คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล

คำ�นำ�

คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate เล่มนี้กรมพลศึกษาโดยสถาบัน พัฒนาบุคลากรการพลศึกษาและการกีฬา จัดทำ ขึ้นเพื่อเผยแพร่ความรู้ด้านการฝึกสอน กีฬาวอลเลย์บอลให้มีความทันสมัย มีมาตรฐานสูงขึ้น สอดคล้องกับการจัดการแข่งขัน กีฬาวอลเลย์บอลในปัจจุบัน และมอบให้แก่ผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล ระดับ T-Certificate ผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลทั่วไปและผู้สนใจได้ใช้เป็นคู่มือในการฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล การดำ เนินการได้รับความร่วมมือจากสมาคมวอลเลย์บอลแห่งประเทศไทย และผู้เชี่ยวชาญ ด้านกีฬาวอลเลย์บอลมาเป็นวิทยากรและร่วมจัดทำต้นฉบับ กรมพลศึกษาขอขอบคุณสมาคมวอลเลย์บอลแห่งประเทศไทยและผู้เชี่ยวชาญทุกท่าน ที่มีส่วนร่วมในการจัดทำคู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate เล่มนี้จนสำ เร็จลุล่วง เป็นอย่างดีและหวังเป็นอย่างยิ่งว่าคู่มือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล และผู้ที่สนใจทั่วไปได้ศึกษา ค้นคว้า และนำ ไปใช้ในการพัฒนาการฝึกสอน ฝึกซ้อม และ การจัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลให้มีมาตรฐานสูงขึ้น สนองนโยบายและแผนพัฒนาการกีฬา ของชาติต่อไป กรมพลศึกษา มีนาคม 2555

VOLLEYBALL

สารบัญ หลักสูตรการฝึกอบรมผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล ระดับ 1 T-Certificate 1 ตารางการฝึกอบรมผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล ระดับ 1 T-Certificate 2 บทที่1 ประวัติความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอล 13 ประวัติของสหพันธ์กีฬาวอลเลย์บอลนานาชาติ 14 กีฬาวอลเลย์บอลในเอเชีย 19 กีฬาวอลเลย์บอลในประเทศไทย 22 บทที่2 หลักสูตรการเป็นผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล 24 ผู้ฝึกสอนกับจิตวิทยาการกีฬา (Coach and Sport Psychology) 35 บทที่3 การเสริมสร้างสมรรถภาพที่เกี่ยวข้องกับกีฬาวอลเลย์บอล 41 บทที่4 การฝึกซ้อมด้านร่างกายส�ำหรับนักกีฬาวอลเลย์บอล 61 บทที่5 วิทยาศาสตร์การกีฬาและเทคโนโลยีทางการกีฬากับการพัฒนานักกีฬาวอลเลย์บอล 83 บทที่6 การปฐมพยาบาลการบาดเจ็บจากการกีฬา 93 บทที่7 ทักษะการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล 104 การเสิร์ฟ (Serving) 104 การเล่นลูกสองมือล่าง (Underhand) 119 การเซต (Setting) 128 การตบ (Spiking) 141 การสกัดกั้นหรือการบล็อก (Blocking) 160 ผู้เล่นตัวรับอิสระหรือลิโบโร่ (The Libero) 171 บทที่8 มินิวอลเลย์บอล 178 เทคนิคการฝึกสอนผู้เล่นมินิวอลเลย์บอล 180 (Coaching Techniques for the Mini Volleyball Players) การฝึกซ้อมทักษะเด็กอายุ12-14 ปี 183 การพัฒนาเทคนิคของนักกีฬาวอลเลย์บอล 188 การเล่นวอลเลย์บอลในสวนสาธารณะ (Park Volleyball) 190 บทที่9 การเล่นทีม (Team) 192 บรรณานุกรม 206 คณะกรรมการจัดท�ำคู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล ระดับ 1 T-Certificate 207 VOLLEYBALL

1 ประวัติความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอล 1 - - - - 1 2 หลักการเป็นผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล 1 .30 - .30 - 2 3 การเสริมสร้างสมรรถภาพที่เกี่ยวข้องกับ .30 .30 .30 .30 - 2 กีฬาวอลเลย์บอล 4 การฝึกซ้อมด้านร่างกายสำ หรับ .30 .15 .30 .15 - 1.30 กีฬาวอลเลย์บอล 5 วิทยาศาสตร์การกีฬาและเทคโนโลยี .30 .30 .15 .15 - 1.30 ทางการกีฬากับการพัฒนานักกีฬาวอลเลย์บอล 6 การปฐมพยาบาลการบาดเจ็บจากการกีฬา .30 .30 - .30 - 1.30 7 ทักษะการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล - การเสิร์ฟ .30 .15 2.45 .15 - 3.45 - การเล่นลูกสองมือล่าง .15 .15 2.45 .15 - 3.30 - การเซต .30 .15 2.15 .15 - 3 - การตบ .15 .15 2.45 .15 - 3.30 - การสกัดกั้น .15 .15 2.30 .15 - 3.15 - ตัวรับอิสระ .15 .15 1.30 - - 2 8 กติกาที่ควรทราบ 1 .15 - .15 - 1.30 9 มินิวอลเลย์บอล .15 .15 2.30 .15 - 3.15 10 การเล่นทีม-แข่งขัน .30 .30 5.30 .15 - 6.45 11 การทดสอบ - - - - 4 4 รวม 44 ชม. ระยะเวลาดำาเนินการ : จำ นวน 7 วัน เนื้อหาหลักสูตร : หลักสูตรการฝึกอบรมผู้ฝึกสอน กีฬาวอลเลย์บอล ระดับ 1 T-Certificate ลำ�ดับ ที่ กิจกรรม เนื้อหา บรรยาย สาธิต อภิปราย ฝึกปฏิบัติสื่อนวัตกรรม ทดสอบ ประเมินผล จำ�นวน ชั่วโมง หมายเหตุ : รวมเวลาในการฝึกอบรม 40 ชั่วโมง คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 1

ตารางการฝึกอบรมหลักสูตรผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 08.30 - 10.00น. 10.00 - 12.00น. 13.00 - 14.45น. 15.00 - 16.30น. รับประทานอาหาร 1 ชั่วโมง พิธีเปิด/ประวัติความเป็นมาของ กีฬาวอลเลย์บอล หลักการเป็นผู้ฝึกสอน กีฬาวอลเลย์บอล การเสริมสร้างสมรรถภาพที่เกี่ยวกับ กีฬาวอลเลย์บอล การฝึกซ้อมด้านร่างกาย สำหรับกีฬาวอลเลย์บอล วิทยาศาสตร์การกีฬาและเทคโนโลยี ทางการกีฬากับการพัฒนา นักกีฬาวอลเลย์บอล การเสิร์ฟการเสิร์ฟการเล่นลูกสองมือล่าง การปฐมพยาบาล การบาดเจ็บจากการกีฬาการเล่นลูกสองมือล่างการเซต การตบการสกัดกั้น กติกาที่ควรทราบตัวรับอิสระมินิวอลเลย์บอล วันที่1 วันที่2 วันที่3 วันที่4 วันที่5 วันที่6 วันที่7 การเล่นทีม-แข่งขันการเล่นทีม-แข่งขัน ทดสอบภาคปฏิบัติทดสอบภาคปฏิบัติทดสอบภาคปฏิบัติอภิปรายพิธีปิด เวลา วันที่ 12.00น. ถึง 13.00น. 2 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

หลักการและเหตุผล ในปัจจุบันโลกมีความเจริญก้าวหน้า ทุกสิ่งทุกอย่างต้องมีการพัฒนาไปอย่างไม่หยุดยั้ง ในทำนองเดียวกันกับกีฬาวอลเลย์บอลสมัยใหม่ ไม่ใช่เป็นการแข่งขันด้านเทคนิคแต่เป็นการแข่งขัน ด้านการบริหารจัดการวิทยาศาสตร์การกีฬาได้อย่างถูกต้อง ถูกวิธีเพื่อพัฒนาตนเองจากพื้นฐาน สู่ความเป็นเลิศและอาชีพต่อไป ฉะนั้น ผู้ฝึกสอนที่สอนกีฬาขั้นพื้นฐานต้องมีความรู้ความเข้าใจทุกๆ ด้าน เพื่อพัฒนา นักกีฬาให้ก้าวหน้าไปสู่สากล หลักสูตร T-Certificate ประกอบด้วยเนื้อหาต่างๆ จากหลักสูตร ผู้ฝึกสอนวอลเลย์บอลนานาชาติระดับ 1 ซึ่งเป็นหลักสูตรของสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ สถาบันพัฒนาบุคลากรการพลศึกษาและการกีฬา กรมพลศึกษา จึงได้จัดการอบรมผู้ฝึกสอน กีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate เพื่อสอดคล้องกับแผนพัฒนากีฬาชาติและความนิยมกีฬาวอลเลย์บอล มากขึ้นทุกวัน วัตถุประสงค์ 1. เพื่อส่งเสริมและพัฒนาผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล ให้มีความรู้ความสามารถ ฝึกสอน นักกีฬาในระดับพื้นฐานให้ถูกต้อง 2. เพื่อเป็นพื้นฐานสำหรับผู้ฝึกสอนในการเรียนหลักสูตร CoachescourseLevel1ของ สหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ 3. เพื่อเป็นการส่งเสริมและพัฒนาผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลให้มีทัศนคติที่ดีและให้โอกาส ผู้สนใจเข้าร่วมกิจกรรมวอลเลย์บอล โครงสร้างเนื้อหาหลักสูตร การฝึกอบรมหลักสูตรผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลขั้นพื้นฐาน (T-Certificate) มีการเรียน การสอนภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ การฝึกอบรมหลักสูตรผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลขั้นพื้นฐาน นับเป็นความรับผิดชอบของ สถาบันพัฒนาบุคลากรการพลศึกษาและการกีฬา กรมพลศึกษา และสมาคมกีฬาวอลเลย์บอล แห่งประเทศไทย โดยเฉพาะด้านผู้ฝึกสอนที่ต้องทำทีมให้ประสบความสำเร็จในการแข่งขัน ดังนั้น ผู้ฝึกสอนจึงต้องศึกษาหาความรู้ความเข้าใจตามหลักสูตรการฝึกอบรม ซึ่งประกอบด้วย - ประวัติความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอล - หลักการเป็นผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล - การเสริมสร้างสมรรถภาพที่เกี่ยวกับกีฬาวอลเลย์บอล คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 3

- การฝึกซ้อมด้านร่างกายสำหรับนักกีฬาวอลเลย์บอล - วิทยาศาสตร์การกีฬาและเทคโนโลยีทางการกีฬากับการพัฒนานักกีฬาวอลเลย์บอล - การปฐมพยาบาลการบาดเจ็บจากการกีฬา - การเสิร์ฟ - การเล่นลูกสองมือบนหรือการเซต - การตบ - การสกัดกั้น - กติกาที่ควรทราบ - ตัวรับอิสระ - มินิวอลเลย์บอล - การเล่นทีม-แข่งขัน - การทดสอบทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ ระยะเวลาในการฝึกอบรม ใช้เวลาในการฝึกอบรม จำนวน 7 วัน รวม 44 ชั่วโมง - ภาคทฤษฎี12 ชั่วโมง - ภาคปฏิบัติ32 ชั่วโมง คุณสมบัติและบทบาทหน้าที่ของวิทยากร และผู้ช่วยวิทยากร - ผู้ที่ผ่านการฝึกอบรมหลักสูตรวิทยากรหรือสมาคมกีฬาวอลเลย์บอลให้การรับรอง คุณสมบัติของผู้เข้ารับการฝึกอบรม 1. ต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี 2. ต้องทำหน้าที่เป็นผู้ฝึกสอนทีมใดทีมหนึ่ง 3. วุฒิการศึกษาไม่ต่ำกว่ามัธยมศึกษาตอนปลาย 4 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

วัสดุอุปกรณ์ที่จ�ำเป็นต้องใช้ในการฝึกอบรม - ยิมเนเซียม มีสนามวอลเลย์บอลพร้อมเสา นวมหุ้มเสา ตาข่าย เสาอากาศ - ลูกวอลเลย์บอล จำนวน 40 ลูก พร้อมตะกร้าใส่ลูกบอล - ห้องสำหรับใช้อบรมภาคทฤษฎี - โทรทัศน์ - เครื่องเล่น Video/VCD - เครื่องฉาย Overhead/LCD/Profector, Monitor การประเมินผล - มีเวลาในการฝึกอบรม อย่างน้อย 80% - ภาคทฤษฎีสอบข้อเขียน ผ่าน 60% - ภาคปฏิบัติผ่าน 60 % รายละเอียดประกอบหลักสูตรการฝึกอบรมผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล หัวข้อเนื้อหา ประวัติความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอล ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา ความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอลตั้งแต่ต้นจนถึงปัจจุบัน เนื้อหา 1. ประวัติความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอล 2. ประวัติกีฬาวอลเลย์บอลในประเทศไทย กิจกรรม การบรรยาย การอภิปราย-การซักถาม สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - เครื่องฉายข้ามศีรษะ - พาวเวอร์พอยท์ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 5

หัวข้อเนื้อหา หลักการเป็นผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา กีฬาวอลเลย์บอลจะประสบความสำเร็จได้ถ้ามีการบริหารจัดการ นักกีฬาให้เหมาะสมและนักกีฬาได้แสดงความสามารถเต็มที่ เนื้อหา - หลักการเป็นผู้ฝึกสอนที่ดี - ผู้ฝึกสอนกับจิตวิทยาการกีฬา กิจกรรม การบรรยาย การอภิปราย-การซักถาม สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - เครื่องฉายข้ามศีรษะ - พาวเวอร์พอยท์ หัวข้อเนื้อหา การเสริมสร้างสมรรถภาพที่เกี่ยวข้องกับกีฬาวอลเลย์บอล ระยะเวลา 2 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การสร้างสมรรถภาพของมนุษย์ที่สามารถทำให้เกิด ความสัมพันธ์การเล่นเป็นอย่างดีเล่นวอลเลย์บอลได้ดี เนื้อหา - สมรรถภาพทางกาย - สมรรถภาพทางกลไก - สมรรถภาพทางกลไกทั่วไป กิจกรรม บรรยาย-สาธิต ปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย 6 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

หัวข้อเนื้อหา การฝึกซ้อมด้านร่างกายส�ำหรับนักกีฬาวอลเลย์บอล ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การสร้างสมรรถภาพด้านร่างกายในการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล ได้อย่างมี ประสิทธิภาพ เนื้อหา - ความทนทาน - กำลัง (ความแข็งแรงแบบเร็ว) - ความแข็งแรงสูงสุด - ความคล่องตัว - ความเร็วความอ่อนตัว กิจกรรม บรรยาย-สาธิต ปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - ห้องเวทฮ์เทรนนิ่ง (weight training room) หัวข้อเนื้อหา วิทยาศาสตร์การกีฬาและเทคโนโลยีทางการกีฬากับการพัฒนา นักกีฬาวอลเลย์บอล ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์คอมพิวเตอร์ ในการทำสถิติ การแข่งขัน และระดับนานาชาติใช้ระบบ VIS (Volleyball Information System) เนื้อหา วิทยาศาสตร์การกีฬาและเทคโนโลยีทางการกีฬากับ การเตรียมนักกีฬาวอลเลย์บอล ประกอบด้วย - สรีรวิทยา - ชีวกลศาสตร์กับการกีฬา - จิตวิทยาการกีฬา - โภชนาการกีฬา - เวชศาสตร์การกีฬา กิจกรรม บรรยาย-การสาธิต ปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - เครื่องฉายข้ามศีรษะ - พาวเวอร์พอยท์ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 7

หัวข้อเนื้อหา หลักทั่วไปของการปฐมพยาบาลและการบาดเจ็บจากการกีฬา ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การให้ความช่วยเหลือและป้องกันการบาดเจ็บของนักกีฬา ก่อนส่งเข้ารักษาต่อไป เนื้อหา - การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ - การบาดเจ็บของข้อต่อ กิจกรรม บรรยาย-อภิปราย ซักถาม สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - เครื่องฉายข้ามศีรษะ - พาวเวอร์พอยท์ หัวข้อเนื้อหา การเสิร์ฟ ระยะเวลา 3.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การเสิร์ฟเป็นการเริ่มต้นขั้นแรกของการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล ถ้าการเสิร์ฟมีประสิทธิภาพดีทำให้ฝ่ายรับลูกยากเปิดเกมรุก ไม่ได้โอกาสที่ฝ่ายเสิร์ฟจะรุกกลับได้และได้คะแนนที่เกิด จากการเสิร์ฟที่มีประสิทธิภาพด้วย เนื้อหา - การเสิร์ฟลูกมือล่าง - การเสิร์ฟลูกมือบน กิจกรรม การบรรยาย-การสาธิต การปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม 8 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

หัวข้อเนื้อหา การเล่นลูกสองมือล่าง ระยะเวลา 3.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การเล่นลูกสองมือล่างเป็นทักษะพื้นฐานที่นักกีฬาวอลเลย์บอล ต้องฝึกให้ถูกต้อง เพื่อให้เกิดความสามารถในการเป็นผู้เล่น กีฬาวอลเลย์บอลที่ดี เนื้อหา - การจับมือ - การรับลูกเสิร์ฟ - การรับลูกตบ กิจกรรม อธิบาย-สาธิต การปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม หัวข้อเนื้อหา การเล่นลูกสองมือบนหรือการเซต ระยะเวลา 3 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา ตัวเซตเป็นหัวใจสำคัญของทีมที่จะส่งบอลให้เพื่อนร่วมทีม ทำการรุกทำคะแนนได้ เนื้อหา - การเซตบอลหัวเสา - การเซตลูกเร็ว กิจกรรม ศึกษาจาก VCD สาธิต ฝึกปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 9

หัวข้อเนื้อหา การตบ ระยะเวลา 3.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา ในการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลถ้าทีมมีตัวตบที่มีประสิทธิภาพ จะทำให้ทีมประสบความสำเร็จในการแข่งขัน เนื้อหา - การตบลูกหัวเสา - การตบลูกเร็ว กิจกรรม ศึกษาจาก VCD สาธิต ฝึกปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม หัวข้อเนื้อหา การสกัดกั้น ระยะเวลา 3.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การเล่นลูกหน้าตาข่ายเพื่อป้องกันมิให้คู่ต่อสู้รุกได้รุนแรง เนื้อหา - การสกัดกั้นคนเดียว - การสกัดกั้นเป็นกลุ่ม กิจกรรม ศึกษาจาก VCD สาธิต ฝึกปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม 10 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

หัวข้อเนื้อหา กติกาที่ควรทราบ ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา นักกีฬาต้องรู้วิธีการเล่นและมารยาทของการเป็นนักกีฬา วอลเลย์บอลที่ดี เนื้อหา - กติกาการแข่งขัน กิจกรรม การบรรยาย อภิปราย-ซักถาม สาธิต-ปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - เครื่องฉายข้ามศีรษะ - พาวเวอร์พอยท์ หัวข้อเนื้อหา ตัวรับอิสระ ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา ตัวรับอิสระเป็นผู้เล ่นแดนหลัง รับลูกบอลจากการเสิร์ฟ การรุกจากฝ ่ายตรงข้ามเพื่อส ่งลูกให้ตัวเซต ทำการเซต เพื่อง่ายต่อการรุกในการทำคะแนน เนื้อหา - การรับลูกเสิร์ฟ - การรับลูกที่รุนแรง กิจกรรม ศึกษาจาก VCD สาธิต ฝึกปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 11

หัวข้อเนื้อหา มินิวอลเลย์บอล ระยะเวลา 3.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การฝึกเล่นทีมเบื้องต้นเพื่อพัฒนาไปสู่การแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอล ที่เต็มรูปแบบต่อไป เนื้อหา - วอลเลย์บอลตามสวนสาธารณะ - มินิวอลเลย์บอล กิจกรรม สาธิต การปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม หัวข้อเนื้อหา การเล่นทีม-แข่งขัน ระยะเวลา 6.30 ชั่วโมง ขอบข่ายเนื้อหา การฝึกทักษะต่างๆเพื่อประกอบการเล่นทีมตามตำแหน่งต่างๆ ในการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอล เนื้อหา - การเล่นเป็นทีม ในรูปแบบการรุก การรับ - การแข่งขัน โดยการแบ่งกลุ่มแข่งขัน กิจกรรม สาธิต การปฏิบัติ สื่อและอุปกรณ์ - วีดีทัศน์ - เอกสารประกอบการบรรยาย - ลูกวอลเลย์บอลพร้อมตะกร้า - ยิมสนามฝึกอบรม 12 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ปีค.ศ. 1895 กีฬาวอลเลย์บอล เริ่มขึ้นโดยนายวิลเลียม จี. มอร์แกน (William G. Morgan) มีสมาคม Y.M.C.A (Young Men’s Christian Association) เมืองฮอลโยค (Holyoke) มลรัฐแมสซาซูเซตส์ (Massachusetts) โดยเขาพยายามจัดกิจกรรมสันทนาการ ให้กับสมาชิกเขาคิดค้นเกมต่างๆ ในที่สุดก็หันมาทางด้านกีฬาเทนนิส (Tennis) ซึ่งต้องใช้แร๊กเกต ลูกบอลและตาข ่ายเป็นอุปกรณ์การเล ่น โดยนำเอายางในของลูกบาสเกตบอลมาใช้มือตีเล ่น แทนไม้แร็กเกตให้ข้ามตาข่ายซึ่งสูง6 ฟุต6 นิ้วแต่เนื่องจากลูกบอลมีนำ้หนักเบา ทำให้การเคลื่อนที่ ของลูกบอลช้า เขาจึงหันมาใช้ลูกบาสเกตบอลแทน ซึ่งมีน้ำหนักมากเกินไปอีก แต่ก็ยังคงใช้เล่น ไปก่อนเรื่อยๆ อย่างไม่มีกฎเกณฑ์อะไร บทที่ 1 ประวัติความเป็นมาของกีฬาวอลเลย์บอล วิลเลียม จี. มอร์แกน (William G. Morgan) คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 13

ประวัติของสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ ปีค.ศ. 1895 นายวิลเลียม จีมอร์แกน (William G.Morgan) ได้คิดค้นเกมการเล่น วอลเลย์บอลขึ้นที่สมาคม Y.M.C.A. ในเมืองโฮลยอค มลรัฐแมสซาซูเซตส์ ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยใช้ชื่อมินโตเนต (Mintonette) ปีค.ศ. 1896 ศาสตราจารย์อัลเฟรด ทีฮอลสเตด (Dr.Alfred T.Halstead) ได้เสนอ ให้เปลี่ยนชื่อจากมินโตเนต เป็นวอลเลย์บอล ปีค.ศ. 1900 ประเทศแคนาดาได้พัฒนากีฬาวอลเลย์บอลเพื่อเป็นกิจกรรมนันทนาการ ปีค.ศ. 1908 นายแฟรงกิน เอช บราวน์(Frankiln H.Brown) ได้นำกีฬาวอลเลย์บอล เข้าไปเผยแพร่ในประเทศฟิลิปปินส์และศาสตราจารย์เจ ฮาวาร์ด โครเกอร์ ได้นำกีฬาวอลเลย์บอล เข้าไปเผยแพร่ในประเทศจีน ปีค.ศ. 1913 ได้มีการบรรจุกีฬาวอลเลย์บอลเข้าในการแข่งขันกีฬาภาคพื้นตะวันออกไกล ครั้งที่1 ณ กรุงมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ ปีค.ศ. 1918 ได้กำหนดให้ใช้ผู้เล่นข้างละ 6 คน ปีค.ศ. 1922 ได้กำหนดกติกาให้แต่ละทีมเล่นลูกได้ไม่เกิน 3 ครั้ง และได้มีการก่อตั้ง สมาคมวอลเลย์บอลและบาสเกตบอลขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศเชคโกสโลวาเกีย ปีค.ศ. 1928 มีการก่อตั้งสมาคมวอลเลย์บอลขึ้นในประเทศสหรัฐอเมริกา มีการจัดการแข่งขัน กีฬาวอลเลย์บอลชิงชนะเลิศแห่งประเทศสหรัฐอเมริกา ครั้งที่ 1 ที่Brooklyn Central Y.M.C.A. ปีค.ศ. 1933 ได้บรรจุกีฬาวอลเลย์บอลหญิงในการแข่งขันกีฬา Central American และ Caribbean Game ใน San Salvador ปีค.ศ. 1934 มีการจัดตั้งคณะกรรมการกีฬาวอลเลย์บอลนานาชาติเป็นครั้งแรก ภายใต้สหพันธ์แฮนด์บอล ปีค.ศ. 1946 ประเทศโปแลนด์ฝรั่งเศสเชคโกสโลวาเกียสหรัฐอเมริกาสหภาพโซเวียต รัสเซียและโรมาเนีย ได้ร่วมกันก่อตั้งคณะกรรมการที่ดำเนินการด้วยตนเองขึ้นครั้งแรก ปีค.ศ. 1947 14 ประเทศ ได้ร ่วมกันจัดตั้งสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติขึ้นใน กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส และได้เลือกนายพอล ลิบอร์ด (Paul Libaud) เป็นประธานกรรมการ โดยมีประเทศที่ร่วมกันจัดตั้ง ประกอบด้วยสหรัฐอเมริกาฝรั่งเศสเชคโกสโลวาเกียโปแลนด์อียิปต์ อิตาลีเนเธอแลนด์ เบลเยียม โปรตุเกส โรมาเนีย ตุรกีบราซิล อุรุกวัย ยูโกสลาเวีย (อิสราเอล และเลบานอนได้เข้าร่วมในปีค.ศ. 1949) ปีค.ศ. 1948 การแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งชาติยุโรป ครั้งที่ 1 ประเภทชายที่กรุงโรม ระหว่างวันที่ 24-26 กันยายน 14 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ปีค.ศ. 1949 -คณะกรรมการโอลิมปิกสากลได้รับกีฬาวอลเลย์บอลซึ่งไม่ใช่กีฬาที่อยู่ ในกีฬาโอลิมปิก - การแข่งขันชิงแชมป์โลก ประเภททีมชาย ครั้งแรกที่Prague - การแข่งขันชิงแชมป์ยุโรป ประเภททีมหญิง ครั้งแรกที่Prague - มีการใช้ระบบการรุก 3คน และมีการลำ้แดนของตัวเซตที่อยู่แดนหลัง ปีค.ศ. 1951 อนุญาตให้มือสามารถล้ำเหนือตาข่ายได้ภายใต้เงื่อนไขคือการสกัดกั้น ปีค.ศ. 1952 การแข่งขันชิงแชมป์โลก ครั้งที่ 1 ประเภททีมหญิง ปีค.ศ. 1955 - กีฬาวอลเลย์บอลได้ถูกบรรจุเข้าใน “แพนอเมริกันเกม ครั้งที่ 2” ที่เม็กซิโก - นายมาซาเอชินิชิเคโอ และนายยูตากะ เมดา จากประเทศญี่ปุ่น ได้จัดตั้งสหพันธ์วอลเลย์บอลแห่งทวีปเอเชียขึ้น ปีค.ศ. 1956 จัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลชาย-หญิงชิงแชมป์โลกในเวลาเดียวกัน เป็นครั้งแรกที่ปารีส ประเทศฝรั่งเศส โดยมีทีมชาย 24 ทีม และทีมหญิง 17 ทีม ปีค.ศ. 1957 คณะกรรมการโอลิมปิกสากลได้มีการประชุมที่เมืองโซเฟีย ประเทศบัลแกเรีย และรับกีฬาวอลเลย์บอลเข้าเป็นกีฬาชนิดหนึ่งในกีฬาโอลิมปิกและรับว่าสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ เป็นองค์กรกีฬาสากลเมื่อ 24 กันยายน ปีค.ศ. 1961 คณะกรรมการโอลิมปิกสากลได้มีการประชุมที่กรุงเอเธนส์ให้ประเทศญี่ปุ่น เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกเกม และได้บรรจุกีฬาวอลเลย์บอลเข้าเป็นกีฬาชนิดหนึ่งในการ แข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่จัดขึ้นที่กรุงโตเกียวด้วย ปีค.ศ. 1963 สหพันธ์วอลเลย์บอลแห่งทวีปยุโรปได้จัดตั้งคณะกรรมการในโซนของยุโรป ปีค.ศ. 1964 - กีฬาวอลเลย์บอลชาย-หญิงได้ถูกบรรจุเข้าในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก เป็นครั้งแรกที่จัดขึ้นที่กรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น (เหรียญทองหญิง ได้แก่ ทีมญี่ปุ่น เหรียญทองชาย ได้แก่ ทีมสหภาพโซเวียตรัสเซีย) - ได้มีการปรับปรุงกติกาการสกัดกั้นใหม่(อนุญาตให้มือทั้งสองลำ้เหนือตาข่าย และอนุญาตให้ถูกลูกขณะสกัดกั้นเกินกว่า 1 ครั้งได้) ปีค.ศ. 1965 - การแข่งขันเวิลด์คัพชาย ครั้งที่ 1 ที่กรุงวอซอร์ประเทศโปแลนด์ - มีการจัดตั้งคณะกรรมการในโซนแอฟริกาขึ้น ปีค.ศ. 1966 - Dr.Roben Acosta ได้จัดตั้งคณะกรรมการโซนอเมริกากลาง และ โซนคาริเบียนขึ้น ปีค.ศ. 1968 สหรัฐอเมริกาและแคนาดาได้เข้าร่วมโซนอเมริกากลาง เพื่อจัดตั้งสหพันธ์ วอลเลย์บอลแห่ง Norceca ตามข้อเสนอของ Dr.Ruben Acosta คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 15

ปีค.ศ. 1971 ได้มีการจัดหลักสูตรผู้ฝึกสอนระดับนานาชาติขึ้นครั้งแรก โดยสมาคม วอลเลย์บอลแห่งประเทศญี่ปุ่น ภายใต้การดำเนินงานของMr.YutakaMaedaและMr.HiroshiToyoda ปีค.ศ. 1972 สหพันธ์วอลเลย์บอลทั้ง5 ทวีป ได้จัดตั้งคณะกรรมการฝ่ายแข่งขันกีฬา ของแต่ละทวีปขึ้น โดยการรับรองโดยสหพันธ์ของแต่ละทวีป ปีค.ศ. 1973 การแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลเวิลด์คัพหญิง ครั้งที่ 1 ที่ประเทศอุรุกวัย ปีค.ศ. 1974 มีการถ่ายทอดสดเป็นครั้งแรกในการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลชาย-หญิง ชิงแชมป์โลกจากประเทศเม็กซิโกไปยังประเทศญี่ปุ่นและประเทศอื่นๆหลายประเทศ ปีค.ศ. 1975 - มีการจัดประชุมและส่งเสริมมินิวอลเลย์บอลอื่นที่ประเทศสวีเดน - มีการจัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลหญิงชิงชนะเลิศแห่งทวีปแอฟริกา ที่เมืองดากา ประเทศเซเนกัล ปีค.ศ. 1976 Dr.Ruben Acosta ได้คิดค้นระบบการใช้ลูกบอล 3 ลูก เพื่อใช้ใน การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกเกมที่มอนทรีล และในทำนองเดียวกันกติกาที่อนุญาตให้เล่นได้อีก 3 ครั้ง หลังการสกัดกั้นได้ถูกนำมาใช้ในการแข ่งขันกีฬาโอลิมปิกเกมที่มอนทรีล ประเทศแคนาดา และการแข่งขันลีกอาชีพของสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติได้ใช้ตาข่ายที่มีความยาว 9 เมตร ปีค.ศ. 1977 การแข่งขันเยาวชนอายุต่ำกว่า 21 ปีชาย-หญิงชิงแชมป์โลกได้เริ่มขึ้น เป็นครั้งแรกที่ประเทศบราซิล ปีค.ศ. 1980 ได้มีการพัฒนากติกาขึ้นเป็น 3 ภาษา เป็นครั้งแรก (ฝรั่งเศส อังกฤษ และสเปน) ตามผลจากการเสนอของประเทศเม็กซิโก ในการประชุมใหญ่ที่กรุงมอสโคว์และ ได้มีการรับรองเกี่ยวกับนักกีฬาอาชีพ ปีค.ศ. 1982 ได้มีการลดแรงอัดลมของลูกบอลจาก 0.45 เป็น 0.40 ตารางเซนติเมตร ต่อกิโลกรัม ปีค.ศ. 1984 - Dr.Ruben Acosta ได้รับเลือกให้เป็นประธานสหพันธ์วอลเลย์บอล นานาชาติแทนประธาน Pual Libaud ผู้ก่อตั้งสหพันธ์ฯ - สำนักงานใหญ ่ของสหพันธ์ฯ ได้ย้ายจากปารีสไปยังเมืองโลซาน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ปีค.ศ. 1985 คณะกรรมการบริหารสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติได้ให้การรับรอง 5 โครงการหลักเพื่อพัฒนากีฬาวอลเลย์บอลของโลก ซึ่งเสนอโดย Dr.Ruben Acosta และได้มี เจตนามุ่งหมายเพื่อยกระดับกีฬาวอลเลย์บอลขึ้นสู่ระดับกีฬาอาชีพ ปีค.ศ. 1987 ได้มีการจัดการแข ่งขัน World Gala เป็นครั้งแรกที่กรุงปักกิ่งและ เมืองเซี่ยงไฮ้โดยทีมหญิงของประเทศจีนพบกับทีมดาราของโลก การแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอล ชายหาดชิงแชมป์โลกได้จัดเป็นครั้งแรกที่ประเทศบราซิล 16 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ปีค.ศ. 1990 การแข่งขัน “เวิลด์ลีก” ได้เริ่มขึ้นเป็นครั้งแรก มีการจัดการแข่งขัน มากกว่า 20 เมือง โดยมี8 ทีม เข้าร่วมแข่งขันเพื่อชิงเงินรางวัล 1 ล้านเหรียญสหรัฐ ปีค.ศ. 1992 สหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติได้เริ่มให้มีการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอล ชายหาด World Tour ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยมีการจัดการแข่งขันที่ญี่ปุ่น เปอร์โตริโก บราซิล อิตาลี และออสเตรเลีย ปีค.ศ. 1993 - สหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติได้กลายเป็นองค์กรกีฬาที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยมีประเทศสมาชิกถึง 210 ประเทศ - เริ่มมีการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลหญิง“เวิลด์กรังปรีซ์”ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยมี8 ประเทศ เข้าร่วมการแข่งขันเพื่อชิงเงินรางวัล 1 ล้านเหรียญสหรัฐ ปีค.ศ. 1994 - อนุญาตให้ลูกถูกส่วนต่างๆของร่างกายได้ทุกส่วนรวมทั้งเท้า - ได้มีการขยายเขตเสิร์ฟจนเต็มเขตพื้นที่ 9 เมตร -คณะกรรมการโอลิมปิกสากลได้มีการประชุมที่Monte Carloให้บรรจุ กีฬาวอลเลย์บอลชายหาดเข้าในกีฬาโอลิมปิกเกม 1996 มีการแข่งขันทีมหญิง 16คู่ ทีมชาย 24คู่ - ที่ประชุมใหญ ่สหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติได้รับรองแผนการ ส่งเสริมกีฬาวอลเลย์บอลปี2001 ซึ่งเสนอโดย Dr.Ruben Acosta เพื่อพัฒนาทักษะการบริหาร จัดการของสมาคมแต่ละประเทศให้สามารถจัดการแข่งขันลีกอาชีพขึ้น รวมทั้งกีฬาวอลเลย์บอล ชายหาดด้วย ปีค.ศ. 1995 ครบรอบ 100 ปีกีฬาวอลเลย์บอล จัดให้มีการเฉลิมฉลอง 100 วัน ในทั่วโลกโดยผู้เกี่ยวข้องกับกีฬาวอลเลย์บอล ปีค.ศ. 1996 กีฬาวอลเลย์บอลชายหาดได้ถูกบรรจุเข้าในกีฬาโอลิมปิกเป็นครั้งแรก ที่แอตแลนตา ปีค.ศ. 1997 - มีการจัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลชายหาดชิงแชมป์โลกเป็นครั้งแรก ที่ Los Angeles ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยมีเงินรางวัล 600,000 เหรียญสหรัฐ - วอลเลย์บอลเวิลด์ลีกได้เพิ่มเงินรางวัลเป็น 8 ล้านเหรียญสหรัฐ ปีค.ศ. 1998 มีการใช้ระบบการนับคะแนนแบบ “Really Point System” และ มีการยอมรับอย ่างเป็นทางการให้มีการเล ่น โดยใช้ตัวรับอิสระในการแข ่งขันชิงแชมป์โลก ที่กรุงโตเกียว ปีค.ศ. 1999 ทีมหญิงประเทศคิวบาได้รับตำแหน่งชนะเลิศในการแข่งขัน “เวิลด์คัพ” เป็นครั้งที่ 4 และทีมรัสเซียชายได้รับตำแหน่งชนะเลิศเป็นครั้งแรกหลังจากมีการเปลี่ยนแปลง ประเทศใหม่ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 17

ปีค.ศ. 2000 การแข ่งขันกีฬาโอลิมปิกเกมที่เมืองซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย มีการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด ชาย 24 คู่ หญิง 24 คู่ วอลเลย์บอลในร่ม ชาย 12 ทีม หญิง 12 ทีม และประเทศ Kiribati ได้เข้าเป็นสมาชิกลำดับที่ 218 ปีค.ศ. 2002 - มีการประชุมใหญ ่สหพันธ์กีฬาวอลเลย์บอลนานาชาติครั้งที่ 28 ณ กรุงบัวโนสไอเรส ประเทศอาร์เจนตินา - ประเทศเยอรมนีเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลหญิง ชิงแชมป์โลก โดยมีทีมเข้าร่วม 24 ทีม แข่งขันในเมืองต่างๆ ถึง 8 เมือง - ประเทศอาร์เจนตินาเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลชาย ชิงแชมป์โลก โดยมีทีมเข้าร่วม 24 ทีม แข่งขันในเมืองต่างๆ ถึง 6 เมือง ปีค.ศ. 2004 การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกเกมที่กรุงเอเธนส์ ประเทศกรีซ มีการแข่งขัน กีฬาวอลเลย์บอลในร่มชายจำนวน 12 ทีม หญิง จำนวน 12 ทีม และกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด ชาย จำนวน 24 ทีม หญิง จำนวน 24 ทีม - ทีมชนะเลิศวอลเลย์บอลประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศบราซิล และ ประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 2006 การแข่งขัน FIVB Volleyball World Championship ทีมชนะเลิศ ประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศบราซิล และประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศรัสเซีย ปีค.ศ. 2007 การแข่งขัน FIVB World Cup ทีมชนะเลิศประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศบราซิล และประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศอิตาลี ปีค.ศ. 2008 การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ทีมชนะเลิศ ประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศสหรัฐอเมริกา และประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศบราซิล ปีค.ศ. 2010 การแข่งขัน FIVB Volleyball World Championship ทีมชนะเลิศ ประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศบราซิล และประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศรัสเซีย ปีค.ศ. 2011 การแข่งขัน FIVB World Cup ทีมชนะเลิศประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศรัสเซีย และประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศอิตาลี ปีค.ศ. 2012 การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่ประเทศอังกฤษ ทีมชนะเลิศประเภททีมชาย ได้แก่ ประเทศรัสเซีย และประเภททีมหญิง ได้แก่ ประเทศบราซิล 18 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

กีฬาวอลเลย์บอลในเอเชีย ฝ ่ายวิชาการ กองกีฬา กรมพลศึกษา (2535: 5-6) ได้เรียบเรียงกีฬาวอลเลย์บอล ในเอเชียไว้ดังนี้ ดร.เกรย์(Dr.Gray) ผู้อำนวยการพลศึกษาแห่งสมาคม Y.M.C.A. ได้นำกีฬาวอลเลย์บอล เข้ามาในประเทศอินเดียเมื่อปีค.ศ.1900ต่อมาในปีค.ศ.1906กีฬาวอลเลย์บอลได้เข้าสู่ประเทศ สาธารณรัฐประชาชนจีน โดยนายโรเบิร์ทสันและนายเกลีย (Robert and Gaily) ผู้อำนวยการ พลศึกษาของสมาคม Y.M.C.A. ปีค.ศ. 1910 นายเอลวูด เอส. บราวน์(Elwood S. Brown) ผู้อำนวยการพลศึกษา ของสมาคม Y.M.C.A. ได้นำเข้าเผยแพร่ในประเทศฟิลิปปินส์และได้แผ่ขยายออกไปถึงประเทศตะวันออกไกล ปีค.ศ. 1913 ได้มีการแข่งขันกีฬาภาคพื้นตะวันออกครั้งที่1ขึ้นที่กรุงมะนิลา ประเทศ ฟิลิปปินส์กีฬาวอลเลย์บอลก็ได้รับการบรรจุเข้าในการแข่งขันด้วย โดยใช้ระบบการแข่งขันแบบ 16 คน ซึ่งอีก 5 ปีต่อมา ได้เปลี่ยนเป็นระบบการเล่น 6 คน ซึ่งคิดโดยสหรัฐอเมริกา ปีค.ศ. 1921 ซึ่งเป็นการแข่งขันกีฬาภาคพื้นตะวันออก ครั้งที่ 5 ณ เมืองเซี่ยงไฮ้ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้เปลี่ยนระบบการเล่นแบบ 16 คน มาเป็นระบบ 12 คน ปีค.ศ. 1924 ประเทศญี่ปุ่น ได้คิดระบบการเล่นแบบ 9 คน ซึ่งระบบนี้ได้นำมาใช้ ในการแข่งขันภาคพื้นตะวันออกครั้งที่8ในเมืองเซี่ยงไฮ้ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ในปีค.ศ.1927 ปีค.ศ. 1943 นายแฟรงคลิน เอช. บราวน์(Franklin H.Brown) ได้นำกีฬาวอลเลย์บอล เข้าสหพันธ์แห่งเอเชีย ปีค.ศ. 1951 ญี่ปุ่นและฟิลิปปินส์ได้เข้าร่วมกับสหพันธ์วอลเลย์บอลนานาชาติ ปีค.ศ. 1952 อินเดียและเลบานอนได้เข้าร่วมการแข่งขันชิงแชมป์โลกชาย ครั้งที่ 2 ซึ่งจัดขึ้นที่กรุงมอสโก ประเทศรัสเซีย และทีมชาติหญิงของอินเดียได้เข้าร ่วมการแข ่งขัน ชิงแชมป์โลกหญิงครั้งที่ 1 ซึ่งจัดที่กรุงมอสโกในเวลาเดียวกัน ปีค.ศ. 1953 ทีมมหาวิทยาลัยวาเซดะ (Waseda) แห ่งประเทศญี่ปุ ่นได้เข้าร ่วม การแข่งขันกีฬาชิงชนะเลิศภายในประเทศสหรัฐอเมริกา ที่เมืองโอมาฮะ และเนบราก้า (Omaha and Nebraska) และได้มีแรงจูงใจให้นำเอาระบบการเล่น 6 คน เข้ามาในประเทศญี่ปุ่น ปีค.ศ. 1954 ได้มีการก ่อตั้งสหพันธ์วอลเลย์บอลแห ่งเอเชียขึ้นในกรุงมะนิลา ในโอกาสที่มีการแข่งขันเอเชี่ยนเกมส์ครั้งที่ 2 ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากนายมาซาอิชินิชิกาวา (Masaichi Nishikawa) นายกสมาคมวอลเลย์บอลแห่งประเทศญี่ปุ่นในขณะนั้น แต่อย่างไรก็ตาม มีข้อผูกพันว่าประเทศสมาชิกต้องเป็นสมาชิกของสหพันธ์ ปีค.ศ. 1955 ได้มีการจัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ครั้งที่ 1 ประเภททีมชาย ขึ้นที่กรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น เพื่อเป็นที่ระลึกแก่สหพันธ์วอลเลย์บอลแห่งเอเชีย และในครั้งนั้น ประเทศอินเดียและญี่ปุ่นเป็นผู้ชนะเลิศประเภท 6 คน และ 9 คน ตามลำดับ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 19

ปีค.ศ. 1958 มีการจัดการแข่งขันกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ขึ้นที่กรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น กีฬาวอลเลย์บอลได้ถูกบรรจุเข้าไว้ในการแข่งขันประเภทหนึ่งด้วย (เฉพาะทีมชาย) ประเทศญี่ปุ่น ได้ชนะเลิศทั้งประเภท 6 คน และ 9 คน ในระหว ่างการแข ่งขันกีฬาเอเชี่ยนเกมส์ในครั้งนี้ ได้มีการดำริที่จะจัดการแข่งขันกีฬาภาคพื้นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เซียพเกมส์ (SEAP Games) และได้มีการประชุมกันระหว่างผู้แทนของประเทศต่างๆ ที่ตั้งอยู่ในแถบนี้โดยการริเริ่มของคณะกรรมการ โอลิมปิกแห่งประเทศไทยในปี1949ซึ่งในข้อตกลงได้กำหนดให้มีการจัดการแข่งขัน 2 ปีต่อครั้ง และ ได้พิจารณาบรรจุกีฬาวอลเลย์บอลเข้าตั้งแต่การแข่งขันกีฬาเซียพเกมส์ครั้งที่ 1 เป็นต้นมาด้วย ปีค.ศ. 1964 สมาคมวอลเลย์บอลแห่งประเทศเกาหลีได้จัดการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอล เยาวชนชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย (Asian Youth Games) ขึ้นที่กรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้ ปีค.ศ. 1975 จัดให้มีการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชียครั้งที่1 ภายใต้การควบคุมของ สหพันธ์วอลเลย์บอลแห่งเอเชีย ที่กรุงเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย ทีมชนะเลิศทีมชายได้แก่ ประเทศ ญี่ปุ่น ทีมชนะเลิศทีมหญิง ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ปีค.ศ. 1979 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมหญิงและชาย ครั้งที่ 2 ที่ประเทศฮ่องกงและบาห์เรน ตามลำดับในเดือนธันวาคม ทีมชนะเลิศทีมชาย ได้แก่ ประเทศ สาธารณรัฐประชาชนจีน ทีมชนะเลิศทีมหญิง ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 1980 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย (Junior Asian Championship) ครั้งที่ 1 ประเทศเกาหลี ปีค.ศ. 1983 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมหญิงและชาย ครั้งที่ 3 ณ ประเทศญี่ปุ่น ทีมชนะเลิศทีมชายได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ทีมชนะเลิศทีมหญิง ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ปีค.ศ. 1984 จัดการแข่งขันเยาวชนชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย (Asian Youth Games) ประเภททีมหญิง ครั้งที่ 2 ที่เมืองแคนเบอร์รา (Canbera) ประเทศออสเตรเลีย และประเภท ทีมชาย ครั้งที่ 2 ที่เมืองริยาด (Riyadh) ประเทศซาอุดิอาระเบีย ปีค.ศ. 1987 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย(ครั้งที่4) ประเภททีมชาย ที่ประเทศ คูเวตและการแข่งขันประเภททีมหญิงที่ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ทีมชนะเลิศทีมชายได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ทีมชนะเลิศทีมหญิง ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 1989 จัดการแข ่งขันชิงชนะเลิศแห ่งเอเชีย ประเภททีมหญิงและทีมชาย ที่ประเทศเกาหลีและฮ่องกง ตามลำดับ ทีมชนะเลิศทีมชาย ได้แก่ ประเทศเกาหลีใต้ทีมชนะเลิศ ทีมหญิง ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 1991 จัดการแข ่งขันชิงชนะเลิศแห ่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศ ออสเตรเลีย ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศไทย ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน 20 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ปีค.ศ. 1993 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศไทย ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศเกาหลีใต้ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 1995 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมชายที่ประเทศเกาหลีใต้ ทีมชนะเลิศได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศไทย ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 1997 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศกาตาร์ ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศฟิลิปปินส์ ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 1999 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศอิหร่าน ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศสาธารณรัฐ ประชาชนจีนฮ่องกง ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 2001 จัดการแข ่งขันชิงชนะเลิศแห ่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศ เกาหลีใต้ทีมชนะเลิศได้แก่ ประเทศเกาหลีใต้ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศไทย ทีมชนะเลิศได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 2003 จัดการแข ่งขันชิงชนะเลิศแห ่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศ สาธารณรัฐประชาชนจีน ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศเกาหลีใต้ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศ เวียดนาม ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 2005 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศไทย ทีมชนะเลิศได้แก่ประเทศญี่ปุ่น ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศเวียดนาม ทีมชนะเลิศได้แก่ประเทศ สาธารณรัฐประชาชนจีน ปีค.ศ. 2007 จัดการแข ่งขันชิงชนะเลิศแห ่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศ อินโดนีเซีย ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศออสเตรเลีย ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศไทย ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ปีค.ศ. 2009 จัดการแข ่งขันชิงชนะเลิศแห ่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศ ฟิลิปปินส์ ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศญี่ปุ่น ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศเวียดนาม ทีมชนะเลิศ ได้แก่ ประเทศไทย ปีค.ศ. 2011 จัดการแข่งขันชิงชนะเลิศแห่งเอเชีย ประเภททีมชายจัดขึ้นที่ประเทศอิหร่าน ทีมชนะเลิศได้แก่ประเทศอิหร่าน ประเภททีมหญิงจัดขึ้นที่ประเทศจีนไทเป ทีมชนะเลิศได้แก่ประเทศ สาธารณรัฐประชาชนจีน คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 21

กีฬาวอลเลย์บอลในประเทศไทย ฝ่ายวิชาการกองกีฬากรมพลศึกษา(2534:34-36) ได้เรียบเรียงประวัติกีฬาวอลเลย์บอล ในประเทศไทยไว้อย่างละเอียดในหนังสือ “ประวัติการกีฬา” ไว้ดังนี้ กีฬาวอลเลย์บอลในประเทศไทยนั้นไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัดว่า ได้แพร่หลายเข้ามา ในปีใดหรือสมัยใด แต่พอจะอนุมานได้ว่าการเล่นกีฬาวอลเลย์บอลได้มีขึ้นในประเทศไทยมากกว่า 60 ปี โดยมากเล่นเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ เมื่อตั้งกรมพลศึกษาขึ้น เมื่อปีพ.ศ. 2476 กรมพลศึกษา เห็นว่าวอลเลย์บอลเป็นกีฬาที่นักเรียนทั้งหญิงและชายสามารถเล่นได้จึงได้จัดให้สอนวิชานี้ขึ้นใน สถาบันพลศึกษา ในปีพ.ศ. 2477 กรมพลศึกษาได้จัดพิมพ์กติกาวอลเลย์บอลขึ้น โดยอาจารย์นพคุณ พงษ์สุวรรณ เป็นผู้แปล ท่านเป็นผู้ที่มีความชำนาญมากจึงได้รับการเชิญให้เป็นผู้บรรยายเกี่ยว กับเทคนิควิธีการเล ่นตลอดจนกติกาการแข ่งขันให้ครูพลศึกษาทั่วประเทศประมาณ 100 คน ในโอกาสที่กระทรวงศึกษาธิการเป็นผู้จัดการอบรมขึ้น และในปีนี้เองกรมพลศึกษาได้จัดให้มี การแข่งขันกีฬาประจำปีและบรรจุกีฬาวอลเลย์บอลหญิงไว้ในรายการแข่งขันเป็นครั้งแรก ซึ่งในสมัย ของ น.อ.หลวงศุภชลาศัย ร.น.ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมพลศึกษา แต่การแข่งขันไม่ใคร่เป็นที่นิยมนัก ทั้งนี้เพราะเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของแต ่ละบุคคล เล ่นกันไปตามเรื่องตามราวมิให้ผิดกติกา ส่วนที่จะให้มีฝีมือนั้นไม่มีทางเป็นไปได้เพราะไม่มีผู้ชำนาญการโดยเฉพาะมาฝึกสอนให้จึงทำให้ การเล่นกีฬาวอลเลย์บอลเสื่อมความนิยมไป แต่ยังคงมีการแข่งขันอยู่เรื่อยๆ ทั้งที่ปริมาณไม่เพิ่มขึ้น และคุณภาพก็ยังไม่ดีพอ ต่อมาได้ทราบกันว่า วอลเลย์บอลเป็นกีฬาที่ประเทศใกล้เคียง เช่น ประเทศสาธารณรัฐ ประชาชนจีน ญี่ปุ่น ฟิลิปปินส์นิยมเล่นกันมาก และมีฝีมืออยู่ในขั้นมาตรฐาน มีเทคนิคต่างๆ ที่ก่อให้เกิดความตื่นเต้นไม่เป็นที่น่าเบื่อหน่าย บรรดาผู้ฝึกสอนซึ่งความจริงหาใช่ผู้ชำนาญการ โดยเฉพาะไม่ หากแต่สนใจและพยายามเรียนรู้การเคลื่อนไหวจากต่างประเทศ นำมาถ่ายทอดไปยัง ผู้เล่น ทำให้เกิดความสนใจในการเล่นกีฬาวอลเลย์บอลกันขึ้นอีกระยะหนึ่งและเจริญมาจนกระทั่ง ทุกวันนี้ ต่อมามีคณะบุคคลผู้ริเริ่มก่อตั้งสมาคมวอลเลย์บอลสมัครเล่นแห่งประเทศไทยชุดแรก มี7 คน คือ 22 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

1. พลโทสุรจิต จารุเศรณี 2. นายกอง วิสุทธารมณ์ 3. นายสวัสดิ์ เลขยานนท์ 4. นายเสรี ไตรรัตน์ 5. นายนิคม พลสุวรรณ 6. นายแมน พลพยุหคีรี 7. นายเฉลิม บุณยะสุนทร บุคคลทั้ง 7 คน ได้ร ่วมกันประชุมวางแผนดำเนินการก ่อตั้งสมาคมวอลเลย์บอล แห ่งประเทศไทยเป็นครั้งแรกในวันที่ 1 พฤศจิกายน 2500 จากที่ประชุมได้มอบหมายให้ นายกอง วิสุทธารมณ์ เป็นผู้แทนไปดำเนินการขออนุญาตจัดตั้งสมาคมฯ ต่อกระทรวงศึกษาธิการ ในวันที่11กุมภาพันธ์2502โดยมีนายนาคเทพหัสดินณอยุธยา ปลัดกระทรวงศึกษาธิการเป็นผู้ลงนาม ในใบอนุญาตจัดตั้งสมาคมฯ มีชื่อ “สมาคมวอลเลย์บอลสมัครเล่นแห่งประเทศไทย” (Amateur Volleyball Association of Thailand = A.V.A.T.) วันที่1 มิถุนายน 2502 พลเอกสุจริตจารุเศรณีนายกสมาคมฯได้ลงนามในข้อบังคับของ สมาคมฉบับแรก ที่กำหนดให้มีคณะกรรมการบริหารเพียง 7 ตำแหน่ง และดำรงตำแหน่งได้สมัยละ 4 ปี คณะกรรมการสมาคมฯ ชุดแรก มีดังนี้ 1. พลเอกสุรจิต จารุเศรณี นายกสมาคมฯ 2. นายกอง วิสุทธารมณ์ อุปนายก 3. นายแมน พลพยุหคีรี เหรัญญิก 4. นายเฉลิม บุณยะสุนทร เลขานุการ 5. นายสวัสดิ์ เลขยานนท์ กรรมการ 6. นายเสรี ไตรรัตน์ กรรมการ 7. นายนิคม พลสุวรรณ กรรมการ เมื่อมีการจัดตั้งสมาคมฯ ขึ้นเป็นผลสำเร็จ ประเทศไทยจึงส ่งทีมเข้าร ่วมการแข ่งขัน ในกีฬาแหลมทอง ครั้งที่ 1 ที่กรุงเทพฯ และเนื่องจากมีประเทศที่ส่งเข้าร่วมการแข่งขันเพียง 4 ประเทศ ทีมไทยจึงประสบความสำเร็จได้ชนะเลิศ แต่ในการแข่งขันกีฬาแหลมทอง ครั้งที่ 2 ที่กรุงย่างกุ้ง ประเทศพม่า ทีมไทยไม่ประสบความสำเร็จ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 23

การสร้างทีมให้ประสบผลสำเร็จนั้นมีปัจจัยที่สำคัญหลายอย่างประกอบกัน แต่ที่นับว่า สำคัญมากอย ่างหนึ่งคือ ผู้ฝึกสอน ดังนั้น เพื่อให้เกิดความเข้าใจผู้ฝึกสอนมากขึ้น จึงจำเป็น ต้องเข้าใจพื้นฐานของผู้ฝึกสอนที่สำคัญ 1. บทบาทและคุณสมบัติของผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล การที่ผู้ฝึกสอนกีฬาจะถ ่ายทอดและพัฒนาเทคนิควิธีการต ่างๆ ในการฝึกนักกีฬา ให้มีประสิทธิภาพได้นั้น ผู้ฝึกสอนกีฬาจำเป็นต้องมีพื้นฐานความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพลศึกษาหรือกีฬา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกีฬาแต่ละชนิดแต่ละประเภท การเป็นผู้ฝึกสอนกีฬาโดยไม่มีพื้นฐานความรู้ ทางด้านพลศึกษาหรือกีฬามาเลยเปรียบเสมือนการสร้างบ้านโดยไม่มีการวางรากฐานนั่นเองถึงแม้ว่า จะสร้างได้สวยงามปานใดก็ตาม ก็จะไม่มีความมั่นคงเท่าที่ควร บทบาทและคุณสมบัติของผู้ฝึกสอนกีฬา ที่สำคัญ ได้แก่ 1.1 ผู้ฝึกสอนกีฬาจะต้องศึกษา ค้นคว้า และเรียนรู้สิ่งต่างๆ เพื่อใช้ในการส่งเสริมและ พัฒนานักกีฬาให้มีความสามารถสูงสุดในกีฬาชนิดและประเภทนั้นๆ 1.2 ผู้ฝึกสอนกีฬาต้องสามารถเข้าใจถึงความต้องการด้านต่างๆของนักกีฬาได้เป็นอย่างดี 1.3 ผู้ฝึกสอนกีฬาต้องเป็นคนที่มีอารมณ์ร่าเริงแจ่มใส สามารถสร้างบรรยากาศที่สนุกสนาน ให้กับนักกีฬา ซึ่งต้องทำการฝึกอย่างหนักตลอดเวลาได้ 1.4 ผู้ฝึกสอนกีฬาต้องสามารถเผชิญกับสถานการณ์หลายๆ อย่างได้เป็นอย่างดีมีจิตใจ เข้มแข็ง ไม่อ่อนไหวง่าย 1.5 ผู้ฝึกสอนกีฬาต้องมีความยุติธรรม ไม่ลำเอียง หรือเลือกที่รักมักที่ชังในนักกีฬาคนหนึ่ง คนใดโดยเฉพาะ 1.6 ผู้ฝึกสอนกีฬาต้องพยายามทุ่มเททุกอย่างให้กับการฝึก เพื่อพัฒนานักกีฬาให้เป็น นักกีฬาที่ดีในทุกด้าน บทที่ 2 หลักสูตรการเป็นผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล 24 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

1.7 ผู้ฝึกสอนกีฬาจะต้องมีความสามารถหลายๆด้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องมีความเชี่ยวชาญ เป็นพิเศษในกีฬาประเภทนั้นๆ เพื่อจะได้เป็นที่เชื่อถือและยอมรับของนักกีฬา 1.8 ผู้ฝึกสอนกีฬาต้องมีความรู้ความเข้าใจทางด้านเทคนิคและวิทยาศาสตร์การกีฬาเป็น อย่างดีเพื่อใช้แก้ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการฝึกและการแข่งขัน 1.9 ผู้ฝึกสอนกีฬาจะต้องมีความรับผิดชอบสูง มีความสามารถในการวางแผนใช้ความคิด และมีเหตุผล 1.10 ผู้ฝึกสอนกีฬานอกจากจะมีความรู้ทางทฤษฎีอย ่างดีแล้ว จะต้องสามารถสาธิต ให้นักกีฬาเห็นลำดับขั้นตอนต่างๆ ได้เป็นอย่างดีด้วย 1.11 ผู้ฝึกสอนกีฬาจะต้องเป็นผู้ที่มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีทั้งกับผู้ร่วมงานและคนอื่นๆ จากบทบาทและคุณสมบัติของผู้ฝึกสอนกีฬาดังกล่าว จะเห็นได้ว่าผู้ฝึกสอนกีฬาจะต้อง เป็นผู้ที่สามารถทำให้นักกีฬาแต่ละคนเกิดความรู้ทักษะ มีความเฉลียวฉลาดในการใช้เทคนิคต่างๆ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่วางไว้ในขณะทำการแข่งขัน ตลอดจนสามารถนำประสบการณ์เหล่านั้น ไปใช้ในชีวิตประจำวันด้วย ซึ่งเป็นบทบาทและคุณสมบัติทั่วๆ ไปของผู้ฝึกสอนกีฬา สำหรับ กีฬาวอลเลย์บอลผู้ฝึกสอนถือว่าเป็นหัวใจของการสร้างทีม ซึ่งมีหน้าที่ต้องดำเนินการ หน้าที่ของผู้ฝึกสอนไม่ใช่เพียงเป็นผู้ส่งตำแหน่งให้กับผู้ตัดสินและไม่ใช่มีหน้าที่เพียงเพื่อ สิ้นสุดการเล่นลูกสุดท้ายในแต่ละนัดเท่านั้น การบริหารและการจัดการของทีมให้ต่อเนื่องและ สอดคล้องกับการเริ่มการแข่งขันเป็นสิ่งที่ผู้ฝึกสอนจะต้องเตรียมการ เพื่อให้ทีมบรรลุเป้าหมาย ในระยะสั้นหรือการพัฒนาการด้านเทคนิค การจัดการ และการควบคุมขบวนการให้ประสบผล ตามเป้าหมายนั้น จะต้องรู้และเข้าใจกลวิธีการเล่นของทีมเข้าใจเรื่องสภาพร่างกายและจิตใจ (ทั้งของทีมตนเองและฝ่ายตรงข้าม) และมีความสัมพันธ์ภายในทีม ผู้ฝึกสอนจะต้องมีข้อมูลเกี่ยวกับ กลยุทธ์และกลวิธีการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล เข้าใจจิตวิทยาและสังคมวิทยาเป็นอย่างดีตลอดจน มีความรู้ความเข้าใจเรื่องกติกาการแข่งขันเป็นอย่างดี 2. การวางแผนการแข่งขัน ในการวางแผนการแข่งขันนั้นจะเป็นการวางแผนอย่างมีระบบ มีการจัดการเกี่ยวกับ การฝึกซ้อมเพื่อให้ได้มาซึ่งความสามารถของนักกีฬา ขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญที่สามารถแยกออก ได้เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 25

1. สภาพการแข่งขัน ได้แก่ - เวลาการแข่งขันรายวัน - ขนาดของสนามแข่งขัน - แสงสว่าง - ความสูงของเพดาน - ระบบการแข่งขัน - กำหนดการแข่งขัน - ระดับมาตรฐานของทีมตรงข้าม - ระดับมาตรฐานของทีมตัวเอง - ลักษณะของผู้ชม - สภาพภูมิอากาศ - รูปแบบของอาหารการกิน สำหรับเรื่องของสภาพการแข่งขัน ผู้ฝึกสอนควรจะต้องทราบล่วงหน้าในระยะเวลาที่นาน เพียงพอสำหรับการเตรียมทีมเพื่อเข้าแข่งขัน เพื่อให้เกิดความคุ้นเคย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องของ สภาพอากาศ เวลา และอาหารการกิน เพื่อให้เกิดความคุ้นเคยมากที่สุดการเตรียมทีมเพื่อเข้าแข่งขัน ควรจะให้ใกล้เคียงกันสภาพของการแข่งขันมากที่สุด 2. การสอดแนม (Scouting) การสอดแนมเพื่อหาข้อมูลของฝ่ายตรงข้าม ควรจะทำล่วงหน้าซึ่งจะช่วยให้การวางแผน การแข่งขันได้ดีขึ้น ข้อมูลที่ได้จากการสอดแนมควรมีรายละเอียดอย่างชัดเจน เพื่อใช้เวลาในการ ศึกษาและวิเคราะห์เกี่ยวกับเทคนิคและแทคติคของฝ่ายตรงข้าม ทั้งนี้ถ้าความสามารถในทักษะ ของทีมเรายังไม่เพียงพอ โอกาสชนะทีมคู่แข่งขันที่มีความแน่นอนเหนือกว่าเราก็เป็นไปได้ยาก แต่ก็ควร จะเป็นประโยชน์ในโอกาสหน้า ไม่ใช่เพียงแค่ระยะเวลาช่วงสั้นๆ จะสามารถแก้ไขทีมให้เกิดความ สำเร็จได้ ข้อมูลที่ได้จากการสอดแนมฝ่ายตรงข้าม ควรจะประกอบด้วย 2.1 ส่วนประกอบของทีม ได้แก่ ระบบการเล่น เช่น ระบบ 4-2, 5-1 ตำแหน่งผู้เล่น 6 คนแรก และโอกาสในการเปลี่ยนผู้เล่นที่เป็นตัวหลักในการรุกและการรับ และสภาพวิญญาณ การเป็นนักสู้ของทีม 26 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

2.2 รูปแบบของทีม ได้แก่ - การเสิร์ฟ ใช้วิธีการเสิร์ฟแบบใด, มีกลวิธีการเสิร์ฟอย่างไร และมีการสับเปลี่ยน ตำแหน่งหรือไม่ - การรับลูกเสิร์ฟ รูปแบบในการยืนรับเป็นอย่างไร, ผู้เล่นคนใดรับลูกเสิร์ฟได้, ผู้เล่น คนใดรับลูกเสิร์ฟไม ่ดี, ผู้เล ่นคนใดรับลูกเสิร์ฟแล้วจะต้องมาตบบล็อกหน้าเน็ตด้วย จะต้อง วิเคราะห์ให้ดี - การตั้งเกมรับเป็นอย่างไร (Defense), ระบบการยืนรับเป็นอย่างไร, การบล็อกเป็น อย่างไร, ผู้เล่นคนใดยืนอยู่ตำแหน่งใดแล้วบล็อกได้ดีและมีประสิทธิภาพ - การรุก ฝ่ายตรงข้ามใช้การรุกแบบใด, ใช้การรุกแดนหน้าอย่างเดียวหรือมีผสม แดนหลังเข้ามาด้วย, ทำการรุกแบบรวดเร็วโดยใช้บอลเร็วเป็นหลักหรือใช้บอลหัวเสาเป็นหลัก ผู้เล ่นในตำแหน่งใดทำคะแนนได้มาก ตัวเซตชอบจ ่ายบอลให้ใครรุก ตัวรุกแต ่ละตัวตบบอล ไปในทิศทางใดเป็นส่วนใหญ่ -ตัวผู้ฝึกสอนฝ่ายตรงข้ามมีวิธีการอย่างไรเช่น วิธีการสอน การเปลี่ยนตัวการวางตำแหน่ง การขอเวลานอก การกระตุ้นทีม 2.3 การวางแผนการเล่น การวางแผนการเล่น ควรประกอบด้วยรายการต่างๆ ดังนี้ - การคาดการณ์ผลการแข่งขันโดยเปรียบเทียบระดับความสามารถของทีม - การวางตำแหน่งผู้เล่น 6 คนแรกในการยืนเพื่อเตรียมการในครั้งแรก - การเลือกเปลี่ยนผู้เล่นสำรองในตำแหน่งต่างๆ - เทคนิคและแทคติคในการรุกและการรับ - การเตรียมเปลี่ยนแผนการเล่น - เรื่องเกี่ยวกับจิตวิทยาของทีม 3. การจัดการสำหรับทีมก่อนและหลังการแข่งขัน 3.1การเดินทางถึงสนามแข่งขัน ทีมควรเดินทางไปให้ถึงสนามแข่งขันก่อนกำหนดการ แข่งขันอย่างน้อยหนึ่งชั่วโมงครึ่ง นักกีฬาทุกคนควรไปทำความคุ้นเคยกับสภาพสนาม แสงสว่าง และสิ่งต่างๆ ภายนอก โดยการเดินไปรอบๆ และเพื่อสภาพจิตใจที่มั่นคง 3.2 การประชุมก ่อนการแข ่งขัน เมื่อเปลี่ยนเครื่องแต ่งกายเรียบร้อยแล้ว ควรมี การประชุมโดยผู้ฝึกสอนในช่วงสั้นๆ โดยเน้นในเรื่องแผนการเล่นคร่าวๆ และกระตุ้นให้นักกีฬา ทำให้ดีที่สุด คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 27

3.3 การอบอุ่นร่างกาย การเตรียมการอบอุ่นร่างกายจะต้องขึ้นอยู่กับพิธีการก่อนการแข่งขัน ซึ่งประกอบด้วย การแนะนำทีม การบรรเลงเพลงชาติและเวลาที่ใช้อบอุ ่นร ่างกายอย ่างเป็นทางการในสนาม ดังนั้น ผู้ฝึกสอนจะต้องกำหนดแผนการอบอุ่นร่างกายให้สอดคล้องกับเวลาต่างๆการอบอุ่นร่างกาย จะเริ่มจากการยืดเส้นและกล้ามเนื้อ การวิ่งเบาๆ การวิ่งระยะสั้นๆ การกระโดด ฯลฯ จากนั้น จึงเริ่มใช้ลูกบอล (ถ้าเป็นไปได้ลูกบอลที่ใช้ควรเป็นลักษณะเดียวกับลูกที่ใช้แข่งขัน) ในช่วงการอบอุ่นร่างกายนี้ไม่ควรให้มีการฝึกทักษะหรือเทคนิคใหม่ ทั้งนี้ถ้านักกีฬา ทำได้ไม่ดีหรือเกิดความผิดพลาด ย่อมจะเกิดผลกับสภาพจิตใจด้วย ในตอนสุดท้ายควรจะให้มี การเสิร์ฟและการรับลูกเสิร์ฟโดยเฉพาะ ผู้เล่นที่จะเป็นตัวรับโดยเฉพาะควรจะได้มีโอกาสฝึกรับ มากกว่าผู้อื่น สำหรับตัวเชตที่ใช้ระบบการเล่นแบบ 5-1 ไม่ควรเข้าร่วมการฝึกการรับลูกเสิร์ฟ ในช่วงนี้ผู้ฝึกสอนจะสามารถประเมินสภาพของผู้เล่นแต่ละคน และพยายามไม่สร้างความกดดันใดๆ ให้แก่นักกีฬา 3.4 การเลือกจากการเสี่ยง ผู้ฝึกสอนและหัวหน้าทีมควรจะพิจารณาถึงสภาพสนามทั้งสองด้านและพิจารณา เลือกในการเสี่ยง โดยทั่วๆ ไปการเลือกนี้หัวหน้าทีมควรมีความรู้ในกติกาอย่างดีทั้งนี้เพราะ ในปัจจุบันการนับคะแนน จะใช้ระบบ Rally Point คือ มีการได้คะแนนทุกครั้งที่มีการเล่นลูก ดั้งนั้น การเลือกจากการเสี่ยงควรจะเป็นการเลือกรับลูกเสิร์ฟมากกว่าการเลือกเสิร์ฟ แต ่อย ่างไรก็ตามหลักการนี้จะไม ่เป็นเช ่นนี้เสมอไป ทั้งนี้อาจจะประกอบด้วย ปัจจัยอื่นๆ อีก เช่น สภาพสนาม ความสามารถในการเสิร์ฟของผู้เสิร์ฟคนแรกของทีม 3.5 ข้อแนะนำทั่วๆ ไป ในขณะแข่งขัน 3.5.1 การวางแผนการเล่นตั้งแต่เริ่มต้นเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง และจะต้องมั่นใจได้ว่า แผนการที่วางไว้บรรลุผล การอ่านแผนการเล่นเป็นสิ่งจำเป็นที่จะช่วยให้เกิดประโยชน์ได้มากและ ผู้ฝึกสอนจะต้องพยายามหาวิธีให้ผู้เล ่นตามแผนที่วางไว้(ผู้ช ่วยผู้ฝึกสอนหรือเจ้าหน้าที่อื่นๆ สามารถให้ข้อมูลต่างๆ ได้จากการวิเคราะห์การแข่งขันโดยข้อมูลทางสถิติอย่างง่ายๆ) 3.5.2 การมีวิญญาณเป็นนักสู้เป็นสิ่งสำคัญ ผู้ฝึกสอนจะต้องคิดเสมอว่าการแข่งขัน จะยังไม่จบจนกระทั่งถึงคะแนนสุดท้าย และผลการแข่งขันจะสามารถเปลี่ยนได้ตลอดเวลา ดังนั้น ผู้ฝึกสอนจะต้องพยายามสร้างหรือกระตุ้นให้นักกีฬามีวิญญาณนักสู้ตลอดเวลาแข่งขัน 3.5.3 ช่วงวิกฤตในแต่ละเซตควรจะเปลี่ยนจังหวะหรือกลวิธีการเล่น โดยเฉพาะ ในช่วงคะแนนที่ 8, 16 และ 20-21 เป็นช่วงที่จะต้องพยายามให้เป็นฝ่ายนำก่อนให้ได้ทั้งนี้เพราะ จะมีผลด้านจิตวิทยาของผู้เล่นด้วย 28 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

3.5.4 ผู้ฝึกสอนสามารถทำสิ่งต่างๆให้เกิดผลกับทีม สิ่งต่างๆควรมีการเตรียมการล่วงหน้า และมีการวางแผนไว้เช่น การเปลี่ยนตัวและการขอเวลานอก 3.5.5 ใช้กลวิธีต่างๆ ให้ถึงสิ้นสุดการแข่งขัน ขณะที่ทั้งสองทีมมีคะแนนคู่คี่กันมาก เช่น 22 : 23 จะต้องพยายามไม่ให้เสียการเล่นลูก 3.6 การปฏิบัติขณะแข่งขัน ผู้ฝึกสอนสามารถทำสิ่งต่างๆ ในขณะแข่งขัน คือ 3.6.1 การใช้เวลานอก ในช่วงการขอเวลานอกเพียง 30 หรือ 60 วินาทีจะต้องใช้ ให้เป็นประโยชน์และคุ้มค ่าที่สุด ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นที่จะให้ผู้เล ่นได้มีการประชุมกับผู้ฝึกสอน อย่างเร็วที่สุดที่บริเวณหน้าม้านั่งของทีมตนเอง การขอเวลานอกจะทำเมื่อ ก. เมื่อฝ่ายตรงข้ามทำคะแนนนำไปถึง4-5คะแนนติดต่อกัน และมีความจำเป็น ที่จะต้องหยุดจังหวะการทำคะแนนนี้ ข. เมื่อทีมเกิดความสับสนหรือผู้เล่นบางคนเล่นพลาดซ้ำบ่อยๆ ค. เมื่อผู้ฝึกสอนต้องการแนะนำกลวิธีเช่น จะเสิร์ฟไปที่ไหน จะรุกอย่างไรที่จะ ได้ประโยชน์ที่สุด หรือจะสกัดกั้นที่ไหน ง. เมื่อต้องการที่จะเปลี่ยนกลวิธีเนื่องจากคู่ต่อสู้สามารถจัดแผนการเล่นได้ จ. เมื่อผู้เล่นต้องการแรงกระตุ้นเพิ่มขึ้น ฉ. เมื่อผู้เล่นต้องการพักสภาพจิตใจ หลังจากมีการเล่นลูกที่ยาวนานในแต่ละครั้ง 3.6.2 การขอเปลี่ยนตัว ผู้ฝึกสอนจะขอเปลี่ยนตัวผู้เล่น โดยพิจารณาสิ่งต่างๆ ดังนี้ ก. เพื่อเพิ่มเกมรุก การรับให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น หรือเพื่อเปลี่ยนสภาพจิตใจ ในสนาม โดยเปลี่ยนเอาผู้เล่นตัวพิเศษเฉพาะลงแทน ข. เปลี่ยนผู้เล่นที่เล่นผิดพลาดจากแผน หรือทำผิดพลาดบ่อยๆ หรือแสดง ความไม่มีน้ำใจนักกีฬา หรือเกิดความไม่พอใจในเพื่อนร่วมทีม ค. ให้โอกาสผู้เล่นสำรองได้ลงเล่นในนัดที่ไม่มีผลต่อทีม ง. หยุดการแข่งขันเพื่อให้คำแนะนำกับทีม หรือหยุดจังหวะการเล่นของคู่ต่อสู้ (รวมถึงการขอเวลานอกด้วย) 3.6.3 การใช้เวลาในช่วงพักระหว่างเซต ในช่วงพักระหว่างเซตมีเวลา 3 นาทีที่ผู้ฝึกสอนสามารถสรุปผลในเซตที่ผ่านมา และสามารถพูดคุย ถึงกลวิธีที่จะใช้ในเซตต่อไป ผลจากการวิเคราะห์การแข่งขันหรือข้อสังเกต คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 29

จากผู้ช ่วยผู้ฝึกสอนสามารถใช้เป็นข้อมูลเพื่อปรับปรุงลำดับตำแหน ่งหรือตำแหน ่งเริ่มเล ่น โดยการคาดคะเนการวางตำแหน่งของทีมฝ่ายตรงข้ามในเซตต่อไป นักกีฬาทุกคนควรจะมีความมั่นใจ อย่างเต็มที่ที่จะชนะในเซตต่อไปก่อนที่จะเริ่มต้นเซต 4. การประเมินผลการแข่งขัน คณะผู้ฝึกสอน ได้แก่ ผู้ช่วยผู้ฝึกสอน หรือทุกคนที่เป็นผู้ช่วยผู้ฝึกสอนของทีม รวมทั้ง ผู้เล่นสำรองจะต้องพยายามเก็บข้อมูลเพื่อเป็นการช่วยเหลือผู้ฝึกสอน ซึ่งจะต้องเกี่ยวกับการผิดพลาด และการประสบผลสำเร็จในครั้งที่ผ่านมา การประเมินผลควรมีจุดหมายและประกอบด้วยสิ่งต่างๆ ดังนี้(Federation Internationale de Volleyball. 1997 : 158) 4.1 สัมฤทธิ์ผลของการวางแผนการเล่นและคุณภาพของทีม 4.2 การประเมินความสามารถของนักกีฬาและพฤติกรรมขณะแข่งขัน การใช้สถิติการวิเคราะห์การแข่งขัน จะทำให้ทราบข้อมูลต่างๆ ได้อย่างถูกต้อง ข้อมูล เกี่ยวกับทักษะการเล่นของนักกีฬา (ทั้งปริมาณและคุณภาพ) ในการแข่งขัน จะสามารถเก็บได้ โดยผู้ช่วยผู้ฝึกสอนหรือผู้เล่นบนม้านั่งผู้เล่นสำรอง หรือข้อมูลนี้สามารถนำเสนอโดยภาพยนตร์ หรือการบันทึกวีดิโอ ข้อมูลจากใบบันทึกผลการแข่งขันเป็นข้อมูลที่มีประโยชน์อย่างมาก ผู้ฝึกสอนควรจะ ศึกษาและทำความเข้าใจเกี่ยวกับข้อมูลและวิธีการบันทึกการแข่งขัน การใช้โปรแกรมอย่างง่ายๆ ในคอมพิวเตอร์จะสามารถทำให้ทราบเกี่ยวกับคะแนนต่างๆ ได้เป็นอย่างดีเช่น ได้ทราบว่าคะแนน ที่ได้หรือเสียมากที่สุดจากอะไร และในการหมุนแต ่ละตำแหน่งสามารถทำได้กี่คะแนน ฯลฯ ผู้ฝึกสอนควรหาโอกาสประชุมทีมในที่ที่สงบหลังการแข ่งขัน โดยจะต้องมีผลและการแปลผล ทางสถิติเกี่ยวกับการวิเคราะห์การแข่งขัน ผู้ฝึกสอนไม่ควรประชุมทีมทันทีหลังจากจบการแข่งขัน เพียงแต ่พูดเพียงเล็กน้อยเกี่ยวกับการชนะหรือแพ้เท ่านั้น โดยจะพูดถึงว ่านักกีฬาทุกคนนั้น ไม ่ใช ่เล ่นไม ่ดีอย ่างที่เขาคิด ช ่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการประชุมเพื่อวิเคราะห์การแข ่งขัน คือ วันที่จะทำการฝึกซ้อมในวันถัดไป โดยให้นักกีฬาได้มีโอกาสพูดแสดงความคิดเห็นก ่อน จากนั้นผู้ฝึกสอนจึงสรุปเหตุผลที่แพ้หรือชนะ เพราะอย่างไรในช่วงจบการประชุมจะต้องสรุป เพื่อการฝึกซ้อมในวันต่อไป 30 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

3. การวางแผนการฝึกซ้อม ในการวางแผนการฝึกซ้อมเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการสร้างทีมเพื่อไปสู่เป้าหมาย ไม่ว่าใน การแข่งขันหรือการพัฒนาทีมเพื่อไปสู่ความเป็นเลิศ การวางแผนการฝึกซ้อมมีอยู่3 ระดับ ดังนี้ 1. การวางแผนระยะยาว โดยทั่วไปอยู่ที่ 4-8 ปีถ้าในระดับชาติก็คือ การเตรียมทีมไปสู่ กีฬาโอลิมปิก 2. การวางแผนระยะกลาง โดยทั่วไปอยู่ที่ 1-2 ปีโดยทำต่อเนื่องจากแผนระยะยาว โดยมีโปรแกรมการแข่งขันรายการต่างๆ เข้ามาสอดแทรกตอนกลางของแผนระยะยาว 3.การวางแผนระยะสั้น อยู่ที่ระยะเวลา3-6เดือน เป็นการเตรียมที่เพื่อเข้าแข่งขันรายการ เฉพาะกิจ หรือการมีเวลาเตรียมทีมน้อย ซึ่งขึ้นอยู่กับการเตรียมทีมของแต่ละทีม สิ่งที่ต้องคำนึงสูงสุดในการวางแผนการฝึกซ้อม คือ การตั้งเป้าหมายสูงสุด (Goal) ของแต่ละทีม ซึ่งในการวางแผนการฝึกซ้อมนั้นจะมีโปรแกรมการแข่งขันในระดับต่างๆ เข้ามา ในการตั้งเป้าหมายสูงสุด ทางผู้ฝึกสอนจะต้องลำดับตามความสำคัญจากน้อยไปหามาก ตามลำดับดังต่อไปนี้ กระบวนการวางแผนการฝึกซ้อม ประกอบด้วย 1. การเตรียมทีม 1.1 ด้านร่างกาย คือ การฝึกซ้อมในเรื่องของสมรรถภาพร่างกาย ประกอบด้วย - ความแข็งแรง - ความอดทน - ความเร็ว - ความคล่องตัว - ความอ่อนตัว 1.2 ด้านจิตใจ - ความสามัคคี - การมีสมาธิ เป้าหมายทั่วไป เป้าหมายรอง เป้าหมายสูงสุด คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 31

ในการเตรียมทีมทั้งในด้านร ่างกายและจิตใจนั้นเป็นผลโดยตรงที่จะทำให้นักกีฬา เมื่อฝึกซ้อมไปแล้ว จะทำให้เกิดการพัฒนาใน 2 ด้าน คือ - ความแน่นอน - ความแม่นยำ 2. การวางแผนในเรื่องของสภาพการแข่งขัน ซึ่งเราจะต้องเตรียมทีมฝึกซ้อมให้ใกล้เคียง กับความเป็นจริงมากที่สุด ประกอบด้วย 2.1 แข่งขันที่ไหน แข่งเมื่อไหร่แข่งเวลาอะไร 2.2 สภาพภูมิอากาศเป็นอย่างไร 2.3 สถานที่แข่งขันนั้นเป็นอย่างไร 3. การรู้เขารู้เรา 3.1 การรู้เขาเพื่อที่จะทำการศึกษาจุดแข็งและจุดอ่อนของคู่ต่อสู้โดยใช้การสอดแนม (Scouting) การถ่ายทอดวีดิโอ (VDO Spy) 3.2 การรู้เรา เพื่อที่จะได้รู้ฝึกจุดอ ่อนจุดแข็งของทีมเรา และนำไปสู ่การฝึกซ้อม ที่ถูกต้อง เช่น ดูจากวีดิโอบันทึกการแข่งขันที่ผ่านมา ดูสถิติที่บันทึกเอาไว้ 4. การทดสอบ 4.1 การทดสอบสมรรถภาพร ่างกาย เพื่อให้ทราบความสมบูรณ์และความพร้อม ของร่างกาย 4.2 การทดสอบทางด้านจิตใจ เพื่อทราบความสมบูรณ์และความพร้อมของจิตใจ 5. การประเมินผล 5.1 การประเมินผลการฝึกซ้อม ควรทำหลังจากฝึกซ้อมของแต่ละวัน เพื่อปรับปรุง และแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆ 5.2 การประเมินผลการแข่งขัน ควรทำหลังจบการแข่งขัน เพื่อนำมาปรับปรุงแก้ไขข้อดี ข้อเสียต่างๆ เพื่อนำไปสู่กระบวนการฝึกซ้อมและแข่งขันต่อไป 32 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ตัวอย่างการฝึกซ้อมของผู้เล่นที่เริ่มต้นการเล่น (แผนครึ่งปี) ตัวอย่างโปรแกรมการฝึกซ้อมของผู้เล่นเบื้องต้น ซึ่งพิจารณาจากผู้เล่น ชั่วโมงการฝึก และความถี่ต่อสัปดาห์ ตัวอย่างตารางการฝึกซ้อมของผู้เล่นที่เริ่มต้นการเล่น (แผนครึ่งปี) สัปดาห์ วิชาและหัวข้อการฝึกซ้อม 1 การเล่นบอลโดยผู้เล่น 1 คน 2 การเล่นบอลโดยผู้เล่น 2 คน 3 การเล่นบอลสองมือล่างและมือเดียวโดยผู้เล่น 1 คน 4 การเล่นบอลสองมือล่างและการจัดท่าทางขั้นพื้นฐาน สำหรับการ เล่นลูกแดนหลัง 5 การเสิร์ฟและการตั้งรับบอลเสิร์ฟ 6 การส่งบอลโดยลูกมือล่าง 7 การเล่นแบบ 2 ต่อ 2, 3 ต่อ 3, 4 ต่อ 4 แบบการเล่นสนามขนาดเล็ก 8 การขว้างบอล จับบอล การครองบอล การส่ง โดยใช้ลูกมือบน 9 การส่งลูกมือบนและเคลื่อนที่ไปหลายทิศทาง 10 การเล่นเกมโดยส่งลูกมือบน (โดยการวิ่งและการก้าวไปด้านข้าง) 11 การตั้งบอลจากแดนหลังไปยังหน้าตาข่าย 12 การตั้งหน้าตาข่าย 13 การตั้งรับโดยผู้เล่น 2-3 คน 14 การฝึกตบบอล (การเหวี่ยงแขน การกระโดด) 15 การฝึกตบบอล (กระโดดและตบอย่างรวดเร็ว) 16 การฝึกตบบอล (การตบมุมสูง การเปลี่ยนตำแหน่งการตบ) 17 การรับลูกตบโดยการเคลื่อนที่หลายทิศทาง 18 การคาดการณ์ในการรับลูกตบ 19 การรับลูกตบโดยผู้เล่น 2-3 คน 20 การฝึกการตั้งรับ การรับในระดับสูง 21-22 เกมผู้เล่น 4 ต่อ 4 (สนามขนาด 6x4.5 เมตร) การเสิร์ฟลูกมือล่าง การรับลูกเสิร์ฟ การตั้งรับ และการตบ * การฝึกอย่างน้อย 2 วันต ่อสัปดาห์ 2 ชั่วโมงต ่อวัน 4 ชั่วโมงต ่อสัปดาห์ ชั่วโมงการฝึกทั้งหมด 88 ชั่วโมงต่อ 6 เดือน คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 33

การเริ่มต้นการฝึกซ้อม สิ่งที่ควรค�ำนึงถึงในการฝึกซ้อม 1. วางแผนการฝึกซ้อมที่ดีเพื่อพัฒนาทักษะทางด้านร ่างกายของผู้เล ่นและทัศนคติ ของผู้เล่นสำหรับการฝึกแต่ละครั้ง 2. การใช้กิจกรรมที่หลากหลายในการสร้างความคุ้นเคยกับบอลเพื่อพัฒนาความสามารถ ทางด้านร่างกาย 3. ควรฝึกซ้ำๆ อย่างน้อยประมาณ 10 ครั้ง จึงพัก 10-15 นาทีและฝึกต่อ 60 นาที 4. หลีกเลี่ยงการฝึกซ้อมที่เข้มงวด สำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี 5. ก่อนการฝึกซ้อมควรอบอุ่นร่างกาย 6. ศึกษาทฤษฎีและรูปแบบการเล่นให้เข้าใจยิ่งขึ้น 7. จัดเตรียมสภาพแวดล้อม การสร้างกำลังใจให้กับนักกีฬา สำหรับผู้เริ่มเล ่น การสร้างแรงจูงใจเป็นสิ่งที่สำคัญ 8. ผู้เล่นควรมีความรับผิดชอบรู้กฎระเบียบเพื่อพัฒนาความเป็นผู้นำ 9. คำนึงถึงสภาพทางด้านจิตใจของผู้เล่นเพื่อสร้างความมั่นใจในการฝึกซ้อม 10. มอบหมายหน้าที่ให้ผู้เล่นทุกคนในทีม 11. หลังจากการฝึกซ้อม ผู้เล่นควรวิเคราะห์ผลการแข่งขัน 34 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ผู้ฝึกสอนกับจิตวิทยาการกีฬา (Coach and Sport Psychology) ในสถานการณ์การแข ่งขันกีฬาในปัจจุบันจะมีการเกี่ยวข้องกับจิตวิทยาการกีฬา มากขึ้น ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของการแสดงความสามารถของนักกีฬานั้นจะประกอบไปด้วย องค์ประกอบ 3 ประการ คือ - สมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) เป็นดัชนีชี้ให้เห็นว่านักกีฬาจะแสดง ความสามารถทางด้านร่างกายที่มีอยู่มาใช้ได้มากน้อยเพียงใด ซึ่งองค์ประกอบของสมรรถภาพ ทางกาย ได้แก่ ความแข็งแรง ความอดทนของกล้ามเนื้อ ความอดทนของระบบไหลเวียนโลหิต ความแคล่วคล่องว่องไว ความอ่อนตัว พลังการประสานมือกับอุปกรณ์เป็นต้น - สมรรถภาพทางเทคนิค ทักษะ และกลยุทธ์ทางการกีฬา (Sport Techniques Skill and Strategies Fitness) เป็นความสามารถของนักกีฬา ซึ่งเป็นผลมาจากการเรียนรู้ และการฝึกหัดนักกีฬาที่มีทักษะสูง รู้จักเทคนิคและกลยุทธ์ในการกีฬาจะแสดงความสามารถ ออกมาได้สูง - สมรรถภาพทางจิตใจ (Mental Fitness) เป็นดัชนีที่ชี้วัดให้เห็นถึงความสามารถ ทางด้านจิตใจ ซึ่งมีส ่วนกับความสามารถทางกายที่จะแสดงพฤติกรรมทางการเคลื่อนไหว ที่มีประสิทธิภาพ องค์ประกอบที่สำคัญได้แก ่ ความมั่นใจในตนเอง การควบคุมความเครียด ความวิตกกังวลการสร้างสมาธิการสร้างจินตนาการความคิดในทางบวกความมุ่งมั่นความพยายาม สู่ความสำเร็จ เป็นต้น นักกีฬาที่ต้องการแสดงความสามารถของตนในระหว ่างทำการแข ่งขันให้ได้เต็มที่ ต้องมีการเตรียมความพร้อมทั้ง 3 องค์ประกอบนี้จะขาดอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ได้มิฉะนั้นจะทำให้ ประสิทธิภาพในการแข่งขันลดลงดังนั้นในการฝึกซ้อม ผู้ฝึกสอนต้องมีการออกแบบฝึกให้สอดคล้อง กับองค์ประกอบทั้งสามนี้เพื่อเพิ่มขีดความสามารถให้นักกีฬาในระหว่างทำการแข่งขัน ความวิตกกังวลในการกีฬา (Anxiety in Sport) ความวิตกกังวลเป็นสภาพทางอารมณ์อันไม ่พึงปรารถนาของบุคคลที่รู้สึกหวั่นไหว ไม่สบายใจ ล้มเหลว หรือเป็นผลจากการคาดเหตุการณ์ล่วงหน้าต่อเหตุการณ์หรือสถานการณ์ ที่จะเกิดขึ้น คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 35

สาเหตุของความวิตกกังวลทางการกีฬา - ขาดความเชื่อมั่นในความสามารถของตน - ความวิตกกังวลและคิดว่าตนเองจะต้องมีความวิตกกังวล - ความสามารถที่แสดงออกในการแข่งขันที่ผ่านมาต่ำกว่ามาตรฐานของตนเอง - การเชื่อว่าคุณค่าของตนเองขึ้นอยู่กับการแข่งขัน - ความพร้อมของร่างกายนักกีฬา - สภาพแวดล้อม สาเหตุต่างๆ เหล่านี้จะเห็นว่าทุกคนไม่สามารถขจัดความวิตกกังวลออกไปได้โดยสิ้นเชิง ทั้งนี้เพราะเกิดความกดดันขึ้นมามากมายในการแข่งขัน อย่างไรก็ดีนักกีฬาสามารถที่จะลดความรุนแรง ของความวิตกกังวลลงได้ วิธีการควบคุมความวิตกกังวล 1. วิธีการทางร่างกาย - ออกกำลังกายเคลื่อนไหวเป็นจังหวะ - ออกกำลังกายเพิ่มช่วงการเคลื่อนไหวของข้อต่อ - การหายใจลึกๆ 2. วิธีการทางจิตใจ - การยอมรับ คือ การทำจิตใจยอมรับสภาพการณ์สถานการณ์แวดล้อมต่างๆ ก็ช่วย ลดความวิตกลงได้ - การเบี่ยงเบนความคิด คือ การฝึกให้คิดในเรื่องอื่น โดยเปลี่ยนความสนใจไปที่อื่น - การคิดในทางที่ดีคือ ฝึกความคิดว่าสถานการณ์คู่แข่ง อุปกรณ์สิ่งแวดล้อม ทำให้ เราได้โอกาสดี 3. วิธีผ่อนคลายกล้ามเนื้อ มีด้วยกันหลายวิธีดังนั้น เพื่อให้ได้ประโยชน์จากการฝึกมากที่สุด หลังจากรู้สึกตึงเครียดเมื่อเคลื่อนไหวแต่ละครั้งให้เกร็งจุดนั้นไว้ประมาณ 5วินาทีรับรู้ถึงความรู้สึก ตึงเครียด แล้วผ่อนคลายให้หมดในทันทีอ่อนนุ่มทั้งหมด สังเกตความรู้สึกสบายที่เกิดขึ้นจาก การผ่อนคลายประโยชน์ของการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ - ช่วยลดความวิตกกังวล - ช่วยให้การฟื้นตัวได้เร็วขึ้น - ช่วยประหยัดพลังงาน - ช่วยให้นอนหลับสบาย - ช่วยให้ขจัดความเครียดจากกล้ามเนื้อ 36 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

4. วิธีการฝึกสมาธิ วิธีนี้เป็นวิธีที่ยากที่สุดในการฝึกที่จะช่วยลดความวิตกกังวล แต่ถ้ามีการฝึกกระทำ เป็นประจำสม่ำเสมอแล้วจะได้ผลดีที่สุด เพราะจะช่วยให้นักกีฬามีสมาธิอยู่กับการเล่น ลดความ กดดันระหว่างแข่งขัน ไม่คิดฟุ้งซ่าน มีความตั้งใจต่อสิ่งที่กำลังกระทำอยู่ ซึ่งในสถานการณ์กีฬา มีหลายสิ่งหลายอย่างที่เกิดขึ้น เช่น การเล่นของคู่ต่อสู้การคิดถึงการเล่นที่ผ่านมาและที่กำลัง จะเกิดขึ้น การคาดหวังของตนเองและผู้ชม เป็นต้น ปรัชญาของโค้ช โค้ชต้องเข้าใจว ่าการฝึกเป็นสิ่งเฉพาะบุคคล และเหมาะสมในแต่ละสถานการณ์ วิธีการฝึกอย่างเดียวกันอาจใช้ไม่ได้กับการฝึกกีฬาอย่างเดียวกันก็ได้การจะเป็นโค้ชได้ดีต้องศึกษา อบรมและปฏิบัติมาอย่างจริงจัง ไม่ใช่จะอ่านตำราแล้วจะมาเป็นผู้ฝึกสอนได้สิ่งที่โค้ชต้องระลึก อยู ่เสมอ คือ ความผิดหวังที่จะต้องมีและต้องเกิดกับตัวเองและทีมอยู ่เสมอ ตลอดจนปัญหา และข้อขัดแย้งที่จะเกิดขึ้นในตัวของโค้ชเอง ผู้ร่วมทีม และผู้เล่น ซึ่งโค้ชจะต้องรู้วิธีแก้ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น คุณลักษณะที่ดีของโค้ช 1. มีความรู้เกี่ยวกับสภาพร่างกายของมนุษย์ 2. ใฝ่หาวิธีการฝึกที่ทันสมัย 3. ความสามารถในการวิเคราะห์และแก้ไขท่าทาง 4. การสื่อสาร 5. การได้ประโยชน์สูงสุดจากบุคลากร 6. มีจริยธรรมและมีความเชื่อถือถึงคุณค่าของการแข่งขัน 7. การบุคลิกภาพที่ดี 8. มีปรัชญาเป็นของตนเอง 9. มีเป้าหมาย 10. ต้องอุทิศตน กระตือรือร้น และมีความคิดริเริ่ม 11. ต้องสร้างวินัยในทีม 12. ต้องไม่เห็นแก่ตัว 13. มีมนุษยสัมพันธ์ 14. มีความรู้และถ่ายทอดความรู้แก่ผู้เล่น คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 37

15. มีความเป็นผู้นำ 16. มีความรู้และเข้าใจด้านจิตวิทยา 17. มีความรับผิดชอบต่อผู้เล่นและชุมชน 18. มีความรู้เรื่องจิตวิทยา เวชศาสตร์การกีฬา วิทยาศาสตร์การกีฬา สรีรวิทยา การออกกำลังกาย และวิทยาศาสตร์การเคลื่อนไหว บทบาทของโค้ชกับการแข่งขัน ก่อนการแข่งขัน โค้ชที่ดีควรศึกษาทีมที่จะแข่งขันเพื่อเตรียมยุทธวิธีในการที่จะสร้างความสำเร็จแก่ทีม และโค้ชควรจะสร้างสมรรถภาพทางกายของนักกีฬา รวมทั้งความพร้อมทางด้านจิตใจในช่วง ก่อนการแข่งขันประมาณ 3-6 เดือน ก่อนฤดูการแข่งขันอาจจะแบ่งออกเป็นขั้นตอนดังนี้ 1. เตรียมและวางโปรแกรมการฝึก เพื่อพัฒนาทักษะเทคนิคยุทธวิธีของผู้เล่นและทีม ในช่วงการฝึกต่างๆ 2. วิเคราะห์การเล่นของทีมคู่แข่งขัน 3. ตระเตรียมผู้เล่นให้พร้อมเพรียง และสมบูรณ์ทางด้านร่างกายและจิตใจ ขณะทำการแข่งขัน 1. วางตัวผู้เล่นที่จะลงสนาม พร้อมส่งรายชื่อ 2. ควบคุมการอบอุ่นร่างกายของผู้เล่นให้เกิดประสิทธิภาพ 3. เน้นย้ำยุทธวิธีการเล่นอย่างสั้นและได้ใจความก่อนการแข่งขันจะเริ่มขึ้นเล็กน้อย 4. วิเคราะห์การเล่นของทีมและเทคนิคการเล่นของผู้เล่นทั้งฝ่ายเราและฝ่ายตรงข้าม 5. สรุปและวิจารณ์การเล่นของทีม และผู้เล่นภายหลังการแข่งขันสิ้นสุดลง เพื่อชี้จุดอ่อน และข้อผิดพลาด แนะนำวิธีแก้ไขและรับฟังข้อเสนอแนะ เพื่อนำไปปรับปรุงการเล่นในเกมต่อไป เมื่อสิ้นสุดการแข ่งขันและโค้ชพาลูกทีมเดินทางกลับถึงที่พัก โค้ชยังคงมีหน้าที่ และบทบาทที่ต้องกระทำอีกดังนี้ - ทำบันทึกเทคนิคการเล่นของผู้เล่น ข้อบกพร่องที่ควรแก้ไขตามความคิดตัวเอง - นัดประชุมผู้เล่นทั้งหมดและสต๊าฟโค้ช เพื่ออภิปรายผลการเล่นที่ผ่านมา ในการนี้ ผู้เล่นจะได้รับโอกาสให้พูดทั้งผู้ที่ลงเล่นและไม่ลงเล่น การพบปะพูดคุยครั้งนี้จะช่วยสร้างบรรยากาศ และเป็นศูนย์รวมจิตใจ ผู้เล ่นให้เกิดความสนใจร ่วมกันที่จะฝึกซ้อมและเตรียมตัวเพื่อแข ่งขัน ในโอกาสต่อไป 38 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

แรงจูงใจกับการกีฬา ชัยชนะใช่ทุกอย่าง แต่การพากเพียรพยายามนี่ซิคือ ทุกสิ่งทุกอย่าง แรงจูงใจกับการกีฬานั้น แบ่งได้หลายประเภท หลายรูปแบบ ในที่นี้จะยกตัวอย ่าง ประเภทแรงจูงใจที่นักจิตวิทยาบางกลุ่มได้แบ่งไว้ตามหลักการแสดงออกของพฤติกรรมได้เป็น 2 ประเภท 1. แรงจูงใจภายใน (Intrinsic Motives) แรงจูงใจที่เกิดจากแรงกระตุ้นอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่เกิดขึ้นภายในตัวเอง โดยไม่มีผลจากสาเหตุภายนอกเข้ามาเกี่ยวข้องในการกีฬา เป็นแรงจูงใจ ในการเล่นเพื่อการสนองความต้องการของตัวเองแรงจูงใจภายในมีความสำคัญและมีค่ามากสำหรับ นักกีฬาที่จะทำให้ประสบความสำเร็จในการฝึกซ้อมหรือเล่นกีฬา 2. แรงจูงใจภายนอก (Extrinsic Motives) คือ สภาพแวดล้อมที่อยู่รอบๆ ตัวนักกีฬา เช่น เงิน ทอง รางวัล ชื่อเสียง เป็นต้น แรงจูงใจชนิดนี้เกิดจากแรงผลักดันของสังคมเป็นตัวกระตุ้น ทำให้บุคคลแสดงพฤติกรรมเพื่อสนองความต้องการของสังคม ทฤษฎีแรงจูงใจเกี่ยวกับการกีฬา มี 4 ทฤษฎี 1.แรงจูงใจภายในและแรงจูงใจแบบประเมิน (Intrinsicand CognitiveEvaluation Theory) เป็นแรงจูงใจที่เกิดขึ้นเองโดยไม่มีรางวัลหรือสาเหตุภายนอกมาเกี่ยวข้อง เป็นการเล่น เพื่อสนุกสนาน สนุกที่จะได้เล่น ซึ่งแรงจูงใจภายในเกิดได้อย่างไร เพิ่มได้อย่างไร อธิบายไม่ได้ จึงต้องมีทฤษฎีแรงจูงใจแบบประเมินขึ้น ถือว ่าเป็นแรงจูงใจประเภทหนึ่งที่เกิดจากภายใน ซึ่งองค์ประกอบที่สำคัญคือ ความรู้สึกควบคุม หมายถึง การให้แรงเสริมภายนอก คือ เดิมทีเล่นเพื่อสนุกสนาน (แรงจูงใจ ภายใน) เมื่อมีแรงเสริมภายนอกจะเล่นเพื่อสิ่งของ เงินรางวัล ชื่อเสียง เป็นเหตุผลที่สำคัญ 2. แรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์(Achievement Motivation Theory) หมายถึง แรงขับหรือสิ่งเร้าใจที่ทำให้บุคคลมีความพยายามมุ่งมั่นที่จะไปถึงเป้าหมาย ดังนั้น ในการฝึกหรือแข่งขันกีฬา ถ้านักกีฬามีการรับรู้หรือถูกทำให้รับรู้ว่าตนเองมีความสามารถ ก็จะเกิดความมั่นใจ ความต้องการที่จะทำการฝึกให้ยากยิ่งขึ้น มีแรงจูงใจที่จะกระทำให้มากขึ้น 3. ทฤษฎีอ้างสาเหตุ(Attribution Theory) การอ้างสาเหตุของนักกีฬา เป็นการหาเหตุผลเข้าข้างตนเอง เพื่อรักษาความภาคภูมิใจ ในตัวเอง ซึ่งเป็นแรงจูงใจที่สำคัญในการเล่นกีฬา โค้ชเป็นบุคคลสำคัญที่จะช่วยปรับการอ้างสาเหตุ เมื่อมีการรับรู้ว่าประสบผลสำเร็จหรือล้มเหลว คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 39

โดยเมื่อนักกีฬาประสบผลสำเร็จ ให้อ้างสาเหตุเป็นเพราะความสามารถของนักกีฬา เพื่อสร้างความเชื่อมั่น หากประสบความล้มเหลว จะอ้างสาเหตุเดิมไม ่ได้เพราะจะทำลายความเชื่อมั่น และแรงจูงใจของนักกีฬา ควรจะอ้างเป็นเพราะขาดความพยายาม งานยาก คู่ต่อสู้เก่งกว่า ซึ่งเป็น สิ่งที่ไม่คงที่ดังนั้น นักกีฬาควรมีความพยายามมากขึ้น และใช้เวลาในการฝึกซ้อมมากขึ้น 4. การกำหนดเป้าหมาย (Goal Setting Theory) ต้องคำนึงถึงความเป็นไปได้ของเป้าหมาย ไม ่เช ่นนั้นการตั้งเป้าหมายจะทำให้ แรงจูงใจลดลง เพิ่มความคับข้องใจมากขึ้น การกำหนดเป้าหมายที่กำหนดต้องยาก เฉพาะเจาะจง สามารถวัดได้และไม่คลุมเครือ การกำหนดเป้าหมายสามารถใช้ได้ตลอดเวลาทั้งในระหว่างฝึกซ้อม และแข่งขัน ผลที่นักกีฬาได้รับจากการกำหนดเป้าหมาย - ช่วยสร้างบรรยากาศของการฝึกร่วมกันเป็นทีม - สร้างความเข้าใจระหว่างกันภายในทีม - เกิดความคิดที่จะพัฒนาตนเองมากขึ้น - การกำหนดเป้าหมายช่วยทำให้ทุกคนมีโอกาสประสบผลสำเร็จ แรงจูงใจกับนักกีฬา (Motivation and Athletes) - การยกย่องชมเชย - การใช้กฎเกณฑ์และการลงโทษ - การปลอบขวัญ - การกำหนดเงื่อนไข (ศึกษาคู่ต่อสู้แล้วมาฝึกพิเศษ) - การใช้เสียง - การปรับปรุงทีมหรือแก้ปัญหารายบุคคล - การพูดจี้ใจให้ได้สติ(ระหว่างก่อนแข่งขัน ขอเวลานอก พูดข้อดีข้อเสีย) - การใช้เทคนิคจิตวิทยา การกีฬาสร้างแรงจูงใจ (ให้คิดในทางบวก Positive Thinking) - การจัดบอร์ด (ยกย่องบุคคลดีเด่น ทีมรุก ทีมรับ ประจำตำแหน่งต่างๆ ในแต่ละสัปดาห์) - การประชาสัมพันธ์กับสื่อมวลชน 40 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

สมรรถภาพของมนุษย์ สามารถแบ ่งออกตามองค์ประกอบของสมรรถภาพที่มี ความแตกต่างกัน แบ่งได้ดังนี้ 1. สมรรถภาพทางกาย 2. สมรรถภาพทางกลไก 3. สมรรถภาพทางกลไกทั่วไป สมรรถภาพทางกาย หมายถึง ความสามารถของร่างกายในการประกอบกิจกรรมหรือ การงานอย่างหนึ่งอย่างใดได้อย่างมีประสิทธิภาพและไม่เหนื่อยอ่อนจนเกินไป ในขณะเดียวกัน ก็สามารถที่จะถนอมกำลังกายที่เหลือไว้ใช้ในกิจกรรมที่จำเป็นและสำคัญในชีวิตรวมทั้งกิจกรรมใน เวลาว่างเพื่อความสนุกสนานในชีวิตประจำวันได้ด้วย บทที่ 3 การเสริมสร้างสมรรถภาพที่เกี่ยวข้องกับ กีฬาวอลเลย์บอล ความแข็งแรง ความอ่อนตัว ความอดทน ระบบไหลเวียนเลือด และการหายใจ ความอดทน ของกล้ามเนื้อ สมรรถภาพ ทางกาย คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 41

สรุปได้ว่า สมรรถภาพทางกาย สมรรถภาพทางกลไก และสมรรถภาพทางกลไกทั่วไป ต่างก็หมายถึง สมรรถภาพของการทำงานของอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย กล่าวคือ สมรรถภาพ ทางกาย (Physical Fitness) ประกอบด้วย ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (Muscular Strength) ความอดทนของกล้ามเนื้อ (Muscular Endurance) และความอดทนของระบบไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจ (Cardio Vascular Endurance) เท่านั้น หากรวมพลังกล้ามเนื้อ (Muscular Power) ความเร็ว (Speed) ความคล ่องตัว (Agility) ความทรงตัว ความอ ่อนตัว (Body-Balance Flexibility) เข้าด้วยกัน จึงเรียกว ่า สมรรถภาพทางกลไก (Motor Fitness) และถ้ารวม ความสัมพันธ์ระหว่างเท้ากับตา (Eyes-Foots Coordination) และความสัมพันธ์ระหว่างมือกับตา (Eyes-Hands Coordination) เข้าด้วยกัน และจะกลายเป็นสมรรถภาพทางกลไกทั่วไป (General Motor Fitness) แสดงความสัมพันธ์ระหว่างสมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) สมรรถภาพทางกลไก (Motor Fitness) และสมรรถภาพทางกลไกทั่วไป (General Motor Fitness) Physical Fitness สมรรถภาพทางกาย General Motor Fitness สมรรถภาพทางกลไกทั่วไป สมรรถภาพ ทางกลไก Motor Motor Fitness Fitness Eyes-Foots Coordination ความสัมพันธ์ ระหว่าง เท้ากับตา Eyes-Hands Coordination ความสัมพันธ์ ระหว่าง มือกับตา BodyBalance, Flexibility ความทรงตัว ความอ่อน ไหว Muscular Endurance ความอดทน ของ กล้ามเนื้อ Muscular Strangth ความแข็งแรง ของ กล้ามเนื้อ Cardio Vascular Endurance ความอดทน ของระบบ ไหลเวียนโลหิต และระบบหายใจ Speed ความเร็ว Agility ความ คล่องตัว Muscular Power พลัง กล้ามเนื้อ 42 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

องค์ประกอบของสมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) องค์ประกอบของสมรรถภาพ ทางกลไก (Motor Fitness) และองค์ประกอบของสมรรถภาพทางกลไกทั่วไป (General Motor Fitness) นับว่ามีความสำคัญต่อการประกอบกิจวัตรประจำวัน การออกกำลังกายและการเล่นกีฬา ซึ่งสอดคล้องกับสำนักพัฒนาการพลศึกษา สุขภาพและนันทนาการ กรมพลศึกษา (2539: 14) ที่ว่า องค์ประกอบของสมรรถภาพทางกาย องค์ประกอบของสมรรถภาพทางกลไก และองค์ประกอบ ของสมรรถภาพทั่วไป องค์ประกอบทั้ง 3 ประการนี้ถ้าหากได้มีการฝึกฝนให้ทำงานที่นอกเหนือ จากงานประจำอยู ่เสมอแล้ว ก็จะทำให้แต ่ละส ่วนมีประสิทธิภาพสูงขึ้น และเมื่อนำไปใช้ใน การประกอบกิจกรรมอย ่างหนึ่งอย ่างใดพร้อมๆ กัน ก็จะเกิดเป็นสมรรถภาพที่สูงขึ้น และ การมีสมรรถภาพทางกายสูงขึ้นไม่ใช่จะต้องเล่นกีฬาได้เก่งทุกอย่าง เพราะการเล่นกีฬาจำเป็นต้อง อาศัยองค์ประกอบอื่นๆ ที่รวมกันแล้วเรียกว่าสมรรถภาพทางกลไกทั่วไป (General MotorFitness) แต่คนจะเล่นกีฬาได้เก่งจำเป็นต้องมีสมรรถภาพทางกายสูงเป็นพื้นฐาน ความหมายขององค์ประกอบสมรรถภาพทางกลไกทั่วไป วุฒิพงศ์ ปรมัตถากร (2537: 78-79) ได้กล่าวว่า สมรรถภาพทางกลไกทั่วไป (General Motor Fitness) คณะกรรมการนานาชาติเพื่อจัดมาตรฐานการทดสอบความสมบูรณ์ ทางด้านร่างกาย International for the Standardization of Physical (Fitness Test) ได้จำแนกองค์ประกอบสมรรถภาพทางกลไกทั่วไปไว้ดังนี้ 1. ความเร็ว (Speed) คือ ความสามารถของร่างกายในการเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยัง อีกที่หนึ่งโดยใช้ระยะเวลาสั้นที่สุด 2. พลังกล้ามเนื้อ (Muscular Power) คือ ความสามารถของกล้ามเนื้อในการทำงาน ได้อย่างรวดเร็วและแรงในจังหวะของกล้ามเนื้อหดตัวเพียงครั้งเดียว เช่น การยืนกระโดดไกล (Standing Broad Jump) เป็นต้น 3. ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (Muscular Strength) คือ ความสามารถของกล้ามเนื้อ ที่หดตัวเพียงครั้งเดียวโดยไม่จำกัดเวลา เช่น การยกน้ำหนัก เป็นต้น 4. ความอดทนของกล้ามเนื้อ (Muscular Endurance) คือ ความสามารถของกล้ามเนื้อ ที่ได้ประกอบกิจกรรมที่หนักกว่าปกติซ้ำซากได้เป็นระยะเวลานานอย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การวิ่งระยะไกล เป็นต้น 5.ความคล่องตัว(Agility)คือความสามารถของร่างกายที่จะบังคับควบคุมในการเปลี่ยน ทิศทางของการเคลื่อนที่ได้ด้วยความรวดเร็วและแน่นอน คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 43