malaysia_2017

ibu atau bapa warganegara Malaysia; tinggal secara sah di dalam negara ini untuk PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
suatu masa yang ditetapkan. Bahagian III juga menyatakan bagaimana seseorang
boleh menamatkan dan dilucutkan kewarganegaraan.

Bahagian IV : Persekutuan
Bahagian ini memberi panduan kepada sistem kerajaan di Malaysia. Ketua utama
persekutuan adalah Yang di-Pertuan Agong yang dipilih oleh Majlis Raja-Raja untuk
lima tahun. Majlis Raja-Raja dianggotai oleh kesemua Raja-Raja negeri-negeri
dan juga Yang di-Pertua Negeri bagi negeri-negeri yang tidak mempunyai Raja.
Bahagian IV juga mewujudkan Kabinet dan Pejabat Perdana Menteri. Bahagian ini
juga mewujudkan Parlimen yang terdiri daripada Yang di-Pertuan Agong dan dua
Majlis Parlimen yang dikenali sebagai Dewan Rakyat dan Dewan Negara.

Bahagian V : Negeri-negeri
Setiap negeri mempunyai perlembagaannya sendiri dan badan perundangan yang
dikenali sebagai Dewan Undangan Negeri. Dewan Undangan Negeri mempunyai
kuasa untuk menggubal undang-undang tertentu. Raja-Raja dan Yang di-Pertua
Negeri mempunyai hak dan keistimewaan masing-masing.

Bahagian VI : Perhubungan Antara Persekutuan dengan Negeri-negeri
Bahagian ini menyatakan pembahagian kuasa di antara persekutuan dan negeri-
negeri. Terdapat perkara yang membolehkan Parlimen menggubal undang-
undang dan terdapat pula perkara yang membolehkan Dewan Undangan Negeri
menggubal undang-undang. Terdapat juga perkara tertentu di mana kedua-
duanya boleh menggubal undang-undang.

Bahagian VII : Peruntukan Kewangan
Bahagian VII menyatakan bahawa kerajaan tidak boleh mengenakan cukai atau
membelanjakan wang kecuali melalui kuasa undang-undang.

Bahagian VIII : Pilihan Raya
Bahagian VIII menyatakan hak-hak kita sebagai warganegara untuk mengundi
pemimpin-pemimpin kita. Badan yang ditugaskan untuk menjalankan kesemua
pilihan raya dan menyediakan daftar pemilih dikenali sebagai Suruhanjaya
Pilihanraya. Suruhanjaya Pilihanraya ini dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong.

Bahagian IX : Badan Kehakiman
Bahagian IX mewujudkan sistem kehakiman di Malaysia dan menyatakan perkara-
perkara yang boleh dan tidak boleh ditentukan oleh mahkamah-mahkamah di
Malaysia. Bahagian IX juga menyatakan bagaimana hakim-hakim Mahkamah
Tinggi, Mahkamah Rayuan dan Mahkamah Persekutuan dilantik.

Bahagian X : Perkhidmatan-Perkhidmatan Awam
Bahagian ini mengenal pasti perkhidmatan awam di Malaysia, termasuklah
pasukan polis, angkatan tentera dan perkhidmatan pelajaran. Ia juga merangkumi
anggota perkhidmatan awam seperti yang berkhidmat untuk kementerian
serta kerajaan-kerajaan persekutuan dan negeri-negeri. Pelantikan, kenaikan
pangkat dan penamatan khidmat anggota perkhidmatan awam ditentukan oleh
“Suruhanjaya–suruhanjaya” dan anggota Suruhanjaya-suruhanjaya ini secara
umumnya dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Bahagian X juga mewujudkan
Pejabat Peguam Negara.

MALAYSIA 101

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA Bahagian XI: Kuasa Khas Menentang dan Sarawak, contohnya perizaban
Perbuatan Subversif, Keganasan tanah peribumi bagi masyarakat
Terancang, Dan Perbuatan Dan peribumi Sabah dan Sarawak.
Jenayah Yang Memudaratkan Orang
Awam Dan Kuasa Darurat. Bahagian XIII: Peruntukan
Parlimen mempunyai kuasa untuk
menggubal undang-undang yang boleh Sementara Dan Peralihan
membelakangi hak-hak lain dalam
Perlembagaan semasa darurat atau Bahagian ini menerangkan bagaimana
atas sebab-sebab keselamatan awam.
undang-undang yang digubal sebelum
Bahagian XII : Am Dan Pelbagai
Bahasa Melayu adalah bahasa merdeka masih berkuat kuasa
kebangsaan. Yang di-Pertuan Agong
bertanggungjawab untuk memelihara sehinggalah Parlimen menggubal
kedudukan istimewa orang Melayu
dan peribumi Sabah dan Sarawak undang-undang baru untuk
dan memelihara kepentingan sah
komuniti-komuniti lain. Bahagian ini menggantikan mereka.
juga menyatakan bagaimana pindaan
boleh dilakukan ke atas Perlembagaan. Bahagian XIV: Kecualian Bagi
Kedaulatan, dsb., & Raja-Raja
Bahagian XIIA: Perlindungan Kedaulatan, kuasa, perogratif dan
Tambahan Bagi Negeri Sabah Dan bidang kuasa Raja-Raja dipelihara
Sarawak dalam Bahagian XIV.
Terdapat peruntukan khas untuk Sabah
Bahagian XV: Prosiding Terhadap
Yang di-Pertuan Agong Dan Raja-
Raja
Di bawah Bahagian XV, prosiding oleh
atau terhadap Yang di-Pertuan Agong
atau Raja-Raja harus dibawa di hadapan
“Mahkamah Khas ”.

SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA

Dalam sistem pemerintahan Malaysia, terdapat tiga buah badan utama iaitu:

Badan Perundangan
Badan ini hanya membuat undang-undang dan tidak boleh menyerahkan kuasa
ini kepada mana-mana pihak dan tidak boleh mempunyai kuasa lain;

Badan Pemerintah
Badan ini hanya menjalankan kuasa eksekutif dan tidak boleh membuat undang-
undang dan penghakiman; dan

Badan Kehakiman
Badan ini hanya menjalankan penghakiman dan tidak boleh membuat undang-
undang atau menjalankan kuasa eksekutif.

Ketiga-tiga badan ini mempunyai kuasa, bidang tugas dan peranan masing-
masing. Namun begitu, Badan Perundangan dan Badan Pemerintah berkait
antara satu sama lain kerana Malaysia mengamalkan sistem kerajaan di mana
ahli-ahli Badan Perundangan adalah juga Badan Pemerintah. Contohnya,
Jemaah Menteri bertanggungjawab kepada Badan Perundangan (Parlimen
Malaysia). Badan Kehakiman sahaja merupakan sebuah badan berasingan dan
bebas daripada politik, bagi menjamin keadilan di negara ini.

102 MALAYSIA

2017

Komponen Utama Dalam Sistem Kerajaan Malaysia PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA

Yang di-Pertuan Agong

Badan Badan Badan
Perundangan Pentadbiran Kehakiman
(Eksekutif) Ketua Hakim
(Legislatif)
Parlimen Perdana Negara
Dewan Menteri Mahkamah
Negara Kabinet
Agung

Dewan Kementerian Mahkamah
Rakyat Tinggi

Suruhanjaya Mahkamah
Rendah

BADAN PERUNDANGAN

Badan Perundangan (Parlimen Malaysia) memiliki kuasa menggubal undang-
undang persekutuan dan juga negeri-negeri di dalamnya. Parlimen terdiri daripada
Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong dan dua dewan iaitu Dewan Negara
dan Dewan Rakyat.

Parlimen adalah badan kuasa perundangan untuk persekutuan yang membuat
undang-undang yang boleh dikuatkuasakan di seluruh persekutuan. Parlimen
juga mengawal kewangan kerajaan. Cukai-cukai dan kadar-kadar persekutuan
boleh dinaikkan hanya dengan kuat kuasa Parlimen seperti yang dinyatakan dalam
undang-undang persekutuan. Semua hasil yang diperoleh hendaklah dimasukkan
ke dalam ‘Kumpulan Wang Persekutuan Yang Disatukan’ dan semua wang hanya
boleh dibelanjakan dengan kuasa Parlimen. Parti yang memenangi kerusi majoriti
dalam pilihan raya umum dan dapat sokongan majoriti di Dewan Rakyat akan
membentuk kerajaan. Pemimpin parti majoriti yang mendapat kepercayaan
sebilangan besar ahli-ahli Dewan Rakyat dilantik sebagai Perdana Menteri.

MALAYSIA 103

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA Yang di-Pertuan Agong

Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong merupakan Ketua Negara yang
mengambil keutamaan mengatasi semua orang dalam persekutuan dan tidak boleh
dikenakan dakwaan dalam apa-apa juga perbicaraan dalam mana-mana mahkamah.
Yang di-Pertuan Agong dipilih oleh Majlis Raja-Raja Melayu mengikut peraturan yang
termaktub dalam Jadual Ketiga Perlembagaan Persekutuan. Yang di-Pertuan Agong akan
memegang jawatannya selama lima tahun kecuali baginda meletakkan jawatan atau
dilucutkan jawatannya oleh Majlis Raja-Raja.

Sebagai ketua utama negara, Baginda mempunyai kuasa eksekutif. Baginda berkuasa
memanggil, membatalkan dan membubarkan Parlimen. Dalam melaksanakan kuasa,
baginda mendapat nasihat daripada Jemaah Menteri. Yang di-Pertuan Agong boleh
melaksanakan tiga perkara mengikut budi bicara baginda sendiri iaitu melantik Perdana
Menteri, tidak mempersetujui pembubaran Parlimen dan meminta supaya diadakan
mesyuarat Majlis Raja-Raja mengenai keistimewaan, kedudukan, kemuliaan dan
kebesaran Raja-Raja. Baginda juga mempunyai kuasa mengampuni dan menangguhkan
hukuman bagi kesalahan yang dibicarakan di mahkamah tentera dan bagi semua
kesalahan yang dilakukan di dalam Wilayah Persekutuan. Baginda adalah Ketua Agama
bagi Wilayah Persekutuan, Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak.

Dalam Perkara 153, Perlembagaan Persekutuan, Yang di-Pertuan Agong
bertanggungjawab memelihara kedudukan istimewa orang Melayu dan kaum
bumiputera di Sabah dan Sarawak. Selain memegang tampuk tertinggi dalam Angkatan
Tentera Persekutuan, Yang di-Pertuan Agong juga berperanan menentukan rizab orang
Melayu dan bumiputera, jawatan perkhidmatan, biasiswa, bantuan keistimewaan

pendidikan atau latihan, kadar permit atau lesen dan juga mengisytiharkan darurat.

104 MALAYSIA

2017

Dewan Negara PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
Dewan Negara adalah Majlis Tertinggi yang berperanan membahaskan sesuatu
rang undang-undang dengan lebih terperinci. Ia juga bertanggungjawab
membincangkan perkara-perkara yang menjadi kepentingan umum. Mengikut
Perkara 68, Perlembagaan Persekutuan, Dewan Negara tidak mempunyai kuasa
menolak sesuatu rang undang-undang yang diluluskan oleh Dewan Rakyat
sebelum dikemukakan kepada Yang di-Pertuan Agong untuk diperkenankan.
Walau bagaimanapun, Dewan Negara boleh menangguhkan pelaksanaan sesuatu
rang undang-undang itu.

Dewan Negara mempunyai 70 orang ahli yang mana 44 orang dilantik oleh
Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong daripada warganegara yang pada
pendapat baginda “telah berbakti dengan cemerlangnya atau telah mencapai
taraf gemilang dalam perkhidmatan awam, perdagangan, perusahaan, pertanian,
kegiatan kebudayaan, perkhidmatan masyarakat atau wakil-wakil kaum yang
terkecil bilangannya atau yang boleh mewakili kepentingan Orang Asli”. Wilayah
Persekutuan dianggotai oleh empat orang ahli iaitu dua orang ahli mewakili
Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, seorang ahli mewakili Wilayah Persekutuan
Labuan dan seorang ahli mewakili Wilayah Persekutuan Putrajaya juga dilantik
oleh Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong. Sebanyak 26 orang lagi dipilih
oleh Dewan Undangan Negeri dari 13 buah negeri di Malaysia, iaitu tiap-tiap
sebuah negeri mengemukakan dua orang Senator.

Seorang Yang di-Pertua Dewan dan Timbalannya dipilih terlebih dahulu bagi
mengendalikan Persidangan Dewan dari kalangan ahli-ahli sendiri. Keanggotaan
Dewan ini dihadkan kepada warganegara yang berumur 30 tahun ke atas.
Tempoh jawatan seseorang Ahli Dewan Negara ialah tiga tahun dan Ahli Dewan
Negara boleh dilantik untuk kali kedua dan memegang jawatan Senator bagi
tempoh tiga tahun lagi. Hanya dua penggal sahaja dibenarkan bagi setiap Senator
memegang jawatannya. Tempoh memegang jawatan sebagai Ahli Dewan Negara
ini tidaklah terjejas dengan pembubaran Parlimen. Parlimen diberi kuasa oleh
Perlembagaan untuk mengubah keahlian Dewan Negara, seperti menambah
bilangan ahli-ahli dewan yang dipilih oleh Dewan Undangan Negeri menjadi tiga
orang, memperuntukkan supaya ahli-ahli Dewan Negara itu dipilih oleh pengundi-
pengundi, atau mengurangkan jumlah ahli-ahli Dewan Negara yang dilantik.

Dewan Rakyat
Dewan Rakyat merupakan majlis khas untuk rakyat menyuarakan hasrat dan
pendapat serta mendapatkan pembelaan menerusi wakil-wakil mereka. Ahli-ahli
Dewan Rakyat dipilih secara langsung oleh rakyat keseluruhannya dalam pilihan
raya umum. Yang di-Pertua dan Timbalannya dipilih oleh Dewan Rakyat. Namun
demikian, terdapat pula satu syarat dalam perlembagaan yang membolehkan
Yang di-Pertua dipilih dari luar Dewan Rakyat. Orang yang dipilih seperti ini
dianggap sebagai ahli tambahan Dewan dan satu tambahan kepada ahli yang
dipilih. Keanggotaan Dewan Rakyat dihadkan kepada warganegara yang berumur
21 tahun ke atas dan tidak boleh menjadi ahli Dewan Negara. Tempoh Dewan
ini ialah lima tahun. Walau bagaimanapun, Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan
Agong berkuasa, menurut kebijaksanaannya, untuk membubarkan Parlimen
sebelum tempoh tersebut iaitu setelah memperoleh nasihat dari Perdana Menteri.

Ahli Dewan Rakyat pada masa ini ialah 222 orang yang mewakili kawasan pilihan
raya di seluruh Malaysia. Pecahan kerusi Dewan Rakyat adalah 153 kerusi untuk

MALAYSIA 105

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA negeri-negeri di Semenanjung, 25 kerusi untuk Sabah dan 31 kerusi untuk
Sarawak, sementara Wilayah Persekutuan pula 13 kerusi iaitu Wilayah Persekutuan
Kuala Lumpur (11 kerusi), Wilayah Persekutuan Labuan (1 kerusi) dan Wilayah
Persekutuan Putrajaya (1 kerusi).

BADAN PEMERINTAH

Badan pemerintah atau eksekutif merupakan badan yang bertanggungjawab
melaksanakan kuasa-kuasa eksekutif mengikut Perlembagaan dan undang-
undang. Mengikut Perkara 39, Perlembagaan Persekutuan, kuasa memerintah
Persekutuan Malaysia adalah terletak pada Yang di-Pertuan Agong dan tertakluk
kepada peruntukan mana-mana undang-undang persekutuan dan peruntukan
Jadual Kedua, kuasa ini boleh dijalankan oleh Jemaah Menteri atau mana-mana
Menteri yang diberi kuasa oleh Jemaah Menteri. Tetapi Parlimen boleh dengan
undang-undang memberi tugas-tugas pemerintah kepada orang lain. Timbalan
Yang di-Pertuan Agong adalah Timbalan Ketua Utama Negara. Apabila berlaku
kekosongan disebabkan Yang di-Pertuan Agong tidak berupaya menjalankan
tugas kerana sakit, tidak berada dalam Persekutuan Malaysia lebih daripada
15 hari atau kerana sebab-sebab lain maka Timbalan Yang di-Pertuan Agong
bertanggungjawab menjalankan tugas-tugas Yang di-Pertuan Agong.

Jemaah Menteri
Jemaah Menteri merupakan badan yang menjalankan kuasa eksekutif yang
dipegang oleh Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong. Di bawah Perkara 43,
Perlembagaan Persekutuan, Yang di-Pertuan Agong hendaklah melantik barisan
Jemaah Menteri untuk menasihatkan baginda dalam hal ehwal menjalankan
tugas-tugasnya. Jemaah Menteri hendaklah dilantik seperti berikut:

• Yang di-Pertuan Agong hendaklah terlebih dahulu melantik seorang daripada
ahli Dewan Rakyat yang pada pendapat baginda mendapat kepercayaan
sebilangan besar daripada ahli-ahli dewan itu sebagai Perdana Menteri untuk
mengetuai Jemaah Menteri; dan

• Atas nasihat Perdana Menteri, Yang di-Pertuan Agong hendaklah melantik
menteri-menteri lain dalam kalangan ahli-ahli Dewan Rakyat dan Dewan
Negara.

Majlis Raja-Raja
Majlis Raja-Raja dianggotai oleh semua Raja-Raja Melayu dan Yang di-Pertua-
Yang di-Pertua Negeri. Tugas majlis ini seperti yang tercatat dalam Perkara 38,
Perlembagaan Persekutuan adalah untuk:

• Memilih Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan Yang di-Pertuan Agong bagi
Persekutuan mengikut peruntukan-peruntukan Jadual Ketiga Perlembagaan
Persekutuan;

• Mempersetujui atau tidak mempersetujui supaya apa-apa perbuatan, amalan
atau upacara agama meliputi seluruh persekutuan; dan

• Mempersetujui atau tidak mempersetujui apa-apa undang-undang dan
membuat atau memberi nasihat mengenai apa-apa pelantikan yang
menurut Perlembagaan memerlukan persetujuan Majlis Raja-Raja atau yang
dikehendaki dibuat oleh atau selepas berunding dengan Majlis Raja-Raja.

106 MALAYSIA

2017

BADAN KEHAKIMAN PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA

Badan Kehakiman adalah badan ketiga dalam sistem kerajaan Malaysia. Kuasa
kehakiman ini terletak pada Mahkamah Tinggi dan Mahkamah Rendah. Kuasa
Kehakiman juga terletak pada Mahkamah Agung yang mempunyai kuasa
tertentu seperti yang termaktub dalam Perkara 126, 128 dan 130 Perlembagaan
Persekutuan.

Fungsi Badan Kehakiman
Fungsi Badan Kehakiman bergantung pada taraf mahkamah-mahkamah seperti
Mahkamah Agung, Mahkamah Tinggi dan Mahkamah Rendah. Mahkamah
Tinggi terdiri daripada dua buah, iaitu Mahkamah Tinggi Malaya – sebuah bagi
Semenanjung Malaysia dan sebuah lagi bagi Sabah dan Sarawak (yang dahulunya
dinamakan Borneo). Mahkamah Rendah di Semenanjung, Sabah dan Sarawak
terdiri daripada Mahkamah Seksyen, Mahkamah Majistret dan Mahkamah
Penghulu di Semenanjung manakala, Mahkamah Adat/Negeri di Sabah dan
Sarawak. Di samping itu, terdapat juga Mahkamah Juvana bagi membicarakan
kanak-kanak dan mereka yang di bawah umur 18 tahun. Fungsi-fungsi ini
dijalankan mengikut kuasa-kuasa yang diberikan oleh Perlembagaan Persekutuan
kepada mahkamah-mahkamah tersebut.

Pelantikan Hakim
Hakim-hakim mahkamah atasan dilantik oleh Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan
Agong atas nasihat Perdana Menteri selepas berunding dengan Majlis Raja-
Raja. Bilangan hakim di negara ini ditentukan oleh Perlembagaan Persekutuan
meskipun keanggotaan mereka boleh diubah atas titah Seri Paduka Baginda
Yang di-Pertuan Agong. Bagi memastikan pemilihan dan pelantikan hakim-hakim
adalah telus demi menjaga integriti badan kehakiman, Suruhanjaya Pelantikan
Kehakiman ditubuhkan dengan berkuat kuasanya Akta Suruhanjaya Pelantikan
Kehakiman 2009 (Akta 695). Hakim-hakim mahkamah atasan yang terlibat adalah
Ketua Hakim Negara, Presiden Mahkamah Rayuan, Hakim Besar Malaya, Hakim
Besar Sabah dan Sarawak, Hakim Mahkamah Persekutuan, Hakim Mahkamah
Rayuan dan Hakim Mahkamah Tinggi.

MALAYSIA 107

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN

Komponen-komponen utama dalam jentera pentadbiran Kerajaan Persekutuan
adalah seperti berikut:

A. Badan-badan kerajaan.
Badan-badan kerajaan ini terdiri daripada:

• Badan-badan yang ditubuhkan di bawah kuasa Perlembagaan Persekutuan
atau Perlembagaan Negeri. Komponen-komponen yang terdapat di
bawahnya ialah Majlis-majlis, Suruhanjaya-suruhanjaya dan Jabatan Audit.

• Badan-badan yang ditubuhkan di bawah kuasa kerajaan dan pihak
pentadbir. Komponen-komponen yang terdapat di bawahnya ialah
Kementerian-kementerian, Jabatan-jabatan, Perbadanan Awam, Majlis-
majlis dan Jawatankuasa-jawatankuasa Kabinet.

B. Ahli-ahli politik yang memegang jawatan awam dan perjawatan dalam sektor
awam.

Kabinet
Kabinet adalah sebuah badan yang melaksanakan kuasa eksekutif yang
dipegang oleh Yang di-Pertuan Agong. Dasar atau polisi Kabinet adalah tugas
yang dilaksanakan oleh jentera pentadbiran kerajaan di peringkat persekutuan
atau kerajaan pusat. Kabinet diketuai oleh Perdana Menteri dan dianggotai oleh
Menteri-menteri yang memegang portfolio tertentu.

Majlis
Terdapat dua bentuk Majlis dalam sistem kerajaan persekutuan iaitu Majlis
Perundangan dan Majlis yang ditubuhkan oleh kerajaan yang bertujuan untuk
menyelaras urusan pentadbiran negara. Majlis Perundangan terdiri daripada
Majlis Tanah Negara, Majlis Negara Bagi Kerajaan Tempatan, Majlis Kewangan
Negara dan Majlis Angkatan Tentera. Majlis yang ditubuhkan oleh kerajaan bagi
melicinkan perjalanan jentera pentadbiran ialah Majlis Tindakan Negara, Majlis
Ekonomi Negara dan Majlis Keselamatan Negara.

Kementerian
Kementerian merupakan sebuah badan kerajaan yang tertinggi dalam sistem
jentera pentadbiran kerajaan persekutuan. Kementerian bertanggungjawab bagi
membentuk dasar, merancang, mengawal dan menyelaras perkara-perkara yang
berkaitan dengan bidang tugas sesebuah kementerian. Sesebuah kementerian
itu dipertanggungjawabkan kepada seorang Menteri yang memegang sesuatu
portfolio yang dibantu oleh Timbalan Menteri.

Setiap kementerian berfungsi membentuk dasar, merancang, mengawal dan
menyelaraskan pelaksanaan perkara-perkara berkaitan kementerian berkenaan.
Kementerian juga berfungsi mengawal jabatan-jabatan atau badan-badan berkanun
di bawah tanggungjawabnya. Pegawai Tadbir Utama sesebuah kementerian ialah
Ketua Setiausaha (KSU). Tugas dan tanggungjawab KSU menyentuh perkara-
perkara pembentukan dasar, merancang aktiviti, mengawal pelaksanaan aktiviti,

108 MALAYSIA

2017

menyelaras aktiviti kementerian dan menyelaras kegiatan jabatan atau badan- PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
badan di bawah kementerian berkenaan. KSU juga berperanan sebagai penasihat
kepada Menteri mengenai pentadbiran dan bertanggungjawab penuh kepada
Ketua Setiausaha Negara (KSN) yang merupakan Ketua Perkhidmatan Awam
Persekutuan.

Setelah mendapat mandat membentuk Kerajaan menerusi kemenangan dalam
Pilihanraya Umum ke-13, Dato’ Sri Mohd Najib bin Tun Abdul Razak mengumumkan
barisan Kabinet barunya pada 15 Mei 2013. Rombakan dan penstrukturan
Kabinet telah dilakukan pada 29 Julai 2015 oleh Perdana Menteri yang melibatkan
pertukaran beberapa portfolio bagi memantapkan lagi sistem penyampaian
perkhidmatan kerajaan. Kabinet 2016 kini mempunyai 25 kementerian seperti
berikut:

Jabatan Perdana Menteri
Kementerian Kewangan
Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air
Kementerian Pendidikan
Kementerian Pendidikan Tinggi
Kementerian Pengangkutan
Kementerian Pertahanan
Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani
Kementerian Wilayah Persekutuan
Kementerian Dalam Negeri
Kementerian Komunikasi dan Multimedia
Kementerian Luar Negeri
Kementerian Sumber Manusia
Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan
Kementerian Kerja Raya
Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan Industri
Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi
Kementerian Perusahaan Perladangan dan Komoditi
Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan
Kementerian Kesihatan
Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar
Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan
Kementerian Belia dan Sukan
Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat
Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah

(mengikut senarai Ketua Setiusaha kementerian-kementerian yang dikemas kini pada
27 Mac 2017 seperti yang dikeluarkan oleh Bahagian Istiadat dan Urus setia Persidangan
Antarabangsa).

MALAYSIA 109

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA Suruhanjaya
Perlembagaan Persekutuan membenarkan penubuhan dua jenis suruhanjaya
iaitu Suruhanjaya Tetap dan Suruhanjaya Sementara. Suruhanjaya Tetap adalah
Suruhanjaya Pilihan Raya dan Suruhanjaya-suruhanjaya Perkhidmatan. Sementara
Suruhanjaya Khas yang bersifat sementara diwujudkan bagi menyiasat atau
menyelesaikan masalah dan perkara semasa. Suruhanjaya merupakan badan
bebas dan berkecuali bagi memastikan tiada unsur campur tangan dan pengaruh.
Ahli-ahlinya dilantik khas oleh Yang di-Pertuan Agong atas pertimbangan dan
nasihat Perdana Menteri dan juga setelah berunding dengan Majlis Raja-Raja.
Bagi Suruhanjaya Tetap, tempoh lantikan adalah lima tahun atau mengikut budi
bicara Yang di-Pertuan Agong. Antara Suruhanjaya di peringkat Persekutuan
ialah Suruhanjaya Perkhidmatan Awam, Suruhanjaya Perkhidmatan Pendidikan,
Suruhanjaya Pasukan Polis dan Suruhanjaya Perkhidmatan Kehakiman dan
Perundangan.

Jabatan
Jabatan kerajaan adalah agensi peringkat perlaksanaan yang kedua tertinggi
selepas kementerian. Jabatan telah wujud ketika zaman penjajahan British lagi.
Semasa British memerintah negeri-negeri di Tanah Melayu, jabatan-jabatan
kerajaan ditubuhkan bertujuan melaksanakan aktiviti-aktiviti di bawah sesebuah
kementerian. Fungsi jabatan adalah berkaitan dengan pelaksanaan sesuatu dasar
yang telah ditetapkan oleh kerajaan. Aktiviti harian jabatan kerajaan melibatkan
pemberian khidmat kepada masyarakat secara langsung dalam pelbagai bidang.
Setiap jabatan kerajaan mempunyai ibu pejabatnya sendiri yang kebanyakannya
terletak di Kuala Lumpur dan Putrajaya. Ibu pejabat jabatan berfungsi menggubal
dasar-dasar, merancang, mengawas dan menyelaras aktiviti jabatan di peringkat
negeri dan daerah serta bertanggungjawab terhadap perkara-perkara yang
berkaitan dengan kemajuan kerjaya pegawai dan kakitangan jabatan masing-
masing.

Setiap jabatan kerajaan diketuai oleh seorang pegawai tadbir utama iaitu Ketua
Pengarah Jabatan dan nama jawatan ini disesuaikan mengikut nama jabatan-
jabatan yang berkenaan. Berdasarkan fungsi jabatan sebagai agen pelaksana
dasar kerajaan, pegawai dan kakitangan kerajaan terdiri daripada mereka yang
mempunyai kelayakan dan kriteria tertentu. Jawatan di peringkat pengurusan diisi
oleh pegawai dari perkhidmatan kumpulan iktisad, manakala jawatan-jawatan lain
diisi oleh mereka yang mempunyai pengkhususan tersendiri.

Perbadanan Awam
Selain jabatan, kerajaan juga menubuhkan perbadanan-perbadanan awam.
Perbadanan-perbadanan ini ditubuhkan bagi mengambil alih beberapa bidang
tugas dan tanggungjawab yang pernah dilaksanakan oleh jabatan-jabatan kerajaan.
Penubuhan perbadanan ini memberi kesan yang baik dengan mencantumkan
faedah-faedah yang terdapat daripada kerajaan dengan faedah-faedah yang
boleh diperoleh daripada syarikat swasta. Setiap perbadanan awam mempunyai
pegawai-pegawainya sendiri. Pegawai Tadbir Utama dalam perbadanan awam
dipanggil Pengurus Besar yang bertanggungjawab mengurus dan mentadbirkan
perbadanan awam mengikut objektif-objektif korporatnya.

Untuk melicinkan sistem pentadbiran, sesebuah perbadanan mempunyai
bahagian-bahagian tertentu berdasarkan bidang tugas masing-masing. Setiap
perbadanan mempunyai Lembaga Pengarah masing-masing. Bagi badan-badan

110 MALAYSIA

2017

berkanun, Ahli Lembaga Pengarah dilantik oleh menteri yang bertanggungjawab PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
terhadap badan tersebut. Perbadanan awam terbahagi kepada dua iaitu badan-
badan berkanun dan badan-badan bukan berkanun.

• Badan Berkanun
Badan berkanun merupakan agensi kerajaan yang ditubuhkan oleh kerajaan
mengikut akta-akta tertentu seperti Akta Parlimen atau Enakmen Negeri
bagi tujuan melaksanakan tugas-tugas khusus, sejajar dengan objektif dan
matlamat negara.

• Badan Bukan Berkanun
Badan bukan berkanun adalah badan yang ditubuhkan di bawah Akta Syarikat.
Badan-badan bukan berkanun mempunyai kebebasan yang lebih luas sebab
badan ini tidak tertakluk kepada langkah-langkah pengawalan kerajaan
seperti yang dikenakan ke atas badan-badan berkanun. Tambahan lagi
badan-badan bukan berkanun bebas mengadakan skim perjawatan masing-
masing. Bagaimanapun, suatu aktiviti perbadanan hendaklah selaras dengan
peruntukan undang-undang atau akta-akta penubuhannya.

PENTADBIRAN KERAJAAN NEGERI

Setiap negeri mempunyai jentera pentadbiran sendiri. Sistem dan struktur
pentadbirannya adalah sama di seluruh Semenanjung kecuali di Sabah dan
Sarawak. Kuasa di bawah kerajaan negeri ialah kerajaan tempatan atau daerah.

Badan Pentadbiran Peringkat Negeri

Raja/Sultan/Yang di-Pertua Negeri

Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri

Dewan Undangan Negeri

Raja dan Yang di-Pertua Negeri
Raja dan Yang di-Pertua Negeri adalah institusi penting dalam jentera pentadbiran
kerajaan negeri. Raja-Raja yang memerintah Johor, Kedah, Kelantan, Pahang,
Perak, Selangor dan Terengganu dikenali sebagai Sultan manakala Perlis dikenali
sebagai Raja dan di Negeri Sembilan sebagai Yang di-Pertuan Besar. Seseorang
Raja diwarisi secara turun-temurun dan ditentukan oleh adat yang berbeza
bagi setiap negeri. Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak diperintah oleh
Yang di-Pertua Negeri yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Seseorang Raja
menjalankan tugas berikut:

MALAYSIA 111

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA • Melantik seorang Menteri Besar;
• Tidak mempersetujui permintaan membubarkan Dewan Undangan Negeri;
• Meminta mengadakan Mesyuarat Majlis Raja-Raja tentang keistimewaan,

kedudukan, kemuliaan dan kebesaran raja-raja atau hal ehwal Islam;
• Melaksanakan tugas sebagai Ketua Agama Islam atau tugas yang berkaitan

dengan adat istiadat orang Melayu;
• Melantik waris Permaisuri, Pemangku Raja atau Jemaah Pemangku Raja;
• Menentukan penerima pingat, gelaran, kemuliaan dan kebesaran di sisi adat

Melayu dan menetapkan tugas-tugas yang berkenaan dengannya;dan
• Membuat peraturan mengenai balai-balai diraja atau istana.

Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
Kuasa eksekutif di Semenanjung Malaysia dilaksanakan oleh Majlis Mesyuarat
Kerajaan Negeri (MMK) atau EXCO atas nama Raja atau Yang di-Pertua Negeri. Di
Sarawak badan ini dikenali sebagai Majlis Tertinggi dan di Sabah dikenali sebagai
Kabinet. MMK diketuai oleh Menteri Besar atau Ketua Menteri yang dilantik oleh
Sultan atau Raja atau Yang di-Pertua Negeri dalam kalangan Ahli Dewan Negeri
yang mendapat sokongan majoriti ahli-ahli Dewan tersebut. MMK dianggotai
oleh ahli-ahli Dewan Undangan Negeri (DUN) yang telah dipilih dan tiga orang
Pegawai Kerajaan, Pegawai Kewangan Negeri, dan Penasihat Undang-undang
Negeri. Bilangan DUN yang menganggotai EXCO berbeza antara negeri mengikut
Perlembagaan Negeri masing-masing.

Dewan Undangan Negeri
Kuasa Dewan Undangan Negeri (DUN) ialah meluluskan undang-undang
dan dipersetujui oleh Raja/Sultan/Yang di-Pertua Negeri. Seksyen 4, Jadual 8
Perlembagaan Persekutuan Malaysia memperuntukkan Dewan Undangan Negeri
mesti mengandungi sebilangan ahli yang dipilih melalui pilihan raya. Peranan Raja/
Sultan/Yang di-Pertua Negeri adalah sebagai pihak berkuasa perundangan yang
hanya akan hadir pada masa-masa khas seperti pembukaan Dewan Undangan
Negeri. Tugas utama Raja/Sultan/Yang di-Pertua Negeri adalah untuk memanggil
DUN bermesyuarat, memberhentikan dan membubarkan DUN. Seseorang itu
tidak boleh menjadi ahli DUN bagi lebih daripada satu bahagian pilihan raya pada
sesuatu masa. DUN akan berjalan selama lima tahun dari mesyuarat pertamanya.
Apabila DUN dibubarkan, satu pilihan raya peringkat negeri akan diadakan dalam
tempoh 60 hari di Semenanjung dan 90 hari di Sabah dan Sarawak.

Jentera Pentadbiran Kerajaan Negeri
Bagi melancarkan pentadbiran, sesebuah negeri dibahagi kepada beberapa buah
daerah. Daerah-daerah ini pula dibahagi kepada mukim-mukim. Di Sarawak,
sebelum dibahagi kepada daerah, Sarawak dibahagi dahulu mengikut Bahagian.
Ketua Bahagian dipanggil Residen dan Ketua Daerah dipanggil Pegawai Daerah.
Di Sabah pula, negeri dibahagi kepada beberapa residensi dan setiap residensi
dibahagi pula kepada daerah. Bagi perkhidmatan awam negeri, pelantikan dibuat
oleh Suruhanjaya Perkhidmatan Negeri masing-masing kecuali Perlis, Pulau
Pinang, Melaka dan Negeri Sembilan yang pelantikan pegawainya dibuat oleh
Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Malaysia.

112 MALAYSIA

2017

Jabatan PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
Jabatan-jabatan yang terdapat di peringkat negeri dibahagikan kepada dua jenis,
iaitu jabatan negeri dan cawangan jabatan persekutuan. Jabatan-jabatan negeri
pula dibahagikan kepada dua jenis iaitu, jabatan negeri yang bertanggungjawab
kepada kerajaan negeri dan jabatan negeri yang bertanggungjawab kepada
kerajaan negeri dan persekutuan.

• Jabatan Negeri di Semenanjung Malaysia
Jabatan negeri yang bertanggungjawab kepada kerajaan negeri merupakan
jabatan yang menjalankan pentadbiran negeri. Jabatan-jabatan penting
yang termasuk dalam kategori ini ialah Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri,
Pejabat Kewangan Negeri, Pejabat Penasihat Undang-undang Negeri dan Unit
Perancang Ekonomi Negeri.

• Jabatan Negeri di Sabah dan Sarawak
Sabah dan Sarawak mempunyai bilangan jabatan yang lebih banyak kerana
Perjanjian Malaysia 1963 telah memberi kuasa yang lebih kepada kedua-
dua negeri itu berbanding dengan negeri-negeri di Semenanjung Malaysia.
Namun, menerusi proses penyatuan, kebanyakan jabatan itu telah beransur-
ansur diletakkan di bawah tanggungjawab kerajaan persekutuan. Jabatan-
jabatan utama negeri yang kekal di bawah tanggungjawab kerajaan negeri
adalah sama seperti yang terdapat di Semenanjung Malaysia. Perbezaan yang
ada ialah jabatan utama negeri Sabah dikenali sebagai Jabatan Ketua Menteri
dan Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri di Sarawak tidak bertanggungjawab
secara langsung terhadap hal-hal perkhidmatan awam negeri seperti yang
terdapat pada pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri di Semenanjung. Tugas
tersebut di Sarawak, dijalankan oleh Pejabat Perjawatan Negeri.

• Cawangan Jabatan Persekutuan
Cawangan-cawangan jabatan persekutuan seperti Jabatan Pendidikan
Negeri dan Jabatan Imigresen Negeri bertanggungjawab kepada kerajaan
persekutuan, tetapi tertakluk kepada usaha penyelarasan yang dilakukan
oleh pentadbiran negeri. Untuk memenuhi keperluan negeri, ketua-ketua
cawangan ini boleh dipanggil untuk menghadiri mesyuarat Jawatankuasa-
jawatankuasa Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri dan Majlis Tindakan Negeri
di samping menjadi ahli dalam Jawatankuasa Pembangunan Negeri dan
jawatankuasa negeri yang lain. Kedudukan cawangan jabatan persekutuan di
negeri-negeri di Semenanjung Malaysia adalah sama dengan kedudukan di
Sabah dan Sarawak.

Suruhanjaya Negeri
Sama seperti kerajaan persekutuan, kerajaan negeri juga boleh menubuhkan
suruhanjaya yang berbentuk tetap atau khas. Pelantikan ahli-ahli suruhanjaya
dilakukanolehRaja atauYangdi-PertuaNegeriatas nasihatMenteriBesar atauKetua
Menteri. Semua negeri kecuali Negeri Sembilan, Perlis, Melaka dan Pulau Pinang
mempunyai Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Negeri yang bertanggungjawab
tentang pelantikan jawatan-jawatan dalam Perkhidmatan Awam Negeri. Bagi
negeri-negeri yang tidak mempunyai Suruhanjaya Perkhidmatan Awam, pelantikan
ke jawatan-jawatan negeri dibuat oleh Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Malaysia.

MALAYSIA 113

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA Perkhidmatan Awam Negeri
Setiap negeri mempunyai perkhidmatan awamnya sendiri. Bagi negeri Kedah,
Johor, Kelantan dan Terengganu, perkhidmatan awam negeri meliputi semua
jawatan. Bagi negeri-negeri selainnya, jawatan-jawatan tadbir diisi oleh Pegawai
Tadbir dan Diplomatik (PTD) atau Perkhidmatan Tadbir Am (PTA). Pegawai-pegawai
ini dipinjamkan oleh kerajaan persekutuan kepada kerajaan negeri.

Pejabat Setiausaha Persekutuan dan Pejabat Kewangan Persekutuan
Khusus bagi negeri Sarawak dan Sabah, kerajaan telah mewujudkan semula
jawatan Setiausaha Persekutuan di samping jawatan Pegawai Kewangan
Persekutuan yang sedia ada. Tugas utama Pejabat Setiausaha Persekutuan ialah
untuk menyelaras dan mentadbir aktiviti jabatan-jabatan dan perbadanan awam
persekutuan di negeri berkenaan. Pejabat ini juga bertanggungjawab untuk
mengeratkan hubungan antara kerajaan persekutuan dan kerajaan-kerajaan
negeri. Pejabat Kewangan Persekutuan bertanggungjawab kepada Kementerian
Kewangan Persekutuan dalam menjalankan tugas-tugas kewangan seperti
memeriksa anggaran belanjawan agensi-agensi persekutuan di Sabah dan
Sarawak. Tujuan penubuhannya ialah untuk mempercepatkan proses membuat
keputusan.

Perbadanan Awam Negeri
Kerajaan negeri mempunyai perbadanan awam yang merangkumi badan berkanun
dan badan tidak berkanun yang merupakan syarikat kepunyaan kerajaan negeri.
Hubungan badan-badan ini dengan kerajaan negeri dan agensi-agensi utama
negeri adalah lebih kurang sama dengan perhubungan antara perbadanan
awam persekutuan dengan kerajaan persekutuan dan agensi pusat. Perbadanan
awam lain yang terdapat di peringkat negeri merupakan cawangan-cawangan
perbadanan awam persekutuan. Sama seperti cawangan jabatan persekutuan,
perbadanan ini bertanggungjawab kepada kerajaan persekutuan, tetapi tertakluk
kepada usaha penyelarasan pentadbiran negeri.

Peringkat Pentadbiran Negeri
Pentadbiran setiap negeri di Semenanjung Malaysia dijalankan menerusi pelbagai
peringkat. Peringkat-peringkat ini ialah :

• Daerah
Pembahagian negeri mengikut daerah atau jajahan yang dimulakan oleh pihak
Inggeris berterusan hingga sekarang. Kebanyakan projek yang dirancang di
peringkat persekutuan dan negeri dilaksanakan di peringkat daerah. Pejabat
daerah dan tanah yang diketuai oleh Pegawai Daerah merupakan pejabat
utama di peringkat ini. Bidang tanggungjawabnya adalah berkaitan dengan
pentadbiran tanah, pentadbiran Majlis Daerah dan pengurusan aktiviti
pembangunan, di samping menyelaraskan kegiatan semua cawangan agensi
kerajaan negeri dan persekutuan di peringkat daerah. Kebanyakan agensi
negeri dan persekutuan mempunyai cawangan di peringkat ini.

114 MALAYSIA

2017

• Mukim PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
Sesebuah daerah dipecahkan kepada beberapa mukim dan terdapat sebuah
pejabat kerajaan yang diketuai oleh seorang penjawat awam yang dikenali
sebagai Penghulu (Penggawa di Kelantan). Di peringkat ini, hanya beberapa
jabatan dan perbadanan awam sahaja yang mempunyai cawangan masing-
masing. Peranan utama seseorang Penghulu ialah untuk membantu Pejabat
Daerah dan Tanah serta agensi-agensi kerajaan lain menjalankan program
pembangunan dan menyelaraskan kegiatan-kegiatan di kampung-kampung
di bawah seliaannya. Dahulu, jawatan Penghulu diwarisi mengikut keturunan
atau dilantik daripada kalangan penduduk tempatan yang mempunyai
pengaruh yang luas. Kini, penghulu dilantik oleh Suruhanjaya Perkhidmatan
Awam Negeri berasaskan kepada kebolehan dan kelulusan akademik. Oleh
itu, mereka juga merupakan pegawai awam.

• Kampung
Peringkat pentadbiran yang paling rendah ialah peringkat kampung yang
diketuai oleh seorang Ketua Kampung (Penghulu di Kelantan dan Tok Sidang
di Melaka) yang dilantik oleh kerajaan negeri melalui Pegawai Daerah. Ketua
Kampung hanya diberi elaun dan mereka bukanlah sebahagian daripada
penjawat awam. Seorang Ketua Kampung bertanggungjawab untuk menjaga
keamanan kampung dan menyelesaikan masalah peringkat kampung. Beliau
turut berperanan menjadi penghubung antara Pegawai Daerah dan pembantu
kepada Penghulu. Sementara itu, Ketua Kampung turut berfungsi untuk
mempengerusikan Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung (JKKK).
Pembentukan JKKK bertujuan untuk memberi peluang kepada penduduk
kampung mengambil bahagian yang aktif dalam proses perancangan dan
pelaksanaan program dan projek pembangunan di kampung mereka. Badan
ini juga menyatukan kampung dengan pentadbiran mukim, daerah dan negeri
untuk mempercepatkan proses pembangunan dan penyelesaian masalah
setempat.

• Pentadbiran Negeri Sabah
Pentadbiran Negeri Sabah dibahagikan kepada dua peringkat iaitu daerah dan
kampung. Peringkat daerah diketuai oleh Pegawai Daerah. Selain daripada
Penolong Pegawai Daerah, seseorang Pegawai Daerah dibantu oleh seorang
Ketua Daerah yang bertanggungjawab terhadap segala aspek pentadbiran
yang berkaitan dengan hal-ehwal suku-suku kaum di daerah berkenaan.
Setiap suku kaum di sesebuah daerah diketuai oleh Ketua Anak Negeri. Ketua
Anak Negeri bertanggungjawab kepada Ketua Daerah. Kesemua mereka
ini merupakan sebahagian daripada pegawai awam. Sama seperti keadaan
di Semenanjung Malaysia, setiap kampung di Sabah diketuai oleh Ketua
Kampung yang bukan merupakan pegawai awam.

• Pentadbiran Negeri Sarawak
Pentadbiran Negeri Sarawak pula dibahagikan kepada empat peringkat iaitu:
bahagian, daerah, daerah kecil dan kampung.

MALAYSIA 115

2017

PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA »» Bahagian
Negeri Sarawak dibahagikan kepada tujuh bahagian yang setiap satunya
diketuai oleh seorang Residen sebagai Ketua Pentadbir Bahagian.
Pembahagian negeri mengikut bahagian hanya diadakan di Negeri Sarawak
kerana kawasan negerinya yang luas. Setiap bahagian mempunyai beberapa
orang Temenggung yang merupakan ketua masyarakat yang dilantik oleh
kerajaan berasaskan kaum.

»» Daerah
Setiap bahagian dibahagikan pula kepada beberapa daerah yang setiap
satunya diketuai oleh Pegawai Daerah. Ketua masyarakat digelar Pemanca
yang bertanggungjawab kepada Pegawai Daerah dan Temenggung. Dalam
sesebuah daerah pula terdapat daerah kecil yang diketuai oleh pegawai-
pegawai Perkhidmatan Tadbir Negeri Sarawak.

»» Kampung
Setiap kampung di Sarawak diketuai oleh seorang Penghulu yang dilantik
oleh kerajaan. Sebelum gelaran Penghulu digunakan, Ketua Rumah Panjang
digelar Tuai Rumah.

Sistem Perancangan dan Pelaksanaan di peringkat negeri juga serupa dengan
sistem yang terdapat di peringkat persekutuan iaitu melibatkan dasar, perancangan,
pelaksanaan, penyelarasan dan penilaian. Ia menjadi kebiasaan bahawa pihak
negeri mengambil kira dasar-dasar yang wujud di peringkat persekutuan sebelum
sesuatu dasar negeri dibentuk. Pembentukan dasar-dasar awam negeri dibuat
oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri yang para anggotanya terdiri daripada
Ahli-ahli Dewan Undangan Negeri serta dibantu oleh beberapa orang pegawai
kanan kerajaan, iaitu Setiausaha Kerajaan Negeri, Pegawai Kewangan Negeri
dan Penasihat Undang-undang Negeri. Namun begitu sebelum sesuatu dasar itu
dibentuk, kerajaan negeri juga menubuhkan jawatankuasa-jawatankuasa tertentu
untuk mengkaji sesuatu dasar sebelum dikemukakan kepada Majlis Mesyuarat
Kerajaan Negeri.

116 MALAYSIA

2017

Jentera Pentadbiran Di Peringkat Kerajaan Tempatan PERLEMBAGAAN DAN SISTEM PEMERINTAHAN NEGARA
Sebelum penyusunan semula kerajaan tempatan, wujud enam jenis penguasa
tempatan di Malaysia iaitu:

• Dewan Bandaraya Kuala Lumpur
• Majlis Perbandaran
• Majlis Bandaran
• Lembaga Bandaran
• Majlis Tempatan
• Majlis Luar Bandar

Empat jenis pihak berkuasa tempatan diwujudkan selepas penyusunan semula
iaitu:

• Dewan Bandaraya bagi bandar-bandar besar;
• Majlis Perbandaran bagi bandar-bandar sederhana;
• Majlis Tempatan bagi pekan-pekan dan kampung-kampung baru; dan
• Majlis Daerah bagi kawasan luar bandar.

Kerajaan tempatan dibentuk untuk memberi peluang kepada penduduk tempatan
mengambil bahagian dalam pengurusan kawasan-kawasan yang mereka diami.
Peranannya melibatkan perancangan bandar, kerja raya, kemudahan-kemudahan
awam, kesihatan awam dan perumahan awam. Kuasa utama yang terpenting bagi
kerajaan tempatan ialah :

• Kuasa untuk mengadakan undang-undang kecil;
• Mengutip cukai, kadar sewa dan lain-lain;
• Kuasa untuk mengadakan Kumpulan Wang Pihak Berkuasa Tempatan yang

terletak dalam kawalannya sendiri.

MALAYSIA 117

2017

118 MALAYSIA

2017

5EKONOMI MALAYSIA

MALAYSIA 119

2017

EKONOMI MALAYSIA KEJAYAAN EKONOMI MALAYSIA 2017

1 NEGARA TERBAIK UNTUK PELABURAN
Kedudukan : Terbaik Dunia
Penarafan oleh : Wharton School, University of Pennsylvania
& BAV Consulting.

NEGARA TERBAIK UNTUK MEMULAKAN PERNIAGAAN 2

Kedudukan : 3 daripada 80 negara

Penarafan oleh : BAV Consulting, Young & Rubrican

3 PERBELANJAAN KERAJAAN PALING EFISIEN
Kedudukan : 8 daripada 130 negara
Penarafan oleh : Wharton School, University of Pennsylvania
& BAV Consulting.

LAPORAN TAHUNAN "NEGARA 4
TERBAIK"DI DUNIA

Kedudukan : 35 daripada 80 negara
Penarafan oleh : U.S News & World Report,
WhartonSchool,University of Pennsylvania &

BAV Consulting.

5 10 EKONOMI YANG PALING BERDAYA
SAING DI ASIA PASIFIC
Kedudukan : 7 daripada 25 negara

Penarafan oleh : World Economic Forum

EKONOMI DENGAN SISTEM 6
KEWANGAN PALING MAJU

Kedudukan : 4 daripada 136 negara

Penarafan oleh : World Economic Forum

120 MALAYSIA

2017

BAJET 2017 EKONOMI MALAYSIA

“MENJAMIN PERPADUAN & PERTUMBUHAN EKONOMI,
MENGHEMAH PERBELANJAAN INKLUSIF,
MENSEJAHTERA KEHIDUPAN
RAKYAT SELURUH”

PRESTASI EKONOMI 2017 2016 2017
4.0% - 4.5% 4.0% - 5.0%
YEAR
KDNK 3.1% 3.0%
Defisit Fiskal RM212,595 juta RM219,726 juta
Hasil Kerajaan Persekutuan

PERUNTUKAN BAJET 2017: RM262.8 BILION

BELANJA BELANJA SIMPANAN LUAR
MENGURUS PEMBANGUNAN JANGKA

RM214.8 billion RM46 billion RM2 billion
SIMPANAN LUAR JANGKA

Projek Rakyat Centric

• Memasang 97,000 lampu jalan dan 3,000 lampu LED di 7,500 kampung
(RM100 juta)

• Membina dan menaik taraf 616 km jalan kampung dan jambatan (RM1.2 bilion)
• Menyelenggara jalan negeri di bawah MARRIS (RM4.6 bilion)
• Membina dan membaik pulih 17,000 unit rumah usang, daif dan penempatan

Orang Asli (RM350 juta)
• Bekalan air bersih kepada 5,200 rumah dan menaiktaraf bekalan air FELDA

(RM732 juta)
• Pinjaman dan geran untuk meningkatkan kapasiti dan bekalan air (RM665 juta)

MALAYSIA 121

2017

EKONOMI MALAYSIA • Mewujudkan Tabung Bekalan Air (RM500 juta)
• Bekalan elektrik luar bandar kepada 10,000 rumah (RM460 juta)
• Membaik pulih fasiliti kawasan flat dan Program Perumahan Rakyat

(PPR) menerusi Tabung Penyelenggaraan 1Malaysia (RM300 juta)
• Melaksanakan Projek Mesra Rakyat (RM800 juta)
• Meneruskan 69 projek Rancangan Tebatan Banjir (RM495 juta)
• Membina 2 Overhead Motorcycle Ramp di Lebuhraya Persekutuan, Selangor

bagi atasi masalah banjir di laluan motosikal dan menjamin keselamatan
penunggang (RM29 juta)

Meningkatkan Pemilikan Rumah

• Membina 5,000 unit MyBeautiful New Home menerusi NBOS bagi B40
pada harga RM40,000 – RM50,000 per unit (RM200 juta) - Kerajaan membiayai
RM20 ribu dan baki dibayar secara ansuran oleh pemilik

• Membina 9,850 unit baharu dan menyiapkan 11,250 unit rumah PPR
(RM710 juta)

• Membina 30,000 unit rumah di atas tanah Kerajaan di lokasi strategik
pada harga RM150,000 – RM300,000

• Membina 10,000 unit rumah di bandar untuk disewa oleh golongan muda
pada kadar lebih rendah dari kadar pasaran

• Membina 5,000 unit Rumah Mesra Rakyat SPNB dengan subsidi pada
RM20,000 per unit (RM200 juta)

• Skim step-up end-financing khas rumah PR1MA, dengan kerjasama Bank
Negara, KWSP dan bank

• Pengecualian duti setem bagi surat cara pindah milik dan surat cara pinjaman
perumahan untuk pembelian rumah pertama dalam tempoh 1 Januari 2017
- 31 Disember 2018

Nilai Rumah (RM) Pengecualian Duti Setem
<300,000
100%
300,000 –500,000
100% kepada RM300,000 pertama, manakala
selebihnya pada kadar semasa 2% (ad valorem)

• Pembangunan infrastruktur Rumah Generasi Kedua:
»» FELDA (RM200 juta), FELCRA (RM100 juta) dan RISDA (RM100 juta)

Menjana Pendapatan Rakyat

• Memperluas Program MySuria bagi 1,600 rumah di seluruh negara (RM45 juta)
• Memperluas Program Mobilepreneur untuk 3,000 peserta (RM30 juta)
• Melaksana Program Agropreneur untuk 3,000 usahawan muda (RM100 juta)
• Menggiatkan Program eUsahawan dan eRezeki untuk 300,000 peserta

(RM100 juta)
• Menggalak B40 (penerima BR1M) menjana pendapatan sebagai pemandu

ride-sharing seperti UBER. Bagi yang tiada kenderaan, pendahuluan boleh
dibayar menggunakan BR1M dan rebat sehingga RM4,000 bagi membeli
Proton Iriz

122 MALAYSIA

2017

Subsidi Dan Insentif EKONOMI MALAYSIA

• Pesawah padi (RM1.3 bilion) termasuk subsidi harga, subsidi benih, subsidi
baja

• Pekebun Kecil Getah:
»» Insentif Pengeluaran Getah (RM250 juta)
»» Bantuan Musim Tengkujuh RM200 sebulan untuk 3 bulan kepada
440,000 pekebun kecil/penoreh (RM260 juta)

• Elaun sara hidup nelayan RM200 – RM300 sebulan kepada 57,000 nelayan
(RM250 juta)

• Subsidi gas memasak (RM1.6 bilion)
• Subsidi bil elektrik (RM124 juta)

Bantuan Rakyat 1Malaysia

• Menaikkan kadar BR1M dengan peruntukan RM6.8 bilion dan

memanfaatkan 7  juta penerima

KATEGORI Pendapatan Bajet 2017
Isi Rumah e–Kasih RM1,200 (2016: RM1,050)
Individu Bujang RM1,200(2016: RM1,000)
RM3,000 ke bawah
RM3,001 –RM4,000 RM900 (2016: RM800)
RM2,000 ke bawah RM450 (2016: RM400)

MEMPERKASA PROGRAM TVET

• Mengubahsuai 9 kampus IPG kepada Politeknik dan Kolej Vokasional,
termasuk sebuah sebagai pusat latihan tenaga pengajar TVET (RM400 juta)

• Menaiktaraf peralatan pembelajaran di institusi TVET (RM270 juta)
• Dana Perbadanan Tabung Pembangunan Kemahiran (RM360 juta)
• Melanjutkan potongan cukai 2 kali bagi Structured Internship Programme

sehingga tahun taksiran 2019 bagi ijazah sarjana muda, diploma dan pelajar
Tahap 3 dan ke atas di bawah Program TVET
• Geran padanan kepada institusi TVET yang mendapat sumbangan peralatan
daripada industri

TENAGA KERJA Program SL1M

• Meningkatkan kebolehpasaran graduan – meluaskan
untuk 20,000 graduan (RM50 juta)

• Penubuhan Malaysian Bureau of Labour Statistics

Pelepasan Cukai Gaya Hidup

• Pelepasan cukai pendapatan sehingga RM2,500 setiap tahun mulai tahun
taksiran 2017 (digabungkan sebagai pelepasan cukai gaya hidup) bagi
pembelian:

MALAYSIA 123

2017

EKONOMI MALAYSIA »» Bahan bacaan, komputer, peralatan sukan, surat khabar bercetak,
smartphone dan tablet, langganan internet dan bayaran keahlian
gimnasium

Meneruskan Strategi Lautan Biru Nasional (NBOS)

• Membina 4 Urban Transformation Centre (UTC) – Negeri Sembilan, Perlis,
Pulau Pinang dan Selangor

• Membina 3 Rural Transformation Centre (RTC) – Selangor, Sabah dan Sarawak
• Menyediakan Job Centre di setiap UTC bagi job matching
• Menambah 4 bas Mobile CTC untuk kawasan pedalaman
• Melaksanakan inisiatif NBOS: Bahasa Inggeris 1Malaysia, Coding@School,

Volunteering for International Professional, Global Entrepreneurship
Community 2

Mengukuhkan Kemampanan Fiskal

• Menubuhkan Collection Intelligence Arrangement - meningkatkan kecekapan
kutipan hasil dan pematuhan cukai

• Menaikkan kadar duti setem kepada 4 peratus bagi surat cara pindah milik
hartanah melebihi RM1 juta mulai 1 Januari 2018

Pembangunan Sukan

• Penganjuran Sukan SEA ke-29 dan Sukan Para ASEAN ke-9 (RM450 juta)
• Pembinaan Akademi Bola Sepak Fasa II di Gambang, Pahang (RM50 juta)
• Bina dan naiktaraf Kompleks Belia dan Sukan Negeri, Kompleks Futsal

1Malaysia dan Kompleks Sukan Komuniti (RM 122 juta)
• Program Pembangunan Podium Sukan Elit (RM70 juta)
• Program Penyediaan Atlet dan Program Penyediaan Atlet Paralimpik

(RM54 juta)

Meningkatkan Tahap Kesihatan

• Membina dan naik taraf hospital dan Klinik Kesihatan
• Menaik taraf kemudahan hospital termasuk peralatan rawatan kardiologi dan

pembelian100 ambulan (RM536 juta)
• Membiayai operasi 340 Klinik 1Malaysia, 11 Klinik Bergerak 1Malaysia, 959

Klinik Kesihatan dan lebih 1,800 Klinik Desa (RM4.5 bilion)
• Bekalan ubat, consumables, vaksin dan reagen (RM4 bilion)
• Mengurangkan kesesakan hospital awam menerusi kerjasama swasta

dan NGO: menyediakan pinjaman mudah bagi pembelian peralatan bagi non-
profit charitable hospital (RM20 juta)
• Bantuan perubatan kepada 10 ribu pesakit kurang berkemampuan
(RM70 juta)
• Geran one-off RM200 ribu bagi membeli peralatan di pusat hemodialisis
swasta baharu (RM40 juta)
• Inisiatif pencegahan kawalan denggi dan Zika serta meluaskan program
Komuniti Sihat Perkasa Negara (RM80 juta)

124 MALAYSIA

2017

Meningkatkan Pengeluaran Makanan Dengan Harga EKONOMI MALAYSIA
Kompetitif

• Membangunkan infrastruktur pertanian, saliran dan pengairan, jalan ladang
dan pemasaran produk pertanian

• Melaksana program berimpak tinggi: estet padi, zon bersepadu akuakultur
dan ternakan ikan sangkar

• Melaksanakan Program Pengedaran Barang Perlu, membuka 4 MyFarmOutlet
dan menambah baik 150 Agrobazaar Rakyat 1Malaysia (RM140 juta)

• Menggalakkan industri tenusu, madu kelulut dan kelapa
• Mengurangkan import makanan haiwan ternakan – tanaman jagung bijirin

Insentif Pemandu Teksi

• Menyediakan geran RM5,000 bagi membeli kenderaan baharu dan
menawarkan permit teksi individu, memanfaatkan 12,000 pemandu teksi
(RM60 juta)

• Memperkenalkan Skim PERKESO untuk pemandu teksi individu
berpendapatan <RM3,000 sebulan dengan geran pelancaran RM60 juta

Merangsang Pelaburan Swasta

• Menaiktaraf dan membina infrastruktur: Jalan Lok Kawi – Pengalat – Papar, di
Sabah; Jalan Kampung Keruak – Gua Musang – Kuala Berang; Jambatan Batang
Lupar, Sri Aman; Projek Pembangunan Semula Stesen Janakuasa Sandakan

• Pembangunan infrastruktur dan sosioekonomi di 5 koridor ekonomi
(RM2.1 bilion)

• Dana Lembaga Pembangunan Pelaburan Malaysia untuk sektor tumpuan
(RM522 juta)

Mempergiat Pasaran Modal

• Memperkenal Small dan Mid-Cap PLC Research Scheme bagi penyelidikan
ke atas 300 syarikat

• Dana khas sehingga RM3 bilion daripada Syarikat Pelaburan Berkaitan
Kerajaan kepada syarikat berpotensi

• Menubuhkan Institut Penyelidikan Pasaran Modal dengan pembiayaan
RM75 juta melalui Capital Market Development Fund

MALAYSIA 125

2017

EKONOMI MALAYSIA • Melanjutkan insentif percukaian kepada entiti Perbankan Islam dan Takaful
yang menjalankan aktiviti matawang asing menerusi International Currency
Business Unit ke tahun taksiran 2020:
»» Pengecualian cukai pendapatan
»» Pengecualian duti setem ke atas surat cara

• Meningkatkan insentif Skim Persaraan Swasta (PRS) kepada RM1,000 secara
one-off kepada pencarum PRS (RM165 juta)

Mempertingkat Eksport

• Tabung Promosi Eksport Negara untuk program galakan eksport PKS oleh
MATRADE, MIDA dan SME Corp (RM130 juta)

• EXIM Bank menyediakan pembiayaan RM200 juta dan kemudahan kredit
insurans dengan nilai perlindungan sehingga RM1 bilion kepada PKS

• Meningkatkan pengeluaran komoditi eksport sawit, getah, koko dan lada
(RM286 juta)

• Meningkatkan kualiti produk sawit, tanaman semula sawit dan naik taraf
jalan ladang (RM100 juta)

Merancak Sektor Pelancongan

• Meningkatkan promosi dan menambahbaik kemudahan pelancongan
(RM400 juta):
»» Inisiatif clean air dan ecotourism
»» Kempen Tahun Melawat ASEAN@50 sempena ulang tahun Asean ke-50
dan tuan rumah Sukan SEA dan Sukan Para ASEAN 2017

• Melanjutkan tempoh permohonan Taraf Perintis dan Elaun Cukai Pelaburan
hotel bertaraf 4 dan 5 bintang baharu sehingga 31 Disember 2018

• Menaikkan potongan cukai kepada RM700 ribu kepada sektor swasta yang
menaja pertunjukan kesenian, kebudayaan dan warisan tempatan dan luar
negara

• Meluaskan eVisa ke negara di rantau Balkan dan Asia Selatan

Ekonomi Digital

• MDEC melaksana program digital seperti ekosistem e-dagang dan Digital
Maker Movement (RM162 juta)

• Pengenalan kategori lokasi baharu Hab Digital Malaysia bagi menikmati
faedah MSC Bill of Guarantees termasuk galakan cukai serta memperkenalkan
Digital Free Zone

• Perkhidmatan jalur lebar talian tetap yang lebih kompetitif (kelajuan lebih
tinggi pada harga yang sama)

• Peningkatan kelajuan jalur lebar ethernet universiti awam kepada maksimum
100 Gbps

• Meluas liputan dan kualiti jalur lebar sehingga 20 Mbps di seluruh negara
(RM1 bilion)

126 MALAYSIA

2017

Keusahawanan EKONOMI MALAYSIA

• Tahun 2017 diisytihar sebagai Startup dan SME Promotion Year
• Melaksanakan program di bawah Pelan Induk PKS (RM75 juta)
• Melanjutkan tempoh kesemua skim jaminan di bawah Syarikat Jaminan

Pembiayaan Perniagaan (SJPP) sehingga tahun 2025
• Memberi 2 peratus rebat kadar faedah kepada peminjam PKS berorientasi

eksport di bawah skim SJPP (terhad kepada jumlah pembiayaan terkumpul
RM1 bilion)
• Dana Skim Jaminan Modal Kerja untuk startups (RM200 juta)
• Memperkenal kategori pas baru Usahawan Teknologi Asing Berpengetahuan
Tinggi untuk menggalak pelaburan startups berteknologi tinggi
• Merancakkan industri kreatif dan perfileman (RM80 juta)
»» Film in Malaysia Incentive, Arts and Culture Revitalisation Agenda, Hab

Content Creation FINAS di Sarawak dan Sabah, Jawatankuasa Pengamal
Seni
• Menubuhkan Centre for the Advancement of Social Innovation and
Entrepreneurship (CASIE) di bawah Malaysian Global Innovation dan Creativity
Centre (MAGIC) sebagai agensi yang diakreditasi untuk keusahawanan sosial
di Asia

Pendidikan Awal Kanak-Kanak dan Pra Sekolah

• Meneruskan Bantuan Makanan Tambahan dan Geran Per Kapita program
TABIKA dan TASKA (RM140juta)

• Menambahbaik pakej pemakanan bernutrisi harian : susu 250 ml, kismis dan
telur, memanfaat 280,000 kanak-kanak (RM60 juta)

• Meningkatkan akses kepada pendidikan pra-sekolah secara percuma di
sekolah kerajaan memanfaat 200,000 kanak-kanak (RM132 juta)

Pendidikan Rendah Dan Menengah

• Membangunkan semula 120 sekolah daif (30 Sabah dan 30 Sarawak)
menggunakan Industrialised Building System dan menaiktaraf 1,800 makmal
sains (RM570 juta)

• Menyiapkan 227 sekolah, termasuk 8 sekolah baharu (RM478 juta)
• Memperkukuh program penguasaan Bahasa Inggeris Cambridge English, Dual
• Language dan Highly Immersive (RM90 juta ringgit)
• Pemberian tablet bantuan mengajar kepada 430,000 guru oleh SKMM

(RM340 juta)
• Pemberian Bantuan Persekolahan RM100 ringgit kepada setiap pelajar dari

keluarga berpendapatan < RM3,000, memanfaat 3.5 juta murid (RM350 juta)
• Menyediakan Bantuan Makanan Asrama kepada 365,000 murid (RM1.1 bilion)
• Meneruskan Rancangan Makanan Tambahan 1Malaysia sekolah rendah

(RM300 juta)
• Bantuan Bayaran Tambahan Persekolahan, Buku Teks dan Geran Per Kapita

(RM1.1 bilion)
• Menyediakan geran sepadan bagi simpanan terkumpul sehingga RM50 dalam

akaun SSPN-i kepada pelajar Tahun 1 sekolah bantuan penuh kerajaan
• Menyediakan Elaun Murid Berkeperluan Khas RM150 sebulan kepada 67,000

murid dan mengganti bas @ coaster bagi 21 sekolah berpendidikan khas
(RM107 juta)

MALAYSIA 127

2017

EKONOMI MALAYSIA • Menyedia Tabung Khas Penambahbaikan dan Penyenggaraan Sekolah untuk
senggaraan Sekolah Kebangsaan, SJK(C), SJK(T), Sekolah Mubaligh, Sekolah
Asrama Penuh, Sekolah Agama Bantuan Kerajaan, Sekolah Pondok yang
berdaftar dan MRSM (RM600 juta)

Memperkasa Pendidikan Tinggi

• Peruntukan kepada 20 universiti awam (RM7.4 bilion), antaranya:
»» 4 hospital universiti (RM1.4 bilion)
»» Memperkasa lima universiti penyelidikan (RM300 juta)
»» Dana penyelidikan kepada IPT (RM100 juta)

• Menggantikan baucar buku dengan kad debit pelajar dengan nilai
RM250 bagi pembelian buku, alat tulis, alatan komputer dan akses internet
memanfaat 1.3 juta pelajar (RM300 juta)

• Meneruskan pemberian biasiswa (RM 4.3 bilion), melalui JPA (RM1.6 bilion),
MARA (RM2 bilion), KPT (RM250 juta), KKM (RM208 juta), KPM (RM194 juta),
KSM (RM28 juta), KBS (RM21 juta).

• Diskaun bagi menggalakkan peminjam PTPTN membuat bayaran balik
bermula dari 22 Oktober 2016 sehingga Disember 2017:
»» 15 peratus atas baki hutang bagi penyelesaian penuh
»» 10 peratus untuk bayaran sekurang-kurangnya 50 peratus daripada baki
hutang dalam sekali bayaran
»» 10 peratus untuk bayaran balik melalui potongan gaji atau direct debit
mengikut jadual bayaran balik

128 MALAYSIA

2017

EKONOMI MALAYSIA

Jaringan Keselamatan Sosial

• Bantuan kepada keluarga miskin memanfaat 69,000 keluarga:
»» Bantuan Am sehingga RM300/bulan; dan
»» Bantuan Kanak-kanak sehingga RM450/bulan

• Bantuan sosioekonomi warga emas RM300/bulan memanfaat 120,000 warga
emas

• Menubuhkan 8 buah Pusat Aktiviti Warga Emas baharu
• Bantuan Orang Kurang Upaya (OKU): elaun pekerja; bantuan latihan

kanak-kanak OKU; bantuan OKU tidak berupaya bekerja memanfaat 150,000
OKU (RM535 juta)
• Pelepasan GST kepada OKU berdaftar bagi pembelian peralatan bantuan
tanpa melalui Entiti Kebajikan Swasta serta peluasan skop pelepasan
• Menaikkan elaun ketua kampung, pengerusi JKKK dan JKKKP, termasuk
ketua di Kampung-Kampung Baru & Orang Asli kepada RM900

Pengangkutan Awam

• Pelaksanaan projek rel baharu East Coast Rail Line (600km) menghubungkan
Lembah Klang ke Pantai Timur (anggaran kos: RM55 bilion)

• Menggiat pelaksanaan Lebuhraya Pan Borneo di Sabah dan Sarawak
• Membaik pulih landasan kereta api Pantai Timur jajaran Gua Musang

– Tumpat (RM100 juta)
• Menambah kekerapan perkhidmatan ETS – perolehan 19 set tren

(RM1.1 bilion)
• Membiayai sebahagian kos operasi bas henti-henti yang menghubungkan

bandar utama dan pekan-pekan (RM100 juta)

MALAYSIA 129

2017

EKONOMI MALAYSIA Kebajikan Orang Asli dan Peribumi Sabah Dan Sarawak

• Melaksana projek bekalan air terawat di 42 perkampungan Orang Asli,
program pembangunan ekonomi dan keusahawanan, Penempatan Semula
Perkampungan antaranya di Sungai Ruil, Cameron Highlands (RM222 juta)

• Pemetaan tanah di Sabah (RM20  juta) dan Sarawak (RM30  juta) menerusi
projek Native Customary Rights

Komuniti Cina dan India

• Pembangunan Kampung Baru Cina (RM50 juta)
• Pinjaman kepada komuniti Cina melalui:

»» KOJADI (RM50 juta)
»» Malaysian Chinese Women Entrepreneurs Foundation (RM20 juta)
»» Yayasan Penjaja dan Peniaga Kecil 1Malaysia (RM20 juta)
• Program peningkatan kapasiti dan pendapatan masyarakat India (RM50 juta)
• Program pembiayaan perniagaan SPUMI melalui TEKUN (RM50 juta)
• Program pembiayaan usahawan India (RM100 juta)
• Program pra-sekolah SJK Tamil melibatkan 50 sekolah (RM10 juta)

Pemerkasaan Ekonomi Bumiputera

• Meningkatkan peluang dan kapasiti perniagaan bumiputera melalui SME
Bank (RM100 juta)

• Melaksanakan program keusahawanan di bawah Amanah Ikhtiar Malaysia
(RM100 juta)

• Membantu usahawan kecil TEKUN, termasuk skim baharu TEMANITA
(RM300 juta)

• Program Pembiayaan Keusahawanan dan Premis Perniagaan PUNB
(RM200 juta)

• Program keusahawanan MARA seperti industri halal, usahawan belia dan
latihan (RM120 juta)

• Dana mudahcara TERAJU (RM500 juta)
• Tabung Eksport di bawah TERAJU (RM100 juta)
• Program Peneraju Skil dan Iltizam, Peneraju Profesional dan Peneraju

Tunas melalui Yayasan Peneraju Pendidikan Bumiputera (RM100 juta)

Cukai Korporat

• Pengurangan kadar cukai antara 1 hingga 4 mata peratusan kepada syarikat
yang meningkatkan pendapatan bercukai secara ketara untuk Tahun Taksiran
2017 dan 2018

• Pengurangan kadar cukai daripada 19 peratus kepada 18 peratus bagi PKS
pendapatan bercukai sehingga RM500 ribu pertama

• Pelanjutan potongan cukai dua kali bagi perbelanjaan operasi yang
ditanggung oleh syarikat induk sehingga 31 Disember 2020 bagi merancak
program pembangunan vendor

130 MALAYSIA

2017

Keselamatan Dan Ketenteraman Awam EKONOMI MALAYSIA

• Bayaran Insentif Khas Insurgensi kepada veteran ATM (RM55 juta)
• Penyelenggaraan aset-aset utama seperti pesawat, kapal peronda,

peralatan komunikasi, bangunan dan senjata (RM1.8 bilion)
• Peningkatan telekomunikasi, rangsum dan perolehan pakaian seragam

(RM1.3 bilion)
• Penugasan anggota di sempadan Timur Sabah bagi meningkatkan operasi

ESSZONE (RM323 juta)
• Mewujud Sea Basing di perairan pantai Sabah dan Pangkalan Operasi

Hadapan Helikopter
• Menaiktaraf jalan pedalaman Sarawak di bawah Program Jiwa Murni ATM

(RM114 juta)
• Meluaskan Feri Sekolah Angkatan Tentera bagi 15,000 anak anggota ATM

(RM15 juta)
• Peruntukan kepada Polis Diraja Malaysia, antaranya membina 12 ibu

pejabat polis daerah, pusat latihan Komando 69 dan perolehan kenderaan
(RM8.7 bilion)
• Program pencegahan jenayah bandar – omnipresence dan Unit Rondaan
Motosikal (RM60 juta)
• Membekalkan pakaian seragam kepada 200,000 anggota RELA (RM80 juta)
• Geran Persatuan Penduduk kepada persatuan yang berdaftar sehingga RM10
ribu bagi membiayai peralatan kawalan keselamatan, pembersihan dan
penyelenggaraan kawasan kejiranan (RM40 juta)

Pembangunan Wanita Dan Kesejahteraan Keluarga

• Pelaksanaan program mengarusperdanakan peranan wanita dalam
pembangunan negara, antaranya I-KIT, I-KeuNita, program Women Career
Comeback (RM2 bilion)

• Pemeriksaan mamogram dan suntikan imunisasi HPV secara percuma
(RM30 juta)

• Pelepasan cukai sehingga RM1,000 bagi pembelian peralatan penyusuan
ibu mulai tahun taksiran 2017 dan dituntut setiap 2 tahun

• Pelepasan cukai sehingga RM1,000 bagi ibu bapa yang menghantar anak
berumur 6 tahun dan ke bawah ke pusat asuhan kanak-kanak dan pra-sekolah
berdaftar mulai tahun taksiran 2017

Memartabat Syiar Islam

• Menaikkan elaun imam di bawah JAKIM kepada RM850 memanfaatkan 15,000
imam

• Pemberian bantuan one-off RM500 kepada 16,000 bilal dan siak
• Menaikkan elaun guru KAFA kepada RM900 memanfaatkan 33,000 guru
• Menyelaraskan pendidikan tahfiz melalui Dasar Pendidikan Tahfiz Negara

(RM30 juta)

MALAYSIA 131

2017

EKONOMI MALAYSIA PEMBANGUNAN PRASEKOLAH DAN PROGRAM PERMATA

• Menaikkan elaun pembantu KEMAS kepada RM500 memanfaatkan 11,000
pembantu KEMAS

• Menubuhkan Pusat Kecemerlangan Top STEM Talents di Akademi Sains
Malaysia

• Mengubahsuai IPG Kampus Raja Melewar, Negeri Sembilan dan Kampus
Tuanku Bainun, Pulau Pinang kepada Pusat Permata Pintar dan Berbakat

PINDAAN AKTA KEBANKRAPAN 1967

• Memudah dan membolehkan orang bankrap kembali aktif di dalam
perniagaan dengan meminda Akta Kebankrapan bagi penjamin sosial, mereka
yang menghidap penyakit kronik dan telah berumur

MENGHARGAI PENJAWAT AWAM

• Cuti Belajar Bergaji Penuh dengan Biasiswa dipanjangkan kepada kumpulan
pelaksana

• Cuti kuarantin 5 hari tanpa rekod kepada penjawat awam yang anaknya sakit
dan perlu dikuarantin

• Meluaskan kemudahan pembiayaan komputer meliputi smartphones
dengan had pinjaman RM5,000 setiap 3 tahun

• Menaikkan had kemudahan pembiayaan motosikal kepada RM10,000
• Menaikkan had kelayakan pinjaman perumahan penjawat awam kepada

RM200,000 hingga RM750,000
• Menyiapkan 30,000 unit Perumahan Penjawat Awam 1Malaysia dan dijual

pada harga RM90,000 – RM300,000
• Melanjutkan perkhidmatan pegawai contract of service dan contract for service

selama setahun
• Mewujudkan gred 56 bagi pegawai perubatan pakar dan pegawai pergigian

pakar
• Melantik secara kontrak graduan perubatan, pergigian dan farmasi selewat-

lewatnya pada Disember 2016
• Bayaran khas RM500 kepada semua penjawat awam dan RM250

kepada pesara kerajaan

132 MALAYSIA

2017

TRANSFORMASI MEMBUKTIKAN KEJAYAAN EKONOMI MALAYSIA

Tahun 2016 menyaksikan perubahan geopolitik besar-besaran dan
ketidakpastian ekonomi global yang berterusan. Namun Malaysia masih terus
dilimpahi rahmat kestabilan dan trajektori pertumbuhan yang kekal positif.

Semua ini seiring dengan genapnya enam tahun pelaksanaan Program
Transformasi Negara (NTP), sekali gus membuktikan bahawa keputusan penting
yang telah kita ambil sejak tahun 2010 berjaya meletakkan kita pada laluan yang
kukuh untuk menjulang status negara berpendapatan tinggi menjelang tahun
2020.

Menerusi Usaha Mempertingkatkan penyampaian perkhidmatan awam
melalui Program Transformasi Kerajaan (GTP) dan usaha memangkinkan
pelaburan sektor swasta menerusi Program Transformasi Ekonomi (ETP),
membuktikan kerajaan terus mengotakan janji-janji yang telah dibuat semasa
NTP diperkenalkan pada tahun 2010.

1 Keluaran Dalam Negara Kasar atau KDNK
Malaysia terus mencapai pertumbuhan KDNK yang stabil pada kadar
4.2 peratus pada tahun 2016 iaitu tertinggi di ASEAN.

Disiplin Fiskal

2 Disiplin fiskal mencerminkan keupayaan kerajaan untuk mengawal
pengurusan hutang kewangan kerajaan. Kerajaan telah berjaya
mengurangkan defisit fiskal daripada 6.7 peratus pada tahun 2009
kepada 3.1 peratus pada tahun 2016.

Pendapatan Negara Kasar per Kapita

3 Bank dunia GNI per kapita untuk pengiraan tahun 2016 menunjukkan
bahawa GNI per kapita telah meningkat kepada AS $ 10,010, berbanding
sasaran pendapatan tinggi yang dianggarkan AS $ 12,272 untuk tahun
lepas.

4 Malaysia Mencatat Lebihan Dagangan
Jumlah nilai eksport Malaysia adalah lebih daripada nilai jumlah import.
Pada Februari 2016, lebihan perdagangan eksport berbanding import
adalah 7.5 bilion.

5 Pengiktirafan Badan Dan Agensi Penarafan Luar
Negara

Pembangunan pasaran kewangan oleh Forum Ekonomi Dunia Forum
Daya Saing Global bagi kedudukan 2015-2016 meletakkan Malaysia di
tempat ke-9 dan Malaysia adalah satu-satunya pasaran baru muncul
di 10 teratas.

MALAYSIA 133

2017

EKONOMI MALAYSIA RINGKASAN PROGRAM
TRANSFORMASI EKONOMI (ETP) 2016

ETP merangkumi 12 Bidang Keberhasilan Utama Ekonomi (NKEA) terus-

menerus memberi momentum kepada ekonomi negara agar lebih berdaya
tahan dan berkembang dalam suasana ekonomi global yang tidak menentu.
Ia sekali gus membantu ekonomi Malaysia mencapai pertumbuhan KDNK yang
kukuh. Penunjuk kejayaan ETP pada 2016:


• Tebing Projek MRT telah mencapai penanda kemajuan yang penting dengan

pelancaran fasa pertama Laluan Sungai Buloh–Kajang pada 16 Disember
2016, yang melalui 12 stesen.
• Projek-projek seperti HSR dan MRT akan dapat mengukuhkan kedudukan
Greater KL/KV sebagai kawasan metropolitan yang dinamik dari segi ekonomi,
sekali gus menarik bakat (talents) tempatan dan juga asing. Dari tahun 2011
hingga 2016, Program Kepulangan Pakar (Returning Expert Programme, REP)
oleh Talentcorp telah memudahkan kelulusan lebih 4,000 warga Malaysia yang
mahir dari luar negara untuk menyumbang kepada pembangunan negara.
• Projek Sungai Nadi Kehidupan (River of Life, ROL), yang bertujuan
mentransformasikan Sungai Klang dan Sungai Gombak yang ikonik kepada
kegemilangan masa silamnya di samping menggalakkan lebih banyak aktiviti
komersial dan rekreasi.
• Pada tahun 2016, bilangan peserta baharu telah meningkat kepada 151 bagi
program TUKAR dan 100 bagi program ATOM.
• Malaysia terus menerima pengiktirafan global pada tahun 2016 apabila
diangkat sebagai Destinasi Terunggul dalam anugerah berprestij World Travel
Awards 2016 , Malaysia juga turut dinobatkan sebagai Destinasi Mesra Muslim
Pertama dalam MasterCard-Crescent Rating Global Muslim Travel Index 2016.

134 MALAYSIA

2017

RINGKASAN EKSEKUTIF EKONOMI MALAYSIA
BANK NEGARA MALAYSIA 2016

Pada tahun 2016, ekonomi dunia mencatat ke paras yang wajar berbanding dengan
pertumbuhan paling rendah sejak Krisis jangkaan terdahulu. Sementara itu, bank
Kewangan Global. Perdagangan global pusat di Australia, New Zealand, Norway
terus sederhana mencerminkan kegiatan dan Sweden pula menurunkan kadar dasar
ekonomi yang lemah. Pertumbuhan utama mereka. Sebilangan ekonomi maju,
sebahagian besar ekonomi maju dan seperti kawasan euro dan Jepun, juga
ekonomi sedang pesat membangun melaksanakan beberapa pembaharuan
hanya meningkat dengan kadar yang struktur bersama-sama dengan pelonggaran
lebih perlahan, kecuali beberapa ekonomi dasar monetari. Di Asia, banyak ekonomi
di Asia. Ekonomi maju berkembang menerapkan gabungan langkah fiskal dan
dengan lebih sederhana disebabkan monetari untuk merangsang aktiviti ekonomi
sebahagiannya oleh aktiviti pelaburan yang dalam negeri dan meneruskan pembaharuan
perlahan ekoran sentimen perniagaan struktur bagi meningkatkan daya tahan
yang lembap serta ketidakpastian politik ekonomi dan menyokong pertumbuhan
dan dasar yang lebih ketara. Momentum yang mampan.
pertumbuhan ekonomi sedang pesat
membangun juga lebih perlahan Berikutan ruang dasar di antara konvensional
disebabkan permintaan luar negeri yang dan tidak konvensional terus mengecil,
lembap, harga komoditi yang lemah beberapa ekonomi telah menjadi bertambah
dan turun naik pasaran kewangan yang lemah. Hutang global meningkat dalam
berpunca daripada ketidakpastian global keadaan pelonggaran kuantitatif yang
yang semakin ketara. Di Asia, walaupun tidak pernah dilaksanakan sebelum ini,
ekonomi Republik Rakyat China (RR China) pertumbuhan produktiviti kekal rendah
berkembang secara lebih beransur-ansur manakala manfaat daripada pembaharuan
disebabkan pelaksanaan langkah-langkah struktur yang sedang dilaksanakan masih
pembaharuan yang berterusan serta belum diraih sepenuhnya. Keadaan ini
pengimbangan semula ekonominya ke diburukkan lagi oleh ketidakpastian yang
arah model pertumbuhan yang didorong meningkat dalam arena politik dan dasar
penggunaan, banyak negara lain di dalam ekonomi utama yang menimbulkan
Asia menunjukkan pertumbuhan yang kebimbangan terhadap masa depan
lebih kukuh. Pertumbuhan ini didorong ekonomi dunia pada tahun 2017 dan tahun-
oleh pelaburan yang lebih besar dalam tahun seterusnya. Dalam persekitaran
infrastruktur dan pelaksanaan langkah- sedemikian, pembuat dasar menghadapi
langkah dasar monetari, fiskal dan tugas yang semakin berat untuk menjana
struktur yang menyokong pertumbuhan. pertumbuhan dalam jangka pendek. Pada
Tekanan inflasi global terus rendah, masa yang sama mereka perlu mengekalkan
disebabkan terutamanya oleh keadaan semangat yang teguh untuk melaksanakan
permintaan dan harga komoditi yang pembaharuan yang sukar, tetapi perlu, untuk
lemah, khususnya harga minyak mentah. mencapai pertumbuhan yang mampan
dalam jangka lebih panjang.
Berdepan dengan kebimbangan yang
semakin meningkat terhadap pertumbuhan Meskipun berhadapan dengan persekitaran
ekonomi dan tekanan inflasi yang rendah, yang mencabar, ekonomi Malaysia mencatat
kebanyakan negara mengambil pendirian pertumbuhan yang menggalakkan sebanyak
dasar makroekonomi yang lebih akomodatif. 4.2 peratus pada tahun 2016. Laporan
Dalam ekonomi maju, dasar monetari kekal Tahunan ini mengemukakan analisis
sebagai pilihan dasar yang utama. Federal perkembangan ekonomi Malaysia dan
Reserve (Fed) Amerika Syarikat mengambil menggariskan cabaran pada masa hadapan.
langkah yang lebih beransur-ansur untuk Laporan ini juga memaparkan pelbagai
mengembalikan semula dasar monetarinya usaha Bank untuk meningkatkan tadbir urus,
pembangunan organisasi dan komunikasi.

MALAYSIA 135

2017

EKONOMI MALAYSIA

Ekonomi Malaysia pada Berlatarkan cabaran dari dalam dan
Tahun 2016 luar negeri, semua sektor ekonomi
negara mencatat pertumbuhan yang
Pada tahun 2016, ekonomi Malaysia sederhana pada tahun 2016. Permintaan
meningkat 4.2 peratus (2015: 5.0%) dalam negeri terus menjadi peneraju
meskipun berhadapan dengan pertumbuhan, disokong terutamanya oleh
rintangan yang besar dari dalam dan perbelanjaan sektor swasta. Lebih khusus
luar negeri. Landskap ekonomi global lagi, pertumbuhan penggunaan swasta
berdepan dengan cabaran berikutan kekal pada 6.1 peratus (2015: 6.0%). Ini
permintaan global yang lemah disokong oleh peningkatan guna tenaga
dan harga komoditi yang rendah. dan upah yang berterusan berikutan
Pasaran kewangan antarabangsa juga pelaksanaan kenaikan gaji minimum
dibelenggu oleh ketidakpastian yang dan gaji penjawat awam. Kerajaan turut
ketara dengan kebalikan (reversal) mengambil beberapa langkah untuk
aliran keluar modal yang besar daripada meningkatkan pendapatan boleh guna
ekonomi sedang pesat membangun. Ini rakyat, antaranya pengurangan bahagian
didorong oleh perkembangan politik pekerja dalam caruman Kumpulan Wang
luar jangkaan dalam ekonomi maju Simpanan Pekerja (KWSP) untuk tempoh
seperti di United Kingdom dan Amerika sementara, bayaran Bantuan Rakyat
Syarikat, serta dasar makroekonomi 1Malaysia (BR1M) yang lebih tinggi
yang dilaksanakan oleh negara-negara dan pelepasan cukai bagi kumpulan
tersebut. Di dalam negeri, keadaan pembayar cukai yang berpendapatan
ekonomi terus berhadapan dengan rendah. Kesemua ini telah menyokong
rintangan yang berpunca daripada perbelanjaan isi rumah. Sementara itu,
kos sara hidup yang lebih tinggi dalam penggunaan awam meningkat dengan
keadaan guna tenaga yang lembap. sederhana pada 1.0 peratus (2015: 4.4%),
Pada masa yang sama, sentimen berikutan beberapa langkah rasionalisasi
perniagaan dan pengguna terjejas perbelanjaan yang dilaksanakan oleh
disebabkan oleh beberapa faktor global Kerajaan pada awal tahun 2016 yang
dan dalam negeri, termasuk keadaan berpunca daripada penurunan hasil
pasaran kewangan yang semakin tidak berkaitan petroleum akibat kejatuhan
menentu dan prestasi ringgit yang harga minyak mentah. Pembentukan
nyata kurang menggalakkan. modal tetap kasar (PMTK) berkembang
dengan sederhana sebanyak 2.7 peratus
pada tahun 2016 (2015: 3.7%), didorong
terutamanya oleh pertumbuhan pelaburan

136 MALAYSIA

2017

swasta yang lebih rendah berikutan tahap 2.1%). Walaupun kadar pertukaran EKONOMI MALAYSIA
keberuntungan dan sentimen perniagaan ringgit lebih lemah pada tahun 2016,
yang lemah. Pelaburan awam merosot harga tenaga dan komoditi global yang
pada kadar yang lebih kecil pada tahun rendah telah menyebabkan harga
2016 (-0.5%; 2015: -1.0%) disebabkan bahan api dalam negeri dan kos input
oleh perbelanjaan aset tetap oleh menjadi lebih rendah. Keadaan ini
syarikat-syarikat awam yang mencatat mengurangkan kesan pelarasan harga
penguncupan yang lebih kecil berikutan ditadbir dan harga makanan yang lebih
pelaburan yang meningkat dalam industri tinggi yang disebabkan oleh fenomena
minyak dan gas hiliran, serta subsektor El Niño. Inflasi teras juga secara relatif
pengangkutan dan utiliti. stabil mencatat kadar purata 2.1
peratus pada tahun 2016 (2015: 2.3%).
Dari segi penawaran, semua sektor Hal ini disebabkan oleh tekanan inflasi
ekonomi terus berkembang pada yang didorong oleh permintaan dalam
tahun 2016, kecuali sektor pertanian. ekonomi yang sebahagian besarnya dapat
Pengeluaran pertanian merosot 5.1 dibendung pada tahun itu. Ini disokong
peratus (2015: 1.2%), disebabkan oleh oleh pertumbuhan yang kekal sederhana
pengeluaran minyak sawit mentah dalam aktiviti penggunaan swasta dan
yang terjejas akibat fenomena El ketiadaan tekanan upah yang ketara.
Niño. Meskipun pertumbuhan sektor
perkhidmatan lebih tinggi pada 5.6 Kedudukan sektor luaran Malaysia kekal
peratus (2015: 5.1%) berikutan permintaan berdaya tahan pada tahun 2016. Akaun
yang berterusan dalam sektor berkaitan semasa imbangan pembayaran terus
pengguna, sektor-sektor lain berkembang mencatat lebihan, namun jumlahnya
dengan lebih sederhana. lebih kecil. Keadaan ini disebabkan
terutamanya oleh lebihan perdagangan
Keadaan pasaran pekerja pada amnya yang lebih rendah dan defisit struktur yang
stabil pada tahun 2016, dengan guna berterusan dalam akaun perkhidmatan
tenaga dan upah terus berkembang. dan pendapatan. Pertumbuhan eksport
Jumlah guna tenaga bersih pada tahun ini kasar menjadi sederhana kepada 1.1
sebanyak 112,300 pekerjaan dan tertumpu peratus pada tahun 2016 (2015: 1.6%),
pada segmen berkemahiran tinggi seperti akibat pertumbuhan global yang lembap
pekerjaan profesional dan pengurusan, dan harga komoditi yang rendah. Import
manakala upah nominal agregat dalam kasar mencatat pertumbuhan yang
sektor awam dan swasta masing-masing lebih tinggi iaitu sebanyak 1.9 peratus
berkembang 4.2 peratus dan 6.7 peratus (2015: 0.4%), didorong oleh import
pada tahun 2016 (2015: masing-masing barangan modal yang lebih tinggi selaras
4.9 peratus dan 4.7%). Meskipun dengan pelaksanaan beberapa projek
jumlah guna tenaga terus bertambah, infrastruktur yang sedang dijalankan
namun jumlahnya tidak mencukupi dan pengembangan aktiviti pelaburan
untuk menyerap kemasukan pekerja yang berterusan.
baharu ke dalam pasaran pekerja. Ini
memandangkan sikap majikan kini lebih Pada tahun 2016, akaun kewangan
berhati-hati dan tidak mahu menambah dalam imbangan pembayaran negara
pekerja dengan terlalu mudah. Oleh itu, bertambah baik dalam persekitaran
kadar pengangguran meningkat kepada turun naik aliran modal merentas
3.5 peratus pada tahun 2016 (2015: 3.1%). sempadan yang ketara. Akaun kewangan
mencatat aliran keluar bersih yang lebih
Tekanan inflasi dalam ekonomi kekal kecil sebanyak RM4.2 bilion (2015: aliran
rendah. Pada tahun 2016, purata inflasi keluar bersih RM50.9 bilion). Hal ini
keseluruhan adalah 2.1 peratus (2015: disebabkan oleh aliran masuk bersih

MALAYSIA 137

2017

EKONOMI MALAYSIA

yang lebih tinggi dalam akaun pelaburan pada akhir tahun 2016 (2015: RM833.8
langsung dan aliran keluar bersih yang bilion).
lebih rendah dalam akaun portfolio dan
akaun pelaburan lain. Pada tahun 2016, Peningkatan hutang luar negeri
akaun pelaburan langsung mencatat sebahagiannya disebabkan oleh kesan
aliran masuk bersih yang lebih tinggi daripada ringgit mengalami susut nilai
sebanyak RM17.9 bilion (2015: aliran berbanding dengan kebanyakan mata
masuk bersih sebanyak RM4.8 bilion). wang pada tahun 2016. Tidak termasuk
Keadaan ini mencerminkan pelaburan kesan penilaian ini, hutang luar negeri
langsung yang lebih rendah di luar Malaysia meningkat 6.2 peratus,
negeri oleh syarikat-syarikat Malaysia. disebabkan terutamanya oleh pinjaman
Sementara itu, akaun pelaburan portfolio antara syarikat dan pinjaman antara
mencatat aliran keluar bersih sebanyak bank yang lebih tinggi. Profil hutang luar
RM19.7 bilion (2015: aliran keluar bersih negeri adalah lebih baik dan satu pertiga
sebanyak RM28.2 bilion). daripadanya adalah dalam denominasi
ringgit. Ini mengehadkan risiko yang
Rizab antarabangsa Bank Negara Malaysia mungkin timbul daripada turun naik kadar
pada akhir tahun 2016 berjumlah USD94.5 pertukaran asing. Baki hutang luar negeri
bilion (bersamaan dengan RM423.9 yang lain adalah dalam mata wang asing,
bilion). Pada 28 Februari 2017, paras rizab yang kebanyakannya telah dilindung nilai
ialah USD95.0 bilion (bersamaan dengan sama ada mengikut cara biasa dengan
RM426.3 bilion). Rizab antarabangsa ini menggunakan pendapatan eksport atau
kekal lebih daripada mencukupi untuk menggunakan instrumen kewangan.
memudahkan urus niaga antarabangsa Risiko pembiayaan semula juga dapat
dan cukup untuk membiayai 8.5 bulan dibendung kerana lebih separuh
import tertangguh. Selain itu, paras daripada jumlah hutang luar negeri
rizab ini boleh menampung sebanyak Malaysia mempunyai tempoh matang
1.1 kali hutang luar negeri jangka jangka sederhana hingga panjang. Di
pendek. Kadar pertukaran yang fleksibel samping itu, tidak semua hutang jangka
telah membolehkan ekonomi negara pendek luar negeri mempunyai tuntutan
mengurangkan kebergantungannya pada ke atas rizab memandangkan peminjam
rizab antarabangsa Bank. mempunyai pendapatan eksport dan
aset luaran yang membolehkan mereka
Hutang luar negeri Malaysia kekal terurus. memenuhi obligasi luaran mereka tanpa
Hutang luar negeri berjumlah RM908.7 perlu membuat tuntutan ke atas rizab
bilion atau bersamaan dengan USD200.6 antarabangsa.
bilion atau 73.9 peratus daripada KDNK

138 MALAYSIA

2017

Asas-asas ekonomi negara yang secara produktiviti yang lebih perlahan, EKONOMI MALAYSIA
keseluruhan kukuh telah memberi pembaharuan- pembaharuan kritikal dan
Malaysia kekuatan untuk berhadapan pelarasan struktur menjadi keutamaan
dengan cabaran dari dalam dan luar bagi memastikan pertumbuhan ekonomi
negeri. Sumber pertumbuhan ekonomi Malaysia akan terus mampan. Antara
negara yang pelbagai telah membantu usaha yang diambil ialah meningkatkan
untuk membendung kesan limpahan daya saing eksport, membuat pelaburan
yang berpunca daripada kejutan di sektor- yang berterusan untuk menambah baik
sektor tertentu. Keadaan pasaran pekerja infrastruktur fizikal dan maya, serta dasar-
yang stabil dalam keadaan pertumbuhan dasar untuk membangunkan tenaga kerja
upah yang berterusan terus menyokong yang berkualiti tinggi melalui peningkatan
perbelanjaan isi rumah. Institusi kewangan kualiti sistem pendidikan negara.
yang kukuh dengan mudah tunai dalam
negeri yang lebih daripada mencukupi Pengurusan Ekonomi dan
turut memastikan pengantaraan kewangan Monetari pada Tahun 2016
dapat berjalan dengan lancar. Meskipun
permintaan global lemah, kedudukan Pada tahun 2016, dasar monetari tertumpu
luaran Malaysia kekal kukuh, disokong oleh pada usaha untuk memastikan keadaan
rizab antarabangsa yang lebih daripada monetari negara terus menyokong
mencukupi dan paras hutang luar negeri pertumbuhan ekonomi dalam negeri
yang terurus. yang mampan dengan kestabilan harga.
Ini dilaksanakan dalam persekitaran
Selain itu, tindak balas dasar monetari dasar yang mencabar bercirikan anjakan
yang sesuai dan tepat pada masanya besar dalam imbangan risiko terhadap
serta beberapa langkah bersasaran yang prospek ekonomi dalam negeri serta
menyokong pertumbuhan, memainkan turun naik yang ketara dalam pasaran
peranan yang penting dalam menyokong kewangan. Khususnya, risiko terhadap
pertumbuhan ekonomi negara pada pertumbuhan ekonomi dalam negeri
tahun 2016. Pengurangan Kadar Dasar semakin beralih kepada pertumbuhan yang
Semalaman (OPR) oleh Bank Negara lebih perlahan menjelang pertengahan
Malaysia turut disokong oleh beberapa tahun 2016, yang berpunca daripada
langkah untuk meningkatkan pendapatan beberapa perkembangan di luar negeri,
boleh guna isi rumah dan menyokong termasuk momentum pertumbuhan
aktiviti sektor perniagaan. Ini termasuk global yang bertambah lemah daripada
beberapa dasar untuk mewujudkan jangkaan dan ketidakpastian mengenai
dasar di AS dan RR China. Persekitaran
ekosistem yang kondusif bagi sebuah luar negeri yang mencabar ini menjadi
ekonomi perkongsian untuk berkembang semakin buruk ekoran ketidakpastian yang
maju, pengurangan untuk tempoh menyelubungi keputusan referendum EU
sementara bahagian pekerja dalam oleh UK dan risiko geopolitik global yang
caruman KWSP, pembayaran BR1M semakin meningkat. Risiko pertumbuhan
yang lebih tinggi dan insentif cukai yang lebih perlahan telah mendorong
untuk merangsang kegiatan perniagaan, Jawatankuasa Dasar Monetari (Monetary
terutamanya dalam kalangan perusahaan Policy Committee, MPC) menyelaraskan
kecil dan sederhana (PKS). tahap akomodatif dasar monetari. Ini
dilakukan dengan menurunkan OPR
Menyedari akan cabaran yang mungkin sebanyak 25 mata asas kepada 3.00
timbul berikutan trend global dan dalam peratus pada 13 Julai 2016. Pelarasan ini
negeri seperti bertambahnya penduduk merupakan langkah awalan yang bertujuan
yang semakin berusia, kemasukan untuk memastikan pertumbuhan ekonomi
teknologi baharu dan peningkatan negara terus berada pada landasan

MALAYSIA 139

2017

EKONOMI MALAYSIA pertumbuhan yang stabil. Pada paras dengan dolar AS. Sentimen dalam
3.00 peratus, OPR adalah sejajar dengan kalangan pelabur terjejas akibat jangkaan
pendirian dasar setelah mengambil kira berterusan bahawa kadar faedah di AS
prospek pertumbuhan dan inflasi. akan meningkat sebelum akhir tahun
2016, faktor harga minyak mentah global
Sejak pelarasan OPR pada bulan yang terus tidak menentu dalam tempoh
Julai, MPC telah membuat penilaian yang sama dan ketidakpastian geopolitik
bahawa pendirian dasar monetari berikutan referendum UK untuk keluar
adalah konsisten dengan prospek daripada EU. Perkembangan ini telah
makroekonomi dan seterusnya kadar menyebabkan aliran portfolio bertukar
dasar dikekalkan pada 3.00 peratus arah daripada ekonomi sedang pesat
bagi tempoh selanjutnya pada tahun itu. membangun lantas menjejaskan prestasi
Ekonomi dalam negeri terus berkembang kebanyakan mata wang ekonomi tersebut,
seperti yang diunjurkan untuk tahun termasuk ringgit. Kekuatan dolar AS terus
2016 dan 2017. Sepanjang tahun 2016, diperkukuh oleh jangkaan penyelarasan
MPC juga mengawasi tahap turun naik kadar faedah AS ke paras yang wajar yang
yang ketara dalam pasaran kewangan akan dilaksanakan dengan lebih cepat
domestik dan kadar pertukaran ringgit pada tahun 2017, berikutan jangkaan
berikutan perubahan dalam aliran mudah dasar fiskal akan mengembang di AS
tunai global dan sentimen pelabur. MPC selepas keputusan pilihan raya presiden
menegaskan pendiriannya melalui AS. Perkembangan ini memberi kesan
Pernyataan Dasar Monetari (Monetary kepada Malaysia dalam bentuk aliran
Policy Statement, MPS) bahawa Bank keluar modal yang terus berlaku pada
Negara Malaysia akan terus menyediakan bulan November dan awal Disember
mudah tunai secukupnya bagi 2016 dan seterusnya mengimbangi hasil
memastikan pasaran kewangan domestik yang diperoleh daripada pengukuhan
terus berfungsi dengan teratur, supaya nilai ringgit sebelum ini.
mudah tunai domestik kekal mencukupi
untuk pengantaraan kewangan yang Pada tahun 2016, turun naik kadar
cekap. pertukaran ringgit diburukkan lagi
oleh kegiatan spekulasi dalam pasaran
Pada tahun 2016, prestasi ringgit serta kontrak hadapan tanpa serahan (non-
kebanyakan mata wang utama dan deliverable forward, NDF) luar pesisir
serantau, terus menerima kesan akibat yang samar- samar, khususnya pada
aliran dana portfolio yang tidak menentu. bulan November. Spekulasi dalam
Pada tahun 2016 secara keseluruhan, pasaran NDF mengakibatkan terputusnya
ringgit menyusut nilai sebanyak 4.3 perkaitan yang nyata antara kadar
peratus dan mencatat kadar RM4.486 pertukaran dengan asas-asas ekonomi
berbanding dengan dolar AS pada akhir dalam negeri. Akibatnya, mekanisme
tahun. Pada empat bulan pertama penentuan harga dalam pasaran NDF
2016, ringgit pada amnya menunjukkan yang samar-samar itu telah melimpah
trend pengukuhan berbanding dengan ke pasaran pertukaran asing dalam
dolar AS disebabkan oleh aliran masuk negeri sekali gus mengganggu proses
modal yang berterusan. Hal ini dipacu penentuan harga dalam negeri sepanjang
terutamanya oleh jangkaan penangguhan tempoh tersebut.
penyelarasan kadar faedah AS ke paras
yang wajar dan lanjutan pelonggaran Turun naik nilai ringgit juga disebabkan
dasar monetari oleh ekonomi maju. oleh keadaan penawaran dan permintaan
Berikutan itu, sentimen mula berubah. yang tidak seimbang yang semakin ketara
Ringgit dan beberapa mata wang dalam pasaran pertukaran asing domestik.
serantau menyusut nilai berbanding Meskipun akaun semasa terus mencatat

140 MALAYSIA

2017

lebihan, namun disebabkan perolehan dengan cekap dalam persekitaran EKONOMI MALAYSIA
eksport yang ditukarkan kepada ringgit ketidakpastian yang nyata dalam pasaran
yang tidak mencukupi, permintaan kewangan global. Sebagai sebahagian
struktur terhadap ringgit menjadi daripada usaha menyeluruh Bank
lemah. Sebaliknya, pelaburan syarikat- untuk memastikan mudah tunai sistem
syarikat Malaysia ke luar negeri telah kewangan domestik mencukupi, nisbah
meningkatkan permintaan terhadap mata Keperluan Rizab Berkanun (Statutory
wang asing. Ketidakseimbangan ini telah Reserve Requirement, SRR) diturunkan
menyebabkan ringgit terdedah kepada daripada 4.00 peratus kepada 3.50
aliran portfolio pelaburan yang ketara peratus, berkuat kuasa pada Februari
oleh pelabur bukan pemastautin, lalu 2016. Suntikan mudah tunai yang besar
mengakibatkan penyusutan nilai ringgit ke dalam sistem perbankan seterusnya
yang melebihi paras lazim berlaku lebih meningkatkan mudah tunai dalam
kerap daripada biasa sebagai tindak balas pasaran antara bank dan melegakan
terhadap perkembangan global. Dalam tekanan atas kos peminjaman antara
usaha membetulkan ketidakseimbangan bank. Apabila aliran modal yang tidak
ini, Jawatankuasa Pasaran Kewangan menentu menjadi lebih nyata pada
(Financial Markets Committee, FMC), tahun itu, komposisi instrumen monetari
dengan kerjasama Bank Negara Malaysia, yang digunakan untuk menyerap
telah memperkenalkan beberapa lebihan mudah tunai juga diselaraskan
langkah untuk memperdalam dan kepada tempoh yang lebih pendek bagi
memperluas pasaran pertukaran asing memberikan fleksibiliti yang lebih kepada
domestik. Langkah-langkah ini termasuk bank dalam menguruskan kedudukan
menggalakkan lindung nilai pertukaran mudah tunai mereka. Ini membolehkan
asing dalam pasaran pertukaran asing bank lebih bersedia berhadapan dengan
domestik dan menetapkan syarat supaya pengeluaran dana secara tiba- tiba yang
hasil eksport dalam mata wang asing disebabkan oleh aliran keluar modal. Oleh
ditukarkan kepada ringgit. Aliran masuk itu, meskipun terdapat turun naik dalam
kembali hasil eksport dalam mata wang pasaran kewangan domestik dan pasaran
asing ke pasaran domestik seterusnya pertukaran asing, agregat mudah tunai
akan menambahkan mudah tunai mata sistem perbankan kekal lebih daripada
wang asing di pasaran dalam negeri. mencukupi sepanjang tahun 2016.

Operasi monetari pada tahun 2016 Pengantaraan kewangan domestik
tertumpu pada usaha untuk memastikan terus berfungsi tanpa gangguan pada
pasaran wang domestik terus tahun 2016 dengan pembiayaan bersih
mengantarakan dana jangka pendek kepada sektor swasta meningkat 5.5

MALAYSIA 141

2017

EKONOMI MALAYSIA Prospek Ekonomi Malaysia
pada Tahun 2017
peratus pada tahun itu (2015: 8.2%).
Kadar pertumbuhan pembiayaan bersih Aktiviti ekonomi global diunjurkan
yang lebih sederhana pada tahun 2016 meningkat pada tahun 2017, disokong oleh
adalah sejajar dengan kegiatan ekonomi, pertumbuhan permintaan dalam negeri
mencerminkan terutamanya kadar di beberapa ekonomi maju dan ekonomi
pertumbuhan pinjaman terkumpul sedang pesat membangun. Pertumbuhan
yang lebih rendah kepada isi rumah ini dirangsang sebahagiannya oleh
dan perniagaan. Pertumbuhan hutang dasar pengembangan fiskal di beberapa
isi rumah yang sederhana disebabkan ekonomi utama tertentu. Semua
oleh pertumbuhan permintaan dasar yang menyokong pertumbuhan
dalam negeri yang sederhana dan tersebut akan merangsang permintaan
sebahagiannya berikutan langkah- dan perdagangan global. Prospek ini
langkah awalan kehematan makro dan juga akan disokong oleh pemulihan
mikro yang dilaksanakan oleh Bank untuk harga komoditi berikutan langkah
memastikan paras hutang isi rumah kekal mengurangkan keadaan lebihan bekalan.
pada tahap yang berhemat. Pertumbuhan Namun begitu, ekonomi global akan terus
pinjaman perniagaan terkumpul yang berhadapan dengan beberapa risiko yang
lebih perlahan hanya terhad kepada akan menyebabkan pertumbuhan lebih
beberapa sektor tertentu walaupun perlahan. Antara risiko yang dihadapi
tiada bukti jelas bahawa akses kepada ialah potensi ekonomi maju tidak
pembiayaan telah diketatkan secara lagi menyokong kuat globalisasi dan
meluas. Pendanaan pasaran modal untuk perdagangan bebas, serta ketidakpastian
perniagaan juga terus kukuh, dengan mengenai rundingan UK dan EU dan
pasaran bon kekal sebagai sumber utama perkembangan geopolitik. Jangkaan
bagi pembiayaan sektor swasta. pencapahan (divergence) dasar monetari
antara AS dan ekonomi maju lain juga
boleh menyebabkan pelarasan yang
berlebihan dalam pasaran pertukaran
asing dan dalam keadaan aliran modal
yang tidak stabil.

Pertumbuhan global yang bertambah
baik secara beransur-ansur, pemulihan
harga komoditi global dan pertumbuhan
permintaan dalam negeri yang
berterusan dijangka menyokong prestasi
pertumbuhan Malaysia. Ekonomi
Malaysia dijangka berkembang 4.3
peratus – 4.8 peratus pada tahun 2017.

Permintaan dalam negeri akan terus
menjadi pemacu utama pertumbuhan,
disokong oleh aktiviti sektor swasta.
Meskipun inflasi dijangka lebih tinggi,
pertumbuhan penggunaan swasta
dijangka terus disokong oleh upah
yang terus meningkat dan peningkatan
pendapatan boleh guna disebabkan
pelaksanaan langkah-langkah tertentu
oleh kerajaan dan harga komoditi global

142 MALAYSIA

2017

dan aktiviti pelaburan yang bertambah EKONOMI MALAYSIA
baik. Secara keseluruhan, akaun semasa
dijangka mencatat lebihan 1.0 peratus
– 2.0 peratus daripada PNK pada tahun
2017.

yang lebih tinggi. Dalam persekitaran Dari segi penawaran, kesemua
sentimen perniagaan yang berhati-hati sektor ekonomi dijangka mencatat
dan suasana ekonomi yang terus tidak pertumbuhan positif pada tahun 2017.
menentu, pertumbuhan pelaburan Sektor perkhidmatan dan perkilangan
diunjurkan kekal sederhana. Namun akan menjadi penyumbang utama kepada
begitu, aktiviti pelaburan swasta pertumbuhan keseluruhan. Pertumbuhan
akan disokong oleh peningkatan sektor pertanian dijangka meningkat
perbelanjaan modal dalam industri semula berikutan pemulihan kadar
berorientasikan eksport serta projek hasil pertanian yang sebelum ini terjejas
yang sedang dilaksanakan dan projek akibat fenomena El Niño. Pertumbuhan
baharu, khususnya dalam sektor sektor perlombongan dijangka kekal
perkilangan dan perkhidmatan. Meskipun stabil, berikutan peningkatan ketara
perbelanjaan awam akan mengalami pengeluaran gas asli akan mengimbangi
penurunan berikutan komitmen Kerajaan pengeluaran sederhana dalam subsektor
yang berterusan terhadap usaha minyak mentah.
memperkukuh kedudukan fiskal, sektor
awam diunjurkan akan menyokong Inflasi keseluruhan diunjurkan
pertumbuhan, didorong terutamanya meningkat kepada purata antara 3.0
oleh pelaburan awam yang lebih tinggi peratus – 4.0 peratus pada tahun 2017,
melalui pelaksanaan projek infrastruktur memandangkan prospek harga komoditi
utama dalam sektor terpilih. dan tenaga global yang lebih tinggi serta
kesan penyusutan nilai kadar pertukaran
ringgit. Walau bagaimanapun, semua
faktor yang didorong oleh kos ini dijangka
tidak menyebabkan kesan limpahan
yang besar kepada trend harga yang
lebih meluas, memandangkan keadaan
permintaan dalam negeri yang stabil.
Oleh itu, inflasi teras dijangka hanya
meningkat dengan sederhana.

Sektor luaran Malaysia dijangka kekal Pengurusan Ekonomi dan
berdaya tahan walaupun persekitaran Monetari pada Tahun 2017
global terus tidak menentu. Eksport
dan import dijangka terus kukuh pada Perubahan serentak dalam pendirian
tahun 2017, disokong oleh unjuran dasar dijangka berlaku dalam
pertumbuhan global yang bertambah landskap global, dengan implikasi
baik, harga komoditi yang lebih tinggi serta yang berbeza-beza kepada ekonomi
permintaan dalam negeri yang mampan. Malaysia. Khususnya, pendirian tentang
Namun begitu, pertumbuhan import perlindungan perdagangan dalam
dijangka terus mengatasi pertumbuhan ekonomi utama akan melembapkan
eksport, dan mengurangkan lebihan prestasi perdagangan global. Terdapat
perdagangan. Defisit akaun perkhidmatan kemungkinan bahawa perbezaan dasar
diunjurkan lebih besar, selaras dengan monetari antara AS dengan ekonomi
aktiviti perdagangan yang meningkat utama lain dan juga turun naik yang

MALAYSIA 143

2017

EKONOMI MALAYSIA ketara dalam aliran modal dan kadar persekitaran ekonomi dan kewangan
pertukaran boleh membawa kepada global. Meskipun sebahagian besar risiko
keadaan pasaran kewangan yang lebih ketidakseimbangan kewangan dapat
ketat. Risiko luaran sedemikian, jika dibendung, risiko ini akan terus dipantau
menjadi kenyataan, boleh memberi rapi. Meskipun terdapat jangkaan
implikasi yang buruk kepada ekonomi bahawa ekonomi akan mengalami
dan sistem kewangan Malaysia, dan beberapa tempoh ketidaktentuan aliran
mempunyai kesan ke atas sentimen dan modal, operasi monetari Bank beriltizam
keadaan pasaran pekerja. Di samping untuk terus memastikan mudah tunai
itu, rintangan sedia ada dalam negeri dalam sistem kewangan domestik
yang terus dihadapi, seperti kos sara adalah mencukupi untuk menyokong
hidup yang lebih tinggi dan sentimen pasaran kewangan domestik agar dapat
yang lemah, juga boleh menyebabkan berfungsi dengan teratur, meskipun
pertumbuhan permintaan dalam negeri terdapat jangkaan bahawa ekonomi
yang lebih sederhana. akan terus mengalami ketidaktentuan
aliran modal. Dasar fiskal pada tahun
Walau bagaimanapun, kekuatan ekonomi 2017 akan terus tertumpu pada usaha
Malaysia hasil daripada struktur ekonomi untuk memperkukuh kedudukan fiskal
yang pelbagai, kedudukan luaran yang Kerajaan, sambil memastikan sokongan
kukuh dan dasar yang fleksibel akan berterusan terhadap pertumbuhan
menguatkan keupayaan Malaysia untuk dalam negeri dan menggalakkan
berhadapan dengan semua cabaran ini ekonomi yang inklusif. Defisit fiskal
pada masa hadapan. Pengantaraan Kerajaan Persekutuan dijangka terus
kewangan akan terus menyokong mengecil, disokong oleh pertumbuhan
pertumbuhan, dibantu oleh kedudukan hasil yang mampan dan peningkatan
kewangan institusi perbankan yang yang sederhana dalam perbelanjaan
kukuh dan pasaran kewangan yang maju. mengurus. Dalam Bajet tahun 2017,
Bagi menghadapi persekitaran global sumber fiskal telah diberikan keutamaan
yang mencabar pada masa hadapan, strategik dengan tumpuan pada projek
tumpuan yang berterusan diperlukan infrastruktur yang mempunyai impak
untuk meningkatkan daya tahan ekonomi yang tinggi dan program bina upaya.
negara serta mempelbagaikan sumber Bajet ini juga selaras dengan usaha
pertumbuhan. Usaha sedang dipergiat untuk memastikan pertumbuhan yang
untuk membina semula ruang dasar, inklusif dan mampan. Khususnya,
mengatasi potensi kelemahan secara penambahbaikan program kebajikan
proaktif dan meningkatkan potensi dan sokongan sosioekonomi dijangka
bidang pertumbuhan baharu. dapat mengekalkan kemampuan segmen
berpendapatan rendah dan sederhana
Dasar monetari pada tahun 2017 akan untuk menguruskan kos sara hidup yang
terus memastikan pendirian dasar yang semakin meningkat dan menyokong
konsisten dengan usaha mengekalkan pertumbuhan penggunaan swasta.
ekonomi pada landasan pertumbuhan
yang mantap dalam keadaan harga yang Tadbir Urus, Pembangunan
stabil. Persekitaran dasar dijangka kekal
mencabar. Walaupun pertumbuhan Organisasi dan Komunikasi
dijangka meningkat disebabkan oleh
prestasi sektor luaran yang lebih baik, Warga kerja di Bank senantiasa komited
namun, ekonomi akan berhadapan
dengan cabaran inflasi yang lebih tinggi, terhadap mandat untuk mengekalkan
aliran modal yang tidak menentu dan
ketidakpastian yang berlarutan dalam kestabilan monetari dan kewangan

yang merupakan faktor penting untuk

mencapai pertumbuhan ekonomi

yang mampan. Para individu di Bank

dipertanggungjawabkan terhadap

144 MALAYSIA

2017

kemantapan rangka kerja tadbir urus dan insurans dan membina keupayaan EKONOMI MALAYSIA
pengawasan seperti yang digariskan oleh baharu dalam analisis data.
Lembaga Pengarah Bank Negara Malaysia
(Lembaga Pengarah). Pada tahun 2016, Pada tahun 2016, Bank telah
terdapat beberapa perubahan terhadap
komposisi Lembaga Pengarah. Dr. Zeti melaksanakan lebih banyak
Akhtar Aziz telah menamatkan tempoh
perkhidmatan beliau sebagai Gabenor penambahbaikan dalam perancangan
pada 30 April 2016 dan Muhammad
bin Ibrahim dilantik sebagai Gabenor penggantian serta pengurusan dan
pada 1 Mei 2016. Shaik Abdul Rasheed
bin Abdul Ghaffour dilantik sebagai pembangunan tenaga mahir. Secara
Timbalan Gabenor pada 16 Julai 2016
dan Nor Shamsiah binti Mohd Yunus khusus, Bank telah menggabungkan
menamatkan tempoh perkhidmatan
beliau sebagai Timbalan Gabenor pada kumpulan penggantian dan tenaga mahir
15 November 2016. Oleh itu, bilangan
ahli Lembaga Pengarah telah berkurang korporat. Integrasi ini membolehkan
daripada 12 orang kepada 11 orang. Pada
masa ini, ahli Lembaga Pengarah terdiri lebih banyak intervensi pembangunan
daripada Gabenor sebagai Pengerusi, dua
Timbalan Gabenor dan Ketua Setiausaha bersasaran untuk kakitangan yang
Perbendaharaan serta tujuh ahli bebas
bukan eksekutif. bertujuan menyediakan mereka untuk

Pada tahun 2016, kajian semula telah memegang jawatan yang lebih penting.
dibuat ke atas pernyataan tahap
kesanggupan mengambil risiko dan Penilaian bebas terhadap pengurusan
toleransi risiko bagi mengukuhkan
keupayaan pengurusan risiko Bank. keselamatan fizikal Bank juga telah
Pernyataan ini menunjukkan jumlah
dan jenis risiko yang sanggup diambil dijalankan bagi memastikan Bank
untuk memenuhi mandat Bank. Dalam
mengukuhkan proses pengauditan, Bank memiliki keupayaan untuk bertindak balas
melantik pihak luar yang bebas untuk
melaksanakan penilaian semula jaminan terhadap sebarang ancaman yang timbul.
kualiti terhadap amalan pengauditannya.
Amalan pengauditan oleh Jabatan Audit Skop penilaian merangkumi semua aspek
Dalam (JAD) dinilai sebagai telah mematuhi
taraf pematuhan tertinggi Piawaian pengurusan keselamatan, orang ramai,
Antarabangsa Profesional Pengauditan
Dalam (International Standards for the proses dan teknologi. Beberapa inisiatif
Professional Practice of Internal Auditing).
Sebagai sebahagian daripada pelan keselamatan telah dilaksanakan untuk
urusan Bank bagi tahun 2016, beberapa
inisiatif baharu telah diperkenalkan bagi mempertingkatkan tahap keselamatan.
mengambil kira keutamaan baharu,
seperti memupuk persekitaran yang akan Penilaian bebas terhadap Infrastruktur
menggerakkan penyelesaian teknologi
kewangan (financial technology, FinTech), ICT Bank juga telah dijalankan, dan
mempercepat pembangunan industri
rancangan transformasi empat tahun

perkhidmatan IT telah digerakkan yang

menyasarkan untuk menghasilkan tahap

kepakaran IT yang lebih khusus dengan

platform dan binaan teknologi baharu.

Saluran dan amalan komunikasi
dipertingkatkan supaya dapat
menyampaikan pengumuman dan
perkembangan penting kepada orang
ramai. Selaras dengan peralihan arus
media global, platform digital digunakan
untuk memperluas jangkauan kepada
pelbagai pihak berkepentingan. Masa
embargo siaran akhbar diubah menjadi
lebih awal untuk memberikan masa yang
lebih kepada pasaran untuk menilai dan
memahami implikasi pelbagai maklumat
yang disampaikan.

Pada tahun 2016, Jawatankuasa
Pengurusan Kewangan (FMC) telah
ditubuhkan sebagai forum yang lebih
inklusif untuk mengesyorkan strategi

MALAYSIA 145

2017

EKONOMI MALAYSIA yang bertujuan menggalakkan perkembangan pasaran kewangan Malaysia. Ahli
jawatankuasa ini terdiri daripada wakil daripada Bank, institusi kewangan, syarikat,
dan pihak berkepentingan lain dalam pasaran kewangan. Kumpulan Penggerak
Teknologi Kewangan (Financial Technology Enabler Group, FTEG) juga ditubuhkan pada
tahun 2016 untuk merumuskan dan menambah baik dasar pengawalseliaan inovasi
teknologi dalam industri kewangan Malaysia. Penubuhan FTEG merupakan sebahagian
daripada komitmen Bank untuk menyokong inovasi yang akan meningkatkan kualiti,
kecekapan dan kemudahan akses kepada perkhidmatan kewangan di Malaysia.

Laman sesawang Bank yang telah diubah suai kini lebih mesra pengguna dengan
memberikan pengalaman yang lebih baik semasa melayari laman dengan alat mudah
alih. Infrastruktur baharu penstriman secara langsung yang dipertingkatkan (enhanced
live streaming) yang diperkenalkan semasa penganjuran acara antarabangsa telah
membolehkan siaran langsung ditonton oleh peserta program melalui pelbagai
platform.

Menyedari akan kepentingan kerjasama antara bank pusat dalam perkongsian
pengetahuan yang meliputi pelbagai bidang perbankan pusat, Sasana Kijang Bank
Negara Malaysia kini menjadi pusat tumpuan banyak aktiviti yang berkaitan. Acara
penting yang dijalankan di Sasana Kijang pada tahun 2016 termasuklah pelancaran
Hab Pengetahuan dan Penyelidikan Global Kumpulan Bank Dunia, Forum Global
Wharton, Persidangan SEACEN bagi memperingati seorang mantan gabenor bank
pusat yang telah memainkan peranan utama dalam mempertingkatkan kerjasama
perbankan pusat serantau, Responsible Finance Summit, serta mesyuarat bersama-
sama dengan Bank for International Settlements (BIS). Selain menjadi ibu pejabat
tetap bagi Persekutuan bagi Rangkuman Kewangan (Alliance for Financial Inclusion,
AFI) serta Hab Pengetahuan dan Penyelidikan Global Kumpulan Bank Dunia, Sasana
Kijang juga berfungsi sebagai kampus sementara Asia School of Business (ASB).

Penyata Kewangan Bank Negara Malaysia yang Diaudit bagi
Tahun 2016

Kedudukan kewangan Bank Negara Malaysia, seperti yang diaudit dan disahkan
oleh Ketua Audit Negara, kekal kukuh pada tahun 2016. Aset Bank Negara Malaysia
berjumlah RM451.0 bilion, dengan keuntungan bersih sebanyak RM6.5 bilion bagi
tahun kewangan berakhir 31 Disember 2016. Bank Negara Malaysia mengumumkan
dividen sebanyak RM2.5 bilion kepada kerajaan bagi tahun 2016.

146 MALAYSIA

2017

KELUARAN DALAM NEGERI KASAR KAEDAH EKONOMI MALAYSIA
PENDAPATAN 2016

MALAYSIA 147

2017

EKONOMI MALAYSIA PRESTASI KESELURUHAN 2016

Ekonomi Malaysia meningkat pada tahun 2016 dengan nilai KDNK pada harga
semasa terus berkembang dengan mencatatkan nilai sebanyak RM1,230.1 bilion
dan meningkat 6.3 peratus seperti yang digambarkan dalam Carta 1. Pengembangan
KDNK didorong oleh peningkatan prestasi semua komponen pendapatan diterajui
oleh Lebihan Kendalian Kasar (LKK) yang mencatatkan RM732.3 bilion sementara
Pampasan Pekerja (PP) telah mencapai nilai sebanyak RM433.7 bilion. Cukai tolak
Subsidi ke atas Pengeluaran dan Import kukuh pada RM64.2 bilion.

Pada tahun 2016, LKK mengekalkan kedudukannya sebagai komponen
pendapatan terbesar dengan sumbangan sebanyak 59.5 peratus dan mencatatkan
pertumbuhan 4.8 peratus (2015: 0.6%) yang disokong oleh sektor Perkhidmatan,
Pertanian dan Pembuatan. Sumbangan PP kepada ekonomi Malaysia berkembang
kepada 35.3 peratus dan meningkat kepada 7.7 peratus (2015: 6.2%) dimana
sebahagian besar didorong oleh Perkhidmatan dan Pembuatan. Cukai tolak Subsidi
ke atas Pengeluaran dan Import telah membentuk 5.2 peratus dari keseluruhan
pendapatan dan mencatatkan pertumbuhan dua digit 13.5 peratus (2015: 71.1%).

148 MALAYSIA

2017

PAMPASAN PEKERJA EKONOMI MALAYSIA

Perkhidmatan merupakan penyumbang terbesar kepada jumlah PP dengan
sumbangan 60.7 peratus diikuti oleh Pembuatan yang berjumlah 22.8 peratus pada
tahun 2016 seperti yang digambarkan dalam Carta 2. Pembinaan berkembang
kepada 10.1 peratus berbanding 9.9 peratus pada tahun sebelumnya. Di samping
itu, Pertanian dan Perlombongan & Pengkuarian masing-masing mencatatkan
sumbangan 4.7 peratus dan 1.7 peratus.

PP berkembang kepada 7.7 peratus sebahagian besarnya dipacu oleh
Perkhidmatan yang mengukuh kepada 7.7 peratus. Momentum Perkhidmatan
Lain (termasuk Perkhidmatan Kerajaan) yang meningkat kepada 6.5 peratus
telah menerajui Perkhidmatan. Prestasi PP bagi Pembuatan merekodkan 6.2
peratus didorong oleh Produk Elektrik, Elektronik & Optikal dengan mencatatkan
pertumbuhan 7.6 peratus.

Pembinaan terus merekodkan pertumbuhan dua digit bagi enam tahun berturut-
turut dengan mencatatkan 10.1 peratus pada tahun 2016. Pertanian pulih kepada
9.9 peratus daripada negatif 0.2 peratus pada tahun lepas disebabkan oleh
pemulihan dalam semua segmen. Di samping itu, Perlombongan & Pengkuarian
melonjak kepada 5.7 peratus berbanding 0.8 peratus pada tahun sebelumnya.

MALAYSIA 149

2017

EKONOMI MALAYSIA LEBIHAN KENDALIAN KASAR

Sebagai penyumbang terbesar kepada ekonomi, Perkhidmatan menyumbang
52.0 peratus kepada jumlah LKK pada tahun 2016 diikuti oleh Pembuatan pada
22.1 peratus seperti yang ditunjukkan oleh Carta 3. Perlombongan & Pengkuarian
dan Pertanian masing-masing menyumbang 13.1 peratus dan 11.1 peratus.
Sementara itu, Pembinaan merekodkan sumbangan sebanyak 1.7 peratus.

LKK yang menjadi penyumbang terbesar kepada KDNK, pertumbuhan komponen
ini adalah selari dengan prestasi ekonomi. Pada tahun 2016, LKK berkembang
kepada 4.8 peratus berbanding 0.6 peratus pada tahun sebelumnya. Perkhidmatan
mengukuh kepada 6.3 peratus didorong oleh Perdagangan Borong & Runcit,
Makanan & Minuman dan Penginapan. Pertanian pulih kepada 8.9 peratus
berikutan pertumbuhan positif dalam semua segmen.

Momentum LKK dalam Pembuatan meningkat 2.8 peratus disokong sebahagian
besarnya oleh Produk Elektrik, Elektronik & Optikal yang tumbuh pada 9.1 peratus.
Di samping itu, Perlombongan & Pengkuarian pulih kepada 0.4 peratus sementara
Pembinaan mencatatkan pertumbuhan 0.1 peratus yang disokong oleh prestasi
kejuruteraan awam dan aktiviti kediaman.

Sumber Oleh: Jabatan Perangkaan Malaysia pada 17 Julai 2017

150 MALAYSIA

2017