“ ครานั้นจงึ โฉมเจ้าวนั ทอง เศร้าหมองด้วยลกู เป็นหนักหนา
พ่อพลายงามทรามสวาดิของแม่อา แม่โศกาเกือบเจียนจะบรรลยั ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
นางวนั ทองกบ็ อกพลายงามลูกอนั เป็นที่รักของนางวา่ แม่น้ีเศร้าโศกเสียใจ
เป็นอยา่ งมาก
“ ใช่จะอิ่มเอิบอาบด้วยเงินทอง มิใช่ของตวั ทามาแต่ไหน
ทั้งผ้คู นช้างม้าแลข้าไท ไม่รักใคร่เหมือนกับพ่อพลายงาม ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ถึงจะมีเงินทอง แต่กไ็ มใ่ ช่ของตวั เอง มีท้งั คนดูแลชา้ งมา้ มีขา้ ทาสบริวาร
แต่กไ็ มร่ ัก ไมส่ าคญั เหมือนกบั ลกู
“ ทุกวนั นีใ้ ช่แม่จะผาสุก มแี ต่ทุกข์ใจเจบ็ ดงั เหนบ็ หนาม
ต้องจาจนทนกรรมที่ติดตาม จะขืนความคิดไปกใ็ ช่ที ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ทุกวนั น้ีแมก่ ไ็ ม่ไดม้ ีความสุข มีแต่ความทุกข์ ตอ้ งยอมทนอยอู่ ยา่ งน้ี
จะทาตามใจตวั เองกไ็ ม่ได้
“ เม่ือพ่อเจ้าเข้าคุกแม่ท้องแก่ เขาฉุดแม่ใช่จะแกล้งแหนงหนี
ถึงพ่อเจ้ าเล่าไม่ร้ ูว่าร้ ายดี เป็นหลายปี แม่มาอย่กู ับขนุ ช้าง”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ทุกวนั น้ีแม่กไ็ ม่ไดม้ ีความสุข มีแต่ความทุกข์ ตอ้ งยอมทนอยอู่ ยา่ งน้ี
จะทาตามใจตวั เองกไ็ ม่ได้
“ เม่ือพ่อเจ้ากลบั มาแต่เชียงใหม่ ไม่เพด็ ทูลส่ิงไรแต่สักอย่าง
เมื่อคราวตัวแม่เป็ นคนกลาง ท่านกว็ างบทคืนให้บิดา ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ตอนที่พอ่ เจา้ กลบั มาจากการตีเมืองเชียงใหม่
มีความดีความชอบ กไ็ ม่เห็นจะทูลอะไร
ท่านจึง ตดั สินใหไ้ ปอยกู่ บั ขนุ แผน
“ เจ้าเป็นถึงหัวหม่ืนมหาดเลก็ มิใช่เดก็ ดอกจงฟังคาแม่ว่า
จงเร่งกลบั ไปคิดกบั บิดา ฟ้องหากราบทูลพระทรงธรรม์ ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ลูกเป็นถึงหวั หม่ืนมหาดเลก็ ไมใ่ ช่เดก็ ๆแลว้
จงกลบั ไปคิดกบั พอ่ ใหด้ ี แลว้ ไปกราบทูล
พระพนั วษา
“ พระองค์คงจะโปรดประทานให้ จะปรากฏยศไกรเฉิดฉัน
อันจะมาลกั พาไม่ว่ากัน เช่นนั้นใจแม่มิเตม็ ใจ
ถอดคาประพนั ธ์ :
พระพนั วษาคงจะโปรดประทานให้ ถา้ จะมาลกั
ตวั แม่กลบั แม่ไมว่ า่ แต่แมจ่ ะไม่เตม็ ใจกลบั
“ ครานั้นจึงโฉมเจ้าพลายงาม ฟังความเห็นว่าแม่หาไปไม่
คิดบ่ายเบี่ยงเลยี่ งเลยี้ วเบยี้ วบิดไป เพราะรักอ้ายขนุ ช้างกว่าบิดา ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พลายงามลงั เลวา่ แม่ของตนน้นั อยากอยกู่ บั ขนุ ชา้ งมากกวา่ เลยตดั พอ้ วา่
มารับแมข่ องตนแลว้ แม่ไมย่ อมไป คงจะรักขนุ ชา้ งมนั กวา่ พอ่ แลว้
“ จึงว่าอนิจจาลกู มารับ แม่ยงั กลบั ทัดทานเป็นหนักหนา
เหมือนไม่มรี ักใคร่ในลกู ยา อตุ ส่าห์มารับแล้วยงั มิไป ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พลายงามน้นั สงสยั ในตวั แม่ วา่ แม่อยากอยกู่ บั ใครมากกวา่ กนั แน่
ขนาดลกู มารับกย็ งั ไมย่ อมกลบั ไป สงสยั จะไม่รักลูกคนน้ีแลว้
“ เสียแรงเป็นลกู ผ้ชู ายไม่อายเพ่ือน จะพาแม่ไปเรือนให้จงได้
แม้นมิไปให้งามกต็ ามใจ จะบาปกรรมอย่างไรกต็ ามที
ถอดคาประพนั ธ์ :
พลายงามวา่ ตวั เองน้นั เป็นลกู ผชู้ าย วนั น้ีจะตอ้ งพาแมก่ ลบั บา้ นใหไ้ ด้
ถึงแมว้ า่ แม่จะไมย่ อมกลบั กต็ าม จะบาปกรรมอยา่ งไรกต็ อ้ งพาแมก่ ลบั ใหไ้ ด้
“ จะตดั เอาศรี ษะของแม่ไป ทิง้ แต่ตัวไว้ให้อย่นู ี่
แม่อย่าเจรจาให้ ช้ าที จวนแจ้งแสงศรีจะรีบไป ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ต่อใหต้ อ้ งตดั หวั ของแม่ ใหเ้ หลือแต่ร่างไวท้ ี่นี่กย็ อมทา แม่อยา่ มวั แต่พดู คุย
กนั อยเู่ ลย รีบกลบั บา้ นกนั เถอะ ใกลจ้ ะเชา้ แลว้
“ คราน้ันวนั ทองผ่องโสภา เห็นลกู ยากัดฟันมนั ไส้
ถือดาบฟ้าฟื้ นยืนแกว่งไกว ตกใจกลวั ว่าจะฆ่าฟัน ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ฝ่ ายนางวนั ทอง เห็นลกู ยนื ยนั กดั ฟัน ถือดาบฟ้าฟ้ื น
แกวง่ ไปมา กก็ ลวั วา่ ลกู จะฆา่ ตน
“ จึงปลอบว่าพลายงามพ่อทรามรัก อย่าฮึกฮักว้าว่นุ ทาหุนหัน
จงครวญใคร่ให้เห็นข้อสาคัญ แม่นีพ้ รั่นกลวั แต่จะเกิดความ ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
นางวันทองจึงปลอบพลายงามว่า จะทาอะไรกค็ ดิ ให้ดี
เอาส่ิงทีส่ าคญั เป็ นหลกั ที่แม่ไม่ไปด้วย เพราะกลวั ลกู
จะตดิ คดีความ
“ ด้วยเป็นข้าลักไปไทลกั มา เห็นเบือ้ งหน้าจะอึงแม่จึงห้าม
ถ้าเห็นเจ้าเป็นสุขไม่ลกุ ลาม กต็ ามเถิดมารดาจะคลาไคล ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เพราะวา่ เห็นวา่ มีอนั ตรายแมจ่ ึงหา้ ม แต่ถา้ ลกู เห็นวา่ ดีวา่ งามแม่กจ็ ะตาม
กลบั ไปดว้ ย แลว้ วนั ทองกต็ ามพลายงามกลบั บา้ นไป
“ ว่าพลางนางลกุ ออกจากห้อง เศร้าหมองโศกานา้ ตาไหล
พระหมื่นไวยกพ็ ามารดาไป พอรุ่งแจ้งแสงใสกถ็ ึงเรือน ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พอนางวนั ทองตามพลายงามออกไป กเ็ ศร้าโศก เอาแต่ร้องไหเ้ สียใจ
จากน้นั พลายงามพาแม่ไปถึงบา้ นเมื่อใกลส้ วา่ ง
“ จะกล่าวถึงเจ้าจอมหม่อมขนุ ช้าง นอนครางหลบั กรนอย่ปู ่ นเปื้อน
อัศจรรย์ฝันแปรแชเชือน ว่าขเี้ รื้อนขึน้ ตัวทั่วทั้งน้ัน ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งที่นอนหลบั อยู่ กไ็ ดฝ้ ันร้ายวา่ “เป็นข้ีเรือนทว่ั ท้งั ตวั
“ หาหมอมารักษายาเข้าปรอท มนั กินปอดตับไตออกไหลหลัน่
ทั้งไส้ น้ อยไส้ ใหญ่ แลไส้ ตัน ฟันฟางกห็ ักจากปากตวั ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พอไปหาหมอกินยาประสมปรอทจึงถูกปรอทกินตบั ไตไสพ้ งุ และ
ฟันฟางกห็ กั ออกจากปาก
“ ตกใจต่ืนผวาคว้าวันทอง ร้ องว่าแม่คุณแม่ช่ วยผวั
ลกุ ขึน้ งกงันตวั สั่นรัว ให้นึกกลวั ปรอทจะตอดตาย ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เมื่อขนุ ชา้ งตื่นข้ึนมากผ็ วากลวั ปรอท จะควา้ หานางวนั ทอง
“ ลืมตาเหลยี วหาเจ้าวนั ทอง ไม่เห็นน้องห้องสว่างตะวนั สาย
ผ้าผ่อนล่อนแก่นไม่ติดกาย เห็นม่านขาดเรี่ยรายประหลาดใจ ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พอขนุ ชา้ งลืมตาข้ึนมามองกไ็ มเ่ ห็นนางวนั ทองอยใู่ นหอ้ งเห็นผา้ มา่ นขาด
เลยประหลาดใจ
“ ตะโกนเรียกในห้องวนั ทองเอ๋ย หาขานรับเช่นเคยสักคาไม่
ท้ังข้าวของมากมายกห็ ายไป ปากประตูเปิ ดไว้ไม่ใส่กลอน ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
จึงตะโกนเรียกหาวนั ทอง กไ็ มม่ ีเสียงขานรับ
กลบั มา พอมองไปในหอ้ งกเ็ ห็น ขา้ วของ
มากมายหายไป กลอนประตูกไ็ ม่ไดใ้ ส่ไว้
“ พลางเรียกหาข้าไทอย่วู ้าว่นุ อีอ่นุ อีอ่ิมอีฉิมอสี อน
อีมอี ีมาอีสาคร นิ่งนอนไยหวามาหากู ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งตะโกนเรียกบ่าวไพร่ในบา้ น
ใหเ้ ขา้ มาหา
“ บ่าวผ้หู ญิงวิ่งไปอย่งู กงัน เห็นนายน้ันแก้ผ้ากางขาอยู่
ต่างคนทรุดนั่งบังประตู ตกตะลึงแลดูไม่เข้ามา ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
บ่าวที่เป็นผหู้ ญิงกว็ ิง่ กนั ไปหาแต่เห็นขนุ ชา้ งแกผ้ า้ อยู่ กห็ ลบกนั ไปอยหู่ ลงั
ประตูไมก่ ลา้ เขา้ มา
“ ขนุ ช้างเห็นข้าไม่มาใกล้ ขดั ใจลกุ ขึน้ ทั้งแก้ผ้า
แหงนเถ่อเป้อปังยืนจังกา ย่างเท้าก้าวมาไม่รู้ตัว ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งเห็นดงั น้นั กข็ ดั ใจจึงลกุ ข้ึนท้งั ๆท่ียงั แกผ้ า้ อยู่ ยนื คา้ งถ่างขาแลว้ กา้ ว
ออกไปโดยที่ไมร่ ู้ตวั
“ ยายจันงันงกยกมือไหว้ น่ันพ่อจะไปไหนพ่อทูนหัว
ไม่น่งุ ผ่อนนุ่งผ้าดูน่ากลวั ขนุ ช้างมองดูตัวกต็ กใจ ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ยายจนั กย็ กมือไหวแ้ ลว้ ถามขนุ ชา้ งวา่ จะไปไหน เส้ือผา้ ไม่ใส่ พอขนุ ชา้ ง
มองดูตวั เองกต็ อ้ งตกใจ
“ สองมือปิ ดขาเหมือนท่าเปรต ใครมาเทศน์เอาผ้ากูไปไหน
ให้นึกอดสูหม่ขู ้าไท ยายจันไปเอาผ้าให้ข้าที ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งยนื เอาสองมือปิ ดขาท่าเหมือนเปรต แลว้ ถามวา่ ใครเอาผา้ ไปไหน
รู้สึกอายพวกคนใช้ เลยใชใ้ หย้ ายจนั ไปเอาผา้ มาให้
“ยายจันตกใจเตม็ ประดา เข้าไปฉวยผ้าเอามาคลี่
หยิบยื่นส่ งให้ ไปทันที เมินหนีอดสูไม่ดูนาย ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ยายจนั ตกใจเป็นอยา่ งมาก เลยไปหยบิ เอาผา้ มาคลี่ แลว้ ส่งใหข้ นุ ชา้ งทนั ที
พร้อมกบั เมินไปทางอื่น เพราะไมก่ ลา้ มองเจา้ นาย
“ ขนุ ช้างตัวส่ันบอกบ่าวไพร่ วันทองไปไหนอย่างไรหาย
เอง็ ไปดูให้รู้ซึ่งแยบคาย พบแล้วอย่าว่นุ วายให้เชิญมา ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งตวั สน่ั และถามบ่าวไพร่วา่ วนั ทองไปไหน ทาไมหายไป จงไปสืบ
มาใหร้ ู้เรื่อง ถา้ เจอแลว้ กใ็ หพ้ ากลบั มา
“ ข้าไทได้ฟังขนุ ช้างใช้ ต่างเท่ียวค้นด้นไปจะเอาหน้า
ท้ังห้องนอกห้องในไม่พบพา ทั่วเคหาแล้วไปค้นจนแผ่นดิน ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เม่ือเหลา่ บ่าวไพร่ไดย้ นิ คาขนุ ชา้ งแลว้ กร็ ีบคน้ หา
กนั เพอื่ จะเอาหนา้ แต่หา ท้งั นอกท้งั ในหอ้ งกไ็ มเ่ จอ
หาเท่าไหร่กไ็ มเ่ จอ
“ เห็นประตรู ้ัวบ้านบานเปิ ดกว้าง ผ้คู นนอนสล้างไม่ตื่นสิ้น
เสาแรกแตกต้นเป็ นมลทิน กินใจกลบั มาหาขนุ ช้าง ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พอไปที่หนา้ บา้ นกเ็ ห็นประตูร้ัวเปิ ดอยู่
ผคู้ นกน็ อนสลบกนั เกล่ือนกลาด
เสาเอกกแ็ ตกออก
“บอกว่าได้ค้นคว้าหาพบไม่ แล้วเล่าแจ้งเหตไุ ปสิ้นทุกอย่าง
ข้าเห็นวิปริ ตผิดท่ าทาง ที่นวลนางวนั ทองน้ันหายไป ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เหล่าคนใชม้ ารายงานขนุ ชา้ งวา่ ไมพ่ บ
นางวนั ทอง ขนุ ชา้ งจึงคิดวา่ น่าแปลก
ท่ีอยๆู่ นางวนั ทองกห็ ายไป
“ คราน้ันขนุ ช้างฟังบ่าวบอก เหงื่อออกโซมล้านกบาลใส
คิดคิดให้แค้นแสนเจบ็ ใจ ช่างทาได้ต่างต่างทุกอย่างจริง ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งไดฟ้ ังท่ีคนใชพ้ ดู เหงื่อกอ็ อกเตม็ หวั ลา้ น คิดไปแลว้ ขนุ ชา้ งกเ็ จบ็ ใจ
บ่นด่านางวนั ทองวา่ หายไปไหน
“สองหนสามหนก่นแต่หนี พลง้ั ทีลงไม่รอดนางยอดหญิง
คราวน้ันอ้ายขนุ แผนมนั แง้นชิง น่ีคราวนีห้ นีว่ิงไปตามใคร ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
หนีตนไปไดส้ องสามคร้ังแลว้ พอไดโ้ อกาสกห็ นี ตอนน้นั ขนุ แผน
เป็นคนแยง่ ไป แลว้ คราวน้ีนางวนั ทองไปกบั ใคร
“ ไม่คิดว่าจะเป็นเห็นว่าแก่ ยงั สาระแนหลบลหี้ นีไปไหน
เอาเถิดเป็นไรกเ็ ป็นไป ไม่เอากลบั มาได้มิใช่กู ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เห็นวา่ แก่ไม่คิดจะหนีแต่กย็ งั หนี แต่ถึงอยา่ งไรกจ็ ะตอ้ งตามกลบั มาใหไ้ ด้
“ จะกล่าวถึงโฉมเจ้าพลายงาม เกรงเนือ้ ความน่ังนึกตรึกตรองอยู่
อ้ายขนุ ช้างสารพดั เป็นศตั รู ถ้ามนั รู้ว่าลักเอาแม่มา ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พลายงามกาลงั นง่ั ครุ่นคิดอยวุ่ า่ ถา้ ขนุ ชา้ งรู้วา่ เอาแม่มา...
“ มนั จะสอดแนมแกมเทจ็ ไปกราบทูลสมเดจ็ พระพนั วษา
ดจู ะระแวงผิดในกิจจา มารดากจ็ ะต้องซึ่งโทษภัย”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ขนุ ชา้ งกจ็ ะไปฟ้องสมเดจ็ พระพนั วษา
แมก่ อ็ าจจะมีโทษไปดว้ ย
“ คิดแล้วเรียกหม่ืนวิเศษผล เอง็ เป็นคนเคยชอบอัชฌาสัย
จงไปบ้านขนุ ช้างด้วยทันใด ไกล่เกลยี่ เสียอย่าให้มนั โกรธา ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เม่ือคิดไดจ้ ึงเรียกหมื่นวเิ ศษผล ใหไ้ ปท่ีบา้ นของ
ขนุ ชา้ ง เกล้ียกล่อม เพ่อื ไม่ใหข้ นุ ชา้ งโกรธ
“ บอกว่าเราจับไข้มาหลายวนั เกรงแม่จะไม่ทันมาเห็นหน้า
เม่ือคืนนีซ้ า้ มอี ันเป็นมา เราใช้คนไปหาแม่วันทอง ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
ใหบ้ อกวา่ เรา (พลายงาม) ไม่สบายมาหลายวนั กลวั วา่ จะไมไ่ ดเ้ ห็นหนา้ แม่
จึงอยากพบแม่ เลยใหค้ นไปตามแมม่ า
“ พอขณะมารดามาส่งทุกข์ ร้องปลกุ เข้าไปถึงในห้อง
จึงรีบมาเร็วไวดังใจปอง รักษาจนแสงทองสว่างฟ้า ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
อยากพบหนา้ แม่ เลยใชค้ นไปตามแม่
ถึงสว้ ม แมจ่ ึงรีบมาหาตน
“ ไม่ตายคลายฟื้นขึน้ มาได้ กขู อแม่ไว้พอเห็นหน้า
แต่พอให้เคลื่อนคลายหลายเวลา จึงจะส่งมารดานั้นคืนไป ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
แต่ตอนน้ีตนไมเ่ ป็นอะไรแลว้ แต่
ขอใหแ้ ม่อยกู่ บั ตนสกั ระยะหน่ึงแลว้
จะส่งแม่กลบั
“ หม่ืนวิเศษรับคาแล้วอาลา รีบมาบ้านขนุ ช้างหาช้าไม่
คร้ันถึงแอบดอู ย่แู ต่ไกล เห็นผ้คู นขวักไขว่ท้ังเรือนชาน ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
หมื่นวเิ ศษรับคาจากพลายงามแลว้ กร็ ีบมาท่ีบา้ นขนุ ชา้ งทนั ทีพอมาถึงก็
แอบดูอยไู่ กลๆ เห็นผคู้ นกาลงั แตกต่ืนกนั ท้งั บา้ น
“ ขนุ ช้างนั่งเยยี่ มหน้าต่างเรือน ดูหน้าเฝ่ื อนทีโกรธอย่งู ่นุ ง่าน
จะดือ้ เดินเข้าไปไม่เป็นการ คิดแล้วลงคลานเข้าประตู ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พอเขา้ มาแลว้ กเ็ ห็นขนุ ชา้ งที่นงั่ อยู่
ขา้ งๆหนา้ ต่างมีท่าทีโกรธ จึงค่อยๆ
คลานเขา้ ไปหา
“ คราน้ันเจ้าจอมหม่อมขนุ ช้าง น่ังคาหน้าต่างเยย่ี มหน้าอยู่
เห็นคนคลานเข้ามาเหลือบตาดู นี่มาล้อหลอกกูหรือย่างไร ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
พอหุนชา้ งเห็นคนคลานเขา้ มาก็
เหลือบตาดู โกรธเพราะนึกวา่ มา
หลอกตน
“อะไรพอสว่างวางเข้ามา เดก็ หวาจับถองให้จงได้
ลกุ ขึน้ ถกเขมรร้องเกณฑ์ไป ทุดอ้ายไพร่ข้ีครอกหลอกผ้ดู ี ”
ถอดคาประพนั ธ์ :
เม่ือขนุ ชา้ งเห็นดงั น้นั จึงลกุ ข้ึนตะโกนวา่ “เป็นไพร่ข้ีครอก มาหลอกผดู้ ี
อยา่ งตน”
จดั ทำโดย
(๓) ครานัน้ วเิ ศษผลคนว่องไว (หน้า ๒๙) –
เอน็ ดนู ้องอย่าให้อายเขาอกี เลย (๓๒)
คราน้ันวเิ ศษผลคนว่องไว ยกมือไหว้ไม่วง่ิ หนี
ร้องตอบไปพลนั ในทนั ที คนดดี อกข้าไหว้ใช่คนพาล
ถอดคาประพนั ธ์ได้ว่า
หมื่นวเิ ศษผลยกมือขนึ้ ไหว้แต่โดยดแี ล้วรีบบอกว่าตนน้นั มาดี
ข้าพเจ้าเป็ นบ่าวพระหม่ืนไวย เป็ นขุนหมื่นรับใช้อย่ใู นบ้าน
ท่านใช้ให้กระผมมากราบกราน ขอประทานคนื นีพ้ ระหม่ืนไวย
ถอดคำประพนั ธไ์ ดว้ ่ำ
แลว้ บอกวำ่ ตนเป็ นบำ่ วรับใช้ของจม่ืนไวย จมื่นไวยใช้ใหม้ ำกรำบขอโทษเรื่องเม่ือคนื นี้
เจบ็ จกุ ประจุบันมีอันเป็ น กไ็ ขกเ็ หน็ หาหายไม่
ร้องโอดโดดดิ้นเพยี งสนิ้ ใจ จงึ ใช้ให้ตัวข้ามาแจ้งการ
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้ว่ำ
จมื่นไวยเจบ็ ป่ วยมีอำกำรจุกเสยี ดปัจจุบนั ทนั ด่วนเกอื บจะสนิ้ ใจ จงึ ใหต้ นมำบอกข่ำวนำงวนั ทอง
พอพบท่านมารดามาส่งทุกข์ ข้าพเจ้าร้องปลุกไปในบ้าน
จะกลับขึน้ เคหาเหน็ ช้านาน ท่านจงึ รีบไปในกลางคืน
ถอดคำประพนั ธไ์ ดว้ ่ำ
เมื่อตนร้องเรียกขณะน้ันนำงวันทอ้ งกำลงั เข้ำส้วม นำงวันทองเหน็ วำ่ ถำ้ กลบั ขึน้ บำ้ นจะชำ้
จงึ รีบไปในทนั ที
พยาบาลคุณพระนายพอคลายไข้ คุณอย่าสงสัยว่าไปอน่ื
ให้คาม่ันส่ังมาว่าย่ังยืน พอหายเจบ็ แล้วจะคนื ไม่นอนใจ
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้ว่ำ
เพอื่ ดแู ลอำกำรของลกู จนทเุ ลำลง จมื่นไวยสญั ญำว่ำเมื่อหำยจะรีบพำนำงวันทองมำคืนทนั ที
ครานั้นขุนช้างได้ฟังว่า แค้นดังเลอื ดตาจะหล่ังไหล
ดับโมโหโกรธาทาว่าไป เราก็ไม่ว่าไรสุดแต่ดี
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้วำ่
ขุนช้ำงฟังแล้วคดิ แค้นใจแต่พยำยำมระงบั ควำมโกรธไว้ พลำงแสดงทำ่ ทวี ่ำตนไม่ข้องใจ
การเจบ็ ไข้ล้มตายไม่วายเว้น ประจบุ ันเป็ นทงั้ กรุงศรี
ถ้าขัดสนส่ิงไรทไี่ ม่มี กม็ าเอาทน่ี ี่อย่าเกรงใจ
ถอดคำประพนั ธไ์ ดว้ ่ำ
กำรเจบ็ ป่ วยล้มตำยเป็ นเรื่องธรรมดำ ขำดเหลอื สงิ่ ใดใหม้ ำบอกไม่ต้องเกรงใจ
ว่าแล้วปิ ดบานหน้าต่างผาง ขุนช้างเดอื ดดาลทะยานไส้
ทอดตัวลงกับหมอนถอนฤทยั ดูด๋เู ป็ นได้เจยี ววันทอง
ถอดคำประพนั ธไ์ ดว้ ่ำ
พดู จบกก็ ระแทกปิ ดหน้ำตำ่ งทนั ที แลว้ ล้มตัวลงหนุนหมอนถอนใจ บน่ กับตนเองวำ่ วันทอง
ไม่น่ำทำไดข้ นำดนี้
เพราะกูแพ้ความจม่ืนไวย มันจงึ เหมิ ใจทาจองหอง
พ่อลกู แม่ลูกถูกทานอง ถงึ สองครัง้ แล้วเป็ นแต่เช่นนี้
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้วำ่
เพรำะกูแพค้ ดีจม่ืนไวยจงึ เยอ่ หยิ่งกำเริบ พวกพอ่ กบั ลูก แม่กับลกู เขำทำอะไรกถ็ กู ต้องไป
หมด เหตุเป็ นเช่นนี้มำ๒ครั้งแลว้
อ้ายพ่อไปเชยี งใหม่มีชัยมา ตัง้ ตัวดังพญาราชสหี ์
อ้ายลกู เป็ นหมื่นไวยทาไมมี เหน็ กูนีค้ นผิดตดิ โทษทณั ฑ์
ถอดคำประพนั ธไ์ ดว้ ่ำ
ตัง้ แต่พ่อมันไปรบชนะมาจากเชียงใหม่กท็ าตัวเป็ นพญาราชสหี ์
ส่วนลูกพอเป็ นจม่ืนไวยกเ็ หน็ ว่ากเู ป็ นคนผิด
มันจงึ ข่มเหงไม่เกรงใจ จะพ่ึงพาใครได้ทไ่ี หนน่ัน
ขุนนางน้อยใหญ่เกรงใจกัน ถึงฟ้องมันก็จะปิ ดให้มิดไป
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้วำ่
คดิ จะข่มเหงไม่เกรงใจเมื่อหนั หน้ำไปพงึ่ ใครไม่ได้ เพรำะขุนนำงน้อยใหญต่ ่ำงเกรงใจ
ถึงฟ้องร้องไปกช็ ่วยกนั ปิ ดบงั ควำมผิดใหก้ ันอยู่ดี
ตามบุญตามกรรมได้ทามา จะเฆ่ียนฆ่าหาคิดชวี ิตไม่
ย่งิ คิดเดือดดาลทะยานใจ ฉวยได้กระดารชนวนมา
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้วำ่
แลว้ แต่บุญกรรมทไ่ี ด้ทำมำจะเฆี่ยนตหี รือฆ่ำกไ็ ม่กลวั ย่งิ คดิ กย็ ิ่งโกรธจงึ หยิบกระดำนชนวนมำ
ร่างฟ้องท่องเทยี บให้เรียบร้อย ถ้อยคาถถี่ ้วนเป็ นหนักหนา
ลงกระดาษพับไว้มิได้ช้า อาบน้าผลัดผ้าแล้วคลาไคล
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้วำ่
แล้วร่ำงคำฟ้องลงกระดำนชนวนอย่ำงละเอียดถวำยพระพนั วษำ แลว้ จงึ อำบนำ้
วันนัน้ พอป่ิ นนรินทร์ราช เสด็จประพาสบวั ยังหากลับไม่
ขุนข้างมาถงึ ซึง่ วังใน กค็ อยจ้องทใี่ ต้ตาหนักน้า
ถอดคำประพนั ธไ์ ดว้ ่ำ
วนั นั้นพระพนั วษำยงั ไม่เสดจ็ กลับจำกประพำสทุง่ บวั จงึ เข้ำมำในวงั แอบทตี่ ำหนักนำ้
จะกล่าวถึงพระองค์ผู้ทรงเดช เสด็จคนื นิเวศน์พอจวนค่า
ฝี พายรายเล่มมาเตม็ ลา เรือประจาแหนแห่เซง็ แช่มา
ถอดคำประพนั ธไ์ ด้ว่ำ
พระพนั วษำเสดจ็ กลบั มำในเวลำค่ำ มีฝี พำยมำเต็มลำ เสียงเหเ่ รือดงั มำแต่ไกล
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ขุนช้างขุนแผน-63-11-9-63 (1)
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search