181 7. (NT 2559) ในกิจกรรมวันเด็ก ครูแหวนนําน้ําผลไมมาเลี้ยงนักเรียนชั้น ป.3 ดังนี้ จากขอมูลขางตน ปริมาตรน้ําลําไยรวมกับปริมาตรน้ํากระเจี๊ยบนอยกวาหรือมากกวาปริมาตรน้ําองุนอยู เทาใด 1) นอยกวา 1 ลิตร 200 มิลลิลิตร 2) มากกวา 1 ลิตร 200 มิลลิลิตร 3) มากกวา 1 ลิตร 700 มิลลิลิตร 4) นอยกวา 1 ลิตร 700 มิลลิลิตร 8. (NT 2560) นงนุช ซื้อน้ําองุนมา 3 ขวด ที่มีขนาด ดังนี้ จากขอมูล นงนุชนําน้ําองุนทั้งสามขนาดอยางละ 1 ขวด มาเทใสเหยือกจะไดน้ําองุนปริมาตรรวมกันเทาใด 1) 1 ลิตร 350 มิลลิลิตร 2) 1 ลิตร 700 มิลลิลิตร 3) 2 ลิตร 150 มิลลิลิตร 4) 2 ลิตร 600 มิลลิลิตร
182 แบบทดสอบทายบท บทที่ 11 เลือก ก ข หรือ ค ที่เปนคําตอบที่ถูกตอง 1. ตวงนําครึ่งเหยือกไดปริมาตรดังรูป เหยือกใบนี้มีความจุเทาไร ก. 750 มิลลิลิตร ข. 1 ลิตร 500 มิลลิลิตร ค. 1,250 มิลลิลิตร 2. จากรูป ขอใดเลือกใชเครื่องตวงไดเหมาะสม ก น้ําในถัง 5,000 มิลลิลิตร เครื่องตวง A น้ําในแกว 225 มิลลิลิตร เครื่องตวง B ข น้ําเชื่อม 1 ลิตร เครื่องตวง B น้ํามะนาว 15 มิลลิลิตร เครื่องตวง C ค น้ําผลไม3 ลิตร เครื่องตวง B น้ํามันพืช 2,750 มิลลิลิตร เครื่องตวง A
183 3. จากรูป ขอใดเลือกใชหนวยปริมาตรไดเหมาะสม (1) (2) (3) ก. มิลลิลิตร มิลลิลิตร ลิตร ข. มิลลิลิตร ลิตร ลิตร ค. ลิตร มิลลิลิตร ลิตร 4. ขอใดกลาวถูกตอง ก. ใบบัวคาดคะเนวาถังใบที่ 1 มีความจุ2 ลิตร และถังใบที่ 2 มีน้ําอยู 6 ลิตร ข. แกวตาคาดคะเนวาน้ําในถังใบที่ 2 มีปริมาตร 6 ลิตร และถังใบที่ 1 มีน้ําอยู 1 ลิตร ค. ขุนคาดคะเนวาน้ําในถังใบที่ 2 มีปริมาตร 4 ลิตร และถังใบที่ 1 นาจะมีความจุ 4 ลิตร
184 5. ขอใดกลาวไมถูกตอง ก. ตนกลาคาดคะเนวาถังใบที่ 1 มีความจุ7 ลิตร และถังใบที่ 2 นาจะมีความจุ3 ลิตร ข. ออมสินคาดคะเนวาน้ําในถังใบที่ 2 มีปริมาตร 2 ลิตร และน้ําในถังใบที่ 1 นาจะมีปริมาตร 6 ลิตร ค. ฟาใสคาดคะเนวาน้ําในถังใบที่ 1 มีปริมาตร 3 ลิตร และน้ําในถังใบที่ 2 มีนาจะมีปริมาตร 1 ลิตร 6. ขอใดกลาวไมถูกตอง ปริมาตรของนมถั่วเหลืองบรรจุกลอง 3 ยี่หอ ยี่หอ ปริมาตรนมถั่วเหลือง A 1 ลิตร 125 มิลลิลิตร B 1,125 มิลลิลิตร C 750 มิลลิลิตร ก. นมถั่วเหลืองยี่หอ C มีปริมาตรนอยกวานมถั่วเหลืองยี่หอ A ข. นมถั่วเหลืองยี่หอ A มีปริมาตรนอยกวานมถั่วเหลืองยี่หอ B ค. มีนมถั่วเหลือง 2 ยอหอที่มีปริมาตรเทากัน 7. ขอใดเรียงลําดับภาชนะที่มีความจุมากไปนอยไดถูกตอง ภาชนะ ความจุ A 7 ลิตร 250 มิลลิลิตร B 6,750 มิลลิลิตร C 15 ลิตร ก. C A B ข. C B A ค. B C A
185 ใชขอมูลตอไปนี้ตอบคําถามขอ 8 – 10 โดยมีขอมูลดังนี้ 1. ใชแกวตวงน้ําเต็มแกวใสขันได5 ครั้ง น้ําเต็มขันพอดี 2. ใชขันตวงน้ําเต็มขันใสตูปลาได9 ครั้ง น้ําเต็มตูปลาพอดี 3. ตูปลามีความจุ3 ลิตร 150 มิลลิลิตร 8. ขันมีความจุเทาไร ก. 350 มิลลิลิตร ข. 630 มิลลิลิตร ค. 750 มิลลิลิตร 9. แกวมีความจุเทาไร ก. 350 มิลลิลิตร ข. 150 มิลลิลิตร ค. 70 มิลลิลิตร 10. ตูปลามีความจุมากกวาขันเปนเทาไร ก. 1,800 มิลลิลิตร ข. 2,800 มิลลิลิตร ค. 3,500 มิลลิลิตร
186 แผนการจัดการเรียนรูที่ 12 กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร ชั้นประถมศึกษาปที่ 3 วิชาคณิตศาสตร รหัสวิชา ค 13101 หนวยการเรียนรูที่ 12 เรื่อง เงินและบันทึกรายรับรายจาย เวลาเรียน 13 ชั่วโมง .............................................................................................................................................................................. 1. สาระที่ 2 การวัดและเรขาคณิต 2. มาตรฐาน ค 2.1 เขาใจพื้นฐานเกี่ยวกับการวัด วัดและคาดคะเนขนาดของสิ่งที่ตองการวัด และนําไปใช 3. ตัวชี้วัด ค 2.1 ป.3/1 แสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาเกี่ยวกับเงิน 4. สาระสําคัญ - การบอกจํานวนเงินจากธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ โดยบอกเปนบาท เปนสตางค หรือเปน บาทและสตางค - การแสดงธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ ตามจํานวนเงินที่กําหนด - การเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุด ใหเขียนจุดคั่นระหวางจํานวนเงินที่เปนบาทและจํานวนเงิน ที่เปนสตางค และเขียนหนวยบาทตอทาย - การอานจํานวนเงินที่เขียนแบบใชจุด ใหอานตัวเลขหนาจุดเปนบาทและอานตัวเลขหลังจุดเปน สตางค - การเปรียบเทียบจํานวนเงิน ใหเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทกอน ถาจํานวนเงินเปนบาทเทากัน ใหเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนสตางค - เงินสามารถแลกเปลี่ยนกันได โดยจํานวนเงินที่นําไปแลกกับจํานวนเงินที่ไดรับตองเทากัน - การแกโจทยปญหาทําไดโดยอานทําความเขาใจปญหา วางแผนแกปญหา หาคําตอบ และ ตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ ซึ่งในการแกโจทยปญหาอาจใชความรูเรื่องการบวก การลบ การคูณ หรือการหารเกี่ยวกับเงิน - บันทึกรายรับรายจายประกอบดวย ชื่อบันทึก วัน เดือน ปที่บันทึก และตาราง ซึ่งในตารางที่บันทึก จะมี วัน เดือน ป รายการ รายรับ รายจาย และคงเหลือ 5. จุดประสงคการเรียนรู 5.1 ดานความรู 1 แสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาเกี่ยวกับเงินได 5.2 ดานทักษะกระบวนการ 1 ทักษะการแกปญหา 2 ทักษะการสื่อสารและสื่อความหมายทางคณิตศาสตร 3 ทักษะการเชื่อมโยง
187 4 ทักษะการใหเหตุผล 5 การคิดสรางสรรค 5.3 ดานคุณลักษณะอันพึงประสงค 1 รักชาติ ศาสน กษัตริย 2 ซื่อสัตยสุจริต 3 มีวินัย 4 ใฝเรียนรู 5 อยูอยางพอเพียง 6 มุงมั่นในการทํางาน 7 รักความเปนไทย 8 มีจิตสาธารณะ 6. สมรรถนะสําคัญของผูเรียน - ความสามารถในการสื่อสาร (ตอบคําถามกิจกรรมเตรียมความพรอมไดถูกตอง - ความสามารถในการคิด (บอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางคไดถูกตอง - ความสามารถในการแกปญหา (แสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาเกี่ยวกับเงินไดถูกตอง - ความสามารถในการใชทักษะชีวิต (วิเคราะหการใชจายของตนเองจากการทําบันทึกรายรับรายจายเพื่อวางแผนการใชจายอยาง เหมาะสม - ความสามารถในการใชเทคโนโลยี (หาคําตอบกิจกรรมรวมคิดรวมทําไดถูกตอง 7. การบูรณาการ - สาระการเรียนรูหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (วิเคราะหการใชจายของตนเองจากการทําบันทึก รายรับรายจายเพื่อวางแผนการใชจายอยางเหมาะสม
188 8. กระบวนการจัดการเรียนรู การจัดการเรียนรูการเตรียมความพรอม (1 ชั่วโมง 1. ใชขอมูลในหนังสือเรียนหนาเปดบทกระตุนความสนใจเกี่ยวกับการใชเงินในชีวิตประจําวันโดยการ ถาม - ตอบ เชน - จากภาพในหนังสือเรียนหนาเปดบท คือสถานที่ใด - สถานที่ในภาพ เปนสถานที่เพื่อไปทํากิจกรรมอะไรบาง - นักเรียนเคยไปซื้อสินคาจากสถานที่นี้หรือไม - ในการซื้อสินคาแตละครั้งนักเรียนใชสิ่งใดเปนการแลกเปลี่ยนสินคา - จากภาพแมของขุนซื้อสินคาชนิดใดบาง และมีราคาเทาไร - แมของขุนจะตองจายเงินเทาไร จึงจะพอดีกับราคาสินคา ครูและนักเรียนสนทนาเกี่ยวกับจํานวนเงินในการชําระคาสินคา และนําเขาสูบทเรียนเรื่องเงินและ บันทึกรายรับรายจาย ครูอาจยกตัวอยางเกี่ยวกับเงินที่ใชในชีวิตจริงเพิ่มเติม เชน เงินคาขนมที่ผูปกครองใหมา โรงเรียน เงินคาเดินทางไปโรงเรียน เงินคาอุปกรณการเรียน เปนตน 2. ครูจัดกิจกรรมจายเงินซื้อของ ในการเตรียมความพรอมเพื่อตรวจสอบความรูพื้นฐานของนักเรียน เรื่องเงิน การบอกธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ การบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางคตามหนังสือเรียน หนา 196 โดยครูจัดเตรียมอุปกรณใหเพียงพอกับนักเรียนและแนะนําอุปกรณในการทํากิจกรรมจายเงินซื้อของ การเตรียมความพรอมนักเรียนโดยแบงนักเรียนเปนกลุม และแจกธนบัตรและเงินเหรียญจําลองใหกลุมละ 1 ชุด ครูชูบัตรภาพสินคาพรอมราคาสินคา 1 บัตร แลวใหนักเรียนแตละกลุมชวยกันนําธนบัตรและเงินเหรียญ จําลองมาวางบนโตะใหไดจํานวนเงินเทากับราคาสินคาที่อยูในบัตรภาพ อาจมีนักเรียนบางกลุมที่วางธนบัตร และเงินเหรียญแตละชนิดแตกตางกัน บางกลุมอาจวางเหมือนกัน โดยครูใหแตละกลุมวางธนบัตรและเงิน เหรียญเพียงแบบเดียว จากนั้นครูใหนักเรียนกลุมที่วางเงินแตกตางกันออกมานําเสนอผลงาน ครูอาจจัด กิจกรรมเพิ่มเติมโดยการชูบัตรภาพราคาสินคาเพิ่มอีก 2 - 3 บัตร และใหนักเรียนแขงขันกันนําเงินจําลองมา วางแสดงจํานวนเงินใหเทากับราคาสินคาที่อยูในบัตรภาพ ถานักเรียนยังไมมีความรูเกี่ยวกับธนบัตรและเงิน
189 เหรียญชนิดตาง ๆ ครูอาจใชกิจกรรมนี้ในการนําเขาสูบทเรียนเรื่องธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ โดยครู อาจใชธนบัตรและเงินเหรียญจําลองในการแนะนําธนบัตรชนิดตาง ๆ หรือแนะนําเงินเหรียญชนิดตาง ๆ ไปที ละชนิด พรอมทั้งบอกคาของเงินชนิดนั้น ๆ
190 12.1 ธนบัตรและเงินเหรียญ (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูนําเขาสูบทเรียนโดยสนทนาเกี่ยวกับเงินชนิดตาง ๆ ที่เปนธนบัตรและเงินเหรียญที่ใชใน ชีวิตประจําวัน เชน การจายเงินคาสินคา การรับเงินจากผูปกครอง การขายของในตลาด การซื้อขนม เปนตน จากนั้นครูแนะนําธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ ทีละชนิด โดยใชเงินจริงที่ใชในปจจุบันแลวใหนักเรียน สังเกตลักษณะของธนบัตร สี ขนาด ตัวเลขที่แสดงบนธนบัตรแลวใหนักเรียนบอกชนิดราคาของธนบัตรและเงิน เหรียญนั้น เชน ครูชูธนบัตรชนิดราคา 1,000 บาท แบบใดก็ไดที่ใชจริงในปจจุบันใหนักเรียนสังเกต ดังนี้ - รูปรางของธนบัตรเปนอยางไร (เปนรูปสี่เหลี่ยม - สีของธนบัตรเปนสีใด (สีเทา - ตัวเลขที่แสดงบนธนบัตรเปนตัวเลขใด (1,000 และ ๑,๐๐๐ - ธนบัตรชนิดนี้นาจะมีราคาเทาไร (ราคา 1,000 บาท ครูจัดกิจกรรมทํานองเดียวกันนี้กับธนบัตรชนิดราคาอื่นใหครบทุกชนิด แลวใหนักเรียนรวมกันสรุป การเรียกชื่อธนบัตรชนิดราคาตาง ๆ ดังนี้ ธนบัตรชนิดราคาตาง ๆ ของประเทศไทยที่ใชในปจจุบัน ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท เรียกวา ธนบัตร 20 บาท ธนบัตรชนิดราคา 50 บาท เรียกวา ธนบัตร 50 บาท ธนบัตรชนิดราคา 100 บาท เรียกวา ธนบัตร 100 บาท ธนบัตรชนิดราคา 500 บาท เรียกวา ธนบัตร 500 บาท ธนบัตรชนิดราคา 1,000 บาท เรียกวา ธนบัตร 1,000 บาท 2. สําหรับเงินเหรียญชนิดตาง ๆ ครูอาจแนะนําในทํานองเดียวกันกับการแนะนําธนบัตรแลวให นักเรียนรวมกันสรุปการเรียกชื่อเงินเหรียญชนิดตาง ๆ ดังนี้ เงินเหรียญชนิดราคาตาง ๆ ของประเทศไทยที่ใชในปจจุบัน เงินเหรียญชนิดราคา 10 บาท เรียกวา เหรียญ 10 บาท เงินเหรียญชนิดราคา 5 บาท เรียกวา เหรียญ 5 บาท เงินเหรียญชนิดราคา 2 บาท เรียกวา เหรียญ 2 บาท เงินเหรียญชนิดราคา 1 บาท เรียกวา เหรียญ 1 บาท เงินเหรียญชนิดราคา 50 สตางคเรียกวา เหรียญ 50 สตางค
191 เงินเหรียญชนิดราคา 25 สตางคเรียกวา เหรียญ 25 สตางค จากนั้นใหนักเรียนทํากิจกรรมบอกชนิดของเงิน โดยครูเตรียมกลองปริศนาที่มีธนบัตรและเงินเหรียญ จําลองชนิดตาง ๆ อยูในกลอง ครูสุมนักเรียนออกมาหยิบธนบัตรหรือเงินเหรียญในกลองปริศนาชูใหเพื่อน ในหองดูแลวใหเพื่อนบอกชนิดและราคาของธนบัตรหรือเงินเหรียญนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบ ความถูกตอง การตรวจสอบความเขาใจ 3. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนจับคูชนิดของเงินใหถูกตองตาม หนังสือเรียนหนา 200 ซึ่งกําหนดภาพธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ มาให แลวใหนักเรียนจับคูใหตรงกับ ชนิดราคาของธนบัตรและเงินเหรียญนั้น จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง หากมีนักเรียน จับคูธนบัตรหรือเงินเหรียญกับชนิดราคาไมถูกตอง ครูควรใหนักเรียนแกไขใหถูกตองและรวมกันสรุปสิ่งที่ได เรียนรู สิ่งที่ไดเรียนรู ธนบัตรและเงินเหรียญของประเทศไทยที่ใชในปจจุบัน - ธนบัตร ไดแก ธนบัตรชนิดราคา 1,000 บาท 500 บาท 100 บาท 50 บาท และ 20 บาท - เงินเหรียญ ไดแก เงินเหรียญชนิดราคา 10 บาท 5 บาท 2 บาท 1 บาท 50 สตางค และ 25 สตางค จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.1 หนา 141 – 142
192 12.2 การบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางค(1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูทบทวนความรูเกี่ยวกับธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ และสนทนากับนักเรียนเกี่ยวกับการ บอกจํานวนเงินที่อยูในชีวิตจริงวานักเรียนนําเงินชนิดใดบางมาโรงเรียนหรือใชจายเงินในชีวิตประจําวันอยางไร เปนเงินเทาไร เปนตน จากนั้นครูนําธนบัตรจําลองชนิดตาง ๆ มาแยกประเภทโดยชนิดเดียวกันอยูกลุมเดียวกัน แลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของธนบัตรแตละกลุม โดยครูอาจเพิ่มจํานวนธนบัตรมากขึ้น เพื่อใหนักเรียน บอกจํานวนเงินของธนบัตรที่เปนชนิดเดียวกันใหคลองโดยใชการถาม - ตอบ เชน ครูใชการถาม - ตอบ ทํานองเดียวกันเพื่อใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของธนบัตรที่เปนชนิดเดียวกัน ในแตละกลุมจนครบทุกกลุมและครบทุกชนิด เมื่อนักเรียนสามารถบอกจํานวนเงินของธนบัตรที่เปนชนิด เดียวกันคลองแลว จากนั้นครูนําธนบัตรตางชนิดกันมาอยูกลุมเดียวกันแลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของแต ละกลุม โดยเริ่มจัดกลุมใหแตละกลุมมีธนบัตรแตละชนิดและจํานวนนอย ๆ กอน เชน มีเงินอยูเทาไร (50 บาท กับ 20 บาท เปน 70 บาท มีเงินอยูเทาไร (150 บาท กับ 40 บาท เปน 190 บาท มีเงินอยูเทาไร (100 บาท กับ 50 บาท กับ 20 บาท เปน 170 บาท
193 มีเงินอยูเทาไร (200 บาท กับ 100 บาท กับ 40 บาท เปน 340 บาท มีเงินอยูเทาไร (1,000 บาท กับ 500 บาท กับ 100 บาท เปน 1,600 บาท มีเงินอยูเทาไร (2,000 บาท กับ 2,000 บาท กับ 100 บาท กับ 20 บาท เปน 4,120 บาท มีเงินอยูเทาไร (4,000 บาท กับ 1,000 บาท กับ 300 บาท เปน 5,300 บาท จากนั้นครูยกตัวอยางการบอกจํานวนเงินชนิดตาง ๆ เปนบาทตามหนังสือเรียนหนา 201 และให นักเรียนชวยกันบอกจํานวนเงินเปนบาทในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 201 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบ ความถูกตอง 2. ครูสุมนักเรียนออกมาบอกชนิดตาง ๆ ของเงินเหรียญจําลองที่วางอยูหนาหองเรียน จากนั้นครูนํา เงินเหรียญจําลองชนิดตาง ๆ มาแยกประเภทโดยชนิดเดียวกันอยูกลุมเดียวกัน ครูแนะนําเงินเหรียญ 50 สตางคและ เหรียญ 25 สตางควา 100 สตางคเทากับ 1 บาท แลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของเงินเหรียญ แตละกลุม โดยครูอาจเพิ่มจํานวนเงินเหรียญมากขึ้น เพื่อใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของเงินเหรียญใหคลอง โดยใชการถาม - ตอบ เชน
194 ครูใชการถาม - ตอบ ทํานองเดียวกันเพื่อใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของเงินเหรียญที่เปนชนิดเดียวกัน ในแตละกลุมจนครบทุกกลุมและครบทุกชนิด เมื่อนักเรียนสามารถบอกจํานวนเงินของเงินเหรียญที่เปนชนิด เดียวกันคลองแลว จากนั้นครูนําเงินเหรียญตางชนิดกันมาอยูกลุมเดียวกันแลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของ แตละกลุม โดยเริ่มจัดกลุมใหแตละกลุมมีเงินเหรียญแตละชนิดและจํานวนนอย ๆ กอน เชน มีเงินอยูเทาไร (50 สตางคกับ 25 สตางคเปน 75 สตางค มีเงินอยูเทาไร (150 สตางค หรือ 1 บาท 50 สตางคกับ 100 สตางค หรือ 1 บาท เปน 2 บาท 50 สตางค มีเงินอยูเทาไร (4 บาท กับ 3 บาท กับ 50 สตางค เปน 7 บาท 50 สตางค มีเงินอยูเทาไร (8 บาท กับ 2 บาท กับ 1 บาท 25 สตางค เปน 11 บาท 25 สตางค มีเงินอยูเทาไร (30 บาท กับ 20 บาท กับ 1 บาท 50 สตางค เปน 51 บาท 50 สตางค
195 มีเงินอยูเทาไร (20 บาท กับ 4 บาท กับ 5 บาท กับ 1 บาท 25 สตางค เปน 30 บาท 25 สตางค จากนั้นครูยกตัวอยางการบอกจํานวนเงินชนิดตาง ๆ เปนบาทและสตางคตามหนังสือเรียนหนา 202 และใหนักเรียนชวยกันบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางคในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 202 ครูและนักเรียน รวมกันตรวจสอบความถูกตอง 3. ครูจัดกลุมธนบัตรและเงินเหรียญใหอยูกลุมเดียวกัน แลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินของแตละกลุม โดยใชการถาม - ตอบ เชน มีเงินอยูเทาไร (1,000 บาท กับ 500 บาท กับ 50 บาท กับ 5 บาท กับ 25 สตางคเปน 1,555 บาท 25 สตางค มีเงินอยูเทาไร (600 บาท กับ 120 บาท กับ 30 บาท กับ 1 บาท 50 สตางคเปน 751 บาท 50 สตางค จากนั้นครูยกตัวอยางการบอกจํานวนเงินชนิดตาง ๆ เปนบาทและสตางคตามหนังสือเรียนหนา 203 และใหนักเรียนชวยกันบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางคในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 203 ครูและนักเรียน รวมกันตรวจสอบความถูกตอง เมื่อนักเรียนบอกจํานวนเงินจนคลอง แลวครูอาจใชสื่อดิจิทัลเรื่องเงินที่เปน ธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ มาแสดงแลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินใหถูกตองโดยสแกน QR Code จาก หนาเปดบททั้งนี้ครูควรใหนักเรียนฝกบอกจํานวนเงินจากเงินจําลองจนคลองกอนแลวจึงใหใชสื่อดิจิทัล จากนั้น ใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.2.1 หนา 143 - 144 4. เมื่อนักเรียนบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางคคลองแลว ครูควรใหนักเรียนไดฝกการแสดง ธนบัตรหรือเงินเหรียญตามจํานวนเงินที่กําหนด โดยใหนักเรียนทํากิจกรรมแสดงธนบัตรหรือเงินเหรียญ ตามจํานวนเงินตามหนังสือเรียนหนา 204 โดยครูแบงนักเรียนออกเปนกลุม และแจกธนบัตรและเงินเหรียญ จําลองใหกลุมละ 1 ชุด จากนั้นครูชูบัตรแสดงจํานวนเงินทีละบัตร แลวใหนักเรียนแตละกลุมชวยกันแสดง ธนบัตรและเงินเหรียญจําลองใหเทากับจํานวนเงินที่กําหนดในบัตร และใหนักเรียนนําเสนอผลงานในการ
196 นําเสนอผลงาน ครูใหนักเรียนสังเกตวาแตละกลุมมีการวางธนบัตรและเงินเหรียญแตละชนิดแตกตางกันแต แสดงจํานวนเงินเดียวกัน เชน 101 บาท 50 สตางคอาจวางธนบัตรและเงินเหรียญแตกตางกัน เชน ครูและนักเรียนรวมกันสรุปวา ธนบัตรและเงินเหรียญที่แสดงจํานวนเงินเดียวกันสามารถแสดงได หลายแบบ 5. หลังจากนักเรียนไดทํากิจกรรม แสดงธนบัตรหรือเงินเหรียญตามจํานวนเงินแลวครูใหนักเรียนฝก การแสดงธนบัตรและเงินเหรียญตามจํานวนเงินที่กําหนดโดยการวาดรูปสื่อความหมายแทนธนบัตรและเงิน เหรียญดวยรูปสี่เหลี่ยมและวงกลม โดยใหนักเรียนจับคูกันแลวเขียนตัวเลขแสดงชนิดของธนบัตรและเงิน เหรียญลงในรูปสี่เหลี่ยมและวงกลมคูละ 2 ขอ ตามหนังสือเรียนหนา 205 แลวใหแตละคูนําเสนอผลงานจน ครบทุกขอ เชน นักเรียนแตละคูอาจแสดงธนบัตรและเงินเหรียญแตละชนิดแตกตางกัน ครูใหนักเรียนที่เขียนแตกตาง จากคูอื่นมานําเสนอดวยเพื่อใหนักเรียนไดเห็นการแสดงธนบัตรและเงินเหรียญที่เปนจํานวนเงินเดียวกันหลาย ๆ แบบ ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองหรือถาหองเรียนมีความพรอมทางดานเทคโนโลยีครูอาจใช สื่อดิจิทัลเรื่องเงินโดยใหนักเรียนใชสื่อดิจิทัลแสดงจํานวนเงินตามที่โจทยกําหนด โดยสแกน QR Code จากหนา เปดบททั้งนี้ครูควรใหนักเรียนฝกการวาดรูปกอนแลวจึงใหใชสื่อดิจิทัล จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.2.2 หนา 145 - 146
197 การตรวจสอบความเขาใจ 6. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนบอกจํานวนเงินและเขียนตัวเลข แสดงชนิดของธนบัตรและเงินเหรียญลงในรูปสี่เหลี่ยมและวงกลมตามจํานวนเงินที่กําหนดตามหนังสือเรียน หนา 206 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่ไดเรียนรู - การบอกจํานวนเงินอาจบอกเปนบาท เปนสตางคหรือเปนบาทและสตางค - เงินจํานวนหนึ่งสามารถแสดงดวยธนบัตรหรือเงินเหรียญไดหลายแบบ จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.2.3 หนา 147
198 12.3 การเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุด (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูทบทวนการบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางค โดยชูธนบัตรและเงินเหรียญจําลองใหนักเรียน บอกจํานวนเงิน หรืออาจใชบัตรภาพชุดเงินจําลองแลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงินที่อยูในบัตรภาพนั้น จากนั้น ครูติดบัตรคํา บาท และ สตางค บนกระดาน เพื่อใหนักเรียนเขียนจํานวนเงินที่บอกจํานวนเงินเปนบาทและ สตางคใหตรงกับบัตรคํา บาท และ สตางค บนกระดาน หรือครูอาจใหนักเรียนนําธนบัตรและเงินเหรียญ จําลองมาติดบนกระดานใหตรงกับคําวาบาท และสตางค เชน 85 บาท 50 สตางค เขียนตัวเลขแสดงจํานวน เงินบาทและสตางคหรือติดธนบัตรและเงินเหรียญจําลองไดดังนี้ ครูใหนักเรียนบอกจํานวนเงินบนกระดานพรอมกัน จากนั้นครูยกตัวอยางการเขียนแสดงจํานวนเงิน แบบใชจุดที่พบในชีวิตจริง เชน ปายบอกราคาสินคาตาง ๆ หรือใบแจงคาใชบริการตาง ๆ ที่มักจะเขียนแสดง จํานวนเงินแบบใชจุด เชน ขนมราคา 12.50 บาท คาน้ํา 299.25 บาท เปนตน ครูแนะนําการเขียนแสดง จํานวนเงินแบบใชจุด โดยเขียนจุดคั่นระหวางจํานวนเงินเปนบาทและจํานวนเงินเปนสตางคและเขียน “บาท” ตอทาย จากนั้นครูสุมนักเรียนใหออกมาเขียนแสดง 85 บาท 50 สตางคแบบใชจุดบนกระดานจะได85.50 บาท ครูยกตัวอยางการเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุดเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง โดยใหนักเรียนออกไปติด ธนบัตรและเงินเหรียญจําลองแสดงจํานวนเงินตาง ๆ แลวใหเพื่อนอีกคนออกไปเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใช จุดตามจํานวนเงินที่เพื่อนติดไวบนกระดาน ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง ครูใหนักเรียน ชวยกันเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุดในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 207 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบ ความถูกตอง จากนั้นครูยกตัวอยางปายแสดงราคาสินคาหรือใบแจงคาบริการตาง ๆ ที่เขียนแสดงจํานวนเงินแบบใช จุด แลวใหนักเรียนชวยกันบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางค เชน ขนมราคา 12.50 บาท บอกเปน ขนม ราคา 12 บาท 50 สตางคคาน้ํา 299.25 บาท บอกเปน คาน้ํา 299 บาท 25 สตางคหรือครูอาจยกตัวอยาง ปายบอกราคาสินคาตาง ๆ ที่เขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุดที่พบในชีวิตจริง แลวใหนักเรียนบอกจํานวนเงิน เปนบาทและสตางคเชน
199 10.50 บาท หรือ 10 บาท 50 สตางค 61.75 บาท หรือ 61 บาท 75 สตางค ครูและนักเรียนรวมกันสรุปวา การบอกจํานวนเงินที่เขียนแสดงแบบใชจุด ตัวเลขหนาจุดบอกจํานวนเงินเปน บาท ตัวเลขหลังจุดบอกจํานวนเงินเปนสตางค ครูยกตัวอยางการบอกจํานวนเงินที่เขียนแสดงแบบใชจุด เพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง 2. ครูเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินเปนบาทบนกระดานแลวถามนักเรียนวา เขียนแสดงจํานวนเงินเปน บาทแบบใชจุดไดอยางไร ครูอธิบายวา การเขียนแสดงจํานวนเงินเปนบาทและสตางคแบบใชจุดจะเขียนจุดคั่น ระหวางจํานวนเงินเปนบาทและจํานวนเงินเปนสตางคถาไมมีจํานวนเงินเปนสตางคใหเขียน 00 แทนจํานวน เงินเปนสตางคจากนั้นครูใหนักเรียนออกมาเขียนแสดงจํานวนเงินเปนบาทแบบใชจุด เชน ครูเขียน 180 บาท บนกระดาน แลวใหนักเรียนออกมาเขียนแสดง 180 บาท แบบใชจุดบนกระดานจะได 180.00 บาท ครู ยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง จากนั้นครูเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินเปนสตางคบนกระดานแลวถาม นักเรียนวา เขียนแสดงจํานวนเงินเปนสตางคแบบใชจุดไดอยางไร ครูอธิบายวา การเขียนแสดงจํานวนเงินเปน บาทและสตางคแบบใชจุดจะเขียนจุดคั่นระหวางจํานวนเงินเปนบาทและจํานวนเงินเปนสตางคถาไมมีจํานวน เงินเปนบาทใหเขียน 0 แทนจํานวนเงินเปนบาท จากนั้นครูใหนักเรียนออกมาเขียนแสดงจํานวนเงินเปนสตางค แบบใชจุด เชน ครูเขียน 25 สตางคบนกระดานแลวใหนักเรียนออกมาเขียนแสดง 25 สตางคแบบใชจุดบน กระดาน จะได0.25 บาท ครูยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง ครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงจํานวน เงินแบบใชจุดในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 208 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง ทั้งนี้เมื่อ นักเรียนเขียนแสดงจํานวนเงินเปนบาทแบบใชจุดหรือเขียนแสดงจํานวนเงินเปนสตางคแบบใชจุดแลว ครูอาจ ยกตัวอยางการเขียนแสดงจํานวนเงินเปนบาทแบบใชจุดหรือการเขียนแสดงจํานวนเงินเปนสตางคแบบใชจุด มาใหนักเรียนอานเพื่อใหเกิดความเขาใจยิ่งขึ้น เชน ครูเขียน 0.75 บาท บนกระดานแลวใหนักเรียนชวยกัน บอกจํานวนเงินเปนสตางคจะได 75 สตางค หรือครูเขียน 102.00 บาท บนกระดานแลวใหนักเรียนชวยกัน บอกจํานวนเงินเปนบาท จะได 102 บาท เปนตน 3. ครูแบงนักเรียนเปนกลุม ใหนักเรียนแตละกลุมชวยกันเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุดและอก จํานวนเงินตามหนังสือเรียนหนา 209 แลวใหแตละกลุมออกมานําเสนอ หรือครูอาจชูบัตรภาพแลวใหนักเรียน เขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุด และเขียนบอกจํานวนเงินครูและนักเรียนรวมกันตรวจคําตอบ
200 การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุด และเขียนบอกจํานวนเงินตามหนังสือเรียนหนา 210 จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง และสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู หากมีนักเรียนที่เขียนแสดงจํานวนเงินไมถูกตองหรือเขียนบอกจํานวนเงินไมถูกตอง ครูใหนักเรียนแกไขใหถูกตองและใหนักเรียนตรวจสอบความเขาใจอีกครั้ง สิ่งที่ไดเรียนรู การเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุด ใหเขียนจุดคั่นระหวางจํานวนเงินที่เปนบาทและจํานวนเงินที่เปน สตางคและเขียนหนวยบาทตอทาย จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.3 หนา 148 - 150
201 12.4 การเปรียบเทียบจํานวนเงิน (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูยกตัวอยางการเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาท โดยใชการถาม - ตอบ เชน ตองตามีเงิน 240 บาท และตองใจมีเงิน 700 บาท ใครมีเงินมากกวา นักเรียนควรตอบไดวา ตองใจมีเงินมากกวา จากนั้นครู ยกตัวอยางการเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทและสตางคตามหนังสือเรียนหนา 211 เชน ขุนออมเงินได 345 บาท 50 สตางค แกวตาออมเงินได 510 บาท 25 สตางค ขุนกับแกวตา ใครออมเงินไดมากกวา ครูใชการถาม - ตอบ เพื่อใหนักเรียนไดเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทและสตางค เชน - ขุนออมเงินไดเทาไร (345 บาท 50 สตางค - แกวตาออมเงินไดเทาไร (510 บาท 25 สตางค - จะทราบไดอยางไรวาใครออมเงินไดมากกวา (นําจํานวนเงินมาเปรียบเทียบกัน 345 บาท 50 สตางค มากกวาหรือนอยกวา 510 บาท 25 สตางค นักเรียนควรตอบไดวา 345 บาท นอยกวา 510 บาท ดังนั้น 345 บาท 50 สตางค นอยกวา 510 บาท 25 สตางค จากนั้นครูใหนักเรียนรวมกันสรุปคําตอบวา แกวตาออมเงินไดมากกวาขุน ครูยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง แลวรวมกันสรุปวา การเปรียบเทียบ จํานวนเงินเปนบาทและสตางค ถาจํานวนเงินเปนบาทไมเทากัน จํานวนเงินเปนบาทมากกวาจะมากกวา จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทและสตางคที่จํานวนเงินเปนบาทเทากัน เชน ใบบัวออมเงินได 510 บาท 75 สตางค และแกวตาออมเงินได 510 บาท 25 สตางค ใบบัวกับแกวตาใครออม เงินไดนอยกวา ครูใหนักเรียนเปรียบเทียบจํานวนเงิน 510 บาท 75 สตางค กับ 510 บาท 25 สตางค โดยครู ใหนักเรียนสังเกตวาจํานวนเงินเปนบาทเทากันคือ 510 บาท ดังนั้นจึงนํา 75 สตางค กับ 25 สตางค มา เปรียบเทียบกัน จะไดวา 25 สตางค นอยกวา ดังนั้น 510 บาท 25 สตางค นอยกวา 510 บาท 75 สตางค ครูใหนักเรียนรวมกันสรุปคําตอบวา แกวตาออมเงินไดนอยกวาใบบัว ครูยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง แลวรวมกันสรุปวา การเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทและสตางค ถาจํานวนเงินเปนบาทเทากัน จํานวนเงิน เปนสตางคมากกวาจะมากกวา จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทและสตางคใน กรอบทายหนังสือเรียนหนา 211 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง 2. ครูยกตัวอยางการเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทและสตางคที่พบในชีวิตจริง เชนการเปรียบเทียบ ราคาของสิ่งตาง ๆ ตามหนังสือเรียนหนา 212 กลองดินสอราน A ราคา 180.00 บาท กลองดินสอราน B ราคา 120.50 บาท ซื้อกลองดินสอที่รานใดจายเงินนอยกวา ครูใหนักเรียนเปรียบเทียบ 180.00 บาท กับ 120.50 บาท โดยใหนักเรียนบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางคกอน เชน 180.00 บาท หรือ 180 บาท 120.50 บาท หรือ 120 บาท 50 สตางคแลวจึงนํา 180 บาท กับ 120 บาท 50 สตางค มาเปรียบเทียบกัน ครูใหนักเรียนสังเกตวาจํานวนเงินเปนบาทไมเทากัน จะได 180 บาท มากกวา 120 บาท 50 สตางค ดังนั้น ซื้อกลองดินสอที่ราน B จายเงินนอยกวาซื้อที่ราน A ครูยกตัวอยางกลองดินสอราน C ราคา 120.25 บาท ครูใหนักเรียนบอกจํานวนเงินเปนบาทและสตางค จะได 120 บาท 25 สตางคครูใหนักเรียนเปรียบเทียบราคา กลองดินสอราน B กับราคากลองดินสอราน C โดยนํา 120 บาท 50 สตางค เปรียบเทียบกับ 120 บาท 25 สตางค ครูใหนักเรียนสังเกตวาจํานวนเงินเปนบาทเทากัน จะได120 บาท 25 สตางค นอยกวา 120 บาท 50
202 สตางคดังนั้น ซื้อกลองดินสอราน C จายเงินนอยกวาซื้อที่ราน B ครูเขียน 180.00 บาท และ 120.50 บาท บนกระดาน จะไดวา 120.50 บาท นอยกวา 180.00 บาท ครูใหนักเรียนสังเกตตัวเลขที่บอกจํานวนเงิน เปนบาท คือตัวเลขหนาจุดวา จํานวนใดมากกวาจํานวนเงินนั้นจะมากกวา ครูเขียน 120.50 บาท และ 120.25 บาท ครูใหนักเรียนสังเกตตัวเลขหนาจุดที่บอกจํานวนเงินเปนบาทเทากัน ใหเปรียบเทียบจํานวนเงินที่ บอกเปนสตางคที่เปนตัวเลขที่อยูหลังจุดจะได 120.25 บาท นอยกวา 120.50 บาท ครูและนักเรียนรวมกัน สรุปวา การเปรียบเทียบจํานวนเงินที่เขียนแบบใชจุดใหเปรียบเทียบจํานวนที่อยูหนาจุดกอน ดังนี้จํานวนที่อยู หนาจุดมากกวาจํานวนเงินนั้นจะมากกวาถาจํานวนที่อยูหนาจุดเทากันใหเปรียบเทียบจํานวนที่อยูหลังจุด จํานวนที่อยูหลังจุดมากกวาจํานวนเงินนั้นจะมากกวา จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเติมคําวา มากกวา หรือ นอยกวา ในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 212 แลวรวมกันตรวจสอบความถูกตอง 3. ครูยกตัวอยางการเปรียบเทียบจํานวนเงินตามหนังสือเรียนหนา 213 โดยมีทั้งที่เขียนแสดงจํานวน เงินแบบใชจุดและแบบไมใชจุด ซึ่งนักเรียนไดเรียนรูเกี่ยวกับขอสรุปในการเปรียบเทียบจํานวนเงินมาแลวทั้ง สองแบบ เชน 105.50 บาท กับ 501 บาท 25 สตางค ครูอาจถามนักเรียนกอนวาตองเปรียบเทียบจํานวนเงิน อยางไร นักเรียนควรตอบไดวา ตองเปรียบเทียบจํานวนเปนบาทกอน จะได 105 บาท นอยกวา 501 บาท ดังนั้น 105.50 บาท นอยกวา 501 บาท 25 สตางค จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเติมคําวามากกวา นอยกวา หรือ เทากับ เพื่อแสดงการเปรียบเทียบจํานวนเงินที่กําหนดให จากนั้นครูและนักเรียนชวยกันตรวจสอบ ความถูกตอง การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนเติมคําวา มากกวา นอยกวา หรือ เทากับเพื่อแสดงการเปรียบเทียบจํานวนเงินตามหนังสือเรียนหนา 214 จากนั้นครูและนักเรียนรวมกัน ตรวจสอบความถูกตอง และสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู หากมีนักเรียนเปรียบเทียบจํานวนเงินไมถูกตอง ครูแกไขและ ทําความเขาใจกับนักเรียนรวมกันแลวตรวจสอบความเขาใจอีกครั้ง จนกวานักเรียนจะสามารถเปรียบเทียบ จํานวนเงินไดถูกตอง สิ่งที่ไดเรียนรู การเปรียบเทียบจํานวนเงินสองจํานวนใหเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนบาทกอน ถาจํานวนเงินเปนบาท เทากัน ใหเปรียบเทียบจํานวนเงินเปนสตางค จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.4 หนา 151 - 153
203 12.5 การแลกเงิน (1) (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูทบทวนเกี่ยวกับธนบัตรและเงินเหรียญชนิดตาง ๆ โดยนําธนบัตรและเงินเหรียญจําลองไปติด บนกระดานแลวใหนักเรียนบอกชนิดของธนบัตรและเงินเหรียญใหครบทุกชนิด แลวนําเขาสูบทเรียนโดยใช คําถามกระตุนนักเรียนวา ถาตองการนําเงินชนิดตางกันมาแลกกันสามารถทําไดหรือไม นักเรียนควรตอบไดวา สามารถนํามาแลกกันได ครูอธิบายวา ถาจะตองนําเงินมาแลกกัน จํานวนเงินที่นํามาแลกกับจํานวนเงินที่ไดรับ ตองเทากัน ครูยกตัวอยางจํานวนเงินที่เทากันโดยเริ่มจากจํานวนเงินที่มีคานอยกอน อาจใชธนบัตรและเงิน เหรียญจําลองชวยในการอธิบาย โดยการถาม - ตอบ เชน ครูติดเหรียญจําลอง 25 สตางค บนกระดานแลวถามนักเรียนวา เหรียญนี้เปนเหรียญชนิดใด (25 สตางค ครูติดเหรียญจําลอง 25 สตางค 2 เหรียญ บนกระดานแลวถามนักเรียนวา มีเงินเทาไร (50 สตางค พรอมกับติดเหรียญจําลอง 50 สตางค 1 เหรียญ ไวดานซาย แสดงการเทากัน ครูติดเหรียญจําลอง 25 สตางค 4 เหรียญ บนกระดานแลวถามนักเรียนวา มีเงินเทาไร (100 สตางค หรือ 1 บาท พรอมกับติดเหรียญจําลอง 1 บาท 1 เหรียญ ไวดานซาย แสดงการเทากัน ครูติดเหรียญจําลอง 50 สตางค 2 เหรียญ บนกระดานแลวถามนักเรียนวา มีเงินเทาไร (100 สตางค หรือ 1 บาท พรอมกับติดเหรียญจําลอง 1 บาท 1 เหรียญ ไวดานซาย แสดงการเทากัน ครูติดเหรียญจําลอง 1 บาท 5 เหรียญ บนกระดานแลวถามนักเรียนวา มีเงินเทาไร (5 บาท พรอมกับติดเหรียญจําลอง 5 บาท 1 เหรียญ ไวดานซาย แสดงการเทากัน ครูติดเหรียญจําลอง 5 บาท 2 เหรียญ บนกระดานแลวถามนักเรียนวา มีเงินเทาไร (10 บาท พรอมกับติดเหรียญจําลอง 10 บาท 1 เหรียญ ไวดานซาย แสดงการเทากัน ตามตัวอยาง ในหนังสือเรียนหนา 215 เชน ครูทําเชนนี้ไปเรื่อย ๆ จนเงินเหรียญครบทุกชนิด ครูอาจใชการถาม - ตอบ เพื่อใหนักเรียนออกมาติด เงินเหรียญจําลองที่แสดงจํานวนเงินที่เทากัน เชน ครูติดเงินเหรียญ 20 บาท แลวใหนักเรียนออกมาติด เงิน เหรียญที่มีจํานวนเงินเทากับ 20 บาท โดยเงินเหรียญที่นํามาติดนั้นตองเปนชนิดเดียวกัน เชน
204 หรือครูอาจใชการถาม - ตอบ ตามหนังสือเรียนหนา 215 เพื่อใหนักเรียนไดฝกการแลกเงินที่มีจํานวน เงินเทากันสามารถแลกเงินตางชนิดกันไดโดยเงินที่นํามาแลกนั้นตองเปนเงินชนิดเดียวกันกอน เพื่อใหนักเรียน เกิดความชํานาญในการแลกเงิน และควรเริ่มจากเงินเหรียญที่มีจํานวนนอย ๆ กอน เมื่อนักเรียนเกิดความ ชํานาญแลวครูอาจกําหนดจํานวนเงินและชนิดของเงินที่นํามาแลก เชน เหรียญ 5 บาท แลกเหรียญ 50 สตางคไดกี่เหรียญ เปนตน 2. ครูยกตัวอยางการแลกเงินที่มีความซับซอนมากขึ้นโดยการกําหนดชนิดของเหรียญที่นํามาแลก และตองการแลกตามหนังสือเรียนหนา 216 เชน เหรียญ 50 สตางค6 เหรียญ แลกเหรียญ 1 บาท ไดกี่ เหรียญ ครูใหนักเรียนออกมาติดเหรียญจําลอง 50 สตางค 6 เหรียญบนกระดาน ครูอธิบายวา เนื่องจาก ตองการแลกเปนเหรียญ 1 บาท ครูถามนักเรียนวา เหรียญ 50 สตางคกี่เหรียญ เปนเงิน 1 บาท นักเรียนควร ตอบไดวาเหรียญ 50 สตางค2 เหรียญ เปนเงิน 1 บาท ครูใหนักเรียนออกมาติดเหรียญจําลอง 1 บาท แสดง การเทากันกับเหรียญ 50 สตางค2 เหรียญ จนครบเหรียญ 50 สตางค6 เหรียญ ดังรูป เมื่อนักเรียนติดเหรียญจําลอง 1 บาทเรียบรอยแลว ครูถามนักเรียนวา ติดเหรียญ 1 บาท ไดกี่เหรียญ นักเรียนควรตอบไดวา ติดเหรียญ 1 บาท ได3 เหรียญ ดังนั้น เหรียญ 50 สตางค6 เหรียญ แลกเหรียญ 1 บาท ได3 เหรียญ ครูใหนักเรียนสังเกตวา การนําเหรียญจําลอง 1 บาท 1 เหรียญ มาติดแสดงการเทากันกับ เหรียญ 50 สตางค2 เหรียญ เหมือนเปนการแบงเหรียญ 50 สตางค6 เหรียญ ออกเปนกลุม กลุมละ 2 เหรียญ จึงสามารถใชการหารเพื่อหาจํานวนกลุมวาจัดไดกี่กลุม ดังนั้น จึงนํา 6 หารดวย 2 ได3 กลุม นั่นคือ เหรียญ 50 สตางค6 เหรียญ แลกเหรียญ 1 บาท ได3 เหรียญ ครูยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง เชน เหรียญ 25 สตางค16 เหรียญ แลกเหรียญ 1 บาทไดกี่เหรียญ ครูถามนักเรียนวา เหรียญ 25 สตางคกี่เหรียญ เปนเงิน 1 บาท นักเรียนควรตอบไดวา เหรียญ 25 สตางค4 เหรียญเปนเงิน 1 บาท ดังนั้นตองนําเหรียญ 25 สตางค16 เหรียญ มาจัดเปนกลุม กลุมละ 4 เหรียญ จะได16 ÷ 4 = 4 ดังนั้น เหรียญ 25 สตางค16
205 เหรียญ แลกเหรียญ 1 บาท ได4 เหรียญ จากนั้นครูยกตัวอยางการแลกเงินที่กําหนดจํานวนเงินและชนิดของ เงินที่ตองการแลกที่ใชวิธีการตางออกไป เชน เหรียญ 2 บาท 3 เหรียญ แลกเหรียญ 50 สตางคไดกี่เหรียญ ครูอาจใหนักเรียนออกมาติดเหรียญจําลองแสดงการเทากันของเงินเหรียญโดยเริ่มจากเหรียญ 2 บาท เหรียญ 1 บาท และเหรียญ 50 สตางคดังรูป จากรูปที่นักเรียนออกมาติดเหรียญจําลอง ครูถามนักเรียนวา เหรียญ 2 บาท 3 เหรียญ แลกเหรียญ 50 สตางค ไดกี่เหรียญ นักเรียนควรตอบไดวา เหรียญ 2 บาท 3 เหรียญ แลกเหรียญ 50 สตางคได12 เหรียญ ครูให นักเรียนสังเกตวา การนําเหรียญจําลอง 50 สตางคมาติดแสดงการเทากันกับเหรียญ 2 บาท 3 เหรียญ เหมือน เปนการจัดกลุม เหรียญ 50 สตางคกลุมละ 4 เหรียญ ทั้งหมด 3 กลุม เนื่องจากเหรียญ 2 บาท 1 เหรียญ แลก เหรียญ 50 สตางคได4 เหรียญ จึงสามารถใชการคูณเพื่อหาจํานวนเหรียญทั้งหมดไดดังนั้น จึงนํา 3 คูณ 4 ได12 นั่นคือ เหรียญ 2 บาท 3 เหรียญ แลกเหรียญ 50 สตางคได12 เหรียญ หรือครูอาจใหนักเรียนคิดเทียบ กับเงิน 1 บาทกอน เชน เหรียญ 2 บาท 3 เหรียญ เปนเงิน 6 บาท และ เงิน 1 บาท แลกเหรียญ 50 สตางค ได2 เหรียญ ดังนั้น เงิน 6 บาท แลกเหรียญ 50 สตางคได6 × 2 = 12 เหรียญ ครูยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง โดยใชวิธีเทียบกับเงิน 1 บาท เชน เหรียญ 5 บาท 2 เหรียญ แลกเหรียญ 25 สตางคไดกี่เหรียญ ครูถามนักเรียนวา เหรียญ 5 บาท 2 เหรียญ เปนเงินกี่บาท (10 บาท เหรียญ 1 บาท แลกเหรียญ 25 สตางค ไดกี่เหรียญ (4 เหรียญ เงิน 10 บาท แลกเหรียญ 25 สตางคไดกี่เหรียญ นักเรียนควรตอบไดวา 10 × 4 = 40 ดังนั้น เหรียญ 5 บาท 2 เหรียญ แลกเหรียญ 25 สตางค ได40 เหรียญ จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันตอบ คําถามในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 216 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง ครูใหนักเรียนสังเกต วา การแลกเงินที่ตองใชการคูณหรือการหาร พิจารณาจากเงินที่กําหนดใหกับเงินที่ตองการแลก เชน ถากําหนด เงิน 10 บาท ตองการแลกเปนเงิน 50 สตางคตองใชการคูณ แตถากําหนดเงิน 25 สตางคตองการแลกเปน เงิน 2 บาท ตองใชการหาร เปนตน ครูอาจอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการแลกเงินเมื่อกําหนดจํานวนเงินมาให แลวตองการแลกเปนเงินชนิดใด ใหนักเรียนคิดกอนวากําหนดเงินมาใหกี่บาท แลวจึงนําจํานวนเงินนั้นไปแลก ตามชนิดของเงินที่กําหนด เชน ขอ 1 กําหนดเหรียญ 10 บาท 2 เหรียญ คิดเปนเงิน 20 บาท นําไปแลกเหรียญ 5 บาท ได20 ÷ 5 = 4 เหรียญ ขอ 2 กําหนดเหรียญ 1 บาท 10 เหรียญ คิดเปนเงิน 10 บาท นําไปแลกเหรียญ 5 บาท ได 10 ÷ 5 = 2 เหรียญ ขอ 3 กําหนดเหรียญ 10 บาท 1 เหรียญ คิดเปนเงิน 10 บาท นําไปแลกเหรียญ 2 บาท ได 10 ÷ 2 = 5 เหรียญ
206 3. ครูยกตัวอยางการแลกเงินที่มีความซับซอนมากขึ้นตามหนังสือเรียนหนา 217 เชนเหรียญ 25 สตางค 40 เหรียญ แลกเหรียญ 2 บาทไดกี่เหรียญ ครูถามนักเรียนวา เหรียญ 25 สตางค 40 เหรียญ เปนเงินกี่บาท นักเรียนควรหาคําตอบโดยใชการหาร เนื่องจาก เหรียญ 25 สตางค 4 เหรียญ เปนเงิน 1 บาท ดังนั้น เหรียญ 25 สตางค 40 เหรียญ เปนเงิน 40 ÷ 4 = 10 บาท นําไปแลกเหรียญ 2 บาท ได 10 ÷ 2 = 5 เหรียญ ดังนั้น เหรียญ 25 สตางค40 เหรียญ แลกเหรียญ 2 บาท ได 5 เหรียญ หรือครูอาจใชวิธีเดียวกับที่นําเสนอในหนังสือ เรียนหนา 217 โดยคิดวา เหรียญ 2 บาท 1 เหรียญ แลกเหรียญ 25 สตางค ได 8 เหรียญ ดังนั้น เหรียญ 25 สตางค40 เหรียญ แลกเหรียญ 2 บาทได 40 ÷ 8 = 5 เหรียญ ครูอาจใหนักเรียนนําเสนอวิธีคิดแบบอื่นก็ได ขึ้นอยูกับความถนัดของนักเรียน จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันตอบคําถามในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 217 ซึ่งนักเรียนอาจใชการคูณหรือการหารชวยในการหาคําตอบ เชน เหรียญ 50 สตางค 30 เหรียญ แลกเหรียญ 5 บาทไดกี่เหรียญ นักเรียนอาจหาคําตอบโดยคิดเปนเงินบาทกอน เนื่องจากเหรียญ 50 สตางค 2 เหรียญ เปนเงิน 1 บาท ดังนั้น เหรียญ 50 สตางค 30 เหรียญ เปนเงิน 30 ÷ 2 = 15 บาท นําเงิน 15 บาทแลกเหรียญ 5 บาท จะได 15 ÷ 5 = 3 เหรียญ การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนตอบคําถามเกี่ยวกับการแลกเงิน ตามหนังสือเรียนหนา 218 โดยครูอาจชี้แนะเรื่องการหาจํานวนเงินกอนแลวจึงนําไปแลกเงินตามที่กําหนด ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง และสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู ถามีนักเรียนตอบคําถามเกี่ยวกับ การแลกเงินไมถูกตอง ครูอาจชี้แนะเพิ่มเติมแลวใหตรวจสอบความเขาใจใหมอีกครั้งจนกวานักเรียน จะสามารถแลกเงินไดถูกตอง สิ่งที่ไดเรียนรู เงินเหรียญแลกเปลี่ยนกันไดโดยจํานวนเงินที่นําไปแลกกับจํานวนเงินที่ไดรับตองเทากัน จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.5 หนา 154 - 155
207 12.6 การแลกเงิน (2) (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูทบทวนธนบัตรชนิดตาง ๆ แลวใหนักเรียนนําธนบัตรจําลองชนิดตาง ๆ มาติดบนกระดานแลวใช คําถามกระตุนนักเรียนวา ถาตองการนําเงินธนบัตรชนิดตาง ๆ แลกกันจะไดหรือไม นักเรียนควรตอบวา สามารถนําธนบัตรชนิดตางกันมาแลกกันไดถาจํานวนเงินเทากัน ครูติดธนบัตร 20 บาท 1 ฉบับ แลวถาม นักเรียนวา แลกเงินเหรียญไดอยางไรบาง นักเรียนอาจมีคําตอบที่ตางจากนี้ครูใหนักเรียนไดแสดงความคิดเห็นที่หลากหลาย จากนั้นครูยกตัวอยางการ แลกธนบัตรชนิดอื่นใหครบทุกชนิดตามหนังสือเรียนหนา 219 โดยอาจนําเสนอไปทีละชนิด ดังนี้ นักเรียนอาจมีวิธีการแลกเหรียญและธนบัตรที่ตางจากในหนังสือเรียนครูควรยกตัวอยางเพิ่มเติมและใหมีความ หลากหลายมากที่สุด เพื่อใหนักเรียนไดฝกการแลกธนบัตรเปนเงินเหรียญดวย และนอกจากนี้ยังมีการแลก
208 ธนบัตรเปนธนบัตรตางชนิดกัน เชน ธนบัตร 100 บาท แลกเปนธนบัตรชนิดใดไดบาง ครูติดธนบัตรจําลองบน กระดานแลวใหนักเรียนออกมาติดธนบัตรชนิดอื่นที่มีจํานวนเงิน 100 บาท เทากัน เชน ครูอาจถามคําถามเพิ่มเติมวา ธนบัตร 100 บาท แลกเปนเงินเหรียญชนิดใดไดบาง นักเรียนอาจตอบได หลากหลาย จากนั้นครูยกตัวอยางการแลกเงินเหรียญกับธนบัตร ครูอาจยกตัวอยางเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง เชน ธนบัตร 500 บาท 1 ฉบับ แลกธนบัตร 50 บาท ไดกี่ฉบับ 2. ครูยกตัวอยางการแลกเงินที่กําหนดจํานวนเงินและกําหนดชนิดของเงินที่ตองการแลก ตามหนังสือ เรียนหนา 220 เชน ธนบัตร 20 บาท 5 ฉบับ แลกธนบัตร 100 บาท ไดกี่ฉบับ ครูใหนักเรียนชวยกันคิดวา ธนบัตร 20 บาท 5 ฉบับ เปนเงินกี่บาท นักเรียนควรตอบไดวา ธนบัตร 20 บาท 5 ฉบับ เปนเงิน 5 × 20 = 100 บาท นําเงิน 100 บาท ไปแลกธนบัตร 100 บาท จะได1 ฉบับ ดังนั้น ธนบัตร 20 บาท 5 ฉบับ แลก ธนบัตร 100 บาท ได1 ฉบับ หรือครูอาจใหนักเรียนออกมาติดธนบัตรจําลองเพื่อแสดงการเทากันของเงินจะ ไดดังรูป หรืออาจใหนักเรียนนับธนบัตร 20 บาท 5 ฉบับ จะได100 บาท พอดีจึงแลกธนบัตร 100 บาท ได1 ฉบับ ครูยกตัวอยางเพิ่มเติม ธนบัตร 500 บาท 1 ฉบับ แลกธนบัตร 50 บาท ไดกี่ฉบับ ครูใหนักเรียนชวยกันคิดวา ธนบัตร 500 บาท 1 ฉบับ เปนเงินกี่บาท (500 บาท นําเงิน 500 บาท แลกธนบัตร 100 บาท ไดกี่ฉบับ (5 ฉบับ นําเงิน 100 บาท แลกธนบัตร 50 บาท ไดกี่ฉบับ (2 ฉบับ ดังนั้น ธนบัตร 100 บาท 5 ฉบับ แลก ธนบัตร 50 บาท ได5 × 2 = 10 ฉบับ จะไดธนบัตร 500 บาท 1 ฉบับ แลกธนบัตร 50 บาท ได10 ฉบับ หรืออาจใชการหาคาของตัวไมทราบคามาชวยในการหาคําตอบ โดยคิดวา จํานวนใดคูณ 50 แลวไดเทากับ
209 500 นักเรียนอาจใชการลองคูณไปเรื่อย ๆ จะได10 × 50 = 500 ดังนั้น ธนบัตร 500 บาท 1 ฉบับ แลก ธนบัตร 50 บาท ได 10 ฉบับ จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันตอบคําถามเกี่ยวกับการแลกเงินในกรอบทาย หนังสือเรียนหนา 220 ครูและนักเรียนชวยกันตรวจสอบความถูกตองโดยครูอาจชี้แนะใหนักเรียนคิดกอนวา เงินที่นําไปแลกนั้นเปนเงินกี่บาท เชน ขอ 1 เหรียญ 10 บาท 10 เหรียญ เปนเงิน 10 × 10 = 100 บาท นําเงิน 100 บาท แลกธนบัตร 50 บาท ได2 ฉบับ ขอ 2 ธนบัตร 50 บาท 6 ฉบับ เปนเงิน 6 × 50 = 300 บาท นําเงิน 300 บาท แลกธนบัตร 100 บาท ได3 ฉบับ ขอ 3 ธนบัตร 100 บาท 2 ฉบับ เปนเงิน 2 × 100 = 200 บาท นําเงิน 200 บาท แลกธนบัตร 20 บาท โดยหาจํานวนมาคูณกับ 20 แลวได200 จะได10 × 20 = 200 บาท ดังนั้นแลกได10 ฉบับ หรือในขอ 3 อาจนําเงิน 100 บาท แลกธนบัตร 20 บาท ได5 ฉบับ ดังนั้น เงิน 200 บาท แลกธนบัตร 20 บาท ได2 × 5 = 10 ฉบับ 3. ครูยกตัวอยางการแลกเงินที่มีความซับซอนมากขึ้น ตามหนังสือเรียนหนา 221 เชน ธนบัตร 20 บาท 50 ฉบับ แลกธนบัตร 500 บาท ไดกี่ฉบับ ครูถามนักเรียนวา ธนบัตร 20 บาท 50 ฉบับ เปนเงินกี่บาท (50 × 20 =1,000 บาท นําเงิน 1,000 บาทไปแลกธนบัตร 500 บาท ได 2 ฉบับ หรืออาจใหนักเรียนคิดวา หาจํานวนที่มาคูณกับ 500 แลวได 1,000 จะได 2 × 500 = 1,000 ดังนั้น เงิน 1,000 บาท แลกธนบัตร 500 บาท ได 2 ฉบับ ครูใหนักเรียนชวยกันตอบคําถามเกี่ยวกับการแลกเงินในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 221 โดยใหหา จํานวนเงินที่จะนําไปแลกกอน เชน ขอ 1 เหรียญ 10 บาท 20 เหรียญเปนเงิน 20 × 10 = 200 บาท นําเงิน 200 บาทไปแลกธนบัตร 50 บาท คิดจาก เงิน 100 บาท แลกธนบัตร 50 บาท ได 2 ฉบับ ดังนั้น เงิน 200 บาท แลกธนบัตร 50 บาท ได 2 × 2 = 4 ฉบับ หรืออาจใชวิธีคิดที่ตางออกไป โดยเทียบกับการแลกธนบัตร 1 ฉบับ เชน ขอ 3 ธนบัตร 1,000 บาท 1 ฉบับ แลกธนบัตร 500 บาท ได 2 ฉบับ ดังนั้น ธนบัตร 1,000 บาท 10 ฉบับ แลกธนบัตร 500 บาท ได 2 × 10 = 20 ฉบับ หรือ อาจใหนักเรียนหาจํานวนเงินกอน ดังนี้ ธนบัตร 1,000 บาท 10 ฉบับ เปนเงิน 10 × 1,000 = 10,000 บาท นําเงิน 10,000 บาท ไปแลก ธนบัตร 500 บาท โดยหาจํานวนมาคูณกับ 500 แลวได 10,000 จะได 20 × 500 = 10,000 ดังนั้น ธนบัตร 1,000 บาท 10 ฉบับ แลกธนบัตร 500 บาท ได 20 ฉบับ การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนตอบคําถามเกี่ยวกับการแลกเงิน ตามหนังสือเรียนหนา 222 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง และสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู ถามีนักเรียน ตอบคําถามเกี่ยวกับการแลกเงินไมถูกตอง ครูอาจชี้แนะเพิ่มเติมแลวใหตรวจสอบความเขาใจใหมอีกครั้ง จนกวานักเรียนจะสามารถแลกเงินไดถูกตอง
210 สิ่งที่ไดเรียนรู เงินเหรียญและธนบัตรสามารถแลกเปลี่ยนกันไดโดยจํานวนเงินที่นําไปแลกกับจํานวนเงินที่ไดรับตอง เทากัน จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.6 หนา 156 - 157
211 12.7 การบวกและการลบจํานวนเงิน (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูทบทวนการบอกจํานวนเงินที่เขียนแบบใชจุด แลวนําเขาสูบทเรียนโดยยกตัวอยางการบวก เกี่ยวกับจํานวนเงิน เชน นมกลองละ 65.50 บาท กลวยหอมหวีละ 87.00 บาท แมซื้อนมกลอง 1 กลอง และกลวยหอม 1 หวี แมตองจายเงินเทาไร ครูติดบัตรคํา บาท และ สตางค บนกระดานจากนั้นใหนักเรียน ออกไปเขียนจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางคครูเขียนรายละเอียดของขอมูลตาง ๆ และถาม นักเรียนวา หาคําตอบไดอยางไร นักเรียนควรตอบไดวาหาคําตอบโดยการบวก ดังนี้ ครูใหนักเรียนหาผลบวกของจํานวนเงินในหนวยสตางคจะได 50 สตางค และหาผลบวกของจํานวนเงินใน หนวยบาท จะได 152 บาท ดังนั้น แมตองจายเงิน 152 บาท 50 สตางคครูและนักเรียนรวมกันเขียนแสดงวิธี หาคําตอบตามหนังสือเรียนหนา 223 ไดดังนี้ ครูและนักเรียนรวมกันสรุปวา การหาผลบวกเกี่ยวกับจํานวนเงินตองนําจํานวนเงินที่เปนหนวยเดียวกันบวกกัน จากนั้นครูใหนักเรียนหาผลบวกเกี่ยวกับจํานวนเงินเพิ่มเติมอีก 2 - 3 ตัวอยาง 2. ครูยกตัวอยางการหาผลลบเกี่ยวกับจํานวนเงิน ตามหนังสือเรียนหนา 224 เชน 589.50 บาท ลบ ดวย 124.25 บาท เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนออกมาติดบัตรคํา บาท และ สตางค บนกระดาน พรอมกับ เขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางค แลวใหเพื่อนอีกคนออกมาชวยกัน หาผลลบ ดังนี้
212 ครูอธิบายเกี่ยวกับการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ โดยเขียนหนวยบาทและหนวยสตางค เขียนตัวเลขแสดงจํานวน เงินใหตรงกับหนวยแตละหนวย แลวจึงนําจํานวนเงินในหนวยเดียวกันมาบวกหรือมาลบกันตามโจทยที่ไดรับ โดยใหหาผลบวกหรือหาผลลบในหนวยสตางคกอน จากนั้นหาผลบวกหรือหาผลลบในหนวยบาท แลวเขียน ผลบวกหรือผลลบที่ไดใหตรงกับหนวยแตละหนวย ถาผลบวกในหนวยสตางคสามารถเปลี่ยนหนวยเปนบาทได ใหเปลี่ยนหนวยเปนบาทแลวนําไปรวมกับผลบวกในหนวยบาท และถาในหนวยสตางคตัวตั้งนอยกวาตัวลบให กระจายจํานวนเงินจากหนวยบาทมา 1 บาท หรือ 100 สตางค ไปรวมกับตัวตั้งในหนวยสตางคแลวจึงนํามาลบ กัน ครูยกตัวอยางการหาผลลบเกี่ยวกับจํานวนเงินที่ตองมีการกระจาย เชน 1,000 บาท ลบดวย 645.75 บาท เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนออกมาติดบัตรคํา บาท และ สตางค และเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับ หนวยแตละหนวย แลวใหนักเรียนชวยกันหาผลลบและเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ดังนี้ 3. ครูยกตัวอยางการบวกและการลบเกี่ยวกับจํานวนเงินตามหนังสือเรียนหนา 225 เชน 504.50 บาท บวก 378.75 บาท เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ไดดังนี้ ครูใหนักเรียนสังเกตวา ผลบวกของจํานวนเงินในหนวยสตางคสามารถเปลี่ยนเปนหนวยบาทได ดังนั้นจึงตอง เปลี่ยน 125 สตางค เปน 1 บาท 25 สตางค แลวนํา 1 บาท ไปรวมกับผลบวกในหนวยบาทเปน 883 บาท ดังนั้น 504.50 บาท บวก 378.75 บาท เทากับ 883.25 บาท หรือ 883 บาท 25 สตางค จากนั้นครูให นักเรียนจับคูกัน แลวชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบตามหนังสือเรียนหนา 225 และนําเสนอหนาชั้นเรียน ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง หากมีนักเรียนที่เขียนแสดงวิธีหาคําตอบไมถูกตองใหรวมกัน แกไขใหถูกตอง การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ตาม หนังสือเรียนหนา 226 จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู หากมี
213 นักเรียนเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไมถูกตอง ครูใหนักเรียนแกไขโดยการฝกเขียนแสดงวิธีหาคําตอบกับครูเปน รายบุคคล สิ่งที่ไดเรียนรู การหาผลบวกหรือผลลบเกี่ยวกับจํานวนเงินทําไดโดยนําจํานวนเงินที่เปนหนวยเดียวกันมาบวกหรือ ลบกัน จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.7 หนา 158 - 160
214 12.8 การคูณและการหารจํานวนเงิน (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูยกตัวอยางการคูณเกี่ยวกับจํานวนเงินโดยใหนักเรียนชวยกันหาผลคูณของจํานวนเงินในแตละ หนวย เริ่มจากหนวยสตางคกอนแลวจึงหาผลคูณในหนวยบาท เขียนผลคูณที่ไดใหตรงกับหนวย เชน 87 บาท 25 สตางค คูณ 3 เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนออกมาติดบัตรคํา บาท และ สตางคแลวเขียนแสดงวิธีหาผลคูณ ครูและนักเรียนชวยกันหาผลคูณ และเขียนแสดงวิธีหาผลคูณไดดังนี้ จากนั้นครูยกตัวอยางเพิ่มเติมในกรณีที่ผลคูณในหนวยสตางคสามารถเปลี่ยนเปนหนวยบาทได เชน 164.75 บาท คูณ 5 เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาผลคูณไดดังนี้ ครูใหนักเรียนสังเกตวา ผลคูณในหนวยสตางค คือ 375 สามารถเปลี่ยนเปนหนวยบาท ไดเปน 3 บาท 75 สตางค นํา 3 บาท ไปรวมกับผลคูณในหนวยบาทจะได 823 บาท ดังนั้น 164.75 บาท คูณ 5 เทากับ 823.75 บาท หรือ 823 บาท 75 สตางค ครูและนักเรียนรวมกันสรุปวาการหาผลคูณเกี่ยวกับจํานวนเงินใหเขียนตัวเลข แสดงจํานวนเงินใหตรงหนวยแตละหนวยแลวหาผลคูณในหนวยสตางคกอนจากนั้นหาผลคูณในหนวยบาท เขียนผลคูณที่ไดใหตรงกับหนวยแตละหนวย ถาผลคูณในหนวยสตางคสามารถเปลี่ยนหนวยเปนบาทไดให เปลี่ยนหนวยเปนบาทแลวนําไปรวมกับผลคูณในหนวยบาท 2. ครูยกตัวอยางการหารเกี่ยวกับจํานวนเงินโดยใหนักเรียนหาผลหารโดยการหารสั้นตามหนังสือเรียน หนา 228 เชน 1,250 บาท 50 สตางค หารดวย 5 เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนออกมาติดบัตรคํา บาท และ สตางคและเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยแตละหนวย เขียนเครื่องหมายหารสั้นแลวหาผลหาร โดยเริ่มหารในหนวยบาทกอนแลวจึงหารในหนวยสตางค ครูและนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบได ดังนี้
215 จากนั้นครูยกตัวอยางการหาผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงินที่หารในหนวยบาทแลวมีเศษ ใหนําเศษเปลี่ยนเปน หนวยสตางคแลวนําไปรวมกับหนวยสตางคแลวจึงหารในหนวยสตางค เชน 598 บาท หารดวย 4 เทากับกี่ บาท กี่สตางค ครูใหนักเรียนออกมาติดบัตรคํา บาท และ สตางคเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวย บาทและสตางค เขียนเครื่องหมายหารสั้น แลวใหนักเรียนชวยกันหาผลหาร และเขียนแสดงวิธีหาผลหารได ดังนี้ ครูใหนักเรียนสังเกตวาการหารในหนวยบาท 598 หารดวย 4 ได 149 เศษ 2 จึงเขียน 149 เปนผลหารใน หนวยบาท แลวนําเศษ 2 บาท หรือ 200 สตางค ไปรวมกับตัวตั้งในหนวยสตางคเปน 200 สตางค แลวจึงหาร ในหนวยสตางคจะได 200 หารดวย 4 ได 50 เขียน 50 เปนผลหารในหนวยสตางค ดังนั้น 598 บาท หารดวย 4 เทากับ 149 บาท 50 สตางค ครูและนักเรียนรวมกัน สรุปวา การหาผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงิน ใหเขียน ตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางค แลวหารจํานวนเงินในหนวยบาทกอน เขียน ผลหารที่ไดในหนวยบาท ถาหารแลวมีเศษใหนําเศษในหนวยบาทเปลี่ยนเปนหนวยสตางคแลวนําไปรวมกับตัว ตั้งในหนวยสตางค แลวจึงหารจํานวนเงินในหนวยสตางค เขียนผลหารที่ไดในหนวยสตางค 3. ครูยกตัวอยางการหาผลคูณและผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงินตามหนังสือเรียน หนา 229 เชน 122.25 บาท หารดวย 3 เทากับเทาไร ครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบและรวมกันตรวจสอบ ความถูกตอง ดังนี้
216 จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบตามหนังสือเรียนหนา 229 และรวมกันตรวจสอบความ ถูกตอง ครูอธิบายวาในการเขียนคําตอบนักเรียนอาจเขียนแสดงจํานวนเงินแบบใชจุดก็ได เชน ตามตัวอยาง ขางตนนักเรียนอาจตอบวา 40.75 บาท หรือ 40 บาท 75 สตางค การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนเขียนแสดงวิธีหาคําตอบตาม หนังสือเรียนหนา 230 ครูอาจทบทวนการหาผลคูณและผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงินกอนการตรวจสอบความ เขาใจดังนี้ การหาผลคูณเกี่ยวกับจํานวนเงินใหเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางค แลวหาผลคูณในหนวยสตางคกอน จากนั้นหาผลคูณในหนวยบาท เขียนผลคูณที่ไดใหตรงกับหนวยแตละหนวย ถาผลคูณในหนวยสตางค สามารถเปลี่ยนหนวยเปนบาทไดใหเปลี่ยนหนวยเปนบาท แลวนําไปรวมกับผลคูณ ในหนวยบาท การหาผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงินใหเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวย สตางค แลวหารจํานวนเงินในหนวยบาทกอน เขียนผลหารที่ไดในหนวยบาทถาหารแลวมีเศษ ใหนําเศษใน หนวยบาทเปลี่ยนเปนหนวยสตางคแลวนําไปรวมกับตัวตั้งในหนวยสตางค แลวจึงหารจํานวนเงินในหนวย สตางค เขียนผลหารที่ไดในหนวยสตางคจากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและสรุปสิ่งที่ได เรียนรู หากมีนักเรียนเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไมถูกตอง ครูใหนักเรียนแกไขใหถูกตอง สิ่งที่ไดเรียนรู การหาผลคูณหรือผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงินทําไดโดยคูณหรือหารจํานวนเงินทีละหนวย จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.8 หนา 161 - 162
217 12.9 โจทยปญหาเกี่ยวกับเงิน (1) (2 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูทบทวนการหาผลบวกเกี่ยวกับจํานวนเงิน เชน 504.50 บาท บวก 378.75 บาท เทากับ เทาไร แลวใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ไดดังนี้ ดังนั้น 504.50 บาท บวก 378.75 บาท เทากับ 883.25 บาท ครูใหนักเรียนสังเกตการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ จะเห็นวาเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและสตางคครูนําเขาสูการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ของโจทยปญหาการบวกวาสามารถทําไดในทํานองเดียวกัน และครูทบทวนการแกโจทยปญหาวาตองอานทํา ความเขาใจโจทย วิเคราะหวาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และหาคําตอบไดอยางไร โดยการวางแผน แกปญหา แลวหาคําตอบ สุดทายตองตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ จากนั้นครูยกตัวอยางโจทย ปญหาการบวกเกี่ยวกับเงินตามหนังสือเรียนหนา 231 เชน ใบบัวมีเงิน 126.50 บาท แกวตามีเงิน 230.50 บาท ใบบัวและแกวตามีเงินรวมกันเทาไร ครูใหนักเรียนรวมกันอานและวิเคราะหโจทยวา โจทยถามอะไร และ โจทยบอกอะไร โดยครูติดบัตรคํา โจทยถามและโจทยบอกบนกระดาน และใหนักเรียนชวยกันเขียนสวนที่ โจทยถามและสวนที่โจทยบอกบนกระดาน ดังนี้ โจทยถาม ใบบัวและแกวตามีเงินรวมกันเทาไร โจทยบอก ใบบัวมีเงิน 126.50 บาท แกวตามีเงิน 230.50 บาท จากนั้นครูถามนักเรียนวา จะหาคําตอบไดอยางไร เพราะเหตุใด นักเรียนควรตอบไดวา หาคําตอบไดโดยการ บวก เพราะการนําจํานวนเงินของแกวตาและใบบัวมารวมกันทําใหมีจํานวนเงินมากขึ้น ครูและนักเรียนชวยกัน เขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ดังนี้
218 ค รู แ ล ะ นั ก เ รี ย น ร ว ม กั น ต ร ว จ ส อ บ ค ว า ม ส ม เ ห ตุ ส ม ผ ล ข อ ง คํ า ต อ บ โ ด ย พิ จ า ร ณ า ดั ง นี้ ใบบัวมีเงิน 126.50 บาท ซึ่งมากกวา 100 บาท แกวตามีเงิน 230.50 บาท ซึ่งมากกวา 200 บาท จํานวนเงิน ของใบบัวและแกวตารวมกันจะตองมากกวา 300 บาท ดังนั้น 357 บาท จึงเปนคําตอบที่สมเหตุสมผล จากนั้น ครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 231 ครูและนักเรียนรวมกัน ตรวจสอบความถูกตอง 2. ครูทบทวนการหาผลลบเกี่ยวกับจํานวนเงิน เชน 1,000 บาท ลบดวย 645.75 บาท เทากับเทาไร แลวใหนักเรียนชวยกันหาผลลบและเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ดังนี้ ดังนั้น 1,000 บา ท ลบ ดว ย 645.75 บา ท เท ากับ 354.25 บาท ครูใหนักเรียนสังเกตการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบจะเห็นวาเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาท และหนวยสตางค ครูนําเขาสูการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาการลบวา สามารถทําไดในทํานอง เดียวกัน และในการแกโจทยปญหาวา ตองอานทําความเขาใจโจทย วิเคราะหโจทยวา โจทยถามอะไร โจทย บอกอะไร และหาคําตอบไดอยางไร โดยการวางแผนแกปญหา แลวหาคําตอบสุดทายตองตรวจสอบความ สมเหตุสมผลของคําตอบ จากนั้นครูยกตัวอยางโจทยปญหาการลบเกี่ยวกับเงินตามหนังสือเรียนหนา 232 เชน ขุนมีเงิน 450.75 บาท ออมสินมีเงิน 700.25 บาท ออมสินมีเงินมากกวาขุนเทาไร ครูใหนักเรียนรวมกันอาน และวิเคราะหโจทยวา โจทยถามอะไร และโจทยบอกอะไร โดยครูติดบัตรคํา โจทยถามและโจทยบอก บนกระดาน และใหนักเรียนชวยกันเขียนสวนที่โจทยถามและสวนที่โจทยบอกบนกระดาน ดังนี้ โจทยถาม ออมสินมีเงินมากกวาขุนเทาไร โจทยบอก ขุนมีเงิน 450.75 บาท ออมสินมีเงิน 700.25 บาท จากนั้นครูถามนักเรียนวา จะหาคําตอบไดอยางไร เพราะเหตุใด นักเรียนควรตอบไดวาหาคําตอบไดโดยการลบ เพราะเปนการเปรียบเทียบวาจํานวนเงินของออมสินมากกวาขุนอยูเทาไร ครูและนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธี หาคําตอบ ดังนี้
219 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบโดยใชการตรวจคําตอบวาการนําจํานวนสอง จํานวนมาลบกัน ผลลบที่ไดเมื่อนํามาบวกกับตัวลบจะไดเทากับตัวตั้งจะได 249.50 บาท บวก 450.75 บาท ได 700.25 บาท ดังนั้น 249.50 บาท จึงเปนคําตอบที่ถูกตอง จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหา คําตอบในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 232 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง 3. ครูยกตัวอยางโจทยปญหาการบวกและโจทยปญหาการลบเกี่ยวกับจํานวนเงินตามหนังสือเรียน หนา 233 เชน แมซื้อผลไม 240.50 บาท จายเงินดวยธนบัตร 500 บาท แมจะไดรับเงินทอนเทาไร ครูให นักเรียนชวยกันวิเคราะหโจทยวาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และจะหาคําตอบไดอยางไร แลวใหชวยกัน เขียนแสดงวิธีหาคําตอบไดดังนี้ จากนั้นครูใหนักเรียนจับคูกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาการบวกและโจทยปญหาการลบตาม หนังสือเรียนหนา 233 พรอมกับตรวจความสมเหตุสมผลของคําตอบ เมื่อทําเสร็จแลวใหแตละคูออกมา นําเสนอจนครบทุกขอ ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.9.1 หนา 163 – 165 4. ครูยกตัวอยางโจทยปญหาการบวกและโจทยปญหาการลบที่มีความซับซอนมากขึ้นตามหนังสือเรียน หนา 234 เชน ตนกลามีเงิน 789.50 บาท ใบบัวมีเงินมากกวาตนกลา 75.25 บาท ใบบัวมีเงินกี่บาท ครูให นักเรียนรวมกันอานโจทย และวิเคราะหโจทย วาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และจะหาคําตอบไดอยางไร โดยครูอาจอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีหาคําตอบโดยใช Bar Model ดังนี้ โจทยถามอะไร ใบบัวมีเงินกี่บาท โจทยบอกอะไร ตนกลามีเงิน 789.50 บาท ใบบัวมีเงินมากกวาตนกลา 75.25 บาท ครูติดแถบ Bar Model แสดงจํานวนเงินของตนกลา และจํานวนเงินที่ใบบัวมีมากกวาตนกลา ดังนี้
220 จาก Bar Model ครูถามนักเรียนวา จะหาจํานวนเงินของใบบัวไดอยางไร นักเรียนควรตอบไดวา หาจํานวน เงินของใบบัวไดจาก 789.50 บาท บวก 75.25 บาท ครูถามนักเรียนวา คําตอบคือเทาไร ครูใหนักเรียน อาสาสมัครออกมาเขียนแสดงวิธีหาคําตอบบนกระดาน ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและ แกไขจนสามารถเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไดถูกตอง ดังนี้ ถายังมีนักเรียนไมเขาใจเกี่ยวกับวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาขอนี้ ครูอาจแสดงวิธีคิดโดยละเอียด และใช คําถามชี้แนะเพื่อใหเขาใจโจทยปญหามากขึ้น ดังนี้ ครูติดแถบ Bar Model แสดงจํานวนเงินของตนกลา 789.50 บาท ครูติดแถบ Bar Model แสดงจํานวนเงินที่ใบบัวมีเงินมากกวาตนกลา 75.25 บาท แตยังไมทราบวาใบบัวมีเงินอยูเทาไร แถบ Bar Model แสดงจํานวนเงินของใบบัวตองยาวกวาตนกลา เพราะใบบัวมีเงินมากกวา ดังรูป ครูใชคําถามกระตุนใหนักเรียนคิด ดังนี้ จาก Bar Model ใครมีเงินมากกวากัน และนักเรียนทราบไดอยางไร และจะมีวิธีหาคําตอบไดอยางไร นักเรียนควรตอบไดวานําจํานวนเงินของตนกลา 789.50 บาท มาบวกกับ จํานวนเงินที่ใบบัวมีเงินมากกวาตนกลา 75.25 บาท จึงจะไดจํานวนเงินของใบบัว ดังนั้น 789.50 บาท บวก 75.25 บาท เทากับ 864.75 บาท จะได ใบบัวมีเงิน 864.75 บาท จากนั้นครูใหนักเรียนตรวจสอบความ สมเหตุสมผลของคําตอบที่ได เนื่องจาก 864.75 บาท มากกวา 789.50 บาท ดังนั้น 864.75 บาท จึงเปน คําตอบที่สมเหตุสมผล ครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 234 พรอมกับตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ ซึ่งนักเรียนอาจมีวิธีการตรวจสอบความสมเหตุสมผลของ คําตอบที่หลากหลาย ครูอาจใหคําชี้แนะวาการตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบนั้นไมจําเปนตอง เหมือนกัน อาจมีวิธีตรวจสอบความสมเหตุสมผลไดหลายวิธี จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความ ถูกตอง 5. ครูยกตัวอยางโจทยปญหาการบวกและโจทยปญหาการลบที่มีความซับซอนมากขึ้นตามหนังสือ เรียนหนา 235 จากนั้นครูติดบัตรโจทยปญหาบนกระดาน
221 แมจายเงินซื้อมังคุดนอยกวาซื้อทุเรียน 450 บาท 50 สตางค แมจายเงินซื้อมังคุด 850 บาท 75 สตางค แมจายเงินซื้อทุเรียนเทาไร ครูใหนักเรียนรวมกันอานโจทยและวิเคราะหโจทยวาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และจะหาคําตอบได อยางไร แลวใหนักเรียนชวยกันเขียนบนกระดานและในการวิเคราะหโจทยนักเรียนอาจยังหาคําตอบไมได ในทันที หรือยังไมเขาใจวิธีการหาคําตอบ ครูอาจอธิบายเพิ่มเติมโดยใช Bar Model ดังนี้ โจทยถามอะไร จายเงินซื้อทุเรียนเทาไร โจทยบอกอะไร แมจายเงินซื้อมังคุดนอยกวาซื้อทุเรียน 450 บาท 50 สตางค แมจายเงินซื้อมังคุด 850 บาท 75 สตางคจากนั้นครูติดแถบ Bar Model แสดงจํานวนเงินที่แมจายเงินซื้อ มังคุด 850 บาท 75 สตางคและติดแถบ Bar Model แสดงจํานวนเงินที่แมซื้อทุเรียน แตยังไมทราบจํานวน เงินที่แมซื้อทุเรียน แตทราบวาแมซื้อมังคุดนอยกวาซื้อทุเรียน 450.50 บาท แสดงวา แมซื้อทุเรียนมากกวาซื้อ มังคุด 450.50 บาท ค รู ใ ช คํ า ถ า ม ก ร ะ ตุ น ใ ห นั ก เ รี ย น คิ ด ดั ง นี้ จาก Bar Model นักเรียนคิดวาแมจายเงินซื้อผลไมชนิดใดมากกวากัน และทราบไดอยางไร จะมีวิธีหาคําตอบ ไดอยางไร นักเรียนควรตอบไดวาแมจายเงินซื้อทุเรียนมากกวาซื้อมังคุด เพราะแมจายเงินซื้อมังคุด 850.75 บาท ซึ่งจายเงินนอยกวาซื้อทุเรียนอยู 450.50 บาท แสดงวาแมตองซื้อทุเรียนมากกวา และหาคําตอบโดยการ นําจํานวนสองจํานวนดังกลาวมาบวกกันจะได 850.75 บาท บวก 450.50 บาท เทากับ 1,301.25 บาท ครู และนักเรียนรวมกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไดดังนี้ ครูใหนักเรียนตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ เนื่องจาก 1,301.25 บาท มากกวา 850.75 บาท ดังนั้น 1,301.25 บาท จึงเปนคําตอบที่สมเหตุสมผล จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบใน กรอบทายหนังสือเรียนหนา 235 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง
222 การตรวจสอบความเขาใจ 6. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนเขียนแสดงวิธีหาคําตอบตาม หนังสือเรียนหนา 236 จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู หากมี นักเรียนคนใดวิเคราะหโจทยปญหาหรือเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไมถูกตอง ครูและนักเรียนรวมกันแกไข โดยการใหนักเรียนฝกวิเคราะหโจทยปญหาและเขียนแสดงวิธีหาคําตอบใหมอีกครั้งจนกวาจะถูกตอง สิ่งที่ไดเรียนรู การแกโจทยปญหาทําไดโดยอานทําความเขาใจปญหา วางแผนแกปญหาหาคําตอบ และตรวจสอบ ความสมเหตุสมผลของคําตอบ จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.9.2 หนา 166 - 168
223 12.10 โจทยปญหาเกี่ยวกับเงิน (2) (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูยกตัวอยางการหาผลคูณเกี่ยวกับจํานวนเงิน เชน 164.75 บาท คูณ 5 เทากับเทาไร ครูให นักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาผลคูณไดดังนี้ ครูใหนักเรียนสังเกตการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบจะเห็นวาเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาท และหนวยสตางค คูณจํานวนเงินในหนวยสตางคกอน แลวคูณจํานวนเงินในหนวยบาท จากนั้นครูนําเขาสูการ เขียนแสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาการคูณวาสามารถทําได ในทํานองเดียวกัน และครูทบทวนการ แกโจทยปญหาวา ตองอานทําความเขาใจโจทยวิเคราะหวาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และหาคําตอบได อยางไร โดยการวางแผนแกปญหา แลวหาคําตอบ สุดทายตองตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ จากนั้นครูยกตัวอยางโจทยปญหาการคูณเกี่ยวกับเงินตามหนังสือเรียนหนา 237 เชน แมซื้อน้ําปลาราคาขวด ละ 23.50 บาท ซื้อ 8 ขวด แมตองจายเงินเทาไร ครูใหนักเรียนรวมกันอานโจทยและวิเคราะหวา โจทยถาม อะไร และโจทยบอกอะไร โดยครูติดบัตรคํา โจทยถามและโจทยบอกบนกระดาน และใหนักเรียนชวยกัน เขียนสวนที่โจทยถามและสวนที่โจทยบอกบนกระดาน ดังนี้ โจทยถาม แมตองจายเงินเทาไร โจทยบอก แมซื้อน้ําปลาราคาขวดละ 23.50 บาท ซื้อ 8 ขวด จากนั้นครูถามนักเรียนวา จะหาคําตอบไดอยางไร เพราะเหตุใด นักเรียนควรตอบไดวา หาคําตอบไดโดยการ คูณ เพราะแมซื้อน้ําปลา 8 ขวด ราคาขวดละ 23.50 บาท จะหาจํานวนเงินทั้งหมดไดจากนําจํานวนทั้งสอง จํานวนมาคูณกัน ครูและนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ดังนี้
224 ครูอาจอธิบายการหาผลคูณเกี่ยวกับจํานวนเงินเพิ่มเติม ดังนี้ เขียนหนวยบาทและสตางค เขียนตัวเลขแสดง จํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางค คูณในหนวยสตางคกอน แลวจึงคูณในหนวยบาทเขียนผลคูณ ที่ไดใหตรงกับหนวยบาทและสตางค ถาผลคูณในหนวยสตางคสามารถเปลี่ยนเปนหนวยบาทไดใหเปลี่ยนหนวย แลวนําไปรวมกับผลคูณในหนวยบาท จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ โดยพิจารณาวา ถาน้ําปลาราคาขวดละ 20 บาท ซื้อ 8 ขวด จายเงิน 8 × 20 = 160 บาท แตน้ําปลาแตละ ขวดราคามากกวา 20 บาท แมจึงตองจายเงินมากกวา 160 บาท ดังนั้น 188 บาท จึงเปนคําตอบที่ สมเหตุสมผล จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 237 ครูและ นักเรียนชวยกันตรวจสอบความถูกตอง 2. ครูทบทวนการหาผลหารเกี่ยวกับจํานวนเงิน เชน 122.25 บาท หารดวย 3 เทากับเทาไร ครูให นักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ดังนี้ ครูใหนักเรียนสังเกตการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบจะเห็นวาเขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาท และหนวยสตางค หาผลหารโดยการหารสั้น หารจํานวนเงินในหนวยบาทกอน แลวหารจํานวนเงินในหนวย สตางค ถาหารในหนวยบาทมีเศษใหนําเศษเปลี่ยนหนวยเปนสตางคแลวไปรวมกับตัวตั้งในหนวยสตางค แลว หารจํานวนเงินในหนวยสตางค จากนั้นครูนําเขาสูการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาการหารวา สามารถทําไดในทํานองเดียวกัน และครูทบทวนการแกโจทยปญหาวา ตองอานทําความเขาใจโจทย วิเคราะห วาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และหาคําตอบไดอยางไร โดยการวางแผนแกปญหา แลวหาคําตอบ สุดทาย ตองตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ จากนั้นครูยกตัวอยางโจทยปญหาการหารเกี่ยวกับเงินตาม หนังสือเรียนหนา 238 ครูติดบัตรโจทยปญหา พอแบงเงิน 326.25 บาท ใหลูก 5 คน คนละเทาๆ กัน ลูกจะไดเงินคนละเทาไร
225 ครูใหนักเรียนรวมกันอานโจทยและวิเคราะหวา โจทยถามอะไร และโจทยบอกอะไร โดยครูติดบัตรคํา โจทยถามและโจทยบอกบนกระดาน และใหนักเรียนชวยกันเขียนสวนที่โจทยถามและสวนที่โจทยบอก บนกระดาน ดังนี้ โจทยถาม ลูกจะไดเงินคนละเทาไร โจทยบอก พอแบงเงิน 326.25 บาท ใหลูก 5 คน คนละเทาๆ กัน จากนั้นครูถามนักเรียนวา จะหาคําตอบไดอยางไร เพราะเหตุใด นักเรียนควรตอบไดวา หาคําตอบไดโดยการ หาร เพราะ เปนการแบงเงิน 326.25 บาท ใหลูก 5 คน คนละเทา ๆ กัน หาจํานวนเงินของแตละคนไดจาก นําจํานวนทั้งสองจํานวนมาหารกัน ครูและนักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ ดังนี้ ครูใหนักเรียนรวมกันสรุปเกี่ยวกับการเขียนแสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาการหารเกี่ยวกับจํานวนเงิน ดังนี้ เขียนหนวยบาทและหนวยสตางค เขียนตัวเลขแสดงจํานวนเงินใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางค เขียนเครื่องหมายหารสั้นหารจํานวนเงินในหนวยบาทกอน ถามีเศษใหเปลี่ยนหนวยเปนสตางคแลวนําไปรวม กับตัวตั้งในหนวยสตางค หารจํานวนเงินในหนวยสตางค เขียนผลหารที่ไดใหตรงกับหนวยบาทและหนวยสตางค ครูอาจใหนักเรียนตรวจคําตอบโดยนําผลหารคูณกับตัวหารเทากับตัวตั้ง จะได 65.25 บาท คูณ 5 เทากับ 326.25 บาท หรืออาจใหนักเรียนตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบตามหนังสือเรียนหนา 238 ถาพอมีเงิน 500 บาท ใหลูก 5 คน คนละเทา ๆ กัน จะไดคนละ 100 บาท แตพอมีเงินนอยกวา 500 บาท ลูกแตละคนจึงควรไดเงินนอยกวา 100 บาท ดังนั้น 65.25 บาท จึงเปนคําตอบที่สมเหตุสมผล จากนั้นครูให นักเรียนชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบในกรอบทายหนังสือเรียนหนา 238 ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบ ความถูกตอง 3. ครูยกตัวอยางโจทยปญหาการคูณและโจทยปญหาการหารเกี่ยวกับจํานวนเงินตามหนังสือเรียน หนา 239 เชน ใบบัวซื้อสมุดราคาเทากัน 2 เลม จายเงิน 80 บาท 50 สตางคใบบัวซื้อสมุดราคาเลมละเทาไร
226 ครูใหนักเรียนชวยกันวิเคราะหโจทยวาโจทยถามอะไร โจทยบอกอะไร และจะหาคําตอบไดอยางไร แลวให ชวยกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไดดังนี้ จากนั้นครูใหนักเรียนจับคูกันเขียนแสดงวิธีหาคําตอบของโจทยปญหาการคูณและโจทยปญหาการหารตาม หนังสือเรียนหนา 239 พรอมกับตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคําตอบ เมื่อทําเสร็จแลวใหแตละคูออกมา นําเสนอจนครบทุกขอ ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง การตรวจสอบความเขาใจ 4. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคลโดยใหนักเรียนเขียนแสดงวิธีหาคําตอบตาม หนังสือเรียนหนา 240 จากนั้นครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู หากมี นักเรียนคนใดเขียนแสดงวิธีหาคําตอบไมถูกตอง ครูใหนักเรียนแกไข โดยการใหฝกเขียนแสดงวิธีหาคําตอบ จนกวาจะถูกตอง สิ่งที่ไดเรียนรู การแกโจทยปญหาทําไดโดย อานทําความเขาใจปญหา วางแผนแกปญหา หาคําตอบ และตรวจสอบ ความสมเหตุสมผลของคําตอบ จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.10 หนา 169 - 171
227 12.11 การอานและการเขียนบันทึกรายรับรายจาย (1 ชั่วโมง แนวการจัดการเรียนรูการพัฒนาความรู 1. ครูนําแผนชารทบันทึกรายรับรายจายของเด็กชายชาตรีติดบนกระดานแลวใชการถาม - ตอบ เพื่อนําเขาสูบทเรียน บันทึกรายรับรายจายของเด็กชายชาตรี วันที่ 7 ถึง 8 ตุลาคม พ.ศ. 2562 วัน เดือน ป รายการ ร า ย รั บ (บาท รายจาย (บาท คงเหลือ (บาท 7 ต.ค. 62 8 ต.ค. 62 แมใหเงิน ซื้อขนม ขายกร ะดาษไดเงิน พอใหเงิน ซื้อดินสอและยางลบ ซื้อไอศกรีม 60.00 - 28.50 60.00 - - - 20.00 - - 18.50 25.00 60.00 40.00 68.50 128.50 110.00 85.00 ครูใชคําถามกระตุนนักเรียน ดังตอไปนี้ - จากแผนชารท นักเรียนสังเกตเห็นอะไรบาง นักเรียนควรตอบไดวา เห็นเปนตารางบันทึกรายรับ รายจายของเด็กชายชาตรี โดยบอกวัน เดือน ป รายการ รายรับ รายจาย คงเหลือ - นักเรียนเคยเขียนบันทึกรายรับรายจายของตนเองหรือไม นักเรียนบางคนอาจจะตอบวาเคยบันทึก นักเรียนบางคนอาจตอบวายังไมเคยบันทึก ถามีนักเรียนที่ตอบวาเคยบันทึก ครูอาจใหนักเรียนคนนั้นออกมา นําเสนอการเขียนบันทึกรายรับรายจายของตนเองใหเพื่อนฟง แตถาไมมีนักเรียนคนใดเคยเขียนบันทึกรายรับ รายจาย ครูอาจใหนักเรียนรวมกันอภิปรายเกี่ยวกับสวนประกอบตาง ๆ และความหมายของคําตาง ๆ ที่อยูใน แผนชารทที่ครูติดบนกระดาน โดยใชการถาม - ตอบ ดังนี้ - ชื่อบันทึกและวัน เดือน ป ที่บันทึก บอกขอมูลอะไรบาง (ชื่อบันทึกจะบอกขอมูลของเจาของบันทึก วาเปนของใคร และวัน เดือน ป จะบอกวา บันทึกนี้เขียนขึ้นในวันที่เทาไร เดือนอะไร ปใด - หัวตารางมีขอมูลอะไรบาง (วัน เดือน ป รายการ รายรับ รายจาย คงเหลือ - แตละหัวขอที่อยูในหัวตารางมีความหมายวาอยางไร (วัน เดือน ปเปนวันที่ เดือน และปที่แสดง รายการในบันทึก รายการเปนสิ่งที่ตองการบันทึก รายรับเปนจํานวนเงินที่ไดรับมา รายจายเปนจํานวนเงินที่ จายไป คงเหลือเปนจํานวนเงินที่ไดรับมาลบดวยจํานวนเงินที่จายไป
228 จากนั้นครูและนักเรียนชวยกันอานบันทึกรายรับรายจายในแผนชารทบนกระดาน ตามหนังสือเรียน หนา 241 ดังนี้ บันทึกรายรับรายจายของเด็กชายชาตรี วันที่ 7 ถึง 8 ตุลาคม พ.ศ. 2562 โดยแตละวันมี รายการดังนี้ วันที่ 7 ตุลาคม 2562 รายการแมใหเงิน ครูถามนักเรียนวา แมใหเงิน 60 บาท จํานวนเงิน 60 บาท เปนเงินที่ไดรับมาหรือจายออกไป นักเรียนควรตอบไดวา 60 บาท เปนเงินที่ไดรับมา ดังนั้น 60 บาท เปนรายรับหรือรายจาย นักเรียนควรตอบไดวา 60 บาท เปนรายรับ ดังนั้นในตารางนักเรียนจึงเห็นวามี 60.00 อยูตรงกับรายรับและมี - อยูตรงกับรายจาย เนื่องจากคงเหลือเปนจํานวนเงินที่ไดรับมาลบดวยจํานวนเงินที่ จายไป ดังนั้นเมื่อรับมา 60.00 บาท ยังไมไดจายอะไรไปจึงเหลือ 60.00 บาท นักเรียนจะเห็นวาในตารางมี 60.00 บาท อยูตรงกับคงเหลือ ครูและนักเรียนรวมกันอานรายการตอไปเปนรายการซื้อขนม ครูถามนักเรียน วา ซื้อขนม 20 บาท จํานวนเงิน 20 บาท เปนเงินที่ไดรับมาหรือจายออกไป นักเรียนควรตอบไดวา 20 บาท เปนเงินที่จายออกไป ดังนั้น 20 บาท เปนรายรับหรือรายจาย นักเรียนควรตอบไดวา 20 บาท เปนรายจาย ดังนั้นในตารางนักเรียนจึงเห็นวามี 20.00 อยูตรงกับรายจายและมี - อยูตรงกับรายรับ เนื่องจากคงเหลือเปน จํานวนเงินที่ไดรับมาลบดวยจํานวนเงินที่จายไป ดังนั้นเมื่อรับมา 60.00 บาท จายไป 20.00 บาทจึงเหลือ 40.00 บาท นักเรียนจะเห็นวาในตารางมี 40.00 บาท อยูตรงกับคงเหลือ ครูและนักเรียนรวมกันอานรายการ ตอไปเรื่อย ๆ จนครบทุกรายการในตาราง จากนั้นครูอาจถามนักเรียนเกี่ยวกับการอานตารางบันทึกรายรับ รายจายของเด็กชายชาตรี เชน วันที่ 7 ตุลาคม 2562 เด็กชายชาตรี มีเงินคงเหลือเทาไร นักเรียนควรตอบได วา วันที่ 7 ตุลาคม 2562 เด็กชายชาตรี มีเงินคงเหลือ 68.50 บาท โดยดูจากตารางที่ตรงกับคงเหลือของวันที่ 7 ตุลาคม 2562 หรือครูอาจถามคําถามเพิ่มเติมเพื่อใหนักเรียนอานบันทึกรายรับรายจายของเด็กชายชาตรี ที่ ครูนํามาติดไวบนกระดานพรอมกัน หากมีนักเรียนอานบันทึกไมถูกตองใหครูแนะนําวิธีการอานที่ถูกตอง จากนั้นครูอาจถามคําถามเพิ่มเติมดังนี้ - วันใดที่เด็กชายชาตรีมีรายรับมากที่สุดและมีรายรับเทาไร (วันที่ 7 ตุลาคม 2562 มีรายรับ 88.50 บาท - วันใดที่เด็กชายชาตรีมีรายจายมากที่สุดและมีรายจายเทาไร (วันที่ 8 ตุลาคม 2562 มีรายจาย 43.50 บาท 2. ครูยกตัวอยางบันทึกรายรับรายจายของเด็กหญิงใบบัว วันที่ 1 ถึง 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2562 ตามหนังสือเรียนหนา 242 แลวใหนักเรียนตอบคําถามที่เกี่ยวกับบันทึกรายรับรายจายของเด็กหญิงใบบัว เชน - บันทึกรายรับรายจายของใคร วันที่เทาไร เดือนอะไร ปใด (บันทึกรายรับรายจายของเด็กหญิงใบบัว วันที่ 1 ถึง 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2562) - วันที่ 1 พ.ย. 62 ใบบัวมีรายรับเทาไร (150.00 บาท - วันที่ 1 พ.ย. 62 ใบบัวมีรายจายเทาไร (115.75 บาท - วันที่ 1 พ.ย. 62 ใบบัวมีเหลือเงินเทาไร (34.25 บาท - วันที่ 2 พ.ย. 62 ใบบัวมีรายรับรายการใดบาง (พอใหเงินและชวยปาทํางานไดเงิน - วันที่ 2 พ.ย. 62 ใบบัวเหลือเงินเทาไร (147.75 บาท
229 - ตั้งแตวันที่ 1 ถึง 3 พ.ย. 62 ใบบัวเหลือเงินเทาไร (188.00 บาท ครูอาจใหนักเรียนลองตั้งคําถามที่ เกี่ยวกับบันทึกรายรับรายจายของใบบัวแลวใหเพื่อนในหองเรียนชวยกันตอบคําถาม ครูและนักเรียนรวมกัน ตรวจสอบความถูกตอง 3. ครูยกตัวอยางบันทึกรายรับรายจายของเด็กชายตนกลา วันที่ 10 ถึง 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2562 แลวใหนักเรียนชวยกันตอบคําถามเกี่ยวกับบันทึกรายรับรายจายของเด็กชายตนกลาตามหนังสือเรียนหนา 243 ครูอาจสุมใหนักเรียนตอบคําถามเปนรายบุคคล หรืออาจใหนักเรียนชวยกันตอบคําถามเปนกลุมก็ได ขึ้นอยูกับความเหมาะสม ครูอาจใหนักเรียนตั้งคําถามเอง หรืออาจใหเพื่อนในหองชวยกันตั้งคําถามแลวหา คําตอบ ครูและนักเรียนชวยกันตรวจสอบความถูกตอง จากนั้นครูใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.11.1 หนา 172 - 173 ถาพอมีเวลาครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตองและรวมกันแกไขใหถูกตอง 4. ครูยกตัวอยางเกี่ยวกับการเขียนบันทึกรายรับรายจายโดยการทบทวนกอนวาบันทึกรายรับรายจาย ประกอบดวยอะไรบางแลวยกตัวอยางการเขียนบันทึกรายรับรายจายที่มีขอมูลใหบางสวนแลวใหนักเรียนเติม ขอมูลในตารางบันทึกรายรับรายจายใหสมบูรณตามหนังสือเรียนหนา 244 เชน บันทึกรายรับรายจายของ เด็กหญิงออมสิน วันที่ 1 ถึง 4 ธันวาคม พ.ศ. 2562 แลวใหนักเรียนสังเกตวา ในบันทึกมีขอมูลอะไรบาง และมี ขอมูลอะไรที่หายไปบาง จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเติมขอมูลในตารางรายรับรายจายของเด็กหญิงออมสิน ใหสมบูรณ ครูอาจใชคําถามกระตุนนักเรียน เชน - นักเรียนสังเกตเห็นอะไรบางในบันทึกรายรับรายจายของเด็กหญิงออมสิน นักเรียนสังเกตและควร ตอบไดเกี่ยวกับชื่อบันทึกรายรับรายจาย วัน เดือน ป ที่บันทึก ขอมูลในตารางที่เปนวัน เดือน ป รายการตาง ๆ รายรับ รายจาย และคงเหลือ เนื่องจากขอมูลที่ตองเติมในตารางเปนขอมูลที่เกี่ยวกับเงินคงเหลือ ครูอาจถาม นักเรียนกอนวา คงเหลือในตารางบันทึกรายรับรายจายนี้หมายความวาอยางไร นักเรียนควรตอบไดวา คงเหลือ เปนเงินที่ไดรับมาลบดวยเงินที่จายไป ครูถามนักเรียนวา จากบันทึกรายรับรายจายของเด็กหญิงออมสิน วันที่ 1 ธันวาคม 2562 ในรายการซื้อขนม 30.25 บาท ควรเติมจํานวนเงินคงเหลือเทาไร มีวิธีคิดอยางไร นักเรียนควร ตอบไดวา คงเหลือเปนเงินที่ไดรับมาลบดวยเงินที่จายไป ดังนั้น ในรายการซื้อขนมรับเงินมาจากเงินคงเหลือ เดิม 180.00 บาท ซื้อขนม 30.25 บาท เหลือเงิน 180.00 ลบดวย 30.25 เทากับ 149.75 บาท นํา 149.75 ไป เติมเปนเงินคงเหลือในตาราง จากนั้นครูใหนักเรียนชวยกันเติมตัวเลขแสดงจํานวนของเงินคงเหลือในตาราง บันทึกรายรับรายจายตอไปเรื่อย ๆ จนครบ ทุกจํานวน เชน จากตารางบันทึกรายรับรายจาย รายการตอไปเปน ซื้อสมุด 16.50 บาท เปนรายการที่เกี่ยวกับรายจาย ดังนั้น จึงตองนําเงินคงเหลือมาลบดวย 16.50 บาท จะได 149.75 ลบดวย 16.50 เทากับ 133.25 บาท นํา 133.25 ไปเติมเปนเงินคงเหลือในตาราง รายการตอไปเปน พอใหเงิน 100.00 บาท เปนรายการที่เกี่ยวกับรายรับดังนั้นตองนําเงินคงเหลือมาบวกกับจํานวนเงินที่เปน รายรับ จะได133.25 บาท บวก 100.00 บาท เทากับ 233.25 บาท นํา 233.25 ไปเติมเปนเงินคงเหลือใน ตาราง ทําเชนนี้ไปเรื่อย ๆ จนเติมจํานวนเงินคงเหลือครบทุกจํานวน เนื่องจากจํานวนเงินคงเหลือแตละจํานวน ตองนําไปลบหรือบวกจํานวนเงินที่เปนรายจายหรือรายรับในรายการตอไป จึงไมควรลบหรือบวกจํานวนเงิน คงเหลือผิดพลาดเพราะถาผิดพลาดในรายการใดจะสงผลกับรายการอื่นตอไปเรื่อย ๆ ครูควรเนนย้ําเรื่อง การบวกและการลบจํานวนเงินใหมีความแมนยํา จากนั้นครูอาจถามวา วันที่ 1 ถึง 4 ธันวาคม 2562 ออมสินมี
230 เงินเหลือเทาไร เพื่อเปนการตรวจสอบวา นักเรียนแตละคนคํานวณเงินคงเหลือไดถูกตองหรือไม ถามีนักเรียน ไดคําตอบไมตรงกัน อาจมีนักเรียนบางคนคํานวณเงินคงเหลือผิดพลาดก็ได ครูอาจใหนักเรียนแตละคน ตรวจสอบการคํานวณเงินคงเหลือในแตละรายการอีกครั้ง ครูและนักเรียนรวมกันตรวจสอบความถูกตอง 5. ครูยกตัวอยางขอมูลที่จะนํามาเขียนเปนบันทึกรายรับรายจาย โดยครูอาจถามนักเรียนวาวันนี้ ผูปกครองใหเงินมาเทาไร และซื้ออะไรไปบาง หรืออาจใชขอมูลตามหนังสือเรียนหนา 245 ครูอาจเขียนบน กระดานหรือติดเปนแผนชารทบนกระดาน แลวใหนักเรียนจับคูชวยกันเขียนบันทึกรายรับรายจายของเด็กหญิง แกวตาตามขอมูลที่กําหนดให ครูอาจมีใบบันทึกรายรับรายจายแจกใหนักเรียนแตละคู โดยสามารถนํามาจาก สื่อเพิ่มเติมที่สแกนจาก QR Code ในหนาเปดบท เพื่อความสะดวกในการเขียนบันทึก ใหนักเรียนเติมชื่อ บันทึก วันเดือนป ที่บันทึก วัน เดือน ป ในตาราง รายการตาง ๆ จํานวนเงินที่เปนรายรับ จํานวนเงินที่เปน รายจาย และจํานวนเงินคงเหลือใหครบสมบูรณ แลวครูสุมใหนักเรียนออกมานําเสนอ ถามีนักเรียนคูใดที่เขียน แตกตางจากคูอื่นครูใหออกมานําเสนอ และหากพบขอผิดพลาดครูและนักเรียนรวมกันแกไขใหถูกตอง ครูอาจ เนนย้ําเรื่องการคํานวณเงินคงเหลือวา ตองคํานวณใหแมนยํา โดยอาจใชการบวกและการลบเกี่ยวกับจํานวน เงินหรือใชเครื่องคิดเลขในการตรวจคําตอบก็ได บูรณาการสาระการเรียนรูหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ใหนักเรียนวิเคราะหการใชจายของตนเองจากการทําบันทึกรายรับรายจาย ในขอ 5 เพื่อวางแผนการ ใชจายอยางเหมาะสม โดยเขียนรายการที่คิดวาไมจําเปนสามารถตัดออกเพื่อลดคาใชจายได ลงในใบงาน การตรวจสอบความเขาใจ 6. ตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนเปนรายบุคคล โดยใหนักเรียนตอบคําถามเกี่ยวกับบันทึกรายรับ รายจายตามหนังสือเรียนหนา 246 และอาจตรวจสอบความเขาใจในเรื่องการเขียนบันทึกรายรับรายจาย จากการทําแบบฝกหัดเกี่ยวกับการเขียนบันทึกรายรับรายจายของนักเรียนแตละคนจากนั้นครูและนักเรียน รวมกันตรวจสอบความถูกตองและสรุปสิ่งที่ไดเรียนรู สิ่งที่ไดเรียนรู บันทึกรายรับรายจายประกอบดวยชื่อบันทึก วัน เดือน ปที่บันทึก และตาราง ในตารางจะมี วัน เดือน ป รายการ รายรับ รายจาย และคงเหลือ จากนั้นใหนักเรียนทําแบบฝกหัด 12.11.2 หนา 174 - 176