สนุกคิดในชีวิตประจําวันแบบเศรษฐศาสตร์

ดี ฯลฯ ผูห้ ญงิ สว่ นมากสารภาพวา่ ชอบผูช้ ายทร่ี ำ�่ รวย แมว้ า่ ผูช้ ายสมยั ก่อนไมค่ ่อย
อา้ งเร่อื งความรวยของผูห้ ญงิ ทต่ี อ้ งการแต่งงานดว้ ย แต่จากการศึกษาส�ำรวจของ
หน่วยงานทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง ในตอนน้ีกเ็ ร่มิ มกี ารอา้ งถงึ กนั แลว้

อ�ำนาจซ้อื ทแ่ี ต่ละคนน�ำเขา้ ไปในตลาดแบบไมเ่ ป็นทางการส�ำหรบั การหาคู่
แต่งงาน คอื สง่ิ ทต่ี ดิ ตวั มากบั ลกั ษณะส่วนบคุ คลของแต่ละคน วธิ กี ารวดั อ�ำนาจ
ซ้อื ของผูท้ ต่ี อ้ งการหาคู่จะวดั โดยใชค้ ่าเฉลย่ี ถ่วงนำ�้ หนกั ของลกั ษณะส่วนบคุ คล
ต่างๆ ทเ่ี ขาหรอื เธอมอี ยู่หรอื เป็นเจา้ ของอยู่ ซง่ึ ค่าตวั เลขแสดงนำ�้ หนกั ของแต่ละ
ตวั แปรจะแสดงความส�ำคญั ของลกั ษณะสว่ นบคุ คลนน้ั ๆ เมอ่ื เทยี บกบั ลกั ษณะสว่ น
บคุ คลทงั้ หมด ดว้ ยวธิ กี ารวดั น้ี แต่ละบคุ คลจะมคี ่าตวั เลขดชั นปี ระจ�ำตวั ระหวา่ ง
1 ถงึ 10 ยง่ิ ค่าดชั นสี ูง กห็ มายถงึ บคุ คลนนั้ ยง่ิ มสี ่วนผสมของลกั ษณะส่วนบคุ คล
ทด่ี เี ป็นทต่ี อ้ งการมากข้นึ ผูท้ ต่ี อ้ งการหาคู่แต่ละคนจะถกู สมมตใิ หด้ �ำเนินการตาม
กฎคอื “แต่งงานกบั คนทด่ี ที ส่ี ุดทต่ี อ้ งการคณุ ” และเมอ่ื น�ำผลการวเิ คราะหท์ ไ่ี ดม้ า
จบั คู่กนั กจ็ ะไดแ้ บบกระสวนการจบั คู่แบบคละ ซง่ึ ผูท้ ไ่ี ดค้ ะแนนเตม็ 10 จะคู่กบั
อกี คนทไ่ี ด้ 10 เช่นกนั และคนทไ่ี ด้ 9 จะคู่กบั อกี คนทไ่ี ด้ 9 แบบน้ี และต่อไป
เรอ่ื ยๆ ซง่ึ วธิ วี เิ คราะหอ์ ย่างหยาบๆ ขา้ งตน้ ใชใ้ นการจบั คู่โดยทไ่ี มต่ อ้ งใชค้ วามรูส้ กึ
เพราะเหตุใด อายุเฉล่ียของการแต่งงานครัง้ แรกจงึ มีแนวโน้มเพ่มิ ขนึ้
(กรณีศกึ ษาของ จัสตนิ กริมม์)
ในสหราชอาณาจกั รเมอ่ื ปี 1960 พบว่าอายุเฉลย่ี ของการแต่งงานครงั้ แรกของผูช้ าย
คอื 26 ปี และ 23 ปีส�ำหรบั ผูห้ ญงิ ต่อมาในปี 2005 อายุเฉลย่ี เพม่ิ ข้นึ เป็น 31 ปี
และ 29 ปี ตามล�ำดบั ในประเทศอน่ื ๆ ทวั่ โลกกม็ แี นวโนม้ การเปลย่ี นแปลงใน
ทางคลา้ ยคลงึ กนั เช่น ในออสเตรเลยี เมอ่ื ปี 2005 อายุเฉลย่ี เมอ่ื แต่งงานครง้ั แรก
คอื 28.70 ปีส�ำหรบั ผูช้ าย และ 26.90 ปีส�ำหรบั ผูห้ ญงิ ซง่ึ เพม่ิ ข้นึ จากปี 1970 คอื
23.40 ปีส�ำหรบั ผูช้ าย และ 21.19 ปี ส�ำหรบั ผูห้ ญงิ เพราะเหตใุ ด ผูค้ นจงึ รอให ้
มอี ายมุ ากข้นึ จงึ แต่งงาน

บทท่ี 10 การเรียกร้องหาความรักและเงินตรา 249

เหตผุ ลประการแรกคอื ระดบั รายไดท้ ส่ี ูงข้นึ ช่วยใหส้ ามารถเขา้ ถงึ การศึกษา
ต่อในระดบั ท่สี ูงข้นึ กว่าเดมิ มากข้นึ ทง้ั ระดบั และระยะเวลาการศึกษาท่คี นคน
หน่ึงจ�ำเป็นตอ้ งใชเ้ พอ่ื ใหไ้ ดง้ านหรอื ต�ำแหน่งทด่ี ขี ้นึ ก็มแี นวโนม้ เพม่ิ ข้นึ ตวั อย่าง
เช่น เมอ่ื 40 – 50 ปีทแ่ี ลว้ คนทจ่ี บสายอาชพี ในระดบั ปวช. หรอื ปวส. สามารถ
ท�ำงานธนาคารเป็นพนกั งานรบั ฝาก–เบกิ –ถอนเงนิ หนา้ เคานเ์ ตอรไ์ ด้แต่ทกุ วนั น้จี ะ
ตอ้ งจบระดบั ปรญิ ญาตรเี ท่านนั้ เน่อื งจากตลาดแรงงานในปจั จบุ นั มกี ารแขง่ ขนั สูง
มาก ผลการสอบและตวั ช้วี ดั อน่ื ๆ ของระดบั การเรยี นทด่ี กี ม็ ผี ลกระทบเพม่ิ ข้นึ ต่อ
ความกา้ วหนา้ ในอาชพี ดว้ ย

สาเหตทุ ก่ี ลา่ วมาส่งผลใหค้ ่าเสยี โอกาสของการแต่งงานเรว็ เพม่ิ สูงข้นึ แปล
วา่ การแต่งงานเรว็ เกนิ ไปจะท�ำใหล้ �ำบากมากข้นึ ในการศึกษาต่อระดบั ทส่ี ูงข้นึ อาจ
มบี ตุ รตอ้ งดูแล หรอื ค่าเสยี โอกาสในแงท่ ท่ี กุ คนต่างหวงั จะไดแ้ ต่งงานกบั คนทม่ี ี
อนาคตดี รุ่งเรอื ง และเจรญิ กา้ วหนา้ อกี ดว้ ย ซง่ึ ขอ้ มลู ทต่ี อ้ งใชใ้ นการประเมนิ
ความส�ำเร็จยงั ไมม่ ใี หเ้หน็ เพราะอายุยงั นอ้ ยเกนิ ไป หรอื ยงั เร็วเกนิ ไปเมอ่ื เปรยี บ
เทยี บกบั ในอดตี ทผ่ี ่านมา

ในอดตี ขอ้ ดปี ระการหน่ึงทไ่ี ดจ้ ากการแต่งงานเรว็ คอื มโี อกาสพบคู่และ
ไดแ้ ต่งงานกบั คนทด่ี กี ่อนคนอน่ื ๆ เพราะถา้ แต่งงานลา่ ชา้ ก็อาจมผี ูอ้ ่นื แย่งชงิ ไป
ท�ำใหห้ มดโอกาสเจอคนทด่ี ไี ดอ้ กี หรอื อาจไมไ่ ดแ้ ต่งงานอกี ต่อไป แต่ปจั จบุ นั น้ี
ความกงั วลดงั กลา่ วมนี อ้ ยลง ดว้ ยระดบั รายได้ การศึกษา และโอกาสทางสงั คม
ทม่ี มี ากข้นึ ช่วยใหม้ โี อกาสเขา้ ถงึ และรูจ้ กั ผูค้ นทม่ี ศี กั ยภาพเป็นคู่แต่งงานมากข้นึ
นนั่ เอง ดว้ ยเหตนุ ้ี ความจ�ำเป็นตอ้ งแต่งงานเรว็ ในปจั จบุ นั จงึ ลดลง เพราะไมม่ คี ่า
เสยี โอกาส หรอื มคี ่าเสยี โอกาสนอ้ ยกวา่ เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั ในอดตี ทผ่ี ่านมา

ประโยชนอ์ กี ดา้ นหน่งึ ของการแต่งงานเรว็ ทม่ี กี ารอา้ งถงึ กค็ อื โอกาสมบี ตุ ร
และไดเ้ล้ยี งดูในขณะทต่ี วั เองยงั หนุ่มยงั สาว สุขภาพดี และแขง็ แรงเพยี งพอ อยา่ งไร
กด็ ี ประโยชนท์ อ่ี า้ งน้มี คี วามส�ำคญั ลดลงในปจั จบุ นั เน่อื งจากพฒั นาการของระบบ
สุขภาพหรอื การรกั ษาพยาบาลท�ำใหค้ นเรามชี วี ติ ยนื ยาวข้นึ

250 สนุกคดิ ในชวี ิตประจ�ำวนั แบบเศรษฐศาสตร์

โดยสรุป ค่าเสยี โอกาสของการแต่งงานเร็วมแี นวโนม้ เพม่ิ ข้นึ ในขณะท่ี
ประโยชนเ์ พม่ิ ทไ่ี ดก้ ลบั มแี นวโนม้ ลดลง และเป็นเหตผุ ลอธบิ ายวา่ ท�ำไมอายุเฉลย่ี
ของการแต่งงานครง้ั แรกจงึ มแี นวโนม้ เพม่ิ ข้นึ ในปจั จบุ นั
เพราะเหตุใด คนสมัยนีจ้ งึ หาคู่ใหม่ได้ง่าย ทงั้ ๆ ท่มี ีคู่อยู่แล้ว
(กรณีศกึ ษาของ ฮีเทล พีเทล)
ชายหนุ่มคนหน่งึ มเี พอ่ื นสนทิ เป็นสาวสวย ความสมั พนั ธข์ องทง้ั คู่เป็นความรกั แบบ
เพอ่ื น คนื หน่ึง ฝ่ายหญงิ ชวนชายหนุ่มไปเทย่ี วผบั เธอพดู วา่ “ฉนั ก�ำลงั ช่วยคุณให ้
พบกบั ใครบางคนในคนื น้”ี และทงั้ สองกไ็ ปเทย่ี วผบั ดว้ ยกนั ซง่ึ โดยนสิ ยั ของฝ่าย
หญงิ แลว้ ไมค่ ่อยชอบไปสถานทแ่ี บบน้ีเทา่ ไร เมอ่ื ทง้ั สองคนนงั่ ลงทเ่ี กา้ อ้เี รยี บรอ้ ย
ฝ่ายหญงิ เร่มิ จบั มอื ฝ่ายชายมากอดและจอ้ งมองเขาดว้ ยสายตาทเ่ี ป่ียมดว้ ยความ
รกั ท่ามกลางสายตาของคนอน่ื ในผบั และเธอกพ็ ดู กระซบิ บอ่ ยครง้ั ทข่ี า้ งหูเขา หลงั
จากนนั้ ไมน่ าน เธอกข็ อลากลบั พรอ้ มกบั ขอใหเ้ขามาดม่ื กาแฟกบั เธอในตอนเชา้ วนั
รุ่งข้นึ หลงั จากทเ่ี ธอออกจากผบั ไปแลว้ มหี ญงิ สาววยั รุ่นหลายคนเขา้ มาพดู คยุ กบั
เขา ซง่ึ สรา้ งความประหลาดใจใหเ้ขามาก ค�ำถามคอื เพราะเหตใุ ดหญงิ สาวเหลา่ น้ี
จงึ แสดงความสนใจในตวั ชายหนุ่มผูน้ ้ีในทนั ทที นั ใด

ตามทน่ี ดั หมายกนั ไวว้ า่ จะมาดม่ื กาแฟในเชา้ วนั รุ่งข้นึ เพอ่ื นหญงิ ของเขา
ไม่ไดแ้ สดงความประหลาดใจใดๆ เมอ่ื ไดย้ นิ เร่อื งทเ่ี ขาเลา่ ว่า ไดร้ บั ความสนใจ
มากมายจากหญงิ สาวสวยหลายคนในผบั เธอบอกเขาวา่ “ฉนั รูอ้ ยู่เตม็ อกแลว้ วา่
อะไรจะเกดิ ข้นึ ”

เธอบอกเพอ่ื นชายของเธอต่อว่า “มนั ยากทจ่ี ะรูว้ า่ ผูห้ ญงิ ทค่ี ุณสนใจจะเป็น
คนดหี รอื ไม่โดยดูจากเพยี งรูปลกั ษณ์ภายนอก ผูห้ ญงิ ในผบั เหลา่ นนั้ เขา้ ใจดวี ่า
ผูห้ ญงิ สวยโดยทวั่ ไปจะเป็นทห่ี มายปองของผูช้ าย และเมอ่ื หลายคนไดส้ งั เกตเหน็
วา่ ฉนั ซง่ึ เป็นคนสวยเอาอกเอาใจคณุ เป็นอย่างดี เธอเหลา่ นนั้ จงึ รูท้ นั ทวี า่ คณุ คงเป็น
ผูช้ ายดที น่ี ่าคบหา ซง่ึ บอกไดจ้ ากการกระท�ำของฉนั ทม่ี ตี ่อคณุ นนั่ เอง”

บทที่ 10 การเรียกร้องหาความรักและเงินตรา 251

เพราะเหตุใด ความกระดากอายจงึ เป็ นคุณสมบตั ทิ ่มี ีเสน่ห์
ชายโสดหรอื หญงิ โสดทอ่ี ยูใ่ นวยั พรอ้ มทจ่ี ะแต่งงาน บางคนใชเ้วลาคบหาและตดั สนิ
ใจเลอื กหาคู่ครองค่อนขา้ งนาน อาจไปเทย่ี วผบั ดว้ ยกนั เป็นสมาชกิ แฟนคลบั ไป
ออกก�ำลงั กายในยมิ เดยี วกนั ไปท�ำบญุ วดั เดยี วกนั หรอื แมก้ ระทงั่ ใชบ้ รกิ ารจาก
ธุรกจิ หาคู่เช่นเดยี วกนั แต่บอ่ ยครง้ั ทเ่ี ราพบว่าทงั้ คู่ตดั สนิ ใจเลกิ คบกนั เพยี งแค่
เขาหรอื เธอแสดงออกมากเกนิ ไปถงึ ความตอ้ งการทอ่ี ยากแต่งงานเรว็ เพราะเหตุ
ใด ผูท้ มี่ องหาค่แู ต่งงานจงึ ชอบลกั ษณะความกระดากอายทีค่ วรมอี ย่ใู นตวั ของผู ้
ทจี่ ะมาเป็นค่คู รอง

ครงั้ หน่งึ โกรโช มารก์ ซ์ ไดก้ ลา่ ววา่ “จะไมย่ อมเขา้ เป็นสมาชกิ ชมรมหรอื
สมาคมใดทงั้ ส้นิ ถา้ เขา้ ร่วมเพยี งเพอ่ื ใชเ้ป็นวธิ กี ารในการแสวงหาคู่ครองหรอื สรา้ ง
ความสมั พนั ธส์ ่วนตวั กบั เพศตรงขา้ ม” ซง่ึ เขามองวา่ เป็นทศั นคตกิ ารหาคู่ทน่ี �ำไปสู่
ความลม้ เหลว

ดงั ทอ่ี ธบิ ายไวแ้ ลว้ วา่ คนทวั่ ไปจะมองหาคู่ทเ่ี ป็นคนใจดี มคี วามเมตตากรณุ า
ฉลาด สุขภาพแขง็ แรง ซอ่ื สตั ย์ อารมณเ์ ยน็ ไมใ่ จรอ้ น และรูปร่างหนา้ ตาดี ซง่ึ บาง
ลกั ษณะสามารถดูไดง้ า่ ยจากภายนอก แต่บางลกั ษณะกด็ ูยาก คนทม่ี คี ณุ สมบตั ิ
พรอ้ มดงั กลา่ ว แน่นอนวา่ ยอ่ มเป็นทห่ี มายปองและตอ้ งการของเพศตรงขา้ มมาก และ
ไมน่ ่าจะส้นิ ไรไ้ มต้ อกถงึ กบั หาคู่ครองไมไ่ ด้แต่ขอ้ เทจ็ จรงิ ดงั กลา่ วจะไมเ่ ป็นจรงิ กบั
ผูท้ ร่ี ูต้ วั เองวา่ ขาดคณุ สมบตั ดิ งั กลา่ ว โดยเฉพาะทส่ี งั เกตเหน็ ไดย้ ากจากรูปลกั ษณ์
ภายนอก คนกลมุ่ หลงั น้ีมแี นวโนม้ เคยถกู ปฏเิ สธจากแฟนหรอื คนรกั ทห่ี มายปอง
บอ่ ยครงั้ ดงั นน้ั เมอ่ื เขาพบกบั คนทช่ี อบพอคนใหมจ่ งึ ไมส่ ามารถปิดบงั ซ่อนเรน้
ความตอ้ งการทจ่ี ะไดแ้ ต่งงานเรว็ ข้นึ

โดยสรปุ ความกระดากอายในขอบเขตทพ่ี อเหมาะพอควร จะเป็นคณุ สมบตั ิ
ทด่ี ใี นการสรา้ งเสน่หด์ งึ ดูดใหก้ บั คนทวั่ ไปได้และคนทร่ี ูต้ วั เองวา่ เป็นคนมเี สน่หจ์ ะ
ไมค่ ่อยส้นิ หวงั ในเร่อื งการหาคู่

252 สนกุ คดิ ในชวี ติ ประจำ� วนั แบบเศรษฐศาสตร์

เพราะเหตุใด คนในชนบทจงึ แต่งงานเร็วกว่าคนในเมือง
(กรณีศกึ ษาของ แมตต์ เฮเกน)
ในช่วงระหวา่ งปี 2000 – 2003 อายเุ ฉลย่ี ของผูท้ แ่ี ต่งงานครง้ั แรกในสหรฐั ฯ ทอ่ี าศยั
อยูใ่ นพ้นื ทช่ี นบทของเวสตเ์ วอรจ์ เิ นยี ส�ำหรบั ผูช้ ายคอื 25.9 ปี และ 23.9 ปี ส�ำหรบั
ผูห้ ญงิ ในทางตรงขา้ ม อายุเฉลย่ี ของผูท้ แ่ี ต่งงานครงั้ แรกทอ่ี าศยั อยู่ในเขตเมอื ง
ของนวิ เจอรซ์ ยี ์ ส�ำหรบั ผูช้ ายคอื 28.6 ปี และ 26.4 ปีส�ำหรบั ผูห้ ญงิ เพราะเหตุ
ใด คนในชนบทจงึ แต่งงานเร็วกวา่ คนในเมอื ง

ความเสย่ี งขอ้ หน่งึ ของการแต่งงานเรว็ คอื มโี อกาสหยา่ รา้ งเรว็ ข้นึ ดว้ ย คู่ไหน
กต็ ามไมว่ า่ จะอยูใ่ นเมอื งหรอื ชนบทถา้ สามารถยดื เวลาออกไปไดอ้ กี สกั นดิ แต่งงาน
ใหช้ า้ ลงหน่อย กห็ มายถงึ มโี อกาสมคี วามสุขกบั การแต่งงานมากข้นึ อย่างไรกต็ าม
มตี วั อยา่ งมากมายทแ่ี สดงใหเ้หน็ วา่ ทางเลอื กทด่ี ใี นแงข่ องสว่ นรวมไมจ่ �ำเป็นจะตอ้ ง
ดสี �ำหรบั แต่ละบคุ คลเสมอไป ตวั อย่างเช่น เมอ่ื คนคนหน่งึ พบรกั กบั คนอกี คนทม่ี ี
คณุ สมบตั พิ รอ้ มทกุ ดา้ น กอ็ าจมองเหน็ ไมเ่ พยี งแต่ขอ้ ดขี องการรอเวลาใหน้ านข้นึ
อกี สกั หน่อยก่อนแต่งงาน แต่ยงั มขี อ้ เสยี ดา้ นความเสย่ี งกบั การมโี อกาสเสยี คนรกั
ไป เพราะอาจถกู คนอน่ื แย่งไปได้

แมว้ า่ คนในชนบทและคนในเมอื งอาจมลี กั ษณะนิสยั ไมเ่ หมอื นกนั แต่ถา้
คนในเมอื งใหญ่พลาดโอกาสแต่งงานกบั คนทต่ี วั เองหมายปองกไ็ มใ่ ช่เร่อื งใหญ่โต
อะไร เพราะในทส่ี ุดกย็ งั คงมชี ายหรอื หญงิ วยั รุ่นจ�ำนวนมากทท่ี ดแทนกนั ไดร้ อให ้
เลอื กอยู่ แต่ถา้ เป็นคนในชนบท การพลาดโอกาสแต่งงานกบั คนแรกทห่ี มายปอง
โอกาสจะพบคนดเี ท่าคนแรกนนั้ มนี อ้ ยกวา่ มาก

การแต่งงานเร็วของคนในชนบทอาจใชเ้ ป็นอีกตวั อย่างหน่ึงของความ
ขดั แยง้ ระหว่างสง่ิ จูงใจส่วนตนกบั สง่ิ จูงใจส่วนรวม แมว้ ่าทกุ คนเหน็ เหมอื นกนั
วา่ การยดื เวลาแต่งงานออกไปอกี นดิ จะเป็นประโยชน์ แต่ในมมุ ประโยชนส์ ่วนตน
แลว้ กลยุทธข์ องแต่ละคนคอื การรบี แย่งชงิ ผูท้ เ่ี ราถกู ใจมาเป็นคู่ใหไ้ ดเ้ป็นคนแรก
ใหเ้รว็ กวา่ คนอน่ื ก่อนทจ่ี ะถกู แย่งไป

บทท่ี 10 การเรยี กร้องหาความรักและเงนิ ตรา 253

ขอ้ แตกต่างทเ่ี ก่ยี วขอ้ งอกี ประการหน่งึ คอื ระดบั การศึกษาของคนในชนบท
มแี นวโนม้ ตำ�่ กวา่ อกี ทง้ั สดั ส่วนของผูป้ ระสบความส�ำเรจ็ สูงในอาชพี กม็ นี อ้ ยกว่า
เพราะตอ้ งใชเ้ วลาในการสรา้ งผลงาน ดงั นนั้ แรงจูงใจทจ่ี ะใหร้ อเวลาแต่งงานจงึ มี
ไมม่ ากพอส�ำหรบั ผูค้ นในชนบท

แบบจำ� ลองทางเศรษฐศาสตร์ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งชายและหญงิ ในดา้ น
การตลาด ใหข้ อ้ มลู ความรูไ้ มเ่ พยี งแต่ดา้ นการเป็นแฟนกนั ของหญงิ และชาย แต่
ยงั มใี นดา้ นกฎหมายทใ่ี ชบ้ งั คบั การแต่งงาน และการตดั สนิ ใจเก่ยี วกบั การรกั ษา
ชวี ติ สมรส ดงั ทจ่ี ะอธบิ ายในกรณีศึกษาต่อไป

ถ้าการมีภรรยาหลายคน (Polygamy) เป็ นประโยชน์ต่อผู้ชาย แต่ทำ� ร้าย
ผู้หญิง ทำ� ไมสภานิตบิ ัญญัติซ่ึงมีสมาชิกส่วนใหญ่เป็ นผู้ชาย จึงออก
กฎหมายห้ามผู้ชายมีภรรยาหลายคน
คนจ�ำนวนมากเช่อื วา่ บคุ คลทเ่ี ป็นผูใ้ หญ่เพยี งพอควรมอี สิ ระเสรใี นการประกอบ
กิจกรรมใดท่ตี นตอ้ งการก็ได้ ตราบเท่าท่กี ารกระท�ำนน้ั ไม่เป็นการท�ำรา้ ยผูอ้ ่นื
แน่นอนวา่ ความยากล�ำบากของเร่อื งน้ีอยู่ทว่ี า่ จะก�ำหนดนยิ าม “การท�ำรา้ ยผูอ้ น่ื ”
ในระดบั รุนแรงมากนอ้ ยแค่ไหน จงึ จะถอื วา่ ถงึ ขน้ั เป็นการท�ำรา้ ยผูอ้ น่ื จากละคร
โทรทศั นซ์ รี ่สี ด์ งั เร่อื ง Big Love ซง่ึ เป็นเร่อื งราวของครอบครวั ชาวอเมรกิ นั นกิ าย
มอรม์ อน ในซอลตเ์ ลคซติ ้ที ส่ี ามสี ามารถมภี รรยาไดห้ ลายคน เร่อื งราวน้ีเป็นทม่ี า
ของขอ้ โตแ้ ยง้ สาธารณะถงึ ความเหมาะสมของธรรมเนียมปฏบิ ตั ิในเร่ืองการมี
ภรรยาไดห้ ลายคน

เร่อื งราวใน Big Love คอื มสี ตรสี ามคน ประกอบดว้ ย บารบ์ , นกิ ก้ี และ
มารเ์ กเน เลอื กทจ่ี ะแต่งงานกบั บลิ ล์ เฮนรคิ สนั ซง่ึ เป็นนกั ธุรกจิ ทป่ี ระสบความ
ส�ำเรจ็ สามารถเล้ยี งดูภรรยาทง้ั สามคนไดโ้ ดยไมม่ ปี ญั หา ส�ำหรบั ค�ำถามทต่ี ามมา
คอื สงั คมควรประณามการกระทำ� เหลา่ น้ีหรือไม่ เน่อื งจากท�ำใหเ้กดิ การท�ำรา้ ยผูอ้ น่ื
ทย่ี อมรบั ไมไ่ ด้ “ถา้ ควร” ใครเป็นผูท้ ค่ี วรถกู ประณาม ใครเป็นผูท้ ถ่ี กู ท�ำรา้ ย และ
ถกู ท�ำรา้ ยอย่างไร ซง่ึ แบบจ�ำลองตลาดหาคู่แต่งงานของนกั เศรษฐศาสตร์ สามารถ
หาค�ำตอบจากค�ำถามน้ ีได ้

254 สนกุ คดิ ในชวี ิตประจ�ำวันแบบเศรษฐศาสตร์

เหตผุ ลทม่ี กั ถกู หยบิ ยกมาเป็นขอ้ โตแ้ ยง้ แนวคดิ การมภี รรยาหลายคนคอื
เป็นการกระท�ำทท่ี �ำรา้ ยจติ ใจผูห้ ญงิ โดยเฉพาะอย่างย่งิ ถา้ ผูห้ ญงิ คนนน้ั ยงั เป็น
เยาวชนและถกู บงั คบั ใหแ้ ต่งงาน แน่นอนว่าแทบทกุ คนคงเหน็ ดว้ ยกบั การต่อตา้ น
การแต่งงานแบบถกู บงั คบั ของผูห้ ญงิ ไมว่ า่ จะเป็นผูห้ ญงิ ในวยั ใด หรอื ไมว่ า่ จะเป็น
ผูห้ ญงิ ทถ่ี กู บงั คบั ใหแ้ ต่งงานแบบระบบสามเี ดยี วภรรยาเดยี ว (Monogamy) หรอื
แบบสามมี ภี รรยาไดห้ ลายคนกต็ าม อยา่ งไรกด็ ี ผูห้ ญงิ หลายคนเมอ่ื เตบิ โตเป็นผูใ้ หญ่
เพยี งพอแลว้ ไดเ้ปิดเผยอย่างน่าช่นื วา่ ยนิ ยอมพรอ้ มใจใหส้ ามมี ภี รรยาหลายคน
ได้ ดงั นน้ั ถา้ การกลา่ วอา้ งวา่ การมภี รรยาหลายคนของผูช้ ายเป็นการท�ำรา้ ยจติ ใจ
ผูห้ ญงิ จงึ แปลความไดป้ ระการเดยี ววา่ ผูห้ ญงิ ทร่ี ูส้ กึ วา่ ถกู ท�ำรา้ ยจติ ใจจะตอ้ งเป็น
ผูท้ ช่ี อบการแต่งงานครงั้ เดยี ว หรอื การมภี รรยาคนเดยี วของผูช้ าย

เป็นเรอ่ื งงา่ ยทจ่ี ะแสดงใหเ้หน็ วา่ ผูห้ ญงิ บางคนไดร้ บั ผลกระทบอย่างไรเมอ่ื
ผูช้ ายมภี รรยาหลายคน ในโลกแหง่ การมคี ู่ครองไดค้ นเดยี ว บารบ์ เป็นคนแรกทไ่ี ด้
แต่งงานกบั บลิ ล์ ซง่ึ บลิ ลก์ ต็ อ้ งเลอื กแต่งงานกบั เธอเช่นกนั แต่ภายใตธ้ รรมเนยี ม
ประเพณีทอ่ี นุญาตใหผ้ ูช้ ายมภี รรยาไดห้ ลายคน บลิ ลจ์ งึ ไมไ่ ดแ้ ค่ตอ้ งการแต่งงาน
กบั บารบ์ เทา่ นนั้ เขายงั ตอ้ งการแต่งกบั นกิ ก้แี ละมารเ์ กเนดว้ ย เขาจงึ มที างเลอื กสอง
ทางคอื หาคู่ทต่ี อ้ งการอยู่แบบสามเี ดยี วภรรยาเดยี ว หรอื ไมก่ เ็ ขาสามารถมภี รรยา
ไดห้ ลายคน แมจ้ ะไมช่ อบใจกต็ าม

การยอมใหผ้ ูช้ ายมภี รรยาไดห้ ลายคนแมอ้ าจตดั รอนทางเลอื กท่ดี ขี อง
ผูห้ ญงิ บางคน แต่มไิ ดห้ มายความวา่ เป็นการสรา้ งความเสยี หายทย่ี อมรบั ไมไ่ ดใ้ ห้
กบั ผูห้ ญงิ ทวั่ ไป สมมตวิ า่ การมคี ู่หลายคนเป็นสง่ิ ทถ่ี กู กฎหมาย และ 10 เปอรเ์ ซน็ ต์
ของผูช้ ายในวยั แต่งงานเลอื กทจ่ี ะมภี รรยาหลายคน โดยผูช้ ายแต่ละคนสามารถ
มภี รรยาได้ 3 คน ทเ่ี หลอื นอกจากน้ีคอื ผูช้ าย 90 เปอรเ์ ซน็ ตแ์ ละผูห้ ญงิ 70
เปอรเ์ ซน็ ตจ์ ะมชี วี ติ คู่อยู่ในระบบสามเี ดยี วภรรยาเดยี ว หรอื กลา่ วอย่างงา่ ยๆ คอื
ผูช้ ายทเ่ี หลอื 9 คนจะมผี ูห้ ญงิ ใหเ้ลอื กแต่งงานแบบระบบสามเี ดยี วภรรยาเดยี ว
เท่ากบั ผูห้ ญงิ ทกุ ๆ 7 คนทเ่ี หลอื จากสภาวะการมอี ปุ ทานส่วนเกนิ ของผูช้ ายใน

บทที่ 10 การเรยี กร้องหาความรักและเงนิ ตรา 255

ตลาดหาคู่แต่งงานแบบสามเี ดยี วภรรยาเดยี วดงั กลา่ ว ท�ำใหเ้ งอ่ื นไขการเจรจา
แลกเปลย่ี นกลบั มาเอ้อื อ�ำนวยต่อฝ่ายหญงิ มากกว่าภายใตส้ ภาวะการมผี ูช้ ายให ้
เลอื กมากกวา่ ผูห้ ญงิ มคี นพดู กนั เลน่ ๆ วา่ ต่อไปผูห้ ญงิ ในฐานะภรรยาอาจท�ำหนา้ ท่ี
ซกั ผา้ ออ้ มเดก็ ลดลง หรอื แมก้ ระทงั่ พอ่ แมฝ่ ่ายเจา้ สาวอาจไมต่ อ้ งเสยี เงนิ จดั งาน
แต่งงานใหล้ ูกสาวอกี ต่อไป

ส�ำหรบั ฝ่ายชายนน้ั แน่นอนวา่ ส�ำหรบั บางคนการไดแ้ ต่งงานกบั ผูห้ ญงิ หลาย
คนกย็ ง่ิ เป็นประโยชนต์ ่อเขา ยง่ิ ถา้ เป็นผูช้ ายทม่ี คี ุณสมบตั แิ บบเดยี วกบั บลิ ลด์ ว้ ย
แลว้ นอกจากจะชอบการมภี รรยาหลายคน ตวั เขาเองยงั มเี สน่หด์ งึ ดูดผูห้ ญงิ
หลายคนดว้ ย

แต่ส�ำหรบั ผูช้ ายทน่ี ิยมมภี รรยาคนเดยี ว แต่สงั คมยอมใหผ้ ูช้ ายมภี รรยา
ไดห้ ลายคน จะส่งผลกระทบทางลบต่อเขา เน่อื งจากการเกดิ สภาวะการมอี ปุ ทาน
สว่ นเกนิ ของผูช้ ายทถ่ี กู เหน่ยี วน�ำใหม้ ขี ้นึ โดยระบบ ดว้ ยจ�ำนวนผูห้ ญงิ ทม่ี ใี หเ้ลอื ก
แต่งงานลดลงกวา่ เดมิ ฝ่ายชายจงึ จะตกเป็นฝ่ายเสยี เปรยี บในการเจรจาหาคู่ดงั ท่ี
กลา่ วไปแลว้ (คลา้ ยเหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ข้นึ ในจนี ซง่ึ ขาดแคลนผูห้ ญงิ อนั เน่อื งมาจาก
การฆ่าทารกเพศหญงิ ) ผูช้ ายจ�ำนวนมากตอ้ งอยู่เป็นโสดตลอดชวี ติ

โดยสรปุ หลกั ตรรกะอปุ สงคแ์ ละอปุ ทานทางเศรษฐศาสตรช์ ่วยเปิดโลกทศั น์
เก่ยี วกบั ผลกระทบของกฎหมาย หรอื ประเพณีการมภี รรยาไดห้ ลายคนของผูช้ าย
ต่อสงั คมสว่ นรวม ถา้ จะมใี ครถกู ท�ำรา้ ยหรอื ไดร้ บั ผลกระทบทางลบ ผูเ้คราะหร์ า้ ย
เหลา่ นนั้ คอื “ผูช้ าย” ไมใ่ ช่ผูห้ ญงิ ดงั ทค่ี ดิ

ขอ้ สรุปขา้ งตน้ จะมนี ำ�้ หนกั มากข้นึ หากพจิ ารณาปจั จยั ดา้ นเวลาและค่า
ใชจ้ ่ายต่างๆ ทผ่ี ูช้ ายตอ้ งทมุ่ เทเพม่ิ ข้นึ เพอ่ื ใหช้ นะใจหญงิ สาวทต่ี อ้ งการหาเป็นคู่ครอง
ซง่ึ มจี �ำนวนใหเ้ลอื กลดลง ผูช้ ายบางคนยอมเสยี เงนิ จ�ำนวนมากเพอ่ื ท�ำศลั ยกรรม
ความงามใหต้ วั เองดูหลอ่ เหลา ยอมจ่ายค่าแหวนหมน้ั ในราคาสูงข้นึ หรอื ซ้อื กหุ ลาบ
วนั วาเลนไทนแ์ สนแพง และไมว่ า่ ผูช้ ายจะมคี วามพยายามและกลยุทธเ์ ยย่ี มยอด
เพยี งใด จ�ำนวนผูช้ ายทจ่ี ะตอ้ งอยู่เป็นโสดจะคงเดมิ ไมเ่ ปลย่ี นแปลง

256 สนกุ คิดในชวี ิตประจ�ำวันแบบเศรษฐศาสตร์

ไมว่ า่ วตั ถปุ ระสงคอ์ น่ื ๆ ของกฎหมายหา้ มผูช้ ายมภี รรยาหลายคนจะเป็น
เช่นใด ทแ่ี น่นอนคอื การท�ำหนา้ ทเ่ี ป็นกลไกควบคุมขอ้ ตกลงทช่ี ่วยใหผ้ ูช้ ายมชี วี ติ
เครยี ดนอ้ ยลง และอาจเป็นมลู เหตใุ หส้ ภานิตบิ ญั ญตั อิ อกกฎหมายหา้ มผูช้ ายมี
ภรรยาหลายคน ซง่ึ สมาชกิ ส่วนใหญ่ในสภากเ็ ป็นผูช้ าย
เพราะเหตุใด การแต่งงานของทหารจำ� นวนมากในกองทพั สหรัฐฯ จงึ
จบด้วยการหย่าร้าง หลังจากปี ท่ี 10 ของการแต่งงาน
(กรณีศกึ ษาของ แอนดรูว์ บลานโก)
งานศึกษาวจิ ยั หน่งึ ช้ใี หเ้หน็ วา่ โอกาสการหย่ารา้ งของคู่สามภี รรยาจะเกดิ สูงสุดใน
ปีท่ี 3 แลว้ ลดลงอย่างมากในปีท่ี 7 และค่อยๆ ลดลงอกี หลงั จากนนั้ แต่มเี ร่อื ง
เลา่ ขานกนั ในวงการทหารว่า คู่สามภี รรยาทค่ี นใดคนหน่ึงเป็นทหาร จะมอี ตั รา
การหย่ารา้ งกนั สูงสุดในปีท่ี 11 ของการแต่งงาน ปจั จยั ใด มผี ลกระทบต่อความ
แตกต่างของระยะเวลาการหย่ารา้ งดงั กลา่ ว

สมมตฐิ านทเ่ี ป็นค�ำตอบส�ำหรบั ค�ำถามน้ีมาจากมาตราหน่ึงทบ่ี ญั ญตั ไิ วใ้ น
บทบญั ญตั ิ US Uniformed Services Former Spouses Protection Act
(USFSPA) ซง่ึ อธบิ ายถงึ เงอ่ื นไขทค่ี ู่หย่ารา้ งจะไดร้ บั เงนิ พเิ ศษวา่ ดว้ ยการออกจาก
ราชการทหารของคู่หย่ารา้ งทเ่ี ป็นทหาร ระบวุ า่ ภายหลงั การอยู่กนิ ฉนั สามภี รรยา
กบั คู่หย่ารา้ งทเ่ี ป็นทหาร ซง่ึ รบั ราชการทหารมาต่อเน่ืองหลงั จากแต่งงานแลว้ 10
ปีข้นึ ไป คู่หย่ารา้ งมสี ทิ ธ์ภิ ายใตบ้ ทบญั ญตั นิ ้ี โดยไดร้ บั ส่วนแบง่ จากเงนิ เบ้ยี หวดั
เบ้ยี บ�ำนาญเล้ยี งชพี ของคู่หย่ารา้ งทเ่ี ป็นทหาร ซง่ึ เป็นเงนิ จ่ายตรงจากฝ่ายบญั ชี
และการเงนิ ของกระทรวงกลาโหมสหรฐั ฯ ดงั นนั้ การรอเวลาหย่าหลงั จากปีท่ี 10
ข้นึ ไป จงึ สามารถหลกี เลย่ี งการพง่ึ พาทางการเงนิ จากอดตี สามหี รอื ภรรยา โดยจะ
ไดร้ บั เงนิ ส่วนแบง่ โดยตรงจากค่าเบ้ยี หวดั เบ้ยี บ�ำนาญเล้ยี งชพี

ตลาดนอกระบบ คู่สมรสจ�ำนวนมากมกั จะมอี ทิ ธพิ ลกบั คนทวั่ ไปในการ
เลอื กคู่ทม่ี รี ูปร่างหนา้ ตาดแี ละมรี ูปลกั ษณท์ โ่ี ดดเด่น

บทที่ 10 การเรียกร้องหาความรักและเงินตรา 257

เพราะเหตใุ ด โดยเฉล่ียผู้มรี ูปร่างหน้าตาดมี กั จะฉลาดกว่าคนอ่นื ๆ ด้วย
(กรณีศกึ ษาของ ซาโตชิ คานาซาวา และ โจดี โควาร์)
จากผลงานวจิ ยั พบว่า คนทม่ี รี ูปร่างหนา้ ตาดมี กั มแี นวโนม้ ทจ่ี ะฉลาดตามไปดว้ ย
บอ่ ยครง้ั พบวา่ เดก็ ทน่ี ่ารกั มกั มแี นวโนม้ มผี ลการเรยี นดตี ามไปดว้ ยเช่นกนั แมว้ ่า
ผลการคน้ พบประการหลงั จะถกู อา้ งวา่ อาจเกดิ จากความล�ำเอยี งของครูทม่ี กั ชอบ
เดก็ ฉลาดน่ารกั แต่ผลการวเิ คราะหเ์ ศรษฐศาสตรท์ างตลาดหาคู่แต่งงาน ช้ใี หเ้หน็
วา่ เดก็ ทม่ี หี นา้ ตาดกี วา่ จะมคี วามฉลาดปราดเปร่อื งมากกวา่

นกั จติ วทิ ยาช่อื ซาโตชิ คานาซาวา และโจดี โดวาร์ เสนอหลกั ฐานทช่ี วน
ใหเ้ช่อื 4 ประการดงั น้ี (1) คนทฉ่ี ลาดมากกวา่ มแี นวโนม้ ประสบความส�ำเรจ็ ดา้ น
สถานะทางสงั คม และมรี ายไดส้ ูงกวา่ คนทฉ่ี ลาดนอ้ ยกวา่ (2) ผูช้ ายโดยทวั่ ไปอยาก
แต่งงานกบั ผูห้ ญงิ สวยทม่ี รี ูปลกั ษณภ์ ายนอกดูดี (3) ผูห้ ญงิ โดยทวั่ ไปอยากแต่งงาน
กบั ผูช้ ายทม่ี รี ายไดด้ แี ละสถานะทางสงั คมสูง (4) ทงั้ ความฉลาดและรูปลกั ษณท์ าง
กายภาพคอื ลกั ษณะทส่ี บื ทอดไดท้ างพนั ธุกรรม ถา้ ขอ้ ความสามขอ้ แรกเป็นจรงิ
เหตผุ ลตามมาทางตรรกะวทิ ยาคอื ผูห้ ญงิ สวยจะจบั คู่แต่งงานกบั ชายทฉ่ี ลาดใน
สดั สว่ นทไ่ี มไ่ ดส้ ว่ นกนั และถา้ ความฉลาดและความสวยสบื ทอดไดท้ างพนั ธุกรรม
แนวโนม้ ลูกทเ่ี กดิ ข้นึ จะมลี กั ษณะทง้ั สองอยู่ในตวั เกนิ ค่าเฉลย่ี ของพอ่ แม่

กล่าวโดยสรุป เท่าท่เี รามคี วามรูเ้ ก่ียวกบั ความสมั พนั ธส์ ่วนตวั ระหว่าง
ชายและหญงิ สมมตฐิ านทว่ี า่ ความงาม (Beauty) กบั มนั สมอง (Brain) มคี วาม
สมั พนั ธก์ นั ทางตรงนน้ั ไมไ่ ดไ้ กลเกนิ จากความเป็นจรงิ
เพราะเหตุใด ชายหนุ่มท่ชี อบผู้หญิงผมสีน�ำ้ ตาล (Brunette) มีแนวโน้ม
ท่ไี ด้แต่งงานกับหญิงสาวท่ใี จดกี ว่า สุขภาพดกี ว่า สวยกว่า และฉลาด
กว่าชายหนุ่มท่ชี อบหญิงสาวผมสีบลอนด์ (Blonde)
มกี ารพูดกนั วา่ ผูช้ ายส่วนใหญ่ชอบผูห้ ญงิ ทม่ี ผี มสบี ลอนด์ ซง่ึ เป็นขอ้ เทจ็ จรงิ ท่ี
ยนื ยนั ไดจ้ ากผลการศึกษาส�ำรวจในประเทศกลุม่ ตะวนั ตกหลายประเทศ แต่ถา้

258 สนกุ คิดในชวี ิตประจำ� วันแบบเศรษฐศาสตร์

ใหผ้ ูช้ ายเลอื กวา่ สผี มของผูห้ ญงิ แบบใดทม่ี เี สน่หด์ งึ ดูดมากทส่ี ุด คุณอาจแปลก
ใจเมอ่ื ไดย้ นิ ค�ำตอบตอบวา่ เลอื กผูห้ ญงิ ผมสนี ำ�้ ตาล

สมมตวิ า่ ใหอ้ �ำนาจซ้อื ของผูช้ ายแต่ละคนในตลาดหาคู่แต่งงาน วดั โดยใช้
ค่าดชั นีทก่ี �ำหนดข้นึ โดยกลไกของตลาด เมอ่ื ค�ำนวณจากส่วนผสมลกั ษณะส่วน
บคุ คลของเขา ในระยะสนั้ ค่าดชั นีน้ีจะคงท่ี ตามทฤษฎกี ลา่ ววา่ ผูช้ ายและผูห้ ญงิ
ทม่ี คี ่าดชั นเี ทา่ กนั หรอื ใกลเ้คยี งกนั จะเหมาะสมเป็นคู่แต่งงานกนั ผูช้ ายทม่ี คี ่าดชั นี
เท่ากบั 9 อาจหวงั แต่งงานกบั ผูห้ ญงิ ทม่ี คี ่าดชั นีเท่ากบั 10 ได้แต่โดยทวั่ ไปผูห้ ญงิ
ทม่ี คี ่าดชั นเี ท่ากบั 10 จะมที างเลอื กหาคู่ครองทด่ี กี วา่ โดยแทจ้ รงิ แลว้ ผูช้ ายทม่ี ี
ค่าดชั นีเท่ากบั 9 สามารถคาดหวงั ไดว้ า่ จะไดแ้ ต่งงานกบั ผูห้ ญงิ ทม่ี คี ่าดชั นีเท่ากบั
9 ไดเ้ช่นกนั

ไมว่ า่ จะเป็นเพศหญงิ หรอื ชาย ลกั ษณะส่วนบคุ คลมากมายสามารถผสม
กนั และวดั ค่าดชั นไี ดเ้ท่ากบั 9 เช่นกนั หมายความวา่ ในหมคู่ นทม่ี คี ่าดชั นีเท่ากบั
9 เท่ากนั ถา้ ใครมคี ่าลกั ษณะส่วนบคุ คลใดๆ จ�ำนวนหน่งึ ทส่ี ูงมาก หมายความ
วา่ จะตอ้ งมคี ่าลกั ษณะส่วนบคุ คลอน่ื ๆ ทเ่ี หลอื ตำ�่ ลงกวา่ ค่าเฉลย่ี ดงั นนั้ ถา้ ผมสี
บลอนดเ์ ป็นลกั ษณะสว่ นบคุ คลทม่ี คี วามส�ำคญั (ค่าถว่ งนำ�้ หนกั มาก) กจ็ ะสง่ ผลทาง
บวกต่อค่าดชั นคี วามสวยของผูห้ ญงิ มาก ผูห้ ญงิ ผมสบี ลอนดท์ ม่ี คี ่าดชั นเี ฉลย่ี ถว่ ง
นำ�้ หนกั รวมเท่ากบั 9 แนวโนม้ จะมคี ่าลกั ษณะส่วนบคุ คลทส่ี �ำคญั ดา้ นอน่ื ๆ เหลอื
ตำ�่ กวา่ ผูห้ ญงิ ผมสนี ำ�้ ตาลทม่ี คี ่าดชั นเี ฉลย่ี ถว่ งนำ�้ หนกั รวมเท่ากบั 9 เท่ากนั กลา่ ว
โดยเฉลย่ี เธอจะเป็นคนทม่ี สี ุขภาพอ่อนแอกวา่ ฉลาดนอ้ ยกวา่ ใจดนี อ้ ยกวา่ และ
สวยนอ้ ยกวา่ ในมติ อิ น่ื ๆ ทไ่ี มใ่ ช่สผี ม ดงั นนั้ ถา้ ผูช้ ายเลอื กชอบผูห้ ญงิ ผมสนี ำ�้ ตาล
กน็ บั วา่ เขามเี หตผุ ลดที ท่ี �ำเช่นนนั้

ถ้าคนมีเสน่ห์คือคนท่ฉี ลาดกว่าผู้อ่ืน และถ้าคนผมสีบลอนด์คือคนท่ี
มีเสน่ห์มากกว่าคนผมสีอ่ืน ถ้าเช่นนัน้ ทำ� ไมจงึ มีเร่ืองเล่าตลกมากมาย
เก่ียวกับความไม่ฉลาดของคนผมสีบลอนด์
ถา้ คุณคน้ หาในเวบ็ จะพบเร่อื งตลกนบั พนั เก่ยี วกบั การแสดงความไมฉ่ ลาดของ
คนผมสบี ลอนด์ มเี ร่อื งหน่ึงเลา่ ไวด้ งั น้ี “ขณะทส่ี ามภี รรยาคู่หน่ึงก�ำลงั นอนหลบั

บทท่ี 10 การเรียกร้องหาความรักและเงินตรา 259

ก็มเี สยี งโทรศพั ทด์ งั ข้นึ เมอ่ื เวลาประมาณตสี อง ฝ่ายภรรยาผูม้ ผี มสบี ลอนดไ์ ด้
ลุกข้นึ รบั โทรศพั ท์ หลงั จากฟงั เสยี งปลายสายสกั ครู่ จงึ พูดข้นึ วา่ “แลว้ ฉนั จะรู ้
ไดอ้ ย่างไร เพราะทน่ี นั่ ไกลจากน่ีร่วม 200 ไมล”์ จากนนั้ กว็ างหู สามถี ามวา่ “ใคร
โทร. มาละ่ ” ภรรยาตอบวา่ “ไมร่ ูว้ า่ ใคร แต่เป็นผูห้ ญงิ โทร. มาถามวา่ ตอ้ งการรูว้ า่
ชายฝงั่ ทะเลสงบหรอื ไม”่

เร่อื งตลกน้ีมปี รศิ นาทางเศรษฐศาสตรท์ ต่ี อ้ งหาค�ำตอบ ดงั ทไ่ี ดอ้ ธบิ ายไป
แลว้ ผูช้ ายจ�ำนวนมากเหน็ ว่าผูห้ ญงิ ผมสบี ลอนดม์ เี สน่หม์ ากกว่าผูห้ ญงิ ผมสดี �ำ
หรอื นำ�้ ตาล ผลการศึกษายงั พบดว้ ยว่าคนสว่ นใหญ่เหน็ วา่ คนมเี สน่หม์ กั มแี นวโนม้
ฉลาดมากกวา่ ค่าเฉลย่ี ความฉลาดของคนทวั่ ไป เมอ่ื เป็นเช่นน้ี ท�ำไมจงึ มเี ร่อื งเลา่
ตลกมากมายเก่ยี วกบั ความไมฉ่ ลาดของคนผมสบี ลอนด์

การทผ่ี ูอ้ น่ื จะมองคณุ วา่ มคี วามฉลาดมากนอ้ ยเพยี งไร ไมไ่ ดข้ ้นึ อยู่เพยี งแค่
พ้นื ฐานเดมิ ของความสามารถทางปญั ญา แต่ยงั ข้นึ อยู่กบั วา่ คณุ ไดร้ บั การบม่ เพาะ
พฒั นาข้นึ ดว้ ยการลงทนุ ทางการศึกษาและฝึกอบรมมามากนอ้ ยเพยี งไรดว้ ย ในทาง
กลบั กนั แต่ละคนจะลงทนุ ทางการศึกษามากนอ้ ยเท่าไรข้นึ อยู่กบั ผลตอบแทนการ
ลงทนุ ทจ่ี ะไดร้ บั เมอ่ื เทยี บกบั ทางเลอื กการลงทนุ อน่ื ๆ ถา้ ผูห้ ญงิ ผมสบี ลอนดไ์ ดร้ บั
การยอมรบั จรงิ ๆ วา่ สวยมเี สน่หม์ ากกวา่ ผูห้ ญงิ ผมสอี น่ื หมายความวา่ การมผี ม
สบี ลอนดเ์ ป็นการช่วยสรา้ งเสน่หแ์ ละความสวย โดยไมต่ อ้ งลงทนุ ในดา้ นการศึกษา

คณุ จ้างเอลเลนเพียง คนอืค่ี ทารกั อษละทคี่มวีคามวารม้อสน�ำแครัญง นบั ใปแหรต้เ้ินร่นเาตี้ตใอ่อนไรรป์คาคาครา์ตณุเทรจ่าดิ ะไจขร์าย
รเ้อพนรแาระงเเธทอ่าเนป้ัน็นนผหู้ะ่ หญริงอื มนั เหมือนกบั พลังมหาศาล
ฟู่ฟฟู่ ร!ี

SSสกอตต์ อดมั , Dist. By UFS, Inc.

260 สนกุ คิดในชวี ิตประจ�ำวันแบบเศรษฐศาสตร์

ดงั นนั้ ความรูส้ กึ ทว่ี า่ ผูห้ ญงิ ผมสบี ลอนดม์ คี วามฉลาดนอ้ ยกวา่ ผูห้ ญงิ ผม
สอี น่ื อาจเกดิ จากเหตผุ ลเชงิ ตรรกะทค่ี ดิ กนั วา่ พวกเธอเลอื กทจ่ี ะลงทนุ นอ้ ยในดา้ น
การศึกษามากกว่าทจ่ี ะเกิดจากขอ้ แตกต่างใดๆ ในเชาวนป์ ญั ญาระหวา่ งเธอกบั
ผูห้ ญงิ ผมสอี น่ื หรอื บางทอี าจเกดิ จากผูห้ ญงิ ผมด�ำข้อี จิ ฉาทม่ี เี วลาวา่ งมากเกนิ ไป
ช่วยกนั สรา้ งเร่อื งตลกขบขนั ข้นึ มาเพอ่ื กลนั่ แกลง้ พวกเธอ

นกั วจิ ารณค์ ดั คา้ นไดอ้ ย่างถกู ตอ้ งวา่ แบบจ�ำลองตลาดความสมั พนั ธส์ ่วน
บคุ คล (หรอื ตลาดหาคู่แต่งงาน) ของนกั เศรษฐศาสตรย์ งั พลาดอกี หลายประเดน็
ทส่ี �ำคญั แมว้ า่ แบบจ�ำลองอาจเป็นประโยชนช์ ่วยอธบิ ายรูปแบบเฉพาะของปจั จยั
กระทบต่อความส�ำเรจ็ ของการหาคู่แต่งงาน แต่ละเลยปจั จยั ทเ่ี ป็นสาระส�ำคญั ของขอ้
ผูกพนั ในความส�ำเรจ็ ของการแต่งงาน ซง่ึ โดยธรรมชาตจิ ะเป็นอสิ ระจากการพจิ ารณา
เร่อื งความรำ�่ รวยหรอื ความมงั่ คงั่ เชงิ ทรพั ยส์ นิ ของผูท้ ต่ี อ้ งการไดม้ าเป็นคู่ครอง

ความส�ำคญั ของขอ้ ผูกมดั ในความสมั พนั ธข์ องทงั้ สองฝ่ ายเป็นทค่ี ุน้ เคย
และเขา้ ใจดกี บั ผูท้ เ่ี คยมปี ระสบการณก์ บั เจา้ ของอะพารต์ เมนตใ์ หเ้ช่า ตวั อย่างเช่น
สมมตวิ ่าคุณเพง่ิ จะยา้ ยเขา้ ไปอาศยั ในเมอื งใหญ่ เช่น แมนเชสเตอร์ และก�ำลงั
มองหาหอ้ งพกั คุณมบี ญั ชรี ายช่อื อะพารต์ เมนตน์ บั พนั แห่งอยู่ในมอื แต่คงเป็น
ไปไมไ่ ดท้ จ่ี ะไปดูทกุ แห่งเพอ่ื เลอื กแห่งทถ่ี กู ใจทส่ี ุด คุณอาจเลอื กไปดูสามสแ่ี ห่ง
และเปรยี บเทยี บกนั ทงั้ เร่อื งอตั ราค่าเช่า สภาพแวดลอ้ ม ท�ำเล และคุณลกั ษณะ
อน่ื ๆ ทค่ี ณุ ตอ้ งการ แน่นอนวา่ ระหวา่ งการตระเวนดู คุณอาจพบอะพารต์ เมนตท์ ่ี
คณุ พอใจมากทส่ี ุด แต่คณุ ตอ้ งการยุตกิ ารหาแมจ้ ะรูว้ า่ ยงั มที พ่ี กั บางแหง่ ทด่ี มี ากๆ
อยู่อกี เพราะคณุ ไมม่ เี วลาพอแลว้ คุณมหี ลายสง่ิ หลายอย่างทจ่ี ะตอ้ งท�ำต่อไป

เมอ่ื ตดั สนิ ใจเลอื กอะพารต์ เมนตแ์ ลว้ ขนั้ ตอนส�ำคญั ต่อไปคอื การท�ำขอ้
สญั ญากบั เจา้ ของอะพารต์ เมนต์ เพราะคุณคงไม่ตอ้ งการยา้ ยเขา้ และถกู ขอให ้
ยา้ ยออกหลงั อาศยั อยู่เพยี งเดอื นเดยี ว เมอ่ื ถงึ ตอนนน้ั คุณคงซ้อื ผา้ มา่ น ตดิ ภาพ
บนฝาผนงั ตดิ ตงั้ โทรศพั ท์ จดั หอ้ ง หรอื อน่ื ๆ หลายอย่างไปเรยี บรอ้ ยแลว้ แลว้ ถา้
คณุ ถกู บงั คบั ใหเ้อาออก ไมเ่ พยี งแต่การลงทนุ ทท่ี �ำไปแลว้ จะสูญเปลา่ เท่านนั้ คุณ
ยงั ตอ้ งเสยี เวลาหาทอ่ี ยู่ใหมอ่ กี ดว้ ย

บทที่ 10 การเรียกร้องหาความรักและเงนิ ตรา 261

ในท�ำนองเดยี วกนั เจา้ ของอะพารต์ เมนตก์ ต็ อ้ งการใหค้ ณุ เช่าในระยะเวลา
นาน เพราะเจา้ ของกไ็ ดเ้สยี เวลาและประสบความยุ่งยากพอสมควรกว่าจะหาผูเ้ช่า
ไดส้ กั ราย เช่น เขาตอ้ งลงทนุ โฆษณาทางหนงั สอื พมิ พ์ และตอ้ งคอยพาผูส้ นใจเช่า
ชมหอ้ งพกั นบั เป็นสบิ ๆ ราย แต่กไ็ มม่ รี ายใดทด่ี ูน่าเช่อื ถอื เท่ากบั คุณ

ผลลพั ธค์ อื แมค้ ณุ จะรูว้ า่ ยงั มอี ะพารต์ เมนตท์ ด่ี กี วา่ สว่ นเจา้ ของอะพารต์ เมนต์
กร็ ูว้ า่ ยงั มผี ูเ้ช่าทด่ี มี ากกวา่ คณุ แต่ทงั้ สองฝ่ายต่างกต็ อ้ งท�ำเป็นไมร่ ูไ้ มช่ ้ยี อมละท้งิ
โอกาสนน้ั ไป ทางออกมาตรฐานของเร่อื งน้ีคอื การท�ำสญั ญาเช่าข้นึ เพอ่ื ป้องกนั
ไม่ใหแ้ ต่ละฝ่ ายไปรบั ขอ้ เสนอของผูอ้ ่นื ซ่งึ อาจมเี งอ่ื นไขดกี ว่า ถา้ คุณยา้ ยออก
ก่อนก�ำหนด คุณยงั ตอ้ งจ่ายค่าเช่าจนกวา่ จะหมดสญั ญา แต่ถา้ เจา้ ของอะพารต์ –
เมนตต์ อ้ งการใหค้ ุณยา้ ยออกก่อนก�ำหนด สญั ญาจะใหอ้ �ำนาจคุณปฏเิ สธได้

การท�ำสญั ญาขอ้ ตกลงท�ำใหผ้ ูเ้ ช่าเต็มใจจ่ายค่าเช่าเพม่ิ ข้นึ และผูใ้ หเ้ ช่า
ยอมรบั ค่าเช่าในอตั ราทล่ี ดลง หากปราศจากซง่ึ ขอ้ ผูกมดั ตามสญั ญา การซ้อื ขาย
แลกเปลย่ี นทม่ี มี ลู ค่าจะไมเ่ กดิ ข้นึ

ในการมองหาคู่สมรส คณุ อาจประสบกบั ปญั หาขอ้ ผูกมดั คลา้ ยคลงึ กนั ซง่ึ
คุณตอ้ งการคู่สมรส แต่กไ็ มใ่ ช่วา่ ใครกไ็ ด้ภายหลงั การออกเดตกนั ระยะหน่งึ คณุ
อาจเร่มิ รูส้ กึ วา่ แฟนของคุณเป็นคนอย่างไร เป็นคนใจรอ้ นหรอื ใจเยน็ ใจบญุ หรอื
ไม่ ชอบการพกั ผ่อนประเภทไหน มที กั ษะความช�ำนาญเร่อื งใด และเร่อื งอน่ื ๆ ใน
บรรดาคนทค่ี ุณพบจะมอี ยู่หน่ึงคนทค่ี ุณอาจสนใจเป็นพเิ ศษ และหากเขาผูน้ น้ั ก็
สนใจคุณดว้ ย คุณทง้ั สองคนก็เร่มิ คบกนั และลงทนุ สรา้ งความสมั พนั ธร์ ะหว่าง
กนั ข้นึ โดยการแต่งงาน ซ้อื บา้ น และมลี ูก แต่ถา้ ต่างคนต่างไมห่ วงั วา่ จะไปดว้ ย
กนั ไดน้ าน ขน้ั ตอนทก่ี ลา่ วกไ็ มม่ คี วามหมายอะไร

สมมตวิ า่ คณุ ทง้ั สองคนแต่งงานกนั แลว้ และภายหลงั พบวา่ มบี างสง่ิ บางอย่าง
ไมถ่ กู ตอ้ งเกดิ ข้นึ คุณจะท�ำอย่างไร ไมว่ า่ คุณสมบตั ขิ องคนในฝนั ทค่ี ุณตอ้ งการ
แต่งงานดว้ ยจะเป็นเช่นไรก็ตาม เมอ่ื คุณรูว้ ่ามบี างคนทม่ี คี ุณสมบตั ใิ กลเ้คยี งกบั
คนทค่ี ุณฝนั ไว ้ และถา้ บคุ คลนนั้ เกดิ ปรากฏตวั ข้นึ มาจรงิ ๆ ในทนั ทที นั ใดโดยไม่

262 สนกุ คดิ ในชวี ติ ประจำ� วนั แบบเศรษฐศาสตร์

คาดฝนั อาจท�ำใหเ้กดิ ปญั หาระหวา่ งคุณกบั คู่สมรส หรอื หากคณุ หรอื คู่สมรสเกดิ
ป่วยหนกั ข้นึ มาอกี ละ่ ฯลฯ ในสถานการณเ์ ช่นน้ีคุณจะท�ำอย่างไร ในท�ำนองเดยี ว
กบั เจา้ ของอะพารต์ เมนตแ์ ละผูเ้ช่าทต่ี ่างจะไดป้ ระโยชนจ์ ากการท�ำสญั ญาผูกพนั กนั
ซง่ึ ผูเ้ป็นหนุ้ ส่วนในชวี ติ การแต่งงานก็เช่นกนั ต่างจะไดป้ ระโยชนก์ บั หลกั ประกนั
ชวี ติ การแต่งงานในอนาคตดว้ ยเหมอื นกนั

การจดทะเบยี นสมรสเป็นวธิ กี ารหน่งึ เพอ่ื พยายามใหค้ ู่สมรสมขี อ้ ผูกพนั กนั
ทางกฎหมาย อย่างไรกต็ าม พนั ธะทางกฎหมายมไิ ดเ้ป็นวธิ เี หมาะสมเสมอไป ใน
การช่วยสรา้ งความผูกพนั ประเภททค่ี ู่สมรสต่างตอ้ งการความเขา้ ใจซง่ึ กนั และกนั
แมว้ า่ กฎหมายจะมบี ทลงโทษจนอาจบบี ใหค้ ู่สมรสอยู่ดว้ ยกนั ต่อไป แต่การแต่งงาน
ภายใตเ้ งอ่ื นไขดงั กลา่ วไมใ่ ช่เป้าหมายทแ่ี ต่ละคนหวงั จะบรรลตุ งั้ แต่ก่อนแต่งงาน

ขอ้ ผูกมดั ท่มี งั่ คงแขง็ แรงมากกว่าจะเป็นผลตามมา หากพนั ธะการเป็น
สามภี รรยากนั ตามกฎหมายถกู เสรมิ ดว้ ยสายใยแห่งความรกั ความสมั พนั ธข์ อง
คู่แต่งงานหลายคู่กไ็ มไ่ ดม้ ปี ญั หาแต่อย่างไร เมอ่ื ฝ่ายใดฝ่ายหน่งึ พบกบั คนใหมท่ ่ี
ถกู ใจมากกวา่ ในภายหลงั ทงั้ ดา้ นฐานะการเงนิ ความรำ�่ รวย หรอื รูปร่างหนา้ ตาทด่ี ี
กวา่ กต็ าม แต่เพราะคู่แต่งงานทม่ี คี วามรกั ความเขา้ ใจกนั อยา่ งแทจ้ รงิ กไ็ มต่ อ้ งการ
แสวงหาโอกาสการมคี ู่ใหม่

บทท่ี 10 การเรยี กร้องหาความรักและเงนิ ตรา 263



11

สองเรอื่ งเดมิ

ความยากล�ำบากเร่อื งหน่ึงทผ่ี มเผชญิ เมอ่ื เร่มิ เขยี นหนงั สอื เลม่ น้ีก็คือ การ
ตอ้ งปรบั ปรงุ ดดั แปลง และเสรมิ แต่งเน้อื หา ในรายงานของนกั ศึกษาจ�ำนวน
มากทน่ี �ำมาใชเ้ ป็นตวั อย่างวเิ คราะหเ์ ร่อื งราวเพอ่ื น�ำเสนอในหนงั สอื เลม่ น้ี แมจ้ ะมี
หลายเร่อื งทต่ี งั้ ค�ำถามไดอ้ ย่างน่าสนใจมาก แต่บอ่ ยครง้ั ค�ำตอบทอ่ี ธบิ ายก็ยงั ไม่
ชดั เจน หรอื ไมน่ ่าสนใจในทางเศรษฐศาสตรม์ ากนกั ถา้ จะใหน้ �ำเรอ่ื งเหลา่ น้มี ารวมไว ้
กไ็ มม่ หี นทางใดทผ่ี มจะท�ำไดด้ กี วา่ การตอ้ งปรบั ปรงุ และดดั แปลงค�ำอธบิ ายใหมบ่ า้ ง

ในขณะเดยี วกนั กม็ บี ทความของนกั ศึกษาหลายเร่อื งทต่ี ง้ั ค�ำถามไวด้ มี าก
และอธบิ ายเหตผุ ลเป็นค�ำตอบไวช้ ดั เจน ไมเ่ พยี งเท่านน้ั ยงั เขยี นข้นึ ดว้ ยการใช้
ถอ้ ยค�ำทส่ี ละสลวยกนิ ใจ บทความทด่ี จี �ำนวนมากเหลา่ น้ีเองทท่ี �ำใหผ้ มตอ้ งปวด
เศียรเวยี นเกลา้ กบั การตดั สนิ ใจ ก่อนทจ่ี ะท�ำใจไดใ้ นทส่ี ุดว่า ถา้ จะใหห้ นงั สอื น่า
อ่าน จะตอ้ งเขยี นข้นึ ในลลี าทใ่ี ชส้ �ำนวนเดยี วกนั ตลอดทงั้ เลม่ และดว้ ยเหตนุ ้เี อง
ผมจงึ เร่มิ ลงมอื เขยี นใหมท่ ง้ั หมดจากบทความของนกั ศึกษาทท่ี �ำส่ง มบี างเร่อื งท่ี
ผมตอ้ งขอโทษนกั ศึกษาผูเ้ขยี นตน้ ฉบบั ไว ้ ณ ทน่ี ้ดี ว้ ย ทก่ี ารเขยี นข้นึ ใหมข่ องผม
อาจไมต่ รงกบั เร่อื งราวใดๆ ของตน้ ฉบบั เดมิ เลย

เพอ่ื แสดงใหเ้หน็ วา่ ตน้ ฉบบั เดมิ หลายเรอ่ื งทน่ี กั ศึกษาเขยี นข้นึ มคี วามไพเราะ
น่าอา่ นเพยี งใด ผมจงึ ไดค้ ดั ลอกมาสองเรอ่ื งแบบค�ำต่อค�ำใหเ้หน็ เป็นตวั อย่างต่อไปน้ี

บทที่ 11 สองเรือ่ งเดิม 265

เพราะเหตุใด นักต่อต้านการทารุณสัตว์ จงึ มุ่งเป้ าไปท่ผี ู้หญิงท่ใี ส่เสือ้
ขนสัตว์ แต่ไม่ยุ่งกับนักป่ันจกั รยานท่ใี ส่เสือ้ หนังสัตว์
(กรณีศกึ ษาของ เควนิ ไฮเซย์)
เหตผุ ลทส่ี ามารถใชอ้ ธบิ ายค�ำตอบของค�ำถามน้ีมหี ลายขอ้ แต่ผมขอน�ำเสนอใน
ชน้ั ตน้ น้เี พยี ง 3 ขอ้ ดงั น้ี ขอ้ ที่ 1 อาจมคี วามชดั เจนมากทส่ี ุด คอื การมองประโยชน์
เชงิ รูปธรรมทจ่ี ะไดจ้ ากการก่อกวนใจเมอ่ื ถกู ต่อตา้ นจากนกั รณรงคต์ ่อตา้ นการทารณุ
สตั ว์ หญงิ สูงวยั ทใ่ี สเ่ ส้อื ขนสตั วด์ ูเหมอื นมคี วามล�ำบากใจมากกวา่ นกั ปนั่ จกั รยาน
ร่างกายก�ำย�ำทใ่ี ส่เส้อื หนงั สตั ว์ ขอ้ ที่ 2 พจิ ารณาจากจ�ำนวนตวั สตั วท์ ต่ี อ้ งฆ่าเพอ่ื
ใชท้ �ำเส้อื ขนสตั วข์ องผูห้ ญงิ เปรียบเทยี บกบั ท�ำเส้อื หนงั สตั วข์ องนกั ปนั่ จกั รยาน
และขอ้ ที่ 3 พจิ ารณาจากพฤตกิ รรมของนกั ต่อตา้ นการทารุณสตั วจ์ ากแงม่ มุ การ
วเิ คราะหร์ ายได–้ ตน้ ทนุ เมอ่ื รายไดถ้ กู แปลงกลบั ไปเปรยี บเทยี บกบั ตน้ ทนุ ท�ำให ้
ผูอ้ น่ื มองวา่ เป็นคนแปลกประหลาดไป

เหตผุ ลอธบิ ายคำ� ตอบขอ้ ที่ 1 คอื เมอ่ื พจิ ารณาปญั หาดงั กลา่ วในแงป่ ฏกิ ริ ยิ า
ทจ่ี ะมตี ามมาจากผูท้ ถ่ี กู ต่อตา้ น คาดวา่ ประโยชนท์ น่ี กั ต่อตา้ นการทารุณสตั วจ์ ะได้
จากการมงุ่ เป้าไปทผ่ี ูห้ ญงิ ทใ่ี สช่ ดุ ขนสตั วจ์ ะมคี วามชดั เจนมากกว่า กลา่ วคอื ความ
เสย่ี งทจ่ี ะถกู ตอบโตก้ ลบั โดยการท�ำรา้ ยร่างกายจะมนี อ้ ยกวา่ ถา้ ตอ้ งสาดสแี ดงเขา้
ใส่ชดุ ขนสตั วท์ ผ่ี ูห้ ญงิ ใส่อยู่ อย่างมากกอ็ าจโดนแค่ถกู ฟาดดว้ ยกระเป๋าถอื ซง่ึ นกั
กจิ กรรมเหลา่ น้กี ค็ งหลบไดท้ นั ในทางตรงกนั ขา้ ม ลองจนิ ตนาการวา่ อะไรจะเกดิ
ข้นึ ถา้ นกั กจิ กรรมต่อตา้ นการทารุณสตั วส์ าดสแี ดงเหมอื นกนั เขา้ ไปทเ่ี ส้อื แจก็ เกต็
หนงั ของนกั ปนั่ จกั รยาน โชคดที ส่ี ุดกค็ งแค่วง่ิ หนกี ารกวดไลไ่ ดท้ นั แต่ถา้ โชครา้ ย
คงโดนเตะต่อยหรอื ถกู ท�ำรา้ ยดว้ ยอาวุธ ดงั นน้ั จงึ เขา้ ใจไดไ้ มย่ ากวา่ ท�ำไมนกั ต่อ
ตา้ นการทารณุ สตั วจ์ งึ ชอบมงุ่ เป้าไปทผ่ี ูห้ ญงิ ทใ่ี สเ่ ส้อื ขนสตั วม์ ากกวา่ นกั ปนั่ จกั รยาน
ทใ่ี สเ่ ส้อื หนงั สตั ว์ จากปรากฏการณน์ ้ี เราจะสรุปไดห้ รอื ไมว่ ่า นกั ต่อตา้ นการทารุณ
สตั วเ์ ป็นนกั ขม่ ขทู่ ข่ี ้ขี ลาด หรอื ไมก่ ก็ �ำลงั พฒั นาลกั ษณะดงั กลา่ วข้นึ ในตวั เอง ถา้
คดิ อย่างผวิ เผนิ กน็ ่าจะตอบวา่ “ใช่” แต่ผมคดิ วา่ มเี หตผุ ลทล่ี กึ ซ้งึ มากกวา่ นนั้ อยู่
เบ้อื งหลงั ดงั จะอธบิ ายต่อไป

266 สนุกคิดในชวี ิตประจ�ำวนั แบบเศรษฐศาสตร์

เหตุผลอธิบายคำ� ตอบขอ้ ที่ 2 ส�ำหรบั โลกใบน้ีถูกจ�ำกดั ทงั้ เวลาและ
ทรพั ยากรธรรมชาติ นกั กจิ กรรมต่อตา้ นการทารุณสตั วเ์ หลา่ น้ีอาจรูส้ กึ วา่ ควรวาง
กลยุทธต์ ่อตา้ นไปทก่ี จิ กรรมทท่ี �ำรา้ ยจ�ำนวนชนดิ ของสตั วม์ ากทส่ี ุด ภายใตแ้ นวคดิ
น้ี การผลติ เส้อื โคท้ ขนสตั วก์ ็ตอ้ งใชส้ ตั วเ์ หลา่ น้ี เช่น ตวั ม้งิ ก์ (Mink) เออรม์ นี
(Ermine) สุนขั จ้งิ จอก (Foxes) ในขณะทเ่ี ส้อื แจก็ เกต็ หนงั อาจผลติ ข้นึ โดยใชว้ วั
เพยี งหน่ึงตวั เท่านนั้ ฉะนน้ั การม่งุ เป้ าไปทผ่ี ูห้ ญงิ ทใ่ี ส่ชดุ ขนสตั วจ์ งึ เป็นการยนื
ข้นึ อย่างผงาด เพอ่ื ประกาศตวั ต่อตา้ นการท�ำลายชวี ติ สตั วห์ ลายชนิดและหลาย
ตวั และเป็นการใชก้ ลยุทธก์ ารท�ำงานทใ่ี ชท้ รพั ยากรทม่ี อี ยู่จ�ำกดั ไปในการด�ำเนิน
กจิ กรรมส�ำคญั ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพมากกวา่ ดว้ ย อย่างไรก็ตาม แนวคดิ ของนกั ต่อ
ตา้ นเหลา่ น้ียงั มจี ดุ อ่อนเช่นกนั แน่นอนวา่ ผูห้ ญงิ แต่ละคนทใ่ี ส่ชดุ ขนสตั วอ์ าจมี
ส่วนรบั ผดิ ชอบกบั การตายของสตั วห์ ลายตวั แต่ถา้ พจิ ารณาผลกระทบโดยส่วน
รวม ปศุสตั ว์ (ววั ควาย แพะ และแกะ) จ�ำนวนมากถกู ฆ่าตายเพอ่ื ใหม้ นุษยใ์ ช้
ประโยชนม์ ากกวา่ จ�ำนวนตวั ม้งิ กห์ รอื สุนขั จ้งิ จอกทถ่ี กู ฆ่าไมก่ ่ตี วั หรอื เหตผุ ลทว่ี า่
น้ี เพอ่ื ใชท้ รพั ยากรจ�ำกดั อย่างประสทิ ธภิ าพมากกวา่ ในการต่อตา้ นการท�ำลายชวี ติ
สตั วจ์ �ำนวนมากนน้ั ในประเดน็ น้ีมผี ูโ้ ตแ้ ยง้ วา่ นกั กจิ กรรมควรมงุ่ เป้าไปทผ่ี ูใ้ ส่เส้อื
หนงั สตั วม์ ากกวา่ เพราะพบวา่ มจี �ำนวนมากกวา่ ในสงั คมส่วนรวม

เหตผุ ลอธิบายคำ� ตอบขอ้ ที่ 3 ขอ้ สุดทา้ ยน้ี สง่ิ แรกก็จะตอ้ งตงั้ ขอ้ สมมติ
เก่ยี วกบั วตั ถปุ ระสงคข์ องนกั กจิ กรรมต่อตา้ นการท�ำลายชวี ติ สตั วก์ ่อน สมมตวิ า่
วตั ถปุ ระสงคค์ ือ การเพม่ิ จ�ำนวนคนใหเ้ ปลย่ี นมารกั และสงสารสตั วใ์ หม้ ากทส่ี ุด
เทา่ ทจ่ี ะท�ำไดด้ ว้ ยตน้ ทนุ ตำ�่ ทส่ี ุด โดยขนั้ แรก ใหพ้ จิ ารณากลมุ่ เป้าหมายผูห้ ญงิ ทใ่ี ส่
ชดุ ขนสตั ว์ ส่วนใหญ่จะเป็นหญงิ สูงอายุทม่ี ฐี านะดี การใสช่ ดุ ขนสตั วม์ กั ถกู มองว่า
ฟ่มุ เฟือย และขนของสตั วท์ ใ่ี ชท้ �ำชดุ ส่วนมากกเ็ ป็นสตั วน์ ่ารกั ทท่ี �ำใหค้ นเกดิ ความ
สงสารได้การมงุ่ เป้าไปทผ่ี ูใ้ สช่ ดุ ขนสตั วไ์ มไ่ ดม้ ผี ลท�ำใหม้ คี นแปลกประหลาดเป็น
จ�ำนวนมากมายเท่าไรนกั และโดยทวั่ ไปเหยอ่ื ของการถกู ต่อตา้ น (หญงิ ทใ่ี ส่ชดุ
ขนสตั ว)์ กไ็ มไ่ ดเ้ป็นคนทน่ี ่าสงสารเท่าใดนกั ในขณะทส่ี ตั วท์ ต่ี กเป็นเหยอ่ื จะไดร้ บั
ความสงสารมากกวา่ เสยี อกี

บทท่ี 11 สองเรือ่ งเดิม 267

เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั นกั ปนั่ จกั รยานทใ่ี สเ่ ส้อื หนงั เมอ่ื พจิ ารณาอย่างผวิ เผนิ
แลว้ คนเหลา่ น้กี ไ็ มไ่ ดร้ บั ความสงสารหรอื เหน็ อกเหน็ ใจจากสาธารณชนเช่นกนั แต่
ถา้ เมอ่ื ไรถกู ต่อตา้ นโดยนกั กจิ กรรมต่อตา้ นการทารุณสตั ว์ คนเหลา่ น้ีอาจไดร้ บั
ความเหน็ อกเหน็ ใจข้นึ มาทนั ที อาจสงสยั วา่ ท�ำไมจงึ เป็นเช่นนนั้ นนั่ กเ็ พราะการปนั่
จกั รยานเป็นวถิ ชี วี ติ ของคนปกตอิ ยา่ งหน่งึ ของการใชเ้วลาในวนั วา่ งใหเ้ป็นประโยชน์
เพอ่ื สนั ทนาการ พกั ผ่อนหย่อนใจ และออกก�ำลงั กาย คนทช่ี ่นื ชอบการขจ่ี กั รยาน
กม็ กั ขร่ี วมกนั ไปเป็นกลมุ่ กบั เพอ่ื นๆ ในวนั หยุด ไปพกั ผ่อนทส่ี วนสาธารณะ ร่วม
กนั ย่างเน้ือสเตก็ ดม่ื เบยี ร์ และก่อกองไฟเมอ่ื พระอาทติ ยต์ กดนิ การพกั ผ่อนรูป
แบบดงั กลา่ วเป็นเร่อื งปกตขิ องผูค้ นทวั่ ไป ไม่เฉพาะแต่นกั ปนั่ จกั รยานเท่านนั้ ท่ี
ชอบท�ำในวนั หยุดสุดสปั ดาห์

ดงั นน้ั การมงุ่ เป้าการต่อตา้ นไปทน่ี กั ปนั่ จกั รยานทใ่ี ส่เส้อื หนงั จะสรา้ งแนว
ร่วมประชาชนของผูร้ กั และสงสารสตั วไ์ ดน้ อ้ ยกวา่ ในขณะทผ่ี ูห้ ญงิ ทใ่ี สเ่ ส้อื ขนสตั ว์
อาจสรา้ งความรูส้ กึ ไมเ่ หน็ ดว้ ยบงั เกดิ ข้นึ กบั คนจ�ำนวนมาก ทเ่ี ป็นเช่นน้เี ป็นเพราะมี
คนจ�ำนวนไมม่ ากทม่ี เี ส้อื โคช้ ขนสตั วใ์ นตูเ้ส้อื ผา้ เพราะคนสว่ นมากกม็ เี พยี งรองเทา้
หรอื ไมก่ เ็ ขม็ ขดั หนงั สตั ว์ อกี ประการหน่งึ คอื สว่ นมากหรอื เกอื บทกุ คนบรโิ ภคเน้อื
ววั ดว้ ยเหตผุ ลทง้ั หมดทก่ี ลา่ วน้ี จงึ มคี วามเป็นไปไดว้ า่ เหตผุ ลทอ่ี ยู่เบ้อื งหลงั การ
มงุ่ เป้าไปทผ่ี ูห้ ญงิ ทใ่ี สเ่ ส้อื ขนสตั วใ์ นการรณรงคต์ ่อตา้ นการทารุณสตั ว์ ไมใ่ ช่เพราะ
ความข้ขี ลาดหวาดกลวั การถกู ท�ำรา้ ย แต่เพราะเป็นวธิ ที ช่ี ่วยสรา้ งแนวร่วมสนบั สนุน
วตั ถปุ ระสงคข์ องการปกป้องชวี ติ สตั วท์ ม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพทส่ี ุด
ทำ� ไมนักออกแบบท่าเต้นการต่อสู้ (Choreographer) ท่มี ีความ
สามารถสูงสุดของโลกถกู ขับไล่เพราะสเปเชียลเอฟเฟกต์
(กรณีศกึ ษาของ จาคอบ เลห์แมน)
ก่อนปี 1999 ไมม่ ใี ครเคยไดย้ นิ ชอ่ื หยวนหวูปิง นกั ออกแบบท่าเตน้ การต่อสูป้ ้องกนั
ตวั แต่หลงั จากผลงานการออกแบบท่าการต่อสูแ้ บบลอยตวั ไดใ้ นหนงั เร่อื ง The
Matrix และ Crouching Tiger and Hidden Dragon ท�ำใหช้ อ่ื เสยี งของเขาดงั

268 สนุกคิดในชวี ติ ประจำ� วันแบบเศรษฐศาสตร์

กระฉ่อนไปทวั่ วงการ และส่งผลใหม้ คี นมาขอใชบ้ รกิ ารเพม่ิ มากข้นึ อย่างทไ่ี มเ่ คย
ปรากฏ ขณะเดยี วกนั นกั ออกแบบทา่ เตน้ การต่อสูท้ ม่ี ชี อ่ื เสยี งมากทส่ี ุดของโลกอกี
ผูห้ น่ึงคอื วลิ เลยี ม ฮอบบ์ ซง่ึ ผลงานทม่ี ชี ่อื เสยี งหน่ึงในหลายๆ ช้นิ ของเขาปรากฏ
ในหนงั เร่อื ง Rob Roy, Dangerous Liaisons, The Count of Monte Cristo
และ The Three Musketeers (1974) นนั้ เขายงั คงเกบ็ อยู่อย่างเงยี บๆ โดยไม่
ท�ำอะไร ลลี าการต่อสูท้ ค่ี ิดโดยฮอบบม์ กี ิตตศิ พั ทเ์ ลอ่ื งลอื ในหม่นู กั ออกแบบท่า
เตน้ และลูกศิษยใ์ นแงศ่ ิลปะ เพราะเขาจะไมค่ ดิ ทา่ ต่อสูท้ ไ่ี มม่ ใี นต�ำราการต่อสูข้ อง
ยุคนนั้ ในทางตรงกนั ขา้ ม หวูปิงจะออกแบบท่าเตน้ การต่อสูท้ ใ่ี ชค้ วามรวดเรว็ เป็น
พ้นื ฐาน โดยสะทอ้ นใหเ้หน็ เทคนิคการต่อสูจ้ รงิ ๆ นอ้ ยมาก

ทา่ เตน้ การต่อสูท้ ร่ี วดเรว็ เลยี นแบบวดิ โี อเกมของหวูปิง แมย้ งั เป็นทถ่ี กเถยี ง
กนั มากวา่ เป็นท่าเตน้ การต่อสูท้ ไ่ี มค่ ่อยมคี ณุ ค่าเมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั ทา่ ทค่ี ดิ คน้ ข้นึ
โดยฮอบบ์ ซง่ึ มคี วามสมจรงิ สมจงั และแสดงออกถงึ อารมณข์ องความขดั แยง้ ทเ่ี ป็น
มลู เหตขุ องการต่อสูม้ ากกวา่ แต่เวลาน�ำมาท�ำเป็นคลปิ หนงั สน้ั เพอ่ื ดูก่อนฉายหรอื
โฆษณา ผลทต่ี ามมาคอื ท�ำใหห้ วูปิงกลายเป็นนกั ออกแบบท่าเตน้ การต่อสูท้ ค่ี รอง
ตลาดดา้ นน้ไี วค้ นเดยี วเกอื บทง้ั หมด

ตน้ ทนุ ท่าเตน้ การต่อสูอ้ นั พสิ ดารของเขาส่งผลกระทบทางลบทม่ี นี ยั ส�ำคญั
ดงั น้ี (1) ลดคุณค่าทค่ี วรรกั ษาไวส้ �ำหรบั ท่าเตน้ ทต่ี อ้ งอาศยั ความเช่ยี วชาญใน
ศิลปะการต่อสูข้ องการออกแบบทม่ี อี ยู่ในงานของฮอบบ์ และ (2) ผลกั ดนั ใหน้ กั
ออกแบบท่าเตน้ คนอน่ื ตอ้ งท�ำตามกระแสทต่ี อ้ งการเหน็ การต่อสูแ้ บบรวดเร็วข้นึ
ซง่ึ ท�ำใหม้ กี ารใชเ้ สน้ ลวดผูกโยงตวั กนั มากข้นึ ในเวลาถ่ายท�ำในโรงถ่าย ประเดน็
น้ีแมแ้ ต่ดารานกั แสดงหนงั บูช๊ ่อื กอ้ งโลกอย่างเฉินหลง ซง่ึ ปกตจิ ะแสดงบทบูเ๊ อง
แบบสมจรงิ โดยไมต่ อ้ งใชต้ วั แสดงแทน กย็ งั ตอ้ งใชล้ วดผูกตวั ในการถา่ ยท�ำหนงั
เร่อื งลา่ สุดของเขาเลย ซง่ึ การเหน็ มนุษยท์ ส่ี ามารถกระท�ำในสง่ิ ทเ่ี ป็นความสามารถ
พเิ ศษไดจ้ รงิ ๆ เช่น การใชค้ วามเรว็ การใชท้ ่าต่อสูบ้ อกเลา่ เร่อื งราว และการแสดง
บทบู๊ ฯลฯ นบั วา่ มคี ณุ ค่าทางการศึกษาและเป็นแรงบนั ดาลใจใหผ้ ูอ้ น่ื ท�ำตาม แต่
การหนั มาใชเ้ทคนคิ คอมพวิ เตอรด์ จิ ติ อลในการออกแบบท่าเตน้ และอปุ กรณช์ ่วย

บทท่ี 11 สองเรือ่ งเดิม 269

ต่างๆ แทนการใชค้ วามสามารถพเิ ศษจรงิ ๆ ของคนใหแ้ สดงบทต่อสู ้ จงึ เป็นการ
ขยายช่องว่างระหว่างของแทแ้ ละของเทยี มใหก้ วา้ งยง่ิ ข้นึ ซง่ึ เราจะเหน็ บนจอภาพ
ยนตรม์ ากข้นึ ส�ำหรบั รางวลั ตอบแทนแก่ผูช้ นะในยุคน้ีทเ่ี ป็นโลกในยุคผูช้ นะได้
ทงั้ หมด (Winner–take–all Market) กม็ มี ลู ค่ามหาศาล มากเกนิ กวา่ ตน้ ทนุ การ
ท�ำของปลอม หรอื การหลกี หนจี ากความจรงิ ซง่ึ มคี ่าใชจ้ ่ายตำ�่ มากส�ำหรบั แต่ละคน

อย่างไรกต็ าม สงั คมโดยรวมก็ไมไ่ ดป้ ระโยชนอ์ นั ใดกบั การทใ่ี นหนงั จะมี
ฉากทค่ี นสามารถปีนไต่ก�ำแพงไดม้ ากถงึ 30 – 40 กา้ ว เมอ่ื เทยี บกบั หนงั ทม่ี ฉี าก
เดยี วกนั แต่คนปีนไต่ก�ำแพงไดแ้ ค่ 3 กา้ ว และไมใ่ ช่เร่อื งของหวูปิงทจ่ี ะตอ้ งกงั วล
กบั ตน้ ทนุ ทางสงั คมดงั กลา่ ว หรอื ไมใ่ ช่เร่อื งการหมดความนยิ มในตวั ฮอบบ์ หรอื
เฉินหลง อนั เป็นผลมาจากการเขา้ สู่วงการของหวูปิง

แต่สง่ิ ท่เี ป็นประเดน็ คือ รางวลั ตอบแทนทม่ี มี ูลค่ามหาศาลจะท�ำใหเ้ กิด
การมี “ผูเ้ขา้ แขง่ ขนั จ�ำนวนมากเกนิ ไป” ในตลาดทผ่ี ูช้ นะไดท้ งั้ หมดน้ี ดา้ นสงั คม
ส่วนรวมนอกจากจะไมไ่ ดป้ ระโยชนอ์ ะไรแลว้ ยงั อาจมตี น้ ทนุ สุทธดิ ว้ ย เน่ืองจาก
ภายใตส้ ถานการณด์ งั กลา่ ว เทคนคิ แสงสเี สยี งและการตดั ต่อในโรงถา่ ยจะมคี วาม
ส�ำคญั มากกวา่ เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั การฝึกฝนอบรมและทกั ษะความสามารถพเิ ศษ
ของมนุษยจ์ รงิ ๆ

270 สนกุ คดิ ในชวี ติ ประจำ� วันแบบเศรษฐศาสตร์

ความคดิ สดุ ทา้ ยกอ่ นอำ� ลา

มาถงึ ณ จดุ น้ี คุณคงมคี วามพรอ้ มทจ่ี ะเป็นนกั ธรรมชาตเิ ศรษฐกจิ ไดบ้ า้ ง
แลว้ บางคนอาจไดเ้ลา่ ตวั อย่างบางเร่อื งทน่ี �ำเสนอในหนงั สอื ใหเ้พอ่ื นฝูงหรอื
คนในครอบครวั ฟงั ยง่ิ ถา้ มกี ารสนทนาแลกเปลย่ี นความคดิ เหน็ กนั ดว้ ย จะยง่ิ ช่วย
เพม่ิ พนู ความรูค้ วามเขา้ ใจเก่ยี วกบั หลกั การและแนวคดิ ของทฤษฎเี ศรษฐศาสตรท์ ่ี
น�ำมาประยุกตใ์ ชไ้ ดล้ กึ ซ้งึ มากยง่ิ ข้นึ

ในอาณาจกั รของคนตาบอด คนทม่ี ตี าดขี า้ งเดยี วกส็ ามารถเป็นผูน้ �ำได้ฉนั ใด
ฉนั นน้ั ดงั ทเ่ี คยกลา่ วไวแ้ ลว้ ตงั้ แต่ในบทน�ำ แมแ้ ต่ผูท้ เ่ี คยเรยี นวชิ าเศรษฐศาสตรจ์ าก
มหาวทิ ยาลยั คนทม่ี คี วามรูค้ วามเขา้ ใจในหลกั การแนวคดิ พ้นื ฐานของทฤษฎใี นขนั้
ทส่ี ามารถน�ำไปประยุกตใ์ ชง้ านไดจ้ รงิ ๆ พบวา่ มนี อ้ ยมาก ดงั นน้ั โดยเปรยี บเทยี บ
แลว้ ผูท้ ไ่ี ดอ้ ่านและศึกษาหนงั สอื เลม่ น้จี นจบ และมคี วามรูค้ วามเขา้ ใจในสารตั ถะ
ดพี อควร กน็ ่าจะน�ำมาประยุกตใ์ ชแ้ นวคดิ ทางเศรษฐศาสตรไ์ ดด้ กี วา่ ไมม่ ากกน็ อ้ ย

เมอ่ื ถงึ ตอนน้ี คณุ อาจเรม่ิ จบั เรอ่ื งราวและเขา้ ใจขอ้ เทจ็ จรงิ หรอื จ�ำประสบการณ์
บางเร่อื งทเ่ี คยสงั เกตเหน็ ในชวี ติ ประจ�ำวนั ทผ่ี ่านมา อย่างนอ้ ยก็อาจนึกข้นึ ไดว้ ่า
เคยผ่านประสบการณก์ ารใชก้ ลยุทธก์ ารลดราคาสนิ คา้ แบบตอ้ งใหผ้ ูซ้ ้อื กา้ วขา้ ม
เงอ่ื นไขทเ่ี ป็นอปุ สรรคบางอย่างในการชอ็ ปป้ิง อย่างในกรณีศึกษาทผ่ี ่านมา ขอให ้
ลองพยายามนึกวา่ มสี นิ คา้ ใดบา้ งทไ่ี มเ่ คยลดราคาขายใหก้ บั ลูกคา้ ทเ่ี ตม็ ใจยอมท�ำ

ความคิดสดุ ท้ายก่อนอ�ำลา 271

ตามเงอ่ื นไขการซ้อื ขายทก่ี �ำหนด ซง่ึ กอ็ าจมสี นิ คา้ ดงั กลา่ วอยู่ แต่รบั รองไดว้ า่ หายาก
มาก ถา้ คณุ ลองพยายามนึกใหไ้ ดแ้ ละเมอ่ื จ�ำไดข้ ้นึ มา อาจพบวา่ มหี ลายเงอ่ื นไขใน
การลดราคาสนิ คา้ ทอ่ี าจนกึ ไมถ่ งึ มาก่อนเลยกไ็ ด้

ถา้ มเี พอ่ื นมาถามวา่ เพราะเหตใุ ด ศูนยก์ ารคา้ หลายแห่งจงึ แห่กนั ลดราคา
ขายผา้ ปูทนี่ อนและผา้ ขนหนูตอนช่วงตน้ ปี อย่างเดือนมกราคมเป็นประจำ� ทกุ ปี
คุณและเพอ่ื นอาจช่วยกนั ปะตดิ ปะต่อหาค�ำอธิบายทม่ี เี หตผุ ลทางเศรษฐศาสตร์
โดยอา้ งวา่ การขายในราคาลดจะช่วยใหผ้ ูข้ ายขายสนิ คา้ ทง้ั สองไดก้ �ำไรเพม่ิ ข้นึ โดย
เฉพาะกบั ลูกคา้ ทจ่ี ะไมม่ วี นั ซ้อื ถา้ ไมล่ ดราคา แต่สง่ิ ทเ่ี ป็นความทา้ ทายผูข้ ายในกรณี
น้คี อื ท�ำอย่างไรจงึ จะป้องกนั ผูซ้ ้อื ทเ่ี ตม็ ใจยอมจ่ายค่าสนิ คา้ ในราคาเตม็ ไมใ่ หม้ าซ้อื
ในราคาลด คณุ อาจอธบิ ายใหเ้พอ่ื นไดร้ ูว้ า่ การลดราคาขายในเดอื นมกราคมของ
ทกุ ปีนน้ั ผูซ้ ้อื ตอ้ งพบกบั เงอ่ื นไขทเ่ี ป็นอปุ สรรคสองประการคอื (1) ผูซ้ ้อื มภี าระจะ
ตอ้ งคอยเตอื นตวั เองอยู่เสมอวา่ จะมกี ารลดราคาขายผา้ ปูทน่ี อนและผา้ ขนหนูใน
เดอื นมกราคม และ (2) ผูซ้ ้อื จะตอ้ งยอมอดทนเลอ่ื นการซ้อื ออกไปจนกวา่ จะถงึ
เดอื นมกราคม เมอ่ื บอกกบั เพอ่ื นว่าเงอ่ื นไขทงั้ สองสามารถปฏบิ ตั ไิ ด้ เน่อื งจากผู ้
ซ้อื ทย่ี อมท�ำตามคอื ผูซ้ ้อื ทจ่ี ะไมย่ อมซ้อื สนิ คา้ ในช่วงระหวา่ งปี หรอื ถงึ จะซ้อื กซ็ ้อื
นอ้ ยช้นิ มากถา้ หากไมม่ กี ารลดราคาลงมามากๆ

เพอ่ื นอาจถามว่า แลว้ ท�ำไมคนอ่นื จงึ ไมย่ อมรอเพอ่ื ซ้อื ในราคาถกู บา้ งละ่
กรณีน้ีคุณอาจตอบวา่ ใครก็ตามทม่ี คี ่าเสยี โอกาสของเวลาสูง โดยทวั่ ไปจะรูส้ กึ
ว่าเป็นเร่ืองน่าเบอ่ื ถา้ ตอ้ งคอยเวลา จงึ ไม่ยอมท�ำตามเงอ่ื นไข (กระโดดขา้ มสง่ิ
กดี ขวาง) ตวั อย่างเช่น ถา้ มหาเศรษฐอี ย่าง บลิ ล์ และ เมลนิ ดา เกตส์ ตอ้ งการ
ซ้อื ผา้ ขนหนูเพม่ิ สกั ผนื สองผนื ในเดอื นมถิ นุ ายน ทง้ั สองคนคงไมร่ อจนถงึ เดอื น
มกราคมเพอ่ื จะซ้อื อย่างแน่นอน ทงั้ สองคนจะเตม็ ใจลงเอยดว้ ยการจ่ายราคาเตม็
ในการซ้อื ผา้ ขนหนูนน้ั

คุณคงใหเ้ หตุผลในท�ำนองคลา้ ยคลงึ กนั ถา้ มคี นถามว่า ทำ� ไมผูข้ าย
สนิ คา้ จงึ ใหส้ ่วนลดราคาสนิ คา้ ต่อเมอื่ ผูซ้ ้อื ส่งคปู องส่วนลดหรือหลกั ฐานการจ่าย
(Voucher) กลบั ไปยงั บริษทั ผูข้ าย ค�ำตอบคอื ดงั ทก่ี ลา่ วมาแลว้ วา่ คนทม่ี คี ่าเสยี

272 สนกุ คิดในชวี ติ ประจ�ำวนั แบบเศรษฐศาสตร์

โอกาสของเวลาค่อนขา้ งตำ�่ ส่วนมากจะเป็นกลมุ่ คนทจ่ี ะไมซ่ ้อื หรอื ไมส่ ามารถซ้อื
สนิ คา้ นนั้ หากไมม่ กี ารลดราคา หรอื กลา่ วอกี ทางหน่ึง ไดแ้ ก่ กลมุ่ คนทย่ี นิ ดเี สยี
เวลาส่งคูปอง และอดทนรอเวลาทบ่ี รษิ ทั จะส่งเชค็ คนื เงนิ กลบั มาให ้ ซง่ึ โดยทวั่ ไป
กนิ เวลาเป็นเดอื น มารดาของผมชอบกระท�ำเช่นน้เี ป็นประจ�ำ และถา้ คณุ เองกช็ อบ
ดว้ ย หมายความวา่ คณุ กเ็ ป็นผูห้ น่งึ ทม่ี พี ฤตกิ รรมของนกั ชอ็ ปป้ิงทต่ี อบสนองสูงต่อ
การเปลย่ี นแปลงของราคาสนิ คา้ แต่ถา้ คณุ ไมเ่ คยล�ำบากในการส่งคูปองขอคนื เงนิ
ส่วนลดเลย กด็ ูท่าวา่ จะไมม่ พี ฤตกิ รรมตอบสนองสูงต่อการลดราคาทก่ี ลา่ ว และ
ผูจ้ �ำหน่ายกจ็ ะไมย่ อมลดราคาขายสนิ คา้ ใหค้ ณุ ดว้ ย เพราะรูว้ า่ แมไ้ มม่ สี ว่ นลด คณุ
กซ็ ้อื สนิ คา้ ในราคาปกตอิ ยู่ดี

หลงั จากทแ่ี สดงใหเ้ หน็ จากตวั อย่างในบททผ่ี ่านมาถงึ การขดั กนั ระหว่าง
ประโยชนส์ ว่ นตนและประโยชนส์ ว่ นรวม ในขนั้ น้คี ณุ คงสามารถรบั รูถ้ งึ ปรากฏการณ์
ในท�ำนองเดยี วกนั ทส่ี ามารถเกดิ ไดอ้ ย่างรวดเรว็ มากข้นึ ตวั อย่างเช่น ถา้ คุณยงั มี
ลูกเรยี นอยู่ในชน้ั มธั ยม อาจรบั รูไ้ ดว้ า่ มพี อ่ แมผ่ ูป้ กครองจ�ำนวนมากทต่ี อ้ งจ่ายเงนิ
เพม่ิ เป็นค่าสอนพเิ ศษใหแ้ ก่บตุ รหลาน เพอ่ื เพม่ิ โอกาสในการไดร้ บั การคดั เลอื ก
เขา้ เรยี นในมหาวทิ ยาลยั ทม่ี ชี อ่ื เสยี ง แต่การกระท�ำดงั กลา่ วกต็ อ้ งเสยี ทง้ั เวลาและ
เงนิ จ�ำนวนมากซง่ึ ก่อประโยชนน์ อ้ ยมากต่อนกั เรยี นโดยรวม ทง้ั น้ีเพราะการรบั
นกั ศึกษาเขา้ เรยี นในมหาวทิ ยาลยั ทม่ี ชี อ่ื เสยี งในแต่ละปีนนั้ ยงั คงมจี �ำนวนจ�ำกดั ถงึ
พอ่ แมผ่ ูป้ กครองและนกั เรยี นจ�ำนวนมากจะยอมท่มุ เวลาและเงนิ จ�ำนวนมากมาย
เพยี งไร ก็มเี พยี งบางคนเท่านน้ั ทไ่ี ดเ้ ขา้ เรียน เพราะจ�ำนวนนกั ศึกษาทร่ี บั เขา้ ก็
ไมไ่ ดเ้พม่ิ ข้นึ ดงั ทก่ี ลา่ วไปแลว้

คุณจะแปลกใจเป็นอย่างมากเมอ่ื รูว้ ่ามกี จิ กรรมหลายอย่างทต่ี อ้ งแขง่ ขนั
สูง แต่มไิ ดก้ ่อประโยชนห์ รอื น�ำมาซง่ึ ความสูญเปลา่ ต่อส่วนรวม ตวั อย่างเช่น การ
แขง่ ขนั ฟตุ บอลระดบั พรเี มยี รล์ กี ในองั กฤษ หลายสโมสรพยายามอย่างมากทจ่ี ะ
ตอ้ งเป็นทมี ชนะ และกา้ วข้นึ เป็นทมี ระดบั ชน้ั น�ำของกลมุ่ วธิ กี ารทท่ี กุ สโมสรปฏบิ ตั ิ
เหมอื นกนั คอื ต่างคนต่างแย่งกนั ซ้อื ตวั นกั ฟตุ บอลดว้ ยค่าตวั สูงลว่ิ แย่งกนั สรรหา
และจดั จา้ งผูฝ้ ึกสอนทม่ี ผี ลงานและช่อื เสยี ง ดว้ ยการเสนอค่าจา้ งทส่ี ูงมาก รวมทงั้

ความคดิ สดุ ท้ายกอ่ นอ�ำลา 273

ลงทนุ ในสง่ิ อ�ำนวยความสะดวกดา้ นสนามฝึกซอ้ ม การฝึกสอน และค่าใชจ้ ่ายอน่ื ๆ
เป็นวงเงนิ สูงมาก แต่ไมว่ า่ แต่ละสโมสรจะทมุ่ เทความพยายามและค่าใชจ้ ่ายอยา่ งไร
กจ็ ะมจี �ำนวนทมี ไมเ่ กนิ คร่งึ หน่งึ ทเ่ี ขา้ แขง่ ขนั ในแต่ละสปั ดาหท์ จ่ี ะเป็นผูช้ นะเทา่ นนั้

อยา่ งไรกต็ าม ความสูญเปลา่ ต่อสว่ นรวมของเงนิ ทล่ี งทนุ ไป กบั ความพยายาม
ทจ่ี ะเพม่ิ ผลงาน หรอื ประสทิ ธภิ าพการท�ำงานใหด้ ขี ้นึ ของแต่ละหน่วยองคก์ รธุรกจิ
ในระบบเศรษฐกจิ มไิ ดร้ อดพน้ ไปจากการรบั รูข้ องประชาชน ในเกอื บทกุ กรณีจงึ
พบวา่ องคก์ รบรหิ ารจดั การของหน่วยงานหลายแห่งไดด้ �ำเนินมาตรการต่างๆ เพอ่ื
จ�ำกดั เพดานของการลงทนุ สูญเปลา่ ดงั กลา่ ว อย่างเช่น ในการแขง่ ขนั รถสูตร 1 ได้
จ�ำกดั ขนาดเคร่อื งยนตไ์ มเ่ กนิ 2.4 ลติ ร เพอ่ื ลดการลงทนุ ของผูเ้ขา้ แขง่ ขนั ไมใ่ หเ้สยี
เงนิ มากไปกบั การลงทนุ ในเร่อื งการใชเ้ คร่อื งยนตข์ นาดใหญ่

ถา้ คณุ ก�ำลงั คดิ จะเปลย่ี นงาน หรอื มบี ตุ รหลานทก่ี �ำลงั คดิ ใคร่ครวญวา่ ควร
จะใหป้ ระกอบอาชพี อะไรต่อไปในภายภาคหนา้ ทฤษฎวี า่ ดว้ ยการชดเชยส่วนต่าง
ของค่าจา้ งแรงงาน อาจน�ำมาใชพ้ จิ ารณาประกอบกนั ซง่ึ จะช่วยใหค้ ดิ อย่างชาญ
ฉลาดมากข้นึ เก่ยี วกบั ทางเลอื กในอาชพี หลายคนคดิ แต่เพยี งว่าจะตอ้ งหางานท่ี
ใหเ้งนิ เดอื นสูงทส่ี ุด แต่กรณีศึกษาทผ่ี ่านมาช้ใี หเ้หน็ แลว้ วา่ งานทใ่ี หเ้งนิ เดอื นสูง
มากนนั้ บอ่ ยครงั้ ตอ้ งแลกกบั เงอ่ื นไขการท�ำงานอน่ื ๆ ทไ่ี มเ่ ป็นทพ่ี งึ พอใจเสมอกนั
เพราะลูกจา้ งจะสามารถไดร้ บั เงนิ เดอื นสูงไดน้ น้ั อาจตอ้ งถกู ชดเชยดว้ ยเงอ่ื นไข
การท�ำงานอน่ื ๆ ทด่ี นี อ้ ยลง เช่น ยอมท�ำงานทข่ี ดั ต่อความรูส้ กึ หรอื เป็นงานทไ่ี มม่ ี
ตารางการท�ำงานแน่นอน มคี วามกา้ วหนา้ ในอาชพี นอ้ ย หรอื ไมม่ สี วสั ดกิ ารทด่ี พี อ
ภายหลงั การเลกิ จา้ ง ฯลฯ

หลายคนเต็มใจยอมรบั งานทม่ี ขี อ้ ดอ้ ยดงั กล่าวเพอ่ื แลกกบั การไดร้ บั เงนิ
เดอื นสูง แต่กม็ หี ลายคนทไ่ี มร่ ูเ้ ร่อื งขอ้ ด–ี ขอ้ ดอ้ ยทก่ี ลา่ วถงึ น้ี ดงั นนั้ มาถงึ ณ จดุ
น้ี เมอ่ื คุณไดอ้ ่านหนงั สอื เลม่ น้คี งอยู่ในสถานะทพ่ี อมคี วามรูแ้ ลว้ ว่างานใดทใ่ี หเ้งนิ
เดอื นสูง จะตอ้ งพจิ ารณาเงอ่ื นไขการท�ำงานอน่ื ๆ ประกอบในการตดั สนิ ใจเลอื กงาน
ดว้ ย ถา้ ตวั เองยงั แปลกใจอยู่วา่ ท�ำไมจงึ ไดร้ บั เงนิ เดอื นสูงมากเช่นนนั้ กใ็ หร้ ูเ้ ลยวา่
จะยง่ิ ตอ้ งพนิ จิ พเิ คราะหใ์ หถ้ ถ่ี ว้ นกบั เงอ่ื นไขการจา้ งงานอน่ื ๆ

274 สนุกคิดในชวี ติ ประจำ� วนั แบบเศรษฐศาสตร์

คุณอยู่ในสถานะทส่ี ามารถรูไ้ ดว้ า่ ขอ้ มลู ใดน่าเชอ่ื ถอื และขอ้ มลู ใดชวนให ้
น่าสงสยั ในความถกู ตอ้ งมากกว่ากนั ถา้ ความสนใจของคู่คา้ หรอื คู่ของฝ่ายใดๆ
ตรงกนั หรอื สมใจกนั แลว้ กจ็ ะไมม่ มี ลู เหตจุ ูงใจใดๆ ทจ่ี ะตอ้ งไมจ่ รงิ ใจต่อกนั อกี
ดงั เช่นในการเลน่ ไพบ่ รดิ จ์ เมอ่ื ผูเ้ลน่ ฝ่ายหน่ึงเรยี กราคาเพอ่ื แสดงสญั ญาณว่าไพ่
ทต่ี วั เองถอื อยู่นน้ั เป็นไพด่ ี เขาหรอื เธอเพยี งแต่รูจ้ กั พดู ใหฉ้ ลาดเท่านน้ั ผูเ้ลน่ ฝ่าย
ตรงขา้ มกไ็ มม่ เี หตผุ ลใดทจ่ี ะสงสยั ในความไมจ่ รงิ ใจของเขาหรอื เธอ ในขณะทถ่ี า้
คนขายสนิ คา้ คนใดมพี ฤตกิ รรมจา้ งหนา้ มา้ เพอ่ื พยายามชกั ชวนคนใหซ้ ้อื สนิ คา้
โดยอา้ งว่าเป็นสนิ คา้ คุณภาพดี ถา้ เป็นเช่นน้ีผูซ้ ้อื ก็มเี หตผุ ลทจ่ี ะตอ้ งระมดั ระวงั
การถกู หลอกลวง นกั ธรรมชาตเิ ศรษฐกจิ รูว้ า่ ขอ้ ความใดเช่อื ถอื ได้ เพราะถา้ ไม่
เป็นจรงิ จะมคี ่าใชจ้ ่ายทส่ี ูงมากตามมา ตวั อย่างเช่น การมขี อ้ เสนอรบั ประกนั สนิ คา้
จะเป็นตวั อย่างของสญั ญาณทด่ี วี า่ สนิ คา้ ทจ่ี �ำหน่ายนนั้ มคี ณุ ภาพดี เพราะหากเป็น
สนิ คา้ ทด่ี อ้ ยคุณภาพ ผูจ้ �ำหน่ายจะไมก่ ลา้ รบั ประกนั เพราะหากเกดิ ความเสยี หาย
ผูผ้ ลติ จะตอ้ งรบั ผดิ ชอบมากจนท�ำใหไ้ มม่ กี �ำไรจากการประกอบธุรกจิ นนั้

หลกั คิดเก่ียวกบั “ไม่มเี งนิ ฟรีวางรอบนโตะ๊ ” เป็นเคร่ืองยำ�้ เตือนใหน้ กั
ธรรมชาตเิ ศรษฐกจิ ตอ้ งใชส้ ญั ชาตญาณธรรมชาตใิ นการพนิ ิจพจิ ารณาขอ้ แนะน�ำ
ของผูเ้ชย่ี วชาญหรอื ทป่ี รกึ ษาการลงทนุ ต่างๆ ตวั อย่างเช่น ถา้ ทป่ี รกึ ษาการลงทนุ
บอกกบั คณุ วา่ ราคาหนุ้ ของบรษิ ทั หน่งึ ตำ�่ เกนิ ไป อกี นยั หน่งึ กห็ มายถงึ สถานการณ์
ท่ี “มเี งนิ วางรอใหค้ ณุ หยบิ ฉวยอยู่บนโตะ๊ ” กรณีเช่นน้ีนกั ธรรมชาติเศรษฐกิจ
ควรรูว้ า่ ถา้ เป็นความจรงิ กจ็ ะคงอยู่ไดไ้ มน่ าน เพราะจะมคี นรบี แย่งซ้อื ไปแลว้ เพอ่ื
ตกั ตวงโอกาส ในเมอ่ื ทกุ คนกร็ ูว้ า่ มกี �ำไร และราคาหนุ้ ตวั นน้ั จะขยบั เพม่ิ สูงข้นึ ใน
ไม่ชา้ จงึ ตอ้ งระมดั ระวงั เป็นอย่างมากในการรีบเขา้ ซ้อื เพราะอาจตกเป็นเหย่อื
ของการท�ำนายทไ่ี มเ่ ป็นจรงิ ส�ำหรบั ในกรณีทป่ี รกึ ษาการลงทนุ อา้ งวา่ เขามขี อ้ มลู
วงใน แต่นกั ธรรมชาตเิ ศรษฐกจิ ทม่ี คี วามเขา้ ใจ จะนึกถงึ กลมุ่ คนทช่ี อบบอกกบั
คนอน่ื วา่ สามารถเป็นคนรวยไดใ้ นเวลาขา้ มคนื ดว้ ยการชอ้ นซ้อื หนุ้ ทม่ี รี าคาตำ�่ คอื
พวกปล้นิ ปลอ้ นหลอกลวง

ความคดิ สดุ ท้ายกอ่ นอำ� ลา 275

การเป็นนกั ธรรมชาตเิ ศรษฐกจิ จะช่วยใหส้ ามารถตดั สนิ ใจเรอ่ื งราวต่างๆ ได้
ดขี ้นึ ในการด�ำเนินชวี ติ ประจ�ำวนั รางวลั หรอื ผลตอบแทนทไ่ี ดร้ บั จะคมุ้ ค่ากบั เวลา
และความพยายามทฝ่ี ึกหดั จะเพม่ิ พนู ประสบการณใ์ หม้ ากข้นึ กลา่ วไดว้ า่ ทกุ สรรพสง่ิ
ทส่ี รา้ งข้นึ ในระบบเศรษฐกจิ และทกุ พฤตกิ รรมการกระท�ำของคนและสตั วท์ พ่ี บก็
คอื ผลทเ่ี กดิ จากความเก่ยี วโยงสมั พนั ธก์ นั ระหว่างผลด–ี ผลเสยี หรอื รายไดแ้ ละ
ตน้ ทนุ ทางเศรษฐศาสตร ์ ในการด�ำเนนิ ชวี ติ ประจ�ำวนั มปี ระสบการณม์ ากมายทผ่ี า่ น
สายตาและความรูส้ กึ ของนกั ธรรมชาตเิ ศรษฐกจิ ดงั นนั้ หากประมวลคน้ หาความ
สมั พนั ธข์ องสรรพสง่ิ ดงั กลา่ ว แลว้ ประยุกตใ์ ชใ้ นเวลาและสถานการณท์ เ่ี หมาะสม
จะเป็นการใชป้ ญั ญาทช่ี ่วยเพม่ิ พนู ประสทิ ธภิ าพในการด�ำเนินชวี ติ ทด่ี ยี ง่ิ ข้นึ ต่อไป

276 สนกุ คิดในชวี ิตประจ�ำวันแบบเศรษฐศาสตร์