildeki eşkenar üçgenin köşelerine +T, –2T, +T yükleri konulmuştur. Buna göre, sistemin elektriksel potansiyel enerMisi kaç k q2 d dir? A) – 3 B) – 2 C) +1 D) +2 E) +3 q 1= + q q 2= – 2q d d d q 3= + q 3. Sürtünmesiz yatay düzlemdeki –T ve +T yükleri sabit tutulmaktadır. +2T yüklü cisim K da iken L noktasına getiriliyor. B u n a göre, I. Elektriksel kuvvetler iş yapmıştır. II. Sistemin potansiyel enerjisi artar. III. –T ve +T yüklerinin K ve L de oluşturdukları toplam potansiyelleri eşittir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I ve III d d d K L – q + q

205www.netlerikatla.com 7. O noktasına sabitlenmiş +T yükü ve eş potansiyel çizgileri şekildeki gibidir. Bir T yükünü A noktasından B ye getirmek için yapılan iş wAB, B den C ye getirmek için yapılan iş wBC ve C den D ye getirmek için yapılan iş ise wCD dir. B u n a göre, wAB, wB C ve wCD arasındaki ilişki nedir? A) wAB > wBC > wCD B) wAB > wCD > wBC C) wBC > wCD > wAB D) wCD > wBC > wAB E) wCD = wAB > wBC + q B O C D A 1-D 2-A 3-D 4-E 5-D 6-B 7-B 8-A 9-B 10-A 11-D 12-A 11. +T, –6T ve +4T yüklerini şekil I deki konumlarından şekil II deki konumlarına getirmek için yapılan iş kaç k q2 d dir? A) –24 B) –5 C) +3 D) +5 E) 28 + q –6T + 4 q A Bd d C ŞekLl I –6T + 4 q + q A Bd d C ŞekLl II 10. +T, +T ve –2T yükleri Şekil - I deki gibi yerleştirildiklerinde sistemin potansiyel enerjisi E oluyor. Yükleri Şekil - I den Şekil - II deki gibi düzenlemek için yapılması gereken iş kaç E olur? A) – E 4 B) –E C) + E 2 D) +E E) + 3 2 E – 2q + q 2d + q 2d 2d d d + q + q – 2q 12. +T yüklü bir cismin eş potansiyel eğrileri şekilde verilmiştir. Buna göre; I. +T yüklü bir cismi X den Y ye götürmek için elektriksel kuvvetler iş yapar. II. Bir –T yükü Z den X e götürüldüğünde sistemin potansiyel enerjisi artar. III. T nin potansiyeli Y den büyüktür. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III Z Y + q X T 8. Şekildeki iletken küre pozitif yükle yüklüdür. Buna göre K, L ve M noktalarında oluşan potansiyeller arasındaki ilişki nasıl olur? A) VK = VL > VM B) VK > VL > VM C) VK > VL = VM D) VL > VK > VM E) VM > VK > VL O + + + + + + + + + + K L M 9. Şekildeki yüklü kürenin K – L ve K – M noktaları arasındaki elektriksel potansiyel farkları sırasıyla VKL ve VKM dir. B u n a göre, VKL VK M oranı kaçtır? A ) 1 2 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 MLK 2d d d O

206 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 6 ELEKTRİKSEL POTANSİYEL - III 3. Yüklü K ve L cisimleri ipler yardımıyla O noktasından asılarak bırakıldıklarında şekildeki gibi dengede kalıyor. Buna göre, K ve L kürelerinin kütleleri artırılırsa O noktasında oluşturdukları bileşke elektrik alanı ve toplam elektriksel potansiyeli nasıl değişir? E V A ) Değişmez Değişmez B) Değişmez Artar C ) Artar Değişmez D) Azalır Değişmez E) Değişmez Azalır K L O 1. X noktasından eşit uzunluktaki iplerle asılan +2T ve +4T yüklü yalıtkan özdeş küreler şekildeki gibi dengededir. Bu yüklerin X noktasında oluşturdukları elektrik alan EX, elektriksel potansiyel ise VX dir. Buna göre, küreler birbirlerine dokunup serbest bırakıldıklarında EX ve VX nasıl değişir? EX VX A ) Artar Değişmez B) Azalır Değişmez C ) Değişmez Değişmez D) Artar Artar E) Azalır Azalır α α + 2q + 4 q X 2. Şekildeki düzenekte +T yüklü T1 yükünün O noktasında oluşturduğu elektrik alan büyüklüğü E dir. q1 ve T2 yüklerinin oluşturdukları bileşke elektrik alan büyüklüğü yine E olduğuna göre, O noktasındaki potansiyel kaç k q d dır? A) Sıfır B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 O q 1 = +T q 2 d d d 4. Pozitif yüklü K, L, M cisimlerinin O noktasında oluşturdukları bileşke elektrik alan şekildeki gibidir. Cisimlerin yükleri sırasıyla TK, qL ve TM şiddetinde olduğuna göre, I. TM = TL > TK II. TM < TK < TL III. TK < TM < TL ifadelerinden hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III K O L qM M qK qL E

207www.netlerikatla.com 6. Yatay sürtünmesiz düzlemdeki noktasal X ve Y yüklü cisimlerin etrafındaki elektrik alan kuvvet çizgileri şekilde veriliyor. A noktasına konan +T yükü hareketsiz olduğuna göre, I. X in yük miktarı Y den fazladır. II. Bir –T yükünü sonsuzdan A noktasına getirmek için yapılan elektriksel iş sıfırdır. III. Bu sistemde elektrik alanın sıfır olduğu noktada toplam potansiyel de sıfırdır. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III X Y A 1-C 2-A 3-C 4-D 5-B 6-E 7-A 8-E 7. K ve L noktalarından serbest bırakılan +T ve –T yükleri sürtünmesiz raydan ayrılmadan M noktasında çarpışarak duruyorlar. Buna göre yüklerin çarpışıncaya kadar O noktasında oluşturdukları bileşke elektrik alan E ve toplam elektrik potansiyel V nasıl değişir? E V A ) Azalır Değişmez B) Artar Değişmez C ) Değişmez Değişmez D) Azalır Azalır E) Azalır Artar K L + q –T O M 5. A noktasına sabitlenmiş –2T yüklü cismin etki alanında B deki +T yüklü cismi C noktasına getirmek için yapılan iş 24 - dur. +2T yüklü cismi B den D noktasına getirmek için yapılması gereken iş kaç - olur? A) 96 B) 80 C) 48 D) 40 E) 36 3 d B 4 d A C D – 2q 8. Yatay düzlemde şekilde verilen düzgün elektrik alan içinde A noktasında –T, B noktası +T yüklü cisimler bulunuyor. Bu cisimler ayrı ayrı bulundukları noktadan C noktasına getiriliyor. B u n a göre, I. Her ikisi için de eşit büyüklükte iş yapılır. II. Noktaların potansiyelleri VA = VB < VC dir. III. +T nun hareketinde sistemin potansiyel enerjisi artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III – q C A B + q E E

208www.netlerikatla.com TEST - 1 1. Rana fizik dersinde öğrendiği elektrostatik kuvvetin deneyini yapmak istiyor. Yüklü bir 4r yarıçaplı K küresini Şekil-I deki gibi bir dinamometreye bağlayarak D1 değerini ölçüyor. Sonra sırasıyla nötr olan 2r yarıçaplı L ve r yarıçaplı M kürelerini K ye birer kez dokundurarak Şekil-II ve Şekil-III teki gibi aynı uzaklıkta K nın aşağısına yerleştiriyor. Dinamometrelerde sırasıyla D2 ve D3 değerlerini ölçüyor. Buna göre; I. Dinamometrede okunan değerler sıralaması D1 > D3 > D2 dir. II. L nin son yükü M nin yükünden azdır. III. Bu deneyde bağımsız değişken cisimlerin yükleridir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) Yalnız III E) I, II ve III 4 r K ( Y ü kl ü ) 2r r L ( Nö t r ) M ( Nö t r ) D1 K D2 x L Şekil-II K D3 x M Şekil-III 3. Yüklü ve küresel cisimler Şekil-I ve Şekil-II deki konumlarındayken K ve L noktalarında oluşturdukları elektrik alanlar EK ve EL dir. Buna göre, cisimler verilen konumdan serbest bırakıldıklarında K ve L ye yaklaşırken EK ve EL nasıl değişir? (Yatay konumdaki yükler sabitlenmiştir.) EK EL A ) Artar Azalır B) Azalır Azalır C ) Azalır Artar D) Artar Artar E) Değişmez Değişmez + q Y a t a y + q K Şekil-I + q Y a t a y – q L Şekil-II 2. Noktasal +T yükünün etrafınde eşit aralıklarla sıralanmış eş potansiyel yüzeyler üzerinde K, L, N noktaları verilmiştir. L noktasında yükün oluşturduğu elektriksel potansiyel değeri 20V tur. Buna göre K ve N noktalarının elektriksel potansiyel farkı VKN kaç V olur? A ) 20 3 B) 10 C) 40 3 D) – 20 3 E) – 40 3 N K L + q

209www.netlerikatla.com 1-B 2-A 3-D 4-E 5-A 6-C 7-A 6. Ali ve Cengiz m kütleli +T yüklü oyuncak arabalarını sürtünmesiz yalıtkan eğik düzlemler üzerine koyuyorlar. Şekilde gösterilen yönlerdeki düzgün elektrik alanlarından ÂE1 alanına Ali, ÂE2 alanına Cengiz eğik düzlemleri yerleştirdiklerinde arabaları şekillerdeki dengede duruyor. B u n a göre E1 E2 elektrik alan şiddetleri oranı kaçtır? (sin37° = cos53° = 0,6; sin53° = cos37° = 0,8; g = 10 m/s2) A ) 3 5 B) 4 5 C ) 3 4 D) 9 16 E) 5 4 E 1 3 7° E 2 5 3 ° 4. Eda eşit karelere bölünmüş yatay düzlemdeki cam levha üzerine iletken bilyeler yerleştirerek elektrostatik kuvvetin etkilerini gözlemlemek istiyor. +T yüklü bilyeleri şekildeki gibi A ve B noktalarına sabitledikten sonra K da –T, L ve M de +T yüklü özdeş bilyeleri ayrı ayrı serbest bırakıyor. Buna göre; I. K ve M noktalarındaki bilyelerin ivme yönleri aynıdır. II. L deki bilye sabit kalır. III. K dan bırakılan –T yüklü bilye bir süre sonra K dan bir kez daha geçer. sonuçlarından hangilerine ulaşabilir? (Sürtünmeler önemsiz) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III K A + q + q L B M 5. Eren düzgün elektrik alanı içine K karton kutusunu L alüminyum kutusunu ve M demir kafesini içinde yalıtkan ipe bağlı T yüklü cisimleriyle yerleştiriyor. Hangi kutudaki cisim şekildeki denge durumunu koruyamaz? (Karton yalıtkan, alüminyum ve demir iletkendir.) A) Yalnız K B) K ve L C) Yalnız L D) L ve M E) Yalnız M E q q q K L M 7. Doğrusal bir yarış pistinde yarışan kırmızı araba pozitif, mavi araba ise negatif yükü temsil etmektedir. Aynı noktadan harekete başlayan araçlardan, Kırmızı araç önce başlamasına rağmen yarışı aynı anda bitirmekteler. Bu duruma göre, I. Elektriksel potansiyel enerji önce artar sonra azalır. II. Yarışta ilk önce elektriksel kuvvet iş yaparken sonra elektriksel kuvvete karşı iş yapılmıştır. III. Elektriksel potansiyel enerji önce azalırken sonra artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

210www.netlerikatla.com TEST - 2 3. Oğuz, Volkan ve Eren elektriksel iş konusunu öğrendikten sonra bir etkinlik yapıyorlar. Oğuz +2T, Volkan –2T, Eren +T yükünü temsil ediyor ve yatay düzlemde Şekil-I deki konumlandıklarında A noktasındaki toplam potansiyel V1 oluyor. Şekil-II deki gibi konumlandıklarında ise V2 oluyor. Buna göre; I. V1 = V2 dir. II. Yapılan yer değişiminde elektriksel potansiyel enerji azalır. III. Elektriksel kuvvetlere karşı iş yapılmış olur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III A Oğuz E r e n V o l ka n Şekil-I A E r e n Oğuz V o l ka n Şekil-II 1. Akrep uzunluğu yelkovanın uzunluğunun yarısı olan bir saatte akrebin ucuna +T, yelkovanın ucuna –4T yüklü cisim yapıştırılıyor. Saat 2:00’da O noktasındaki bileşke elektrik alan şiddeti E oluyor. Saat 4:00’de O noktasında oluşan bileşke elektrik alan E1 , saat 9:00 da E2 ve saat 12:00 de E3 oluyorsa E1 , E2, E3 elektrik alan şiddetleri kaç E olur? E1 E2 E3 A ) ñ3E 2E E B) E ñ2E 2E C ) ñ3E ñ2E 2E D) ñ3E E 0 E) ñ3E ñ2E 0 æ 2æ – 4 q O 2. Hava kütleleri atmosferde hareket ederken sürtünmeden dolayı elektriksel olarak yüklenirler. Birbirlerinden zıt elektrik yükü ile yüklenen iki bulut yaklaşınca aralarında yük alışverişi olur. Bu olaya şimşek denir. Şekilde yükleri –T ve +T olan iki bulut arasındaki şimşek verilmiştir. Bulutlar nötr oluncaya kadar şimşek çaktığına göre, I. Yük akışı negatif buluttan pozitif buluta doğrudur. II. Yük akışı pozitif buluttan negatif buluta doğrudur. III. 2T kadar yükün yeri değişmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III – q + q Negatif Bulut Pozitif Bulut 4. Eşit bölmeli düzleme T1, T2 ve T3 yüklü noktasal cisimler verilen noktalara sabitlenmiştir. S noktasındaki bileşke elektriksel alan şekildeki gibi ÂE dir. Buna göre; I. T1 ve T2 yüklerinin miktarı ve işareti eşittir. II. T1 ve T3 yüklerinin işareti aynı, miktarları farklıdır. III. T2 pozitif işaretlidir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III q 1 q 2 q 3 S ÂE

211www.netlerikatla.com 1-E 2-A 3-B 4-D 5-B 6-E 7-A 8-C 5. Elektriksel potansiyel konusunu anlatan fizik öğretmeni dersin sonunda tahtada noktasal bir yükün elektrik alan çizgileri ile eş potansiyel eğrilerini çiziyor. Öğrencilerden şekil ile ilgili yorum yapmalarını istiyor. Ali : Cisim + yüklüdür. Rana : Anoktasının potansiyeli, B noktasındakinden küçüktür. Eren : Eş potansiyel eğrileri, elektrik alan çizgileri ile dik kesişir. Hangi öğrencilerin yorumları doğrudur? A) Ali ve Rana B) Eren ve Rana C) Yalnız Rana D) Ali ve Eren E) Yalnız Eren B A 7. Fizik öğretmeni Oğuz laboratuvarında masanın üzerine bir tahta platform yerleştirip eşit büyüklükte ve zıt yüklü olduğu bilinen iki küresel cismi ipek ipliklerle uçlara sabitleyerek tahta üzerinde bazı noktaları işaretliyor. Öğrencilerden bu noktaların potansiyelleri ile ilgili çıkarımlarda bulunmalarını istiyor. gğrencilerin yaptığı; I. K noktasının potansiyeli sıfırdır. II. KL arası potansiyel fark KM arası potansiyel farktan küçüktür. III. M noktasının potansiyeli en fazladır. şeklindeki çıkarımlardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III d d d K 3 d İp İp L M 8. Ali ve Cengiz düzgün elektrik alanın anlatıldığı dersten sonra okulda bu konuyu pekiştirmek içni matematiksel modellerin uygulamasını yapmak istiyorlar. Ali tahtaya düzgün elektrik alan içinde dengede olduğunu söylediği ipe bağlı yüklü bir cisim çiziyor. Elektrik alan şiddetinin 10 N/C, cismin kütlesinin 1500 gram olduğunu belirten Ali, Cengiz’den cismin yükünü bulmasını istiyor. Cengiz doğru cevap verdiğine göre, bulduğu sonuç aşağıdakilerden hangisidir? (g = 10 m/s2, sin53° = 0,8; cos53° = 0,6) A) +2C B) +1C C) –2C D) –1C E) +3C 5 3 ° E E 6. Eşkenar üçgenin iki köşesine T1 ve T2 yüklü noktasal cisimler şekildeki gibi sabitlenmiştir. S noktasında oluşan bileşke elektriksel alan düşey aşağı yönde ÂE kadardır. B u n a göre, q1 q2 oranı kaçtır? A) –4 B) –3 C) – 1 2 D) –2 E) –1 q 1 q 2 ÂE S

212www.netlerikatla.com TEST - 3 4. Yüklü cisimler arasındaki elektrostatik etkileşim kuvveti ortamın elektriksel geçirgenliği (è) ile ters orantılıdır. Aşağıdaki şekillerde yüklü cisimler eşit uzaklıklara konup arasına kağıt, cam ve porselen levhalar yerleştiriliyor. Bu cisimler arasındaki elektrostatik etkileşim kuvveti Şekil-I de ÂF, Şekil-II de ÂF2 ve Şekil-III te ÂF3 olduğuna göre F1 , F2, F3 kuvvetlerinin büyüklük sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (èkağıt < ècam < èporselen) A) F1 = F2 = F3 B) F2 > F3 > F1 C) F1 = F2 > F3 D) F1 > F2 > F3 E) F3 > F2 > F1 Kağıt Şekil-I – q + q C a m Şekil-II + q + q Porselen Şekil-III – q – q 1. Yüklü olduğu bilinen K ve L cisimlerinden K aracın düşey yüzeyinde serbest halde, L ise yalıtkan ipe asılı durumdadır. Araç a ivmesiyle verilen yönde düzgün hızlanan hareket yaparken K ve L şekildeki gibi dengede duruyorlar. Buna göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi doğrudur? A) K kinetik sürtünme kuvveti etkisindedir. B) K ve L zıt cins yükle yüklüdür. C) L ye etki eden ip gerilmesi ağırlığından büyüktür. D) a ivmesi azalırsa K aracın tabanına düşebilir. E) a ivmesi artarsa L cismi K cisminden uzaklaşır. K L + a 3. Eda yüklü küresel cismin potansiyelinin uzaklığa bağlı grafiğini aşağıdaki gibi çiziyor. Grafiğe göre yapılan çıkarımlardan hangisi yanlıştır? A) Kürenin yarıçapı x kadardır. B) Küre + yüklüdür. C) + yüklü cismi kürenin yüzeyine yaklaşırsa sistemin potansiyel enerjisi artar. D) – yüklü cismi kürenin merkezinden yüzeye getirirken elektriksel kuvvetler iş yapar. E) 0-x arasında kürenin elektrik alan şiddeti sıfırdır. V (Potansiyel) d (uzaklık) x 2x 3 x + V 0 2. Bilgi: Bir iletkendeki yükler her zaman kendilerine etki eden kuvveti sıfırlayacak yerlere doğru hareket ederler. Bu sebeple iletkenin içerisinde yük bulunmazken elektrik yükü dış yüzeylere dağılır. Sonuç olarak iletkenlerin içinde elektrik alan sıfır olur. Bu olaya “Faraday Kafesi” denir. Buna göre; I. Yağmurlu bir günde şemsiye altına girmek, II. Yağmurlu bir günde arabanın içinde bulunmak, III. Yağmurlu bir günde telefon kulübesinin içine girmek hangi örnekler Faraday kafesiyle ilişkilendirildiğinde oluşabilecek yıldırımdan bizleri korur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III

213www.netlerikatla.com 5. Pozitif yüklü olduğu bilinen bir cisim yatayla à açısı yapacak şekilde eğik olarak atılıyor. Yüklü cismin yatay düzlem üzerindeki noktalardaki potansiyel zamana bağlı değişim grafiği nasıl olur? V t A ) V t B ) V t C ) V t D ) V t E ) Y a t a y 8. Şekildeki sürtünmesiz yatay yolda K noktasında +T yükü sabitlenmiştir. L noktasındaki +T yükü serbest bırakıldığında M noktasından V hızıyla geçtiğine göre 3 noktasından kaç V hızıyla geçer? (Noktalar arası uzaklık eşittir.) A) 1 B) 3 2 C ) 3 ñ2 D) ñ3 ñ2 E) ñ3 2 L M N + q + q K P 7. O merkezli küresel cam kaba özdeş, iletken ve hafif K ve L küreleri şekildeki konulmuştur. Bu kürelere iletken ve pozitif bir cisim dokundurulup ayrılırsa, kürelerin son denge konumları aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? (Sürtünmeler önemsenmiyor.) O K L A ) Y a t a y O K L B ) Y a t a y O K L C ) Y a t a y O K L D ) K O L E ) O K L 6. Birimkareler üzerinde bulunan T1 ve T2 yüklerinin +T yükü üzerinde oluşturduğu bileşke elektriksel kuvvet ÂF dir. B u n a göre q1 q2 oranı kaçtır? A ) 5ñ5 16ñ2 B) 5ñ5 16 C ) 5 16ñ2 D) 5ñ2 16ñ5 E) ñ2 ñ5 q 1 q 2 + q ÂF

214www.netlerikatla.com 1-D 2-E 3-D 4-D 5-A 6-A 7-A 8-D 9-C 10-E 11-A 12-E 9. Eletriksel deneylerin yapıldığı laboratuvarda deney yapan ekip yalıtkan bir yatay düzleme 41 ve 42 yüklü noktasal cisimleri sabitliyor. Sonra +T yüklü bir cismi şekildeki M noktasına bıraktığında dengede kaldığını gözlemliyor. Deney ekibi, M noktasındaki yükü alıp –T yüklü başka bir noktasal cismi hangi noktaya bırakırsa yine dengede kaldığını gözlemler? (Sürtünmeler önemsenmiyor.) A) K B) L C) M D) N E) P Q1 Q2 K L M N P 12. Sayfa düzleminde kare bölgedeki düzgün ÂE elektrik alanına O noktasından v hızıyla şekildeki gibi atılan elektron L noktasına çarpmıştır. Buna göre, O noktasından aynı şekilde v hızıyla bir proton atılırsa, aşağıda verilen hangi noktaya çarpabilir? ( S ü rtünmeler ve yer çekimi önemsenmiyor.) A) K B) L C) M D) N E) P ÂE L P N M O K v 11. Şekildeki –T yükünün etrafındaki eş potansiyel yüzeylerin üçü kesikli çizgilerle gösterilmiştir. K noktasındaki (+T) yükü önce L noktasına, sonra M noktasına son olarakta N noktasına oklarla gösterilen yolu izleyerek götürülmüştür. Buna göre yük taşınırken hangi noktalar arasında elektriksel kuvvet iş yapmıştır? A) Yalnız KL B) Yalnız LM C) Yalnız MN D) KL ve MN E) LM ve MN – q + q L M K N 10. Şekilde düzgün yarım dairenin tam markezinde sabitlenmiş +T yükü bulunmaktadır. –T yükü I, II ve III yollarını okları izleyerek hareket ettirilir ise sistemin elektriksel potansiyel enerMisi nasıl değişir? I II III A ) Artar Değişmez Artar B) Değişmez Değişmez Azalır C ) Azalır Azalır Artar D) Artar Değişmez Azalır E) Azalır Değişmez Artar r I I I I I + q – q I

ZZZnetlerikatlaFom 215 2. Elektrik yüklü X, Y ve Z cisimleri eşit bölmeli karelerden oluşan bir düzlem üzerine şekildeki gibi yerleştirildiğinde Y ve Z tarafından X’e uygulanan elektriksel kuvvetlerin bileşkesi F olmaktadır. Buna göre, X ve Z tarafından Y’ye uygulanan elektriksel kuvvetlerin bileşkesinin yönü aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) C) D) E) 2021 AYT 3. Elektriksel yükleri +T ve +2T olan noktasal yükler, aralarındaki uzaklık 2r olacak biçimde bir düzlem üzerine şekildeki gibi yerleştirilmiştir. Bu düzlemde çizilen ve yarıçapları r, 2r ve 3r olan şekildeki çemberlerin üçü +T merkezli, diğer üçü ise +2T merkezlidir. Ayrıca K ve L, iki çemberin kesiştiği noktalardır. M noktasının +T yükünden uzaklığının 3r olduğu, +2T yükünden uzaklığı ile ilgili ise sadece 2r’den fazla 3r’den az olduğu bilindiğine göre; I. K ile L, II. K ile M, III. L ile M nokta çiftlerinden hangilerinin arasındaki elektriksel potansiyel farkı sıfır olabilir? (Tüm düzenek elektriksel geçirgenliği her yerinde aynı olan bir ortamda bulunmaktadır.) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2021 AYT 1. Fizik laboratuvarında metallerin elektriksel olarak yüklenmesi ile ilgili deneyler yapan bir öğrenci, yarıçapları birbirinden farklı olan nötr iki demir bilyeyi, yalıtkan bir eldiven kullanarak tutmaktadır. Öğrenci, sağ elinde tuttuğu bilyeyi elektriksel olarak yükleyerek sol elindeki bilyeye dokundurur. Bilyeler arasında yük transferi bittikten sonra bilyeler için; I. hzerlerindeki net yük miktarları birbirine eşittir. II. Yüzeylerindeki elektriksel potansiyeller birbirine eşittir. III. Aynı cins elektriksel yükle yüklenmişlerdir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2019 AYT 1-D 2-B 3-B

ZZZnetlerikatlaFom 216 1. Yalıtkan iplerle bağlı X ve Y cisimleri şekildeki gibi dengede ise, I. Yük işaretleri aynıdır. II. mX = mY ise T1 = T2 dir. III. a = b ise mX < mY dir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III α E X T1 T2 Y 2. Şekildeki düzenekte +T yükünün O noktasında oluşturduğu elektrik alanın büyüklüğü E dir. Buna göre, +6T, +T ve +3T yüklerinin O noktasında oluşturduğu bileşke elektrik alanın büyüklüğü kaç E dir? (sin30° = 0,5; cos30° = ñ3 2 ) A ) ñ2 B) ñ3 C) 2 D) ñ5 E) ñ8 + 6q + q + 3 q 3 0° 3 0° O 3. Yükü 4C olan K cismi şekildeki gibi düzgün elektrik alan içerisinde dengededir. Elektrik alanın büyüklüğü 10N/C olduğuna göre, cismin kütlesi kaç kg dır? (g = 10 m/s2) A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 3 0 3 0 E K 4. Coulomb yüklü cisimler arası etkileşim kuvvetinin matematiksel modelini burulma terazisi deneyi ile ortaya koymuştur. Bu deneyin uygulamasını yapmak isteyen Eda şekildeki gibi bir ucu duvara esneklik katsayısı k = 4000 N/m olan bir yay ile bağlı diğer ucunda ise yükü +4 . 10–8 C olan noktasal yük bulunan yalıtkan bir çubuğu tam ortasından tavana bağlıyor. +4C luk yükü yalıtkan sapından tutarak yaklaştırdığında yay gerilerek dengeyi sağlama çalışıyor. Yükler arasındaki uzaklık 30 cm olduğunda yayda depolanan esneklik potansiyel enerMi kaç kiloMoule olur? (Yüklü cisimler, yay ve çubuk aynı yatay düzlemdedir. Yay başta serbest haldedir. k = 9.109 Nm2 C2 ) A) 32 B) 36 C) 42 D) 48 E) 64 + 4 . 10– 8 C k = 4 000 N/ m + 4 C 3 0 c m 1-E 2-A 3-D 4-A

 œ1ïTE Elektrik ve Manyetizma '¼zJ¼n Elektrik $lan Ye Sıßa .$=$1,0L$5 11.2.3. 'œ=*œ1 ELE.T5ï. $L$1 9E S,Þ$ 11.2.3.1. Y¼kl¼ iletken Ye Saralel leYKalar arasınGa oluşan elektrik alanının Eaßlı olGußu Geßişkenleri analiz eGer 11.2.3.3. Y¼kl¼ Sar§aFıkların G¼zJ¼n elektrik alanınGaki GaYranışını a§ıklar 11.2.3.4. Sıßa kaSasite kaYramını a§ıklar 11.2.3.5. Sıßanın Eaßlı olGußu Geßişkenleri analiz eGer 11.2.3.6. Y¼kl¼ leYKaların ¶zelliklerinGen IayGalanarak sıßaFın konGansat¶r işleYini a§ıklar

218 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 1 DÜZGÜN ELEKTRİK ALAN - I 1. Şekildeki paralel levhalar arasında oluşan düzgün elektrik alanın büyüklüğü kaç N/C olur? A ) 5 000 B ) 5 00 C ) 5 0 D ) 5 E ) 0, 5 V = 1000 v o l t d = 200 c m + – 2. Şekil - I ve şekil - II de paralel levhalar arasındaki elektrik alan büyüklükleri E1 ve E2 dir. Buna göre, E1 /E2 oranı kaçtır? A ) 5 2 B ) 2 C ) 3 2 D ) 1 E ) 2 3 + – V 2V ùHNLO, ùHNLO,, + – d 3 d 5. Birbirine paralel levhalar arası eşit kare bölmelere ayrılmıştır. O ile L noktası arasındaki potansiyel fark V ise, O ile K noktası arasındaki potansiyel fark kaç V olur? A ) 1 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E ) 5 + – O K L P i l 4. Şekildeki paralel levhalardan oluşan düzenekte A–B noktaları arasındaki potansiyel fark V1, B–C noktaları arasındaki V2, A–C noktaları arasındaki V3 tür. Buna göre, V1 , V2, V3 arasındaki büyüklük ilişkisi nedir? A) V1 = V2 = V3 B) V2 > V1 > V3 C) V1 > V2 > V3 D) V1 = V2 > V3 E) V3 > V2 = V1 A C B 3. Birbirine paralel levhalar arası eşit kare bölmelere ayrılmıştır. Buna göre, K, L, M noktalarındaki elektrik alan şiddetlerinin büyüklüğü EK, EL, EM arasındaki ilişki nasıldır? A ) E K > EL > EM B ) EL > E K > EM C ) E K > EL = EM D ) EL > E K = EM E ) E K = EL = EM + – K L M P i l 6. Paralel levhalar arasındaki noktalardan X noktasındaki elektrik alan vektörü ÂEX, Y noktasındaki ise ÂE Y dir. Buna göre, ÂEX ve ÂEY arasındaki ilişki nasıldır? (Noktalararası uzaklıklar eşittir.) A ) ÂEX = –ÂE Y B ) ÂEX = – 2ÂE Y C ) 4ÂEX = 3ÂE Y D ) 2ÂEX = –3ÂE Y E ) 4ÂEX = –3ÂE Y + – 6 V 1 2V + – X Y 2d 3 d

219www.netlerikatla.com 1-B 2-C 3-E 4-D 5-C 6-E 7-A 8-B 9-D 10-A 11-E 7. Şekildeki paralel levhalarda oluşan elektrik alan şiddetleri Şekil - I de E1, Şekil - II de E2 dir. Şekil - I de AB noktaları arası potansiyel fark Şekil - II deki CD noktaları arası potansiyel farka eşit olduğuna göre E1 E2 oranı kaçtır? A ) 1 B ) 2 C ) 5 2 D ) 3 E ) 5 V1 V2 Şekil - I Şekil - II 2d d d 5 d 2dA B C D d 10. Yatay sürtünmesiz ortamda kurulan paralel levha sistemlerinde T1 ve T2 yüklü cisimlerine elektrik alanın uyguladığı kuvvetler eşit büyüklüktedir. Buna göre, I. T1 T2 yük büyüklükleri oranı 2 dir. II. T1 ve T2 zıt işaretlidir. III. Levhalar arası oluşan elektrik alan şiddetleri eşit büyüklüktedir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2d d V q 1 q 2 4 V 11. Yatay düzlemde şekildeki paralel levha sisteminde oluşan elektrik alan şiddeti E, T yüküne etki eden elektriksel kuvvet F dir. K anahtarı açıldıktan sonra levhalar birbirinden biraz uzaklaştırılıyor. Buna göre; I. T yüküne etki eden kuvvet değişmez. II. Elektriksel kuvvetlere karşı iş yapılmış olur. III. Levhalar arası elektrik alan şiddeti değişmez. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) I ve III E) I, II ve III d V q F K 8. Yüklü paralel levhalardan oluşan şekildeki sistemlerde X ve Y yüklü cisimlerine özdeş piller varken eşit elektriksel kuvvet etki ediyor. Buna göre, cisimlerin yükleri oranı TX/TY kaçtır? A ) 6 B ) 1 2 C ) 3 D ) 2 E ) 3 2 + – V V Şekil I Şekil II + – X Y d 2d 9. Şekil I deki sistemde X yüküne etkiyen elektriksel kuvvetin büyüklüğü F olduğuna göre, şekil II deki sistemde Y yüküne etki eden kuvvet kaç F dir? A ) 12 B ) 6 C ) 4 D ) 3 E ) 2 + – V 2V Şekil I Şekil II + – X Y q 3 q d 2d

220 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 2 DÜZGÜN ELEKTRİK ALAN - II 1. Yüklü m kütleli cisim düşey düzlemde bulunan paralel levhalar arasında Şekil – I deki gibi dengededir. Aynı cisim Şekil – II deki gibi ip yardımıyla asıldığında dengede kaldığına göre, ipteki gerilme kuvveti T kaç mg dir? (g: Yerçekimi ivmesi) A ) 1 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E ) 5 V Şekil I d m 2V Şekil II d / 2 T 5. Şekil - I deki sürtünmesiz yatay düzleme yerleştirilmiş paralel levhanın arasına bırakılan m kütleli X cismini levhaya bağlayan yalıtkan ipte oluşan gerilme 3 mg dir. Aynı X cismi Şekil - II deki düşey düzleme yerleştirilmiş paralel levhalar arasına asıldığında ipte oluşan gerilme kuvveti kaç mg olur? A ) 12 B ) 10 C ) 9 D ) 6 E ) 4 + – + – 3 d V V T X 1 T2 \DOÕWNDQ i p \DOÕWNDQ i p d X ùHNLO, ùHNLO,, 3. X cismi şekil – I de yerçekimi, şekil – II de yerçekimi ve elektriksel kuvvet etkisinde dengede iken yaylarda oluşan gerilme kuvvetleri sırasıyla 40 N ve 20 N olmaktadır. Buna göre cismin yükü kaç C dir? A ) 1 B ) 0, 6 C ) 0, 4 D ) 0, 2 E ) 0, 1 F 2 = 20 N 20 V F 1 = 4 0 N X X Şekil I Şekil II + – d = 4 0 cm 2. Düşey düzlemde verilen şekil I deki sistemde X cismi dengededir. Şekil II deki sisteme yerleştirilen X cismi hangi yönde kaç g ivmeyle hareket eder? (g: yerçekimi ivmesi) A) I yönünde 1 B) II yönünde 2 C) I yönünde 2 D) II yönünde 1 E) II yönünde 3 + – + – 4 V V Şekil I Şekil II d X + q 2d + q I II 4. Yatay düzlemde +T yüklü m kütleli cisim birbirine paralel yüklü levhalar arasında dengedeyken ipteki gerilme kuvvetinin büyüklüğü T1 dir. Yalnız ipin boyu d kadar artırıldığında ip gerilme kuvvetinin büyüklüğü T2, yalnız levhalar arasındaki mesafe d kadar artırıldığında T3 oluyor. Buna göre, T1 , T2, T3 arasındaki ilişki nasıldır? A) T1 > T2 > T3 B) T1 = T2 = T3 C) T1 > T2 = T3 D) T1 = T2 > T3 E) T3 > T2 > T1 3 d 2d i p + – m T1

221www.netlerikatla.com 1-E 2-E 3-C 4-D 5-B 6-C 7-A 8-E 9-A 6. Düşey düzlemde yere ve birbirine paralel yerleştirilen özdeş levhalar arasında +T yüklü ve –T yüklü cisimler şekildeki gibi tutulmaktadır. Bırakıldıklarında –T yüklü cisim dengede kaldığına göre, +T yüklü cisim nasıl hareket eder? A ) Ág ivmesiyle düşey aşağı yönlü hareket eder. B ) Ág ivmesiyle düşey yukarı yönlü hareket eder. C ) 2Ág ivmesiyle düşey aşağı yönlü hareket eder. D ) 2Ág ivmesiyle düşey yukarı yönlü hareket eder. E ) 3Ág ivmesiyle düşey aşağı yönlü hareket eder. d d d – q + Q – Q + q 9. Düşey düzlemdeki paralel levhalar arasına Ó hızıyla giren yüklü m kütleli cisim 2 yolunu izliyor. Buna göre; I. Cisim 2Ó hızıyla girseydi 1 yolunu izler. II. d uzaklığı küçülürse 1 yolunu izler. III. V üretecin gerilimi azalırsa 3 yolunu izler. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) Yalnız III E) II ve III d 1 2 3 Ó V 8. Yatay sürtünmesiz ortamda şekildeki paralel levha sisteminde +T ve –2T yüklü X ve Y cisimleri levhaların ortasından serbest bırakılıyorlar. Buna göre; I. X cismi L levhasına çarpar II. Cisimlerin levhalara çarpma kinetik enerjileri EX E Y oranı 2 dir. III. Y ye etki eden elektriksel kuvvet, X e etki edenin 2 katıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve III 7. Sürtünmesiz yatay düzlemde 2m ve m kütleli, +T ve +3T yüklerine sahip X, Y cisimleri Şekil - I ve Şekil – II deki konumlarından serbest bırakılıyor. Buna göre, cisimlerin ivmeleri oranı aX/aY oranı kaçtır? A ) 1 12 B ) 1 6 C ) 1 4 D ) 1 3 E ) 1 2 V Şekil – I Şekil – II V 2d d 2m X Y m X + q Y – 2q d d K L

222 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 3 DÜZGÜN ELEKTRİK ALAN - III 1. Sürtünmesiz yatay düzlemde T yükü, yüklü paralel levhalar arasında şekildeki konumundan serbest bırakılıyor. Buna göre, T yükünün L noktasına çarpma hızı, V: hretecin gerilimi d: KL arası uzaklık m: T yükünün kütlesi niceliklerinden hangilerine bağlıdır? A) Yalnız V B) V ve d C) V ve m D) d ve m E) V, d ve m + – L q V K d 4. Şekildeki birbirine paralel levhalar arasında O noktasından serbest bırakılan cisim L noktasından EL kinetik enerjisiyle, M noktasından EM kinetik enerjisiyle geçiyor. Buna göre, EL/EM oranı kaçtır? A ) 20 3 3 B ) 20 7 C ) 10 23 D ) 10 7 E ) 5 7 + – V1 = 3 0 V o l t d d d + – V2 = 9 V o l t d d d K L M N O T 3. Paralel levhalar arasında O noktasından (+) yüklü bir cisim bırakıldığında K noktasından V hızıyla geçiyor. Buna göre (+) yüklü cisim nereden 2V hızıyla geçer? (Noktalararası uzaklıklar eşittir.) A) L B) M C) N D) T E) R + – O K L M N T R P i l 2. Yerçekiminin önemsenmediği sistemde yüklü X cismi serbest bırakıldığında hedefinden y kadar sapıyor. I. X cismi (+) yüklüdür. II. d artırılırsa Y artar. III. K levhası + yüklüdür. Buna göre, yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III + – d X K y 5. Yatay düzlemdeki Şekil I ve şekil II de verilen sistemlerde X ve Y cisimlerinin yükleri eşittir. Cisimler serbest bırakıldığında X cismi K noktasına Y cismi L noktasına çarpıyor. Buna göre, levhalara çarpma kinetik enerMileri oranı EX/EY kaçtır? A ) 3 2 B ) 4 3 C ) 1 D ) 3 5 E ) 1 3 + – V V ùHNLO, ùHNLO,, + – X K Y L 3 d 4d

223www.netlerikatla.com 1-C 2-E 3-C 4-A 5-C 6-D 7-A 8-B 9-B 10-A 8. Düzgün elektrik alan içerisinde bir elektronu K den L ye getirmek için yapılması gereken iş :K L, L den M ye getirmek için gerekli iş :L M, M den N ye getirmek için gereken iş :M N dir. Buna göre, yapılan işler arasındaki ilişki nasıldır? (Kare bölmeler özdeştir.) A) :K L > :L M > :M N B) :L M > :M N > :K L C) :L M > :K L > :M N D) :K L > :M N > :L M E) :M N > :K L > :L M E E E K N M L 9. Vh hızlandırıcı gerilimi ile hızlandırılan, +T yüklü tanecik, yüklü paralel levhaların arasına K noktasından V0 hızı ile giriyor ve x kadar yol alarak L noktasında hızı sıfır oluyor. Buna göre; I. Vh gerilimi azalırsa x uzaklığı artar. II. T yükü artarsa x uzaklığı artar. III. V gerilimi azaltılırsa x artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III v0 vh K L + q x + – V 10. Kütlesi m, elektrik yükü +T olan parçacık K noktasından serbest bırakılıyor. Elektriksel kuvvetlerin ve ağırlığın etkisinde şekildeki yörüngeyi izleyerek t sürede Ó hızıyla L noktasına çarptığında ilk doğrultusundan x kadar sapmış oluyor. Buna göre, üretecin gerilimi V artırılırsa, I. Ó hızının büyüklüğü artar. II. t süresi artar. III. x sapma miktarı artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III d x K L + q V 7. A noktasından harekete geçen yüklü parçacığın B noktasına gidene kadar paralel levhalar arasında izlediği yol ve harekete ait hız – zaman grafiği şekildeki gibidir. Buna göre, d1 /d2 oranı kaçtır? A ) 2 3 B ) 4 5 C ) 3 2 D ) 5 4 E ) 2 d 1 A B V d 2 Hız V 0 t 3 t 3 V Z a m a n 6. Yükü 2 C, kütlesi 2 kg olan cisim paralel levhalar arasında şekildeki konumundan 10 m/s lik hızla atıldıktan sonra diğer levhaya 20 m/s lik hızla çarpmaktadır. Buna göre, üretecin gerilimi V kaç volttur? (Yer çekimi etkisi önemsenmiyor.) A ) 5 B ) 3 0 C ) 5 0 D ) 15 0 E ) 25 0 + – V 10 m / s 20 m / s

224 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 4 SIĞA - I 1. Elektronik devre elemanlarından sığaçlar yük yani elektriksel potansiyel enerji depolamak için kullanılır. Sığaçlarla ilgili; I. SI birim sistemine göre birimi farad dır. II. Devrede akım doğrultucu olarak kullanılır. III. Anlık akım kesilmelerinde kısa süreli devreye akım sağlar. IV. Bazı elektronik devrelerde fazla potansiyel fark oluşumuna karşı koruma amaçlı kullanılabilir. V. Kağıt, cam, mika gibi yalıtkan malzemeler yapısında bulunur. ifadelerinden kaç tanesi doğrudur? A ) 1 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E) 5 4. K, L, M sığaçlarının yük - gerilim grafikleri şekildeki gibidir. Buna göre, K, L, M nin sığaları CK, CL ve CM arasındaki ilişki nasıldır? A ) CK > CL > CM B ) CK > CM > CL C ) CL = CM = CK D ) CM > CL > CK E) CM > CK > CL Y ük Ge r i li m K L M 5. Şekilde aynı maddeden yapılmış içi boş kürelerin yük depolama kapasiteleri sırasıyla CK ve CL dir. Buna göre, CK/CL oranı kaçtır? A ) 2 B ) 3 2 C ) 4 3 D ) 3 4 E) 1 2 r 2 r K L 2. ‡ Fotoğraf makinesi flaşı ‡ Elektroşok cihazı ‡ Mikrodalga fırınlar ‡ Bilgisayar klavyesi ‡ Radyo alıcısı Bu verilen aletlerin kaç tanesinin yapısında sığaçlar vardır? A ) 1 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E) 5 3. Bir pilin (+) ve (–) yüklü uçlarına bağlanıp yüklenen paralel K ve L levhaları pilden ayrılıyor. Levhaların oluşturduğu şekildeki sistemin sığası C, yükü 4, levhalar arasındaki potansiyel fark V olduğuna göre, d artırılırsa, C, 4, V nasıl değişir? C 4 V A ) Artar Artar Azalır B ) Azalır Değişmez Artar C ) Azalır Azalır Artar D ) Azalır Azalır Azalır E) Değişmez Artar Azalır K L d 6. Bir sığacın yük gerilim grafiği şekildeki gibidir. Buna göre, I. Grafiğin eğimi (tanà) sığacın sığasına eşittir. II. Grafik ile gerilim ekseni arasında kalan alan sığaçta depolanan enerjiye eşittir. III. Sığaca 2V gerilimi uygulanırsa sığaçta 2T yük depolanır. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Y ük V Ge r i li m q α

225www.netlerikatla.com 1-E 2-E 3-B 4-A 5-E 6-B 7-A 8-E 9-A 10-D 11-D 12-E 7. Şekildeki kondansatör arasına dielektrik katsayısı 2e ve e olan yalıtkan madde konuluyor. Buna göre, KL arasındaki sığa kaç e A d dir? A ) 8 B ) 6 C ) 4 D ) 2 E ) 1 2H H 3 A 2A 3 A K L 2A d 8. hç farklı yalıtkan kullanılarak oluşturulan şekildeki kondansatör devresine V gerilimli bir pil bağlanıyor. Bu devrede biriken toplam yük, 2eAV d olduğuna göre, devrede kullanılan üçüncü yalıtkanın dielektrik katsayısı eı kaç e dir? A ) 7 B ) 6 C ) 5 D ) 4 E ) 3 +– V 2e eÕ = ? A A 2A e d d 11. Sığaları C ve 2C olan K ve L sığaçlarının uçları arasında 2V ve V gerilimleri vardır. Buna göre, sığaçlarda depolanan elektrik enerMileri oranı kaçtır? A ) 16 B ) 8 C ) 4 D ) 2 E ) 1 2V V K L 12. Şekildeki K sığacına V potansiyeli uygulandığından T kadar yük depoluyor. Sığacın levhaları arasına dielektrik (yalıtkanlık) katsayısı havadan daha büyük olan porselen cisim yerleştirildiğine göre, I. K sığacının depoladığı yük miktarı artar. II. K sığacında depolanan enerji artar. III. K sığacının sığası artar. yargılarından hangileri doğru olur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III V K sığacı q P o r se l e n 10. Bir kenarı 2æ ve æ olan kare şeklindeki iletken levhalar ve dielektrik katsayıları e ve 2e olan yalıtkan malzemelerden oluşan X ve Y sığaçları şekildeki gibidir. Buna göre, X ve Y nin sığaları oranı CX CY kaçtır? A ) 1 8 B ) 1 4 C ) 1 2 D ) 1 E ) 4 H 2d 2 X sığası 2H d Y sığası 9. Şekil I ve Şekil II deki kondansatörler arasına sırasıyla dielektrik katsayısı e ve 2e den yalıtkan cisimler konularak V1 ve V2 gerilimlere sahip piller bağlanıyor. Kondansatörlerin yükleri eşit olduğuna göre V1 /V2 oranı kaçtır? A ) 2 B ) 3 2 C ) 4 3 D ) 1 E ) 2 3 + – V1 e d A A + – V2 2e 2d 2A 2A ùHNLO, ùHNLO,,

226 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 5 SIĞA - II 1. X ve Y kondansatörlerine ait yük – potansiyel fark grafikleri şekildeki gibidir. Kondansatörler seri bağlandığında eşdeğer sığa C1 , paralel bağlandığında C2 olduğuna göre, C1 /C2 oranı kaçtır? A ) 3 1 6 B ) 3 8 C ) 1 1 6 D ) 1 4 E) 1 3 Y ük X Y Potansiyel fark V0 2 V 3 q 2 q 2. Şekildeki devre parçasında sığaçlar özdeş ve 2 mF tır. Buna göre, eşdeğer sığa kaç mF tır? A ) 8 B ) 6 C ) 4 D ) 2 E) 1 2 4. Şekildeki elektrik devresinde, X kondansatörünün başka bir niceliğini değiştirmeden levhalar arasındaki d mesafesi artırılırsa, I. X in yükü azalır. II. Y nin potansiyel farkı azalır. III. Eşdeğer sığa artar. yargılarından hangileri doğru olur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III + – V X Y d 5. Şekilde özdeş 2 mF lık kondansatörlerden oluşan elektrik devresindeki eşdeğer sığa kaç mF tır? A ) 2 B ) 4 C ) 3 D ) 1 E) 1 2 + – Pil 3. Şekilde özdeş kondansatörlerlin bağlanmasıyla oluşturulan devre parçasında, K – L noktaları arasında eşdeğer sığa CK L, K – M arasındaki CK M, L – M arasındaki ise CL M dir. Buna göre bunlar arasındaki ilişki nasıldır? A ) CK L > CL M > CK M B ) CL M > CK M = CK L C ) CK L > CL M = CK M D ) CK L > CK L > CL M E) CL M > CK M > CK L K L M 6. Şekil I de V potansiyel farkı altında yüklenen özdeş sığaçlar şekil II deki gibi birbirine paralel bağlandıklarında K–L arasında ortak potansiyel fark kaç V olur? A ) 7 3 B ) 2 C ) 1 D ) 4 3 E) 2 3 V ùHNLO, ùHNLO,, + – + – + – + – K L

227www.netlerikatla.com 1-A 2-A 3-B 4-C 5-A 6-E 7-A 8-D 9-A 10-B 9. Şekildeki elektrik devresinde X sığacının depoladığı enerMi E ise, Y sığasındaki kaç E dir? A ) 4 B ) 3 C ) 2 D ) 1 E ) 1 2 + – 2C C C C Pil Y X 7. Şekildeki elektrik devresinde Y kondansatörünün levhaları arasındaki mesafesi artırılırsa, X ve Z kondansatörlerinde depolanan yükler nasıl değişir? X Z A ) Azalır Değişmez B ) Artar Artar C ) Azalır Azalır D ) Artar Değişmez E ) Değişmez Azalır + – Pil X Y Z 8. Şekildeki sığaç yüklendikten sonra K anahtarı açılıyor ve levhalar birbirine d/2 kadar yaklaştırılıyor. Buna göre, I. Sığacın kapasitesi artar. II. Depolanan yük miktarı artar. III. Levhalar arası potansiyel fark değişmez. yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) II ve III C) Yalnız II D) Yalnız I E) I ve II d K 10. Özdeş lambalar, boş bir sığaç ve pil ilie şekildeki devrede oluşturuluyor. Bu devre ile ilgili olarak; I. K ve L anahtarları beraber kapatıldığında iki lamba da sürekli ışık verir. II. Sadece L anahtarı kapatılırsa X kısa süreli ışık verir. III. K, L anahtarları beraber kapatılıp sığacın dolması sağlandıktan sonra sadece L açılırsa X, Y lambaları sürekli ışık vermeye devam eder. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Yalnız III E) II ve III K L V Y X

228www.netlerikatla.com TEST - 1 1. Noktasal yüklü cismin elektrik alanını öğrenen Eda zıt yükle yüklü eşit yarıçaplı demir ve çelik bilyeleri kullanarak bir uygulama yapıyor. Demir ve çelik bilyelerden birer tanesinin elektrik alan kuvvet çizgilerini Şekil-I deki gibi olduğunu biliyor. Bu bilyeleri eşit uzunluktaki plastik boruların içine deri eldiven takarak yerleştiriyor. Şekil-II deki gibi bu plastik boruları birbirine paralel hale getirirse K ve L noktalarındaki elektrik alan kuvvet çizgilerini nasıl çizmelidir? A ) K , L B ) K , L C ) K , L D ) K , L E ) K , L Çelik Şekil-I Demir Şekil-II K L 4. Paralel yüklü levhalar arasında düzgün elektrik alanı ve olayın matematiksel modelini anlatan Eren Öğretmen tahtaya şekildeki gibi üretece bağlı paralel levhaları çiziyor. Öğrencisinden bu düzenekte elektriksel iş ile ilgili çıkarımlarda bulunmasını istiyor. Eren : (+) yüklü bir cismi K den L noktasına götürmek için elektriksel kuvvetler iş yapar. Gülsüm : (–) yüklü bir cismi L den K ya götürmek için yapılan iş L den M ye götürmek için gerekenle aynı büyüklüktedir. Rana : (+) yüklü bir cismin K dan M ye gidebilmesi için elektriksel kuvvetlere karşı iş yapılmalıdır. Hangi öğrencilerin yaptığı çıkarımlar doğrudur? A) Yalnız Rana B) Gülsüm ve Rana C) Eren ve Rana D) Eren ve Gülsüm E) Yalnız Gülsüm K M L 3. Bir sığaç anahtarla birlikte bir üretece şekildeki gibi bağlıdır. Bu durumda sığaç yüksüzdür. Buna göre, S anahtarı kapatılırsa aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir? A) P noktasından 1 yönünde sürekli sabit olan elektrik akımı geçer. B) Sığaç dolma sürecinde P noktasından geçen akım azalmaya başlar. C) Sığaç dolma sürecinde levhalarda biriken yük miktarı azalmaya başlar. D) Sığaç dolma sürecinde levhalar arasında elektrik alan sabit kalır. E) Sığaç dolduğunda, sığaçta depolanan potansiyel enerji sıfır olur. V S 1 2 P + – 2. İletken ve özdeş K, L metal levhaları, kondansatör niyetiyle bir üretece şekildeki gibi bağlanıyor. K levhası ok yönünde bir miktarı yukarı kaydırıldığında; I. Kondansatörün sığası azalır. II. K ve L levhalarındaki yük miktarı artar. III. Kondansatörün depoladığı elektrik enerjisi azalır. verilenlerinden hangileri gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III K L A

229www.netlerikatla.com 1-B 2-D 3-B 4-E 5-A 6-D 7-B 8-E 5. Oto kaporta bölümünde babasına yardımcı olan Eren boya atölyesinde araçların daha düzgün boyanması için elektrostatikten faydanıldığnı öğreniyor. Bu konuda bir inovasyon fikri olarak (+) yüklü boya moleküllerinin daha yüksek süratte (–) yüklenmiş kaportaya ulaştıracak bir düzenek kuruyor. Kurduğu düzenekte yeteri kadar hızlanmasını sağlayamayan Eren; I. hretecin V potansiyel farkını arttırmak II. Levhalar arası uzaklık d yi arttırmak III. Levha alanları A yı arttırmak değişimlerinden hangilerini yaparsa boya moleküllerinin istediği sürate ulaştırabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız III d V + + – – – – – A – + + 7. Ali ve Cengiz fizik dersinde öğrendikleri bilgileri kullanarak bir yarışma tasarlıyorlar. Kurdukları düzeneklerde yükledikleri özdeş bilyeleri en kısa sürede bitiş çizgisine ulaştırmayı planlıyorlar. Hazırlanan düzeneklerde paralel levhalar arası uzaklıklar sırasıyla d ve 3d, levhalar arası potansiyel farklar VA ve VC dir. Ali +T, Cengiz +2T yüküyle yükledikleri bilyeleri şekildeki gibi serbest bıraktıklarında Ali’nin bilyesi 4 saniyede, Cengiz’inki 1 saniyede başlangıçtan bitiş çizgisine ulaşıyor. Buna göre VA VC potansiyel farklar oranı kaçtır? (Sürtünmeler önemsiz.) A ) 1 16 B ) 1 8 C ) 1 4 D ) 3 4 E ) 1 Ó = 0 Ó = 0 d + q Ali VA 3 d + 2q Cengiz VC Başlangıç Bitiş 8. Sığaçların elektronik devrede yük depolama görevi olduğunu belirten Oğuz Öğretmen günlük hayatta kullanım alanlarını da söylüyor. ‡ Tıpta elektroşok cihazı ‡ Elektronik devrelerde parazit sinyallerin engellenmesi ‡ Duvar içinde metal boruları bulunması ‡ Fotoğraf makinelerinin flaşı ‡ Bilgisayar klavyesinin tuşları Oğuz gğretmen’in verdiği örnekleri kaç tanesi doğrudur? A ) 1 B ) 2 C ) 3 D ) 4 E ) 5 6. Bir doğru akım üreteci ile yüklenen levhalar arasına (–) yüklü bir cisim sabitlenmiştir. Bu (–) yüklü cismin aynı eş potansiyel eğrisi üzerindeki A noktasındaki bileşke elektrik alan sıfır olduğuna göre B noktasındaki bileşke elektrik alan ÂEB, C deki ise ÂEC ise EB EC büyüklükleri oranı kaçtır? (cos60° = 1/2) A ) 1 ñ3 B ) ñ3 ñ2 C ) 1 ñ2 D ) ñ2 E ) 2ñ2 – 6 0 ° C B A V

230www.netlerikatla.com TEST - 2 1. Düzlem kondansatörlerin özelliklerini öğrenen Eda, öğretmenin tahtaya şekildeki gibi çizdiği elektrik devresini inceliyor. İnceleme sonunda Eda’nın; I. A artarsa kondansatörün depoladığı yük artar. II. d artarsa kondansatörün sığası artar. III. V artarsa kondansatörün sığası azalır. şekilde yaptığı çıkarımlardan hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız III d V A 3. Bir düzlem kondansatörün sığası levhaların alanı A ve levhalar arası ortamın dielektrik sabiti è ile doğru, levhalar arası uzaklık ile ters orantılıdır. Kondansatörde depolanan yük ise sığa ve uçlar arası potansiyel fark ile doğru orantılıdır. Yukarıdaki bilgiyi öğrenen Rana iki paralel levhayı hava ortamında karşılıklı koyup üretece bağlayıp dolmasını sağladıktan sonra üreteçle bağlantısını kesiyor. Üreteçle bağlantısı kesilen levhalar arasına seramikten yapılan ince bir levha yerleştiren Rana aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile karşılaşmaz? A) Levhaların yük miktarları değişmez. B) Kondansatörün sığası artar. C) Kondansatörün enerjisi azalır. D) Levhalar arası potansiyel fark değşimez. E) Levhalar arası elektrik alan azalır. Seramik 4. Sığaçların elektronik devrelerde devre kesici olarak kullanıldığını öğrenen Gülsüm iki lamba, bir sığaç ve bir direnç kullanarak aşağıdaki devreleri kuruyor. Gülsüm hangi devreleri kullanarak öğrendiği bilgiyi test edebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız III I I I I I I 2. Yüklü paralel levhalar arasında yüklü bir küre yalıtkan iple şekildeki gibi dengededir. Buna göre, levhalardan biri ok yönünde çekilirse; I. à açısı artar. II. İpteki gerilme kuvveti azalır. III. Levhalar arasındaki elektriksel alan azalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III à + – V o k

231www.netlerikatla.com 7. Eda babaannesinde gördüğü tüplü televizyonunun çalışma sisteminde katot ışını tüpü kullanıldığını öğreniyor. Katot ışını uygulamasını yapmak için şekildeki gibi düşey doğrultuda bir düzenek kuruyor. (–) yüklü bir cisim K anahtarı açık iken Ó hızıyla fırlattığında şekildeki 1. yörüngeyi izlediğini gözlemliyor. Sonrasında deneyde iki aşama daha deniyor. A: K yı kapatarak cismi aynı hızla fırlatmak B: Levhalar yüklendikten sonra K yı açıp levhaları birbirine yaklaştırarak cismi aynı hızla fırlatmak Bu aşamalar sonucunda cismin hareketi hakkında aşağıdakilerden hangisi gözlenmez? A) A aşamasında cisim 2 yolunu izler. B) B aşamasında cisim 3 yolunu izler. C) A aşamasında cisim Ó dan büyük süratle levhalardan çıkar. D) B aşamasında cisim Ó ye eşit süratle levhalardan çıkar. E) B aşamasında cisim 1 yolunu izler. Ó K – 1 3 2 6. Levhaları arasında hava olan, kenar uzunlukları a ve 2a olan iletken levhalarla sığaç düzenekleri yapılmış ve özdeş üreteçler şekildeki gibi bağlanmıştır. Bu durumda P levhasında biriken yük miktarı T kadardır. Buna göre, R levhasında biriken yük miktarı kaç T olur? A ) 2 B ) 4 C ) 1 2 D ) 1 4 E ) 1 a a a P V 2a 2a 2a R V 5. Levhalar arasında hava olan sığaç düzeneği Şekil-I deki gibi üreteçle yükleniyor. Yükleme tamamlandıktan sonra üreteç levhalardan ayrılıyor. Levhalara bir voltmetre bağlanıyor. Son durumda levhalardan biri Şekil-II deki gibi ok yönünde çekilirse, levhalar arasındaki elektriksel alanın büyüklüğü E ile voltmetrenin gösterdiği V değeri ilk duruma göre nasıl değişir? E V A ) Azalır Azalır B ) Azalır Değişmez C ) Değişmez Azalır D ) Artar Değişmez E ) Değişmez Artar V Şekil-I Şekil-II 8. İki yatay ve iki düşey yüklü paralel levhalar arasına ağırlığı önemsiz –T yüklü parçacık şekildeki gibi bırakılmıştır. Buna göre yüklü parçacık I, II, III, IV, V yönlerinden hangilerine doğru harekete geçebilir? A) I ve II B) Yalnız III C) II ve III D) II, IV ve V E) II, III, IV ve V I I I I I + + + + + + + + + + + + + – – – – – – – + – – – – – – – I V V I – q

232www.netlerikatla.com 11. Milikan yağ damlası yaparak 1909 yılında Robert Milikan ve Harvey Fletcher elektronun yükünü ölçmek amaçlı yağ damlası deneyini yapmışlardır. Kurdukları düzenekte kütle çekim ve elektriksel çekim kuvvetini dengeleyerek amaçlarına ulaşmışlardır. Bu deneyin bir benzeri düşey düzlemde kurulmuş bir düzenekte 0,2 gram kütleli yağ damlası +0,5 C yükle yüklenerek sisteme püskürtüyor. Yağ damlasının havada asılı kalması için üretecin gerilimi kaç volt olarak ayarlanmalıdır? (g = 10 m/s2) A) 8 . 10–4 B) 4 . 10–4 C) 8 . 10–3 D) 4 . 10–3 E) 8 . 10–2 V Y e r 20 cm 9. Fizik laboratuvarında yapılan bir deneyde paralel levhalar arasında K noktasından yatay v hızıyla şekildeki gibi atılan yüklü tanecik, S anahtarı açık iken L noktasına çarpıyor. S anahtarı kapatılarak deney tekrar edildiğinde tanecik M noktasına çarptığına göre; I. İkinci durumda cismin ivmesinin büyüklüğü ilk durumdaki ivmesinden iki kat büyüktür. II. İkinci durumda cismin ivmesinin büyüklüğü, yer çekimi ivmesi kadardır. III. İki durumda da taneciğin levhalara çarpma hızının büyüklüğü birbirine eşittir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III + – S K d d M L v 10. Paralel levhalarda O noktasından şekildeki yolu izleyerek önce K sonra L noktasına (+) yüklü bir cisim götürülüyor. O noktasından K noktasına götürmek için elektriksel kuvvetlere karşı yapılan iş : olduğuna göre, K – L arası yapılan iş kaç : olur? A ) 1 4 B ) 1 3 C ) 1 2 D ) 2 3 E ) 1 + – P i l O K L 12. Paralel ve iletken levhaların K noktasından ilk hızsız bırakılan bir proton L noktasından E kinetik enerjisi ve v hızıyla geçiyor. Buna göre, bu protonun M noktasındaki kinetik enerMisi ve hızı aşağıdakilerden hangisi olur? (Sürtünmeler ve yer çekimi önemsenmiyor, bölmeler eşit aralıklıdır.) A) 4E, 4v B) 2E, 2v C) 4E, 2v D ) 8E , 2ñ2v E) 4E, 8v + – K P L M 1-D 2-D 3-D 4-B 5-E 6-A 7-E 8-B 9-D 10-C 11-A 12-C

ZZZnetlerikatlaFom 233 1. Yer çekiminin ihmal edildiği bir ortamda, sayfa düzleminde sağ tarafa doğru yönlenmiş düzgün bir elektrik alan oluşturulmuştur. Pozitif yüklü TK parçacığı ile negatif yüklü TL parçacığı şekillerde gösterildiği gibi alana dik bir şekilde ÂV hızıyla gönderilmiştir. Buna göre, bu parçacıkların elektrik alan içerisindeki hareketleri aşağıdakilerin hangisinde doğru gösterilmiştir? A ) B ) C ) D ) E ) 2020 AYT 1-A

ZZZnetlerikatlaFom 1-B 2-C 3-D 4-C 234 1. Kapasiteleri 3C ve C olan KL ve MN sığaçları 2V ve 4V potansiyel fark altında doldurulduktan sonra Şekil - II deki gibi bağlanıyorlar. Son durumda uçları arasına bağlanan voltmetrede kaç V ölçülür? A ) 1 4 B ) 1 2 C ) 1 D ) 2 E ) 5 2 2V Şekil - I 3 C K L 4 V C M N Şekil - II K L N M 2. Elektrik yükü T olan cisim yatay ve büyüklüğü 6.103 N/C olan düzgün bir elektrik alan içinde şekildeki gibi düşey düzlemde dengededir. Cismin kütlesi 800 gram olduğuna göre, cismin yükü ve cinsi nedir? (sin37° = 0,6; cos37° = 0,8; g=10m/s2) A) –2.10–3C B) –1.10–3C C) +1.10–3C D) +2.10–3C E) +3.10–3C q E İp 3 7° 3. Şekildeki yüklü paralel levhalardan oluşan düzenekte A noktasından +T yüklü, O noktasından –2T yüklü, kütleleri m ve 2m olan cisimler aynı anda bırakılıyor. Buna göre, cisimler nerede çarpışırlar? (Sürtünmeler ve yerçekim etkisi önemsiz) A) O – K arasında B) K noktasında C) K – L arasında D) L noktasında E) L – M arasında P i l O K L M A – 2q 2m + q m 4. Volkan bir minibüsün içinde paralel levha sistemi kurarak şekildeki gibi yalıtkan ipin ucuna +2C yüklü 3 kg kütleli bir cismi levhalar arasına asıyor. Volkan levhalar arasında 12 N/C luk düzgün elektrik alan oluşmasını sağladığında minibüsün hareketi nasıl olmalı ki cisim şekildeki gibi düşeyde dengede kalsın? A) 1 yönünde sabit 4 m/s2 ivmeyle yavaşlayan hareket B) 2 yönünde sabit hızlı hareket C) 1 yönünde sabit 8 m/s2 ivmeyle hızlanan hareket D) 2 yönünde sabit 4 m/s2 ivmeyle hızlanan hareket E) 1 yönünde sabit 2 m/s2 ivmeyle yavaşlayan hareket 2 1

 œ1ïTE Elektrik ve Manyetizma Manyetizma Elektromanyetik ïnG¼kleme KAZANIMLAR 11.2.4. 0$1YETï=0$ 9E ELE.T520$1YETï. ï1'œ.LE0E 11.2.4.1. œzerinGen akım Je§en iletken G¼z Eir telin §eYresinGe Kalkanın merkezinGe Ye akım makarasının EoEin merkez ekseninGe oluşan manyetik alanın şiGGetini etkileyen Geßişkenleri analiz eGer 11.2.4.2. œzerinGen akım Je§en iletken G¼z Eir telin §eYresinGe Kalkanın merkezinGe Ye akım makarasının EoEin merkez ekseninGe oluşan manyetik alan ile ilJili KesaSlamalar yaSar 11.2.4.3. œzerinGen akım Je§en iletken G¼z Eir tele manyetik alanGa etki eGen kuYYetin y¶n¼n¼n Ye şiGGetinin Eaßlı olGußu Geßişkenleri analiz eGer 11.2.4.4. 0anyetik alan i§erisinGe akım taşıyan GikG¶rtJen tel §er§eYeye etki eGen kuYYetlerin G¶nG¼rme etkisini a§ıklar 11.2.4.5. Y¼kl¼ Sar§aFıkların manyetik alan i§inGeki Kareketini analiz eGer 11.2.4.6. 0anyetik akı kaYramını a§ıklar 11.2.4.7. ïnG¼ksiyon akımını oluşturan seEeSlerle ilişkin §ıkarım yaSar 11.2.4.8. 0anyetik akı Ye inG¼ksiyon akımı ile ilJili KesaSlamalar yaSar 11.2.4.9. –zïnG¼ksiyon akımının oluşum seEeEini a§ıklar 11.2.4.10. Y¼kl¼ Sar§aFıkların manyetik alan Ye elektrik alanGaki GaYranışını a§ıklar 11.2.4.11. Elektromotor kuYYeti oluşturan seEeSlere ilişki §ıkarım yaSar

236 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 1 1. Mıknatısların etrafında dolaşan manyetik alan çizgileri ile ilgili olarak; I. Mıknatısın N kutbundan çıkıp S kutbundan girer. II. Başlangıç ve bitiş noktaları vardır. III. Aynı noktadan geçen çizgi sayısı fazla ise alan şiddeti fazladır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III 2. Akım geçen telin etrafındaki bir noktaya pusula getirilirse pusula iğnesi sapar. Buna göre, I. Akımı oluşturan hareketli yükler bir manyetik alan oluşturur. II. Pusula iğnesi doğrultusu telden geçecek şekilde sapar. III. Telden geçen akım yönü değişirse pusulanın iğnesinin sapma yönü de değişir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I ve III C) Yalnız III D) I ve II E) Yalnız I 5. Şekildeki birbirine paralel tellerden 3i ve i şiddetindeki akımlar geçerken K ve L noktalarındaki manyetik alanlarının büyüklükleri BK ve BL oluyor. Buna göre, BK/ BL oranı kaçtır? A ) 1 3 B ) 1 2 C) 2 3 D) 1 E) 4 3 3i i K L d d d 4. Sayfa düzlemindeki düz telden i akımı şekildeki yönde geçerken A noktasında oluşan manyetik alanın yönü ve şiddeti nedir? (sin 53°=0,8, cos 53° = 0,6) A ) Ø, 2KL d B ) Ğ, 2KL d C) Ø, KL d D ) Ø, 5KL 2d E) Ğ, 5KL 2d i 53° d A 3. Sayfa düzleminde i akımı taşıyan telin şekildeki K ve L noktalarında oluşturduğu manyetik alan şiddetleri BK ve BL dir. Buna göre BK/ BL oranı kaçtır? A ) 2ñ2 3 B ) 3 2 C) 1 D) 2 3 E) 3ñ2 4 i L K 6. Sayfa düzleminde i ve 2i akımı geçen paralel teller şekildeki gibidir. Buna göre, K, L ve M noktalarından hangilerinde manyetik alanın bileşkesi sıfır olabilir? A) K ve L B) Yalnız K C) L ve M D) Yalnız L E) Yalnız M K L i 2i M MANYETİZMA - I

237www.netlerikatla.com 7. Sayfa düzleminde bulunan X ve Y tellerinden şekildeki gibi 2i ve 3i akımları geçmektedir. Buna göre, K, L, M, N ve 3 noktalarından hangilerinde bileşke manyetik alan sıfırdır? A) K B) L C) M D) N E) P X teli Y teli K P M 3i N L 2i 10. Sayfa düzlemine dik K ve L tellerinden eşit büyüklükte akımlar geçmektedir. Buna göre şekildeki sayfa düzlemindeki eşkenar üçgenin M noktasında oluşan bileşke manyetik alanın şiddeti kaç K . i d dir? A ) 1 B ) ñ2 C) 2 D) 2ñ2 E) 4 K teli d i i d d L teli M 11. Sayfa düzleminde üzerinden i akımı geçen K teli ve L halkası şekildeki gibi verilmiştir. Buna göre, L halkasının merkezi O noktasındaki bileşke manyetik alanın şiddeti kaç Ki/r dir? (p = 3 alınız.) A) 10 B) 8 C) 6 D) 4 E) 2 L halkası O r K teli i i 12. Sayfa düzlemine dik K, L, M, N tellerinden belirtilen yönlerde eşit büyüklükte akım geçmektedir. M teline etki eden bileşke kuvvetin yönü verilenlerden hangisi olabilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 1 2 3 4 5 K L M N 8. Şekildeki B teli sayfa düzleminde, A teli ise sayfa düzlemine diktir. A ve B tellerinden geçen akımlar sırasıyla i ve 2i yönleri şekilde verildiği gibi olduğuna göre, L noktasında oluşan bileşke manyetik alan şiddeti kaç K . i d dir? A ) 2ñ2 B ) ñ2 C) 2 D) ñ2 2 E) 0 2i B teli A teli i d L 2d 9. Sayfa düzlemine dik, birbirine paralel dört telden şekilde belirtilen yönlerde i, 2i, 3i ve 4i akımı geçmektedir. Buna göre, M noktasında oluşan bileşke manyetik alanın şiddeti kaç K . i d dir? A ) 4ñ2 B) 6ñ2 C) 8 D) 8ñ2 E) 10 d d d M d 2i 4i 3i i 1-A 2-B 3-D 4-E 5-D 6-B 7-E 8-A 9-C 10-C 11-B 12-B

238 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 2 MANYETİZMA - II 1. Sonsuz uzunluktaki bir telin d uzaklığındaki A noktasındaki manyetik alan şiddeti için; I. i akım şiddetinin yönü değişirse azalır. II. d uzaklığı artarsa azalır. III. Ortamın manyetik geçirgenliği K artarsa artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Yalnız III E) I ve III i d A 2. Sayfa düzlemindeki O eşmerkezli çembersel tellerden şekilde belirtilen yönlerde i ve 2i akımları geçmektedir. Buna göre, O noktasında oluşan bileşke manyetik alan kaç K . ãi r dir? A) 0 B) 1 C) 3 2 D) 2 E) 5 2 r 2i O i r 5. Şekildeki I, II, III düzeneklerinde selenoidlerin yarıçapları, akımları, uzunlukları ve sarım sayıları verilmiştir. Buna göre, selenoidlerin merkezindeki manyetik alan şiddetleri BI , BII, BIII arasındaki ilişki nasıldır? A ) BI > BI I > BI I I B ) BI I I > BI = BI I C) BI I I > BI > BI I D ) BI > BI I I > BI I E) BI I > BI > BI I I æ 2æ æ i i 2i I I I I I I N 2N N 2r r r 4. Sayfa düzlemindeki K, L, M tellerinden i şiddetinde akımlar geçmektedir. K telinin O noktasında oluşturduğu manyetik alanın şiddeti B olduğuna göre, O noktasındaki bileşke manyetik alanın şiddeti kaç B dir? (O noktası çemberin merkezidir. p = 3 alınız.) A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 L halkası O r r K teli M teli i i 3. O eşmerkezli yarım ve çeyrek çember biçimindeki iletken tellerden i ve 2i akımı şekilde belirtilen yönlerde geçmektedir. Buna göre, O noktasında oluşan bileşke manyetik alan kaç K . ãi r dir? A) 6 B) 4 C) 5 2 D) 2 E) 3 2 i r O 2i 2i 2i i i 6. İplerle asılı K, L çubuk mıknatısları ve elektromıknatıs(bobin) şekildeki gibidir. Buna göre K, L mıknatıslarının hangi kutuplarının işareti S dir? A) I ve III B) II ve IV C) I ve IV D) II ve III E) III ve IV K I I I I I I I V α L y a t a y α + –

239www.netlerikatla.com 8. Yerin manyetik alanının önemsiz olduğu ortamda sayfa düzlemine dik teller şekildeki gibi i 1 ve i 2 akımları geçiyorlar. Sayfa düzlemindeki pusula yatay doğrultuda dengede duruyor. Buna göre pusulanın doğrultusu için; I. i1 artarsa 2 yönüne sapar. II. i2 nin yönü değişirse 2 yönünde sapar. III. i1 geçiren tel biraz daha uzaklaştırılırsa 1 yönüne doğru sapar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve III C) Yalnız III D) Yalnız III E) I, II ve III Y a t a y NS 2 1 i 2 i 1 d d 7. Şekildeki IK ve IL akımları geçiren aynı düzlemdeki tellerin O noktasında oluşturduğu bileşke manyetik alan sıfırdır. O noktasında manyetik alanın oluşabilmesi için, I . I K ve IL akımlarının ikisininde yönü değiştirme, II. Ortamın manyetik geçirgenliği arttırma, III. K telinin dolanım açısı à yi arttırma işlemlerin hangisinin yapılması uygundur? A) Yalnız I B) I veya II C) II veya III D) Yalnız III E) I veya III I L I K O a 2r r 10. Sayfa düzlemine dik K, L, M tellerinden geçen akımlar sırasıyla iK, i ve 2i dir. O noktasındaki bileşke manyetik alan ÂB olduğuna göre i K kaç i dir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 ÁB K L O M i i K 2i 9. Şekildeki koordinat sisteminde +z yönünde ve +x yönünde i akımları geçiren teller bulunmaktadır. XY düzleminde tutulan pusula serbest bırakılırsa denge durumu nasıl olur? (Yerin manyetik alanı önemsiz) a A ) + x – z a B ) – y – z a C ) + x + y a D ) – z + y a E ) + z + y d d d d d z + x + y d SN i i 1-C 2-A 3-D 4-E 5-B 6-B 7-D 8-E 9-A 10-B

240 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 3 1. Şekildeki X, Y, Z tellerinden i akımı geçmektedir. Hangi tellere manyetik kuvvet etki eder? A) Yalnız X B) X ve Y C) Yalnız Y D) Z ve Y E) Yalnız Z ÁB X teli i ÁB Z teli i ÁB Y teli i 2. hzerinden i akımı geçen K, L ve M telleri için akım yönleri ve manyetik alan yönleri şekildeki gibidir. Buna göre, hangi tellere uygulanan manyetik kuvvetler aynı yönlüdür? A) K ve L B) K ve M C) L ve M D) K, L ve M E) Hepsi farklı yöndedir. L teli ÁB i M teli ÁB i K teli ÁB i 4. B düzgün manyetik alanındaki aynı uzunluktaki K, L, M tellerinden 2i, 3i ve i akımları geçmektedir. Bu tellere etki eden manyetik kuvvetler aşağıdakilerden hangisi olabilir? (sin30° = 0,5; cos30° = ñ3 2 ) Ğ A ) 2F Ø 3 F K L M Kuvvet etki e t m e z Kuvvet etki e t m e z Kuvvet etki e t m e z Kuvvet etki e t m e z B ) C ) 60° D ) 60° 3 F E ) 60° 3 F 2F 2F 3 F F F F 2F i K = 2i i = iM 3i = iL æ æ Ğ Ø 3 0° 3. K telinin 50 cm’lik kısmı şekildeki gibi ÁB = 5T lik manyetik alan içinden geçmektedir. Telden 2A akım geçtiğine göre, tele uygulanan manyetik kuvvet kaç N dur? A) 0,5 B) 5 C) 50 D) 500 E) 5000 ÁB = 5 T 3 7° i=2A 5. Düşey düzlemde kütlesi 3 kg uzunluğu 1 m olan düzgün, türdeş iletken KL çubuğundan 2 A akım geçmektedir. Buna göre, çubuğun orta noktasından bağlanmış ipte meydana gelen gerilme kuvveti kaç N olur? (g = 10 m/s2) A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 0 t a v a n B = 10 T i K L ip MANYETİZMA - III

241www.netlerikatla.com 6. Akım taşıyan tele düzgün manyetik alanda etki eden manyetik kuvvet; I. Manyetik alanın yönünü değiştirmek II. Geçen akımın yönünü değiştirmek III. Geçen akımın şiddetini artırmak işlemlerinden hangileri yapılırsa değişebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Yalnız III E) I, II ve III 9. Şekildeki sayfa düzlemine dik sonsuz uzunluktaki K, L, M tellerinden gösterilen yönlerde 2i, i ve iM akımları geçmektedir. L teline etkiyen bileşke kuvvet sıfır olduğuna göre, M telinden geçen akım iM kaç i dir? A) 4 B) 3 C) 2 D) 5 E) 6 2i i i M K L M d 2d 10. Eşkenar üçgenin köşelerine yerleştirilmiş birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki K, L, M tellerinden şekilde belirtilen yönlerde i akımları geçmektedir. L telinin M teline uyguladığı kuvvetin büyüklüğü 2F olduğuna göre, M teline uygulanan bileşke kuvvet kaç F dir? A ) 2ñ3F B) 2F C) ñ3F D) F E) F 2 i 2i K d d d i M L 11. Sayfa düzlemine dik tellerden i1 ve i2 akımı geçenler sabit tutulurken i akımı geçen K teli T ip gerilmesi ile dengededir. Buna göre, I. d1 azalırsa T ip gerilme şiddeti artar. II. d2 azalırsa T ip gerilme şiddeti artar. III. i artarsa T ip gerilme şiddeti artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Yalnız II E) I, II ve III d 1 i 1 i 2 d 2 i T K 7. Sonsuz uzunluktaki birbirine paralel K ve L tellerinden şekilde gösterilen yönlerde 2A ve 3A akım geçmektedir. Buna göre, K teli L telinin 1 m uzunluğundaki kısmına kaç N kuvvet uygular? (K = 10– 7 N/A2) A) 6.10–8N B) 6.10–6 N C) 3.10–8 N D) 3.10–6 N E) 1.10–6 N 20 cm 2A 3 A K L 8. Birbirine paralel, sonsuz uzunluktaki X, Y, Z tellerinde şekilde gösterilen yönlerde i, i ve 2i akımı geçmektedir. Buna göre, X, Y, Z tellerinden hangilerine etkiyen bileşke manyetik kuvvet +x yönündedir? A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z D) X ve Y E) X ve Z X Y Z i i 2i d d – x + x 1-D 2-B 3-B 4-E 5-A 6-E 7-B 8-C 9-A 10-C 11-E

242 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 4 1. +x yönündeki düzgün manyetik alanda şekildeki gibi bükülmüş telden i akımı geçiyor. Bu tele etki eden toplam manyetik kuvvet kaç B.i.æ dir? A) 9 B) 7 C) 5 D) 3 E) 2 2. Düşey kesiti verilen mıknatıslarla oluşturulan B şiddetindeki manyetik alanına dik i akımı taşıyan tel şekildeki gibidir. X noktasında oluşan bileşke manyetik alan sıfır olduğuna göre, Y noktasındaki bileşke manyetik alan kaç B dir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 S N X i Y 5. Sayfa düzleminde bulunan i1 akımı geçen sonsuz uzunluktaki düz tel ve i akımı taşıyan KLMN tel çerçeve şekildeki gibidir. Buna göre; düz telden geçen i1 akımının, i akımı geçen KLMN tel çerçevesine uyguladığı bileşke kuvvetin yönü nasıldır? A) +x B) –x C) +y D) –y E) Sıfır i 1 i i i i – x + x + y – y MN LK 4. Sayfa düzlemindeki birbirine paralel tellerden sayfa düzlemine dik ÂB manyetik alanı bölgesindekinden i akımı, ÂB nin dışındakinden 5A akım geçiyor. Manyetik alan içindeki tele etkiyen net kuvvet sıfır ise bölgenin manyetik alan şiddeti kaç weber/m2 dir? (K = 10– 7 Newton / Amper2) A) 1 . 10– 7 B) 2 . 10– 7 C) 3 . 10– 7 D) 4 . 10– 7 E) 5 . 10– 7 ÁB d = 2 m i=5A i 6. I. Çerçevenin alanını artırmak II. Akımın yönünü değiştirmek III. Manyetik alanın şiddetini azaltmak işlemlerinden hangileri yapılırsa manyetik alan içinde dönme hareketi yapan tel çerçeveye etkiyen toplam tork değişir? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız II D) Yalnız III E) I, II ve III 3. +x yönünde düzgün bir manyetik alana, üzerinde i akımı geçen tel şekildeki gibi xy düzleminde yerleştiriliyor. Telin I, II, III bölümlerine etki eden manyetik kuvvetler F1, F2, F3 olduğuna göre, aralarındaki ilişki nedir? (Bölmeler eşittir.) A) F1 > F2 = F3 B) F1 = F2 > F3 C) F2 > F1 = F3 D) F2 = F3 > F1 E) F1 = F2 = F3 y x B i I I I I I I MANYETİZMA - IV y x z B 2æ 4æ 3æ

243www.netlerikatla.com 11. Şekillerde düzgün B manyetik alan içine üzerinden i akımı geçen çerçeveler konulmuştur. Hangi şekildeki çerçevede kuvvetin döndürme etkisi gözlenir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) Yalnız III B B I i i B I I I i i i i i i i B I I i Ø 9. Şekildeki iletken tel çerçevede 5 A akım geçmektedir. Manyetik alan şiddeti B = 12 T olduğuna göre, çerçeveyi döndüren tork kaç N.m dir? A) 4,8 B) 12 C) 48 D) 240 E) 480 ÁB = 12 T i=5A i i i 4 0 cm 20 c m 7. Düzgün B manyetik alanına yerleştirilen i akımı geçen çerçeve şekildeki gibidir. derçevenin dönme frekansını dört katına çıkarmak için; I. i akımını iki katına çıkarmak II. B manyetik alanının şiddetini iki katına çıkarmak III. d uzunluğunu dört katına çıkarmak IV. Telin kütlesini 2 katına çıkartmak işlemlerinden hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III ve IV E) II ve IV Dönme ekseni i i d i ÂB i 10. Bir elektrik motorunu oluşturan sarımların yüzey alanı 0,02 m2 dir. Sarımlardan 5 Aakım geçerken motor 30 N.m tork üretiyor. Manyetik alan şiddeti 15 T olduğuna göre, motor kaç sarımdan oluşmuştur? A) 2000 B) 200 C) 20 D) 2 E) 0,2 8. Şekil I deki düzgün B manyetik alanda bulunan K telinden i akımı geçiyorken L teli K teline yaklaştırılıyor. Buna göre, L telinden I yönünde ve II yönünde akım geçtiğinde K telinin görünümü sırasıyla Şekil II ve Şekil III teki görünümlerden hangileri gibi olabilir? A) a, x B) a, b, x C) a, b, c, x D) a, c, x, z E) a, b, x, y ÁB i K teli Şekil I Şekil II (I yönünde) L teli I II a cb Şekil III (II yönünde) x z y 1-C 2-B 3-A 4-E 5-B 6-E 7-A 8-C 9-A 10-C 11-D

244 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 5 1. ÁB J J= 0 J + q z – qY – qX Düzgün B manyetik alan içinde TX, TY ve TZ yükleri J büyüklüğündeki hızlarla şekilde gösterilen yönlerde hareket etmektedir. Buna göre, yüklerden hangilerine manyetik kuvvet uygulanır? A) Yalnız TX B) TX ve TY C) Yalnız TY D) TY ve TZ E) Yalnız TZ 2. K, L, M yüklü parçacıkları şekillerde gösterilen manyetik alanlar içinde Ó büyüklüğündeki hızlarla hareket ediyor. Buna göre, K, L, M parçacıklarından hangilerine manyetik kuvvet etki eder? A) Yalnız K B) K ve L C) Yalnız L D) L ve M E) Yalnız M – q L ÁB J J ÁB K + q J ÁB m + q 4. Sayfa düzlemine dik B manyetik alanına proton ve elektronlar gönderilince şekildeki yörüngeyi izliyorlar. Buna göre, proton ve elektron olan parçacıklar için verilen sınıflandırmanın hangisi doğrudur? 3rotonlar Elektronlar A ) K, L M, N B ) K, M L, N C) K, L, N M D ) K, L, M N E) N K, L, M ÁB N K L M 5. X noktasal yüklü cismi şekildeki BK ve BL düzgün manyetik alanlarına Ó hızıyla girdiğinde izlediği yörünge veriliyor. BK nin şiddeti B ise BL nin şiddeti ve yönü nedir? A ) Ø, B B) Ø, B 2 C) Ğ, B 2 D ) Ğ, B E) Ğ, 2B J B K = B BL 3. Bir elektron 2 weber/m2 şiddetindeki manyetik alana dik olacak şekilde 2.104 m/s hızla giriyor. Buna göre, elektrona etki eden manyetik kuvvet kaç N olur? (Te = 1,6.10– 19 coulomb) A) 6,4.10–15 B) 6,4.10–16 C) 6,4.10– 17 D) 6,4.10–18 E) 6,4.10– 19 MANYETİZMA - V

245www.netlerikatla.com 1-E 2-B 3-A 4-E 5-C 6-D 7-B 8-A 9-A 10-C 11-B 10. Bir elektron 5 Tesla şiddetindeki manyetik alana dik olarak 2.104 m/s hızla giriyor. Buna göre, elektronun manyetik alanda izleyeceği yörüngenin eğrilik yarıçapı kaç metre olur? (Te = 1,6.10– 19 Coulomb, me = 9.10–31 kg) A) 2.10– 9 B) 2,25.10– 9 C) 2,25.10–8 D) 9.10–8 E) 9.10– 9 9. Sayfa düzlemine dik manyetik alana eşit hızlarla giren yüklü X ve Y cisimleri O1 ve O2 merkezli çembersel yörüngeleri izliyor. Kütleleri mX, mY yük büyüklükleri TX, TY olduğuna göre mX/TX in mY/TY ye oranı kaçtır? A ) 1 3 B ) 1 2 C) 2 3 D) 1 E) 3 2 ÁB X Y v v O1 O2 11. Düzgün B manyetik ve E elektrik alanlarında aynı yüklere sahip X, Y, Z cisimlerinden X şekildeki gibi Ó hızına sahip, Y ve Z ise durgundur. Buna göre hangi cisimlerin hız büyüklükleri değişir? A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z D) X ve Y E) Y ve Z Ø Ó B Ó = 0 E Ó = 0 B X Y Z 7. Yüklü X ve Y parçacıkları düzgün manyetik alana dik olarak girdiklerinde eşit yarıçaplı yörüngeler izliyor. Buna göre X ve Y için verilen; I. Momentumları eşittir. II. Manyetik alan içinde hareketleri esnasında süratleri değişmemiştir. III. Yük büyüklükleri eşittir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Yatay düzlemde birbirine paralel akım geçiren teller arasına yükleri sırasıyla –T, +T ve nötr olan K, L, M parçacıkları Ó hızıyla atıyorlar. Hangi parçacığın hareket doğrultusu değişir? A) Yalnız K B) K ve L C) L ve M D) Yalnız L E) Yalnız M Ó Ó Ó d d d d i i K L M – q + q n ö t r 6. Momentumları eşit K ve L yükleri sayfa düzlemine dik B manyetik alanı içinde şekildeki yörüngeleri izliyor. Buna göre K ve L nin yüklerinin oranı TK/TL kaçtır? A) 2 B) 1 C) 1 2 D) – 1 E) – 2 B qK qL

246 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 6 1. Yüzey alanı A olan levha düzgün ÂB manyetik alanı içinde Şekil - I, Şekil - II ve Şekil - III’teki konumlarında tutturulduklarında oluşan manyetik akılar F1, F2, F3 tür. Buna göre, F1, F2, F3 arasındaki ilişki nedir? A ) F1 > F2 > F3 B ) F1 > F3 > F2 C) F2 > F3 > F1 D ) F3 > F1 > F2 E) F1 = F2 = F3 ÂB A A A I I I I I I 2. Boyutları aynı olan çerçeveler şekildeki gibi B1 ve B2 manyetik alanlarına yerleştirildiğinde, çerçevelerden geçen akılar eşit oluyor. Buna göre, manyetik alanların şiddetleri oranı B1/ B2 kaçtır? (cos 60° = 1/2) A ) 2 B ) ñ3 2 C) ñ3 D) 1 E) 1 2 B 1 n o r m a l B 2 60º 4. x doğrultusundaki düzgün B manyetik alan içerisinde merkezinden geçen y ekseni etrafında rahatça dönebilen dairesel bir levha yz düzleminde yerleştirilmiştir. Buna göre; I. Levha YZ düzleminde iken içerisindeki manyetik akı 2ãR B kadardır. II. Maksimum akı değişimi y ekseni etrafında 90° dönerse gerçekleşir. III. Levha üzerindeki akı değişimi ãRB kadar olması için y ekseni etrafında 60° dönmesi gerekir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) Yalnız III E) I, II ve III y x z R 5. Düzgün 2B ve 3B manyetik alanlarında bulunan K ve L levhalarından geçen manyetik akılar FK ve FL şiddetleri oranı FK FL kaçtır? (ã = 3 alınız.) A ) 2 B ) 3 2 C) 1 D) 2 3 E) 1 3 Ø L No r m a l 2r r 3 B K 2B r ELEKTROMANYETİK İNDÜKLEME - I 3. Düzgün manyetik alan içinde manyetik alana dik düzlemde bulunan 0,4 mð alana sahip bir tel çerçeveden geçen manyetik alan 10 saniyede 5 T den 3 T ye düşüyor. derçeve 100 sarımdan oluştuğuna göre, oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti kaç V dir? A) 8 B) 6,4 C) 2 D) 0,8 E) 0,2

247www.netlerikatla.com 6. 50 cm uzunluğundaki metal çubuk yeterince uzun raylar üzerinde, sayfa düzlemine dik 0,5 T şiddetindeki manyetik alan içinde 2 m/s sabit hızla çekiliyor. Buna göre, 3 saniye içinde kapalı çerçeve alandan geçen akı değişimi kaç weber olur? A) 6 B) 3 C) 2 D) 1,5 E) 0,5 J= 2 m / s B = 0, 5 T 5 0 c m 10. Dairesel bir levha sayfa düzlemine dik dışarı doğru bir düzgün manyetik alanda sayfa düzlemi üzerindeki y ekseni etrafında döndürülüyor. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Levhada indüksiyon emk sı oluşur. B) Dönme hızı artarsa indüksiyon emk sı değeri artar. C) Levhanın yarıçapı küçültülürse manyetik akı değişimi azalır. D) Manyetik alanın şiddeti ile levhanın yarıçapı aynı oranda artarsa indüksiyon emk sı artar. E) Sabit hızla döndüğünde indüksiyon emk sınında değeri sabit olur. Ø B Y 9. 200 cm x 50 cm ebadındaki tel çerçeve şiddetinin zamanla değişim grafiği verilen düzgün manyetik alana konuyor. Manyetik alan şiddeti 8T olmasından kaç s sonra manyetik akı değişimi –10 :b olur? A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 0 10 – 10 10 t ( s ) 1 5 B ( T ) 8. Düzgün bir manyetik alanda bulunan tel çerçeve içerisinde indüksiyon emk sı oluşması için; I. Manyetik alan kuvvet çizgilerinin sayısı artmalı II. Tel çerçeve manyetik alana paralel hareket etmesi III. Tel çerçeve bir kenarı etrafında döndürülmeli işlemlerinden hangileri yapılmalıdır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Yalnız II E) Yalnız III 7. y doğrultusundaki düzgün B manyetik alanına şekildeki gibi dikdörtgen çerçeve XY düzlemine yerleştiriliyor. Tel çerçeve içerisindeki manyetik akı; I. y ekseni etrafında döndürülürse önce artar sonra azalır. II. z ekseni etrafında döndürülürse değişmez. III. x ekseninde sabit hızla hareket ederse bir süre sabit kalır sonra azalabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) Yalnız I C) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız III y x z B 1-A 2-E 3-A 4-E 5-C 6-D 7-C 8-C 9-B 10-E

248 Tekrar Et www.netlerikatla.com TEST - 7 ELEKTROMANYETİK İNDÜKLEME - II 1. B 1 Şekil – I X J Şekil – III B3 Z J Şekil – II B 2 Y J X, Y, Z iletken çubukları B1, B2 ve B3 düzgün manyetik alanlarında şekillerde gösterilen yönde Ó hızlarıyla çekiliyor. Buna göre, hangi çubuklarda indüksiyon emk’si oluşur? (Çubukların kesit alanları önemsizdir.) A) Yalnız X B) Yalnız Y C) Yalnız Z D) X ve Y E) Y ve Z 2. Şekildeki KL iletken teli ÂB şiddetindeki manyetik alana V hızıyla giriyor. Buna göre, telde oluşan indüksiyon emk si, B, a, V, æ niceliklerinin hangilerinin artmasıyla sürekli artar? (0° < à < 90°) A) B, V ve æ B) B, V, æ ve a C) B ve æ D) V ve æ E) æ ve a ÁB æ a v K L 3. Şekilde y eksenine paralel düzgün B manyetik alanında, æ uzunluğunda iletken tel V hızıyla hangi eksenlere paralel hareket ettirilirse, uçları arasında indüksiyon emk oluşur? (tel x – z düzlemindedir.) A) Yalnız X B) Yalnız Y C) X ve Y D) X ve Z E) Y ve Z y x z æ B 4. Kare bölmelendirilmiş düzgün B manyetik alanında çekilen OP telinin uçları arasında e şiddetinde indüksiyon emk oluşuyor. Buna göre, K – L, M – N iletken tellerinde V hızıyla çekilirken oluşan indüksiyon elektromotor kuvvetleri kaç e olur? K - L M - N A ) 2 3 B ) 3 4 C) 4 3 D ) 3 2 E) 2 1 ÁB v v v L K P O N M 5. Kare bölmelendirilmiş sayfa düzlemine dik manyetik alanda K, L, M iletken telleri şekildeki gibi V hızlarıyla çekiliyorlar. Buna göre, iletken tellerde oluşan indüksiyon emk leri eK, eL, eM arasındaki ilişki nasıldır? A ) eK = eL = eM B ) eK > eL > eM C) eK > eM > eL D ) eL > eK > eM E) eL > eM > eK ÁB L M K v v v

249www.netlerikatla.com 6. Düzgün ÂB manyetik alan içinde iletken æ, 2æ uzunluğundaki X, Y telleri sırasıyla Ó, 2Ó hızlarıyla çekilmektedir. Tellerde oluşan elektromotor kuvvetleri eX, eY olduğuna göre, eX eY oranı kaçtır? (sin30º = 0,5) A ) 1 4 B ) 1 2 C) 1 D) 2 E) 3 X Y 3 0º æ 2æ - 2- ÂB 9. Şekildeki B düzgün manyetik alanı x doğrultusunda olup iletken KL çubuğu XY düzleminde L etrafında dönerken üzerinde indüksiyon emk sı oluşmuyor. KL arası indüksiyon emk sı oluşabilmesi için; I. yz düzleminde L nin etrafında dönmeli II. KL çubuğunun uzunluğu arttırmak III. B nin doğrultusunu z doğrultusu olacak şekilde 90° çevirmek işlemlerinden hangileri yapılmalıdır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Yalnız III E) I, II ve III y x z B K L 8. Uzunluğu 2 m olan KLM çubuğu şiddeti 20 :b/m2 olan düzgün manyetik alanda L noktası etrafında şekildeki gibi dönüyor. dubuğun K daki sürati 3 m/s olduğuna göre KM arası indüksiyon emk sı VK M kaç volttur? (Çubuk üzerindeki noktaların sürati yarıçapla orantılıdır.) A) 16 B) 20 C) 36 D) 40 E) 72 Ø B = 20 W b / m2 3 m / s K M L 10. Bir levha üzerinde oluşan indüksiyon emk sının zamana göre değişim grafiği verilmiştir. Buna göre levha üzerindeki manyetik akının zamana bağlı değişim grafiği aşağıda verilenlerden hangisi olabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II D) II ve III E) Yalnız III e t e –e 0 t 2t Manyetik akı t 2t t I I I I I I Manyetik akı t t 2t t 2t Manyetik akı t F F F 2F –F 0 0 0 7. KL ve AB çubukları eşit uzunlukta olup KL Şekil-I de B, AB Şekil-II de 2B şiddetli manyetik alanda bulunuyorlar. KL Ó hızıyla çekilirken, AB B etrafında Ó hızıyla döndürülüyor. KL uçları arası indüksiyon emk sı e1, AB uçları arası e2 ise e1 e2 oranı kaçtır? (sin53° = 0,8) A ) 4 B ) 5 2 C) 2 D) 5 4 E) 1 Ğ Ø 2B J Şekil - II A B J B Şekil - I K L 5 3 ° 1-A 2-A 3-D 4-C 5-A 6-B 7-E 8-B 9-C 10-C