คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล

• ตัวตบหลัก (Ace Spikers) ผู้เล่นตำแหน่งนี้เป็นผู้เล่นที่มีความสามารถในการตบบอลที่ดี, มีท่าทางที่ดีแข็งแรง, มีร่างกายที่แข็งแรง,สามารถประสบความสำเร็จในการตบบอลไม่ตำ่กว่า50% ในนักกีฬาผู้ชายและไม่น้อยกว่า 40% ในนักกีฬาผู้หญิง ในเกมการแข่งขัน • ตัวตบบอลเร็ว (Quick Spikers) เป็นผู้เล่นที่สามารถตบบอลได้เร็วในบอล A. B. C. D. หรือตบบอลสั้นในการรุกแบบผสมกับตัวเซต • ตัวเซต(Setter) เป็นผู้เล่นที่สามารถตั้งบอลให้ตัวตบ ตบบอลได้ในทุกตำแหน่งสามารถ ควบคุมบอลและจังหวะการปล่อยบอลให้ตัวตบได้สามารถปล่อยบอลให้ตบบอลเร็วได้ • ผู้เล่นทุกตำแหน่ง (All round Players) เป็นผู้เล่นที่มีขีดความสามารถในการใช้กลเม็ด เคล็ดลับ (เทคนิค) ในการเล่นได้หลายอย่างกล่าวคือการตั้งบอล,การสกัดกั้น,การตบ,การเสิร์ฟ, การรับตบ, การรับเสิร์ฟ • ผู้เล่นตำแหน่งตรงข้ามกับตัวเซต (Combined Setter Attacker) เป็นผู้เล่นที่อยู่ใน ตำแหน่งตรงข้ามกับตัวเซตในขณะที่ตัวเซตอยู่แดนหลังและสามารถตบบอลได้ในขณะที่อยู่แดนหน้า • ผู้เล่นตัวรับอิสระ (Liberow Players) เป็นผู้เล่นที่มีความสามารถในการรับที่ดีโดยเฉพาะ การรับเสิร์ฟและรับตบ วิธีการหมุนต�ำแหน่งเพื่อท�ำการเสิร์ฟ ในขณะแข่งขัน การเล่นทีมๆ ที่ได้รับลูกเสิร์ฟชนะการเล่นหรือฝ่ายเสิร์ฟทำเสียฝ่ายรับจะได้ สิทธิ์การเสิร์ฟ ผู้เล่นฝ่ายที่ได้เสิร์ฟจะต้องหมุนไปตามเข็มนาฬิกาก่อน 1 ตำแหน่ง แล้วจึงออกไปเสิร์ฟ ยกเว้นการเสิร์ฟเริ่มเล่นทุกเซต ผู้เล่นตำแหน่งที่ 1 สามารถทำการเสิร์ฟได้เลยไม่ต้องหมุนส่วนฝ่าย ตรงข้ามเมื่อได้สิทธิ์การเสิร์ฟ จะต้องหมุนก่อน 1 ตำแหน่ง จึงจะเสิร์ฟได้ ดังนั้นการหมุนตำแหน่งแต่ละครั้งจะกระทำได้ต่อเมื่อมีการเปลี่ยนเสิร์ฟ ซึ่งลำดับการหมุน ตำแหน่งนี้ต้องคงอยู่ตลอดการแข่งขันในเซตนั้นๆ และก่อนจะเริ่มเซตใหม่ลำดับการหมุนตำแหน่ง ของผู้เล่นอาจจะเปลี่ยนไปก็ได้แต่ต้องแจ้งในใบบันทึกตำแหน่งการแข่งขันให้ถูกต้อง แสดงลักษณการหมุนตำ�แหน่งเพื่อทำ�การเสิร์ฟ 4 6 3 6 1 1 194 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

การตั้งรับลูกเสิร์ฟ ชนินทร์ยุกตะนันทน์ได้กล่าวถึงการตั้งรับลูกเสิร์ฟไว้ดังนี้การตั้งรับจากการเสิร์ฟ มีวิธีการตั้งรับ จากการเสิร์ฟหลายๆ วิธีทั้งนี้ย่อมขึ้นอยู่กับความสามารถของผู้เล่น ถ้าผู้เล่นมีความคล่องตัวสูง วิธีการตั้งรับก็เป็นไปแบบหนึ่ง ผู้เล่นมีความคล่องตัวน้อย วิธีการตั้งรับก็จะเป็นไปอีกแบบหนึ่ง รูปแบบการตั้งรับการเสิร์ฟโดยทั่วไปจะมี4 แบบ • การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว M • การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว W • การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว U • การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว 1. การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว M การตั้งรับแบบนี้นิยมใช้สำหรับทีมที่เริ่มฝึกหัด เริ่มแข่งขันโดยใช้ผู้เล่นแดนหลัง 3 คน เป็นผู้รับลูกเสิร์ฟ เหมาะสำหรับทีมที่มีความคล่องตัวน้อย และรับลูกเสิร์ฟจากฝ่ายตรงข้ามที่เสิร์ฟลูกบอลได้แรงใกล้เส้นหลังผู้เล่นที่จะรับลูกเสิร์ฟยังไม่มั่นใจ ในตนเองมากนักการประสานงานในทีมจะยังไม่ค่อยดี จากภาพ แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว M โดยตำแหน่งที่3เป็นตัวเซตบอล ลักษณะนี้ผู้เซตจะยืนอยู่ตำแหน่งกลางหน้า การยืนรับจึงง่ายที่สุด ผู้รับลูกเสิร์ฟจึงเป็นหน้าที่ของ ผู้เล่น 3 คน คือ ตำแหน่ง 1, 6 และ 5 ซึ่งเป็นผู้เล่นในแดนหลัง 2. การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัวWการตั้งรับแบบนี้เหมาะสมกับทีมที่มีความคล่องตัวพอสมควร มีเวลาฝึกซ้อมมากพอสมควร และผู้เล่นในทีมแดนหลังมีความสามารถในการเล่นลูกสองมือล่างดี และมีความมั่นใจในตนเอง แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว M แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว w 4 5 5 4 3 6 2 1 3 2 6 1 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 195

จากภาพ แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว W โดยตำแหน่งที่ 4 เป็นตัวเซต ซึ่งเป็นผู้เล่นตำแหน่งหน้าซ้ายจะยืนใกล้ตาข่ายแดนหน้า ผู้เล่นตำแหน่งที่ 2, 3, 5 จะรับลูกเสิร์ฟ ที่ตกใกล้ตาข่ายและผู้เล่นตำแหน่งที่1และ6ซึ่งเป็นผู้เล่นแดนหลังจะรับลูกเสิร์ฟที่มีความรุนแรง ลอยมาในแดนหลัง 3. การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว U หรือแบบครึ่งวงกลมนี้ ปัจจุบันเป็นที่นิยมกันมาก เหมาะสำหรับที่มีผู้เล่นมีความคล่องตัวสูง มีสมรรถภาพทางกายที่ดีและมีการฝึกซ้อมทีมมาเป็นอย่างดี แต่การตั้งรับแบบนี้จริงๆ แล้ว รูปแบบบางตำแหน่งก็จะไม่มีเป็นครึ่งวงกลมที่ชัดเจน ต้องคำนึงถึง การยืนที่ถูกตำแหน่งเป็นหลัก จากภาพ แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว U โดยตำแหน่งที่ 5 เป็นผู้เซตและเล่น อยู่ตำแหน่งหลังซ้ายยืนอยู่ใกล้ตำแหน่งที่4ผู้เล่นตำแหน่งที่2และ4จะรับลูกเสิร์ฟที่ตกใกล้ตาข่าย และผู้เล่นตำแหน่งที่ 1, 3, และ 6 จะรับลูกเสิร์ฟที่มีความรุนแรงลอยมาในแดนหลัง 4. การตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว U (เกือกม้าคว่ำ) ใช้ผู้เล่นแถวหน้า ใช้ผู้เล่นแถวหน้า 3 คน ให้ผู้เล่นกลางหน้ายืนสูงขึ้นไปเล็กน้อย ตัวเซตซึ่งเป็นผู้เล่นแดนหลัง ยืนที่คู่ของเขา จากภาพ แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว (เกือกม้าคว่ำ) โดยตำแหน่งที่ 6 เป็นตัวเซตและอยู่ตำแหน่งกลางหลัง ยืนอยู่ใกล้ตำแหน่งที่ 3 ซึ่งเป็นคู่กัน ผู้เล่นตำแหน่งที่ 2, 3 และ 4 จะรับลูกเสิร์ฟที่ตกใกล้ตาข่ายและผู้เล่นตำแหน่ง1,5จะรับลูกเสิร์ฟที่มีความรุนแรงลอยมาในแดนหลัง แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว U แสดงลักษณะการตั้งรับลูกเสิร์ฟแบบรูปตัว 4 5 3 2 1 6 4 5 3 2 1 6 196 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ทรงศักดิ์ เจริญพงศ์ (2542 : 49) ได้กล่าวถึงการตั้งรับลูกเสิร์ฟไว้ดังนี้ปัจจุบันมีวิธีการ ยืนรับลูกเสิร์ฟ โดยใช้ตัวรับอิสระ(Libero) เป็นตัวรับ ทั้งนี้เพราะตัวรับอิสระนี้แต่ละทีมจะเลือกผู้เล่น ที่มีความสามารถพิเศษในการรับ ดังนั้นเพื่อให้ตัวเล่นอิสระลงไปรับลูกเสิร์ฟนั้น ผู้ฝึกสอนจะเปลี่ยนตัว กับผู้เล่นในตำแหน่งแดนหลังและรูปแบบต่างๆ ที่ได้กล่าวมาแล้ว โดยต้องพิจารณาว่าแบบใดเป็นแบบ ที่เหมาะสมกับทีมของตนเองมากที่สุด การเลือกตัวรับอิสระของทีมมีความจำเป็นและสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะตัวรับอิสระนี้ จะสามารถเปลี่ยนสถานการณ์จากการตั้งรับเป็นการเปิดเกมรุกได้ดังนั้น ผู้ฝึกสอนจึงควรเลือกหา ตัวรับอิสระที่มีคุณสมบัติดังนี้ • เป็นผู้เล่นที่เพื่อนร่วมทีมยอมรับ • มีความสามารถรับลูกได้อย่างดี • มีความคล่องแคล่วว่องไวสูง สามารถรับลูกได้ทุกลักษณะ • มีความสามารถในการอ่านเกมรุกของคู่ต่อสู้ได้อย่างดีแต่อย่างไรก็ตามรูปแบบและ พื้นฐานการรับลูกเสิร์ฟขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหลายอย่าง • พื้นที่ๆ รับผิดชอบ • วิธีการรับ จะต้องขึ้นอยู่กับ 2.1 ลักษณะการเคลื่อนที่ของตัวเซต 2.2 เป้าหมายของการรับ 2.3 ตัวผู้เสิร์ฟ • รูปแบบของการเคลื่อนไหว • บริเวณพื้นที่ที่ซ้อนกัน • การควบคุมพื้นที่ • พื้นที่ๆ เสิร์ฟยาก เกี่ยวกับระบบพื้นฐานในการเล่นแบบต่างๆ เช่น ระบบ 3-3, 4-2, หรือ 6-2 ผู้ฝึกสอน จะต้องระมัดระวังเกี่ยวกับระบบการตั้งรับ เพื่อให้เกิดการได้เปรียบให้มากที่สุด แต่หลักสำคัญคือ จะต้องรับลูกบอลแล้วส่งไปที่บริเวณระดับสูงสุดของตาข่าย ในการรับลูกเสิร์ฟจะมีการสับเปลี่ยนตำแหน่งกัน ทั้งนี้เพื่อเหตุผลต่างๆ ในการรุกต่อไป แต่การสับเปลี่ยนตำแหน่งนั้นจะต้องพิจารณาถึง • พื้นที่เป้าหมายในการรับลูกเสิร์ฟ • รูปแบบและเป้าหมายในการรุก • พิจารณาถึงผู้เล่นที่ถนัดมือขวากับมือซ้าย • ตัวเซต 1 คน หรือ 2 คน คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 197

• ระดับความสามารถของทีม • ระดับความสามารถของการรุกพิเศษ • ช่วงระยะของลูกบอลที่มีผลต่อการสับเปลี่ยนตำแหน่ง หลักการยืนรับลูกเสิร์ฟ อุทัย สงวนพงศ์และสมบัติคุณามาศปกรณ์กล่าวถึงหลักการรับลูกเสิร์ฟ นอกจาก มีท ่าเตรียมพร้อมที่ถูกต้องแล้ว ยังมีอีกสิ่งหนึ่งคือ มุมการยืนของผู้เล ่นในสนามที่เกี่ยวกับ มุมตกกระทบกับมุมสะท้อน เพื่อให้มุมรับลูกแรกส่งไปถึงคนเซตได้ดีจึงควรยืนดังนี้ • ผู้เล่นที่ยืนด้านซ้ายของสนามให้ก้าวเท้าซ้ายเฉียงไปข้างหน้า หัวไหล่ซ้ายหันไปทาง เสาตาข่ายด้านซ้ายมือ • ผู้เล่นที่ยืนด้านขวาของสนามให้ก้าวเท้าขวาเฉียงไปข้างหน้า หัวไหล่ขวาหันไปทาง เสาตาข่ายด้านขวามือ • ผู้เล่นยืนกลางสนามให้ยืนแยกเท้า ปลายเท้าทั้งสองเสมอกัน แสดงลักษณะพื้นที่เส้นทึบเป็นบริเวณที่การเสิร์ฟลูกลงบริเวณนั้นได้น้อย การรับบอลเสิร์ฟ (Service Reception) ชาญฤทธิ์วงษ์ประเสริฐ (ม.ป.ป. : 31) ได้กล่าวถึงการรับบอลเสิร์ฟไว้ดังนี้ แสดงลักษณะท่าพื้นฐานในการรับบอลเสิร์ฟ 1. ท่าพื้นฐานในการรับบอลเสิร์ฟ เมื่อเตรียมรับบอลเสิร์ฟ ต้องเคลื่อนที่ไปให้ตรงบอลอย่างรวดเร็วตาจ้องจับที่บอลรอจนบอล มาใกล้พอสมควรจึงใช้แขนรับบอลออกไป 198 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

5. การย ่อตัวลงต่ำเพื่อรับบอลเสิร์ฟ เมื่อบอลลอยมา ในระดับต่ำด้านหน้าของลำตัว ผู้เล่นจะต้องงอหัวเข่าย่อตัวนั่งลง ให้ตำ่ ที่สุดรอจนบอลลอยตำ่ลงมาใกล้แขน สายตาจ้องจับที่บอลตลอด เวลาจนบอลอยู่ในระยะห่างจากแขนพอเพียงที่จะควบคุมทิศทางและ ระยะทางได้ดี(ประมาณ 1 ฟุต) จึงเหวี่ยงแขนขึ้นรับบอลออกไป 2. การรับบอลเสิร์ฟขณะเคลื่อนที่ไปข้างหน้า เคลื่อนที่ ไปอยู่ตรงบอลอย่างรวดเร็ว ตาจับอยู่ที่บอล รอจนบอลเข้ามาใกล้ จึงควบคุมโดยการกดข้อมือลง เหยียดข้อศอก แล้วยกขึ้นรับบอล ต้องมองที่บอลจนกว่าบอลจะกระทบแขน 3. การรับบอลเสิร์ฟโดยก้าวเท้าไปด้านข้าง ถ้าบอลออกมา ด้านข้างลำตัวให้ก้าวเท้าไปด้านข้างจนบอลตรงลำตัวและจึงรับบอล 4. การรับบอลเสิร์ฟในระดับสูง ถ้าบอลลอยมาสูงกว่า ที่คาดเอาไว้ตรงหน้าอกต้องเหยียดและยกศอกขึ้นเพื่อรับบอล และป้องกันไม่ให้บอลกระทบหน้าอก แสดงลักษณะการรับบอลเสิร์ฟขณะเคลื่อนที่ไปข้างหน้า แสดงลักษณะการรับบอลเสิร์ฟโดยก้าวเท้าไปด้านข้าง แสดงลักษณะการรับบอลเสิร์ฟในระดับสูง แสดงลักษณะการย่อตัวลงต่ำเพื่อรับบอลเสิร์ฟ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 199

6. การรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำตัว ถ้าผู้เล ่นไม ่สามารถ เคลื่อนที่ไปรับบอลเสิร์ฟ โดยให้บอลตรงด้านหน้าลำตัวได้ทัน บอลจะลอยผ่านด้านข้างลำตัว ผู้เล่นจะต้องรับบอลโดยเหวี่ยงแขน เป็นแนวทแยงเยื้องไปข้างหน้า เพื่อรับบอลให้ลอยกลับไปยังตัวเซต 7. การรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำตัว ผู้เล ่นรับบอลเสิร์ฟ ทางด้านซ้ายโดยเหวี่ยงตัวไปทางขวาและควรก้าวเท้าซ้ายไปหน้าเท้าขวา 1 ก้าว เพื่อหน้าจะได้หันเข้าหาตัวเซต 8. การรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำตัวในขณะเคลื่อนที่ไปด้านข้าง จะเห็นได้อย่างชัดเจนว่าผู้เล่นรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำตัวโดยก้าวเท้า ไปด้านข้างเป็นเส้นทแยงมุม 45 องศา ถ้าก้าวเท้าไปด้านข้างตรงๆ บอลจะลอยออกไปนอกสนาม เมื่อเหวี่ยงแขนรับบอลแทนที่จะลอย กลับไปหาตัวเซตดังนั้นการก้าวเท้าและวางแขนดักบอลเป็นแนวทแยง มุม 45 องศา จึงเป็นเรื่องที่จำเป็นในการรับบอลเสิร์ฟที่ลอยมายัง ด้านข้างลำตัว เพราะเป็นมุมที่จะทำให้ทิศทางของบอล ลอยกลับไปยัง ตัวเซตที่รออยู่บริเวณตาข่ายได้ แสดงลักษณะการรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำ�ตัว แสดงลักษณะการรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำ�ตัว แสดงลักษณะการรับบอลเสิร์ฟด้านข้างลำ�ตัว 200 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

การพิจารณาการรับเสิร์ฟขึ้นอยู่กับลักษณะและความสามารถของผู้เสิร์ฟ ตามรูป จุดตกของบอลใกล้,กลางสนาม, ไกลท้ายสนาม และออกนอกสนาม (ลูกบอลข้ามหัวไหล่ ผู้เล่นท้ายสนามห่างจากสนามประมาณ 1 เมตร) การเสิร์ฟแบบไกล (Deep service) การพิจารณาการรับเสิร์ฟควรที่จะพิจารณาลักษณะการเสิร์ฟและความสามารถของ ผู้เสิร์ฟว่าได้ทำการเสิร์ฟแบบใด จุดตกของบอลอยู่ใกล้ไกลความเร็วของลูกบอลเร็วหรือช้า ดังรูป การรับเสิร์ฟแบบใกล้(Short or Long Service) การพิจารณาการรับเสิร์ฟควรที่จะพิจารณาลักษณะการเสิร์ฟว่าได้ทำการเสิร์ฟแบบใด จุดตกของบอลอยู่ไกล้ไกล ควาวเร็วของลูกบอลเร็วหรือช้า ดังรูป ผู้เล่นทั้ง 5 คน จะยืนอยู่บริเวณกลางสนามจนถึงท้ายสนาม ทิศการเสิร์ฟ ทิศการเสิร์ฟ ผู้เล่นทั้ง 5 คน จะยืนอยู่บริเวณหน้าเส้นเขตรุกจนถึงกลางสนาม คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 201

รูปแบบการรุกของทีม การรุกเป็นการเล่นที่คาดหวังที่จะทำคะแนน ส่วนมากจะเกี่ยวข้องกับการตบบอลไปยัง ฝ่ายตรงข้าม เพื่อให้ได้คะแนนตามกฎ กติกา ในการรุกด้วยการตบนั้นมีหลายรูปแบบด้วยกัน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับระดับความสามารถของทีม ส่วนมากสำหรับเด็กที่เพิ่งเริ่มหัดเล่นใหม่ๆ มักจะมีรูปแบบที่ง่ายๆ ไม่สลับซับซ้อนมากนัก ตัวอย่างการตบบอลสูงที่ตัวเซตส่งมาให้ในตำแหน่ง 4, 3, 2 (ซ้าย, กลาง, ขวา) การหยอดบอล (Tip ball) (Soft Spikes) สำหรับการตบบอลแบบเบาหรือการหยอดบอลแล้วนั้น ส่วนใหญ่จะกระทำก็ต่อเมื่อการรับบอล ให้ตัวเซตไม่ดีหรือตัวเซตส่งบอลให้ตัวตบไม่ดีแต่หากทีมที่มีเทคนิคการเล่นที่ดีอาจจะใช้เทคนิค การหยอดนี้เพื่อนำบอลลงสู่พื้นที่ว่างของฝ่ายตรงข้าม (Weak Area) ทำให้ได้คะแนน อาจจะเห็น การเล่นลักษณะนี้มากในการแข่งขันกีฬาวอลเลย์บอลชายหาดในที่นี้จะกล่าวเฉพาะประเภทในร่ม ดังรูปใช้ในกรณีที่ตัวเซตอยู่ในแดนหลังตำแหน่งที่ 1 (หลังด้านขวา) รูปแบบของการรับบอลตบ การรับตบเป็นทักษะที่สำคัญอีกทักษะหนึ่งในการเล่นวอลเลย์บอลเป็นทีม ซึ่งเป็นทักษะ ที่ป้องกันการเสียคะแนนให้คู่ต่อสู้และส่วนใหญ่ทักษะนี้จะอยู่ในกระบวนการการทำคะแนน (Points Phase) ซึ่งเริ่มจากการเสิร์ฟ-สกัดกั้น-รับตบ-เตรียมตัวเข้าสู่การรุกกลับ (Counter Attack) เซตบอลตบบอล-รองบอล 202 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

การรับตบโดยการสกัดกั้น 2 คน กับการตบบอลที่ตำแหน่ง 3 (กลางหน้า) และตำแหน่ง 2 (หน้าขวา) หากกระบวนการทำคะแนนนี้มีประสิทธิภาพ ก็จะสามารถได้แต้มจากการเสิร์ฟ แต่หาก การเสิร์ฟยังไม่สำเร็จสิ่งที่จะต้องทำก็คือการทำการสกัดกั้น ซึ่งการสกัดกั้นนี้เองจะมีความสัมพันธ์ เกี่ยวข้องกับรูปแบบการยืนรับตบ เพื่อรับบอลและควบคุมบอลได้ง่ายจนสามารถทำการรุกกลับ ได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป ในการรับตบนั้นนักกีฬาทุกคนในทีมจะต้องทำงานเกี่ยวข้องกับการเล่น ดังต่อไปนี้ • การสกัดกั้น • การรับบอลหยอด • การรับบอลตบไกลหลังตัวสกัดกั้นหรือการรับบอลหยอด (C การรับบอลตบไกลหลังตัวสกัดกั้นหรือการรับบอลหยอด) รูปแบบการสกัดกั้นและรับตบ 3 แบบ โดยการตบบอลจากตำแหน่ง 4, 3, 2 คน ตัวอย่างการรับตบโดยมีการสกัดกั้น 2 คน ในการตบบอลที่ตำแหน่ง 4 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 203

แบบการเข้ารองบอลจากการตบของฝ่ายตนเอง ในขณะที่ผู้เล่นฝ่ายตนเองคนใดวิ่งเข้ากระโดดตบลูก เล่นคนอื่นๆ ทุกคนต้องช่วยกัน เคลื่อนไหวเข้าไปเตรียมพร้อมที่จะรองรับบอลปะทะมือผู้สกัดกั้นฝ่ายตรงข้ามแล้วกระดอนกลับมา การรองบอลแบบ 3 : 2 มีผู้รองรับบอลระยะใกล้3 คน ระยะไกล 3 คน การรองบอลแบบ 2 : 3 มีผู้รองรับบอลระยะใกล้2 คน ระยะไกล 3 คน • = ตำแหน่งของคน*/ตบ เข้าตบตำ�แหน่งหน้า-ซ้าย เข้าตบตำ�แหน่งหน้า-ซ้าย เข้าตบตำ�แหน่งหน้า-ขวา เข้าตบตำ�แหน่งหน้า-ขวา เข้าตบตำ�แหน่งกลางหน้า เข้าตบตำ�แหน่งกลางหน้า 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 6 5 5 5 5 5 5 204 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

เกมน�ำทางเข้าสู่การเล่นทีม เนตบอลเกม (เกมขว้างและจับบอล) เริ่มเล่นเกมโดยขว้างบอลข้ามตาข่ายไปยังฝ่ายตรงข้าม ฝ่ายตรงข้ามขว้างบอลกลับหลัง จากจับบอล 1 ครั้ง และใช้ทักษะวอลเลย์บอล 1 ครั้ง จึงข้ามบอลกลับไปยังฝ่ายตรงข้าม ตามรูป การน�ำทางเข้าสู่การเล่นเกม วอลเลย์เทนนิส ใช้สนาม 4-6 เมตร ความสูงของตาข่าย 2 เมตร เริ่มเล่นเกมโดยส่งบอล ข้ามตาข่ายไปฝ่ายตรงข้ามโดยใช้ทักษะการเล่นลูกสองมือบน ให้ลูกบอลกระทบพื้น 1 ครั้งก่อน แล้วจึงเล่นลูกด้วยทักษะการเล่นลูกสองมือบนหรือสองมือล่าง เมื่อเล่นลูกแล้วจึงวิ่งไปอ้อมหลัง เพื่อนร่วมทีม ตามรูป คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 205

ชนินทร์ ยุกตะนันทน์. คู่มือการเรียนการสอนวอลเลย์บอลระดับมัธยมศึกษา. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์การศาสนา, 2532. ชาญฤทธิ์วงษ์ประเสริฐ. แบบฝึกทักษะการเล่นวอลเลย์บอล. กรุงเทพฯ : สมาคมวอลเลย์บอล, ม.ป.ป ทรงศักดิ์เจริญพงศ์. คู่มือการเล่นวอลเลย์บอล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์อักษรไทย, 2533. ธรรมนูญ ทองสงฆ์และเดชา เกียรติศิริ. คู่มือฝึกวอลเลย์บอลขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ โรงพิมพ์พิฆเนศ, 2526 ปราโมทย์ พงษ์ไชย และคณะ. คู่มือการสอนวอลเลย์บอล. สุพรรณบุรี: วิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดสุพรรณบุรี, ม.ป.ป. ปรีชา วุทธิเสน. วอลเลย์บอล 80. กรุงเทพฯ : ภาควิชาพลศึกษา คณะพลศึกษา มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ พลศึกษา, 2523. ปัญจะ จิตโสภี. ตำ�ราและกติกาวอลเลย์บอล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เลิศศิลป์, 2526. พยุงศรีปราณิตพลตรัง. เอกสารประกอบการสอน วิชาวอลเลย์บอล. เชียงใหม่ : วิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดเชียงใหม่, 2540 พรสวรรค์สระภักดิ์. การฝึกและการจัดการกีฬาวอลเลย์บอล. ชุมพร : วิทยาลัยพลศึกษา จังหวัดชุมพร. พลศึกษา, กรม. ประวัติการศึกษา. กรุงเทพฯ : ฝ่ายวิชาการ กองกีฬา กรมพลศึกษา, 2534. วีระพงษ์ บางทำ ไม้. วอลเลย์บอลขั้นพื้นฐาน. องค์การส่งเสริมกีฬาแห่งประเทศไทย : โรงพิมพ์ เอช-เอน, 2527. ศรีเกษม อุ่นประดิษฐ์และคณะ.วอลเลย์บอล.สุพรรณบุรี: วิทยาลัยพลศึกษาจังหวัดสุพรรณบุรี, 2532. ศึกษาธิการ, กระทรวง. หนังสืออ่านเพิ่มเติมพลศึกษาวอลเลย์บอล ชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์อรุณการพิมพ์, 2529. สุเนต นวกิจกุล. การสร้างสมรรถภาพทางกาย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, 2524. เสงี่ยม พรหมปัญพงศ์และสุชาติทวีพรปฐมกุล. หนังสือคู่มือการพลานามัย 5 (พ.305 วอลเลย์บอล). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช, 2537. อาภรณ์ธรรมนิยม. วอลเลย์บอลขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ : ภาควิชาพลานามัย คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2530. อุทัย สงวนพงศ์และสมบัติคุณามาศปกรณ์. คู่มือการฝึกกีฬาบอลขั้นพื้นฐาน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์อาร์ตโปรเกรต, 2543. การกีฬาแห่งประเทศไทย. คู่มือประกอบหลักสูตรผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล. ระดับชาติขั้นต้น. กรุงเทพฯ : กองพัฒนาบุคลากร สำ นักพัฒนาบุคลากรกีฬา. โรงพิมพ์อาร์ตโปรเกรต, 2547. Federation International. De Volleyball Caoch Digest Lausan Snitzerland. 1997. บรรณานุกรม 206 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate

ที่ปรึกษา นางแสงจันทร์ วรสุมันต์ อธิบดีกรมพลศึกษา นายพัฒนาชาติ กฤดิบวร รองอธิบดีกรมพลศึกษา นายชลิต เขียวพุ่มพวง รองอธิบดีกรมพลศึกษา คณะผู้จัดทำ นางแสงจันทร์ วรสุมันต์ ประธานกรรมการ นายสิทธิศักดิ์ ดำรงสกุล รองประธานกรรมการ นายสมพร โสตถิสุพร กรรมการ ร.ท.อนุสรณ์ บัณฑิต กรรมการ น.อ.ชูเกียรติ ไทยใหญ่ กรรมการ นายสมโภชน์ ยิ้มพลอย กรรมการ นายนิทัศน์ ปฐมภาคย์ กรรมการ ผู้เรียบเรียง นางสุพิทย์ วีระใจ ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาบุคลากรการพลศึกษาและการกีฬา นายสมพร โสตถิสุพร ผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลสมาคมฯ ร.ท.อนุสรณ์ บัณฑิต ผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลสมาคมฯ น.อ.ชูเกียรติ ไทยใหญ่ ผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลสมาคมฯ ร.ท.จักรสุวรรณ โตเจริญ ผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอลสมาคมฯ นางบงกชรัตน์ โมลี หัวหน้ากลุ่มวิชาการและมาตรฐานวิชาชีพ คณะกรรมการจัดทำคู่มือผู้ฝึกสอน กีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate 207

ชื่อหนังสือ คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate ปีที่พิมพ์ 2555 จำ�นวน 1,000 เล่ม ออกแบบ นายเกียรติศักดิ์บุตรศาสตร์ บริษัทสามเจริญพาณิชย์(กรุงเทพ) จำกัด 248/47 ถนนจรัญสนิทวงศ์แขวงบางอ้อ เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทรศัพท์ 0 2424 1963, 0 2424 5600 โทรสาร 0 2435 2794 พิมพ์ที่ สำ นักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชูปถัมภ์ 2/9 ซอยกรุงเทพฯ-นนทบุรี31 เขตบางซื่อ กรุงเทพฯ 10800 โทรศัพท์ 0 2910 7001-2 โทรสาร 0 2585 6466 208 คู่มือผู้ฝึกสอนกีฬาวอลเลย์บอล T-Certificate